Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સૌરાષ્ટ્ર - કચ્છ ઈતિહાસ પરિષદનું ૧૧મું જ્ઞાનસત્ર
ડૉ.મુગટલાલ બાવીસી*
સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ ઈતિહાસ પરિષદનું ૧૧મું જ્ઞાનસત્ર સૌરાષ્ટ્ર યુનિ.ના ઈતિહાસ વિભાગના અધ્યક્ષ ડૉ.અનિલ એમ. કીકાણીના પ્રમુખપદે તા. ૨૮-૨૯ માર્ચ, ૧૯૯૮ દરમિયાન જૂનાગઢ મુકામે યોજાઈ ગયું. જ્ઞાનસત્રની ચર્ચાઓ અને ઉતારાનું સ્થળ શામળદાસ ગાંધી ટાઉનહૉલ પાસે આવેલ શ્રી મોઢ વણિક બોર્ડિંગ વિદ્યાર્થીભવન) હતું. ભારતની આઝાદી અને જૂનાગઢની આરઝી હકૂમતના સુવર્ણજયંતી વર્ષમાં આ જ્ઞાનસત્ર જૂનાગઢ જેવા ઐતિહાસિક નગરમાં યોજાય એમાં ઘણું ઔચિત્ય હતું.
તા. ૨૮મી માર્ચ, ૧૯૯૮ને શનિવારે સવારે ૧૦-૦૦ વાગ્યે ઉદ્દધાટન બેઠકની શરૂઆત થઈ. મંજરીબેન ધોળકિયાની પ્રાર્થના પછી ઉપપ્રમુખ ડૉ. જે. પી. સોઢા, મંત્રીઓ ડૉ. પ્રદ્યુમન ખાચર, શૈલેષભાઈ ઘોડા અને નરેશભાઈ અંતાણી તથા ડૉ. પી. જી. કોરાટે મહેમાનોનું પુષ્પહારથી સ્વાગત કર્યું. મંત્રી શ્રી શૈલેષભાઈ ઘોડાએ સ્વાગત પ્રવચનમાં સામાન્ય ચૂંટણીને કારણે જ્ઞાનસત્ર યોજવામાં પડેલી તકલીફ અને થયેલા વિલંબના કારણો જણાવ્યા. શ્રી નરેશ અંતાણીએ સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ ઈતિહાસ પરિપદની પ્રવૃત્તિઓનો ખ્યાલ આપ્યો, જૂનાગઢ જિલ્લાના કલેકટર શ્રી પંકજભાઈ જોશીની અનુપસ્થિતિમાં ઉદ્દઘાટક તરીકે પધારેલા નિવાસી નાયબ કલેકટર શ્રી શંકરદાન કેશુભાઈ લાંગાએ દીપ પ્રગટાવી જ્ઞાનસત્રનું ઉદ્ધાટન કર્યું. એમણે એમના પ્રવચનમાં જણાવ્યું, ‘ઈતિહાસને સત્ય સાથે સંબંધ છે. તેથી તેને રાજ્યાશ્રય મળવાનો સંભવ નથી. રાજકારણીઓ સાંસ્કૃતિક બાબતોમાં બહુ ઓછો રસ લે છે. જૂનાગઢના ખૂણે ખૂણે ઈતિહાસ સચવાયેલો છે. ઇતિહાસકારે ગમા-અણગમાં વગર કામ કરવું જોઈએ.'
અતિથિવિશેષ સામાજિક કાર્યકર શ્રી ચુનીભાઈ લોઢિયાએ એમના વક્તવ્યમાં જણાવ્યું, ‘સરકારે ઈતિહાસના સંશોધનને મદદ કરવી જોઈએ, જુનાગઢ પાસેના વંથળી અને ધંધુસર વચ્ચે ૧૨ ચોરસ કિલોમીટરના વિસ્તારમાં એક આખું શહેર દટાયેલું પડ્યું છે. તેનું ઉત્પનન થવું જોઈએ. અતિથિવિશેષ અને જૂનાગઢની ડૉ.સુભાષ મહિલા આર્ટસ, કોમર્સ એન્ડ હોમ સાયન્સ કૉલેજના આચાર્ય શ્રી ભુદરભાઈ જે. વાટલિયાએ એમના પ્રવચનમાં જણાવ્યું, “પરંપરાથી વિરૂદ્ધનું સત્ય સમાજ સ્વીકારતા નથી, ભગવાન કૃષ્ણ રંગે કાળા નહિ પરંતુ ધોળા હતા એમ સાબિત થાય તો પણ સમાજ એ સ્વીકારશે નહિ.” જૂનાગઢના વતની અને વિશ્વના ઘણા દેશોનો પ્રવાસ કરનાર શ્રી પ્રવીણભાઈ શાહે જણાવ્યું કે જૂનાગઢના કોટના દરવાજાઓ અને જૂના સ્મારકોને તોડી પાડવાને બદલે જાળવી રાખવા જોઈએ.
સૌ.ક.ઈ.પરિષદના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ ડૉ. એસ. વી. જાનીએ એમના પ્રવચનમાં જણાવ્યું, ‘આ પરિષદનું મુખ્ય કામ સંશોધનકારોની નવી પેઢી તૈયાર કરવાનું છે. ઈતિહાસમાં હકીકતોનું યોગ્ય અર્થઘટન થવું જોઈએ.” પરિષદના સ્થાપક પ્રમુખ અને નાદુરસ્ત તબિયતને લીધે જ્ઞાનસત્રમાં હાજર નહિ રહી શકેલા શ્રી શંભુપ્રસાદ હ. દેશાઈના લિખિત પ્રવચનનું વાચન કરવામાં આવ્યું. એમાં એવું સૂચન કરવામાં આવ્યું હતું કે પરિષદના અધિવેશન અને જ્ઞાનસત્રના આયોજન માટે અલગ ભંડોળ રચવું જોઈએ. શ્રી શંભુપ્રસાદ દેશાઈના પુત્ર એડવોકેટ શ્રી હરીશભાઈ દેશાઈએ જણાવ્યું, ‘ઈતિહાસ અને પુરાતત્ત્વને લગતા કાયદાઓ સુધારવાની જરૂર છે. જૂનાગઢના સામાન્ય તથા ઓછું ભણેલા લોકો પણ ઈતિહાસમાં રસ ધરાવે છે.
પરિષદના પ્રમુખ ડૉ.એ.એમ.કીકાણીએ એમના મુદ્રિત પ્રવચનમાં જણાવ્યું, ‘વર્તમાન યુગમાં ઈતિહાસના શિક્ષણની તીવ્ર જરૂરિયાત ઉભી થઈ છે કારણ કે સમાજના ચારિત્ર્ય ઘડતરનો આધાર ઈતિહાસના શિક્ષણ ઉપર અવલંબે છે. સૌરાષ્ટ્રકચ્છનો પ્રાચીન ઈતિહાસ ઘણો જ ગૌરવવંતો છે. કચ્છમાં ઘોળાવીરાનું ઉત્પનનકાર્ય ચાલુ છે. જૂનાગઢના નવાબો મુસ્લિમ હોવા છતાં હિંદુ અસર નીચે હતા અને હિંદુઓની પરંપરાઓ તથા રીતરિવાજોનું ચુસ્ત રીતે પાલન કરતા હતા.’ આભારવિધિ મંત્રી શ્રી પ્રદ્યુમનસિંહ બી. ખાચરે કરી જ્યારે બેઠકનું સંચાલન બોટાદની બોટાદકર કોલેજના પ્રા.ડૉ. રમેશભાઈ પંડ્યાએ કર્યું. બેઠકના અંતે પરિષદના સ્વર્ગસ્થ થયેલા પ્રમુખ મણિભાઈ વોરાની તસવીરને ડૉ. કીકાણીએ પુષ્પાંજલિ અર્પ, ડૉ.જે.પી.સોઢાએ ભાવાંજલિ અર્પી તથા ઉપસ્થિત સભ્યોએ બે મિનિટનું મૌન પાળી શ્રદ્ધાંજલિ અર્પી હતી.
બપોરના ભોજન પછી ૨-૩૦ વાગ્યે બીજી બેઠકનો પ્રારંભ થયો. સવારની બેઠકમાં ઉપસ્થિત નહિ રહી શકનાર * ૪૪, શ્રીસાઈ એપાર્ટમેન્ટસ, હવાડિયા ચકલા પાછળ, સુરત-૩૯૫૦૦૩
પથિક' – મે – ૧૯૯૮ - ૧૫
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 535452 |
| Book Title | Pathik 1998 Vol 38 Ank 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagjibhai K Bhatti and Other |
| Publisher | Mansingji Barad Smarak Trust |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 20 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Pathik, & India |
| File Size | 2 MB |