Atmanand Prakash Pustak 022 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

વિશ્વરચના પ્રબંધ.
૨૩૭ વળી ભૂ પ્રદક્ષિણામાં નરને ૪ર૮ દીવસ અને ઇવનિને ૩રા કલાક લાગે છે તે પૃથ્વી ગોળ દડા જેવી છે.
અધ્યાપક ફ્રાંસના ખગોળ શાસ્ત્રીય દબીન વતી ગ્રહમાં હાથીને જો ને જુના અનુભવીને જણાવ્યું પણ ખરું. આખરે વિશેષ તપાસ કરતાં જણાયું કે તે દુબન સામે ઉંદરડી આવી ગઈ હતી ( ખ૦ ) વલી હશલે પણ એક રાણીને શની દેખાડવા દુબન ગઠવ્યું ને સામે બગીચાની ભીંત પર શનિનું ચિત્ર મુકાવી દુબેનના છેડા તે તરફ ગોઠવી રાને શનિ દેખાડ્યો હતે, તે આવી રીતે ભૂલ આદિના કારણે બનતું હોવાથી દરેક વાત એકદમ વિશ્વાસી માની શકાતી નથી, બાકી જ્ઞાન અને બુદ્ધિથી વિચારતાં તો પૃથ્વી ગોળ છે એમ માની શકાતું નથી પણ સૂર્યાસ્ત નથી એ વાત ચોક્કસ છે.
વિદ્યાર્થી–ફેબ્રુઆરી તા. ૧૦ મીએ ૨૪ ક. ૧૪ મી. ૨૮ સેંકડનું દીનમાન હોય, જુલાઈ તા. ૨૭ મીએ ક. ૨૩. ૫૩. મી. એ. ૪૬ નું દીનમાન હોય. એપ્રીલ તા. ૧૫ જુન ૧૪૩૦ ઓગસ્ટ ૩૧ ડીસેમ્બર ૨૪ એ ચાર દીવસ ચોવીસ કલાક દીનમાન હોય આનું કારણ શું ? (ખ. વિ. )
૩૦ ઈગ્લાડમાં જુનની ૨૧ મીએ સૂર્યોદય ૩, ૪૪, અસ્ત ૮. ૧૮ ડીસેમ્બરની (શીયાલા) ૩૧ મીએ ઉદય ૮. ૮ અસ્ત ક. ૫૮ થાય છે જેથી ૪. ૧૮ બત્તી થાય છે તથા પ્રથમ ( દલપતકવિ) મકર સંક્રાતિ ૧૨ જાન્યુઆરીએ ને હાલ ૧૪ નન્યુઆરીએ પળાય છે પણ મકર સંક્રાત્તિ થનારી તારીખ તે ૨૧ ડીસેમ્બર જોવાય છે ( ખ.) આ અંગ્રેજી વર્ષના ચણતરમાં બહુ ગોટાળા થયા છે જે માટે તે વિષયના ગ્રંથો તપાસવા જરૂરી છે.
દિવસની લંબાઈનું માપ. દિવસ અને રાત્રીનું માન દરેક સ્થાનમાં સરખું હોતું નથી. દીવસ અને રાત્રીના માનમાં અપાધિક ફેરફાર રહે છે. આ પક્ષાએ મોટામાં મોટો દીવસ કેટલા દેશમાં કેટલા કલાકનો છે તે નીચેની નોંધપરથી સમજી શકાશે.
સ્વીડનનાષ્ટકલમ શહેરમાં લાંબા દીન ૧૮ ઘંટાનો સ્થાયી હોય છે ને તે દીવાની રાત્રી પાા ક્લાકમાં શેષ રહે છે (!)
| પિજબાર્જન નગરમાં દર વર્ષે પંદર દિવસ લાંબા હોય છે. પછી કેટલાક વખત સુધી રાત્રીની લંબાઈ વધે છે.
લંડન ઍમન અને પ્રશીયામાં લાંબા દિનનું માન ૧૬ કલાક હોય છે જ્યારે હામબર્ગ (જર્મની ડાઇક (પ્રશીયા)નગરમાં ૧૭ કલાક હોય છે.
નોના વાડે બુરિનગરમાં ૨૧ મેથી ૨૨ જુલાઈ સુધી એટલે ૬૩ દિવસોની લંબાઈ બહુ મોટી હોય છે પડ ( રૂશિયા ) ટેબલ ( સાઇબેરીયા) માં મોટો દીવસ ૧૮ કલાકનો ને નાના દીવસ ૫ કલાકનો હોય છે.