Atmanand Prakash Pustak 022 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

વિધરચના પ્રબંધ.
૨૩૫ સંબંધ છે. કારણ કે વર્ગ મહત્વ કે જાતિ એ સૂર્યમાળામાં સંજ્ઞાઓ છે તો સૂર્યમાળાના વૃથા વાદમાં ઉપલી વાતને પણ પાણીચું પરખાવવું પડે છે, તેમજ પ્રકાશ પરથી પણ એ કથન અસત્ય ઠરે છે. સૂર્યના પ્રકાશને અહીં આવતાં જરા પણ વાર લાગતી નથી. આકાશમાં વાદળાં જેમ ચાલે છે તેની છાયા પણ તેની સાથે ગમન કરે છે ને પછવાડે સૂર્યને પ્રકાશ અવિલંબે પડ્યા કરે છે આમાં કાંઈ પણ તફાવત પડતો નથી. ઉદાહરણ તપાસીએ તો વીજળીને ઝબકારો તુરત આપણે નીરખી શકીયે છીયે. જો કે ગર્વ માટે વીજળી થયા પછી ઘણે વખત ચાલ્યો જાય છે, પણ પ્રકાશના ચમત્કારની આપણને તરત અસર થાય છે. વિદ્યત્માછલી ઝગમગવાળી માછલીના પ્રકાશથી પણ પ્રકાશ ગતિમાં કાળક્ષેપ કલ્પી શકાતા નથી. તેમ રવિને દેખતાની સાથે જ આપણે તેના પ્રકાશને દેખીયે છીયે. દીવાને પ્રકાશ પાસેના ભાગમાં અતિશય ને દૂર ભૂમિમાં એાછા દેખાય છે તેમ માત્ર સૂર્યમાં ફેરફાર જણાય બાકી પ્રકાશને આવતાં અંતર છે જ નહિ.
સૂર્યપન્નતિમાં રવિના ગતિ માંડલા ૧૪ ને બીજા ગ્રહોના ગતિમાર્ગ ૮ વગેરે કહ્યા છે. તે જ પ્રમાણે તેનું ગમન ક્ષેત્ર છે તેમાં સૂર્ય વગેરે ફરે છે.
વિદ્યાથી–સૂર્ય પૃથ્વીથી બાર લાખ ગણે માટે છે જેમકે એક મોટી અગ્નિની ચીરા કરે ને પાસે શેર કે બશેર માટીનો ગોળ રાખો તેમાં અગ્નિ તે સૂર્ય, ગેળે તે પૃથ્વી, અજવાળા તરફનો ભાગ તે દીવસ ને અંધારા તરફને ભાગ તે રાત્રી, ક૯પ આ પ્રમાણે પૃથ્વી નાની છે ને સૂર્ય મટે છે ?
અધ્યાપક–આ વાત પણ અસત્ય છે. રોટલીને તાવડી પર ફરી ફરી ફેર. વતાં ઉની થતી જાય છે તેમ તમારી વાત માની લઈયે તો પૃથ્વીમાં ઉષ્ણુતા વધે ને આવી અગ્નિ પાસે તે નિત્ય ત૮૫જ રહે પણ તેમ બનતું નથી, તે સૂર્યને નાનો માનવે પડે છે ને સુર્ય નાનું છે તો તે ઉદયાચલ પર આવતાં આપણું ને તેનું અંતર ઘણું હોવાથી ઠંડા દેખાય છે. મધ્યા-ઉષ્ણને વળી સાંજે ઠંડા દેખાય છે.
વિદ્યાથી–પાશ્ચાત્ય વિદ્વાને કહે છે કે દર ૨૦ વર્ષે રવી ૧ માઇલ ઘટે છે આ રીતે બે હજાર વર્ષ થતા રવીને સંકોચ પણ ઈદ્રિયગ્રાહ્યા થઈ શકે તેમ નથી. મી. હેમહેલજ પણ કહે છે કે સેર જગતનો રાજા રવિ સંકેચાવાથી અતિ ગરમી વધે છે. રવિ ૮૫ માઇલ માત્ર એ છે થવામાં જે ઉષ્ણુતા થાય છે તેથી ૨૨૯૦ વર્ષ તાપ ફેલાશે. વળો અત્યારે સૂર્યની ઉપાધિક ગતિનું કારણ તપાસીયે તો તેઓ કહે છે કે કિરણે વાંકા પડવાથી ઓછી ને સીધા પડવાથી વધારે ગરમી પડે છે.
અધ્યાપક–બુદ્ધિથી ઘડેલ કેરડાનો ઉત્તર બુદ્ધિથી જ ઉકલે છે. તમારી કેટલીક માન્યતામાં સંમત્ત વ્યકિતઓના આ વાતથી વિરૂદ્ધ મત છે જુઓ.