Anusandhan 1994 00 SrNo 03

Author(s): Shilchandrasuri
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 25

t
छाया :
लग्नाः अनेके अश्रद्धालव:, तव चरणयोः प्रणताः । यथा जानासि तथा पालय, किंकरम् आत्मनैव ||
मारी दृष्टिए आ उदाहरणपद्यनो पाठ थोडोक भ्रष्ट छे, अने अर्थ पण जुटो छे. शुद्ध पाठ अने अर्थ नीचे प्रमाणे होवानुं जणाय छे.
लग्गअ-ह-उ ह- असड्डलु, तुह चलणेहिं पणउ ।
जिवं जाणहि तिवं पालहि, किंकरु अप्पणउ ॥
'आ तारा किंकरनुं, असाधारण स्नेह (भक्तिभाव) लाग्यो होईने तारा चरणे वंदन करी रह्यो छे तेनुं, तुं जेम जाणे तेम पालन करजे. '
अहीं असल शब्दनो अर्थ हेमचंद्राचार्ये आप्यो छे तेम 'असाधारण' छे, 'अश्रद्धाळु'
नहीं.
असडलनुं आ अर्थने आधारे आपणे अ+सट्ट+ल ए रीते विश्लेषण करी शकीए. आमां अने निषेधवाचक तरीके अने ल ने स्वार्थिक प्रत्यय तरीके लई शकीओ. पण सड्ड के सडल ‘साधारण एवा अर्थमा थयेलो कोई प्रयोग नोंधायो नथी, ए कारणे असडलनी व्युत्पत्ति अस्पष्ट छे..
: वर्धमानसूरिकृत 'धर्मरत्नकरंडक' (ई.स. १११६) मां (पृ. ३६९ उपरना अपभ्रंश पद्य९८ पंक्ति २) असङ्कलनो प्रयोग मळे छे :
धन्न पउ वि न देइ असड्डलु संभवइ ।
‘भाग्यशाळी पुरुष एक पगलुं पण न भरे तोये तेने असाधारण (लाभ) थवानुं बने छे. '
४. कडितल्ला
‘देशीनाममाला’ (२१,१९) मां कडतला शब्द 'एकबाजु धारवाणुं, वांकुं, लोढानुं आयुध' एवा अर्थमां आपेल छे.
हरिषेणकृत संस्कृत 'बृहत्कथाकोश' (इ.स. ९३१-९३२) मां युद्ध माटे कूच करती सेनाना वर्णनमां पहेली टुकडी बाणावळीनी, बीजी टुकडी ढाल अने हाथमां कडिल धारण करनार (कडितल्लकराः) नी, त्रीजी टुकडी कुन्तधारीओनी ए प्रमाणे पायदळनुं वर्णन छे. (५६.२९७-२९९). संपादक आ.ने. उपाध्येए तेनो संबंध सं. कटित्र, प्रा. कडिल साधे होवानुं मानीने तेनो अर्थ 'कमरपट्टा साथ संबंध करावतुं कोई आयुध के कवच' एवो कर्यो छे. देश्य कतला तेमना ध्यानमां नथी आव्यो.
भोजकृत संस्कृत 'शृंगारमंजरीकथा' (इ.स. १०३० लगभग) नी आठमी कथामां रत्नदत्त ऊभो ऊभो चोसट 'पुरुषोनी कडितला जाणे छे एवो निर्देश छे (पुरुषाणां कडितल्लां जानामि, पृ.६३). संपादिका कल्पलता मुनशीए 'ऊभां ऊभां चोसठ पुरुषोनो कडितल्लाथी वध करी
[24]