Book Title: Vitrag Vigyana Pathmala 1
Author(s): Hukamchand Bharilla
Publisher: Todarmal Granthamala Jaipur
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008322/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates [ zrI ToDaramala granthamALA puSpa naM. 16] vItarAga-vijJAna pAThamALA bhAga 1 Usia IkA paM. hukamacanda bhATila zAstrI, nyAyatIrtha, ema. e., sAhityaratna saMyukta maMtrI, zrI ToDaramala smAraka bhavana, jayapura. gujarAtI anuvAdaka : bra. vrajalAla giradharalAla zAha bI. e. (onarsa) esa. TI. sI., rASTrabhASA ratna. prakAzaka: paNDita ToDaramala smAraka TrasTa e-4 , bApUnagara, jayapura - 302015 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Thanks & Our Request This shastra has been donated to mark the 15th svargvaas anniversary (28 September 2004) of our mother, Laxmiben Premchand Shah, by Rajesh and Jyoti Shah, London, who have paid for it to be "electronised" and made available on the Internet. Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of Vitraag-Vignaan Pathmala, Part 1, is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us on rajesh@AtmaDharma.com so that we can make this beautiful work even more accurate. 2) Keep checking the version number of the on-line shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Version History Date Changes Version Number 001 23 Sept 2004 First electronic version. Error corrections made: Errors in Original Physical Electronic Version Version Corrections Edition Information & Translated to Contents pages are Hindi Gujarati Page 26, Line 11: 42412 talavAra Page 28, Line 5: gold jagata Page 32, Line 12 Addition ane Page 36, Line 8: blad garbhita Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvAdhikAra surakSita gujarAtI : prathama saMskaraNa : 5000 dvitIya saMskaraNa : 3200 (22 eprila 1986 mahAvIra jayantI) hindI (prathama cha saMskaraNa) pa3,2OO kannaDuM (prathama be saMskaraNa) 4,OOO marAThI (prathama be saMskaraNa) 10,OOO aMgrejI (prathama saMskaraNa) 5,OOO yoga 80,4OO mudraka : siTIjana priTarsa 1813 candrAvala roDa, dillI 110007 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates viSaya-sucI pRSThaka pAThanuM nAma deva-stuti AtmA ane paramAtmA sAta tattva cha Avazyaka karma rakSAbaMdhana jabUsvAmI | | | bAra bhAvanA Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha pahelo deva-stuti paM. daulatarAmajI darzana stuti dohA sakaLa zeya jJAyaka tadapi, nijAnaMda rasa lIna so jinendra jayavaMta nita, ari raja'rahasa vihIna. 1. paddhari chaMda jaya vItarAga vijJAnapUra, jaya mohatimirako harana sUra; jaya jJAna anaMtAnaMta dhAra, digasukha vIrajamaMDita apAra. 2. jaya paramazAMta mudrA sameta, bhavijanako nija anubhUti heta; bhavi bhAgana vacajoge vaNAya, tuma dhuni hai suni vibhrama nazAya. 3. tuma guNaciMtata nipara viveka, pragaTe vighaTe Apada aneka; tuma jagabhUSaNa dUSaNaviyukta, saba mahimAyukta vikalpamukta 4. 1. mohanIya, 2. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAya. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jinendradevanI stuti karatA paM. dolatarAmajI kahe che ke- he jinendradeva! Apa samasta jJayonA (lokAlokanA) jJAtA hovA chatAM paNa potAnA AtmAnA AnaMdamAM lIna raho cho. cAra ghAtI karma jenAM nimitta che evA moha-rAga-dveSa, ajJAna Adi vikArothI rahita cho-he prabhu! Apano niraMtara jaya ho. 1. Apa moha-rAga-dveSarUpa aMdhakArano nAza karanAra vItarAgI sUrya cho. anaMta jJAna dhAraNa karanAra cho, tethI pUrNajJAnI (sarvajJa) cho tathA anaMta darzana, ane anaMta sukha ane anaMta vIryathI paNa suzobhita cho, he prabhu! Apano jaya ho. 2. ApanI parama zAMta mudrA bhavya jIvone AtmAnubhUti prApta karavAno hetu che. he prabhu! Apano jaya ho ! bhavya jIvonA bhAgyathI ane ApanA vacanayogathI ApanI divyadhvani thAya che, tenuM zravaNa karIne bhavya jIvono bhrama nAza pAmI jAya che. 3. ApanA guNonuM cittavana karavAnI sva ane paranuM bhedavijJAna thaI jAya che ane mithyAtva dazAmAM thanArI aneka Apattio ( vikAro) nAza pAmI jAya che. Apa samasta doSothI rahita cho, sarva vikalpothI mukta cho, sarva prakArano mahimA dhAraNa karanAra jagatanA bhUSaNa (jagatane suzobhita karanAra) cho. 4. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates aviruddha zuddha cetana svarUpa, paramAtma parama pAvana anUpa; zubha azubha vibhAva abhAva kina, svAbhAvika pariNatimaya achIna. 5. aSTAdaza doSa vimukta dhIra, sacatuSTayamaya rAjata gaMbhIra; munigaNadharAdi sevata mahaMta, nava kevala labdhiramAM dharata. 6. tuma zAsana seya ameya jIva, ziva gaye jAhiM jaie sadIva; bhavasAgarameM du:kha chAra vAri, tAranako aura na Apa TAri. 7. yaha lakhi nija duHkhagada haraNa kAja; tuma hI nimitta kAraNa ilAja; jAne tAteM meM zaraNa Aya, ucaro nija duHkha jo cira lahAya. 8. meM bhrampo apanapo visari Apa, apanAye vidhi phala puNya pApa; nijako parako karatA pichAna, parameM aniSTatA iSTa ThAna. 9. Akulita bhayo ajJAna dhAri, jyAM mRga mRgatRSNA jAni vArika tana pariNatirme Apo citAra, kabahU na anubhavo svapadasAra. 10. tumako bina jAne jo kaleza, pAye so tuma jAnata jineza; pazu nAraka nara suragati maMjhAra, bhava dhara dhara mAryo anaMta bAra. 11. 4 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates he paramAtmA, Apa samasta upamAothI rahita parama pavitra zuddha cetana ( jJAna-darzana) maya cho. ApanAmAM koI paNa prakArano virodha bhAva nathI. Ape zubha ane azubha banne prakAranA vikArI bhAvono abhAva karyo che ane svAbhAvika pariNatithI sahita thaI gayA cho tethI kadI paNa kSINa dazAne pAmavAnA nathI. 5. Apa aDhAra doSothI rahita cho ane anaMta catuSTaya yukta birAjamAna cho. kevaLajJAnAdi nava prakAranA kSAyikabhAva dhAraNa karanAra hovAthI mahAna muni ane gaNadhara devAdi ApanI sevA kare che. 6. ApanA batAvelA mArge cAlIne anaMta jIva mukta thaI gayA che, thaI rahyA che ane haMmezA thatA raheze. A saMsArarUpI samudramAM duHkharUpI athANuM khAruM pANI bhareluM che. ApanA sivAya bIjuM koIpaNa enAthI pAra utArI zake tema nathI. 7. A bhayaMkara duHkha dUra karavAmAM nimitta kAraNa Apa ja cho; ema jANIne huM ApanA zaraNe Avyo chuM ane huM anaMtakALathI duHkha pAmyo chuM te Apane jaNAvI rahyo chuM. 8. mArA jJAnasvabhAvI AtmAne bhUlIne potAnI jAte ja saMsAramAM bhramaNa karI rahyo chuM ane meM karmonAM phaLa puNya-pApane apanAvI lIdhA che. potAne parano kartA mAnI lIdho che ane parane potAne kartA mAnI lIdho che. parapadArthomAMthI keTalAkane ISTa mAnI lIdhA che ane keTalAkane aniSTa mAnI lIdhA che. pariNAme ajJAna dhAraNa karIne pote ja AkuLa thayo che. jevI rIte haraNa mRgajaLane vaza thaIne retIne pANI samajIne potAnA ajJAnathI ja duHkhI thAya che. zarIranI dazAne ja potAnI dazA mAnIne potAnA pada (AtmasvabhAva) no anubhava kadI karyo nathI. 9-10. he jineza! Apane oLakhyA vinA huM je du:kha pAmyo chuM te Apa jANo ja cho. tiryaMca gati, naraka gati, manuSya gati ane deva gatimAM utpanna thaIne anaMtavAra maraNa karyuM che. 11. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates aba kAlalabdhi balateM dayAla, tuma darzana pAya bhayo khuzAla; mana zAMta bhayo miTi sakala kaMda, cAkhyo svAtamarasa duHkha nikaMda. 12. tAteM aba aisI karahu nAtha; - bichupai na kabhI tuva caraNa sAtha; tuma guNagaNako nahi cheva deva, jaga tAranako tuva virada eva. Atamake ahita viSaya kaSAya, inameM merI pariNati na jAya meM rahuM ApameM Apa lIna, so karo hou kyo nijAdhIna. 14. mere na cAhuM kachu aura Iza, ratnatrayanidhi dIje munIza; mujha kArajake kArana su Apa, ziva karahu harahu mama moha tApa. 15. zazi zAMtikarana tapaharana heta, svayameva tathA tuma kuzala deta; pIvata pIyUSa jyAM roga jAya, tyoM tuma anubhavarte bhava nazAya. 16. tribhuvana tihuMkAla maMjhAra koya, nahi tuma bina nija sukhadAya hoya; mo ura yaha nizcaya bhayo Ana, duHkha jaladhi utArana tuma jahAja 17. dohA tuma guNagaNamaNi gaNapati, gaNata na pAvahiM pAra; dIla" svalpamati kima kahai, namuM triyoga saMbhAra. 18. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates have kALalabdhi AvatAM ApanAM darzana prApta thayAM che, tethI mane ghaNI ja prasannatA che. mAruM aMtarhandu samApta thaI gayuM che ane mAruM mana zAnta thaI gayuM che. meM duHkhono nAza karanAra AtmAnA anubhavarUpI rasane cAkhI lIdho che. 12. tethI he nAtha ! have evuM karo ke jethI ApanAM caraNono viyoga na thAya. tAtparya e che ke je mArga (AcaraNa) dvArA Apa pUrNa sukhI thayA cho, huM paNa te ja prApta karuM. he deva ! ApanA guNono to koI aMta nathI ane saMsArathI pAra utAravAnuM to ApanuM biruda ja che. 13. AtmAnuM ahita karanAra, pAMca IndriyanA viSayomAM lInatA ane kaSAya che. he prabhu! huM icchuM chuM ke enA tarapha mAruM valaNa na jAya. huM to mArAmAM ja lIna rahuM , jethI huM pUrNa svAdhIna banI jAu. 14. mArA hRdayamAM bIjI koI icchA nathI, basa eka ratnatrayarUpa nidhi ja prApta karavA IcchuM chuM. mArA hitarUpI kAryanuM nimitta kAraNa Apa ja cho. mAro moheMtApa naSTa thaIne mAruM kalyANa thAya e ja bhAvanA che. 15. jevI rIte caMdra potAthI ja garamI ochI karIne zItaLatA Ape che, tevI ja rIte ApanI stuti karavAthI svayameva AnaMda prApta thAya che. jema amRta pIvAthI roga cAlyo jAya che tevI ja rIte Apano anubhava karavAnI saMsArarUpI roga cAlyo jAya che. 16. traNa lokamAM ane traNa kALamAM ApanA samAna sukhadAyaka (sanmArga-darzaka) bIjuM koI nathI. evo Aje mane nizcaya thai gayo che ke Apa ja duHkharUpI samudrathI pAra utAranAra jahAja cho. 17. ApanA guNorUpI maNione gaNavAmAM gaNadharadeva paNa samartha nathI to pachI huM (daulatarAma) alpa buddhivALo tenuM varNana kevI rIte karI zakuM? tethI huM Apane mana, vacana ane kAyAnI saMbhALa pUrvaka vAraMvAra namaskAra karuM chuM. 18. prazna1. uparokta stutinI koI paNa be kaDI tamane gamatI hoya te lakho. tamane te zA mATe game che tenuM kAraNa paNa batAvo. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha bIjo AtmA ane paramAtmA munirAja yogIndu (vyaktitva ane kartutva) apabhraMzanA mahAkavi adhyAtmavettA yogIndradevanA jIvana viSayamAM vizeSa jANakArI hajI sudhI maLI nathI. temanA nAmano paNa keTalAya (judA judA) prakAre ullekha maLe che, jema ke yogIndu, yogIndra. paNa apabhraMzanA khophandu no saMskRta anuvAda yogIndu vadhAre baMdhabesato che, yogIndra nahi. yogIndunA samaya viSe paNa judA judA mata che. emano samaya chaThThI zatAbdIthI mAMDIne agyAramI zatAbdI sudhI mAnavAmAM Ave che. temanA dvArA banAvavAmAM AvelA paramAtmaprakAza (paramapUyAsu) ane yogasAra ( jogasAru ) ja temanI kIrtinA akSaya bhaMDAra che. uparokta granthomAM temaNe adhyAtmanAM gUDha tattvone sahaja ane sarala lokabhASAmAM janatA samakSa mUkyAM che. temanA grantho upara zrI kundakundano prabhAva spaSTa paNe paDyo hoya tema) jaNAya che. yogIndue zrI kundrakunda pAsethI ghaNuM lIdhuM che. zrI pUjyapAdanA samAdhizataka' ane zrI yogIndunA "paramAtmaprakAza' mAM paNa ghaniSTa samAnatA dekhAya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates AtmA ane paramAtmA prabhAkara- he gurudeva ! AtmA ane paramAtmAnuM svarUpa zuM che? te kRpA karIne samajAvo. kemake kAle Ape kahyuM hatuM ke A AtmA potAnuM svarUpa bhUlIna dukhI thai rahyo che. yogIndudeva- he prabhAkara bhaTTa ! AtmAne samajavAnI icchA tamArA jevA mumukSune ja thAya che. jeNe caitanyasvarUpa AtmAnI vAta prasanna cittathI sAMbhaLI che te alpakALamAM ja paramAtmapadanI prApti karaze. AtmajJAnanA jevuM bIjuM kAMI sAra (utkRSTa) nathI. jJAna-svabhAvI jIvatattvane ja AtmA kahe che. avasthAnI apekSAe te traNa prakArano che :1. bahirAtmA 2. aMtarAtmA 3. paramAtmA prabhAkara- bahirAtmA kone kahe che? yogIndudeva- zarIrane AtmA mAnanAra tathA anya padArthomAM potApaNuM ane rAgAdimAM hitakarapaNuM mAnanAra athavA zarIra ane AtmAne eka mAnanAra jIva ja bahirAtmA che. te ajJAnI (mithyASTi) che. AtmA sivAyanA bIjA bAhya padArthomAM AtmApaNuM (potApaNuM) mAnavAne kAraNe ja e bahirAtmA kahevAya che. anAdikALathI A AtmA zarIranI utpattimAM ja potAnI utpatti ane zarIranA nAzamAM ja potAno nAza tathA zarIra sAthe saMbaMdha rAkhanArAone potAnA mAnI rahyo che. jyAM sudhI A bhUla na nIkaLe tyAM sudhI jIva bahirAtmA arthAt mithyAdaSTi che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prabhAkara- 'bahirAtmApaNuM choDavuM joIe " e to ThIka paNa........ yogIndvadeva- bahirAtmapaNuM choDIne aMtarAtmA banavuM joIe. 66 prabhAkara je jIva bhedavijJAnanA baLathI AtmAne dehAdithI bhinna jJAna ane AnaMdasvabhAvI jANe che, mAne che ane anubhave che, te jJAnI (samyagdaSTi ) AtmA ja aMtarAtmA che. AtmAmAM ja AtmApaNuM arthAt potApaNuM mAnavAne lIdhe tathA AtmA sivAya bIjA koImAM paNa potApaNAnI mAnyatA choDI devAne lIdhe ja te aMtarAtmA kahevAya che. aMtarAtmA traNa prakAranA che : 1. uttama aMtarAtmA 2. maghyama aMtarAtmA 3. jaghanya aMtarAtmA aMtaraMga ane bahiraMga banne prakAranA parigrahathI rahita utkRSTa zuddhopayogI kSINakaSAyavALA muni (bAramA guNasthAnavartI ) uttama aMtarAtmA che. avirata samyagdaSTi ( cothA guNasthAnavALA) jaghanya aMtarAtmA che. uparokta bannenI vaccenI dazAvALA dezavratI zrAvaka ane munirAja ( pAMcamAthI agiyAramAM guNasthAnavartI maghyama aMtarAtmA che. prabhAkara aMtarAtmA thavAthI zuM lAbha che? yogIndvadeva- e ja aMtarAtmA gRhastha avasthAno tyAga karIne, zuddhopayogarUpa muni-avasthA dhAraNa karIne, nija svabhAva sAdhana dvArA paramAtmapada prApta kare che arthAt paramAtmA thaI jAya che ane emane anaMta darzana, anaMta jJAna, anaMta sukha ane anaMta vIrya prakaTa thaI jAya che. tAtparya e che ke e ja aMtarAtmA potAnA puruSArthathI AgaLa vadhIne 5ramAtmA bane che. paramAtmA thavAthI zuM lAbha che? 10 Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates yogInddeva- pratyeka jIva sukhI thavA Icche che. 52mAtmA pUrNa nirAkuLa hovAthI anaMta sukhI che. paramAtmA be prakAranA che- (1) sakala paramAtmA, (2) nikala paramAtmA. cAra ghAtI karmono nAza karanAra zrI arihaMta bhagavAna zarIra sahita hovAthI sakala paramAtmA kahevAya che ane karma rahita siddha bhagavAna zarIra rahita hovAthI nikala paramAtmA kahevAya che. bahirAtmA saMsAramArgI hovAthI bahirAtmapaNuM sarvathA heya che. aMtarAtmA mokSamArgano pathika che tethI aMtarAtmapaNuM kathaMcit upAdeya che ane 52mAtmapaNuM atIndriya sukhamaya hovAthI sarvathA upAdeya che. tethI badhAe puruSArthapUrvaka bahirAtmapaNuM choDIne, aMtarAtmA thaIne paramAtmA banavAnI bhAvanA karavI. prazna 1. AtmA kone kahe che? te keTalA prakAranA che? bahirAtmAnuM svarUpa lakho. 2. aMtarAtmAnuM lakSaNa ane bheda spaSTa karo. 3. paramAtmA kone kahe che? sakala ane nikala pa2mAtmAnI spaSTatA karo. 4. munirAja yogIndunA jIvana ane kavana upara saMkSipta prakAza Apo. 11 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates pATha trIjo sAta tattva AcArya gRddhapiccha umAsvAmI (vyaktitva ane kartRtva ) tattvArthasUtrakarttAraM, gRddhpicchoplkssitm| vande gaNIndrasaMjAtamumAsvAmImunIzvaram / / ochAmAM ochuM lakhIne vadhAremAM prasiddhi meLavanAra AcArya gRddhapiccha umAsvAmInA tattvArtha sUtrathI jaina samAja jeTalo vadhAre piricita che, emanA jIvana paricaya saMbaMdhamAM eTalo ja aparicita che. e kundakundAcAryanA paTTaziSya hatA ane vikramanI prathama zatAbdInA aMtima kALamAM tathA bIjI zatAbdInA pUrvArdhamAM bhArata-bhUmine pavitra karI rahyA hatA. AcArya gRddhapiccha umAsvAmI te gauravazALI AcAryomAMnA eka che jemane samagra AcArya paraMparAmAM pUrNa prAmANikatA ane sanmAna maLeluM che. je mahattva vaidikomAM gItAne, IsAIomAM bAIbalane ane musalamAnomAM kurAnane ApavAmAM Ave che te ja jaina paraMparAmAM vRdghapiccha umAsvAmInA tattvArtha sUtrane maLeluM che. enuM bIjuM nAma mokSazAstra paNa che. e saMskRta bhASAno sarva prathama jaina graMtha che. prastuta bhAga tattvArtha sUtranA AdhAre lakhavAmAM Avyo che. 12 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAta tattva pravacanakAra- saMsAramAM samasta prANIo du:khI dekhAya che ane teo du:khathI bacavAno upAya paNa kare che. paraMtu prayojanabhUta tattvonI satya samajaNa ane zraddhA vinA duHkha dUra thatuM nathI. mumukSu A prayojanabhUta tattvo zuM che ke jenA jJAna ane sAcI zraddhA vinA duHkha dUra thaI zakatuM nathI ? pravacanakAra- duHkha dUra karavuM ane sukhI thavuM e ja sAcuM prayojana che ane je tattvonI samyak zraddhA ane jJAna vinA ApaNuM duHkha dUra na thaI zake ane ApaNe sukhI na thaI zakIe, tene ja prayojanabhUta tattva kahe che. tattva eTale vastunuM sAcuM svarUpa je vastu jevI che, teno je bhAva te ja tattva che. te tattva sAta che, jemake tattvArtha sUtramAM AcArya gRddhapiccha umAsvAmIe kahyuM che 'jIvAjIvAstravabaMdhasaMvaranirjarAmokSAstattvam" 1 / / / / 4 / / jIva, ajIva, Astrava, baMdha, saMvara, nirjA ane mokSa e sAta tattva che. 66 praznakartA- kRpA karIne saMkSepamAM enuM svarUpa batAvo. pravacanakAra- jJAna-darzana svabhAvI AtmAne jIva tattva kahe che. jJAna-darzana svabhAvathI rahita tathA AtmAthI bhinna samasta dravya ( padArtha ) ajIva tattva kahevAya che. puddagalAdi samasta padArtho ajIva che. A zarIrAdi sarva ajIva padArthothI bhinna cetana tattva ja AtmA che. huM AtmA chuM, mArAthI bhinna puddagalAdi pAMca dravyo ajIva che. 13 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAmAnyapaNe to jIva ane ajIva e ja tattvo che AstravAdi to jIva-ajIvanA ja vizeSa che. zaMkAkAra- jo AstravAdi jIva-ajIvanA ja vizeSa hoya to emane judA kema kahyA? pravacanakAra- ahIM to mokSanuM prayojana che. tethI Asrava Adi pAMca paryAyarUpa vizeSa tatva kahyA. te sAteyanA yathArtha zraddhAna vinA mokSamArga banI zakato nathI. kemake jIva ane ajIvane jANyA vinA sva-paranuM bhedavijJAna kevI rIte thAya? mokSane oLakhyA vinA ane hitarUpa mAnyA vinA teno upAya kevI rIte kare? mokSano upAya saMvaranirjarA che tethI temane jANavA paNa jarUrI che. Astravano abhAva te saMvara che ane baMdhano ekadeza abhAva te nirjarA che, tethI ene jANyA vinA ene choDIne saMvara-nirjarArUpa kevI rIte pravarte? zaMkAkAra- ame to pravacanamAM sAMbhaLyuM hatuM ke AtmA to trikALa zuddha, zuddhAzuddha paryAyothI pRthaka che, te ja Azraya karavA yogya che. pravacanakAra- bhAI, te dravya-daSTinA viSayanI vAta che. Atmadravya pramANadaSTithI zuddhAzuddha paryAyothI yukta che. jijJAsu- A dravya-daSTi zuM che? pravacanakAra- sAta tattvone yathArtha jANIne, samasta parapadArtha ane zubhAzubha AstravAdi vikArI bhAva tathA saMvarAdi avikArI bhAvothI paNa pRthaka jJAnAnaMda svabhAvI, trikALI dhruva Atmatattva ja daSTino viSaya che. A dRSTinI apekSAe kathana karatAM para, vikAra ane bhedane paNa gauNa karIne mAtra saikAlika jJAnasvabhAvane AtmA kahevAmAM Ave che ane tenA AzrayathI ja dharma (saMvara, nirjarA) prakaTe che. je moha-rAga-dveSa bhAvonA nimittathI jJAnAvaraNAdi karma Ave che, te moharAga-dveSa bhAvone to bhAvAstrava kahe che. tenA nimittathI jJAnAvaraNAdi karmonuM svayaM AvavuM te dravyAstrava che. 14 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates e ja rIte AtmAnuM, ajJAna, moha-rAga-dveSa, puNya-pApa Adi vibhAva bhAvomAM rokAI javuM te bhAvabaMdha che ane tenA nimittathI puddagalanuM svayaM karmarUpa baMdhAvuM te dravyabaMdha che. puNya-pApane baMdha sAthe kema joDI dIdhA ? zaMkAkAra pravacanakAra- bhAI, puNya ane pApa Astrava, baMdhanA ja peTAbheda che. zubharAgathI puNyano Asrava ane baMdha thAya che ane azubha rAga, dveSa ane mohathI pApano Asrava ane baMdha thAya che. zubha ane azubha banneya prakArano rAga arthAt puNya ane pApa banneya choDavA yogya che. kemake te Asrava ane baMdha tattva che. puNya-pApanA vikArI bhAvane ( Astravane ) AtmAnA zuddha (vItarAgI ) bhAvothI rokavA te bhAva-saMvara che ane tadanusA2 navAM karmonuM svayaM AvatAM aTakI javuM te dravya-saMvara che. e ja rIte jJAnAnaMda-svabhAvI AtmAnA lakSyanA baLathI svarUpasthiratAnI vRddhi dvArA AMzika zuddhinI vRddhi ane azuddha (zubhAzubha ) avasthAno aMze nAza karavo te bhAva-nirjarA che ane tenuM nimitta pAmIne jaDa karmanuM aMze kharI javuM te dravya-nirjarA che. praznakartA- ane mokSa ? pravacanakAra- azuddha dazAno sarvathA sampUrNa nAza thaIne AtmAnI pUrNa nirmaLa pavitra dazAnuM prakaTa thavuM te bhAva-mokSa che ane nimitta kAraNa dravyakarmano sarvathA nAza (abhAva) thavo te dravya-mokSa che. 15 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates uparokta sAte tattvone sArI rIte jANIne ane samasta paratattvo uparathI diSTa khaseDIne potAnA Atmatattva upara dRSTi laI javI te ja sAcuM sukha prApta karavAno sAco upAya che. prazna: 1. tattva kone kahe che, te keTalA prakAranAM che? 2. " prayojanabhUta " zabdano zuM Azaya che? 3. puNya ane pApano samAveza kayA tattvomAM thAya che? spaSTa karo. 4. heya ane upAdeya tattvo batAvo. 5. dravya-saMvara, bhAva-nirjarA, bhAva-mokSa, dravyAstrava ane bhAvabaMdha spaSTa karo. 6. AcArya gRddhapiccha umAsvAmInAM jIvana ane kavana upara prakAza pheMko. 16 Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha cotho cha Avazyaka (maMdirajImAM zAstra-pravacana cAlI rahyuM che. paMDitajI zAstra-pravacana karI rahyA che ane badhA zrotAo rucipUrvaka zravaNa karI rahyA che. ) pravacanakAra- saMsAranAM badhAM prANIo sukha cAhe che ane duHkhathI Dare che ane te duHkhothI bacavA mATe upAya paNa kare che, paraMtu temanAthI bacavAno sAco upAya jANatA nathI tethI du:khI ja rahe che. eka zrotA- to pachI duHkhathI bacavAno sAco upAya kayo che? pravacanakAra- AtmAne samajIne temAM lIna thavuM te ja sAco upAya che ane e ja nizcayathI Avazyaka kartavya che. bIjo zrotA-Apa to sAdhuonI vAta karavA lAgyA, amArA jevA gRhastha sAcuM sukha prApta karavA mATe zuM kare? pravacanakAra- duHkha maTADavA ane sukha prApta karavAno upAya to badhAne mATe eka ja che. e vAta jAdI che ke munirAja potAnA ugna puruSArthathI AtmAnuM sukha vizeSa prApta karI le che ane gRhastha potAnI bhUmikA pramANe aMze sukha prApta kare che. ukta mArge cAlanAra samyagdaSTi zrAvakane AMzika zuddhirUpa nizcaya AvazyakanI sAthosAtha zubha vikalpa paNa Ave che tene vyavahAra Avazyaka kahe che. te ja prakAranA hoya che - 17 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates devapUjA gurupAsti, svAdhyAyaH sNymstpH| dAnaJceti gRhasthAnAM SaT karmANi dine dine|| 1. devapUjA 2. gurunI upAsanA 3. svAdhyAya 4. saMyama 5. tapa 6. dAna. zrotA- kRpA karIne e saMkSepamAM samajAvo. pravacanakAra- jJAnI zrAvakane yogya AMzika zuddhi nizcayathI bhAva-devapUjA che ane sAcA devanuM svarUpa samajIne temanA guNonuM stavana te ja vyavahArathI bhAva-devapUjA che. jJAnI zrAvaka vItarAgatA ane sarvajJatA Adi guNonuM stavana karatAM vidhipUrvaka aSTadravyathI pUjana kare che tene dravyapUjA kahe che. evI ja rIte jJAnI zrAvakane yogya AMzika zuddhi te ja nizcayathI guru-upAsanA che ane gurunuM sAcuM svarUpa samajIne temanI upAsanA karavI te ja vyavahAra-guru upAsanA che. tamane pahelAM batAvI dIdhuM che ke arihaMta ane siddha bhagavAna deva kahevAya che ane AcArya, upAdhyAya tathA sAdhu guru kahevAya che. jJAnI zrAvakane yogya AMzika zuddhi ja nizcayathI svAdhyAya che ane jinendra bhagavAne kahelA tattvanuM nirUpaNa karanAra zAstronuM adhyayana, manana karavuM te vyavahAra-svAdhyAya che. zrotA- e to traNa thayA. pravacanakAra- sAMbhaLo, jJAnI zrAvakane yogya AMzika zuddhi ja nizcayathI saMyama che. ane tenI sAthe hovAvALA bhUmikA anusAra hiMsAdithI virati ane Indriya-nigraha e vyavahAra-saMyama che. jJAnI zrAvakane yogya AMzika zuddhi arthAt zubhAzubha IcchAono nirodha (utpanna na thavuM) te nizcaya-tapa che tathA tenI sAthe hovAvALA anazanAdi saMbaMdhI zubha bhAva te vyavahAra-tapa che. 18 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAnI zrAvakane yogya AMzika zuddhi te nizcayathI potAne zuddhatAnuM dAna che ane sva ane paranA anugraha mATe dhanAdinuM devuM te vyavahAra-dAna che. te (vyavahAra-dAna) cAra prakAranuM hoya che1. AhAradAna 3. auSadhadAna 2. jJAnadAna 4. abhayadAna zrotA- nizcaya ane vyavahAra AvazyakamAM zuM taphAvata che? pravacanakAra- nizcaya Avazyaka to zuddha dharma-pariNati che tethI baMdhanA abhAvanuM kAraNa che ane vyavahAra Avazyaka puNyabaMdhanuM kAraNa che. sAcA Avazyaka jJAnI jIvane ja hoya che. paNa deva-pUjanAdi karavAnA bhAva ajJAnIne paNa hoya che tathA maMdakaSAya ane zubhabhAva pramANe puNyabaMdha paNa thAya che, paNa te sAcA dharma kahevAtA nathI. zrotA- jo Apa ema kahezo to ajJAnI jIva devapUjanAdi Avazyaka kArya choDI deze. pravacanakAra- bhAI, upadeza to UMce caDavAne mATe ApavAmAM Ave che, tethI devapUjanAdinA zubhabhAva choDIne ja azubha-bhAvamAM jaze to pApabaMdha karaze. mATe devapUjanAdi choDavA yogya nathI. prazna 1. saMsAranAM duHkhothI bacavAno sAco upAya kayo che? 2. Avazyaka kone kahe che? gRhasthanA Avazyaka kArya kyA kayA che. 3. nizcayathI Avazyaka zuM che? 4. cha AvazyakonAM nAma lakhI temanI vyAkhyA lakho. 19 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha pAMcamo karma siddhAMtacakravartI nemicandrAcArya (vyaktitva ane kartutva) jaha cakkeNa ya cakkI, chakkhaMDaM sAhiyaM avi'ghenn| taha mai cakkeNa mayA, chakkhaMDaM sAhiyaM smm|| jevI rIte sudarzana cakra vaDe cakravartI cha khaMDa sAdhI (jItI) le che, tevI ja rIte meM (nemicandra) mArI buddhirUpI cakathI pakhaMDAgamarUpI mahA siddhAMtane sAdhyA che," tethI teo "siddhAMta-cakravartI' kahevAyA. teo prasiddha jaina rAjA cAmuMDarAyanA samakAlIna hatA ane cAmuMDarAyano samaya agiyAramI sadInA pUrvArdha che. tethI AcArya nemicaMdra paNa e ja samaye bhArata-bhUmine zobhAvI rahyA hatA. e koI sAmAnya vidvAna nahotA. emaNe racelA gomaTasAra jIvakAMDa, gommasAra karmakAMDa, trilokasAra, labdhisAra, kSapaNAsAra vagere upalabdha graMtha temanI asAdhAraNa vidvattA ane "siddhAnta-cakravartI"nI padavIne sArthaka siddha karI rahyA che. temaNe cAmuMDarAyanA AgrahathI siddhAMtagraMthono sAra laIne gommadasAra, graMthanI racanA karI che, tenA jIvakAMDa ane karmakAMDa nAmanA be mahA adhikAra che. enuM bIjuM nAma paMcasaMgraha paNa che. A graMtha upara keTalIye TIkAo lakhavAmAM AvI che. emAM cAmuMDarAye pote karNATakavRtti nAmanI TIkA lakhI che. te uparAMta kezava varNInI saMskRta TIkA che. enI saMskRta TIkA abhayacaMdra siddhAMta-cakravartIe banAvI che jenuM nAma maMdaprabodhinI che. A ja TIkAonA AdhAre 5. ToDaramalajIe samyajJAnacandrikA nAmanI hindI TIkA banAvI che. A pATha gommasAra karmakAMDanA AdhAre lakhavAmAM Avyo che. 2) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates karma cAmuMDarAya- mahArAja, A AtmA du:khI kema che? AtmAnuM hita zuM che? kRpA karIne batAvo. AcArya naimicaMdra- AtmAnuM hita nirAkuLa sukha che, te AtmAnA AzrayathI ja prApta karI zakAya che. paNa A jIva potAnA jJAnasvabhAvI AtmAne bhUlIne moha-rAga-dveSarUpa vikArIbhAva kare che, tethI du:khI che. cAmuMDarAya- ame to sAMbhaLyuM che ke duHkhanuM kAraNa karma che. AcArya naimicaMdra- nA bhAI, jyAre A AtmA potAne bhUlIne svayaM moha-rAgadveSa bhAvarUpa vikArI pariNamana kare che, tyAre karmano udaya temAM nimitta kahevAya che. karma thoDA ja jabaradastIthI AtmAne vikAra karAve che! cAmuMDarAya- e nimitta zuM che? AcArya nemicaMdra- jyAre padArtha svayaM kAryarUpa pariName, tyAre kAryanI utpattimAM anukULa hovAno Aropa jenA upara AvI zake tene nimittakAraNa kahe che. jyAre AtmA pote potAnI bhUlathI vikArAdirUpa (duHkhAdirUpa ) pariName, tyAre temAM karmane nimitta kahevAmAM Ave che. cAmuMDarAya- e to barAbara che ke A AtmA potAnI bhUlathI svayaM duHkhI che, jJAnAvaraNAdi karmone kA2Ne nahi. paNa te bhUla zuM che? AcArya nemicaMdra- potAne bhUlIne paramAM ISTa ane aniSTa kalpanA karIne moharAga-dveSarUpa bhAvakarma (vibhAvabhAvarUpa pariNamana ) karavA te ja AtmAnI bhUla che. 21 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates cAmuMDarAya- bhAvakarma zuM che? AcArya nemicaMdra- karmanA udayamAM A jIva moha-rAga-dveSarUpI vikArI bhAvarUpI thAya che, tene bhAvakarma kahe che. ane te moha-rAga-dveSabhAvonuM nimitta pAmIne kArmANa vargaNA (karmaraja) karmarUpe pariNamIne AtmA sAthe joDAI jAya che, tene dravyakarma kahe che. cAmuMDarAya- to karmabaMdhanA nimitte AtmAmAM utpanna thatA moha-rAga-dveSabhAva to bhAvakarma che ane kArmANa vaNAno karma rUpe pariNamela rajapiMDa te dravyakarma ? AcArya nemicaMdra- hA, mULarUpe A karma ATha prakAranAM che. A ATha prakAranAM karmomAM jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya ane aMtarAya to ghAtI karma kahevAya che ane vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra e cAra aghAtI karma kahevAya che. cAmuMDarAya- ghAtI ane aghAtInuM tAtparya zuM che? AcArya nemicaMdra- jIvanA anujIvI guNono ghAta karavAmAM je karma nimitta hoya te ghAtI karma che ane AtmAnA anujIvI guNonA ghAtamAM nimitta na hoya tene aghAtI karma kahe che. cAmuMDarAya- jJAnanuM AvaraNa karanAra karmane jJAnAvaraNa ane darzananuM AvaraNa karanAra karmane darzanAvaraNa kahetA haze ? AcArya nemicaMdra- sAMbhaLo, jyAre-AtmA pote ja potAnA jJAnabhAvano ghAta kare che arthAta jJAnazaktine vyakta karato nathI tyAre AtmAnA jJAnaguNanA ghAtamAM je karmano udaya nimitta hoya tene jJAnAvaraNa karyuM ane jyAre AtmA pote ja potAnA darzana-guNa (bhAva) no ghAta kare che tyAre darzana-guNanA ghAtamAM je karmano udaya nimitta hoya 222 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates tene darzanAvaraNa kahe che. jJAnAvaraNa pAMca prakAranuM ane darzanAvaraNa nava prakAranuM che. cAmuMDarAya- ane mohanIya................? AcArya nemicaMdra- jIva potAnuM svarUpa bhUlIne anyane potAnuM mAne athavA svarUpAcaraNamAM asAvadhAnI kare tyAre je karmano udaya nimitta hoya tene mohanIya karma kahe che. e be prakAranuM che : 1. darzana mohanIya, 2. cAritra mohanIya. mithyAtva Adi traNa bheda darzana mohanIyanA che, 25 kaSAyo te cAritra mohanIyanA bheda che. cAmuMDarAya - have ghAtI karmomAM eka aMtarAya bAkI rahI gayuM? AcArya nemicaMdra- jIvanAM dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIryanA vipnamAM je karmano udaya nimitta hoya tene aMtarAya karma kahe che. e pAMca prakAranuM che. cAmuMDarAya- have kRpA karIne aghAtI karmo viSe paNa ? AcArya nemicaMdra- hA, hA, sAMbhaLo. jyAre AtmA pote mohabhAva vaDe AkuLatA kare che tyAre anukULatA-pratikULatArUpa saMyoga prApta thavAmAM je karmano udaya nimitta hoya tene vedanIya karma kahe che. e zAtA vedanIya ane azAtA vedanIyanA bhedathI be prakAre che. jIva potAnI yogyatAthI jyAre nArakI, tiryaca, manuSya athavA devanA zarIramAM rokAI rahe tyAre je karmano udaya nimitta hoya tene AyuSya karma kahe che. e paNa narakAyu, tiryaMcAyu, manuSyAya ane devAyunA bhedathI cAra prakAre che. tathA je zarIramAM jIva hoya te zarIrAdinI racanAmAM je karmano udaya nimitta hoya tene nAma karma kahe che. e zubha nAmakarma ane azubha nAma-karmanA bhedathI be prakAranuM che. Ama to tenI prakRti (bheda) 93 che. 23 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ane jIvane UMca athavA nIca AcaraNavALA kuLamAM janma thavAmAM je karmano udaya nimitta hoya tene gotrakarma kahe che. e paNa UMca gotra ane nIca gotra e rIte be bhedavALuM che. cAmuMDarAya- to basa, karmonA ATha ja prakAra che? AcArya naimicaMdra- A ATha bhedamAM paNa peTAbheda che, jene prakRti kahe che ane te 148 che. bIjA paNa aneka bhedo dvArA tene samajI zakAya che, (paNa ) atyAre ATaluM ja pUratuM che. jo vistArathI jANavAnI IcchA hoya to gommaTasAra karmakAMDa vagere graMthonuM aghyayana karavuM joIe. prazna 1. karma kone kahe che? te keTalA prakAranAM che? nAma sahita gaNAvo. 2. zuM karma AtmAne baLajorIthI vikAra karAve che? 3. jJAnAvaraNIya, mohanIya ane AyuSya karmanI vyAkhyA lakho. 4. siddhAMtacakravartI AcArya naimicaMdrano saMkSipta paricaya Apo. 24 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha chaThTho rakSAbaMdhana zikSaka- badhA vidyArthIone jaNAvavAmAM Ave che ke kAle rakSAbaMdhananuM mahAna parva che. e divase akaMpanAcArya Adi sAtaso muniono upasarga dUra thayo hato. tethI e divasa ApaNA AnaMdano divasa che. tenA nimitte kAle zALAmAM rajA raheze. vidhArthI- gurudeva! akaMpanAcArya koNa hatA? temanA upara kevI jAtano upasarga Avyo hato ane e kevI rIte dUra thayo? te kRpA karIne saMkSepamAM samajAvo. zikSaka- sAMbhaLo! akaMpanAcArya eka digaMbara saMta hatA. temanI sAthe sAtaso muniono saMgha hato ane teo temanA AcArya hatA. eka vakhata teo saMgha sahita vihAra karatA ujjaina pahoMcyA. te vakhate ujjainanA rAjA zrIvarmA hatA. temane tyAM cAra maMtrI hatA. jemanAM nAma hatA- bali, namuci, bRhaspati ane pralAda. jyAre rAjAe munionA AgamananA samAcAra sAMbhaLyA tyAre te lAva-lazkara sAthe temanAM darzana karavA gayo. cAreya maMtrI paNa sAthe hatA. badhA munirAja AtmadhyAnamAM magna hatA, tethI pravacana-carcAno kAMI prasaMga banyo nahi. maMtrIo munio pratye zraddhALu nahotA. tethI temaNe rAjAne uzkeravAnI IcchA karI ane kahyuM, "mauna mUrarvasya bhUSaNama" mauna e mUrkhatA chupAvavAno sAro upAya che. ema vicArIne ja sAdhuo mUMgA rahyA che. 25. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrutasAgara munirAja AhAra karIne AvI rahyA hatA. temane joIne eka maMtrIe kahyuM, "eka baLada (mUrkha) A AvI rahyo che ane te maMtrIo munirAja sAthe vAda-vivAdamAM UtarI paDayA. pachI zuM? munirAje potAnI prabaLa yuktio vaDe tarata ja temanA madanuM khaMDana karyuM. rAjAnI sAme te cAreyanA abhimAnanA bhUkAM thaI gayA. te vakhate to teo mUMgA mUMgA cAlyA gayA paNa rAtre cAreya jaNAe tyAM AvIne munirAja upara prahAra karavA mATe eka sAthe talavAra ugAmI paraMtu temanA hAtha jaDAI jaIne UMcA ja rahI gayA. savAramAM jyAre rAjAe ane lokoe A samAcAra sAMbhaLyA eTale badhA tyAM AvI pahoMcyA. badhAe munirAjanI stuti karI ane rAjAe cAreya maMtrIone dezanikAla karyA. vidyArthI- te munirAja rAtre tyAM kema rahyA? temaNe to jyA saMgha rokAyo hato tyAM ja dhyAnastha rahevuM joItuM hatuM. zikSaka- jyAre temaNe uparokta vAda-vivAdanI vAta AcAryazrIne jaNAvI tyAre temaNe kahyuM ke tamAre temanI sAthe carcA ja karavI joItI nahotI, kemake jevI rIte sApane dUdha pAvAthI viSa ja bane che tevI ja rIte tIvra kaSAyavALA ajJAnI jIvonI sAthe karavAmAM AvatI tatvacarcA temano koI ja vadhAre che. saMbhava che ke teo kaSAyanI tIvratAmAM koI upasarga kare. mATe tame te ja sthaLe jaIne Aje rAtre dhyAnastha raho. vidhArthI- pachI. ? zikSaka- te cAreya maMtrI hastinApuranA rAjA padmarAyane tyAM jaIne kAma karavA lAgyA. koIka bAbatamAM prasanna thaIne pamarAye temane IcchA mujaba varadAna mAgavAnuM kahyuM. temaNe te yogya samaye mAgavAnI anumati laI lIdhI. eka vakhata te ja akaMpanAcArya Adi sAtaso munirAja vihAra karatA karatA hastinApura pahoMcyA. temane AvelA joIne balie rAjA pamarAya pAsethI sAta divasa mATe rAjya mAgI lIdhuM. rAjya meLavIne te munirAja upara ghora upasarga karavA lAgyo. 26 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates te vakhate rAjA pArAyanA bhAI, je pahelAM muni thaI gayA hatA, te munirAja viSNakumAre temanuM rakSaNa karyuM. vidhArthI- AvA duSTa ane zaktizALI rAjAnI sAme niHzastra evA munirAje kevI rIte rakSaNa karyuM? zikSaka- munirAjane vikiyA Rddhi prApta thaI hatI. vidyArthI- vikiyA Rddhi zuM che? zikSaka- je zaktithI potAnuM zarIra IcchA mujaba moTuM ke nAnuM banAvI zakAya tene vikiyA Rddhi kahe che. munirAje potAnuM pada choDI daIne vAmanano veza lIdho ane balinA darabAramAM pahoMcyA. balie temane IcchA pramANe vastu mAgavAnI vinaMtI karI. temaNe potAnA DagalAMnA mApathI traNa DagalAM jamInanI mAgaNI karI. jyAre balie traNa DagalAM jamIna ApavAnuM svIkAryuM tyAre temaNe potAnuM zarIra moTuM karI nAkhyuM ane be ja DagalAMmAM badhI bhUmine mApI lIdhI. AvI rIte baline harAvIne munirAjonI rakSA karI. te zrAvaNa suda 15 no divasa hato. tethI te ja divasathI rakSAbaMdhana parvanI zarUAta thaI. munirAjanI rakSA thaI ane baline baMdhana thayuM. vidyArthI- zuM muninI bhUmikAmAM paNa AvuM badhuM thaI zake? zikSaka- nA bhAI, tame dhyAnapUrvaka sAMbhaLyuM nahi. ame kahyuM hatuM ne ke temaNe munipada choDIne vAmanano veza lIdho. A kAma temanA padane mATe yogya nahotuM. tethI to temane prAyazcitta levuM paDyuM, bIjI vAra dIkSA levI paDI. vidhArthI- te viSNukumAra munirAjane dhanya che! zikSaka- kharekhara to te akaMpanAcArya Adi munirAjane dhanya che, ke jemane ATalI vipattio paNa AtmadhyAnamAMthI DagAvI na zakI. ra0 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vidyArthI- hA, ane te zrutasAgara munine paNa dhanya che ke jemaNe bali vagere sAthe vivAda karIne temano mada khaMDita karyo. zikSaka- temanI vidvattA to vakhANavA yogya che paNa temaNe duSTo sAthe carcA karavI joItI nahotI. AtmAnI sAdhanA karanAre duSTo sAthe jhaghaDavuM yogya nathI. vidhArthI- kema ? zikSaka jIone, tenA pariNAme to ATalo jhaghaDo thayo. tethI pratyeka AtmArthI e jagatanA prapaMcothI dUra rahIne tattvanA abhyAsamAM prayatnazIla rahevuM. e ja saMsAra-baMdhanamAMthI rakSaNa pAmavAno sAco upAya che. prazna 1. rakSAbaMdhananI kathA tamArA zabdomAM lakho. 2. muni viSNukumArane upasarga maTADavA mATe munipada kema choDavuM paDayuM? 3. akaMpanAcArye zrutasAgara munirAjane vAda-vivAdanA sthaLa u52 jaIne rAtre dhyAnastha rahevAno Adeza zA mATe Apyo ? 4. uparokta kathA vAMcIne, je bhAva jAgyA hoya te vyakta karo. 28 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha sAtamo jabUsvAmI kavivara paM. rAjamalajI pAMDe (vyaktitva ane kartutva) "pAMDe rAjamala jinadharmI, nATaka samayasArake marmI " - banArasIdAsa rAjasthAnanA je mukhya vidvAnoe AtmasAdhanAne anurUpa sAhitya ArAdhanAne potAnuM jIvana arpaNa karyuM che, temAM paM. rAjamalajInuM nAma vizeSapaNe ullekhanIya che. emanuM mukhya nivAsa-sthAna TUMDhADha pradezanuM vairATanagara ane mAtRbhASA TUMDhArI hatI. saMskRta ane prAkRta bhASAnA paNa teo ucca koTinA vidvAna hatA. teo 17mI sadInA mukhya vidvAna banArasIdAsanA pUrvakAlIna hatA. emano pahelo graMtha jabUsvAmI caritra saM. 1633 mAM pUrNa thayo hato. tethI emano janma cokkasapaNe 17mI sadInA prAraMbhamAM ja thayo haze. emanI pratibhA bahumukhI hatI. teo kavi, TIkAkAra, vidvAna ane vaktA badhuM eka sAthe hatA. emanI kavitAmAM kAvyatvanI sAthosAtha adhyAtma ane gaMbhIra tattvonuM gUDha vivecana che. emaNe racelI nIcenI racanAo upalabdha che: 1. jabUsvAmI caritra 4. tattvArthasUtra TIkA 2. chaMdovidhA 5. samayasAra kalaza bAlabodha TIkA 3. adhyAtmakamalamArtaNDa 6. paMcAdhyAyI. prastuta pATha temaNe racelA jabUsvAmI caritranA AdhAre lakhavAmAM Avyo che. 29 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jabUsvAmI bahena- aMtima tIrthakara mahAvIra bhagavAna pUrNa vItarAga ane sarvajJa hatA. temanA pachI paNa koI pUrNa vItarAga ane sarvajJa thayA? bhAI- hA, hA, kema nahi thayA? temanA pachI gautama svAmI, sudharmAcArya ane jabUsvAmI pUrNa vItarAga ane kevaLajJAnI thayA. A yuganA aMtima kevaLI jabUsvAmI ja che. bahena- to mahAvIra svAmInI jema jabUsvAmI paNa rAjakumAra haze? bhAI- nA bena, te to rAjagRhI nagarInA eka rAjamAnya zeThanA putra hatA. temanA pitAnuM nAma arhadAsa ane mAtAnuM nAma jinamatI hatuM. jammukumArano janma phAgaNa suda pUnama thayo hato. zreSThiputra janUkumAranuM rAjA zreNikanA darabAramAM ane te vakhatanA samAjamAM mahattvapUrNa sthAna hatuM. nagaranA aneka zrImaMto potAnI guNavAna kanyAonAM lagna jakhUkumAra sAthe karavA IcchatA hatA ane cAra kanyAonI sagAI paNa temanI sAthe nakkI thaI hatI paNa... bahena- paNa zuM? bhAI- paNa teo to bALapaNathI ja vairAgya-rasamAM DUbelA hatA. temanuM mana to AtmAnA anaMta atIndriya AnaMda mATe taraphaDatuM hatuM tethI temaNe lagna karavAnI cokhkhI nA pADI dIdhI. bahena- nA pADI dIdhI? nakkI kareluM sagapaNa toDI nAkhyuM? lagna na karyA? bhAI- teo to lagna na karavAnuM ja IcchatA hatA paNa jyAre kanyAoe A samAcAra sAMbhaLyA tyAre teoe paNa kahyuM ke jo lagna karIzuM to jabUkumAranI sAthe ja, bIjI rIte nahIM ja. 3) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bahena- pachI..? bhAI- pachI zuM? cAre kanyAonAM mAtA-pitA ane jakhUkumAranAM mAtA-pitAe atyaMta Agraha karyo ke bhale tame pAchaLathI dIkSA laI lejo paNa lagnanI nA na pADo. kemake teo jANatA hatA ke sarvAga sundara kanyAo potAnAM rUpa ane guNothI jakhUkumAranuM mana prasanna karI deze ane pachI jabbakumAra vairAgyanI vAto bhUlI jaze, paNabahena- paNa zuM? bhAI- paNa bUkumAre lagna karavAnuM to kabUlyuM paNa temanA manane sAMsArika viSayavAsanAo potAnI tarapha kheMcI na zakI. bahena- to zuM lagna na thayAM? bhAI- lagna to thayAM paNa bIje ja divase janUkumAra ghara-bAra, kuTuMba-kabIlo, dhana-dhAnya ane devAMganA jevI cAreya strIone tyAgIne nagna digaMbara sAdhu banI gayA. bahena- temanI patnIonAM nAma zuM hatAM? zuM temaNe temane dIkSA letAM rokyA nahi? bhAI- temanAM nAma padmazrI, kanakazrI, vinayazrI ane rUpazrI hatAM. temaNe potAnA hAvabhAva, rUpa-lAvaNya, sevAbhAva ane buddhicAturyathI pUrepUro prayatna karyo, paNa AtmAnaMdamAM magna rahevAnA abhilASI jabbekumAranuM mana teo calAyamAna na karI zakI. bahena- barAbara ja che. rAgI manuSyono rAga jJAnIone zuM prabhAvita karI zake? jJAna ane vairAgyanAM kiraNo to ajJAna ane rAgano nAza karavAmAM samartha hoya che. bhAI- barAbara kaho cho bena, temanAM jJAna ane vairAgyano prabhAva to te vidhucara nAmanA cora upara paNa paDayo ke je te rAtre jambukumAranA makAnamAM corI karavA Avyo hato. paNa jabbakumAra tathA temanI nava-vivAhitA 31 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check hffp://www.AtmaDharma.com for updates strIonI carcA sAMbhaLIne tema ja te kumAranI vairAgya-pariNata joIne temanI sAthe ja muni thaI gayo. bahena- ane te kanyAonuM zuM thayuM? bhAI- temaNe paNa potAnI ruci viSaya-kaSAyamAMthI khaseDIne vairAgya tarapha vALI ane teo paNa dIkSA laIne arjikA thaI gaI. jaMbUkumAranAM mAtApitAe paNa ajiMkA ane munivrata aMgIkAra karyu. - A rIte AkhuMya vAtAvaraNa vairAgyamaya banI gayuM. jambukumAra muni niraMtara Atma-sAdhanAmAM magna rahevA lAgyA ane mAha suda sAtamane divase je divase temanA guru sudharmAcAryane nirvANa prApti thaI ane jaMbusvAmIne kevaLajJAnanI prApti thaI hatI. bahena- jema mahAvIra bhagavAnano nirvANadina ane gautamasvAmIno kevaLajJAna prAptino divasa eka che tema sudharmAcAryano nirvANadina ane jaMbUsvAmIno kevaLajJAna prAptino divasa eka ja thayo. bhAI- hA, tyAra pachI jaMbUsvAmInA divyadhvani dvArA 18 varSa sudhI magadhathI laIne mathurA sudhInA pradezomAM tattvano upadeza cAlu rahyo ane aMtamAM teo corAsI (mathurA) thI* mokSa padhAryA. prazna 1. jaMbusvAmIno saMkSipta paricaya tamArI bhASAmAM Apo. 2. mahAvi paM. rAjamalajI pAMDenA jIvana ane kavana upara prakAra pADo. * paM. rAjamalajI temano vipulAcalathI mokSa thavAnuM mAne che. 32 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pATha AThamo | bA2 bhAvanA 5. jayacaMdajI chAbaDA vyaktitva ane kartutva (saMvata 1795-1881) jayapuranA pratibhAzALI AtmArthI vidvAnomAM che. jayacaMdajI chAbaDAnuM eka mahattvapUrNa sthAna che. temano janma jayapurathI 30 mAIla dUra DigrI-mAlapurA roDa upara AvelA phAgaI (phAgI) nAmanA gAmamAM thayo hato. temanA pitAjInuM nAma motIrAmajI chAbaDA hatuM. agiyAra varSanI nAnI umaramAM temanI ruci tattvajJAna tarapha thaI gaI hatI. keTalAka samaya pachI teo phAgaIthI jayapura AvI gayA, jyAM temane mahApaMDita ToDaramalajI vagereno satsamAgama prApta thayo hato, temanA suputra paM. naMdalAlajI paNa mahAna vidvAna hatA. paM. jayacaMdajIe pote temanAM vakhANa karyA che. temanI racanAomAM mukhyapaNe TIkA-graMtho che, jene vacanikA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. Ama to temanI keTalIka maulika kRtio paNa che. temanA keTalAka mahattvapUrNa graMtho nIce lakhyA mujaba che : 1. tattvArthasUtra vacanikA 2. sarvArthasiddhi vicanikA 3. prameyaratnamALA vacanikA 4. dravyasaMgraha vacanikA 5. samayasAra vacanikA 6. aSTapAhuDa vacanikA 7. jJAnArNava vacanikA 8. dhanyakumAra caritra vacanikA 9. kArtikeyAnuprekSA vacanikA 10. pada-saMgrahuM prastuta bAra bhAvanAo temaNe ja banAvelI che. 33 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates anitya bAra bhAvanA dravya rUpa kari sarva thira, parajaya thira hai kauna; dravya daSTi ApA lakho, parajaya naya kari gauna. azaraNa saMsAra zuddhAtama aru paMca guru, jagameM saranI doya; moha udaya jiyaka vRthA, Ana kalpanA hoya. para dravyanateM prIti jo, huM saMsAra abodha; tAko phala gati cArameM, bhramaNa kahyo zruta zodha. paramAratha teM AtamA, eka rUpa hI joya; karma nimitta vikalapa ghana, tina nAse ziva hoya. ekatva anyatva apane apane sattvakuM, sarva vastu vilasAya; aise citave jIva taba, parauM mamata na thAya. azuci nirmala apanI AtamA, deha apAvana geha, jAni bhavya nija bhAvako, yAsoM to saneha. Atsava Atama kevala jJAnamaya, nizcaya-daSTi nihAra saba vibhAva pariNAmamaya, AsravabhAva viDAra. saMvara nijasvarUpameM lInatA, nizcaya saMvara jAni; samiti gupti saMjama dharama, dhare pApakI hAni. 34 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bAra bhAvanAonA artha - vairAgya utpanna thavAnA samaye bAra bhAvanAonuM ciMtavana karanAra jJAnI AtmA A rIte vicAra kare che - anitya dravyanI dRSTithI jovAmAM Ave to AkhuM jagata sthira che paNa paryAya daSTithI koi paNa sthira nathI. tethI paryAyArthika nayane gauNa karIne dravyadaSTithI eka AtmAno anubhava ja karavA yogya kArya che. azaraNa A vizvamAM be ja zaraNa che. nizcayathI to nija zuddhAtmA ja zaraNa che ane vyavahAranayathI paMca parameSThI. paNa mohane lIdhe A jIva anya padArthone zaraNa mAne che. saMsAra nizcayathI parapadArtho pratye moha-rAga-dveSa bhAva ja saMsAra che. e ja kAraNe jIva cAre gatiomAM du:kha bhogavato thako bhramaNa kare che. ekatva nizcayathI to AtmA eka jJAnasvabhAvI ja che. karmanA nimittanI apekSAe kathana karatAM aneka vikalpamaya paNa tene kahyo che. A vikalponA nAzathI ja mukti prApta thAya che. anyatva pratyeka padArtha potapotAnI sattAmAM ja vikAsa karI rahyo che, koI koIno kartA-hartA nathI. jyAre jIva Ama ciMtavana kare che tyAre tene para pratye mamatva thatuM nathI. azuci A potAno AtmA to nirmaLa che paNa A zarIra mahA apavitra che, tethI he bhavya jIvo ! potAnA svabhAvane oLakhIne A apavitra zarIra pratyeno sneha choDo. Asrava nizcayadaSTithI jovAmAM Ave to AtmA mAtra jJAnamaya che. vibhAvabhAvarUpa pariNAma to AsravabhAva che, ke jeno nAza karavA yogya che. nizcayathI AtmasvarUpamAM lIna thaI javuM te ja saMvara che. tenuM kathana samiti, gupti ane saMyamarUpe karavAmAM Ave che. jene dhAraNa karavAthI pApono nAza thAya che. saMvara 35 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA saMvaramaya hai AtmA, pUrva karma jhaDa jAya; nija svarUpako pAyakara, loka zikhara jaba thAya. loka loka svarUpa vicArike, Atama rUpa nihAra; paramAratha vyavahAra guNi, mithyAbhAva nivAri. bodhidurlabha bodhi ApakA bhAva hai, nizcaya durlabha nAhi; bhavameM prApati kaThina hai, yaha vyavahAra kahAhi. dharma darzajJAnamaya cetanA, Atamadharma bakhAnika dayAkSamAdika ratanatraya, yAmeM garbhita jAni. nirjarA jJAnasvabhAvI AtmA ja saMvara (dharma) maya che. tenA AzrayathI ja pUrvopArjita karmono nAza thAya che ane A AtmA potAnA svabhAvane prApta kare che. loka loka (cha dravya) nA svarUpano vicAra karIne potAnA AtmAmAM lIna thavuM joIe. nizcaya ane vyavahArane sArI rIte jANIne mithyAtvabhAvone dUra karavA joIe. bodhidurlabha jJAna AtmAno svabhAva che, tethI te nizcayathI durlabha nathI. saMsAramAM AtmajJAnane durlabha to vyavahAra nathI kahevAmAM AvyuM che. dharma AtmAno svabhAva jJAna-darzanamaya che. dayA, kSamA Adi dasa dharma ane ratnatraya badhA emAM ja samAI jAya che. prazna1. nIce lakhelI bhAvanAonAM padha tenA artha sAthe lakho : anitya, ekatva, saMvara, bodhidurlabha. 2. 5. jayacaMdajI chAbaDAnA jIvana ane kavana upara prakAza pheMko. 36 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com