Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Scanned by CamScanner sarvajJasiddhau maGgalaM pUrvapakSazca zrImadyAkinImahattarAsUnuharibhadrAcAryavaryapraNI zrIsarvajJasiddhiprakaraNam. lakSmIbhRd vItarAgaH kSatamatirakhilArthajJatA''zliSTamUrti-devendrAryo'prasAdI paramaguNamahAratnado'kiJcanezaH / taccAtaccetivaktA navita-13 thavacano yoginAM bhAvagarbha, dhyeyo'naGgazca sidhdherjayati ciragato mArgadezI jinendraH // 1 // nAstyevA'yaM mahAmohAt , kecidevaM pracakSate / kRpayA tatprabodhAya, tataH sannyAya ucyte||2|| sarvajJApratipattiyanmohaH sAmAnyato'pi hi / nAstyevAbhinivezastu, mahAmohaH satAM mata:||3||* asmASa dUre kalyANaM, sulabhA duHkhasampadaH / nAjJAnato ripuH kazcidata evoditaM budhaiH // 4 // mahAmohAbhibhUtAnAmityanartho mahAn 181 yataH / atastattvavidAM teSu, kRpA'vazyaM pravarttate // 5 // zrutvaitaM ceha sannyAyaM, tathA kliSTasya karmaNaH / kSayopazamabhAvena, prabodho'| pyupapadyate // 6 // tadabhAve'pi tadoSAt , saphalo'yaM parizramaH / kRpAbhAvata eveha, tathopAyavRprattitaH // 7 // zrotRNAmaprabodhe'pi, yanmu-- nIndrarudAhRtam / AkhyAtRRNAM phalaM dharmadezanAyAM vidhAnataH // 8 // alamatra prasaMgena, prakRtaM prastumo'dhunA / pUrvapakSastu sannyAyastatrAtaH kiM| ciducyate ||9||-prtykssaadiprmaann (NAnAM ) gocarAtikrAntabhAvataH / asAdhvI kila sarvajJakalpanA'tiprasaMgataH // 10 // pratyakSeNa pramANena, sarvajJo naiva gRhyate / liMgamapyavinAbhAvi, tena kiMcinna dRzyate // 11 // nacA''gamena yadasau, vidhyAdipratipAdakaH / apratyakSatvato naivopamAne
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJasiddhau // 2 // nApi gamyate // 12 // nArthApattyA hi sarvo'rthastaM vinA'pyupapadyate / pramANapaMcakAvRttestatrAbhAvasya mAnatA // 13 // rAgAdiprakSayAccAsya, sarvajJatvamiSyate / teSAM cAtmasvabhAvatvAt, pratkSayo nopapadyate // 14 // atha nAtmasvabhAvAste, sarvajJaH sarva eva hi / arAgAdisvabhAvatvAnna vA kazcit kadAcana // 15 // kiMca jAtyAdiyuktatvAd, vaktA'sau gIyate paraiH / tataH kathaM nu sarvajJo ?, yathoktaM nyAyavAdinA / 16 // asAviti na sarvajho, vaktRtvAddevadattavat / yaM yaM sarvajJamityAhustaM tametena vArayet // 17 // avazyaM jAtinAmabhyAM sa nirdezyaH parairapi / nirdiSTazcet sa vaktRtvAdasarvajJaH prasajyate || 18 || sarvo vizeSaH sarvajJo, vaktRtvena podyate / apoditavizeSaM ca, sAmAnyaM kAvatiSThatAm ? // 19 // na vaktRtvamadehasya, na cAsau karmaNA vinA / na tadrAgAdizUnyasya, vaktRtvaM tannibandhanam // 20 // vivakSayA ca vaktRtvaM sA cecchAbhAvato hi yat / rAgastataJca vaktRtvAt, na sarvajJa iti sthitam // 21 // atrocyate-- yattAvaduktaM 'pratyakSAdipramANagocarAtikrAntatvAdasAdhvI sarvajJakalpane' ti, tadayuktaM, kuta: 1, yato na sarvapadArthamAhIndriyapratyakSamiti tadgocarAtikrAntatve'pi bhAvAnAM nAvazyamasattAsidhdhiratiprasaGgAt, tadgocarANAmapi satAmevAnumAnAdiviSayatayeSTatvAt, anyathA 'numAnAderapyasattAmAtratve sati atiprasaMgAt, na ca sarvajanapratyakSagocarAtikrAntatve tatra vaH pramANamasti taccetasAM parokSatvAt, tadabhyupagame cAvIndriyArthadarzinaH sattAsidhdhiH, tatsaMzayAnivRttezva, nahi sarvajanagocarAtikrAntA api vaH kharaviSANAdivanna santi dharmAdaya iti tatsaMzayAnivRttiH / na cedaM tatrataH pratyakSam, asAkSAdasampUrNavastuparicchedAtmakatvAt, prayogazca indriyamanonimitaM vijJAnamapratyakSaM prAhmagrahItRvyatiriktanimitotthApitapratyayAtmakatvAt dhUmAdagnijJAnavat, vipakSaH kevalaM, na pratyakSAdivirodhinI pratijJA, asya sAkSAtsampUrNavastuparicchedAyogAt, anIdRzasya ca pratyakSatvAnupapatteH nAsiddho hetuH dharmidharmatvAt, yathoditavijJAnasya hi prAhmagrahItRvyatiriktanimittotthApitapratyayAtmakatvaM svabhA maGgalaM pUrvapakSaya // 2 // Scanned by CamScanner
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJasiddhau // 3 // vatastathApratIteH: atatsvabhAvatve tadanimittatvaprasaGgAt, nAnaikAntikaH, yathoditavipakSe 'bhAvAt, nahi kevale prAhAgrahItRvyAtiriktanimitotthApitapratyayAtmakatvamasti, tasya tathAvidhAtmArthanibandhanatvAt, na virudhdho'pi vipakSa evAbhAvAt, indriyopalabdhinimittamantarA vyAptyAntarAdyapekSArUpatvasya pratItibAdhitatvAt, vizeSavirudhdhasya tattvato'viruSdhatvAt, anyathA sarvatra bhAvAdeva ca hetuvyavahArocchedaprasaMgAt, dRSTAnto'pi na sAdhyAdivikalaH, dhUmAdagnerjJAnasyApratyakSatva sidhdheH, grAhyagrahItRvyatiriktanimittotthApitapratyayAtmakattvapratItezca na sAghanA - vyAvRtyAdi, kevalAdubhayasyApi nivRtteH, AtmanaH sAkSAdarthaparicchedAt sampUrNArthapratItezva, Aha- adhikRta pratyakSeNApi sAkSAdarthapArIcchattiH, na, akSairvyavadhAnAt, tadbhAvena tadabhAvAt, jJAnotpattistebhyaH tatparicchittistu sAkSAdeveti cet, na, tadvyatirekega tadasidhdheH, atatsvabhAvasyotpattau punastatsvabhAvatvavirodhAt na cAnena sampUrNavastvavagamo, nIlAderapi vAratamyavyAvRttyAdyaparicchittestathA'nanubhavAt, narasiMhe siMhajJAnatulyatvAditi / arthasvabhAvatvakAryatvAbhAve indriyAdInAM tena pratibandhAsidhdheH tadavagame teSAM liGgatvAnupapattiriti cet, na, jJApyajJApakabhAvena pratibandhAsidhdhyasidhdheH na ca sAmagradyapekSayA grAhyavat jJAnajananasvabhAvatvameSAM sarvathA tadabhinnasvabhAvatve tatastatpratItiprasaMgAt, svabhAvabhede ca sidhdhameSAM jJApakatvamiti / Aha-evamapyamaSiAM jJApakadharmAtikrama:, ajJAtajJApanAt, nahi dhUmAdAviva tajjJAnAdipuraHsaramarthajJAnaM, tathA satyabhAvAt, akSepeNaivArthapratIteriti, na, svabhAvavaicitryatastadbhASasidhdherajJAtajJApaka svabhAvatvAt, jJApakasvabhAvatvaM ceha prayojakaM, anyathA kArye vyatirekastatkAraNatvAMgIkaraNe'pi tattvatastadvadeteSAM hetudharmAtikramaH, buddhyAdiyutatvAbhyupagamAcca, na caitadanupapatirjJepte, teSAmeva tvavetanatvena jJAtRtvAyogAt, kizca parokSamAtratA ceha pratipAdayitumiSTA, mAhmagrahItRvyatiriktanimittamAtratvanetyanucitaH sarvasAghamyAbhinivezaH, na caivaM kevalaM, pAhyagrahItRmAtrApokSitatvAt, karmakSayAdezca kSayopazamAdizca tulyatvAdityalaM prasaMgena / nacA 'zeSapadArthamAhmatIndri pUrvapakSa khaNunam // 3 // Scanned by CamScanner
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJasiddhau 11 8 || zabda ya pratyakSa gocarAtikrAntatvamasyobhayAsidhdheH abhyupagamavirodhAt vivAdAnupapattezca anumAnagocarAtikrAntatvaM punarasidhdhameva, sarve dharmAdayaH kasyacit pratyakSAH, jJeyatvAd ghaTavat, vipakSo na kizcidityanumAna sadbhAvAt / atrAha - nedamanumAnaM, tadAbhAsatvAt iha prasidhdhAviSezaNatvAdaprasidhdhavizepaNa: pakSa:, tathAhi--sarve dharmAdayaH kasyacit pratyakSA ityatrAtIndriyapratyakSeNa pratyakSatvaM sAdhayitumiSTaM na tatkasyacit prasidhdhamiti heturapyanaikAntikaH, apratyakSasyApyabhAvasya jJeyatvopapatteH, dRSTAnto'pi sAdhyavikalaH, jAtyantarapratyakSeNa pratyakSatvAsidhdheH, itaro'pi sAdhanAvyAvRttaH nakiJciditi tucche'pi jJeyatvAnivRtteriti, atrocyate, yattAvaduktamaprasidhdhavizeSaNatvAdaprasidhdhavizeSaNaH pakSaH [ itaro'pi sAdhanAvyAvRttavizeSaNa: ] ityetadayuktam, anumAnocchedaprasaGgAt, sarvatrAprasidhdhavizeSaNapakSAbhAsatvApatteH evaM hyanityaH ityAdAvapi varNAdyAtmakavyAktisamavAyyanityatvenAnityatvaM sAdhayitumiSTaM na tat kacit prasidhdhamityapi vaktuM zakyatvAd, anityatvajAtiparimahAdadoSa iti cet itaratrApi pratyakSatvajAtiparigrahe ko doSa: 1, iSTAsidhdhiriti cet zabdAnityatvAdau samAna etra doSaH, laukikatvAdanityatvAderasamAnatA iticet, na, alaukikasyApi vedApaurupeyatvAdermeyatvena tvayA 'pyaGgIkRtatvAt heturapyaduSTaH, abhAvasyApratyakSatvAsidhdhairvastudharmatvAt anyathA vastvanupapatteH, tasya ca pratyakSatvAt, atadhdharmasya cAtyantAsa to jJeyatvAyogAt mAnena jJAyamAnasya tadupapatteH, tucche ca mAnapravRttyasambhavAdabhAvAkhyamAnasya ca tadavizeSAt tadvadapravRtteH / aparastvAha- sarvajJajJAnasya jJeyatve'pi pratyakSatvAnupapatteH tenArthapratyakSatvAt, tatpratyakSatve ca tadapratyakSatvaprasaGgAt tadanyasarvajJapratyakSatve cAnavasthApattervyabhicAra iti etadadhya sat, tasyArthagrahaNArUpasya svasaMviditatveneoktadoSAnupapattarubhayapratyakSatvAt anyathA 'rtha pratyakSatvAsidhdheH, hRllekhazUnyasyAvikRtatvenAtmano darzino darzanAyogAt, vikRtatve cArthaM pazyatastadvikriyaiva cidrUpA'jJAnamiti sarvajJatvAnupapattezca / aparastvAha-heturyenaiva sahAvinAbhUto dRSTastasyaiva gamako bhavati, yathA dhUmo'preH, na sadbhAvamAtrAt pUrvapakSa khaNunam // 4 // Scanned by CamScanner
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Scanned by CamScanner savajJAsaddhATA yasya kasyacit , yathA sa eva dhUmaH pAnIyasya, na cAtIndriyeSu bhAveSu pratyakSatvAvinAmAvi jJeyatvaM dRSTaM, kathaM tat teSu tad gamaye?,atrocyate, // 5 // sAmAnyato dRSTAnumAnanIti: tatteSu tad gamayet iti, yathA gatimAnAdityo dezAntaraprApteH, devadattavadityatra, tathAhi-na dinakare gatimattvena dezA-hai |ntaraprAptiravinAbhUtA dRSTA, athacAsau tad gamayati, devadatte dRSTeti sA gamayatIti cet ghaTe'pi pratyakSatvena zeyatvamavinAmAvi dRSTameveti samAna-15 metat , atIndriyapratyakSatvena na dRSTamiti cet devadatte'pi na tathA gaganagatimazvena dezAntaraprAptiriti samAnameva / na sAdharmyadRSTAntadoSaH, hai jAtyantarapratyakSeNa tatra pratyakSatvAsidhdhAvapi sAmAnyena pratyakSatve sidhdheH nyAyyameva, vizeSAnugamAbhAvAt , na vaidhaHdRSTAntadoSaH, na | kiniditi tucchAbhAvato jJeyatvanivRtteH, pratipAdanopAyatvAt tadabhidhAne doSo'nyathA ni:svabhAvatayA na tato jJAnajanmAtiprasaGgAditi / atha cedamanumAnam-anekazAstrakalAsaMvedanasamanvite kasmiMzcit puruSe sarvajJa ityupacaryamANo vyavahArastavanyamukhyApekSaH, gauNatvAt , zauryakrauryAdimati caitre'siMhe siMhavyavahAravat , vipakSazcaitravyavahAra ivi, nAtra pratyakSAdivirodhinI pratijJA, tallakSaNAyogAt , nAsidhdho hetustatra gauNatvasyobhayoH sidhdhatvAt , nAnaikAntikaH vipakSavyAvRtteH, na virudhdho dRSTAntavat pramANAntaraprasidhdhatadanyamukhyApekSatvasAdhanasya tadgrAhakapra|mANaprasidhdhyabhyupagame'navakAzatvAt , na sAdhanadharmAdyasidhdhaH sAdharmyadRSTAntaH, ubhayadharmaprasidhdheH, nAsAdhanAvyAvRttAdiritaraH, caitre khavyavahArA tadubhayanivRtteriti / AgamagocarAvikrAntatvamapyasidhdhaM, 'svargakevalArthinA tapodhyAnAdi kartavya ' mitivacanaprAmANyAt , kevalinazca sarvatvAt , puruSakartRtvAdidamapramANamiti cet na tAvad vaktRtvena tatkartRkatvAsindhiH, na caitat svatantravirodhi 'namastIrthAye' tivacanAt , na ca puruSavaktRkatvamapyasyAprAmANye nimittaM, vedAprAmANyaprasaGgAt, na ca tadavaktRkA vedAH, puruSavyApAramantareNa nabhasyetadvacanAnupalabdheH, anupUrvI| niyatibhAvAdezvetaratrApi tulyatvAt, nacAIdvaktRkatvenAsya prAmANyaM, nizcitAviparItapratyayotpAdakatvena kathaJcit svata eva tadabhyupagamAd, katla
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJasiddhau // 6 // anyathA tadanupapatteH, anupapattizcAsya pramANAbhAvAt, tasya copAdAnetaranimittaprabhAvena svaparAdhInatvAt arthagrahaNapariNAmapratyayAntarAnubhavataH, svaparata eva jJapteH, karmakaraNaniSpAdyasya tadubhayApekSitvena svaparataH svakAryapravarttanAt, na ca vijJAnasyArthaparicchedalakSaNo'pi dharmo vyatirikta eva, tasyAyamiti sambandhAnupapatteH, kathazcidavyatireke ca tadvattasyApi bhAvaH, na ca jJAnasyApi na parataH 'indriyamano'rthasannikarSo hi jJAnasya hetu' ritivacanAt parato bhAvasidhdheH, na cAgamanityatve'pi sarvajJakalpanAvaiyarthyaM tasya vihitAnuSThAnaphalatvAt, na cAdRzyatvenAsya phalakalpanAnupapattiH, svargAdibhiratiprasaGgAt, na ca te sukhAdirUpatvAd dRzyA eveti nyAyyaM, prakRSTasukhAvizeSasyAdRzyatvAt, na ca sukhamAtrAnubhavarUpa eva svargaH, atiprasaMgAt, yataH kutazcittadabhAvena codanAnarthakyApattezca na ca sukhasAmAnyadarzanAt vaH prakRSTatadvizeSa sambhavAnumAnamabAdhakaM, jJAnasAmAnyadarzanena prakRSTatadvizeSasambhavAnumAnaprApteH syAdetad-arhannevAgamasya vaktA (ke balyuktatvaM ) kevalitvAccAsya taduktAnuSThAnaphalatvamitItaretarAzrayadoSaH na ca vedavaktRSvapi hiraNyagarbhAdiSu samAnatvAtteSAmapi vizeSeNa taduktAnuSThAnaphalatvAt, anAdimattvAdasya tadvanta eva vaktAra iti ceditaratrApi samAnametat, arhatAmapyanAditvAbhyupagamAt, te'nyavedavaktRvedavaktAra iti cedaInto 'pyanyArhaduktAgamavaktAra ivi samAnameva, tadanyA rhaduktatvA|napekSitvena teSAM tadvaktRtvAdasamAnamiti cennAnapekSitvAsidhye, tayaivAnupUrvyA'bhidhAnAt, anyAInmukhAdhItAgamavaktAro na bhavantItyasamAnameveti cena, jAtismaraNAtizayavedavaktRtvavat kevalAtizayatastadA tathA''gamavaktRtve'nyAInmukhAtatvasyAprayojakatvAt, anyadA cAnyatadvaktRtvamukhAdhItatvasya tatrAityapi samAnatvAt, avedatvAdAgamasyAsamAnamiti cennAveda evAgame nyAyamArgatulyatAyAH pratipAdayitumiSTatvAd, anyathA vedasyApyanAgamatvAt nAsmaduktanyAyAnupAtitvamiti vaktuM zakyatvAt, bhavadAgamaprAmANye vigAnamiti cet ? vedaprAmANye'pi tulyametat, tathApi sa eva pramANaM nAgama iti cenna kozapAnAdRte pramANAbhAvAt evamitaretarAzrayadoSAnupapattezvodanAnuSThAnaphalatvenAgamAt sidhdhaH sarvajJa pUrvapakSa khaNunam // 6 // Scanned by CamScanner
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa Scanned by CamScanner m sarvajJasiddhau iti / upamAnagocarAtikrAmbatvamapi na nyAyasaGgatamupalabdhasarvajJasya hRdratAzeSasaMzayaparicchedAvinA tadanyopalabdhau tatsAdRzyapratItisidhdheH,agRhI lA tamogavayasya gavyapyasidhdheH, na caitAvatA gostadgocarAtikrAMtatvaM, anabhyupagamAt, na sa kenacid gRhyata ityasidhdhaM, vikalpAnupapatteH, tathAhi-ki | pramANena na gRhyate utApramANena veti vAcyaM?, yadyapramANena sidhdhaM sAdhyate,tasyApramANena grahaNAnabhyupagamAt ,atha pramANena kiM tadgrAhakeNotAtad| grAhakeNeti?,na tAvattagrAhakeNa, tasya tadgrahaNavirodhAt,tathAhi-tagrAhakaM na ca tad gRNAtItivirudhdhametat ,atagrAhakAgrahaNe tu tadabhAvAsindhiH, tadabhAve'pi ghaTAdibhAvasidhdheH, tathAhi-na paTAdigrAhakeNa pramANenAgRhyamANA api santo na santyeva ghaTAdayaH, tadgrAhaka pramANameva nAstIti ceducyate kiM bhavata evotAho sarvapramAtdRNAmiti?, yadi bhavata eva sidhdhaM sAdhyate, bhavataH parokSatvAt pravacanArthAnavagatezca, atha sarvapramAtRNA| mityatra na pramANaM, tazcetasAmapratyakSatvAd,anyathA tadmAvanizcayAnupapatteH, tatpratyakSatAbhyupagame ca tatsaMvedanavataH tathA'tIndriyopalammakatvAbhyupagamAt tadbhAvasidhdhireva, pradhAnAdInAmapyevaM pratiSedhAnupapattitaH tatsattApatteryatkizcidetaditi cenna, svato'darzanAdatIndriyopalammakapuraSavacanata autsukyAnupapattezca tatpratiSedhasidhdheH,asarvajJena tadgrahaNamapi na yuktyupapannamiti cenna, hRdgatAzeSasaMzayacchedAdinA tdgrhnnopptteH| asampUrNavaiyAkaraNAdirapyavagatakatipayapRSTasUtrAdikAthitayathAvAsthitArthatatvaiH sampUrNavaiyAkaraNAdigrahaNadarzanAt , sarvatra tathA taLyavahArasidhdheH, | anyathA taducchedaprasaGgAt , abrAhmaNena brAhmaNaparijJAnAnupapatteH,tatsvayaMkathanasya sarvaze'pi tulyatvAd ,hRdgatAzeSasaMzayaparicchedyapIdAnIM na kAzcadupalabhyata iti cet satyamidaM,ihedAnI kAladoSatastadanabhyupagamAt , tadAnImAsIdityapi kathaM jJAyata iti cettadupalabdhasampradAyAvicchedena, na sa duHsampradAya ityatra kiM pramANamiti ced brAhmaNyAdhigamasampradAye'pi samAnamatet,tadvyavahArabAdhA'bhAvadarzanAdasamAnamiti cenna,itaratrApyubhayamAvAtsamAnameva, dRzyate ca vedAdhyayanAdivattanamaskArasthApanAdirbAdhArahito vyavahAra iti, agRhItagogavayasyApi goriva nopamAnagocarA lavala
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Scanned by CamScanner sarvajJasiddhau tikrAntatvameva, etenAsarvajJapuruSasAdhAdasarvajJatvopamAnameva tatra yuktamiti yaducyate paraistadapi pratyuktaM, na copamAnopameyayoH prasidhdhasAdhA-II pUrvapakSa // 8 // raNadharmAtirekeNa sarvadharmarupamAnapravRttiH, yathA zastrI zyAmA devadattA, tatra hi sAdhAraNazyAmatvAvachinnarUpataiva kevalaM pratIyate, nAnye zastrIgatA | dharmAH, tadadhyArope tu zastrIrUpataiva syAt , iha cAsarvajJAH puruSA upamAnaM upameyo vivakSitaH puruSavizeSaH, kastayoHprasidhdhaH sAdhAraNo dharma iti * vAcyaM, vaktRtvapuruSatvAdiriti cema, sidhdhyasAdhyatApatteH, yathA puruSo vakto tathA'yamapItyabhyupagamAt , etatsAdharmyasidhdhyA tatrAsarvajJatvasyA| pi siddhiriti cet na devadattAyAmapi zyAmatvasidhdheH taikSNyAdi bhAvaprasaGgAt , dRSTavirodhAdaprasaMga iti ceditaratra tadvirodhAbhAvaH kena sidhdha iti vAcyaM, tadbhAvo'pi kena sidhdha iti cedavirudhdhavidhestena virodhena sahAvasthAnAbhAvaniyamAbhAvatastatsambhavopapatteH, avirudhdhazca jJAnaprakarSo vaktavAdineti / arthApattigocarAtikrAntatvaM yukyanupapannameva, ' agnihotraM juhuyAtsvargakAma' ityAdau dRSTasya havanAdeH sutasya ca svargAderarthasya tatsAdhyasAdhanasambandhajJAtAramantareNAnupapatteH, azakyazcAyaM puruSeNa jJAtumRte'tIndriyArthadarzanAt , aparasmAt puruSAt hAyata iti cet so'pi tena tulyaH, naivaMjAtIyakeSvatIndriyeSvartheSu tajjJAnaprAmANyamupaityandhAnAmiva jJAnaM rUpavizeSeSviti, etenAnAdivRddhasampradAyaH pratyuktaH, sarveSA| mevAtra vastunyandhatulyatvAt , adhikRtavacanAdevAsau vijJAyata iti cet, na, vAkyArthapratipattAvapi tanizcayAnupapatteH, laukikavAkye kacitta-12 dAve'pyarthatathA'bhAvadarzanAt , tasya puruSabuddhiprabhavatvena tadAyatto'rthatathA'bhAvo naivamasya apauruSeyatvAditi cet , na, evamapyadhikRtabhedavatta-18 darthabhedAzaGkApatteH, pradIpavat svArthaprakAzanAda nApa ttiriticet, na, pradIpArthavadavizeSeNa tadarthapratipattyasiddheH, saGketAdanekadhA tadarthopalabdhestatasvabhAvatvAdanekArthatvAcca tasyAdoSaiti cet, na, tathA viruddhArthAnupapatteH, dRzyate ca 'sarva vidyasye' tyAdau saGketabhede na tadastitvaviruddhArtha-12 // 8 // | prakAzanamiti, nAstitvameva tatrAviparItamiti cet, na, itaraprakAzanAnupapatteH, pradIpendIvararaktaprakAzavadupapattiriti cet , na, avizeSeNa 5 *OMOMOMOM
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Scanned by CamScanner pUrvapakSa khaMDanaM // 9 // FREE tatprakAzanaprasaGgAt , aSTadoSAt tat (tathA hi) prakAzanamiti cet, na, itaratrApyavinambhaprasaGgAt , tadevAraSTadoSAt netaraditi nirvAca-18 kapramANAbhAvAt, atIndriyArthatvAd tatsAkSAtkAriNazcAnabhyupagamAt , tadvyatirekeNa ca tadvizeSAvagamopAyAbhAvAditi samAmIyatAmatIndriyArthasAkSAtkArI, tadabhAve satISTAsiddhiriti, tanAve'pyatAdRzasyAtIndriyArthatvAt tadvivakSAvagamopAyAbhAva iti cet, na, zabdasya | prayogakuzalaprayuktasya kacit tadavagamanasvabhAvatvAt , arthamAtrapratipattyA pratArake tathAthAtmyAnavagama iti cet, na, bhagavato vItarAgatvena | #pratArakatvAnupapatteH, prakRSTaudAsInyabhAvena vItarAgasya dezanAnuvRttirayukteti cet , na, audAsInyenaiva pravRtteH, tathAhi-na bhagavatastiyanarAmareSu | dezanAyA vizeSaH, yathAbodhaM pravRtteH, tathApravRttirapyekAntaudAsInyabAghinIti cet, na, tasyA anyanimittatvAt , pravacanavAtsalyAdInimidattaprAgupAttatIrthakaranAmakarmanirjaraNahetutvAta , uktaM ca- "taM ca kahaM veijjai ? agilAe dhammadesaNAdIhi" mityAdi, tatkarmabhAve | tatkSayAyopAyapravRtteH kRtakRtyatvAnupapattiriti cet , na, anabhyupagamAt , na hi bhavasthasya bhagavataH kSINamohasyApyekAntena kRtakRtyatvamiSyate, Baa bhavopaprAhikarmayuktatvAt , anyanimittApi prakRSTaudAsInyabAdhinI pravRttistadeveti cet, na, sthitipravRtyA vyabhicArAt, sA'pravRttasyApi svarasata eveti cet tathAvidhakarmayuktasya dezanApravRttirapyevaMkalpetyadoSaH, atIrthakaravItarAgadezanApravRttirayukteti cet, na, anabhyupagamAt , | na hi sAmAnyakevalinastathA dezanAyAM pravartanta ityalaM prasaGgena / ____ yathAktaM ' pramANapatrakAvRttestatrAbhAvasva mAnate ' tyetadapyayuktaM, vikalpAnupapatteH, tathAhi-asAvabhAvaH kiM pramANapatrakavinivRttimAtra 8 abhAva evAhozcidAtmA zAnavinimuktaH utAho upalabbhyantarAtmaka iti, na tAvattuccha eva, tasya nirupAkhyatvena tammAvaparicchedakatvAnupapatteH, jJAnasya hi paricchittirdhoM nAbhAvasya, na.nAbhAvaparikachedakahAnajanakatvamasya abhAvatvavirodhAt , tajjananazaktyabhAveM tadanutpatterAtiprasaMgAta,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJasiddhau // 10 // tadabhyupagame bhAvatvApattiH, kiMca-abhAvAd bhavatIti kAraNapratiSedhAttajjJAnasya nirhetukatvataH sadAbhAvAdiprasaMgaH, athAtmA jJAnavinirmuktaH, tato'pi tadabhAvanizrayAbhAva:, jJAnazUnyatvAt, jJAnasya ca nizcayo dharmma iti, atha ' caitanyaM puruSasya svarUpa' miti vacanAt tadeva nizcaya iti, na tarhi jJAnavinirmuktaH, tasyaiva jJAnatva diti, athopalabdhyantarAtmakaH, tato'pi tadabhAvanizvayA bhAvaH, tadaviSayasaMsargeNa taddbrahaNAsiddheH, na cAnyatvAbhAvavat nizcayo, nyAyavidaH svabhAvavaicitryatastatsattvAzaGkA'nivRtteH, tadaviSayasaMsargeNa tadgrahaNAbhyupagame ca na tasyaikAntato'samiti, anyastvAha- abhAvo prabhAvajJAnameva, prameyaM tvasya tucchaM, na cAyaM kulAlAdivad ghaTAdau vyApAramanubhUya svaparicchedakajJAnahetu:, apitu vijJeyatAmAtrAt, na cAsyeya madhyayuktA, prameyatvAnupapatteH na ca svajanyajJAnaparicchedyatvena bhAvatvApattiH, bhAvajJAnapariccheyasya taMdabhyupagamAt na cAnenAvikRto'bhAvo na gamyate, SaSThAstikAyavat nAsti sarvajJa ityabhAvapratItiriti etadapyasat, adhikRtajJAnasyApi tata utpasyasiddheH, saMyogAdipratiSedha saMkhyetara kAyApekSamanovijJAnAtmakatvAt, asya cAparimANatvAt, pariNItitaH iSTaviSayAnutpazyA tatparicchedAyogAt, itazcApramANatvaM nAsti devadatta ityevamapi pravRtteH, na cedamazaMvyApArajaM, bhAvavattatrAkSavyApArAnupapatteH, arUpAdyAtmakatvAt, akSasya ca viSayAntare'pyapravRtteH na ca vastuvizeSaNIbhUtatvenAsya prahaH, tathAvidhasya tadvizeSaNatvAsiddheH sambandhAbhAvAt tAdAtmyatadutpasyanupapatteH, vizeSaNavizeSyabhAvasya ca tadapratyakSatayA kalpanAyogAMt, vastudharmasya ca ekAntaMtucchatvAbhAvataH svarAddhAntavirodhAbhAvaH, na hi pararUpAbhAvaH | svarUpabhAva pRthagbhUta evetyekAntatucchatAbhAvaH, na caivamasarvajJe sarvajJAbhAvAvagamo neSyate, na caivamapi tattucchataiva, tadbhAvasyetaratrAbhAvAt, ekAntaMtucchabhAvasya vAtucche tadatadabhAva evAbhAvAdityato nAsti SaSTho'stikAya iMti, prasiddhopAdAna evApramANabhUta eMva vikalpa:, na sAkSAttucchagocarastadapratibhAsanena vidhiniSedhAviSayatvAttasyeti, aparAbhAvAnavagamAdevAstikAyeSu saMkhyAniyamAdisiddhiriti sUkSmadhiyA bhAvanIyaM / yabokaM pUrvapakSa khaMDanaM // 10 // Scanned by CamScanner
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Scanned by CamScanner sarvajJasidau / 'rAgAdiprakSayAdi' tyAdinA rAgAdInAmAtmasvabhAvatvAt prakSayAnupapattiriti, etadapyayuktaM, padmarAgakAtarakharamalasya tatsvabhAvatve'pi bhAramRtyuTapAkAdeH prakSayopapattervizuddhikalyANatAdarzanAt , tadatatsvabhAvatve sarvasya padmarAgAdevizuddhyAdiprasaGgaH, amalasvabhAvatvAt , navA kasyacit kadAcid, amalasvabhAvatve'pi pUrvavadanupapattaH, na padmarAgAdermalaM sAMsiddhika, bhinnavastutvena taduparaMjakatvAditi cet ,Atmano'pi rAgAdiSu tulya: parihAraH, tathAhi-rAgAdivedanIyakarmANavo'dhyAtmano bhinnavastutAmanubhavantastaduparaMjakA iti tattvanItiH, nisargazuddhasya kathaM taduparaMjakAH kathaM vA na bhUyo'pavargAvasthAyAmiti cet , padmarAgAdiSvapi samAnametat , na te nisargazuddhA malenoparajyante, kintu tadbhastA evopajAyanta iti cet Atmanyapi rAgAdyapekSayA tulyametat, anAditvAt sa notpadyate iti cet anAdireva tagrasta iti ko'tra doSaH!, kRtakakarmabhedatvAtteSAmanAditvavirodha iti cet, na, kRtakatve'pyanubhUtavarttamAnabhAvAtItakAlavat pravAhato'nAditvasiddheH, anyathA prAkAlAbhAvato'trIjatvena pazcAdapi tadabhAvApattiH, na basat sadbhavati,atiprasaMgAt ,na cAnanubhUtavartamAnasyAtItatA,vartamAnakalpaM ca kRtakatvamiti, Aha-kutaH punaramIyAM prakSaya ? iti, ucyate, pratipakSabhAvanAtaH, sA cAnekAntabhAvanA, tatpratipakSAdupekSAsambhavasAmarthyadarzanAt, iha yato yadbhavati tatpratipakSAna tadbhavitumarhatIti nyAyaH, guNadoSakAntaprahAcca rAgadveSau, atastatpratipakSabhUtAdanekAntata evopekSAsambhavo nAnyathA, tathAhi-ubhayAtmakaikatvopamahAdupekSaiva dRzyate strIzarIrAdiSu tadvidA, tasyAM guNA doSAzca, tataH kimanayeti vyavahAradarzanAt, sA copekSA saMvaravatAM sasvAnAM, nimicatA'bhAvena abhAvAdAgaMtukamalasya, taccopekSA pariNAmAdihetutaH prakSayAt prAktanasya, samAsAdayatAM jJAnavRddhiM sUkSmakSikayApi vastuni | pazyatAM tadatadAtmakatvamabhyAsAtizayena prakRSTodAsInyarUpA jAyata iti prayAsaH, tadeva paramArthato vItarAgatvaM, uktaM ca- " audAsInya tu sarvatra, tyAmyopAdAnahAnitaH / vAsIcandanakalpAnAM, vairAgyaM nAma kathyate // 1 // " iti, prapatritametadbhAvanAsiddhAviti neha prayAsaH / yaccoktaM | SECRUICK OM
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Scanned by CamScanner 2 + + savejJasiddhIci jAtyAdiyuktatvAdevamAdinA | asarvajJatvasaMsidhyai, pramANaM tat parIkSyate / asAviti na sarvajJo, vaktRtvAd devadattavat / tatra kiMcitAlA iSTazcet, na jJAtaM tena kiM matam // 2 // yadi yAgAdividhayo, mithyArthatvena nizcitAH / proktA hiMsAdayaH sarve, yato durgatihetavaH // 3 // // 12 // anyatve ca virodhe vA, nbrthshcdviklpyte| yamapekSya viruddhousAvanyo vA sahi sarvavit // 4 // viparItajJa iSTazcamanvanekAMtadarzanam / pramANasaMgataM tena, naitadapyupapadyate // 5 // ityevaM kutsitajJazcet , kutsitA narakAdayaH / tajjJAnasAdhane tasya, bhavediSTaprasAdhanam // 6 // atha kiMcinna jAnIte, tAhagvaktA kathaM bhavet / evaM tAvat pratijJArthaH, sarvathA nopapadyate // 7 // paraprakalpitasyaiva, vyavacchedo'tha sAdhyate / tadayuktaM yataH zabdo, na te bhAvaM vyapAhate // 8 // sarvajJatvena vaktRtva, yatazca na virudhyate / atastena sa sannyAyAt, tadabhAvo'tra gamyate // 9 // asarvajJAvinAbhUtaM, dRSTaM sarvatra tadyataH / tato'sarvazasaMsiddharnanu kasmAna gamyate // 10 // sarvatra darzanAsiddheratItAderadarzanAt / na tulyamAnidhUmAdAvano'gnedhUmabhAvataH // 11 // evaM yadyanyabhAvo'sau, [sa] saMkRdapyanyathA tataH / na dhUmaH syAnna cehavaM, vaktRtvaM tanibandhanamaH // 12 // kathaM na tulyabhAve'pi, nanu sarvasya sarvathA / anantabhUtadoSAdegatmanastu tadudbhavAt / / 13 / / agnidoSAcanAsatya, dhUmo'pyatrAgnihetukaH / anyathA'nyo'pi tasyetthaM, gamayet sphuTanAdyapi // 14 // jAnAti bahu yaH samyag , vakti kiMcit sa tatra yat / jAnAnaH sarvamapyeva, nanu kasmAnna vakSyati? // 15 // sarvajJena kacid dRSTamasarvajJatvajaM yadi / na taddRSTau na dRSTaM yat, tatra tanetyayuktimat // 16 // na cAdarzanato'syaiva, sAmrAjyasyaiva nAstitA / sarvairadarzanaM cAsya, pUrvameva nirAkRtam // 17 // sAdhyenApratibandhitvAd, vyabhicAryeSa suurinnaa| vipakSe bAdhakAmAvAduktastatrApi sambhavAt / / 18 // devadatto'pi sarvatra, jJAnavairAgyaz2A guNAH / sadasavena nizcetuM, sakyante naiva sarvathA | // 19 // kAyavAkarmavRkyApi, guNadoSe na nizcayaH / buddhipUrvA'nyathApi syAcchailUpasyeva sNsdi|| 20 // yato vItarAgatve, tathA cessttoph-18/||12|| + X4%95%
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJasiddhau // 13 // padyate / kliSTA prayojanAbhAvAnnanu tat kiM na nizcayaH ||21|| tathA nAma svabhAvatve, bhavopagrAhi karmmaNaH / kadAciducitairvaitra, tataH kiM nopapadyate ? // 22 // sAkSAdgamyamAnepu, tatastatra vinizcayaH / ta evaM naivamitivA, chadmasthasya na yujyate || 23 || na cAtra yastu sarvajJaH, sa vaktA neti zakyate / vaktuM tathA'prasiddhatvAducyate cenna yuktimat // 24 // tadabhAvAdathAvRttistava hetorna mAnataH / sa siddha iti sannyAyAd, vyatireko na puSkalaH ||25|| yathoktaM 'na vaktRtvamadehasye' tyAdinA vaktRtvaM rAgAdinibandhanamityetadapi pAramparyeNa teSAM tannibandhanatve doSAbhAvAt abAdhakameva, iSyanta eva hi bhagavato 'tItA rAgAdayaH, na ca tannivRttau tatkAryatvena tadaiva dehanivRttiprasaGgaH teSAM tannimittakAraNatvAt tadabhAve'|pi kAryasya kiyantamapi kAlamavasthAnAvirodhAt, khanitrAdyabhAve 'pi ghaTAdivinAzAsiddheH, upAdAnanibandhanaM kimasya vaktRtvasyeti ? ced, ucyate, bhASAdravyANyAtmaprayatnazca, ata eva kacit prakrAntavastuni rAgAdyabhAve'pi satAM sAkSAdeva vaktRtvopalabdheH, anyathA tadabhAvaprasaGgAt ; tathA sati vyavahAroccheda iti, yathoktaM-- " vivazyA ca vaktRtva " mityAdi, etadapyayuktaM, vivakSAmantareNApi kacit vaktRtvasiddheH, suptamattAdiSu tathA darzanAt, tatrApi sA'styeveti cet, na, tathA pratItyabhAvAt, prabuddhAdAvuttasmaraNAnupalabdheH, tathApi tatkalpane 'tiprasaMga:, kAtaravivakSAyAM kacicchrarazabda prayogadarzanAt tatrApyantarAle zUrAvivakSA'stIti cenna, pramANAbhAvAt, tacchabdaprayogAnyathAnupapattiH pramANAmeti cet, na, sandehAnivRtteH, avivakSApUrvakatve'pi virodhAsiddheH, tadabhAve tvahetukatvena sadA tacchabdaprayogApattervirodhasiddhiriti cet, na, ahetukatvAsiddha:, tathAvidhabhASAdravyAtmaprayatnahetukatvAt, veSAM ca tathAvidhatvasyAdRSTAdinibandhanatvAt, anyathA vivakSAyA api sadAbhAvenokkadopAnativRtteH, amanaskatvena ca bhagavata icchAnupapattiH, tathA vAgyogasya ca ceSTAmAtratvAt, tatazca sA cecchAbhAvato hi yadrAga' ityetadapyapArthakameva, tatrecchAbhAvAsiddheH, bhAve'pi zuddhecchAyA rAgAyogAt, tathA lokapratIteH tatazca vaktRtvAdasarvajJa iti vAGmAtrameva / saMkSepAditi sarvajJaH sannyAye ktyA nidarzitaH / sAmAnyena vizeSastu jJeyastadvAkyato budhaiH || 1 || vAkyAliMgA hi vaktAro, guNadoSavinizcaye / kriyA- 4 // 13 // pUrvapakSakhaMDanaM Scanned by CamScanner
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Scanned by CamScanner sarvajJasiddhau liMgA hi kartAraH, zilpamArge yathaiva hi // 2 // dRSTazAstrAviruddhArtha, sarvasattvasukhAvaham / mitaM gaMbhIramAlhAdi, vAkyaM yasya sa sarvavit / / 3 / / evaMbhUtaM tu yadvAkyaM, jainameva tataH sa vai / sarvajJo nAnya etaca, syAdvAdoktyaiva gamyate // 4 // na nityakAntavAde yad , bandhamokSAdi yujyate / | // 14 // | anityekAntavAde'pi, bandhamokSAdi yujyate / / 5 // jIvaH svabhAvabhedena, badhyate mucyate ca sH| aikya pattestayornityaM, tathA bandhAdibhAvataH | / / 6 / / tayoratyantabhede'pi, na baddho mucyate kvacit / evaM ca sarvazAstrAktaM, bhAvanAdi nirarthakam // 7 // nAce nasya bandhAdi, kevalasyaiva yuktimat / apratItestadekatvanityatvAdezca sarvathA // 8 // santatyapekSayA'pyetanniranvayavinAziSu / tadabhAvAttathA bhedAdekAntena na yujyate // 9 // | etaca sarvamanyatra, prabandhenoditaM yataH / tataH pratanyate neha, lezatastUktameva hi // 10 // ataH syAdvAdanItyaiva, pariNAmini boddhari / tathA lacitrasvabhAve ca, sarva bandhAdi yujyate / / 11 // ya eva badhyate jIvo, mithyAtvAdisamanvitaH / karmaNA mucyate samyaktvAdiyuktaH sa eva hi B // 12 / / baddho'hamiti nirvedAta . pravRttirapi yajyate / pariNAmitvatastasya, tatakSayAya kadAcana // 13 // tapaHsaMyamayogeSu, karmavandhadavA-IN niSu / pravRttau ttkssyaacchuddhimokssshcaanupcaartH||14|| sa tAhAkiM na nirvedAt , sarveSAmeva dehinAm / yugapajjAyate kiMca, kadAcit kasyacinnanu ! // 15 // anAdibhavyabhAvasya, tathAbhAvatvatastathA / karmayogAca nirvedaH, sa tAhaka na sadaiva hi // 16 / / syAdanekAntavAde'pi, ma 'yAt I sarvajJa ityapi / nyAyyamApadyate tena, so'pi naikAntasundaraH // 17 // svagatenaiva sarvajJaH, sarvajJatvena varttate / na ya: paragatenApi, sa sa ityupapadyate / / 18 / / anyathA'nyagatenApi, vartanAtvena so'nyavat / anyaH syAdityanekAntAdeva tadbhAvasaMsthitiH // 19 / / anyeSAmiva bhAvAnAM, svasattA tadbalAdyataH / ataH saMcintyatAM samyak , kathaM nekAntasundaraH // 20 // evaM ca siddhaH sarvajJastadvAkyAt jina eva tu / tasmAdalaM | prasaMgena, siddhArthA hi yato vayam // 21 // kRtvA hyadaH prakaraNaM bhuvanaikasAraM, sarvajJaratnagatamohavinAzahetuH / yatpuNyamArjitamanena samastapuMsAM, | mAtsaryaduHkhaviraheNa guNAnurAgaH / / 22 / / iti sarvajJasiddhiprakaraNaM samAptam / kRtiH sitAmbarAcAryazrIharibhadrapAdAnAm / RALA4%AAAA // 14 //