________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેનેની અક્ષય કીર્તિ.
રપ.
તત્ત્વવેત્તા પંડિતો મોહિત થઈ ગયેલા છે. જેની મૈત્રી ભાવના અથવા સમભાવના એવી છે કે દુનીયાના મનુષ્યને જે શ્રેયસ્કારી માર્ગ ગૃહણ કરવો હોય તો તેઓએ જૈનની સમભાવના અવશ્ય મનન કરવી જોઈએ જેના મહાત્માઓ જણાવે છે કે “સર્વ ઉપર સમચિત્તવાળા થવું, રાગ દ્વેષથી મુકત થયા વિના સમાન ભાવની દશા પ્રાપ્ત થઈ શકતી નથી. કુદરતે નિર્માણ કરેલા પદાર્થો તરફ લક્ષ આપવાથી સ્પષ્ટ સમજાય છે કે, સૂર્ય ચંદ્ર, અનાચારી અને સદાચારી, મૂર્ખ અને વિદ્વાન, બાલક અને વૃદ્ધ-મનુષ્યને માટે તથા સર્વ પશુપક્ષી આદિ પ્રાણી માત્રને માટે સરખી રીતે પ્રકાશે છે. કુદરતી છિના નિયમને આધીન થયેલા કાલની અંદર અનુભવવામાં આવતી ઋતુઓ પણ સર્વ પ્રકારના મનુષ્ય અને સર્વ પ્રકારના પ્રાણીએને સરખી રીતે લાગુ પડે છે, સારાંશ એજ કે જ્યારે કુદરતની રચનામાં પ્રત્યેક બાબતને વિષે સમાન ભાવ જોવામાં આવે છે, ત્યારે મનુષ્યએ તે સમાન ભાવ છોડી જીવનને પતિત બનાવવું નહીં જોઈએ. પ્રત્યેક મનુષ્ય માં જન્મ અને મૃત્યુમાં સમાન ભાવને અનુભવ કરી શકાય છે. જ્યાં કમની પરાધીનતા છે, જ્યાં કર્મની સામે પિતાની ગતિ પહોંચતી નથી, ત્યાં મનુષે પોતાનામાં જ સમાનતા જુવે છે, પરંતુ પોતાના જીવનમાં એટલે પોતાના સ્વાધીનતાવાળા વ્યવહારમાં સમાન પણું રાખી શકતા નથી, આથી જ પોતાના અમૂલ્ય જીવનને નિરર્થક બનાવી મનુષ્યો નાટકીનીયાતના ભોગવતાં થાય છે. વાસ્તવિક રીતે જોતાં આ સંસારમાં કોઈ મિત્ર નથી અને કોઈ શત્રુ નથી. સર્વને ઉત્પત્તિ પ્રદેશ અને સર્વને લયપ્રદેશ એકજ–સમાન જ છે.”
જૈન મહાત્માઓનો આ ઉપદેશ અદ્વિતીય છે. તેમના ઉપદેશમાં કર્મની શકિતને માટે જે ભાવ દર્શાવવામાં આવ્યું છે, તેવો ભાવ કઈ ઇતર દર્શનમાં જેવામાં આવતો નથી. પૂર્વકાળના કમબલથી ક્ષીણ થતાં જવાન અને પ્રસ્તુત કાળના કર્મબળથી પુષ્ટ થવાનો શરીર અને મનને સ્વાભાવિક ધર્મ તે મહાત્મા ઓએ સ્પષ્ટ કરી બતાવ્યો છે. તેમ છતાં તે વિપકારી પુરૂષ અને બોધ આપતાં કહે છે કે, પૂર્વકાળના કર્મને અનુકૂલ એવા વેગને પામીને બુદ્ધિ પ્રસ્તુત કાળમાં કિયા કરતી રહે તો પૂર્વકાળના તે કર્મના બીજનો સમૂળ નાશ થવો સંભવત નથી, કારણ કે, તે તે કર્મોનો જ વિકાર રહિત શુભ કિયાવડે ભેગ અપાતે રહે તેજ તે કર્મ નિમૅલ થઈ શકે છે, એટલા માટે પરમાર્થ સિદ્ધિ તરફ જેમનું લક્ષ લાગેલું હોય છે, તેવા પુરૂએ એ માર્ગ સાથે વિરૂદ્ધતા ધરાવનારા કર્મોના પ્રવાહમાં થતી બુદ્ધિની ક્રિયાને જ્ઞાન અને વિવેક વડે બંધ પાડવાને યત્ન કરવો જોઈએ.” જેનોના મહાત્માઓને આ બોધ બીજે સ્થળે મળવો મુશ્કેલ છે.
આ સંસારી જ આ સંસારની અંદર પ્રવાસ કરવા આવે છે, તેઓ
For Private And Personal Use Only
