Book Title: Shrutsagar 2016 09 Volume 03 04
Author(s): Hiren K Doshi
Publisher: Acharya Kailassagarsuri Gyanmandir Koba
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525314/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RNI:GUJMUL/2014/66126 ISSN 2454-3705 zratasAgara | zrutasAgara SHRUTSAGAR (MONTHLY) Sep-2016, Volume : 03, Issue : 4 nnual Subscription Rs. 150/- Price Per copy Rs. 15/EDITOR: Hiren Kishorbhai Doshi BOOK-POST / PRINTED MATTER 82veM janmadina prasaMga para bhaktajanoM ko AzIrvAda pradAna karate hue rASTrasaMta pU. A. zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA. AcArya zrI kailAsaMsAgarasUri jJAnamaMdira For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 23Adae8 JHANDIRSAMBARISMANENJARA RUARMERESHERE HTTA kailAsa zrutasAgara graMthasUcI bhAga-19 20 evaM 21 kA vimocana karate hue mahAnubhAva bhAratIya purAlipi maJjuSA kA vimocana karate hue mahAnubhAva AKSHARADARSHAN jaina rAmAyaNa bhAga-1 se 3 kA vimocana karate hue mahAnubhAva pApaNe bAMdhyaM pANIyAruM pustaka kA vimocana karate hue mahAnubhAva A MPmiti mayaNA pustaka kA vimocana karate hue mahAnubhAva prazamarati pustaka kA vimocana karate hue mahAnubhAva For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RNI : GUJMUL/2014/66126 ISSN 2454-3705 (AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kA mukhapatra) zrutasAgara sAgara SHRUTSAGAR (Monthly) varSa-3, aMka-4, kula aMka-28, sitambara-2016 Year-3, Issue-4, Total Issue-28, September-2016 vArSika sadasyatA zulka-ru. 150/-Yearly Subscription - Rs.150/aMka zulka - ru. 15/- * Issue per Copy Rs. 15/ AzIrvAda rASTrasaMta pa. pU. AcArya zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. * saMpAdaka * * saha saMpAdaka * * saMpAdana nirdezaka * hirena kizorabhAI dozI DaoN. uttamasiMha zrI gajendrabhAI paDhiyAra evaM jJAnamaMdira parivAra 15 sitambara, 2016, vi. saM. 2072, bhAdrapada-suda-14 pada bana ArAdha rAdhanA mahAvIra bhI kIbA ztaM ta vidyA prakAzaka AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira (jaina va prAcyavidyA zodha-saMsthAna evaM granthAlaya) zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra kobA, gAMdhInagara-382007 phona naM. (079) 23276204, 205, 252 phaiksa : (079) 23276249, vaoNTsa-epa 7575001081 Website : www.kobatirth.org Email : gyanmandir@kobatirth.org For Private and Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anukrama 1 saMpAdakIya DaoN. uttamasiMha 2 guru A. zrI buddhisAgarasUrijI 3 Beyond Doubt Acharya Padmasagarsuri 6 4 ajJAtakartRka dhanapuramaMDana ajitanAtha stavana gaNizrI suyazacaMdravijayajI 8 7 narmadAsuMdarI kathA meM alaMkAra yojanA jolI sAMDesarA 5 keTalAMka mahattvanAM pharamAnapatro saMgrAhaka-munizrI nyAyavijayajI 8 samAcAra sAra paM.zrI gajendra paDhiyAra * prAptisthAna AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira tIna baMgalA, Tolakanagara, haoNTala herITez2a kI galI meM, pAlaDI, ahamadAbAda - 380007, phona naM. (079) 26582355 *sojanya* sva. zrI pArasamalajI goliyA va sva. zrImatI surajaka~vara pArasamala goliyA kI puNya smRti meM | haste : cA~damala goliyA parivAra kI ora se / bIkAnera - mumbaI KIsAm-mEED For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMpAdakIya DaoN. uttamasiMha zrutasAgara kA yaha nUtana aMka vAcakoM ke karakamaloM meM sAdara samarpita karate hae apAra Ananda kI anubhUti ho rahI hai| isa aMka meM 'guruvANI' zIrSaka ke antargata AcAryadeva zrI buddhisAgarasUrIzvarajI ma.sA. kA lekha prakAzita kiyA jA rahA hai, jisake mAdhyama se moha-mAyArUpI prapaJca ko tyAgakara zuddha nizcayapUrvaka AtmopAsanA karane va apane antara meM virAjamAna paramAtmA kI prArthanA-stuti dvArA zuddha dharma ke AvirbhAva rUpa meM pratyakSa karane kA mArga darzAyA gayA hai| dvitIya lekha rASTrasaMta AcArya bhagavaMta zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA. ke pravacanAMzoM kI pustaka 'Beyond Doubt' se kramabaddha zreNI ke tahata saMkalita kiyA gayA hai| aprakAzita kRti prakAzana staMbha ke tahata isa aMka meM pa.pU. gaNizrI suyazacaMdravijayajI ma.sA. dvArA saMpAdita 'dhanapuramaNDana ajitanAtha stavana' nAmaka prAcIna kRti prakAzita kI jA rahI hai| prAyaH adyaparyanta aprakAzita yaha racanA mArugurjara bhASA meM nibaddha hai| ajJAtakartRka yaha padyabaddha racanA atyanta sumadhurarasamaya va geya hai / pUjyazrI ne prAcIna hastaprata ke AdhAra para isa kRti kA sundara saMpAdana kiyA hai jo vAcakoM ko avazya pasanda aayegaa| isake sAtha hI gujarAta vi.vi. kI zodhacchAtrA jolI sAMDesarA kA lekha 'narmadAsuMdarI kathA meM alaMkAra yojanA' prakAzita kiyA jA rahA hai| isa lekha ke tahata prAkRta bhASAbaddha uparyukta grantha meM prApta alaMkAroM va tadviSayaka mahattvapUrNa prasaMgoM kA udAharaNa sahita vizad vivecana prastuta kiyA gayA hai| sAtha hI munizrI nyAyavijayajI dvArA saMgrahIta va I.san1943 meM zrI jainadharma satyaprakAzaka samiti, ahamadAbAda se prakAzita grantha 'zrI jaina satyaprakAza' se 'keTalAMka mahattvanAM pharamAnapatro' nAmaka lekha punaH prakAzita kiyA jA rahA hai| isa lekha meM prakAzita mahattvapUrNa pharamAnoM dvArA tatkAlIna gujarAta ke itihAsa va jainadharma kI samRddhi kA patA calatA hai| samAcAra sAra ke rUpa meM pa.pU. rASTrasaMta AcAryabhagavaMta zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA. ke 82veM janmadivasa ke upalakSya meM Ayojita guruguNa-parvotsava, kailAsazrutasAgara graMthasUcI va saMsthA ke anya granthoM kA vimocana, pUjyazrI ke 81 varSa pUrNatA para puSpadaMta zrI jainasaMgha dvArA Ayojita viziSTa anumodanIya anuSThAna, kobAtIrtha meM paryuSaNa mahAparva kI bhavya ArAdhanA Adi viSayaka vividha samAcAroM kA saMkalana kiyA gayA hai| AzA hai isa aMka meM saMkalita sAmagrI dvArA hamAre vAcaka lAbhAnvita hoMge va apane mahattvapUrNa sujhAvoM se avagata karAne kI kRpA kreNge| For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guruvANI AcArya zrI buddhisAgarasUrijI potAnA zuddha dharmamAM eTalA badhA lIna thai jaq joie ke AtmAnA zuddha svarUpa vinA azuddhatA, svapna paNa Ave nahi. AtmAnA zuddha jJAna-darzana ane cAritrano upayoga dhAraNa karIne AtmajJAnI potAnI pUrNatAno anubhava kare che. AtmajJAnI sApekSa dRSTithI potAnAmAM pUrNatA vicAre che. OM pUrNamadaH pUrNamidaM pUrNAt puurnnmudcyte| pUrNasya pUrNamAdAya pUrNamevAvaziSyate // A pratyakSa anubhavathI jaNAtuM evaM AtmAnuM pUrNa svarUpa che. AtmAmAM svadravyAdikanI astitA ane paradravyAdikanI nAstitAno paripUrNa samAveza thAya che. tethI asti ane nAstinI apekSAe sarva astidharma ane nAstidharmano AtmAmAM antarbhAva thAya che. AtmAmAM sattAe pUrNa svarUpano tirobhAva che. tirobhAvI evA pUrNa svarUpano AvirbhAva thAya che. pUrNa evA AtmAnA dharmano pUrNa pragaTabhAva thAya che te sattA ane vyakti athavA AvirbhAva ane tirobhAvanI apekSAe samajavU. AtmAnI pUrNatAmAMthI pUrNatAne bAda karIe to paNa pUrNatA rahe che. sArAMzamAM kahevAroM ke AtmAnI pUrNatAno kadI nAza thato nathI. AtmAnI pUrNatA sadA chatiparyAya ane sAmarthya paryAyanI apekSAe kAyama rahe che. AtmAnA guNaparyAyonI pUrNatA kharekhara chatiparyAyomAMthI sAmarthya paryAyomAM Ave che. chatiparyAya karatAM sAmarthya paryAyo anantaguNa vizeSa che. AtmAnA zuddhopayogathI eka sarakhA sthira dhAnyamAM rahI AtmAnI pUrNatAno khyAla karavAmAM Ave che to pazcAt koi jAtanI apUrNatA-asaMtoSa vAsanA vagere jaNAtuM nathI ema kSayopazamajJAnadhyAna baLe paNa nizcaya karI zakAya che to kevaLajJAna- to zu kahevu ? AtmAnI zuddha nizcayanayadRSTi pragaTatAM potAnI zuddhatAno prakAza potAnI meLe thAya che ane pazcAt potAnI zuddhatA karavI e potAnA hAthamA che ane te zuddhopayoga baLe thAya che ema paripUrNa khyAla Ave che. potAnI zuddhatA thavAnI hoya to zuddha nizcayanayanI dRSTi pragaTe che teno anubhavIo anubhava kare che. For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara sitambara-2016 AtmajJAnI vivekI prAraMbhajJAnAvasthAmAM AtmAnI A pramANe prArthanA kare che. prapaJcasaJcayakliSTAn, mAyArUpAt bibhemi te| prasIda bhagavannAtman !! zuddharUpaM prakAzaya // 33 // - adhyAtmasAra // bhAvArtha- he Atman ! prapaMca saMcayathI klezavALA tArA mAyA rUpathI huM bIvU chu. he bhagavan Atman ! kRpA kara ane potAnA zuddha rUpane prakAza ! AtmAne A pramANe prArthanA karanAra AtmA ja che. AtmajJAnathI jAgrata thaela jJAnI potAnI azuddhatA dekhIne ane karmano prapaMca dekhIne potAnA AtmAne prArthanA kare che. potAnA AtmAnI pariNati sudharyA vinA hajAro nimitta kAraNo maLe to paNa potAnI zuddhatA thai zakatI nathI. mATe AtmAnI zuddha pariNati rUpa prasannatAnI prArthanA potAno AtmA kare che. potAno AtmA bhagavAn che. ArAdhya che. potAnI sRSTino karttA potAno AtmA kharekharo Izvara che. potAnAmA raheluM zuddhajJAna eja kharekhalaM viSNupaNuM che. potAnI prasannatA potAnA para thayA vinA kaMi vaLavA- nathI. potAnA kharA rUpanA AvezamAM AvyA vinA prasannatA pragaTatI nathI. yoddho dhaDapara mAthu nathI evo bhAva lAvIne jyAre kharA rUpamAM Ave che tyAre te vijaya varamALane prApta kare che. potAnI zuddhatA ane paramAtmatA pragaTAvavA arthe kharA rUpamA arthAt kharA AvezamAM AvavAnI jarUra che. potAnA AtmAnI stuti karavI e paramAtmadazA pragaTAvavAnuM maMgaLa cinha che. potAnAmAM rahela paramAtmAnI prArthanA stuti karIne tene zuddha dharmanA AvirbhAva rUpe pratyakSa karavAnI jarUra che. jema jema AtmAnI upara pramANe prArthanA karavAmAM Ave che tema tema AtmAmAM jANe IzvarI prasannatA pragaTa thatI hoya ema anubhava Ave che. AtmAnI prasannatAne mATe AtmA javAbadAra che. potAno AtmA Izvara rUpa hoi kharI prArthanAno te potAnI meLe Antarika sphuraNAthI javAba Ape che. dararoja amuka vakhata sudhI potAnA AtmAnI upara pramANe prArthanA karavAmAM Ave to antaranA devanI prasannatAnI khumArIno anubhava AvyA vinA raheto nathI. potAnA AtmAne sarvasva svadharmane arpaNa karI zuddha nizcayathI tenI sevA karavAthI mAyAnA rUpathI AtmA bhinna thAya che ane mAyAnI bhairavatA rahita potAnA zuddharUpe potAne darzana Ape che.. (vadhu AvatA aMke....) For Private and Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Beyond Doubt Acharya Padmasagarsuri In the same village of Seth Mafatlal, lived an old lady named ganga. She suffered from severe stomach pain and went to take the advice of Seth Mafatlal thinking that he must have learned something about medicine from his father. Seth Mafatlal knew that his father gave Triphala powder to all those having any kind of pain and later on gave the apt medicine. The old lady hadonly stomach ache and as per the sethji's advice took the medicine regularly and was cured of the pain. Sethji's meritorious deeds were on the rise and so this was just the beginning of his fame and fortune. Once a potter lost his donkey and went to the Vaidya and asked him for a medicine by which he could locate his lost donkey. To him also seth Mafatlal gave the same Triphala powder and asked him to take the medicine early in the morning for three days. When he took the first dose of the medicine he received the nature's call and went to the outskirts of the city to atend to it. As soon as he reached the outskirts of the city, he saw his donkey and returned home quite pleased and happy. The old lady and the potter were all praise for the doctor. In no time the whole city came to know about the doctor. The news reached the royal palace. The king was not in good terms with one of his queens, so the queen called the doctor and asked him to find a solution for her problem. The doctor had only one solution to all kinds of problems. He gave the queen also the same powder and asked her to take it continuously for some days and said that the king will come to her love and love her as before. The vaidya went his way and the queen began to take the medicine as advised by the vaidya. The queen suffered from violent purge and became too weak & finally was bedridden. So the ministers advised the king to visit the queen and forgive her. They said in such a condition, even arrowed enemies are to be forgiven but she happens to be your wife. Therefore the king went to console her, so that she might die peacefully. If he did not go and visit her the public would blame the king, and if he went to the queen, his For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 7 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara reputation among the people would increase. The king paid heed to the advice of his ministers and went to the sick queen. The queen concluded this to be the effect of the Vaidya's treatment and began to recover from the illness. She was so delighted to see the king after almost two years and tears of joy began to roll down her cheeks. The king was also moved by the sight and asked the queen to forgive him for his ill treatment. Both were on good terms as before and the queen insisted on Mafatlal being made the royal physician and as a result a huge sum of money was paid to him every month from the treasury. sitambara-2016 It was then a neighbouring king attacked the city with a contingent of 5000 soldiers and laid a siege around the kingdom. The enemy king had gathered information from his spies that the king had an army of only 3000 soldiers hence he brought with him 5000 soldiers. The enemy king sent a message to the king to accept his sovereignity by the next day otherwise he would wage war against his kingdom. On getting the message the king convened an emergency meeting and consulted his ministers regarding the enemy's ultimatum. Someone suggested the king to take the advice of the Vaidyaraj. Vaidyaraj Mfatlal was summoned, the whole matter was placed before him and the king asked him if he had any solution to the crisis. For Private and Personal Use Only Mafatlal was over confident of his Triphala powder and so he said "If the 3000 Soldiers of our army take the powder three times till morning, after every two hours, then I think, this danger shall be removed." On the other end the Commander-in-chief of the enemy king had posted several soldiers and spies on the outskirts of the city to make note of the latest developments in the king's army. When they counted the soldiers who came out three times during the night to attend to their nature's call they found them to be 9000 in number. Hence they sent an alarming massage to their king that the prior information about the number of soldiers as only 3000 was wrong, as they had counted them as 9000 and it is better that they withdrew and return to their kingdom. (Countinue...) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ajJAtakartRka dhanapurAmaMDana ajitanAtha stavana saMpA. gaNizrI suyazacaMdravijayajI kRti paricaya : nAgaddahapura eTale nAgapura, laMbAvaTI eTale khaMbhAta, jodhANa eTale jodhapura AmAM je paheluM nAma che te gAmanuM prAcIna nAma che jyAre bIju nAma vartamAnamA pracalita gAmanuM hamaNAnu nAma che. kadAca AvA nAmone zodhI teno saMgraha karavAmAM Ave to ekAda zabdakoza jevU pustaka bane. ahIM ApaNe tevA ja eka gAmanA nAma mATe sau prathama vicArIzu. mUla ahIM je stavana- saMpAdana karAyu che te stavana je gAmanA bhagavAnane uddezI racAyu che te gAmanI sAMprata avasthA aMge na vicArIe to saMpAdana adhuru gaNAze. mATe sau prathama dhanapuragAma aMge vicArIzu. ___ahIM kAvyamAM dhanapura-dhanapurA-dhanapurana-dhanyapura ema sAmAnya pheraphAra sAthe gAmanA nAmano temaja te gAmamA birAjamAna zrIajitanAtha prabhunA nAmano ullekha maLe che. A vAta parathI evaM phalita thAya ke gAmanA mukhya (?) jinAlayamAM mULanAyaka rUpe ajitanAtha prabhu haze athavA te prabhujInI pratimA prabhAvazALI hoi kAvyamAM temanI stuti karavAmAM AvI haze. ahIM ApaNe dhanapurAnuM sAMprata nAma vicAravA sau prathama ajitanAtha prabhu mUlanAyaka rUpe hoya tevU tIrtha ke gAma vicAra, paDaze. athavA bIju dhanapurA nAmarnu apabhraMza rUpa thai koi gAmarnu nAma maLatu hoya tevU nAma zodhaq paDe. dA.ta. vardhamAnapura- apabhraMza vaDhavANa, jhAlauranuM apabhraMza jhAlora tenI jema je A banne bAbato para vicAra karatA amArA dhyAnamAM to evaM koi gAmanuM nAma yAda AvatuM nathI je dhanyapurane saMgata thAya, kadAca vAcakomAM koIne A aMge khyAla hoya to amArU dhyAna dore. ghaNu karI stuti-stavanAdi racanAo prabhunA guNavaibhava- gAna karavA mATe thatI hoya che. to thoDI kRtiomAM prabhu stavanAnI sAthe-sAthe aitihAsika bAbatone joDI temAM aitihAsika vaividhya umerAtu hoya che. uparokta racanA mukhya paNe ajitanAtha prabhunI stutirUpa racanA che. paraMtu gAmanA nAmano ullekha kRtinI aitihAsika sAmagrI che. For Private and Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara sitambara-2016 prastuta prathama kRti sAta DhALanI madhyama racanA che. kavie ahiM bhASA zabdano prayoga vividha dezIonA (rAganA) arthamAM ko che. prathama DhALamAM kavi vaDe prabhunA janmasthaLanI, mAtA-pitAnA nAmanI, cyavana tathA janmanI temaja devoe karelA occhavanI vigato AlekhAI che. jyAre bIjI DhALamAM putrajanmanA vadhAmaNA maLatA pitAne thayelA AnaMdanI, janma mahotsava rUpe karAtA nRtyanATakotsavanI, svajanonA prIti bhojananI, parivArajanone apAyela paherAmaNInI temaja pAsA ramatA thayelA vijayathI putranA ajita' nAma saMkalpanI vAto guMthAI che. strIjI DhALamAM prabhujInI kumArAvasthAnI, rAjya avasthAnI, vivAhita jIvananI temaja dIkSA pUrvenA sAMvatsarika dAnanI vicAraNA karAi che. dIkSA letAnI sAthe thatA manaHparyavajJAnanI, prathama pAraNA samaye thatI divya vRSTinI, prabhujInA chadmastha paryAyanI tathA kevalajJAnasamayanI rajUAta cothI DhALamAM che. to pAMcamI DhALamAM kavie samavasaraNanI Rddhinu, prabhunA deha sauSThavanuM temaja yakSa-yakSiNI parivAranI vigata guMthI che. chaTThI DhALamAM prabhujInA gaNadharonI, caturvidha saMghanI saMkhyAMkita mAhitI, prabhujInA nirvANatapa-divasAdinI tathA sarvAyunI vigata jovA maLe che. chellI DhALanI zarUAtanI 2 gAthAomA prabhujInI pUjA-arcanA saMbaMdhi bAbato che. trIjI gAthAmAM kavi dravya phaLIbhata kyAre bane te aMge sarasa khalAso Ape che. tyAra pachInI cothI kaDInA pUrvArdhamAM prabhu darzananA hetunuM varNana che. pachI- caraNa khaMDita che. prabhujI bolatA nathI tevA AkSepane kavino javAba pAMcamI gAthAmAM che. prabhunA smaraNa-pUjana-darzanathI thatA lAbhonI vAta chaTThI-sAtamI kaDImAM che. chellI kaDI guru stutirUpa che. padyAMte kavie kyAMya potAnuM nAma lakhyu nathI paNa somasuMdarasUrijInI paraMparAnA teo sAdhu haze tevu chellI kaDI parathI vicArI zakAya. ___ bIjI kRti paNa dhanapura-maMDaNa ajitanAtha prabhunA stavana rUpe racAyelI racanA che. prabhupUjAthI maLatA phaLano citAra kAvyamAM adbhuta rIte AlekhAyo che. kRtinA zabdo ghaNA suMdara che. 'jAgane jAdavA' kAvyanA layamAM A kRti gAtA anero AnaMda Avaze. sAthe kRti layabaddha rIte vAMcatA arthabodha paNa saraLa thai jaze. trIjI racanA paNa dhanapura maMDaNa ajitanAtha prabhunA stavana rUpe racAyelI racanA che. jaya tihuaNa stotranA rAge A kRti gAi zakAze. kRtinA zabdo For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org SHRUTSAGAR September-2016 saraLa che. kavie pahelI temaja trIjI gAthAmAM prabhu darzananA phaLanI, bIjI tathA cothI gAthAmAM prabhunA vizeSaNonI tathA chellI gAthA stavana bhaNatA thatA lAbhanI tathA zrIsaMghanA kalyANanI vAto guMthI che. uparokta traNe kRti mArUgurjara bhASamAM racAyelI laghu racanAo che. amane e paNa thoDI zaMkA che ke kadAca pahelI kRtine bAda karatA bAkInI baMnne kRti ekaja kartAnI hovI joIe jo ke tenuM koi cokkasa pramANa amArI pAse nathI. vidvAno A aMge amArU dhyAna dore. 10 saMpAdana mATe prastuta kRtinI nakala ApavA mATe nitya-maNi-jIvanajJAnamaMdira(cANasmA)nA TrasTI ono tathA cANasmAvALA mahezabhAIno khUba khUba AbhAra. ajJAtakartRka Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dhanapurAmaMDana ajitanAtha stavanatraya // arhaM namaH // dhanapuramaMDana ajianAha, jaya jaya jaya sohagasirisaNAha / dhana dhanapurasAmI taiM karI, tumha bheTilaI tapasai karI // 1 // dhana dhana te dhanapuraloa sAmI, je praNamaI tuma paya sIsa nAmi / pahilai bhavi bhUpati guNanidhAna, bIjai bhavi aparAjitavimAna // 2 // ajodhyA nayarI dharamadhAmA, tihi rAu achai jitazatru mAta (nAmA) / paTarANI tasa vijayAbhidhAna, savi dharama karama karai sAvadhAna || 3 || tasa kUkhasarovari rAyahaMsa, trIjai bhavi bIjau jiNavayaMsa / vaisAha terasi sudi jiNavayAra, rANI tai caUda supana udAra // 4 // sAri-pAsi ramaiM rAmati sabhAvi, rANI navi hArai jiNa prabhAvi / mAha sudi AThima sAmi janma, sura jamma mahotsava karaI ramma // 5 // prathama bhASA // hiva va(na)ravara ghari hariSabhare, aDhalika dIjai dAna tu2 / rAu bhavaNi vaddhAmaNAM e, jANe iMdravimAna tu2 // 6 // gomiharA tihiM melhIiM e, mAgatu kaNaya kabAhi tu2 I ajUAlauM ANaMda suhasava, kahi tihUaNa mAhi tu2 // 7 // For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11 zrutasAgara sitambara-2016 pagi pagi nava nava nATakU e, taliA toraNa sAra tu2 / dhari dhari gUDI Ubhavai e, occhava jaya jaya kAra tu2 // 8 // sajana varaga ArogIi e, bhojani kUra kapUra tu2 / paTTaolA pahirAvIi e, dAnaa vArIpUra tu2 // 9 // paramesara mahimA lagai e, rANI jItu rAuM tu2 / tiNa kAraNi e ajiajiNa, savi lakkhaNa kara pAu tu2||10||dvitiiy bhaassaa|| jINavara vilasai kumarapadi tu2 bhamArUlI, pUrava lAkha aDhAra tu2| jhAjhA tripana lAkha valI tu bhamArUlI, rAja karai jagi sAra tu2 // 11 // bhogahalI karma bhogavaI tu bhamArUlI, sukha saMpatti saMtAna tu| suravara naravara payaseva karai tu bhamArUlI, jinamani nahi abhimAna tu // 12 // hiva saMvacchara dAna diiM tu bhAsarUlI, sacarAcari jayadA sAda tu| je jima mAgai tehi tima tu bhamArUlI, jiNavara karai vAra) prasAda tu // 13 // e kaI dina bihu ghaDIa mAhi tu mamArUlI, jina diiM kanakanuM dAna tu / eka koDi ATha lAkha valI tu bhamArUlI, iMma saMvacchara mAna tu ||14||tRtiiy bhaassaa|| mAha mAsi dipta(sita) nita naumi dina salUNI re, vrata lIdhauM jiNarAiM salU02 tu / tatakhiNI cauthauM jJAna bhayau salUNI re, surapati praNamaiM pAi salU0 tu||15|| paramAani karaI pAraNUM salUNI re, baMbhad karaI surarAu2 tu / kaMcaNa sAradha bAra koDi salUNI re, vuTThI karaI surarAu2 tu // 16 // bAra varisa chadamasthakAla salUNI re, tapa tapai mana suprasanna2 tu / posa ajuAlI terasi salUNI re, kevalajJAna uupnn(u)||17|| caturtha bhASA // hiva cauviha suravara milIa naresuaDA, samosaraNa vicaar| eka jIbha kima varanavua naresuaDA, riddhi na bhAlaI pAra // 18 // causaThi iMdra loTI gaNe e naresuaDA, jiNapayakamali nmNti| navagraha sevA nitu karai e naresuaDA, deva dAnava sevaMti // 19 // deva dAnava devI taNI e naresuaDA, koDA koDi asNkh| jina-mahimA atisaya taNI e naresuaDA, kavaNa sujANaiM saMkha // 20 // For Private and Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR ___September-2016 cyArisaiM sADha(rdha) dhanuSa tanU e naresuaDA, gaja laMchana hema vAni(na?) / mahajakha ajitA olagai e naresuaDA, jakkha jakkhiNi bahu mAni(na?) // 21 // // paMcama bhaassaa|| jinavari gaNahara thApIA e mAlhaMtaDe, paMcANU parimANa / mA0 suNi suMdare paMcA02 / ga lakha saiM hathi dIkkhIA e mAlhaMtaDe, muNivara guNaha nihANa suNi suMdare // 22 // triNi lAkhanai sahasa trIsa mAlhaMtaDe, sAhuNI guNaha bhaMDAra suNi suNdre| sahasa aThANUM lAkha dunna mAlhaMtaDe, zrAvaka samakita-sAra suNi suMdare // 23 // paMca lAkha paMcitAlIsa sahasa mAlhaMtaDe,...sAvIa viddha suNi suNdre| devi dAnavi cAlII e mAlhaMtaDe, e savi dRDha samakita suNi suMdare // 24 // sametasihari muNi sahasasiuM e mAlhaMtaDe, aNasaNa mAsakhamANu suni suNdre| pUrava bahutari lAkha Au mAlhaMtaDe, caitra sudi paMcami niravANu suNi suMdare // 25 // // bhaassaa-6|| dhanapurU e tihUaNanAhiM, mAhi nayara sohaga lahai e, aiA mAhi nayara sohaga lahai e| jahiM prabhu e karai nivAsa, Asa pUrai sevaka taNI e, aIA Asa pUrai sevaka taNI e // 26 // caMdana e ghana ghanasAra, phAraka phUla pUjA karI e aIA phAraka... DhoIie phala pakavAna, dhyAni karI jiNa ima thuNai e aIA dhyaani||27|| dhana dhanae tehaji hattha, je jiNavara pUjA karai e aIA je... phalavaMta e tehaji attha, je jiNapUjaI uvagarai e aIA je...||28|| mUratI e pekhavi nAha, hiaDalai harikhihaM (gaha) gahyAM e aIA hiaDalaiM ..................... // 29 // kavi kahaiM jinavara ei, bolaI cIlaI kAM nahia aiA bolai... dasaI e savi hupakAri, paramesara eha ji sahIa aIA paramesara // 30 // vaMkaTU parakaTa sAmI nAmi vikaTa saMkaTa rAMka TalaI e aIA vikaTa.... kalijugI e ekalavIra, kIratipUrati jhalahalaI e aIA kIrati // 31 // For Private and Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 zrutasAgara sitambara-2016 vaMdai e jiNanAha pUjai e je jiNanAha, tAha ghari pUja(ra)iM saMpadU e aIA tAha.... vaMdai e je jiNanAha, teha dhari nava nava ucchavU e aIA teha dhari // 32 // gaNadharU e tapagaccharAu, zrIsomasuMdara suhaguru e aIA zrIsoma... je jaMpaiM (e) eha guru nAma, tiha ghari siddhi huI saiMvarU e aIA siddhi..||33|| // saptamI bhaassaa|| // iti zrIdhanapurAmaMDana zrI ajitanAtha stvnN| ||stvn-2|| majjha maNa tujjha jiNa daMsaNe alajayauM, ajia jiNa vaMdaNe majjha hiuM ghghiuN| hiaDalA-kuMpala melhi tuM bApaDA, nAsi kari jAu tumhe dUri hiMva pApaDA // 1 // arari maha aMgaNe surataro murIo, arari sovana kalasa amIa rasi puuriio| cINI sAkara dUdha mAhe bhilI, Aja majjha ATha e siddhi saiMvara milI // 2 // jima jaNa-maNaharo sAkara selaDI, tima prabho mUrati mohnnvelddii| ghevara seva lAr3a bhalI lApasI, bhojani nayana mana Avai e ulhasI // 3 // khIra jima hui gulI khAMDa ghI siuM milI, tima tumha daMsaNe pujaI e mnruulii| Aja majjha upare amIa ghaNa vUThao, kAmaghaTa kAma pUrai majjha tUThao // 4 // bhogapuraMdaro lIla alavesaro, nayaNi maiM diTTha jau jagatra prmesro| For Private and Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 SHRUTSAGAR September-2016 kamali jima ramali niramali karai bhamarao, amha maNa tumha guNa sAmi tima samarao // 5 // // iti zrIdhanapuramaMDana zrIajitajina vInatI smaaptaa|| ch| // stvn-3|| jiNi dIThaI savi riddhi vRddhi sukha vasaI nivAsaiM, jiNi dIThaI savi roga soga bhaya bhAvaThi naasiN| jiNi dIThaI savi pAmIi maNavaMchIa Asa, jayau jiNesara ajitasAmi dhanapura kIa vAsa // 1 // tuM jagaThAkara mAya bApa prabhu tuM jagabaMdhava, pIDyAMpIhara guNanidhAna tuM mahimA vAsa / jayau jiNesara ajitasAmi dhanapara kIa vAsa // 2 // Aja janama phala pAmio dhana dina majha Aja, Aja varisa majha ghaDia Aja lekhai jina raaj| tumha dIThai majjha saphala Aja dhana dhana e mAsa, jayau jiNesara ajitasAmi dhanapura kIavAsa // 3 / / tuM bhavabhramaNanivAri sAmi tu karUNAsAyara, tuM samaratha tuM dhaNIa Aja tuM guNarayaNA(ya)ra / bhAvaThi bhaMjaNa kari pasAu majjha pUri ho Asa, jayau jiNesara ajitasAmi dhanapura kIavAsa // 4 // praha UThevi je bhaNaiM bhAvi nara nArI tumha guNa, tiha ghari raMgi ramali karaI surataru prabhu anudinn| jAM sAyara ravi caMda tAma patapau nisi dIsa, jayavaMtA siriajitanAtha pUrU saMgha jagIsa // 5 // // iti zrIdhanurAmaMDaNa ajitajina vinati smaaptaa|| ch| For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir narmadAsuMdarI kathA meM alaMkAra yojanA jolI sAMDesarA jaisA ki hama jAnate haiM, prAkRta sAhitya bhArata ke loka-jIvana kA pratinidhitva karatA hai| logoM kI choTI se choTI bhAvanAe~, kaThinaiyA~, rahanasahana, vicAra ityAdi kA suMdara nirUpaNa prAkRta sAhitya meM dRSTigocara hotA hai| yaha itanA jIvaMta hotA hai, ki ucca vargIya sAhitya arthAt saMskRta sAhitya meM aise varNana hameM dekhane ko nahIM milte| __ isI bhAvanA se prerita hokara dUsarI sadI IsA pUrva meM mahAkavi hAla ne prakRta bhASA kI gAthAoM kA saMkalana kiyA, to loka-jIvana meM pracalita vicAra aura bhAvanAoM ke AdAna-pradAna ke lie prabala mAdhyama thiiN| yahI kAraNa hai ki saMskRta ke alaMkArazAstra ke AcAryoM ne bhI prAkRta kAvyoM ko hI apane kAvyazAstrIya siddhAMtoM ke udAharaNa ke rUpa meM prastuta kiyaa| bharata muni ne to nATakoM meM, strI-pAtroM, dAsa-dAsI ityAdi ke lie ina prAkRta bhASAoM kI siphAriza kii| prAkRta sAhitya IsA pUrva chaThI zatAbdI se sattarahavIM zatAbdI taka dIrgha kAlakhaMDa meM phailA huA hai| isameM eka se eka ucca koTi ke sAhitya astitva meM aaye| vimalasUrI, saMghadAsa gaNI, udyotanasUrI, AnaMdavardhana ityAdi kaviyoM ne isa bhASA meM kAvyaracanA kii| inhIM meM se eka kavi haiM mahendrasUri / jinakI narmadA suMdarI kathA ati pracalita hai| vaise to isa graMtha meM kAvyazAstra ke aneka guNa aura tattva bhare hue haiM, paraMtu hamane kevala isameM prApta alaMkAroM kI carcA ko prastuta lekha kA viSaya banAyA hai| nammayAsuMdarI kahA ke racayitA mahendrasUrI haiM aura racanA kAla vi.saM. 1187 haiN| yaha gadya-padyamaya hai, kintu padyoM kI pradhAnatA hai| isameM 1117 padya haiM aura kula graMtha kA parimANa 1750 zloka hai| isameM mahAsatI narmadA suMdarI ke satItva kA nirUpaNa kiyA gayA hai| 1. zodhacchAtrA, prAkRta-pAli vibhAga, bhASA bhavana, gujarAta yunivarsiTI ahmdaabaad| For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16 SHRUTSAGAR September-2016 nAyikA narmadAsuMdarI kA vivAha mahezvaradatta ke sAtha huaa| mahezvaradatta narmadAsuMdarI ko sAtha lekara dhana kamAne ke lie bhavanadvIpa gyaa| mArga meM apanI patnI ke carita para AzaMkA ho jAne ke kAraNa usane use sote hue vahIM choDa diyaa| narmadAsuMdarI jaba jAgI to apane ko akelA pAkara vilApa karane lgii| kucha samaya pazcAt use usakA cAcA vIradAsa milA aura vaha narmadAsuMdarI ko barbarakula le gyaa| yahA~ vezyAoM kA eka mohallA thA, jisameM 700 vezyAoM kI svAminI hariNI nAmaka vezyA rahatI thii| sabhI vezyAe~ dhanArjana kara use detI thIM aura vaha apanI AmadanI kA caturthAMza rAjA ko kara ke rUpa meM detI thii| ___ hariNI ko jaba patA calA kI jaMbUdvIpa kA vIradAsa nAmaka vyApArI AyA hai, to usane apanI dAsI ko bhejakara vIradAsa ko AmaMtrita kiyaa| vIradAsa ne 800 dramma dAsI ke dvArA bhijavA diye para vaha svayaM nahIM gyaa| hariNI ko yaha bAta burI lgii| dAsiyoM kI dRSTi narmadAsuMdarI para par3I aura ve yukti se use bhagAkara apanI svAminI ke pAsa le giiN| vIradAsa ne narmadAsuMdarI kI bahuta talAza kI para vaha use na pA skaa| idhara hariNI narmadAsuMdarI ko vezyA banane ke lie majabUra karane lgii| kAmuka puruSoM dvArA usakA zIla bhaMga karAne kI ceSTA kI gayI, para vaha apane vrata para aTala rhii| kariNI nAmaka eka dUsarI vezyA ko narmadAsuMdarI para dayA AyI aura use apane yahA~ rasoI banAne ke kArya ke lie niyukta kara diyaa| hariNI kI mRtyu ke anantara vezyAoM ne milakara narmadAsuMdarI ko pradhAna gaNikA ke pada para pratiSThita kara diyaa| barbara ke rAjA ko jaba narmadAsuMdarI ke anupama sauMdarya kA patA calA to usane use pakar3avAne ke lie apane daNDa adhikAriyoM ko bhejaa| ___vaha snAna aura vastrAbhUSaNa se alaMkRta hokara zibikA meM baiThakara rAjA ke yahA~ jAne ke lie ravAnA huii| mArga meM eka bAvaDI meM pAnI ke lie utrii| vaha jAna-bUjhakara eka gaDDhe meM gira par3I, usane apane zarIra para kIcar3a lapeTa lI aura pAgaloM kA abhinaya karane lgii| rAjA ne bhUta-bAdhA samajhakara upacAra kiyA, For Private and Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara 17 sitambara-2016 para use koI lAbha na huaa| narmadAsuMdarI hAtha meM khappara lekara pAgaloM ke samAna bhikSATana karane lgii| aMtameM use jinadeva nAmaka zrAvaka milA / narmadAsuMdarI ne apanI samasta ApabItI usase khii| dharmabaMdhu jinadeva ne use vIradAsa ke pAsa pahu~cA diyaa| narmadAsuMdarI ko saMsAra se bahuta virakti huI aura usane suhastisUri ke caraNoM meM baiThakara zramaNa-dIkSA grahaNa kara lii| ___ mammaTAcArya ne kAvya prakAza graMtha meM alaMkAra kA lakSaNa batAte hue kahA ki-alaMkaroti iti alNkaarH| yaha alaMkAra zabda kI vyatpatti hai| isake anusAra kAvya zarIra ko vibhUSita karanevAle artha yA tattva kA nAma alaMkAra hai| jisa prakAra kanaka-kuNDala Adi AbhUSaNa zarIra ko vibhUSita karate haiM, isalie alaMkAra kahalAte haiM, usI prakAra kAvya meM anuprAsa, upamA, rUpaka, utprekSA Adi kAvya ke zarIrabhUta zabda aura artha ko alaMkRta karate haiM, isalie alaMkAra kahalAte haiN| alaMkAra alaMkArya (kAvya zarIra) kA kevala utkarSAdhAyaka tattva hotA hai, svarUpAdhAyaka yA jIvanAdhAyaka tattva nahIM / jo strI yA puruSa alaMkAra vihIna haiM, ve bhI manuSya haiN| para jo alaMkAra yukta haiM, ve adhika utkRSTa samajhe jAte haiN| isI prakAra kAvya meM alaMkAroM kI sthiti aparihArya nahIM hai| ve yadi haiM, to kAvya ke utkarSAdhAyaka hoMge, yadi nahIM to bhI kAvya kI koI hAni nahIM hai| isalie alaMkAroM ko kAvya kA asthira dharma mAnA gayA hai| yahI guNa tathA alaMkAroM kA bhedaka tattva hai| guNa kAvya ke sthira dharma haiN| kAvya meM guNoM kI sthiti aparihArya hai, paraMtu alaMkAra sthira yA aparihArya dharma nahIM haiM, kevala utkarSAdhAyaka haiN| unake binA bhI kAvya meM kAma cala sakatA hai| isalie kAvya ke lakSaNa meM mammaTa ne- 'analaMkRtI punaH kvApi' kahA hai| prAyaH sabhI AcAryoM ne zabda aura artha ko kAvya kA zarIra mAnA hai| alaMkAra zarIra ke zobhAdhAyaka hote haiN| isalie kAvya meM zabda aura artha ke utkarSAdhAyaka tattva kA hI nAma alaMkAra hai, arthAt alaMkAra kA AdhAra zabda aura artha hai| isI AdhAra para zabdAlaMkAra, arthAlaMkAra aura una donoM ke mizraNa se bane hue ubhayAlaMkAra ina tIna prakAra ke alaMkAroM kI kalpanA kI For Private and Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir __18 SHRUTSAGAR September-2016 gaI hai| zabdAlaMkAra tathA arthAlaMkAra kA bheda zabda ke parivartanasahattva yA parivartanAsahattva ke Upara nirbhara hai| jahA~ zabda kA parivartana karake usakA paryAyavAcI zabda rakha dene para alaMkAra nahIM rahatA, vahA~ yaha samajhanA cAhie ki usa alaMkAra kI sthiti vizeSa rUpa se usa zabda ke kAraNa hI thii| isalie use zabdAlaMkAra kahA jAtA hai| jahA~ zabda kA parivartana karake usakA paryAyavAcI zabda rakha dene para bhI usa alaMkAra kI sattA banI rahatI hai, vahA~ alaMkAra zabda ke Azrita nahIM, apitu artha ke Azrita hotA hai, isalie usako arthAlaMkAra kahA jAtA hai| isa prakAra jo alaMkAra zabda parivRtti ko sahana nahIM karatA vaha zabdAlaMkAra aura jo zabda parivRtti ko sahana karatA hai vaha arthAlaMkAra hotA hai| yaha zabdAlaMkAra tathA arthAlaMkAra meM bheda hai| ___ zabdAlaMkAra aura arthAlaMkAra kI saMkhyA ke viSaya meM matabheda hai| mammaTa ne 61 arthAlaMkAra mAne haiN| zabdAlaMkAra kI saMkhyA meM vAmana Adi ne kevala anuprAsa aura yamaka kI hI gaNanA kI hai| paraMtu mammaTa ne unake sAtha vakrokti, zleSa, citra aura punaruktavadAbhAsa ko bhI zabdAlaMkAra mAnA hai| isa prakAra mammaTa kI mAnyatA meM zabdAlaMkAra kI saMkhyA 6 ho jAtI hai| 'nammayAsuMdarI kahA' meM anya tattvoM ke alAvA kAvya tattva bhI khUba bhare haiN| dhvani, lakSaNA, alaMkAra, rasa Adi atyadhika mAtrA meM haiN| prastuta zodhalekha meM nammayAsuMdarI kahA meM prayukta alaMkAroM kI carcA kI jA rahI hai| zabdAlaMkara- nimnalikhita gAthAoM meM varNAnuprAsa alaMkAra ke udAharaNa draSTavya haiM iya nimmANe ramme pUyAbalivitthare mhtthmmi| harisuddhasiya sarIro milio loo tao bhuo||75|| (isa suMdara bahumUlya pUjA bali kI racanA ke avasara para apAra harSa se romAMcita zarIra vAlA eka bar3A janasamudAya ikaTThA huaa|) For Private and Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara sitambara-2016 AvAsio ya savvo kaDaya jaNo harisa nibbharo ttth| sahadeva samA aisA bhU bhAe sagga ramaNIe // 159 / / (vahA~ svarga samAna ramaNIya usa nadI ke bhU bhAga para sahadeva kI AjJA se harSa vibhora logoM ne par3Ava ddaalaa|) parivaDDhiya lAyannA iTThA paiNo sapariyaNassA vi| sasurassa sAsuyAe sA jAyA to viseseNa // 149 / / (usakA lAvaNya bar3hane lagA aura vaha apane parijanoM evaM pati tathA sAsasasura kI adhika priya bana gyii|) ye tInoM gAthAe~ varNAnuprAsa kA udAharaNa haiN| varNAnuprAsa meM varNoM kI samAnatA hotI hai| svaroM kA bheda hone para bhI kevala vyaMjanoM kI samAnatA hI yahA~ vargoM kI samAnatA se abhipreta hai| varNasAmyamanuprAsaH / kA.pra. 9.103. Upara kI prathama gAthA meM nimmaNe, ramme, vitthare Adi zabdoM ke aMta meM 'e' svara kA prAsa aura sarIro, milio, loo, tao, bahuo Adi zabdoM meM 'o' svara kA prAsa hai| dUsarI gAthA meM bhI 'o' svara kA prAsa hone ke kAraNa varNAnuprAsa alaMkAra hai| tIsarI gAthA meM lAyannA, iTThA, sapariyaNassA, jAyA Adi zabdoM ke aMta meM 'A' svara kA prAsa hone ke kAraNa varNAnuprAsa alaMkAra banatA hai| nisipaDibiMbiyatArA nIlAyaNa vajjiyaM ca divsmmi| gayaNaMgaNaM va rehai samaMtao khAiyA jassa // 22 / / (usake cAroM ora rAta ko jisa meM tAroM kA pratibiMba par3atA thA, tathA dina meM jo nIla se varjita AkAza kI taraha zobhatI thI aisI khAI thii|) kayadhammajaNa pasAyA pAsAyA gayaNamaNugayA jtth| rehati suragharA iva accharasAriccha puttaliyA // 23 // (yahA~ dhArmika logoM ko prasanna karane vAle prAsAda (mahala) AkAza ko chUte the, jo apsarAoM jaisI putaliyoM ke kAraNa deva-maMdira kI taraha zobhita For Private and Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR September-2016 ho rahe the|) esA ya visAlacchI lacchI va sudullahA ahannANaM / jamhA na ceva labbhai kuleNa rUveNa vihaveNa // 45 // (yaha vizAla nayanA adhanya (bhAgyahIna) ke lie lakSmI ke samAna bahata durlabha hai, isI kAraNa kula, rUpa aura vaibhava se bhI prApta nahIM kI jA sktii|) uparyukta gAthAoM meM upamA alaMkAra hai| upamA alaMkAra kI vyAkhyA kAvya prakAza ke 10veM ulsAsa ke sUtra 124 meM batAI gaI hai-sAdharmyamupamA bhede| ArthAt do bhinna padArtha meM kisI eka guNa kI samAnatA jahA~ dikhAI jAye vahA~ upamA alaMkAra hotA hai| isameM jisakI samAnatA dikhAI jAtI hai vaha upameya kahalAtA hai aura jisake sAtha samAnatA dikhAI jAtI hai vaha upamAna kahalAtA hai| upamAna sabako vidita hotA hai| upamAna aura upameya kA hI sAdharmya hotA hai, kArya-kAraNa Adi kA nhiiN| jisameM upamAna, upameya, sAdhAraNa dharma aura zabda vAcaka ina cAroM kA grahaNa hotA hai| do sadRza padArthoM meM prAyaH adhika guNa vAlA padArtha upamAna aura nyUna guNa vAlA padArtha upameya hotA hai| isa dRSTi se isa gAthA meM AkAza upamAna aura khAI upameya hai| dUsarI gAthA meM prAsAda kI upamA deva-maMdira se dI gaI hai| isameM prAsAda upameya aura deva-maMdira upamAna hai| tIsarI gAthA meM nagarI kI tulanA lakSmI se kI gaI hai| isameM lakSmI upamAna aura vizAla nayanA upameya hai| ina tInoM gAthAoM meM upamA alaMkAra abhidhA zakti se bodhya hai| tesiM pi duve puttA kameNa jAyA guNehiM sNjuttaa| kulanahayala-sasi-raviNo sahadevo vIradAso ya // 33 // (kularUpI AkAza ke caMdra aura sUrya ke samAna usake guNoM se yukta kramazaH do putra hue jinakA nAma sahadeva evaM vIradAsa thaa|) For Private and Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara 21 sitambara-2016 uparyukta gAthA rUpaka alaMkAra kA udAharaNa hai| rUpaka alaMkAra kI vyAkhyA nimnavata hai tadrUpakamabhedo ya upamAnopameyayoH / 10.138. arthAt jisameM sAdRzyAtizaya ke kAraNa upamAna aura upameya kA abheda prakaTa ho, vaha rUpaka alaMkAra hotA hai| isa udAharaNa meM 'kula' upameya aura caMdra' upamAna hai aura inameM kA bheda miTa gayA hai, isalie yaha rUpaka alaMkAra hai| vinnAya nicchayaM to aNuNettA nammayaM mahuravayaNaM / bhaNai mahesaradatto- taM kAhaM jaMpiyaM tujjha // 324 / / (narmadA kA nizcaya jAnakara mahezvaradatta narmadAsuMdarI se madhura vacana bolAsuMdarI maiM vahI karU~gA jo tujhe priya ho|) isa gAthA meM mahuravayaNaM- do taraha se ghaTita kiyA jA sakatA hai| eka karmadhAraya samAsa lagAkara aura dUsarA bahuvrIhi samAsa lgaakr| karmadhAraya samAsa lagAyeM to artha hogA- mahezvaradatta ne narmadAsuMdarI se madhura vacana bolA aura bahuvrIhi samAsa lagAyeM to artha hogA- mahezvaradatta ne madhura vacana bolane vAlI narmadAsuMdarI se khaa| isa prakAra do artha hone ke kAraNa zleSa alaMkAra hai| yaha zleSa alaMkAra prAkRta bhASA kI lAkSaNikatA ke kAraNa ghaTita ho paayaa| uparyukta gAthA meM zleSAlaMkAra hai| zleSa alaMkAra kI vyAkhyA nimnavat haizleSaH sa vAkye kasmin yatrAnekArthatA bhavet / 10.144. jahA~ eka vAkya meM aneka artha prakaTa hote hoM vahA~ zleSa alaMkAra hotA hai| suhie kIrai rUvaM duhiyamarUvaM ti ettha juttamiNaM / lohie pakkannaM rajjhai na hu taha khappare chagaNaM // 691 / / (sukhI ko rUpavAna aura duHkhI ko kurUpa banAyA jAtA hai, yahA~ yahI yogya hai| lohe ke pAtra meM miSTAnna pakAyA jAtA hai, na ki khappara meN| khappara meM to gobara rakhA jAtA hai|) For Private and Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR September-2016 tA rUvavaI nArI AsannaM jA na hoi eyaae| sahai gahanAhajuNhA sUrapahA jA na alliyai / / 482 / / (jaba taka isake pAsa (aura koI strI) na ho taba taka hI anya strI suMdara lagegI jaise ki jaba taka sUrya kI prabhA kA praveza nahIM hotA tabhI taka candra kI prabhA zobhita hotI hai|) isa gAthA meM arthAMtaranyAsa alaMkAra hai| arthAMtaranyAsa kI vyAkhyA nimnavat hai sAmAnayaM vA vizeSo vA tadanyena smrthyte| yattu sorthAntaranyAsaH sAdharmyaNetareNa vA // 10. 164 / / sAmAnya kA vizeSa ke dvArA athavA vizeSa kA sAmAnya ke dvArA jo samarthana kiyA jAtA hai, vaha arthAMtaranyAsa alaMkAra kahalAtA hai| pahalI gAthA meM sukhI aura duHkhI upameya hai tathA rUpavAna aura kurUpa upamAna hai| dUsarI gAthA meM narmadA ke bAre meM bAta hai, yaha vizeSa hai, caMdramA kI jyotsanA sUrya kI prabhA taka zobhita hotI hai, yaha sAmAnya kathana hai| isalie yahA~ arthAntaranyAsa alaMkAra ghaTita hotA hai| iya nimmANe ramme pUyAbalivitthare mhtthmmi| hari suddhasi ya sarIro milio loo tao bahuo // 75 / / (isa suMdara bahumUlya pUjA bali kI racanA ke avasara para apAra harSa se romAMcita zarIra vAlA eka bar3A janasamudAya ikaTThA huaa|) uparyukta gAthA meM atizayokti alaMkAra hai| atizayokti alaMkAra kI vyAkhyA nimnavat hai nigIryAdhyavasAnantu prakRtasya pareNa yat / prastutasya yadanyatvaM yadyarthoktau ca kalpanam // 10. 152 // upamAna ke dvArA bhItara nigala liye gaye upameya kA jo adyavasAna hotA hai, vaha atizayokti hotI hai| jaise uparyukta gAthA meM janasamudAya ke lie harSa se romAMcita zarIra ye atizayokti batalAyI hai| For Private and Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrutasAgara www.kobatirth.org 23 jatto jatto vaccai daMsaNataNhAluyA nayarataruNA / tatto gholiramAlailayaM va phullaMdhuyA jaMti // 36 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (dolAyamAna vikasita mAlatI latA kI ora jisa prakAra bhaure jAte haiM, usI prakAra RSidattA jahA~ jAtI thI, usake pIche usako dekhane kI icchA se nagara kA taruNavarga bhI cala par3atA thA / ) sitambara-2016 jaM jasu ghaDiyaM taM tasu chajjai uTTaha pAi ki neuru bajjhai / suTTu vi bhakkhai bhullau na kuNai kaiya vi cammayarattaNu gihivai // 592 // haMsI paMjarachUDhA sarai jahA avirayaM kamalasaMDaM / taha nammayA vi sumarai niraMtaraM jaNaNijaNayANaM // 582 // (kahA gayA hai ki jo vastu jisake liye banAI gaI hai, vahI use zobhA detI hai| U~Ta ke paira meM kyA jhA~jhara bA~dhe jAte haiM?) (jaise piMjara meM banda kI huI haMsanI lagAtAra kamalavana ko yAda karatI hai vaise narmadAsuMdarI bhI niraMtara apane mAtA-pitA ko yAda karane lagI / ) uparyukta gAthA meM vAkyopamAlaMkAra hai / vAkyopamAlaMkAra kI vyAkhyA nimnavata hai|- jisameM pUre eka vAkya kI upamA dUsare vAkya se hI dI jAtI hai, vaha vAkyopamAlaMkAra hai / pahalI chattIsavIM gAthA meM mAlatI latA ke pAsa bha~vara kA jAnA- RSidattA ke pIche taruNa varga ke jAnA kI upamA dI hai| isameM RSidattA aura taruNavarga upameya hai, tathA mAlatI latA aura bha~vara upamAna hai| sAdhAraNa dharma- dolAyamAna honA aura cala par3anA hai| vAcaka zabda - va hai| tIsarI gAthA meM vAcaka zabdajahA~ tahA~, sAdhAraNa dharma-paMjarachuhA haMsanI aura narmadAsuMdarI donoM ke lie hai / narmadAsuMdarI vezyA ke kabje meM hai isalie unake lie bhI sAdhAraNa dharma banatA hai| upamAna-haMsanI aura upameya- narmadAsuMdarI hai| For Private and Personal Use Only daTThUNa annasamaM niyayasiriM harisamaJjamattaM va / nannaccai vva niccaM pavaNuddhuyadhayavaDakarehiM // 27 // (aura bhI- apanI ananya lakSmI ko dekhara harSa ke mada se unmatta banI huI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 24 September-2016 vaha nagarI pavana se ur3atI huI dhvajA rUpI karoM se nitya nRtya karatI huI lagatI thii|) muNisAvAo bhIyA paDiyA kaha ittha dAruNe vsnne| kUyamivAo(?) tatthA khittA rUdde samuddammi // 389 // (muni ke zrApa se DarI huI maiM yahA~ kaise dAruNa duHkha meM A pdd'ii| mAno kue~ se nikAlakara bhayaMkara samudra meM DAla dI gyii|) uparyukta gAthAe~ utprekSA alaMkAra kA udAharaNa haiN| utprekSAlaMkAra kI vyAkhyA nimnavata haisambhAvanamathotprekSA prakRtasya samena yat / / 10.136 / / arthAt prakRta-varNya upameya kI sama-upamAna ke sAtha sambhAvanA utprekSA kahalAtI hai| sattAIsavIM gAthA meM kriyA pada ke sAtha 'vva' hai, isalie utprekSAlaMkAra ghaTita hotA hai| 389 gAthA meM adhyAhAra se vAcaka zabda kI anuvRtti ho jAtI hai, ataH yahA~ utprekSAlaMkAra hai| isa prakAra hamane dekhA kI narmadAsuMdarI kathA meM anekAneka alaMkAra jagaha jagaha bhare par3e hai jinase na kevala narmadAsuMdarI kI zobhA bar3hatI hai, balki pAThaka ko bhI par3hane kA AnaMda AtA hai| saMdarbha graMtha : 1. kAvya prakAza vyAkhyAkAra, AcArya vizvezvara prakAzaka-jJAna maNDala limiTeDa, vArANasI 1960 2. nammayAsuMdarI kahA, sampAdaka- DaoN. ke. Ara. candra, prakAzaka- prAkRta jaina vidyA vikAsa phaMDa, 77-374 sarasvatI nagara, AjAda sosAyaTI ahamadAbAda- 1989 3. nammayAsuMdarI kahA, kA samIkSAtmaka adhyayana, zodhaprabaMdha- rAjazrI rAvala, ahamadAbAda- 2009 For Private and Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir keTalAMka mahattvanAM pharamAnapatro saMgrAhaka-munizrI nyAyavijyajI mogalakulatilaka samrA akabare jagadguru zrI hIravijayasUrIzvajI ane temanA ziSya parivArane ApelAM pharamAno kRpArasakoSa' ane 'sUrIzvara ane samrA vagere graMthomAM prakAzita thayelAM che. temaja jahAMgIra, zAhajahAM ane auraMjheba vagerenAM pharamAno "sUrIzvarane samrA "zatruMjaya prakAza' zatrujya memorenDama, rakhopAnA jarUrI patro vageremAM prakAzita thayAM che. huM ahIM keTalAMka mahattvanAM pharamAnono paricaya ane anuvAda ApavA dhAruM chuM. A pharamAna bhAvanagaramAM bharAyelI gujarAta sAhitya pariSadanA I.sa. 1924nA adhivezananA rIporTamAM prakAzita thayAM che. phArasI bhASAnA samartha abhyAsI ane gujarAtanA sAkSararatna zrIyuta kRSNalAla mohanalAla jhaverIe e pharamAna saMpAdita karyA che. zrI phorbsa gujarAtI sabhAnA saMgrahamAM kelIka jUnI sanado ane jUnAM bAdazAhI pharamAno che. te temaNe gujarAtanA itihAsane upayogI dhArI temAM saMpAdita karyA che. A pharamAno gujarAtanA itihAsamAM jema upayogI che, temaja jainadharmanA prabhAva upara paNa suMdara prakAza pADanArAM che. muslIma samayamAM ane temAMye mugalAI jamAnAmAM jainadharmamAM prAbhAvika AcAryo ane prAbhAvika zrAvako kevA hatA teno khyAla A pharamAno Ape che. huM pahelA saMkSepamAM te pharamAnono paricaya ApIza ane pachI mULa pharamAnono anuvAda ApIza, jethI vAcako tene barAbara samajI zake. paheluM pharamAna janarala goDArDanuM che. eka vijayI senApati potAnA vijayapraveza vakhate prajAne je AzvAsana ane zAMti Ape che te A pharamAnamAM che. dareke vijayI senApati AvAM ja jAheranAmAM bahAra pADe che. aMgrejoe amadAvAdamAM praveza karatAM A pharamAna bahAra pADyuM hatuM. amadAvAdanI janatAne A pharamAna jANAve che ke "amadAvAnI raiyate zAMtithI rahevuM ane potAnuM niyamita kAmakAja karavuM. temane temanA kAmamAM koI khalela nahi pahoMcADe". hIjarI saM. 1194mAM A pharamAna bahAra paDyuM che, tA. 5 mahino saphara. A pharamAnamAM saMvata musalamAnI Apyo che. ane mahoramAM zAhaAlamanuM nAma che, je vAcako pharamAnathI joI zakaze. For Private and Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 26 September-2016 A sivAyanAM pharamAno mogala samrAT jahAMgIra ane zAhajahAMnAM che. A pharamAnomAM mogala bAdazAhonAM potAnI binamuslIma janatA pratyenAnAM sadbhAva, temanA dharmane mAna ApavAnI lAgaNI ane temanA pratyenI pakSapAtarahita monavRtti jaNAI Ave che. A bAdazAhone potAnA dharma pratye prema ane Adara hoya te svAbhAvika che, paNa anya dharmavALI prajAnuM mana na duHkhAya eno paNa teo pUro khyAla rAkhatA hatA. A nIti bAdazAha akabarathI vadhu prasiddhi pAmI hatI. jIvahiMsAnI manAi, zikArano pratibaMdha ane jainamaMdiro, dharmazALAo ane dharmasthAnonA upayogamAM paradharmIonI Dakhalono aTakAva; e A pharamAnonI mukhya matalaba che. bIjuM pharamAna amadAvAdanA nagarazeTha zAMtidAsane ApeluM che. temAM pAlItANA majakura zeThane inAmamAM ApyAno ullekha che. temaja tyAM AvanAra yAtrikone koIe satAvavA nahIM, ke harakata karavI nahIM tenI tAkIda che. A pharamAna zAhajahAMnanA samayanuM che. tene gAdIe beThAne traNa varasa thayAM che ane tA. 29 moharama ulaharAma mahino che. sanada upara bAdazAha zAhajahAMnI mahora ne sikko che. trIjuM pharamAna te vakhatanA jaina saMghamAM uThelA eka vaMToLa upara accho prakAza pADe che. jaina saMghamAM prAyaH dareka be ke traNa saikA pachI koI ne koi navo matavADo Ubho thayA ja kare che ane teno pratyAghAta AkhA samAjamAM Ubho thAya che. ane eka vAra to vaMToLanI jema tenI asara mUkato jAya che. Avo ja eka vaMToLa loMkAzAhe loMkAmata calAvyA pachI UThyo hato. ane jema atyAre kAnajIsvAmInA nUtana paMthathI je vaMToLa UThyo che tevuM ja vAtAvaraNa te vakhate pragaTeluM jaNAya che. A pharamAna ema sUcave che ke loMkAzAhanA navIna matavAdIoe bAdazAhanA darabAramAM araja peza karI che ke amadAvAdanA zeTha zAMtidAsa ane sUradAsa vagere mahAjanoe amArI sAthe khAnapAna, roTI ane beTI vyavahAra baMdha karyo che te punaH cAlu thAya. parantu A arajano javAba ApatAM pharamAnamAM pharamAvAmAM AvyuM che ke khAna-pAna-roTI-beTIno vyavahAra e darekanI marajI upara AdhAra rAkhe che, temAM koInuM dabANa cAlI zake nahi. paNa eTalI sUcanA che ke koIe koIne aDacaNa na karavI, koIe koIne herAna na karavA, A arajI te vakhatanA gujarAtanA subA mahamada dArA zakuha (zikoha) ne thayelI che. For Private and Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sitambara-2016 27 zrutasAgara cothuM pharamAna- A pharamAnamAM to te vakhatanA mugala samrATonI hindu jAti pratye, hindu dharma pratyenI niSpakSapAta nItinuM AchuM darzana bahu ja suMdara rIte thAya che. prasaMga evo che ke samrAT zAhajahAM dilhInA takhta upara gAdInazIna thayo che. nyAya ane nItithI bhAratavarSanuM pAlana kare che. A vakhate auraMgajhebane gujarAtanI sUbAgIrI soMpAyelI che. enA jhanUnI ane dharmAMdha svabhAva mujaba sUbAgIrInA toramAM zeTha zAMtidAse baMdhAvelA eka bhavya jainamaMdira upara tenI dharmAMdhatAnI krUra dRSTi paDI che ane tyAM thoDI meherAba (kamAno) banAvI tene masIda banAvI che. bAdazAha pAse A saMbaMdhI phariyAda jatAM bAdazAhe meherAbavALA bhAga ane jaina maMdira vacce dIvAla caNAvI levarAvIne jaina maMdiramAM pUrvavat darzana pUjana hakka-vyavasthA zAMtidAsa zeThanI marajI mujaba thAya tevo humaka Apyo che, temaja keTalAka phakIroe tyAM dhAmA nAkhyA haze ane maMdiramAM jatA AvatA bhaktone aDacaNa karatA haze, bAdazAhe temane mATe tyAMthI UThI javAno hukama kADhI maMdirane ane bhaktajanone zAMti ApI che. vaLI te vakhate 'bAvarI' jAtanA keTalAka mANaso jaina maMdiranI imAratano masAlo upADI lUMTI gayA che te pAcho apAvavA ane tema na bane to rAjyanA kharce te masAlotenI kiMmata apAvavAnuM sUcavyuM che. potAnA putranIye paravA karyA sivAya bAdazAha zAhajAhAMe karelo. A hukama tenI niSpakSa vRttino acUka purAvo che emAM to saMdeha nathI ja. A pharamAna 1081 hIjarI saMvatanuM che. pharamAna upara mahora samrATnA putra mahaMmada dArA zakuhanI che. pAMcamuM paramAna zeTha zAMtidAsanI mogala samrATnA darabAramAM keTalI lAgavaga, keTaluM calaNa haze te sUcave che. zeThanA bAgabagIcA, havelIo, dukAno-peDhIonA rakSaNa mATe A pharamAna che. temane, temanAM pharajaMdone ke nokarone aDacaNa na paDe; temanAM bAgabagIcA, havelIomAM koI aphasaronA dhAmA na naMkhAya, temaja temanI milakata japta na thAya, ane temanA nokarone bhADuM vagere ugharAvatAM koI DakhalagIrI na kare te saMbaMdhI sakhata AjJA che. A pharamAna hIjarI saM. 1045nuM che. lekhanA upara bhAgamAM mahora sikko samrATa zAhajahAMno che ane bIjo sIkko dArA zakuhano che. chaThThuM pharamAna AkhA jaina saMghane lagatuM che. mogala samrATonA darabAramAM jainonuM keTaluM mAna hatuM tenuM A pharamAna ApaNane pUrepUruM bhAna karAve che. jaino For Private and Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR [28 September-2016 sadAya nyAyapriya, dharmapriya, ane zAMtipriya rahyA che. temaNe anyAya ane anIti sAme pathyaprakopa pragaTAvyo che. samAjanI-prajAnI netAgIrI karI che ane prajAnA hitamAM potAnuM hita mAnI rAjA ane prajA vacce pularUpa banI dezabhakti ane prajAhitanA kAryo karI potAnAM dharmasthAnonI paNa khUba khUba rakSA karI che. A pharamAnamAM zeTha harakhA paramAnaMdajIe samrA jahAMgIranA darabAramAM arajI karI, te vakhatanAM mahAn yugala jainAcAryo zrI vijayasenasUri, zrI vijayadevasUri ane khuzaphahama (sArI buddhivALA. khuzaphahamanuM biruda bAdazAha jahAMgIre siddhicaMdrane ApyuM che temaja samrATa akabare maMdivijayane ApyAnuM prasiddha che. A maMdivijayajI kadAca te ja hoya, khuzaphahama sArI buddhivALA. zrI vijayasenasUrijI jagagurU zrI hIravijayasUrIzvarajInA mukhya padhara che. teo paNa samrATa akabaranI vinaMtithI lAhora akabarane maLyA hatA. zrI vijayadevasUri, zrI vijayasenasUrijInA paTTadhara che. ane samrATa jahAMgIra temane mAMDavagaDhamAM maLyo hato.) naMdivijaya temanAM dharmasthAno upAzrayo ane maMdironI rakSAnI mAMgaNI karI che. dharmasthAnomAM koI Utare nahIM, AzAtanA kare nahIM ane dharmakAryamAM dakhala kare nahIM temaja siddhagiri-zatrujya tIrtha upara jatAM yAtrALuono kara mApha karAvyo che. ane A pharamAnamAM jaNAvyA mujabanA divasomAM ahiMsA-amArI paLAvI che. mogala samrATa akabaranA darabAramAM jaI jagadgurU zrI hIravijayasUrijIe jaina zAsananI je prabhAvanA karI, jainadharmano je pracAra karyo ane jaina sAdhuonAM tyAga-tapa-saMyamano je prabhAva besADyo ane ahiMsA dharmanI je udghoSaNA karAvI; te mArga temanA ziSya-praziSyomAM zrAvakomAM ane anya gacchIya AcAryo dvArA paNa cAlu rahyo hato, jenAM phaLa ApaNe AvAM pharamAno dvArA jANI. zakIe chIe. A chaye pharamAnono sAkSara zrI kRSNalAla mohanalAla jhaverIe karelo anuvAda, jaina janatA mATe upayogI samajIne, gUjarAtI sAhitya pariSadanA i.sa. 1924nA ahevAlamAMthI sAbhAra lai ahIM ApuM chuM. keTalAka aprasiddha jUnA lekho saMpAdaka-zrIyuta rA. rA. zrI kRSNalAla mohanalAla jhaverI 1. (paheluM pharamAna) zrI phorbsa gujarAtI sabhAnA saMgrahamAM keTalIka jUnI phArasI sanado ane For Private and Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 29 zrutasAgara sitambara-2016 keTalAMka jUnAM bAdazAhI pharamAno che e sanado tathA pharamAnonI saMkhyA hoTI nathI. paraMtu je che te keTaleka bhAge gujarAtanA itihAsane upayogI che e saMgrahamAMthI eka phArasI lekhanuM bhASAMtara thoDA vakhata para "gujarAtInA dIvALInA aMkamAM "pezvA sAtheno eka karAra" e mathALA heThaLa prasiddha karavAmAM AvyuM hatuM. gujarAtanI arvAcIna sthitine lagato e karAra hato. e sthiti joDe saMbaMdha rAkhato eka bIjo lekha e saMgrahamAMthI maLI Avyo che. je vakhate janarala goDArDa (General Goddard)nA hAthamAM amadAvAda AvyuM te vakhate eNe eka jAheranAmuM prasiddha karAveluM. te jAheranAmAnI kharI nakala goDArDanI sahI sAthenI e saMgrahamAMthI maLI AvI che. dareka vijayI senApati evI rItanAM jAheranAmAM ke DhaMDherA potAnA tAbAmAM AvelI raiyatanA sAntavana arthe bahAra pADatA, ane hajI paNa pADe che. chellI mhoTI laDAI vakhate jarmano paNa evAM jAheranAmAM Thera Thera bahAra pADatA hatA. A jAheranAmuM TakuM paNa muddAsara che. zAba Alama bAdazAha gAjhI amIra uddolA janarala goDArDa bahAdura phatehajaMga phIdavI sane 1194 asala mujaba nakalaH nathu (nAnu) zaMkara subA vagere amadAvAdanI riyAta, e zaheranA vatanIo tathA tyAM rahenArA ane vasanArA saghaLAne mAluma thAya ema thAo ke have sau lokoe khAtara jamA rAkhI potAnA makAnamAM rahevuM. ane koI paNa rItano aMdezo ke Dara potAnI haMmezanI raheNI karaNI saMbaMdhe na rAkhatAM rojanA kAmakAjamAM mazagUla rahyA javuM, kAraNa koI paNa mANasa temane koI rItanI aDacaNa ke aTakAva karaze nahi. A bAbata temaNe khAtarI rAkhavI, ane AmAM lakhyA mujaba hemaNe vartavuM. lakhuM tArIkha 5 mahIno saphara hI. sa. 1194 te gIdIe beThAno sane 35 (aMgrejImAM sahI) Thomas Goddard jAhAMgIra ane zAhajahAMna bAdazAhanA vakhatamAM amadAvAdano jaina vepArI, jhaverI zAMtidAsa (ke satidAsa) bahu vagavAlo mANasa thaI gayo hoya ema jaNAya che. e bAdazAhonA taraphathI ene ghaNAM pharamAno maLyAM hoya ema lAge che, ane te sarve jainadharmanA siddhAMtone anusarI cAlanArAone dareka rIte aDacaNamAMthI For Private and Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 30 September-2016 mukti rAkhavAne mATe eNe kADhAvyAM che jIvahiMsAnI manA, zikArano pratibaMdha, jaina daherAsara tathA dharmazALAo vigerenA upayogamAM paradharmIo taraphathI thatI aDacaNono aTakAva, e A pharamAnonI mukhya matalaba che. potAnI hiMdu raiyatane heno dharma, tyenI marajI mujaba abAdhita rIte pALavA devA mATe hemAM dareka rIte kALajI darzAvavAmAM AvI che. zetruMjAnI AsapAsa jAnavaronI katala ke thano zikAra na thAya tathA tyAM mAchalAM mAravAM ke pakaDavAM nahi, evo koi pharamAnathI hukama thayo che, to koI bIjA pharamAnathI hiMduonI dharmanI jagA pAse koi eka musalamAna phakIra gerakAyade daragAha banAvI beTho hato tyene ekadama khasI javAnI AjJA thaI che. A pharamAnonI bhASA phArasI che ne majakuramAM apakSapAtapaNuM lITIe lITIe tarI Ave che. dharma saMbaMdhI chUTa hemAM vAkye vAkye dekhAI Ave che. e pharamAnomAMthI thoDAMka namUnArUpe ApyAM che. a (bIjuM pharamAna) soMraTha sarakAra hAlamAM kAma karatA tathA bhaviSyamAM thanAra amaladAro jeo sultAnanI maherabAnInI AzA rAkhe che, tathA te maherabAnIne yogya gaNAvA mAge che hemane mAluma thAya ke gUdde ul akarAna (eka khetAba che) zAMtidAsa jhaverIe, svarga samAna amArI darabAramAM eka arajadAra tarIke, araja karI jaNAvyuM ke sadarahu sarakAranA tAbAnA paragaNAmAM moje pAlItANA nAme eka gAma AveluM che hemAM hiMduonI pUjAnuM eka sthAna jene zetruMjo kahe che te AveluM che ane tyAM AsapAsanA mANasonI tIrtha mATe jAtrA karavA Ava-jAva thayA kare che tethI uMcA darajjA ane umadA pIvAlA (bAdazAha)no hukama kADhavA tathA pradarzita karavAmAM Ave che ke pAnakhara RtunI zarUAtathI (pIcIIla mahInAthI) majakUra mojo (gAma) upara jaNAvelA gUdde u akarAnane hame maherabAnInI rAhe InAmamAM ApIe chIe ane tethI saunI pharaja che ke, e InAma hemaNe kabUla rAkhI koI paNa rIte tene harakata karavI nahIM. ane AsapAsanA mANaso tyAM nizciMta paNe tIrtha karavA Ave jAya, hemane A hukamanI rUe koI paNa rIte harakata hallo karavo nahi. lakhyuM tA. 29 mohorama ul harAma mahIno. gAdIe besavAnuM varSa trIjuM. A sanaMdanA uparanA bhAgamAM zAhajahAna bAdazAhanAM mahora ne sikko che, ane koI alItakIkhAna mAraphata e mokalavAmAM AvI che evuM lakhyuM che. (vadhu AvatA aMke....) For Private and Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir parama pUjya rASTrasanta AcArya zrI padmasAgarasUrijI kA 82vA~ bhavya janmotsava evaM kailAsazrutasAgara bhAga-19, 20 va 21 kesAtha anya pustakoM kA vimocana zrI puSpadaMta zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, seTelAiTa, ahamadAbAda ke tattvAvadhAna meM parama pUjya rASTrasaMta AcAryadeva zrI padmasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhaba kA 82vA~ janmamahotsava ke upalakSya meM Ayojita kAryakrama ke antargata gujarAta vizvavidyAlaya ke sabhA bhavana meM bhavya guruparvotsava dinAMka 11 sitambara, 2016 bhAdrapada zukla 9 (dvi.) ko harSollAsa pUrvaka manAyA gayA. isa maMgalamaya avasara para pUjya AcAryazrI kA AzIrvAda va unakA abhivAdana karane hetu unake aneka ziSya-praziSyagaNa tathA zramaNIvRMda upasthita the va vizeSarUpa se padhAre zeThazrI ANaMdajI kalyANajI peDhI ke pramukha mAnanIya zeTha zrI saMvegabhAI lAlabhAI, sAhitya kSetra ke padmazrI avorDa se vibhUSita DaoN. kumArapAla desAI, zrI aMkita trivedI, aneka jaina saMghoM ke pramukha kAryakartA, vyApAra kSetra se zrI vasaMtabhAI adANI Adi, rAjanItika kSetra se sthAnIya vidhAyaka zrI rAkezabhAI ke sAtha aneka rAjanetA, 'tAraka mahetA kA ulTA cazmA' kI TIma se zrI bhavya gAMdhI (Tapu) Adi dezabhara se padhAre gurubhaktoM kI upasthiti se janmotsava kI bhavyatA bar3hI. __ zrI puSpadaMta jaina saMgha ke TrasTI zrI kalpezabhAI vI. zAha ne upasthita janasamUha kA svAgata karate hue kahA ki maiMne pUjya rASTrasanta ko pichale 50 dinoM meM jitanA jAnA hai usameM yaha kaha sakatA hU~ ki pUjyazrI karuNA, vAtsalya, tyAga-tapa kI pratimUrti haiM. inakA guNagANa karane meM zabda sAmarthyavAna nahIM haiM. AcArya zrI vinayasAgarasUrijI ma. sA, AcArya zrI devendrasAgarasUrijI ma. sA, AcArya zrI hemacaMdrasAgarasUrijI ma. sA, AcArya zrI ajayasAgarasUrijI ma. sA, paMnyAsa pravara zrI aravindasAgarajI ma. sA.,gaNivarya zrI prazAMtasAgarajI ma. sA., Adi ne apane pravacanoM meM janmotsava evaM pUjyazrI ke jIvana kavana ke mahattvapUrNa pahaluoM para prakAza DAlA. pUjya AcAryazrIjI ne kahA ki saMsAra ke paribhramaNa se chuTakArA prApti hetu paramAtmA zrI mahAvIra ke batAe upadezoM kA pAlana karanA hogA, tabhI hama apanA mAnavajIvana saphala kara sakate haiM. pUjya mahAtmAoM kI pavitra vANI se saMpUrNa vAtAvaraNa dharmamaya banA huA rahA. bhavya guruparvotsava kA zubhAraMbha maMgaladIpa prAgaTya se huA. bAlaka bAlikAoM ne abhivAdana nRtya prastuta kara pUjyazrIjI ke prati apanI bhAvanAe~ prakaTa kIM to prasiddha gAyaka narendra vANIgotA ne bhaktipUrNa gItoM dvArA saMpUrNa vAtAvaraNa ko bhaktimaya banA diyA. upasthita aneka mahAnubhavoM ne bhI pUjyazrIjI ke prati apanI maMgala bhAvanAe~ prakaTa kI. pravacana zrRMkhalA ke madhya upasthita mahAnubhavoM kA abhinandana kiyA gayA. pUjyazrIjI ke janmotsava ke pAvana avasara para aneka zrIsaMghoM evaM zrImAnoM dvArA zruta saMpadA ke saMrakSaNa ke kSetra meM agraNI AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira evaM SMJAK kobA ke vikAsa evaM saMcAlana hetu vizAla sahayogarAzi kI udghoSaNA kI gaI. For Private and Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 SHRUTSAGAR September-2016 isa pAvana avasara para zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobA ke mAnanIya TrasTI zrI hemantabhAI sI. rANA ko kobA TrasTa kI ora se cA~dI ke pleTa para kobA tIrtha ko unake dvArA mUlameM se khaDA karane hetu kiye gae atulanIya yoga dAna hetu jainasevAratna (puraSkAra) ke rUpa meM abhinaMdana patra arpita kiyA gayA tathA saMsthA ke prati unakI samarpitatA evaM kAryoM kA guNagANa kiyA gayA. bhavya guruparvotsava ke aMta meM sabhI padhAre hue mahAnubhAvoM ke lie zrIsaMgha dvArA sAdharmikabhakti kI sundara vyavasthA kI gaI thI. sabhI kAryakrama bar3e hI utsAhapUrvaka saMpUrNa dhArmika vAtAvaraNa meM sampanna huA. prastuta prasaMga para nimna graMthoM kA kiyA gayA vimocana AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA dvArA prakAzita-kailAsa zrutasAgara graMthasUcI kA bhAga 19, 20 evaM 21, jaina rAmAyaNa bhAga 1 se 3, mayaNA, prazamarati, pApaNe bAMdhyu pANiyAru va bhAratIya purAlipi maJjUSA Adi graMthoM kA vimocana saMpanna huA. bhAratIya purAlipi maJjaSA meM brAhmI, zAradA, graMtha, prAcIna nAgarI Adi cAra lipiyoM kA udbhava aura vikAsa, varNamAlA, lekhana paramparA tathA hastaprata paThana-pAThana saMpAdana vidyA Adi mahattvapUrNa viSayoM para zodhapUrNa vivecana prastuta kiyA gayA hai| pUjyazrI ke 81 varSa pUrNatA para puSpadaMta zrI jaina saMgha dvArA kiye gaye viziSTa anumodanIya anuSThAna 81 jinAlayoM meM aMgaracanA, 81 prabhu kI sevA karane vAle pujArioM kA bahumAna, 81 sAdhusAdhvI bhagavaMtoM ke sevakoM kA tathA upAzraya meM sevA karane vAle sevakoM kA bahumAna, 81 pAThazAlA ke zikSakoM va bAlakoM kA sammAna, 81AyaMbilazAlA ke tapasviyoM kI bhakti, 81 jJAnabhaMDAra ke svayaM-sevakoM kA bahumAna, 81 jaina riksAcAlakoM kA bahumAna, 81 jaina parivAroM ke gRha-sevakoM kA bahumAna, 81 hajAra sAmAyika kI zuddha ArAdhanA, 81 hajAra AyaMbila tapa kI ArAdhanA, 81-81 divyAMgoM apaMgoM ko TrAIsAIkala, vhIlacera, baisAkhI Adi diyA gayA. kobAtIrtha meM paryaSaNa mahAparva kI bhavya ArAdhanA pa. pU. rASTrasaMta A. zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA. ke sadupadeza se nirmita zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra kobA meM paryuSaNaparva daurAna vividha saMghoM se va grAma-nagaroM se acchI saMkhyA meM bhAvika padhAre. 64 praharI pauSadha, chaTTa, aTThama, aTThAI Adi tapazcaryA va pUjA pratikramaNAdi ArAdhanA abhUtapUrva huI. bhagavAna mahAvIra svAmI kI bhavyAtibhavya aMgaracanA ke darzana hetu dUra-dUra se bhaktoM kI bhIDa lagI. aSTamaMgala, 14 svapna Adi kI bolIyA~ Adi meM bhAvikoM ne mana lagAkara dravya vyaya kiyA. jApamagna pU. A. zrI amRtasAgarasUri ma. sA. va pU. muni zrI kailAsapadmasAgarajI ma.sA. kI nizrA meM samayabaddha zrI kalpasUtra-bArasAsUtra ke vyAkhyAna va pratikramaNAdi se ArAdhaka dhanya hue. For Private and Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir HARE R -RREFERE rASTrasaMta AcAryazrI masAgarasUrIzvarajI ma.sA. ke 82veM janmadina prasaMga para dIpa prAgaTya karate hue mahAnubhAva prasaMga para upasthita zramaNavRMda SAESED 1000000000899000000000000000000000000000000 dana Corporation prasaMga para upasthita zramaNivRMda 000000000 0000 0000- 3 000000000000000 100000000000000 For Private and Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Registered Under RNI Registration No. GUJMUL/2014/66126 SHRUTSAGAR (MONTHLY). Published on 15th of every month and Permitted to post at Gift City So, and on 20th date! of every month under Postal Regd. No. G-GNR-338 issued by SSP GNR valid up to 31/12/2018. THITITIATITI rASTrasaMta pU. A. zrI ke janmadina prasaMga kI bhavodadhitAraka naukA BOOK-POST/PRINTED MATTER prakAzaka zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobA AcArya zrI kailAsasAgarasari jJAnamaMdira gAMdhInagara 382007 / phona naM. (079) 23276204, 205, 252, pheksa (009) 23276249 / Website : www.kobatirth.org email: gyanmandir@kobatirth.org Printedia D V HIREN KISHORBHAI DOSHI, on behalf of SHRI MAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA, New Koba, Ta.&Dist. Gandhinagar, Pin-382007, Gujarat. And Print NAVPRABHAT PRINTING PRESS, 9, Punaji Industrial Estate, Dhobighat, Dudheshwar, Ahmedabad-380004 and heat SHRI MAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA, New Koba, Ta.&Dist. Gandhinagar, Pin-382007, Gujarat. Editor : HIREN KISHORBHAI DOSHI For Private and Personal Use Only