Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સોલોમનનું ઓફિર એ “આભીર વિસ્તાર હશે. આભીર, આભીર લોકો રહેતા હોવાથી કહેવામાં આવતું. જયારે ‘ગએડો’ પ્રદેશ આધારિત નામ મળેલ છે. ઈ.સ. પૂર્વે બ્રેબોએ તેજ રાષ્ટ્ર કહેલ છે. ઈ.સ. ૨૯માં વિલસન એરિઅન એન્ટી ક્યુમાં તેજ રાષ્ટ્રમાં વાંચેલ, ઈ.સ. ૭૭માં પ્લિનીએ એ અંબરી કહેલ છે. ઈ.સ. ૧૫૦માં ટોલેમીએ સિંધને પૂર્વ ઔદંબરી કહેલ, બી.ડી.સેન્ટમારટીન અને લાર્સને ઓદંબરને ઉત્તર ગુજરાત સુધી ફેલાયેલ અને રાધનપુરથી સાંકળેલ છે. આભીર અને ઔદંબર જનપદી નજીક હોવાનું માની શકાય.
(૩) નખત્રાણા તાલુકાના ખિરસ્તરા ગામ પાસેથી ઈ.સ. ૧૯૭૧માં શીલ મળેલ છે. એ શીલ પરનું લખાણ પૂનાના પંડિત કિશનલાલ જેટલીએ વાંચેલ છે. તેમણે “પ્રજાપતિ નહુષના સ્વાસ્થ ત્રણ' વાંચેલ છે. એમ ઠાકરશીભાઈ કંસારાએ તેમના પુસ્તક કચ્છ ઈતિહાસ અને સંસ્કૃતિમાં લખેલ છે. નહુષનો પુત્ર યયાતિ નામે હતો એમ મહાભારત કહે છે. તેને અસુર રાજકન્યા પત્ની શર્મિષ્ઠાથી દહુ, અનુ અને પુરુ નામે પુત્રો હતા. બીજી પત્ની અસુર ગુરુ શુક્રાચાર્યની પુત્રી દેવયાનીથી યદુ અને તુર્વસુનામે પુત્રો થયેલ હતા. દહુના વંશજ ભોજો, અનુના મલેચ્છ, પુરૂના પાંડવ, તુર્વસુના યવન અને યદુના યાદવો થયા છે. અહીંથી તેઓ અન્ય પ્રદેશોમાં ફેલાયા હશે.
(૪) કચ્છના રણ અને અખાતમાં ફેરફાર થાય છે. જુદા જુદા લેખકોએ તેની નોંધ કરેલ છે. આ નોંધોને આધારે ગેઝેટીયર અને હિંદના પ્રાચીન ઇતિહાસમાં વિન્સેન્ટસ્મીથે માહિતી આપેલ છે. મોરલૂણ વિશે વિવિન ડીસેન્ટ મારીને પરંપરા નોંધેલ છે. એ મુજબ રણની અંદર શરૂઆતમાં વહાણ ચાલતાં હતાં. શરૂમાં રણમાં ઊંડે ૧૪ માઈલ પર બંદર હતું. પછી ૧૬ માઈલ હટીને લખપત બંદર થયું. એ પછી હટીને કોટેશ્વર બંદર થયું છે. સિંધમાં મુગલબીન પાસે અકબરે સમુદ્ર જોયેલ હતો. હાલે એ જગાથી સમુદ્ર ૫૦ માઈલ દૂર છે. બન્ને ‘ટ્રાવેલ્સ ઈન ટુ બોમ્બા'માં ઈ.સ. ૧૮૩૫માં કચ્છના રણનો પહેલો અહેવાલ પ્રસિદ્ધ કરેલ છે. જેમાં જૂના બંદરની જગાએ નિરોણા, છારી અને પચ્છમ પાસે લંગરના પત્થરો મળેલ હોવાનું જણાવેલ છે. નાના રણની જમીન નીચે જતી હોવાથી અખાત રસ્તે સમુદ્ર આગળ વધતો હોવાનું મેજર વોટસને માનેલ છે. જેનો કેપ્ટન હબર્ટ સ્વીકાર કરેલ નથી. ઈ.સ. ૧૮૭૪માં જે ગામોએ જમીન રસ્તે જવાતું હતું એ ગામોમાં હવે સમુદ્ર રસ્તે જવાનું થાય છે તેવો રિપોર્ટ કર્નલ બારટને કરેલ છે. કચ્છ અને સૌરાષ્ટ્ર વચ્ચે શરૂમાં સમુદ્ર ન હતો. બન્ને વચ્ચે સમુદ્ર આગળ વધેલ તેને કચ્છમાં ‘ગએડો' કહેવાયો. ઈ.સ. ૨૯માં વિલ્સને ઐરિઅન એન્ટીક્યુમાં તે જ રાષ્ટ્ર અને સીરીઓસ્ટસ વાંચેલ. જે કચ્છ તરફ તેરા અને સમુદ્રની બીજી તરફ સૌરાષ્ટ્ર હોવાનું દર્શાવે છે. ઈ.સ. પૂર્વે ૬૬માં બ્રેબોએ તે જ લખેલ છે. જેથી એરિઅન સમયે તેજ અર્થાત કચ્છ તરફ બરાકે બંદર થયેલ હશે. રોલેયિએ ઈ.સ. ૧૫૦માં બરાકે પછી કંઠીનો અખાત કહેલ છે. કંઠીના અખાતને અંતે માંડવી બંદર થયું છે. માંડવીથી સમુદ્ર આગળ વધેલ તેને કચ્છમાં નવીનાળ કહેવાયો જેને અંતે મુદ્રા બંદર થયેલ છે. મુદ્રા બંદરથી સમુદ્ર આગળ વધેલ તેને જોગણી નાળ કહેવામાં આવેલ અને તેને અંતે તુણા બંદર થયું છે. તુણાથી સમુદ્ર આગળ વધેલ એ નકરીનાળ કહેવામાં આવેલ અને તેને અંતે કંડલા બંદર થયેલ છે.
(૫) જાવા અને કમ્બોડિયામાં નોંધાયેલ પરંપરા પ્રમાણે ઈ.સ. ૬૦૩માં હિંદથી લોકો ત્યાં ગયા હતા અને વસાહતની સ્થાપના કરેલ. એ વસાહતનું નામ તેઓએ ગુજરાત રાખેલ હતું. તેઓ હિંદના પશ્ચિમ કિનારાના રોમનહાટ નામે બંદરથી જાવા ગયેલ હતા એમ ગુજરાતનો રાજકીય અને સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસમાં રસિકલાલ પરીખ અને હરિપ્રસાદ શાસ્ત્રીએ જણાવેલ છે.
કિનિંગહામે તેમની એન્સિયન્ટ ભૂગોળમાં મુલ્લાનથી દક્ષિણ પૂર્વ લગભગ ૬૦ માઈલ દૂર રુમ ભૂમિ માનેલ છે. કચ્છના રણના ઉત્તરે રોમનહાટ માનેલ છે. જયાં રણમાં સિંધુની નરાશાખા દાખલ થયાનું જણાવેલ છે. અહીં સિંધુ નદીની મુખ્ય બે શાખા હતી ‘હકરા’ શાખા લખપત પાસે રણમાં મીઠા પાણીનું સરોવર બનાવતી હતી. બીજી વાહંદ શાખા ઉમરકોટ પાસેથી પસાર થઈને છાટબેટ પાસે રણમાં દાખલ થતી હતી. અહીં બંદર હતું અને કસ્ટમ વસુલ કરવામાં આવતું હતું.
પથિક' – મે * ૧૯૯૮ * :
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535452 |
| Book Title | Pathik 1998 Vol 38 Ank 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagjibhai K Bhatti and Other |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 2 MB |