Book Title: Navdha Bhakti
Author(s): Jaydayal Goyandka
Publisher: Sastu Sahitya Vardhak Karyalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005963/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAvaLa bhAta, . la - DrA makara ke A PORTE * * ( bhikSu akhaMDAnaMda nI prasAdI saMtuM sAhitya vardhaka kAryAlaya The jaI pAse ama jIvAda ane prinsesa reTIsa muMbaI 2 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sastuM' sAhitya ' eTale UMcAmAM UMcu' sAhitya navadhA bhakita * lekhaka : jayadayAla geAyandakA bhita akhaMDALaMdanI prasAdI sastuM sAhitya vardhaka kAryAlaya hai. bhaTTa pAse, amadAvAda ane prinsesa sTrITa, muMbaI-2 - 1-25 - Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana A pustakamAM zAstramAM kahela bhakitanA nava prakAro samajAvyA che. AkhA vizvamAM je paramAtmA vyApta che athavA vizvarUpe je AvirbhAva pAmyo che, te ja sarvane AtmA che. manuSyo tenAM ziva, viSNu, devI tema ja anya devatAorUpe vividha svarUpe kapIne tenA pratye potAno bhakitabhAva vyakata kare che. manuSya prANImAtrane mAtmArUpe jue ane samabhAva keLavI potAnAM tana, mana ane saMpatti dvArA temanI sevA kare te potAnA saMkucita ahaMbhAvamAMthI mukata thaI sarvavyApI svarUpane-parama vyApaka svarUpane prApta thaI zake che. A sthitine bhakitayoganuM lakSya mAnavAmAM AvyuM che. A pustakanI punarmudraNarUpe A bIjI AvRtti prasiddha thAya che. Ane gujarAtImAM prasiddha karavAnI anumati gItApresa, gorakhapuranA saMcAlako taraphathI maLelI che ethI emane atre AbhAra mAnIe chIe. AzA che ke AgalI AvRttinI jema A AvRttine paNa mumukSuo tema ja bhakitamArganA jijJAsuo AvakAraze evI AzA che. * "sastuM sAhitya mudraNAlaya TrasTanA TrasTIo vatI tA. 15-10 - 77 eca. ema. paTela (pramukha) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana A pustakamAM zAstramAM kahela bhakitanA nava prakAro samajAvyA che. AkhA vizvamAM je paramAtmA vyApta che athavA vizvarUpe je AvirbhAva pAmyo che, te ja sarvano AtmA che. manuSyo tenAM ziva, viSNu, devI tema ja anya devatAorUpe vividha svarUpa kalpIne tenA pratye potAno bhakitabhAva vyakata kare che. manuSya prANImAtrane mAtmArUpe jue ane samabhAva keLavI potAnAM tana, mana ane saMpatti dvArA temanI sevA kare to potAnA saMkucita ahaMbhAvamAMthI mukata thaI sarvavyApI svarUpane-parama vyApaka svarUpane prApta thaI zake che. A sthitine bhakitayoganuM lakSya mAnavAmAM AvyuM che. A pustakanI punarmudraNarUpe A bIjI AvRtti prasiddha thAya che. Ane gujarAtImAM prasiddha karavAnI anumati gItApresa, gorakhapuranA saMcAlako taraphathI maLelI che ethI emane atre AbhAra mAnIe chIe. AzA che ke AgalI AvRttinI jema A AvRttine paNa mumukSuo tema ja bhakitamArganA jijJAsuo AvakAraze evI AzA che. * sastuM sAhitya mudraNAlaya TrasTa nA TrasTIo vatI tA. 15-10-77 eca.ema. paTela (pramukha) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama 11 navadhA bhakita ... - 2 zravaNa .. * 3 kIrtana 4 smaraNa mana.. 5 pAdasevana - pada ! 6 arcana 7 vaMdana 8 dAsya 9 saMkhya 10 Atmanivedana no hukama 11 upasaMhAra .. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti bhakita ja eka evuM sAdhana che ke jene sau sahelAIthI karI zake che. ane e karavAno badhA manuSyone adhikAra che. A kaLiyugamAM AtmArane mATe bhakitanA jevo bIjo koI sahele upAya ja nathI, kema ke jJAna, yoga, tapa, yajJayAga vagere A samayamAM siddha thavAM ghaNAM ja kaThaNa che. ane vaLI emAM yogya madadarUpa sAdhanasAmagrI maLavI paNa kaThaNa che. tethI mANasoe kamara kasIne mAtra IzvaranI bhakti ja karavI joIe. vicAra karIne joIe to saMsAramAM dharmane mAnanArA jeTalA loko che, temAMthI ghaNAkharA Izvarabhakitane ja pasaMda kare che. have ApaNe e vicAravuM joIe ke Izvara che ane tenI bhakita e zuM che ? je saunA upara adhikAra calAvanAra sarvajJa, sarvazaktimAna sarvanA aMtaryAmI che, nyAya ane sadAcAra je kAyado che, je saunA sAkSI ane saune zikSaNa, buddhi ane jJAna ApanAra che tathA je traNe guNothI para hovA chatAM paNa lIlAmAtrathI guNonA bhakatA che, jemanI bhakitathI manuSya samasta durguNa, durAcAra ane duHkhothI mukta thaIne parama pavitra banI jAya che, je raDAvyakta hovA chatAM paNa chavo upara dayA karIne jIvonA kalyANa ane dharmanA pracAra tathA bhaktone Azraya ApavA mATe potAnI lIlAthI koI koI samaye deva, manuSya vagere badhAM rUpamAM vyakta thAya che. garthAta sAkArarUpe pratyakSa pragaTa thaIne bhaktajanone temanI IcchA pramANe darzana daIne AnaMda Ape che ane je satyayugamAM zrIharinA rUpamAM, TotAyugamAM zrIrAmanA rUpamAM, dvAparayugamAM zrIkRSNanA rUpamAM pragaTa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti thayA hatA. te premamaya nitya, avinAzI, vijJAnAnaMdaghana, sarvavyApI harine Izvara samajavA joIe. have bhakita kone kahevAya e viSe vicArIe. maharSi zAMDilya kahyuM che ke, sA paranuravistarIzvare-IzvaramAM parama anurAga yAne parama prema e ja bhakti che. " . ( devarSi nArade paNa bhakitasUtramAM kahyuM che ke, "sA spina paramaprema -te paramezvaramAM atizaya premamaya thaI javuM che ja bhakita che. "amRtaravA ane te amRtarUpa che. ' A pramANe bIjAM ghaNAMye vacano maLe che. sonAthI mAluma paDe che ke IzvaramAM je paramaprema che, te ja amRta che, e ja sAcI bhakita che. jo ema kahIe ke vyAkaraNathI bhakita zabdano artha sevA thAya che, kema ke bhakita zabda "mana levAyAm' dhAtuthI bane che, te ema kahevuM e paNa barAbara ja che. prema sevAnuM pariNAma che ane bhakitanA sAdhananI aMtima sImA che. jema vRkSanI pUrNatA ane mahattA phaLa AvavA upara ja che, te ja pramANe bhakitanI pUrNatA ane gaurava bhagavAnamAM parama prema thavAmAM ja che. prema ja ronI parAkASThA che rAne premane khAtara ja sevA karavAmAM Ave che. tethI vAstavika rIte bhagavAnamAM ananya prema thavo e ja bhakita che. joke IzvaranI bhakita karavAmAM dareka jIvono adhikAra che; kema ke hanumAna, jAMbuvAna, gajendra, garuDa, kAkabhuzuMDi ane jaTAyu vagere pazupakSIo paNa bhagavAnanI bhaktinA pratApathI parama padane pAmyA che. paraMtu manuSya sivAya pazupakSI vageremAM jJAna ane sAdhanane abhAva hovAne lIdhe teo Izvarabhakita karI zakatAM nathI. tethI zAstrakAra IzvarabhakitamAM manuSyano adhikAra batAve che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti IzvaranI bhaktimAM AyuSya ane rUpanuM kaMI paNa mUlya nathI. vidyA, dhana, jAti ane baLa e paNa mukhya nathI ane sadAcAra ane saguNa tarapha paNa bhagavAna eTaluM badhuM dhyAna ApatA nathI. teo te mAtra premane ja jue che. koI kavie kahyuM paNa che kevyaadhsyaacrnnN dhruvasya ca vayo vidyA gajendrasya kA kA jAtividurasya yAdavapaterugrasya kiM pauruSam / kubjAyAH kamanIyarUpamadhikaM kiM tatsudAmno dhanaM bhaktyA tuSyati kevalaM na ca guNaibhaktipriyo mAdhavaH / / ' tyAdhanuM kayuM sAruM AcaraNa hatuM ? dhruvanI uMmara keTalI hatI ? gajendra pAse kaI vidyA hatI ? viduranI kaI uttama jAti hatI ? yAdavapati ugrasenano kayo puruSArtha hato ? mujjAnuM evuM kayuM vizeSa sauMdarya hatuM ? sudAmA pAse kayuM dhana hatuM? bhakitapriya mAdhava to mAtra bhakitathI ja prasanna thAya che, guNothI nahi.' sadAcAra ane saguNa to bhakatamAM bhaktinA prabhAvathI anAyAse ja AvI jAya che, tethI IzvaranI bhakitamAM sadAcAra ane sadgaNonI paNa pradhAnatA nathI. paNa cothI ema na samajavuM ke IzvaranI bhakitamAM sadAcAra ane saguNAnI jarUra ja nathI. jema mAMdA mANasane roga maTADavA mATe auSadhanuM sevana karavuM khAsa jarUratuM che, tenI sAthe sAthe pazyanI paNa jarUra rahe che, te ja pramANe janmamaraNarUpI bhavaraganI nivRtti mATe IzvaranI bhakti parama auSadha che. ane sadgaNa tathA sadAcAranuM sevana pathya che. laukika roganI nivRtti mATe rogI auSadhinA sevananI sAthe sAthe jo pathya tarapha dhyAna Apato nathI, te teno raMga ghaNe bhAge maTato nathI, paraMtu sadAcAra ane saguNarUpI pathyanI UNapa rahevA chatAM paNa bhakti Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti rUpI auSadhinA sevanathI bhavaraganI zAMti thaI jAya che, kema ke bhakitarUpI auSadhi pathyanuM kAma paNa karI le che. eTaluM ja nahi, paNa kupathyanA sevanathI utpanna thayelA vividha prakAranA durguNo ane vidhirUpa doSone nAza ane sadAcAra saguNarUpa pathyanI utpatti paNa Izvarabhakita karI de che, tema ja hamezane mATe roganuM mULa ja ukhADI nAkhe che; kAraNa ke Izvarabhakita parama auSadha che. - bhakitanA mukhya be bheda che : eka sAdhanarUpa je vaidha ane navadhA paNa kahevAya che ane bIjI sAdhyarUpa, je prema-premalakSaNA vagere nAmothI oLakhAya che. AmAM sevA sAdhanarUpa che ane prema sAdhya che. have e vicAravuM joIe ke sevA kone kahevAya ? te svAmI jenAthI saMtoSa pAme te prakAranA bhAvathI magna thaIne tenI AjJA pramANe AcaraNa karavuM e sevA kahevAya che. zAstromAM tenAM aneka prakAranAM lakSaNa batAvelAM che. - tulasIdAsa rAmAyaNamAM zabarI pratye bhagavAna zrIrAmacaMdra kahe che ke - prathama bhagati saMtanha kara saMgA, dUsarI rati maNe kathA prasaMgo, gurapadapaMkajasevA, tIsari bhagati amAna, cauthi bhagata mama guna gana, karaMkAra tajI gAna. maMtra jApa mama dara bizvAsA, paMcama bhajana e be prakAsA chaTha dama sIla birati bahu karmA, nirati niraMtara sajajana dharmA. sAtava saba mehi maya jaga dekhA, mate saMta adhika kari lekhA. ATha yathAlAbha saMtoSA, sapanehu nahi dekhe para doSA. navama sarala saba sana chala hInA, mama bharosa hiya haraSa na dInA. tathA zrImad bhAgavatamAM prahalAdajIe paNa kahyuM che ke-- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti zravaNaM kIrtanaM viSNoH smaraNaM pAdasevanam / arcanaM vandanaM dAsyaM sakhyamAtmanivedanam / / - (7-5-22 ) ' bhagavAna viSNunAM nAma, rUpa, guNa ane prabhAva vagerenuM zravaNa, kIrtana ane smaraNa tathA bhagavAnanI caraNasevA, pUjana ane vaMdana ane bhagavAnanAM dAsabhAva, sakhAbhAva ane potAnI jAtane samarpaNa karI devI; e nava prakAranI bhakita che." A pramANe zAstromAM bhakitanAM bhinna bhinna prakAranAM aneka lakSaNe batAvelAM che. paNa vicAra karatAM siddhAMtamAM kaMI bheda nathI. badhAMnuM tAtparya to eka ja che, ke svAmI che je bhAva ane AcaraNathI saMtoSa pAme te ja prakAranA bhAvothI bharapUra banIne temanI AjJAne anukuLa AcaraNa karavuM e ja sevA athavA bhakita che. have zrImad bhAgavatamAM prAde je nava prakAranI bhakita batAvI che tenAM svarUpa, vidhi prayojana, heta, phaLa ane udAharaNa ahIM joIe. A uparAMta navadhA bhakitamAMthI eka prakAra paNa sArI rIte karavAthI manuSya parama padane pAme che te pachI je nave prakAranI bhakita kare tenA lyANanuM te kahevuM ja zuM ? Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zravaNa bhagavAnanA premI bhakta vaDe kahevAtAM bhagavAnanAM nAma, rUpa, guNa, prabhAva, lIlA, tava ane rahasyavALI amRta kathAonuM zraddhA ane premapUrvaka zravaNa karavuM ane e amRtamaya kathAonuM zravaNa karIne, vINA sAMbhaLavAthI jema haraNa mugdha thAya che, te ja pramANe prabhupremamAM mugdha thaI javuM e zravaNa bhakitanuM svarUpa che.) uparokata zravaNa bhakitanI prApti mATe zraddhA ane prema pUrvaka mahApuruSone sASTAMga praNAma, temanI sevA ane temane nitya niSkapaTa bhAvathI prazna pUchavA ane temanA batAvelA mArga pramANe AcaraNa karavAno prayatna karavo e zravaNabhakita meLavavAno vidhi che. zrImad bhagavadgItAmAM bhagavAne kahyuM che ke - tadviddhi praNipAtena paripraznena sevyaa| upadekSyanti te jJAnaM jJAninastattvadarzinaH // ( 4-4 ) he arjuna ! tatvane jANanArA jJAnI puruSa pAsethI sArI rIte daMDavata praNAma tathA sevA ane niSkapaTa bhAvathI karelA prazno dvArA te jJAnane jANa; teo, marmane jANanArA jJAnI jane tane te jJAnane upadeza karaze.' mahApuruSoe varNavelI uparokata zravaNa bhakita prApta karIne prabhumAM ananya prema thavAne mATe prabhunA bhakatomAM teno pracAra karavuM e enuM prayojana che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zravaNuM A zravaNa bhakita mahApuruSonA samAgama vinA maLavI kaThaNa che. gosvAmI tulasIdAsajIe paNa kahyuM che- bina satsaMga na harikathA, tehi binu mehana bhAga meha gaye bina rAmapada, I na dRDha anurAga. paraMtu mahApuruSonA satsaMganA abhAve ucca koTInA sAdhakone samAgama ane mahApuruSoe racelA graMthonuM avalokana vAcana-manana-nididhyAsana karavuM e paNa satsaMga samAna ja che. satsaMga nahi thavAthI viSayono samAgama svAbhAvika paNe thAya ja che. tenAthI manuSyanuM patana thAya che. ane satsaMgathI pratyakSa parama lAbha thAya che, kema ke manuSyane jevo jevo saMga maLe che. te saMga-samAgama pramANe ja tenA upara te tevo prabhAva paDe che. ane zravaNabhakita paNa satsaMgathI ja maLe che; kema ke satsaMga e ja zravaNa bhakitanA kAraNarUpa che. tema ja sapuruSonAM darzana, bhASaNa, sparza, ciMtana ane saMgathI pApI puruSa paNa parama pavitra banI jAya che. mahApuruSonI kRpA vinA koI paNa parama pada pAmI zakato nathI. zrImad bhAgavatamAM rAjA ragaNane mahAtmA jaDabharata kahe che ke - rahagaNaitattapasA na yAti na cejyayA nirvapaNAd gRhaahaa| na chandasA naiva jalAgnisUryavinA mahatpAdarajo'bhiSekam / / 1-12-22) "he rahugaNa! mahApuruSonAM caraNonI rajamAM snAna karyA vinA mAtra tapa, yajJa, dAna, gRhastha dharmanuM pAlana ane vedAdhyayanathI tathA jaLa, agni ane sUryanI upAsanAthI e parama tavanuM jJAna prApta thatuM nathI.' Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 . mevadhA bhakti . tethI e ja siddha thAya che ke samasta kAryo mahApuruSonA samAna gamathI ja siddha thAya che. zrImadbhAgavatamAM bhagavAna uddhava pratye . kahe che ke-- yathopazrayamANasya bhagavantaM vibhAvasum / zItaM bhayaM tapo'pyeti sAdhUna saMsevatastathA / / annaM hi prANinAM prANA ArtAnAM zaraNaM tvaham / dharmo vittaM nRNAM pretya santorvAg vibhyato'raNam / / . ( 22-26, 2-2 ) - "he uddhava! je pramANe bhagavAna agnino Azraya levAthI zIta, bhaya ane aMdhakArane nAza thAya che, te ja pramANe saMta-mahAtmAramonA sevanathI samasta pAparUpI ThaMDI, janma-mRtyarUpI bhaya ane rAjJAnarUpI rAMdhakArano nAza thaI jAya che.' "jema prANIonuM jIvana ratna che rAne duHkhI puruSane Azaro huM chuM tathA mRtyu pachI manuSyone dharma e ja dhana che, te ja pramANe janmamaraNathI bhayabhIta thayelA vyAkuLa puruSone mATe saMta-mahAtmAo ja parama AkAyasthAna che. ' na rodhayati mAM yogo na sAGkhyaM dharma eva ca / na svAdhyAyastarastyAgo neSTApUrta na dakSiNA // vratAni yajJazchandAMsi tIrthAni niyamA ymaaH| yathAvarundhe satsaGgaH sarvasaGgApaho hi mAm // ( -2, -2 ) jema samasta Asakitaono nAza karanAra satpaSano samAgama mane vaza karI zake che eTale ke premapAzathI bAMdhI zake che, Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zravaNa 13 tema yoga, sAMkhya, dharmapAlana, svAdhyAya, tapa, tyAga, yajJa, phUvAvAva-taLAva khUMdhAvavAM, dAna tathA vrata, pUjA, vedAdhyayana, tIrthabhramaNa, yama-niyamonuM pAlana e koI paNa ( mane ) khAMdhI zakatAM nathI eTale ke temanAthI huM vaza thaI zakatA nathI. satpuruSonA samAgama avazya karavA joIe. devaSa nArada kahe che ke ( nAravamUtra 31 ) mahatsaGgastu durlabho'gamyo'moghazva / mahApuruSonA saMga durlabha, agamya ane mAdha che, tethI 'veva sAbhyatAnu, taheva sAdhyatAm ' " ( nAraGsUtra 42 ) ' te satsaMganI ja sAdhanA karo--satsaMganI ja sAdhanA karo. arthAta saMta-mahApuruSonA saMga, sevA ane AjJAnuM pAlana karo. satpuruSo dvArA prApta thayelI A prakAranI mAtra zravaNa bhakitathI paNa manuSya parama pada prApta karI zake che e tenuM phaLa che. bhagavAne zrImad bhagavadgItAmAM kahyuM che ke-- anye tvevamajAnantaH zrutvAnyebhya upAsate / te'pi cAtitarantyeva mRtyuM zrutiparAyaNAH // ( 11-21 ) 'bIjA je maMda buddhivALA puruSA che, teo pAte A prakAra nahi jANatAM khIjA pAsethI arthAta tattvane jANanAra puruSo pAsethI sAMbhaLIne ja upAsanA kare che. arthAta e puruSonA kahevA pramANe ja zraddhApUrvaka tatpara thaIne sAdhana kare che. ane teo O Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 navadhA bhakti zravaNaprAyaNa thayelA puruSa paNa mRtyurUpI saMsArasAgarane ni:saMdeha tarI jAya che.' nAradajIe paNa zrImad bhAgavatamAhAtmyamAM sanakAdi pratye kahyuM che ke-- zravaNaM sarvadharmebhyo varaM manye tapodhanAH / vaikuNThastho yataH kRSNaH zravaNAdyasya labhyate // ( 6-76 ) huM tapAdhanA ! huM bhagavAnanA guNAnuvAdonA zravaNane khaMdhA dharmomAM zreSTha mAnuM chuM; kema ke bhagavAnanA guNAnuvAda sAMbhaLavAthI vaikuMThamAM vaselA bhagavAna maLe che. ' mAtra zravaNa bhakitathI bhagavAnanI prApti thAya che tenAM zAstromAM ghaNAM pramANe maLI Ave che; tema ja itihAsa ane purANAmAM aneka udAharaNA jovAmAM Ave che. jema ke rAjA parIkSita bhAgavata sAMbhaLavAthI ja parama pada pAmI gayA. zrImad bhAgavatamAhAtmyamAM lakhyuM che ke-- asAre saMsAre viSayaviSasaGgAkuladhiyaH kSaNArdha kSemAthaM pibata zukagAthAtulasudhAm / kimartha vyartha bho vrajata kupathe kutsitakathe parIkSitsAkSI yacchravaNagatamuktyuktikathane || ( 6-200 ) ' he viSayarUpI viSanA saMsargathI vyAkuLa muddhivALA puruSo ! zAne mATe halakI vAtArUpI nakAmA duSTa mArgamAM bhaTakI rahyA che ? asAra saMsAramAM kalyANane khAtara (ochAmAM ochI ) ardhI kSaNa Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zravaNa 15 te zukadevajInA mukhamAMthI nIkaLelA bhagavatakathArUpI anupama amRtanuM pAna kare. zravaNathI mukita thAya che, e kathananA parIkSita sAkSI-pratyakSa pramANa che. dhundhakArI jevo pApI paNa mAtra bhagavAnanA guNAnuvAdo sAMbhaLavAnA prabhAvathI tarI gayo ane zaunaka vagere ghaNAye RSio paNa purANa ane ItihAsanA zravaNamAM ja potAno samaya gALyA karatA hatA. teo kadI paNa kaMTALatA nahotA. A manuSya jIvana mATe AnAthI bIjo koIpaNa zravaNa karavA yogya viSaya nathI ane e mahApuruSonA samAgamathI ja prApta thAya che. tethI mahApuruSonA samAgama sivAya AnaMdadAyaka lAbhaprasaMga saMsAramAM koIpaNa padArtha manuSyone mATe nathI. zrImad bhAgavatamAM sUtajI kahe che ke tulayAma lavenApi na svarga nApunarbhavam / bhagavatsaGgisaGgamya mAnAM kimutAziSaH / ( 1-28-2 ) bhagavatsaMgI arthAta, nitya bhagavAnanI sAthe rahenArA ananya premI bhakatonA kSaNamAtranA samAgamanI sAthe ame svarga tathA mokSanI paNa sarakhAmaNI karI zakatA nathI, te pachI manuSyoe IcchelA padArthonI to vAta ja zI !' - tethI potAnuM samagra jIvana mahApuruSonA samAgamamAM rahetAM rahetAM ja bhagavAnanAM nAma, rUpa, guNa, prema, prabhAva, rahasya ane tavanI amRtamaya kathAo niraMtara sAMbhaLavAmAM ja gALavuM joIe ane te sAMbhaLI sAMbhaLIne prema ane AnaMdamAM mugdha thatAM thatAM potAnA manuSya jIvanane saphaLa karavuM joIe. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIrtana bhagavAnanAM nAma, rUpa, guNa, prabhAva, caritra, tattva ane rahasyanuM zraddhA ane premapUrvaka uccAraNa karatAM karatAM zarIramAM romAMca thavuM, gaLuM bharAI AvavuM, azupAta, hRdayanI prapha latA, mugdhatA vagere thavuM e kIrtana bhakitanuM rUpa che. te kathA-vyAkhyAnAdi dvArA bhakatanI AgaLa bhagavAnanA premaprabhAvanuM varNana karavuM, ekAMtamAM athavA samUhamAM maLIne bhagavAnane hAjarAhajAra samajIne temanA nAmanA upAMzu japa ane ucca svare kIrtana karavuM, bhagavAnanA guNa, prabhAva ane caritra vagerenuM zraddhA ane premapUrvaka dhIre dhIre athavA UMco avAje, UbhA rahIne athavA beThA beThA, vAgha-nRtya sahita athavA vAgha-nRtya vinA bolavuM tathA divya stotra ane pado dvArA bhagavAnanI stutiprArthanA karavI, e ja uparokata bhakitane prApta karavAnA prakAra che. paraMtu A badhI kriyAo, nAmanA dasa aparAdhone dUra karIne daMbharahita ane zuddha bhAvanAthI svAbhAvikapaNe thavI joIe. 1 sannindAsati nAmavaibhavakathA bhIzezayorbhedadhIrazraddhA zrutizAstradezikagirAM nAmnyarthavAdabhramaH / nAmAstIti niSiddhavRttivihitatyAgo hi dharmAntaraiH sAmyaM nAmni jape zivasya ca harernAmAparAdhA daza / / sapuruSanI niMdA, azraddhALuomAM nAmanA mahimA kahe, viSNu ane zivamAM bhedabuddhi, veda, zAstra ane gurunI vANImAM avizvAsa, harinAmanA arthavAdane bhrama arthAta kevaLa stutimAtra che evI mAnyatA, nAmanA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIrtana | * * * - - - - - uparokta kIrtana bhakti prApta karIne saune bhagavAnamAM ananya prema thaIne temanI prApti thAya, e uddezathI saMsAramAM eno pracAra karavo, e enuM prayojana che. kIrtana bhakita paNa Izvara ne mahApuruSonI kRpAthI ja prApta thAya che. tethI A bAbatamAM temanI kRpA e ja kAraNarUpa che; kema ke bhagavAnanA bhakato dvArA bhagavAnanA prema, prabhAva, tattva ane rahasyanI vAto sAMbhaLavAthI ane zAstrono abhyAsa karavAthI bhagavAnamAM zraddhA thAya che ane tyAre manuSya uparokata bhakita prApta karI zake che. tethI bhagavAna ane temanA bhakatanI dayA meLavavA mATe temanI AjJAnuM pAlana karavuM joIe. A prakAranI mAtra kIrtana-bhaktithI paNa manuSya paramAtmAnI dayAthI temanAmAM ananya prema karIne temane prApta karI zake che. gItAmAM bhagavAne kahyuM che ke api cetsudurAcAro bhajate mAmananyabhAk / sAdhureva sa mantavyaH samyagvyavasito hi saH / / kSipraM bhavati dharmAtmA zazvacchAntiM nigacchati / kaunteya pratijAnIhi na me bhaktaH praNazyati / / ( 6-2-2 ) * jo koI atizaya durAcArI paNa ananya bhAvathI mAre bhakta thaIne mAru niraMtara bhajana kare che te te sAdhu ja mAnavA baLathI karavA yogyane tyAga ane niSiddhanuM AcaraNa, anya dharmo sAthe nAmanI tulanA yAne zAstravihita karmo sAthe nAmanI tulanA-A badhA bhagavAna ziva ane viSNunA nAmajapamAM dasa aparAdha che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti yogya che kema ke te yathArtha nizcayavALo che, arthAta teNe barAbara nizcaya karI lIdhuM che ke paramezvaranA bhajana jevuM bIjuM kazuM ja nathI. tethI te tarata ja dharmAtmA banI jAya che, ane hamezAM rahenArI parama zAMtine pAme che. he arjuna ! tuM nizcayapUrvaka satya samaja ke mAre bhakata nAza pAmatA nathI. eTaluM ja nahi, A kIrtanabhakitanA pracAraka te bhagavAnane sauthI vadhAre priya che. bhagavAne gItAmAM pote ja kahyuM che ke - . ya idaM paramaM guhyaM madbhakteSvabhidhAsyati / bhaktiM mayi parAM kRtvA mAmevaiSyaMtyasaMzayaH / na ca tasmAnmanuSyeSu kazcinme priyakRttamaH / bhavitA na ca me tasmAdanyaH priyataro bhuvi // (28-68-66) je puruSa mArA upara prema rAkhIne A parama rahasya. vALA gItazAstrane mArA bhakatone kaheze arthAta niSkAmabhAvathI premapUrvaka mArA bhakatone bhaNAvaze ane arthanI samajUtI ApI ene pracAra karI temanA hRdayamAM dhAraNa karAvaze, te nisaMdeha mane ja prApta thaze, ane tenAthI vizeSa mane atizaya priya kArya karanAra manuSyomAM koI ja nathI ane A pRthvImAM enAthI vizeSa mane atyaMta priya koI thavAne paNa nathI." A ja A kIrtanabhakitanuM phaLa che. bhAgavata ane rAmAyaNa vagere badhA bhaktinA graMthomAM bhagavAnanAM mAtra nAma ane guNAnA kIrtanathI sarva pApone nAza ane bhagavata prApti thAya che, ema kahevuM che. zrImadbhAgavatamAM kahyuM che ke Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIrtana brahmahA pitRhA gono mAtahAcAryahAghavAn / zvAdaH pulkasako vApi zuddhayeranyasya kIrtanAt / . (6-2-8) 'brAhmaNano nAza karanAra, pitRgAne vAta karanAra; gAya, mAtA ane gune haNanAra evA pApI tathA cAMDALa rane sveccha jAtinA paNa temanA kIrtanathI zuddha thaI jAya che.' saMkItya mAno bhagavAnanantaH zrutAnubhAvo vyasanaM hi puMsAm / pravizya cittaM vidhunotyazeSa yathA tamoko'bhramivAtivAtaH / / ( mAnIta 22-12-47 ) je rIte sUrya aMdhakArane, pracaMDa vAyu vAdaLane chinnabhinna karI nAkhe che, te ja pramANe kIrtana thavAthI vikhyAta prabhAvavALA anaMta bhagavAna manuSyonAM hRdayamAM praveza karIne temanAM saghaLAM pApono avazya nAza kare che.' ane- ApannaH saMsRti ghorAM yannAma vivazo gRNan / tataH sadyo vimucyeta yadbibheti svayaM bhayam / / (mAvata --14) je paramAtmAthI bhaya pote paNa pAme te paramAtmAnA nAmano vivaza thaIne paNa uccAra karavAthI A ghora saMsAramAM paDelo manuSya tarata saMsArabaMdhanathI mukata thaI jAya che.' kalerdoSanidhe rAjannasti hyako mahAnguNaH / kIrtanAdeva kRSNasya muktasaGgaH paraM vrajet / / (mAvata 2-2-12 ) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 navadhA bhakti he rAjana ! doSanA khajAnArUpa A kaLiyugamAM eka ja . mahAna guNa che ke bhagavAna kRSNanA kIrtanathI ja manuSya Asakitarahita thaIne paramAtmAne prApta kare che.' itthaM harebhagavato rucirAvatAra vIryANi bAlacaritAni ca zantamAni / anyatra ceha ca zrutAni gRNanmanuSyo bhaktiM parAM paramahaMsagatau labheta / / ' (mAvata 2-2-28 ) A pramANe pA bhAgavatamAM athavA bIjAM badhAM zAstramAM varNavela bhagavAna kRSNanA suMdara avatAronAM parAkramone tathA parama maMgalamaya bAlacaritAne kahete manuSya paramahaMsanI gatisvarUpa bhagavAnanI parAbhaktine pAme che. " aho vata zvapaco'to garIyAn jhi@A vatata nAma tuma ! teSustapaste juhuvuH sasnurAryA brahmAnUcurnAma gRNanti ye te|| ( mAvata rU-rU-7 ) "rAhaAzcaryanI vAta che ke jemanI jIbha upara tamAruM pavitra nAma rahe che, te caMDALa paNa zreSTha che kema ke je tamArA nAmanuM kIrtana kare che te zreSTha puruSoe tapa, yajJa, tIrthasthAna ane vedAdhyayana vagere sarva kaMI karI lIdhuM che.' rAmacarita mAnasamAM gosvAmI tulasIdAse paNa kahyuM che ke - Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiItana nAma sama japata anAyAsA, bhakata hehi maMda maMgala vAsA. nAma japata prabhu kInha prasAdu bhakata ziromani je prahalAdU. sumiri pavanasuta pAvana nAmU, apane basakari rAkhehu rAmU. cahuM juga tIna kAla tihuM lokA, bhaye nAma japi jIva bikA. kahaihuM kahIM lagi nAma baDAI, rAma na sakahi nAguna gAI. maharSi pataMjali paNa kahe che- tasya vAcakaH praNavaH / (yon0 -27 ) " te paramAtmAnuM nAma kAra che. ' tjpstdrthbhaavnm| (vo -28 ) * te paramAtmAnA nAmanA japa ane tenA arthanI bhAvanA eTale ke svarUpanuM ciMtana karavuM." tataH pratyak cetanAdhigamo'pyantarAyAbhAvazca // ' (vo 2-2 ) uparokata sAdhanathI samasta vinAne nAza ane paramAtmAnI prApti paNa thAya che. nAradapurANamAM paNa kahyuM che ke harernAma hare ma harernAmaiva kevalam / kalau nAstyeva nAstyeva nAstyeva gatiranyathA // ( 2-4-21 ) "kaLiyugamAM mAtra zrIharinuM nAma ja kalyANanuM parama sAdhana che, enA sivAya bIjo koI upAya ja nathI. A rIte zAstromAM vaLI vizeSa pramANo maLI Ave che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 navadhA bhakti A kIrtana bhakitathI, pahelAMnA samayamAM ghaNA tarI gayA che. itihAsa ane purANomAM ane rAmAyaNamAM paNa dRSTAMta maLI Ave che. bhagavAnanA nAma ane guNonA kIrtananA pratApathI pahelAMnA samayamAM nArada, vAlmIki, zukadeva vagere tathA arvAcIna samayamAM gaurAMga mahAprabhu, tulasIdAsa, suradAsa, nAnaka, tukArAma, narasiMha, mIrAMbAI vagere aneka bhakato parama pada pAmyA che. temanA jIvanane ItihAsa prakhyAta je che. parama bhakatonI vAta javA do, jeo mahApApI hatA teo paNa tarI gayA che. zrIgosvAmI tulasIdAsajIe kahyuM che ke-- apara ajAmila gaja ganikAU, bhaye mukata harinAma prabhAU. tethI jema vAdaLane joIne papaiye pANIne mATe pI pI kare che, te ja pramANe bhagavAnamAM parama prema thavAne mATe ane bhagavAnanI prApti mATe bhagavAnanAM nAma ane guNanuM kIrtana karavAno hamezAM tatpara thaIne satata prayatna karavo joIe. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNa. prabhunAM nAma, rUpa, guNa, prabhAva, lIlA, tattva ane rahasya pUrNa amRtamaya kathAnuM je zraddhA ane premapUrvaka zravaNa tathA vAcana karavAmAM AvyuM che, tenuM manana karavuM, ane A pramANe manana karatAM karatAM dehanuM bhAna bhUlI jaIne bhagavAnanA svarUpamAM dhra vajInI peThe tallIna thaI javuM, e smaraNa bhaktinuM svarUpa che bane tyAM sudhI ekAnta ane pavitra sthAnamAM sukhapUrvaka sthira ane saraLa Asane besIne Indriyone viSayothI vegaLI karIne kAmanA ane saMkalpano tyAga karIne zAnta ane vairAgyayukata cittathI athavA haratAM pharatAM, UThatA besatAM, khAtAMpItAM, UMdhatAM, sarva kAma karatAM karatAM paNa svAbhAvika, zuddha ane saraLa bhAvathI saguNa nirguNa, sAkAra-nirAkAranA tattvane jANIne guNa ane prabhAva 1 zrImad bhAgavatamAM saguNa sAkAranuM dhyAna karavAne A paNa eka prakAra che samaM prazAntaM sumurkha dIrghacAra caturbhujam / sucAru sundaragrIvaM sukapolaM zucismitam // samAnakarNavinyastasphuranmakarakuNDalam / hemAmbaraM ghanazyAma zrevatsazrIniketanam / / zaGkhacakragadApadmavanamAlAvibhUSitam / nUpurairvilasatpAdaM kaustubhaprabhayA yutam // sarvAGgasundaraM hRdyaM prasAdasumukhekSaNam // sukumAramabhidhyAyetsarvAGgeSu mano dadhat / / ( 2-4-28-4ra ) je sama che,prazAMta che, jemanuM mukha suMdara che, jemane lAMbA lAMbA cAra hAtha che, jemano kaMTha ati suMdara che, je suMdara gAlavALA che, jemanuM hAsya ujajavaLa Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 navadhA bhakti pUrvaka bhagavAnanA svarUpanuM ciMtana karavuM, bhagavAnanA nAmanuM manathI smaraNa karavuM, bhagavAnanI lIlAonuM smaraNa karIne mugdha thavuM, bhagavAnanA tattva ane rahasyone jANavA mATe temanA guNa, prabhAvanuM ciMtana karavuM; tathA divya stotrathI ane padothI manana vaDe stuti ane prArthanA karavI. A rIte smaraNanA ghaNA prakAro zAstromAM batAvelA che. - prabhumAM ananya prema thaIne tenI prApti thavI e eno uddezya che. premI bhakato vaDe karAtAM nAma, japa, rUpa, guNa, prabhAva vageranI rAmRtamayI kathAnuM zraddhA ane premapUrvaka zravaNa karavuM. bhagavAna viSenAM dhArmika pustakonuM vAcana-manana karavuM. bhagavAnanA nAmanA japa ane kIrtana karavAM, bhagavAnanAM pada ane stotra vaDe athavA koI paNa prakAre dhyAnane mATe karuNAbhAvathI stuti - prArthanA karavI tathA bhagavAna ane mahApuruSonI AjJAnuM pAlana karavuM vagere uparokta smaraNabhakita prApta karavAnA upAya che. upara batAvelI mAtra smaraNabhakitathI paNa samasta pApa, che. jemaNe kAnomAM cakacakita magaranA jevI AkRtivALAM kuMDaLa dhAraNa karelAM che, jemane raMga vAdaLa jevo zyAma che. jemaNe pItAMbara pahereluM che. jemanA hRdayamAM zrIvatsa ane lakSmIjInuM cihna che, je zaMkha, cakra, gadA, padma ane vanamAlAthI vibhUSita che, jemanAM caraNe nUpurothI suzobhita che, je kaustubhamaNinI kAMtivALA che. jeo suMdara mugaTa, kaDAM, kaMdero ane bAjubaMdhavALA che, jemanAM badhAM ja aMga suMdara che, jeo manohara che, kRpAbharyA mukha-netravALA che, tevA sukumAra bhagavAnanAM aMgamAM manane jIne yogya prakAre dhyAna karavuM. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smaraNa vidana, avaguNa ane duHkhono atyaMta abhAva thAya che. bhagavad smaraNa dvArA manuSya je kaMI Icche te prApta karI zake che. bhagavad prAptirUpa parama zAMtinI prApti paNa AnAthI ghaNI jaladI ane sahelAIthI thaI jAya che. zruti-mRti, ItihAsa, purANa, saMtamahAtmA saue eka svare bhagavasmaraNa(dhyAna)no ghaNo mahimA gAyo che. kaThopaniSadamAM kahyuM che ke etaddhathevAkSaraM brahma etaddhayevAkSaraM param / / etaddhathevAkSaraM jJAtvA yo yadicchati tasya tat // (2-) 'A kAra akSara ja brahma che, e ja parabrahma che, A ja kArarUpa akSarane jANIne (upAsanA karIne je manuSya je vastune Icche che, tene te ja maLe che." saMdhyopAsanA vidhinI zarUAtamAM lakhyuM che keapvitrH pavitro vA sarvAvasthAM gato'pi vaa|| yaH smaret puNDarIkAkSaM sa bAhyAbhyantaraH shuciH|| | 'apavitra ke pavitra game te avasthAmAM bhale te che, je puruSa bhagavAna puMDarIkAkSanuM smaraNa kare che, te bahAra ane aMdarathI zuddha thaI jAya che. zrImad bhagavadagItAmAM bhagavAne kahyuM che ke yo mAM pazyati sarvatra sarva ca mayi pazyati / tasyAhaM na praNazyAmi sa ca me na praNazyati // ( 6-30 ). arthAta je puruSa samasta bhUtomAM saunA AtmArUpa mane Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti vAsudevane ja vyApI rahela jue che ane samasta bhUtone mArI vAsudevanI aMdara jue che, tene mATe huM adRzya nathI raheto ane te mAre mATe adRzya raheto nathI.' tasmAtsarveSu vyAleSu mAmanusmara yudhya c| mayyarpitamanobuddhirmAmevaiSyasyasaMzayam // abhyAsayogayuktena cetasA naanygaaminaa| paramaM puruSaM divyaM yAti pArthAnucintayan // tethI he ana! tuM sarva samaye niraMtara mAruM smaraNa kara ane yuddha paNa kara. A pramANe mArAmAM arpaNa karelAM manabuddhivALo thaIne avazya tuM mane ja pAmIza. niyama che ke parame. zvaranA dhyAnanA abhyAsarUpa yogavALo bIjI tarapha na bhaTakanArA cittathI niraMtara ciMtana karato puruSa parama prakAzarUpa divya puruSane arthAta paramezvarane ja prApta thAya che.' ananyacetAH satataM yo mAM smarati nityshH| ' tasyAhaM sulabhaH pArtha nityayuktasya yoginH|| ( tA 8- 24 ). "he ana! je puruSa mArAmAM ananya cirA vaDe sthira rahIne hamezAM mAruM smaraNa kare che, te niraMtara mArAmAM tallIna thayelA yogIne mATe huM sulabha chuM arthAta saheje ja prApta thAuM chuM." ananyAzcintayanto mAM ye janAH paryupAsate / teSAM nityAbhiyuktAnAM yogakSemaM vahAmyaham / / (tA1-2 ) : "je ananya bhAvathI mArAmAM sthira thayelA bhakatajano mane Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smaraNa paramezvarane niraMtara ciMtana karatA niSkAmabhAvathI mArI upAsanA kare che, te hamezAM mArAmAM rahenArA puruSonuM yogakSema huM pote ja upADI lauM chuM.' ye tu sarvANi karmANi mayi saMnyasya mtprH| ananyenaiva yogena mAM dhyAyanta upAsate // teSAmahaM samuddhartA mRtyusaMsArasAgarAt / bhavAmi na cirAtpArtha mayyAvezitacetasAm / / mayyeva mana Adhatsva mayi buddhi nivezaya / nivasiSyasi mayyeva ata Urca na saMzayaH / / (nautA 22, 6-8) "ane je mAre parAyaNa thayelA bhakato samasta karmone kAryone mArAmAM arpaNa karIne mane saguNarUpa paramezvarane ja telanI dhAranI peThe ananya dhyAnayogathI niraMtara ciMtana karatA mArI upAsanA kare che, te mArAmAM citta lagADanArA premI bhaktono huM tarata ja mRtyarUpI saMsArasamudramAMthI uddhAra karanAro thAuM chuM. tethI he ajuna ! tuM mArAmAM mana lagAMDa ane mArAmAM ja buddhine joDa. AthI tuM mArAmAM ja nivAsa karaze arthAta mane ja pAmaze, emAM kaMI ja zaMkA nathI.' cetasA sarvakarmANi mayi saMnyasya matparaH / badriyogamapAzritya maJcittaH satataM bhava // macittaH sarvadurgANi matprasAdAttariSyasi / (gItA 28, 17- 18) he ana! tuM sarva karmone manathI mArAmAM arpaNa karIne Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti mAre parAyaNa thaIne samatva khuddhirUpa niSkAma karmayoganuM avalaMkhana karIne niraMtara mArAmAM cittAvALA thA. A pramANe mArAmAM niraMtara cittavALA thaIne mArI kRpAthI janmamRtyu vagere sarva saMkaTone anAyAse ja tarI jaze. > 28 zrImad bhAgavatamAM kahyuM che ke-- kITaH pezaMskRtA ruddhaH kuDaghAyAM tamanusmaran / saMrambhabhayayogena vindate vindate tatsarUpatAm // evaM kRSNe bhagavati mAyAmanuja Izvare / vaireNa pUtapApmAnastamIyuranucintayA || kAmAd dveSAdbhayAtsnehAdyathA bhaktyezvare manaH / Avezya tadayaM hitvA bahavastadgatiM gatAH // ( 7-2, 27-22 ) < O jema dIvAla upara bhamarAe gherI lIdhelA kIDo bhamarAnA krodhanA bhayathI tenuM smaraNa karato karato bhamarA jevo ja khanI jAya che, te ja pramANe mAyAthI manuSyarUpa dhAraNa karAvanArA paramezvara bhagavAna zrIkRSNanuM verabhAvathI vAraMvAra ciMtana karatAM karatAM ghaNA loko niSpApa thaIne temane prApta karI gayA che. A ja pramANe, kAma, dveSa, bhaya, sneha tathA bhakitathI IzvaramAM mana joDIne dhaNAye sAdhako pAparahita thaIne parama padane pAmI cUkayA che.' zRNvan gRNan saMsmarayaMzca cintayan nAmAni rUpANi ca maGgalAni te / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NA smaraNa ra9 kriyAsu yastvaccaraNAravindayorAviSTacetA na bhavAya kalpate / / ( mAvaMta 2--2, rU7 ) " je puruSa badhI ja kriyA karatI vakhate ApanA maMgaLamaya rUpa tathA nAmonuM zravaNa, kathana, smaraNa ane ciMtana karato ApanAM caraNakamaLamAM dhyAna rAkhe che, te pharIthI saMsAramAM Avato nathI.' viSayAn dhyAyatazcittaM viSayeSu viSajate / mAmanusmarazcittaM mayyeva pravilIyate / / (mAvata 22-14, 27 ) "viSaya--citana karanAranuM mana viSayomAM Asakta thAya che ane mAruM vAraMvAra smaraNa karanAranuM mana mArAmAM ja lavalIna thaI jAya che.' avismRtiH kRSNapadAravindayoH kSiNotyabhadrANi zamaM tanoti ca / / sattvasya zuddhiM paramAtmabhakti jJAnaM ca vijJAnavirAgayuktam / / (mAvata 22-12, 14) "zrIkRSNacaMdra mahArAjanAM caraNakamaLanuM smaraNa sarva pApono nAza kare che, tathA aMta:karaNanI zuddhi paramAtmAmAM bhakita jJAnavairAgya sahita jJAna ane zAMtino vadhAro kare che.' zrI viSNusahanAmanI zarUAtamAM kahyuM che ke-- Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navadhA bhakti yasya smaraNamAtreNa janmasaMsArabandhanAt / vimucyate namastasmai viSNave prabhaviSNave // - jemanA smaraNamAtrathI manuSya janmarUpI saMsArabaMdhanathI mukta thaI jAya che saMsArane utpanna karanAra e viSNune namaskAra che." zrI tulasIkRta rAmAyaNamAM sutINanI smaraNabhakita vakhANavA jevI che. sutINa bhagavAnanA premamAM magna thaIne manomana bhagavAnanuM smaraNa karatAM karatAM kahe che ke- se paramapriya ati pAtakI jinha bahu prabhu samarina karyo, te aMju meM nija nayana dekha pUri pulakita hita bharyo. je padasaroja aneka yuni kari dhyAna kabahuMka pavahIM; te rAma zrIraghuvaMzamaNi prabhu premate sukha pAvahIM. AgaLa jatAM bhagavAnanA dhyAnamAM rovA to masta banI gayA ke temane potAnA tana-mananuM bhAna paNa rahyuM nahi. muni maga mahI acala hoI vaisA, pulaka zarIra panasaphala jaisA. eTaluM ja nahi, bhagavAnanAM darzana thayA pachI paNa e ja varadAna mAgyuM ke, he nAtha ! mArA hRdayamAM Apa niraMtara vAsa karo." anuja jAnakI sahita prabhu, cApa, bANa dhara rAma, mama hiya gagana iMdu Iva, basahu sadA niSkAma. AthI e ja siddha thAya che ke sutIkSNane bhagavAnanuM dhyAna ghaNuM ja vahAluM hatuM. A ja pramANe, smaraNa karanArA bhakatonAM zAstromAM ghaNAye nAma Ave che. paraMtu ahIM keTalAka bhaktonAM nAma mAtra ja ramApavAmAM Ave che. jema ke, sanakAdi, dhruva, bhISma, kuMtI vagere smaraNabhakitathI ja parama padane pAmyA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smaraNa 31 che. A sivAya nIca jAtivALI bhIlaDI ane jaTAyu pakSI paNa bhagavasmaraNathI parama gatine pAmyAM che. guNa, prabhAva ane premapUrvaka bhagavAnanA svarUpanA dhyAna jevuM A saMsAramAM tarata uddhAra karanAra bIjuM koI paNa sAdhana nathI. lagabhaga badhAM sAdhanonuM phaLa bhagavasmaraNa che. tethI potAnuM samasta jIvana uparokata prakAre bhagavata -ciMtanamAM gALavAno kamara kasIne prayatna karavo joIe. zrI kabIradAsajIe paNa kahyuM che ke- sumiranarse mana lAIye, jaise dIpa pataMga, prAna taje china eka meM, jAta na moDe aMga. sumiranameM mana lAI, jaise kITa bhiraMga, kabIra bisAre Apako, hoya jAya tehi raMga. tethI bhagavata prAptinI IcchAvALA sAdhake puruSe sarva kArya karatAM chatAM jema kAcabo potAnAM IMDAMnuM, gAya vAcharaDAnuM, kAmI strInuM, lobhI dhananuM, nadI potAnAM caraNonuM ane moTara calAvanAro rastAnuM dhyAna rAkhe che, te ja pramANe paramAtmAnuM dhyAna rAkhavuM joIe. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdasevana - | sazcintayedbhagavatazcaraNAravindaM vajAGkuzadhvajasaroruhalAJchanATyam / uttuGgaraktavilasannakhacakravAla ___ jyotsnAbhirAhatamahahRdayAndhakAram // yacchaucaniHsRtasaritpravarodakena tIrthena mUrdhyadhikRtena zivaH zivo'bhUt / dhyAturmanaHzamalazailanisRSTavajra dhyAyeciraM bhagavatazcaraNAravindam // ( mAravata -28-21-22) 'je, vaja aMkuza, dhajA ane kamaLa vagere cihanovALA che, jemanA zobhAyamAna, lAla raMganA unnata nakhonuM teja bhaktonA hRdayanA mahAna rAMdhakArano pUrepUro nAza karI de che. zrI bhaga vAnanAM e caraNakamaLanuM atyaMta premathI citana karavuM joIe ke jemanAM caraNo dhoIne nIkaLela gaMgAjInA pavitra jaLane mastake dhAraNa karIne zive zivatva prApta karyuM che, ane je dhyAna karanArA puruSonA aMtaHkaraNamAM rahenArA pAparUpa pahADone mATe Idro choDelA vajI samAna che, arthAta, jemanA dhyAnathI pApanA DhagalAo nAza pAmI jAya che. bhagavAnanAM e caraNakamaLonuM anaMta kALa sudhI citana karavuM joIe.' zrI bhagavAnanA divya maMgaLamaya svarUpanI dhAtu vagerenI mUrti, chabI athavA mAnasamUrtinAM manohara caraNonuM zraddhApUrvaka Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 pAdasevana darzana, ciMtana, pUjana ane sevana karatAM karatAM bhagavalhemamAM tanmaya thaI javuM e je "pAdasevana" kahevAya che. vAraMvAra patRpta nayanothI bhagavAnanAM caraNakamaLonuM darzana karavuM, bhagavaccaraNonuM pUjana ane sevana karavuM tathA caraNodaka levuM, matathI bhagavaccaraNonuM ciMtanapUjana karavuM, bhagavAnanI caraNapAdukAonuM hAtha vaDe pUjana ane manathI ciMtana tathA pUjana karavuM, bhagavAnanI caraNarajane mana daIne mastake dhAraNa karavI, hRdaye lagADavI, bhagavAnanAM caraNonA sparza karelA zayyAsana vagerene tIrthathI vizeSa samajIne tenuM mAna sAcavavuM; ayodhyA, citrakUTa, vRMdAvana, mathurA vagere sthAnone, jyAM jyAM bhagavAnano avatAra athavA prAkaTaya thayuM che athavA jyAM jyAM bhagavAnanAM pagalAM paDyAM che, te te sthAnone parama tIrtha samajIne tyAMnI rajane bhagavAna nI caraNAli samajIne mastake dhAraNa karavI ane zrI gaMgAjInA jaLane bhagavAnanuM caraNodaka samajIne praNAma -pUjana, snAnapAnAdi vaDe temanuM sevana karavuM vagere badhA pAdasevana' bhaktinA ja bhinna bhinna prakAra che. mamatA, ahaMkAra ane abhimAna vagereno nAza thaIne prabhunAM caraNomAM ananya premanI prApti thavAnA uddezyathI pAdasevana bhakita karavAmAM Ave che. bhagavAnanA ananya bhakatono saMga karavAthI bhagavAnanI caraNasevAnuM tattva, rahasya ane prabhAva sAMbhaLavAno maLe che, tenAthI zraddhA prApta thAya che ane tyAre ja A bhakita prApta thAya che. mAtra pAdasevana bhakitathI paNa manuSyanA badhA durAcAra, Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti durguNa ane duHkha pUrepUrAM dUra thaI jAya che ane bhagavAnamAM sahelAIthI ja atizaya zraddhA ane prema thaIne tene Atyantika parama zAMti prApta thAya che. tene mATe kaMI paNa durlabha rahetuM nathI. zAstra ane mahAtmAoe pAdasevana bhakitano ghaNo mahimA gAya che. zrI zaMkarAcArya kahe che ke bhagavAnanAM caraNakamaLarUpI nauka ja saMsArasAgaramAMthI pAra utAranAra che: apArasaMsArasamudramadhye mAto sara mistio guro kRpAlo kRpayA vadaitad vizvezapAdAmbujadIrghanaukA // ziSya : "he kRpALu gurudeva! Apa kRpA karIne batAvo ke A apAra saMsArarUpI samudramAM muja DUbatAnuM AzrayasthAna guru : "bhagavAna vizvezvaranAM caraNakamaLarUpI vahAMNa ja eka mAtra AzrayasthAna che.' bhagavAnanAM caraNonuM pAna karavAthI ane tene mastake dhAraNa karavAthI paNa kalyANa thAya che. bhagavAna zrI rAmacaMdrajInuM caraNAmRta pIne temane naukAmAM pAra laI jatI vakhatanA prasaMgamAM e hoDIvALAno mahimA gAtAM zrI tulasIdAsajI kahe che ke - paga pakhAri jala-pAna kari, Apu sahita parivAra, pitara pAra kara prabhuti puni, mudita gayau le pAra. - nitya niraMtara prabhunAM caraNonuM darzana ane sevana karIne paLe paLe kevI rIte AnaMda anubhavavo joIe teno Adarza zrI sItAjI che. vanagamana samaye teo bhagavAnane kahe che- Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdasevana chinuM chinuM prabhu-pada-kamala bilakI. rahihahe mudita divasa mi kokI, mohi maga calata na hAIhI hArI, chinuM chinu carana saroja nihArI. pAya pakhArI baiThI taru chAMhI, - karihale vadhu mudita mana mAM hI. saMma mahi tanatarupallava vasI, pAyaleTihi saba nisi dAsI. bhagavAna zrIrAmanAM caraNacihna, caraNaraja ane caraNapAdukAnAM darzana tathA sevanathI bharatajIne keTale AnaMda prApta thAya che ane temanI kevI prematanmaya dazA thaI jAya che, te bhagavAna zivanA zabdomAM sAMbhaLo : sa tatra vajrAGkuzavArijAzcita harza rAmA muvatima- * nyaceSTayatpAdarajaHsu sAnujaH // aho sudhanyo'hamamUni rAma paadaarvindaangkitbhuutlaani| pazyAmi yatpAdarajo vimRgyaM trahmA izrutimila nityam II ( yathAnamALa 2-6-2-2 ) 'tyAM temaNe badhI bAjue zrI rAmacaMdrajInAM vajI, aMkuza, kamaLa ane dhajA vagerenAM cihnothI suzobhita tathA pRthvIne mATe ati maMgalamaya caraNacihno joyAM. temane joIne bhAI zagune Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti nI sAthe teo e caraNomAM ALoTavA lAgyA ane manomana kahevA lAgyA ke--aho ! huM parama dhanyabhAgI chuM ke Aje bhagavAna rAmacaMdrajInAM caraNakamaLonAM cihnothI zaNagArAyelI bhUmine huM joI rahyo chuM, jemanI caraNarajanI brahmAdi devatA ane zrutiro paNa hamezAM zodha karyA kare che.' saMta tulasIdAsajI kahe che ke: raja sira dhari hiya-nayana lAvahiM, - raghuvaramalana sarisa sukha pAvahiM. nita pUjata prabhu-pAMvarI, prIti na hRdaye samAti, mAga mAga Ayasu karata rAjakAja bahu bhAMti. ahalyA bhagavAnanI caraNaraja pAmIne kRtArtha banI jAya che ane kahe che ke : aho kRtArthAsmi jagannivAsa te. ___ pAdAbjasaMlagnarajaHkaNAdaham / spRzAmi yatpadmajazaGkarAdIbhivimRgyate randhitamAnasaiH sadA // (ma. 02-6, 42 ) he jaganivAsa ! ApanAM caraNakamaLomAM lAgelI rajano sparza thatAM Aje huM kRtArtha thaI gaI. aho ! ApanAM je caraNakamaLone brahmA, zaMkara vagere hamezAM citta daIne zodhyA kare che, Aje huM teno sparza karI rahI chuM.' " bhagavAnanAM caraNono Azraya levAthI manuSyanA sarva dezeto nAza thAya che, tenI saghaLI vipattio TaLI jAya che ane Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdasevana te gopadanI peThe saMsArasAgara tarI jAya che. zrImad bhAgavatamAM kahyuM che ke: tAvadbhayaM draviNagehasunimitta zova chu parimavo vipula mA " tAvanmametyasadavagraha AtimUlaM yAvana te'jhimabhayaM pravRNIta lokH|| ( rU-1, 6 ) he prabho ! jyAM sudhI loka tamArAM abhaya caraNakamaLano sAcA hRdayathI Azaro letA nathI, tyAM sudhI dhana, ghara, mitra vagerene nimitto bhaya, zoka, spRhA, parAjaya ane mahAna lAbha e badhuM thAya che ane tyAM sudhI samasta du:khonuM mULa A mAruM che evI jUThI dhAraNA rahe che. arthAta bhagavAnanAM carazonuM zaraNa-pAzraya lIdhA pachI A badhuM nAza pAmI jAya che.' samAzritA ye padapallavaplavaM __ mahatpadaM puNyayazo musre| bhavAmbudhirvatsapadaM paraM padaM padaM padaM yadvipadAM na teSAm / / (mAvita 20-24, 18 ) jemaNe saMtonA AzrayasthAna, pavitra yazavALA bhagavAna nAM caraNakamaLarUpI vahANano Azaro lIdho che, tene mATe saMsAra vAcharaDAMne pagalA jevo banI jAya che tene pagale pagale parama pada prApta che, tethI kadI paNa tene vipattionAM darzana thatAM nathI." tvayyambujAkSAkhilasattvadhAgni smaadhinaaveshitcetske| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti. svatpAdapotena mahatkRtena kurvanti govatsapadaM bhavAbdhim // ( mAvatao 0-2, z ) 'he kamalanayana! keTalAye saMto saMpUrNa sattvanA dhAma tamArAmAM samAdhi vaDe potAnuM cittA tallIna karIne mahAtmAoe anubhavelAM tamArAM caraNakamaLAnuM vahANu khanAvIne saMsArasAgarane ghaNI sahelAIthI tarI gayA che. ' 38 bhagavAnanI caraNarajate zaraNe thayelA premI bhakata to svarga vagerenI vAta ja zuM, mekSano paNa tiraskAra karIne caraNarajatA sevanamAM ja masta rahevA Icche che. nAgapatnIo kahe che ke na nAkapRSThaM na ca sArvabhaumaM na pArameSThyaM na rasAdhipatyam / na yogasiddhIra punarbhavaM vA vAJchanti yatpAdarajaH prapannAH // ( mApavata 20-26, 27 ) 'ApanI caraNarajanuM zaraNa lenArA bhakato nathI to svarga IcchatA, nathI to cakravartIpada, brahmapada, samasta pRthvInuM svAmitva ke yogasiddhio icchatA; vadhAre zuM kahevuM? teo mekSapadanI paNa icchA karatAM nathI.' bhagavAnanI mAtra pAdasevana bhakitathI ja bhagavAnano ananya prema prApta karanArA aneka bhakatonuM zAstromAM varNana Ave che. tethI bhagavAnanAM pavitra caraNomAM zraddhApUrvaka mana joDIne temanuM nitya sevana karavuM joIe. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arcana zrIviSNoracaM ye tu prakurvanti narA bhuvi / te yAnti zAzvataM viSNorAnandaM paramaM padam // ( vi ) je loko A saMsAramAM zrIbhagavAnanI carcA-pUjA kare che, teo zrIbhagavAnanA avinAzI AnaMdasvarUpa parama padane prApta thAya che. bhagavAnanA bhakato pAsethI sAMbhaLelA, zAstromAM vAMcelA, dhAtu vagerethI banelI mUrti athavA citranA rUpamAM joyelA, potAnA manane gamatA koI paNa bhagavAnanA svarUpanuM bAhya sAmagrIothI, bhagavAnanA koI paNa potAne priya svarUpanI mAnasika mUrti banAvIne mAnasika sAmagrIothI athavA samasta bhUta prANIomAM paramAtmAne rahelA joIne sau AdarasatkAra karatA rahIne yathAyogya vividha upacArothI zraddhAbhakitapUrvaka temanuM sevana- pUjana karavuM ane temanA tattva, rahasya tathA prabhAvane samajI samaane premamAM mugdha thavuM e arcana bhakti che. ( patra, puSpa, caMdana vagere sAttvika, pavitra ane nyAyapArjita dravyo vaDe bhagavAnanI pratimAnuM zraddhApUrvaka pUjana karavuM, bhagavAnanI prItine mATe zAstrokta yajJAdi karavA, saune bhagavAnanuM svarUpa samajIne potAnA varNAzrama anusAra tenI yathAyogya sevA karavI tathA satkAra, mAna, pUjA vagerethI saMtoSa pAmavo, ane duHkhI, anAtha, apaMga, pIDita prANIomAM -bhUkhyAMnI annathI, tarasyAMnI jaLathI, vastra vinAnAMonI vastra vagerethI, rogIonI davA vagerethI, anAthonI AzrayadAnathI jarUra pramANe yathAzakti zraddhA ane satkArapUrvaka saune bhagavAna svarUpa samajIne bhagavaprema Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 . navadhA bhakti ne khAtara sevA karavI vagere badhA bhagavAnanI bAhya pUjAnA prakAra che. zAstromAM varNavelA, potAnA cittAne anAyAse ja AkafNa karanAra bhagavAnanA koI paNa alaukika rUpalAvayukta, anaMta sauMdamAdhuryamaya parama tejasvI svarUpanuM pratyeka avayava, vastrAbhUSaNa, Ayudha vagerevALuM ane hAthapaganAM maMgaLa cihno sahita mana vaDe ciMtana karIne AhalAdapUrvaka manamAM tenuM AvAhana, sthApana ane vividha prakAranI mAnasika sAmagrIo vaDe atyaMta zraddhA ane premapUrvaka pUjana karavuM e mAnasapUjAno prakAra che. bhagavAnamAM ananya premavALA thaIne temanI prApti thAya uddezyathI pama zraddhApUrvaka pote AcaraNa karavAnuM athavA karAvavAnuM AnuM prayojana che. * AnabhakitanuM svarUpa ane tattva jANavA mATe bhagavAnanA parama premI bhakatono samAgama ane sevana karavuM joIe. uparokta prakArathI bhagavAnanI bhakita karavAthI manuSya je kaMI Icche che, te tene maLI jAya che ane saheje ja tene bhagavAnanI prApti thAya che. zrImadbhAgavatamAM kahyuM che ke svargApavargayoH puMsAM rasAyAM bhuvi saMpadAm / / sarvAsAmapi siddhonAM mUlaM taccaraNArcanam // (20-82, 21 ) zrI bhagavAnanAM caraNonuM arcana--pUjana karavuM e jIvonA svarga ane mekSanuM tema ja mRtyuloka ane pAtALalokamAM rahenArI sarva saMpattionuM ane saMpUrNa siddhionuM paNa mULa che." potapotAnAM karmo dvArA bhagavAnanI pUjAthI bhagavastrApti thAya che. A vAtanI jAherAta bhagavAne pote ja gItAmAM karI che- Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ana AANA yataH pravRttirbhUtAnAM yena sarvamidaM tatam / svakarmaNA tamabhyarcya siddhi vindati mAnavaH // 41 ( 28, 46 ) : 'he arjuna! je paramAtmAmAMthI sarva bhUtonI utpatti thaI che, ane jenAthI A sarva jagata vyApta che, te paramezvarane potAnAM svAbhAvika karmo vaDe pUjIne manuSya parama siddhine pAme che, ' eTaluM ja nahi, paraMtu parama zraddhA ane premapUrvaka bhagavAnanI pUjA karavAmAM Ave to te pote ja potAnA divya maMgalamUrti svarUpe pragaTa thaIne bhakate arpaNa karelA padArtho khAya che. bhagavAna pote ja kahe che ke patra puSpaM phalaM toyaM yo me bhaktyA prayacchati / tatvanuM mathuvadyutamannAmi yatAmanaH // 1, 26 ) 'he'arjuna ! patra, puSpa, phaLa, japa vagere je koI bhakta mAre mATe premathI arpaNa kare che, te zuddhabuddhi, niSkAma premI bhakatanAM premapUrvaka arpaNa karelAM te patra-puSpa vagere huM saguNarUpe pragaTa thaIne prItipUrvaka khAuM chuM. rAjA pRthu, aMbarISa vagere anekoe vidhipUrvaka vividha upacArothI ane mana, IndriyothI bhagavAnanI pUjA karI ane teo anAyAse ja bhagavAnane pAmI gayA. temanI to vAta ja zuM? vividha pUjAsAmagrI vinA paNa mAtra bhakitapUrvaka pUjA karanArA sudAmAe mAtra tAMdulanA dANAthI, gajendra eka puSpathI, draupadIe zAkapAnathI bhagavAnane pUchate parama siddhi prApta karelI che. zakharI jevI bhIlaDIe paNa mAtra khAra vaDe ja bhagavAnane saMtuSTa karIne parama pada prApta karyu che. tethI bhagavAnanA premamAM vihvaLa thaIne zraddhApUrvaka potapotAnI ruci ane bhAvanA anusAra bhagavAnanI pUjA karavI joie. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMdana dhyeyaM sadA paribhavanamabhISTadohaM tIrthAspada zivaviraJcinutaM zaraNyam / bhRtyAhiM praNatapAlabhavAbdhipotaM vande mahApuruSa te caraNAravindam / / ( mAvata (2-6, 22 ) 'he puruSottama! he prabho! je hamezAM dhyAna karavA yogya che, tiraskArano nAza karanArA che, saghaLA manoratho pUrNa karanAra che, je tIrthInA AdhAra che, jemane ziva ane brahmA mastaka namAvIne namaskAra kare che, ane je zaraNAgatonuM rakSaNa karavAmAM pravINa che, je sevakonI vipattino nAza karanArA che. namaskAra karanArAonA rakSaka ane saMsArasAgaranA vahANa che, evA ApanAM e caraNone huM vaMdana karuM chuM. zAstramAM varNavelAM bhagavAnanAM svarUpa, bhagavAnanAM nAma, bhagavAnanI dhAtu vagerenI mUrti, citra athavA mAnasika mUrtine zarIra athavA matathI. zraddhApUrvaka sASTAMga praNAma karavA athavA samasta carAcara bhUta prANIone paramAtmAnuM svarUpa samajIne zraddhA pUrvaka zarIra athavA manathI praNAma karavA ane e pramANe karatAM karatAM bhagavata premamAM mugdha thavuM e vaMdana bhakita che. bhagavAnanAM maMdiromAM jaIne zraddhAbhaktipUrvaka bhagavAnanI mUrtine sASTAMga praNAma karavA, potapotAnAM gharomAM bhagavAnanI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vaMdana pratimA athavA citrapaTane, bhagavAnanA nAmane, bhagavAnanAM caraNa ane caraNapAdukAone, bhagavAnanAM tattva, rahasya, prema, prabhAva ane bhagavAnanI madhura lIlAmonuM jemAM varNana hoya, evA sazAstro ane samasta carAcara jIvone bhagavAnanuM svarUpa samajIne athavA temanA hRdayamAM bhagavAna rahelA che ema samajIne vinayapUrvaka zraddhArahita gadgada bhAvathI praNAma karavA e vaMdana bhakitanA prakAre che. zrImad bhAgavatamAM gIzvara kavi kahe che kerkh vAyumagniM salilaM mahIM ca - jyotIMSi sattvAni dizo drumAdIn / saritsamudrAMzca hareH zarIraM yatkiJca bhUtaM praNamedananya // ( 2-2, 42 ) 'AkAza, vAyu, agni, jaLa, pRthvI, nakSatra, dizAro ane vRkSalatA vagere, nadIyo, samudra ane samasta bhUtaprANIo bhagavAnanAM zarIra che; tethI bhagavAnanA pAnanya bhakto jagata je kaMI che tene bhagvadbhAvathI praNAma kare." bhagavAnane sarvatra ane sarva bAjue samajIne temane kevI rIte praNAma karavA joIe, tene mATe arjunanuM udAharaNa ghaNuM suMdara che. ane bhagavAnane namaskAra karatAM karatAM kahe che ke- namaH purastAdatha pRSThataste namoDastu te sarvata purva sarva anantavIryAmitavikramastvaM sarva samAmoSi tato'si srvH|| ( jItI , 40 ) Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti - "he zAnaMta sAmarthyavALA, Apane AgaLathI ane pAchA LathI paNa namaskAra ho; he sarvAtmana ! Apane sarva bAjuethI namaskAra he; kAraNa ke anaMta parAkramazALI Apa samasta saMsAramAM vyApI rahelA che, tethI Apa ja sarvarUpa cho. - zrI tulasIdAsajI mahArAja samasta jagatane sIyarAmamaya' jANIne praNAma kare che- sIyAmamaya saba jaga jAnI karau pranAma jori jaga pAnI. bhagavAnamAM ananya premavALA thaIne bhagavAnane prApta karavA zo A bhakitano uddezya che. bhagavAnanA vahAlA premI bhakatono saMga ane sevana karIne temanI mAraphata bhagavAnanAM zraddhA, prema, rahasya, prabhAva ane tattvano marma samajavAthI A vaMdana bhakita prApta thAya che. ' bhagavAnanA rahasyane samajIne temane praNAma karanAra sarva duHkhothI chUTI jAya che. anusmRtinuM vacana che ke- na vAsudevAtparamasti maGgalaM na vAsudevAtparamasti pAvanam / na vAsudevAtparamasti daivataM . taM vAsudevaM praNamanna sIdati // 101 // "bhagavAna vAsudevathI vizeSa bIjuM kaMI maMgalamaya nathI. vAsudevathI vizeSa bIjuM kaMI pavitra nathI ane vAsudevathI zreSTha bIjA koI ArAdhya devatA nathI. te vAsudevane namaskAra karanAra kadI duHkhI thato nathI." zraddhA ane premapUrvaka bhagavAnane mAtra sASTAMga praNAma Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMdana 45 karavAthI paNa manuSya sarva pApothI mukata thaIne parama pada pAmI zake che- eko'pi kRSNasya kRtaH praNAmo zAzvameghAvamRthena tu: zAzvathI punarata sanma . MiaMAmI na punamevAya che (maHstavarAga 2? ) 'bhagavAna zrIkRSNane karelo eka paNa praNAma dasa azvamedha yajJonA racavatha khAnanI barAbara che. (eTaluM ja nahi, vizeSatA e che ke, daza azvamedha karanArane to pharIthI janma levo paDe che, paraMtu bhagavAna zrIkRSNane praNAma karanArAne pharIthI janma levo paDato nathI." zraddhApUrvaka bhagavAnane praNAma karanAranI to vAta ja zuM, paNa koI paNa avasthAmAM bhagavAnane praNAma karavAthI saghaLAM pApono nAza thaI jAya che-- patitaH skhalitazcAtaH kSutvA vA vivazo bruvan / haraye nama ityuccairmucyate sarvapAtakAt // ( mAnaveta -22, 46 ) patita, khalita, Arta, chIMka khAto athavA koI paNa prakAre paravaza thayela puruSa paNa jo UMce svare "haraye namaH" rae pramANe bolI UThe che, to te saMpUrNa pApothI mukta thAya che." (bhagavAnanA aveka bhakto A pramANe mAtra namaskAra karIne ja parama pada pAmI gayA che. paraMtu temanA namaskAra paNa Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 navadhA bhakti judA ja prakAranA hoya che. juo, akrUrajI kevI rIte mugdha thaIne namaskAra kare che-- rathAttUrNamavaplutya so'krUraH snehavihvalaH / papAta caraNApAnte daNDavadrAmakRSNayoH // ( mAnavata 20-28, 24 ) krUre premavihvaLa thaIne ghaNI jhaDapathI rathamAMthI kUdI paDIne bhagavAna khaLarAma ane zrIkRSNanAM caraNo AgaLa daMDavata praNAma karyAM. , pItAmaha bhISma gadgada thaIne bhagavAnane namaskAra kare che ane bhagavAna tarata ja temane potAnuM divya jJAna Ape che. vaizaMpAyana muni kahe che ke-- etAvaduktvA vacanaM bhISmastadgatamAnasaH / nama ityeva kRSNAya praNAmamakarottadA || abhigamya tu yogena bhakti mISmasya mAdhavaH / trailokyadarzanaM jJAnaM divyaM dattvA yayau hariH // ( mISmastavarAja 100 - 101 ) " jemanuM mana bhagavAnamAM tanmaya thaI cUkyuM che. evA bhISma aneka prakAre bhagavAnanI stuti karyA pachI 'ttamaH jhaLAya eTaluM kahIne bhagavAnane praNAma karyAM, tyAre bhagavAna zrIkRSNa yogazakti vaDe bhISmanI bhakitane samajI laIne temane bhagavatasvarUpanuM pratyakSa darzana karAvanAruM jJAna ApIne cAlyA gayA. ' tethI zrIbhagavAnanA premamAM masta thaIne uparokata prakAre bhagavAnanI vaMdana bhakita karavAno sAco ane pracaMDa prayatna karavA joIe. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAsya - se ananya jAkI asi, mati na TaraI hanumaMta, 'Ta' ! T meM sevaka sacarAcara rUpasvAmI bhagavaMta. / / bhagavAnanAM guNa, tAva, rahasya ane prabhAvane jANIne zraddhA-premapUrvaka temanI sevA karavI ane temanI rAjJAnuM pAlana karavuM e dAsya bhakita che. maMdiromAM bhagavAnanI pratimAnI sevA karavI, maMdiranI sAphasUphI karavI, manathI prabhunA svarUpanuM dhyAna dharIne temanI sevA karavI, saMpUrNa carAcara prabhunuM svarUpa samajIne saunI yathAzakti, yathAyogya sevA karavI, gItA vagere zAstrone bhagavAnanI AjJA mAnIne tenA pramANe AcaraNa karavuM, ane je karma bhagavAnanI ruci, prasannatA rAne IcchAne anukuLa hoya, te ja karmo karavAM-co badhA dAsya bhakitanA prakAra che. bhagavAnanA rahasyane jANanAra premI bhakatone samAgama ane sevAthI dAsya bhakita prApta thAya che. bhagavAnamAM rAnanya premanI prApti ane nitya-niraMtara sevAne mATe bhagavAnanI pAse rahevAnA uddezyathI dAsya bhakita karavAmAM Ave che. - mAtra A dAsya bhakitathI paNa manuSyane saheje ja bhagavAnanI prApti thaI jAya che. ane gItAmAM kahyuM che kekaarpnnydossophtsvbhaavH pRcchAmi tvAM dhrmsNmuuddhcetaaH| Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 : navadhA bhakti yacchreyaH syAnnizvitaM brUhi tanme ziSyaste'haM zAdhi mAM tvAM prapannam // ( 2, 7 ) 'kAyaratArUpI daSA karIne hArelAne haNAyelA svabhAvavALA ane dharmanI khAkhatamAM mAhita cittavALo huM Apane pUchuM chuM ke, je kaMI khAtrIvALuM kalyANakAraka sAdhana hoya te mane kaho. kema ke huM ApanA ziSya chuM tethI Apane zaraNe AvelA mane zikSaNa pA. "bhagavAne paNa kahyuM che ke-- abhyAse'pyasamartho'si matkarmaparamo bhava / madarthamapi karmANi kurvan siddhimavApsyasi || ( nItA 2-2, 20 ) < jo tuM abhyAsamAM paNa asamartha che, te mAtra mAre mATe karma karanAro thA. A pramANe mAre mATe karmo karatA karatA paNa mArI prAptirUpa siddhine prApta thaze. ' gAsvAmI tulasIdAsajI teA kahe che ke dAsyabhAva vinA bhavasAgaramAMthI uddhAra ja thatA nathI. sevaka sevyabhAva binubhava na tariya uragAri; bhajahu rAma-pada-paMkaja, asa siddhAMta bicArI. zrI lakSmaNa, hanumAna, aMgada vagere A dAsyabhakitanAM Adarza udAharaNa che. bhagavAna zrIrAma vanamAM jAya che, te samaye lakSmaNajInI dazAnuM varNana karatAM geAsAMijI kahe che ke utara na AvaI prema basa, he carana akulAI; nAtha dAsa maiM, svAmi tuma, tajaju ta kA. basAI. sa sA. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAsya mAtA sumitrAe lakSmaNane rAmanI sAthe jaIne temanI sevA karavAne kevo suMdara upadeza Apyo che - rAga drapa iriSA madamohahu jana sapane Inake basa he sakala prakAra bikAra bihAI, mana kama bacana karehu sevakAI. jehi na rAma bana lahahi kalesu, suta soI kare IhaI upade. zrI hanumAnajInuM te samasta jIvana ja dAsya bhakitathI otaprota che. pahelI ja vAra RSyamUka parvata upara bhagavAna zrI rAmacaMdrajIne oLakhIne hanumAnajI kahe che ke-- eka maMda haiM mohabasa, kuTilahadaya agyAna. pune prabhu mohi bisAu, dInabaMdhu bhagavAna. jadIpa nAtha bahu avaguna mere, sevaka prabhuhiM para ja bhare. nAthI jIva tava mAyA mohA, se nistaraI tumhArehi hA. sevaka-suta pratimAnu bharose, rahaI aseca banaI prabhu pAse. bhagavAna paNa potAnI sevaka-vatsalatAno paricaya detAM hanumAnane uDADIne bheTI paDe che ane premAzathI temanAM aMgone bhIMjavatAM kahe che ke sunu kapi jiya mAnasijani UnA, mama priya lachimana te pUnA samadarasI mohi kaha saba kophI, sevaka priya ananya gati se. dAsya-bhakitavALo bhakata potAnA svAmInI kRpAne keTalo vizvAsavALo hoya che, te saMbaMdhI hanumAnajIe vibhISaNane je kaMI kahyuM che, te yAda rAkhavA jevuM che, sunahu bibhISana prabhukai rIti, kahi sadA sevaka para prIti; hahu kavana meM parama kulInA, kipi rAMcala sabahI bidhi hInA, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 F navadhA bhakti asa maiM adhama sakhA sunu, mAhapara raghubIra; kInhI kRpA sumiri guna, bhare bilAcana nIra. aMgadane jyA2e bhagavAna zrIrAma ayAkhyAthI pAchA pharavAnuM kahe che tyAre aMgadajI bhagavAnane prArthanA kare che mAre tumha prabhu-guru-pitu,-mAtA jAUM kahAM tajI pada-jalajAta; tumhahi... bicAri kahu naranAhA, prabhu tajI bhavana kAju mama kAhA. bAlaka gyAna-buddhi-balahInA, rAkhahu sarata ni jana dInA; nIca Tahala gRhaka saba kario padapaMkaja bilokI bhava tariho. AvAM aneka udAharaNa che. othI saue bhagavAnanA premamAM vihvaLa thaIne tana-mana-dhana sarva kaMI arpaNa karIne bhagavAnanI dAsya bhakita karavI joIe. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhya (aho bhAgyamaho bhAgyaM nandagopanajaukasAm / yanmitraM paramAnandaM pUrNa brahma sanAtanam / / ( mIvita 20-24, 22) e naMdagopanA vrajamAM rahenArA lokonuM dhanya bhAgya che kharekhara tero dhanya che ! kAraNa ke temane mitra paramAnaMda paripUrNa sanAtana brahma che. ) bhagavAnanA prabhAva, tAva, rahasya ane mahimAne samajIne parama vizvAsapUrvaka mitrabhAvathI temanI ruci pramANe vanamAM javuM. temanAmAM ananya prema karavo ane temanAM guNa, rUpa ane lIlA upara mugdha thaIne nityaniraMtara prasanna rahevuM e sakhya bhakita che. potanA jarUrI mAM jarUrI kAmane choDIne vahAlA premInA kAmane AdarapUrvaka karavuM, vahAlAM premInA kAmanI AgaLa potAnA kAmane tuccha samajIne tenA tarapha bedarakAra banI javuM, vahAlA premIne mATe mahAna parizrama karavA chatAM paNa tene thoDe ja samaja, priyajana je vAtamAM prasanna rahe, tene ja lakSyamAM rAkhIne dareka samaye tene mATe prANapaNe prayatna karavo, te je kaMI kare temAM - hamezAM saMtuSTa rahevuM, potAnI koI paNa vastu koI paNa prakAre premInA kAmamAM Ave to parama prasanna thavuM, potAnA zarIra upara ane potAnI vastu upara potAnI AtmIyatA ane adhikAra che, te ja pramANe, potAnA premIne samajavo ane e ja pramANe tenI vastu ane zarIra upara potAno adhikAra ane ramAtmIyatA mAnavAM. potAnAM dhana,jIvana ane dehAdi premanA kAmamAM AvI zake to te saphaLa samajavAM. temanI sAthe rahevAnI hamezAM IcchA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para navadhA bhakti rAkhavI. temanAM darzana, bhASaNa, ciMtana ane sparzathI premamAM nimagna rahevuM. tenAM nAma, rUpa, guNa 2Ane caritro sAMbhaLIne, kahIne, vAMcIne ane yAda karIne atyaMta prasanna thavuM mAne temanA viyogamAM vyAkuLa thavuM tathA pratyeka kSaNe tene maLavAnI AzA rAkhavI ane vATa joyA karavI vagere sakhAbhAvanI prakAra che. vahAlA premIne parama sukha thAya, temAM potAne sakhya prema pUrepUrA vadhI jAya rAve tenAthI potAne kadI viyoga na thAya. e ja uddezathI sakhya bhakita karavAmAM Ave che. * sakhya bhaktinI prAptine mATe bhagavAnanA premI sakhAono samAgama, sevana, temanAM jIvacaritranuM adhyayana ane temanAM tathA bhagavAnanAM guNa, lIlA ane prabhAvanuM temanA premI bhakato dvArA zravaNa karavuM joIe. A pramANe mAtra sakhya bhakitathI paNa manuSyanAM du:kha ane doSono atyaMta bhAva thaIne bhagavAnanI prApti ane bhagavAnamAM parama prema thaI jAya che-oTale sudhI ke bhagavAna ne premI bhakatane adhIna thaI jAya che ane pachI tenA ramAnaMda rane zAMtino pAra raheto nathI. mitranuM mitra pratye zuM kartavya hovuM joIe e viSe bhagavAna zrIrAma mitra sugrIvane kahe che ke - je na mitradu:kha hehi, dukhArI, tiehi bilakata pAtaka bhArI; nijaduHkha giri sama raja kari jAnA, mitrake dukha raja peru samAnA. - jinake asimiti sahaja na AI, te saTha kata haThi karata mitAI; kupatha nivAri supatha calAvA, guna pragaTa I avagunahi purAvA deta leta mana aMka na dharaI, bala anumAna sadA hita karAI; bipatikAla kara sataguna nehA, zuti kaha saMta mitra guna hA. A sakhya-bhakitanAM udAharaNa zrIvibhISaNa, sugrIva, uddhava, Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjuna, sudAmA, zrIdAmA vagere vrajasakhA che. lakAnA vijaya pachI vibhISaNa Icche che ke, bhagavAna eka vAra mAre ghera AvIne mane kRtArtha kare ane ene mATe prArthanA kare che. mitranI vAta sAMbhaLIne bhagavAna premathI gaLagaLA thaI jAya che. temanAM netromAM premAzru Ave che ane kahe che ke, bhAI ! tAruM sarva kAMI mAruM che, paraMtu A vakhate bhAratanI dazAnuM smaraNa karIne huM rokAI zakatA nathI. tera kesa gRha mora saba, satya vacana suna chAta bharata-dasA sumirata mahi, nimiSa kalapa sama jAta. sugrIvanI sAthe mitratA sthApIne bhagavAna potAnI prANa priyA sItAne bhUlI jAya che ane pahelAM sugrIvanI ciMtAmAM paDe che. - tiya-birahI sugrIva sakhA, lakhi prapriyA bisarAI. ramane sugrIvane teo kahe che ke - sakhA saca tyAgahu bala mere, aba bidhi gharaba kAja tere - uddhavanI sAthe bhagavAna eTale badho sneha rAkhatA hatA ke eka vAra temanI sAthe bolyA ke bhAI uddhava ! tArA jevA premI mane jeTalA vahAlA che, teTalA vahAlA brahmA, zaMkara, saMkarSaNa, lakSmI ane mAro AtmA paNa nathI.' na tathA me priyatama Atmayonina zaGkaraH / na ca saGkarSaNo na zrI naivAtmA ca yathA bhavAn // (movata 22-24, 16) - uddhavajIno bhagavAna zrIkRSNa sAthe ghaNA gADha mitra prema hato, tethI bhagavAna temanI AgaLa mananI koI vAta chapAvatA nahotA. potAnI parama premI gopIone saMdeza mokalavA mATe bhagavAna zrIkRSNa uddhavane ja sarvottama pAtra samaje che te samayanA varNanamAM zrI zukadevajI kahe che ke - Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti vRSNInAM pravaro mantrI kRSNasya dayitaH sakhA / ziSyo bRhaspateH sAkSAdudbhavo buddhisttmH|| tamAha bhagavan preSThaM bhaktamekAntinaM kvacit / gRhItvA pANinA pANiM prapannAtiharo hriH|| gacchoddhava vrajaM saumya pitronoM prItimAvaha / gopInAM madviyogAdhi matsandezaivimocaya // . (mAvita 20-46 2-3 ). * yaduvaMzIonA zreSTha maMtrI, bRhaspatinA sAkSAta ziSya ane atyaMta buddhimAna uddhava bhagavAna zrIkRSNanA parama priya sakhA hatA. zaraNAgatanuM duHkha dUra karanArA bhagavAna zrIkRSNa eka divasa e ananya ane atyaMta priya bhakta uddhavano hAtha vaDe hAtha pakaDIne kahyuM-vahAlA uddhava! tame vrajamAM jaIne mArA mAtA ane pitAne tathA mArA saMdezAo vaDe gopIone viyeganA duHkhathI mukta kare." arjunanA sakhya bhAvanI to bhagavAna pote ja jAherAta moDari re sA reti' tame mArA bhakta ane mitra cho (gItA 4-3); choDI ne damiti' tame mArA parama priya che. (gItA 18-64). azvatthAmAe uttarAnA garbhamAM bALaka parIkSitane mArI nAkhyA pachI bhagavAna zrIkRSNa kahe che ke--jo e vAta satya hoya ke meM jANIne arjunanI mitratAmAM kadI paNa agavaDa AvavA dIdhI nathI, te A maluM bALaka jIvatuM thAya. yathAhaM nAmijAnAmi vijayena kadAcana / virodha tena satyena mRto jIvatvayaM shishuH|| ( mahAmArata-zvameva rva 1-2 ) Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 mitra sudAmAne joIne bhagavAna kevA premavihvaLa thaI jAya che. . ane kevI rIte sudAmAnA Adara kare che. e viSe zrI zukadevajI lakhe che ke saMkhya sakhyuH priyasya viprarSeraGgasaGgAtinirvRtaH / prIto vyamuJcadazruvindUn netrAbhyAM puSkarekSaNaH || athopavezya paryaGke svayaM sakhyuH samarhaNam / upahatyA nijyAsya pAdau pAdAvanejanIH // agrahIcchirasA rAjan bhagavA~llokapAvanaH / vyalimpad divyagandhena candanAgurukuGkumaiH // ( mAnavata 20-80, 11-24 ) kamalanayana bhagavAna zrIkRSNa pAtAnA priya sakhA brahmaSi sudAmAnA aMgasparzathI atyaMta AnaMdita thayA ane temanAM netrAmAMthI premAzru vahevA lAgyAM. te pachI temane pathArI upara besADIne bhagavAne pAte svahaste temanA caraNa dhAyA ane temanI pUjA karI. lokapAvata bhagavAne temanuM caraNodaka pAtAne mastake caDAvyuM ane temanA zarIra upara divyagaMdha, caMdana, agaru ane kaMku vagere lagAvyAM. e bhagavAnanA parama priya sakhAonI te vAta ja zI ? bhIlonA rAjA guha paNa bhagavAna sAthe mitratA bAMdhIne saMsArasAgara tarI gayA. ' tethI bhagavAnane ja pAtAnA ekamAtra parama priyatama samajIne pAtAnuM sarvasva temane mAnIne parama premabhAvathI sapTebhakita karavI joIe. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmanivedana - vAsudevAzrayo mayoM vAsudevaparAyaNaH / sarvapApavizuddhAtmA yAti brahmasanAtanam // ( vi0 20 0 ) "je manuSya bhagavAna vAsudevano Azraya lIdho che, ane je temane ja parAyaNa che, temanuM aMtaHkaraNa pUrepUruM zuddha thaI jAya che ane te sanAtana brahmane prApta thAya che.' paramAtmAnAM tattva, rahasya, prabhAva ane mahimA samajIne, mamatA ane ahaMkArarahita thaIne potAnAM tana, mana, dhana sahita potAnI jAtane ane sarva karmone zraddhA ane parama premapUrvaka paramAtmAne samarpaNa karI devAM e Atmanivedana bhakti che. / hAni-lAbha, jaya-parAjaya, yaza-apazaya, mAna-apamAna, sukha-duHkha vagerenI prAptimAM temane bhagavAnane mokalela puraskAra samajIne prasanna rahevuM; tana-dhana, strIputra vagere saumAM mamatA ane ahaMkArano abhAva thaI javo; bhagavAna maMtrI che ane huM temanA hAthanuM yaMtra chuM evo nizcaya karIne lAkaDAnI pUtaLInI mAphaka bhagavAnanI IcchAne anukULa ja sarva kaMIkaravuM; bhagavAnanA rahasya ane prabhAvane jANavA mATe temanAM nAma, rUpa, guNa ane lIlAnuM zravaNa, manana, kathana, adhyayana ane ciMtanAdimAM zraddhA-bhakitapUrvaka tana, mana vagere joDavAM; Indriya, mana, buddhi vagere badhA upara mAtra bhagavAnano ja adhikAra samaja, bhagavAnanI ja vastu bhagavAnane arpaNa karavAmAM AvI che evo bhAva thavo, je koI prakAre bhagavAnanI sevA thayA kare temAM ja AnaMda mAnavo. sarva kaMI prabhune arpaNa karIne svAda zekha, vilAsa, ArAma, bhoga vagerenI IrachAno Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmanivedana pacha sarvathA bhAva thaI javA, sarvatra, sarvadA ane sarvathA eka bhagavAnano ja anubhava karavA; bhagavAnanI icchA sivAya svataMtra koI IcchA - karavI, bhagavAnanA vizvAsa upara hamezAM nirbhaya, nizcita ane nta rahevuM ane bhagavAnanI bhakita sivAya mukitanI paNa chA na hovI vagere dhA A Atmanivedana bhakitanA prakAra che. bhagavAnamAM ananya prema ane bhagavAnanI prAptine mATe ! Atmanivedana bhakita karavAmAM Ave che. bhagavAnane zaraNe AvelA premI bhakatAnA saMga-samAgama vAthI ane temanA dvArA bhagavAnanAM nAma, rUpa, guNa, prabhAva, ttva, mahimA vagerenuM zravaNa ane manana karavAthI A bhakita thAya che. }Asa bhagavAne pAte A AtmanivedanarUpI zaraNabhakitanuM mahattva kaTa karatAM tenA parama phaLanI gItAmAM prazaMsA karelI che teo kahe che ke-- devI hyeSA guNamayI mama mAyA duratyayA / mAmeva ye prapadyante mAyAmetAM taranti te / / ( 7-24 ) mAM hi pArtha vyapAzritya yespi syuH pApayonayaH / striyo vaizyastathA zUdrAste'pi yAnti parAM gatim // ( 1-12 ) manmanA bhava madbhakto madyAjI mAM namaskuru / mAmevaiSyasi yuktvaivamAtmAnaM matparAyaNaH // ( 1-34 ) tameva zaraNaM gaccha sarvabhAvena bhArata / tatprasAdAtparaM zAnti sthAnaM prApsyasi zAzvatam || ( 28-62 ) Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 navadhA bhakti sarvadharmAn parityajya mAmekaM zaraNaM vraja / ahaM tvA sarvapApebhyo mokSayiSyAmi mA shucH|| ( 28-66 ) " A alaukika arthata ati abhuta triguNamayI mArI yogamAyA ghaNI ja dustara che, paraMtu je puruSa mane ja niraMtara bhaje, che yAne mAre zaraNe Ave che, teo A mAyAnuM ullaMghana karI jAya che, arthAta, saMsArathI tarI jAya che. - "he ane ! strI, vaizya ane zudra vagere tathA pAyonivALA paNa jo koI hoya te teo paNa mAre zaraNe AvIne parama gatine ja prApta thAya che.' - " mAtra muja saccidAnaMdaghana vAsudeva pasmAtmAmAM ja ananya premathI nityaniraMtara acaLa manavALA thaIne ane guja paramezvarane ja zraddhA prema sahita niSkAma bhAvathI nAma, guNa ane prabhAvanA zravaNa, kIrtana, manana ane paThana-pAThana dvArA haMmeza mane bhajanAra thA tathA mana, vANI ane zarIra dvArA sarvasva arpaNa karIne atizaya zraddhA, bhakita ane premathI vihvaLatApUrvaka mAruM pUjana karanAra thA ane sarva zakitamAna vibhUti, baLa, aizvarya, mAdhurya, gaMbhIratA, udArato, vAtsalya ane suMdaratA vagere guNothI saMpanna, sarvanAM AzrayarUpa vAsudevane vinayabhAvapUrvaka bhakita sahita sASTAMga daMDavata , praNAma karIne A pramANe mAre zaraNe Avelo che AtmAne ja mArAmAM ekarUpa banAvIne mane ja prApta thaze." sarva dharmone arthAta badhAM ja karmonA AkAyano tyAga karIne mAtra eka mAre, saccidAnaMdaghana vAsudeva paramAtmAne ja ananya zaraNe Ava, huM tane samasta pApothI mukata karI daIza. tuM zoka nA kara." Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmanivedana A pramANe je puruSa bhagavAna pratye AtmasamarpaNa karI de che, tenA samasta avaguNa, pApa ane du:khone tadRna nAza thaI jAya che ane tenAmAM zravaNa-kIrtana vagere badhI bhakitaono vikAsa thAya che. tenA AnaMda ane zAMtino pAra raheto nathI. bhagavAna pachI tenAthI kadI alaga thaI zakatA nathI. bhagavAnanuM sarvasva tenuM ja banI jAya che. te parama pavitra banI jAya che. tenAM darzana, bhASaNa ane ciMtanathI paNa pApAtmAo pavitra thaI jAya che, te tIrthone mATe tIrtharUpa banI jAya che. mahArAja parIkSita zrI zukadevajIne kahe che ke-- sAnnidhyAtte mahAyogina pAtakAni mahAntyapi / sadyo nazyanti - puMsAM viSNoriva suretarAH / / (mAvata ?-21, rU4 ) "jema bhagavAna viSNunA sAnidhya mAtrathI tarata daityono nAza thaI jAya che, te ja pramANe he mahAyogina ! ApanI samIpatAthI ja mahAnamAM mahAna pApone samUha nAza pAmI jAya che." dharmarAja yudhiSThira zrI vidurajIne kahe che ke... . bhavadvidhA bhAgavatAstIrthIbhUtAH svayaM prbho| tIrthIkurvanti tIrthAni svAntaHsthena gadAbhRtA / / / (mAravaMta 2-3, 20 ) * bhagavana, Apa jevA bhagavadabhakata pote ja tIrtharUpa cho, Apa ApanA hRdayamAM rahelA bhagavAna vaDe tIrthone tIrtha banAvo cho." pracetAgaNa bhagavAnanI stuti karatAM kahe che ke... . teSAM vicaratAM padbhyAM tIrthAnAM pAvanecchayA / bhItasya kiM na roceta tAvakAnAM samAgamaH // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navadhA bhakti je tamArA bhakto tIrthone pAvana karavA mATe A pRthvI upara vicaratA rahe che, temano samAgama bhalA saMsArathI bhayabhIta thayelA kyA manuSyane nahi saro ?" zrI zukadevajI mahArAja bhagavAnanI stuti karatAM kahe che ke - kirAtahaNAndhrapulindapulkasA AbhIrakaGkA yavanAH khsaadyH| ye'nye ca pApA yadupAzrayAzrayAH zuddhayanti tasmai prabhaviSNave namaH // (mAvita 24, 28) jemanA Azrita bhakatono Azraya laIne kirAta, huNa, AMdhra, bhIla, kasAI, AbhIra, kaMka, yavana, khasa vagere tathA bIjA moTAmAM moTA pApIo paNa zuddha thaI jAya che, te bhagavAnanAM caraNemAM namaskAra che." te bhagavAnanA premanI sAkSAta mUrti banelA evA bhakatane samasta saMsAra parama premamaya ane parama AnaMdamaya jaNAvA lAge che. te je mArgethI jAya che, te ja mArgamAM zraddhA, prema, bhakita, AnaMda, samatA ane zAMtino pravAha vahevA lAge che. evA bhakatane potAnI upara dhAraNa karIne dharatI dhanya rane sanAtha thAya che, pitaro khazI khuzI thAya che. ane devatAo nAcavA lAge che. modante pitaro nRtyanti devatAH sanAthA ceyaM bhUrbhavati // (nAga 72 ) gopI, bhakta, prahalAda, mahArAjA bali vagere Atmanivedana-bhaktinA parama bhakta thayelA che. tethI manuSyamAtra mana, vANI, zarIrathI sarva prakAre zrIbhagavAnanuM zaraNa levAne mATe kamara kasIne prayatna karavo joIe. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasa hAra bhagavAnane prApta karavAne mATe karma, yoga, jJAna, badhA ja mArgo uttama che, paraMtu bhakitanI tA zAstromAM ghaNI ja prazaMsA karavAmAM AvelI che. navadhA--nava prakAranI bhakitamAMthI jetAmAM eka paNa bhakita che, te saMsArasAgarathI anAyAse tarIne bhagavAnane prApta kare che. pachI prahlAdanI peThe jenAmAM nave bhakitano vikAsa thayelo che, tenuM tA kahevuM ja zuM ? upara nave bhakitAnA varNanamAM je je bhakatAnAM nAma udAharaNa lekhe ApavAmAM AvelAM che, temanAmAM mAtra eka ja bhakitanA vikAsa hatA evI vAta nathI. jenAmAM je bhAvatI mukhyatA hatI, tenuM temAM nAma lakhavAmAM AvyuM che. khe vAra nAma ta AvI jAya tenA paNa khyAla rAkhavAmAM Avyo che. je loko bhagavAnanI bhaktimAM peAtAnuM mana joDe che, teo kharekhara dhRtya che. ane je kuLamAM bhagavAnanA bhakatA janme che, te kuLa paNa dhanya che. bhagavAna zrI zivajI pArvatIne kahe che ke : so kula dhanya umA sunu, jagatapUjya supunIta; zrIravIraparAyaNa jehi nara upaja vinIta. zrImadbhAgavatamAM zravaNAdi bhakitanA mahimAmAM kahyuM che ke-- zRNvanti gAyanti gRNantyabhIkSNazaH smaranti nandanti tavehitaM janAH / ta eva pazyantyacireNa tAvakaM bhavapravAho paramaM padAmbujam // yatkIrtanaM yatsmaraNaM yadIkSaNaM yadvandanaM yacchravaNaM yadarhaNam / ( -8, 26 ) Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara * navadhA bhakti lokasya sadyo vidhunoti kalmaSaM .. tasmai subhadrazravase namo namaH / / (2-4, 6) je loko vAraMvAra tamArAM caritronuM zravaNa, gAyana, varNana rane smaraNa kare che ane AnaMdamagna rahyA kare che, tero jaladImAM jaladI saMsAranA pravAhane zAMta karI denArAM pApanAM caraNakamaLomAM - darzana pAme che. ' jemanuM kIrtana, smaraNa, darzana, vaMdana, zravaNa ane pUjana lokonAM samasta pApone tarata dhoI nAkhe che, te kalyANamayI kIrtivALA bhagavAnane vAraMvAra namaskAra che. devarAja iMdra kahe che ke : yasya bhaktirbhagavati harau niHshreyseshvre|| vikrIDato'mRtAmbhodhau kiM kSudraiH khAtakodakaiH / / | (mAvata 6-22, 22 ) - parama kalyANanA svAmI bhagavAna zrIkRSNamAM jemane prema che, teo to amRtanA samudramAM krIDA karI rahyA che, temane tuccha viyarUpa gaMdA khAbociyAnA pANInuM zuM prayojana che ? bhagavAna pote taravA IcchanArane tAranArI potAnI bhakitanI prazaMsA karatAM uddhavajIne kahe che : na sAdhayati mAM yogo na sAMkhyaM dharma uddhava / na svAdhyAyastapastyAgo yathA bhaktirmamorjitA // bhaktyAhamekayA grAhya zraddhayAtmA priyaH satAm / :bhaktiH punAti manniSThA zvapAkAnapi sNbhvaat|| Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra dharmaH satyadayopeto vidyA vA tapasAnvitA / madbhaktyApetamAtmAnaM na samyak prapunAti hi // vAggadgadA dravate yasya cittaM . rudatyabhIkSNaM hasati kvacicca / vilaja udgAyati nRtyate ca / madbhaktiyukto bhuvanaM punAti / / ( mAgavata 22-24, 20-22, 24 ) "he uddhava! huM je prakAre ramAnanya bhaktithI prasanna thAuM chuM, te prakAre yoga, sAMkhya, dharma, svAdhyAya, tapasyA, tyAga vagerethI prasanna nathI thatA. saMtAnA parama priya ramAtmArUpa huM eka mAtra zraddhA bhakitathI ja prasanna thAuM chuM. mArI bhakita janmanA caMDALone paNa pavitra karI de che. mArI bhakitarahita jIvane satya ane dayA vagerevALo dharma tathA tapasyAvALI vidyA paNa pUrepUro pavitra karI zakatAM nathI. "jetI vANI mArA nAma, guNa ane lIlAnuM varNana karatAM karatAM gadagada thaI jAya che, jenuM citta mArAM rUpa, guNa, prabhAva ane lIlAone yAda karatAM karatAM dravI UThe che; je vAraMvAra raDato. rahe che ane koI koI vAra hasavA lAge che; ane je lAjazarama choDIne premamAM magna thaIne gAMDAnI peThe UMco svare gAyana kare che ane nAcavA maMDe che, te mAre bhakata saMsArane pavitra karI de che.' bhagavAna gItAjImAM arjunane kahe che ke : nAhaM vedairna tapasA na dAnena na cejyayA / zakya evaMvidho draSTuM dRSTavAnasi mAM yathA // bhaktyA tvananyayA zakya ahamevaMvidhorjuna / jJAtuM draSTuM ca tattvena praveSTuM ca parantapa // ( 11, 12-14) Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke navadhA bhakti . "he ana!: na to vedothI, na tapathI, na dAnathI ane na yajJathI A pramANe caturbhuja rUpavALo huM je te mane je che te joI zakAto nathI. paraMtu he zreSTha tapavALA ana! ananya bhakti karavAthI te A pramANe caturbhuja rUpavALo huM pratyakSa jovA mATe tathA tattvathI jANavA mATe tathA praveza karavA mATe arthAta ekI bhAve prApta thavI paNa zakya chuM. bhakta kAkabhuzuM DijI kahe che ke : * rAma-bhagati-citAmani suMdara, basa garUDa jAke ura aMtara; parama prakAsarUpa dina rAtI, nahi kachu cahiya diyA dhRta bAtI. meha daridra nikaTa nahi AvA lobha-bAta nahi tAhi bujhAvA; prabala avidyA tama miTa jAI. hArahi sakala salabha samudAya. khala kramAdi nikaTa nahi jAhI, basaI bhagati jAke uramAMhIM; garala sudhAsama ari hita hoI, tehi mani bina sukha pAvanakoI. vyApahiM mAnasa roga na bhArI, jilpaka basa saba jIva dukhArI. rAma bhagatimani ura basa jAke, duHkha lavalesana sapanehuM tAke, - catura siromani te jaga mAhIM, je mani lAgI sujatana karAhIM - tethI badhA bheMkoe uparokta sarva prakAre bhagavAnanI bhaktinAM Azraya laIne jIvana ane janmane saphaLa karavAM joIe. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stotra-prArthanAnAM pustaka sArA vaidika-vinaya svAdhyAya sudhA (traNa khaDAmAM) 7-50 pramANabhUta graMmAMthI cUMTelA veda mAMnA zreSTha me 2ne cUMTIne maMtra, subhASito ane huM Adhunika dezakALane anurUpa sUktione svAdalAya karavA prAthanArUpe saraLa gujarAtI | yogya upayogI saMgraha artha bhASAMtara sAthe nuM pustaka. sAthe. - hanumAnacAlIsA stotra thatuM 3-00 bhaktinA ra4 tathA vedAMtanAM nityapATha karavA mATe upaye gI zuddha pATha. stotrI maLI 41 stotra Daza che | nuM mULa sAthe bhASAMtara. zrImad vallabhAcArya viracita { haripATha soLa gra' mULa le che , zrI jJAnadevaracita hari pATha ranvaya, artha, bhAvArtha ne mUDI sAthe bhASAMtara vivecana sAthe. ne caMDIpATha 4-00 japajI gujarAtI bhASAMtara sAthe - zIkha dharmanA mahAna gura maLa pATha uparAMta bIja nAnaka deva viracita " ( galatInA stotrI sAthe. mULa sAthe bhAvAtara, - ekAdazImAhAsya 2-00 gaMgAmAtA -- 75 | gagAjIne lagatI mAhitI bAre mAsanI e kAdazI enuM ane stotro. mAMDa: yu. satyanArAyaNanI kathA 2-50 che viSNusahastranAmastotram 0-30 artha sAthe pUjanatA maMtrI, 1 phakta mULa kale ko mArA kathA tathA viSNu sahasranA mAakSaro mAM gujarAtI lipimAM. vali, AratI, thALa vagere. saratuM sAhitya vardhaka kAryAlaya-a madAvAda che