Atmanand Prakash Pustak 015 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

જેને એતિહાસિક સાહિત્ય.
૧૦૧ આ શહેરથી દેઢ માઈલ દુર પશ્ચિમ દિશાતરફ સુપ્રસિધ પરમ પવિત્ર શ્રી શત્રુ જયનામા પર્વત આવેલો છે, જે પર્વતને જૈનશાસ્ત્રકારે સિદ્ધાચળ, વિમળાચળ, પુંડરીકગિરિ આદિ ૨૧ અથવા ૧૦૮ નામથી ઓળખાવે છે. સમુદ્રની સપાટીથી ૧૯૮૦ ફુટ ઉચે છે. પર્વત બહુ માટે અને વિશેષ રમણીય નથી, પરંતુ જૈનગ્રંથ માહાઓમાં સંસારના સર્વ સ્થાનેથી તે અત્યંત અધીક બતાવે છે. સેંકડે જૈનગ્રંથમાં આ પર્વતની પવિત્રતા અને પૂજ્યતાના ઉલ્લેખ મળે છે પરંતુ શ્રી ધનેશ્વરસૂરિ મહારાજના બનાવેલા શ્રી શત્રુંજય માહાસ્ય નામના એક સંસ્કૃત મોટા ગ્રંથમાં આ પર્વતને મહીમા વિષયક વિદ્યમાન છે. આ ગ્રંથમાં આ પહાડનું ઘણું જ અલૈકિક વર્ણન આપવામાં આવેલું છે.
હિન્દુ ધર્મમાં સત્યુગ આદિ પ્રવર્તમાનકાળના ચાર વિભાગ માનવામાં આવે છે તેમ જૈનધર્મમાં પણ સુખમા દુષમાદિ ૬ વિભાગ માનવામાં આવે છે. એ છ આરાની પ્રમાણે ભારતવર્ષની દરેક વસ્તુઓને સ્વભાવ, પ્રમાણ આદિમાં પરિવતન થયા કરે છે. એ નિયમાનુસાર શત્રુંજય પર્વતને વિસ્તૃત્વ અને ઉચ્ચત્વમાં પણ પરિવર્તન થયા કરે છે. ઉક્ત ગ્રંથમાં લખેલું છે કે પ્રથમ આરામાં ૮૦ જેજન, બીજા આરામાં ૭૦ એજન, ત્રીજા આરામાં ૬૦ જેજન, ચેથા આરામાં ૫૦ જેજન, પાંચમા આરામાં બાર જોજન અને છઠ્ઠા આરામાં કેવળ સાત હાથ જેટલે હાય છે. અંગ્રેજોના પવિત્ર સ્થાન અમેનાની જેમ પ્રલયકાળમાં પણ આ પર્વતને સર્વથા નાશ નહીં થવાને (પ્રાયશાશ્વત) નો લેખ એ માહાસ્ય ગ્રંથમાં જણાવવામાં આવેલ છે.
આ પર્વતને પિરાણિક પદ્ધતિ પ્રમાણેને પ્રાચીન ઈતિહાસ આ ગ્રંથમાં વિસ્તારપૂર્વક આપવામાં આવેલ છે. આ કાળના ત્રીજા આરાના અંતમાં જૈનધર્મના
વીશ તીર્થકરમાંના પ્રથમ તીર્થકર, જૈનમતના પ્રવર્તમાન ભારતીય માનવ સંસ્કૃતિના કર્તા આદિ પુરૂષ પ્રથમ પ્રવર્તક શ્રી રૂષભદેવ ભગવાન જનમ્યા, જેઓએ પિતાના જીવનના અંતિમ કાળમાં સંસારનો ત્યાગ કરી શ્રમણ પણું ધારણ કરી અનેક તપશ્ચર્યા કરી કૈવલ્ય જ્ઞાનદર્શન પ્રાપ્ત કર્યું. આ અવસ્થામાં અનેકાઅનેક વખત આ પવિત્ર પર્વત ઉપર પધારી ઈન્દ્રાદિની આગળ આ પર્વતની પૂજ્યતા. અને પવિત્રતાનું વર્ણન કરેલું છે. આ મહાત્માના પુત્ર ભરથરાજાએ આ પર્વત ઉપર એક બહુજ વિશાળ, મહર સુવર્ણમય મંદિર બનાવી તેમાં રત્નમય ભગવાનની મૂર્તિ સ્થાપના કરી હતી. ભગવાન આદિનાથના પ્રથમ ગણધર અને ભરથ મહારાજના પ્રથમ પુત્ર પુંડરીક નામના મહર્ષિ પાંચ કંડ મુનિઓની સાથે ચૈત્રી પૂર્ણમાના દિવસે અહીં મેલે પધાર્યા જેથી આજતક હજારે યાત્રિકે એ દિવસે યાત્રા