Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ RamanAna gasvatyaH mamahatyaninanisvAraamarasvatI vAnimiyatamyArthImAMtara jivaMniyamAnaya // Tana|mAlapamatamagayA jayagurumatiyaNakaradAalayaRNizyAma gAhA jatiza ninanAmAbAda uttAdhakarAtAkA majA ayamananiyakahIyajItAsarvakaptAmadhalAInayatakadA pananyAdANamakammAyApratIvamarAmamA ilAya parAmavanayApannatAvItharAvAhAsAtanayanAtAyanazcamAyAmAcakAisAlamattAkaratAkAsamata esabasamayapAra pamatakadIyajapacAmpAyagayA marcasagalAIeyakaDhIyAmanazyAmApavanainAndhavAra pacApAgavAmayArayazanakabhIjamanAyajitA aasAdamakavAnacayarusAgakarajayadAya inaratizurugrajatipanera gAvadanAkaraNadArAdAvinipavAdAvikadIdavAva parajisamAtiyaNavayAminamakara, rakSAyama gulanAvAnadaMtavavidhalAnimAlamahAvatasvamamadayamAvadhA mAmisAdahasamva.gAdA gayakIyagaya palakahatAvidhatAvanavazAsanatAvayAlA Atm yAtavadahanadivANakavanadAtaravAravAsAdayaspatarapacavilakahAvisImenana tapatANakara nambala sAvadhajahana balAniyamayabhAratimahAmArapratAbadimAzanadanamA dhAsAmanApay balAtarakarAsAcAdAmamatakadAgavatAcAghajIvAbhAvApisATe se'rakappamatIzamaghavAvayamalaNasA yAgamatA nAmAcA jayaMsalieRmilAmA sarvasaganAviyamAnakamadhakAUpanAjarakAtahagAeta . vAcakAmasasaMdarakRta bADAvAbAdha bajatahAbhAratasaszAdiyAumAsasamarigAIpadizyaya sevAsaMmizvasaniyAm pama pUrA dhanikayaubhAmevaumArA saMbarisaMghakasaDikamaraNAnaurAvidhAdiyakSya diyamana DikamaNalAya.zpasaMsalivauMsasiMsAsamaMjakAraNArazaranamAyana bhAramarukAyadavasa4:savAtazAmagiranagarakA sAmAna sara zrIkAla tAtisadikAlayapadaudI sarukApaDAdhaDapadAratakA samApaTamamAyAmA) sAralAIuna anayukAma pranAmasaMyAsama dArukApaiyatamapaTautI yasaMkjimAvAmanAva izagananA zvAtmanazrvahiMjakaenAza yasanijimAniyanavijaMtimmanAbhayana zrIbhaninazatimnavananItigAviMdAcAryakIdhAma tihAramAnAma:lAsadAInavarAyA madanimugdhajanamA prarvabAdatagAtrIravarataraganinavalapa zrIvadabhAnamUrinAmAmAlAgItipadisatanazyApana || nAnAzivApara aniziyAmAmudaragaNazrAjiptazanibA vittagAtrAravarataraganinarariprajamAnarutrAjita niNikarAmammaMghamaviUMna kalyANa titrAjitavAtAnatA prAjiptazaktivAsAcAdhakAtidamaratAjapAekA prAsAudinavabhaumizrImalaramadhyalikhitaladekagAliravAmitakaravA shaajitnaatijintvnmaaliivdhaay:smaanH| savata udaya graMzAgraMzayAnAkasampArakSaraginayA samasudUvIzrIzramaNamaghapa" mapAlakhatalaratakAsa lidAyitaMkarSibhadAyAmadhyayanA zrI: vAcaka maMcuMda2kRta GICuati yadi marakAnAkayacagayo zAnipanI nehanAkayu nApa joparajonimunakApiyati yamanidhayanajanitammarogApuvumanAdhinAsaMtipa Nene yonimaNamAmAlinaunayakAra nAtmabhAmajIyAjinAviplava navitepurUSanaroganezvaitpinna apanAjharogarAI nAmAnaramAzmizavanaguhAyapajAbaparamapaya paTavAkisivilanAnalukavaraNajilayaya nAyara 12:12mAjavAjavAbhArdimavistarapaNakatrinalAkAmAriUdharaNAjana vacanavAsAdarakApalyAnyajanabAnistanAgovirAcAryazrImAnamaranAvAvanA mAnajanana jApavaparamaramAmugdhajananAyavodhanalibhAratarataragatidhAjinacaM'sUvirAmAnu bAparamadhigaNiviSyavAyamerumuraliyanimnanimtavanAbAlAbodhakAterakaratAjapaepar3A inalikarImuphanamamaznakalyA hAligrIjitAjamavAjAbodhasamAnaghAyapAsA kumArapALa desAi
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcaka merUsuMdaragaNi viracita zrI ajitazAMti-stavana bA lA va ba dha : saMpAdaka : kumArapALa desAI H mukhya vikretA : zrI yazovijaya jaina graMthamALA gAdhIka, bhAvanagara
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 891-4707 desAI desAI kumArapALa ajita zAMti stavana bAlavabodha amadAvAda, jyabhikhkhuM sAhitya TrasTa 1990. prathama AvRtti H phebruArI, 1990 kiMmata : vIza rUpiyA * prakAzakazrI jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa 13 bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhu mArga, pAlaDI, amadAvAda - 380007 * sahayoga : AbhAra zrI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina begi (amadAvAda) tathA zreSTivarya zrI zreNikabhAI kastUrabhAI ane TrasTImaMDaLa * mudraka - kAntibhAI ma. mistrI , Aditya mudraNAlaya, rAyakhaDa, amadAvAda 380001
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ saujanyazIla sArasvata zrI harivallabha bhAyANIne
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ anya kRtio vivecana zabdasaMnidhi bhAvana-vibhAvana hemacaMdrAcAryanI sAhityasAdhanA saMzAdhana AnaMdaghana : eka adhyayana jJAnavimalasarikRta stabaka apragaTa madhyakAlIna kRtio gata saikAnI jaina dharmanI pravRttio saMpAdana sAhitya ane patrakAratva narmada : AjanA saMdarbhamAM bALasAhitya saMgoSThi kavi dulA kAga smRtigraMtha jayabhikhu smRtigraMtha zadazrI jayabhikhunI jaina kathAo : bhA. 1-2 haima-smRti
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ upaghAta prAcIna gujarAtI sAhityamAM padyanI mAphaka gadyamAM paNa vipula kheDANa thayuM che. eka samaye evI mAnyatA hatI ke prAcIna gujarAtI sAhitya bahudhA padyamAM lakhAyuM che, paraMtu jema jema saze dhana thatuM jAya che tema tema enA vipula ane vaividhyasabhara gadyasAhityane khyAla Ave che. A gadyanA aneka svarUpa maLe che. bAlAvabodha, auktika, varNakasaMgraha, kathAo, kathAsaMkSepa ane prAsayukta gadya elImAM racAyelI kRtio maLe che. gadyamAM dArzanika carcAo, vAdavivAda ane praznotarInA graMtha paNa sAMpaDe che. bAlAvabodha jUnI gujarAtI mAM maLatI gadyakRtiomAM ghaNe moTo bhAga bAlAvabodhane che. saMskRta ke prAkRta bhASAmAM rahelA zAthene lokabhASA dvArA janasamUha sudhI saraLa svarUpamAM sulabha banAvavAnI pravRtti eTale bAlAvabedha. "bAlane artha bALaka nahIM, paNa alpajJa che. saMskRta-prAkRta bhASAnA jJAnathI vaMcita evA bAlajanene emanI ja bhASAmAM samaja ApavA mATe bAlAvabedhanI racanA thayelI che. AmAM kyAreka anuvAda
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke TIkA hoya te vaLI graMtha samajavAmAM sugama bane te mATe . daSTAMtakathAo ane avAMtara carcAe paNa heya. Ama karavA jatAM mULa graMthane ghaNe vistAra thayeluM jovA maLe. bAlAvabaMdhanI paraMparAnuM pageruM cheka bIjI sadInA uttarArdhamAM sAMpaDe che, paraMtu caudamI sadImAM e eka paraMparA tarIke pratiSita thAya che. bAlAvabaMdhanI racanA pAchaLa sarjana ke navasarjanane Azaya nahote. enI racanA pAchaLa AnaMda ke abhivyaktinuM kaI prayajana nahotuM. ene hetu te mULa graMthane vaphAdAra rahIne sAdI bhASAmAM sugama banAvavAnuM hatuM. prAcIna gujarAtI sAhityamAM maLatA kathApradhAna bAlAvabodhe sauthI vizeSa mahatvanA che. emAM jarUra paDye mULa kathAmAM jarUrI pheraphAro karIne ene navesarathI kahelI hoya che. ADakathAone te pAra hete nathI. bAlAvabe alpajJa mATe che, paraMtu ethIye ochuM zAstrajJAna dharAvatA janasamUhane mATe bAlAvabaMdhanA uttarakALamAM stabakanI racanA maLe che. A "stabaka arthAta "TabA'mAM anvayanI paddhatie kalekArtha ApavAmAM Ave che. mULa paMkti upara nAnA akSaremAM gucchanI mAphaka ene zabdArtha lakhavAmAM Ave che. AthI AvI rIte lakhAyelA zabdArthane mATe stabaka zabda pracalita banyo che. judI judI hastapratamAM TabAne mATe "Ta", "TabU', 'TabaMka ane TabArtha jevA zabdo maLe che. Taba ane bAlAvabe dhamAM eka taphAvata che. TabAmAM mULa zabdanI upara vyAkhyA ApavAmAM Ave che. jyAre bAlAvabedhamAM gujarAtI bhASAmAM saMkSipta vyAkhyA ApavAmAM AvI hoya che. kartA paricaya kharataragacchanA prasiddha AcArya jinabhadrasUri (vi. saM. 144 thI 1514)nA paTTaziSya AcArya jinacaMdrasUri (vi. saM.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1487 thI 1530)nA ziSya vAcanAcArya ratnamUrtigaNinA ziSya upAdhyAya merUsuMdara hatA. teo vikramanA seLamA zatakanA pUrvArdhamAM thaI gayA ane emaNe vividha viSayane saMskRta-prAkRta graMthane gujarAtImAM bAlAvabaMdha rahe che. emaNe jaina ane jainetara kartAonI kRtio para bAlAvabedha racyA che. emAM keTalAka bAlAvabodha tIrthakaranI stuti ke maMtranA mahimA mATe racAyelA che. keTalAka bAlAvabaMdhanI racanA "bhavya jIvone bedha" ApavA mATe karI che, paraMtu bIjA keTalAka evA paNa che, jenI racanA gurue pitAnA ziSyone kAvya ane alaMkAranI sugama samaja ApavA mATe karI heya. A bAlAvabe mAMthI sAta bAlAvabaMdhanA racanA saMvata maLe che. AmAM sauthI prathama zatruMjaya stavana bAlAvabaMdhane racanA-saMvata 1518 che. te vAbhadAlaMkAra bAlAvabedhane racanA-saMvata 1pa3pa che. zIpadezamAlA, vAgabhaTAlaMkAra ane SaSTizataka prakaraNa jevI kRtio paranA merusuMdaranA bAlAvabodhe prakAzita thayA che. emaNe vidagdhamukhamaMDana bAlAvabedha pitAnA gurune Adeza prApta karIne ra hovAne ullekha maLe che. e ja rIte SaSTizatakane bAlAvabe paNa gurunI AjJAthI banArasamAM ra hate ema temaNe pite noMdhyuM che. "zalepadezamAlA', "paDAvazyaka" ane "SaSTizataka prakaraNa - e traNa graMthanA bAlAvabe emaNe maMDapadurga(madhyapradezamAM AveluM mAMDu ke mAMDavagaDha)mAM rahIne traNeka varSanA gALAmAM racyA che. upAdhyAya merusuMdaranI mULa vyaktavyane gujarAtI gadyamAM saMkSepamAM rajU karavAnI hatheTI neMdhapAtra che. emanA judA judA bAlAvabodhanI pupikAeAmAM temanI "vAcaka ke "upAdhyAya tarIke oLakhe che. A padavIo parathI anumAna thAya ke teo ziSyane bhaNAvavAnuM ke emane "vAcanA" ApavAnuM kArya karatA haze. A pravRttinA phaLarUpe keTalAka bAlAvabenI racanA thaI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa hoya. teo alaMkArazAstra ke sAhityazAstranI vAcanA ApatA haze ema emanA "vAglaTAlaMkAra" ane "vidagdhamukhamaMDana" jevA alaMkArazAstranA ane "vRttaratnAkara jevA chaMdazAstranA mahatvanA graMthonA bAlAvabodha parathI kahI zakAya. emanA A bAlAvabodhine madhyakAlIna gujarAtI gadyanA vikAsamAM seMdhapAtra phALe gaNAya. emanI pahelAM taruNaprabhasUri, samasuMdarasUri, jinasAgarasUri vageree racelA bAlAvabe hatA. ane SaDAvazyaka bAlAvabaMdhanI prazastimAM te temaNe jaNAvyuM che ke taruNaprabhasUriracita "paDAvazyaka-bAlAvabodha anusAra pite A bAlAvabodha racI rahyA che.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ seLa bAlAvabodha kuzaLa bAlAvabedhakAra merusuMdara upAdhyAyanA dasa jeTalA bAlAvabodhinI vigata "jana gUrjara kavio'mAM maLe che. paraMtu e pachI upAdhyAya merusuMdare racelA bIjA cha bAlAvabodhe jANamAM AvyA che. A bAlAvabe vize vigate mAhitI prApta thatI nathI. ahIM merusuMdaranA e seLa bAlAvabe vize vigate vicAra karIe. 1. zatruMjayamaMDana gaSabhadeva stavana bAlAvabodhaH - zrI vijayatilakasUrinI mULa racanA para marusuMdaragaNie racele A bAlAvabedha che. zrI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA puNyavijayajI Adi saMgrahamAM AnI hastaprata ( kramAMka-6187) maLe che. emAM 23thI 43 patramAM A bAlAvabodha ApavAmAM AvyuM che ane tenI lekhana saMvata soLamuM zataka gaNI zakAya. A amudrita bAlAvabodhanI racanA merusuMdara upAdhyAye vi. saM. 1518mAM karelI che. mULa kRtine Adi ane bAlAvabaMdhane aMta A pramANe che: Adi- pahilau paNumIya deva paramesara setuja dhaNIyI payapaMkayarayaseva ragihi viracisu tasutaNIya. aMta - guru kahita moTau bhavasaMsAra teharUpa asura 1. jaina gurjara kavio, trIjo bhAga, khaMDa-2, pR 1582thI 1585 2. zIle dezamAlA bAlAvabodha - pR. 4.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 7 bAlAvabeAdha kahitAM daitya teDhuna gajaNa kahitAM vinAzakA valI kehavA chaI sAsaNa kassitAM jinazAsana tehanaI vijayavaMta tilaka prAya chaI nirajA pAparahita. 21. itizrI zatruMjaya mukhamaMDana zrI yugAdideva stavana'. vArtA khAlAvamedha rUpeNa vA. merusa dara gaNanA lekhita zrI : 2. puSpamAlA-prakaraNa bAlAvabodha : zrI abhayadevasUri ziSya hemacadrasUrinA 505 gAthAnA mULa prAkRta graMtha para lakhAyelA cha hajAra mathAtrane A bAlAvabedha che. enI racanA vi. sa'. 1523mAM upAdhyAya merusuMdare karelI che. enI eka prati zrI lA. da. bhAratIya vidyAma'diranA zrI puNyavijayajI AdinA sa graDumAM (kramAMka-1854) upalabdha che. emAM 105 mULa gAthA uparAMta bIjI 70 gAthA umerelI che ane Ama kula 57pa gAthA para A khAlAvamedha lakhAyele che. 148 patra dharAvatI A hastapratanA pratyeka patra para 14 lITI che ane pratyeka pa`ktimAM 40 akSara che. Ane lekhana sAMvata 1791 che. sAmAnya rIte jaina para'parAmAM raciyatAnuM nAma kRtine ate Ave che ane brAhmaNa para'parAmAM e kRtine prArabhe maLe che. upAdhyAya merusuMdaranI kRtiomAM prAraMbhe nAmeAllekha maLe che te nAMdhapAtra gaNAya. Adi - zrI zrImadvIra 'dhIra' jaladhi gabhIra' jaladhitAddeza' zrI gautamAdigaNadhara sahita RsitakAraka' jagati. 1. hUM zrI mahAvIra covIsamA tIrthaMkara praNam'. kIsA che. te zrI mahAvIra, dhIra che bAvIsa parIsaddha upane thake kSeAbhatA nathI. teNe karI dhIra che. vallI kisyA che. zrI mahAvIra jaladhi samudra sarIkhA gajagatraya mAMhe sarva jIva caurAsI lakSa jivAyeAnine vize hitakAra che. 1. zrI puSpamAlA vivRtti maneAjJAM bAlAvabodhamadhunA karAti. te vAcanAcAya zrI ratnamUrtigaNinA prasAde vAcanAcA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha che 14 merusuMdaragaNi te zrI puSpamAlAtaNe bAlAvabedha vivarNa kare. kisa che te vAcanAcArya. ratnamUrtigati guNataNuM maMdira che. kisI che te puSpamAlA vivRtti. bAlamUrkhanA avadha jANivAne kAraNa che. A bAlAvabaMdhanA AraMbhamAM lekhaka pitAne mATe "hune pravega kare che, je anyatra jana paraMparAmAM bhAgye ja jovA maLe che. aMta - ItizrI kharataragaccha vA0 ratnamUrtiziSya vAna merusuMdaragaNi viracite puSpamAlA bAlA(va)bedha saMpUrNa. sakala paMDitazrI paM. zrI kAMtivijayagaNi ziSya nAyakena lipIkRtAM. paM. zrI premavigaNi vAcanArthe saMvata 1791 varSe kAti vadi 11 2 grAma dhUnAtaTa maLe lekhaka dina 50 maLe. - ahI lipikAra noMdhe che ke eNe pacAsa divasamAM A hastaprata lakhI. sAmAnya rIte savAre ke sAMje hastapratanuM lekhana pUruM thayuM teno ullekha maLe che paraMtu kula keTalA divasamAM hastaprata lakhAIe A ulekha oMdhapAtra gaNAya. 148 patranI A hastaprata hevAthI divasanA traNa pAnAM lakhAyelAM gaNAya. A lekhanakArya karanAra jaina sAdhu hevAthI ane teo dIvAne upayoga karatA na hovAthI divasanA ATalA patra lakhyA haze. 3. SaDAvazyaka-sUtra athavA zrAvaka pratikramaNa sUtra - bAlAvabodhaH . madhyapradezamAM AvelA mAMDu athavA mAMDavagaDhamAM upAdhyAya merusuMdara vi. saM. 1525 vaizAkha sudI 5 nA roja A bAlAvabedhanI racanA karI. emaNe zrI taruNaprabhAcArya kRta bAlAvabodha anusAra nI racanA karyAnI nedha maLe che. zrI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA puNyavijayajI Adi saMgrahamAM (kamAM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 7 bAlAvabodha -4837) SaDAvazyaka sUtra bAlAvabaMdhanI hastaprata maLe che. kara patra dharAvatI A pratinI sthiti sArI che. pratanI zA bAju madhyacaMdra - ane 2 bAju madhya ane be bAjunI hUMDImAM caMdrako karelA che. 1500 graMthAgra dharAvatI A pratane lekhana saMvata 1575 che. Adi-arDa zivAya - zrI mahAvIraH surAsura namaskRtaH caturvidhasya saMghasya bhavatAt gautamAnvita 1 aMta-Iti zrAvaka pratikamaNa bAlAvabedha. saM. 1575 varSe zrAvaNa sudi 4 zrI kharatara ga7 nAyaka zrI jinarAjasUri paTTAlaMkAra zrI jinabhadrasUri paTTapUrvAcala cUlikA zRMgAra divAkarANAM vijayavatAM suviDita sUri ziremaNinAM zrI pUjya zrI jinacaMdrasUrirAjAnAmAdezena zrImaMDapa maDAge zrI saMghAbhyarthanayA vAcanAcArya ratnamUrtigaNi ziSya vAha merusuMdara gaNinA zrI paDAvazyaka vArtA bAlAvabodhaH popakArAya zrI taruNaprabhAcArya bAlAvabadhAnusAreNa kRto meM bahuzruta prasatti vidhAya yadusUtra bhavati tat zodhanIya sarveripi vAcanam ciranaMdanAtuM. 6. graMthAga 1500 4. zIlapadezamAlA bAlAvabodhaH jyakIrtisUrinA mULa prAkRta graMtha sIlevaesamAlA(zIpadezamAlA)ne A bAlAvabodhanI racanA paNa upAdhyAya merusuMdare SaDAvazyaka - prakaraNa bAlAvabaMdhanI jema mAMDavagaDhamAM vi. saM. 1525mAM karI. zIlapAlananuM mahattva ane tenA laukikaalaukika lAbhe batAvIne zIlabhaMgathI thatI hAni paNa AmAM batAvavAmAM AvI che. A upadezanI sAthe daSTAMtarUpe mahAna strI-puruSanA zIlapAlananA prasaMge ApyA che. mULa gAthAmAM AvatA 43 jeTalAM daSTAMtane saMpUrNa kathArUpe rajU karavAmAM bAlAvabodhakAranI bhASAzakti ane abhivyakti kSamatAne paricaya
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bAlAvabodha 7 13 thAya che. AmAMnI kathAo kathAnakanI paraMparAnA abhyAsa mATe upayogI banI rahe tevI che. 114 prAkRta gAthAonI vyAkhyAne vistAra kathA ane daSTAMtathI e suMdara rIte karyo che ke jethI A bAlAvabodha 6000 graMthagra banyuM che. zrI lA. da.. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiramAM AnI ghaNI hastaprata maLe che. AnuM abhyAsI saMpAdana paNa A saMsthA dvArA pragaTa thayuM che. Adi- zrIvItarAgAya namaH zrInAbheyamameyazrIsahita mahita sureH praNipatya satyabhakatyADanaHAtizayazAlinama 1 aMta - iti zrIzIpadezamAlA-bAlAvabodhaH saMpUrNa che. zrI kharataragaccha, zrI jinacaMdrasUri-vijayarAye, vAcaka-ratnamUrtigaNi-ziSyaNa vAcaka-merusundaragaNinA zIlapadezamAlAbAlAvabodhaH mugdhajanavibedhAya kRtaH | 5. SaSTizataka-prakaraNa bAlAvabodhaH nemicaMdra bhaMDArI nAmanA kharataragacchanA eka zrAvake 160 gAthAnA SaSTizataka-prakaraNanI prAkRtamAM racanA karI. A kRtinI 161mI gAthA pupikA jevI che. AmAM emaNe sadAcAra, saddaguru, zuddha dharma, mithyAtva, usUtrabhASaNa AdinuM pravAhI varNana karyuM che. e samaye yationuM prAbalya ane emanAmAM phelAyelo zithilAcAra jeIne kyAMka pravartamAna paristhiti vize aNagame ane Akroza jovA maLe che. prAkRtamAM racAyelA A SaSTizataka para tapAgacchAcArya zrI samasuMdarasUri, kharataragacchanI pippalaka zAkhAnA AcArya jinasAgarasUri, merusundara upAdhyAya 3. zIlapadezamAlA-bAlAvabaMdha, saMpAdaka : zrI harivallabha bhAyANI, 'ramaNIkabhAI zAha ane gItAbena-prakAzakaH lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira, amadAvAda-9
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 9 bAlAvabodha tema ja anya kartAonA bAlAvabodha maLe che. merusundara upAdhyAye racelA bAlAvabedhamAM emanuM bhASAprabhutva AgavuM tarI Ave che. gujarAtI bhASAmAM lAghava emane sAdhya che. 700 graMthAgranA A bAlAvabodhanI racanA vi. saM. 15ra7mAM mAMDu athavA mAMDavagaDhamAM thayelI che. AnI eka hastaprata zrI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA puNyavijayajI AdinA saMgraha( kamAMka - 3659)mAM upalabdha che. 18 patra dharAvatI A hastapratanI sthiti sArI che. Adi- sayalasurAsuranamiyaM pAsajirNa paNumiNa bhAveNuM bAlANa bahaNaEUR payaDa vivaremi sadiya # 1 aMta - Iti SaSThizata(ka) prakaraNa bAlAvabodhaH samApta. viracitazca saM. 1527 varSe zrI maMDapa mahAduge zrI kharataraga che zrI jinabhadrasUri pade zrI jinacaMdrasUri vijayani vALa ratnamUrtigaNi mizrANAM ziSyaNa vAmerusundagiNinA suthAddhajane pakArAya kRtaH zubha bhavatu kalyANamatu lekhakakasya likhita yAdaza pustaka diSTavA tAdaza likhita mayA. yadi zuddha azuddha va ma aa ahIM pratamAM jagyAnA abhAve ane mama dena dIyate ne badale ma karyuM che. 6. kapUraprakara-stava bAlAvabodhaH hari kavinA saMskRtamAM lakhAyelA A upadezAtmaka kAvyanA bAlAvabaMdhanI racanA upAdhyAya merusundare vi. saM. 1531mAM karI. mULa 179 saMskRta kaleka para bAlAvabaMdha lakhavAmAM AvyuM che. AnI eka hastaprata zrI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyA ja. nemicaMdra viracita SaSTizataka prakaraNa (traNa bAlAvabodha sahita), saMpA. bhegIlAla sAMDesarA, prakAH mahArAjA sayAjIrAva vizvavidyAlaya, vaDedarA,
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabaMdha 7 15 maMdiranA puNyavijyajI Adi saMgraha(kramAMka - 5453)mAM maLe che. 93 patra dharAvatI A hastaprata 16mA saikAnI lAge che. patranI vacce phUdaDImAM vacce AvelA chidrane kAraNe AvuM anumAna thaI zake. dareka pRSTha para seLa lITI che ane dareka lITImAM aDatALIsa akSara che. zrI DUgApura nagarImAM A sudI 15 AnI racanA karyA hovAno ullekha maLe che. Adi- janasukhAbhIlASI syAddharmAta tatvajJAna bhavati zAstrAdhizamAjJAnam tasyAraMbhama komya che aMta - zrI DUgApura nagarI A sudi 15 dine zrI kapUraprakaranuM bAlAvabodha kIdhuM. ItizrI kapUraprakara bAlAvabodhaH samApta: zubhamatu zrI saMghasya. zubha bhavatu. 7. vAmaTAlaMkAra bAlAvabodha : kuzaLa bAlAvabedhakAra upAdhyAya merusuMdaranI eka vizeSatA e kahevAya ke eNe alaMkArazAstra para bAlAvabaMdha lakhyA che. sAmAnya rIte saMskRta, prAkRta graMthanA anuvAda ke TIkA rUpe ghaNA bAlAvabe maLe che, paraMtu alaMkArazAstra ke sAhityazAstranA graMthe para bahu ochA bAlAvabe lakhAyA che. upAdhyAya merusundare AvA be bAlAvabaMdha lakhyA che. eka che "vAkSaTAlaMkAra' bAlAvabodha ane bIje che bauddha vidvAna dharmadAsagaNikRta vidagyamukhamaMDana nAmanA alaMkArazAstrane bAlAvabodha. vAglaTAlaMkAra bAlAvabodhanI racanA vAgabhaTa nAmanA jaina vaNike aNahilapura pATaNamAM jayasiMha siddharAjanA rAjyakALamAM karI hovAnuM mAnavAmAM Ave che. AmAM kula 260 kaleke che ane temAM kAvyanI vyAkhyA, kavipratibhA, kAvyazarIra, nibadhdha ane achaMda vAya, pada, vAkya ane arthanA de, dasa guNe, citra, vakaeNkti, anuprAsa jevA zabdAlaMkAra, 35 arthAlaMkAre, vaidarbhe ane gauDI e be rItio tema ja nava rasanI carcA che. A
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 0 bAlAvabedha graMthanA AraMbhe merusundara pitAne gaNi kahe che ane prazastimAM. vAcaka kahe che. AmAM merusuMdaranI mULa bhAvane gujarAtI gadyamAM saMkSepamAM rajU karavAnI hatheTI dekhAya che. vAlsaTAlaMkAra bAlAvabaMdhanI racanA saM. 1535mAM thaI che ane e ja varSamAM lakhAyelI enI zuddhaprAyaH hastaprata maLe che jenuM saMpAdana. zrI bhegIlAla sAMDesarAe kareluM che. Adi- da. A u namaH zrIdhRtadevatA che siddha siddhidamIzvara maghavatA saMtUyamAna para sarjasaMskRtidustarAbdhitaraNe caMcattarI suMdara AnaMdAmalavalarI pravilasatpatyagradhArAdhare vaMde nAbhinaredranaMdanamatuM zrImavugArIzvare 1. , aMta-saMvata 1535 varSe zrakharataragara che. zrIme suMdara pAdhyAye vATAlaMkAra bAlAvabedhaH kRteya cira naMdatAt | chA cha kalyANamastu che A. kAlAsuta zrIvatsalakhita cha che cha cha zrI. cha saMvata 1535 varSe dvitIya zrAvaNe sudi paMcamI guruvAre IMdrIgrAme Ukeza ga7 zrI siddhAcAryasaMtAne bha0 zrIsiddhasUrivijayarAjya paM. zrI jayaratnAnAmapadezena likhApitaye vATAlaMkAra bAlAvabedhA cho e savAlajJAtIya maMtra tArA bhArambhAI putra maM0 jagAkena putra pahirAjaputana bhA. raMgUzreyase zubha bhUyAta dAyikavAcako | zrIratu che 8. bhaktAmarastetra bAlAvabodha : 44 kaDIne mAnatuMgasUrikRta bhaktAmara mahAtetra para upAdhyAya merusundare bAlAvabodhanI racanA karI che. AnI. puNyavijayajI AdinA saMgrahamAM maLatI prata (kramAMka - 2567) kula 26 patra dharAve che. pratyeka patramAM 17 lITI che ane
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabedha 0 17 pratinI sthiti sArI che. bAlAvabedhanA AraMbhamAM ja mesundarasUri kartA tarIke pitAnA nAmano ullekha kare che. Adi- zrI vItarAgAya namaH praNamya zrI mahAvIraM navA ca mRtadevatAma. zrI jinacaMdrasUrINu prasAdyAdezama uttama. bAlakapratibodhanArtha e ahe merusundara, bhaktAmara mahAtetrama kariye vArtayA mudA. aMta - aneka pracavaNuM puSpa jANivA. anaI bhakti karI maI. zrI mAnatuMgasUri rahaI lakSmI sayaMvara vaI 44. itizrI bhaktAmara stotra samApta zrI. A bAlAvabaMdhane racanAsaMvata maLatuM nathI. bhaktAmara tetra ghaNuM pracalita hovAthI A bAlAvabaMdhanI ghaNI pratio maLe che. zrI lA. da. saMgrahamAM ja AnI sAteka prati (kramAMka - 102, 1709, 1977/1, 2022, 3977, 4293, pa099) maLe che. 9. bhAvArivAraNa-steva bAlAvabodhaH keTalIka kRtinuM nAma enA AraMbha parathI hoya che jema ke uvasaggaharaM stutra zrI pArzvanAthanuM che. paNa te uvasaggaharane nAme prasiddha che te ja rIte mahAvIranI stuti karatuM A stotra enA AdicaraNa parathI bhAvArivAraNa tetra kahevAya che. zrI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA lA. da. saMgrahanI (kramAMka -4ra15) pratamAM mULa sAthe bAlAvabodha ApavAmAM AvyuM che. Adi- zrI vardhamAna praNipatya bhakatyA sUrIzvarazrI jinavalabhasya vinirmitaM tetramahaM pavitra vyAkhyAmi sujJAnakRta vRthAyA 1 tathA hi bA-2
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 0 bAlAvabodha aMta- zrI ratnamUti gaNi zibleNa vAmerusuMdara gaNinA vinirmitA TakA cira sAdhu vAsyamAna naMdyA. karaNa sthAne. hIrati gaNiralikhata. 10. paMcanigraMthI-prakaraNa bAlAvabodhaH abhayadevasUrikRta mULa prAkRta graMtha para upAdhyAya merusuMdare lakhelA A bAlAvabaMdhanI racanA-saMvata maLatI nathI jyAre vi. saM. 1612nI lekhana-saMvata dharAvatI prata maLe che. mULa ane bAlAvabaMdha baMnenA kula graMthAgra 500 che ane AnI eka prata zrI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA zrI puNyavijayajI AdisaMgraha(kramAMka - 5601)mAM maLe che. 11 patra dharAvatI A pratinI sthiti sArI che ane ene lekhana saMvata anumAne seLamuM zataka lAge che. enA Adi ane aMta A pramANe che. Adi-namiya siriSaddhamANamabhaviya hiyaThThA samAsae kiMci lucchAmi sarUpamiNe pulAyae suhANa sAhUNe. aMta - jinacaMdra sUri sugu kharatara gacchAdhipasya ziSyazizu bAlAvabedhamena kRtvA nayati merusuMdatuSTa, ItizrI kharataragaccha zrI jinabhadrasUri paTTAlaMkAra zrI jinacaMdrasUri vijayamAna ziSyALu vAcanAcArya merusuMdaragaNi paMcani'thasUtra bAlAvabodhaH kRtaH zriyastu prathAga pa00. zrIratu. 11. legazAstra bAlAvabodhaH hemacaMdra sUrinA mULa saMskRta graMtha para 2500 graMthAgrane A bAlAvabodha che. ene racanA saMvata maLatuM nathI. AnI lekhana saMvata 1660 dharAvanI eka prata zrI puNyavijayajI AdinA saMgrahamAM maLe che. A pratane kamAMka 855 che. 32 patra dharAvatI A prata udhaIthI khavAyelI jIrNaprAya che ane enuM lekhana
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 . bAlAvabodha 7 19 sthaLa budhapura che. tema ja pUrNimA pakSIya muni guNajIe te lakhelI che. ene Adi ane aMta A pramANe che. Adi- siddhArtha kSitipAlasUnumamaladhyAnena gamyam parama sarvajJa surasiddhasevitapada siddhipradama aMta-Iti paramahaMta zrI kumArapAla bhUpAla zruSita AcAryazrI hemacaMdra viracite adhyAtmapaniSatra nAmanI saM jAta paTTabaddha zrI yogazAstra dvAdaza prakAze bAlAvabodha samApta: saMvata 1660 vatsare azvina mAse dipotsava dine zrI pUrNimApakSIya muni guNajIkana likhIkRta budhapura maLe. zrIratu. 12. vidagdhamukhamaMDana bAlAvabodhaH dharmadAsagaNikRta alakAragraMtha vidaSpamukhamaMDana para merusuMdare bAlAvabodhanI racanA karI che. upAdhyAya merusuMdare pitAnA ziSyane kAvya ane alaMkAranI samaja ApavA mATe racanA karI hoya te saMbhavita che. A bAlAvabodhanA AraMbhe gurune Adeza prApta karIne pote enI racanA karI ema merusuMdara upAdhyAya kahe che. vAbhaTTAlaMkAranA bAlAvabaMdhanI mAphaka vidagdhamukhamaMDana bAlAvabodha paNa saMskRta alaMkAragraMtha para racAyela bAlAvabodha che. merusuMdare jaina kRtio para bAlAvabodha lakhyA che paNa enI sAthe sAthe AvI jainetara kRtio para paNa bAlAvabaMdhanI racanA karI che. Ane racanA saMvata maLatuM nathI tema ja A kRti amudrita che. AditasminuM varAH zrIjinabhadrasUraya siddhAntavArAMnidhipUrNacandrA: sareSakadrpavimuktatIrNabANAvalIgarvaharA babhUvaH 3 teSAM mahAnandajuSAM gurUNa viziSTa paTTe jayinastu santiA sarasvatIdattavarA anekaziSyAzitA zrIjinacandrasUraH 4 che
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 bAlAvabodha saMprApya siddhikAraNamAdeza merusundarateSAmA kuve bAlakAdhaM vidagdhamukhamaMDanasya che pa che , zAstrArambha zAstrakAre viziSTadevatA namaskAralakSaNa malTalAcaraNuM kareti Iha tu dharmadAsagaNi viziSTadeva zauddhodani stavat vaktiA tasyAyamAdi zleka aMta- pUrNacandratyAdi nirmalAMbA kAminI kasya svata manaH ekAntamadanettara na karati api tu sarvasyApi karoti nirmala aMbara va IsI kAminI strI kahi svAMta mana ekAMti madanettara madanAdhikya na karaI apitu savitU karaI kAdazI pUrNacaMdramukhI pUrNimAnA caMdramAvata mukha chaI ! ramyA maneharA diyAminI rAtriH kasya svAnta ekAntamadattara na kareti api tu sarvasyApi kati! kAdazI pUrNacandramukhI saMpUrNa caMdra ji bhaNita mukha chaI ramyA ramaNIya nirmalAbarA nirmala aMbara AkAza chaI cha 70 mRtadattAkSarajAti e che ke - Iti zrIdharmadAsaviracitavidagdha mukhamaMDanakAvyasya vRttiriyaM samAptA graMthAgaM 1454 saMvata 1672 varSe A uparAMta upAdhyAya merusuMdare 1176 graMthAne "vRttaratnAkara bAlAvabedha", "upadezamAlA bAlAvabodha tema ja "kalaya-prakaraNa bAlAvabodha'nI racanA karI che. nadiSeNakRta mULa saMskRta stavana para upAdhyAya mesuMdare lakhelA ajitazAMtistavana bAlAvabedha vize vicArIe. ajitazAMtistavananI vizeSatA e che ke enA racayitA nAdiSeNa ghaNuM prAcInakALamAM thaI gayA. eka daMtakathA teevI che ke teo bhagavAna mahAvIranA ziSya hatA. ajitazAMtistavananI vizeSatA e che ke AmAM be tIrthakarenI yugalarUpe. karAyelI stuti che. ajitanAtha ane zAMtinAtha e be
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabaMdha 7 21 tIrthakaronI AvI stuti kyAMka ja maLe che. enuM bhAvanirUpaNa pravAhI hevAnI sAthe emAM citrabaMdhanI camatkRti paNa maLe che. A stuti soLa khaMDamAM vaheMcAyelI che. prathama traNa gAthAmAM maMgala prAraMbha karavAmAM AvyuM che ane chellI traNa gAthAthI samApana karyuM che. stutinA prAraMbhe ane aMte zrI ajitanAtha ane zrI zAMtinAthanI saMyukta stuti che. jyAre A stutinI vaccenI stutimAM prathama zrI ajitanAtha ane pachI zrI zAMtinAthanI stutine kama jALavyuM che. - - naMdiSaNaracita ajitazAMtistavananI vizeSatA e che ke enA dvArA prAkRta chaMdene paricaya maLe che. nadiSeNe eka eka -padyamAM chaMda badalyuM che ane tethI A stavanamAM nIce mujabanA 28 Ide prayojAyelA che? prAkRta chaMda saMskRta nAma gAhA gAthA-AryA sile kaH. mAgahiA mAgadhikA AliMgaNuyaM AviSyanakama saMgaryA sagatakama sevANayaM pAnakama vee - veDhe rAsAluddhao rAsAlubdhakaH rAsANaMdiyayaM rAsAnanditakama cittalehA citralekhA nArAo nArAcakraH kusumalayA kusumalatA bhu agaparirigiyuM bhujaMgapariricitama khinijayaM khijAtakama veSTakaH
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 217 bAlAvabodha naliyaya krisalayamAlA samuhaka vijajuvilasiya yaNamAlA khittaya dIvaya cittakakharA nayiya bhAsuraya laliyaya' vANuvAsiA aparAMti lalitakam kisalayamAlA sumukhama vidhruvilasitam ratnamAlA kSiptakama dvIpakama citrAkSarA nandritakar mAlikA bhAsurakam lalitakama vAnavAsikA aparAntikA A stavana para zrI gAviMdAcArya, zrI jinaprabhasUrie, nAgapurIya tapAgacchanA zrI haSakItisUrie tathA upAdhyAya zrI samayasu`daragaNie TIkAo racelI che. A stavananA anukaraNa rUpe paNa bIjA stavane racAyAM che. AvAM stavana para upAdhyAyamerusuMdaranA bAlAvabeAdha gujarAtI gadyanI dRSTie noMdhapAtra khanI rahe che. merusuMdara upAdhyAyanA A khAlAvabedhamAM judI judI kathAo gUMthI levAmAM AvI che. magadha dezanA caMdana zreSThinI kathA ane pUrNa zreSThinI kathA maLe che. vezyAne tyAM jaI pAchA AvelA sthUlibhadranuM udAharaNa ane bhaktAmara stavanathI 44 meDIe tUTayAnuM paNa udAharaNa Ape che. A ja rIte sahasramallanuM' dRSTAMta ane kezava brAhmaNunu paNa dRSTAMta Apyu che. A kRtimAM
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bAlAvabodha 0 ra3 . kathAonA gadyamAM lAvavA maLe che. vaLI saMsakRta ke prAkRta paraMparA mujaba kathA Alekhana thavAne badale gujarAtI gadyamAM enuM AgavuM Alekhana thayuM che, vaLI bAlajane mATe A hevAthI enI bhASA belacAlanI bhASAthI vadhu nikaTa che. AthI ja bhASAmAM eka prakAranI saraLatA ane spaSTatA che. Ama gujarAtI gadyanA AraMbhakALanuM A gadya potIkI prabhA dharAve che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ prataparicaya ajitazAMtijina stavananA - lAvamedhanI e hastapratAnA upayAga karavAmAM Avye che. : a prata zrI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAma`diranI kAgaLanI prati naM. 22040, patra 13. patra-1 khAju 6 thI zarU thAya che ane patra-13 mAju OM para pUruM thAya che. mApa - 115'' 448 ( 29 x 12 se. mI.) prati pRSTha paMkti - 13, prati pakti akSara - 55 lagabhaga. sthiti - sArI. lekhana samaya - vi. saM. 1603. Adi - 3 namA sArasvataiya thI paNivayAmi sudhI, a'ta-itizrI....kalyANamastu. A prata - zrI lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira amadAvAdanA saMgraDunI kAgaLanI prata na. 22127 patra-10 mApa103'" x 45" (26 x 115 se. mI. ). prati pRSTha pakti - 18, prati paoNMkti akSara - 45. sthiti - sArI. lekhanasamaya - vizvanI 17mI sadI anumAne, Adi - 3 namaskRtya mAcyate aMta - itizrI ajitazAMtijina stavana ... khAlAvamAdha samApta' graMthAga - 451 leAka. pratinA lekhana-sa vata, lekhanasthaLa ke lahiyAnuM nAma maLatuM nathI.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcaka mesuMdara gaNi viracita zrI ajitazAMti-stavana bAlAvabedha | | >> nama: zaradatta: II namaskRtya jinaM zAMti svagurUM zca srsvtii| vArtAbhirajitazAMteH stavasyArthI mayocyate // 1 // anidaM uttara-RA mathe, harti = paraMta-raNa-5-vighaM . japagurU~ saMti-guNakare, do vi jiNavare paNighayAbhi // 1 // -- jahA | ajiyaM- ajita-nAmA bIjau tIrthakara, te kisi chaI? jiya-sazva-bhayaM - jiya kahIyaI jatA, sarva kahatA saghalAI bhaya chaI. te kahA? iha-para-loyAdANamakammA-Ajova-maraNamasaloe / 2 satta-mAruM innatA thazarafe | e sAta bhaya chatA, anaI zAMtinAtha pAMcamau cakravatti, salamau tIrtha kara. te kisiu chaI? pasaMta-savya-gaya-pAvaM. pasaMtaka hIyaI upazamyA, kSaya gayAM, sarva = solAI, gaya kahIyaI rega anaI pAva = pApa chaI jehanA; athavA upazamyA, gayAM sarva pApa = azubha karma jehanAM. ajitanaI zAMti behU deva kehavA chaI? jayaguru saMti-guNakare. jaya kahIyaI jagarahi, guru = guruI, je chaI zAMti teharUpa je guNa, tehanA karaNahAra. do vi jiNavare do vi kahII bevaI jinavara ajita-zAMti, paNa vayAmi namaskarauM. (1). varanA -ma, te daM vitA mitra sAthe ! niruvama-mahappabhAve, thosAmi sudiThTha-sabbhAve // 2 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 7 bAlAvabodha vavagaya = kahIyaI gayauM, maMgula kahatAM viruau bhAva, azabhana. bhAva = abhiprAya chaI jehanau te zrI ajita-zAMti. aha =hauM = nadiSeNa kavi, tava = tapa bAra bheda-6 bAhya, 6 atyaMtara, ehavau viula kahII vistIrNa je chaItapa, tINaI karI. nimmalau svabhAva cha jehanau. valI nivama = upamArahita mahA meTala prabhAva mahimA chaI jehanauM. thesAmi = stavisu. sudaDha = kevalajJAniI karI sAcA dIThA. sat kahIyaI chatAM, bhAva = jIvAjIvAdi padArtha jehe....(2). tA-surai-wtI, kaa-gia-cutIuf .. sayA ajiya-saMtINaM, namo ajiya saMtINaM // 3 // - tijont I sava = sagavAI vidyamAna karma thI UpanAM je dukha, tenI pasaMti kahIyAI kSaya chaI jeha-ra(na). valI saghalAI je chaI pApa tenI prazAMti = kSaya chaI jehanaI. sayA = sadeva, ajaya-saMtINuM = ajita - zAMti-prataI, namo = namaskAra ha39. ajita kahIya rAgAdike nathI chatAM, saMti kahIyaI10 kSamA chaI jehanaI upazama-rUpa. (3) ajiyajiNa ! suha-ppavattaNaM tava pugsuittama! nAma-kittaNa / taha ya dhii-mai-pavattaNaM, taba ya jiNuttama ! saMti / tti | ka | - mAdigrA / ha1 ajitajina ! suha = svarga manuSya - lakSaNa sukha, tehanauM pavaraNa =karaNahAra, tava purisuttama = puruSa mAhika uttama chaI, tava = tAharA nAmanauM kaDivavuM. taha ya = tathA 1. chaI valI A0 2. jJAni A0 3 satA A0 4. chatI A0 5. sarva a 6. saghalAI Ae 7. kahI che A 8. prati A0 9. hu A0 10. kahII A0 11. je Ao
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvamedha - 20 aparatima kRti, samAdhi, maI = mati, tehana" pavattaNu=karaNahAra. tava ca = tAharau``, jiSNuttama = jinamAMhi mUlagauM, ke zAMtinAtha ! kittaNu = nAmana" kahiva". (4) 2 jiAi-vidhi-vaMciyAnma-dvaiita-vimughayara, ajiyaM' nizciyaM ca guNehiM mahAmuNi siddhigayaM / ajiyassa ya saMtimahAmuNiNo triya saMtikaraM, sayayaM mama nivvui-kAraNayaM ca namaMtaE || 9 || --Aninaca / / kiriyA. kAIyARsigaraNIyA ityAdi 25 kriyA. tehanI vidhi bhe"ipa karI sAMciu' upArji' je kamma, jJAnAvaraNAdi 8 bhede; anaI kilesa kahIyaI kaSAya, tehanau vimAkSa = melhAvaNahAra IM. ajiya` = ajitasvAmi jina athavA ajiya= paradazanI deva vAMdivAne puchyuM jItau nathI, IzvarAddika deva vAMdivAnA puNyatau adhika phala diyaI, nizciya cha. ca kahIyaI vyApi chaI, kissaU guNehi ? samyag-darzana-jJAna-cAritrAdika guNe karI, mahA-suNi =moTA RSi, tehanI aNimAdikA siddhi, tihAM gaya kahIyai paData chai. ajiyassa ya = ajitanAtha anaI, sati kahIyai zAMtinAtha, te kasya chaI? mahAmuNiNA = mahA-jJAnI; tehanaI zAMtinau karaNahAra sayaya = sadaiva, mama = 10mujharahi', nivRtti = mukti, tenau kAraNa huMu, nama`saNya' = namaskarava, (5) pusiA ! naktutvavALa, nak ya vimaLa mutta-hAranaM| ajiyaM saMtiM ca bhAvao. abhayakaraM saraNaM pavajjahA || 6 || - mAditrA / / 1. mArau A 4. kAI digaraNIyA 7. niciyi' a0 8. krise ... A vimukhamaya Ava 5. bhedaI a0 AA09. kisi A0 3. niyaya 6. diI A 10. 0 majharahi zmA"
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 28 7 bAlAvabodha he puruSe !jaI tuhe phUkhanuM vAraNuM = vArivau vAMchauM, anaI jaI kima- saukhya nau kAraNa mAMgauM = vAMchauM, tau zrI ajitanAtha ana zrI zAMtinAtha bhAva = bhAvaItau, abhayakare = nirbhayapaNAnAM karaNahAra, saraNuM = saraNi, paDivajau (6) (mAgadhikA chaMda). behu deva ekaThA stavI hiva ekekaG deva jujUau stavaIaratimavidiyamuvAtha-jJA-mALa, ajiyamahamadhi ya sunaya-naya niuNamabhayakara, saraNamuvasariya bhuvi-divija-mahiyaM sayayamuvaName // 7 // - carcA araI= saMyamanaI viSaI aratiraI kahIyaI asaMyamanaI viSaI rati, samAdhi timira = ajJAnatA, tINuI virahita chaI. muvaraI kahI uDaTi, gayauM jarA-maraNa jehanaI, sura = deva, asura = bhUvanapati, garula = suvarNakumAra, bhayaga = nAgakumAra, teDanA pati iMdra, teNe paviiaM = namaskariu chaI, ajiyaM = ajitanAtha, ahamaviya = huM paNi, namaskarauM. sunaya = ane kAMtarUpa naya, nigamAdika teDanaI viSaI nipuNa = DAhau chaI. valI abhayakara = nirbhayapaNanauM karaNahAra. *saraNamuvasaria = zaraNi, AzraI, bhuvija = manuSya, divija = deva, tehe mahita= pUjiu chaI. sayartha = niraMtara, upanAme = hau namaska6 (7) (saMgataka chaMda) dvitIyamuktakena zrozAntinAtha-stu timaahtaM ja niyttamayttama-nittama-7-, attara--ti-vimutti-vAda-fiE satikaraM paNamAmi damuttama-titthayaraM, saMtimuNI ! mama saMti-samAhi-varaM disau // 8 // - vALacuM 1. jaya A0 2. bhAvaI ta6 a. 3. jUu A0 4. saraNanavasaria a0 5upane Ao
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabedha 29 : taM ca = te svAmI, jiSNuttama = jina mAMhi prasiddha, tIrthakara uttama = pradhAna nittama = ajJAnarahita, sattadhara =: satva dharaI' I. ajajava = nirmAya paNae, madava = nirahaMkAratA, khaMti = " kSamA, vimuni = nirlobhatA, samAhi = samAdhi, tehanuM nidhAna. valI zAMtinau karaNahAra, tehanaI paNamAmi =namaskarauM. dama = idriyanau jaya, tINaI uttama = pradhAna, tIrthaMkara zAMtinAtha, muNI kahIyaI sarvajJa. te mujanaI zAMti ane samAdhi eha. ji vara vAMchita di6 (8) (saMpAnaka da). sAvatyi-puvva-patviyaM ca varahatthi matthaya-pasatthabitthinna5. saMthiya thira-sariccha-vaccha, mayagala lIlAyamANa-varagaMdhahatthi-patthANa-patthiya sNthvaarihe| thi-vALuM paMta jAnA -navA -piMga va- vaca-somar. sui-suha-maNAbhirAma parama ramaNijja-ghara devduNduhininAda mahuvA-suhari 1 - veao (vaiDho) .' sAvathizrAvastI = ayodhyAnagarIyaI, pUrva = pahilauM, pArthiva = rAjA. te kehavauM? vara = pradhAna je vanahastI, tehanauM jehavau mastaka, tehanI parai pasantha = pradhAna, vi5na = vistIrNa, vizAla saMghiyaM = zubha saMsthAna jehanauM; valI thira = kaThina, sAricha = sarIkhauM, vaccha = hRdaya chaI 1. satvaghara A0 2. kahII A0 3. majhanaI Ave 4. vAMchika A0 5. viSNunnasaMciya a. 6. lIjayamANa A 7. vacamaM A0 8. giri A0 9. saricha A0
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 7 bAlAvabedha jehanauM. valI mayagala = mayavaMta, lIlAyamANa = lIlA karatauM, vara = pradhAna, gaMdhahathi = gaMdhahastI, tehanI paraI, patthANu kahIyaI gati, taNaI karI, patviyaM = jehanauM cAlivauM. sathavA = varNavivau tehanaI, ahIM = gya, hathi = hastInI hatha = sUDi. tenI para sarala pralaMba bAhu I jehanI. dhaMta = dhamiu, kaNo = suvarNa, tehanau yarga = AbharaNavizeSa tehanI paraI, nisvahaya = nikalaMka, piMjara = pItavarNa chaI; pavaralakakhaPvaciyaM pravara = pradhAna, caka- aMkuzAdi lakSaNe karI sahita, sema = saumyAkAra, cAru = pradhAnarUpa chaI jeDanauM. valI suI = zruti, kAna. teDa-rahi muha= sukhanI karaNahAri, maNAbhirAma = mana-rahi gamatI, paramaramaNi jaja = ati hi ramaNIka, vara = pradhAna je deva-duMdubhI tehanau ninAya = ninAda, tehaItara ati madhura zubha kalyANanI karaNaDAri girA = vANI chaI jehanI (9). a7 fkathAnirLa, uttara-dAmarza maraf4 paNamAmi ahaM payao, pAvaM pasameu me bhayavaM / / 10 // -rAhuddhamo ajiyaM- ajitanAtha. kisyaka chaI? jiya= chatA, ari= rAgAdikanA gaNuM = samUha. jiya = chatA sarva bhaya chaI. bhahariuM. bhava = saMsAra-samUhanau, ripu = vayarI, tehanaI huM praNamauM. payau = prayatnaItaupa anaI te svAmI pApa = azubha karma rUpa, mAharaI kAraNi stavatAM upazamAvau. bhayavaM = bhagavaMta, samagra aizvadimaMta (10) (rAsAlubdhakaIda). kuru-jaNavaya hathiNAura-narIsaro ya paDhamaMtao mahA. cakkavaDhi bhoe mahappabhAvo, 1. pariI A0 2. sauvarNa A0 3. tehatu A0 4. paNamauM Ao 5. prayanayatanaItu A0 - 6. bhagavAna Ave 7. 0jaNavaya A0 8. nIsaraNa as
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha 0 31 jo bAvattari puravara-sahassa para nagara nigama jaNaSayavaI battIptA2 gayavara shssaannuyaaymggo| caudasa ghararayaNa-nava mahAnihica usadvi-sahasta-pavara. jubaINa suMdarabaI, guTakA --sANadUra-RArI: navA pAma koDisAbhi ya Aso jo bhArahami bhayavaM // 11 // -vaidyamo (Dho) che. kurajaNavaya0 kuru, ehavaInAmi janapada = desa. hathiNuura0 = hastinAgapura-nagara. tihAM nArezvara = rAjA hUuM pahiluM tau mahA, tivAra-pachaI mahA-cakravati SaTu-khaMDa bhAratanau nAyaka huI, tehanA bhoga bhagavyA jiNaI maha5bhAvo = mahAMta jehanauM prabhAva, mahimA. je bAvari0 = je bahattari satra pATaNa-vara-nagara-nigama. nagara myuM "kahIyaI? jihAM kara nahIM, nigama kehAM? jihAM moTA vaNiga vyavasAya karaI rahaI. jaNavaya = janapada deza pradhAna jANivA. tehanau adhipati = svAmI, battIsA rAyavara = batrIsa sahastra 10 rAjavare, mukuTabaddha tINe, batrIsa sahasra dezane nAyake, cakravati keDaI anuyAta-mArga chaI. caudasa vararayaNu cada mahAratna, te kahAM? cakra 1, chatra 2, daMDaratna 3, 11cammaratna 4, khaDjha pa, kAmiNIratna 6, maNiratna 7e sAta2 ekedrI. purohita 1, gaja 2, azva 3, senApati 4, gRhapati 5, vArSika 6, strI-ratna 7-e sAta paMceMdrI-nava mahAnihi. 1. naIgama A0 2. battIsA rAyavara A0 3. dasa A0 4. gAmI A0 5. channauI A0 6. dUu A0 7. pachI cakravati A0 8. jiNi A0 9. kahII Ao 10. rAjA vara mugaTa baMdha A0, 11camara A0 12. sAtaI A0,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 0 bAlAvabedha mahApana ca paznaca zaMkho makara kacchapo / muda-ra (naMda) - nijha thaa (Na) niSathI nava . e mahAMta navanidhAna akhUTa chaI caudvi-saha8 vara = pradhAna yuvatI strI tehanau bhartAra nAyaka chaI culasI - caurAsI lAkha gheDA, caurAsI lAkha hAthI, caurAsI lAkha ratha. tehanau adhipati svAmI channaI gAma. 1khyA( uThyA)NavaI keDi gAmanau svAmI AsI hUyau je bharata-kSetri, bhayakaM = bhagavaMta. (11) (veSTa Ida) taM sati saMtikaraM, satiNNaM savabhayA / siMrti zumi ni, saMrti () vira me 22 ) - rANALavize | tehavau te zAMtinAtha, vaMde = vAMdau, zAMti kahIyaI upazama, tehamaya saMtiyara = zAMtinau karaNahAra. saMtinaM. sava-bhayA = maraNadika sarva bhaIta, sati = pAri pahutau chaI. saMti thaNani = ehavau zAMtinAtha stavauM. jiNa = tIrthakara, saMniM viheu = zAMti nIpajAvau, me= *mujharahiM, bhayakaM = bhagavaMta (12) (rAsAni (na)dita chaMda). sujallAnA vile ! varada muni-raNadRAA rANAvArisarAiba fkAya tama vidura thA"| zanivAmA [zu]i mAmuni misa vA fstra-kuTTA | govmAkhi se mAmA-mUja nANA mama | 22 . - vattA || IkhAga kahIyaI IkvADa-vaMsi upanau videha= videhadezanI nazvara = rAjA, tehanau saMbodhana = he naravRSabha = nara mAMhi vRSabha-samAna, he munivRSabha = muni-mAhi eka, advitIya, 1. bAsUsaI keDi A0 2. u A0 3. bhaItu A 4. majhahiM A0 5. 0 rayAmalA A0 6. videva dezanau ao 7. rAjAI ane
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha 7 33 bIjau nahIM. navasArA navau Ugika sAraya = ziratakAlanau je zazi = caMdramA, tenI para sakala bhAvaMta Anana = mukha chaI jehanau, vigatamArA vigata = gayau jeha-hUta tama = pApa, vihaya-rayA, vidhUta = pheDi6, raya = raja, karma jINuI, ajiya = he ajita! uttama = pradhAna, teya = teja chaI kisaI karI? guNiIpa karI, mahAmuni mahAtapasvI, e amiya-balA = aparamita bala cha jehanau, viula-kulA vipula = vistIrNa kula-vaMsa. paNamAmi ya te tumha ehavAnaI praNamauM. bhava bhavanau bhaya, tehanau mUraNa kahIyaI cUraNahAra. jagasaraNa0 jagatraya-naI zaraNa = AdhAra, mAma saraNuM0 mujha. stavaNahAra naI, zaraNa =AdhAra, tUha ji vartAIM. (13) (citralekhA chaMda) vALaf---vaM! tu! fig! gharamA ! ta--TTa-ra-sudra-ni-vastra-ta-ife| saMta ! tatti-kSitti (ftti-muttinutti-navA! tti-taijha- vaMda! sadA-ka-mAvA-rvmAva! jeTha ! paNa je ramar | ka . -nArANa (2) devaTa sura, dAnava = asura, tehanA IMdra anaI caMdramAsUrya, tehe vaMghamAna jehanA paga, ha6 kahiyaI 9 Aregya tudra = pramedavaMta, jidu = prazaMsAyegya. parama - laThTha-rUva ati pradhAna rUpa, dhaMta = dhamyA rUpAnauM pATauM, tehanI paraI seya pradhAna suddha = nirmala, niddha = snigdha dhavala = 1. pari A0 2. anaMta masvi chaI Ao 3. gauM A0 4. kisiI A0 5. guNi A0 6. samAhiNe A0 7. nArAIe A0 8. ciMdramA naI sUrya A0 9. kahII A0 10. zrimpa ao - bA-3,
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. bAlAvabodha ujavala daMtanI paMkti chaI jehanaI, tenaI AmaMtraNa. saMti he zAMtinAtha. eha nAma kima hUyau hastinAgapurIyaI marukopadrava UpanaI acirA devInI kukhi vartamAni nagaranI zAMti - bhaNa gaDhanI kiraNIyaI mAtA kirI. tiNi kIdhaI nagara-zAMti UpanI. te - bhaNI zAMti e nAma dIdhauM. e saMtinau artha. satti sakti = parAkrama sarva deva ekatra milaI taphahI paramezvaranI ceTAMgulI paganI calAvI na sakaI; athavA meru ceTAMgulIyaIka karI UpADaI. kitti kIrti AsamudrAMta jehanI, mukti mukti nirlobhatA, jatti. yukti = nyAyapaNuuM. guptitriNi, taNe karI pavara = pradhAna, dIpatauM teja jehanauM. valI paramezvara kahevau? vaMdadheya vaMgha sureMdrAdike, dhyeya = gaNadharAdike smaraNIya I. savalaya-bhAviya-55bhAvaNe sarva le ke bhAvita = jANiu prabhAva mahimA jehanau, payasa = dila me = mAharaI kAraNi. samAdhi = svApaNuuM. (14) (nArAsa(ca)ka chaMda). vimaDha-ti-sTA-jJo, vinimir--kArA-te utAra-- -jayaM, pALavA-gvAma-sAruM che ! -kusumarA | vimala nirmala, zazI = caMdramA, tehanI kalA, tehapAI atireka = adhika saumya chaI, vitiAmara = meghanaI aMdhakAri karI rahita, je sUrya, teDanI kalA, tehaprAhiti adhika je bhagavaMtanuM teja. tIyasavaI tridazapati = iMdra, tehanA gaNa= samUha, tehanI kAMti =rUpa-pAhaI adhikaI rUpa. jiNi kAraNi sarva deva milI ApaNuu rUpa ekatra karI paramezvaranI ciTAMgulI 1. ziraNAI Ae 2. paramesaranI Ao 2. guNI mAtra 4. jehatI A0 5. pAhiti adhiuM rUpa je Ae . caTAMgulI Ao
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvadha cha 35 kanhati mUkaI tau jima svarNa anaI tAmra naI jehaNI vigati hyaI tehavI tihAM dIsaI. teha - bhaNI adhika teja. dharaNidhara = parvata, tehamAhiM jima pravara = pradhAna, meru-parvata, teha - pAhaI adhika sAra = bala cha jehanau te paramezvara - naI kanaumi namaskarauM. e saMbaMdha Agali Avisvai (15) (kusumalatA chaMda). satte a sayA ajiya, sArIre a bale ajiye / tava saMjame a ajiya esa thuNAmi jiNaM ajiyaM // 16 // -mukawiff saoNya. satvi karI athavA vyavasAye karI sadA = sarva kAla, ajita = jItavuM nathI, sarIra = dehanau, bala = sAmarthya tiNi karI ajita = kuNiI jItavuM nathI. tava = tapa, dvAdaza prakAra - bAhya - atyaMtara cha-cha bheda. saMjame = saMjamanA sattara bheda, tehanau samUha, tiNi karI ajita. esa kuNumi e huM stavimuM jina ajitasvAmI (16) (bhujagariraMgita chaMda). soma-guNehiM pAvai na taM nava-saraya-sasI, tea-guNehi pAvai na taM nava-saraya-ravI / 5-TLa khAvA ja te tigara-kha-18 sAra-suduM te dhana-dha-a 27 -NijJi samaguNahi. saumya = zAMta-guNe karI, nava - navala - zarakAlanau caMdramA sarIkhAIpaNau pAmI na sakaI. 1. tu A0 2. vigiti Ao 3. nimita A0 4. AvisiI a7 5. sarIre 6. kuNahI A0 7. saMyame saMyamanA satara A0 8. guNavaI aA 9. khijiyaM ae "
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 bAlAvabedha svAmI! ta = tujha Agali, teya-guNe teja = zarIrakAMtine guNe karI, nava zarAbanaupaje sUrya te tumahArI tulanA pAmI na sakaI. he nAtha ! rUva-guNe, he paramezvara ! tAre rUpa-guNe karI devagaNanau pati iMdra tehaI sarIkhANa pAmI na sakaI. sAguNe sAra = dhairyAdi guNe karI dharaNIdhara pati kahatAM meruparvata te hI tulanA pAmI na sakaI. (17) (khijajataka chaMda). tithavA-gvatta tama--f, vIra-jJA yunivarSa guNa-4-sui I saMti-suda-gvattAM vizALa-var, santimahaM mahAmuNiM saraNamuvaName // 18 // -riyA | tisthavara tIrtha-caturvidha saMgha, tehanaI pavayaM-karaNahAra. te kimaya vAraI zrI vItarAga devanaI kevalajJAna UpajaI, tivArai cauda rajavAtmaka leka karAmalakanI paraI dekhaI. lekanaI bhava zata saha bhava lakSa bhava keDibhava koDa koDitaNA saMdehabhAjai. tisaI devatA samesaraNanI racanA karaI, vIsa 'sahasra pauDa sANa (4) triviNa gaDha suvarNamaya, rU5maya, maNimaya, yAri pili, zyAri siMhAsana, bAra chatra, cakavIsa jeDa camara, bAra paraSadA haI. muNi 1, vesANiNa 2, samaNI 3; sabhavaNa 1, jeI 2, vaNa 3, deva-devAtiyapa 3, kapAsura niritti 3, tirtha AIbidisAsa (?)e bAraI paraSadA, guDA samau phUla pagara, aneka dhUpa-ghaTI bahakaI, deva-duMdubhi kaDakaI. devataNa kaDAkaDi vimAnadhirUDha AvaI. jagannAtha 1. kAlanuM A0 2. sahastra zruta paIDa sANa triNa A0 3. bAra pili A0 4. mANiNa A0 5. devatiya Ara 6. nari7i Ave; 7. tiya AI videsA mA8. parapatA gUDA Ao
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha che 37 ejana-gAminI vANIyai karI vyAkhyAna karaI. tripadI = utpatti vipatti-dhavya sthApai, tihAM gaNadhara mahAtmA-mahAsatIzrAvika-zrAvikA-rUpa saMgha karaI. teha - bhaNe tIrthanA karaNahAra, tama-raya-rahiyatama = ajJAna, raja = badhyamAna karma. upalakSaNaItau bAMdhiI karma, tiNaI karI rahita. dhIrajaNa dhI = buddhiI karI zebhatA je satva = prANI, tINe dhIrajane staviu chaThaM, vANIyaI karI; ricaya = arcile, phUle karI, guyacUta = chAMDiG, kali vere athavA kali kalaha-kalusaM, kalusa = pApa jINaI. saMti-suta-pavanayazAMti-melasukhanauH karaNahAra, tigaraNa = manavacana-kAya triuM karaNe karI payau = pavitra, saMti = zAMtinAtha, ahaM = huM, mahAmuni = mahA jJAnI, saraNumuvaName = zaraNi paDivajau. (18) (lalita chaMda). suha-pavattayaM, sukhanau karaNahAra kahiu svAmI, te kima? ehI ja bharatakSetramAhi vasaMtapura-pATaNa. tihAM jiNadAsa zreSTi vasaI. tenaI ghari depAla nAmaI10 karmakara, ati-vinItathakIM sadAI gAI cArai. anyadA prastAvi varSAkAla Avii depAla gAI cArI ghari Avila, tispardha11 mAga nadI pUri AvI. depAla Ubhau rahi nadI joI chaI. tetalaI nadInaI pravAhi zilamaI pratimA dekhI cIMtavivA lAgau - "mAharbhAgya je mAM svAmInI mUrti dIThI". pachI 13 te zAMtinAthanI pratimA laI pIpala-talaI mAMDI, nIma lIdhauM - "pUjA viNakIdhAM bhejana nahI karavuM. Ima kahI ghari Avyau4 tetalaI meghanaI gi 1. jojagAminI Ao 2. uttiravipattikRvasyAyaI ao a. upa pAlakSaItu A0 4 tiNi A0 5. vIra jaNa dhI buddhaI a0 6. vANI A0 7. kAli vaira Ao 8. jalAkha pApa jANII A0 9. sukhanu A0 10. nAmiM A0 11. teoI A0 12. joI A0 13. pachaI A0 14. Aviu-Ao .
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 9 bAlAvabedha nadI para AvI. devapUjA viNa jimaI nahI. jigudAsika ghaNuI kahaI nema na pArivuM. sAtamaI dini nadI pAri thaI. pachaI sAta upavAsanaI prAMti depAli tihAM jaI jagannAtha pUjyA. tisaI satva-lagI binaupa adhiSThAyaka tUTaG, kahiu- vasaMtapura-pATaNanauM rAja tujhanaI hasya". pachaI sAtamAM dini nagaranau svAmI visUcikA-regi mUau. putranaI abhAvi paMcadavya adhivAsyAM, pachaI sAtamaI dini pIpali heDali te depAla sUtau chaI, tisaI hAthIyaI kuMbhasthalanaI hUMtau jala-pUrNa kalaza mAthaI DhAliu, rAja dIdhauM. divya vesa pahirila, meTaI utsavi, nagaramAhi AvI, te rAjya-sukhanau0 bhAjana thauM. teha-bhANa suha-pavAya cha faoLA-- ajhArittifNA-vaMthuthe umi, vipullAhira-ghAgharAvAyutha-maNiyAcaM dunat. airuggaya saraya-divAyara-ptamAhiya-sappabhaM tavasA, jayA-vicaraNa-samudA-vAjA-ri fNA ii 22 -virathamADhA | viNa vinayakArI, avanata =namyAM, sira = mastaka, tehana viSaI, racita = joDI, aMjali = karasaMpuTa, ehavA 12viSinA gaNa = samUha, tIe staviuM. valI 13 kisyau? saMti thimiyaM siddhapaNuI karI nizcala hUAu, vibuhAhi00 vibudha-deva teDanauM adhipati idra, dhanapati = dhanada yakSAdike, naravAi = narapati, cakavatti pramukhe thaya kahII vANIyAI karI 1. deva pUjyA A. 2. jigudAsa A 3. kahi A. 4. jaI deva pUjA jaga A0 5. biMbalagaI adhiSThAyakaI kahiu A0 6. vicikA - gi mUu A0 7. putra anaI a. 8. divasa pIpala harile depAla A0 9 hAyiNa I kusthala dUta A. 10. sukhanaI A 11. vinayaMkara A 12. rUSinA A0 13. kisiu A0 14. dUu A
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha 39 stavi8, mahiyaM = praNamiu1. aciyaM = arcita kesamAdike, bahusa = anekavAra, aIya. navau Ugiu zarakAlana divAkara = sUrya, samahiya, adhika prabhAra kAMti chaI jehanI; tapasA= tapi karI, gayaNuMgaNu-viharaNu gagana = AkAza, tihAM cAlivIM, tINuI samuItha = sahita, je cAraNa zramaNa, teNe sira = mastaki karI vaMdita = vAMdiuM chaI je bhagavaMta (19) (ksilayamAlA chaMda). - hiva ji ke vAMdaI te cirakAla nAMda, jiNi kAraNi kahiuM magahadezi zrIpuri caMdana zreSThi mahAmithyAtvI vasaI. te jina-dharmanA avarNavAda bolAI. ekadA tehanau priyaMkara mitra zrAvaka, tiNi kahiuM - "mitra! avarNavAda na kIjaI. te kahaI - keIja parIkSA dekhADi jima na karau", tivAraI priyaMkara caMdananaI leI guNAkarasUri - kanDali AvivuM te bhagavaMte upadeza detAM kahiuM - "ji ke jinanaI trikAla namaI tehanaI sarva saMpadA saMpajaI." tiNi te upadeza sAMbhalI mitranaI kahiuM. mitre triNi dina vItarAga namisu bhAvapUrvaka, ju kAMI phala paheryAI tau sadA namisu". Ima kahI prathama dini jagannAthanaI praNAma karI, ghari AvI bhajana kIdhauM. tisyaI bhAI kahiuM - "svAmi ! mahiSI chUTI. khIlau anethi sabala gADaG." tisaI khIlau anethi gADatAM nidhAna pragaTa hUa6.8 AsthA UpanII jAvajAjIva mitra-guru - pratyakSya deva namarivA nema lIdhauIma nema pAlatAM mahata dhana-prApti huI cha 1. praNAmAdike A0 2. prabhAva A0 3. vAMdaI a0 4. kAMI A0 5. saI tuM sadAI namisa A0 6. tisiI A0 7. lagADavuM A0 8. dUu A0. 9. pragaTa deva A0 10. nIma Ara.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 7 bAlAvabedha asuranAha-parivattiya, ziottamaMliya| tejoliyasaMdhuruM, samasaMdha-parici || 20 / / --sumua' 3 - asurakumAra, garula = suvarNa kumAra, tehira vAMdiuM, kinnara-raga - vyaMtara - vizeSa, tehe nama`siya` = namaskAriu chai, vaimAnika - devanI kArDinAM saU, tINe stavi, zramaNasaMdha = sAdhu - sAdhvI - zrAvaka - zrAvikA rUpa, tINe parisamata bhAvi vadi chai (20) (sa'mukha cha Mda). tAd abhayaM aNahaM, arayaM aruyaM / aniyaM atti, yako paLame || 26 // - vinruTiliya // - abhaya...0 bhaya karI rahita, aNuha'. nathI jetunaI pApa, araya. vairAgyapaNA - lagI kaDuAMI * viSayAzakta - paNa nathI, asya'0 rogiSTha karI rahita, ajiya. nathI parAbhavya bAhya - abhya'taravayarIe, ajiya. ajitanAmA jina, payaubhuM sAdara, paName. namaskarau' (21) (vidyuta-vilasita chaMda ). - ekadA kesava brAhmaNa mAbhraSTa araNyamAhi paDi triSAkAMta bhrama'ta', jagannAthanI mUtti dekhI cItava" - ' sAcau deva ju hAsyaI tu jala desyaI, tetala vananaI adhiSTAika tenai jalakuMbha ApyauM. pachaI kesava zrAvaka-dharma paDivajI jagannAthabhakta hUa. krama" mukti paNi pAmI. iNi kAraNa haleAka - paraleAkanI vAMchAI sahU ke| namaI ! cha hitra cihu gAhe karI zAtinAtha stavaU- AgayA vara vimANa- divva knng-rh-tury-paTTurnadi duhiya / 1. sumaDu A 2 teDuM A 3. nama'saya A 4. rAga a0 5. pratimA dekhI A 6. piu A
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha 7 41 ssNbhmoyrnn-khubhiy-luliy-cl-kuNddlNgyuttarota masjinArA # 22 II - (at) I AgayA AvyA chaI je sUra zrI zAMtinAthanaI samIpi. kisiI karI? vara-vimAna divya deva - saMbaMdhiyA kanaka = svarNamaya ratha, teDanA je turaya = turaMgama, tehanI pahakara = samUha. tehane sae karI huliya = gaI, sasaMbhama = UtAvalauM, uyaraNuM = svarga-itau avataraNa, heThau Aviva6. tiNi karI zruti = saMcalita hUMtA, luliya = lelAyamAna, urahA-parahA hAlatAM, cala-capala kAnanAM kuMDala, aMgaya = bahirakhA, tirADa = mukuTa, tiNikarI sehata = zobhAyamAna, mauli = mastakanI, mAlA = mAlyadAma cha jehanaI (22) (veSTaka chaMda). jaM sura saMghA sAsura saMghA vera-viuttA bhatti sujuttA, Ayara-bhUsiya-saMbhama piDiya-TTa suvimihy-svv-bloghaa| uttama kaMcaNa rayaNa-parUviya bhAsura-bhUmaNa-bhAsuriyaMgA kA-raNa-tmattivarAjaya paMjJariNita-viAmAM pArarA ja sura0 je bhagavaMta. kanphaI surasaMghA = devasamUha. te kisyA chaI ? sAsurasaMghATa asura - samUhe - sahita, veraviuttA = vayara - rahita, bhatti - sujuttA = bhakti karI sahita, Ayara - bhUsiya = Adara karI sahita, saMbhama - piDiya = UtAvali karI ekaThA milyA, sudra = suNa, atizaya karI. suvihiya = suvismita jima hUyai tima savya = saghalAI bala = gaja - turaMgamAdi kaTaka, tehana9 ugha = samUha chaI. 1. avi6 a 2. huI A0
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jara u bAlAvabodha uttama = pradhAna, kAMcana anai spaNa = rane, tenAM parUriya = prakRSTa rUpa kIdhAM, bhAkura= jhalahalatAM. je bhUsaNa = AbharaNuM, tehe karI bhAsuriaMgAdedIpyamAna aMga chaI, gAIsameNuya = mAtra ApaNaI sarIri samyaga - prakAri namaI. bhattivasAgaya0 bhaktinaI vasi Avirya paMjali = hAtha mAthaI caDAvI, pesiya = kIdhiu, sIsa, mastaki karI praNAma jehe (ra3) (ratnamAlA chaMda). kaMdiUNa thoUNa to jiNaM, tiguNameva ya puNo payAhiNaM, paNamiUNa ya jiNaM surAsurA, pamuiyA sabhavaNAI to gayA // 24 // [ fztta ] vaMdiNa vAMTI karI, theNa vANII stavI karI, te tivAra, (pa)chaI jiNa0 zAMti, tiguNamevaya triNivAra. puNe =valI pAhiNuM pradakSiNA deI, valI jAvAnaI avasari paNamiuNu ya praNAma karI, jinanaI sura = deva, asura = dAnava, pamuI = harSiya huMtA, sabhavaNAI. sva = ApaNuM maMdira, ghara, tiDAM gayA (24) (khittaka chaMda). ji ke jagannAthanaI stavaI te zrI mAnatuMgasUrinI rItaI mahatva pAmaI. jima zrI mAnatuMgasUri naI cauMAlIsa aThIli rAjAI Dili ghAlI. bhaktAmara stavana staviuM, sarva..... aDIli bhAgI, mahatva pAmyau. tima bIje paNi stavatAM mahatva pAmIyaI 5 cha . taM mahAmuNimahaM pi paMja TI, rAga dosa-bhaya moha dhajjiyaM / deva dANava nariMda vadiyaM, saMtimuttama mahA tavaM name // 2 // -dvittAM . 1. kRSTa a. 2. ave A0 7. tharI karI ao 4. pAmII A
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabetha che taM = te zAMtinAtha, mahAmuni = mahAjJAnI; hU paNi hAtha jeDI stavisuM, prAMjali huMta, rAga = mAyA, lebha rUpa, desa = krodha, mAna-rUpa, bhaya = udvega, meDa = ajJAna'. tiNi karI varjita. deva = vimAnavAsI, dAnava = daitya, nara = manuSya tehanAM adhipati iMdra, tehe vaMdiya. vAMdya chaI saMti = zAMtinAtha, uttama = pradhAna mahA-tavaM maDA-tapanau karaNahAra. me = praNamauM. (25) (khiptaka chaMda). hiva zrI ajitanAtha rabiMduM gAhe stavaI - caMtA-vicArajamAI, 4i--vAmiLamAM sAnisafE, rAtre jAmazvastroganijhAE pAradA -vIra It aMbara = AkAza-mArganAM aMtarAla, tihAM jehanau vicarivauM chaI, lalita = pradhAna je haMsa-vadhU = rAjahaMsI, tehanI pari cAlivAnI gati che jehanI, pIna = puddA chaI je zeNi = kaTI-pradeza, anaI thaNa = stana, tehe karI sAlaNimAhi0 zabhati che. sakala = saMpUrNa kamaladala = padmanA dala teha samAna lecana che jehanA (26) (dIpaka chaMda). -niraMtara-jAma-jAmiya-jaya-DhArdi. mam-a-fardabeharAdU-at-er! ghara khikhiNi-neura-satilaya valaya-vibhUsaNi AhiM, jA-trakamaLo-phuvanamaf I radda [27] 1. ajJAni avara- 2. cihu gADe karI rata A0 3. jehanau chaI a -4 puAM Ave
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Divi ne ati, 12 440 bAlAvabedha pIna = moTA, niraMtara dhana, nivaDa, stana = padhara, tehanau bhara = bhAra, tiNa karI viNamiya = namiuM, gAtra = sayara jehanau latAnI paraI. maNi = mANikya, kaMcaNa = suvarNa tehanI trasa(1) kIdhI, pasidila = DhIlI chaI je mekhalA = AbharaNa tII karI sohiya = bhAyamAna, seNitaDAhiM0 = kaDinau pradeza chaI jehanauM. valI, vara = pradhAna, khiMkhiNuM = kikaNa anaI neura satilaya, tilaka-sahita, valaya = kAMkaNa ehavA viziSTa bhUSaNa = AbharaNa chaI jehanaI. raIkara = rati, samAdhinauM karaNahAra, paMcaura = catura, rasika jana, mananauM haraNadAra, suMdara = pradhAna, darzana, sayara chaI jehanauM (27) (citrAkSarA chaMda). pravAI e strI bhalAI manuSyanau citta harai. jima zrI sthUlibhadranau mahatva dekhI siMha-guphA-vAsI mahAtamAI caumAsI-nema-naI avasari guru vinavyA, "bhagavana! ahuNa huM syulibhadranI pari vezyAnaI ghari rahI kaMdarpa jIpI Avisa" bhagavaMte kahiu, "vara7! e nema dehilau, taI nahI palaI." tauhi te sAdhu balAtkAri upakezanaI ghari jaI "dharmalAbha dIdhauM. tisya upakezAI cIMtavyauM, "e bApaDau sthUlibhadranI spardhAI AvivuM. paNi e mUrNa taka hI parIkhIzuM." pachaI upakezA hAvabhAva karatI kahaI, "mahAtamA ! dharma lAbhi khapa nahI, arthalAbha joI che. mahAtamA teDanaI rUpi vyAhiuM. nepAlaI dezaI jaI, kAMbalauM rAjA-kanDali prAthI, vAMsamAhi ghAlI, mahAkaSTa-sahita upakoza-samIpi Avyau. tisaI 1. naI vaDa A 2. viNimaya ao 3. pari A0 4. kIdhI A0 5 "cari... haraNahAra' sudhIne pATha a0mAM chUTI gayela che. 6. upakezAI karI cIMta: A0 7. mahAtmA dharmalAbha khapa nahIM artha gartha lAbha A0 8 nepAladazi jai Ao 9. sahatau A0.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabedha 0 45 upakAzA paga dhoai chaIM, kAMkhalau mahAtamAU Agali dhari tiU leI khAla-mAhi ghAliuM! mahAtamA kahui, 'e su' ajANa paNuM ? ' upakeAzA kahuiM, 'tuM etalauM 2jANuiM chaiM tu amhe srI khAlasamAna, cAritraratnaka'khala-samAna. te taikAM virAdhi ?' teDunai vacani pratibUdhau pAchau AvI AleAyaNu leI zuddha huMauM. teha bhaNI 'suMdara-dasayAhi" jANiva AchA 1 devasuMdarIhi pAya-vaM dihiM vaMdiyA ya jassa te suvikkamA kamA appaNI nihAlapaha~ maMDaNohaNa-pagArapahi~ kehUM kehi vi ? avaMga-tilaya-pattaleha-nAmapahi cilapachi saMgayaMgayA hai. bhatti-sannividu-vaMdaNAgayAhi huMti te (ya) vaMdiyA puNo puNo ||28| nArAyo || -- devasuMdarI devAMganA, te kisI chaU? pAyava diyAhi kahetAM sayara anaIM AbharaNanI kAMtinau vruMda = samUha chaIM jehanai, tANIe vadiyA vAMghA = praNamyA jamsa je svAmInAM te teDavAM jaga-vikhyAta, suvikrama = ati alavaMta, krama = caraNu, kisaI karI? apaNA. ApaNe nilADe karI maDA} = sacara mAMDaNAMnI racanA, tenepa prakAre karI. kaihiM kehi kehavI = kehe . vese, ma`Dane, te kai avaga kahIyai leAcanane aMte, aMjaNanI racanA, tilaka = TIlAM, pattalehA. kastakiAdikanAM sari TamakAM, nAmaaihi... ityAdi nAma chaU jenaIM. cihnaehi kahIi dedIpyamAna. saMgaya ayAhi. mAMDaNAnI racanAU karI sahita, aMga = sayaranA avayava chai, jehanAM. bhattisaniviklR0 bhaktii karI saMyukta je chaI, vaMdaNu = vAMdiva", tenai kAraNa AgayA = AvyA chaIM. - 1. zrAti 4. pratimAdhiu A 5. tehe rune A 0 2. jAI amhe a 3. tai virA ava
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 7 bAlAvabodha teNe surasuMdarIe huti taharI te bii paga, vaMdiyA = vAMdho, puNe puNe = valI valI. (28) (nApAcaka chaMda) tamahaM jiNacaMdaM, ajiyaM jiya mohaM / dhuya savva kilesaM, payao paNamAmi // 29 // -riyAM ! * tamahaM te huM jicaMdasAmAnya - kevalI - mAhi pradhAna tIrthaMkara. ajiyaMtra zrI ajitanAtha, jiya_mohaM. jita = chatA moha = ajJAnatA-rUpa dhuya = keDiyAM sarva = saghalAM sArI - mAnasika dukha = kaleza jINaI. payauM = prayatna - hUtau huM praNamAmi = nAmakarauM (29) (naMditaka chaMda). - hiva ji ke svAmInaI thAyaI 3 tehanA kaleza bhAjai, jima pitanapura-pATaNi pUrNa zreSThi vasaI. tehanau putra vizAkhadatta, mAbApa - naI vallabhaI thaka6 regagrasta hRAuM. tisparza mA-bApa aneka USadha karaI, pUTha karaI, devatAI upayAcanA mAnaI, paNi guNana Upaja. tisyAM kevalI vihAra karatIM pitanapuri Aviu5, rAjAdika vAMdivA gayA. pUrNa zreSThi putranaI leItihAM AvivuM. bhagavaMta kahaI, "e asAra saMsAra dukUkha - bhAMDAgAra. tehamAhi ekazrI puNya-padArthanau Adara karivauM. ticaI pUrNi pUchayauM, "bhagavAna ! vizAkhadatti myAMcha pApa kIdhAM?" bhagavaMta kahaI - "pUvi laI bhavi devanI sUkaDi ApaNaI DIli lagADatauM, zleSmA dehanI bhItaI lUhalauM, ke sisyA detauM tau rIsAtauM. te kamanI upArjanA lagI marI svAnanaI bhavi Avi, tihAM khasa zapanI, pachaI leke te svAna mAriuM, ArtAi marI sarpa UpanI. tihAM thAuM zreSThinaI ghari kamekara 1. bilDaI. mAtra rU. daMtu A0 3. bAI A0 4. thAu rahI viroga mAM 5. Avau mA0 6. bhaMDAranAra A 7. zA mA 8. TIli ae 9. bhItiI lUhatu A0 10. adhyA Ae
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ AthAvadha 9 hua tihAM thaka pAMcama " bhavi vizAkhadatta huuM.' e vAta sAMbhalI vizAkhadatta gurUne page lAgI AlecanA mAMgI. pachai gure chammAsI eka'tara upavAsa dvIdhA. * trikAla-vadanArdike karI jina-pUjA karavI? ehuvI AleAyaNa leI samyag pAlivA lAga, tisyai chaTThai mAsi rAga gayau, kaleza gayAM. jinadhama - bhakta hraya eDalaNI brUya santrakilesa' kahIyai ! cha " zuya-cittA, ritti-na- Avanadi / to te-duddhi, yo paLamicaXER(II RZ.guttama-sACmattA, matti-malAya vittiyAdi 21524nA zradurgADhuM, mura-dha- muLa-jIyannatlRi // rU0 || --mAsua // = yadi staviu anai vAMdau chaiM, kuNi ? risi RSIvaranA gaNu = samUha, anaiM devatAMnAM gaNu tehe. te = tivAra pachI devanI vadhU = devAMganAe payau = sAcaIM bhAviU, paNumiyassa = namaskariu chai jamsa je zAMtinAthana 3 jagatranA -lekanai uttama = pradhAna zAsana = duna iM. te paramezvaranaIM bhattivasA. bhakti nai Yvasai, bhAgaya - devaleAkaitau Aviva", tINai karI pi`DiyAhi - ekaThI milI chaiM devatAnI, vara pradhAna, aljIr apsarasa = nRtya-kalA-kuzala devAMganA, teha bahu paghaNI suradeva te saMghAtaUvara = pradhAna raI guNu = kAma-guNu kAma-sukhanA guNu, tehanaIM viSaI paDitA = DAhI iM. (30) ( bhAsuraka chaMda ). = yaMtra-na6-kRtti-tAjanmehi kiramiyAma-lakmAlava, 4514 [] suda-samAnane A yuddha-nAnIca-pAtha-nnA-Tii vajayano peDhA-ne-miAma-ka-mItara 45 %, 3. jaganAthanai vizAkhadatti a 2. galegamA sA ma Ava 4. siI mA0 5. gaNIe A
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 7 bAlAvabodha jeva-dimA hAva-mAjha-nimaH-Eng afz rdAuda ghaMdiyA ya jasla te surikramA kramA,.... tayaM tiloya satra[satta-saMtikAraya / paraMta-an-wAva-rotA haiM, namAmi vaMtikuttama uaf - jJAnAya . vaMsa, vAMsanau zabda taMti = viNA, tAla = paTahAdika teNe melie = mili. tiuphakharA vAjiMtra-vizeSa, tehanau abhirAma = mane Dara zabda, tiNi karI mIsae kae. mizra kIdhaI huMtaI, suisamANuNe yuti = zabda sAMbhalivAnaI viSaI. kAnanauM samAna karivauM, tINaI kIdhaI huM taI suddha = nirdoSa, sajaja = navaluM je gIta tINaI sahita chaI je pAyajAla0 page jAlanaI AkAri ghaTikA = ghUgharI chaI jehanaI. valaya senAnAM valIyAM, mehalA, kaDinau AbharaNa, kalAva = alaMkAra - vizeSa, neura = nU pura, tehanau abhirAma = manahara sad = zabda, tiNi karI mizra kIdhaI hUMtaI, deva-naTTIyahiM = devatAnI nartakIne, hAvabhAva = kAma-vikAra, vibhrama-vilAsa, tenA prakAra chaI jehanAM, naciNaga nAcI, aMgahAra ehi. bhale aMgane vikSepa karI, vadiyA vaghAM, jarUra je svAmInA te jaga-vaMdItAM, savikrama = parAkramika karI sahita kama = paga. tayaM tilaya vihu tribhuvananA sarva = sarve satva = prANa, tehanaI zAMtinI karaNahAra, pasaMta = upazamyA, sarva = saghalAM pApa anaI desarAgAdika jehanIM. esaha eI namAmi = namaskarauM, saMti = zAMtinau nAtha uttama-jina kahIyAM tIrthakara. (31) (nArAcaka chaMda). . . - uttama jina - Upari dRSTAMta vasaMtapuri nagari, sUrasena kSatriya. tiNi dAlidrapIDita1. "tiNi karI.........yu. sudhI pATha Ao mAM chUTI gayo che. ' 2. ghATiA A0 7. neurI naMparI A0 4. parAkrama ae.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAlAvamedha 7 49 sevA-karasaNu-pramukha ghaNuAI upAya kIdhAM, para sarva niSphala hUA, pachaI nArAyaNanaI prAsAdi jaI mAsa-dina-tAI sevA kIdhI, tauhIra phUla na pAmi, ima valI Izvara-vinAyaka- sUryAdikanI sevA kIdhI. para1 kAMI phUla na hUma, tisaU cI'tavai - ' hiva eka jinaprAsAda thAkaiM, tehI parakhIyai.' pachaIM jina-bhuvani jaI svAmInaIM stavaU. IsyaI devatA koI eka jinabhuvani Avyau hUta, tiNi sUrasenanI bhakti dekhI. devatA ciMtAmaNi ApI ApaNui sthAnika pata", sUrasena ci'tAmaNinaI prabhAvi rAjyAdi sAmagrI pAmI, jinanai viSaSTha gADha bhakta a". mukhiIima kahui - * maiM sadevanI parIphyA kIdhI, paNa sarva devamAhi jinai ji uttama.' (cha) hiva minhaI jina ekaThA stavaI chaI - -- chatta-cAmara-5DAga sUa-nava-maMdiyA, Ayavara-maLa-turaca-sivi-mujaMchaLA / dIva-samud-ma-vijJAnaca-loDhiyA, sasthitra-tta-zIra4-ka vargaziyA // 22 | -haz2iyayaM chatta-cAmarapaDAga. nAnhI patAkA, jua = jU sara, java. prasiddha, tehe kSaNe karI mAMDiyA = zAbhAyamAna, ayavara = mahAdhvajA, magara = jalacara jIva, tuya = turaMgama, siriva = zrIvatsa; sula'chaNA. e ehavAM zelana lAMchana= lakSaNu chaIM jehanaIM. dIva-samudra=dvIpa, jabudrIpa Ardika, samudra lavAdadhi pramukha, mada(6)ra-meruparyaMta athavA ma`dira = prAsAda jANivA. krisAgaya. diggaja, pradhAna-hastI. tehane AkAre sAhiyAM - thobhita chaeN. susthiya = svastika, siMha = bhRgarAja, vasaha = vRSabha, zrI = lakSmI, vaccha = vRkSa AmrAdi. = = / 1. paNi 0 2. tuhI A0 mA-4
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 bAlAvamAdha te ehavAzebhana = bhatAM, lAMchana = lakSaNa chaiM je zrI ajitazAMtinAthanA hAtha-paganai viSaU (32) (lalita chaMda ), jiNa kAraNa lakSaNa karI bhAgyAdika jANIyai. jima ekadA zrIpuri dhanAvahu zreSThinau putra bhIma dAlidra pAmiu hUMtau" dezAMtira bhimavA lAgau. tisyai rathanUpura-vAstavya pulAkanaimittiki bhIma dIThau, kahi - 'rAja ehanai hAsyai'. mitri 3pUchyuM - ' kima jANIyai ?' tiNi kaDhuiMu' ' hAthepage sa'pUrNa java rekhA chai. anaIM zAstrai Ima lai - * IkkA va uDTa-rehA sahassa-jaNa-pAsaNI havai. ' pachaiM pulAki ApaNI putrI dIdhI, mAsa eka tihAM rApti, tisai nagaranau rAjA aputrIya mUau. paca padmivya adhivAsyAM. rAja bhImanai hUa. iNi kAraNa sulakSaNe karI 6nara bhAgyavaMta hUyai (cha). sahAya-4A sama-:pA, kosa-putrA ghuLedi nirdeza / pAsA siTTA taveNa puTThA, sirihiM iTTA risohi juTThA // 33 // --yALavAttisrA / / - sahAva. svabhAvai karI, laSTa =zAlana chai. samaipI samAasthipuTa - bhUmikAnai viSai, pratiSTha = tarasyA chai, adesaDA rUkSa-viSamAdi rASe karI duSTa nathI. athavA rAgadveSAdike vikAra nahI. pAmyA. guNehi' jiThThA snigdha= sakeAmalAdi guNe karI jeSTa = pradhAna. athavA jJAna-dana-cAritra karI prazaMsanIya chaIM. pasAyasiA. siddhA rAga dveSAdikanai yi karI je nilAUrUpa prasAda tiNi kAraNa zreSTha uttama chaiM, taveNu puThThA. = dvAdaza prakAra karI puSTa = bhariyA chaI, 1. bhAgyAdhika 0 2. pIDita dUta A0 3. pUrNiu A 4. U`kesarI rekhA A0 5. dRSya a0 6. vara a 7. tarahe cha" khA 8. y a0
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabedha che pa1 sirII cheTha0 zrI = lakSmI devatAi pUjyA chaI athavA zobhA tiNi karI ISTa chaI. risahiM juThA aneka lIsvare juThA = niraMtara sevyA chaI (33) (vANuvAsikA chaMda). taveNu puThA Upari sahasamalla - daSTAMta - tapalagI sarva puSTi mekSAMga-phala pAmIyaI. jima kabI nagarI1. tihAM sahasala vasaI, mahA-phUDa-kapaTa-navuM nidhAna. tiNi anyadA ratnasAra-zreSTi hATi ratnanau vyavasAya karatau dekhI rAtri cerIyaI paITha. hATa-mAhi ratnasAranau putra sUtaka DUtauM, tehanaI paga lAgA, tiNi paga jhAlyAM. paMcAkhaMci karatAM paga - DIla thAkauM. ghari AvI dukha karavA lAgauM. tivArai mA kahaI - "vacchA ! ju corI kI jaI tau pIDA mani nANAyaI." pachI sayara sAjaI hUyaI parahitanaI ghari khAtra deI sarva vastu lIdhI, pachaI mA mekalI - "je, loka yuM kaI chaI?" mA pANIhAri - daMDaI AvI vAta sAMbhalaI, ju rAjAI parohitanA gharanI vAta sAMbhaLI talAranaI rIsa kIdhI, tetalaI unAvI naI dhanasAra zreSTi pratijJA kIdhI ju, "ahe cAra jhAlI ApisuM" e vAta mAI putranaI kahI. pachaI sahasamallA nAvI naI ghari jaI nakha UtarAvI nAvInau putra sAthi laI seSThinaI hATi AvI paTTakUla lIdhAM. tivAraI seThi kahiuM "dhana deI vastu leI jAu', tivAraI sahasramala kahaI, "e mAharauM putra grahaNaI rAkheu jAM dhana lyAvau. Ima kahI vastu laI gayau. tetalaI saMdhyA paDivA lAgI"nAvI putranaI jetau jetau zreSTinaI hATi AvyauM, putra dekhI kahiuM "Thi". 1. nagarIyAI a. 2. ratnau ao 3. je cAra kIjaI ao 4. tANIyaI a0 5. jA A 6. nahAvI anaI A0 7. mahAvI. A0 8. rAkha dhana-a0 ---- 9. nahAvI. A
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ para 7 bAlAvabedha seThi kahaI e kauNa?' 'nAvI kahai-"mAhera putra', seThi kahaI - "tau musyAM dhana leI gayAM cera" te binDaI rAjA - kanDali gayA. pachaI rAjA ApaNupe nIkaliu cera jhAlivA, taNuI rAjAI musyau. pachaI kevalI sudharmasUri AvyA. tiDAM rAjA 3ra - Agali vAMdI aITha6. rAjA pUchaI - "bhagavana! cera eka nagaranaI pIDaI cha." tisaI bhagavaMte upadeza devauM mAMDiG - "prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna, parigraha - thakI e jIva saMsAra - mAhi rUlaI, vizeSata: corI thakaG" tisaI cera gurUnaI vAMdI kahaI - "bhagavAna ! huM cera, paNi hive huM dIkSA lesu" Ima kahI rAjAnaI ApaNuI ghari teDI, sarva vastu daI dIkSA leI ghera tapa paDijiuM. te tapanaI. pramANi sahastramala pakevalajJAna pAmI mekSa gayauM. teDa bhaNI tapanI puSTi jeII (cha). te taveNa dhuya-savva-pAvayA, savvaloa-hiya-mUla paavyaa| saMthuyA ajiya-saMti-pAyayA, huntu me siva-suhANa dAyayA || rUka | - aartintA | trisivizeSake te kahIyaI je pUrviI varNavyA. taveNutapaI karI dhUya yA sarva pApa, zubhAzubha karmarUpa. savava sarva lekanaI hitakArIuM je mekSa, tehanau mUla jJAnadarzana - cAritra, tehanaI pAvayA pahucADaNahAra, saMthayA. stavyAM huMtA ajitazAMtinA pAyayApadakamala. huMti, huMuM, me sujhanaI, zivasukha = mekSasukhanAM dAyaka (34) (aparAMtikA chaMda). parva taravavi, zu mag fjJAtinA gumA vavagaya-kammaraya-malaM, gaI gayaM sAsayaM viulaM / / 3 / / - mai I. 1. nahAvI. A0 2. cera gayau A0 3. era sahU vadI Agali baIka A0 4. vizeSa te A0 5. kesarI dUdha mekSa gayau Ae
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bAlAvabedha 53 evaM0 IsI - parai, tavabala0 tapa - baliI karI, (vipula = vistIrNa, thayaM stavika maI, ajita - zAMti jinA tIrthakara tehanauM jugala, vavagayA. giu, karma = jJAnAvaraNIyAdi aSTavidha, ya = raja, badhyamAna karma anaI pUrva baddha karmo te mala kahIyaI. gaI. gati mekSa - lakSaNa, tihAM gata = prApta chaI sAsayaM zAzvata = sarvakAla, vimala = nirupama chaI (35) (gAhA). taM bahu-guNa ppasAyaM, mukkha-suheNa parameNa avisaayN| . nAseu me visAyaM, kuNau a parisA via-pasAyaM // 36 // te bahu. te ajita-zAMti - jinanau yugala, kisi chaI? bahu = ghaNA guNa jJAnAdika tehanauM prasAda = nirmalapaNuuM jehanaI. muphakha0 mekSa = mekSanaI subai, parama = pradhAna tiNi karI avisAyaM viSAda-rahita. INi kAraNi nAseu nasADau me = mAharala viSAda, ca = anaI, kuNuu ya-parisAviya parSada - ajita-zAMti - stavananI sAMbhalaNahAri vikrAMsanI sabhA, guNanaI levaI deSa naI DhAMkavai, 5sAyaM prasAda karauM mAharaI viSaI. (36) (gAthA). nAmeu me visAyaM" Upari daSTAMta - jika svAmInaI namaI tehanaI viSAda bhAjaI, jima pUrvaI pUrNa zreSTi mahA-dharmiSTa. jinabhakti karatAM kramaI tehanaI cAri putra huA. cAriI pariNyA. kAlagaI te zreSTi dAlidrI haya. leka hasaI dhAmI! tuhe dAlidrI kAMI hUA?" ghaNI jinabhakti karatAM isyaI caumAsauM AvyauM zreSTi saciMta thakau guNakara 1. jehanau A0 2. viSAda karI rahita A0 3. nasAIDa A0 4. kami A
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 khAlAvamedha sUrinaI Ima kai 'bhagavana ! kahau tau prANa chAMDauM.' zure pUchiU - * kAMI ? ' kahai - * leAka mujhanaI hasatAM jinazAsananaU paNa husaU, anai Aja caumAsa' Avya. kAMI vecIyaI nahIM, tau mAma jAyaIM.' isiI guru bhaNuU - * jina ArAdhi jima sahu rUDau' yaI.' pachai rAtrii jina-Agalira kAusagga leI rahi. pAjhilI rAtrii jinana adhiSThAyaka bhakti dekhI tRSa * kAMI ciMtA karau ? ghara jA, khATalAnA cyAra pAiyAM heli nidhAna chaIM.' pachai ghara jaI khaNui tau cyAri kalasa seAnaie. bhariyA nIkalyA, tiNi karI zreSThi dhanavaMta hUMau, marhutva pAmi INa kAraNa jinanaI namatAM viSAda nAsaI. (cha) taM mou a naMdi, pAveu naMdiseNamabhinaMdi / parinnA vi e mudda-nahiM, mama ya vittara saMjJame navuM II 39 IF gAhA // ta' mA. te ajita-zAMtijina-yugala, jinayugala. mAe. = ha dauM, anaI naMdi = samRddhi, te pAve = paheMcADau, 4bhavya leAkanai, na diSeNa kavina abhinardiSTa sa prakAri samRddhi pahucADau, parisAe vi e. stavananAM sAMbhalaNuhAra lAka - sabhAnai suha - nadi sukhanI vRddhi dau. samaya mujhanaIM stavaNuhAra - nai disau. padisau, saMjama-sattara bhedanai viSai samRddhi. iMDAM naMdiSaNa kavi zreNika -'suta athavA anera koI mahiSi. koIeka vRddha puruSa, ima kahaU - 'jivAraU zrI zatru Mjaya, tehanI guphAi zrI ajita-zAMtinAtha cakramAsi rahiyAM hUtAM pachai te bihu tIthaMkaranA pUrvAbhimukha deharAM hUM. zrI ajitanAthanau caitya aNupama-sara-samIpi anai zAMti. 1. namI A0 2. kAI sajhA A0 3. heThe A0 4. bhaleAka. A0 5. ui A 6. putra A 7. jau zrI zatruMjaI Ava
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha 0 55 nAthanau citya marudevA - svAminI-kanDaI. ekadA zrI neminAthanau gaNadhara nadiSeNa tIrthayAtrAi Avi8 hUtauM. tihAM e ajita - zAMtijina - stavananI racanA kIdhI. etalA ji lagaI ehanA mahAtamyanI AgilI bi gAha anere bahuzrute kIdhI, te vakhaNAI chaI. (37) pavitra zAkamAliza saMvarajIfu avaraNa maLaati soavyo samvehiM, uvasamga nivAraNo eso // 38 // pakhiya. pAkhI caumAze. caumAsauM, saMvachAri0 saMvacharI paDikamaNAnI rAtriI, anaI diyahe ya0 divasanaI paDikamaNuI, seya sAMbhalivIM, sasiM0 sagaI saMghaI, jiNi kAraNi e stavana samasta upasarga - naI nivAraNahAra. kima? ekadA rAjagRhI nagari marupadrava UpanaI gurU vinavyA saMghi - "bhagavana! nagari regiI. saMtApyauM," pachaI gure zrI ajita-zAMti-stava trikAla - guNavau dIdhauM, maruke padrava gayau, zAMti UpanI teha bhaNuM kahiuM (38). no gha ghare ja nikuorg, 3mo jAhRti ati-vaMti-thaghaM . na hu huMti tassa rogA, puvvuppannA vi nAsaMti // 39 // je paheI, jo A nisuNaI sAMbhalaI ubhau0 ubhaya - kAla = prabhAta - saMdhyA - samaI, ajiya - saMtika ajitazAMti stavana. navi hRtisa, te puruSanaI roga na hUI, anai pUrvotpana - pUrvahiM je UpanA chaI rega tevI jAI = nAsaI. teha bhaNu sadAI stavana guNivauM. (39) 1. mahAtapanI A0 2. saMtApau Ara 3. gAthA 39 pachI A pratimAM "Iti zrI ajitazAMti stavana - bAlAvabodha : samAta" evI neMdha che. -
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 6 bAlAvabedha e zrI ajita-zAMti stavananI vRtti goviMdAcAryo kIdhI chaI, zrI vardhamAnasUrinI prArthanA lagI. ti paMDita - jananaI gya chaI. paraM maMda= mugdha - jananA avadha - bhaNI zrI kharatara-gachi zrI jinacaMdra sUri paTTa-pravara vijyamAna gurU zrI jinacaMdrasUrinaI Adezi vA. ratnamUrtigaNi - ziSya vA. merusuMdara - gaNuI zrI ajitazAMti stava - bAlAvabodha kIdhI. teha karatAM ji puNya huI tiNi karI mujha, saMgha, savi- huM naI kalyANa huu. iti zrI ajitazAMti stavana - bAlAvabodha samApta. [ lipikAra - prazasti ] saMvata 1603 varSe A ja vadi navamI zubhadine zrI alavara mathe likhita lekhaka gorA. likhApita haSi maMdA Atma-adhyayanAthe zrI graMthAgra 450 leka saMkhyA akSara giNanayA. bhadramatu che zubha bhUyAt zrI zramaNa saMghasya. kalyANamatu zrI che 2 - - -
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. mahattvapUrNa zabdArtha -TippaNa ajiya = zrI ajitajinate, khIjA tIrtha"kara zrI ajitanAtha, je vijayAdevInA putra hatA. potAnA pati jitazatru sAthe ekavAra vijayAdevI pAsAnI ramata ramavA lAgyAM tyAre jitazatru jItI zakayA nahi. AnuM kAraNa ganA prabhAva hovAnu jANIne emanuM nAma ajita pADavAmAM Avyu. Avazyaka-niyukti'mAM kahyuM che ke jananI akSa-krIDAmAM ajita rahyAM tethI ajitajina kahevAyA. kisau = ( fhTT: ) - kevA. - kahIyai, kahetA = kahetAM. anai = ane. 91 zAMtinAtha pAMcamaOM = sALamA tIrthakara zAMtinAtha. te khAra jainapraNIta bAra cakravatI'emAM pAMcamA cakravatI' paNa hatA. sagalA = (sa) saghaLA. upazamyA = upazAMta thayA. jaina paribhASA mujaba upazama arthAt ka'nI upazAMti - nAza thavA te parathI. jayaguru = ( navuM guru) - ( ane ) jagadgurune saMtiguNakare = vidhnAnuM upazamana karanArane. .hi = saMbaMdha vibhaktinA pratyaya - tA, nI, nunA a'mAM. karaNahAra = = karanArA. DhA vi= [au avi] khate paNu. jiNavare= [ttinavaro] jinavarAte, jinendrone. paNavayAmi = [ pitAmi] praNipAta karuM chuM. = namaska = namaskAra karuM. saMskRtanI asarathI upajAvelA upazamavuM, namaskaravuM vagere nAmadhAtu upAdhyAya merusa daramAM dhRNA jovA maLe che. vavagaya = [ cacata ] viziSTa prakAre gayelA. viruaka = [ vi] asa dara, azAbhanIya, u" = huM. eka = evuM.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 7 khAlAvamedha 3. niruvama = [ nihama ] anupama, upamArahita. tavisu = stuti karIza. kevalajJAniU = kevaLajJAna vaDe. jainana anusAra pAMca jJAtAmAM aMtima kevaLajJAna sarvazreSTha che. kevaLajJAna eTale sapUrNa jJAna. sagalAI = saghaLA, badhA. UpanAM = [sqTM ] upajyAM, utpanna thayAM. prataU = [ prati ] te. upazama = krodhanI upazAMti, kSamA. 4. kahivaOM = kahevu', kathana, kIrtana. apatima = apratima. tAhu = tamAru. mUlagau' = [ sUjrAtaH ] zreSThanA arthAMmAM, 5. kAiyAhi = kAyika, AdhikaraNI Adi 25 kriyA. kriyA [mA~. kSiyiA]nA bhedo ane samajUtI mATe jue. amiyAna rAnendra horA, sva-rU, pR. 23. navatattva-prakaraNamAM kahyuM che - kr iMdiya kalAya - avvaya-jogA, paMca caDa paMca tinnikamA / kiriyAo paNavIsa, imAo tAo aNukramaso // 17 // indriyA, kaSAyA, atratA ane yogA anukrame pAMca prakAre, cAra prakAre, pAMca prakAre ane traNa prakAre che tathA kriyA pacIsa prakAre che. sAMci` = [ saMcita ] ekatra thayelA. upArji` = upArjita karelA. mehAvaNahAra = mukAvanAra, mukti apAvanAra. kissa = [iiaen: ] kevA. vAMdivA = vAMdavA, vaMdana karavA. aNimAdikA siddhi = aNimA vagere siddhi. mahAmunine mukhyatve ATha prakAranI yogasiddhi prApta thAya che. A siddhithI e badhA prANIone vaza karI zake che. A ATha siddhi A prakAre cheH (i) aNimA - aNurUpa thavAnI siddhi. (ra) mahimA - meruthI paNa mAru zarIra karavAnI zakti. (3) garimA - atyaMta bhAre thavAnI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabaMdha 7 59 zakti. (4) ladhimA - vAyuthI paNa halakA thavAnI zakti. (5) prApti - IcchA mAtrathI dUra rahelA padArthone prApta karavAnI zakti. (6) prAkAmya - IcchA pramANe vatI zakavAnI siddhi. A siddhithI yegI bhUmimAM DUbakI mArI zake che ane pAchI bahAra nIkaLI zake che tathA pANI upara jamInanI mAphaka cAlI zake che. (7) Izitva - sarva vastu para prabhutva karavAnI siddhi. A siddhithI yogI tamAma vastu para prabhutva dharAve che. (8) vazitva - sarvane vaza karavAnI siddhi. pahutau= pahoMce. suraha = mAruM. namaskariu = namaskAra karavAnI kriyA. 6. vArivau = vAraNa, vAravuM - vAravAnI kriyA. saukhyanau = sukhanuM. bhAvaItau = bhAvapUrvaka. saraNi =[ ] zaraNane, rakSaNane paDivajau=[vTgg+] aMgIkAra kare. prApta kare. jUjUala = jUja, jude jude. 7. arati = udvega, viSAda. raI = [ti ] harSa. uhaTiG = saM. mav+ ghaTTa= prA. da= ochuM thavuM-parathI sa. bhU ku] ochuM thayuM, gayuM. naya nagamAdika = bIjI apekSAone virodha na karatAM potAne ISTa dharmanuM pratipAdana kare tene sunaya kahevAmAM Ave che. A sunayanA kavyArthika ane paryAyArthika evA be bheda che, temAM dravyArthikanA cAra prakAra cheH (1) nagama, (2) saMgraha, (3) vyavahAra ane (2) RjusUtra. paryAyArthikanA traNa prakAra che: (5) zabda, () samabhirUDha ane (7) evaMbhUta. A baMne maLI sAta prakAre che. vaLI e darekanA sensa prakAro che, eTale kula na 700 thAya che. eTaluM ja nahi paNa dareka vacana-eka prakArano naya che, ema gaNIe te tenI saMkhyA amaryAdita thAya che. nayanA "nizcayanaya', 'vyavahArana', kriyAya' jevA bIjI rIte paNa prakAro pADavAmAM Ave che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 60 7 bAlAvabodha A mATe juo: "nayacakra', "nayapradIpa", "nayarahasya", "sameti taka, vizeSAvazyaka bhASya, syAdvAda-ratnAkara' vagere. DAhau= DAhyo. zaraNi = zaraNane. AzraI = Azrayane. mahita= pUjAyelA. A 8, tIrthakara = dharmarUpI tIrthane sthApanAra. sarva = parAkrama. dharaI = dhAraNa karanAra, nimayapaNa7 = mAyA-kapaTarahitapaNuM. samAdhi = cittanI prasannatA. tINaI= tenA vaDe. muNI = prA. muLa = jANavuM, te parathI] jANanAra, sarvajJa. zAMti = upadravarahita sthiti. vara = zreSTha. diuM = Ape. saMsthAna = AkRti, baMdhAraNa A AkRti cha prakAranI hoya che? (1) samacatura (2) nyodhaparimaMDala (3) sAdi (4) vAmana (5) kuja (6) huMDaka. sarIkhau = samAna, aviSama. - - mayavaMta = madavaMta, mada gaLate. karatau = karate. vaNavivarSa = varNavavAne. sUDi= siM = zuver] sUMDha. para = pere, peThe. dhamiu =[ = mAtA, . = pa]i dhameluM, agnithI tapAveluM. lakSaNe karI = chatra cAmarAdi sAmudrika cihnovALuM. karaNahAri= karanArI. karaNahAranuM strIliMga. 10. vayarI = verI. praNamau = [ saM=A parathI] praNamuM chuM.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha 7 61. stavatAM = stava karAtAM. upazamAvau = upazAMta kare, zamA. karu = kuru nAmane deza. prathama tIrthakara zrI RSabhadevanA ekaso putramAM eka kuru nAmano putra hato. eNe je pradeza para rAjya karyuM te kurukSetra kahevAyuM ane tenA nAmathI rASTra paNa kuru tarIke prasiddha thayuM. zrI jinaprabhasUrinA "hastinApura-kalpamAM paNa A ullekha maLe che. janapada = deza. lekenA pada eTale ke raheThANe jyAM AvyAM hoya te janapada. tivAra pachaI = tyAra pachI. jiI= jeNe. bharata = bhAratavarSa. mahota = meTuM. bahuri = botera. nagara = ahIM nagaranI prAcIna vyAkhyA ApI che ane te che jyAM kara nahi te nagara. nigama = vepArIonI vastIvALuM gAma. rAjavIre = uttama rAjAo. sahasra = sahastra, hajAra. keDai = keDe, pAchaLa. anuyAta = anugata, pAchaLa cAlatA. cauda mahAratna = jaina mAnyatA pramANe bhArata Adi bAra cakravatIe thaI gayA. dareka cakravatIne cauda ratnanI vinA prayAse upalabdhi thatI. A cauda rana A pramANe cheH (1) senApatiratna = cakravartInI sahAya vinA paNa keTalAka deze jIte te senApati. (ra) gAthApati(grahapati ratna = bhajanasAmagrI ane phaLaphUla vagere khAlasAmagrI pUrI pADanAra gRhapati. (e pahitAna = zAMtikarma tathA anya dhArmika vidhio karAvanAra parahita.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ -62 bAlAvabedha (4) adharana = uttama prakArane azva(5) gajaratna = uttama jAtine hAthI. (6) varitna = dareka prakAranuM bAMdhakAma karanAra ane pula banAvanAra. (7) strIratna = cakravartInI paTarANI thavAne yogya strI. (8) cakraratna = badhAM zastramAM zreSTha ane zatrune parAjaya karanAruM zastra. (9) chatraratna = mastaka para dhAraNa karavAnuM manahara chatra. (10) carmaratna = nadI, sarovara vagerene pAra karavAmAM upayogI thAya tevuM cAmaDAnuM viziSTa prakAranuM sAdhana. (11) maNiratna = ghaNe dUra sudhI prakAza ApanAra ane roga haNanAra adbhuta maNi. (12) kAkiNIratna = majabUta khagnane paNa karI zake te prakAranuM sAdhana. (13) khaDjharatna = uttama prakAranI talavAra. (14) daMDana = jamInane jhaDapathI khodIne sapATa karanAruM hathiyAra. A cauda ratna dvArA cakravartI rAjyane vistAra karavA ane enI rakSA karavA uttama prakAre samartha bane che. nava mahAnidhi= cakravatIne nava nidhie paNa anAyAsa upalabdha thAya che. A nava mahAnidhi A rIte che : "Nesappe paMDuyae, piMgalae samparayaNa mhaapume| kAle ya mahAkAle, mANavaga mahAnihi saMkhe // " (1) naisarpa, (2) pAMDuka, (3) piMgalaka, (4) sarvaratna, , (5) mahApadma, (6) kAla, (7) mahAkAla, (8) mANavaka ane (9) zaMkha. pravacanasArahAranI TIkAmAM kahyuM che ke A nava nidhione viSe zAzvata kalpanAM pustaka hoya che ane temAM vizva-sthitinuM kathana kareluM hoya che. naisanidhinA kamAM grAma, Akara, nagara, pATaNa, droNamukha, maDaba, rUMdhAvAra, gRha vagerenI sthApanAne vidhi darzAvela hoya che. pAMDukanidhinA kalpamAM gaNita, gIta, grevIsa prakAranAM dhAnyanAM bIja tathA tenI utpattinA prakAra varNavelA hoya che. piMgalakanidhinA kalpamAM puruSa, strI, hAthI, ghoDA vagerene AbharaNa banAvavAne vidhi varNaveluM hoya che. sarvarananidhinA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabedha che 63 kamAM cakravatInAM cauda ratnanuM vigatavAra varNana heya che; mahApadmanidhinA kamAM vastra tathA raMganI utpatti, tenA prakAra, tene levAnI rIte tathA sAta dhAtuonuM varNana heya che; kAlanidhinA kalpomAM samagra kAlanuM jJAna (jyotiSa), tIrthakarAdinA vaMzanuM kathana, tathA se prakAranAM zipanuM varNana heya che; mahAkAlanidhinA kapemAM leha, suvarNa, muktA, maNi, sphaTika, paravALAM vagerenA vividha bhede ane tenI utpatti vagerenuM varNana heya che; bhANavakanidhinA kalpamAM hAonI utpatti, zastrasAmagrI, yuddhanIti tathA daMDanIti vagerenuM varNana heya che; tathA zaMkhanidhinA kamAM gadya, padya, nRtya, nATaka vagerenuM vigatavAra varNana hoya che. cIrAsI = ceryAsI. chayANavaI = cha--. keDi = kaDa. gAmanau = gAmanA. hUyau = hatA. 12. bhaIta6 = bhayamAMthI. pAri= pAra. pahuta = pahoMcelA 13. IphtAka = IkvAku. prathama tIrthakara zrI RSabhadevane vaMza IvAku kahevAya che. A vaMza sthApana vakhate idra IkSu (zeraDI) laI AvyA. bhagavAne tenI IcchA karI hatI ane tethI te ikvAku kahevAyA. A vize vizeSa vigata triSaSTizalAkA-puruSa-caritranA prathama parvanA bIjA sargamAM maLe che. ziratakAla = zaradakALa. pheDiG = pheDavuM, dUra karyuM. reja = karmarUpI raja. aparamita = aparimita. . bala = AtmabaLa. tIrthakare aparimita baLavALA hoya che. vipula kula = vizALa parivAra. zrI ajitanAtha bhagavAnanA dhArmika kulamAM 95 gaNadhara, 2200 kevaLI, 1410 manaH paryAyajJAnI, 9400 avadhijJAnI, kamasauthI, 12400 vAdI, 20400 kiya
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 7 bAlAvabedha labdhivALA, 100000 sAdhuo, 330 0.00-sAdhvIo, 298000 zrAvakA ane 545000 zrAvikAonA samUha hatA. maraNa = cUrNa karanArA, bhAMganArA. cUraNahAra = cUrNa karanAra, nAza karanAra. jagatraya nai zaraNa = traNe jagatanA zaraNarUpa. stavaNahAr = stavana - stuti karanAra. vI = vate che, che. 14. vadyamAna - vaMdana karavA yogya. dhamyA = dhamelA, tapAvelA. rUpAna - rUpAnuM. pADha = pATa. snigdha = cIkaNI, cakacakita. - makApadrava = marakIteA upadrava, rAgacALA. bhaNI = mATe [ zAMti bhaNI = zAMti mATe ]. phiraNIyai = pradakSiNA karI. = ceTAMgulI = [ ceTa + aMgulI] nAnI AMgaLI. svAsthyapaNaOM = svasthatA. [ 'svastha' parathI baneluM bhAvavAcaka nAma ] svAsthya te puna: 'paNa'-[ paNuM] pratyaya. 15. pAha" = nA karatAM. nhali = kane, pAse. vigata = vikRti. Agali = AvisyaI = Avaze. = AgaLa. 16. kuNihI = koI e paNa. tapa = 7 prakAranA khAdya ane cha Abhyatara ema tapanA khAra bheda jaitemAM che. AmAM anazana, avamaurya, vRttiparisaMkhyAna, rasaparityAga, viviktazayyAsana ane kAyakaleza e khAla tapa che. ane prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRttva, svAdhyAya, vyutsa ane jyAna e AbhyaMtara tapa che. sajama=sayama. sayamanA sattara prakAra prasiddha che. joke te judI judI rIte maLe che jemake pAMca iMdriyAnA nigraha, pAMca atratate
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvamedha 7 65 tyAga, cAra kaSAyane jaya ane mana, vacana ane kAyAnI virati e sattara; tema ja pAMca sthAvara ane cAra trasa e navanA viSayamAM nava sayama, prekSyasayama, upekSyasaMyama, apatyasayama, prasRjayasayama, kAryasaMyama, vArDsayama, manaHsaMyama ane upakaraNa sayama e kula sattara thAya. 17. sarakAlanau = zarada Rtune. sarIkhAIpaNa = sarakhApaNu, dharaNIdharapati = meru paryaMta. = 18. karaNahAra = karanAra, pravartAvanAra. cauda rajyAtmaka lAka= jaina bhaugolika mAnyatA mujaba svayaMbhuramaNa samudranI pUrva-pazcima vedikAnA cheDAthI dakSiNa-uttara vedikA sudhI bhAga eka rajju pramANa gaNAya che. tevA cauda rajjunA pramANanA samagra lIka banela che. sameAsaNa = samavasaraNa, tIthaMkaranI dharmasabhA. tenI racanA devatA kare che tevI mAnyatA che. pAli = [ saM. pratoTI, prA. soDhI] poLa. puSaDhA = pariSada, tI''kara pAse dharmAMzravaNa mATe ekatra thayela janamedanI. dhUpaghaTI bahukai = [sa~, dhUpaghaTI, prA. dhRthayaDI] dhUpadAnIe mahekI rahI che. devaduMdubhi huka = devadu dubhi dhabake che, vAge che. tripadI = traNa padarUpI siddhAMta. paryAyanI dRSTie padArthInI utpatti thAya che, vipatti - vinAza thAya che. tA dravyanI dRSTithI padA dhruva che - A traNa pada utpatti - vinAza ane dhrauvyanA siddhAMta. gaNadhara mahAtmA = tIrthaMkaranA paTTaziSya, je gaNu eTale ke munisamUhanA dhara eTale dhAraNa karanAra - nAyaka che. tigaNa = trikaraNa. mana, vacana jaina siddhAMtamAM trikaraNa tarIke oLakhAya che. kama kara = kAma karanAra, nAkara. prastAvi= prastAve, prasa Mge. nadI pUri mAvI = nadImAM pUra AvyuM. mA pa ane kAyA e traNa dvArA thatI pravRtti
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 7 bAlAvabodha nI ma= niyama, vrata. pAriu = pAyuM, pUrNa karyuM.... nadI pAra thaI = nadInuM pUra UtarI gayuM. prAMti = prAte- aMte. biMba = mUti. visUthikA = [ saM. utti ] maraDe. paMcadavya AdhivAsyAM = paMca divya arthAta pAMca prakAranI devI kasoTIo dvArA nirNaya karyo. pahiriu = paherAvyuM. 19 riSinA traNa = RSione samUha. je puruSa jJAna vaDe saMsArane pAra pAme, te RSi kahevAya che. Sati jJAna saMsAra-miti RSiH " samavAyAMga satranI TIkAmAM kahyuM che ke "padhA-sthati : nirALA *: fa' - gaNadhara sivAyanA bAkI jinaziSyane RSi jANavA. vANIyaI = vANIe, vANI vaDe. cAraNa - zramaNa = jaina zAstromAM AkAzamAM pharavAnI zaktine cAraNa labdhi kahevAmAM Ave che. te zakita jemanI pAse che tevA zramaNa munio. nAMda= [ nIti] AnaMda kare che. mithyAtvI = mithyASTi, dharma pratye azraddhA rAkhanAra. avarNavAda = niMdA. khIlau anethi sabala gADau= khIle anya sthaLe. sabaLa gADe - khIle bIjI jagyAe baLapUrvaka nAkhe. " namaskariyA = namaskAra karavA (heva). 20. asurakumAra = asurakumAra de. vyaMtara-vizeSa = vyaMtara jAtinA eka prakAranA deva. uga = mahAraga, te paNa vyaMtara jAtinA eka deva che. parisamaMtAdu = samasta prakAre vaMdAyelA, vidhipUrvaka vaMdAyelA. 21. parAbhavyau = parAbhava pAmelA. adhiSTAIki = adhiSThAyakanuM strIliMga. , cihuM gAhe= cAra gAthA vaDe.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAbodha 7 67 22. vara-vimAna = zreSTha vimAna. A vimAne traNa prakAranAM hoya che? eka prakAra te avasthita je kAyama pitAnA sthAne ja rahe che, bIjo prakAra te vikarvita je devoe krIDA karavA mATe vaikriya zaktithI banAvelAM hoya che ane trIjo prakAra te pArivAnika vimAne je devoe UrvalokamAMthI tiryagulokamAM AvavA mATe pitAnI jAte banAvelAM hoya che. enA pAlaka, puSpaka vagere aneka prakAranuM zAstromAM varNana che. ahIM trIjA prakAranAM pAlakAdi vimAnanI vAta che. UtAvalauM = utAvaLe. svagaItau= svargathI. heTha6 = nIce. lelAyamAna = DolAyamAna. urahA-parahA = Ama tema. bahirakhA = berakhA. mAlyadhAma = mALA. 23. vayara = vera ekaThA miyA = ekaThA thayA. suSTa=[. judu sArI rIte. uttama kAMcana = jAMbunada jAtinuM suvarNa ke jene upaga devatAnA AbhUSaNa mATe thAya che. uttama ratna = hIrA, maNi, motI vagere tenA vaja, indranIla, padmarAga, pulaka, vimalakararAja, sphaTika, zazikAMta, saugandhika, gomeda, zaMkha, mahAnala, puSparAga, brahmamaNi, muktA vagere bheda prasiddha che. 24. vAMdI karI = vaMdIne. stavI karI = stuti karIne tivAra = te. triNivAra = traNa vAra. pradakSiNA deI = pradakSiNA daIne - karIne. harSithI huMtA = harSita thayelA. mahuva= mahatva, mahattA.. -- -
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 7 bAlAvabedha aThIli = beDI. bhAgI = tUTI. 25. vimAnavAsI = svargamAM vasanArA, deva. bihU gAhe = be gAthAo vaDe. 26. vitharivau = vicaranArI. pu= puSTa 27. nivaDa = [a= nirika] dhana. sayara = zarIra. kaDi = kaTi, keDa. kiMkaNI = [ zikif ] ghUgharI. kAMkaNa = kaMkaNa. camAsI nema = cAturmAsika niyama. ahuNa = hamaNAM. pari = pere, jema. jIpI = chatI. hilau = [ Turrama ] dohyaluM, duSkara. taI nahI palaI = tArA vaDe nahIM paLAya. taMu hi = te paNa balAtakAri = [ vaDhiAkAre ] parANe. dharmalAbha dIdhau = dharmalAbha dIdhe. gRhasthanA ghera bhikSAdi mATe jatAM jaina munio dharmalAbha e AzIrvAda uccAre che. bApaDau = bApaDo. vyAmahiu = [ dazAmamdita ] mehita thayo. kAMbalau = kAMbaLe. khAla = khALa. ajANapaNuu = ajJAna. etalau = eTaluM. virAdhiu = virAdhita karyuM, dUSita - kalaMkita karyuM. pratibaMdha = pratibaMdha - upadeza ApI jAgRta karyA. AleNa = AlocanA, prAyazcitta
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. krisI = kevI. nilADe karI = lalATe karI, kapALe karI. mAMDaNAMnI rathanA = zarIranAM aMgo para chUMdaNAM AdinI racanA. TabakAM = TapakAM, AkRtio. 29. sAmAnya kevalI = kevaLajJAna prApta karanAra te kevaLI. tenA e prakAra hoya che. eka, tItha kara je dhama-sadharUpa tIrthaMnI sthApanA kare ane khIjA, te sAmAnya kevaLI jemAM tIrthaMkara sivAyanA khIjA kevaLajJAnIone samAveza thAya che. keDiyAM = nAza karanAra. = vallabhaI tha = vahAlA hovA chatAM. tisyA~ = tevAmAM. uSadha = auSadha. = mAnatA mAne che. upayAcanA. mAnaI = guNa na upaja = guNa - phAyado na thayA. vihAra karataH = vihAra karatAM karatAM. bhAMDAgAr = moTA bhaMDAra. syAM = kevAM ? sUi = sukhaDa, ca'dana. DIli = zarIre. AlAvadha 69 - deharAnI bhItai = derAsara - jinamaMdiranI bhIte. lUta = lUchatA. siyA = [ zikSA] zIkha, zIkhAmaNa. kurmInI upAInA lagI = kama karavAne kAraNe. svAna = bhAna. Atta = AtathI, Ata dhyAnathI. Upana = thayA. pAMcamaI = pAMcamA. 30. jagatra = traNa jagata. deva = vimAnavAsI deve. sarasa = sarA, devasu darI ke devanatikA. puNya karavAthI svarganAM =
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 7 bAlAvabedha sukho maLe che ane temAM mukhyatve devasuMdarIo hoya che eTale te apsarA kahevAya che. asarAnI "pANImAMthI utpanna thAya te asarA" evI paNa vyutpatti maLe che. kAraNa ke te zivasAgara mAMthI utpanna thayelI manAya che. sudeva = Indra. DAhI = kuzaLa. 31. paTahu = paDe. nagAruM. valIyA = valaya, kaMkaNa. karasaNa = kRSi. tAI = sudhI thAkaI = bAkI che. IspaI = evAmAM. ciMtAmaNi = ciMtA - IcchA pUrI kare tevo maNi. binahuI = bane. 3ra. jUsara = dhUMsarI. lAMchana = lakSaNa.. nemittika = naimittika, nimitta parathI bhaviSya jANanAra jotiSI. paMcadivya = juo padya 18. 33. tapalagI = tapathI. hAra = dukAna. khaMcAkhaMci = kheMcAkheMcI. thAkau = thAkyuM. sayara sAI hUI = zarIra sAju thaye. khAtra = khAtara pADavuM, ghara phADavuM. pANIhAre daMDa = panaghaTa. talAra = (prA. tasrara) keTavALa. nAvI = (naM. jAti . nAvika . nAI) nAI grahaNa rAkha9 = thApaNa tarIke rAkhe. jAM = tyAM sudhImAM. musyAM = cere.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAvabodha 7 71 musyau = lUMTa. ApaNa = potAnI jAte. prANAtipAta = (1) prANAtipAta arthAta jIvahiMsA (2) mRSAvAda arthAta asatya bhASaNa (3) adattAdAna arthAta corI (4) maithunaabrahmacarya ane (5) parigraha saMgrahavRtti - A pAMcethI aTakavuM eTale ke ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha. jaina dharma mujabanAM A pAMca mahAvrata che. rUlaI = bhaTake che. 34. jJAna-darzana-cAritra = jJAna, darzana arthAta samyapha zraddhA ane cAritra arthAta sadAcaraNa e traNa jaina dharmamAM ratnatraya tarIke prasiddha che ane e traNanI prAptithI mokSane mArga bane che ema pratipAdita karavAmAM Ave che. 35. karma-jJAnAvaraNIyAdi aSTavidha = jaina siddhAMta mujaba karmanA ATha prakAre cheH 1. jJAnAvaraNIya 2. darzanAvaraNIya 3. vedanIya 4. mohanIya 5 aMtarAya 6. nAma 7. gotra ane 8. Ayu. - A ATha prakAranAM karmo AtmA para emanA nAma mujabane prabhAva pADe che. 36. parSada, vidvAMsanI sabhA = pariSada, vikasabhA. dhAmI = dhArmika, dharmAnuSThAna AcaranAra. mAma = Teka. kAusagga = kAyotsarga, eka prakAranuM dhyAna jemAM kAyAne utsarga karavAmAM Ave che arthAta kAyA vize saMpUrNa abhAna banI mAtra AtmadhyAna karavAnuM hoya che. jainenI cha dainaMdina Avazyaka kriyAomAM eka kAryotsarga che. khaNaI = khede che. senaIyA = sonaiyA, suvarNamudrAo. 38. anerau = bIje, ane. mahiSi = maharSi. marudevA = svAminI - bhagavAna mahAvIra svAmInAM mAtA.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 7 bAlAvabaMdha etalA ji. = eTalA ja mATe emanA (lekhakanA) mAhAbhyanI AgaLanI be gAthAo kaI bIjA vidvAna banAvIne ahIM mUkI che. pAkhI = pAkSika pakSAMta karavAmAM AvatI pratikramaNa kriyAne pAkhI pratikramaNa kahevAmAM Ave che. saMvacharI paDikamaNa = sAMvatsarika pratikramaNa. jenA zreSTha parva paryuSaNanA aMtima divase, dara varSe je pratikramaNa nAmaka vidhi. karavAmAM Ave che te sAMvatsarika ke saMvacharI pratikramaNa tarIke prasiddha che. sAMvatsarika pratikramaNane aMte jene jagatanA badhA jIvone kSamA Ape che ane badhA jIvonI kSamA mAge che. guNavau dIdhauM = gaNanA karavAnuM ApyuM, jApa karavAnuM sUcavyuM. 38 vRtti = TIkA, vivaraNa. mugdha jananA avabodha bhaNI = sAmAnya lokonI samajaNa mATe,
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhiprAya AnaMdaghana : jIvana ane kavana saMzodhananuM kAma keTaluM kaparuM che ane e keTalI badhI khaMta sAthenI mahenata mAge che te A pustaka dvArA sahu koI spaSTa kaLI zake ema che. sazedhana eTale zuM ? saMzodhana keTale parizrama mAge che ane saMzodhakane keTakeTalI mAhitI ApavI paDe che e tamAma hakIkata A pustaka vAMcanArane hastAmalakavata thaI zake tema che. lekhakane saMzodhana prema, vagara kaMTALe saMzodhananI pravRtti ane jeTalI sAmagrI saMzodhanapaSaka dekhAya te badhI sAmagrI ApavAnI khaMta e tamAma mATe A pustaka pratyakSa purAvArUpa che. ekaMdare jotAM vartamAnamAM pakSa rUpe rahela zrI AnaMdadhanajIne ApaNI sAme pratyakSa khaDA karavA lekhake kaThora parizrama kareluM najare dekhAya che. zrI AnaMdaghanajI vize keTalIka vivAdAspada hakIkatanI lekhake ghaNI sArI rIte chaNAvaTa karI che. - becaradAsa dozI apragaTa madhyakAlIna kRtio 'apragaTa madhyakAlIna kRtio' ApIne emaNe gujarAtI bhASAnI kramika bhUmikAonA abhyAsane mAga cAlu rAkhI ApI pUrva ane vartamAna samAnadhamAonI haroLamAM sthAna prApta karavAne subhaga AraMbha karI Apyo che e amArA jevA dhULadheyAone paNa AnaMda ApanAra che. A dizAmAM hajI te ghaNuM ghaNuM karavAnuM bAkI che. potAnAM anekakSetrIya lekhana-kAryamAMthI thoDo thoDo samaya AvA saMzodhanakAryamAM paNa Ape evuM IcchuM chuM. kAraNa taddana spaSTa che ke A dizAmAM TacalI AMgaLIne veDhe gaNAya teTalA saMpAdako mAMDa mAMDa che. - ke. kA. zAstrI zrI jJAnavimalasUrikRta stabaka prAcIna gujarAtInA saMzodhanakSetre virala vyaktio ja jyAre kAma kare che tyAre zrI kumArapALa jevA A kSetramAM potAnI zakti ajamAvavA taiyAra thayA che te mAre mana e kSetramAM rasa lenAra mATe preraka bane evuM che. AnaMdadhananAM stavananA TabAnI praziSTa vAcanA ApavA prayatna karyo che eTaluM ja nahi paNa temAM saphaLa paNa thayA che. prastutamAM TabAmAM vaparAyelA keTalAka zabdonI sUci artha sAthe ApavAmAM AvI che ane upadyAtamAM jJAnavimala tathA temaNe vAparelI bhASA viSenI carcA paNa saMpAdake karI che. Ama A saMpAdanane suvAca banAvavA pUro prayatna karyo che. - dalasukha mAlavaNiyA