________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
કે જેને વ્યવસ્થા વગર સમુદ્રમાં તજી દેવામાં આવ્યું હોય. કયી દિશામાં અને કયાં જવાનું છે તે તેને માલૂમ નથી હતું. જે દિશા તરફ પવન લઈ જાય તે દિશા તરફ તે ઘસડાય છે. એ જ પ્રમાણે આળસુ મનુષ્યનું જીવન અત્યંત અનિયમિત હોય છે. તેને કોઈ જાતને સંક૯ય હોતું નથી, કોઈ ઉદેશ હોતો નથી તેમજ તેની કઈ જાતની કાર્યપ્રણાલિકા પણ હોતી નથી, આ પ્રકારના મનુષ્યને કદાપિ શાંતિ મળી શકતી નથી. આ સ્થિતિને કદિ પણ શાંતિનું નામ આપી શકાય નહિ.
આથી ઉલટું જે માણસ પુરૂષાર્થ પર વિશ્વાસ રાખે છે તેનું જીવન તપાસીયે તે આપણને ઘણુંજ નિયમસર લાગશે. તેના જીવનને ઉદ્દેશ પ્રથમથી જ નિર્દિષ્ટ કરેલ હોય છે અને તે સદા નિશ્ચિત માર્ગ પર ગમન કરનાર હાય છે. એ માગે ગમન કરવામાં ગમે તેટલી આપત્તિઓ અથવા મુશ્કેલીઓ આવે, ગમે તેટલું નુકશાન સહન કરવું પડે તે પણ એ બીર-વીર પુરૂષ પાતાના નિર્દિષ્ટ ઉદ્દેશથી કિંચિતુ પણ ચલિત થતું નથી અને પિતાના માર્ગથી કદિ પણ પાછા હઠત નથી; એ તે નિર્ભય બનીને આગળ વધે જાય છે, કેમકે એ તે જાતે જ હોય છે કે માર્ગમાં અનેક વિધને આવ્યા કરે તે પણ તેનાથી ગભરાવું જોઈએ નહિ. વિકટ સમયમાં શૈર્ય અને સાહસ ધારણ કરવા જોઈએ. એ સમજે છે કે મારે કાંઈ બીજું કરવાનું જ નથી, પરંતુ જે કાંઈ કરવાનું છે તે યથાશક્તિ સારું કરવું જેઇએ. સંભવિત છે કે તેને કેઈ કારણવશાત્ પિતાના માર્ગથી સહેજસાજ પાછા હઠવું પડે, પરંતુ તે શીઘ્રતાથી પોતાના સ્થાન પર પહોંચી જાય છે. એવું નહિં કે
જ્યાં પવન લઈ જાય ત્યાં ચાલ્યો જાય. “હું મારા નિયત સ્થાનપર ક્યારે પહેચીશ, કેવી રીતે પહોંચીશ, અથવા મારા ઉદ્દેશમાં ક્યારે સફળતા મેળવીશ, એ સર્વ વાતની તે પરવા અથવા ચિંતા કરતું નથી. તે તો પિતાનું કાર્ય કર્યું જાય છે. આ ટલું બધું કરવા છતાં કદાચ તેને સફલતા નથી મળતી, તેનું કાર્ય સિદ્ધ નથી થતું તે તેથી તે નિરાશ અને અધીર બની જ નથી.
શાંત મનુષ્ય પોતાનાં સર્વ કાર્યો મહા ધીરતાપૂર્વક કરે છે. કોઈને ખ્યાલ પણ નથી આવી શક્તા કે ભવિષ્યમાં તેની કેવી રિથતિ થશે અને તેનાં કાર્યનું શું પરિણામ આવશે. મનુષ્યને હમેશાં નવા નવા પ્રસંગે અને નવી નવી બુદ્ધિએની સંપ્રાપ્તિ થયા કરે છે, અને તેથી મનુષ્યનું કર્તવ્ય છે કે તેણે એ સર્વને યથાશકિત સદુપગ કર જોઈએ.
શાન્તિ એ મનુષ્યની આંતરિક રિથતિ છે. તેને સંબંધ હદયની સાથે રહેલે છે. હૃદયમાં શાંતિ હેવી જોઈએ. બાહા શાંતને શનિ કહી શકાતી નથી. અત્યંતર શાંતિની પ્રાપ્તિ થાય છે ત્યારે બહાર ગમે તે હોય તે પણ બહારની ગડબડથી
For Private And Personal Use Only
