Page #1
--------------------------------------------------------------------------
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASTROKESTEREORATOR * " " " RAKADCHAKAMARC%8 " namaH siddhebhyaH / zrImadumAsvAmiAcArya kRta. >> mokSazAstra. bhara paMDita choTelAla kRta bhASA chaMda sahita jisako mAlika zrIjainabhAratIbhavana ne caMdraprabhApresa banArasameM chapavAkara .. prakAzita kiyaa| " " . vIranirvANa samvat 2439 san 1912 IkhI. " 49 prathamabAra ] [ nyo / *GENG" G GC ekTa 25 san 1867 ke anusAra rAjasTarA karAka saba haka prakAzaka ne svAdhIna kkhAhai REAMRANI .. 1
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prstaavnaa| priya pAThako! yaha tattvArthasUtra ApakA ciraparicita graMtha hai isake pATha mAtra hI se eka upavAsakA phala hotA hai / isI kAraNa hamArI jainasamAjameM prAyaH AbAla-vRddha sabhI isakA nityapATha karate haiM khUbI yaha hai ki isameM zrIman AcArya umAsvAmI ne 'gAgarimeM sAgarakI' upamAko caritArtha kiyA hai arthAt jainAgamarUpa samudrako mathanakara aneka zabdarUpI ratnoM meM se sAra 2 maNi cunakara ise mAlAkAra (sUtrAkAra) banAyA hai jainiyoM meM yaha sarvottama graMtha mAnA jAtA hai yadyapi ina sUtroMpara saMskRta bhASya, rAjavArtika, sarvArthasiddhi, ityAdi aneka TIkArya prApta haiM parantu ve saba saMskRta jAne binA samajhameM nahIM AtI bhASAmeM bhI kaI vidvAnoM ne vistAra pUrvaka inakA artha batAyA hai paraMtu vistAra tathA vacanikA maya hone se ve saba nityakriyA meM upayogI nahIM hotI isI truTikI pUrti karane ke liye paMDitachoTelAlajIne isI kAzImeM sambat 1932 meM zrImAna bAbU udayarAjajI tathA kavivara vRndAbanadAsajIke suputra bAbU zikharacaMdrajIkI sahAyatA lekara bhApA chaMdoMmeM racanA kI aura tattvArtha sUtroMkA marma isa buddhimAnI se chandoMmeM bharA hai ki mUlasUtroMkA Azaya aMzamAtra bhI nahIM chUTane pAyA / hameM vizvAsa hotA hai ki sAdhAraNa hiMdI jAnanevAle bhI isase lAbha uThAkara ise sarvopayogI samajha prasanna hokara nityapATha kareMge aura isakA pracAra bddh'aaveNge| vizeSu kimadhikam / prakAzaka maalik-shriijainbhaartiibhvn|
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM namaH siddhebhyaH / atha AcAryazrImadumAsvAmiviracitam mokSazAstram / aparanAma ( tattvArtha sUtram ) traikAlyaM dravyaSaTkaM navapadasahitaM jIvaSaTkAyalezyAH paMcAnye cAstikAyA vratasamitigatirjJAnacAritrabhedAH / ityetanmokSamUlaM tribhuvanamahitaiH proktamarhadbhirIzaiH pratyeti zraddadhAti spRzati ca matimAn yaH sa vai zuddhadRSTiH // 1 // tatvArthasUtrakI bhASAchaMda / chappaya / * tInakAla SaTadravya padAratha naba saradhAno / jIbakAya paTa jAna lezyA SaTa hI mAno || astikAya haiM pAMca aura vrata samati sugata haiM / jJAna aura cAritra ite zruta mokSa kahata haiM || * yaha zloka na to mUla tattvArthasUtrakA hai na usakI kisI TIkAkA he aura na isa. zloka ke sAtha tatvArtha sUtrakA koI saMbaMdha hUM isaliye tattvArthasUtra ke pATha meM ise zAmila karanA nitAMta anucita hai | lAlA choTelAlajIne isakA chappaya banAyA hai isaliye pAThakoM ko milAna karanekeliye mahIna TAipameM de diyA hai|
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvAryasUtra+mokSamArgasya netAraM bhettAraM karmabhUbhRtAM / jJAtAraM vizvatatvAnAM baMde tadguNalabdhaye // 2 // samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH // 1 // tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanam // 2 // tannisargAdadhigamAdA // 3 // jIvAjIvAsravabandhasaMvaranirjarAmokSAstatvam // 4 // nAmasthApanAdravyabhAvatastannyAsaH // 5 // tIna bhuanameM mahata puni arahata Izvara jAniyoM / ye prazasta puni mAnya haiM zuddhadRSTi pahicAniyoM // 1 // chanda vijyaa| +mokSakI rAha batAvata je aru karma pahAr3a karai cakacUrA / vizva sutattvake jJAyaka haiM tAhi labdhike heta namo parapUrA // samyakdarazana jJAnacantri kahe ehI mAraga mokSake sUrA / tattvake artha karo saradhAna su samyakadarazana nAma jahUrA // 2 // hote svabhAva nisargaja samyaka guruupadeza su adhigama taaii| jIve ajIva ru Asrava baMdha su saMbara nirjara mokSa jatAI // jeI haiM tattva sutattva bhale inakI saMkhyA zruta sAta kahAI / nAmasthApana dravya subhAvateM tattva su saMbhavatA su lahAI // 3 // ___+ yaha zloka sarvArthasiddhikA maMgalAcaraNa hai /
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda shit| pramANanayairadhigamaH // 6 // nirdezasvAmitvasAdhanAdhikaraNasthitividhAnataH // 7 // satsaMkhyAkSetrasparzanakAlAntarabhAvAlpabahutvaizca // 8 // matizrutAvadhimanaHparyayakevalAni jJAnam // 9 // tatpramANe // 10 // Adye parokSam // 11 // pratyakSamanyat // 12 // matiH smRtiH saMjJA cintAbhinibodha ityanAntaram // 13 // tadindriyAnindriyanimittam // 14 // avagrahehAjvAyadhAraNAH // 15 // naya parimANake bheda sujAnata aurahu kAraNa jAna sujaano| niradeza svAmita sAdhana jAna adhAra ru isthiti bheda vidhaano|| saMta saMkhyA chiti parasana kAla ru aMtara bhAva alpa bahu maano| meti zruti avadhi jJAna manaparajaya kevalajJAna su pAMca bakhAno4 eNhI pramANa kahe zrutameM pahile do jJAna parokSa batAe / zeSe pratakSa su tIna rahe maitijJAnake nAma su pAMca jatAe // sumarana saMjJA vicAra lakhau bhinibodha su citana bheda kaho hai| tA matijJAnako kAraNa jAna su iMdrI mana saba saMga laho hai 5 chanda madarAbarana / prathama dekhanA phira vicAranA bahari parakhanA citadharanA / 13 smaraNa pratyabhijJAna taka anumaan| 15avagraha IhA avAya dhAraNA /
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtrabahubahuvidhakSiprAniHsRtA'nuktadhruvANAM setarANAm / / 16 // arthasya // 17 // vyaJjanasyAvagrahaH // 18 // na cakSuranindriyAbhyAm // 19 // zrutaM matipUrva ghanekadAdazabhedam // 20 // bhavapratyayo'vadhidevanArakANAm // 21 // kSayopazamanimittaH SaDvikalpaH zeSANAm // 22 // RjuvipulamatI manaHparyAyaH // 23 // vizuddhyapratipAtAbhyAM bahu bahu vidhi chipA aru anisRta aru anukta nizcala brnaa|| SaTa inake pratipakSI lekara ye bAraha citameM dharanA / abagrahAdi cArasi guNakara phira manaindrIsa guNanA // 6 // svaiyyaa| iha vidha artha avagrake bheda bhaye saba dosai aThAsI bkhaano| maina aru cakSuko chor3a guno ar3atAlisa bheda su vyaJjana jAno yoM seba tInasai chattisa bheda bhaye matijJAnake cittameM aano| pUrva kaho zrutajJAna su tAke bheda aneka hu bAraha mAno // 7 // nAraki devakoM hota bhavo kSaye upazama karma ru kAraNa jaano| zeSanake SaTa bhAMti su jJAta kaho su avadhibala jJAna bkhaano| *jumati aura vipula manaparyaya bheda kahe do veda kahAno / .. pUrvamatijJAna puurvk|
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ AR bhASA chaMda sahita / tadvizeSaH // 24 // vizuddhikSetrasvAmiviSayebhyo'vadhimanaHparyAyayoH // 25 // matizrutayornibandho dravyeSvasarvaparyAyeSu // 26 // rUpiSvavadheH // 27 // tadanantabhAge manaHparyayasya // 28 // sarvadravyaparyAyeSu kevalasya // 29 // ekAdIni bhAjyAni yugapadekasminnAcaturthyaH // 30 // apratipAti vizuddha ke kAraNa ina donoMmeM vizeSatA jaano||8|| dohaa| vizuddha kSetra svAmI viSaya cAroM kAraNa lekha / manaparjaya aru avadhike jAno bheda vizeSa // 9 // maiti zruti jAnana nema hai dravyana virSe su jAna / thor3I parjAyeM lakheM dravyanakI pahicAna // 10 // rUpI pudgala jAna aru pudagala rUpI jIva / thoDI parjAoM sahita jAne avadhi sadIva // 11 // sUkSma rUpI vastu jo avadhi lakhAI deta / tAsu anaMte bhAgako manaparjaya lakhi leta // 12 // sarva dravya parjAyako kevala viSaya vikhyAta / maitijJAnase cAra lauM jugapata jIva lahAta // 13 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtramatizrutAvadhayo viparyayazca // 31 // sadasatoravizeSAdyadRcchopalabdherunmattavat // 32 // naigamasaMgrahavyavahArarjusUtrazabdasamabhirUDhaivaMbhUtA nayAH // 33 // iti tattvArthAdhigame mokSazAstra prathamo'dhyAyaH // 1 // aupazamikakSAyiko bhAvau mizrazca jIvasya svamatizratijJAna ru avadhike tIna viparjaya jJAna / kumati kuzrati kuavadhi lakhi krama krama hI phicaan||14|| saita asatya nirnaya binA icchAkara unamatta / grahaNa karai jo jJAnako soI viSaya anitta // 15 // sAta bheda nayake kahe naigama saMgraha jAna / tIjI naya vyavahAra hai dravyArthika traya mAna // 16 // cauthI naya RjusUtra hai zabda pAMcamI vIra / samabhirUr3ha vaMbhUta naya chaTI sAtamI dhIra // 17 // parjaya arthika cAra naya pichilI kahI su jAna / prathama tIna naya jo kahIM so dravyArthaka jAna // 18 // jJAnaru darzana tattva naya lakSaNa bheda pramANa / ina sabako baraNana kiyo pahilo adhyA jAna // 19 // 32 Anitta - viparIta / 33 vaMbhUta = ebaMbhUta /
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ chanda bijyaa| bhASA chaMda shit| tattvamaudayikapAriNAmikau ca // 1 // dvinavASTAdazaikaviMzatitribhedA yathAkramam // 2 // samyaktvacAritre // 3 // jJAnadarzanadAnalAbhabhogopabhogavIryANi ca ||4||jnyaanaajnyaandrshnlbdhyshctustritripnycbhedaaH samyaktvacAritrasaMyamAsaMyamAzca // 5 // gatikaSAyaliGgamithyAdarzanA:jJAnA'saMyatA'siddhalezyAzcatuzcatustryekaikaikaikaSaDbhedAH upazama kSAyika mizra subhAva su jIvako bhAva svarUpa bkhaano| udayika aru parinAmika jAna sunIce likhe prati bheda sujaano|| do vidha upazama kSAyika nau vidha mizra aThAraha bheda batAe / udayika bhAva lakhau ikabIsa parinAmikake traya bheda su gAe // 1 // upazama samyaka cAritta do aru darzana jJAna ru dAna bkhaano| lAbha bhoga upabhoga lakhau ima vIryako yoga karau nau jaano| jJAna su cAra ajJAnahu tIna ru darzana tIna ru labdhike pAMcau / / saMyamAsaMyama cArita samyaka tIna milAya aThAraha hu saaNcau||2|| cAri kaSAya kahIM gati cAri ru liMga su tIna saMyoga karo hai / lezyA chai parakAra liye ajJAna asaMjita citta dharo hai // mithyAdarzana aura asiddha bhaye ikavIsa khabhAva gino hai
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 tatvArtha sUtra // 6 // jIvabhavyA'bhavyatvAni ca // 7 // upayogo lakSabham // 8 // sa dvividho'STacaturbhedaH // 9 // saMsAriNo yuktAzca // 10 // samanaskA'manaskAH // 11 // saMsAriNastrasasthAvarAH // 12 // pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH sthAvarAH // 13 // dIndriyAdayastrasAH // 14 // paJcendriyANi // 15 // dvividhAni // 16 // nirvRtyupakaraNe dravyendriyam // 17 // labdhyupayogau bhAvendriyam // 18 // spa jIva bhavya abhavya lakhau parinAmika tIna prakAra bhano hai // 3 // su tI pariNAmika lakSaNa jAna kaho upayoga su doyeM prakArA / jJAnupayoga hai ATha prakAra ru darzana bheda su cAra nihArA || jIvani bheda su doya lakhau saMsArI siddha kahau niradhArA | manekara sahita rahita sathAvara yoM do bheda su sUtra majhArA ||4|| pRthivI jala aru teja sujAno bAyu banaspati thAvara sArA / puni do indrI Adi lakhau trasa saMjJaka rUpa su veda nihArA // dravya aru bhAva milAya gino paMca iMdrI ke bheda su do bakhAno / iMdrIko nivRtta gino upakarNako cinha praghaTya lakhAno ||5|| jirnakara dekhana jAnana hoya su iMdrI bhAvako bhAva jatAno
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda shit.| nirasanaghANacakSuHzrotrANi // 19 // sparzarasagandhavarNazadvAstadarthAH // 20 // zrutamanindriyasya // 21 // vanaspatyantAnAmekam // 22 // kRmipipIlikAbhramaramanupyAdInAmekaikavRddhAni // 23 // saMjJinaH samanaskAH // 24 // vigrahagatau karmayogaH // 25 // anuzreNi gatiH noMka ru netra su kAna kahe aru jIbha sparza su iMdrI jaano|| gaMdhai ru barNa su zabda kahe rasa jAna sparzana pAMca viSaya haiM / mainaki samarthasoM zAstra su jAnata thovara pAMca ikeMdrI nicaya haiN|||6|| dohaa| kRmi pipIlikA bhramara aru manuSa Adi je jIva / eka eka iMdrI adhika dhArata jJAna sadIva // 7 // saMjJI jIva su jAniye mana kara sahita su jAna / vigreha gatike bhedako barNana karauM bakhAna // 8 // gatita gatyAMtara gamana karmayoga taiM jAna / viIhavina sUdho gamana jIva aNU pahicAna // 9 // sUdho gamana svabhAva hai, TeDho gamana vibhAva / * yaha 'anuzreNi gatiH' kA artha hai / bigrahagatimeM jIvakI gati tathA pudgalaparamANukI gIta lokAkAzameM zreNIvaddha hI hotI hai| yahI isakA abhinAya hai|
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvAthasUtra // 26 // avigrahA jIvasya // 27 // vigrahavatI ca saMsAriNaH prAk cturthyH|| 28 // ekasamayA'vigrahA // 29 // eka dau trInvA'nAhArakaH // 30 // sammUrchanagarbhopapAdA janma // 31 // sacittazItasaMvRtAH setarA mishraashcaikshstdyonyH||32|| jarAyujANDajapotAnAM garbhaH // 33 // karmayoga" hota so, vidhivina sarala svabhAva // 10 // saMsArI jIvana kaho, vigraha gati nirdhaar| cAra samaya pahile gino, aika avigra nihAra // 11 // saiMmaya eka do tIna lauM, rahai jIva vina hAra / nAma anAhAraka kaho, bhASo sUtra majhAra // 12 // sanmUrchana garbhaja kahe, upapAdaka hU jAna / aise janma su thAna lakha, tInoM bheda pramAna // 13 // corosIlakha yoni yoM, sacita zIta aru usna / saMvRta setara mizra je, guno paraspara prasna // 14 // jaira aMDaja potaja kahe, garbha janmake thAna / 27 vidhi arthAt karmarahita mukta jIvoM kI gati kuTilatA rahita hotI hai / 29 eka samaya meM kuTilatA rahila gAta hotI hai|
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda sahita / devanArakANAmupapAdaH // 34 // zeSANAMsammUrchanam // 35 // audArikavaikriyikAhArakataijasakArmaNAni zarIrANi // 36 // paraM paraM sUkSmam // 37 // pradezato'saMkhyeyaguNaM prAk taijasAt // 38 // anantaguNe pre||39|| apratIghAte // 40 // anAdisambandhe ca // 41 // sarvasya // 42 // tadAdIni bhAjyAni yugapadekasminnAcatubhyaH // 43 // deva nArakI doya upapAdaka janma bakhAna // 15 // zere jIva saMjJA kahI, so sanmUrchana jAna / pAMca bheda vapu jAniyoM, tAko karauM bakhAna // 16 // audArika vaikriyaka puni, AhAraka hU jAna / kAramAna taijasa sahita, pAMca sarIra bakhAna // 17 // paira parake sUkSama lakhau, anukrama ukta bakhAna / [Na asaMkhya paradeza haiM, taijasa pahile jAna // 18 // ___ chaMda vijyaa| atake doya anaMta guNe nahIM pIta kisI parakAra su jAnau / jIva saMbandha anAdi kaho saba jIvana mAhiM lakho anamAno // eka samaya ika jIvake cAra zarIra su hota su sUtra bkhaano|
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtranirupabhogamantyam // 44 // garbhasammUrchanajamAdyam // 45 // bhopapAdikaM vaikriyikam // 46 // labdhipratyayaM ca // 47 // taijasamapi // 48 // zubhaM vizuddhamavyAghAti cAhArakaM prama saMyatasyaiva // // 49 // nArakasammUrchino napuMsakAni // 50 // na devaaH||51|| shessaastrivedaaH||52|| aupapAdikacaramottamadehA'saMkhyeyavarSAyuSo'napavAyuSaH // 53 // iti tattvArthAdhigame mokSazAstre dvitIyo'dhyAyaH // 2 // bhAgake yoga kaho nahiM aMtima sUtrameM yA vidha rUpa dikhAno19/ sanmUrchana garbhaja jIvanako audArika Adi zarIra batAyo / labdhike dhArI munIjanaau upapAdake vaikriyika doya kahAyo / taijasa bhI tinahI munikeM AhAraka zuddha su nirmala thaayo| kAhU kara ghAtojAya nahIM guNathAna chaTe munirAja gaayo||20|| naoNrakI aura sanmUrchana jIva sujAno napuMsaka veda kahe / devenake yaha veda nahIM bA~kI saba jIva triveda kahe // upAdika carmazarIrIkI aru uttama saMhanana dhArIkI / asaMkhyAtavarSabAlinakI kahi nahiM bIcameM Ayu chidai inakI21
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda shit| ratnazarkarAvAlukApaGkaghUmatamomahAtamaHprabhAbhUmayo | ghanAmbuvAtAkAzapratiSThAH saptA'dho'dhaH // 1 // tAsu triMzatpaJcaviMzatipaJcadazadazatripaJconekanarakaza: tasahasrANi paJca caiva yathAkramam // 2 // nArakA nityA dohaa| tattvAratha yaha sUtra hai, mAraga mokSa prakAza / yaha prakAra pUraNa bhayo, dUjo adhyA tAsu // 22 // dohaa| rana zarakarA bAlukA, paMka dhUma tama jAna / tathA mahAtama saptamI, prabhA narka dukhakhAna // 1 // ghana aMbU AkAza traya, bAta bile lapaTAna / sapta narka pRthivI tanI, nIce nIce jAna // 2 // chanda madarAvarana / jina noMmeM bile kahe haiM tinakI saMkhyA suno sujAna / prathama narkameM tIsalAkha bila dUje lAkha pacIsa bakhAna // tIje paMdraha lAkha gino vila daza lakha cauthemeM paramAna / zvabhra pAMcaveM tIna lAkha haiM chaTe pAMca ghaTa lAkha sumaan||3|| nrk|
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtra zubhataralezyApariNAmadehavedanAMvikriyAH // 3 // prsprodiiritduHkhaaH||4|| saMkliSTA'surodIritaduHkhAzca prAk caturthyAH // 5 // teSvekatrisaptadazasaptadazadvAviMzatitrayastriMzatsAgaropamA sattvAnAM parA sthitiH // 6 // jambUdvIpalavaNodAdayaH zubhanAmAno dviipsmudraaH||7|| dohaa| . naraka sAtaveM pAMca haiM, saba caurAsI lAkha / yA vidha sAtau narkake, saMkhyA vilakI bhASa // 4 // sortthaa| lezyA aru pariNAma, deha bedanA vikriyA / mahA azubha dukhadhAma, dherai nArakI nita kriyA // 5 // deta paraspara dukkha, pAveM ghora ju vednaa| asurakumArana kRtya, jAno tIje narkaloM // 6 // chanda vijyaa| nAraki Ayu pramAna suno ika sAgara prathama dusare tiinaa| tIje sAta samada daza cauthe pAMcaveM satraha sAgara dInA // bAisa tisa sAgara jAna chaTayeM aru sAtaye narka suthaanaa| jambU Adika dvIpa gino lavanodadhi Adi samudra bkhaanaa||7|| - -
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda sahita dvidiviSkambhAH pUrvapUrvaparikSepiNo vlyaakRtyH||8|| tanmadhye merunAbhirvRtto yojanazatasahasraviSkambho ja| mbUdvIpaH // 9 // bharatahaimavataharivideharamyakahairaNyavatairAvatavarSAH kSetrANi // 10 // tadvibhAjinaH pUrvAparAyatA himavanmahAhimavanniSadhanIlarukmizikhariNo vrssdhrprvtaaH||11|| hemArjunatapanIyavaiDUryarajatahemamayAH // 12 // maNivicitrapArthA upari mUle ca tulyaTThIpata dUne samudra kahe aru Ageke dvIpa samudrata duuneN| yAhI bhAMti bhir3e haiM paraspara AkRti gola su sundara cIne // lakha tinake madhya su jambUdvIpa sumeru su nAbhi su sUtra batAyo | yojana lAkha caur3AI kahI yA bhAMti zrIgurune darazAyo // 8 // dohaa| bhairata hemavata hari tathA, cauthA kSetra videha / ramyaka airAvata hirana, sAta kSetra lakha eha // 9 // chanda vijyaa| himavana mahAhimavAna niSadhyA nIla su rukmi zikhiranI jAno pUrava pacchima laMbe kahe puni kSetra vibhAgako kAraNa mAno // suvarana rUpo tAyo suvarana mano vaiDUrya su raMga kaho hai| -
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ dohaa| tatvArthasUtra vistArAH 13 // padmamahApadmatiginchakesarimahApuNDarIkapuNDarIkA idAsteSAmupari // 14 // prathamo yojanasahasrAyAmastadarddhaviSkambho idaH // 15 // dazayojanAvagAhaH // 16 // tanmadhye yojanaM puSkaram // 17 // tadviguNadviguNA hRdAH puSkarANi ca // 18 // tannirUpo sono su raMga lakho krama jAna kulAcala varNa laho hai||10 bane kinAre ratnake, Upara nIce tulya / chahoM kulAcala jAniyoM, kariyo bhAva nizalya // 11 // tina Upara chaha kuMDa haiM, paigadraha mahApadma / tigaccha kesarI mahApuMDa, puMDarIka sukha sadma // 12 // chaha parvatake chaha dahA, yA vidha tinake nAma / aba Age vistAra, vidhi, kahauM sakala sukhadhAma // 13 // caupaaii| . laiMbo yojana eka hajAra / caur3AI tasu aI nihAra // deza yojana gaharAI jAna / pahile drahako jAna pramAna // 14 // dohaa| tAmadhi yojana ekako, rAjata kamala su eka / =hate draha dUno lakhau, tyoM hI kamala vizeSa // 15 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chanda sahita / vAsinyo devyaH zrIdIdhRtikIrtibuddhilakSmyaH palyo pamasthitayaH sasAmAnikapariSatkAH // 19 // gaGgAsindhurohidrohitAsyAhariddharikAntAsItAsItodAnArInarakAntAsuvarNarUpyakUlAraktAraktodAH saritastanmadhyagAH ||20||dvyordyoH pUrvAH pUrvagAH // 21 // zeSAstvaparagAH // 22 // caturdazanadIsahasraparivRtA gaGgAsindhvAdayo nadyaH // 23 // bharataH SaDviMzatipaJcayo chanda vijthaa| vAzini chahoM kulAcalakI SaTa devIke nAma suno su sahI / zrI hI aru dhRti kIrti kahI budhi devI lakSmI jAna sahI / / palyakI Ayu ju hai sabakI aru tulya samA sukhasAja lahI gaMgA siMdhu su rohita rohitA harita nadI harikAMta kahI // 16 // sItA aru sItodA nadI nArI aru narakAMta shii| suvaraNakUlA rUpakulA aru raktA raktodA sabahI // nadiya caturdazako paravAha bhayo tina kuMDanateM bhuvimeN| do" do nadi pUravako gaI aru do do zeSa apuurbmeN||17|| gaMga kuTunba sahasra caturdaza sindhu caturdazateM duuno| * sAmAnika / + paarissd|
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvArthasUtra janazatavistAraH SaTcaikonaviMzatibhAgAyojanasya 24 tadviguNadviguNavistArAvarSadharavarSA videhaantaaH||25|| uttarA dkssinntulyaaH||26|| bharatairAvatayovRddhiAsauSaT samayAbhyAmutsarpiNyavasaNIbhyAm // 27 // tAbhyAmaparA bhuumyo'vsthitaaH||28|| ekadvitripalyopamasthitayohaipaMce zataka chabIsa kalA SaTa yojana bharata su kSetra kahAno // ika yojanakI unaIsa kalA tAmeM chai lekha su Upara haiN| Age kSetra su parvatako vistAra su dUno bhUpara haiM // 18 // caupaaii| kSetra duguna parvatako mAna / parvata dUno kSetra bakhAna // yoM videha paryaMta suhAna / uttara dakSiNa tulya sujAna // 19 // bharata aura airAvatamAhiM / ghaTatI bar3hatI kAla kahAhiM // utasarpiNi avasarpiNi kAla / tinake chai chai bheda nirAla // 20 // zeSa bhUmi rAjatiM haiM aura / tinameM nahIM kAlakI daura // sadAkAla ikakAla suhAna / tIna palyalau Ayu pramAna // 21 himavatameM ika palya su jAna / do haribarSaka kSetra vkhaan|| * bharata airAvatakSetrako chor3akara anyatra rahanevAle bhogabhUmiyoMkI utkRSTa bhAyu dikhalAI hai|
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda sahita / mavatakahArivarSakadevakuravakAH // 29 // tthottraaH||30|| videheSu saGkhyeyakAlAH ||31||bhrtsy viSkambho jmbuudviipsynvtishtbhaagH|32| dirdhAtakIkhaNDe // 33 // puSkarAddhe ca // 34 // praamaanussottraanmnussyaaH||35|| AryA mlecchAzca // 36 // bharatairAvatavidehAH karmabhUmayo'nyatra devkuruuttrkurubhyH||37|| nRsthitI parAvare bhUmi devakuru tIna su kahI / yahI bhAMti uttarakuru lahI // 22 // videha kSetra saMkhyAta su kAla / koTi pUrva utakRSTi su hAla // jambUdvIpa kSetra anurAga / tAke ikasau nabbe bhAga // 23 // bharatakSetra caur3AI jAna / dUnI dhAtakIkhaMDa bakhAna // Age puSkaradvIpa sujAna / racanA dhAtakI khaMDa pramAna // 24 // mAnuSotra parvatake ureM / nahiM mAnuSa parvatake pareM // do prakArake mAnuSa kahe / Araja aura malekSa su lahe // 25 // bharatakSetra airAvata mAna / aura videha karmabhua jAna // devakurU uttarakurU thAna / bhoga bhUmi taha~ kahI sukhadAna // 26 // Ayu palya traya nairai utakRSTi / aMta muhUrata jaghana su dRSTi // - - -
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvAthasUtra triplyopmaantrmuhurte||38|| tirygyonijaanaaNc||39|| .: iti tattvArthAdhigame mokSazAne tRtIyo'dhyAyaH // 3 // . . devaashcturnnikaayaaH|| 1||aadittrissu pItAntalezyAH // 2 // dazASTapaJcadvAdazavikalpAH kalpopapannaparyyantAH // 3 // indrasAmAnikatrAyastriMzapAriSadAtmarakSalokapAlAnIkaprakarNikAbhiyogyakilviSikAzcaikazaH // 4 // trAyastriMzalokapAlavAvyantarajyotiSkAH uttama bhogabhumi manujAna / aru tirayaMca Ayu iha mAna // 27 // dohaa| .. tatvArtha yaha sUtra hai, mokSazAstrako mUla / . tRtiya adhyAya pUraNa bhayo, mithyAmatako zUla // 28 // rAr3A chan / deva su caturanakAya tIne meM pItalauM lezyA / deza parakAra nihAra bhavanavAzI mu tradazayA // vyaMtara ATha prakAra jyotiSI paMca kahe haiN| dvAdaza bheda nihAra svargavAsI su lahe haiM // 1 // iMdra. samAnika trAyastriMzata deva pAraSada haiM su sabIke / AtamarakSa lokapAla SaTa sapta bheda su jAna anIke // chanda kasumalatA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda lAhita / // 5 // puurvyobhndraaH||6|| kAyapravIcArAA aizAnAt ||7||shessaaH sparzarUpazabdamanaHpravIcArAH // 8 // pare'pravIcArAH // 9 // bhavanavAsino'suranAgavidyutsuparNAmivAtastanitodadhiddhIpadikkumArAH // 10 // vyantarAH kinnarakimpuruSamahoragagandharvayakSarAkSasabhUtapiparakIrnaka abhiyoga kilivizaka jAna daza haiN| yaha devanakI jAti deva prati mAna su daza haiM // 2 // vyaMtara jyotiSamAhi trAyatriMzata nahiM devA / lokapAla bhI nAhiM jAna yaha nizcai bhevA // vAMzI bhavana su deva aura vyatarake mAhI / do do iMdra nihAra rIti yaha sUtra kahAMhI // 3 // bhAga kAyakara jAna svarga saudharma IzAnA / sparza rupa aru zabda cittasoM suragana thAnA // varga Upare deva rahita istrI saMyogA / vAzI bhavana su deva jAna daza bheda manogA // 4 // dohA / asura nAga vidyuta tathA, suparna agni ru vAta / tanita udadhi aru dvIpa diga, dazakumAra vikhyAta // 5 // / -
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 tatvArtha sUtra zAcAH || 11|| jyotiSkAH sUryyAcandramasau grahanakSaprakIrNakatAra kAzca // 12 // merupradakSiNA nityagatayonRloke // 13 // tatkRtaH kAlavibhAgaH ||14|| bahivasthitAH // 15 // vaimAnikAH // 16 // kalpopapannAH kalpAtItAzca // 17 // uparyupari || 18 || saudharmezAnasAnatkumAramAhendrabrahmabrahmottaralAntavakApiSTazukramahAzukrazatArasahasrAreSvAnataprANatayorAraNAcyutayornavasu graiveyakeSu vijayavaijayantajayantAparAjiteSu sarvArthavyaMtera kinnara kimpuruSa, mahAuraga gaMdharva / yakSa aura rAkSasa kahe, bhUta pizAca su sarva // 6 // jyotiSa sUraja caMdramA, graha nakSatra prakIrNa | meru pradakSaNa dete haiM manuja loka nita kIrNa // 7 // ihIM jyotiSa devakara hota kAlako jJAna / fit aDhAI bAhare isthira jyotiSa jAna // 8 // saMbaiyA tathA bijayA / vazI vimAna su deva kahe aru svargenase suravAzI kahAye / svarga pareM ahamiMdra kaheM aru Upara Upara thAna lahAye // saudharma IzAna susvarga kahe aru sanatakumAra maheMdra sugAe /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda mahita / siddhau ca // 19 // sthitiprabhAvasukhadyutilezyAvizudvIndriyAvadhiviSayatodhikAH // 20 // gatizarIraparigrahAbhimAnatohInAH // 21 // pItapadmazuklalezyA dvitrizeSeSu // 22 // prAgveyakebhyaH kalpAH // 23 // | brahma brahmottara lAMtava svarga kapiSTa su zukra navoM ginalAe // 1 // mahAzukra satAra su gyArama hai sahasrAra su Anata jaano| prANata AraNa acyuta mAna saudharmanai solaha varga bkhaano|| tina Upara nava nava grIvaka haiM aru tinapara nava nava anudizi haiN| tina Upara paMca paMcottara haiM tinanAma sune mana modata haiM // 10 // prathama vijaya vaijayaMta su dUjo tIjo jayaMta su nAma btaayo| puni cautho aparAjita paMcama sIrathasiddha nAma lahAyo // vaibhava sukkha samAja thitI lezyA aru teja vizuddha pano hai| jJAna avadhi pahicAna viSaya ina mAhiM suUpara adhika bhano hai11| gaiti zarIra parigraha tathA, aura jAna abhimAna / inameM hIna nihAriye, Upara upara jAna // 12 // lezyA pIta su jAniyo doya jugalake mAMhi / tIna jugalameM padma hai zeSa zukla zaka nAhiM // 13 // dohaa|
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ taravArthasUtra prahmalokAlayA lokaantikaaH||24|| sArasvatAdityavatyaruNagardatoyatuSitAvyAbAdhAriSTAzca // 25 // vijayAdiSu DicaramAH // 26 // aupapAdikamanuSyebhyaH zeSAstiryagyonayaH // 27 // sthitirasuranAgasuparNadvIpazeSANAM saagropmtriplyopmaarddhhiinmitaaH||28|| navaM grIvaka pahile kahe, svargasamUha sa thaan| .. brahmavarga laukAMta sura AThaprakAra bakhAna // 14 // sArasvata Aditya haiM, bahnI AruNa zreSTha / gardatoya aru tuSita haiM, avyAbAdha ariSTa // 15 // vijaya Adi cArau vimAnake do bhavadharake mokSa padhAreM / paMcama jAna vimAna va te tadabhava muktiko paMtha nihAreM // naoNrakI deva kahe upapAdika aura manuSya su chor3i batAye / zeSa su jIva tiryaca lakhau iha bhAMti su sUtrameM bheda jatAye // 16 / / surakumAra Arabala jAna / sAgara eka kaho paramAna // tIna palya lakha nAga kumAra / DhAI palya suparaNakI sAra // 17 // dvIpakumAra palya do jAna / DeDha palya zeSana parimAna // 26 Adi zabdase manurdiza bhI prahaNa karanA cAhiye / mavaiyyA / caupaaii|
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda saMhita / 29 saudharmezAnayoH sAgaropameM adhike // 29 // sAnatkumAramAhendrayoH sapta // 30 // trisaptanavekAdazatrayodapaJcadazabhiradhikAni tu // 31 // AraNAcyutAdUrdhvamekaikena navasu graiveyakeSu vijayAdiSu sarvArthasiddhau ca // 32 // aparA palyopamamadhikam / / 33 / / parataH parataH pUrvApUrvAnantarAH // 34 // nArakANAM ca dvitIyAdiSu yaha vidha uttama Ayu samAna / bhavana vAzi devanakI jAna // 18 // ke adhika do sAgara sAra / saUdharma IzAna majhAra || sanata kumAra maheMdra vikhyAta / sAgara sAta su jAno bhrAta ||19|| ju~gela tIsare dazakI jAna / cauthe jugala su caudaha mAna // jugala pAMcaveM solaha leu / chaTe aThAraha sAgara deu // 20 // jugala sAtaveM bIsa nihAra / bAisa jugala AThameM dhAra // nave grIka ikatIsa bakhAna / naveM navottara battisa mAna // 21 // paMca paMcottara tetisa Ayu / jadhainya palya kiMcita adhikAyu|| prathama Ayu utakRSTi kahAna / so jaghanya agale meM jAna // 22 // yahI bhAMti narakanake mAhiM / Ayu bheda jAno zaka nAhiM || 1 33 pahale yugala meM jaghanya Ayu kucha adhika eka patkI haiN| 25
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. tatvArtha sUtra / / 35 / / dazavarSasahasrANi prathamAyAm // 36 // bhavaneSu ca // 37 // vyantarANAM ca // 38 // parA palyopamamadhikam // 39 // jyotiSkANAM ca // 40 // tadaSTabhAgo'parA // 41 // laukAntikAnAmaSTau sAgaropamANi sarveSAm 42 // iti tavArthAdhigame mokSazAstra caturtho'dhyAyaH // 4 // ajIvakAyA dharmAdharmmAkAzapudgalAH // 1 // dravyA Ni // 2 // jIvAzca // 3 // nityAvasthitAnyarUpANi naraka dUsare taiM pahicAna / Uparako parimAna sujAna // 23 // prathama narakako jaghana pramAna / varSa hajAra dazakako jAna // yahI bhavana vyatara ke mAhiM / vyaMtare Ayu utakRSTI pAMya || 24|| kiMcita adhika palya parimAna / jyotiSa yAhI bhAMti sujAna // paye AThaveM bhAga nihAra / jaghanya Arabala jyotiSa dhAra ||25| sAgara ATha lokAMtika deva | Ayu kahI sabakI iha bheva // dohA | tatvAratha yaha sUtra hai, mokSa zAstrako mUla / 42 adhyAya turya pUraNa bhayo, mithyA matako zULa ||26|| chaMdAvajayA / kAya ajIva dharma adharma akAza ru pudgala bheda bakhAno / jIva su dravya milAya diye paMcAsti su kAyako bheda jtaano||
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda sahita / // 4 // rUpiNaH pudgalAH // 5 // A AkAzAdekadravyANi // 6 // niSkriyANi ca // 7 // asaGghayeyAH pradezA dharmmAmaikajIvAnAm ||8|| AkAzasyAnantAH // 9 // saGkhyeyAsaGkhyeyAzca pudgalAnAm // 10 // nANoH // 11 // lokAkAze'vagAhaH // 12 // dharmmAdharmmayoH kRtsne // 13 // ekapradezAdiSu bhAjyaH pudgalAnAm // 14 // asaGkhayeyabhAgAdiSu jIvAnAm // 15 // pradezasaMhAravisarpAbhyAM niya susAta jAna inheM aru mAna arUpI pula rUpIM / dharma adharma akAza ye tIno rahita kiyA ika kSetra nirUpI // 1 // caupaaii| 27 dharma adharma asaMkhya pradeza / yahI jIvake jAna pradeza / anaMta pradeza akAza svataMtra | pudaMgala saMkhya asaMkhya anaMta // 2 // pheri bhoga jAko nahi hoya / nAma pradeza batAyo soya || loke akAzavi hai vAza / dravyanako jAno sukharAza // 3 // dharma adharma dravya paradeza | vyApata lokAkAza bhaneza || lokakAza pradezana mAMya / pudagala dravya pradeza vasAMya || 4 || tAsu asaMkhya bhAgamaiM jAna / jIvanako avagAha pramAna //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 tasvArthasUtrapradIpavat // 16 // gatisthityupagraho dhrmaadhrmyorupkaarH||17|| aakaashsyaavgaahH|| 18 // zarIravA anaH prANApAnAH pudgalAnAm // 19 // sukhaduHkhajIvitamaraNopagrahAzca // 20 // parasparopagraho jIvAnAm // 21 // varttanApariNAmakriyAH paratvAparatve ca kAlasya // 22 // sparzarasagandhavarNavantaH pudglaaH||23|| zabdabandhasokSamyasthaulyasaMsthAnabhedatamazchAyA''tapodyotavanta zca // 24 // aNavaH skandhAzca // 25 // bhedasaGghAtebhya jiyapradeza saMkuca vistAra |diipk tulya jAna nirdhaar||5|| pudagala jIva cAla sahakAra / dharmadravya jAno upakAra // tinako isthita karai su jAna / dravya adharma svabhAva bakhAna // 6 // guMNa akAza avagAhana viir|purdgl joga suno mana dhiir|| mana baca svAsa usvAsa zarIra / sukha dukha jIvana marana adhIra // 7 // jiyaupakAra paraspara jIva / kole su lakSaNa jAna sadIva // vartamAna parinamana su jAna / kriyA paratva aparatva bakhAna // 8 // pudagala lakSaNa saparasa gaMdha / varana aura rasa zaibda su bandha // sUkSama thUla bheda saMsthAna / tama chAyA Atapa pahicAna // 9 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda sahita | 25 utpadyante // 26 // bhedAdaNuH // 27 // bhedasaGghAtAbhyAM cAkSuSaH // 28 // saddravyalakSaNam // 29 // utpAdavyayadhauvyayuktaM sat // 30 // tadbhAvAvyayaM nityam // 31 // arpitaanrpitsiddheH||32|| snigdhruuksstvaadvndhH||33||n jaghanyaguNAnAm // 34 // guNasAmye sadRzAnAm // 35 // dyadhikAdiguNAnAM tu // 36 // bandhe'dhiko pAriNAmikau ca // 37 // guNaparyyayavaddravyam // 38 // aNU aura iskandha nihAra | pudagalabheda kahai niradhAra // bhedakara upaje soya / bhedai aNUko rUpa su joya // 10 // bhinna aNU mili grahai su tema / nahIM grahai aisA bhI nema // / lakSya dravya astitva bkhaan| upajai vinazai thira huya mAna // 11 // avinAzI sAkhata so jAna / arpita nArpita siddha bakhAna i smigdhai rUkSase vandha su hoya / pudagala dravya bandha hai soya || 12 || jaghanya hoya vA sa~mai guNa soya / pudagalabandha kabhI nahiM hoya // do guNa adhika bandha milIjAhiM / bandha nipAta pudagalakobA hiM13 29 26 saMghAta / : 28 cakSugocara Adiko siddhi hotI hai / 37 baMdha bAha ho jAtA hai / hotA hai / 32 mukhyatA yoNatA se nitya anisa adhika guNa jaise hote hai usa dravyakA pariNAma bhI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvArthasutra ...aamaanaamaaram kAlazca // 39 // so'nantasamayaH // 40 // dravyAzrayA nirguNA guNAH // 41 // tadbhAvaH pariNAmaH // 42 // iti tatvArthAdhigame mokSazAstre pazcamo'dhyAyaH // 5 // . kAyavAGmanaH karma yogaH // 1 // sa AsravaH // 2 // zubhaH puNyasyAzubhaH pApasya // 3 // sakaSAyAkaSAyayoH guMNa paryAya yuktikara bIra / jAno dravya mahA gaMbhIra // paiH mAsake bheda nihAra / anaMta samaya jAno niradhAra // 14 // mortthaa| kAlahu dravya su jAna, daivyAzrita niraguNa guNa / / dravya svarUpa vakhAna, so paraNAmI kaho yaha // 15 // dohaa| tatvAratha yaha sUtra hai, mokSazAstrako mUla / paMcamAdhyAya pUraNa bhayo, mithyAmatako zUla // 16 // paddharI chaMda / mana vacana kAyake kArya jAna / so yoga kahe RtameM nidAna // Azrava inako saMyoga hoya / zubha azubha bhedasojAno doy||1|| pariNAma suzubhasoM zubha bakhAna |lkh azubha bhAvasoM azubhajAna ____39 ye kAlaganyake bheda haiN|
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda shit| saampraayike-pthyoH||4|| indriyakaSAyAvratakriyAH paJcacatuHpaJcapaJcaviMzatisaMkhyAH pUrvasya bhedAH // 5 // tiivrmndjnyaataajnyaatbhaavaadhikrnnviiryvishessebhystaahishepH|| 6 // adhikaraNaM jiivaajiivaaH||7|| AdyaM sNrmbhsmaarmbhaarmbhyogkRtkaaritaanumtkssaayvishessaistristristrishctushcaikshH||8|| nirvartanAnikSepasaMyoganimiAtI upazAMtika su jIva / tinakeM huya Azrava krmtiiv||2|| caupaaii| iMdrI pAMca kaSAya ju cAra / avrata bheda so pAMca nihAra // kiyA bheda paccIsa bakhAna / je saba Azrava bheda sujAna // 3 // tIna maMda AzravakauM mAna / bhAva vizeSa jAna unamAna // : A~zrava jIva ajIva nisaar| yA bidha sUtra kaho niradhAra // 4 // jIrvaghAta kRtakarana abhyAsa / aura hoya Arambha su tAsa // mana baca kAya yoga anusare / para upadeza Apa jo karai // 5 // parahiMsA anamoda karata / cAra kaSAya vizeSa dharata // __ sakaSAyake sAMparAyika Asrava hotA hai aura akaSAyake iryApatha Asava hotA hai / 6 bhAvavizeSase jJAta adhikaraNa vIrya Adi samajhane. cAhiye / " ye adhikaraNake bheda hai| 8 kRtakarana - saraMbha / abhyAsa - samAraMma / ina sabako paraspara guNA karanese 1.8 med| movAdhikaraNake hote hai|
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtra sargAcaturdvitribhedAH param // 9 // tatpradoSanihnavamAtsaryAntarAyAsAdanopaghAtA jJAnadarzanAvaraNayoH // 10 // 12 duHkhazokatApAkrandanabadhaparidevanAnyAtmaparobhayasthAnyasadedyasya // 11 // bhUtavrattyanukampAdAnasarAgasaMyamAdiyogaH kSAntiH zaucamiti sadyasya // 12 // kevali sIna tIna aru tIna bakhAna / cAra aMta mili hiMsAAna ||6|| do bheda nirvartanA jAna / cAra bheda nikSepa su mAna // do saMyoga ru tIna nisarga | ye saba bheda su Asrava barga // 7|| sabaiyyA teIsA / 1 darzanajJAna ke dhArakakI aru darzana jJAna bar3AI na bhAvai / jAnata haiM guNa nIkI taraha aru pUcheMtaiM guNa nAhi batAvai // mAge na pothI deya kabhI vidvAna puruSasau phera su rAkhai / guNavAnakoM nirguNa mUr3ha kahai so darzana jJAna avarNa baDhAvai ||8|| dukha aru zoka pukAra karai aru mAthA dhune aru AMsU DAreM / tApa karai parakArana hoya so jAna asAtA Azrava pArai // jIvana mAhiM dayAla vratI aru vRttini dAna deya sobhAveM / azubha niSedhake hetako udyama rakSA karana chaikAya suhAvai // 9 // iMdrI nirodha sarAga su saMyama ciMtana krodha kareM nahiM lobhA / 9 ye avAdhikaraNa ke bheda hai /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda shit| zrutasaGghadharmadevAvarNavAdo darzanamohasya // 13 // kapAyodayAttIvrapariNAmazcAritramohasya // 14 // bahArambhaparigrahatvaM nArakasyAyuSaH // 15 // mAyA tairyagyonasya // 16 // alpArambhaparigrahatvaM mAnuSasya // 17 // khabhAvamArdavaM ca // 18 // niHzIlavratatvaM ca sarveSAm // 19 // sarAgasaMyamasaMyamAsaMyamA'kAma nirjarAbAlatapAMsi devasya // 20 // samyaktvaM ca // 21 // yogavakratAiha vidha sAtAko bandha lakhau yaha Azrava bandhakI jAna sushobhaa| kevalajJAnI aru zAstra susaMgati dharma su devakI niMda kareM haiN| darzanamohanIkarmako Azrava hote sadA nara nAhiM Darai hai // 10 // kaSAyodaya parinAma tIvrateM cAritamohanI karma ba~dhe hai| bahu Arambha parigraha kArana narkake Azrava phaMda phase hai // mAyA svabhAva tiryacagatI aru alpa parigraha mAnuSa jAnau / alpArambha ru komalabhAva yahai saba Azrava mAnuSa mAnau // 19 vaita zIla rahityapanoM su lakhau gati savako Azrava hoyasu viiraa| sairAga munI aru Azravake vrata jAna akAma su nirjara dhiiraa| tapa ajJAna ru samyaka hU lakha devagatIko Asrava nIrA / 13 saMgati = satha /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 4 tattvArthastra / visaMvAdanaM cAzubhasya nAmnaH // 22 // tadviparItaM zubhasya // 23 // darzanavizuddhirvinayasampannatAzIlavrateSvanatIcAro'bhIkSNajJAnopayogasaMvego zaktitastyAgatapasI sAdhusamAdhirvaiyAvRttyakaraNamaIdAcAryabahuzrutapravacanabhaktirAvazyakAparihANirgiprabhAvanApravacanavatsa latvamiti tIrthakaratvasya // 24 // parAtmanindAprazaMse yogenakI kuTilAI kuvAda su nAma azubhako Azrava tIrA // 12 // aha~ joganakI saralatA, zAstra kahe taiM jAna / Azrava hai zubha nAmako, yA vidha sUtra bakhAna // 13 // caupaaii| samyakadarzana niramala jAna / tIna ratana juta puruSa bakhAnA tAkI vinaya karai bahu bhAMti / zIla virata pAlai cita zAMti // 14 jJAnI yoga niraMtara sAdha / bhava bhayabhIta rahai niravAdha // zakti samAna dAna tapa sAra / sAdhupuruSako vighana nivAra // 15 // sevA au sazrUSA karai / soI vaiyyAvata anusarai / arahata AcAraja manalAya / bahuzruti pravacana bhakti karAya // 16 // cha Avazyaka kiriyA karai / harSa prabhAvanamaiM jo dharai / / kari siddhAMtavirSe jo prIti / yaha Sor3hazabhAvanakI rIti // 17 // |
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda sahita / sadasadguNocchAdanodbhAvane ca nIcairgotrasya // 25 // taviparyayo nIcaivRttyanutseko cottarasya // 26 // vighnakaraNamantarAyasya // 27 // . iti tattvArthAdhigame mokSa zAstre SaSTo'dhyAyaH // 6 // ____ hiNsaanRtsteyaabrhmprigrhebhyovirtibrtm||1|| jo nara dhyAveM mana baca kAya / tIrthakarapada Azrava thAyaH // pairaMguNa DhAMka niMdA karaiM / apano auguna cita nahiM dharai // 18 // apanI thutI Apa hI kareM / nIcagotra Azrava anusarai // | nije niMdA para astuti jAna / apane guNa AchAdana maan||19/ para auguNa praghaTA nAhiM / puni uttamaguNa praghaTa karAhiM / / uMcagotrako Azrava jAna / aiso sUtramAhiM byAkhyAna // 20 // - sortthaa| dharmakAryake mAhiM, vighana karai saMkai nahIM / Azrava azubha lahAhiM, aMtarAya dukhadAyako // 21 // dohaa| tattvAratha yaha sUtra hai, mokSazAstrako mUla | chaTAdhyAya pUraNa bhayo mithyAmatako zUla // 22 // caupaaii| | hiMsA anirata corI jAna / abrahma aura parigraha mAna /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvArthasUtra / dezasarvato'NumahatI // 2 // tatsthairyArtha bhAvanAH paJca paJca // 3 // vAmanoguptIryAdAnanikSepaNasamityAlokitapAnabhojanAni paJca // 4||krodhlobhbhiirutvhaasyprtyaakhyaanaanynuviicibhaassnnN ca paJca // 5 // zUnyAgAravimocitAvAsaparoparodhAkaraNabhaikSyazuddhisadhauvisaMvAdAH paJca // 6 // strIrAgakathAzravaNatanmanoharAGganirIkSaNapUrvaraina pAMcause rahita ju hoy| paMca virata tasunAma su joya // 1 // dezatyAga so aNuvrata jAna / tyAga mahAvrata saraba nidhAna // ina vrattanakI isthiti kAra / bhAvana pAMca pAMca niradhAra // 2 // mana aru bacana gupti sukhkaar| dekha calai aru dherai nihAra // khAna pAna bidhi nirakha kareya / vRtta ahiMsA paMca giney||3|| ko) lobha bhaya hAsya vihAya / puni vicAra bolai sukhdaay|| |hita mitakArI vacana suhAya / satya bhAvanA paMca ginAya // 4 // sUnIgRha aru Ujara ThAma / vAza tahAMko jAna nikAma // sAdharmIsoM dharmamajhAra / karai vivAda kadApi na jAra / / roka Toka nahIM karai sujAna |proprodhaakrnn su mAna // 5 // bhikSA leya zuddha manadhAra / bhAvana paMca acaurya nihAra // -
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda shit| tAnusmaraNavRSyeSTarasasvazarIrasaMskAratyAgAH paJca // 7 // manojJAmanojJendriyaviSayarAgadveSavarjanAni paJca // 8 // hiMsAdiSvihAmutrApAyAvadyadarzanam // 9 // duHkhameva vA // 10 // maitrIpramodakAruNyamAdhyasthAni ca sattvaguNAdhikaklizyamAnAvinayeSu // 11 // jagatkAyakhabhAistrIrAgakathA aru aMga / sunai nirantara bar3he anaMga // 6 // pUrvabhoga cintA suna jAna / puSTha ahAra karai sukhamAna // saMskAra saba tyAga vicAra / brahma bhAvanA pAMca nihAra // 7 // manako lagaiM bhale aru bure / viSaya pAMca paca iMdrI khare // tinamaiM rAga bhAva tajideha / paMca bhAvanA parigraha eha // 8 // saagtthaa| hiMsAdika saba pApa, kareM nAza isa jagatameM / parabhavameM saMtApa, dehiM nigoda ru narakameM // 9 // hoya sarbadA dukkha, ina hiMsAdika pApate / jo cAho aba sukkha, tyAgau mana baca kAya kara // 10 // . caupaaii| saba jIvanameM maitrI bhAva / guNa adhike lakhi AnaMda pAva // dIna dukhIpara karuNAdhAra / dharmavimukha madhyastha nihAra // 11 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvAthasUtra vau vA saMvegavairAgyArtham // 12 // pramattayogAtlANavyaparopaNaM hiMsA // 13 // asadabhidhAnamanRtam // 14 // adattAdAnaM stayam // 15 // maithunamabrahma // 16 // mUrchA parigrahaH // 17 // niHzalyo vratI // 18 // agAryanagArazca // 19 // aNuvrato'gArI // 20 // digdezAnarthadaNDaviratisAmAyikoSadhopavAsopabhogaparibhogaparimANA-- tithisaMvibhAgavatasampannazca // 21 // mAraNAntikIM lekha saMsAra zarIra svabhAva / ciMtana hoya virakta svabhAva // vaMza paramAda yoga hoya / jIvaghAta so hiMsA soya // 12 // savaiyyA 23 / asatya bhane so jhUTha kaho, vinaidIyo dAna so corI bkhaano| maithuna jAna abrahma sahI, mamatAko prasAra parigraha mAno // miyA mAyA nidAna su barjita, soI vratI nirazalya khaano|| so vrata doya prakAra yatI, gharai rahita vratI ghara sahita su bhaano||13|| anuvratadhAraka zrAvaka haiM, digai deza pramAna anarthako tyaagii|| proSadha aura samAyika dhAraka, bhogeM bhoga pramANa nurAgI // cAra prakAra sudAnako dAyaka, iha vidha sAtauM zIla su pAgI mereNake aMta sallekhana dhArata, hoya yatI sama so baDhabhAgI // 14 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda mahita | sallekhanAM joSitA // 22 // zaGkAkAGkSAvicikitsA'nyadRSTiprazaMsAsaMstavAH samyagdRSTeratIcArAH // 23 // vratazIleSu paJca paJca yathAkramam // 24 // bandhavadhacchedAtibhArAropaNAnnapAnanirodhAH // 25 // mithyopadezarahobhyAkhyAnakUTalekhakriyAnyAsApahArasAkAramantrabhedAH ||26|| stenaprayogatadAhRtAdAnaviruddharAjyAtikramahInAdhikamAnonmAnapratirUpakavyavahArAH // 27 // para 39 cApAI / jibAnI meM zaMkA karai / iha para bhava sukhavAMkSA dherai // rogI munikoM dekhi gilAna / mithyAdRSTIguNa sanamAna // 15 bacanadvAra tAkI yuti karai / atIcAra pana samiti dherai // vrata zIlanameM krama krama jAna / pAMca pAMca je kahe bakhAna // 16 // jIvana vAMdhe tADe soya / kAna nAka chede jo koya / mAna adhikateM bhAra ju dhare / annapAna avarodhana karai // 17 // mithyAko upadeza su jAna / gUDhabAta parako vyAkhyAna // jhUTho lekha tano vivaharai | parakI mUsadharohara harai // 18 // maMtra parAya praghaTai joya / atIcAra pana satake soya // corIko upadeza su deya / bastu curAI mola su leya ||19||
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ taravAthasUja - vivAhakaraNetvarikAparigRhItApparigRhItAgamanAnaGgakrIr3AkAmatIvrAbhinivezAH // 28 // kSetravAstuhiraNyasuvarNadhanadhAnyadAsIdAsakupyapramANAtikamAH // 29 // UrdhvAdhastiryagvyatikramakSetravRddhismRtyantarAdhAnAni // 30 // AnayanapreSyaprayogazabdarUpAnupAtapudgalakSepAH rAjavirodha su kAja karAya / ghATi deya aru bAr3hi lahAya // bastukharImeM khoTI DAra / vrata acaurya pAMca aticAra // 20 // pairaivivAha kAraNa upadeza / aura kuzIlIistrI veza // paraistrI vyAhI jo hoya / tathA aura ana vyAhI soya // 21 // tinako mukha aru aMga nihAra / tathA anaMgakrIDA niradhAra tIvra kAma nija banitA bhog| brahmacarya aticAra ayoga // 22 // kheta aura ghara rUpo jAna / sono pazu aru anna bakhAna // dAsI dAsa ru kapar3A Adi / inake bahuta pramANa su bAda // 23 // atIcAra aparigraha pAMca / iha vidha sUtra kaho hai sAMca // dizi ru vidizi ulaMghana jAna / UMco nIco kSetra bakhAna // kSetrapramANa bhUlakeM jAya / mana mAno tasu leya bar3hAya // atIcAra digavratake AMhiM / aiso kahyo sUtrake mAhiM // 25 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chanda sahita / // 31 // kandarpakotkucyamauryAsamIkSyAdhikaraNopabhogaparibhogAnarthakyAni // 32 // yogaduHSaNidhAnAnAdarasmRtyanupasthAnAni // 33 // apratyavekSitApramAjitotsargAdAnasaMstaropakramaNAnAdarasmRtyanupasthAnAni // 34 // sacittasambandhasammizrAbhiSavaduHpakkAhArAH paramita kSetra bAharI basta / lenA denA saba aprasasta // tasu vAzI sa~ga zabda kareya / apanI deha dikhAI deya // 26 // pudagala kSepa su ceta karAya / atIcAra dezavata Aya // hAsya karai aru krIr3A kAma / yahai bAta vahu kahai nikAma // 27 // matalaba adhika ju kAja karAya / bhoga upabhoga lobha adhikaay|| atIcAra anarathadaMDa jAna / Upara tinako karo bakhAna // 28 // yogaikuTila sAmAyika mAhiM / Adara utsava citameM nAhi / / mUlapATha kachuko kachU pddhe| khavara nahIM mana saMsaya baDhe // 29 // atIcara sAmAyika jaan| yA vidha sUtra kahyo vyAkhyAna // nije nainanaso dekhe vinaa| komala bastu buhArina kinA // 30 // koI vastu uThAveM nAhiM / pUjAbastra na asana dharAhiM / / utsaahi| ye proSadha atIcAra lahAya // 31 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ttvaadhsuutr||35|| scittnikssepaapidhaanprvypdeshmaatsrykaalaatikrmaaH||36|| jIvitamaraNAzaMsAmitrAnurAgasukhAnubandhanidAnAni // 37 // anugrahArthaM svasyAtisargodAnam // 38 // vidhidrvydaatRpaatrvishessaattdvishessH||39|| iti tatvArthAdhigame mokSazAstre saptamo'dhyAyaH // 7 // sa~cita bastu AhAra su deya / sacita milAya judA na kareya // bastu sacitta milo AhAra / aura puSTa rasa jAno sAra // 32 // dukhakara pacai su bhujai naahiN| bhogupabhoga aticAra khaaNhiN|| sacitamAhiM dhArI jo bastu / aura sacita DhAMkI aprsst||33|| parahaste munibhojana deya / dAtAke guNa mana na dhareya // gharake kAmamAhiM phasa jAya / munibhojana berA visarAya // 34 // AtithivibhAga jAna aticAra / yAhI vidha lakha sUtra majhAra / jIvana maraNa su bAkSAMdhAra / mitranurAga su pUrva vicAra // 35 // pUrava bhogana prIti karAhiM / AgekI vAMkSA uramAhiM // atIcAra sallekhana joya / dRr3hatA pUrvaka jAno soya // 36 // paddharI chanda / upakAra nimitta su dAna dey| tasunAma dAna so jAna leya // sairadhAna bhakti aru pAtra lekha / tA dAna tano jAno vishess||37|| dohA / tattvAratha yaha sUtra hai, mokSazAstrako mUla / adhyAya saptamo pUraNa bhayo, mithyAmatiko zUla // 38 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bhASA chaMda sahita / mithyAdarzanAviratipramAdakaSAyayogA bandhahetavaH // 1 // sakaSAyatvAjIva karmaNo yogyAnpudgalAnAdatte sa bandhaH // 2 // prkRtisthitynubhaavprdeshaastdvidhyH||3|| Adyo jJAnadarzanAvaraNavedanIyamohanIyAyurnA magotrAntarAyAH // 4 // paJcanavadyaSTAviMzaticaturdica chanda vijayA tathA svaiyyaa| mithyAta paMca aru bAraha avirata paMdraha pramAda kaSAya pciishaa| yogake paMdraha bheda lakhau yaha pAMca haiM bandhake bheda munIzA // sahita kaSAya su jIva gahe krama rUpI pudagala yoga surIzA / tAhIko nAma su bandha kaho trailokyapatI adabhuta jgdiishaa||1|| caupaaii| so bandhana hai cAra prakAra / prakRtibandha isthiti niradhAra // anUbhAga aru turya prdesh| yA vidha sUtramAhiM lakha veza // 2 // pahile vidhiko hai jo bheda / jJAnAvarNI pAMca vibheda // darzanaAvarNI nava jAna / vedani doya prakAra bakhAna // 3 // aTThAIsa mohanI vIra / Ayu cAra parakAra su dhIra // nAma karmake haiM vyAlIsa / gotra doya bhASe jagadIza // 4 // aMtarAyake pAMca nihAra / iha vidha karma ATha parakAra //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ TLAMHRIRADIA s abaidation tattvArthasUtra tvAriMzaddhipaJcabhedA yathAkramam // 5 // matizrutAvadhimanaHparyayakevalAnAm // 6 // cakSuracakSuravadhikevalAnAM nidraanidraanidraaprclaaprclaaprclaastyaangRddhyshcaa7|| sadasadedye // 8 // darzanacAritramohanIyAkaSAyakaSAyavedanIyAkhyAtridinavaSoDazabhedAH samyaktvamithyAtvata dohaa| paina nava do aThavIsa cau, vyAlisa dau aru pAMca / ATha bhedake bheda je, sattAnava hai sAMca // 5 // caupaaii| maiti zruti avadhi manaparyaya jAna / kevala jJAnAvarNI mAna // cakSu acakSu avadhi lakhi leu| kevala darzana avarana deu||6|| bheda pAMcamo nidrA jAna / nidrAnidrA chaTo bakhAna // pracalAbheda sAtamoM dhIra / pracalApracalA aSTama vIra // 7 // styAnagRddha so navamoM jAna / darza avarNI bheda bakhAna // sAMtA aura asAtA doya / yahI vedanI bheda su hoya // 8 // darzamohanI tIna prakAra / cAritramohanI do niradhAra // paddharI chanda / akaSAyavedanI nau prakAra / aru solaha bheda kaSAya dhAra / samyaka prakRtI mithyAta jAna / aru mizra mithyAta kaSAya maan||9|| -
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda sahita / dubhayAnyakaSAyakaSAyo hAsyaratyaratizokabhayajugupsA srIpunapuMsakavedA anantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnasaMjvalanavikalpAzcaikazaH krodhamAnamAyAlobhAH // 9 // nArakatairyagyonamAnuSadaivAni // 10 // gatijAtizarIrAGgopAGganirmANabandhanasaGghAtasaMsthAnasaMhananasparzarasagandhavarNAnupUrvyAgurulaghUpaghAtaparaghAtAtapodyotocchAsavihAyogatayaHpratyekazarIratrasasubhagasusvarazubhasUkSmaparyAptisthirAdeyayaza kIrtisetarANi tIrthakaratvaM c||11|| rati arati hAMsya aru zoka cIna / bhaya jAna jugupsA veda tiin|| jA udaya nahiM samyakta hoya / cau anantAna bandhIya joy||10|| jA udaya nahiM vrata deza dhAra / so apratyAkhyAnI asAra // jAudaye mahAvrata nAhiM hoya / lakha tAhi pratyAkhyAnI sujoyA11 iha yathAkhyAta cAritra bhaav| saMjvalana udayeM inako abhAva // ika eka bheda mo cAra cAra / kuha mAna lobha mAyA nihAra // 12 // lekha Ayukarma ke cAra bheva / nAraka tiryaMca manuSya deva // Audaya bhavAMtara jIva jaay| so jAno gatiko bheda bhAya // 13 // jAudayeM ika iMdriyAdi pAMca / so grahai jIva jA jAna sAMca //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtrauccairnIcaizca // 12 // daanlaabhbhogopbhogviiryaannaam||13|| AditastisRNAmantarAyasya ca triMzatsAgaropamakoTIkoTyaH parA sthitiH // 14 // saptatirmohanIyasya // 15 // lakha pAMca zarIra audArakAdi / niramANa race jo cakSu aadi||14|| bandhana pudagalako mela jAna / saMghAta su dRDhatI saMdhi mAna // saMsthAna kaho sama catusthAna / saMhanana sUtrameM chai bakhAna // 15 // saparasake bheda su ATha vIra / rasa pAMca prakAra su lkhaudhiir|| do gandha varaNake pAMca bheda / pUrvIya aguralaghuapa su khed||16|| paraghAta lakhauktapa aru prkaash| usvAsa gamana jAno akaash| upabhoga deta lakha ika zarIra / jAno su pratyeka zarIra vIra // 17 // jasa subhaga su susvara zubha svarUpa / sUkSama paryApta su thira anUpa // Adeya svayaza kIrati nihaar|lkh itara sahita daza prakRtisAra tIrthakara gotra karo vicAra / yaha nAmakarma vyAlIsa sAra // U~co aru nIco gotra doya / aba antarAyako bheda joy||19|| munidAna lobha bhogopabhoga / bIryAtarAya pada pAMca jog|| jJAnAvarNI soM tIna jAna / aru antarAyako joga maan||20|| thiti kor3A kor3I tIsa leu| senI paMceMdriya parayApta bheu / sattara koDA koDI nihAra / tithi mohani karma hiye sudhaar||21|| * apaghAta / + Atapa / udyota /
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda shit| viMzatirnAmagotrayoH // 16 // trayastriMzatsAgaropamANyAyuSaH // 17 // aparA dvAdazamuhUrtAvedanIyasya // 18 // nAmagotrayoraSTau // 19 // zeSANAmantarmuhUrtA // 20 // vipAko'nubhavaH // 21 // sa yathAnAma // 22 // tatazca nirjarA // 23 // nAmapratyayAH sarvato yogavizeSAtsUkSmaikakSetrAvagAhasthitAH sarvAtmapradezeSvanantAnantapra sortthaa| koDA koDI vIsa, nAma gotra isthiti khii| Ayukarma tetIsa, thiti utkRSTI jAniyo // 22 // sbaiyyaa| . jardhanya thitIhai bAra muhUrata, vedanikarma kahI zrutamAhIM / bhauma ru gotrakI ATha muhUrata, zeSekI anta muhUrta khaaii|| karmaudaya savipAka kaho, soI anubhava nAmako bhaavbtaayo| yathAnAma vidhi anubhava soI, soI phala zrutameM imi gaayo||23|| jAmaudayako bhoga bhayo, ika deza tA karmako nAza khaayo| seva karma prakRtiko kAraNa hai, saba kAla sabargI yoga batAyo / manabacanakAyake yoga vizeSata, sUkSama karma pradeza ghanere / Atmapradeza akAza viSai, huyaisthiti jAna su nema yaha re||24||
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtra dezAH // 24 // saddhedyazubhAyurnAmagotrANi puNyam // 25 // ato'nyatpApam // 26 // ___ iti tattvArthAdhigame mokSazAstre'STamodhyAyaH // 8 // ____ AsravanirodhaH saMvaraH // 1 // sa guptisamitidha unuprekSAparISahajayacAritraiH // 2 // tapasA nirjarA c||3|| samyagyoganigraho guptiH // 4 // I-bhApreSaNAdAnanikSepotsargAH smityH||5|| uttamakSamAmA vArjavazocasatyasaMyamatapastyAgA'kiJcanyabrahmacaryA-- saba Atamake paradeza viSai, hai naMta anaMta pradeza sukarmA / zubha Ayu nAma su gotra kaho, aru puNya su sAtA veda sukrmaa| itane chor3a su pApa kahe, iha sUtrakI rIti lakhau bhrama hartA / adhyAya su aSTama pUrNa bhayo, tattvAratha sUtra su mokSako kartA // 25 // ___ chaMda mazoka pusspmNjrii| Asravako niSedha soI saMbara batAyo guru, gupati samiti dharma anuprekSA jAniye / vAisaparISahasahita zubhacAritra jAna, dvAdazaprakAra jaina tapa yoM bakhAniye //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda shit| Ni dharmaH // 6 // anityAzaraNasaMsAraikatvAnyatvAzucyAsravasaMvaranirjarAlokabodhidurlabhadharmasvAkhyAtattvA aise nirjarA aura saMvara su jAna yoga, yogako nirodha soI gupti bhI pramANiye / sumatike bheda Age kahata hoM so tau sughara, Agamake anusAra saba rIti mAniye // 1 // caupaaii| pRthivI nirakhi gamana jo karai / iryAsamiti cita so dharai // hita mitikArI bacana rasAla / bolai bhASAsamiti vizAla // 2 // nirakha parakha AhAra ju leya / samiti eSaNA hRdayaM dhareya // dharai uThAveM bhUmi nihAra |nikssepn AdAni vicAra // 3 // mamatA kAya taje niradhAra / aiseM samiti pAMca vidha sAra // karkaza tyAga bacana badha bandha / uttamakSamA su hai guNa khaMdha // 4 // komalatA mArdavako nAma / jAna saralatA Arjava dhAma // satya bacana jagameM prakhyAta / zauca tyAga paravastu kahAta // 5 // saMyama rakSA hai SaTakAya / iMdrIpAMca nirodha karAya // anazanAdi tapa vAraha sAra / cAra dAna dhanatyAga nihAra // 6 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tttvaarthsuutrnucintnmnuprekssaaH|| 7 // mArgAcyavananirjarArtha paripoDhavyAH parISahAH // 8 // kSutpipAsAzItoSNadaMzamasakanAgnyAratistrIcaryAniSadyAzayyAkrozavadhayAnAlAbharogatRNasparzamalasatkArapuraskAraprajJA'jJAnA'darzanAni // 9 // sUkSmasAmparAyacchadmasthavItarAgayozcaAkiMcana niraparigraha vIra / brahmacarya maithuna taji dhIra // 'yahavidhi dazavidha dharma nihaar| kaho sUtrameM saba niradhAra // 7 // chinabhaMgura so anita bakhAna / azaraNa kou zaraNa nahiM jaan|| bhramaNa caturgati hai saMsAra / sukha dukha bhogata eka nihAra // 8 // jIva anya anyatva vicAra / vapu azauca puni hai nissAra // Agama karma su Asraba jAna / karma rukepara saMvara mAna // 9 // ekadeza karamani kSaya hoya / nirajara nAma kahAvai soya // | lokavicAra su lokaakaar|durlbh jJAna jAna mana dhAra // 10 // tInaratana dazadharma svabhAva / dvAdazAnuprakSA mana lAva // mokSamArga cyuta nahiM hoy| nirjara karma karai dRr3ha soya // 11 // bAIsa parISaha iha vidha jaan|ludhaa tRSA aru zIta bakhAna // uSNa aura macchara upasarga |ngn arati aru istrI barga // 12 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda sahita / nabhisAra-zAna sthA zAsana paddha bhaga turdaza // 10 // ekAdaza jinakA 12 // vAdarasAmpa rAye sarve // 12 // jJAnAvaraNe namohAntarAyayoradarzanAlAbhau // 14 // cAritramohenAgnyArati strIniSadyAkrozayAcJAsatkArapuraskArAH gamanAsana zayyA paradhAna / baca kaThora badha bandhana jAna || jAca alAbha roga su nihAra / tRNa kaMTaka isparza vicAra ||13|| nahiM mailo mana malina zarIra / Adara aura anAdara vIra || bahu tapa kiyo jJAna nahiM bhayo / aise hI darzana nahiM thayo // 14 // inako vikalpa mana nahiM lahaiM / so bAIsa parISada saha // sUkSma sAmparAya chadamasta | caudaha tIna su guNahiM prasasta ||15|| chadamasta vItarAgako bheda / dvAdaza gunadhAne muniveda || caudaha hoMya parISaha vIra / zrutameM aiso bhASoM dhIra // 16 // jinasaMjJA teramagunathAna / inake gyAraha nAhiM nidAna || cheTe sAtaveM aThayeM mAna / aura navamameM saratra su jAna ||17|| jJAnAvarNI karma subhAya / prajJA aru ajJAna kahAya // antarAya aru darzanamoha / hoya alAbha adarzana doha // 18 // / chaMda vijayA / caritramoha udayateM lakhau naganatva arati aru istrI niSadhyA / zALAka zrI vijaya
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasvAyaMsUtra / // 15 // vedanIye zeSAH // 16 // ekAdayo bhAjyA yugpdeksminnekonviNshteH||17||saamaayikcchedopsthaapnaaprihaarvishuddhisuukssmsaampraayythaakhyaatmiti cAritram // 18 // anazanAvamodaryavRttiparisaGkhyAnarasaparityAgaviviktazagyAsanakAyaklezA bAhyaM tapaH yAcanA karakasa bacana kaho parazaMsA astuti sAta su hRdyA // verdani karmaudayateM gino saba gyAraha zeSa parISa btaaii| eka samaya ika jIva virSe ika Adi unIza parISa jatAI // 19 // sauMmAyika vratta trikAla suno utkRSTi ghar3I chaha 2 sukahAI / / saba jIvaviSai sama bhAva kareM taji Arati raudra su bhAva lahAI / guNamUla aTThAisa mAhiM lagau kou doSa mu tAhiM uthApahiM jnyaanii|| chedopasthApana nAma kaho lakha sUtra vicAra su yA vidha tthaanii|||20|| hiMsAdika tyAgameM nirmalatA parihAra vizuddhI nAma khaayo| sUkSamasAmparAya kahu tAko bheda su sUkSama lobha lahAyo / / yathAkhyAta cAritra suno so Atama soI su niramala thaayo| yA vidha pAMca prakAra lakhau zubha cArita nAma su sUtra meM gaayo||21|| | upavAzI alpa ahArI hai ika do ghara gina AhAra lhaa||
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chanda sahita / ||19||praayshcittvinyvaiyaavRttysvaadhyaayvyutsrgdhyaanaanyuttrm // 20 // navacaturdazapaJcadvibhedA yathAkrama pAradhyAnAt // 21 // AlocanApratikramaNatadubhayavivekavyutsargatapazchedaparihAropasthApanAH // 22 // jJAnadaanazana avamaudarya kaho aru vrataparisaMkhyA nAma kahAvai // choDeM rasa parityAgI haiM gharasUno guphA nirajana vanavAzA / kAyakaleza zarIrako kaSTa diye iha SaTa tapa vAhara parakAzA // 22 // aba antaraMgake bheda suno SaTa tinasoM vasuvidha karma Daro hai| doSanivArana cittakI zuddhatA prAyazcita tasu nAma dharo hai|| guNagaurava AdarabhAva kareM so vinaya vRtta sAI vinaya bharo hai| rogasahita muni tinakI sevA baiyyabata tasu nAma paro hai // 23 // svAdhyAyakara jJAna baDhAvata Atama hita citamAhiM dharo hai| taji saMkalpa zarIra hai mero yaha vyutasarga su nAma paro hai|| tattvako ciMtana dhyAna kaho SaTa bheda su tapa antaraMga kaho hai| bhedai navau catu daza pana do tapadhyAna su pahile pahila Thayo hai||24|| caupaaii| nisakapaTI guruAge kahai / Alocana tasu nAma sulhai|
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasvArtha sUtra rzanacAritropacArAH // 23 // AcAryopAdhyAyatapasvizaikSyaglAnagaNakulasaGghasAdhumanojJAnAm // 24 // vAcanApRcchanAnuprekSAmnAyadharmopadezAH // 25 // bAhyAbhya 54 sAmAyika meM duSkRta hoya / karai zuddha pratikramaNa su joya ||25|| AlocanaM pratikramana su doya / tadubhaya nAma kahAvai soya // heyAya vicAra su hoya / tAko nAma viveka su joya // 26 // manabacakAya tyAga vyutsrg| bAraha vidha tapa jAna nisarga // upavAzAdi karaNa hai cheda ! saMghatyAga parihAra su bheda // 27 // isthApana dRr3hatA hai dharma / nau vidha kaho prAyazcita marma // deza jJAna cArita AcAra / inako vinaya zuddha manadhAra ||22|| vrata Acarna kare AcAra | par3heM par3hAvai pAThaka sAra || upavAzAdi suM tapa hai jAna | zaikSa zAstra abhyAsa karAna ||29|| rogAdika pIDita su gilAna / munisamUha soI gaNa mAna // ziSyasamUha dIkSita AcAra / soI kulako artha nihAra // 30 // muni yati RSi aru sAdhU cAra / yehI saMgha cAra parakAra / ciradIkSita so sAdhu bakhAna | aru manojJa mAnaniya mAna // 31 // ba zAstra kareM vyAkhyAna / bAcanA nAma tAsuko jAna ||
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda sahita | ntaropadhyoH // 26 // uttamasaMhananasyaikAgracintAnirodho dhyAnamA''ntarmuhUrtAt // 27 // ArtaraudradharmyazuklAni // 28 // pare mokSahet // 29 // ArtamamanojJasya samprayoge tadviprayogAya smRtisamanvAhAraH // 30 // aru saMdeha nivArai soya / nAma pracchanA tasuko hoya || 32 // bArambAra su tatvavicAra | anuprekSA kahiye niradhAra // zabda ucAra su zuddha karAya / AmnAya tasu nAma kahAya // 33 // para upakAra dharma upadeza | ihavidha pAMca prakAra bhaneza // do" parakAra parigraha jAna / vAhara bhItarako parimAna // 34 // dhaurI bajra vRSabha nArAca / aura bajranArAca narAca // aiso muni ika Ama darva / tathAM aura koU nirgarva // 25 // lai Alambana ciMtA chor3a | manako rokai dhyAna su mor3a // 26 55 anta muhUratakAla su dhyAna / uttama madhyama jaghana bakhAna // 36 // Arati raudra azubha do dhyAna / dharma zukala zubhajAna mahAna || | dharma zukla zivaheta du dhyAna / Artta raudra bhakkAraNa jAna // 37 // aniSTa vastu saMyoga ju hoya / tAsu nAza cita ciMtA soya || aniSTasaMyoga su Arati dhyAna / iSTaviyoga Arati cita mAna38
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvArthasUtraviparItaM manojJasya // 31 // vedanAyAzca // 32 // nidAnaM ca // 33 // tadaviratadezaviratapramattasaMyatAnAm // 34 // hiMsARtasteyaviSayasaMrakSaNebhyo raudramaviratadezaviratayoH35 AjJApAyavipAkasaMsthAnavicayAya dharmyam // 36 // zukle cAye pUrvavidaH // 37 // pare kevalinaH // 38 // pRthakatvaimanojJa bastuko ciMtana karai / roganAza ciMtA mana dharai // bhogai anAgati kAMkSA jaan|so vaha jAno Arati dhyAna // 39 // paM. catura SaSTama guNathAna / ye saba Arati dhyAna bakhAna // prANanAza aru corI jhUTha / viSayarakSanA ciMtai mUTha // 40 // raudradhyAna iha cAra prakAra / prathama Adi cauthe guNa dhAra // paMcama guNavartI taka hoya / iha vidha raudradhyAna hai soya // 41 // tatvavicArai zruta anusAra / AjJAvicaya vicayamanadhAra // karamana nAza vicAra kareya / apAyavicaya so nAma kheyaa||42|| karmaudayako jAna vicAra / nAma vipAkavicaya manadhAra // tInahiMloka vicAra nihAra / so saMsthAnavicaya manadhAra // 43 // yA vidha dharmadhyAna pada cAra / sUtramAhiM tina marma nihAra // zuktadhyAnake pAye doya / dharmadhyAnake pahile joya // 44 // hoya sakalazruta kevali jAna / "pichile kevalajJAnI mAna // .18
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ mASA chaMda maahit| katvavitarkasUkSmakriyApratipAtivyuparatakriyAnivartIni // 39 // tryekayogakAyayogAyogAnAm // 40 // ekAzrathesavitarkavIcAre pUrve // 41 // avIcAraM dvitIyam // 42 // vitarkaH zrutam // 43 / / vIcAro'rthavyaJjanayogasaMkrAntiH // 44 // samyagdRSTi zrAvakaviratAnantaviyojakadarzanapRthaktvavitarka su pahalo jAna / dUjo ekavitarka vkhaan||15|| sUkSmakriyApratipAtI jAna / tIjo bheda zukalako mAna // vyuparatakriyAnivRtti bheva / cautho zukladhyAna lakha leva // 16 // tInayogavAreke jAna / prathama zukalakI prApati mAna // ekayogavAreke nem| dvitiya zukala prApati hai tem||16|| kAyayogavAreMkeM hoya / tIjA kriya pratipAda su joya / cauthA zukala ayogI jaan| yaha paripATI sUtra pramAna // 17 // saibItarka avitarka vicAra / sakala su zrutajJAnI muni dhAra // pahile yaha do zukala nihAra / avIcAre dUje niradhAra // 50 // nauma vitarka su zruta pahicAna / yA vidha sUtra karai vyAkhyAna arthavicAra padAratha jaan| vyaMjana bacana zabda so maan||51|| manavacakAyayoga cita dharai / ikapada dujo anusarai // . -
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAN tattvArthasUtramohalapakopazamakopazAntamohakSapakakSINamohajinAH krmsho'sNkhyeygunnnirjraaH||45|| pulAkavakuzakuzIlanimranthasnAtakA nimrnthaaH||46|| saMyamaznutapratisekarai zabdatai zabdavicAra / aura yoga" yoganihAra // yahI saMkramana jAno vIra / TIkA sUtra lakhau mana dhIra // 52 // chaMda vijyaa| miyAdRSTIte samyaktI lakha tAteM su dezavratIkeM kahI hai| saMyamI sakala mahA suvratI tAteM anaMtaviyoja kahI hai // tAteM darzanamoha khipAvata tAteM upazama samikitadhArI // ina" lakha upazAMtimohake ekAdaza guNathAna vihArI // 53 // tinateM kSapaka su zreNike dhAraka inateM kSIna su moha kahai haiM / inateM lakha jinakevalike dazathAna su karma je nirjara haiM haiN| nirjarA hota asaMkhyAta guNI guNazreNI rUpa samaya prati jaano| tAko krama sUtra kaho tAbhAMti suTIkA dekha yA bhAMti bkhaano|| caupaaii| samyakadarzanadhArI munI / pAMca prakAra saMjJA tina bhanI / parigraha rahita kahe niragraMtha / tinake suno bheda aru paMtha //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bhASA chaMda sahita / vnaatiirthlinggleshyoppaadsthaanviklptHsaadhyaaH||47|| iti tattvArthAdhigame mokSazAstre navamo'dhyAyaH // 9 // uttaraguNa bhA0 nahiM bhAva / koU kSetrakAlake bhAva / vratakI pUraNatA nahiM hoya / tAteM nAma pulAka ju soya // dRDhatA mUlaguNanake mAhiM / rAga upakaraNa zarIra karAhiM // vakuzanAma jagata vikhyAta / bheda kuzIla lakhau do bhAMti // pratisevana su kaSAya kuzIla / uttaramUla dharai guNa zIla // pustaka ziSya kamaMDalu deha / inameM rAkhai bhAva saneha // uttaraguNa su virAdhana karai / pratisevana tasu nAma su dherai // haiM adhIna saMjvalana kaSAya / nAma kuzIla kaSAya kahAya / jAke kevalajyoti turaMta / aMtamuharatake uparaMta // so nirgatha jagatake bhAna / isanAtakako suno bakhAna // karmaghAtiyA nAze sabai / hoya sayogakebalI tabai // cAritra hAnivRddhisoM hoya / aise pAMca bheda muni joya // saMyama Adi ATha anuyog| tinakara sAdhana saba muniyogan uttama zruti daza pUraba kahI / kevalajJAna virAdhana sahI // saba tIrthakaravAremAhiM / pAMcau muni nigraMtha kahAMya // - -
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasvArtha sUtra mohakSayAjjJAnadarzanAvaraNAntarAyakSayAcca kevalam // 1 // bandhahetvabhAvanirjarAbhyAM kRtsnakarmmavipramokSAmokSaH || 2 || aupazamikAdibhavyatvAnAM ca // 3 // anyatra kevalasamyaktvajJAnadarzanasiddhatvebhyaH || 4 || tadananta jAna bhAvaliMgI vyavahAra / pAMcauko sau hai AcAra || lezyA o upapAda sthAna / inateM muni saba pRthak bakhAna // dohA | tatvAratha yaha sUtra hai, mokSazAtrako mUla / navama adhyAya pUraNa bhayo, midhyApatiko zUla // savaiyA | lekha mohani karma ko nAza bhayo, aru jJAna darza AvanIM jAno / antarAya ina cAra ke kSayateM, kevala jJAna su hota bakhAno baMdha hetu midhyAdi kaha, tinako su abhAva bhalI vidhi mAno / nirjarakarma samasta khire, so mokSako mUla so mokSa kahAno // paddharI chanda / upazAmaka Adi bhavyatva aMta / je cAra bhAva kSaya moha taMta aura anya bhAva kSaya sabai hoMya / kevala samyakta ru jJAna joya2
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bhASA chaMda maahit| ramUgha gacchatyAlokAntAt // 5 // pUrvaprayogAdasaGgatvAdvandhacchedAttathAgatipariNAmAca // 6 // AviddhakulAlacakravadyapagatalepAlambUvaderaNDabIjavadamizikhA vacca // 7 // dharmAstikAyA'bhAvAt // 8||kssetrkaalgtilinggtiirthcaaritrprtyekbuddhbodhitjaanaavgaahnaa kevaladarzana siddhatva jAna / ina bhedana mokSa lakhau sujaan|| yaha jIva karamakSayake anaMta / UMceko joya su loka aMta3 jirya Urddha gamanako nimita jaan| pUraba prayoga so citta ThAna // phira karmayoga rahita maan| aru karmabaMdhake kSaya bakhAna // 4 // adha Urdhvagamanako bhAba joy| je nimita sUtra bhASo hai soy|| lakhakara kumhArakI cakrarIti / pUraba prayoga jAno sumIta // 5 kara lepa tomarIpai su bhAra / jala mAhiM hoya tAko nikhAra // tava leparahita Upara tirAya / tyoM hI saMgati gata karma bhaay|| bandhana TUTata eraMDabIja / Upara uchalata mahimA lastrIja // lakha aginizikhA Upara vihAra / yoM karmabaMdhako kSaya nihAra // 7 dharmAstikAyako lakha subhAya / AkAza loka AgeM na jAya //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - tatvArthasUtrantarasaMkhyAlpabahutvataH saadhyaaH||9|| iti tattvArthAdhigame mokSazAstre dazamo'dhyAyaH // 10 // vyavahAra rUpa Araja sukSetra / aru kAla caturthama lakha pvitr||8 mAnuSagati liMga puliMga jaan| tIrthakara gaNadhara suguNa khaan|| aru yathAkhyAta cAritra dhAra / nijazakti jAna prati zudha nihAra | parake upadeza su buddhi hoya / je lahaiM mokSa saMzaya na koy|| matijJAna Adi isthiti nihAra / phira kevalajJAna lahai susAra10 zata pAMca dhanuSa utkRSTi deha / aru jaghana hAtha traya aI teha // utkRSTi samaya chaimAsa jAna / aru jaghana samaya so eka mAna lakha jaghana samaya ika siddha hoy| utkRSTi samaya zata aSTa joy|| alpakha bahula su bheda jAna / ima sAdhana siddha samUha mAna 12 dohaa| tatvAraya yaha sUtra hai, mokSazAstrako muul| davAdhyAya pUraNa bhayo, mithyAmatiko zUsa // 13 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ - bhASA chaMda shit| aba mAge mUlasUtra anusAra bhAcArya umAsvAmI vA bhASAkAra kSamA prArthanA karai haiN| akSaramAtrapadakharahInaM vyaJjanasandhivivarjitarepham / sAdhubhiratra mama kSamitavyaM ko na vimuhyati zAstrasamudre // 1 // dazAdhyAye paricchinne tattvArthe paThite sati / phalaM syAdupavAsasya bhASitaM munipuGgavaiH // 2 // tattvArthasUtrakartAraM gRddhapicchopalakSitam / vande gaNIndrasaMjAtamumAsvAmimunIzvaram // 3 // dohaa| svara pada akSara mAtrikA, jAno nahIM virAma / vyaMjana saMdhi ru rephako, nahiM pahicAno nAma // 1 // kSamau sAdhu moM adhamakoM, dhArau kSamA mahAna / zAstra samud gambhIrako, kini avagAhau jAna // 3 // caupaaii| talAratha isa adhyAya mAhiM / bhASoM munipuMgava zaka sunaahiN|| jo nara bhAva dhAri yaha paDhe / tAsu upAsa su phala lahi baDhe // 3 // dohaa| . tattvAratha isa sUtrake, kartA umAmunIza / gRddhapiccha lakSita sulakha, bandI khAmina Iza //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasvArthasUtraadhyA pahile cAralauM, pahilo jIva bakhAna / paMcama adhyAye virSe, pudagala tattva bakhAna // 5 // Azrava cha? sAtameM, aSTama bandha nidAna / navameM saMvara nirjarA, dazameM mokSa mahAna // 6 // varNana sAtau tattvako, daza adhyAe maahi| yathAzakti avadhAriyo, kiyo suno zaka nAhiM // 7 // dhAranakI jo zakti nahiM, saradhA kariyo jAna / saradhAvAna su jIvaDA, ajara amara hU mAna // 8 // tapakaranA vratadhAranA, saMyama zaraNa nihAra / jIvadayA vratapAlanA, anta samAdhi sudhAra // 9 // choTelAla yA vidha kahaiM, manabacatana niradhAra / cArogati dukhameTikaiM, karai karmagati chAra // 10 // kavinAma ThAma vrnnn| dohaa| jilA alIgaDha jAniyoM, meDU grAma su ThAma / motIlAla su pUta hauM, choTelAla su nAma // 1 // jaisavAra kula jAna mama, zreNI bIsA jAna / baMza ikSvAka mahAnameM, layo janma bhuvi Ana // 2 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA chaMda shit| kAzI nagara su AyakaiM, zailI saMgati pAya / sabakoM hita su vicAraka, bhASA sUtra karAya // 3 // udayarAja bhAI lakhau, zikharacaMda guNadhAma / tinaprasAda bhASA karI, bhASAsUtra su nAma // 4 // chaMda bheda jAno nahIM, aura gaNAgaNa soya / kevala bhakti su dharmakI, basI su hRdayeM moya // 5 // tA prabhAva yA sUtrakI, chaMda pratijJA siddhi / bhAI bhavijana zodhiyo, hobai jagata prasiddhi // 6 // maMgala zrIarahaMta haiM, siddha sAdhu vRSa saar| tinanuti manabacakAyakeM, meTau vidhana vikAra // 7 // chandabandha zrIsUtrake, kiye zuddha anusAra / mUla graMthakauM dekhakara, zrIjina hRdayeM dhAra // 8 // kuAramAsakI aSTamI, pahilo pakSa nihAra / aDasaTha Una sahasra do, sambatarIti vicAra // 9 // jaisI pustaka mo milI, taisI chApI soya / . zuddha azuddha ju hoya kahu~, doSa na dIjai moya // 10 // ..itizrIbhASA tatvArthasUtra chaMdabaMdha saMpUrNa /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhadrabAhu caritra saMskRta hindI anuvAda shit| isameM aMtima zrutakevalI bhadrabAhusvAmIkA caritra hai tathA zvetAghara aura DhUMDhiyA matakI utpattikA varNana hai / mUlagraMtha AcArya ratnanaMdikA banAyA huA hai aura bhASAnuvAda paM. udayalAla kAzalIvAla ne kiyA hai| mUla zloka nIce choTe akSaroMmeM aura bhASA Upara moTe akSaroM meM dI hai / zurU meM digambaroM aura zvetAMbaroMkI prAcInatA arvAcInatAke | viSayameM 22 pRSThameM khulAsA kiyA hai| nyochAvara caudaha AnA mAtra hI hai| paMcakalyANaka pATha bhaassaa| isameM cauvIsa tIrthaMkaroMkI samuccaya eka aura garma, janma, tapa, jJAna, mokSa, pAMcau kalyANakakI pAMca pUjA nyArI 2 haiM, jinameM eka 2 pUjanameM cauvIsa 2 argha haiM, jinake viSe bhagavAna ke paMcakalyANakakI tithiyAM aura mAtA pitA tathA kalyANaka nagariyoMke nAma diye gaye haiM / isa pAThake kartA kavi bakhatAvaralAlajI haiM / inakI kavitA kaisI manohara hai isake likhanakI AvazyakatA nahIM, kyoMki inake banAye jinadattacaritra, kathAkoza ityAdi graMthoMko jinhoMne par3hA hogA ve svayaM samajha leveMge / nyo0 chai AnA mAtra hI hai| anyapustakoMke liye hamArA sUcIpatra maMgAkara dekheM patA-badrIprasAda jaina-banArasa sittii| Hanuman
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ unnka nchana cArudattacaritra bhASA caupAI baMdha / pAThakagaNa ! jisa cArudatta sarIkhe mahApuruSakI kathAke premI # sajjanagaNa aneka prayatna karane para bhI lekhaka Adike abhAvase cArudatta caritra nAmaka pustakako nahIM prApta kara sakte the, yadi prApta bhI kara sake hoM to unako zuddha nahIM milatI thI, unhIM sajjanoM ke hita hone vAste aneka pustakoMse zuddhakara tathA bAla vRddha sarva mahAzayoMke upa yogake liye moTe akSaroMmeM chapAkara aura sundara kapar3ekI jilda baMdhavA ||kr yaha cArudattacaritra hamane bar3e prayatnase prakAzita kiyA hai| cArudattasarIkhe paramopakArI puruSakI kathAse to prAyaH samasta jainI paricita hI haiM, isaliye noTisameM likhanekI AvazyakatA nahIM hai| hama nahIM cAhate the ki isa cArudattacaritrakA aisA noTisa deM, kyoMki binA noTisa diye hI bahutase mahAzaya isakI pharamAyaza bheja rahe haiM, kintu jinako nahIM mAlUma hai ve sajana bhI isa pustakako jaldI maMgA 18 leveM isaliye noTisa diyA hai| jaldI maMgA leveMge ve hI ise pA sakeMge pIche bika jAnepara pachatAnA par3egA / nyochAvara eka rupayA / 8 anyapustakoM ke liye hamArA sUcIpatra maMgAkara dekheM. pitA-badrIprasAda jaina-banArasa sittii| PAGE1993590209080503930 SS SSSSS