Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ pttttttttttttttttaattpptttt NUOCLORUROCORRECLOCREDE OL UL. ILS UUUUU PMCCCCOROCOMO RCOOLERCOOK ERCOLLEC C GOJOLOCOOCOCCCCCCELLC 1000 LLLLLLL LLLL ld khnl l nnl graMthamALA nabara-2 . OOLOO OLDUO OULOU + navatattvano suMdara bodha. (24441 aled.) vaca CORBICOCOCOTOOOROOOOOorne ABDOBROUBOOOHOOOOOOOOOOREOOOORBODORECCOB RINHOUDBIROURRONADRBORIRCRRRRRONERMEOX PRODU190ORRADONUNCOOBRODOKDOOOLDHOOOLBROO JUJAJOOHOOOOOOOOOOOOOOO000CO200000L0000DBOCCOO COCONC COROOE URBOO EDBRDO COORDOO BOCOCODDOS bhASAMtara karI pragaTa kartA, zrI jaina AtmAnaMda sabhA DROBZOR ORODCOOBCOCCOLICOQCworcowoooodDIE OO OPREOOQOOLEUCOCELESCEECCEFECCOEPE.CO COROOOOOOCOCCCESS COCOVECCOC ORT ESCORTOSOGROFFECCOETBCCCEFIC ECOCCC DLETTEREKECEFEEDCFERENC CCCOCROO OCOLCOCO bhAvanagara. p 146012-"falin [gove " furren azt Hi zAha purUSottama gIgAbhAIe chApyuM. A DOM 30 2000 ODJUU OORUL DOKOD OUOUO UUn0 vIra saMvata 2430 Ama saMvata ke saMvata 1860 OSTEO UNIO Ondo UDOUC DUD00 ONDO MONO UURUO 0910 JURID sind PS. -0-07015 auar. URMO DURUL 00000 JUTORUUDUUUUURIJDOONODUDUALL WDDDDDDDDDDDDD BBBS t CON DO00)) DANNO KNINN OSNO DO900 D0000 BOL DOOROO COMBOO VOBRBEI DOORKNO ODONDO JE Gigabit too ooooo
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. jaina darzananA jJAnanA cAra anugamAM vibhAga paDela che temAM prathama vibhAga dravyAnuyoga che. A graMtha, e dravyAnuga vibhAgane aMza che. navatatvanA viSaya upara jUdA jUdA aneka vidvA e vRttio ( TIka) karelI che. temAM hAlanA samayamAM zA bhImazI mANekanA taraphathI prasiddha thayela navatatvanA pustakanuM adhyayana karavAmAM Ave che. navatatva Upara eka prAcina vidvAne avacUrI lakhelI che tenI junI paNa suMdara ane zuddha prata amArA vAMcavAmAM A vatA mAlama paDayuM ke, A avacUrInuM saMskRta evuM te sarala ane rasIka che ke, navatatvanuM prAthamika adhyayana karanArane ullAsa sAthe kaMThAthe karavAnI jIjJAsA thAya tevuM che tethI temaja navatatvanA vizALa jJAna rUpa samudramAM praveza karavAne A pustaka nAva rUpe lAgavAthI tenuM muLa tathA avacUrI sAthe bhASAMtara karI prasiddha karavAmAM Avela che. jemAM dareka tatvanI tathA tenA bhedenI vyAkhyA spaSTa ane saMkSipta svarUpamAM batAvavAmAM AvelI che. A graMtha chapAvavAmAM rAjIvALA marahuma zeka kAnajI karazana- janA vidhavA bAI ujamabAinA vasIyata nA mAtA TrasTI ane A sabhAnA sabhAsada zA dAdaradAsa harajIvanadAse sadarahu bAinA karelA vIlamAM lakhyA mujaba jJAnakhAtAmAMthI jJAnanA uttejanAthe ja madada ApI che tene mATe A sabhA upakAra mAne che. A graMtha vAMcatAM koI paNa jAtanI bhUla daSTIe paDe te sujJa jane sudhArI vAMcaze ane mApha karaze evI vinaMtI che. herIsa roDa. prasiddha karta saM. 1860 dhanaterasa, I zrI jaina AtmAnaMda sabhA.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shrii|| navatattvabodha / ( avacUrIsahitaH) jIvA'jIvA puNNaM pAvAsavasaMvaro anijrnnaa| baMdho murako atahA,nava tattADaMti naayvvaa||1|| , , Yya, pApa, 2004, 12, nisa, 15 ane mekSa, e navatatva jANavA yogya che. 1. .. avacUrI. jayati zrImahAvIraH zreyaHzrIzreNisaMzrayaH / samyag jIvAditatvAnAmavabodhanibaMdhanam // 1 // kalyANa lakSmInI zreNInA AzrayarUpa ane samyaga jIvAdi tanA bedhanA kAraNarUpa evA zrI mahAvIra bhagavata jaya pAme che. 1 navatatvasya parimitaparimANasya pranUtatarArthasya atIvagaMnIrArthasya mugdhajanAvabodhAya vicAraH kiMci ducyate /
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) navativavo. jenuM parimANa parimita che paNa jene artha vizeSa vistAbaravALe ane atigaMbhIra che evA navatatvane kAMika vicAra mugdha (alpabuddhi) janane jJAna thavA mATe kahIe chIe. tathAhi jIveti-etAni navAnAM tatvAnAM naamaamyuni. te A pramANe nAnI' e gAthAvaDenavatatvanA nAma kahyA. tathAhi / jIvatatvaM 1 ajIvatatvaMza puNyatatvaM 3 . pApatatvaM 4 AzravatatvaM 5 saMvaratatvaM 6 nirjarAtatvaM baMdhatatvaM moktatvaM e te nava tatvenA nAma A pramANe 1 jIvatatva, 2 avatatva, 3 puNyatatva,4 pApatatva, 5 Azravatatva, saMvaratatva, 7 nirjarAtatva, 8 baMdhatatva, ane 9 mekSitatva, tatvamiti korthaH sa tatvaM svarUpamiti yAvat / tatva e zabdane zuM artha? tatva e zabdano artha svarUpa thAya che, - tatra prathama vIvatA , temAM peluM jIvatatva che. jIvaH kIdRza nacyate / chava kene kahevAya? . jIvati daza vidhAna prANAna dhArayatIti jiivH| daza prakAranA prANane dhAraNa kare te jIva kahevAya, 1 vistAra, 2 mApavALo,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. dazavidhaprANAzca kiidRshaaH| daza prakAranA prANa kayA ? paMceMjhyiANi trividhaM balaM ca naasniHshvaasmthaanydaayuH| prANA dazaite lagavadbhiruktA steSAM viyojIkaraNaM tu hiMsA // 1 // pAMca Idriya, traNa prakAranuM bala (manebala, vacanabala, kAbila ) zvAsozvAsa ane AyuSa-e daza prANu bhagavate kahelA che. te prANane viyega karo, te hiMsA kahevAya che. 1 evaM vidhadazaprANadhArako. jIvaH tasya svarUpaM yahicAryate tajjIvatatvaM / evIrItanA daza prANane dhAraNa karanAra jIva kahevAya, tenuM hatva eTale svarUpa jemAM vicAravAmAM Ave te jIvatatva kahevAya che. hitIyaM ajIvatatvaM jIvAdanyo'jIvaH prANacetanArahita itinAvaH tasya tatvaM svarUpaM yattadajIvatatvam / bIjuM ajIva tatva jIvathI bIjuM te ajIva, eTale prANa cetanA rahita, tenuM je tatva-svarUpa te ajIva tatva kahevAya che. tRtIyaM puNyatatvaM puNyaM kIdRzaM yat shunprk1-te prANathI jIvane rahita kare chuTo kare.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dh) navatatvabodha. tyAtmakaM karma jIvAnAM sauravyaM dadAti tatpuNyaM tasya tatvaM puNyatatvaM / trIjI puNyatatva. puNya eTale zu ? je zubha prakRti rUpa karma jIvane sukha Ape te puNya kahevAya che. te puNyanuM' tatva--svarUpa. caturtha pApatatvaM pApaM kimucyate yad azumakRtyAtmakaM karma jIvAnAM duHkhaM dadAti tatpApaM tasya tatvaM pApatatvam / pApatatva pApa eTale zuM? je azubha prakRti rUpa karma jIvane du:kha Ape te pApa kahevAya che. tenuM tatva--svarUpa te pApatatva paMcamaM zrAzravatatvaM zrAzravaMti AgacchaMti yasmAtpApAni jIveSu sa zrAzravaH tasya tatvaM svarUpaM prazra - vatatvaM / pAMcamu Azravatatva. jenAthI veAmAM pApa Ave te Azrava kahevAya che tenuM tatva-svarUpa te Azravatatva SaSTaM saMvaratatvaM saMniyaMte nivAryaM te karmANi yasmA tsa saMvaraH tasya tatvaM svarUpaM saMvaratatvaM / huM savaratatva. jenAthI AvatA karma aTake te savara kahebaay che, tenuM tatva--stra35 te saMvaratatpa. saptamaM nirjarAtatvaM nitarAM zratizayena jIryate aria karmANi yayA sA nirjarA dvAdazadhA taporUpA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (5) tasyAstatvaM svarUpaM nirjarAtatvaM / sAtamuM nirjarAtatva, je vaDe karma (zithakI) vizeSe karI ya pAme te nirjara kahevAya che. te nirjarA, tapa rUpe bAra prakAranI che. tenuM tatva-svarUpa te nirjarAtatva, aSTamaM baMdhatatvaM badhyaM te jIvena saha saMbajJAni karmANi kriyate yena sa baMdhaHtasya tatvaM-svarUpaM bNdhtaao. AThamuM baMdhatatva je vaDe jIvanI sAthe lAgelA (AvIne rahelA ) karmane saMbaMdha thAya te baMdha kahevAya che. tenuM tatva svarupa te baMdhatatva, navamaM mokSatatvaM sakalakarmaNAM sarvathA kSayalakSaNo mokSaH tasya tatvaM mokSatatvaM / navamuM mekSatatva sarva karmane sarvathA kSaya thAya te mAkSa kahevAya che. tenuM tatva-svarUpa te mekSatatva, ca zabda evArthe / mUlamAM ja zabdano artha = (ja) thAya che etAnyeva navatatvAni yathAsijJAMtoktaprakAreNa jJeyAni natu kutiirthikklpitaani| eTalAja nava to siddhAMtamAM kahelA prakAra vaDe jANavA vigya che. paraMtu kutIrthika (anyamati) lekee kahapelA tatva jANavA yogya nathI,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) navatatvabodha. kutrApi puNyapApayArbadhe aMtarlAvAt saptava tatvAni uktAni / kaI sthale puNya ane pAyatane baMdhatatvamAM samAveza thavAthI sAtaja to kahelA che. evaM navAnAM tatvAnAM nAmAnyuktAni / evIrIte nava tatvanA nAma kahyA ityekagAthA vyAkhyAtA // // e pramANe pelI gAthAnI vyAkhyA samApta thaI atha navatatvAnAM nedasaMkhyAnaM kathayati / have nava tatvanA bhedanI saMkhyA kahe che. - areer -- caudasa caudasa bAyA, lIsA bAsIa huMti baayaalaa| sattAvannaM bArasa, cau nava bheA kmennesi|2|| yo, soha, meM tAlAza, dhyAzI, yetIza, sattApana, bhAra, cAra ane java- ema anukrame navatatvanA bheda thAya che. 2 - -
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ naktatvabodha. avacUrI. canaiti - eteSAM navAnAM tatvAnAM krameNa ete nedA jJAtavyAH / e navatatvanA anukrame A bheda jANavA. yathA / te A pramANe caturdaza nedA jIvAnAM / jIvanA cAda bheda che. caturdaza nedA ajIvAnA | cADha bheda che. ajIvanA dvicatvAriMzadbhedAH puNyaprakRtInAM / puNya prakRtinA khetAlIza bheda che, vyazItinedAH pApaprakRtInAm / pApa prakRtinA khyAzI bheda che. dvicatvAriMzad bhedA AzravaddArANAM / AzravanA metALIza bheTa che. saptapaMcAzadbhedA : saMvarasya / savara tatvanA sattAvana bheda che. dvAdazabhedA nirjarAyA : / (3)
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. nirjarAnA bAra bheda che. catvAro nedA baMdhasya / baMdhatatvanA cAra bheda che. navannedA moksssy| mekSanA nava bheda che. evaM navAnAM tatvAnAM nedasaMravyAM nigadya atha eteSAM nedAnAM krameNa vivaraNaM vakti e nava tatvanA bhedanI saMkhyA kahIne have e bhedanuM anukrame vivecana kare che- egaviha duviha tivihA, cauvihA paMcachavihA jiivaa| ceyaNa tasa Iyarehi, veya gai karaNa kAehiM egidiya suhumiyarA, sanniyara paNiMdiA ya sa bi ti cu| apajattA pajattA, kameNa caudaza jiyaThANA // 4 // me 1 ta ceyaNa ( cetana ) 21 seviya , tasa (sa ) 35 bhane Iyara ( itara ) sthA12 35.vividha cha, veya
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ navartivo, () (vera ) rUpe trividha che, ja (ti) rUpe caturvidha che, paNa ( iMdriya) rUpe paMcavidha che ane jANa (vAya) rUpe Savidha che ? . ekeDhiyanA sUkSma ane bAdara ema be bheda che. paMcadvithanA saMjJI ane asaMjJI ema be bheda che. (e benA maLI. cAra bheda thayA ) vi eTale beMdriya, te eTale teMdriya ane vara - eTale cAritiya e pratyekanA eka eka bheda gaNatAM sAta bheda thAya che. te sAtane aparyAptA ane paryAptA ema be prakAre gaNatAM anukrame jIva tatvanA cida sthAna (bheda ) thAya che. 4 vapUra. egavihati egadiyeti-iha atra jinazAsane caturdaza jIvasthAnAni jJAtavyAni / A jinazAsanamAM jIvana cida sthAna (bheda ) jANavA yathA | te A pramANe- ekeMzyiAH ekaM zarIralakSaNaM izyiM yeSAM te ekeMzyiAH / eka zarIra rUpa Ihiya che jemane te ekendriya kahevAya che, * te ca dhiA sUdamA bAdarAzca / te ekeMdriya jIva sUkSma ane bAdara ema be prakAranA che. tatra sUdamAzcarmacakuSA adRshyaaH| temAM carmacakSuthI na joI zakAya te sUkSma kahevAya che
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) navatatvabodha. bAdarAH puniishyaaH| carmacakSuthI joI zakAya te bAdara kahevAya che te ca dhye'pi pRthivIkAya apUkAya teja kAya vAyukAya vanaspatikAyarUpAH / tena (sUkSma sane 42 ) pRthvIya, apAya, teukAya, vAyukAya ane vanaspatimaya rUpa thAya che. ___ tathA hIDiyA : he zarIrarasanAlaNe iMzye yeSAM te hIDiyA / zarIra ane rasanA (jIbha)e be idhi jemane hoya te beMdriya kahevAya che. zaMkha-kapardaka-gaMmola-jalUkA kRmi-pUtaraka pramukhA / te zaMkhalA, keDA, gIgaDA, jale, karamIyAM ane pUrA vigere jANavA __ tathA trIMDiyA : trINi zarIrarasanAghrANalakSA gAni iMDiyANi yeSAM te trIjhyiA / zarIra, rasanA ane nAsikA rupa traNa Iddhi jemane heya te trikriya kahevAya che. pipIlikA-yUkA-matkUNopadehikA-matkoTakagardanaka-gokITaka-dhAnyakITaka-kuMthukapramukhA-jhAtavyAH / 1-agnikAya,
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. wit, of, wiss, 413, ma1, gayA, 512, dhane, ya, viyare tediya Mel. tathA caturizyiAH catvAri zarIrarasanAghrArAca kulakaNAni iMDiyANi yeSAM te caturiMkhyiA / zarIra, rasanA, nAsikA ane cakSu-e cAra iMdriyajemane che te caturidriya kahevAya che. makSikA-amara-daMza-mazaka-kaMsArikA-zala na-pataMga-vRzcikapramukhA jJAtavyAH / ___ bhAbhI, samasa, za, mazA, sArI, As, pIyA, ane vIMchI, vigere caturiMdriya jIva jANavA tathA paMceMzyiAH paMca zarIra-rasanA-prANa-catuH karNalakSaNAni izyiANi yeSAM te paMceMziyAH / . zarIra, 2sanA, nAsi, netra, ma.na-.pAMya diyA, jemane hoya te pacedriya kahevAya che. te ca dhiA saMjhinaH asaMjhinazca / te pacaMdriya jIva be prakAranA che. saNI ane aNI tatra asaMjhinaH saMmUDhimAH khaMjana-dardura-matsyasarpa-pramukhA : vAMtapittazleSmazukramUtrarudhirA dinanava jaMtavazca manorahitA jJeyAH / temAM asara ceTriyamana rahita samarNima jANavA jevo 3, Arst wil, anesa pramuganA mana ( Bal) pitta, roma (203) zu, bhUtra, mane 3vi2viramA eta
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. thanAra jaMtuo te asaMzA paroDhiya che. ____ saMjhinaH punarganajAH te ca tiryaMca: jalacarAH khecarAH sthalacarAstathA manuSyA devA nArakAH sarvepyete saMjhino manaH sNyuktaaH| saMsI paMcendriya te garbhaja (garbhamAMthI thanArA) jIva che. ta. ya2 (samA 52nArA ) bheyara (AzamAna ) sthalacara ( bhUmi upara cAlanArA ) evA tirthI jIva tathA manuSya, deva ane nArakI e sarve manavAlA hevAthI saMjJA pacaMdriya kahevAya che. evaM ekeDiyA hindaaH| evI rIte be bhedavAlA ekephiya , hIziyAH trIzyiAH caturizyiAH paMceMzyiA hinedAH / beMdriya, teMdriya, cauriMdriya ane be bhedavAla pacaMdriya jIva, ityete saptanedA jIvAH sarve'pi paryAptA aparyAtAzca lavanti / evI rIte e sAta bhedavAlA sarve jIvo paryAya ane aparyApta thAya che, tatazcaturdazanedA jIvAH saMjAtAH / e pramANe ekadara cida prakAranA jIva thAya tatra paryAptAste kazyante ye svakIyaparyAptitiH
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvoya. niH saMpUrNa jayaMti ! temAM je pitAnI sarva patithI saMpUrNa hoya te paryApta kahevAya che. paryAptaya:punaH SaD navaMti / paryApti cha prakAranI che. AhAraparyAptiH 1 zarIraparyAptiH / iMDiyaparyAptiH 3 naJvAsaparyAptiH pannASAparyAptiH 5 manaH pryaaptiH|6 1 AhAra paryAmi 2 zarIra pati, Ihiya paryApti, A UThThasa pati, 5 bhASA paryApti ane 6 mana:payotie che. pati kahevAya che. paryAptizabdena shktirucyte| paryAmi zabdano artha zakti thAya che. tatra DyiANa grAhAra-zarIra-pheDyi-4sN-niHshvaas ladaNAzcatastraH paryAptayo navati / temAM ekendriya jIvone AhAra, zarIra, iMdriya, U sa . nizvAsa-e lakSaNavALI cAra paryApta hoya che. hIyitrIMzyicaturiMziyANAM AhAra-zarIra- 1 jIvanI sAthe baMdhAyelA karmanA daLamAM zakita pragaTa thatAM te zakti vaDe anya pukaLa ne Upacaya (siMcaya-vRddhi)-thavAthI temAM pragaTa thayelI, anya puLAne pariNumAvavA rUpa vizeSa zakti te paryApti kahevAya che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) navatatvabodha. iMDiya-nandAsanizvAsa-nApAlakaNA: paMcaparyAptayaH syu:| beDhiya, tedriya ane caUridriya jIvone AhAra, zarIra, iMdriya, UzvAsanizvAsa ane bhASA-e pAMca paryApti heya che. paMceMzyiANAM punaHAhAra-zarIra-iMkhyi-nayAsaniHzvAsa-nASA-manolakSaNAH ssttpryaaptyHsyuH| pacaMdriya jIvone AhAra, zarIra, ikiya, usinizvAsa, bhASA ane mana lakSaNavALI che paryApti hoya che, evaM yeSAM jIvAnAM yAvanmAtrAH paryAtayo navaMti te jIvAstAvanmAtrAni: sarvAntiH paryAptitiH paryAtAH kthyte| evI rIte je onI calI papti heya tejAvateTalI sarva paryApti vaDe paryAptA kahevAya che. taviparItA punaH aparyAptA maMtavyAH te upara kahelA paryAptA jIvathI je viparIta ( ulayA) te aparyAptA jANavA sUkSmaikeMzyiparyAptAHsUdamaijhyiAparyAptAHbAdaraikeMkhyiparyAptA baadraiddiyaapryaaptaaH| sukSma ekendriya paryAptA ane sUramA ekedriya apastA . bAra eke draya paryAptA ane bAdara ekelyi aparyApta evaM citricatuH paMceMzyisaMjhyasaMjhinaH paryA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvavodha, ptAparyAptAH sarve jIvAzcaturdazannedA jnyaatvyaaH| evI rIte dahiya, trAdriya, caturiMdriya ane paroviya saMsI aNI paryAptA aparyAptA sarve jIvanAra bheda jANavA iti jIvatatvaM prruupitm| evI rIte jIva tatva nirUpaNa kareluM che
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ man (16) naktatvabodha. atha ajiivttvm| dhammAdhammAgAsA, tiya tiya bheyA taheva adaay| khaMdhA desa paesA, paramANu ajIva cauda sahA // 5 // 1 dharmAstikAya, 2 adharmastikAya, 3 AkAzAstikAya, e traNanA skaMdha, deza ane pradeza evA traNa traNa bheda che (darekane traNe guNatA badhA malI nava bheda thAya che.) temaja addhA (e kala dravyano samaya rUpa eka pradeza te dazame bheda) mana ya (ca) zahathI sAstiyana 24, deza, praza ane paramANuM e cAra bheda e badhA sAthe melavatAM ajIva tatvanA cAra bheda thAya che. 5 avacUrI. dhammAdhammati-ete caturdazannedA ajIvAnAM / e ajIva tatvanA cida bheda che. dharmAstikAyaH adharmAstikAyaH AkAzAstikAya : ete pratyekaM vidhaa| dharmAstikAya, adhamastikAya ane AkAzAstikAya - e dareka traNa prakAranA che,
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (17) tathAhi / dharmAstikAyasya skaMdhaH deza : pradezaH tathA dharmAstikAyasya trayaH tathA AkAzAstikAyasya trayaH / te A pramANe--dharmAstikAyanA skaMdha, deza ane pradeza, evA traNa bheda che tathA adharmAstikAyanA skaMdha, deza ane pradeza, bheSA traNa le! che, mane mAjhazAstiDAyanA (mena) trazule che. evaM navabhedA abhUvan / evI rIte nava bheda thayA. tava astInAM pradezAnAM kAyaH samUhaH asti s 'kAya: / temAM asti eTale pradeza teonA kAya eTale samUha te sastihAya aDevAya che. tatraskaMdhaH kIdRgucyate / temAM spadha eTale zuM kahevAya ? caturdazarajjvAtmake loke sakalo'pi yo dharmAstikAyaH sa sarvo'pi skaMdha : kathyate / ceAda rAjalekamAM je sarva dharmAstikAya che, te sadhaLA ska vAya che tasya dharmAstikAyasya kiyanmAtrI jAgo deza ucyate / te dharmAstikAyanA kAMIka eza athavA amuka pramANanA bhAga te deza kahevAya che,
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. tasya dharmAstikAyasya nirvinAgojAgaH prdeshH| te dharmastikAya vibhAga na paDI zake te bhAga te pradeza upAya che. evaM adharmAstikAyAkAzAstikAyayorapi skaMdha-deza-pradezA jheyaaH| evIrIte adharmastikAya ane AkAzAstikAyanA ska, deza ane pradeza jANI levA tathAkSa kAlaH samayAdilakSaNaH sa ca dazamo nedH| tathA addhA eTale samaya dilakSaNavALa je kAla, dazame cha. tathA pujalAnAM catvAro nedAH skaMdha-deza-pradeza-paramAvazca / tema pugasanA ( purAtAstiyanA) 41, za, pradeza amane paramANuM-evA cAra bheda che. tatra dhyaNukAdayaH krameNa ekAdivRkSyA azaMtANu kAvasAnA: skNdhaaH| . temAM be aNuM vigeremAM eka eka vadhAratAM anukrame anaMtA aNu sudhInA AMdha kahevAya che. teSAM kiyanmAtrA nAgA dezA: procyate / teone keTalAka pramANanA bhAgane deza kahe che,
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (1) teSAM nirvinAgA nAgA: punaH pradezA nacyate / temanA pharI vibhAga na thaI zake tevA bhAgane pradeza kahe che. paramANavaH puna: parasparamasaMbadhA atIva sUkSmA:skaMdhAdikAraNa rUpA nirvinnAgA eva jnyaatvyaaH| paraspara saMbaMdha vagaranA, atisUkSma, skaMdha vigerenA kAraNa 5 ane jene vibhAga thaI zake nahIM te paramANa jANavA evaM ajIvA: caturdazanedA navaMti / evI rIte ajIvatatva cAra prakAranuM che. 5. atha eteSAM vizeSasvarUpaM prarUpayati / - have temanuM vizeSa ravarUpa kahe che. dhammAdhammApuggala,naha kAlo paMca hu~ti a jjiivaa| calaNasahAvo dhammo, thirasaMThANo ahammo a||6|| dharmAstikAya, adharmAstikAya, pudgalAstikAya, AkAzAstikAya ane kala e pAMca ajIva dravya che. temAM jene calana svabhAva guNa heya te dharmAstikAya ane jene sthira svabhAva guNa heya te adharmastikAMya kahevAya che. 6
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) navatatvabodha. avacUrI. dhammeti-dharmAratikAyAdharmAstikAyapujalAstikAyAH nanna AkAzAstikAyaH kAlaH samayAdi: etAni paMcacyANi ajIvA: procyante / ghAstikAya, aghamastikAya, pudagalAstikAya, AkAzAstikAya ane kAla (samayAdivibhAga ) e pAMca dravya ajIva upAya che. SaSThaM jIvavyaM evaM jinazAsane SaT cyANi kathyante / cha chavya-evI rIte jinazAsanamAM paru dravya kahevAya che. atha krameNa dharmAstikAyAdInAM lakSaNamAha / have anukrame dharmastikAya vigeranA lakSaNa kahe che calaNeti-calanasvanAvo dharmAstikAyaH / AL (hasa-ya ) me nA 2505 cha ta dhI. stikAya kahevAya che. ___ * jIvAnAM pudgalAnAM ca gamanaM kurvatAM yad vyaM sAhAyyaM dadAti tdhrmaastikaayH| * jIva ane pugaLane gatipaNe pariNamatAM je apekSA kAraNa hoya tene dharmastikAya kahe che. kAraNa cAra prakAranA che. 1 upAdAna, 2 nimitta, 3 asAdhAraNa, 4 apekSA. jema mArIne ghaTa banAvavAmAM bhUmi ane AkAza apekSA kAraNarUpa che tema jIva ane pudagaLane gamanAgamana karavAmAM dharmastikAya, apekSA kAraNarUpa che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. jIva ane pagalane gamana karatAM ( hAlavAcAlavAmAM je dravya sahAya Ape che te dharmAstikAya che. yathA matsyAnAM jalaM dharmAstikAyaH ityartha: / jema mAMchalAne (saMcAra karavAmAM sahAyarUpa) jala dharma stikAya che, tema ahi samajavuM e artha che. sthirasaMsthAnaH punaH adharmAstikAyaH / sthira rAkhavAne jene svabhAva che te adhamastikAya kahevAya, syirasaMsthAna iti kimucyate / sthira svabhAva eTale zuM kahevAya ? yad vyaM jIvapudgalAnAM sthitiM kurvatAM sAnidhyaM dadAti saH adharmAstikAya iti naavH| 1 je dravya che ane pudgalene sthiti karatAM sAMnidhya (pAse rahevApaNuM) Ape te (sthira rAkhavAnA svabhAvavALo) adharmAstikAya evo bhAvArtha che. etau dharmAdharmAstikAyau yatra vartete sa lokaavararAjA te dhamastikAya ane adharmastikAya jyAM rahe te lokAkAza kahevAya che, 1 jema musApharane raste cAlatAM vizrAma levAmAM vRkSAdinI chAMyA te apekSA kAraNa che tema chava tathA pudagaLane sthiti paNe pariNamatAM apekSA kAraNarUpa te adhamastikAya che
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. cturdshrjjuprmaannH| te rAjalakanA pramANavAlo che. tata: parastu alokaakaashH| te kAkAzathI bIjo te alakAkAza che. evaM dharmAdharmAstikAyayorvizeSasvarUpaM prarUpi tam // 6 // evIrIte mastikAya ane adharmastikAyanuM vizeSa svarUpa nirUpaNa karyuM. 6 atha AkAzapujalayoH svarUpamAha / have AkAzAstikAya ane pudgalAstikAyanuM .. 135 49 che. avagAho AgAsaM, puggalajIvANa puggalA cuhaa| khaMdhA desa paesA, paramANu a cevaH nAya vvA // 7 // avacUrI. avagAho-iti jIvapudgalAnAM avakAzaH jIvAnAM pudgalAnAM ca yad avakAzaM, dadAti
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. tat AkAze tat AkAzavyamiti mAvaH / jIva pudgalAne avakArI te AkAza arthAt jIva ane pudgalAne je avakAza Ape te AkAza eTale AkAzadrabya hevAya che. (23) pudgalAzcaturvidhAH skaMdha - deza-pradeza - paramANu nedairjJAtavyAH / skaMdha, deza, pradeza ane paramANu-evA bhedathI pugale cAra prakAranA jANavA skaMdhAdInAM svarUpaM pUrvamevoktaM jJAtavyaM / 7 skaMdha vigerenuM svarUpa prathama kaheluM' che te pramANe jANI se 7 atha kAlasvarUpamAha / have kAlanu svarUpa kahe che. egAkoDI satasaTTi larakA satahuttarIsaha ssA ya / doyasayA solahiyA, AvaliyA iga muhutami // 8 // eka karoDa, saDasaTha lAkha sahyAttera hajAra, khaso ane seLa, eTalI ALikA eka muhU temAM thAya che. 8 samayAvalI muhuttA, dIhA parakA ya mAsa varisA ya /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) naktatvabodha, bhaNio paliA sAgara, ussappiNI sa ppiNI kaalo||9|| samaya, mAjI, bhuta, hisa, pakSa, bhAsa, 19, 58yA. pama, sAgaropama, utsarpiNI ane avasarpiNI ekAla kahevAya che, avacUrI. samayAvalIti-samayo'tyaMtasUkSmakAlaH / atisUkSma kAla samaya kahe che. AvalikA asaMkhyAtasamayapramANA / asaMkhyAta samayane eka AvalikA kahe che. nigodajIvAnAM ekazvAsocchAsamadhye saptadazavArAn yAvanmaraNaM aSThAdazasaMkhyoptattirapi navati teSAM AyuH (256) aavlikaa| 1 nigadanA chevone eka zvAsamAM sAravAra sudhI maraNa paryata aDhAramI saMkhyAvALA bhavanI utpatti paNa thAya cha. tamanu mAyuzya ( 256 ) yAti pramANa cha. muhUrta ghaTIdhyapramANaM / be ghaDInuM eka muhUrta thAya che, divasoahorAtrarUpa: triMzanmuhUrtapramANaH / 1-baso chapana AvalIne nigodanA jIvane eka kSullaka bhava-sAkasattara kSullaka bhava jeTalo kALa te zvAsarupa prANasAtaprANune eka teka-sAtakane eka lava sotera lavane eka muddharta
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvavodha, (25) tevA trIza muhUrtane ahorAtra rU5 divasa thAya che. padaH pNcdshaahoraatrruupH| paMdara aherAtra rUpa divasane eka pakSa (pakhavADIyuM) thAya che. mAsaH pddhyprmaannH| be pakhavADIyAne eka mAsa thAya che, varSa haadshmaasprmaannN| bAra mAsanuM eka varSa thAya che. palyopamaM kUpadRSTAMtena prasikSam / kavAnA daSTAMta vaDe palyopama prasiddha che. sAgaropamaM dazakoTAkoTI pkhyopmprmaannm| daza kaDAkaDI palyopamane eka sAgarepama thAya che. natsarpiNI dshkottaakottiisaagropmprmaannaa| daza keDADI sAgaropame eka utsarpiNa thAya che, natsarpiNIpramANA eva avsrpinnii| utsarpiNInA pramANa jeTaluM ja avasarpiNanuM pramANa che. eSa sarvo'pi kAlaH sUryagatikriyAparicchinno jJAtavyaH A sarve kAla suryanI gati ane kriyAnA parimANa upara jANa. evaM ajIvatatvasya caturdazannedA proktaaH| rer
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) navatatvabodha. evI rIte AjIvatatvanA cida bheda kahelA che. huM // iti ajIvatatvam // atha puNyatatvannedAn vicatvArizataM vivRNoti / have puNyatatvanA betALIza bhedanuM vivecana kare che. PLANESH sA uccagoa maNuduga, suraduga paMceMdi jAi pnndehaa| Ai titaNUNu vaMgA, AimasaMghayaNa saMThANA // 10 // vaNNa caukkA'gurulahu, paraghA UsAsa Ayavu jjo| subha khagai nimiNa tasadasa, suranara tiri Au titthayaraM // 11 // 1 sAtA vedanIya, 2 uccagetra, 3 manuSyanI gati kamanuM SyanI AnupUrvInI prApti, devatAnI gati, 6 devatAnI Anu pUvInI prApti, 7 pacaMdriya jAti paMca deha eTale pAMca zarIrarUpa nAmakarma. 8 dArika zarIra, 8 vikiya zarIra, 10 AhAra zarIra, 11 taiijasa zarIra, 1ra kAmaNa zarIra,
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. Adi tritanuM eTale AdinA dArika vikriya tathA AhAraka e traNa zarIranA aMga upAMga, ane aMgopAMga che, jemake3 audArika aMgopAMga, 14 vakriya aMgepAMga, 15 AhAraka aMgopAMga, 16 paheluM saMghayaNa, 17 paheluM saMsthAna, varNAdi cAra eTale 18 zubha varNa, 19 zubha gaMdha, 20 zubha, rasa, ra1. zubha sparza, rara agurU laghu, ra3 parAghAta, ra4, zvAsozvAsa rapa Ata5, 26 Uta, ra7 zubhavihAgati, 28 nirmANa 38 trasadA, 33 surAyuSya, 40 manuSpAyuSya, 41 tiryaMcAyuSya ane kara tIrthaMkara nAma karmae puNyakarmanA betAlIza bhe kuhA, 10-11 avacUrI. sAuccagoa iti, vaNNacaukka iti puNya tatvasya ete citvAriMzadnnedA. navaMti / puNatatvanA e betAlIza bheda thAya che. yathA-sAtaM, sAtAvedanIya karma yena jIvaH saukhyAni lanate // 1 // 1sAta eTale sAtavedanIya karma, je vaDe jIva sukha pAme che. nacairgotraM yasminnutpanno jIvaHsarva janamAnyaH yAta || 9 | 2 bIjuM Uccage. jemAM utpanna thayele jIva sarva lekene mAnavA yogya thAya che. ___ manuSyadhikaM manuSyagati-manuSyAnupUrvIrUpam | 3-4 |
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) navatatvabodha. 3-4 manuSyaddhika eTale manuSya gati ane manuSya AnupUrvI. yayA karmaprakRtyA jIvomanuSyagatitvaM lAnate sA manuSyagati / je karmanI prakRtithI jIvane manuSya gati paNe prApta thAya, te manuSyagati kahevAya che. __yayA karma prakRtyA manuSyagatibaghAyuH jIvo'nyatra gacchan manuSyagatauAnIyate saamnussyaanupuurvii| je karma prakRtithI chava manuSyagatinuM AyuSya bAMdhI bIje jatA hoya tene pAcha manuSyagatimAM jeNe karelAvavAmAM Ave te manuSyAnupUvI 1 kahevAya che, suradhikaM suragati-surAnupUrvIrUpaM / / 5-6 suraddhika -eTale devatAnI gati ane devatAnI ApUva. sA manuSyagati-manuSyAnupUrvAvat jheyA / te manuSyagati ane manuSya AnupUvInI jema jANI levI. paMceMkSyijAtiH yayA jIvasya paMceMzyitvaM syA 7 jenAthI jIvane paMceMdriyapaNuM thAya te paMcendriya jAti kahevAya che. paMca dehAH zarIrANi / paca deha eTale pAMca prakAranA zarIra, 1 jema vAMkA cAlatA baLadane nAtha ghAlIne sIdho calAvavAmAM Ave tema parabhavamAM vakragatie jatAM evA jIvane pitAnA upajavAnA sthAnake je karma kheMcIne laI jAya te AnupUrvI kahevAya che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (e) audArikaM vaikriyaM AhArakaM taijasaM kArmaNaM ca / 1airika, re kriya, 3 AhAraka, tijasa ane kArmaNa audArikaM nadAraiH sphAraiH pudgalaiH niSpannaM tat audArikam / 8 uddhAra-moTA pudgalathI baneluM te dArika zarIra upAya che. tiryagmanuSyANAM yogyaM zarIram / 7 te dArika zarIra tiryaMca tathA manuSyane yogya che. * vaikriyaM vividhakriyAyA niSpannaM / e 9 vividha kriyAthI baneluM zarIra vakriyA zarIra kahevAya che. devanArakANAM zarIraM vaikriyala bdhikRtaM zarIraM jJeyam / deva nArakInuM zarIra kriya labdhithI thayeluM zarIra jANavuM AhArakazarIraM yatra caturdazapUrvadharaiH saMdehocchedAya tIrthakaraRghidarzanAya vA mahAvidehagamanArtha ekahastapramANAtyaMtaviziSTharUpasaMpannaM vidhIyatezarIraM tat AhArakazarIram / 10 10 jemAM cida pUrvadhArI pitAne sadeha chedavAne athavA * vaikriya zarIranA be bheda che. 1 papAtika te devatA ane nAraka kIne je hoya che. te 2 labdhi prApta thavAthI, te tiryaMca tathA manuSya labdhivaMtane je hoya che te,
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) nabatatvabodhaH tIrthaMkaranI riddhi jovAne arthe mahAvideha kSetramAM javAne eka hAtha pramANanuM ati viziSTa rUpavALuM zarIra kare te AhAraka, zarIra kahevAya che. .. taijasazarIraM tat yena zarIreNa jIvaiH AhAro gRhItaH khalu rasAdidhAturUpatayA pariNati nIyate yaghazAtapolabdhyA tejolezyAnirgamazca kriyate tttaigarA A 11 je zarIra vaDe jIve grahaNa karelo AhAra rasAdi dhAtu rUpe pariNAma pAme ane jethI tapalabdhi vaDe tejalezyA niSpanna thAya, te taijasa zarIra kahevAya che. kArmaNazarIraM aSTavidhakarmavikArarUpaM sarvazarIrakAraNanUtaM / 12 12 ATha prakAranA karmanA vikAra rUpa ane sarva prakAranA rIranuM kAraNa bhUta kArmaNa zarIra kahevAya che. . taijasakAmagazarIre saMsArijIvAnAManAdikAla sNbnvtH| tejasa ane kArmaNa zarIra saMsArI ane anAdikAlathI saMbaddha thayelA che, mokagamanaM vinA tayoH kadApi viyogo na sthata mokSe javA sivAya te taijasa ane kAryaNa zarIrane viga kadI paNa thatuM nathI,
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha, 'evaM hAdazapuNya pratiyo'nUban / evI rIte bAra puNya prakRti thai AdizarIratrayasya napAMgAni / pilA traNa zarIrane pAMga che. audArikasya 13 vaikriyasya 15 AhArakasya 15 13 dArika, 14 vakriya ane 15 AhAra- e traNa zarIrane UpAMga che. taijasakArmarAyona nvti| taijasa ane kArmaNa zarIrane UpAMga nathI. AdisaMhananaM vcrissjnaaraacsNhnnlknnN| 13 16 varISabhanArA nAme peheluM hanana (saMdhayaNa) saMsthAnaM samacaturastrarUpaM / 17 17 samacaturastra saMsthAna, varNacatuSkaM varNa 17 gaMdha 1e rasa 20 sparza 1 rUpam / varNacatuSka eTale 18 varNa, 19 gaMdha, rasa, ane ra1 sparza atra puNyaprakRtyadhikAre prazastaM pAhya agrazastaM punaH pApaprakRtyadhikAre kathayiSyate / A puNya prakRtine adhikAra che tethI varNa catuSkamAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza e prazasta eTale zubha jANavA. ane Agela pApa prakRtinA adhikAramAM aprazasta eTale azubha kahevAmAM aAvaze,
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) navatatvabodha. agurulaghunAmakarma yena karmaNA jIvAnAM zarIra na gurulaghu syAt kiMtu samatAnAve syAt / 22 22 je karmathI jIvanuM zarIra bahu bhAre ke bahu halakuM na thAya paNa samatA bhAve (sarakhuM) thAya te agurulaghu nAma karma kahevAya che, parAghAtanAmakarma yena pareSAM balavatAmapi jIvaH anAkalanIyaH syAt / 23 23 je karmathI chava bIjA balavAna chavothI paNa ajita thAya te parAghAta nAma karma kahevAya che. nacchAsanAmakarmayena jIvaH zvAsocchasalabdhi yuktaH syAt / zva ra4 jenAthI chava zvAse chusanI labdhivAle thAya, te Usa nAma karma kahevAya che. __ AtapanAmakarma yena jIvasyasvayamanuSNamapi naSNaprakAzasaMyuktaM zarIraM syAt yathA sUryamaMjhale pRthvIkAyajIvAnAM idaM sUryamaMjhale eva nAnyatra 25 rapa jenAthI jIvanuM uSNatAvagaranuM zarIra uSNa prakAzavALuM thAya, te Atapa nAma karma kahevAya chetenuM zarIra sUryanA maMDalamAM rahelA pRthvIkAya ivenuM hAya che. te sUryamaMDalamAMja heya mI tu nathI. nayotanAmakarma yatra jIvAnAM anuSNaprakAzayuktaM zarIraM syAt yathAcaMmaMjhale jyotizcakrAdiSu / 26
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (33) 26 jemAM jIvanuM zarIra anuSNa ( zItala ) prakAzavAluM" thAya te UdyAta nAma karma kahevAya che, jema camaDalamAM yaisaMtacakra vigeremAM hAya che tema, zunakhagati zubha vihAyogati nAmakarma vidAyasA nasAgatiH gamanaM vihAyogatiH / 27 27 zubhakhati eTale zubha vihAyAgati nAmakrameM vihA yasA eTale AkAza vaDe gamana te vidvAyAgati kahevAya che. vihAyograhaNaM caturgativyAmoha vicchedArthaM / yadi ' vihAyas ' zabdanu hue yAragatinA vyAmohanI ssiraccheda karavAte karelu che. yayA jIvAnAM zubhA gatiH syAt yathA haMsagaja vRSAdInAm / je vaDe jIvane husa, hAthI ane vRSabha vigerenA jevI zubhagati ( bhAsavu ) thAya che. nirmANa nAmakarma yena jIvazarIre aMgapratyaMgAnAM niyatapradezavyavasthApanaM kriyate yathA sUtradhArela putalikAdau / 28 28 jenAthI putaLI vigeremAM sUtradhAra ( kArIgara ) nI jema jIvanA zarIramAM aMga ane pratyaganI niyamita pradezamAM vyavasthA karavAmAM Ave te nirmANa nAmakarma kahevAya che, sadazakaM atanagAthAyA vyAkhyAsyate / 38 lasadazaka nAmakarmanI vyAkhyA pachInI gAthAmAM karavAmAM Avaze. 5
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAya che. (34) navatatvabodha. suranaratiryagAyustritayaM yaiH karmaniH devamanuSyatiryagnaveSu jIvyate / 1 - 42 je karmathI dava, manuSya ane tirthInA bhAvamAM chavAya te devAyuSya manuSpAyuSya ane tiryaMcAyuSya-ema traNa karma kahe ___ tIrthakara nAmakarma yena catustriMzadatizayAdi tIrthakaraRDisaMyukto jIvaH vinnuvanasyApi pUjyaH syAt / dhara kara jenAthI trIza atizaya vigere tIrthaMkaranI samRdvie yukta evo jIva traNa bhuvanane paNa pUjya thAya te tIrtha kara nAmakarma kahevAya che. kevalyavasthAyAM tasyodayaH syAt / te tIrthakara karmano udaya kevalI avasthAmAM thAya che. iti hicatvAriMzat nedAH puNyaprakRtinAM jJeyAH / e puNya prakRtinA betAlIza bheda jANavA prazra pUrvoktaM vasadazakaM vyAravyAnayati / have prathama kahela trasadazakanI vyAkhyA kare che. tasa bAyara pajjattaM patteathiraM subhaM ca subhgNc| sussara Aijja jasaM tasAdidasagaM imaM ho // 12 // 04
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (35) brasa, pyADara, paryApti, pratye, sthira, zubha, zubhaga, susvara, deya, ane yaza nAma karma- sAhiMdazaka ( trasa vigere dasa) kahevAya che. 12. avacUrI: tasaiti gAthAvyAkhyA - vasanAma karma yena " vasryati naSyAdyanitaptAH bAyAdau gacchatIti sAH " hrIMDiyAdinAmakarmodayaH / 1 1 USNutA vigerethI tapelA chAyA vageremAM jAya te trasa jIva kehevAya che. tevA meiMDI vigere nAmakarmanA jenAthI UMya thAya te trasa Amakarma kahevAya che. bAdara nAmakarma yena jIvA bAdarA syulAJcakuH grIhyA javaMti yena manuSyairjIvazarIraM dRzyate iti bhAvaH / z 2. jenAthI jIva mAdara eTale. netrathI joI zakAya tevA sthUla jIva thAya te bAdara nAmakarma kahevAya che. bhAvArtha eve che ke, je mAdara jIvanuM zarIra manuSyAthI joi zakAya che. paryApti nAmakarma yena jIvA nijaparyAptiyuktA javaMti | 3 jenAthI jIva pAtapeAtAnI pAse e yukta thAya te yAmi nAmakarma kahevAya che. pratyeka nAmakarma yena ekasmin jIvazarIre eka eva jIvaH / 4
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (36) navatatvabodha. 4 jenAthI jIvanA eka zarIramAM ekaja jIva hoya te pratyeka nAmakarma kahevAya che, yena bahavo jIvA ekazarIre navaMti tatsAdhAraNaM nAmakarma pApaprakRtimadhye kathayiSyate / - jenAthI eka zarIramAM ghaNAM che thAya te sAdhAraNa nAma karma pApa prakRtimAM Agala kahevAmAM Avaze, sthiranAmakarma yena jIvAnAM detAsthyAdi sthiraM syAt / 5 5 jenAthI jIvane zAMta, asthi vigere sthira-ha thAya te sthira nAmakarma kahevAya che. zulanAmakarma yena jIvAnAM nAnnerUvaMzarIraM zulaM syAt / 6 6 jenAthI jIvane nAbhinI uparanuM zarIra sAruM prApta thAya te zubha nAma karma kahevAya che. ___ sunnaga nAmakarma yena jIvaH sarvajanavajannaH syAt / 7 je va chava sarvajanane priya thAya te subhaga nAmaka upAya che. susvaranAmakarma yena jIvAnAM mAdhuryAdiguNaH sukharaH syAt /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. je vaDe jIvane svara madhuratA vigere guNa vALo thAya, te susvara nAmakarma kahevAya che, AdeyanAmakarma yena jIvaH sarvajanamAnyavacanaH syAt / e ke jenAthI jIva je vacana bele te sarva janane mAnya thAya te Adeya nAma karma kahevAya che. yaza kIrtinAmakarma yena jIvo yazaHkIrti yukto navati / 10 - 10 nAthI chava yaza-kIrnivAla thAya te yazakIrtinA pharma kahevAya che. evaM hicatvAriMzabhedanninaM tRtIyaM puNyatatvaM prruupitm| evI rIte beMtAlIza bhevAluM trIju puthatatva nirUpaNa karyuM. iti puNyatatvam atha caturthaM pApatatvaM kathyate / have cothuM pApatatva kahe che. nANaMtarAyadasagaM, nava bIe nIa sAya mi cchataM /
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) thAvaradasa narayatigaM, kasAyapaNavIsa tiAreya 3 13L iga bi ti cau jAIo, kukhagara uvaghAya huti paavss| apasatthaM vaNNacau, apahama saMghayaNa saMThANA ! 14 - ' zAnAvaraNIyakarma atisayakarma vigere daza- (1 matijJAnAvaraNIya, 2 zrutajJAnAvaraNIya, 3 avadhijJAnAvaraNIya 4 mana:paryavajJAnAvaraNIya, 5 kevala jJAnAvaranIya, 6 dAnAMtarAya 7 lAbhAMtaraya, 8 gAMtarAya, 9 upabhegavaMtarAya 10 vItarAya,) bIjA navA prakAra darzanAvaraNI panA- 10 (cAra bhedra darzananA ane pAMca nidAna ) rara noMcazetra, 21 asatAve da. nIya, 22 mithyAtva mehanIya. 3ra sthAvaradazaka ( sthAvara pramukha daza bheda ) 35 narakatrika ( traNa bheda nArakIne ) 0 pacavIza kaSAyanA dUra tiryaMca kika ( tiryacanA be bheda ) 66 ekeMdriya, beIdriya, teIdriya ane cauriMdriya jAtinAmakarma, 67 azubhavihAgati nAmakarma, 68 upaghAta nAma karma, 72 aprazasta azubha ) varNacatuka (azubha varNa, gaMdha, rasa ane sparza ) 77 aprathama saMghavaNa (pehelI saMghayaNa vinAnI pAMca saMghayaNa) 42 5DelA saMsthAna zivAyanA pAMca saMsthAnae khyAzI bheda pApatatvanA che. 13-14 avacUrIH nANaMtarAyadasagaM iti igabitizati-jJAnA
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (3) aritavai aMtarApaMcakaM ca evaM dasakaM jJAtavyaM / pAMca prakAranu jJAnAvaraNIya karma ane pAMca prakAranuM aMtarAyakarma--e e maLI deza jANavA jJAnAvaraNapaMcakaM ucyate / pAMca jJAnAvaraNIya kahe che-- matijJAnAvaraNaM 1 zrutajJAnAvaraNaM 2 avadhijJAnAvaraNaM 6 manaH paryAyajJAnAvaraNaM 4 kevalajJAnAvaraNaM 5 / 1 matijJAnAvaraNIya, 2 zrutajJAnAvaraNIya, 3 avidha jJAnAvaraNIya, 4 mana:paryAyajJAnAvaraNIya ane 5 kevalajJAnA vIya. tatra matijJAnAvaraNaM paMcani: iMDiyaiH SaSThena manasA jIvasya yad jJAnaMsyAt tanmatijJAnam / tasya AvaraNaM matijJAnAvaraNaM / 1 1 temAM pAMca indriya ane chaThThA manathI jIvane je jJAna thAya te matijJAna kahevAya che. tenuM AvaraNu ( AcchAdana ) atijJAnAvaraNa kahevAya che. zrutaM dvidhA vyazrutaM jAvazrutaM ca zruta e prakAranu che, dravyazruta ane bhAvazruta, vyazrutaM dvAdazAMgIlakSaNaM / jAvazrutaM dvAdazAMgIsamutpannopayogarUpaM tasya zrutajJAnasya zrAvaraNaM zrutajJAnAvaraNaM / 2
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) navatatvabodha. 2 dvAdazAMgI jenuM lakSaNa che te dravyazrata ane je dvAdazAgIthI utpanna thayela UpayogarUpa che te bhAvakruta kahevAya che. tevA yutarAnanuM je AvaraNa, te zrutajJAnAvaraNa kahevAya che. avadhijJAnaM viprakAra guNahatukaM navahetukaM ca / avadhijJAna be prakAranuM che. guNahetuka bhavahetuka devanArakANAM navahetukaM zrAisAdhUnAM guNahetukaM sthA . devatA ane nArakIne bhavahetuka avadhijJAna thAya che ane zrAvaka tathA sAdhune guNahetuka avadhijJAna thAya che. tasya AvaraNaM avadhijJAnAvaraNaM / 3 3 te avadhijJAnanuM jemAM AvaraNa te avadhijJAnAvaraNa karma kahevAya che ___ manaH paryavajJAnAvaraNaM manaH paryAyajJAnaM sAIhitiya dIpasamusthitasaMjhipaMceMziyamanoviSayaM vinedaM Rjumati vipulamati rUpaM sAdhUnAmeva navati / aDhI kapa samudramAM rahelA saMphI paceMdriya jIvonA mananA viSayane jaNAvanArUM je jJAna te mana:paryAya jJAna kahevAya, te rajumati ane vipulamati ema be prakAranuM che. te jJAna sAdhu ene ja thAya che. tasya AvaraNaM manaH paryavajJAnAvaraNaM / / - 4 te mana:paryavajJAnanuM jemAM AvaraNa thAya te manaparyavajhA nAvaraNa karma kahevAya che,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (1) kevalajJAnAvaraNaM ghanaghAticatuSTyadayasamutpanna sakalalokAlokaviSayaM kevalajhAnaM tasya AvaraNaM kevalajJAnAvaraNaM / 5 5 je ghana-ghATA ghAti caturtha (cAra prakAranA ghAti karma) ne kSaya thavAthI unna thAya ane sakala kalokane viSaya jemAM jANI zakAya te kevalajJAna kahevAya che. tenuM je AvaraNa te kevalajJAnAvaraNa karma kahevAya che, tathA aMtarAyapaMcakaM vyaakhyaayte| . . have pAMca prakAranAM aMtarAya karmanI vyAkhyA kare che. taJca dAnAMtarAya-sAnAMtarAya-nogAMtarAya-napa nogAMtarAya-bIyAMtarAya rUpaM / ta nainn5, 2 HinrAya, 3 rAya, 4 palI. gAMtarAya ane pa vIryatarAya-ema pAMca prakAranuM che. -- yena karmaNA vitne pAtre ca prApte sati dAnaphala jAnanapina dadAti tadvAnAMtarAya / / 6 je karmathI dravya ane pAtra prApta thatAM ane dAnanuM phala jANatAM chatAM ApI zakAya nahIM te dAnAMtarAya karma kahevAya che. yena sAmagrIsamAyoge'pi lAno na syAt talAnAMtarAya / 3 7 je karmathI sAmagrIne ega thayA chatAM lAsa na thAya te lAbhAMtarAya ka jANavuM, yena jo yavastuprAtAvani noktuM na banate tajogAMtarayiM / 3
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' , (9) navatatvabodha. ? jenAthI bhaMgya (legavAyegya) vastunI prApti thathA chatAM paNa bhegavavA male nahIM, te bhegAMtarAya karma kahevAI che. ___ yena napannogyavastuSu vidyamAneSvapi noktuM na zakroti tat napatnogAMtarAyam / he jenAthI upagya vastu vidyamAna chatAM paNa te bhegathI zakAya nahIM te upabhegotarAya karma kahevAya che. yena nIrogo'pi vayastho hInabalaH syAtU ta. dhI-tarAyaM / 5 10 jenAthI nIrogI ane yuvAna chatAM paNa jIva balAhIna thAya te tisaya karma kahevAya che. paMcakakSyamIlane dazakaM jJAtavyam / e jJAnAvaraNIya karma pAMca ane pAMca aMtarAya - e khane maLI dasa bheda jANavA atha kSitIye karmaNi nvnnedaaH| have bIjA karmamAM nava bheda thAya che. te vAri nAvaraNAni nihALyA te A pramANe-cAra prakAranA darzanAvaraNa ane pAMca prakAranI nidrA. tatra darzanAvaraNAni caturdarzanAvaraNe ayAdarzanAvaraNaM avadhidarzanAvaraNaM kevaladarzanAvaraNaM / che temAM daranAvaraNanA cAra prakAra A pramANe- cakSu darzanAvaraNa, acakSudarzanAvaraNa, 3 avadhidarzanAvaraNa ane 4 kevaladarzanAvaraNa,
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (53) yena caturdarzanamAtriyate tacakurdarzanAvaraNam 11 11 jenAthI cakSunetranuM darzana varaNa pAme (AcchAdita thAya te cakSudarzanAvaraNa kahevAya che. yena aparezyidarzanamAviyate tat pracaturdarzanA baraNam 12 .12.nAyI oller (yavinAnI) diyA thA . thAya te acakSurdazanAvaraNa kahevAya che. yena avadhidarzanamAtriyate tat avadhidarzanAbaragaM / 13 13 jenAthI avadhidarzananuM AvaraNa thAya te avadhidarzanAvaraNa kahevAya che. yena kevaladarzanamAbriyate tat kevaladarzanAvara . . sam 15 A. 14 jenAthI kevalananuM AvaraNa thAyate kevaladarzanAvaraNa pAya che.. ___ ghaTapaTAdisArthasAmAnyAkAraparijJAnaM. darzanaM jJAtavyam / ghaDo, vavigerenA samUhanA sAmAnya AkAranuM jethI jAna thAya te zana .. padArthavizeSAkAra parijhAnaM punarjJAnaM jJAtavyaM / padArthanA vizeSa Akara-svarUpanuM jethI parijJAna thAya te I MAI.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. ayamevaM ca jJAnadarzanayorjedaH A pramANe jJAna ane darzananA lakSaNamAM bheda che. atha nijJapaMcakaM niza-nijJanijJa-pracalA-pracasApracalA-styAnAI lakSaNaM / * have pAMca prakAranI nidrA kahe che-1 nikA 2 nihAnidrA, 3 pracalA, 4 pracalApracalA, ane tyAnaddhi-evA tenA nAma che. tatra yasyAMsatyAM sukhena jAgarti sA nish|15 15 temAM jemAM mANasa sukhe jAge te nidrA kahevAya che. yasyAM punarduHkhena jAgarti sA nizaniza / 16 19 jemAM mANasa duHkha jAge te nidrAnidrA kahevAya che. sthitasya napaviSTasya vA yA samAgacchati sA pracalA / 17 17 ubhA athavA beTAM je nikA Ave te pracalA kahevAya che. mArge gacchataH khatamyA samAgacchati sA pracalA. pracalA / 17 - 18 mArge cAlatAM je nidrA Ave te pracalApracalA kahe. pAya che. yA dinAcaMtitaM kArya rAtrau karoti vAsudevAIvalA ca syAt sA styAnAdiH / 15 19 jemAM divase ciMtaveluM kArya rAtre kare ane jemAM vAsu
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha: (gha) devanu atre maLa Ave te tyAiddha kahevAya che. evaM darzanacatuSka nizapaMcakamIlane nava bhedAH pUrvoktasahitA ekonaviMzatirjAtA / evIrIte darzananA cAra bheda ane nidrAnA pAMca bheda meLathatAM nava bheDha thAya te temane pUrva kahelA daza bheda sAthe meLa vatAM badhA maLIne ogaNIza bheda thayA. nIcairgotraM yadudayAjjIvAnAM nIcakule janmasyAt / 20 20 jenA udbhayathI jIvanA janma, nIcA kulamAM thAya te nIca gAtra karma kahevAya che. sAtAvedanIyaM yena jIvA duHskaparaMparAM lagate. tacca prAyastiryagUnarakeSu syAt / 21 21 jenAthI jIva du:khanI para paNa pAmyA kare te AsAtAvedanIya kahevAya che te prAye karIne tiryaMca tathA nArakIne heAyache. ' miyyAtvaM - " deve devabuddhiryA gurudhIragurau cayA / dharme dharmabuva mithyAtvaM tannigadyate " 1 ityAdi lakSaNam / 2 " 22 " devamAM devabuddhi karavI, agurUmAM ( gurUmAM.) gurUbuddhi karavI, ane dharmamAM dharmabuddhi karavI e mithyAva kahevAya che, H ityAdi mithyAtvanuM lakSaNa che. sthAvaradazakaM zragretanagAthAyAM vyAkhyAsyate / 32 32 sthAvara vigere dazabhedanI vyAkhyA AgalanI gAthAmAM kahevAze.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ . (56) navatatvabodha. narakatrikaM narakagati-narakAyu-narakAnupUrvIlakSaNaM / narakatrika eTale 1 narakagati, 2 narakanuM AyuSya ane narakanI AnupUvI. yayA jIvo narake yAti sA narakagatiH / 33 33 vaDe jIvanamAM jAya te narakagati karma kahevAya che. yena jIvo nArake tiSTati tntrrkaayuH| 35 34 jevA jIvA nAphImAM rahe te narAyu kahevAya che, yayAjIvobalAnarakenIyatesAnaraka 35 jenAthI jIva balAtkAre narakamAM derAI jAya te narakAsupUrva kahevAya che. kaSAyAH paMcaviMzatiH te caivaM Somaza kaSAyAH: nava nokssaayaaH| pAya payavAza cha.. prabhAra sopAya: 5 .414-(mana maNI. payavA thAya. che.). __tatra kaSAyAH kodha-mAna-mAyA-sonarUpAH / / pratyekaM catuH prkaaraaH| anNtaanubNdhik-aprtyaakhyaank-prtyaakhyaank-sNjvlnaanedeoNcyaaH| dha, mAna, mAyA, mAsa,-meyAra pAya che. sana pitAnubaMdha, apratyAkhyAna pratyAkhyAna ane saMskRlana evA te pratyekanA cAra cAra bheda thAya che,
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha, (us) tatra anaMtAnubaMdhiko AjanmAvadhinAvinaH narakagatipradAyinaH samyaktvaghAtino jheyaaH| temAM anaMtAnubaMdhI kaSAya janma paryata rahenArA narakaga tine apanAza ane samyaka vAta karanArA jANavA apratyAkhyAnA varSAvadhinAvinaH tiryaggatidA. yinaH dezavira tighaatinH| apratyAkhyAna kaSAya varSa sudhI rahenArA, tiryaMcagatine ApanAra ane deza viratine nAza karanArA jANavA. pratyAkhyAnA mAsacatuSTayanAvinaH manuSyagatidAyinaH saadhudhrmghaatinH| pratyAkhyAna kaSAya, cAra mAsa sudhI rahenArA, makhuSyagati ApanArA ane sAruM dharmane ghAta karanArA jANavA saMjvalanAH punaH padAvadhayo devagatipradAH kevljnyaanghaatinH| saMjavalana kaSAya eka pakhavADIA sudhI rahenArA vadhati ApanAza ane kevaLajJAnane nAza karanArA jANavA. evaM krodhAdayaHpratyekaM caturnedA;SomazA'nuvan / evI rIte dhAdika cAranA pratyekanA cAra cAra be thavAthI seLa bheda thayA, nokaSAyA nava haasyaavissvedtryruupaaH| hAsya vigere che ane traNa veda e navochavAya
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ () navataMtvabodha. tatra hAsyaSahUM. hAsya-rati-arati-zoka-jaya jugupsAlakaNaM jJAtavyam / tabhA 1 hAsya, 2 2ti, 3 212ti, 4 , 5 saya, mane jugupsA e cha hAsyAdiSaka (hAsya vigere ) kahevAya che. tatra yena sanimittaM ninimittaM vA hAsya syAt tat hAsyamohanIyaM / temAM je vaDe kAMI nimittathI vA nimitta vagara hAsya thAya te hAsyamehanIya kahevAya che. yena manohareSu zabdarUpAdipadArtheSu rAgaH syAnat ratimohanIyam / je vaDe zabda rUpa vigere manohara padArthomAM rAga thAya te rati mehanIya kahevAya che. __ yena punaH amanohareSu teSu udyegaH syAt tat aratimohanIyaM / je vaDe je te zabda rUpAdi padArtha manahara na hoya te Uga thAya te atiehanIya kahevAya che. yena anISTaviyogAdiduHkhaM dhriyate tat zokamohanIyaM / jenAthI ISTino viyoga vigere du:kha dhAraNa thAya te zekamahanIya kahevAya che. ___ yena jIvAnAM nAnAvidhanimittairnayabhutpadyate tat nayamohanIyaM /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (dhae) je vaDe jIvane vividha jAtanA nimittathI bhaya utpanna thAya te bhayamahanIya kahevAya che. .yena bInatsavastudarzanena niMdAdikaM karoti tat jugupsAmAhanIyaM / je vaDe bIbhatsa vastu jevAthI niMdA vigere kare te jugu sAmehanIya kahevAya che. aya vedatrayaM puveda-strIveda-napuMsakavedarUpaM / have traNa veda kahe che-1 purUSada, 2 strIveda, 3napuMsakaveda, tatra yena striyaM prati anilASa: syA tRNadAhatulyaH / temAM-je vaDe strI pratye abhilASa thAya te purUSaveda kahevAya che. te ghAsanA dAha jevo che. yena puruSaM pratyanilASaH syAtsa strIvedaH karI padAhatukhyaH / jenAthI purUSa pratye abhilASa thAya te strI veda kahevAya che. te chANAnA agninA dAha jove che. yena puMstrIviSaye anilASaH syAt sa napuMsakavedaH ngrdaahtulyH| je vaDe purUSa ane strI baMne tarapha mithuna abhilASa thAya te napuMsakaveda kahevAya che. te nagaranA dAhanA agni jevo che. . evaM SomazakaSAyaiH nava nokaSAyaiH kssaaypNc'vishtirvyaakhyaataa|
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (gha) navatatvabodha. evI rIte soLa kaSAya ane nava nekaSAya malI pacavIza kaSAyanI vyAkhyA thaI evaM pUrvoktapaMcatrizatkaSAyapaMcaviMzatimIlane sssstthirnedaaH| e pramANe pUrve kahelA pAMtrIsa ane A pacavIza kaSAyabane maLI sATha bheda thayA. tiryagakiM tiryaggatitiryagAnupUrvIrUpaM / tiryaMcanI gati ane tiryaMcanI AnupUrva-e be tiddhika kahevAya che. yena tiryaggatau gamyate sA tiryggtiH| 1 je vaDe ticinI gatimAM javAya te tigati kahevAya che yena tiryaggatau balAnnIyate sA tiryagAnupUrvI 62 dara je vaDe tiryaMca gatimAM balAkAre svI zakAya te tiryagAnupUrI kahevAya che. __ ekezyijAtiH yayA jIvAnAM aikeMzyitvaM na. vati sA ekeNshyijaatiH| 63 63 je vaDe jIvane ekendriya paNuM prApta thAya te ekendriya jAti nAmakarma kahevAya che. evaM hi-tri-caturizyijAtayo jheyAH / 64 vA-dada 64-5-6 evI rIte prAMtiyajAti, zrIviyajAti ane caturiMdriyajAti nAmakarma jANI levA.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ naktatvavodha. (51) kukhagatiH yayA jIvAnAM azunagatiH yathA kharoSTrAdInAm / 67 67 je vaDe jIvanI gadheDA, UMTa vigerenA jevI azubhagati thAya te mukhati (azubhavihAgati) nAma karma kahevAya che. napaghAtanAmakarma yena svazarIrAvayavaH pratijivhA-galakaMThikA-coradaMtAdiniH napahanyate tat napaghAtanAma karma / 60 68 jenAthI pitAnA zarIranA avayava, bIjIjibha, (paDachabha) galakaMTha (kaMThamALa) 2 cera dAMta vigerethI haNAya te padhAta nAma karma kahevAya che. __ aprazastaM varSacatuSkaM varNa-gaMdha-rasa-sparzasvarUpaM / 6e-70-71-72 14-70-71-72 azubhaparza, madha, 2sa mana sparza-me yAra pathyatu prathamaM saMhanane prazramaM saMsthAnaM varjayitvA zepANi paMca saMhananAni paMca saMsthAnAni ca pApaprakRtimadhye jJAtavyAni / paheluM saMhanana ane paheluM saMsthAna varjIne bAkInA pAMca saMhanana ane pAMca saMsthAna pApa prakRtinI aMdara jANavA. __ prathama saMhananaM prazramaM saMsthAnaM puNyaprakRtimadhye pUrvameva kazritaM / . . .. ..
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) naktatvabodha. paheluM saMdhayaNa ane paheluM saMsthAna puNyaprakRtinI aMdara prathama ja kaheluM che. tatra saMhananAni vajaRSananArAca 1 RSannanArAca 2 nArAca 3 anArAca 4 kIlikA 5 sevaartruupaanni| temAM 1 vAruSabhanArAca, 20SabhanAra 3 nArAga 4 ardha nArAca, pa kIlikA ane 6 sevArta-e cha saMhanana kahevAya che, yasmin asthisaMdhau nannayato markaTabaMdhaH paDhakolikA ca syAt tat vajaRSananArAcaM tatpueyaprakRtimadhye jJAtavyam / .. - jemAM asthinA sAMdhAmAM bane bAjuM maTabaMdha ane tepara paTTArUpe khIlI heya te vajaRSabhanArIca nAme paheluM saMhanana kahevAya che. te puNyaprakRtimAM jANavuM, kIlikArahitaM RSannanArAcaM / 73 / 73 jemAM kalikA phakta na hAya bAkI bIjuM hoya te riSabhanArAca kahevAya che. asthisaMdhau unnayatomarkaTabaMdhaHsyAt tanArAcaM / 74 74 jyAM asthinA sAMdhAmAM phakta baMne tarapha markaTabaMdha heya te nArAca kahevAya che. yatraikapAdhai markaTabaMdho'arapArzve ca kIlikA syAt tat anArAcaM / 75
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (53) 75 jemAM eka tarapha markaTa'dha ane bIjI tarapha khIlI hAya te advainArAca kahevAya che. yatrAsthIni kIlikAmAtrabAni syuH tatkIlikAvyaM / 76 76 jayAM asthi mAtra khIlInA mathI rahyA hAya te kIlikA kahevAya che, yatra punaH saMlagnAni javaMti tat sevA / 77 asthIni pRthakU sthitAni parasparaM 97 jyAM judA judA rahelA asthi paraspara sa'lagna thAya te sevAtte kahevAya che. nityaM snehAjyaMgAdisevayA RtaM vyAptaM sevA iti nAmArthaH / hamezA tela cAlavA vigere sevAthI vyApta heAya te sevAnte kahevAya, evA tenA nAmanA artha che. evaM paMcasaMhananAni pApaprakRtimadhye gatAni vyAkhyAtAni / evI rIte pAMca sahanana pApaprakRttimAM vyAkhyAna karavAmAM sAvyA. ya saMsthAnAni tAnyAkAravizeSarUpANi sama caturastra paryaMka- nyagrodhaparimaMDala - sAdi - kujaka - vAmana - DuMDAkhyAni /
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) navatatvabodha, have cha saMsthAna kahe che-saMsthAna eka jAtanI AkRti vizeSa che. 1 samacaturasapaka-2 nyAdhiparimaMDala, 3 sAdi, 4 kabajaka 5 vAmana ane 6 huMDa evA temanA nAma che. tatra samacaturasraparyaMkaM paryakAsanopaviSThajinabiMbAnAmiva jJAtavyaM taca puNyaprakRti pUrvoktaM / temAM samacaturamrapardhaka nAme saMsthAna parvaka Asana Upara beThelA jina bibanA jevuM jANavuM. te pUrve puNyaprakRtimAM nyagrodhaM yathA nyagrodho vaTaH napari saMpUrNAvayavaH adhastu dIna: tathA nAnneruparilakSaNopetatayA saMpUrNa adhastu hInaM yatsaMsthAnaM tanyagrodhaparimaMgalaM / una 78 jema nyadha eTale vaDanuM jhADa Upara pUrNa avayavavALuM heya ane nIMce hIna (e) heya, tema nAbhinI uparano bhAga lakSaNavAle hoI pUrNa hoya ane nIMce bhAga hInaochA hoya tevuM je saMsthAna te nyAdhiparimaMDaLa kahevAya che, sAdi saMsthAnaM saha AdinA vartate tatsAdi / nAradhastAt yathoktalakSaNapramANopetaM punaH uparihInaM iti lAvaH / e - Adie sahita te sAdi eTale tene evo bhAvArtha che ke, nAbhinI nIMce yathArtha lakSaNa tathA pramANavAnuM ane uparanA bhAge hIna te sAdi saMsthAna kahevAya che. kujasaMsthAnaM yatra pAdapANizirogrIvAdikaM pra. mANalakSaNopetaM naranadarAdi ca dInaM tat kujaM 1G0
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha.. 80 jemAM paga, hAtha, mAthuM ane Deka vigere pramANa tathA lakSaNavAlA heya ane chAtIne bhAga (Urasthala) tathA Utara hIna hoya te kuja saMsthAna kahevAya che. tahiparItaM vAmanasaMsthAnaM / ra 81 Upara kahelA kuja saMsthAnathI viparIta hoya te vAmana saMsthAna kahevAya che. sarvAvayavairazunaM dumasaMsthAnaM / 75 2 zarIranA sarva avayava azubha hoya te kuMDa saMsthAna kahevAya che. sAMprataM prAyo manuSyANAM tadeva / sAMprata kAle prA karIne manuSyamAM te huM saMsthAnAja jevAmAM Ave che. evaM dhyazItiH pApaprakRtayo vyaakhyaataaH| evI rIte pApanI khyAzI prakRtinI vyAkhyA karavAmAM AvI. atha pUrvamuktaM sthAvaradazakaM vyAkhyAnayati / have prathama kahela sthAvaradazakanI vyAkhyA kare che. thAvara suhuma apajjaM, sAhAraNamathira masu bhdubhgaanni|
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) naktatvabodha. dussaraNAijjajasaM, thAvara dasagaM vivajja tthaM // 15 // 1 sthAvara 2 sUma, aparyApti, 4 sAdhAraNa 5 asthira, 6 azubha, 7 durbhaga, 8 duHsvara, 9 anAdeya, ane 10 yaza e sthAvaradazaka kahevAya che. te puNyatatvanA trasadazakathI viparIta arthANucha. 15 . / avacUrI. thAvara0 iti-gAthA-tiSTaMti naSNAditApitA api tatparidArAsamA navaMti te sthAvarAH te sarvepyekeMzyiA jnyaatvyaaH| USNutA vigerethI tapatA-pIDA pAmatA hoya tathApi tenAthI dUra thavAne-nAsavAne samartha na hoya te sthAvara kahevAya che. te ekendriya jIva jANavA sthAvaratva pradAyakaMkarma sthAvaranAmakarma / 1 . 1 tevA sthAvarapaNAne ApanArUM je karma te sthAvara nAma bhaya che. sUkSmanAmakarma yena jIvAzcarmacakuSAmadRzyA javaMti yathA nigodaadyH| 2 jenAthI jIva carmacakSuone adazya thAya che, te sUkSma nAma karma kahevAya che. jevA ke nigoda vigerenA ja. . aparyAptanAmakarma yena jIvA paryAptiM vinA ni yaMte / yathA sarvakAlaM nigodAH 3
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatAvavo. pa7) 3 jenAthI jIva paryAmi vinA mRtyu pAme te aparyApta nAme karma kahevAya che. jevA ke, sarva kAlanA nigadanA jIva sAdhAraNanAmakarma yena ekasmin zarIre anaMtAnAM jIvAnAM avasthAnaM navati yathA kNdaadynNtkaaymdhye|4 4je vaDe eka zarIramAM anaMtA jenuM sthAna thAya te sAdhAraNanAmakarma kahevAya che. jevA ke kaMda vigere anaMtakAyamAM rahelA jIva, asthiranAmakarma yena jIvAnAM oSTajihAdayo 'vayavA asthirAH syuH / / 5 je vaDe jIvanA heTha, jIbha vigere avayava asthira thAya te asthiranAmakarma kahevAya che. azunanAmakarma yena nAnne: adhaH zarIraM azulaM syAt / 6 6 jenAthI nAbhinI nIcenuM zarIra azubha thAya te azunAmakarma kahevAya che, durjaganAmakarmayena jIvA dauaagyvNtonvnti| 7 je vaDe jIva durbhAgI thAya te durbhAganA karma kahevAya che duHkharanAmakarma yena jIvAnAM amanojJaH svaraH 8 jenAthI jIvane svara mane-madhura na thAya te du:svaranAmakarma kahevAya che, 2
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. anAdeyanAmakana yena jIvAnAM vacanaM kenApi na manyate / e 9 je vaDe jIvanuM vacana keI mAnya kare nahIM te anAtha nAmakarma kahevAya che ayazaHkIrtinAma karma yena jIvAmoM loke pra yazaH kIrtiH syAt / 10 10 jenAthI jIvanI lekamAM apayaza-apakIrti thAya te ayazakIrti nAma karma kahevAya che. evaM sthAvaradazakaM vyAkhyAtaM / e prakAre sthAvaradazakanI vyAkhyA karavAmAM AvI iti caturthaM pApatatvaM prarUpitam / mere yAthu pApa ni355 . . atha paMcamaM AzravatatvaM vyAkhyAnayati / have pAMcamAM Azrava tatvanI vyAkhyA kare che. iMdia kasAya avvaya, jogA paMca cau paMca tinni kmaa| kiriAo paNavIsa, imA u tAo aNu kamaso // 16 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvavodha. (pae) pAMca dvi, cAra kaSAya, pAMca avrata, traNa yAga (sattara 2)tathA payavAzayA-me manu (mAyatana) . lIza bheda kahelA che. 16 avacUrI. iMdia0. iti-iMDiyANi kaSAyAH avatAni yogAH eteSAM krameNa paMca catvAraH paMca trayaH ledA nvNti| diyA, pAya, mata ana yoga mematA manu pAMya, cAra, pAMca ane traNa ema bheda thAya che. tatra iMDiyANi paMca zrotrAdIni prasijhanyeva. saamaanytH| temAM zretra (kAna) vigere pAMca Iddhi sAmAnya rIte prasiddhaja che. vizeSataH punastAni dhiA. vyezyiANi nAvezyiAmi / vizeSa rIte te be prakAranI che. draDhiya ane bhADhiya. tatra vyezyiANi pudgalavyarUpANi nAvejhiyANi labdhyupayogalakSaNAni / je pudagala dravya rUpa te dakiya ane labdhinA Upaga15 lakSaNavALA te bhAkiya kahevAya che. punaHvye DiyANi nivRttinapakaraNanedAt dhiaa|
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaktatvabodha. dvabeMdriyanA nivRtti ane upakaraNa evA be bheda che, nivRttirapi dhiA aMtaH bahizca / nivRtti paNa aMtar ane bAhya evA be prakAranI che. tatra zrotrezyimadhye kadaMbakusumAkArA dehAvayavarUpA nivRttirasti yA zabdaprakAragrahaNe vartate / | temAM zretreDhiyanI aMdara kadabane puSpa jevI dehanA avayava rU5 aMtara nivRtti che. je zabdanA prakArane grahaNa karavAmAM rahelI che. cakkuriyasya dhAnyamasUrAkArA, ghrANezyisya atimuktakapuSpAkArA, kAhalikAsadRzI vA rasaneMpriyasya kuraprAkArA, sparzanezyisya nAnAkArA anyatarA nivRttiH| cakSa iMdriyanI aMtara nivRtti masUranA dANA jevI che. ghANendriyanI aMtanivRtti atimuktanA velAnA puSpa jevI athavA kahala jevI che. rasanA IdriyanI aMtar nivRtti sajAyAtrAnI dhAra jevI che ane sparza indriyanI aMtaranivRtti vividha AkAravALI che. bAhyA nivRtiH punaH sarveSAM izyiANAM yA dazyamAnAsti saiva jJAtavyA / | sarva Itine je khullI jovAmAM Ave che teja bAhmani vRtti jANavI - 1 eka jAtanuM vAjiMtra
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ . navatatvabodha. (61) upakaraNaM teSAmeva punaH kadaMbAkArAdInAM khaDgasya bedanazaktiriva svasvaviSayagrahaNaza jJAtavyaM / te kadaMbanA puSpa vigerenA jevA AkAravALI aMtar nivR'ttimAM khamAM jema kApavAnI zakti che, temanA pitAnA viSaya grahaNa karavAnI je zakti te rUpa UpakaraNa kahevAya che. evaM vyezyisvarUpaM proktaM / evI rIte draDhiyanuM svarUpa kahyuM nAveMzyiANi labdhyupayogarUpANi / labdhinA upayoga pa bhAkiya kahevAya che. jIvasya jJAnAvaraNAdikarmakSayopazamannAvAt yA zabdAdigrahaNazaktiH sA lbdhiH| jIvane jJAnAvaraNAdi karmane kSapazama thavAthI zabdAdi viSayone grahaNa karavAnI je zakti thAya te labdhi kahevAya che, yena punaH zabdAdInAM grahaNapariNAmaH sa upyogH| - je vaDe zabdAdi viSayane grahaNa karavAne pariNAma thAya te Upayoga kahevAya che, etad dhyarUpANi nAvezyiANi / e labdhi ane tene Upaga rUpa bhAkiya kahevAya che. iti paMcApi iMDiyANi vyAkhyAtAni /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (62) taaraata. e pramANe pAMca iMdriyAnI vyAkhyA karavAmAM AvI. catvAraH kaSAyAH paMca avatAni vayo yomAH iti saptadazanedA zrAzravasya vyAkhyAtAH / cAra kaSAya, pAMca avrata ane traNa yAga-e mAzravanI sattara bhedanI vyAkhyA karavAmAM AvI che. zeSAH paMcaviMzatikriyArUpAH procyante / bAkInA pacavIza kriyA rUpa AmavanA bheda kahe che. kriyAH paMcaviMzatiH tAH punaH imA vakSyamANa sakSaNAnukrameNa jJAtavyAH / te pacavIza kriyAo ke jenA lakSaNa anukrame AgaLa kahevAmAM Avaze. te pramANe jANI levI, OM tAsAmeva lakSaNamAda | te pacavIza kriyAonu lakSaNa kahe che. kAia ahigaraNIyA, pAusiyA pAritAvaNI kiriyA / pANAivAiraMbhia, pariggahiyA mAyavattIyA // 17 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. micchAdaMsaNavatI, appaccarakANA ya diTThI puThI a| pADuci ya sAmaMto, vaNIa nesatthi sAhatthi // 18 // ANavaNi viAraNiA, aNabhogA aNava kaMkha pcciaa| annApaogasamudA,NapijjadoseriAvahiA // 19 // - 1 kAcikI, adhikaraNikI, 3prASikI, 4pAritApanikI 5 prANAtipAtikI, 6 AraMbhikI, 7 pAritikI, 8 mAyAmatyAyikI, 9 mithyAdarzanakhatyayikI, 10 apratyAkhyAnikI, 11 daSTikI, 12 spaSTikI, 13 prAtiyaMkI, 14 sAmaMta panipAtikI, 15naizvikI, 16 svastikI, 17 AnathinikI, 18 vidAraNikA, 19 anAgikI, 20 anavakAMkSApatyayikI, 21 prAyagikI rara samudAnakI, ra3 mikI, 24 heSikI ane 25 IpathikI-e pIsa liyAma pAya che. 17-18 18. avacUrI. kAia, zati micchAdasaNazati ANavaNi ti-kAyena ayatamAnena nittA sA kAyikI kathyate / /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ () navata , 1 kAyA-zarIrane thatA vagara pravartAvatAM je lAge te kAyikI kriyA kahevAya che. ' adhikaraNikI pazuvadhAdipravarttanena SaGgAdi nicartanena cAdhikaraNena nirvRttA adhikaraNikI / 2 2 pazune vadhu vigere pravartana ane kharuM vigerethI temanuM nirtana karavA rUpa adhikaraNa vaDe je lAge te avikaNikI kriyA kahevAya che. jIvAjIvayopari prakSeSeNa prASikI / / 3 jIva tathA ajIva upara karavAthI lAge te prASikI kriyA kahevAya che. krodhAdeHsvaparayo, paritApena paaritaapnikii|| 4 koi vigerethI pitAne ane bIjAne paritApa UpajAva vAthI je lAge te pAritApanikI kriyA kahevAya che. prANAtipAtenaM prANAtipAtikI / 5 5 jIvanA prANane hAni karavAthI je lAge che prANAtipAtiddhi kriyA kahevAya che. kRSyAdyAnanena AraMnikI / 6 6 khetI vigerenA AraMbhathI je lAge te AraMbhikI ziyA kahevAya che, dhAnyAdiparigraheNa parigrahikI / 7 7 dhAnya vigerenA parigraha-saMgraha, te Upara mamatAthI je lAge te pArigrahika kriyA kahevAya che,
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. mAyayA paravaMcanena saMjAtA maayaaprtyyikii| 8 kapaTathI bIjAne chetaravAthI je lAge te mAyApratyayikI kriyA kahevAya che, jinavacanaviparItapariNAmena mithyAdarzanena saMjAtA mithyAdarzanapratyayikI / e 9 jina bhagavaMtanA vacanathI viparita pariNAmavAlA mithyAdarzana vaDe je lAge te mithyAdarzana pratyayikI kriyA kahe. vAya che. - apratyAkhyAnena aviratyA jAtA aprtyaakhyaa2i0 10 apratyAkhyAna-avirati vaDe je lAge te apratyAkhyA nikI kriyA kahevAya che. tuwAtriraNena dildI 1 2 11 ketukathI daSTi karavA vaDe je lAge te daNikI kriyA kahevAya che. rAgAd ssaa| jIvAjIvayo: svarUpa pRcchanena athavA rAgAdevavRSannabAlakAdiviziSTavastUnAM hasta sparzanena nirvRttA pRSThikI tathA spRSTikI vaa| 12 12 rAga ke dveSathI jIva ajIvanuM svarUpa puchavAthI athavA rAga vigerethI bela-bALaka vigere mRdu vastu para hastasparza karavAthI je lAge te pRSTikI athavA spaSTikI nAme kriyA kahevAya che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ navratatvabodha. - jIvAjIvAdau pratItya-Azritya karmabaMdhanena saMjAtA prAtityakI / 13 13 chava-ajIva vigere AzrI karmabaMdha thavAthI je lAge te prAtityakI kriyA kahevAya che. svakIyagajAzvavRSannAdiviziSTapadArtha vilokayituM lokaM sarvataH samAgacchaMtaM prazaMsAM kuvaitaM dRSTvA harSakaraNena athavA anAcgaditasnehAdi nAjane vasANAM jIvAnAM nipAtanena saMjAtA sAmaMtopanipAtikI / 14 14 pitAne hAthI, hA bela vigere ucA padArtha jovAne sarva taraphathI loko AvatA ane prazaMsA karatAM joI harSa karavAthI je lAge athavA tela vigerenA pAtra ughADA rAkhatAM temAM trasachavanA paDavAthI je lAge te sAmatApanipAtikI kriyA hepAya che. rAjAdyAdezAnitarAM yaMtrazastrAdhAkarSaNena saMjAtA naizastrikI / 15 15 rAjA vigerenI AjJAthI yaMtra zanma vigerenA ati AkarSaNathI je lAge te nizasikI kriyA kahevAya che. jIvena zvAnAdinA ajIvena zastrAdinA zazakAdikaM svahastena mArayataH svAhastikI / 16 16 jIva-dhAna vigerethI ane ajIva-zastrAdikathI pitAne hAthe sasalA pramukhane mAratAM je lAge te svastikI kiyA.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. jIvAjIcayorAjJApanena svecchayA vyApArarUpeNa Anayanena vA AjhApanikI AnayanikI vA / 17 17 jIva ajIvane svecchA vyApAra vaDe praspaNa karavAthI athavA lAvavAthI je lAge te AjJAnikI athavA AyanikI kriyA kahevAya che. jIvAjIvayorvidAraNenasphoTanena vaidAraNikI.17 18 jIva tathA ajIvane vidAravA-pheDavAthI je kriyA lAge te vaidAraNikI kriyA kahevAya che. zUnyacittatayA vastUnAmAdAna-grahaNena anaajogikI ? 19 zUnya citta rAkhI vastunuM grahaNa karavAthI je lAge te anAgikI kriyA kahevAya che, iha paralokavirukSAcaraNena anavakAMkSa pratyayikI 20 A leka ane paralokanI virUddha AcaraNa karavAthI je lAge te anavakAMkSapratyayikI nAme kriyA kahevAya che, anyA aparA ekaviMzatitamA / bIjI ekavIsamI kriyA kahe che. manovacanakAyayogaduHpraNidhAnena nirvRttA praayogikii| 1 21 mana, vacana ane kAyAnA yoganuM ayogya praNidhAna. karavAthI je lAge te prAmAgikI kriyA kahevAya che,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) naveto . aSThAnAM karmaNAM samudAyena yA navati sA sAmudAyikI / 22 rara ATha karmanA samudAyathI je lAge te sAmudAyikI kriyA kahevAya che. mAyAlonAzritA premikI / 23 / 23 mAyA ane lebhanA AzrayathI je lAge te premikI kiyA kahevAya che. ' zodhAmanAzrita Ii karodha ane mAnanA AzayathI je lAge te helikI kriyA ' kahevAya che, kevalinAM kevalakAyayogajanitabaMdhena saMjAtA aipithikI / 25 ra5 kevalIne mAtra kAyAnA yogathI utpanna thayela baMdha vaDe je kriyA lAge te airyApathikI kriyA kahevAya che, evaM kriyAH pNcviNshtiH| evI rIte pacavIza kriyAo che evaM pUrvokta saptadazannedAnAM paMcaviMzatikriyANAM camIlane citvAriMzat nedAAzravasya jnyaatvyaaH| evI rIte prathama kahela sattara bheda ane A pacavIza kiyAnA bheda bhaLatAM kula maLIne AzravatatvanA beMtAlIza bheda jANavA ityaM paMcamaM Azravatatvam / evI rIte pAMcamuM Azravatatva samApta thayuM.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. SaSTaM saMvaratatvaM vivRnnoti| chaThuM saMvara tatva kahe che. samii gutti parIsaha, jazdhammo bhAvaNA crittaanni| paNa ti duvIsa dasa bAra, paMca bheehiM sa gavannA // 20 // pAMca samiti, traNa gumi, bAvIza parISaha, kaza prakArane yatidharma, bAra bhAvanA, pAMca prakAranuM cAritra, evI rIte saMvaratatvanA sattAvana bheda thAya che. 20 avacUrI. samira iti-saMvaratatvasya saptapaMcAzat nedAH / saMvara tatvanA sattAvana bheda che. te ca evaM jJAtavyAH / ... te A pramANe jANavA- yathA samitayaH paMca guptayastisraH parISadA dhAviMzatiH yatidharmo dazannedaH nAvanA jhAdazadhA cAritrANi paMca evaM krameNa samityAdInAM SaNNAM nattarAIproktaMnneda saMkhyAyojane sarvAgre saptapaMcAzad nedA jnyaatvyaaH|
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (I) navatatvabodha.. te A pramANe-pAMca samiti, traNa gupti, bAvIza parISahatuM. daza prakAranA yati dharma, mAra prakAnI bhAvanA, pAMca prakAranu cAritra-e samiti vigere H UttarArnaMgAthAmAM kahela sakhyA sAthe joDatAM sarva maLIne sattAvana bheda jANavAM tatra samitayaH paMca Iyasa miti: 1 jASAsamitiH 2 eSaNAsamitiH 3 pradAna nikSepaNAsa mitiH 4 pAriSTApanikA samitiH 5 / temAM 1 IryAsamiti, 2 bhASAsamiti, 3. eSaNAmiti 4 AdAnanikSepaNAsamiti ane 5 pAripanikAsamiti--e. pAMca samiti. tatra samyak prazastAItpravacanAnusAreNa itiH gamanaM ceSTAsamitiH / temAM sam eTale samyak prakAre zrI advaitanA zreSTha pravacanane anusAre kRti eTale gamana--ceSTA te samiti kahevAya che. IryAyAH gamanasya samitiH IyAsa mitiH / yI--gamana tenI samiti-- ceSTA vizeSa te IyAsamiti kahevAya che. mArge gacchan dhUsara - yuga pramANabhUmau dattadRSTiH sAdhuH samastajIvAnAM rakSAM kurvan yAti saatimitiH kRtinnAvaH | 2 1 mArge cAlatAM 'sara--pramANa bhUmi Upara dRSTi rAkhI sarva jIvanI rakSA karatA sAdhu vicare te yAmiti kahevAya che, evA bhAvArtha che,
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabaudha. (71) nApAsamitiH nASAyA niravayavacanasya smitiH| 2 bhASA eTale niSa vacana, tenI samiti, te bhASAsamiti kahevAya che. ____ eSaNAsamitiH yA citvAriMzadoSavivarjitaH AhAraH sAdhuniH gRhyate sA essnnaasmitiH| 3 3 je beMtAlIza depa vagarane AhAra sAdhu prahaNa kare te eSaNasamiti kahevAya che. AdAnanikSepasamitiH AdAma vastUnAM grahaNaM nikSepo vastUnAM sthApamaM tayoH pAdAnanikSepayo: samiti yad vastUnAM grahaNaM mocanaMca prathamaM cakuSA nirIkSya tato rajoharaNAdinA pramAya' vidhIyate sA AdAnanikSepasamitiH iti nAvaH / / 4 AdAna eTale vastunuM grahaNa ane nikSepa eTale vastu nuM sthApana te AdAna ane nikSepanI samiti te AdAnanikSepasamiti kahevAya che. bhAvArtha e che ke, vastu levI ke mukavI temAM prathama cakSuthI jaI te pachI rajoharaNa vigerethI puMjavI te AdAna nikSepa samiti jANavI.. pAriSTApanikAsamiti: pariSTApyate paritya jyate sadoSAdi vastu sA pAriSTApanikA smitiH| 5 jemAM sASAdi vastune parityAga thAya te pAriSTApanikA samiti kahevAya che,
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ (99) navatatvabodha: yatra kaphamUtramalAdi nirjIvasthAne yatanayA pariSTApyate sA pAriSTApa nikAsa miti: / jemAM kapha, mUtra, mala trigere nirjIva sthale jatanAthI mukvAmAM Ave te pATApanikA samiti kahevAya che. evaM paMca samitayaH vyAkhyAtAH evI rIte pAMca simAMtanI vyAkhyA karavAmAM AvI. atha guptayaH tisraH manoguptiH 1 vacanaguptiH kAyaguptiH / 3 gupti tra prAznI che - 1 manogupti, 2 vayanagupti, 3 DAyazupti. tatra manoguptiH tridhA prAtarau dhyAnAnubaMdhikapanAjAlaparihAraH 1 dharmadhyAnAnubaMdhinI mAdhya sthyapariNati: 2 kevalajJAnayoganirodhAvasthAyAM sa kalamanovya nirodhazca 3 iti manoguptiH / temAM maneAgupti traNa prakAranI che. 1 Ate tathA rAka dhyAna saMbadhI kalpanAonI jAlanI nivRttirUpa te pahelI 2 dharmadhyAna sabaMdhI madhyastha--mamatA paNAnI piraNita te bIjI. 3 kevalajJAna pachI sakaLa ceAgane nirodha karavAnI atrasthAmAM mananA sarva dravyanA nirodha karavA. te trIjI--evI rIte traNa prakAranI maneAgupti che. vacanaguptiH vidhA saMjJAdiparihArAt maunA - 1 sapanAviyogI, 2 samatAbhAvinI u mAtbhArAbhatA.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodhai. nigrahaH / / vAcanApRcanAdiSu mukhavastrikAcchAdita vaktrasya nASamANasyApi vAgUniyaMtraNaM / 2. - vacanagupti be prakAranI che. 1 braguTInI saMjJA vigere choDI Imina dhAraNa karavAne abhigraha kare te pahelI vAcanA pRcchanA vigere karavAmAM mukhe muhapatti rAkhIne belatAM je vANInI niyaMtraNA karavAmAM Ave te bIjI vacanaguptiH sarvathA vacananirodhaH niravadyasamyavacananASaNAnyAM kRtvA hinedA lApAsamiti punaH samyakvacanapravRttirUpatayA ekannedA eva iti vacanagupti nASA smityornedH| - vacanagupti, 1 sarvathA vacanane nirodha karavA rU5 tathA 2 nirdoSa ane samyapha vacana bhASaNa karavA rUpa be bhedavALI vacanagupti che ane sabhya vacananI pravRtti karavA rUpe ekaja bhedavALI bhASA samiti che- evI rIte vacanagupti ane bhASA samiti paye se che. kAyaguptiH dhiA upasargAdisadanAve kAyosargAdacalanaM, kevalinAM yoganirodhAvasthAyAM sarvathA zarIracaSTAparihAraH vA 1 tathA siddhAMtoktavidhinA munInAM kAyavyApArasya / kAyamusi be prakAranI che Upasargadi thatAM kAryotsargamAMthI calita thavuM nahIM te athavA kevalIne yoga nidhanI avasthAmAM 1 minAvalAbanI 2 vAMDaniyaminI. 3 ekAnivRttirUpa. 10
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) navatatvabodha, sarvathA zarIranI ceSTAne tyAga te 1 pahelI tathA 2 siddhAMtamAM kahela vidhi pramANe muninIyAnA vyApAranI pravRttine bIjI evaM tisro guptayaH vyaakhyaataaH| 20 evI rIte traNa guptinI vyAkhyA karavAmAM AvI. 20 atha parISahAH hAviMzatiH have bAvIza pariSaha kahe che. khuhA pivAsA sI uNha, daMsA celA ithio| cariA nisihiyA sijjA, akkosa vaha jAyaNA // 21 // alAbha roga taNa phAsA, mala sakkAra parI shaa| pannA annANa sammattaM, ia bAvIsa parIsahA // 22 // 19, 2 pipAsA, 3 zIta, 4 paNa, 56, thailA, 7 mati, triI, 8 yo, 10 nedhitI, 11 zayyA, 12 mAza, 13 vadha, 14 yAcanA, 15 alAbha, 16 rega, 17 tRNasparza, 18 mala, 19 satkAra, ra0 praNA, 21 ajJAna ane 22 samyakatva e bAvIza parISaha jANavA, 21-22, 1 yathAsUtraTAniyaminI.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. avacUrI. khuhA iti alAbha iti kudhAparISadaH niravadyAhArAlA kudhA sahanIyA na punaH sAvayAhAra grahaNaM kArya ityevaMsvarUpaH / 1 1 nirdoSa AhArane lAbha na thAya tyAM sudhI kSudhA sahana karavI. paNa sAvadya AhAra levA nahIM. evI rIte vartavu te kSudhAparISahu kahevAya che. (upa) pipAsAparISadaH tRSA sahanIyA na punaH gADhaH tRpApI miMtairapi saccittajalaM peyaM / 2 2 tRSA sahana karavI. gADha tRSAthI pIDita thatAM paNa sacitta jala pIvuM nahIM. e tRSAparISaha kahevAya che, zItaparISadaH zItaM lagati tat sahanIyaM amisevA dina ciMtanIyaM / 3 kAyotsargavihArAdi kurvatAM 3. kAyAtsarga tathA vihAra karatAM je TADha lAge te sahuna karavI paNa agnithI tApavA vigerenuM ciMtavana na karavu, te zItaparISaha kahevAya che. naSNaparISadaH grISmatApAkrAMtairapi snAnavAyuvyaMjana vAtAyanazrayaNAdi na vidheyaM pratApanAdi kaSTaM sahanIyaM / 4 4 unALAnA tApathI pIDita thatAM paNa snAna, vAyu, paMkhA, zekha upara esavu vigere na karavuM, AtApanAdi kaSTa sahana karavuM te uSNaparISahu kahevAya che,
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) navatatvabodha. daMzamazakaparISahaH kAyotsargAdiSu dezamazakakRtA vighAtAH sahanIyAH / 5 5 kAtsarga vigeremAM DAMsa, ane mazalAe dIdhelA caTaka sahana karavA, te dezamAkaparISaha kahevAya che. celaparISahaH mAnapramANopetairvastrairmalinajIrNa zIrNaiH rapi khedomanasi na kAryaH / 6 16 barAbara thAya teTalA pramANavAlA melA, junA ane saDI gayelA va male topaNa manamAM kheda na kara, te celaparISaha pAya che. aratiparISahaH amanojhopAzrayAhArAdiSu aratiH na kAryA / 7 upAzraya tathA AhAra sArA nahIM maLatAM te viSe arati-aprIti na karavI, te aratiparISaha kahevAya che. strIparISahaH strINAM manohararUpa vinUSAvilAsa vAkyahAvanAvAdikaM dRSTvA cittadono na kAryaH / 8 strIone manohara rUpa, alaMkAra, vilAsa, vacana, ane hAvabhAva vigere joI cittamAM kSobha na kare te strI parISaha pAya che. caryAparISahaH vAyuvat apratibakhtayA vihAraH kAryaH na punaH ekatra vAsaH / e 9 vAyunI jema pratibaMdha pAmyA vagara vihAra kare, eka sthaLe vAsa kare nahIM te caryAparISaha kahevAya che,
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (93) naiSedhikaparISadaH zmazAne zUnyAgAre sarpavile siMhaguhAdiSu kAyotsargasyaiH nAnAvidhopasargasadnAveMspi ziSTA ceSTA na kAryA / 10 10 2mazAna, zUnyagraha, sarpanA rA| ane siMhanI gupta vigeremAM kAryotsargapaNe rahetAM vividha jAtanA Upasarga thAya te chatAM naThArI ceSTA na karavI te naiSedhikIparISaha kahevAya che. zayyAparISadaH naccAvacAsu zayyAsu zItoSNakAlAdau manasi nago na vidheyaH / 11 11 UMcI nIcI zayyA--sathAro malatAM zItakAla ane USNakAla vigeremAM anamAM Udvega na karavA te zayyAparISaha ihevAya che. AkrozaparISadaH ajJAnalokaproktavainASyavAkya zravaNe kopo na kAryaH dRDhaprahArivat / 12 12 ajJAnIlAka UMce svare kharAba vacana eTale te sAMbhaLI. dRDhaprahArInI jema kepana karavA te AphrezaparISahu kahevAya che vadhaparISadaH kopi durAtmA sAdhUnAM vadhaM karoti tathApi sAdhubhiH krodho na vidheyaH skaMdakasUriziSya vat / 13 13 kAI durAtmA sAdhutA vadha kare tathApi sAdhue kalaka sUrinA ziSyanI jema krodha karavA nahIM; te vadhaparISahu kahevAya che. yAJcAparISadaH nikSAvRttikAle paragRheSu yAcane duHkhaM manasi na dhAryaM / 14
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) navatatvabodha. 14 bhikSAvRtti vakhate bIjAne ghera mAgatAM manamAM du:kha na lAvavuM te yAcanAparISaha kahevAya che. __ alAnnaparISahaH aMtarAyakarmodayAt nirdoSalikAlAnnAnAve'pi citte naIgo na kAryaH DhaMDhaNAkumAravat / 15 15 aMtarAya karmanA udayathI nirdoSa bhikSAno lAbha na thAya topaNa DhaMDhaNakumAranI jema manamAM Uga na kare te alAbhaparISahu kahevAya che. rogaparISahaH nagraroganivepi ArtadhyAnaM na kArya samyak sahyaM sanatkumAravat / 16 16 kadi bhayaMkara roga thAya to paNa AdhyAna na karavuM sanakumAranI jema sahana karavuM te regaparISaha kahevAya che. tRNaparISahaH saMstArakAdau darlAditRNavyApAre dehapImAyAmapi duHkhaM na ciMtyaM / 17 17 saMthArA vigeremAM DAbha, vigere ghAsanA vyApArathI dehane pIDA thAya tathApi duHkha na ciMtavavuM, te tRNaparISaha kahevAya che. ___ malaparISahaH malasvedAdi zarIrAt na spheTanIyaM kiMtu yAvajjIvaM samyak sahanIyaM / 17 - 18 mela pasIne vigere zarIra UparathI UtAravA nahIM paNa te jAva sudhI sArI rIte sahana karavA te malaparISaha upAya che. satkArapuraskAraparISahaH bahulokanarezvarAdikRta
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha, () stutivaMdanAdeH cittonmAdo na kAryaH natkarSoM manasi na hAryA che 19 ghaNuM leka ke rAjya vigere stuti vaMdanA kare tethI cittamAM unmAda kare nahIM tema manamAM UtkarSa lAvavo nahI, te satkArapuraskAra parISaha kahevAya che. prajJAparISadaH bahujhAna saMnave'pi AtmIyacitte garvo na kAryaH / 20 20 bahujJAna hoya topaNa pitAnA manamAM garva na karo te prajJAparISaha kahevAya che, 'ajJAnaparISahaH jJAnAvaraNIyakarmodayAt paThatAmapi pAge nAgacchati tathApi duHkhaM manasi nakArya kiMtu karmavipAka eva ciMtyaH / 1 - ra1 jJAnAvaraNIya karmanA udayathI kadi bhaNe te paNa pATha AvaDe nahIM, tathApi manamAM du:kha lAvavuM nahIM paNa potAnA karmane tevo vipAkaja ciMtava, te ajJAnaparISaha kahevAya che. samyaktaparISahaH jinazAsanaviSaye devagurudharma viSaye ca saMdeho na vidheyaH / 22 rara jinazAsana viSe ke deva, gurU tathA dharmane viSe sadeha karavo nahIM te samyakatva parISaha kahevAya che. evaM ghAviMzatiH parISadA vyAkhyAtAH / 1-22 evI rIte bAvIza parISahanI vyAkhyA karavAmAM AvI, rarara
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. . atha yatidharmo dshdhaa-dshprkaarH| have daza prakArane yatidharma kahe che. khati mahagha ajjava, muttI tava saMjame a bodhvve| sacaM soaM AkiM, caNaM ca baMbhaM ca jaidha mmo // 23 // 1 kSamA, 2 bhAI4, 3 04, 4 bhuti, (satA5) 5 ta5, 6 saMyama, 7 satya, 8 ziAca, 9 akiMcanatva ane 10 brahmacarya, e darA prakArane yatidharma jANa. ra3 avacUrI. khaMti iti-dmaa-maardv-aarjv-nirlojtaa-tpH-sNym-sty-shauc-akiNcntv-brhmsvruupH| *. 1 kSamA, 2 bhAIpa, 3 mApa, 4 nilamatA, 5 5, 6 saMyama, 7 satya, 8 zaica, 9 akiMcanatva, ane 10 brahmacaryae daza prakArane yatidharma che. tatra kSamA krodhajaya: sa ca napazamena syAt / 1 temAM krodhane jaya kare te kSamA nAme yatidharma kahevAya te nAya bhazama (samatA) thI thAya cha..
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ naktatvabodha.. (1) mAInaM mRdorbhAvaH mArdavaM ahaMkAraparihAraH z 2. bhRhu-bhalA bhAva bheTale marane tyAgate. bhAI nAme yatidharma kahevAya che.. ArjavaM RjojavaH mAyAtyAgaH / 3 3: Rbhu - sarala bhAva bheTale bhAyA-paTanA tyAgate Arjava nAme catidharma kahevAya che nirdonatA loparihAraH / 4: 4 leAbhanA tyAga te nilAbhatA yatidharma kahevAya tapaH bAhyAMtarabhedai dizadhA / 5 5 bAhya ane aMtara evA bhedathI je khAra prakAre thAya. te tatha yatidharma ivAya che.. saMyamaH prANAMtipAta viramaNarUpaH / 6 6 prANatipAtathI sima pAmavu, te sayamayatidharma ahevarAya. che. satyaM sadyo jIvebhyo hitaM pathyaM satyaM / a 7-sat eTale jIvane hitakArI te satya yatidharma kahevAya che, zaucaM sarvajIveSu sukhakAri varttanaM zaucaM pradattA dAn2aparihAraH / 8. 8deg sarva jIvane sukha Upaje tevI rIte vartavuM ane adattAna dvAna (yorI) nAtyAga te zautha yatidharma AhevAya hai. zrakiMcanatvaM na vidyate, kiMcana, yasya saH akiMcana: 11
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) navatatvabodha. akiMcanasyanAvaH akiMcanatvaM sarvaparigraha tyaagH|e 9 jenI pAse kaMIpaNa na hoya te akicana, tene bhAva te akiMcanatva eTale sarva parivahano tyAga te akiMcanava yatidharma kahevAya che. brahma audaarikvaikriysNbNdhmaithunprihaarH| 10(23) 10 dArika ane kriya saMbaMdhI mithunano tyAga te banne yatidharma kahevAya che. ra3 atha nAvanA haadsh.| have bAra bhAvanA kahe che. paDhamamaNiccamasaraNaM, saMsAro egayA ya a __NNattaM // asurattaM Asava saM,varo a taha NijjarA navamI // 24 // bhogasahAvo bohI, dullahA dhammassa sAhagA arihA // eAo bhAvaNAo, bhAveavvA pyttenn||25|| 1 anitya bhAvanA, 2 azaraNa bhAvanA, 3 saMsAra bhAvana 4 ekatva bhAvanA, 5 anyatva bhAvanA, 6 azucitva bhAvanA 7 Azrava bhAvanA, 8 saMvara bhAvanA, nirjarA bhAvanA 10
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha.. lekasvabhAva bhAvanA, 11 bedhidurlabha bhAvanA, ane 12 dharmanA sAdhaka arihaMta paNa pAmavA durlabha che evI dharma bhAvanA, me mAra mApana prayalayI mAvI. 24 -25. ___avacUrI. paDhama iti loga sahAvoiti-anityatnAvanA? azaraNanAvanA navannAvanA 3 ekatvannAvanA 4 anyatvannAvanA 5azaucannAvanA AzravannAvanA 7 saMvaranAvanA nirjarAnAvanA e dharmanAvanA 10 khokanAvanA 11 bodhinnAvanA 12 - 1 anitya bhAvanA, 2 azaraNa bhAvanA, 3 bhava bhAvanA 4 ekatva bhAvanA, 5 anyatva bhAvanA, 6 azauca bhAvanA, 7 Azrava bhAvanA, 7 saMvara bhAvanA, 9 nirjarA bhAvanA, 10. 'dharma bhAvanA, 11 loka bhAvanA ane bhAdhi bhAvanAe bAra bhAvanA che, - tatra saMsAre sarvapadArthAnAM anityatA yat ciMtyate sA anityannAvanA / / - 1 temAM saMsAranA sarva padArtha anitya che ema je citavavuM te anitya bhAvanA kahevAya che. azaraNaM dehinAM maraNAdinaye saMsAre zaraNaM kimapi nAsti ityAdiciMtanaM ashrgnnaavnaa| 2 2 mRtyu vigere bhayavAlA A saMsAramAM prANune kAMI paNa zaraNa nathI' ema ciMtavavuM te azaraNa bhAvane kahevAyuM che,
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mavatatvabodha. jIvAnAM caturazItisahajIvayoniparibramaNa ciMtanaM navannAvanA / 3 3 jIva cArAzI lAkha chavAyonimAM bhramaNa kare che - ema ciMtavavuM te bhava bhAvanA kahevAya che, - ekAkyeva jIva: natpadyate vipadyate kANyupArjayatituMkta cetyAdiciMtanaM ekatvannAvanA / / ekalAja utpanna thAya che, eTale ja mRtyu pAme che ekaleja karma bAMdhe che ane ekaleja karma bhegave che-ItyAdi ciMtavana karavuM te ekatva bhAvanA kahevAya che. jIvAnAM dehAt pRthake sati putrakalatrAdidhanAdipadArthebhya: atyaMtanneda ekatvaM ataH tatvavRttyA kopi kasyApi saMbaMdhI nAsti-ityAdi ciMtanaM anya. tvanAvanA / 5 jIvane dehathI judApaNAne lIdhe putra, sI, dhana vigere padAthI atyaMta bhedapaNuM che, tethI tatvarIte jotAM kaI paNa keIne saMbaMdhI nathI A pramANe je ciMtana karavuM, te anyatya bhAvanA kahevAya che. dehasya saptadhAtumayasya nava srotAMsi niraMtara sravati malamUtrazleSmAdi-vastUni bInatsAni sahacArINi saMti ataH zucitvaM kuta: syAditi ciMtanaM azaucanAvanA / 6
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. 6 sAta dhAtunA banelA A dehanA nava dvArA nirakSara karyA kare che. mala, mUtra baDakhA vigere bIbhatsa vastuo tenI sAthe rahyA kare che, ethI e dehamAM zucipaNuM-pavitratA kyAMthI hoyae prakAre je ciMtavana karavuM te azaiAca bhAvanma kahevAya che. saMsAramadhyasthitasamastajIvAnAM mithyAtva kaSAyAviratipramAdAtarodhyAnAdihetuniH niraMtaraM. karmANi badhyamAnAni saMti ticiMtanaM Azrava. vinA | 7 saMsAramAM rahelA samasta jIvone mithyAtva, kaSAya avirati, pramAda, ArtadhyAna ane radradhyAna vigere hetuthI niraMtara karma baMdhAyA kare che, ItyAdi ciMtavana karavuM, te AzrabhAvanA kahevAya che, mithyAtvAdInA baMdhahetunnUtAnAM saMvaraNopAyAH samyaktvAdaya: teSAM ciMtanaM saMvaranAvanA / 8 Upara kahelI (AvabhAvanAmAM) mithyAtva vigere ne rikavAnA upAya samyakatva vigere che, te samyakatva vigerenuM ciMtavana karavuM, te saMvarabhAvanA kahevAya che. nirjarAnAvanA karmanirjarAkhyA dhiA sakAmA prAmA ) karmanI nirjarA karavA rUpa nirjarA bhAvanA sakAmA ane akAmA ema be prakAranI che. tatra sakAmA sAdhUnAM / temAM sAdhuone sakAmA nirjarA che,
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha akAmA ca ajJAnakaSTajanitAjIvAnAM / ane ajJAna kaSTathI thayelI jIvone akAma nirjarA che. tatra sakAmA jhaadshprkaartpohitkrmkssyruupaa| 1 temAM tapathI karmane kSaya thavA rUpa bAra prakAranI sakAmA nirjarA che, ___ akAmA punaH tiryagAdijIvAnAM tRSAbunukA chedanandanannArojJAratAvadyakAmakaSTasahanenaya karmakSayaH tapA jJAtavyA / tirdhaca vigere jIvane tRSA, bhukha, chedana, bhedana, bhAravahana, sAvagha kAma ane kaSTane sahana karavAthI je karmano kSaya thAya te rUpa akAmA nirjarA jANavI. evaMvidhAyA nirjarAyAHciMtanaM nirjraanaavnaa| e evI nirjarAnuM ciMtavana karavuM te nirjarAbhAvanA hepAya . dustarasaMsArasAgarasamuttAraNapravahaNaprAyazrI jinapraNItazrIdharmannAvaciMtanaM dharmanAvanA / 10 10 dustara evA saMsAra sAgarane UtAranAra vahANa samAna zrI jinapraNIta evA dharma bhAvanAnuM ciMtavana karavuM te dharmabhAvanA kahevAya che. caturdazarajjvAtmakalokasya kaTisaMsthApitakara
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (7) tiryaprasArita pAdapuruSAkArasya dharmAdharmAstikAyAdiSaTvyaiH paripUrNasya lokasya ciMtanaM lokA nAvanA / 11 11 kadI Upara hAtha mukI paga tirachAM pahelA karI UbhA rahelA purUSanI AkRtti jevA AkRttivALA ane dharmAstikAya, adharmastikAya vigere cha dravyathI paripUrNa A vaida rAjalokanuM ciMtavana karavuM, te lekabhAvanA kahevAya che. anaMtAnaMtakAladurlanamanuSyAdisAmagrIyoge'pi.. duHprApaM prAyo bodhibIjaM jIvAnAM ityAdi ciMtanaM bodhinnAvanA / 12 1ra anaMtA anaMta kAle durlabha evI manuSyapaNu vigere sAmagrIne vega thatAM paNa jIvane bedhibIja (samakita) pAmavuM muzkela che, ItyAdi ciMtavana karavuM te bedhibhAvanA kahevAya che evaM hAdazanAvanAH vyaakhyaataaH| 15 evI rIte bAra bhAvanAnI vyAkhyA karavAmAM AvI, 25 . atha cAritrANi pNc| have pAMca prakAranuM cAritra kahe che. sAmAiatya paDhama,cheovaThAvaNaM bhave biiaN| parihAravisuddI, suhamaM taha saMparAyaM ca // 26 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) navatatvabodha. tattoa ahaskAyaM, khAyaMsavvaMmijIvalogaMmi / jaM cariUNa suvihiyA, vaccaMti ayarAmaraM ThANaM // 27 // 1 paheluM sAmAyika cAritra, bIju chedanapasthApanIya yAtri, 3.trI parihA2vizuddhi yAtri, 4. yo sUkSma 5. rAya cAritra te pachI pAMcamuM pa yathAkhyAta cAritra, je yathA eTale yathAvidhie sarva jIvalokamAM khyAta eTale prasiddha che te yathAkhyAta cAritra, jene AcarIne sAdhu ajarAmara sthAnane pAme. cha..26-27 avacUrI. sAmAi iti tattoa iti-cAritrANi paMca sAmAyika 1 bedopasthApanIya 5 parihAravizuddhika 3 sUkSmasaMparAya 4 yathAkhyAta e naamaani| . sAmAyi, 2 ch|5thaa5niiy, 3 parihA vizuddhi, 4: sUkSma 52ya, bhane 5 yathAjyAta,- pAMya yAri cha. tatra sAmAyika sarvasAvadhavyApAraparityAga niravadyavyApArAsevanarUpaM jJAtavyaM / / 1 sarva sAvaghavyApArane tyAga ane niravaghaniSa vyApAranuM sevana te sAmAyikAstri kahevAya che. dopasthApanIyaM gaNAdhipena pradattaM prANAtipAta viramaNAdipaMcamahAvratarUpaM / /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha.. 2 samudAyanA adhipatie ApelA prANAtipAta viramaNa vigere paMca mahAvrata, te chedo pasthApanIya cAritra pAya che. parihAra vizukiM nava sAdhavo gaccAt pRthag nUtvA aSTAdazamAsAna yAvatyatsiAhAMtaproktarItyA tapa: kurvati tatparihAra vizudhikaM jJeyaM / 3. 3 nava sAdhuo gacchathI bahAra nilI aDhAra mAsa sudhI siddhAMtamAM kahyA pramANe tapa kare, te parihAravizuddhi cAritra kahevAya che. sUkSmasaMparAyaM sUkSmasaMparAyAravyadazamaguNasthAnakaprAptAnAMsAdhUnAM yaccAritraMtat sUdamasaMparAyaM / / 4 sUkSmaparAya nAme dazamA guNaThANe prApta thayelA sAdhuenuM je cAritra te sUkSmasaMparA cAritra kahevAya che __ yathAravyAtaM sarveSu kaSAyeSu sarvakyaM prApteSu sAdhUnAM yacAritraM tat yathAkhyAtaM / 5 5 sarva kaSAyane sarvathA kSaya thatAM sAdhuonuM je cAritra te yathAkhyAta cAritra kahevAya che. eteSAM cAritrANAMmadhye sAMprataM prathamacAritra vyaM vidyamAnamasti zeSANi trINi cAritrANi vyuccinAni / e pAMca cAritramAM hAla pahelA be cAritra vidyamAna che, bAkInA traNa cAritra viccheda pAmyA che, 12.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ (e) navatatvabodha. evaM cAritrapaMcakaM vyAkhyAtaM / evI rIte pAMca cAritanI vyAkhyA karavAmAM AvI. evaM samitInAM paMca ledA: guptInAM trayaH parIpadAnAM dhAviMzati: yatidharmasya daza nAvanAnAM dhA daza cAritrANAM paMca nedAH iti saptapaMcAzannadAH saMvaratatvasya sNjaataaH| evI rIte samitinA pAMca bheda guptanA traNa bheda, parIpahanA bAvIza, yatidharmanA daza, bhAvanAnA bAra, ane cAri tranA pAMca-ema sarva maLI sattAvana bheda saMvaratatvanA thayA * iti SaSThaM saMvaratatvaM saMdepato vyaakhyaatm|26- evI rIte chaTha saMvaratatvanI vyAkhyA saMkSepathI karelI 7.26-27 atha saptamaM nirjarAtatvaM vyakhyAnayati / have sAtamA nirjarA tatvanI vyAkhyA kare che. aNasaNa mUNoAriyA, vittI saMkhevaNaM rasa caao| kAyakileso saMlI, NayA ya baijhotavo hoi // 28 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - navatatvabodha. (1) pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sijhaao| ijhANaM ussaggo via, ambhitarao tavo hoI // 29 // bArasAvahaM tavo Ni, jjarA ya baMdho cau vi gappo / payaI Thii aNubhAgo, paesa bheehiM nAyavvo // 30 // bAra prakAranuM tapa che, temAM cha prakAranuM bAhya tapa che, 1 : amazana, 2 UMdarI, 3 vRttisaMkSe5, 4 rasatyAga, 5 kAyakaleza ane 6 saMlekhana-e cha prakAranuM bAhA tapa che, 1 prAyazcitta, 2 vinaya, 3 vaiyAkRtya, 4 svAdhyAya, 5 dhyAna ma tsrge cha prakAranuM atyaMtara tapa che, e bAra prakAranuM tapa eja bAra bheda vaDe nirjarAtatva kahevAya che, te pachI 1 prakRtti, 2 sthiti, 3 aNubhAga ane 4 pradeza--e cAra bheda vaDe cAra nu pu. 28-24-30 avacUrI. aNasaNa iti pAyacchittaM iti-bArasavihaM iti / tatra bArasabihaM iti-gAthAmadhyAt pada mekaM / ( vyAkhyAnayati) pArasavihaM me AyAmAMthA se panI tyAcyA cha,
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (75) navatatvabodha. hAdazaprakAraM tapo nirjarA procyate / bAra prakAranuM tapa e nirjarA kahevAya che. tat tapo brAhmAcyaMtaratnedAnyAM dhiA syAt / tetapabAhya ane atyaMtara evA be bhedathI be prakAranuM che. tatra brAhyaM tapaH SaDvidhaM anazana 1 UnAdaratA vRttisaMkSepa 3 rasatyAga 5 kAyakleza 5 saMlInatA 6 lakSaNaM / 1 anazana, 2 UdarI, 3 vRttisaMkSepa, 4 rasatyAga, 5 kAyakaleza ane 6 salInatAe cha prakAranuM bAhyatA che. tatra anazanaM AhAraparityAgarUpaM dhiA itvaraM yAvatkathikaM ca / 1 1 temAM AhArano tyAga kare te anazana vrata kahevAya che te Isvara ane thAkathika evA be bhedavAluM che. itvaraMcaturthaSaSTASThamAdi yAvatkathikaM yAvajjIva manazanagrahaNarupaM / cetha, chaTha ane aThThama vigere Ivara anazana kahevAya che ane jAvachava sudhI anazana karavuM te yAvatruthika anazana upAya OM UnAdaratA ekachiyAdikavalahAnyA jheyA / 2 eka, be, traNa vigere grAsa ochA karavA te UdarI ta5 upAya che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ nitatvavo. (Na) vRttisaMkepaH ivyakSetrakAlajjAvaviSayAnigrahaNa pa . 3 3 dravya, kSetra, kAla ane bhAva viSaya sabaMdhI abhigraha kare te vRttikSepa tapa kahevAya che. ____ yathA zrI mahAvIrasya cturvidhaanigrhshcNdnvAliyA pUratI jemAM zrI mahAvIra bhagavatani caturvidha abhigraha caMdana bAlAe pUyo hato. rasatyAgo vikRti prityaagH|| 4 vikRti (vi.ya) tyAga kare te rasatyAga tapa kahe thAya che, kAyaH klezo locAdikaSTasahanaM / 5 5 lAca vigere kaSTane sahana karavA te kAyakaleza tapa kahejAya che, saMlInatA caturvidhA iMkhyikaSAyayoganivAraNa rUyAdi vijitopAzrayanivasanannedAtavyA / 6 6 IDhiya, kaSAya ane veganuM nivAraNa tathA sI pazu paMDha vigerethI vArjita evA upAzrayamAM rahevuM e bhedathI salInatA tapa cAra prakAranuM che. eTale 1 Idriya saMlInatA, 2 kalAyasaMlInatA, 3 yogasalInatA ane 4 viviktacaryAsaMlInatA evA tenA cAra bheda che. evaM bAhyaM tapaHSadhiM lokaprasiI vyAkhyAtam /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) navatatvabodha. evI rIte lekaprasiddha cha prakAranAM bAhA tapanI vyAkhyA karavAmAM AvI, atha AmyataraM tapaH SadhiM / have cha prakAranuM atyaMtara tapa kahe che, prAyazcitta 1 vinaya z vaiyAvRtya 6 svAdhyAya 4 dhyAna 5 natsarga 6 nAmakaM / 1 prAyazcitta, 2 vinaya, 3 vaiyAvRtya, 421||yaay, 5yAna, ane utsarga evA tenA nAma che. tatra prAyazcittaM nijAni pAtakAni yathAlagnAni gurUNAM purastAt yat Alocyate gurupradattaM ca tapaH samAcaryate tat prAyazcittam / 1 1 lAgelA pitAnA pApa gurUnI AgaLa Alece eTale gurUe kaheluM tapa Acare te prAyazcitta kahevAya che, vinayaH saptaprakAraH jJAna 1 darzana 2 cAritra 3 mano 4 vacana 5 kAya 6 vivekakalpa pracArika cha nedetivyaH / 21 zAna, 2rzana, 3 yAztri, 4 bhana, 5vayana, yA ane 7 vikalpapracArika evA sAta bhedavAle vinaya jANo. vaiyAvRtyaM AcAryopAdhyAyatapasviglAnAdInAM annapAnAdisaMpAdana vizrAmaNAdirUpaM / 3
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (5) 3 AcArya, UpAdhyAya, tapasvI ane plAna-dukhI evA purUSane annapAna lAvI ApavA tathA vizrAma Apavo e vivAvRtya kahevAya che. svAdhyAyaHvAcanA-pRcchanA-parAvartanA-nuprekSA dharmakathAlakSaNaH paMcanedaH / / 4 vAMcanA, 2 pRcchanA 3 parAvartana, 4 anuprekSA ane 5 dharmasthAe pAMca prakAranA svAdhyAya kahevAya che, dhyAnaM ArtaraudharmazuklarUpaM / 5 51 Anarta, rika, 3 dharma ane zukalae cAra prakAranuM dhyAna kahevAya che. tatra ArnarauDyoH parihAraH dharmazuklayoH svIkAraH etau parihArasvIkArau dhyAnaM kathyate / temAM ArtadhyAna ane radradhyAna tyAga kara tathA dharma dayAna ane zukladhyAnane svIkAra karavo e tyAga ane svIkAra dhyAna kahevAya che, natsargo cyannAvanedAd dhiA / 6 dravya ane bhAva evA be bhedathI utsa) be prakAra che. tatrAdyaH caturdhA gaNa 1 dedo 2 padhi 3 nakta 4 tyAganedAt / temAM pahele dravya utsarga 1 gaNa, rahuM, 3 upAdha ane 4 bhakta tene tyAga karavArUpa cAra bheda vAla che. nAvataH punaH krodhAdiparityAgo jJAtavyaH /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ navaMtatvabodha. krodhAdikane tyAga karavo e bhAvathI utsarga che. evaM SaT prakAraM AtyaMtaraM tapaH prarUpitaM / evI rIte cha prakAranuM Ayatara tapa nirUpaNa karyuM, AbhyaMtaraM ksmaatprocyte| me ta5 20152 zAmA hepAya cha ? yato mokSaprAptI aMtaraMgakAraNamidaM tataH AtyaMsaraM kthyte| ... mokSatI prAptimA mata 29135 che.tathI te 25 tyaMtara tapa kahevAya che iti saptamaM nirjarAtatvaM vyAkhyAtaM / / mevIza sAtamA nitanI vyAbhyA 426ii. cha.. atha aSThamaM baMdhatatvaM prarupayati / have AThamuM baMdha tatva nirUpaNa kare che. ReckbaMdho iti baMdhaH karmaniH saha jIvAnAM saMzleSaH yayA kIranIrayoH azyaHmiyorvA / / baM, eTale karmanI sAthe jIvana saMbhaSasaMparka te dudha ane jalanI jema athavA agni ane loDhAnA piMDanI jema ongo . sa caturdhA prakRti 1 sthiti anunAga 3. pradeza 4 nedaiaatvyH|
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (g) te baMdha 1 prakRti, 2 sthiti, 3 anubhAga ane 4 pradeza evA bhedathI cAra prakArane jANa, etAneva caturo nedAn pradepagAthayA vyaakhyaanyti| e cAra bhedanI bakSisa gAthAthI vyAkhyA kare che. payai sahAvo vutto, Thii kAlAvahAraNaM / aNubhAgo rasoNeo, paeso dlsNco||31|| karmane svabhAva e prakRti baMdha kahevAya che. karmanA kAlanuM avadhAraNa-nizcaya te sthiti baMdha kahevAya che. karmane rasa te anubhAga baMdha jANa ane karmanA dala (dalIyA) ne saMcaya te pradeza baMdha kahevAya che. 31 avacUrI. payai iti-prakRtiH svannAvaH pariNAma itinaavH| svabhAva arthAta pariNAma te prakRtibaMdha kahevAya che sthitibaMdhaHkAlaparimANaM / kalanuM parimANa te sthitibaMdha kahevAya che. anunAgo rasaH kathyate / rasa e anubhAga baMdha jANavo pradezaH pudgalaparimANarUpaH /
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. pudgalanu' parimANa e pradeza adha kahevAya che, ete catvAro'pi nedA modakadRSTAM tena jJAtavyAH / bhe yAre le! bhoiGa (sADu) nA dRSTAMtathI lAvA. yathA kazcinmodakaH tattadUvyasaMyoga niSpanno vAtaM pittaM zleSmA vA yena svarUpeNa iMti sa svanAvaH kathyate / 1 (eTa) 1 jema ( vAta, pitta ane kaph huranArA ) te te dravyanA sacAgathI banAvelA lADu je svarUpathI vAtane, pittane zleSmane haze, te svarUpanuM nAma svabhAvamadha kahevAya che. yathA punaH sa eva modakaH pakSaM mAsaM vimAsaM trimAsaM caturmAsAdi yAvat yattenaiva rUpeNa tiSThati sA sthitiH kathyate / z 2 jema tenA te lADu eka pakhavADIyu, eka mAsa, e mAsa, traNa mAsa, ane cAra mAsa vigere jyAM sudhI tenA teja svarUpathI rahe te sthitimadha kahevAya che. yathA punaH sa eva modakaH kazvinmadhuro navati kazcitpunaH kaTurbhavati kazvittIvrojavati yat sa rasaH kathyate / 3 3 jema tenA te lADu je kei mIThA thAya che kAI kaDavA thAya che ane kAI tIkhA thAya che te rasabaMdha kahevAya che. yathA punaH saeva modakaH kazcit zralpadalapari
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. . (e) mANaniSpannaH kazcitpunaH bahudalaniSpannaH kazcid badutaradalaniSpannaH evaM modakeSu pudgalaparimANaM syAt sa pradezaH / 4 4 jema te lADu ke alpa dalIyAnA pramANuthI bane hoya che, keI ghaNuM dalIyAnA pramANathI banyA hoya che- ane kaI atighaNuM daliyAnA pramANuthI banyA hoya che. evI rIte lADunI aMdara je daliyAnuM pramANa te pradezabaMdha kahevAya che, evaM karmaNAM baMdho'pi catuH prakAro jnyaatvyH| evI rIte karmane baMdha paNa cAra prakArane jANavo. tathAhi / tApramANe kAnicati jJAnAvaraNIyAdIni karmANi jJAnaM darzanaM cAritraM vA naMti yena svannAvena sa prakRtibaMdhaH procyate / tAnyeva punaH karmANi kAnicit jaghanyataHaMtamuhUrtasthitikAni navaMti natkRSTatazca kAnicit viMzati koTAkoTisAgaropamapramANasthitikAni nvNti| - keTalAeka jJAnAvaraNIya vigere karma jJAna, darzanA cAritra ne je svabhAvathI haNe che. te prakRtibaMdha kahevAya che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) naktatvabodha. tenA teja karma kaI jaghanyathI aMtarmanI sthitivAlA che ane utkRSTA keI vIza keTakeTI sAgaropamanI sthiti vAlA hoya che, kAnicit triMzatkoTAkoTIsAgarapramANasthi tikAni navaMti kAni punaH saptatikoTAkoTIsAgara pramANasthitikAni nvNti| keTalAeka karma trIza keTakeTI sAgaropamanI sthitivAlA hoya che ane keTalAeka sIttera keTakeTI sAgaropamanI sthiti | pa ya che. evaM yAvaMtaM kAlaM bahAni karmANi tiSTaMti sa sthitibaMdhaH kathyate / evI rIte eTale kAla bAMdhelA karma rahe te sthitibaMdha havAya OM teSAmeva punaH karmaNAM keSAMcinmadhurarasa: syAt keSAMcit kaTukarasa: syAt keSAM punastIvarasaHsyAt sa rasabaMdha: kathyate / tenA teja karmamAM keIne madhurarasa, kene kaTurasa ane keIna tIkhe rasa thAya te rasabaMdha kahevAya che. teSAmeva punaH karmaNAM tattatpudgalaparimANaM navati sa pradezabaMdhaH kathyate / tenA teja karmane te te pugalanuM pramANa thAya te pradeza baMdha kahevAya che
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ naktatvavodha. (11) evamaSThamaM baMdhatatvaM vyAkhyAtam / evI rIte AThamA baMdhatatvanI vyAkhyA karavAmAM AvI. atha navamaM mohatatvaM vyAkhyAnayati / have navamAM mekSatatvanI vyAkhyA kare che. saMtapayaparUvaNayA, davvapamANaM ca khittaphusaNA .... yA kAlo a aMtara bhAga, bhAve appA bahuceva // 32 // 1 satpadaprarUpaNAdvAra, 2 dravyapramANahAra, 3 kSetradvAra, 4 spanAdvAra, 5 kAlakAra, 6 aMtaradvAra, 7 bhAgadvAra, 8 bhAradvAja, ane 9 aha5bahuvaidvAra--e mokSa tatvanA navakAra che. 3ra __ avacUrI. saMtapaya iti moktatvasya navannedA navaMti / mokSa tatanA nava bheda (dvAra) che. te ca evaM jJAtavyAH / te A pramANe jANavA satpada prarUpaNA 1 vyapramANaM 2 kSetrapramANaM
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) navatatvabodha.. sparzanA kAlaH 5 aMtaraM 6 nAga: nAva: alpabahutvaM / 1 satpAdaprarUpaNAkAra, 2 dravyapramANahAra, 3 kSetrapramANaddhAra, 4 sparzanAhAra, 5 kAladAra, 6 aMtarakAra, 7 bhAgadvAra 8 bhAvadvaa2 mane mamatvadvA2,-menAra (A) ong. athaeteSAMnavAnAM modatatvannedAnAM svarUpaM prruupyti| have e mekSa tatvanA nava bhedanuM svarUpa kahe che. saMtaM suddhapayattA, vijaMtaM khakusumavva na asaMtoM murakatti payaM tasau, parUvaNA maggaNA IhiM // 33 // zuddhapada hovAthI mokSapada chatuM che ane vidyamAna che, AkAsanA puSpanI jema te achatuM nathI. mokSa evuM pada te mokSapada tenI prarUpaNa gati vigere mArgaNa dvAre thAya che, 33 avacUrI. saMtaM suddha iti-satamitisat vidyamAnaM mokSati padaM / mekSa evuM pada chatuM ane vidyamAna che. mokSa iti nAma ksmaaitoH| mekSa evuM nAma chatuM vidyamAna zA hetu mATe che?
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ naktatvabodha. (13) zukSa padatvAt asaMyuktapadatvAt ekapadatvAdi tyrthH| te zuddhapada che eTale saMyukta nahIM tevuM pada che arthAta eka 5da che te hetu mATe sat che. khakusumavat AkAzapuSpavat na asaMte na asat avidyamAnaM / AkAzanA puSpanI jema te mokSapada asata-avidyamAna nathI. ___ ayaM nAvaH sakale'pi jagati yasya yasya padAyasya ekapadaM nAma navati sa sa padArthaH astyeva yathA ghaTapaTalakuTAdi / Uparane bhAvArtha evo che ke akhila jagatamAM je je padArthanuM nAma eka padavAluM hoya, te te padArtha satra-vidyamAna che. jema ghaDe, vastra, lAkaDI vigere eka padavAlA pannArtha sata che. ____ evaM mokSasyApi modati ekapadaM nAma ata: kAraNAt modostyeva / evI rIte mekSanuM nAma paNa mekSapada evuM ekaja pAvALuM che. tethI mokSa sata-vidyamAna cheja. (na) puna: AkAzakusumasya ekapada nAma nAsti kiMtu chipadaM nAmAsti / Azapu5-e nAma eka padavALuM nathI paNa be padavaannu nAma cha tethI masata cha,
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ (103) navatatvabodha. - yat yat vastu vipadanAma vAcyaMnavati tat tat ekAMtena vidyamAnaM na navati / - je je vastu be padavAlA nAmathI vAcya hoya, te te vastu vidyamAna hoya ema ekAMta paNa nathI. . kiMtu kiMcit gozrRMgamahiSazrRMgAdivat vidyamAnaM kiMcit punaH kharazrRMga-azvazrRMga-AkAzakusumAdivat avidyamAnaM / kemake koI gAyanuM zIMgaDuM, pADAnuM zIMgaDuM vigere vidyamAna paNa che ane kaI kharanuM zIMgaDuM, azvanuM zIMgaDuM ane AkAzapuSpa vigere vastu avidyamAna paNa che. (tethI ekAMte kAMI sama nahI.) modati padaM punaH ekapadatvAt astyeva / mokSa e pada, eka padavAluM nAma che tethI vidyamAna cheja anena anumAnapramANana modo vidyamAno'sti iti sidhyte| A anumAna pramANa vaDe mekSa vidyamAna che ema siddha thAya cha / tatra mokSasya satpadarUpasya prarUpaNA vicAraNA gatyAdimArgaNAdhArA eva vidhIyate / 33. satpada rUpa evA te mokSanI prarUpaNA-vicAraNA gati vigere mArgaNArAja karavAmAM Ave che. 33 .
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ navataravapa. (gha) tAM satpadaprarUpaNAM etAveva prarUpayati / emAM te satpadaprarUpaNA dvAranuM nirUpaNa kare che. naragai paNidi tasa bhava, sanni aharakAya rava samaje murakoNAhArakevala, daMsaNanANe na sesesu|| rU. pelI gatimArgaNamAMthI manuSyagati, bIjI indriya mArga mAMthI pacaMdriya, trIjI kAmArgaNAmAMthI trasakAya, jethI bhava mArgaNAmAMthI bhavasiddhika, pAMcamI saMjJImArgaNAmAMthI saMsI, chaThI cAritramArgaNAmAMthI yathAkhyAta cAritra, sAtamI sabhyakatvamArgaNAmAMthI kSAyikasamyakatva, AThamI AhAra mArgaNAmAMthI anAhAra, navamI darzana mArgaNA ane dazamI jJAnamArgaNamAMthI kevaladarzana ane kevalajJAna, e daza mArgaNAmAMthI mokSe javAya che, bAkInI mArgaNa viSe vartanArA jIvo mokSe jatA nathI, 34 avacUrI. naragai iti-gatiH narakagatiH tiryaggatiH manuSyagati: devagatiH tatra manuSyagatau modo navati na zeSagatitraye'pi / 1 1 gati eTale narakagati, tiryaMcagati, manuSyagati, ane devagati, e cAra gatimAM manuSyagatimAM mekSa thAya che. bAkInI traNa gatimAM mokSa thato nathI.. 14
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) navatatvabodha. iMzyimArgaNAsthAnaM paMcadhA ekezyiAdinedAt jhAtavyaM tatra paMceMzyidhAre modo navati ekezyiAdi catuSTaye na navati / 2 2 viyamArgaNa sthAna ekiya vigere bhedathI pAMca prakAranuM jANavuM temAM paMcaeNpriyadvAramAM mokSa thAya che bIjA ekendriya vigere cAra kAramAM mokSa thato nathI. kAyamArgaNAsthAnaM SaDvidhaM pRthvIkAya-apakAyateja:kAya--vAyukAya--vanaspatikAya--trasakAyannedai tivyaM / kAyamANAsthAna 1 pRthvIkAya, 2 apUkAya, 3 teukAya, 4 vAyukAya, 5 vanaspatikAya, ane 6 trasakAya, evA bhedathI 7 prAnuche. tatra trasakAyavarttino jIvA yogyatAyAM modaM yAMti zeSapaMcakAyasthA jIvA modaM na yAMti / 3 3 temAM trasakAyanA jIva pitAnI yogyatAe mokSe jAya che bAkInI pAMca kAyanA jIva mekSe jatA nathI. navasidhikamArgaNA sthAnaM hidhA / / 4 bhavasiddhika mArgaNAnuM sthAna be prakAre che. navasiDikA annavasikkiAzca / bhavasiddhika ane abhavasiddhi tatra navasikkiAH navyA etadviparItA annvsidhikaaH|
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (17) temAM bhavasiddhika aTale bhavya jIva ane abhavasiddhika eTale tethI viparIta abhavya jIva jANavA. tatra navasikSikA modaM yAMti annavasikkiA stu na sidhyati / temAM bhavasiddhika kSe jAya che. abhasiddhika kSe patA nathI. saMjhimArgaNAsthAna hidhA saMjhinaH asaMjhinacA 5 5 saMjJimANA sthAna be prakAre che. saMsI ane asI. tatra saMjhinAM modo navati na asNjhinaaN| temAM saMjJI jIvane mokSa thAya asaMjJI jIvate na thAya, cAritramArgaNAsthAnaM paMcadhA / 6 6 cAritramArgaNA sthAna pAMca prakAre che. sAmAyikacAritraM 1 dopasthApanIyaM parihAravizukiM 3 sUkSmasaMparAyaM 5 yathAkhyAtacAritraM / 1. sAmAyika cAritra, 2 chedepasthApanIya cAritra, 3, parihAra vizuddhika 4 sUkSma saMpAya ane pAyathAkhyAta cAritra. tatra prathamacaramatIrthakaratIrthavartisAdhUnAM sAmAyikaM kiMdhA dezasAmAyikaM sarvasAmAyikaM / / - temAM chellA tIrthakaranA sAdhuone dezasamAyika ane sarvasAmAyika evA be prakAranuM sAmAyika che.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) navatatvabodha. tatra dezasAmAyika zrAvakANAM navati / / temAM dezasAmAyika zrAvakane hoya che. sarvasAmAyikaM yAvajjIvaM sarvasAvadyavyApAra niSedharUpaM / jAva chava sudhI sarva sAvadha vyApArane niSedha kare te. sarva sAmAyika kahevAya che. idaM sarva tIrthavartisAdhanAM / / A sAmAyika sarva tIrthanA sAdhuone hoya che. hitIyaM vedopasthApanIyaM taca prathamacaramatIrtha-- karatIrthavartisAdhUnAM pUrvaparyAyacchedanaM paMcamahAvratteSu napasthApanarUpaM / 2 bIjuM chedapasthApanIya cAritra che. pelA ane chelA tIrthaMkaranA sAdhuone pUrvanA paryAyane chedI pAMca mahAvratamAM 5sthApana. 321 // 35. thAya. cha, tRtIyaM parihAra vizukiM tat nava sAdhUnAM samudAye'SThAdazamAsAn yAvattapo vizeSarUpaM pazcAt jinakalpaM pratipadyate sthavirakalpikaMvA / 3. - 3 trIjuM parihAra vizuddha cAritra che te nava sAdhuonA samuAyate aDhAramAsa sudhI tapa vizeSa rUpa che. pachI teone jinakalpIpaNuM athavA sthavirakalpipaNuM prApta thAya che. - caturtha sUkSmasaMyarAyaM ISanmAtrasaMjvalanalo
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatattvabodha. (1) nANumAnopazamarUpaM dazamaguNasthAnavarti. sAdhUnAM navati / 4. 4. yA sUkSma 52|y. yArita cha. te 12 // sapanA lebhanA aNumAtra Udaya rUpa che ane te dazamAM guNaThANe rahelA sAdhuone heya che. __ paMcamaM yathAkhyAtaM sarvamohanIyASTAviMzati prakRtInAM SoDazakaSAya navanokaSAya mithyAtvamizra samyaktva tripuMjarUpANAM nadayanAvAd navatiH / 5 5 pAMcamuM yathAkhyAtA cAritra che. te sarva mehanIyakarmanI AdhyAvIza prakRti ke je soLa kaSAya tathA nava nekaSAya ane midhyAmizra samakitanA traNa puMja rUpa che, tenA udayathI thAya che. . tatra yathAkhyAtacAritreNa modo navati na zeSacatuzcAritreSu / temAM yathAkhyAta cAritravaDe mokSa thAya che. bAkInA cAra pAritramA mokSa yatA nathI. samyaktvamArgaNAsthAnaM paMcadhA / aupazamika sAsvAdanaM 2 kAyopajhamikaM 3 vedakaM 5 dAyikaM 5 / samyakatva mAgaNuM sthAnatA 1 aupazamika, 2 sAsvAdana, 3. kSayopazamA, 4. ve mane 5 kSAyi me pAya che. tatra aupazamikaM samyaktve evaM lAnaH syaat| temAM epazarmika samyakatvamAM A pramANe lAbha thAya che,
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. jJAnAvaraNIya - darzanAvaraNIya - vedanIya-aMtatriMzatkoTAkoTIsAgaropama sthitipra (110) rAyakarmaNAM ekonasaptatikoTAkoTIsAgaro mANAnAM ekonatriMzatkoTAkoTI sAgaropamasthiteH dayAt mohanIyakarmaNaH saptatikoTAkoTIsAgaro pama sthitikasya pamasthiteH kSayAt nAmagotrayoviMzatikoTAkoTI sAgaropamapramANayorekonaviMzatikoTAkoTIsAgaropamasthiteH kayAt teSAM ekaika koTAkoTIsAgaropama sthitimadhyapratiSTAnAM yathApravRttikaraNena nivi marAgadveSapariNAmarUpau durbhedau graMthidezau prAptojIvaH pUrvakaraNena graMthidezaM nitti. trIza koDhA kATI sAgaropamanI sthitivAlA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane aMtarAya karmanI ogaNalIza kATAphATI sAgaropamanI sthitinA kSaya thayA pachI, tathA sIttera koTAkoDI sAgaropamanI sthitivAlA mehanIya karmanI AgaNAtera phATAkATI sAgare pamanI sthitineA kSaya thayA pachI, ane vIza phATAkATI sAgaropamanI sthitivAlA nAma tathA gAtra karmanI egaNIza kATAkATI sAgaropamanI sthitine kSaya thayA pachI, te e darekanI eka eka kaTAkeATI sAgaropamanI sthitinI aMdara yathApravruttikaraNavaDe niviDa rAgadveSanA piraNAma rUpa durbhedya evA graMthidezane prApta thayelA jIva apUrNakaravaDe te graMthi dezane bhede che.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. samayaM samayaM prati anaMtavizujhyA vizuHmAno jIvaH tatra aMtarakaraNena mithyAtva sthitirekakoTAkoTi sAgaropamasthitipramANasya sthitighyaM karoti / samaya samaya pratye anaMta vizuddhithI zuddha thato jIva temAM aMtarakaraNavaDe mithyAtvanI sthitinA eka kaTAkedI sAgarepamanI sthiti pramANanI be sthiti kahe che. ___ prazramA sthitauH aMtarmudUrtikI chitiyA tadUnA zeSa sthitiH| pelI sthiti aMtarmuhUrtanI che ane bIjI bAkInI sthiti tethI UNI che. prazramasthitau pratisamayaM mithyAtvapujlAn anujavana kINAyAM satyAM aMtarakaraNasya Adyasamaya eva aupazamikasamyakatvaM lannate jIvaH / / prathamanI sthitimAM pratyeka samaye jIva mithyAtvanA mudde galane anubhave che. jyAre te sthiti kSINa thAya che tyAre aMtarakaraNanA pahelA samayamAM ja jIva pathamika samyakatva prApta kare che. tat apaujalikaMjJeyaM aMtarmuhUrttakAlaM yAvanavati / te pathamika samyakatva pudgala vagaranuM ane aMtarmuhU teM sudhI rahenAruM che. ema jANavuM ___ yA hitIyA sthitiH mithyAtvasya vartate tatra puMjatrayaM karoti zuiM aIvizuI aMzuI ca /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (112) aagraata. je mithyAtvanI bIja sthiti che te zuddha, ardU zuddha ane azuddha ema traNa puja kare che. yathA kosarri gomayapAnIyAdiniH nacArita madanabhAvAnAM zupuMjaM / jema chANa pANI vigerethI jenA mINA UtAryo hAya evA kAdarA te zuddha puja kahevAya che. tAritaH zraIzu puMjaH / je kAdarAnA mINA ava utAyA haiAya te ardU zuddha puja upAya che. anuttaritamadanAnAM azuddhaH puMjaH mINA taddana UtAryA na heAya te azuddha puja kahevAya che. evaM mithyAtvadalikasyApi rUpita mithyAtvAnujAvasya yaH puMjaH sa zuddhaH kAyopazamikasamyaktvarUpaH kathyate / evI rIte mithyAtvanA daliyAmAMthI mithyAtva bhAva khapAbyA heAya evA je puja te kSAApamika rUpa zuddha dhruja uDevAya che. yaH prazu puMjaH sa mizraH kathyate / je ardra zuddha puja te mizra kahevAya che. yo zupuMjastanmithyAtvaM / je azuddha puja te mithyAtva kahevAya che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ navasatvabodha. (113) tatra aupazamikasamyaktvakAlasya jaghanyataH ekasamayazeSe natkRSThataH SamAvalikAzeSe anaMtAnubaMdhyudayo navati / te Apazasika samyakatvanA kalane jadhanyathIeka samaya zeSa rahetA ane utkRSTathI cha Avali zeSa rahetAM anaMtAnuMbaMdhIn 65 thAya che. . yena aupazamikasamyakttvaM kaluSInavati / jethI Apazamika samyakta kaluSita thai jAya che. tadA samyaktvavamanakAle sAsvAdanaM navati / / tyAre samyakatvanA vamanA sAsvAdana samyakatva thAya che. pUrvottarapuMjatrayamadhye yadA zuipuMjodayastadA dAyopazamikasamyaktvaM navati / 3 3 pUrvIza traNa pujamAM jyAre zuddha pujano udaya thAya tyAre kSApathamika samyakatva thAya che, __puMjatrayamadhye rupaNakAle kapaNasamaye vedaka samyaktvaM navati / 4 traNa puMjamAM khapAvavAne samaye vedaka samyakata thAya che. krodhamAnamAyAlolAnAM anaMtAnubaMdhinAM caturNA kaye mithyAtvamizrapojalikasamyaktvadayarUpapuMjatrayadAyika samyaktvaM lAnate jIvaH tadapi apaunalikaM / 15
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11.4) navatatvabodha.. 5 ana'tAnukhathI evA cAra DAdhA mAna, mAyA ane lAbhane kSaya thatAM mithyAtva, mizra evA pugalika samyakavanA kSaya rUpa traNa puMjAnA kSAyika samyakatvane jIva prApta kare che, te samyakatva paNa pAlika nathI. tatra kAyika samyaktve javati mokSaH na zeSasamyaktva catuSTaye / . temAM kSAyika samyakatvamAM mekSa thAya che. AkInA cAra samyakatvamAM mekSa thatA nathI.. anAhAra mArgalA sthAnaM didhAH zrAhAraka - anA-hAraka nedAt / temAM anAhAra, mArgaNA sthAta AhAra ane anAhAraka evA bheduthI e prakAranuM che, tatra anAhArakasya moko javati na AhAra-kasyApi / temAM anAhArakanA meAkSa thAya che, AhArakatA nahIM.. jJAnamArgaNAsthAnaM paMcadhA matijJAna 1 zrutajJAna 2 avadhijJAna 3 manaH paryavajJAna 4 kevalajJAna e bhedAt // jJAna mArgaNAsthAna matijJAna, zrutajJAna, 3 avadhijJAna 4. bhanaH paryavajJAna mate pa jJAna-bha pAMya prahAre. che. tatra kevalajJAne moko bhavati na zeSa jJAnacatuSThaye /
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. temAM kevalajJAne mekSa thAya che. bAkInA cAra pAnAmAM nathI. darzana mArgaNAsthAnaM catujha cakSurdarzana ? acaturdarzana 5 avaghidarzana 3 kevaladarzana / nedAt / - darzana mAgaMNasthAna 1 cakSurdarzana, 2 acakuMdana, 3 avadhidarzana, ane 4 kevalada evA bhedathI cAra prakAranuM che. tatra kevalajhAne mokSo jati na zeSadarzanatraye 'pi / - temAM kevalajJAne mokSa thAya che, bAkInA traNa dazanamAM thato nathI. iti satpada prarUpaNAkSaraM byAkhyAtaM / evI rIte satpada prarUpaNA dvAranI vyAkhyA karavAmAM AvI. athAtaH paraM dhyapramANaM kathyate / have te pachI dravya pramANa dvAra tathA kSetra hAra kahe che. davvapamANe siddhA, NaM jIva davvANi duti - gaMtANi / logassa asaMkhijje, bhAge ikko ya savvevI // 35 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ (116) navatatvabodha. dravya pramANa dvArane viSe siddheAnA jIva drazya anatA che, cAda rAjaleAkanA asaMkhyAtame bhAge eka siddha ane sarva siddha paNa tyAM rahe che. avacUrI. davva iti vyapramANa dvAre ciMtyamAne siddhAnAM jIvavyAni anaMtAni bhavaMti / i dravya tathA pramANa dvAra citavatAM temAM siddhanA jIva dravya anaMtA che. iti vyapramANa dvAraM samAptaM / evI rIte dravya pramANa dvAra samApta thayuM. kSetra tame jAge ekaH siddho varttate / ciMtyamAne lokAkAzasya asaMkhyeya kSetradrAra citavatAM leAkAkAzanA asakhyAtamA bhAgamAM eka siddha rahe che. sarve vA siddhA lokAkAzasya asaMkhyeyatame nAge varttate / athavA leAkAkAzanA asakhyAtamA bhAgamAM sarva siddha paNa rahe che. - paraM eka savyApta kSetrApekSayAsarva siHvyAptadeva madhikapramANaM /
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. . paNa eka siddhathI vyAsa evA kSetranI apekSAe sarva siddhathI vyAsa evuM kSetra adhika pramANavAluM che. iti ketradhAraM samAptam / evI rIte kSetradvAra samApta thayuM. ---- atha sparzanAdi hAratrayaM kathyate / have sparzanA, kAla ane aMtara e traNa dvAra kahe che. phusaNA ahiA kAlo, ga siddha paDucca sAra vAMto paDivAyA bhAvAo, siddhANaM aMtaraM nattha | 3 | pUrvokta kSetrathI siddhanA jInI sparzanA adhika che. kAla eka siddha ne AzrIne sAdi (Adi sahita) ane anaMta hoya che. siddhapaNAmAMthI pharI paDavAne abhAva che tethI siddhanA jIvone aMtara-AMtarUM nathI. (e sparzanA, kAla ane aMtara dvAra jANavA,) 36 avacUrI. phusaNA iti kSetrAt sparzanA adhikaa| prathama kahela kSetradvArathI sparzanAra adhika che.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. ___ yathA ekasmin AkAzapradeze sthitasya para mANoH sapta AkAza pradezasya sparzanA navaMti / jema eka AkAza pradezamAM rahelA pudgala paramANune sAta AkAza pradezanI sparzana thAya che. __ evaM sijhanAmapi ketrAt sparzanA adhikA navati / * evI rIte kSetradvArathI siddhanA jIvane paNa sparzanA adhika thAya che. evaM sparzanAkSaraM vyAkhyAtaM / evI rIte sparzanAdvAranI vyAkhyA karavAmAM AvI. atha kAlagharaM vyAkhyAyate / have kAla dvAranI vyAkhyA kare che. ekaM sihaM pratitya Azritya kAlaH sAdiH a. naMtazca varttate eka siddhane AzrIne kAla Adisahita ane anaMta che, sarva sijhanAzritya kAlaH anAdiH anNtH| sarva siddhine AzrIne kAla anAdi ane anata che. yatra ye kecana sizaH yadA sijha stadA teSAM AdiH tadanu pratipAtAnAvAt aMto na bhavati / kAraNa, jyAM je kaMI siddhanA jIva jyAre siddha thAya tyAre
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvavodha. te kAlathI temanI Adi che, te pachI temane pAchA paDavAne abhAva che tethI aMta paNa nathI. evaM kAlaghAraM vyAkhyAtaMH evI rIte kAlakAranI vyAkhyA karavAmAM AvI. atha aMtaradharaM kathyate / have aMtaradvAra kahe che, apratipAtasya annAvAt siMkSAnAM aMtaraM nAsti / temane pharI paDavAnuM nathI tethI siddhanA jIvane aMtara nathI. yataH:aMtaraM taducyate yat taMtnAvaM prApya punaranyatra gatvA punarapi saH eva nAvaH prApyate / te bhAvane pAmI puna: bIje sthaLe jaI pharIvAra pAcho teja bhAva, prApta kare te aMtaradvAra kahevAya che, evaM vidhaM aMtaraM sijhanAM nAsti / . evA prakAranuM aMtara siddhanA jIvane nathI. pratipAtAnAvAt / #raNa ke, temane pAchA paDavAno abhAva che. evaM aMtaraghAraM samAptam / evI rIte aMtaradvAra samApta thayuM.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. atha nAgAdidhAraiyaM likhyte| have bhAgadvAra tathA bhAdvAra kahe che. savvajiyANamaNate, bhAge te tesiM daMsaNaM naannN| khaiebhAve pariNA,mi ea puNa hoi jIvattaM // 37 // sarva saMsArI jIvane anaMtame bhAge te siddhanA jIva che. (e bhAgadvAra jANavuM.) te siddhanA nA kevaladarzana ane kevalajJAna te kSAyika bhAve varte che ane jIvitapaNuM pAri . NAmika bhAvane viSe varte che. 37 avacUrI. savvajiyANa iti sarvajIvAnAM anaMtatame nAge varttate sarve'pi dhaarsinH|| UparanA sarva dvArA siddharAjIva (saMsArI ) sarva jIva nA manatama sA che evaM nAgadhAraM samAptaM / evI rIte bhAgadvAra samApta thayuM. atha nAvadhAraM likhyate / have bhAdvAra kahe che.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (121.) teSu siddheSu kevalajJAnaM kevaladarzanaM ca kAyike jAve varttate / te siddhanA jIvAmAM kevalajJAna ane kevaladarzana kSAyika bhAve pravRtta che. pAriNAmike nAve jIvitavyaM varttate / ane jIvitapaNa' pAriAmika bhAvamAM varte che. evaM nAvadvAraM samAptaM / evI rIte bhAvadrAra samApta thayuM. atha alpabahutvaddAraM likhyate / have alpabahutva nAme navamuddAra kahe che. thovA napuMsasiddhA, tthI nara siddhA kameNa saMkhaguNA / ia muraka tatta meaM, nava tattA lesao bhaNiA // 38 // napuMsaka siddha sarcathI thoDA che, te napuMsakathI zrI purUSaanukrame sakhyAta guNA siddha thayelA jANavA e navamuM mAkSata kahyuM evI rIte chavAdi navatatva sakSeSathI kahyA, 38 16
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1152) navatatvabodha avacUrI. thovA iti-mokAmanannave napuMsakatvaM a. nunaya ye sizaH te stokAH jeo mekSe javAnA bhAvamAM napuMsakapaNe anubhavI siddha thayelA che tevA jIva thaDA che. janma napuMsakAnAM cAritramapi na navati kuto mokSagamanaM / janmathI napuMsaka evA purUne cAritra paNa na hoya te mAkSe yAMcA DAya ete naMpusakA ye pazcAt vahitAdi vizeSaNa kRtAste jheyaaH| A napuMsaka je pachavADethI vadharAvaLa vigerenA regathI napuM saka thaI gayA te jANavA. napuMsakasi'nyaH strIvedamanunUya ye sikSAste sNkhyaatgunnaaH| strIvedane anubhavI je siddha thayelA che te napuMsaka siddhathI saMkhyAtaguNa che. strIsijhenyo'pi ye puruSavedamanunUya sizaste sNkhyaatgunnaaH| je purUSadane anubhavI siddha thayelA che te strI siddhathI saMkhyAtaguNa che,
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. iti abyabahutvakSAraM samAptam / evI rIte alpabahuta nAme navamuM dvAra samApta thayuM etAvatA graMthena saMtapayaparUpaNayetyAdi gAyA sakalApi vyAkhyAtA sheyaa| mAsA thI "saMtapaya parupaNa" yA sAyAnI vyAkhyA karavAmAM AvI. zati modatatvametad jJAtavyam / evI rIte A ekSata jANavuM - mohatatvannaNanena navatattvAni vezato naNitAni jJAtavyAni / e mokSatatvanA paThanathI saMkSepathI vatanuM paThana thayuM meg: atha navatatvaparijhAna phalamAha / have navatatva jANavAnuM phala kahe che. jIvAznavapayatthe, jo jANa tassa ho sa mmttN| bhAveNa sadahato, AyANamANevi sammattaM
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) navatatvabodha. je prANI chavAdi nava padArthone bANe che, tene samyaka hoya che. je te nava padArtha Upara zraddhA rAkhe to kadi te nava padArthanA jJAnathI rahita hoya to paNa tene samyakatva thAya che. 39 vajUrI. jIvaz-iti jIvAdi nava padArthAn yo jAnAti zrazte ca tasya navati samyaktvaM / je jIvAdi nava padArthone jANe ane tepara zraddhA rAkhe tene samyakatva thAya che. * lAvena " tameva sacaM nIsaMkaM jaM jiNehiM paveIyaM" ityAdi zunnAtmapariNAmarUpeNa zradhdhAti ko'rthaH zrajJAnaM kurvati / bhAve karIne eTale "je jina bhagavaMte kahyuM che te ja satya ane ni:zaMka cheItyAdi AtmAne zubha pariNAma; te vaDe zraddhA rAkhe-arthAta te upara Astabuddhi rAkhe, jIvAdipadArthajJAnarahite'pi jIve samyaktvaM te jIva kadi chavAdi padArthanA jJAnathI rahita heya paNa tene samyakatva thAya che. atha samyaktvasvarUpaM kathayati / have samyakatvanuM svarUpa kahe che.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (125) savvAjiNesara bhA, siAzvayaNA nannahA huNti| zha buddhi jassa maNe, sammattaM niccalaM tassa // 40 // tIrthakaroe kahelA sarva vacana anyathA na hoye, evI buddhi jenA manamAM hoya tenuM sAva nizcala che. 4 avacUrI. savvAz iti sarvANi jinezvaratnASitAni vacanAni na anyathA navaMti / jinezvara bhagavAne kahelA sarva vacane anyathAna hoya. iti buyisya manasi samyaktvaM nizcalaM tasya navati / evI buddhi jenA manamAM che, tenuM samyakatva nizcala che. atha samyaktva phalamAha have samyakatvanuM phala kahe che. aMto muhutta mittaM, pi phAsi hunja jehiM smmttN|
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (126) navatatvabodha.. tesiM avar3apuggala pariaho ceva saMsAro #89 11 eka aMtarmuharto mAtra eTale nava samayathImAMDIne eka samaye nyUna e badhI phAla mAtra paNa jemaNe samyakattva rajju hAya, tevA jIvAne nizcayaeN karI ardhapudUgalapAvartana evA. sasAra bAkI rahe che. 41 avacUrI. aMtomuhutta - iti aMtarmuhUrtamapi kAlaM yai:: samyaktvaM spaSTaM vatti | jemaNe tamuhUrta kAla mAtra paNa samakitane chU che. teSAM pAIH apulaparAvartarUpaH saMsAro bhavati / tevA yAne ahna rahita evuMardhapudgalaparAvartana rUpa saMsAra ( bhI ) hoya hai. AzAtanA bahulAnAmapinayadhikasaMsAraH syAt / zreNI AzAtanA karatAM hAya paNa temane adhika sasAra hoto nathI. zuddha samyaktvArAdhanena kecana tenaiva javena siyaMti kecana tRtIyasaptASTanavAnnAtikrAmati kiMtu siddhatvaM zIghraM prApnuvanti / paraMtu zuddha samyakatvanuM ArAdhana karavA vaDe keAi teja lave. siddha thAya che, ane koI trIjA, sAtamA ane AThamA bha
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ mavatatvabodha: (127) dhrudhana karatAM nathI arthAt trIje, sAtame ane AThame bhave varatana siddha thAya che. zratha pudgalaparAvarttasvarUpamAha / ussappiNI aNaMtA, puggalapariaDao muNe avvo / teNaMtAtI aza, aNAgayA aNaMtaguNA // 42 // anatI UtsarpiNI tathA anaMtI avasarpiNI jAya teTale kAla eka pudgala parAvartana jANavA, tevA anata guNA pud gala parAva-rtana atIta kAle gayA ane anaMtagaNuA anAgata ( lavigya ) ase 4. 42. ( avacUrI nAsti. ) atha siddhAnAM paMcadaza bhedAn kathayati / have siddha jIvAnA padara bheda kahe che. jiNa ajiNa tittha titthA, gihi anna saliMgathI nara napuMsA /
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) patteya sayaMbuddhA, buddhabohiya siinnikaay||43|| - 1 tIrasiddha 2 atI siddha 3 tIrthasiddha, 4 atI. siddha, 5 gRhasthasiddha, 6 anyaligasiddha, 7 svataMgasiddha, 8 sosiddha, 9 purUSasiddha, 10 napuMsakasiddha, 11 pratyekabuddhasiddha, 12 svayabuddhasiddha, 13 buddhAdhitasiddha, 14 ekasiddha ane 15 anekasiddha -e siddhanA paMdara bheda jANavA 43 avacUrI. jiNa-iti tIrthakarAH saMto ye sikSaH te tiirthNkrsikssH| | tIrthakara thaI je siddha thAya te tIrthaMkara siddha kahevAya che. . atIrthakara sikSaH sAmAnyakevalinaH / je sAmAnya kevalI te atIrthakara siddha kahevAya che. atIrthasikSAH nagavatI marudevyAdivat / je tIrthamAM siddha na thAya te atIrthasiddha kahevAya che. jevA ke bhagavatI marUdevI vigere svaliMge rajoharaNAdirUpe vyavasthitAH saMto ye sikSa ste svliNgsikssaaH| rajoharaNa vigere pitAnA liMga cinha) mAM rahI je siddha thayelA che te svaliMgasiddha kahevAya che. / tadA anyaliMge pArivAjakAdisaMbaMdhini valkakhacIryAdivat ivyaliMgesijJAH te anyaliMgasikSaH / * tIyaMsiddha te gaNadhara pramukha jANavA.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. anya-bIjA parivrAjaka-saMnyAsI vigerenA liMgamAM eTale valkalacIrI vigerenI jema, dravyaliMge siddha te anyaliMga siddha kahevAya che, ___ yathA anyaliMginAM nAvataH samyaktvAdipratipannAnAM kevalajJAnaM pratipadyate tadAnyaliMgatvaMdRSTavyaM anyathA yadi dIrghamAyuSkamAtmanaH pazyaMti jJAnena tataH sAdhuliMgameva pratipadyate / - jyAre anyaliMgI bhAvathI samyakatva vigerene prApta karI kevalajJAnane pAme che tyAre temanAmAM anya liMgapaNuM jANavuM; nahIM che je teo potAnuM dIrdha AyuSya jJAnathI juve te te pachI sA liMgane ja prApta kare che. tathA striyA liMga strIliMgaM vedaH zarIra nivRtti vede sati sijhanAvAt tasmin strIliMge vartamAnAH saMto ye siH pratyekabukSvarjitAH kecit strIliMga ttijJA * strInuM liMga te strIliMga arthAta Ave kAraNa ke, zarIrani vRtti rU5 veda vidyamAna chatAM siddha thaI zakatuM nathI. tevA strI liMgamAM vartatA je siddha thAya te strIliMga siddha kahevAya che. pratyeka buddha zivAyanA keTalAeka strIliMga siddha thayelA che. tathA puruSaliMge zarIranivRttirupe vyavasthitAH saMto ye sizaH te purussliNgsijnyH| zarIra nivRtti rUpe purUSaliMga (veda) mAM rahetAM je siddha thayA te purUSaliMga siddha kahevAya che. 17
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1.30) navatatvabodha. tathA napuMsakAleMge varttamAnAH saMto ye siddhAste napuMsaka liMgasiddhAH / napusaka liMgamAM rahetAM je siddha thayA te napu'saka laga siddha kahevAya che. gRhasthAH saMtoye siddhAte gRhasthasiddhAH bharatAdayaH / gRhastha thaI je siddha thayelA te gRhasthasiddha kahevAya che. jevA ke bharata vigere. pratyekaM kiMcid vRSanAdikaM nityatAdinAvanA kAraNaM vastu buddhA buvaMtaH paramArthamiti pratyekabukSaH saMto ye siddhAH te pratyekabudAH / pratyeka eTale kAMIka dharma pramukha ke je anitya vagere bhAganAnuM kAraNa rUpa vastu jANI paramArtha jANanArA te pratyeka buddha'tevA pratyeka yuddha thai je siddha thayelA te pratyeka yuddha siddha hevAya che. tathA ekaikasamaye ekaikA vasaMto ye siddhAste ekasiH / ekaeka samaye eka eka rahetA je siddha thayelA te eka siddha kahevAya che. ekasamayeRSanAdiSTazatottarAH sedhanAdaneka sidhAH / eka samaye rUSabhadeva pramukha ekaso ne ATha siddha thayelA te aneka siddha kahevAya che,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatvabodha. (131) buddhA bu. prAcAryAH tairbodhitA ye siddhAH te bucha bodhita siddhAH / yuddha eTale AcArya temaNe bedha pamADatAM je siddha thayelA te yuddha aidhitasiddha kahevAya che. iti paMcadazabhedA: evI rIte siddhanAM padmara bheda che. iti navatatvAcUrI samAptA / evI rIte navatatva bodhanI avarRrI samApta thaI -K zrI navatatvabodhaH avacUrI sahita: A svaya'buddha siddhte kapilAdi pramukha jANavA.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
_