Book Title: Pathik 1998 Vol 38 Ank 08
Author(s): Nagjibhai K Bhatti and Other
Publisher: Mansingji Barad Smarak Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/535452/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra varSa : 38 muM, aMka : 8 www.kobatirth.org pathika (itihAsa-purAtattvanuM eka mAtra gujarAtI mAsika) Adya taMtrI sva. mAnasaMgajI bAraDa taMtrImaMDaLa DaoN. nAgajIbhAI bhaTTI, DaoN. bhAratIbahena zelata, pro. subhASa brahmabhaTTa vi.saM.2054 : vaizAkha sImaMta jenA khAsakhela I.sa.1891nA vaDodarA rAjyanA eka makAnanI bhADIciThThI 164261 sarakAra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAyakavADa dona ANe baDoda jemazera bahA cha sana 1998 : me For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pathika 15 ogasTa svAtaMtrya suvarNa jayaMtI vizeSAMka koi paNa vizeSAMka bahAra pADavo e kharcALa prakriyA che. 'pathika'ne Arthika rIte saddhara banAvavA A vizeSAMkamAM mitro pAsethI jAherAto meLavI mokalI ApavA vinaMtI che. jAherAtanA ra TAiTala peja 2-3 - AkhuM pAnuM rUA. 20OO - TAiTala peja 4 - AkhuM pAnuM rUA. 50OO| aMkanI aMdaranuM AkhuM pAnuM rUA. 10OO/jAherAtanuM meTara tathA ceka/DrAphaTa pathika kAryAlaya'nA nAmano kaDhAvI. c/o. bho.je. vidyAbhavana, eca. ke. kaoNleja kempasa, Azrama roDa, amadAvAda-9 nA saranAme mokalI ApavA. - rAjA - For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra varSa 38 muM ] sva. mAnasaMgajI bAraDa smAraka TrasTa TrasTI-maMDaLa DaoN. ke. kA. zAstrI, DaoN. cinubhAI nAyaka, DaoN. nAgajIbhAI bhaTTI, DA. bhAratIbahena zelata, pro. subhASa brahmabhaTTa pathika vaizAkha, saM. 2054 : me, 1998 anukrama www.kobatirth.org kaccha vize keTalIka noMdha briTizakAlanA vaDodarA rAjyanA eka makAnanI bhADAciThThI briTizakAlIna amadAvAdanI vAghezvara poLanA makAnanuM khatapatra ekaliMgajI mahAdeva lokasAhityanA keTalAMka alpajJAna lagnagIto-eka dRSTipAta Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUcanA pathika pratyeka aMgrejI mahinAna 15mI tArIkhe prasiddha thAya che pachInA 15 divasamAM aMka na maLe to sthAnika posTa oNphisama likhita phariyAda karavI ane nakala amane mokalavI. [ aMka 4 pathika sarvopayogI vicArabhAvana - azvina ke. aMtANI - vibhUtI.vi. bhaTTa - prA. vikeza paMDyA - hasamukhabhAI vyAsa jayaMti ke umareThiyA 13 saurASTra-kaccha itihAsa pariSadanuM 11muM jJAnasatra -DaoN. mugaTalAla bAvIsI 15 vArSika lavAjama rU. 35/- pAtrIsa : chUTaka naMkalanA rU.4-50 TapAla kharca sAthe AjIvana sahAyakanA rU. 401/lavAjama mATe ma.o. yA benka DrAphTa pathika kAryAlaya'nA nAmano kaDhAvI mokalavo. 1 ane jJAnanuM mAsika che. jIvanane UrdhvagAmI banAvatAM abhyAsapUrNa ane ziSTa maulika lakhANone svIkAravAmAM Ave che. prasiddha thaI gayelI kRtine pharI 4 prasiddha karavA mATe na mokalavAnI lekhakoe kALajI rAkhavI. 6 kRti sArA akSare zAhIthI ane kAgaLanI eka ja bAjue lakhelI hovI joIe. kRtimAM koI anya bhASAnAM avataraNa mUkyAM hoya to eno gujarAtI tarajUmo Apavo 12 jarUrI che. svAtaMtrya suvarNa jayaMtI vizeSAMka ApaNI AjhAdInuM A suvarNa jayaMtI varSa hovAthI pathikano AgAmI julAI oNgasTa aMka svAtaMtrya suvarNa jayaMtI vizeSAMka tarIke 15 oNgasTe prasiddha thaze. pathikamAM prasiddha thatI kRtionA vicAro-abhiprAyo sAthe taMtrI sahamata che ema na samajavuM. asvIkRta kRti pAchI meLavavA A aMkamAM I.sa. 1857 thI I.sa. 1947 sudhInI svAtaMtryanI laData, svAtaMtrya jarUrI TikiTo AvI haze to tarata senAnIonI bhUmikA tathA rASTravAda aMgenA lekho temaja tasvIro paNa parata karAze. svIkAravAmAM Avaze. lekhakone vinaMtI ke A viSayane lagatA potAnA sapramANa namUnAnA aMkanI nakala mATe lekho jUna mahinAnA aMta sudhImAM pathika kAryAlayanA saranAme mokalI ApavA. 5-00 nI TikiTo mokalavI. ma.o.DrAphaTa-patro mATe lakho : saMpAdaka : subhASa brahmabhaTTa pathika kAryAlaya C. bho. je. vidyAbhavana, Azrama roDa, amadAvAda-380009 e sthaLe mokalo. kRtimAMnA vicAronI javAbadArI lekhakanI raheze. For Private and Personal Use Only pathika kAryAlaya vatI mudraka prakAzaka : pro. subhASa brahmabhaTTa, Clo. bho. je. vidyAbhavana, eca. ke. kaoNlejanA kempasamAM, Azrama roDa, amadAvAda-9 mudraNasthAna : kriSnA grAphiksa, 966, nAraNapurA jUnA gAma, amadAvAda-380013 * phona : 7484393 . tA. 15-5-98 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaccha vize keTalIka nodha - azvina ke. aMtANI* kaccha pradeza dezanA anya vistArathI varaso sudhI vikhUTo rahela hato paraMtu vizvanA anya vibhAgothI judo na hato. varaso sudhI kaccha para satata AkramaNa thatAM hatAM. saMskRtiono saMgama thato hato. temAMthI kacchanI asaliyata ane asmitA jALavavAnI bhAvanA prabaLa banatI hatI. AjhAdI pachI dezanA rASTriya pravAhamAM kaccha sAmela thayuM che. jUnA samayanA rajavADI vikAsanA abhigamanA badale yojanAbaddha vikAsa prakriyAmAM dAkhala thayo che. kaccha pradeza sarahadI vistAra hovAthI rAjakIya, Arthika ane saMrakSaNanA mahattvanA kAraNe lokonA dhyAnane pAtra banela che. kaccha sAthe saMbaMdhita jUnA samayanI veravikhera paDela mAhitIne noMdharUpe ekatrita karela che. (1) kacchanA moTA raNamAM khaDIra beTanA uttara pazcime hAlanA dhoLAvIrA gAmathI aMdAje doDha kilomITara uttara pazcime moTA killA sahitanA zaherI vasAhatanA avazeSo che. jenuM utpanana karatAM mahAnagaranA purAvazeSo prakAzamAM AvelA che. A nagara dariyAI saMparka dharAvatuM baMdara hatuM. jeno bahAranI duniyA sAtheno saMparka kapAI jatAM e ujajaDa thayuM che ema DaoN. sumanabena paMDyAe me 1997nA pathikamAM lakhela che. TukasaMhitAmAM bahAranI duniyA sAthe saMparka karanArA hiMdanA lokone paNikahevAmAM Avela che. paNi zabdanuM lATina rUpa poInasa Pocnus ane grIka rUpa phoInasa Phoenis che. yuropanA loko tene phinIzIyana kahetA hatA. teoe yuropamAM vasAhata sthApela tene phinIzIyA kahetA hatA. spenamAM vasAhata teoe sthApela hatI. e aMgenI mAhitI sTrabo tathA hiroDoTasanA AdhAre pheDarIka cArlsa DenIyase temanA pustaka dha porTugIjha hisTrI opha rAIjha enDa DikalAIna opha dhera vesTarna impAyaramAM Apela che. phinIzIyana vasAhatIoe potAnuM mULa vatana gadira" athavA "gaIDarA' nAme hovAnuM jaNAvela hatuM. jeno artha killA baMdha zahera thAya ema kahela hatuM. A mAhitI dhoLAvIrA avazeSone saMbaMdhita mAnI zakAya ema che. pro. dhAraiyA, bhaTTa ane kAjhIe emanA romanA itihAsa nAme pustakamAM phiniziyano ane romana vacce vigraha thayAnI mAhitI Apela che. I.sa. pUrve ra91mAM phinIzIyano yuddhamAM hAryA hatA. romanoe temanA gharo bALyAM, lUMTyAM, makAno toDyA hatAM. A yuddhane aMte dhoLAvIrA pAsenuM nagara ujjaDa. banela hovAnI zakyatA che. (ra) hiMdathI kaLA, vijJAna lipine yuropa laI janAra lokone heroDoTasa ane sTreboe iduniana kahela che. idumini "auaudumbara" jAtinA loko mATe kahevAmAM Avela. guptakAlIna bhAratamAM Ara. jI. majamudAre audambara lokone vizvAmitranA vaMza ja kahela che. gejheTIyara oNpha baoNmbe presIDansI volyuma 13mAM rAvalasana, hiroDoTasa, lAsananA AdhAre idumiyAnanA hiMdamAM Avela nivAsa sthAna aMge mAhitI Apela che. e mujaba hiMdanA dariyAkinAre baherina najIka garA (gharrha) no akhAta Avela che. tenA pazcima bhAgamAM epira (Apir) nAme baMdara Avela che. e baMdara mAraphate idumiana AvatA hovAnuM jaNAvela che. ijharAyelanA rAjA solomane tene ophira (ophir) kahela che. koTezvarathI jakhaubaMdara najIkanA vistArane pahelAM 'gaeDo' kahevAmAM Avato hato ema ThAkarazIbhAI kaMsArAe temanA pustaka kaccha-itihAsa ane saMskRtimAM lakhela che. jene rAvalasane garA kahela che, tene pazcime dariyAkinAre pIpara nAme gAma che je epira hovAnuM mAnI zakAya che. jaina Agama sAhityamAM gujarAtamAM DaoN. bhogIlAla sAMDesarAe kacchamAM AbhIra vistAra hovAnuM lakhela che. jenuM mukhya zahera 'tagarA', terA' ke terApura' nAme hovAnuM jaNAvela che. gaeDAne pazcime pIpara ane pUrvamAM terA nAme gAma hAlamAM Avela che. tethI * 8-2-bI, saMskAra najhara, bhUja. pathika' - me * 1998 # 1 For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir solomananuM ophira e "AbhIra vistAra haze. AbhIra, AbhIra loko rahetA hovAthI kahevAmAM AvatuM. jayAre 'gaeDo' pradeza AdhArita nAma maLela che. I.sa. pUrve breboe teja rASTra kahela che. I.sa. 29mAM vilasana eriana enTI kyumAM teja rASTramAM vAMcela, I.sa. 77mAM plinIe e aMbarI kahela che. I.sa. 150mAM TolemIe siMdhane pUrva audaMbarI kahela, bI.DI.senTamAraTIna ane lArsane odaMbarane uttara gujarAta sudhI phelAyela ane rAdhanapurathI sAMkaLela che. AbhIra ane audaMbara janapadI najIka hovAnuM mAnI zakAya. (3) nakhatrANA tAlukAnA khirastarA gAma pAsethI I.sa. 1971mAM zIla maLela che. e zIla paranuM lakhANa pUnAnA paMDita kizanalAla jeTalIe vAMcela che. temaNe "prajApati nahuSanA svAstha traNa' vAMcela che. ema ThAkarazIbhAI kaMsArAe temanA pustaka kaccha ItihAsa ane saMskRtimAM lakhela che. nahuSano putra yayAti nAme hato ema mahAbhArata kahe che. tene asura rAjakanyA patnI zarmiSThAthI dahu, anu ane puru nAme putro hatA. bIjI patnI asura guru zukrAcAryanI putrI devayAnIthI yadu ane turvasunAme putro thayela hatA. dahunA vaMzaja bhojo, anunA maleccha, purUnA pAMDava, turvasunA yavana ane yadunA yAdavo thayA che. ahIMthI teo anya pradezomAM phelAyA haze. (4) kacchanA raNa ane akhAtamAM pheraphAra thAya che. judA judA lekhakoe tenI noMdha karela che. A noMdhone AdhAre gejheTIyara ane hiMdanA prAcIna itihAsamAM vinsenTasmIthe mAhitI Apela che. moralUNa vize vivina DIsenTa mArIne paraMparA noMdhela che. e mujaba raNanI aMdara zarUAtamAM vahANa cAlatAM hatAM. zarUmAM raNamAM UMDe 14 mAIla para baMdara hatuM. pachI 16 mAIla haTIne lakhapata baMdara thayuM. e pachI haTIne koTezvara baMdara thayuM che. siMdhamAM mugalabIna pAse akabare samudra joyela hato. hAle e jagAthI samudra 50 mAIla dUra che. banne 'TrAvelsa Ina Tu bombA'mAM I.sa. 1835mAM kacchanA raNano pahelo ahevAla prasiddha karela che. jemAM jUnA baMdaranI jagAe niroNA, chArI ane pacchama pAse laMgaranA pattharo maLela hovAnuM jaNAvela che. nAnA raNanI jamIna nIce jatI hovAthI akhAta raste samudra AgaLa vadhato hovAnuM mejara voTasane mAnela che. jeno kepTana habarTa svIkAra karela nathI. I.sa. 1874mAM je gAmoe jamIna raste javAtuM hatuM e gAmomAM have samudra raste javAnuM thAya che tevo riporTa karnala bAraTane karela che. kaccha ane saurASTra vacce zarUmAM samudra na hato. banne vacce samudra AgaLa vadhela tene kacchamAM 'gaeDo' kahevAyo. I.sa. 29mAM vilsane airiana enTIkyumAM te ja rASTra ane sIrIosTasa vAMcela. je kaccha tarapha terA ane samudranI bIjI tarapha saurASTra hovAnuM darzAve che. I.sa. pUrve 66mAM breboe te ja lakhela che. jethI eriana samaye teja arthAta kaccha tarapha barAke baMdara thayela haze. roleyie I.sa. 150mAM barAke pachI kaMThIno akhAta kahela che. kaMThInA akhAtane aMte mAMDavI baMdara thayuM che. mAMDavIthI samudra AgaLa vadhela tene kacchamAM navInALa kahevAyo jene aMte mudrA baMdara thayela che. mudrA baMdarathI samudra AgaLa vadhela tene jogaNI nALa kahevAmAM Avela ane tene aMte tuNA baMdara thayuM che. tuNAthI samudra AgaLa vadhela e nakarInALa kahevAmAM Avela ane tene aMte kaMDalA baMdara thayela che. (5) jAvA ane kamboDiyAmAM noMdhAyela paraMparA pramANe I.sa. 603mAM hiMdathI loko tyAM gayA hatA ane vasAhatanI sthApanA karela. e vasAhatanuM nAma teoe gujarAta rAkhela hatuM. teo hiMdanA pazcima kinArAnA romanahATa nAme baMdarathI jAvA gayela hatA ema gujarAtano rAjakIya ane sAMskRtika itihAsamAM rasikalAla parIkha ane hariprasAda zAstrIe jaNAvela che. kiniMgahAme temanI ensiyanTa bhUgoLamAM mullAnathI dakSiNa pUrva lagabhaga 60 mAIla dUra ruma bhUmi mAnela che. kacchanA raNanA uttare romanahATa mAnela che. jayAM raNamAM siMdhunI narAzAkhA dAkhala thayAnuM jaNAvela che. ahIM siMdhu nadInI mukhya be zAkhA hatI 'hakarA' zAkhA lakhapata pAse raNamAM mIThA pANInuM sarovara banAvatI hatI. bIjI vAhaMda zAkhA umarakoTa pAsethI pasAra thaIne chATabeTa pAse raNamAM dAkhala thatI hatI. ahIM baMdara hatuM ane kasTama vasula karavAmAM AvatuM hatuM. pathika' - me * 1998 * : For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtamI sadImAM ijiptanA zahenazAha jasTInanA samaye kosamose hiMdanI musApharInuM varNana karela che. temAM ijiptanA vahANa hidanA pazcima kinArAnA baMdare AvatA hatAM tyAM dUrapUrvanA vahANo tejAnA ane AphrikAthI hAthIdAMta lAvatA hatAM. chADabeTa pAsenA baMdare judA judA dezanA vahANa AvatAM hatAM. A vahANanA mAliko ApasamAM mAla le veca karatA hatAM. ane vecANa thayA pachI je mAla dezamAM rahetA tenA para kasTama vasula karavAmAM AvatuM hatuM. Ama Teksa phrI vecANanI vyavasthA hatI tethI A bajArane rAma kI bajAra, rahIma kI bajAra ke romana hATa kahevAmAM AvatuM hatuM. A baMdara najIkanuM mukhya vepArI zahera pratihAra rAjAonuM pATanagara maMDora hatuM. jAvAnA vasAhatIoe potAnA pATanagaranuM nAma "mainyana' rAkhela hatuM. (6) valabhInI sattA pazcima samudra sudhI hatI ema AryamaMjuzrI mulakalpa graMthamAM kahela che. ItihAsa lekhaka jayasvAle purANonI bhugoLane AdhAre vallabhInu zAzana ujajainathI karacha sudhI vistareluM jaNAvela che. dhruvasena 1lAnuM I.sa. pa17nuM dAnapatra, kaccha viSaye Avela puSyataranA kumAra nAme brAhmaNane dAna ApyAnuM che. bIjuM dAnapatra zIlAditya 1 lAnuM (I.sa. 195 thI 612) bhadrezvara mukAme Apela che. dezI rAjanA zAsanakALamAM talATI mATe "dhu mukhI mATe 'mahetara tathA azvarohI mATe "savAra" zabda kacchamAM vaparAtA hatA. je maitraka zAsananI asara sUcave che. kacchamAMthI siMdhanA hiMdu zAsakonA koI sikkA maLela nathI. siMdhanA zAsake kacchamAM maMdira baMdhAvela hovAnuM jaNAtuM nathIAthI kacchamAM maitrakonI sattA hatI ema ThAkarazIbhAI kaMsArAe lakhela che. kacchamAM samAM Agamana pachI gurjara apabhraMzanI asara jhIlatI kacchI bhASA vikAsa pAmela haze. kacchamAM bolAtI bhASAnI viziSTatAnI noMdha pANinIe aSTAdhyAyImAM karela che, "kacchI bhASAnuM varNanAtmaka pRththakaraNa nAme mahAnibaMdhamAM DaoN. satIza rohaDAe kacchI bhASA svarAMta nahi hotAM baMjanAMta bhASA hovAnuM jaNAvela che. saMskRta bhASAnI mUrdhanya dhvani inDoyuropiyana parivAranI bIjI koI bhASAmAM nathI. eTale e anArya prabhAva hovAnI saMbhAvanA vimalacaMda pAMce temanA prAcIna bhAratakA rAjanItika tathA sAMskRtika itihAsamAM darzAvela che. trIjuM vizva purAtattva adhivezana dilhImAM bharAyela, jeno ahevAla pathika jAnyuArI 1995mAM Apela che. temAM DaoN. parapolo asko phinalenDa) nA "eviDansa phora haviDiyana lengaveja ina dha inDasa inkrIpsana ane pro madhIbananA kamplITa DisAIphaTamenTa opha dha skiTanA nibaMdhomAM draviDa lipi hovAnuM jaNAvI gujarAta, kaccha, saurASTranA purAvA TAMkIne A bAbate A vistAramAM saMzodhana aMge rasa darzAvela hovAno ullekha che. (anusaMdhAna pR. 12nuM cAlu) A nAthono AcaraNa-vyavahAra bagaDato gayo, teo strIo paNa rAkhatAM thayAM, AthI sattAdhIzoe teone maMdirathI alaga karI, maThAdhipati tarIke saMnyAsI niyukta karAyA, tyArathI ahIMnA maThAdhiza saMnyAsI ja hoya che ane teo gusAIjI (gosvAmIjI) tarIke oLakhAya che temanI adhyakSatAmAM bIjA keTalAMka brahmacArIo rahe che je maMdiranI pUjAvidhi saMbhALe che. ahIMnA maMdiranI pUjAvidhi paNa vividha che. ahIMno darzana samaya paNa Rtu pramANe badalAto rahe che. sAmAnya rIte dareka darzana (pUjA) lagabhaga traNa kalAka rahe che. A maMdiranA prAMgaNamAM bIjAM aneka nAnAmoTA maMdiro-smArako paNa Avela che. AmAMnuM eka che mahArANA kukabhA dvArA nirmita viSNu maMdira. A maMdirane loko aghApi mIrAMbAInuM maMdira kahe che-mAne che; ane hAla mukhya maMdira (ekaliMgajI)nA ghI, tela ityAdi sAmAna rAkhavA mATe teno upayoga thAya che ! AgaLa nodhyuM tema bApA rAvaLa ekaliMgajI maMdiranA pramukha sthApaka hovAnI janazruti che. AthI ekaliMgajI mevADanA rAjakuLanA iSTadeva tarIke pUjAya che. eTaluM ja nahi, mevADanA svAmI (mahArANA) paNa te ja manAya che. ane khuda mahArANA tenA dIvAna-dIvANajI tarIke oLakhAve che. A uparAMta mevADA brAhmaNonA paNa ekaliMgajI iSTakuLa deva che. pathika - me * 1998 3 For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir briTizakAlanA vaDodarA rAjyanA eka makAnanI bhADAciThThI - vibhUti vi. bhaTTa I.sa.1891nA vaDodarA rAjyanA eka makAnanI bhADAciThThI 164261 sarakAra , maMta sara, yakavADa/ dona ANe baDode ba nelm 12 la samazera ra 1. saMvat 1947nA varakhA jeTha vada 8 tA. 25 ne somavAra mATe jAna sana 1891 IsavI dIne gAma maDAta. 2. janA pAH lalubhaI bahecaradAsa jo(jA)nI lakhI ApanAra macakura gAmanAM baI :hanobA 3. pAH mAdhabhAI viharIdAsanI vIdhavA bhArajA jata lakhI Apu chuM ke tamArU ghara naMga 1 4. ugamaNa davAranuM AraDo parasAla bAla jula coka cAla sudhI pAH karasanadAsa mora. 5. bhaInA gharathI dakhasaNatA pAsAnuM haMmoe bhADe rAkhu che tI(te)nA bhADAnA rU.) 6, aMke navama. 12) ApavAnA karI che te ja sudhI rahIe to sudhI svasigha) 7. lu ApIe te teno koIne bhADe tyAM gIrU tthA vecANa Apo to haMmo bIna takarAre khAlI karI ApIe emAM haMmara kasI vAtanI takarAda nathI A bhADAcIThI haMme haMmArI rAjI khusIthI lakhI ApI che te kharI che upara lakhA pramAM (Na nI kha)rI che matuM -- - sahI aMtara 1 atre mahiptA bA pADamAdhabhAI 1 pA, bogabhaI kIsAbhAI sakhadA. pote vaharIdAsanI vIdhavA bhArajAnuM 1 pAH raNachoDabhAI kAsIbhAI sakhada, pata matu dA lakhItaMga | dhaNI thI kajara purI che. lAH sAH pujA vAhAlacaMda dhaNI be hajura lakha che se. naMbara 17744 bAI hajApa - mAdhavabhAI veNIdAsanI vidhavA bhArajA rahevAsI tA.peTalAda hA.va.lalubhAI becarabhAI malAtaja tA.16jUnasanuM 1891 A bhADAciThThI Isa.1891nI vaDodarA rAjayanA malAtaja gAmanuM eka makAna bhADe rAkhyA aMgenI che. bho. je. vidyAbhavananA hastaprata saMgrahamAM na zodhAyelI, na noMdhAyelI ane bheTa AvelI hastapratonuM saMzodhana - sAba "pathika' - me 1998 4 For Private and Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karavAnuM ane temAMnI vigato ekatrita karavAnuM kArya cAlu che. te paikI eka atyaMta jIrNa ane phATelA kAgaLane joDInesAMdhIne vAMcavAthI uparokta eka bhADAciThThIno briTIzakAlIna namUno hAtha lAgyo che. marAThI be AnAnA sTempa pepara upara zrImaMta sarakAra gAyakavADa senA khAsa khela samazera bahAduranA goLAkAra sTempathI cAlatuM hovAnuM sUcave che. A parathI te samaye nyAyataMtra vyavasthita cAlatuM hovAnuM sUcave che. atyAranI jema te samaye paNa makAna mAlika ane bhADuAtanA 'sTenDarDarenTa' aMgenI vyavasthita bhADAciThThInAM lakhANa levAtAM-apAtAM hovAno A nakkara purAvo che. jo ke A bhADAciThThI ane atyAranA 'sTenDarDarenTa'nA lakhANa-dhArAdhoraNamAM thoDA-ghaNo pharaka paDI jAya che. emAM 9 paMkti, gujarAtI bhASA ane lipimAM lakhANa che. anusvAra ke joDaNImAM mULamAM arthanI dRSTie bahu phera na paDato hoya to yathAvata lakhANa rAkhyuM che. jyAM AvazyakatA hoya tyAM kauMsamAM na chUTake sudhArelo pATha arthamAM vizeSa prakAza pADavA mATe noMdhAyelo che. 9 lITI e mattu-sAkha sAthenI sahI-sikkAvALI A bhADAciThThI che. koI adhikArInI sahI ke sTempa mArelo nathI. A namUnArUpe ahIM sacavAI che, te prastuta che. sArAMza . nA bhADAciThThI vaDodarA rAjyanA eka makAnanI I.sa.1891, tA.25mI juna somavAra arthAt vi.sa.1947nA jeTha vada ne divase thayelI che. maDA(lA)tajanA vatanI (rahevAsI) pA. lallubhAI bahecaradAsa jo(jA)nI e ja gAmanA bAI. nAme ha(sa)nobA [ma]hetA bA, je mAdhabhaI vaherIdAsanI vidhavA bhAryA che. (tenA zabdomAM Ave che ke) 'tamAruM eka ghara uttarAbhimukhanuM che. temAMno oraDo, parasAla ke karasana(kRSNa)dAsa manorabhaInA gharathI dakSiNa tarapha Ave tyAM sudhInuM ghara ame bhADe rAkhyuM che. tenA bhADAnA rUA.9 12(bAra) mahinA (nAne?) ApavAnA nakkI karyA che. te ame jyAM sudhI rahIe tyAM sudhI ame badhuM ApIe ane tame koIne bhADe ke vecANa Apo to ame koIpaNa jAtanI takarAra karyA vinA khAlI karI ApIe. amAre emAM koI bAbatanI takarAra (jhagaDo) nathI. A bhADAciThThI ame amArI rAjIkhuzIthI lakhI ApI che te sAcI che. upara lakhyA pramANe kharI che. DAbI bAjue 'matu'nI lITInI nIcenI paMktimAM ghara bhADe lenAra bAInI sahI - lakhanAranuM nAma che. bIjI bAju(jamaNI) 'atara'-lITI ane pachI sAkha lakhyA pachI tenI nIcenI paMktiomAM be sAkSIonI sahIo anukrame (1) bogabhAI kIsAbhAI ane (2) raNachoDabhAI kAsIbhaInI sahIo che. ane A bhADAciThThI lakhanAranuM nAma sA. pujA vAhAlacaMda zAha(sA.) eNe be jaNanI samakSa lakhI che. Ama bhADAciThThI karI ApanAranI sahI be sAkSInI sahIo sAthe hovAthI A prAmANita bhADAciThThI vizvAsapAtra gaNAya. 9 lITInI A bhADIciThThI e samayanI gujarAtI bhASA ane lipimAM che, jene saraLatAthI sahu koI vAMcIsamajI zake tema che. chatAM prAdezika raMga bhASAne lAgavAthI keTalIka vizeSatA paNa noMdhapAtra che. ame=haMmAra=amAre. atyAre paNa anusvAra vALo uccAra ane tenuM lekhana pracalita che. (paM 5 ane 8). takarAda=takarAra=jhagaDo paM.8) jAM....tAM=jayAM sudhI...tyAM sudhI. (paM.6)." vaDodarA rAjyanA gAyakavADa rAjAno IlakAba'senA-khAsakhela-samazera bahAdura" goLAkAramAM mohoramAM lakhAyelo che. A bhADe levA-ApavAnuM nyAyataMtra vyavasthita cAlatuM hovuM joIe kema ke emAM 'bAbAzAhI' sikkAnI jema be AnA-marAThImAM mudrita thayelA che ane rajIsTrezana arthAt noMdhaNIno naMbara tathA tArIkha ane tithi baMne noMdhAyelA che. nyAyataMtranI bhASA marAThI temaja bhADAciThThI lakhanAranuM chelle nAma paNa lakhAyeluM che. 'sAkSa' tathA 'manu'mAM baMne pakSonI sahIo spaSTa ja che. malAtaja gAmanuM eka makAna bAI hanobAe, nava rUpiyA bAra mahinA mATenA bhADAmAM rahevA mATe lIdhuM che tevuM lakhI ApyuM che. temAM bhADe lenAre gharadhaNI jyAre gIre mUkavA ke vecavA mATe makAna gharadhaNI khAlI karAve tyAre takarAra karyA vinA khAlI karI ApavA baMdhAyo che te khAsa vizeSatA che. 'pathika' - me * 1998 5 - For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir briTizakAlIna amadAvAdanI vAghezvara poLanA makAnanuM khatapatra (I.sa.1827) amadAvAdanA lokajIvananI jhAMkhI karAvatA keTalAka khatapatro vidvAnoe prasiddha karyAM che. nagarIya jIvana, lokonI raheNIkaraNI temaja lokonI Arthika sthitinA varNana temaja vizleSaNanI dRSTie te upayogI puravAra thayAM che. A prakAranA moTAbhAganA khatapatro amadAvAdanA makAno ane dukAnonA kharIda-vecANa temaja gIrave mUkavAne lagatAM che ane te amadAvAdanI pratiSThita vidyAkIya saMsthA bhoLAbhAI jezIMgabhAI vidyAbhavanamAM vyavasthita rIte sacavAyA che. prA. vikeza paMDyA* Ama chatAM Aje paNa keTalAka kuTuMboe AvA virala dastAvejo saMgharI rAkhyA che. mane prastuta dastAveja jANItA ItihAsakAra makaraMda mahetA pAsethI prApta thayo che. temaNe A dastAveja zrI purUjIta saiyada pAsethI prApta karyo hato. zrI saiyada nyAya khAtAmAM DIsTrIkTa ane sezansa jaja tarIke hatA ane 1928mAM nivRtta thayA bAda teo amadAvAdanI bauddhika ane sAMskRtika pravRttiomAM AgaLa paDato bhAga bhajavI rahyAM che. teo pote vaDanagarA nAgara gRhastha che. prastuta dastAveja paNa temanA ja vaDavAone lagato che. dastAvejanuM varNana : dastAveja mujaba traMbakalAla suMdaralAla mahetA nAmanA nAgara gRhasthe saMvata 1883nA varase poSa suda 11 ne somavAre vAghezvaranI poLamAM eka makAna kharIdyuM. sevakalAla AtmArAma moDha nAmanA eka nAgare temane te rU.2000)mAM vecyuM hatuM. gujarAtI bALabodha lipimAM ghaDavAmAM AvelA A dastAvejanI zailI cheka mughala samayathI AvelI paraMparAone anusaratI jovA maLe che. A dastAveja akSarazaH nIce mujaba che : dastAveja : "sva(saMva)ta 1883nA varakhe poza zuda 11 vA. zome dardIne (8, jAnyuArI I.sa.1827) mahetA. traMbakalAla sunadaralAla vArazAta joga lI. mehetA sevakalAla AtamArA ma meheDa jate amArU ghara 1 mehele vAghezarInI pALa cakale rAapuramAMnI polanuM dha2 1 tathA mehetA bajubhAI suyAMnuM dhara tamone amArI rAjIkhuzIthI vecANa rU.2000) mATe Apu che tenA khuTa 4 nI vIgata coka ku(khu)lo (?) pezAro pachama zAmu bAreNAno che ne parazALanuM bAreNu utarA bhImukhanu che tenI pachItame hade jaNAtI (dakhaNAtI) mehetA karsanalAla ANandalAlanA cokamAM paDe che tathA karo 1 purava dIzAno mehetA kezavalA la sudaralAlanA de(3)lAmAM paDe che tathA karo 1 pachamano polanA razatAmAM paDe che A rIte azala hada paramAMNe tamone vecANa Apu * 3, gArDanavyu epArTamenTa, dhanazyAmabAga sosAyaTI, uttamanagara, maNinagara, amadAvAda-8 'pathika' - me * 1998 6 For Private and Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ne e gharamAM meDA jaDelA che te thatA je kAMI pATaDA pIDIA khIlA e jIvA (?) che te sarave tamone vecANa Apu che. have e ghara upara tamA. rI sAthe koI zakhaza dara dAvo kare teno javAba amAre do. havethI e ghara sAthe amAre levAdevA nathI. dareka bAbatano koI zakhaza gharano dAvo tenA upara kare teno javAba amAre devo ne upara lakhA paramANe ghara amArU tathA dezAI bajubhAI vALa asala hada paramAMNe tamone vecAthI Apu che ne e gharanAM junA khata patara tathA dazatAveja hoyate zarave tamane ApavAM te sIvAya e ghara bAbatano hareka dazatAveja amArI pAse rahe te rada che amo amArI rAjIkhuzIthI tathA akala hosIArIthI A khata tamone lakhI Apu chu te sahI che. havethI amAro koI dara dAvo nathI to tamAre vaza vazAvo te suraja caMdaramAM to tAMhAM sudhI bhogavo te upara koIno dAvo nathI AkAza pAtALa sudhImAM vecANa Apu che te sahI che kuLa abharAmanA dAvA" A dastAvejane aMte nIcenA zakhsoe zAkha purI che. 1. mahetA sevakalAla AtamArAma 2. mehetA rAmarAya nAnAlAla 3. dalAla lAladAsa govardhanadAsa 4. parI, varajIvanadAsa rUghanAthadAsa 5. zAha mohanalAla mayArAma 6, hajharata trIkamarAya mahetAbarAya 7. desAI vaikuMThabhAI bajubhAI 8. kIkAbhAI desAIbhAI 9. mahetA valabhadAsa baMsIdharadAsa ane 10. mahetA jIvaNalAla prANanAtha uparyukata khatapatra para prakAza pADato navo dastAveja : I.sa. 1818mAM amadAvAdamAMthI marAThAonuM zAsana naSTa thayuM ane briTiza zAsananI sthApanA thaI. Ama briTiza zAsananI sthApanA pachInA mAtra nava varSamAM ja (I.sa.1827) prastuta dastAveja ghaDAyo hato. mane Aja makAnane lagato bIjo dastAveja maLyo. tenI tArIkha 4 sapTembara 1871 che ane tenI upara amadAvAdanA AsIsTaMTa kalekaTara vhITalanI sahI sAthenI sarakArI mahora che. A samaye briTiza sAmrAjyavAda lagabhaga tenI caramasImAe pahoMcyo hato, tethI dastAvejanI upara sAmrAjayavAdanA cihna rUpe siMha ane zastronuM cihna hoya te svAbhAvika che. vaLI 1871nA dastAvejamAM prastuta makAnanA mAlika temaja tenI AsapAsanA makAno ane tenA mAlika upara navo ja prakAza nAkhato nakazo darzAvavAmAM Avyo che. briTiza sAmrAjyavAdanuM cihna tathA nakazo lekhamAM sAmela che). 1827 ane 1871nA dastAvejone cakAsatA spaSTa rIte samajAya che ke kauTumbika peDhIo badalAI hovA chatAM vAdhezvaranI poLano DhAMco badalAyo na hato. 1871nA dastAvejane samajavAmAM nIcenI vaMzAvaLI mahattvanI che. pathika - me * 1998 % $ For Private and Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAgajIbhAI mahetA (zrI purUjIta saiyadanA kuTuMbanA mULa puruSa) suMdaralAla traMbakalAla (traMbakalAla suMdaralAla jemaNe I.sa.1827mAM makAna kharIdyuM hatuM). lAlazaMkara jIvaNalAla becaralAla acaratalAla ramaNIkalAla lInakarAya janubhAI(aputra) anIrUdhdhabhAI saiyada (I.sa.1900-1966) praphullabhAI . purUjItabhAI saiyada (janma: I.sa.1930) 1871no dastAveja : A dastAveja ghaDAyo te samaye traMbakalAla saMdaradAsa (jemaNe 1827mAM makAna kharIdyuM hatuM.)nA putra lAlazaMkara jIvIta hatA. vaLI 44 varSanA gALAmAM gujarAtI gadA paNa tenI adyatana dazAmAM vikasyuM hatuM. tethI I.sa.1871nA dastAvejanI bhASA pramANamAM vadhAre adyatana che. gujarAtI uparAMta aMgrejI bhASAmAM paNa lakhANa che. prastuta dastAvejamAMthI prApta thatI gujarAtI bhASA nIce mujaba che. jamInanA dhArAno TharAva karavA sArU tathA jamIna uparanA dhaNIpaNAno tathA bIjA haka daphataramAM dAkhala karIne kAema rAkhavAnA hetuthI muMbAInA nAmadAra gavaranara Inakasale muMbAIno sane 1865no AkaTa pahelAnI kalama traNanI anavaye amadavAda zaherane lAgu thAe che. ane te saMbaMdhInA jarUrIAta tapAsa karavAno hukama karelA che. te mujaba thatAM A sanada ApavAmAM Ave che je - amadAvAda zaheramAM rAmapuranA bhAganAM nukSAno TIko bI naMbara 4 mAM sarave rajIsTaramAM naMbara 98-101mAM noMdhAelI jamInano upabhoga karanAra lAlazaMkara traMbakalAlajI te vaDanagarAnAgara- jaNAe che te jamIna madanagopAlanI havelIthI rAapura cakalAmAM javAnA rastA upara vAghesvarInI poLamAM pazcImAbhImukhanI che. temAM Asare 292 basebANa samacorasa vAra jamIna che tenA AkAra tathA mApanI tapasIla nIcenA nakazA pramANe che." (juo pR. 9 upara) 1871nA dastAvejamAM umeravAmAM AvelI vigato mahattvanI che :"upara lakhelI jamIna khAnagI mIlakata TharAvelI che, tethI tenA vakhate vakhata je koI kAyadAsara mAlIka haze temanI tarapha aMgareja sarakAra haka vIzeno koI prakArano vAMdho athavA takarAra na letAM calAvase. ane phakata zehera-sudhArAnA kara tathA deza-sudhArAnA amadAvAda zaherasudhA AkhA jIlAmAM lAgu tho tevA kara, tathA sane 1827 nA kAyadA 17 nI kalama 2 nI rakama 2 mAM lakhelA prakAranA kara pathika' - me 19988 For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ta, ka TBT:-- Radunrace , , , *che. - 44 ja 3-4 A * lumes Hirutas che. jo ke, emid ' ka forenski sarakAranA kAyadA mujaba have pachI levAya, te sIvAya bIjA koI paNa prakAranA kara sadarahu jamanI upara tathA te uparanAM makAna athavA ImArata upara sarakAra leze nahI... amadAvAda kalekaTaranI sahI mohorathI tArIkha 4 mAhe sapaTabara sane 1871 ne roja A sanada ApI che. DAbIbAjusara nakasA uparathI nakasI kAhADhI A sanadamAM gujarAtI lakhANanuM kAma meha kerU che, sahI gIrajAzaMkara lAlazaMkara." nakazA uparathI prApta thatI mAhitI nIce mujaba che. je makAnanI vAta che tenA kAyadesaranA mAlika lAlazaMkara traMbakalAla hatA. nakazo jovAthI khyAla Avaze ke temanuM makAna 292 samacorasavAra jamInamAM patharAyeluM hatuM. temanA makAnanI uttare chagana phulA mahetA, nAnazA phUlA mahetA, bApAlAla saMkabalAla, jAdavarAya parazottamadAsa tathA AnaMdarAya kalyANarAyanA makAno AvelA hatA. lAlazaMkara traMbakalAlanA makAnanI dakSiNe mAdhavalAla bApAlAla tathA becaralAla vakhatacaMdanA makAno AvelA hatA ane temanI vacce sahiyArI khaDakI hatI. vaLI dakSiNe kAnadAsa karasanadAsanuM makAna AveluM hatuM. pazcima dizAe vAghezvaranI poLano mArga Avelo hato. pathika - me * 1998 X 9 For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samApana : Aje to amadAvAdanI gaNanA dhaMdhA udyogathI dhamadhamatA eka vizALa nagara tarIke thAya che. I.sa.1827 ane I.sa. 1871nA dastAvejo dvArA ApaNe je makAnanuM varNana karyuM temAM oTalo, pravezakhaMDa, coka, pANIyAruM, TAkuM, oraDe, rasoDuM vagereno samAveza thato hato ane tenI upara paNa eka mALa hato. zrI purUjItabhAI saiyade jaNAvyuM che ke 1997mAM A makAna jamInadosta karavAmAM AvyuM. tyArabAda jyAre huM sthaLa tapAsa mATe gayo tyAre meM joyuM ke e makAnane sthaLe hAla jaina apAsarAnuM bAMdhakAma cAlI rahyuM hatuM. zrI purUjItabhAInI aTaka saiyada che. saiyada, vorA ane munazI jevI aTako vyavasAyalakSI hovAne lIdhe te muslimo ane nAgaromAM Aje paNa pracalita che. zrI purUjItabhAInA kuTuMbe "saiyada" aTaka kyAre ane kayA kAraNosara apanAvI te viSe saMtoSakAraka mAhitI prApta thatI nathI, paraMtu e vAta niHzaMka che ke temanA dAdA ramaNIkalAla "saiyada" aTaka dharAvatA hatA. 1857nA dastAveja mujaba vAdhezvaranI poLanuM makAna kharIdanAra traMbakalAla suMdaradAsanI aTaka "mehetA" hatI. zrI purUjItabhAInA putro paNa tenI saiyada" aTakane badale AjanI tArIkhamAM "mahetA" aTaka dharAve che. 1871nA dastAvejamAM mehatA ke saiyada ema koIpaNa aTakano ullekha karyA vagara makAna mAlikanuM nAma "lAlazaMkara traMbakalAlajI......vaDanagarA nAgara" darzAvyuM che. te uparathI evI aTakaLa thaI zake ke purUjItabhAInA vaDavAoe "saiyada" aTaka 1871 bAda dhAraNa karI hoya. aTakono ItihAsa sAMskRtika ItihAsane samajavAmAM ghaNo madadarUpa che. I.sa.1827nA dastAvejamAM je bALabodha gujarAtI lipi che te cheka mughalakAlathI cAlI Ave che. mughala samayanAM keTalAka khatapatromAM "kula kuLa abharAmanA dAvA" zabda prayoga karavAmAM Avato. 1827nA dastAvejamAM paNa A zabdaprayoga thayo che. tene viSe jANakArI ApatAM amadAvAdanA pratiSThita vakIla zrI niraMjanabhAI dhoLakiyAe spaSTatA karatAM mane jaNAvyuM hatuM ke te zabda mULa phArasI che ane te kALakrame gujarAtI bhASAmAM gUMthAto gayo. zrI dhoLakiyAe temanI lAMbI vyavasAyIka kArakIrdi daramiyAna A prakAranA korTa keso joyA-tapAsyA hatA. temaNe spaSTa paNe kahyuM ke "koI aba rahA na dAvA" eTale ke "have koI daradAvo raheto nathI" ema thAya che. A vastusthiti batAve che ke phArasI ane gujarAtI bhASAo vacce ghaNuM AdAnapradAna thatuM rahyuM hatuM. Aje paNa gujarAtI zabdomAM arabI ane phArasI zabdo jovA maLe che. A lekhAM je makAna viSe vivecana karavAmAM AvyuM che te vAdhezvaranI poLa viSe paNa jANavuM jarUrI che. I.sa. 1947mAM bhArate AjhAdI hAMsala karI te pahelAM amadAvAdanA parAMo vikasatA jatA hovA chatAM moTAbhAganA amadAvAdIo koTa vistAramAM ja vasatA hatA. poLone eka AgavuM vyaktittva hatuM. I.sa.1906mAM jaina muni lalita sAgarajIe racelI "caitya paripATImAM jhaverInI poLa, dozIvADAnI poLa, ghAMcInI poLa, dhanAsuthAranI poLa ane rAjA mahetAnI poLa jevA vistArono ullekha che, paraMtu temAM vAghezvaranI poLano ullekha nathI. paraMtu I. sa.1765mAM jJAnasAgaragaNie racela "caMtya paripATI"mAM vAghezvaranI poLano spaSTa ullekha che. jJAnasAgaragaNie umeryuM che ke vAghezvaranI poLamAM AdinAtha tIrthakaranuM derAsara astittva dharAvatuM hatuM. (5) Ama vAdhezvaranI poLa 18mAM saikAnI, zarUAtamAM ugama pAmI hoya ane tyArabAda vikasI hoya tema jaNAya che. vAghezvaranI poLanA rahIzo koNa hatA te jANavAnI jijJAsA thAya to te svAbhAvika che. A bAbatamAM maganalAla vakhatacaMde I.sa.1851mAM racelo graMtha "amadAvAdano ItihAsa' madadarUpa che. temaNe spaSTa rIte noMdhyuM che ke vAdhezvaranI poLamAM vAdhezvare mAtAnuM maMdira hovAthI te nAma paDyuM che. Aje paNa te maMdira hayAta che. vAghezvaranI poLanI uttare cAmAcIDIyAnI poLa che. maganalAla vakhatacaMde khAsa umeryuM che ke vAdhezvaranI poLamAM zrAvako ane nAgaro vasavATa kare che. Aje amadAvAda ghaNuM vikasyuM hovA chatAM paNa A poLanI mukhya vastI nAgaro temaja jaina ane vaiSNava vaNikonI pathika' - me * 1998 * 10 For Private and Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amadAvAda, surata, vaDodarA, navasArI, naDiyAda, rAjakoTa, jUnAgaDha, bhAvanagara ane bhUja jevA nAnA moTA nagaronA sAMskRtika ItihAsane samajavAmAM poLo ane tenA rahevAsIo aMgenuM varNana ane vizleSaNa pAyArUpa che. huM mAnuM chuM ke jo vividha nagarone lagatAM khatapatro zodhIne tenuM saMkalana, varNana ane vizleSaNa karavAmAM Ave to te gujarAtanA nagarIya ItihAsane samajavAmAM ghaNuM madadarUpa thaI zakaze. gujarAta ItihAsa pariSada ane saurASTra-kaccha ItihAsa pariSada uparAMta gujarAta rAjaya daphatara bhaMDArane mArI namra vinaMtI che ke jo A dizAmAM ja teo AgaLa vadhe to nagarIya ItihAsa jevA mahattvanA pAsA upara vadhAre spaSTa rIte ApaNI jANakArI vadhI zakaze. eTaluM ja nahi, navI peDhInA nagara Ayojakone paNa te sahAyarUpa banI raheze. pAdaTIpa 9. Makrand Mehta, "Khatpatras As a Source Of Urban History", Indian Archives, Vol. 30, No. 1, January - June 1981, pp.22-29; bhAratI selata, "gRhavikraya aMgenuM eka briTizakAlIna aprasiddha khatapatra", sAmIpya, okaTobara, '94-mArca, 1995, pR. 40-43; bhAratI zelata, "mughala bAdazAha ahamadazAhanA samayanuM dharanA vecANa aMgenuM khatapatra vi.1777 (I.sa.172 1)", vidyApITha, aMka 129-30, me-ogasTa, 1984, pR. 21-54; bhAratI zelata, "sa. 1729, zaka 1595nuM khatapatra", pathika-dIpotsavAMka, okaTonavembara, 1992) pR. 63-65; pravINacaMdra parIkha ane bhAratI zelata, "zrI cInubhAI cImanabhAInA saMgrahamAnuM mughalakAlIna prasiddha khatapatra. vi.saM.1919", sAmIpya, pu.2, aMka-4, jAnyu-mArca 1986, pR.199206; pravINacaMdra parIkha ane bhAratI zelata, "zeTha zrI cinubhAI cimanabhAInA saMgrahamAMnuM aprasiddha tAmrapatra", sAmINa, eprila, 90-mArca, 1991, pR.36-40; vibhUti vi. bhaTTa, "amadAvAdanuM mughalakAlIna gRhagrahaNaka khatapatra" sAmIpya, okaTobara, 95-mArca, 1996, pR.116-120, 125; vibhUti vi. bhaTTa, "amadAvAdanAM keTalAMka parAM ane poLo'', svAdhyAya, pu. 28, aMka 3-4, akSayatRtIyA-janmASTamI aMka, me-ogaSTa 1991, pR. 155-168; vibhUti vi. bhaTTa , bho.je.vidyAbhavana, myujhiyamanuM mughalakAlIna grahaNaka khatapatra, vi.saM. 1733", svAdhyAya, 5. 30, aMka 3-4, akSayatRtIyA - janmASTamI aMka, eprila-ogaSTa 1993, pR. 161-168; yatIndra dikSIta," mogala pAdazAha ahamadazAhanA samayanuM gujarAtanuM gharANA hissAnI vaheMcaNInuM eka khatapatra", vidyA, graMtha-20, jAnyuArI 1977, pR. 28-39. 2. zrI purUjItabhAI saiyada sAthenI rUbarU mulAkAtane AdhAre 3. ejana 4. makaraMda mahetA, "mughala hiMdanA suprasiddha vepArI ane dAnavIra zeTha zAMtidAsa jhaverInuM vasiyatanAmuM (1956): amadAvAdanA sAMskRtika ItihAsanuM vizleSaNa", sAmIpya, jAnyu-mArca 97, pR. 142 -160. 5. vadhu vigata mATe juo, ramaNalAla nA. mahetA ane kanubhAI va. zeTha, amadAvAdanI caityaparipATIo (amadAvAda, 1995). pathika - me 1998 * 11 For Private and Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ekaliMgajI mahAdeva www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hasamukhabhAI vyAsa bhAratanA prAcInatama dharmomAM zaivadharmanuM pramukha sthAna che. samagra bRhata bhAratanA khUNe-khUNe zaiva dharmanAM mULa Aja paNa joI zakAya che. bhAratanuM eka paNa gAma-kasbo-nagara evuM nahi hoya jayAM zivamaMdira na hoya, ema kahIe to atizayokti nahi gaNAya. samagrabhAratamAM patharAyelA zaivamaMdiromAMnuM eka prAcIna sthAna te ekaliMgajI mahAdevanuM maMdira. udayapura (rAjasthAna)thI uttare lagabhaga 21 ki.mI. rASTrIya dhorI mArga naM. 8 (ATha) para kailAsapurI nAmanuM gAma AveluM che, ukta maMdira ahIM che. gAmanuM nAma to kailAzapurI che. paraMtu 'ekaliMgajI' gAmanuM nAma hoya tema oLakhAya che ! zivamaMdiramAM liMga ke pratimAnI sthApanA hoya che. arthAta zivajInI pUjA tenA pratIka tarIke liMga ke pratimA svarUpe thatI hoya che.'ekaliMgajI zabda' liMgano bhAva darzAve che. arthAt 'evuM zivamaMdira jyAM ekaliMga hoya arthAta pratimA na hoya ahIM eka bAbatanI spaSTatA karI laIe ke 'liMga' ane 'mUrti-pratimA' banne alaga che. liMga laMba goLAkAra lIssuM ke kvacita kharabacaDuM hoya che, AmAM koI jAtanuM aMkana (takSaNa) thayela hotuM nathI. jyAre ghaNIvA2 liMgamAM ja zivanI pratimA-(ahIM pratimA mukhanAM arthamAM levAnuM che arthAta zivanuM AkhuM svarUpa nahi paNa mAtra mukha). aMkti-kotaravAmAM Ave che. tyAre Ane 'mukhaliMga' kahevAya che. sAmAnya rIte AnI (mukhanI) saMkhyA ekanI hoya che paNa ghaNIvAra ekAdhika paNa hoya che. A rIte 'ekaliMgajI' mAtra 'liMga' hovAno artha bhAva kare che. paraMtu hakIkate to te che cartumukha liMga ! 'ekaliMgajI thoDI vize, carcA karIe : AgaLa noMdhyuM e pramANe 'ekaliMgajI' zabda eka liMga hovAno artha darzAve che, paraMtu 'eka liMga'no eka anya artha A pramANe paNa maLe che H eka ja deva mUrtivALuM sthAna te ekaliMgajI, A zabda (ekaliMgajI) zivano paryAya manAya che. AnA viSe eka zloka A pramANe maLe che : paJcakozAntare yatra na liMgAntaramIzyate / tadekaliMgamAravyAtaM tatra siddhirutamA // --jenI pAMca kozanI aMdara eka ja liMga hoya bIjuM na hoya tene ekaliMgasthAna kahevAyuM che, tyAM (tapa karavAthI) uttama siddhi prApta thAya che. A maMdira prAcIna avazya che paraMtu teno Adya sthApaka ajJAta che. janazruti pramANe bApA rAvaLe tene baMdhAvela : lagabhaga 8mI sadI. muslima AkramaNakhoroe teno dhvaMsa karyA bAda mahArANAmokale teno jIrNodvAra karAvI pharato majabUta koTa karAvyo. A pachI rANA rAyamale navesarathI vartamAna maMdira banAvarAvyuM : I.sa. 1467 maMdiramAM rahela kALA ArasanI cartumukha zivaliMganI paNa temaNe ja sthApanA karela che. maMdiranA dakSiNa dvAranI sAme rANA rAyamalanI 100 zlokanI eka prazasti che. AmAMthI mevADanA itihAsa ane A maMdira viSe ghaNI mAhitI prApta thAya che. prastuta maMdiranI dakSiNe eka TekarI para ahIMnA maThAdhipati ane vi.saM. 1028 (I.sa. 971) mAM lakulIza bhagavAnanuM maMdira banAvaDAvela te che. A maMdirathI thoDe nIce viMdhyavAsinI devInuM maMdira che. mULa to bApA rAvaLanA guru nAtha (sAdhu) hAritarAzi ekaliMgajInA mahaMta hatAM. AthI temanA pachI maMdiranI pUjA ityAdinuM kArya tenI ziSya paraMparA AdhIna rahela. A nAthono prAcIna maTha ekaliMgajInA maMdiranA pazcime Avela che. samaya jatAM (anusaMdhAna pR. 3nI nIcethI cAlu) 'pathika' - me * 1998 12 For Private and Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lokasAhityanA keTalAMka alpajJAta lagnagIto - eka daSTipAta* jayaMti ke. umareTiyA "ApaNA pUrvajoe bahu ja suMdara, kAvyamaya ane svAbhAvika evuM eka sAhitya nirmANa kareluM che, ApaNe enI upekSA karI te chatAM aziSTagaNAtAM lokamAM te TakI rahyuM che'' grAmya pradezanA lokamAM lagnagItonuM AkarSaNa gajabanuM hoya che. gujarAtanA judA judA pradezo ane pradeza pradeze potAnuM svataMtra lokasAhitya che. prastuta abhyAsa lekhamAM saurASTramAM lagnaprasaMge gavAtAM traNa viziSTa gIto darzAvIne enI carcA karI che. A gIto moTebhAge koI pustakamAM saMpAdita thayAnuM jANyuM nathI, kadAca saMpAdita thayA hoya to paNa pAThabhede jUdA paDatA haze. lagnaprasaMge strIonA madhura kaMThethI gAtA sAMbhaLelA A gIto bahujana saMkhyA sudhI pracAra pAme evo udeza che. lagnaprasaMge vahelI savAre kanyAne paraNavA mATe varapakSanA sagA-saMbaMdhIo varane laIne prayANa kare tyAre jhagamaga jhagamaga thatA tAralAo ane suryanA ujAsanI rAha jotAM aMdhakArabharyA zAMta vAtAvaraNamAM A gItonI mAdhurI anekanA hRdayane AnaMdita karI mUke che. eka vakhata jAmanagaranA ja gujarAtInA prAdhyApaka lAbhazaMkara purohitanA eka vaktavyamAM sAMbhaLeluM ke "kama se kama saurASTranI vyaktie athavA koIpaNa vyaktie AvA gIto gavaDAvavA mATe paNa eka vakhata vidhisara lagna karavA joIe." AjanA zaherI jIvanamAM ane thatAM snehalagnomAM A gIto nAmazeSa thaI rahyAM che. tyAre grAmyapradezomAM sAjana-mAjana sAthe vahelI savAre zvasuragRhe prayANa karatI jAnamAM strIo UMcA avAje Aje paNa A gIto gAya che ane utsAha sAthe haiyAnA AnaMdane vAtAvaraNamAM vaheto karI mUke che, A gIto gAvAno koI kama nathI hoto, jAna jema jema prayANa karatI jAya tema tema yAda Avye gIto gavAtA jAya che paraMtu dareka svataMtra gIta - AkhuM gIta - koI eka ja DhALamAM, eka ja halake gavAtuM hoya che. jema ke lIluDA vAMsanI moralI re mAragaDe vAjatI jAya saTake cAle vIranI mojaDI re, majale cAle vIranI jAna (ho ho= so so) ho ho baMdhukiyA vIrane hoMThasu re lAkhe ghoDe vIranI jAna (hoThasu= (pUsIyu=pUchayu)gAmanA paTelIye pUsIyuM re A sUrI jAna kenI jAya (kena=konI) jAnamAM rANAne jAnamAM rAjIyo re jAna mArA mobhInI jAya jAnamAM bhikhubhAI boliyA re jAna mArA mobhinI jAya A gItamAM anukrame pasAIne pUchyuM - sAme kAkAnuM nAma Ave, sarapaMca pUche tyAre moTAbhAinuM nAma AveevA zabdonI goThavaNI sAthe gItane laMbAvAya che. "vAMsanI moralI' jevo prayoga ahIM dhyAnAha banI rahe che. "vAMsa' zabda prayoga keTalAMka anya gItomAM paNa thayo che - hA re lIluDA vAMsa vaDhAvo tenI ratana TIpalIo maDhAvo * ahIM nidarzana mATe rajU karelAM gIto jAmanagara jillAmAM paTela jJAtimAM gavAya che, te rajU karyA che. thoDA apavAda sivAya mULanI bolI jALavI rAkhI che. pathika' - me * 1998 * 13 For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra DuMgara upara ugyo vAMsa e re vAMsano vIMjaNo viDayo www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'vAMsa' ahIM upayogitA ane samRddhinuM pratika banI jAya che. uparokta saurASTra pradezanA gItamAM zabdone laDAvI-malAvIne rajU karyA che. enI nAjukAI turaMta najare caDhe che dA.ta. lIluDAM, mAragaDe, vAjaMtI vagere. gItAmAM vahelI savAranuM vAtAvaraNa ane grAmyapradezanA lokanI kutUhalavRttine paNa vaNI levAI che. jAna koI gAmamAMthI vahelI savAre pasAra thAya tyAre rastAmAM ke gAmamAM vahelI savAre uThI jatA loka aMdaro aMdara turaMta pUche ke kayA gAmanI jAna che' Ama paNa sAhityamAM samAjanuM pratibiMba yenakena prakAre paDeluM ja hoya che. kayAreka gItomAM vaparAyelA zabdo bolakA pratiko banIne turaMta dhyAna kheMce che. jema ke - (zabada=zabda) kAruDI koyala zabade sohAmaNI, hAlone koyala ApaNA dezamAM koNa tArA dAdA, koNa tArI mAtA kiyA bhAI paraNe hemara hAthaNI vinubhAI dAdA, zAMtAbena mAtA ramezabhAI paraNe hemara hAthaNI ahIM dAdA zabdano upayoga 'pitA' mATe karAyo che. gItamAM laMbANa lAvavA mATe kAkA-kAkI, bhAI-bhAbhInA nAma mUkAya ane pachInI paMktimAM ekadhAruM varanuM nAma AvyA kare che. gItamAM koyala zabdano upayoga jeTalo pakSI mATe thayo che eTalo ja navavadhUne lAgu paDe che. keTalAka gItomAM 'vararAjA' ane 'jAnaiyA'nuM jAjaramAna vyaktitva ane dabadabo vagere darzAvAya che jema ke - (varahe=varasavuM) vara varahe se motiyA jAnaiyA rUpAvela 2 (motiyA=motIe) (kAgara=patra)kuMvArI kAgara mokale vevAriyA velo AIva re (AI=Avya) huM kema AvuM ekalo mArA dAdAzrI duvAIra hai (duvAIra=dura-ekalA e arthamAM) dAdAne caDavA dhoDale pAlakhIe besI AIva re A gItamAM ramyazabdacitro ane kalpanAzakti gItane judI ja bhUmikA bakSe che. ahIM paNa dAdAzrI pachI kAkAzrI, vIrAzrI vagere zabda phere saMbaMdho darzAvAya che. ahIM 'dAdAjI' zabda nahI paNa 'dAdAzrI' zabdano upayoga karyo che kemake dAdAjI, kAkAjI vagere sAsarI pakSanA saMbaMdhIone sucave che jyAre "zrI" zabda ahIM piyarapakSanA saMbaMdhInuM sucana kare che. AvI jhINAmAM jhINI kALajI ahIM noMdhapAtra banI rahe che. A uparAMta vevAriyA" (pati mATe vaparAyelo zabda) zabda paNa kAryasUcaka banI rahe che. uparokta traNeya gIto saMvAdanA stare AgaLa cAle che, prazna-uttara prakArathI gIta laMbAya che. saurASTranI lokabolInA zabdono temAM upayoga thayo hoI kyAMka zabdo samajavAmAM ane artha kADhavAmAM anya vyaktine muzkelI anubhavAya chatAM zabdonuM lAvaNya, goThavaNI, dAda mAgI le che. DhALamAM ekavidhatA hovA chatAM temAMthI pragaTatuM "nAvinya" turaMta dhyAna kheMce che. Ama joI zakAya che ke gujarAtI bhASA-sAhitya pAse lokasAhityano samRddha khajAno che. hajuya ghaNuM sAhitya alpajJAna che, ene bahAra lAvavAnA prayatno jArI rahevA joIe. pAdaTIpa : 1. taDavI revAbena, zaMkarabhAI, 'taDavIonA lagnagIto ane vidhio(lekha) svAdhyAya, pustaka-10 aMka-1, I.sa.1972, pR.74. 2. 'lagnagIto', pR.70 (A pustakanA lekhakanuM nAma, prakAzana sthAna, sAla vagere maLatuM na hoI mAtra pustakanuM nAma ja ApyuM che.) 'pathika' - me 1998 * 14 For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saurASTra - kaccha ItihAsa pariSadanuM 11muM jJAnasatra DaoN.mugaTalAla bAvIsI* saurASTra-kaccha ItihAsa pariSadanuM 11muM jJAnasatra saurASTra yuni.nA ItihAsa vibhAganA adhyakSa DaoN.anila ema. kIkANInA pramukhapade tA. 28-29 mArca, 1998 daramiyAna jUnAgaDha mukAme yojAI gayuM. jJAnasatranI carcAo ane utArAnuM sthaLa zAmaLadAsa gAMdhI TAunahaoNla pAse Avela zrI moDha vaNika borDiMga vidyArthIbhavana) hatuM. bhAratanI AjhAdI ane jUnAgaDhanI ArajhI hakUmatanA suvarNajayaMtI varSamAM A jJAnasatra jUnAgaDha jevA aitihAsika nagaramAM yojAya emAM ghaNuM aucitya hatuM. tA. 28mI mArca, 1998ne zanivAre savAre 10-00 vAgye uddadhATana beThakanI zarUAta thaI. maMjarIbena dhoLakiyAnI prArthanA pachI upapramukha DaoN. je. pI. soDhA, maMtrIo DaoN. pradyumana khAcara, zaileSabhAI ghoDA ane narezabhAI aMtANI tathA DaoN. pI. jI. korATe mahemAnonuM puSpahArathI svAgata karyuM. maMtrI zrI zaileSabhAI ghoDAe svAgata pravacanamAM sAmAnya cUMTaNIne kAraNe jJAnasatra yojavAmAM paDelI takalIpha ane thayelA vilaMbanA kAraNo jaNAvyA. zrI nareza aMtANIe saurASTra-kaccha ItihAsa paripadanI pravRttiono khyAla Apyo, jUnAgaDha jillAnA kalekaTara zrI paMkajabhAI jozInI anupasthitimAM uddaghATaka tarIke padhArelA nivAsI nAyaba kalekaTara zrI zaMkaradAna kezubhAI lAMgAe dIpa pragaTAvI jJAnasatranuM uddhATana karyuM. emaNe emanA pravacanamAM jaNAvyuM, 'ItihAsane satya sAthe saMbaMdha che. tethI tene rAjyAzraya maLavAno saMbhava nathI. rAjakAraNIo sAMskRtika bAbatomAM bahu ocho rasa le che. jUnAgaDhanA khUNe khUNe ItihAsa sacavAyelo che. itihAsakAre gamA-aNagamAM vagara kAma karavuM joIe.' atithivizeSa sAmAjika kAryakara zrI cunIbhAI loDhiyAe emanA vaktavyamAM jaNAvyuM, 'sarakAre ItihAsanA saMzodhanane madada karavI joIe, junAgaDha pAsenA vaMthaLI ane dhaMdhusara vacce 12 corasa kilomITaranA vistAramAM eka AkhuM zahera daTAyeluM paDyuM che. tenuM utpanana thavuM joIe. atithivizeSa ane jUnAgaDhanI DaoN.subhASa mahilA ArTasa, komarsa enDa homa sAyansa kaoNlejanA AcArya zrI bhudarabhAI je. vATaliyAe emanA pravacanamAM jaNAvyuM, "paraMparAthI virUddhanuM satya samAja svIkAratA nathI, bhagavAna kRSNa raMge kALA nahi paraMtu dhoLA hatA ema sAbita thAya to paNa samAja e svIkAraze nahi." jUnAgaDhanA vatanI ane vizvanA ghaNA dezono pravAsa karanAra zrI pravINabhAI zAhe jaNAvyuM ke jUnAgaDhanA koTanA daravAjAo ane jUnA smArakone toDI pADavAne badale jALavI rAkhavA joIe. sau.ka.I.pariSadanA bhUtapUrva pramukha DaoN. esa. vI. jAnIe emanA pravacanamAM jaNAvyuM, 'A pariSadanuM mukhya kAma saMzodhanakAronI navI peDhI taiyAra karavAnuM che. ItihAsamAM hakIkatonuM yogya arthaghaTana thavuM joIe." pariSadanA sthApaka pramukha ane nAdurasta tabiyatane lIdhe jJAnasatramAM hAjara nahi rahI zakelA zrI zaMbhuprasAda ha. dezAInA likhita pravacananuM vAcana karavAmAM AvyuM. emAM evuM sUcana karavAmAM AvyuM hatuM ke pariSadanA adhivezana ane jJAnasatranA Ayojana mATe alaga bhaMDoLa racavuM joIe. zrI zaMbhuprasAda dezAInA putra eDavokeTa zrI harIzabhAI dezAIe jaNAvyuM, 'ItihAsa ane purAtattvane lagatA kAyadAo sudhAravAnI jarUra che. jUnAgaDhanA sAmAnya tathA ochuM bhaNelA loko paNa ItihAsamAM rasa dharAve che. pariSadanA pramukha DaoN.e.ema.kIkANIe emanA mudrita pravacanamAM jaNAvyuM, 'vartamAna yugamAM ItihAsanA zikSaNanI tIvra jarUriyAta ubhI thaI che kAraNa ke samAjanA cAritrya ghaDatarano AdhAra ItihAsanA zikSaNa upara avalaMbe che. saurASTrakacchano prAcIna ItihAsa ghaNo ja gauravavaMto che. kacchamAM ghoLAvIrAnuM utpananakArya cAlu che. jUnAgaDhanA navAbo muslima hovA chatAM hiMdu asara nIce hatA ane hiMduonI paraMparAo tathA rItarivAjonuM custa rIte pAlana karatA hatA.' AbhAravidhi maMtrI zrI pradyumanasiMha bI. khAcare karI jyAre beThakanuM saMcAlana boTAdanI boTAdakara kolejanA prA.DaoN. ramezabhAI paMDyAe karyuM. beThakanA aMte pariSadanA svargastha thayelA pramukha maNibhAI vorAnI tasavIrane DaoN. kIkANIe puSpAMjali arpa, DaoN.je.pI.soDhAe bhAvAMjali arpI tathA upasthita sabhyoe be miniTanuM mauna pALI zraddhAMjali arpI hatI. baporanA bhojana pachI 2-30 vAgye bIjI beThakano prAraMbha thayo. savAranI beThakamAM upasthita nahi rahI zakanAra * 44, zrIsAI epArTamenTasa, havADiyA cakalA pAchaLa, surata-395003 pathika' - me - 1998 - 15 For Private and Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jUnAgaDhanA udyogapati ane atithivizeSa zrI pethalajIbhAI cAvaDAe emanI lAkSaNika zailImAM jaNAvyuM, 'itihAsakAro je kahe te sAcuM manAya che. eTale, ItihAsakAroe vidhAno karavAmAM sAvadhAna rahevuM joIe.' DaoN.esa.vI. jAnIe 'jUnAgaDhanI ArajhI hakUmata' vize vistRta mAhitIpUrNa pravacana ApyuM. bhAvanagara yunivarsiTInA ItihAsa vibhAganA adhyakSa DaoN.pI.jI. korATe 'gujarAtanI vividha yunivarsiTIomAM ema.phila, ane pIeca.DI. padavIdhArakonI sUci-eka abhyAsa' viSaya para saMzodhanalekha rajU karyo. gujarAta ItihAsa pariSadanA navA varAyelA pramukha DaoN mugaTalAla bAvIsIe jaNAvyuM, 'I.sa.1964 sudhI gujarAtamAM ItihAsa viSayamAM eka paNa gujarAtI pIeca.DI.nA gAIDa na hatA. e pachI Do. Ara. ke. dhAraiyA, DaoN.Ara.jI. parIkha vagere pIeca.DI.nA gAIDa (saMzodhana-mArgadarzaka) banyA ane emanA mArgadarzana nIce saMzodhana karI ghaNAe pIeca.DI.nI DigrI meLavI.' A beThakamAM ane bIje divase tA. 29mIe savAranI beThakamAM nIcenA abhyAsIoe"nibaMdhonuM vAcana karyuM - (1) prabhutAbena bhaTTa - 'goMDala rAjayanA mahArAjA bhagavatasiMhajI' (2) ku. gItA paTela - 'rAjakoTanuM svAmInArAyaNa maMdira-eka abhyAsa' (3) pArulabena satAziyA - 'pIpAvAva baMdara-aitihAsika pariprekSyamAM' (4) nayanAbena pArekha - 'morabI rAjyanA vikAsamAM ThAkora vAdhajIno phALo' (5) goviMdabhAI makavANA - 'hiMda choDo laDatamAM surendranagara jillAnuM pradAna' (1) prA. vimalabhAI sI. mahetA - 'visanagara aitihAsika pariprekSyamAM' (7) nareza aMtANI - "kacchamAM javAbadAra rAjayataMtranI laData' (8) prA. parezabhAI mahetA - 'lIMbaDI rAjayanI prajApariSada' (9) prA.DaoN.pradyumanasiMha khAcara - 'ItihAsa ane samAja' (10) zaileSa Dava ane saMjaya mahetA - "saurASTra hAIskUla, rAjakoTa-eka abhyAsa' (11) ku. aMjanA vADoliyA ane nayanA muMgarA - 'karaNasiMhajI hAIskUla, rAjakoTanuM zaikSaNika kSetre pradAna" (12) prA.jayazrIbena koTecA - [ ane dayArAma' (13) ka rekhAbena gAjIparA - "rAjakoTanI rASTrIya zALAnuM prAMgaNa - eka abhyAsa (14) prA. praphullAbena rAvaLa - 'gujarAtI lokasAhityamAM gItakathA' (15) prA.kauzikabhAI paMDita - 'lokanArIno aitihAsika abhyAsa' (16) duSyanta zukla - bhAvanagaranI zAmaLadAsa kaoNlejanA AcAryo ane prAdhyApako.' A nibaMdhonI carcAmAM DaoN.esa vI.jAnI, DaoN.pI.jI.korATa, DaoN .mugaTalAla bAvIsI, DaoN.je.pI.soDhA, meMdaraDAnA kolejanA prA.vALA, bhAratIbena esa. desAI, yazavaMta upAdhyAya, prA.sAbinA kAdarI vageree bhAga lIdho hato. hodedAro ane kArobArI samitine bIjAM be varSa mATe cAlu rAkhavA nirNaya levAyo. pariSadanI AjIvana sabhya phI vadhArIne rU.300 ane vArSika sAmAnya sabhya phI rU.40 karavAmAM AvI. gujarAtanAM vividha gAmo ane tAlukAomAM je purAtattva ane sthApatyanA avazeSo veravikhera sthitimAM paDyA che tene ekaThA karI sArI rIte sAcavavA gujarAta sarakArane vinaMtI karato TharAva pasAra karavAmAM Avyo. tA.29mIe bapore 12-00 vAgye samApana beThaka maLI, jemAM maMtrI zrI zaileSa ghoDAe jaNAvyuM, 'A jJAnasatra koDInAramAM yojAvAnuM hatuM. paraMtu sAmAnya cUMTaNI ane anya rAjakIya pravAhone kAraNe e baMdha rahyuM. Aje e jUnAgaDhamAM yojAI rahyuM che.' zrI harSadabhAI vALAe jaNAvyuM ke jUnAgaDhanI bahAudIna kolejane eka so varSa pUrAM thayAM tethI tenI zatAbdI ujavavI joIe. zrI hIrAbhAI paMDite evuM sUcana karyuM ke bahAudIna kolejanI sthApanAmAM jUnAgaDhanA dIvAna puruSottama suMdarajI jhAlAnuM mahattvanuM pradAna hatuM. tethI e kolejamAM temanuM tailacitra mUkAvuM joIe, aMte pramukha DaoN.kIkANInA vaktavya ane AbhAravidhi sAthe beThakanI samApti thaI. e pachI sarva pratinidhione jUnAgaDhanA "manoraMjana sarakITa hAusamAM laI javAmAM AvyA ane tyAM sarasa samUhabhojana ApavAmAM AvyuM. jUnAgaDhanA navAbanA eka baMgalAmAM sudhArAvadhArA karIne tathA Adhunika sagavaDo umerIne A manoraMjana sarakITa hAusa' banAvavAmAM AvyuM che. - A jJAnasatramAM lagabhaga 65 pratinidhioe bhAga lIdho. dareka pAsethI rU.80 pratinidhi phI levAmAM AvI ane emane rekajhInano suMdara bagalathelo tathA zrI khoDIdAsa paramAra likhita "bhAvanagara jillAnAM salATI-zilAvata, kamAMgarI ane lokazailInAM bhIMtacitro' zIrSakavALI pustikA bheTa ApavAmAM AvI. parIkSAno samaya hovAthI pratinidhionI saMkhyA pramANamAM ochI rahI. chatAM A jJAnasatra dareka rIte saphaLa banyuM. dareka beThakamAM carcAnuM dhoraNa UMcuM rahyuM. pathika' -me * 1998 9 16 For Private and Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir me '98 Reg. No. GAMC-19 vyAjalI dAma ane uttakAma, minalalAve. samRddhibharyu vAnA. I ! (. kudaratI khAtara che * Di.grA. poliyesTara pAuca pekamAM * 5 ane pa0 ki.grA. eca.jha.pI.I. begamAM MINZYME PLANT GROWTH PROMOTER * WACENTRUOTE 428 viziSTa yuriyA phoTiMga pAvaDara, nukazAnarahita, jaMtu-pratirodhaka, harbala ane bAyoDIgrebala che. vanaspati vRddhivardhaka tIva ejhADirekTIva 500 grAma ane 1 kigrA. poliyesTara pAusa pemAM (harbala proDakTasa) 100, 200, 500 mI.lI.. pravAhI ane dANAghara 1lITara ane pa lITaranA pekamAM 100, 500 mI.lI., lITara ane 5 lITaranA pekamAM vA jaNakArI viTaR che ke te e ke sarakAra ezinIla AlameharoIGrIy bho mALa, popyulara hAusa, Azrama roDa, amaghavAda-9 phona : waa paga, jara3ra3, jawTalA ke For Private and Personal Use Only