________________
પયગંબર જરથુષ્ટ્ર
પારસીઓના પયગંબર જરથુષ્ટ્ર આજથી આશરે ૮૦૦૦ વરસ પર ઈરાનમાં થઈ ગયા. એમનું મૂળ નામ અવતામાં જરથુષ્ટ્ર છે; જેનો અર્થ થાય છે, “સોનેરી સીતારાના જેવો.' બીજો અર્થ થાય છે, “સોનેરી રંગના ઊંટોનો માલિક.” ગાય-ઢોર એ અસલ જમાનાના આર્યોની મિલકત હતી. આથી ઘણાખરા આર્યોનાં નામ પાછળ “અસ્પ= ઘોડો' કે “ઉસ=ઊંટ' જેવો પ્રત્યય લગાડવામાં આવતો. જેમ કે “જરથુષ્ટ્ર' સોનેરી રંગના ઊંટોનો માલિક. એમના પિતાનું નામ ‘પોઉરશસ્પ' જેનો અર્થ ‘ઘણા ઘોડાનો માલિક' એવો થાય છે. જરથુષ્ટ્રનાં માતાનું નામ ‘દોગદો' હતું. ‘દોગદો' શબ્દ આવતા “દુગ્ધવ' ઉપરથી ફારસી દુન્ડર (એટલે દીકરી) શબ્દ પડ્યો છે. જેના પરથી અંગ્રેજીમાં 'Daughter' શબ્દ નીકળ્યો છે. આમ અસલના આર્યો(પારસીઓ અને હિંદુઓના વડવાઓ)નો મુખ્ય વ્યવસાય ગાય-ઢોરનો ઉછેર, ખેતીવાડી અને બાગબાનીનો હતો જે માટેનો ઉલ્લેખ પારસીઓના ધર્મગ્રંથ – ગાથા -માં મળે છે.
પયગંબર જરથુષ્ટ્રની આગમચ પણ એક ધર્મ ચાલુ હતો જેને “માઝદયસ્ની ધર્મના નામે ઓળખવામાં આવતો હતો. મઝદા એટલે મહાજ્ઞાની ‘Omniscient'- ખુદા. મઝદાનો બીજો અર્થ થાય છે – મહાન દાનવીર – જેણે આપણને બધું જ – હવા, પાણી, જમીન, ઝાડપાન વગેરે મફત આપ્યું. એવો મહાદાની એટલે ખુદા. એવા મઝદાની ‘યસ' (યજ્ઞ) એટલે બંદગી કરવી. તેથી એ ધર્મ માઝદયરની' (એક જ ખુદાની બંદગી કરનાર) એકેશ્વરવાદી “Monotheistમાં ગણાયો.
