________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન સમાજની આધુનિક સ્થિતિસો ક્યા ભાગમાં છે. ૫ દર્શાવે છે. તેનાં કારણે સ્પષ્ટ છે. કારણકે વિરોધ દર્શાવનાર સંપ્રદાય એમ માન હોય છે કે પરદેશગમન કરનાર વ્યક્તિએ પરદેશમાં નિર્દોષ વનસ્પત્યાદિક આહાર નહિં મળી શક્તિ હોવાથી મઘમાંસાદિક વસ્તુઓનો ઉપયોગ કર્યો હશે, એટલું જ નહિ પરંતુ કોઈ પણ પ્રકારે આહારાદિકમાં શુદ્ધતા જાળવી નહિ હોય.”
એવી માન્યતા હોવાના સબબે પરદેશમાં પિતાનો અભ્યાસ વગેરે સમાપ્ત થઈ રહ્યા બાદ આ દેશમાં આવનાર વ્યક્તિને પ્રાયશ્ચિત્તાદિક આપી પાવન કરે છે, પરંતુ પરદેશમાં ગયા પછી અને ત્યાં રહ્યા પછી પણ જેઓ આહારાદિકમાં મક્કમપણે શુદ્ધતા જાળવી શક્યા હોય તેઓને માટે પ્રાયશ્ચિત આવશ્યક નથી. સારાંશમાં, પરદેશગમન આજે સીવીલીયન, સીવીલ સર્જન, બારીસ્ટર, એમ. ડી, આદિ માત્ર થવા માટે વર્તમાન યુગમાં ન લેવું જોઈએ. કિંતુ વ્યાપારમાં વધારે કરવાના હેતુપૂર્વક થવું જોઈએ.
રૂઢિનાં કેટલાંએક અયોગ્ય બંધને તરફ ખ્યાલ કરતાં જણાશે કે તે પણ આપણી પ્રગતિમાં આડખીલ સમાન ભાગ ભજવે છે. વસ્તુતઃ રૂઢિ એટલે રીવાજ. કઈ પણ રીવાજનો મોટે ભાગે પ્રસાર થાય છે ત્યારે તેના પ્રસારમાં કંઇક નાભ ઉદેશ અવશ્ય સમાયેલું હોય છે. પરંતુ દેશ, કાળ, ભાત અને ક્ષેત્રમાં યથાસંભવ Íરવર્તન થતાં એટલા વિવેક પ્રત્યેક પ્રસંગે કરવો જોઈએ કે પરંપરાથી ચાલી આવતી અગર નવીન દાખલ થયેલી અમુક રૂઢિ સમાજની પ્રગતિ સાધક છે કે બાધકારક છે? આ પ્રશ્નનું નિરાકરણ કર્યા વગરજ અંધશ્રદ્ધાથી જે અમુક રૂઢિનું અવલંબન લેવામાં આવે છે તે પરિણામ ઘણું વિપરીત આવતું જોવામાં આવે છે. સુજ્ઞ અને પ્રથક્કરણ કરનારા જનો એવી રૂઢિના ભંગ થઈ પડતા નથી. ગાડરીયા પ્રવાહરૂપ ચાલતા જમાનામાં જે કે રૂઢિબંધનો અનેક છે તેપણ તેમાંના એકાદનું પરિણામ આપણે તપાસી જોઈએ. દાખલા તરીકે, હિંદુ સમાજમાં કન્યા કેળવણી પ્રાયઃ બાર તેર વર્ષની વય સુધી લઈ શકાય છે. ત્યારપછી પણ કેળવણું ચાલુ રહી હોય તે તુરત અજ્ઞાન કુટુંબજને ટીકા કરવી શરૂ કરે છે. ખરેખર, આ ટીકા તદ્દન અનુચિત છે, નિરર્થક છે અને કન્યા કેળવણું આગળ ન વધવા દેવાને પ્રયત્ન છે. પરિણામે આજની કન્યા ભવિષ્યમાં માતૃપદ ધારણ કરે છે ત્યારે પિતાની સં. તતિનું સત્યાનાશ વાળે છે. પોતે કેળવાયેલી નહિ હોવાથી બાળબચ્ચાંઓમાં ઉચ સંસ્કારારેપણું બીલકુલ સ્થાપી શકતી નથી. અને તેથી બાળકામાં મહત્વાકાંક્ષા શી રીતે પ્રકટે? આવી અનેક રૂઢિઓની બેડીમાં ભારતીય સમાજ જકડાઈ પડ્યો હોવાથી પિતે હાલ તો ઉંચું માથું કરી શકતો નથી, પરંતુ જેમ જેમ રાષ્ટ્રિય કેળવને પ્રસાર થશે તેમ તેમ ઉદય થતે જશે.
સમાજમાં ધમધ વિચારએ કરેલું સ્થાન પણ કંઈ જેવું તેવું
For Private And Personal Use Only
