________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
*
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
અને દુરાચાર વડે મુક્તિ અને નરકના અધિકારી થવાય છે વિગેરે ગૂઢ આધ્યાત્મિક તત્ત્વા જ્યારે મનુષ્ય સમજવા લાગે છે ત્યારે તે મૃત્યુ કે જે કાળનું વ્યક્ત સ્વરૂપ છે તેથી હાયવિલાપ નહિ કરતાં તેના આંતર સત્યની તપાસ કરવા લલચાય છેઅને તે સત્ય સમજાવવાની ખાતર જ્ઞાની પુરૂષાએ સત્શાસ્ત્ર રચેલાં છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કાળની અસર જડ અને આધ્યાત્મિક અને તત્ત્વ ઉપર વ્યાપક હાય છે; કેમકે કાળધમ હંમેશાં નવું જીનું કરવાના હાય છે. પરંતુ દુર્જન અને સજ્જન અનેના સિાખ સ ંગ્રહી રાખવાના તેના સ્વભાવ છે અને આ બન્નેના ઇતિહાસથી મનુષ્યપ્રાણીઓને હેયાપાદેયતાને વિવેક પ્રકટ થાય છે. સજ્જનાના વર્તનની શુભ અસર જ્યારે કાળના ઇતિહાસ નોંધી રાખે છે ત્યારે મનુષ્યેને તે સુંદર ક્ષણે કાળ અને આત્માનુ બળાબળ સમજવાનું પ્રાપ્ત થાય છે. પરમાત્મા મહાવીરનું નામ લગભગ ચાવીશ સેકાએ વીતવા છતાં અમર રહી ઉત્સાહી મનુષ્યાને વાર્થભાગ અને સુખ દુ:ખના સયમનનુ કેવુ અપૂર્વ શિક્ષણ આપી રહ્યું છે ? કાળ ઉપર સ્ત્રા મિત્વ મેળવી અમર થવા ઈચ્છનાર એ મહાત્માની એળખાણુ થવા માટે કેવા ઉન્નત હૃદયની જરૂર છે? જેમની દેશનામાં મૃગ અને સિંહાર્દિ પરસ્પર જન્મ વિરાધી પ્રાણીઓ ચિત્રની મૂર્તિની જેવા સહુયેાગી મની તેમનુ વાસ્યામૃત ઝીલવા એઠા હશે તે વખતે તે કાળના મનુષ્યાને તેમની અપૂર્વ સમતાનું ભાન કેવું થયું હશે? આપણે તેની કલ્પના કરી શકીએ તેમ નથી. તે વખતના કાળ જ તે તે મનુષ્યના મન ઉપર અસર કરી શકે છે.
ત્રણે જગતના પ્રાણીપદાર્થોની વ્યવસ્થા સમજવાને માટે કાળની કલ્પના થયેલી છે. ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યનુ જૅમ અસ્તિત્વ પ્રતીત થાય છે તેમ વસ્તુસ્વરૂપે અણૢ:અથવા સ્કંધરૂપે કાળ વિદ્યમાન નથી, પરંતુ તેની સત્તા સર્વ પ્રાણીપદાર્થોમાં વ્યાપક રૂપે છે.
નિર્મળ આત્માએ જમને કાળની કશી કિંમત નથી છતાં કાળ તેા પાતાનુ સામર્થ્ય તેમના ઉપર ચલાવતા જ હાય છે-આલસ્યમાં અથવા ભાગતૃષ્ણાને જીવનપર્યંત તૃપ્ત કરવામાં પેાતાનુ જીવન સમાપ્ત કરી દે છે. અમૂલ્ય માનવજન્મની - કાળે માર્ગ કરીને પ્રાપ્ત કરાવેલા મનુષ્યપણાની કિમત તેમને હાતી નથી. તે નિરંતર ડિમ વગાડીને કાળનેાજ દોષ કાઢતા હૈાય છે. “ ભાઇ ! શું કરીએ ? હુજી વખત આવ્યે નથી. ” આ અને આવા જ અર્થસૂચક શબ્દો હંમેશાં તેમનાં મુખમાંથી નીકળતા હોય છે,
'
સમય સમય અળવાન હૈ, નહિં પુરૂષ બળવાન ’ એ વાકય કાળની મહત્વતા દશાવનાર છે. એક ગ શ્રીમંત મનુષ્યને એકદમ પૂર્વકર્મ ચાગે નિષ્પન થતા
For Private And Personal Use Only
