________________
૩૨
અશો જરથુષ્ટ્ર
હતી.
આશરે ૧,૩૫૦ વર્ષ અગાઉ આરબોના જુલમથી ત્રાસીને ધર્મના રક્ષણાર્થે ઈરાની પુરુષોએ હિંદ તરફ પ્રયાણ કર્યું ત્યારે સાથે સાથે ઈરાની સ્ત્રીઓએ પણ શસ્ત્રસજજ થઈને મરદો-બાળકો સાથે હિંદમાં પગ મૂક્યો હતો. પવિત્ર, નમ્રતાભરી, સદ્ગણી, ફરજપરસ્ત અને પતિવ્રતા નારીને જરથોસ્તી ધર્મે ‘આરઈતિ' એટલે ધરતીમાતા સમાન ગણી છે. અર્થાત્ સહનશીલતા અને નમ્રતાના પ્રતીકરૂપે સન્નારીઓનાં વખાણ કરવામાં આવ્યાં છે.
જરથોસ્તી ભણતરમાં પયગંબર જરથુષ્ટ્રના ત્રણ દીકરાઓની જેમ સ્તુતિ કરવામાં આવી છે તેમ પયગંબર જરથુષ્ટ્રની ત્રણ દીકરીઓની સ્તુતિ પણ કરવામાં આવી છે. સમગ્ર વિશ્વનાં નરનારીઓની પવિત્ર યાદ પણ એ રીતે જ કરવામાં આવી છે.
નાની છોકરીઓને ભગિની (બહેન) સમાન ગણવાનું અને મોટી ઉંમરની સ્ત્રીઓને માતા સમાન ગણવાની આર્ય સંસ્કૃતિની જે પ્રથા છે તેને ઈરાની ધર્મ અને સંસ્કૃતિનો સબળ ટેકો છે.
બીજી કોમની માફક પારસીઓમાં પણ મરણક્રિયા એક ગંભીર ક્રિયા ગણાય છે. એક પારસી જરથોસ્તી સ્ત્રી કે પુરુષ ગુજરી જાય ત્યારે તેની આંખો બંધ કરીને મરનારનાં સ્નેહી, સગાં તેની સમક્ષ પવિત્ર કલામ ભણે છે.
કેટલાક સમય બાદ તેની લાશને પવિત્ર સ્નાન કરાવી તેને ધોયેલા સૂકા કપડાંમાં વીંટાળી જમીન પર મૂકે છે ને તેની ફરતે (અમુક કલામ ભણતાં) પાંચ વર્તુળ દોરે છે. તેના માથા આગળ દીવો મૂકવામાં આવે છે અને તેની લાશથી થોડે દૂર એક પાત્રમાં અગ્નિ રાખીને ત્યાં ધર્મગુરુ અથવા મરનારનાં સગાંસ્નેહી પવિત્ર કલામો ભણે છે. લાશને “સગદીદ' કરવામાં આવે છે. “સગદીદી (સગ કૂતરો+દીદ= જોવું, બતાવવું). અર્થાત્
