Atmanand Prakash Pustak 022 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૨૩૪
શ્રી આત્માનઃ પ્રકારો
વિશ્વરચના પ્રબંધ.
નિવેદન આઠમુ.
( ગતાંક પૃષ્ટ ૨૧૪ થી રાફ )
પૃથ્વી સ્થિર છે એમ નિશ્ચય થતાં ગતિનું માન પશુ ખાટું સમજવામાં આવી જાય છે. કારણ કે અંગ્રેજ વિદ્વાના કહે છે કે પૃથ્વીનેt પરીધ ૨૫૦૦૦ ( ૨૪૮૫૮ ) માઇલના છે ને તે સૂર્યની આસપાસ દર સેકડે ૧૮ માઇલ ગતિના વગથી એક વર્ષમાં ૫૦ ક્રોડ ( ૧૮×૬૦x૬૦×૨૪×૩૬૫=૫૮૫૦૦૦૦૦૦ ) માઈલ ચાલે છે. તે ભ્રમણની દૃષ્ટિએ ગણુના કરતાં પૃથ્વી સૂર્યથી ૯૫ કોડ માઇલ દૂર છે
આ વાત પણ બીન પાયાદાર છે. કારણ કે એક દશ ફુટનું પરિઘવાળુ પીપ લઇએ, તેની ઉપર એક લાલ ચિહ્ન કરી તે પીપને ફેરવાયેતા ચિહ્ન ઉપર આવતાં પીપની દશ ફુટની ગતિ થશે, તેમજ પૃથ્વી પણ ૨૫૦૦૦ માઇલના પરિઘવાળી છે તેને મૂળ સ્થિતિએ પહાંચી વળવાને લગભગ ૩૬૫ દ્રીવસ જોઇયે છીએ. તા ૩૬૫ દીવસે તે ૨૫૦૦૦ માઇલની ગતિવાળા એક આંટો દઇ શકે અથવા પેાતાની દૈનિક ગતિ માનીયે તા પણુ ૨૫૦૦૦ માઈલની ગતિ માનતાં સાચુ ડરે. એટલે સૂર્ય આસપાસ એક વર્ષ ફરવાને તેટલે મા જોઇયે, આ માત્ર મધ્યમ દૃષ્ટિએ જોઈ શકાય છે છતાં લા કરોડ માઇલનું મહાન ગતિ ક્ષેત્ર આખ્યુ તે કેટલે અ ંશે સત્ય છે તે વિચારણીય છે. કેમકે ચાકુ ચાકુ સાળ એવી ગણતરી સત્ય હોય પણ ચાર શા માટે લીધા તે તપાસવામાં વસ્તુના સત્યાંશ મળે છે તેમજ અહી દીનગતિથી સ્ક્રૂની જેમ ચડતી ગતિ માની શકીચે તા કદાચ માની શકાય પણુ પૃથ્વીના પરિઘ અને અઢાર માઇલની ગતિની સત્યતા હોય ત્યારે ના ? માત્ર પૃથ્વી ફરતી માનવાથી ને શિવમાં આકષ ણુ માનવાથો આંકડા કુટની સાબીતી ઉભી રહે છે, પણ ઉપક્ષી બન્ને ક્રિયા થતી નથી તા આ ગણુના સત્ય કેમ ઠરે ? વિદ્યાથી—અ —આ ગણનામાં તે વર્ષ પ્રકાશ ગણિતની સહાય છે સૂર્યમાળાની અસત્યતા સાખીત થવા છતાં આ ગણનામાં ફેર પડવાની સંભાવના રહેતી નથી. ફાફાલ્ટના પ્રયોગથી શેાધાયુ છે કે પ્રકાશના વગ દર સેકંડે ૧૮૬૦૦૦ માઇલ છે, હવે બૃહસ્પતિને તેના ચદ્ર પરથી સૂર્યના પ્રકાશને અહીં આવતાં ૮ મીનીટ લાગે છે, પહેલી જાતના તારાના પ્રકાશ આવતાં ૧૫ મીનીટ, બારમી જાતિના ૩૫૦૦ ને અતિ ક્રૂ ૧૪૦૦૦ વર્ષ લાગે છે એ શેાધાયુ છે, તેા સેકડ ગતિ માઇલને મીનીટની ત્રિરાશી કરતાં સૂર્ય અહીથી ા કરોડ માઇલ દૂર છે, તુ પાસેમાં પાસે ૯૧૧૦૦૦૦૦ માઇલ ને દૂરમાં દૂર ૯૪૬૦૦૦૦૦ માઇલ રહે છે.
અધ્યાપક-તમા પણ કબુલ કરશે કે આ વાતને પણ સૂર્ય માળા સાથે