________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લાકપ્રિય થવાની કળા.
૩
જ્યાં જીંદગીના સદૃપયાગ કેવી રીતે કરવા તે વિદ્યાથી ઓને શીખવવામાં આવે છે, તેઓને દરેક ભાષાનું, ગણિતશાસ્ત્રનું, વિજ્ઞાનનું, કળા અને સાહિત્યનું જ્ઞાન આપવામાં આવે છે એવી શાળાઓમાંથી અને વિશ્વવિદ્યાલયેામાંથી અનેક સ્ત્રી પુરૂષ બી. એ. એમ. એ. આદિ જુદી જુદી ઉપાધિઓથી અલંકૃત થઇ અહાર આવે છે છતાં પણ તેઓની વાણી કંઠાર, નિરસ અને શુષ્ક હાય છે. ઘણી બુદ્ધિશાળી યુવતીએ અને ઘણા બુદ્ધિશાળી યુવકેા કે જેએ મહાન માનવંતા ઉપાધિથી વિભૂષિત થયેલા હાય છે તેએની વાણી એવી વિષમ અને કર્કશ હાય છે કે સર્ચતન, કેમળ અને શિઘ્રગ્રાહી મજ્જા ત ંતુવાળા માણસ તેઓની સાથે ભાગ્યેજ વધારે લાંબા વખત સુધી વાતચીત ચલાવી શકે. બીજી માજુએ જો આ સની સાથે તેઓની વાણીની ચેાગ્ય ખીલવણી થયેલી હોય છે તે તેના સમાન અન્ય કેાઈ વસ્તુ માહક અને આનંદજનક જણાતી નથી.
જેની વાણી દિવ્ય વાત્રમાંથી નિકળતા સ્વર જેવી હાય છે, જેની વાણી સુસ્પષ્ટ શબ્દોથી યુકત હાય છે, જેની વાણીના પ્રવાહ નિર્મળ ઝરણાંની માફ્ક વહે છે એવા પુરૂષની જોડે ક્ષણમાત્ર વાર્તાલાપ કરવાથી નિ:સીમ આનન્દના અનુભવ થાય છે. એક વ્યકિતની વાણીમાં એવી મિષ્ટતા અને મેહિની છે કે તે જ્યાં જ્યાં જાય છે ત્યાં ત્યાં તે જ્યારે જ્યારે કઇ ખેલે છે ત્યારે ત્યારે પ્રત્યેક માણસ તેને અતિશય આ નંદથી લક્ષપૂર્વક સાંભળે છે. તેની વાણી એવી મધુર અતે રસા છે કે તે સને ચકિત અને મુગ્ધ કરી મુકે છે, તેની બાહ્યાકૃતિ સાદી છે—કંઇક વિરૂપ છે. પરંતુ તેની વાણીના પ્રભાવ અલૈકિક છે, તેની વાણીની મેાહિની અનિવાર્ય છે. આવી તેની વાણી ઉત્તમ રીતે વિકાસ પામેલા મનની અને મેાહક ચારિત્ર્યની સૂચક છે.
સમાજમાં ઘણા સ્ત્રી પુરૂષાની વાણી એટલી બધી કટાર અને કિલષ્ટ હોય છે અને મગજતતુ અને ગ્રહુણુશકિતપર એવી ભયંકર અસર ઉત્પન્ન કરે છે કે આપણુને વારંવાર તેવા પુરૂષ પાસેથી પલાયન કરી જવાની જરૂર પડે છે. જે વાણી કેળવણી અને સ ંસ્કૃતિની વ્યજક છે, જેમાંથી સંપૂર્ણતઃ સ્પષ્ટ શબ્દો વહે છે, જેમાં સાંભળનારને મુગ્ધ કરી નાંખે એવુ માધુર્ય રહેલુ છે, જેમાં જાદુ ચમત્કૃતિ છે એવી નિમળ, મદ, અને કેળવાયેલ વાણીની પ્રાપ્તિ ખરેખર, લેાકેાત્તર છે. આવી વાણી ગણ્યાગાંઠયા પુરૂષોમાંજ દષ્ટિગત થાય છે.
પ્રિય વાંચક ! લેાકપ્રિય થવામાં અથવા સામાજીક વિજય પ્રાપ્ત કરવામાં મધુર અને શ્રેતાજનોને મુગ્ધ કરી નાંખે એવી વાણી અત્યંત અગત્યના પાઠ ભજવતી હાવાથી એવા પ્રકારની વાણી કેળવવાના પ્રયત્ન આદરા. જેથી સમય જતાં તમે પરિચિત તેમજ અપરિચિત મનુષ્યાને તમારા પ્રતિ આકષી શકશે, સ તમારે આધીન થશે. અને તમે લાકપ્રીતિ સંપાદન કરશે એમાં લેશ પણ સ ંદેહ જેવું નથી.
તિરમ્ ।।
For Private And Personal Use Only
