Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvijayakamalakezara graMthamAlA devapuSpa 11 suM zrImahAvIra tattvaprakAza lekhaka zrImad AcArya mahArAjazrI vijayakezara sUrIzvarajI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ == = = == == === = === ( zrIvijayakamalakezara graMthamAlA , , devapuSpa 11 muM kAkAlAvAlA lAlAbhAlAbhAi che te zrI mahAvIra tatvaprakAza = Ihmisilmilindinta - lekhaka zrImad AcArya mahArAjazrI vijayakezara sUrIzvarajI === prakAzaka zrIvijyakamalakezara graMthamAlA taraphathI zA, bhIkhAbhAI maganalAla dahegAmavALA. == vIra saM. 2453. a ma da vAda vikrama saM. 1983 = AvRtti pahelI.] [ prata 2500. mUlya rUA. 08-0.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ - * * * * * dhI "sUryoprakAza" prI. presamAM paTela muLacaMdabhAI trIkamalAle chApyuM. ke. paramazA reDa-amadAvAda.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ arhanamaH prastAvanA A graMthanuM nAma mahAvIra tattva prakAza eTalA mATe rAkhavAmAM AvyuM che, ke AnI aMdara mahAvIra prabhunA mukhya siddhAMta tarike manAtA jIva, ajIva, Azrava baMdha, saMvara, . nirjarA ane mokSa rUpa tAnuM varNana karavAmaM AvelA che. AvA tatvane pratipAdana karanArA aneka graMtha chapAyela che chatAM A graMtha te badhA graMthanI apekSAe judIja daSTie lakhAyeluM che. AtmAne lakSamAM rAkhIne dareka tattvamAM AtmAnI mukhyatA rAkhavA pUrvaka te te taronuM varNana adhyAtmika daSTie karavAmAM Avela che. Aja sudhImAM tatva saMbaMdhI bahAra AvelA graMthamAM A paMktino graMtha prathamaja cheema mArI mAnyatA che. AvA graMtho Atma dRSTine vikAza karanArA ane sattAmAM rahelI Atma zaktine ja gADanArA che. prabhu mahAvIra deva jyAM jyAM vicAratA tyAM tyAM temane mukhya upadeza Aja hato ke " jIvo karmothI kevI rIte baMdhAya che ane tenAthI kevI rIte chUTe che. " A sarva hakIkata A graMthamAM hevAthI te graMthanuM nAma "mahAvIra tatva prakAza" rAkhavAmAM AvyuM che te yathArtha che. A to nizcaya vyavahAra pUrvaka babara samajavA te jJAna che. tenA upara zraddhA thavI te darzana che ane te pramANe AvatAM karmane aTakAvI pUrvanA karmanI nirjarA karavI te cAritra che. eTale lakhya jJAnarsanA jANi mahAmArga A pUrvAcArya racita sUtra e ja mokSane mArga che. te mArganuM vivaraNa A graMthamAM che. punya. ane pApane Azrava tattvamAM samAveza karavAmAM Avyo che eTale
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ : ". " nava tattvane badasAta-jAtanAM sAta prakaraNo karavAmAM AvyAM che. jJAna ane darzana thayA pachI cAritranI khAsa jarUra che eTale cAritrane kathana karanAra AThamuM prakaraNa che. tyArapachI pUrvanA prakaraNanA sAra rUpa ane sAthe keTalIka bIjI bAbatenA khulAsAvALuM sarvatattva rahasya nAmanuM navamuM prakaraNa ApIne A graMtha samApta karavAmAM Avyo che. - A graMtha nizcaya ane vyavahAra bannenI apekSA sAthe lakhavAmAM Avyo che, zuddha vyavahAranuM paNuM varNana sAthe ApeluM che, AjakAla je ekalA azuddha ane zuddha vyavahAranA graMtho lakhAyelA najare paDe che tevA vakhatamAM zuddha vyavahAra ane nizcayanA varNanavALo A graMtha jarUra upayogI thavA sAthe AvakAra dAyaka thaI paDavA saMbhava che. mULa vastu ke je pitAne prApta karavI che ane te AtmA poteja che, tevuM jJAna jyAM sudhI jIva sArI rIte jANuM zakya na hoya tyAM sudhI jIva te vastu prApta karI zake nahiM, eTalA mATe AvA graMthanI manuSyone ghaNuM. jarUra che. ane te jarUrIyAta A graMthathI keTalAka aMze pAra paDe te ThIka evI mAnyatAvALo A graMtha lakhavAne uddeza che. - A graMthanA adhikArIo satya vastunA zodhaka ane Icchaka che che. A vizvanI mehanI mAyAthI kaMTALelA ane AtmAnA akhaMDa AnaMdane icchAnArAone A graMtha temanA mArgamAM madadagAra thaze emamArI mAnyatA che. ' A graMtha meM svataMtra lakhyo nathI. emAM te prabhu mahAvIrano bodha bhareluM che. te bodha prabhu mahAvIrane upadezelo che ane pUrvanA samartha buddhimAna AcAryoe saMgrahI rAkhela che temAMthI sArarUpa bhAvArtha laIne jema sutAra ke kaDI judA judA paDelA paththara iMTa cune ane
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkaDAne eka bIjAnI sAthe joDIne ghara ke mahela ubho kare che tema meM te tene ekatra karI ahI sarala bhASAmAM mArA jevA bALa ane sahelAIthI samajI zakAya te mATe lakhela che. A graMthanI gauravatAnuM ane banAvavAnuM mAnato A badha ApanAra ane tene saMgraha karI rAkha nArate mahAna prabhu ane AcAryone maMte phakta gujarAtI bhASAmAM ane cAlu kALanA chane upagI thAya tevA rUpamAM phakta amuka AkAraja Apelo che. A graMtha bhAvanagara nivAsI zeTha kuMvarajI A * jIe sArI rIte tapAsyo che, teone zAstrIya dha vartamAna kALanA , zrAvaka vargamAM ghaNe sAre gaNAya che. teoe je upayogI sUcanAo prema bhAve karI hatI te jarUra jeTalI amalamAM mUkI che. saMvata 1982 nuM comAsuM bhAvanagara khAte thayuM, temAM maLatA vakhatane saddaupayoga A graMtha lakhavAmAM karyo che. lekhaka ane vAcakane A graMtha temanA Atma kartavyamAM madadagAra thAya evI AMtaranI IcchA che. e IcchA saphaLa thavAnI paramAtmA pAse prArthanA karIne viramuM chuM. saMvata 183 mAgasara suda 2. laDerazavijayajI bhAvanagara ''
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA. - 24 . ... ... 60 prakaraNuM paheluM AtmasvarUpa.. prakaraNa bIjuM ajava adhikAra prakaraNa bIjuM Azrava adhikAra prakaraNa cothuM karmabaMdha adhikAra" prakaraNa pAMcamuM saMvara adhikAra prakaraNa d nirjarA adhikArI prakaraNa sAtamuM mela adhikAra prakaraNa AThamuM cAritra adhikAra prakaraNa navamuM sarvata varahasya . * * -1 * * * * * * 134 .. . 187
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad AcArya mahArAjazrI vijayakezara sUrIzvara viracIta apUrva graMtha yogazAstra AvRtti 4. rezamI pAka puMThuM 2-0-0 malayasuMdarI caritra ,, , rezamI , puMThuM 1-4-0 AnaMda ane prabhu mahAvIra, pahelI , 0-8-0 zAMtIne mArga AvRtti trIjI 0-8-0 nItivicAra ratnamAlA AvRtti bIjI 0--4-0 AtmajJAna pravezIkA ke trIjI 0-3-0 zrIdharmopadeza tatvajJAna , , , 0-1-0 mahAvIra tattvaprakAza , , , , 0-8-0 Atmavizaddhi, mahAvIra sUvArakAza : " , sAthe ramI AtmAvazuddhi ** . ' nItivicAra ratnamALA re paMDAthI bAMdhelI 1-8-0 zrImad mahepAdhyAya zrI devavijyajI gaNI viracita - ApavI . * * zrIdevavida AvRtti pahelI rezamI pAku paMDuM 1-0-0 zrIrekhAdarzana , , , , , 1-00 zrIdevaloktimAlA , , , , 1-0--0 - pustake maLavAnAM ThekANuM zA. khoDIdAsa mAdhavajI The-derAsara sAme, vaDhavANa kempa. zA. sadubhAI talakacaMda The-ratanapoLamAM, vAghaNanIpaLa-amadAvAda bhAvanagaraH zrI jainaAtmAnaMda sabhA. bhAvanagaraH zrIjainadharma prasAraka sabhA. bhIkhAbhAI maganalAla talATI prAMtIja lAIna mu-dehagAma,
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka zrAvikA ratnanAM rUparekhA athavA svabAI metI u (mANeka) nuM saMkSipta caritra
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vhena mANeka (urpha meAtI) rANapura nivAsI zeTha kulaca da jezIMganAM putrI. janma saM. 1950 maraNa saM. 1991
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka zrAvikA ratnanAM jIvananI rUparekhA. sva bAi metI upharamANeka ) nuM saMkSipta caritra. athavA EvadunA vanyA e sUtra anusAra pRthvInA garbhamAM aneka gAchUpAM aNamUlAM ratno paDelAM che. temAMnAM eka ratnane 9 alpa-svalpa paricaya vAcaka ! tArAM karakamalamAM Aje mUkavAmAM Ave che. tenAM jIvananAM anukaraNIya prasaMgamAMthI cheDA paNa prazaMsanIya prasaMge tArAM jIvanamAM utArIza te tAruM jIvana paNa saphaLa banAvIza. gUjarAta aMtargata saurASTra (kAThIyAvADa) mAM Avela rANapura zahera e A nArIratnanI janmabhUmi che. A janmabhUmi. mAtA- zahera nivAsI dezI phulacaMda jesaMgabhAInAM pitA ane dharmapatnI bAI patIbAInI kukSie bAI janma saMvata. motIno janma saM. 1950 mAM thayo hato, ane tenuM nAma motIbAI ( u mANeka) rAkha vAmAM AvyuM hatuM. kramaza: bAlyakALamAM AgaLa vadhatAM zALAmAM dAkhala thayAM hatAM eTaluM ja nahi paNa gujarAtI dhoraNa bAlyajIvana ane pAMca sudhIno vyAvahArika abhyAsa karyo ane vidyAbhyAsa. dhArmika abhyAsamAM paMca pratikramaNa sudhI poMcI gayAM hatAM. bena metInAM lagna amadAvAda nivAsI jANatAM kuTuMbanA zrImAna sAkaLacaMda ratanacaMda vakIlanA putra zeTha lAlalagna ane TUMka sama- bhAI sAthe saM. 1969 mAM thayAM hatAM thayAM yamAMja vadhavya pachI durdeve dazeka mahInA pachI zeka lAlabhAIne prApti. sakhta bImArI thaI AvavAthI sadgata thayA,
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ethI mena meAtI upara bhAre Aphata AvI paDI; paNa te sahana karavAmAM teNe bhAre dhIraja batAvI hatI. Ama vaidhavya dA AvyA pachI khAi mAtAne tenA sasarA taraphathI bharaNa poSaNa nimitte rU. 8000 nI . rakama maLI hatI, tenAM vyAjamAM te peAtAne jIvana nirvAha karatA hatA. bharaNa pASaNanA prabaMdha. vaidhavya prApta thayA pachI bhAi meAtIe jIvavicAra, navatattva saMskRta ane dhA ima kanA viziSTa abhyAsa. paNa taiyAra karI. jema jema vakhata pasAra thatA gayA tema tema dharmamaya jIvana gALavA tarapha eTaluM te temanuM mana AgaLa vadhyuM ke, jethI savAra ane sAjanAM pratikramaNu, jinapUjana saMthArA upara zayana, niyame dhAravAnuM vagere vagere nitya niyame dRDha paNe vaidhavya jIvana ane nitya niyamA. te pALatAM rahyA. temanAM tAmaya ane daMDaka prakaraNa vagerenA abhyAsa karyAM, uparAMta saMskRtanA abhyAsa karavAnA vicAra draDha thatAM teno amala paNa karyo. eka zAstrI pAse teNe mArgApadezikAnA ane bhAga pUrA karyA temaja te arasAmAMja ladhu saMgrahaNI jIvana upara AvatAM jaNAvavuM joIe ke, chaThTha, aTTama, upavAsa, ekAsaNuM, eAsaNuM vageremAMthI temanuM kaMine kaMI tapa avazya hoya te DAyaja. varasItapa ane vidhipUrvaka AyaMkhIlanI ALI jevI kaThina tapasyAe paNa karI hatI. uparAMta eka paNa divasa evA nahi hAya ke je divase tee chUTA mATe khAdhuM hoya. dhanya che temanA A tapAmaya jIvanane ! bAI mAtInuM jIvana A rIte dharmanA raMgathI raMgAyaluM hAIne laghu vayamAM anuka* raNIya tAmaya jIvana.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ saiMyama aMgIkAra karavAnA ane ratha. cAturmAsa pUrUM temane mArtha saMyama (dIkSA) aMgIkAra karavA tarapha vaLyo. ethI pAlItANAmAM sAdhvI zrI kamaLazrIjI pAse cAturmAsa rahIne keTalAka khAsa abhyAsa karI lIdhA hatA. thayAM pachI dararAja ekAsaNuM karIne tIrthAdhirAja zrI siddhAcaLanI navANu yAtrA vidhi pUrvaka karI hatI ane TALI paNa jamADI hatI. uttama rIte siddhAcaLanI vidhi pUrvaka navANu yAtrA A rIte yAtrAnuM udyApana karyuM hatuM. vasIyatanAmuM ane dravyanA sadvyaya. caritramAM jaNAvavAmAM AvyA mujaba temanA sasarA tarI bharaNapeSaNa nimitte maLelI rakamamAMthI siddhAsiddhAcaLa upara caLa upara zeTha meAtIzAhanI TuMkamAM bhamatInI pati-patnInAM nAme eka derImAM peAtAnA ane peAtAnA patinA jenabhinna sthApanA. nAme lagabhaga .rUpIyA paMdarasAnA kharcejina trima sthApanA paNa karI hatI. ve A arasAmAMja temanA deha mAMdagImAM sapaDAvA pAmyA, jethI evA saMkalpa karyo ke, A mAMdagImAMthI nAdurasta tabIyata jo huM surakSita paNe ubhI thAuM teA, mAre bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karavI.dhanya che. A bhAvanAne! ane saMkalpa. bAI mAtInI mAMdagI kramazaH pratikti vadhatI cAlI ane kadAca potAnA dehavilaya thAya evA khyAla AvI javAthI bAkI rahelA rUpIyA sADAcha hajAranI rakama temaja pallAM vagerenI rakama kAdrIne zaheranA e saMbhAvitagRhasthAnI sAkSIe svahasteja potAnuM vasIyatanAmuM taiyAra karyuM. temaja rANapura, 1.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ amadAvAda ane pAlItANA vagere sthaLoe pitAnAM nimitte temAMnI rakamano vyaya karavAnuM nakkI karyuM. jUnAgaDha, pAnasara, bhoyaNI ane zikharajI vagere yAtrAnA sthaLoe dravyane vyaya karavA sAthe pitAnA tIrtha sthaLamAM pati temaja pitAnA patinA nAme maLI be ane patnInAM nAme (nivAsagraha) oraDIo yAtrALujanonA sadupanivAsa. ega mATe karAvI ApavAnI paNa noMdha karI hatI. upara jaNAvelAM dhArmika kAryomAM dravyano vyaya karavA uparAMta pAMjarApoLa, nirAzrita khAtuM, sAdhu sAdhvIne AcAryazrI vijaya vastrAdidAna, bALAzrama, jainazALA, gurUkuLa, kezarasUrinI samakSa. AyaMbIlanI oLI vardhamAna tapanI oLI ane dhArmika pustake chupAvavAM-prakaTa karavA pAchaLa paNa bAI metIe pitAnAM nANuMnI vyavasthA (te vakhatanA paMnyAsa paNa hAlamAM) AcArya mahArAjazrI vijyakezarayuri samakSa karI hatI. bAI metIne pitAne dehavilaya have najadIkamAM thaze ema lAgavAthI sarva prakAranI vastuono tyAga karyo aMta samaya ane hato. Akhare saM. 1981 nA bhAdaravA vada 13 avasAna. ne roja lagabhaga 31 varSanI bhara yuvAna vaye A nArIrane svarga tarapha prayANa karyuM hatuM. vAcaka ! dhanya che tenuM jIvana ke jeNe jIvanane saphaLa karI jAyuM che. [ samAsa. )
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM arhanamaH mahAvIra tatvaprakAza. prakaraNa paheluM. 1. Atma svarUpa. karmasaMbaMdharahita, jJAnatatva, amara, sahaja svarUpa siddha paramAtmAne, mArA AtmasvarUpanI prApti mATe huM namana - vizvamAM caitanya ane jaDa e be vastune mUkIne bIjI kAMIpaNa vastu nathI. Atma svabhAva pragaTa karavAnI IcchAvALA chae tebannenAM lakSaNe jANavAM joIe. jeo A bannenAM svarUpane paramArtha daSTie jANe che te ajIvane tyAga karI jIvatatvamAM lIna thayA che. jIvatatvamAM lIna thatAM rAgadveSano nAza thAya che, rAgadveSa dUra thatAM navIna karmo AvatAM aTake che ane pUrve baMdhAyelAM karmo ocho thaI jAya che, Ama navIna karmonuM baMdha thavAthI ane junAM karmone nAza thavAthI mokSanI prApti thAya che.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM lakSaNa. upaga e AtmAnuM lakSaNa che. AtmA pitAnI zaktine potAnI meLe tathA sAdhano dvArA prakAza kare che tene upayoga kahe che. te upayoga be prakAra che. eka darzana upaga ane bIje jJAna upayoga. darzana upayoga eTale vastunuM sAmAnya jJAna darzana eTale jevuM. jema koI dUrathI vRkSa ke manuSya dekhAya te dekhAyuM ke joyuM kahevAya paNa teTalAthI te vastunI badhI bAjunuM eTale te dravyarUpa vastunuM, te kyA kSetramAM utpanna thayeluM che, kyA kALamAM baneluM che, tene raMga, svabhAvavigere zuM che vigerenuM jJAna thatuM nathI, eTale A sthaLe darzana upaganI sAthe jJAna upaganI jarUrIyAta paDe che. eTale darzana upayogano artha AMhI eTaleja karavAne che ke vastune sAmAnya che te darzana. A upayoga keInI madada sivAya pitAnI meLe pravarte che temaja indrinI madadathI paNa pravartAvAya che. AtmAnuM zuddha svarUpa pUrNa pragaTayAthI je upayoga pravRtti kare che te taddana nirmaLa ane AvaraNa vinAne upayogI che. tene laIne AtmA ekaja samayamAM AkhA vizvane sAmAnya rIte jANI zake che. karmono kSayathI utpanna thayelA AtmAne A lAyaka guNa kahevAya che. tene kevaladarzana kahe che. karmanA kSopazamathI eTale kAMIka karmo sattAmAM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 A RRkhAyelAM rahe che tene upazama kahe che ane keTalAMka uDDaya AvelAM karmokSaya pAmatA rahe che tene kSaya kahe che. kSaya ane upazamanI ekI sAthe pravRtti thAya che tene yeApazama kahe che. A kSayApazamathI pragaTa thayelI AtmAnI upacega zaktine avadhi darzIna kahe che. A upayogathI jIva IndriyAnI madada sivAya sAmAnya rIte vizvanA ghaNA bhAgane amuka maryAdAmAM joI zake che. indriyAnemukhyakarIne AtmA vastunA sAmAnya edha kare che tene cakSudarzana ane acakSudana kahe che. ahi AtmA svataMtra kAma karatA nathI paNa indriyAnI madadathI jovA vigerenuM kAma kare che. jo indriyA rUpi hathIyAra bagaDelAM ke jokhamAyelAM hAya tA AtmAnI A jovA sAMbhaLavA smAdinI gati kuMThita thAya che--aTakI paDe che. mATeja A danane parAkSa darzana kahe che. ane upara khatAvelAM adhi ane kevadarzanane pratyakSa darzana kahe che kemake temane IndriyAnI madadanI jarUra paDatI nathI, paNa svataH te joI zake che. AMhI cakSudanamAM netrA lIdhAM che tyAre acakSu danamAM khAkInI cAra indriyA lIdhI che. tamAM manuSya jIvanamAM netrAnI mukhyatA che. AMkhA vinAnuM jIvana duHkharUpa che ane khIjI indriyA karatAM netranA viSaya ghaNA che tethI indriyAdhina sAmAnya medhavALA darzananA be bhAga pADayA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ che eka cakSudarzana ane bIjuM acakSudarzana A pAMce IndriyothI je sAmAnya bodha thAya che te cakSudarzana ane acakSudarzana che. temAM upara kahelAM avadhi ane kevala darzana meLavatAM darzana upaganA cAra bheda kahevAmAM AvyA che. vastunA vizeSa bedhane-AkArane jANanAra te jJAna upayoga che. jJAna vastunI tamAma bAjue ne bhUtakALanA vartamAnakALanA ane bhaviSyanA padArtho ane vAraMvAra badalAtA tenA paryAne jANe che, mATe ja jJAtA ane duSTI. e zuddha AtmAnuM pUrNa lakSaNa che. " A jJAna paNa svataH-potAnI meLe keInI paNa madada sivAya vastu tattvane jANI zake che temaja indriyanI madadathI paNa vastune jANe che. je pUrNa jJAna jene kevaLa jJAna kahevAmAM Ave che ane jJAnanA AvaraNa karanAra karmane sarvathA kSaya thavAthI je pragaTe che te pratyakSa jJAna che. zuddha che ane koInI madada sivAya te vizvanA sarva padArthone jANI zake che. A AtmAne lAyaka guNa kahevAya che. ane tene kevaLa jJAna kahevAmAM Ave che. " karmonA kSapazamathI pragaTa thatA jJAnane matijJAna, zratajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, matiajJAna,zrataajJAna ane vilaMga jJAna kahevAmAM Ave che, eTale tenA sAta
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bheda che. jo ke jJAnavaraNIya karmanA kSayApazamathI A jJAna pragaTe che, chatAM AtmadRSTi jAgRta thayela jIva vastutattvane tenA kharA svarUpamAM jANe che tyAre tenuM jJAna te samyak jJAna kahevAya che, ane viparIta rIte vastutattvane jANanAranuM jJAna te mithyA jJAna kahevAya che, mATe prathamanA cAra jJAna te samyajJAna che ane te pachInAM traNa jJAna te mithyAjJAna che. vastutattvanuM' kharUM svarUpa. dareka padArtho pAta peAtAnA svabhAvamAM rahelA che. tenA svabhAvamAM sayAga sabadhathI pheraphAra thatA nathI. samaiga saMbadha eTale eka padArthanI sAthe ekaja sthAnamAM aneka padArthonuM joDAine rahevApaNu* thAya che te. DhaSTAMta tarike jIva ane pudgalA-kamAM eka sAthe rahevA chatAM jIva e jaDa pudgala rUpa thatA nathI ane pudgalA te jIva thatAM nathI. AkAzamAM aneka jIva pudgalA rahyAM che te chatAM AkAza te rUpa thatuM nathI, tema te AkAza rUpa thatAM nathI. tevI rIte dehamAM AtmA rahela che chatAM deha e AtmA thatA nathI ane AtmA e dehu thatA nathI. vastunA paryAyA badalAya che paNa vastunA nAza thatA nathI. vastu te mULa dravya, te judA judA AkArAmAM gAThavAya e rUpe tenI te utpatti kahevAya, pUnA AkAranA tyAga e nAza kahevAya, chatAM A utpatti ane nAza e ane sthAne te mULa vastunI
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ heyAti kAyamaja hoya te dravya kahevAya. A dravya sAthe te dravyane svabhAva ke je koI divasa tenAthI judo na paddha zake te guNa kahevAya, ane AkAra vigeremAM pheraphAra thayA. kare te paryAya kahevAya. AvA guNa paryAyavALI vastu te dravya che. Ama eka dravyamAM guNa ane paryAya sAthe jovAmAM Ave, ane te jotAM paNa dravyane bhUlAya nahi, eja rIte Atma dravya jJAnAdi guNavALuM che. judA judA upayogo badalAvA te tenA paryA che. A paryAyanI apekSAe AtmA anitya che. dravyanI-pitAnI apekSAe nitya che. e anityamAM nityane je-bhula nahi ane nityamAM paNa anitya paryAyane bhUla nahi e vastutattvanuM kharuM svarUpa che ane tene ja samyajJAna kahe che. - pAMca jJAna te samyakajJAna che tyAre pachInAM traNa jJAna te mithyA jJAna che. mana tathA IndriyothI-IndrinI madadathI thatuM jJAna te matijJAna che. siddhAMtathI-sAMbhaLavAthI thatA jJAnane zrata jJAna kahe che. athavA zabda ane tenA arthanA, vicArane anusAre Indriya ane mananA nimitte je bodha thAya te kRtajJAna che. jJAnAvaraNIya karmanA vizeSa kSaya pazamathI ane IndriyAdinI madada vinA rUpI padArthanA thatA jJAnane avadhi jJAna kahe che, chatAM pUrNa svarUpanI apekSAe A jJAna maryAdita che ane prasaMge te jJAna cAlyuM paNa jAya che mATe te deza pratyakSa che. mananA paryAyane jANanAra
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna te manaHpavajJAna che. AmAM paNa IndriyAnI madadanI jarUra nathI chatAM te pUrNa tA nathI ane pramAda dazAmAM te jJAna cAlyuM paNa jAya che arthAt tenA upara AvaraNanA paDadA AvI jAya che chatAM te samyak jJAna che. mithyAjJAna traNa prakAre che. prathamanAM be mithyAmati ane mithyAzruta e sarva jIvAne hAya che, kemake ATaluM paNa jJAna na hAya teA te jIva ane ajIvamAM pachI taphAvata naja rahe. trIjI vibhagajJAna emAM mithyAmatizruta karatAM adhikatAtA che, te indriyAnI madada vinA rUpI dravyane joI jANI zake che chatAM vastunA kharA svarUpane tene anubhava thatA nathI, temaja mAhArathI dekhAtA padArtho je dUra dUranA tenA jovAmAM Ave che temAM aspaSTatAane viparIta dekhAvApaNuM paNa hAya che. kevala jJAna ane kevala darzana e manne jJAnAvaraNIya ane danAvaraNIya karmanA kSayathI utpanna thAya che. te sivAyanAM sAtajJAna ane traNadarzIna te karmonA kSayApazamathI thAya che. kharI rIte jJAna eka che ane darzana paNa eka che chatAM karmAMnI upAdhinA bhede bheda pADavAmAM AvyA che. A jJAna upayAga ane darzana upayeAga dvArA AtmA peAtAnI zakti prakAze che ane vizvanA sarva padArthonA viSaya kare che. arthAt sarva padArthone darzana ane jJAna dvArA jANe che ane jIve che. A AtmAnuM pUrNa svarUpa che. ATalI
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ kATi sudhI AtmAne vikAsa thAya tyAre te pUrNa vikAsa thayA samajavA. AhAranAM padArthonI apekSAe te jJAtA daSTA che paNa jyAre te aMtarmukha sthitie pote potAmAM samAI rahe che tyAre temAM akhaMDa Anada ane pUrNa sthiratA hAya che. jJAnAvaraNu danAvaraNu karmanA kSayathatAM A jJAna dana ekI sAthe utpanna thAya che te sivAyanAM jJAnAdi anukrame thAya che. jJAna upayoga te sAkArache. dana upayega nirAkAra che. jJAna upayoga stravikalpa che, darzIna upayega nivikalpa che. A banne upayAgA svabhAva ane vibhAva paNa che. mana tathA indriya dvArAe jyAre jJAna upayAganI pravRtti hAya che tyAre te vizeSa upayAga hAya che, temAM paNa zubha kAryamAM pravRtti haiAya tyAre jIbha upayeAga kahevAya che. azubha ke azuddha bhAvapaNe manAdinI pravRtti hAya che tyAre te azubha ke azuddha jJAna upayAga hoya che, ane peAtAnA zuddha svarUpanuM ciMtana heAya tyAre zuddha upayega hAya che. darzIna upayAga paNa jJAna upayoganI mAphaka zuddha zubha azubha ane azuddha hAya che, sahaja svarUpe nirvikalpa svarUpamAM pariNamI rahevAnI sthiti te zuddha upayoga che. A sthiti nirAkAra avasthAnI svarUpa sthiratAnI uttamAttama che. tevIja rIte dharmadhyAnAdi jIbhamAM pravRtti hoya te jIbha upayAga che. viSaya vAsanAdi indriyAnA viSayeAmAM pravRtti te azubha upayAga che ane raudradhyAna tIvra krodhAdi
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAravA maravAnA vicAro ane vatana ItyAdi azuddha pravRti che AmAM darzana upayoga sAmAnya che ane jJAna upaga vizeSa che. e baMnenI yathAyogya ghaTanA karI levI. zuddha pravRttithI kamanI nirjarA ane mokSa prApti. zubha pravRttithI deva manuSyanI gati, azubha pravRttithI tiryaMcanI gati ane azuddha jJAna darzana upayogathI narakanI gatilAyaka karma baMdhAya che samyakatvanA saMbaMdhathI te jJAnAdi samya -barAbara kahevAya che ane mithyAtvanA saMbaMdhathI te mithyA jJAnAdi kahevAya che. je jJAnamAM vastutavane viparIta bodha hoya che tene mithyAtva kahe che. bagIcAnAM vRkSe jema pANIthI vRddhi pAme che tema A viparIta baMdha rUpa mithyAtvathI kamarUpa vRkSe vRddhi pAme che. mehanIya karmanA be bheda che, eka darzana mehanIya ane bIje cAritra mehanIya. darzana mehanIya karma satya vastumAM zraddhA ke daDhatA thavA detuM nathI, ane cAritra mehanIya karma jANavA pramANe vartana karatAM aTakAve che. jJAna ane darzananAM AvaraNa dUra thatAM vastune vastu rUpe jANuM joI zakAya che paNa te sAthe A darzana mehanIya karma ochuM thayuM hoya teja te vAta yathArtha che evI tenA upara zraddhA AvI zake che ane te zraddhA AvyA pachI cAritra mahanI karma ochuM thatAM te pramANe vartana karAya che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ A darzana mehanIkamane udaya teja mithyAtva che. A mithyAtvanA abhigrahika, anabhigrahika, abhini vezika, anAgika ane sAMzayika ema pAMca bheda paDe che. 1 anAdi kALathI A jIvane satya vastunuM bhAna nathI ane te ne lIdhe ja te satya vastunA svAnubhavathI vegaLe rahelo che. A anAgika mithyAtva pRthvI, pANuM, agni, vAyu ane vanaspatinA eka iMdriyavALAmAM tathA vikaseMdriya ane asaMjJI paMceMdriyamAM hoya che, kemake tene tevI mithyA pravRttimAM keIe preraNA karI nathI eTale temAM te svAbhAvika che. je jIva kaI divasa u thayo nathI tene paDavAnI vAta kyAM rahI? 2. satya tatvane nahi jANanArA gurUe kaIne koI mArge preraNA karIne A jIvane dharma saMbaMdhI mithyA pravRtti karAvI hoya che. A pravRti AtmAnA zuddha svarUpanA mArgane sarala karI ApavAne badale ulaTe vadhAre muzkelI ane guMcavaNa bharyo karI ApatI hovAthI viparIta pravRtti kahevAya che. uttara dizA tarapha javAnI jarUra chatAM dakSiNa taraphane mArga te gurUoe batAvela hovAthI te jIvanuM Icchita sthAna vizeSa dUrane dUra jAya che, AvI. pravRttivALA mArgane abhigrahika mithyAtva kahe che. A mArgamAM AtmA ke paramAtmA prApta kare te dhyeya hatuM nathI paNa pAMca IdrinA viSaya, lakSamI, mAna, adhikAra, rAjyanI prApti ane devAdinI padavI meLavavAnI mukhyatA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che. rAgadveSathI bharapUra, viSaya kaSAyamAM Azakta bIjAne nigraha ke anugraha karavAnI lAgaNI vigere dharAvanArA de ane gurUo A mArgamAM madadagAra sAhAyake hoya che. teonAM kartavyo deva devIne jIvanAM baLIdAna ApavAM, jIva hiMsAvALA yajJayAgAdika karAvavA, nadIomAM snAna karavAM, vRkSane pUjavAM, ane badalAnI AzA rAkhI dAna ApavA vigere hoya che. 3 sAMzayIka mithyAtvavALAne satya vastumAM saMzaya hoya che. A sAcuM ke te sAcuM tene. nizcaya te karI zakatuM nathI. 4 anabhigrahika mithyAtvavALA. jIva badhA dharmane sAcAne sArA mAne che. sArAsAranI tattAtattvanI parIkSA karI zakatA nathI ane sone mAnI lyo sine pucha lyo ema kahI gALa oLane sarakhA mAne che. 5 abhinivezika mithyAtvavALA ja jANe bujIne asatyaprarUpaNa kare che. kharI vAta kharuM tattva samajAyA chatAM. AgrahamAM paDI javAthI leke pAse kharuM tatva kahetA nathI. pitAnI prathama kahelI asatya vAtaneja puSTI ApyA kare che. jyAM sudhI satya tatva je AtmA che tene nizcaya jIva nathI karI zakato tyAM sudhI dhaturAnA ghenavALe jIva jyAM senuM nathI tyAM senuM mAnI bese che tema te jIvanI ata. tvamAM tatvane mAnI pravRtti thAya che, ane keI ne koI mAyika padArthane mATe te satya samajIne pravRtti karyA kare che. A mithyAtva jyAM sudhI jIvamAM hoya che tyAM sudhI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ kura tenAmAM krodha ghaNA hAya che, krodhane laI kAi jIvanuM khuna karatAM tene jarApaNu dayA AvatI nathI, sAmAnA prANa jAya chatAM te peAtAnI nirdayatA cheADatA nathI, tenI AgaLa game tevI AjIjI karI chatAM tenA niSThura hRdayamAM jarApaNu sArI lAgaNI pragaTatI nathI. peAtAnA svArtha sivAya mAjazAkhane khAtara hAlatAM cAlatAM seja sAjamAM aneka jIvAnA te saMhAra kare che. ramata gamatane khAtara niya rIte aneka jIvAne te mAre che. vera virAdhane te eTalAM lakhAve che ke chevaTe maravA paDe tApaNa vera cheADatA nathI ane kAi kAI vakhata tA peAtAnA vaMzanA manuSyAne maratA maratA paNa vera levAnI pratijJA karAvatA jAya che. A mithyAtvavALA jIvAmAM abhimAna paNa eTaluM adhuM hAya che ke zuddha deva gurU ke dharmane te mAnatA nathI, namatA nathI, peAtAnI mithyA pratijJAe pUrNa karavA khIjA jIvAnA du:khanI darakAra karyA vinA mahAna muzkelIomAM utAre che. mithyA mAna meLavavA nirdoSa ne doSavALA TharAve che. lAMca rUzavate ApIne paNa meTA samudAyane vipattimAM nAMkhe che, peAtAnuM dhAryuM kArya pAra utAravA aneka jIvAnA saMhAra kare che ane jIvatAM sudhI A abhimAnanA tyAga karatA nathI. A mithyAtvavALA jIva mAyAvI ane kapaTI paNa
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 hoya che. pitAnA svArtha khAtara bIjA ane beTI rIte muzkelImAM utAre che. bAlavAmAM jude ane cAlavAmAM judo ja hoya che. potAnA najIvA svArthane khAtara evA pAza race che ke temAM bicArA buddhivinAnA bheLA ja sapaDAya che ane tenA bhege pote AnaMda kare che, majazekha. mANe che, AvI mAyAjALa te jIvana paryata mUkatA nathI. paNa khADo khede te paDe e nyAye tene badale te tene manyA sivAya raheto nathI. A mithyAtvavALA jIvamAM lebha paNa hadapAra hoya che, potAnA peTane khAtara na karavAnAM kALAdhoLAM kare che. najIvA lAbhane khAtara bIjAnA prANa jAya tenI paNa te darakAra karatuM nathI. potAnI pAse jIvana paryata na khuTe. teTalAM sAdhano hovA chatAM rAtri divasa dhana meLavavA pAchaLa prayatna kare che. anArya dezamAM jAya che. jIvahiMsA thAya tevA aneka dhaMdhAo kare che. bIjAnI vastu paDAvI levA prayatna kare che, tene mATe khunakhAra laDAIo kare che. aneka chone saMhAra temAM thAya che chatAM potAnA svArtha ADe te jIvonI jarA paNa te paravA karato nathI, pitAnA dekhatAM AvA hajAro pRthvipatie mATImAM maLI gayA e najare jevA chatAM pitAnA duSkartavyo mATe tene jarApaNa vicAra Avato nathI. nathI pite khAte, nathI bIjAne khAvA deto paNa kevaLa saMcaya karyA ja kare che. A sarva pravR
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 ttie mithyAtvanA jone lIdhe te jIva kare che. te sAthe anaMtAnuba MdhI cAre kaSAye vatA hAya che. Ama A krodha, mAna, mAyA ane lAbhanI prakhaLatA anI rahevI te mithyAtvane pASaNa ApanArI che. A sAthe viparIta bhAvanA--viparIta medhanAM kALAM pudgaleA ane malIna pariNAma rUpa mithyAtva mAhanIya, aradhAM kALAM ane aradhAM dheALAM mithyAtvanA pudgala rUpa mizra mAhanIya ane mithyAtvanAM dhALAM pudgala rUpa samakita mAhanIya te, sAta prakRtinA nAza karavAmAM Ave teA kSAyaka samyaktva pragaTe che. kaSAyanA sarvathA kSaya te AMhI thatA nathI paNa jene anaMtAnubaMdhI krodha mAna, mAyA leAla kahe che tenA kSaya AMhI thAya che. eka vakhata krodhanA, mAnanA, mAyAnA ke leAbhanA aMge evI kilaSTa lAgaNI thAyake jene lIdhe anaMta tIvra rasa temAM hoya che. arthAt krodhAdinI chellI hada temAM ghaNAMja krura pariNAma thAya che tene anaMtAnubaMdhI krodha kahe che. AvAja mAna mAyA ane lAbhanAM piraNAma thAya che tethI tene anaMtAnubaMdhI kaSAya kahevAmAM Ave che. tenA kSaya thatAM AtmAnI ujavaLatA ane dRDha zraddhA rUpa kSAyaka samakita pragaTe che. mithyAtvamAhanI, mizramehanI, samaktimAhanI rUpa darzanamehanI traNa prakRti ane cAra anaMtAnu khaMdhI kaSAya ema sAtanA upazama thAya, tenA AhAra vipAkaudaya na hoya paNa sattAmAM rAkhathI bhArelA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ gna piThe paDI rahe tene upazama samakita kahe che. Aja sAta prakRti kAMIka dabAyelI upazamelI sattAmAM paDI hoya ane kAMIka bahAra AvatI hoya tene bheLavIne kSaya karAte hoya tene kSayapazamika samakita kahe che. ' karmo ATha che jene vistAra AgaLa upara Avaze. A karmo pugala-jaDa che ane jIvanI AtmabhAna vagaranI sthitimAM rAgadveSa ane ajJAnatAvALI lAgaNIthI tene AtmA sAthe dudha ane pANInI mAphaka saMbaMdha thAya che. tene lIdhe AtmA upara AvaraNa Ave che. AmAM pariNAmanI mukhyatA che jenuM bIjuM nAma upayoga che. A zubha azubha ke azuddha upage jIva vAraMvAra pariName che, te pariNamavAthI utpanna thatA vividha vikala ane vartane, temAMthI A sarva karmanuM maMDala utpanna thAya che. AkhA vizvanI vividhatAnuM kAraNa paNa e karmo ja che. A upayogane kayA bhAve pariNumAva ane kayAbhAve na pariNamAva enI jAgRtinI kSaNe kSaNe jIvane bahuja agatyatA che. zuddha upayoga je nirAkAra darzana che, je nirvikalpa svarUpa che temAM ja zAMti AnaMda ane karma kSaya karavAnuM sAmarthya che te sivAyanA zubha, azubha ane azuddha upage jJAna upayoge ke darzana upayoge pariNamavavAthI tamAma sukha duHkhanI utpatti thAya che. jema jema A jIva
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zuddha upayoge pariNamavA prayatna kare che tema tema AtmAne vikAza vadhatuM jAya che ane jema jema zubha azubha ane azudhdha upayoge pariNamavA prayatna kare che tema tema AtmAne vikAza aTake che. aTake che eTaluM ja nahi paNa tenI adhogati paNa thAya che. zuddha upagane lakSamAM rAkhIne temAM sthiratA karI na zakavAthI zubha upage pariNamavAmAM Ave che te zuddha upayogamAM javA mATe keTalIka saralatA thAya tevAM sAdhane jIvane maLI Ave che e apekSAe zubha upayoga ThIka che. bAkI zudhdha lakSa sivAyane vizvanI mAyAne uddezIne karAte zubha upaga e bhAvI duHkhanuM ja kAraNa thAya che. a AtmA kevaDe che? AtmA jJAna pramANe che. jJAna e ya pramANe che. reya eTale jANavA yogya keIpaNa padArtha. jyAM jyAM jANavA gya padArtha che tyAM tyAM jJAna tene jANe che. Aya loka ane aleka rUpa vizva che. arthAt AkhuM vizva jANavA gya che mATe zeyanI sAthe jJAna paNa sarvatra che. jemAM A jaDa ane caitanya rahelAM che tene loka kahevAmAM Ave che ane jyAM kevaLa AkAza che, bIjA keIpaNa padArtho jyAM nathI tene aleka kahevAmAM Ave che. A kaleka e jJAnane viSaya che. arthAt jJAna tene jANI zake che mATe
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna paNa A apekSAe vizva vyApi che, kamanAM baMdhanamAMthI mukta thayelA AtmAnuM ja jJAna vizvane joI zake che. bAkI sAmAnya jIvanuM jJAnate jJAnAvaraNa karmanA AvaraNathI dabAyeluM hovAthI te amuka maryAdA pramANeja jANe zake che. je AtmAthI jJAna adhika hoya athavA AtmAthI reya-jANavA cogya padArtha adhika hoya te jJAna. ane AtmAne lakSya lakSaNa bhAva-guNa guNI bhAva naja banI zake. jJAna guNa che ane guNavALo AtmA guNa che. guNane mUkIne guNa na hoya ane guNIne mUkIne guNa na heya. Ama guNa guNIne tadrupa saMbaMdha che. bemAMthI ekane abhAva karatAM bannene abhAva thAya. ane jyAM ekanI haiyAti hoya tyAM bIjAnI paNa haiyAti hoyaja. jJAnane svabhAva jANavAne hevAthI jyAM jANavA gya padArtha che tyAM tene jANanAra je hoya te jJAna ja che. jJAnAvaraNa karmathI chuTa thayela AtmA tenA jJAnaguNathI vizvane jANI zake che. A jJAtA guNavaDe-cA jJAtA guNanI apekSAe AtmA vizva vyApI gaNAya che. jema dudhamAM nAkheluM IndranIlaratna pitAnA teja vaDe dudhane sarva bAjuethI vyApI rahe che. badhuM dudha tenI prabhAvaDe lIluM dekhAya che. lIlAza dudhamAM sarvatra vyApI rahe che tema jANavA padArtha upara-padArthanI aMdara nAkheluM jJAna-mukeluM jJAna te yamAM badhI bAjuthI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 vyApi rahe che. arthAta badhI vastune jANe che. rana eka sthaLe rahevA chatAM tenI prabhA dudhamAM vyApi rahe che tema AtmA ekasthAne rahevA chatAM tenuM jJAna sarva padArthane bodha karI le che. jema Akho rUpane-padArthane grahaNa kare che chatAM rUpasvarUpa-padAthe svarUpa AMkhe thatI nathI tema jJAna ya-jANavA yogya padArthane jANe che chatAM te padArtha svarUpa thaI jatuM nathI. dara rahelA padArthane paNuM jJAna svabhAvika rIte jANI zake che. ' ' jJAna pitAne ane parane jANe che. jema dIpaka padArthone prakAzIta kare che tema pitAne paNa prakAzIta kare che. pitAne prakAzIta karavAne bIjA dIvAnI jarUra paDatI nathI, tema jJAna bIjA padArthone prakAzIta kare che, evI ja rIte pitAne paNa pitAvaDe prakAzIta kare che. tene pitAne prakAzIta karavAne bIjA AtmAnI jarUra paDatI nathI, eTale AtmAne dharma sva-parane prakAza karavA-jANavAnuM che. jJAna ane AtmAne abheda saMbaMdha che. A jJAnAvaraNa karmanAM tamAma AvaraNe vizuddha dhyAnathI dUra thatAM, Indriya tathA manAdinI madada vaDe thayeluM kSAparAmika jJAna nivRtta thAya che ane nitya ujavaLa kSAyaka jJAna pragaTa thAya che. A sarvotkRSTa ane vyAghAta vinAnuM
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 kSAyikajJAna bhUta bhaviSya ane vartamAna kALamAM thaI gayelA, chatA ane achatA tamAma padArthone ekI sAthe jANe che ane juve che. achatA padArtho te kahevAya che ke je atIta kALamAM thaI gayA ane bhaviSya kALamAM thavAnA che. atIta ane bhAvI badhA padArtho pota potAnA kALamAM jema rahelA hoya tema vartamAna kALamAM kevalajJAnIo jANe che. je A jJAna ekI kALe ekI sAthe sarva padA ne na jANatuM hoya te te eka paNa padArthane kaI vakhata jANI na zake. kemake eka padArthamAM anaMta paryAye rahelA che te badhAne je jJAna eka pachI eka ema anukrame - jANavA mAMDe te ghaNu kALe paNa jANa na zake, mATe traNe kALanA padArthone e jJAna ekIsAthe jANI zake che. AtmAnuM svarUpa juo. IndriyonA vyApAre je jevA sAMbhaLavA vigere che tene baMdha karIne, manane saMkalpa vikalpa vinAnuM banAvI dAnI sthitimAM rahetAM je dekhAya te zuddha svasaMvedana che. pitAne potAne anubhava thAya che te AtmAnuM svarUpa che. jeo Atma vicAranA jJAna vaDe rAgAdi rahita zuddha caitanyatAne pAmyA che tevA jJAnIo potAne prApta thayelA kevalajJAna vaDeja potAnA AtmAne jANe che, tyAre bIjAo nirdoSa zrutajJAnavaDe AtmAne jANe che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre rAgadveSanI parAdhinatA vinAnuM jJAna chavAmAM vartatuM hoya tyAre AmAnA karma maLane nAza karanAra te cAritra kahevAya che. jyAM sudhI jJAna krodhAdikaSAyothI dUSita hoya che tyAM sudhI ahiMsA, satya, acArya, brahmacarya ane saMgatyAga erUpa vyavahAracAritra paNa TakI zakatuM nathI. je vakhate jJAna AtmanA svarUpamAMja samAI rahe che. arthAta jJAna AtmAkAre pariNamI rahe che, tyAre hiMsA, asatya, corI, vyabhicAra-mithuna ane parigrahAdie badhuM keNa jANe kayAe nAzI jAya che, tenI hayAti tyAM rahetI nathI paNa pAchuM jJAna viSayAkAre pariName che ke tarataja hiMsAdi ane krodhAdi badhA AvIne ubhA rahe che. A uparathI e nizcaya thAya che ke viSayAkAravRtti thavI-jJAnanuM viSayAkAre. pariNamavuM teja adharmanuM mULa che. ane jJAna AtmAkAre. pariName teja :AtmAnA svabhAva rU5 dharmanuM mULa che. jJAna darzana cAritra rUpa niraMjana AtmasvarUpanuM yegIo jyAre dhyAna kare che tyAre ja karmone kSaya thAya che ane AtmAnuM mukta svarUpa pragaTe che emAM jarA paNa saMzaya nathI. je manuSya AtmAthI parA mukha thaI paradravyamAM rAga kare che tyAre tenAmAM jJAnAdi ratnatraya-jJAna darzana cAritra TakI zakatAM nathI ane tene cAritramAM gati-pragati karanAra paNa naja kahevAya. jeo cAritranA kharA svarUpane jANavA + + '.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 vALA che te AtmAnI sAthe abheda rUpa zuddha jJAna dana cAritramAM pragaTapaNe nira Mtara pravRtti kare che. vyahAra cAritrAdi. AcAra vicAranuM jANavuM te jJAna, tattvanI rUci thavI -tattva rUcavAM te darzana-samyaktva ane tapazcaryA karavI, vratA dhAraNa karavAM te vyavahAra cAritra che. nizcaya cAritrAdi. AtmA AtmAvarDa AtmA tarapha pravRtti kare te nizcaya cAritra che. AtmA AtmAvarDa AtmAne jANe te nizcaya jJAna che. ane AtmA AtmAvaDe AtmAne jIve te nizcaya darzIna che. vyavahAra sAdhana che. nizcaya sAdhavA cAgya sAdhya che, mATe meAkSanIIcchAvALA jIvAe AtmAnuM jJAna karIne zradhdhA pUrNAMka te pramANe AcaraNa karavuM, kemake meAkSanI praptinA bIjo kAI upAya AnA jevA sarala nathI. pAta peAtAnA viSayAthI indriyone rokIne, cittane vikalpa vinAnuM banAvIne svarUpa sthiratAnA abhyAsa karanArane tattvathI AtmAnuM svarUpa spaSTa dekhAya che--anubhavAya che. AtmAnuM svarUpa kevuM haze ? te svarUpa svasa vidita che. pAtAneja potAnA medha ane
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra anubhava thAya che. tene indriyA joi zakatI na heAvAthI te indriyAtIta che. pUrNa svarUpa pragaTayA pachI te jatuM nathI. kevaLajJAna sivAya khIjI' AtmAnuM svarUpa zuM hAi zake ? arthAt te sivAya khIjuM svarUpa nathI. indriyAnI apekSA- madada vinA peAtAne peAtAnA Adha thavA-anubhava thA ane te paNa kAi vakhata nAza na thAyatema TakI rahevA te kevaLajJAna AtmAnuM svarUpa che. rAga adhana kartA che. je manuSyane AtmA sivAya anya vastumAM jyAM sudhI eka aNu jeTalA paNa rAga che tyAM sudhI pUrNa svarUpa pragaTatuM nathI, kadAca te AtmasvarUpane zAstrodvArA jANatA hAya chatAM rAgAdinA kAraNe te pA! vaDe maMdhAyA vinA rahetA nathI. utkRSTa punya adha. je manuSya peAtAnA Atma svarUpane mUkIne paMcaparameSTi -je arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhurUpa che tenI sevA kare che, tenA guNa gAya che te utkRSTa-uttama punya azva khAMdhe che, paNa peAtAnA zuddha AtmAnA dhyAna sivAya ka`nA kSaya karI zakatA nathI. AtmAthI anya badhAM paradravyane dUra karIne AtmatattvamAM rati-prIti karyAM vinA AvatAM kama rokavAne koI paNa samatha thatA nathI. A vAta
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 cokkasa che. je manuSya mokSa prApta karavAnI icchAe padravyanI-Atma sivAyanI upAsanA kare che te himavaMta parvata tarapha javAnI IcchA karIne tenI virodhI bAjue samudra tarapha prayANa karanAranA jevuM kare che ema huM mAnuM chuM, kemake te taraphanI pravRttithI tene te vastu maLavAnI nathI paNa ulaTa te tenAthI vadhAre vegaLe rahe che. je AtmA paradravyanuM ciMtana karanAra che te paradravyamAM tadAkAra thAya che ane tene prApti paNa tenI ja thAya che. je zuddha AtmAnuM dhyAna kare che, temAM ja tadAkAra thAya che, tene tenIja prApti thAya che. kemake vastumAM je guNa hoya teja pragaTe, bIje kyAMthI Ave ? - AtmAmAM kamadi nathI. jJAnAvaraNa Adi ATha karmo te pudagalanAM banelAM che. pudagale che. te AtmAmAM nathI. Indriya Adi patie te AtmA nathI. pAMca varNo, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza, ane sacitta acitta mizra zabda, ane deha e cetana nathI. zuddha sphaTikane rAtAM puSpAdine saMbaMdha thavAthI jema temAM rAtAza dekhAya che paNa tAtvika rAtAza sphaTikamAM nathI tema zarIranA vegathI AtmAne varNa gaMdhAdika kahevAya che paNa tAtvika rIte te AtmAmAM nathI. rAga, dveSa, mada, krodha, lobha, meha Adi udayika bhAvanA doSe saMsArI jIne sadA udayamAM
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiya che paNa te AtmAnA dharmo nathI. paNa jaDa pudagalanA de che. je A kodhAdi deze AtmAnA svabhAva dhama hoya te mokSa pAmelA chane paNa hoI zake, paNa tema nathI, te udayika de che. kamanI sattAmAMthI bahAra AvelA che ane bhagavAne dUra karI zakAya tevo che, mATe atmAnA svabhAvika de nathI. gati, jAti, Indriya, veda, kaSAya, anAdiyega ane guNaThANa ItyAdi paNa karmanA saMbaMdhathIja usanna thayelAM che. te jIvanuM zuddha lakSaNa nathI. A sivAya - je kSapazamika jJAnAdi bhAve che te paNa tattvathI vicArIe to vizuddha jIvanuM lakSaNa nathI. zuddha AtmAmAM karmanI malInatA jeTalA bhAge ochI thAya che te te bhAgane caDatAM guNaThANanAM nAme ApelAM che. bAkI zuddha AtmAmAM deha karmAdi kAMI na hovAthI siddhanA AtmAnI mAphaka guNaThANuM paNa nathI. samagra rAgadveSa mahAdi rahita, jaDathI bhinna, maLI ne vikAra vinAne, jJAna darzana svabhAvamaya ane janma maraNa rahita evA AtmatattavanuM jeo niraMtara dhyAna kare che teo zuddha Atma svarUpane anubhava karI zake che. Iti prathama AtmasvarUpAdhikAra: samApta ajIva adhikAra dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAtikAya, kALa
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 ane pudgala A pAMca ajIva che. jIvanA lakSaNathI ajIvanuM lakSaNa taddana juduM che. jIvamAM caitanya lakSaNanI mukhyatA che. ajIvamAM jaDa lakSaNanI mukhyatA che, jIvane jema dravya kahevAmAM Avela che tema A ajIvanA pAMce bhAgAne paNa dravya kahevAmAM Ave che. eTale badhA maLI vizvamAM cha dravyeA che. jemAM guNa ane paryAya hAya te dravya kahevAya che. " guNu paryAya vAn te dravya." e sAmAnya rIte dravyanuM lakSaNa che. guNa paryAyane drave--are te dravya. A dravyeA sattAmaya ane avinAzI che. utpatti, sthiti ane nAza ema traNa prakAre te sattA che. sa` padArthAmAM A traNe sattA vyApta che. eka paryAyane ane anaMta paryAyane dhAraNa karanArI che. utpanna thatI padArthamAM utpanna thavA rUpe sattA rahelI che. vyaya-nAza pAmatA padArthAMmAM vyaya rUpe sattA rahelI che ane ane sthira rahetA padAmAM sthira rUpe sattA rahelI che. A eka ekanI apekSAe te sattA eka rUpe paNa che. ghaTapaTADhi sarva padArthomAM te rahetI hAvAthI aneka rUpa paNa kahevAya che.sava padArthamAM te sattA eka svarUpe rahetI hovAthI eka svarUpa che ane bhinna bhinna padArthamAM bhinna bhinna rUpe rahetI hAvAthI te aneka svarUpa paNa che. eka paryAyamAM rahetI hAvAthI eka paryAya rUpa che ane padAnA anaMta paryAyamAM rahetI haiAvAthI anaMta payAya svarUpa paNa che. mULa cha dravyo kahyAM che te dravyanI apekSAe kAI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 paNa padArtha uptanna thatuM nathI tema nAza paNa thatuM nathI. dravya sadAkALa che ne cheja. payAyanI apekSAe sarva padArtha usanna thAya che ane nAza paNa pAme che. eka AkAra badalI bIje AkAra dhAraNa kare, eka upaga. badalI bIje upayoga dhAraNa kare e paryAya kahevAya che. je AkAra ke upayoga badalAge tene nAza thaze. je AkAra ke upaga dhAraNa karyo tenI upatti thaI. Ama paryAnI apekSAo chae dravyamAM uti ane vinAza thayA. kare che, chatAM te utti ane nAzanA banne prasaMgamAM je vastunuM mULa dravya che te te kAyama rahe che. pugalanA game teTalA AkAre badalAya paNa mULa dravya kAyama ja rahe che, temaja AtmAnA game teTalA upayogo badalAya paNa Atma dravya banyuM banyuM ja rahe che. dravyanI apekSAe badhAM drA avinAzI che. guNa ane paryAya vinAnuM koI dravya nathI ane dravya vinA guNa ke paryAya paNa hotA nathI. AtmAmAM rAnAdi guNa che, pudagalamAM rUpa rasAdi guNe che. dharmAstikAyamAM jIva ane puddagale jatAM hoya tene cAlavAmAM sahAya ApavAne guNa che. adharmAstikAyamAM jIva puddagalane sthiratA karavI hoya tyAre sthiratA ApavAne guNa che. AkAzAstikAmAM javapudgalane avakAzamArga ApavAne guNa che. kALamAM navAM purANuM karavAne guNa che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra7 dhamastikAya amuka jIva pudagalane gatimAM madada. ApatI vakhate je AkAra dhAraNa kare che te ja AkAra bIjAne madada ApatI vakhate hoto nathI, padArthanI jADAI laMbAI thoDA jhAjhAM vigerenI apekSAe tene pitAne AkAra pheraphAra karavo paDe che, A apekSAe tenA paryAye. badalAvyA kare che. temaja adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa dravya paNa potAnA paryAye dharAve che. uptanna thAya che, nAza thAya che ane mULa dravya TakI rahe che. A daSTie vicAra karatAM vizvamAM kaI padArtha nAza. pAmato nathI ane pitAnA paryAyamAM pheraphAra karI zake che. A apekSAe dareka padArtho nitya ane anitya kahelAM che. dravyanI apekSAe nitya-avinAzI che. paryAyanI apekSAe anitya-vinAzI che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, kAkAza, ane eka jIva dravya e cArenA pradezo asaMkhyAtA ane samAna che. ekanA be bhAga na thAya te paramANu jeTalI AkAzanI jagyAne vyApine rahe che teTalA aMzane pradeza kahevAmAM Ave che. paramANu dravya teija Adi madhya ane aMta svarUpa che. te paramANunA vibhAgo thatA nathI eTale tene avibhAgI dravya kahela che. A paramANu sAmAnya manuSyanI apekSAe atIMdriya che eTale chaghastha manuSya te paramANune joI zakatA nathI, te eTalo bArika che ke agni ke zastrAdithI tene nAza karI zakAtuM nathI. jyAre te ghaNuM ANu
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 A ekaThA thaI tenA skaMdhA baMdhAya che--sthULa rUpa dhAraNa kare che tyAre te joi zakAya che. paramANunA svarUpane ati-zayavALA nAnIe joi zake che. sAmAnya manuSyeAtA te ghaNAM bhegAM thaI sthULa AkAra dhAraNa kare tyAreja joi zake che. A pudgala paramANu anatA anaMta che. leAkAleAkarUpa AkAzanA pradezeA anaMtA che, leAkAkAzanI aMdara dharmAstikAya, adharmAstikAya, kALa pudgala ane AtmA rahelA che. AkAza AdhAra che ane AdravyA Adhyeya che-tene AdhAre raheva. vALAM che. A pAMca vyA jemAM rahe che te leAkAkAza kahevAya che ane te drUbyA jemAM nathI evA AkAza te aleAkAkAza kahevAya che. A leAkAkAza karatAM alAkAkAza anatA che. dharmAstikAya adharmAstikAya e mane A leAkAkAzane vyApine rahelA che. pudgalAnA dhA AkAzanA eka pradezathI mAMDIne asakhyAtA pradezamAM rahelA che. eka paramA rUpe hoya tyAre te AkAzanA eka pradezamAMja rahe che. ghaNA bhegA thayelA hAya tA te AkAzanA eka pradezamAM temaja sakhyAtA tathA asaMkhyAta pradezamAM rahI zake che. eka jIva leAkanA asaMkhyAtA bhAgamAM rahelA che. te jIvanA pradeze| dIvAnI mAphaka sAcA vikAza karI zake che, kevaLI samudlAtanI avasthAmAM jIvanA pradeze A AkhA lekamAM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 vyApi rahe che. samuddAta sivAya jevaDuM zarIra dhAraNa karyuM hoya te zarIra pramANe Atma pradezeA rahe che. pudgalA cAra prakAre rahelAM che. skaMdha, deza, pradeza ane paramANu, paramANuonA samUha te skaMdha tenA amuka bhAga te deza. ekanA be vibhAga thaI na zake chatAM je deza ke 'dhanI sAthe joDAyelA hoya te pradeza kahevAya che. ane te pradeza tenAthI judA paDe tyAre tene paramANu kahe. che. vastusthitie te pudgala dravya paramANu rUpaja che. tevAM aneka paramANue joDAIne AkRti badhAya che, tenA skaMdha, deza, pradeza evA vibhAgA kapAya che. bAkI vastugatie e badhAM paramANuoja che ane teneja pudgala kahevAmAM Ave che. temAM jaDatAnA guNa mukhya hAvAthI tene jaDa paNa. kahe che. suMdara AkRtie badhAine pAchI vikharAI jatAM vAra nathI lAgatI, mehakasvarUpa batAvIne thADA vakhatamAM teja pAchuM nirAzA upanna thAya tevuM udvegakAraka banI jAya che mATe tene mAyA paNa kahevAmAM Ave che. jema ghaDA vADAthI pUrNa bharavAmAM ALyeA heAya eTale dhuMvADA ghaDAmAM jema vyApI rahe tema A vicitra prakAranAM anaMta pudgalA sthaLa-vizeSa sthaLa, sUkSma, vizeSa sUkSmapaNe leAkamAM vyApI rahelAM che. AkhA leAka A paramANuthI mAMDIne sthULa padArtho-pudagalAthI bharelA che, chatAM dhumADAthI ghaDA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ o bharyo hAya chatAM bIjA padArthane pesavAnA mArga tenA aMdara rahe che tema jIvAdi padArtha A leAkamAM eka bIjAnI sAthe rahelA che. khArika pudgaleA khIjAone avakAza Ape che. paraspara praveza kare che. anyaanya maLe che, chatAM pAtapeAtAnA svabhAva teA mUkatA nathI. pudgalAne mUkIne pAMce tattvo amRtta che. temaja niSkriyapaNu apekSAe che. jemAM zabda, rUpa, rasa, gaMdha, ane sparzanI vyavasthA rahelI che te mUtta kahevAya che. je dravyanA guNA indriyeAthI grahaNa thai zake tema hAya te mUrta dravya che ane jenA guNA atIdriya zaktithI-AtmAthI grahaNa karI zakAya che te dravyane amUtta kahe che, sa'sAramAM rahelA jIvA jema anyaanya upakAra ke apakAra kare che tema A saMsAra aTavImAM bhramaNa karanArA jIvAne pudgalA paNu jIvana (AyuSya) maraNu, sukha duHkha, harSa zAka, rUpe upakAra ne apakAra kare che. A vyavahAra dRSTie upakAra ke apakAra che. nizcaya daSTie vicAra karatAM pAtapAtAnA svabhAvamAM magna thayelA padArthomAMthI koipaNa kAI ne kAI kALe kAMI paNa karatA nathI, arthAt tenA svarUpamAM kAMi paNa pheraphAra karI zakatA nathI. jIva jyAre karma bhAgave che veDhe che tyAre kama vadyutAM zubhAzubha pariNAma thAya che te zubhAzubha bhAvathI AkarSAyelAM zubhAzubha bhAvamAM joDAyelAM pudgalA 9
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 kama paNAne prApta thAya che--kapaNe pariName che ane te jJAnAvaraNAdi ATha kamAM vheMcAI jAya che. A zubhAzubha mana vacana kAyAnA ceAge-zakti sAthe kaSAya je krodha mAna mAyA lAla bhaLe che. A kaSAyavALAM riNAmeA karmone kheMcI lAve che. jo kaSAyA tema dAkhala na thAya--madadagAra na thAya te teTalAM badhAM karmo ekalA mana vacana kAyAnI zaktithI kheMcAi AvatAM nathI. jJAnAvaraNu, danAvaraNu, vedanIya, mAhanIya, AyuSya, nAma, gotra, ane aMtarAya A AThe kamo che. Ane vistAra AzravanA vicAra vakhate Avaze. A AThe karmo jaDa pudgaleAja che, paNa jIvanI sAthe maLyA pachI te mahu aLavAna thai paDe che. vakhata Avye AtmAnI mahAn zaktine thADA vakhata mATe kuMThita-azakta manAvI de che. jIva bhAvanA kartA che. karmInA udmayathI je jIvanA zubhAzubha bhAva--pari NAma thAya che te bhAvanA kartA jIva che, karmInA udbhayathI rAga dveSAdvi vibhAva AtmAmAM utpanna thAya che tene laina AtmA rAgI-dveSI vigere kahevAya che. A bhAvanA ka jIva che paNu karmanA karyAM nathI. jema vividha prakAranAM paramANuo peAtAnI meLeja skaMdhapaNAne pAme che, kemake paramANumAM snigdhatA-cikAzapaNAnA guNa rahelA che tene laIne tevAM sajAtiya ane vijAtiya paramANuonA jaththA *
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra tenA tarapha kheMcAI AvIne skaMdharUpe pUla bhAve saMgraha thAya. che. enI sAthe, be, traNa, cAra, saMkhyAtA asaMkhyAtA ane anaMtA Azuo maLIne pitAnI meLe ja skaMdha rUpe pariName che tema jIvanA zubhAzubha pariNAmamAM paNa rAga dveSanI lAgaNIo rUpa cikAza rahelI hovAthI te cikAzanA tarapha pudagala paramANuo-karmane yogya pagalene jaze svabhAvika kheMcAI AvIne te zubhAzubha pariNAmenI sAthe saMbaMdhamAM AvIne karmanI sAthe joDAIne karma rUpe pariNamI bIja rUpe Atma pradezanI sAthe sattAmAM jamA thAya che, ane tenI paripakava dazAe bhegavavAne yogya vakhata Avye tenAM zubhAzubha vipAke udaya Ave che. e uparathI e nirNaya thAya che ke pudgalene karmasvarUpe pariNAmavavAmAM anya jIvAdi kAraNo nathI paNa zubhAzubha pariNAmonI sAthe saMbaMdha thatAM te pudagale ja kamarUpe pariNamI jAya che. je A pudagalene karmarUpe pariNamavA na devAM heya te. zubhAzubha pariNAmane jIve karavAM na joIe, pachI kAraNa vinA kArya thaze nahi. Ama karmanAM ANuone AtmAnI sAthe saMbaMdha thAya che chatAM cetanA-jIva kaI vakhata karmapaNAne prApta thata nathI tema karma paNa caitanya bhAvane prApta thatAM nathI. pita pitAnA bhAvamAM jIva pudgala ane alagaja rahe che..
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 vyavahAre jIva karmane kartA che. kAraNa be prakAranAM che, eka upAdAne kAraNe bIjuM nimitta kAraNa jevuM upAdAna kAraNa hoya tevuM ja kArya thAya. kemake jyAM sudhI kArya banyuM rahe tyAM sudhI upAdAne kAraNe abheda bhAve tenI sAthe ja rahe che. upAdAna eTale mULa kAraNa jema ghaDAnuM upAdAna kAraNa mATI che. mATInAM jeTalAM kAryo thaze-ghaDA, mATalAM, hAMDalA, tAvaDI, katharoTa, kuMDAM vigere-te sarvamAM tamane mATIja mATI dekhAze, te kuTI jaze te paNa mATI ja rahevAnI, A upAdAna kAraNa kahevAya che. have ghaDe banAvavAmAM nimitta kAraNa kuMbhAra, cAkaDa-cakra, derI vigere che paNa teonI haiyAti A mATInA ghATa banyA rahe tyAM sudhI rahe ke na paNa rahe, kemakenimitta kAraNa kArya thayA pachI nAza pAme tepaNu kAryoe nAza pAmavuM ja joIe e kAMI niyama nathI. AnuM nAma nimitta kAraNuM che. upAdAna kAraNamAM te e niyamaja che ke kAryanA Ae aNumAM upAdAne kAraNe abheda rUpe vyApaka thaI rahevuM ja joIe. Ama heya teja upAdAna kAraNa thaI zake che. have ApaNe mULa vAta upara AvIe. karmanuM upAdAna kAraNa AtmA nathI paNa nimitta kAraNa che. je karmanuM upAdAna kAraNa AtmAne mAnavAmAM Ave te AtmA caitanya che ane karma jaDa che, chatAM tenuM upAdAna kAraNa AtmA mAnIe
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 tA karmane paNa cetana mAnavAM paDaze. vaLI AtmAthI karmo alaga thai zake che ta thaze nahi', kemake upAdAna kAraNa abheda rahe che te juduM paDI zakeja nahi. ane karma te judAM paDe che te vAta pratyakSa anubhava gamya che. karmo bhAgavA cA pachI judAM paDI jAya che mATe jaDakonu caitanya AtmA upAdAna kAraNu thai zakeja nahiM. jo AtmAnuM upAdAna kAraNu karma mAnA tA jIvane acetana paNuM prApta thaze. kemake upAdAna kAraNuja jaDa hAvAthI jIva paNa jaDa thaze, mATe karma AtmAnuM upAdana kAraNa thaI zaktuM nathI. A pramANe je cetananuM upAdAna kAraNa jaDa ane jaDatu upAdAna kAraNe cetana mAnavAmAM Ave te cetana ane jaDa dravyanI bhinnatA-vizeSatAnA abhAvarUpa doSa paNa sarvathA dUra na karI zakAya tevA prApta thaze. AthI e nizcaya thayA ke ku MbhAra ane cAkaDA Adi nimitta kAraNA mATIthI jeTalAM dUra ane judAM che teTaleAja AtmA karmothI judo ane dUra che. kuMbhAra vAsaNAmAM nimitta kAraNu rUpa heAvAthI, tathA tene vAsaNAmAM potApaNAnI lAgaNI hAvAthI vAsaNA vecavA ke vAparavAthI ke nAza pAmavAthI tenA mULa rUpa harSa zAka ke lAbhanI asara tene thAya che, tema jIvane te nimitte harSa zAka karavA paDe che. ethI e niNa ya thayA ke karmI AtmAthI judAM che, jaDa rUpa che ane te alaga karI zakAya che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva ane karmane anya anya saMbaMdha. sarAgI jIvano Azraya laIne pudgalo karmapaNAne pAme che, tema jIva paNa karmone Azraya laIne sarAgIpaNane prApta thAya che. AtmabhAna bhUlI karmanA udayane laIne jIva rAga dveSa paNe pariName che te vakhate A vizvamAMthI tene lAyaka pula AkaSaIne jIvanI sAthe sabaMdha kare che. rAgadveSanA nimitte pugale karma rUpe pariName che, ane jyAre pugalo karma rUpe pariName che tyAre jIva karmanA nimitte rAgadveSI thAya che. A pramANe vicAratAM 'rAgadveSAdi bhAve karma kare che te pachI jIvane karmano kartA kema kahevAya? arthAt naja kahevAya. nizcaya daSTie AtmA pitAnA Atmika bhAvane -pariNAmane mUkIne bIjuM kAMI karatA nathI. je kArya kare te kartA. rAgadveSa karma kare che mATe katto paNa te rAgAdija kahevAya. karmathI rAgAdi bhAva utpanna thAya che ane rAgAdi bhAvathI karma utpanna thAya che. Ama bhAva ane karmanuM anya anya kartApaNuM che. je vakhate bhAva, karmane kare che tyAre kartA bhAva che, ane je vakhate karma, bhAvane kare che te vakhate karma kartA che. A pramANe bhAva kartA ane karma che. ane karma paNa kartA ane karma che. vyavahAra dRSTie kartA jIva che. jema padAti subhATee jIteluM yuddha rAjAe kahyuM ema
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya che tema rAgadveSAdie karAyeluM karma, jIve karyuM ema kahevAya che. nizcaya draSTithI vicAratAM yuddhamAM vijaya meLavanArAM sainyanAM manuSya che, chatAM vyavahAre rAjAne vijaya kahevAya che, ema vAstavika rIte te karmanA karavAvALA krodhAdibhAve che chatAM vyavahArathI karma kartA jIva kahe. vAya che. tAtvika daSTi. udArika, vaikiya, AhArika, tejasa ane kAmaNa A pAMca zarIre, vajISabhanArAcAdi zarIranAM cha saMghayaNe, samacorasa Adi che zarIranA saMsthAne, manuSya devAdi cAra gati, ekendriyAdi pAMca jAti vigere pudgalanA karmathI upanna thayelA vikAre che. te caitanya rUpa nathI paNa jaDa pagale che. - mithyAtva, sAsvAdana, mizra, aviratisamyaSTi dezavirati, amara, apramatta, apUrvakaraNa,anivRttikaraNa, sUkSma saMparAya, upazAMtamaha,kSINameha ane sagIkevalI A tera guNa ThANAM pudgalika che ane karma prakRtinI vRddhi hAnIthI banelA che. karmanI prakRti-bheda pudgalika che. tethI unna thayelAM guNasthAno paNa pudgalika che. mithyAtvAdi guNasthAne karmanI prakRtithI banelAM che, kemake guNasthAnanI uttimAM mehanIya karma ane anAdi kAraNa che. prathamanA cAra guNa sthAne darzana mehanIya karmanA nimittathI banelA che. pAMcamAthI bAramA guNa sthAna sudhInAM guNasthAne cAritramehanIya karmanA udayathI ba
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 nelAM che. teramuM guNasthAna manAdi vegone laIne TakI raheluM che, mATe te badhAM pudgalikaja che. cidamAM guNasthAnamAM manAdicogane abhAva che, mATe te pugalika nathI. vicAra be draSTithI karAya che. Atmika draSTithI ane pudgalika draSTithI. AtmA zuddha svarUpa che, kamarahita che, e draSTi nizcayanI che ane te tAvika che. te draSTie vicAra karIe te je je guNasthAnamAM AtmAnI pUrNatAmAM ochAza lAge che tyAM tyAM vicAra karatAM samajAya che ke teTale karmabhAga-malInatAvALo bhAga pugalane che. amuka prakRtinI sattA ke udaya jyAM hoya te amuka guNasthAna kahevAya, eTale karma prakRtino udaya ane karma prakRtinI sattA, A malInatA AtmAnA gharanI nathI paNa pugalanA gharanI che eTale zuddha sattAvALI nirmaLa draSTie A badhAM tere guNasthAne jaDa prakRtine laIne banelAM che ema samajAyA vinA nahiM rahe. - pudgalika draSTithI vicAra karavAmAM Ave te A guNasthAne A karma ochuM thayuM eTale AtmaguNa pragaTA. ema AgaLa jema jema vadhavAmAM Ave-AgaLanAM guNasthAne prApta thatAM jAya tema tema karma pudagale ochAM thatAM jAya ane AtmaguNa pragaTa thatuM rahe, ema caMdame guNasthAne badhAM kAme nAza pAme ane pUrNa Atma svarUpano vikAza thAya. A daSTie guNasthAnakane guNarUpa-AtmAnA vikAsarUpa vyavahArathI mAnIe to te yogya che. ane sthAne
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 apekSAvAda lAgu pADavAthI kharAkhara vastu svarUpa samajAya tema che. jee deha tathA caitanyane eka mAne che tee guNasthAnane jIva rUpe kahe che, paNa je viveka jJAnamAM praviNa che te guNasthAnAne jIva kahetA nathI. kAi za`kA kare che ke guNasthAna jIva svarUpa nathI, tA te te guNasthAnanI stuti kema karAya che ane te te guNusthAnamAM rahelA munione vaMdana kema karAya che ?' uttaramAM kahevAnuM ke-chaThThA pramattaguNasthAnathI munipaNAnI zarUAta thAya che, tethI jIva ema jANe che ke chaThThA Adi guNu sthAnA muniene hAya che ane tethI munione vaMdanA karAyache.' ane tenI upAsanA paNa karAya che. AMhI vicAra karavAnuM eche ke guNasthAna AdhAra che ane teneA dhAraka jIva Adheya che eTale guNasthAna AtmAnuM zuddha svarUpa nathI,ta guNu sthAnane AtmA sAthe abheda nathI paNa apekSA e bhedache-jIvathI guNusthAna katha Mcit bhinna che. AMhI vizeSatA e che ke A vaMdanA jIvane jIbha upayAganuM kAraNa che. vaMdanA karanArane zubha upayAga te vakhate hAya che, ane A zubha pariNAma jIvane vidhavidha prakAranA saMsAra sukhanA kAraNarUpa punya Ape che. cakravati, indra, tIrthaMkara pada AdinI prAptimAM mukhya kAraNa punyache.A punyanI prAptimAM mukhya kAraNa zubha upayeAga che ane jIbha upayAganuM kAraNa A munine karAtI vaMdanA vigere che. eTale pramattAdi guNasthAneAne karAtI vaMdanA sAMsArika yA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 39 NanuM kAraNa che. te nirarthaka te nathI ja. paNa tethI nirAbAdha sukha zAMtivALA mokSanI prApti thatI nathI, tene mATe te zubhAzubha baMne prakAranAM baMdhano nAza kare joIe ane zuddhacipa AtmAnuM dhyAna karavuM joIe. kevaLa guNasthAnanI vaMdanAthI jIvane vItarAga svasaMvedanatAvALuM sukha prApta thatuM nathI e kahevAno Azaya che. jema mIyAnanuM varNana karavAthI khaDjhanuM varNana thatuM nathI, thayuM manAtuM nathI, tema acetana dehanI stuti karavAthI jJAna svarUpa AtmAnI stuti thaI na ja gaNAya, jema khathI phADavuM cIravuM kApavuM Adi kArya thAya che te mIyAnathI thatuM nathI, mATeja mIyAnathI khaDjha judAM che. tethI mIyAnanuM varNana karavAthI khaDjhanuM varNana thatuM nathI. tenI mAphaka sAta dhAtuvALuM zarIra acetana che, tenA varNanathI AtmAnuM varNana thatuM nathI. jJAna lakSaNavALa AtmA cetana che te cetananuM kAma jaDa zarIra karI zake nahiM tethI dehanI stutithI AtmAnI stuti na manAya paNa AtmAnI stutithI AtmAnI stuti manAya. -- jenI pratIti thavA chatAM paNa je kaI vakhata pratIta thatuM nathI te tenAthI sarvathA bhinna che. jema rasathI rUpa bhinna che. zarIranI pratIti thavA chatAM caitanyanI pratIti thatI nathI mATe deha caiitanyathI juduM che. paNa jJAna lakSaNathI AtmA judo nathI. je deha rU5 AtmA manAya te dehanI pratIti thAya che te vakhate AtmAnI pratIti thavI joIe
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 te thatI nathI. rasanA pratIti kALamAM rUpanI pratIti thatI nathI,eTale rasathI rUpa juduM che tema zarIranI pratItithI AtmAnI pratIti thatI nathI mATe zarIrathI AtmA bhinna che. jJAna AtmAnuM lakSaNa che tethI jJAnanI AtmAthI bhinnatA nathI, jJAna svarUpa AtmA che. indriyA vaDe je dekhAya, jaNAya, ane anubhavAya te sarva AtmAthI bAhya che, juduM che, vinAza pAmanAra che. ane acetana che. jyAre AtmAnA meAkSa thAya che tyAre rAgadveSa AdinuM svarUpa kAMi rahetu nathI, mATe A sa pugalika acetana che. jema vAdaLA ADe AvavAthI vAdaLAne lIdhe sUmAM aneka prakAranA vikArA jaNAya che tema rAgadveSa meha mada Adi je je vikArA AtmAmAM dekhAya che te te sarva vAdaLAnI mAphaka karmanI upAdhithI utpanna thayelA che. sUrya akhaMDa tejanA puMja rUpa ane prakAza svabhAvavALA che chatAM tenI ADe vAdaLA AvI javAthI tenA teja ane prakAza guNumAM AchAza ane anya vikAza dekhAya che, jyAre vAdaLAM khasI jAya che tyAre sUrya potAnA mULa svarUpe che tevA dekhAva Ape che, tema AtmA prakAza svarUpa che chatAM karmanAM AvaraNAthI nara nArakAdi gati jAtimAM rAgadveSa ajJAna rUpe dekhAya che, te sarva karmanA vikArA che AtmAnA nathI, te dUra thatAM AtmA pUrNa svarUpe prakAze
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 che. A uparathI nirNita thAya che ke rAgAdi bhAve| karmathI utpanna thanAza che, AtmAnA gharanA nathI. seAnuM khANunI aMdara mATInI sAthe lAMbA vakhatathI hAya che chatAM saiAnuM e mATIrUpa thatuM nathI ane mATI sAnArUpe thatI nathI, tema jIvane karmanI sAthe anAdi saMbaMdha hAvA chatAM jIva karma paNAne prApta thatA nathI, ane karma jIvapaNAne prApta thatAM nathI. sAcuM sukha AtmAmAM che, kanA abhAvavALI dazAmAM che. AtmA pote kama upAna karatA nathI paNa rAgadveSAdi bhAveAthI karma utpanna thAya che mATe rAgAdibhAva ane karmone ApasamAM kArya kAraNu bhAva che, AtmAne tathA karmone kArya kAraNubhAva nathI. zAstronI aMdara karmanA udayathI utpanna thayelA udayika, upazamaka ane kSayApazamika bhAvA vividha prakAre varNana karelA che te badhA bhAveA apekSAe acetana-jaDa che. je bhAvA--lAgaNIo kanA upazama thavAthI thAya te upazamaka bhAva che. karmonA kSayathI je bhAva pragaTe te kSAyikabhAva che. kamanA kSaceApazamathI je bhAva pragaTe te kSayApazamika che. karmanA uddayathI je bhAva thAya te uyika bhAva che. ane jemAM karmonA upazama, kSaya, kSayApazama ke udaya. kAraNarUpa na heAya ane je jIvanA svabhAvathIja thAya te pariNAmika bhAva che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 je lAgaNIo bIjI lAgaNInA maLe dakhAyelI rahe, bIjI lAgaNI vidyamAna heAya tyAre pragaTa na dekhAya te upazama che. jema agni ke dIvAdikanA prakAza. agni upara zakha nAkhavAthI ke dvIvA upara bIjI kAi vAsaNu Adi vastu DhAMkI devAthI tenA prakAza ke garamI dakhAyelI rahe che paNa tenA nAza thatA nathI, tema amuka prakAranA uttama pariNAmanA khaLe keTalIka kanI prakRtie te vakhate udyayamAM AvI peAtAnA prabhAva jIvane batAvI nathI zakatI te upazama bhAva che. meAhanIya karmanI prakRtinAja upazama bhAva thAya che, tethI upazamasamyaktva ane upazamacAritra pragaTe che. dana mAhu ane cAritramAha e bannene vizuddha pariNAme dabAvI zakAya che. manuSya jema bIjA kAmamAM pravRtti karatA hAya ane temAM Azakta hAya tyAre peAtAnI sArI ke kharAba AdatAne thADA vakhatane mATe jema bhUlI jAya che, tema sArA vicAre ke sArA sahavAsanA kAraNe jIva A banne prakRtine dabAvI zake che, paNa tenA kSaya thayA na heAvAthI tevI pravRtti ke tevA nimittanA abhAve ane tenI virodhI pravRttike virodhI nimitto AvI maLatAM pAchI. te prakRtie sattAmAMthI khAdvAra AvIne potAnA prabhAva batAve che eTale A upazama bhAvapaNu karmanI prakRtinA aMge hAvAthI te caitanya svarUpa nathI. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna,
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 matiajJAna, kRtaajJAna, vigajJAna, cakSudarzana, acakSu darzana, avadhidarzana, kSayapazamika bhAvanA dAna, lAbha, bhega, upabhega,vIrya, kSayopazamika bhAvanuM samyaktva, sarAgacAritra, ane dezavirati, A aDhAra prakRtie zapazamabhAvanI che, AmAM udaya Avela karmane kSaya thAya che ane udaya nahiM AvelI prakRtione upazamAvavAmAM Ave che. athavA vipAkadvArA te prakRtio bhegavavAmAM AvatI nathI paNa pradeza dvArA tene upabhoga karAya che. jema agni upara rAkha nAkhIne agni bhAravAmAM Ave che tethI bAhArathI agni dekhAto nathI eTale upazama che paNa tenI bArika varALa dvArA agninI uSmA-garamI bahAra Ave che, tema amuka karmanI prakRti vipAka dvArA gavavA gya dabAyelI rahe che ane pradeza dvArA te bhegavAya che mATe tene kSapazama bhAva kahe che. AmAM paNa prakRtine dabAvavA ke kSaya karavAnI ja vAta hovAthI A bhAva paNa pudgalika che, cetana nathI. deva, manuSya, tiryaMca ane nArakI A cAragati, krodha, mAna, mAyA ane lebha A cAra kaSAya, strIveda, purUSada, napuMsaka veda A traNa veda, mithyAtva, ajJAna, asaMyama, asidhatva, kRSNa, nIla, kApata, teje, padma ane zukala A cha vezyA. A ekavIza udayika bhAvanI prakRti che. je gatimAM jIva jAya tyAM tene egya A ekavIza prakRti mAMhelI prakRti udayamAM AvyAja kare che. AmAM paNa
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma prakRtine udaya ja hovAthI A bhAva paNa acetana prakRti janya hovAthI jaDa bhAva che cetana bhAva nathI. darzana ane cAritrameha kSaya thavAthI pragaTa thayela kSAyikasamyaktva ane kSAyicAritra rUpa AtmAnI nirmaLatA, jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNanA sarvathA kSayathI pragaTa thayela kSAyika (kevaLa ) jJAna ane kSAyika (kevaLa) darzana, aMtarAyakarmakSaya thavAthI pragaTa thayela kSAyika bhAvanAM dAna, lAbha, bhega, upabhoga ane kSAyika virya, e cAra ghAti karmane sarvathA kSaya thavAthI pragaTa thayela anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta AnaMda ane anaMta vIrya e AtmAnA guNe hovAthI e cetana bhAva che. ane chevatva-jIvapaNuM, bhavyapaNuM, abhavyapaNuM A traNa pAriNamika bhAva che. A bhAva jIvanA svabhAva bhUta che eTale bhavyamAM bhavyatva ane chevatva, abhavyamAM abha vyatva ane jIvavA e sadA sAthe pragaTa rahetA hovAthI e traNa bhAva paNa cetana che. bAkInA badhA bhAve acetana jaDa che, nimittasaMgathI saMga saMbaMdhe Ave che ane tene jIvathI viyega-judApaNuM paNa thaI zake che mATe te ajIva che. A badhI hakIkata jaNAvIne kahevAne Azaya e che ke jIva tatvathI ajIva tatva sarvathA bhinna che e barAbara jANavAnI jarUra che. A prakRtiomAM vividha prakAranA suMdara
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke asuMdara vikAro-pariNAme jaNAya che chatAM te sarva jaDa che, pugalanA dharma che, tene je barobara tenA mULa svarUpa sAthe eka karavA sudhI jANato nathI te vyavahAre cAritravAna hoya chatAM nirdoSa zuddha AtmA je paramAtma svarUpa che tene pAmI zakato nathI. A pravRtio keTalIka te evI che ke AtmAnA jevA dekhAva kare che chatAM te pugaLaneja vikAra che, te barobara lakSamAM rAkhavAthI jaDa cetanyanuM vivekajJAna barAbara thaI zakaze. iti ajIva adhikAra. Azrava adhikAra AtmA jyAre pitAnA nirmaLa zudhdha upagarUpa Atma svarUpamAM rahe che, tyAM sudhI zubhAzubha kaI paNa karma baMdha thatuM nathI paNa te zudha svabhAvane bhUlIne zubhAzubha upage pariName che tethI navIna baMdhananI zarUAta thAya che, eTale zubha ane azubha upayogamAMthI kane janma thAya che. A zubhAzubha upaga mana vacana ane zarIrane pravRtti karAve che eTale sAmAnya rIte zubhAzubha upayoga, mana vacana ne zarIra upara adhikAra jamAve che tethI te pramANe manaAdinI pravRtti thAya che A pravRttine lIdhe karma baMdhanane lAyaka pagale AtmA tarapha AkarSAya che. karmanuM bIja zubhAzubha upagamAM che paNa te upaga jAte pravRtti karI zakato nathI eTale hathIyAra tarike mana vacana kAyAne vApare che. jema
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakti manuSyanA hAthamAM che chatAM hathIyAranI madadathI te zakti vAparIne bIjAne bacAva ke nAza te karI zake che, tema mana AdimAM upayoga bhaLIne manAdine pravRti karAve che, chatAM hajI temAM pUruM baLa pragaTa thatuM nathI, eTale e manAdinI sAthe mithyAtva, avirati ane krodhAdikaSAya bhaLe che. A cAra hetuothI vizeSa prakAre karmane saMgraha jIva kare che. A mithyAtvAdi cAra AvyA eTale temanA nAyaka-rAjamAM moha, ajJAna vigere paNa pragaTa thAya che, have jIvanI muzkelI vadhe che, vizeSa prakAre te potAnuM svabhAna bhUlate jAya che. pitAne ane pArakAne viveka-satyAsatyane nizcaya karavAnI zakti te gumAvI bese che. AtmAmAM anaMta zakti che, te AkhA vizvane prakAzaka che, AkhA vizvane dhrujAvavAnuM baLa tenAmAM che, paNa te badhuM zuddha upagamAM hoya tyAre ja. e vijayizikharathI nIcA paDayA pachI karmane Adhina tenuM jIvana thaI jAya che, eka bhUla hajAre bhUla upanna kare che, tema have AgaLa vadhavAne badale te pAcho haThate jAya che. karmanuM jALuM ukelavAne badale have te jALAmAM vadhArene vadhAre sapaDAte ane zuMcavA jAya che. bakarAnA TeLAmAM raheluM siMhanuM baccuM pitAne jema bakarUM mAnI sAthenA bakarAonA jevI pravRtti kare che, tene pitAnI jAta ke baLanuM bhAna nathI rahetuM, tema AtmA A karmanA ke ajJAnatAnA TeLAmAM bhaLIne pitAne purUSa, strI, pazu, bALaka, nAlAyaka, azakta vigere mAne che ane e karmanI prakRtio
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 je je udayika bhAve lAvI Ape che temAM Azakta banIne tadAkAra rUpe pariNamI tene anubhava le che, e anubhava levAmAM rAgadveSa kare che, e paravastune saMgraha kare che, tene pitAnI mAne che, te mamatvane lIdhe keIne ApatA nathI, keI baLAtkAra le che te tenI sAthe maravuM ke mAravuM tevI pravRtti kare che. AvA vakhate meha rAjAnA mithyAtvAdi subhaTe AvIne tene vizeSa prakAre karmothI bAMdhe che, bhakSAbhakSa khAvA pIvA mATe lalacAve che, gamyAgamyamAM pravRtti karAve che arthAta dArU mAMsa ane bIjI abhakSa vastuo khAya che, vezyA parastrI AdinI sAthe gamana kare che, potAnI strImAM Azakti khuba rAkhe che, viSayo meLavavA jIvonI hiMsA kare che, juThuM bole che, cerI kare che, dhana dhAnya jamIna senuM rUpuM Adino saMgraha kare che. AvA vakhate krodha mAna mAyA lebha Adi meha rAjAnA subhaTe tene gherI le che. pite AtmA che e bhAna bhUlyo hovAthI have dehane AtmA mAne che, jJAna dana cAritrAdi guNe tenA che tene badale kodhI, mAnI, kapaTI, lebhI, rAgI, dveSI te bane che tene potAnA guNe mAne che. pachI te zarIra tathA manane anukULa lAge tevAM pAMca IndriyenA viSamAM pravRtti kare che, te ISTa ane anukULa hoya te khuzI thAya che. pratikULa hAya te nArAja thAya che, keSa kare che, saheja sAjamAM abhimAna kure che, mAna pAnanI have tene bahuja kiMmata
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAge che, tene ja potAnuM sarvasva mAne che, tevuM mAna kadAca. paisAthI maLatuM hoya te te levAnuM cukatA nathI, mahenatathI. maLatuM hoya te tema paNa meLave che. have lobha gaLe vaLage che. game te bhoge paise meLavaja, duniyAmAM "vasu vinA nara pazu A kahevata te kharI mAne che. paisA mATe vizvAsa ghAta, lAMca, rUzavata, kapaTa-prapaMca karavAne have te cukta nathI, deza paradeza kheDe che, rAtrI divasa mahenata kare che, na karavAnA dhaMdhA vyApAra kare che, AraMbha samAraMbhanA kAma karatAM acakAtuM nathI, aneka yaMtra calAve che, vana kapAve che, IMTa nibhADA pacAve che, khANe chede che, jamIna pheDe che, bhADAMo kare che, dAMtane, lAkhane, pazuone, dArUAdine, aphiNaAdine paNa vyApAra kare che. A pramANe pravRtti karI pApathI paise pedA kare che ane pachI lekamAM sAre dharmiSTa gaNAvA AbarU vadhAravA dharmane nAme paisA abhimAnavRttithI kharace che. duniyAM vAhavAha bele tethI te pitAne kRtArtha mAne che. A sthaLe dharmanuM nAma nathI chatAM mithyA abhimAnamAM dharmane dhArI gaNAvavA mahenata kare che. keI satya mArga batAve te pitAnuM apamAna samaje che. vizeSamAM svAthI gurUonA pAsamAM te sapaDAIne adharmane dharma mAnate thAya che. A badhAM karma Azravane AvavAnAM kAraNe che. AtmadharmanA apramattatAnA zikharathI paDelA AtmAnI kevI kevI vizvamAM viTaMbanA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. thAya che tene anubhava to have A jIvane AgaLa thAya che. pUrvanA punyabaLe kAMIka pAMca IndriyonA viSaye, mAna satkAra anukULa saMge maLe che te temAM A jIva pitAne moTAI ane kRtya kRtya mAnI bese che. hajI AtmamAganA samukha teNe eka DagaluM paNa bharyuM hotuM nathI, chatAM A vastune miththA saMgraha, ane temAM mArA paNAnI mAnyatA, aneka prakAranI IcchAo, vividha kaSAyanI utkaTatA ane mana vacana zarIranI zubhAzubha pravRtti A badhAM karmabaMdhananAMja kAraNe che. A kAraNe jema jema A jIva sevA jAya che tema tema tenAmAM mehane vadhAro thAya che. satya samajato na hovAthI ajJAna vadhe che. AvA ghera karmanA AzravamAM DubelA jIvane uddhAra thatuM nathI. A karma janitadravya mArAM che, ane huM temane chuM. AvI buddhi jyAM sudhI nivRtta na thAya tyAM sudhI tenAmAMthI mithyAtva jatuM nathI, kemake A karmathI prApta thatAM dravyo jaDa che, temAMthI huM ane mArApaNAnI buddhi na jAya tyAM sudhI AtmadaSTi Ave ja nahiM. A prathamanIja bhUla che, ke je vastu pitAnI nathI temAM jIve pitApaNuM mAnyuM che. Aja bhUle hajAre bhUlo karAvI che, jyAMthI bhUla khAdhI che tyAM sudhI pAchA vaLavAnI jarUra che te pachI ja mAga hAthamAM Ave che. Adeha Adine huM mAlIka chuM, A vastuo mArI mAlIkInI che, bhaviSyamAM tene mAlIka huMja
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 rahIza, A mithyA bhrAMti che. jaDa-para vastune peAtAnI mAnI tyArathIja A jIve avaLI gati pakaDI che. tenA tyAgathIja-satya samajaNu pachIthIja tenA mArga savaLA thAya che, nahiMtara karyuM AgamananA Aja mArga che. AtmAthI judAM je cetana ke acetana padArtho che, temAM pAtApaNAnI buddhi kAma karatI rahe che tyAM sudhI karma mArga aTakAvI zakAtA nathI. peAtAnA svarUpane bhUline para vastumAM satyatA mAnI te mATe pravRti karavI eja kane AvavAnAM dvArA pAtAne hAthe khullAM karI devAM kharekhara che. jIva zubhAzubha piraNAma kare che, A pariNAmAnA Azraya laine--pariNA meAnA nima MtraNane mAna daine karmo tenA tarapha dheAdha pravAha rUpe cAlyAM Ave che. A karmo sattAmAM jame thAya che. jyAre tenA udaya thAya che eTale jyAre te karmAnuM svata Mtra sAmrAjya pragaTe che eTale peAtAnI jAtinA karmIne te AmaMtraNa ApIne jIvanI cAre khAju teneAja vistAra jamA karI de che, arthAt jIvane jarA vAra paNa chuTA ke ekalA rahevA detA nathI. je thADIvAra paNa jIva A kameonA tivra udayathI alaga thAya tA jarUra ta peAtAnA kharA svarUpane saMbhAre ane pote mahAna duHkhIche tenuM bhAna thAya, ane A karmAne alaga karavA mahenata kare,paNa rAjadvArI ane temAM kharA musadI purUSa. jema rAjAnI AgaLa pAchaLa peAtAnAM ja mANasA gAThavI de che ane rAjA bIjA vidhI purUSAnA sahavAsamAM na Ave, te mATe bahu sAvacetI rAkhe che; jo
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ para bIjuM kaI maLI jAya te jarUra rAjAne kherIkokta. mAluma paDI Ave ane A musaddo purUSenI jALane te teDI nAkhe paNa e prasaMge rAjAne tenA jIvanamAM bhAgye ja Ave che, tema moha rAjAe paNa A mithyAtva, aneka prakAranI IcchAo, kodhAdikaSAyo ane mana vacana zarIra Adi potAnA mANasane AtmadevanI-AtmArUpI mahArAjAnI AsapAsa goThavI dIdhAM che, jALa bIchAvI che ane e jALamAM AtmAne sapaDAvyo che. je tene ekalo mUkavAmAM Ave te jarUra dharma rAjAnA viveka, samyaktva, jJAna, cAritra, kSamA, namratA, saralatA, saMtoSa, tyAga, vairAgya, IcchA nirAdha, samiti, gupti Adi subhaTo AvIne tenAM baMdhane toDI nAkhe ane dukhamAMthI mukta kare, AtmabhAna jAgRta karAve ane tenI dabAI gayelI anaMta zaktio pragaTa karAve, paNa A sadabhAgyane divasa kayAMthI pragaTe ke evA samartha sadgurUnA zaraNe jaIne karmanA pAzathI AtmA chuTa thavA prayatna kare. jema prajavalaMta sUryane meghamaMDaLa DhAMkI de che tema jIvane malIna karmo AcchAdita kare che. karma be prakAranA che. dravya karma ane bhAvakarma, karma svarUpe pariNamela pudgala piMDa te dravyakama. dravyakarmanAM phaLa te bhAvakama. jJAnAvaraNa Adi ATha kama te dravyaka che. ane rAga dveSa krodhAdi te bhAvakama che. A baMne prakAranA karmothI jIva DhaMkAyelo che, jema sare-varamAM nIka dvArA pANI AvIne evuM jAya che tema kaSAya
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa nIka dvArA karma AvIne jIvanI aMdara rahe che. AtmA mAM karma lAvavA mATe krodhAdine upayoga karavAmAM Ave che. je krodhAdi rahita jIvamAM karma AvatAM hoya te pachI koI divasa keIpaNuM jIvanI mukti thAya ja nahi. - eka dravyanAM pariNAma te bIjA dravyanAM pariNAma thatAM nathI. jo tema thAya te svapara dravyanI vyavasthA TakI zake nahiM. jJAnadarzanaAdi cetananA AtmAnA pariNAma che ane acetananA-pudagala dravyanAM rAgadveSAdi pariNAma che. cetananAM pAraNAma jaDanAM thAya ane jaDanAM pariNAma cetananAM thAya ema keI divasa banatuM nathI. jo tema bane te kAti ane jaDa thAya ane kAMte bane jJAnAdirUpa cetana thAya, te kaI rIte ISTa nathI. karmathI baMdhAyela A tmA karmanA pariNAme karIne rAgAdi pariNAma utpanna kare che paNa zuddha thayela mukta AtmA AvAM pariNAme paNa pariNamata nathI. tene potAnA zuddha svarUpe ja pariNamI rahe che. paradravya taraphathI sukhI thavAnI AzA ke duHkhI thavAno bhaya jyAM sudhI AjIva rAkhe che tyAM sudhI Azravana mArga tenA mATe baMdha thatA nathI. para dravya strI, putra, pati, dhana, dhAnya, mAna, yaza AdithI sukhI thavAnI AzA ane zatru, rAga, apayaza vyAgha, siMha, sarpodithI duHkhI thavAnI lAgaNuM utpanna thavI; anukULatAmAM hurSa ane pratikULatAmAM beda-zeka tha A sarva rAgadvaSanI lAgaNIo che. A lAgaNIo karmane AvavAnAM kA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 kAraNe che-Azrava che. sukha AtmAmAM che. sukhanAM kAraNe paNa AtmAnA pariNAma che. zubha pariNAme jIva punya utpanna kare che. juo ke A punya paNa Azrava che. karma che, chatAM vyavahArika sukhanuM mULa kAraNa A punyavALAM zubha pugale che, te hoya te ja strI, putra, pati, dhana, lAja, AbarU, kuTuMba vigere sukhanAM kAraNe thAya ane te punya na hoya te je pitAnI pAse anukULa saMga hoya te cAlyA jAya athavA pratikULapaNe pariName, sukhane badale duHkhadAI thAya. te vastu banI rahe te paNa pApanA udaye tene azAMtinuM ja kAraNa thAya. Ama badhuM pratyakSa anubhavAya-samajAya tevI vAta che chatAM jIva A vAtane samajato ke te pramANe jarUrIyAto mATe prayatna karate nathI te pachI e punya paNa paradravya che, e paNa daze denAra che, nAza pAme tevuM che, tene paNa tyAga karI kaI divasa nAza na pAme tevuM sthAyI pariNAme sadA zAMti ApanAra Atmika sukha teja sAcuM sukha che, te samajavA ke meLavavA sarva padravyane tyAga karavA A jIva kema taiyAra thaI zakaze? arthAt vyavahAramAM paradravya sukhaduHkhamAM nimitta kAraNa che paNa kharI rIte te pitAnI lAgaNIo sukhadu:khamAM kAraNarUpa che tene ja sudhAravAnI jarUra che. evA zubhAzubha pariNAme AtmAe pariNamavuMja baMdha karavuM joIe, tethI ja AvatA Azrava baMdha thAya tema che. A
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 AzraveA aMdha karavA mATe jIvane AvA tattvajJAnanI mahu jarUra che. A jJAnanA abhAve peAtAnA ke paranA acetana dehamAM paNa cetanatAnA ArApa kare che ane te meLavavA ke tenA upabhAga levA pravRtti kare che, mATe jyAM sudhI peAtAnuM ke pArakuM, vinAzI ke avinAzI, sukhadAi ke duHkhadAi, cetana ke acetana enA bhedane mA jIva jANatA nathI tyAM sudhI te paradravyamAM pAtApaNAnI ke iSTAniSTapaNAnI buddhi karavAnAja, ane tyAM sudhI AzravanA mArga paNa khulleAja rahevAnA. upayAgathI kaSAye utpanna thatA nathI ane kaSAyAthI upayeAga utpanna thatA nathI, je mUrtimAna heAya te amUrtane utpanna kare nahi ane je amUrtimAna che te mUrtimAnane utpanna kare nahi, eTale kaSAya ane upacAganA janya janakabhAva-utpanna thanAra ane utpanna karanAra bhAva thAya 'nahi, upayAga e prakAranA che. jJAna upayoga ane darzana upayAga. A upayoga cetanAzaktinA anuyAyi che, jyAM cetanA che tyAM niyamathI jJAna dana rahe che te amU AtmAnA amUtta guNa che. krodha, mAna, mAyA, lAlarUpa kaSAya te mUrtti mAn pudgalanA piraNAma che, jaDarUpa che, AtmAthI bhinna che, mATe upayAgathI kaSAyanI utpatti ane kaSAyathI upayAganI utpatti thatI nathI. kaSAyavALA jIvane kaSAya pariNAma hAya che kemake te
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 pariNAma utpanna kare che. siddhanA jIva aSAyavALA hovAthI temane pariNAma hotA nathI. kevaLa jJAnIone paNa sarvathA kaSAya pariNAma hotA nathI, tethI te karmabaMdhana pAmatA nathI. jIva je apariNAme rahevAno prayatna kare te tene kaSAye utpanna thatA nathI ane kaSAye utpanna na thatA hovAthI tenA apariNAmI dharmamAM vadhAro thayA kare che. abhyAsathI kaSAyonI jaDa ukhaDI jatAM te barobara apariNAmI AtmasvarUpa thaI rahe che, ghAtikarmane saMbaMdha dUra thatAM AtmA apariNamI sadAne mATe thaI rahe che. kevaLajJAnI jIvone ghAti na hovAthI kaSAya utpanna thatA nathI tethI te apariNAmI che. te jIvane kaSAyathI AvatA Azrava baMdha thAya che aTakI jAya che. jIva tathA karmane ane anyanA guNonuM kartApaNuM nathI, kevaLa eka bIjAnA nimittathI ekabIjAnA pariNAmanI utpatti thAya che. tAtvika daSTie-nizcaya dahiTae jIva tathA kamene potapotAnA guNonuM kartApaNuM che java tathA karma eka bIjAnA guNe kare che te vAta vyavahAranI apekSAe kahevAya che. jJAnadarzanAdi guNo javanA che. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNAdi AvaraNe te kamaranA guNa che. matijJAna, zratajJAna, avadhijJAna Adi tathA cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidazana Adi jIvanA pariNAma-paryAya che. matijJAnAvaraNu, zrutajJAnAvaraNa, cakSudazanAvaraNa, acakSu
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzonAvaraNa Adi tathA krodhamAnAdi karmanA pariNAma-5AyA che. AMhI ka, jIvanA jJAnadarzana Adi guNAnA kartA nathI ane jIva paNa kranA jJAnAvaraNu Adi guNAnA utpanna kartA nathI paNa kanA nimittathI jIvamAM matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, cakSudarzana, acakSuda. na, avadhidarzana, Adi pariNAma utpanna thAya che, ane jIvanA nimittathI matijJAnAvaraNAdi cakSudanA varahiMdu ka nA piraNAma utpanna thAya che. AthI e nizcaya thAya che ke nizcayadraSTie jIva peAtAnA guNeAnA kartA ane karmo peAtAnA guNAnA kartA che. vyavahAre karma, jIvanA guNAnA kartAche ane jIva, kanA guNeAnA kata che. jema jIvamAM pudgalanI apekSAe rAgadveSAdi bhAve! utpanna thAya che tema uyika bhAvAnI paNa pudgaleAnI apekSAe utpatti thAya che. karmanA udayathI je bhAva thAya te uyikabhAva kahevAya che, te paNa jaDapudgaleAja che. A bhAvAne paNa je mithyAtvathI mAhita aMta:karaNavALA potAnA mAne che te niraMtara pApa AzravanuM grahaNa kare che. parapadArtho mArA che ane huM temanA chuM. AvI abheda ekatAvALI kalpanA karanAra pAtApaNAne ane pArakApaNAne jANatA nathI. A ajJAna paNa AzravanuM kAraNa che. jenI maneAvRtti, hiMsA, asatya, cArI, maithuna ane dhanAdinA saMcaya karavAmAM lAgI hAya-vatI hAya te avi
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 57 rati-acAritrayA viparIta vartana karAvanAra karmane AvavAnA mArga-kAraNu che. avirati eTale IcchAone kAbumAM na letAM icchAnusAra chuTI mukavI. vratAdinA niyame icchAe upara aMkuza mUke che. vadhAre phelAvA pAmatI icchAone aTakAve che. AvA vratAdi karIne icchAone niyamamAM rAkhavI nahiM tene avirati ke mithyAvarttana kahevAmAM Ave che. A avirati kanA zubhAzubha Azravane AvavAnuM kAraNu che, samyak cAritra-pAMca mahAvratAdimAM pravRtti na karanAra jIva rAgadveSane laine paradravyamAM zubhAzubha bhAva-pariNAma kare che, te vakhate te jIvamAM mithyAcAritra-viparItavana hAvAthI tevA pariNAma dvArA te punya athavA pApa Azra vane grahaNa kare che, A sthitimAM vatA AtmAmAM samyak cAritra te vakhate hAtuM nathI. A zubhAzubha Azravane laIne te jIva narka, tirya Mca, manuSya ane svarganI gatimAM usanna thAya che ane tyAM karma thI upanna thatAM zArIrika tathA mAnasika sukha du:khano anubhava kare che. A * viSayeAthI usanna thayeluM sukha devagatimAM maLe che paNa te tRSNA ane manane saMtApa devAvALu hAvAthI vastugate te du:khaja che. je sukha anitya, pIDAkArI, tRSNAne vadhAranArUM, ka ma dhanuM kAraNa, indriceAthI utpanna thanArUM ane parAdhina che, jJAnIe te sukhane du:khaja kahe che. A vizvamAM pAMca indriyAnA viSayavALAM je je sukha che te badhAM duHkhathI kAi paNa rIte
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 vizeSatAvALAM ke caDIyAtAM nathI. A samaja je jIvamAM pragaTa nathI thaI tene cAritravAnuM kahI zakAya ja nahiM. punya ane pApa bane baMdhana rU5 hevAthI saMsAranI vRddhinAM kAraNe che. pApa karatAM paNa puNya AtmabhAna vizeSa prakAre. bhUlAvanAra che, abhimAnanuM kAraNa che, pramAdanuM ghara che, aviratinuM sthAna che, vividha IcchAonuM preraka ane poSaka che, AtmabhAna vinAnAne vizeSa pApa karAvIne durgatimAM laI janAra che. pApathI jIva duHkhI thAya che, tenuM abhimAna gaLI jAya che, duHkha tene jAgRta kare che, te dUra karavA mArga zodhAve che, vinaya ane viveka, namratA ane svAzrayatA zIkhavADe che. A pApanA udaye saMskArI jIva jAgRta thAya che ane sukhI thavAnA mArge te cAle che, Ama punya karatAM pApane udaya koI apekSAe ThIka che. bAkI Azrava te AtmAne AvaraNa karanArAM dhoLAM ane kALAM bane prakAranA vAdaLAMja che. temAM paNa je jIva kaSAya bhAvamAM vartato hoya ane kadAca pApanA AraMbhane tyAga karIne uttama vartonuM pAlana karate hoya chatAM tevA cha karmothI mukta thaI zakatAja nathI. kemake vratA te pALe che paNa kaSAya dvArA te jIvamAM pApanA Azra AvavAnA cAlu ja rahe che. A kaSAyanI haiyAtimAM pApanA AraMbhane tyAga ane uttama cAritranuM AcaraNa kAMI kArya karI zakatuM. nathI. AzravathI jIvane bacAvI zakatuM nathI, mATe kaSAyane. tyAga karavAnI mukhya AvazyakatA che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50, nizcayathI lobha, moha, kAma, krodhAdi donI utpatti thAya che chatAM te doSathI jIvanI sAthe karmane je saMbaMdha thAya che te nizcayathI thatuM nathI paNa vyavahArathI thAya che. nizcaya ane vyavahAra ema be naya che. nizcaya naya mULa svarUpane viSaya karanAra che. vyavahAra naya bAhya saMbaMdhasaMga saMbaMdha karanAra ane bahArane viSaya karanAra che. labha mahAdinI utpatti nizcaya nayano viSaya eTalA mATe che ke te pugalanA pariNAma rUpa che, ane pudgalane kaI viziSTa AkAra dhAraNa kare che, eTale te paramANu AdinI. thatI AkRti mULa dravya rUpa che, tyAre zuddha nizcaya naye. Atma zuddha niSkalaMka che, tenI sAthe karmane je saMbaMdha thAya che te vyavahArathI che. kemake AtmA ane karma ane bhinna bhinna dravyuM che temane abheda saMbaMdha thatuM nathI, paNa saMyoga saMbaMdha thAya che, eTale te bane sAthe rahe che paNa teTalAthI kAMI eka bIjA rUpe, pudgala jema pugalanI sAthe pariNAma pAmIne rahe che tema AtmA ane karma pariNAma. pAmIne rahetAM nathI eTale ja kahevAmAM Ave che ke nizcayathI AtmAmAM Azrava baMdha thato nathI paNa vyavahAra daSTie thAya che. AthI e phalitArtha thAya che ke mithyAjJAna-viparIta jJAnanI sAthe mana vacana kAyAnI zakti bhaLatAM temAMthI. aneka kalpanAo thAya che. vacana dvArA te kalpanAo pragaTa
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM karAya che ane zarIra dvArA te kalpanAe pramANe vana ane che. AnI sAthe avirati bhaLe che. icchAe pravRttinuM rUpa dhAraNa kare che. tenI sAthe krodha, mAna, mAyA, leAbha joDAya che. have kalpanAo ane pravRttinuM jora vadhe che. manAdi ceganuM maLe paNa have akhaMDa pravAhe AgaLa vRddhi pAme che. A sthaLe A badhAM sAdhanAne laine AtmA rAgadveSAdinAM, athavA zubhAzubha pariNAmeAnA bhAve utpanna kare che. A bhAve karma Azravane anukULa mArga karI Ape che, eTale karma AzravA AvIne jamA thAya che. tenA udayamAMthI phrIne rAgadveSAdi bhAvA piraNAma pAme che. A bhAvA karmane AtmA tarapha kheMce che. Ama A kamanuM cakra-AzravanA pravAha AtmAnI badhI mAjI majabuta kille khAMdhe che ane AtmA peAtAnA prakAzane pAtAmAM kramAvIne A karmanA killAmAM lAMkhAkALa sudhI gherAyela rahe che. je AtmAne sva paranuM-jaDa caitanyanuM bhAna thAya che, zubhAzubha pariNAmA ane tenA aMge utpanna thatI vividha kalpanAe--jalpanAo ane pravRttione je para rUpe samaje che, tenA tyAga karIne potAnA zuddha upayAge sthira thAya che teja AtmA A AzravanA pravAhane rokI karmanA killAne tADIne potAnA pUrNa svarUpe vizvamAM prakAzIta thAya che. iti Azrava adhikAra samAptaH
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmabaMdha adhikAra 8. . . jema dudhamAM pANI maLe che, jema DhAmAM agni maLe che tema kodhAdi kaSAya ane manavacana kAyAnI zakti vaDe je pagale jIve grahaNa karyA che te AtmAnA sarva pradezanI sAthe maLIne rahe che, tene karmabaMdha kahe che. karma pudagala rUpa che, temAM rU5 rasa gaMdha sparza vigere che. je vakhate kamene yogya pagalonI sAthe krodhAdi kaSAya ane manAdi yogone saMbaMdha thAya che te vakhate te pudagale karmarUpe pariNamI jAya che ane Atma pradezanI sAthe eka rasa thaIne rahe che, Ane baMdha. kahe che. A baMdhathI chava karmane Adhina thaI jAya che. A baMdha cAra prakAre che prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdha. prakRtibaMdha eTale karmane svabhAva, 1. sthitibaMdha eTale e karma TakI rahevA mATenI kALanI maryAdA-zubhAzubha adhyavasAyathI grahaNa karelAM karmanAM dalIyAM te keTalA vakhata sudhI bhegavavAM paDe teno nizcaya 2. karmanAM pudagalone zubha ke azubha athavA ghAti ke aghAtipaNAvALo je rasa te rasabaMdha 3. sthiti tathA rasanI apekSA vinA karma pudgalenAralIyAMnuM grahaNa karavuM te pradezabaMdha athavA karma ane AtmAnA pradezo ApasamAM maLI rahe te pradezane samUha te pradezabaMdha. 4. karmanI sthiti, kamane rasa ane karmanA pradeze- dalIyA e traNa baMdhane je samu
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya ane temAMthI jJAnadarzana ItyAdi Atmika zaktione dabAvavAne je svabhAva utpanna thAya che te prakRtibaMdha kahevAya che. A kamene cAra prakArano baMdha AtmA upara AvaraNa kare che. jIva jyAre rAgadveSanA pariNAma utpanna kare che, rAgadveSamAM eka rasa thaI rahe che tyAre kamane baMdha thAya che. rAgadveSa sivAya ekalA mana vacana zarIranI pravRtti karavAthI te karmabaMdha thatuM nathI, eTale karmabaMdhanamAM mukhya kAraNa rAgadveSa che. jyAM sudhI rAgadveSa hoya che tyAM sudhI A cAre prakArane baMdha thAya che. rAgadveSa je na hoya ane mana vacana zarIranI pravRtti karavAmAM Ave te. tethI te baMdha thatuM nathI. rAgadveSanA pramANamAM kamanI sthitine baMdha ane rasane baMdha thAya che. mana vacana kAyAnI zakti-pravRtti dvArA prakRtibaMdha ane pradezabaMdha thAya che. A rAgadveSa ane manAdinI pravRtti sAthenI vAta che, paNa je ekalA manAdi ge hoya te A manAdithI thate prakRti ane pradezabaMdha te baMdha chatAM baMdhana hoya te sAmAnya thAya che. rAgadveSathI thate baMdha je AtmAne hAnIkAraka thAya che te kevaLa manAdi cagethI thate baMdha nukazAnakAraka thatuM nathI. mATe ja kahyuM che ke "rAgadveSanA abhAvamAM karmane baMdha thatuM nathI." jenuM zarIra tela ghI Adi cIkAzavALA padArthothI kha
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 DAyeluM nathI hAtuM paNa nirmALa -zuddha heAya che tevA manuSya sajIva nijIva ke bannenI mizratAvALI vastuonuM chedana bhedana kare, vaLI te vastunI aMdara heraphera Ava jAva kare chatAM te manuSya dhULa Adi rajathI lepAtA nathI, tema rAgadveSa vinAnA jIva koi padArtha nuM chedana bhedana kare chatAM te karmAMthI maMdhAtA nathI. AMhI cIkAza vinAnuM zarIra hAvAthI te dhULathI kharaDAtuM ke meluM thatuM nathI,e kahevAnA Azaya eche ke zarIrane dhaLa pramukhathI kharaDAvAmAM ke meluM thavAmAM mukhya kAraNu cIkAzache, tenahAvAthI zarIra meluM thatuM nathI. tema jIva paNa sajIva nirjIva ke mizra padArthanA nAza karavA chatAM rAgadveSa rUpI cIkAza vinAnA haiAvAthI-rAgadveSa karatA na heAvAthI pApathI dhAtA nathI. pApakarma bAMdhavAmAM mukhya kAraNa rAgadveSa che te sivAya a Mdha thatA nathI. jema cIkAzavALA padArthathI kharaDAyelA zarIravALA manuSya chedana bhedananI pravRtti pAte karatA nathI paNa tevI pravRtti jyAM thAya che tyAM pAte beThA hAya che tethI vividha prakAranI raja vaDe tenuM zarIra malIna thAya che, tema krodhAkrithI vyAkuLa cittavALA manuSya koi paNa prakAranA pApanA ArA pAte jAte karatA nathI paraMtu mana vacana kAyAnA zubhAzubha vyApAranA vacamAM rahyA hAya che tethI te pApAthI badhAya che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 chedana bhedana Adi pravRtti zarIrathI kare yA na kare paNa telAdinI cIkAza tenA zarIra upara hAvAthI dhaLathI te lepAya che-kharaDAya che, tema manuSya jAte Arabha kare ke na kare tApaNu rAgadveSAdi kha MdhanAM kAraNeAnI haiyAti tenAmAM hAvAthI jIva adhAyA vinA rahetA nathI. rAgadveSa na hAya tA khadha thatA nathI. paramArtha draSTie AtmA arUpa che eTale arUpi AtmAne kAI mArI zakatuM nathI tema jIvADI paNa zakatu nathI, koi du:kha ApI zakatuM nathI tema sukha paNa ApI zakatuM nathI, kAi rakSaNa karatuM nathI ke kAi pIDA paNa karI zakatu nathI, chatAM jIva tevA tevA mAravAnA jIvADavAnA sukhI du:khI karavAnA pariNAma karyAM kare che, A pariNAma vakhate AtmajAgRti heAtI nathI tethI Atma bhAnavinAnA A jIva AvAM piraNAma karIne niraMtara vividha prakAranAM ku AMdhe che, sukha, duHkha, jIvana, maraNa, rakSaNa ke pIDana e sa sAmA jIvanA bAMdhelA karma mAMthIja pragaTa thAya che chatAM, huM khIjAne sukhI karIza, du:khI karIza, jIvADIza ke mArIza, rakSaNa karIza ke pIDA karIza ItyAdi karavAnA abhimAna vALA jIva te nimitte tevA tevA pariNAma pAtAmAM utpanna kare che ane te pariNAmeA navIna karma baMdhana thavAmAM kAragurUpa thAya che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa nizcaya draSTie AtmA api che eTale jema pi gAkAzamAM talavAra mAravAthI AkAza kapAtuM nathI tema arUSi AtmA paNa maratA ke kapAtA nathI, sukhI mI thatA nathI, tene kAI agrAvatuM ke pIDA kastu nathI, chatAM vyavahAra draSTie kahevAya che ke amuka marI gayA, asune mArI nAkhyA, jIvADayA, sukhI karyo ke du:khI karyo, sukhI che ke du:khI che, A sarva vyavahAre manAya che. saMsArI jIvane zarIranA saMkha dhathI kama arUMdhAya che ane te karma dvArA vyavahAra draSTie jIva mare che, sukhI du:khI thAya che. marAya che, jIvADAya che, sukhI du:khI karAya che. e badhuM mane che. kAi jIva koIne kAMi ApatA nathI e paNa apekSAe kharAkhara che, je kramAMthI A kaLA peDhA thAya che te krame te jIve pAteja bAMdhelAM che. tema mAvatAM temAMthI sukha du:kha jIvana maraNu pragaTa thAya che. bIjA jIvA temAM nimitta kAraNa thAya che pazu tAtvika draSTie jo vicAra karavAmAM Ave te te jIva tenAM peAtAnAM karelAM karmothIja sukhI ane duHkhI thAya che. A ApekSA eja kahevAmAM Ave che ke eka jIva khIjA jIvane mArI ke jIvADI zakatA nathI, sukhI ke duHkhI karI zakatA nathI. A jIvamAM eTalI badhI ajJAnatA che ke jene laIne te mAne che ke huMja trIjAne mArIza, meMja khIjane mAryA, 6 ' me amukane jIvADayA, huM amukane jIvADuM chuM, athavA jIvA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Daza, huM bIjAne sukhI ke duHkhI karuM chuM, sukhI ke dukhI amukane meM karyo, athavA amukane sukhI ke duHkhI karIza. Ama mAravA ke bacAvavAnA nimitta prasaMge te jIvana pariNAmamAM rAgadveSa utpanna thAya che ane A rAgadveSe karIne dareka kSaNe A jIva navIna karmane baMdha karate rahe che. bIjAne hAthe jIvavAnA, marAvAnA ke pIDAvAnA athavA bIjAne madada karavAnA, mAravAnA, jIvADavAnA ke duHkhI karavAnA vicAro--ke buddhi thavI te jIvane kevaLa mehathI utpanna thatI kalpanAo ja che. athavA te mehathI kapelI che tAtvika nathI. upakArIne upakAra anubhavatAM athavA upakAra ke -apakArano badale letAM detAM mehane laIne A jIva aneka prakAranI mithyA kalpanAo karyA kare che, paNuM jyAre A jIvane AtmatatvanuM jJAna thAya che, tene meha. tene laIne dUra thAya che tyAre te ema paNe samajavA lAge che ke "huM te kevaLa cidAnaMda svarUpa chuM. mArAmAM ke bIjAmAM rAgadveSAdi vikAre je utpanna thAya che te jJAnAvaraNAdi kane laIne ja che. atyAra sudhInI mArI vividha kalpanAe kevaLa tAtvika svarUpanA abhAvane ja AbhArI hatI, AvI jAgRti AvatAM AtmA pitAnA nirvikalpa svabhAvanA AnaMdamAM sthira thAya che. -
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ " kei keIne upakAra ke apakAra karatuM nathI, koI paNa jIva keI paNa jIvane upakAra ke apakAra karatuM nathI. huM bIjAne upakAra karuM chuM ke nukazAna karuM chuM e mithyA buddhi che. hA. sahakArI kAraNanimitta kAraNa rUpe eka manuSya bIjAne sukha duHkha Ape che, ane eka bIjAne nimitte sukhI duHkhI thAya che paNa tAtvika draSTie vicAratAM jeTalA jeTalA saMkala5 vika karAya che te badhA te jIvanA karelA karma baMdhanamAMthIja utpanna thAya che. | mATIne ghaDa banAvavAmAM cAkaDe, kuMbhAra, derI, daMDa vigere sahakArI kAraNa manAya che. moTI upAdAna kAraNuMmULa kAraNa che. tema jIvane sukha du:kha janma maraNa Adi je kAMI thAya che tenI utpattimAM mULa kAraNa upAdAna kAraNa karma che ane tene sukhI ke duHkhI karanAra bIjA jIve te sahakArI kAraNa-nimitta kAraNa che. A kharA kAra-NanA jJAnanA abhAvane lIdhe, A jIva ema mAne che ke huM bIjAne upakAra karuM chuM ke nukazAna karUM chuM paNa A vicAra sarvathA bhrAMtivALo ane mithyA che. upAdAna kAraNa rUpe upakAra ke apakAra karanAra to tenAM zubhA zubha karma ja che. jema mela kapaDAne pitAnI sobatathI malIna kare che ane bIjAne paNa malIna dekhADe che. tema mithyAjJAna, AtmAnA jJAna darzana cAritra guNane pitAnI sobatathI malIna kare che ane vizvanA je te jIvanA jJAnAdimAM
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ pI. viparItatA juve che. jema pANI sAbu AdinI sobatathI kapakSane mela dUra thAya che ane leko te kapaDAne ujavaLa rUpe juve che, tema samyapha jJAnAdinA ge bahArathI AvI maLelA karmamaLAdi dUra thAya che tyAre AtmA nirmaLa thAya che ane vizvanA che tene tenA kharA svarUpamAM jANI zake che. anAdi saMskAra, A jIva mithyAjJAna darzana cAritra traNane lAgaNI pUrvaka svIkAra kare che paNa svabhAvathI nirmaLa thayelA suvarNanI mAphaka samyapha jJAna darzana cAritrane svIkAra karate. nathI. nIcANavALA pradeza tanpha pANInI gati sahajathI vahyA kare che athavA DhaLAvavALA pradeza tarapha-anuzrotamAM jIne cAlavuM anAdikALanA abhyAsane lIdhe sAruM lAge che, saheluM thaI paDe che paNa sAmApUre cAlanArA che te viralA ja hoya che. - nirAgI baMdhAtuM nathI. kAdavamAM rahevA chatAM paNa zaMkha kALa nathI thAte tema nirAgI manuSya kAraNasara daSavALe AhAra grahaNa kare. athavA sacitta AhAra vApare te paNa te karmathI baMdhAte. nathI. bhukhyA rahevA chatAM paNa rAgI manuSya pApakarmathI. baMdhAya che. juo!taMdalIye maccha pote jAte jIvane mArate nathI tema khAte paNa nathI chatAM kaSAyanA deSathI pApa
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 - AMdhIne narakamAM jAya che. zuddha senu melanI sAthe rahevA chatAM paNa melathI lepAtuM nathI, tema viSayAnA saMga hovA chatAM, viSayAnA saMgamAM rahevA chatAM jJAnI viSacAvaDe levA nathI, je muni pote AhAra kare che, pakAve che, bIjA pAse karAve che ane karanAranI anumAdanA kare che te nimitte te apAya che, paNa rAgadveSa nahi karanAra nirAgI muni AhvArAdi karavA chatAM khAtA nathI. saMyamanA sAdhanarUpa zarIra TakAvavA mATe ceAgIne AhArasiddha karavA paDe che paraMtu te tamAM nispRha hAvAthI AhArAgni nimitte thatI hiMsAnuM pApa tene lAgatuM nathI, pazu jo te leAjana AdimAM tene rAga hAya te avazya pApanA baMdha thAya che. jo para vastumAM rahelA DhASAvarDa nirAgI jIva kheMcAtA hoya teA pachI te jIvAnI jyAre kendranAthI kayA sthAne zuddhi thAya ? arthAta naja thAya. paNa tema nathI. je manuSya doSa kare che te doSanA nimitte te khaMdhAya che. kama kAi kare ane bIje thAya ema banatuM nathI. je tema mAnavAmAM Ave teA koi kALe kAinA meAkSa thAya nahi. mATe nirAgI AtmA karmAthI adhAtA nathI e niyama cAsa che, nisagI ceAgI viSacAne jANavAthI aMdhAtA nathI, je tema na hAyatA vAne jANanAra kevalIe paNa badhAvA jeie; paNa te maMdhAtA -nathI. jJAnI sarva vyAne age che paNa anubhavatA nathI, -ajJAnI sarva dravyane jANatA nathI paNa anubhave che
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathI ja te baMdhAya che. vastunuM jevuM svarUpa che tevuM bara- bara jANavuM tene jJAnIo jJAna kahe che. jANavuM kahe che.. ane rAgadveSa mada kodhAdi sahita jANavuM tene veda-anubhavavuM kahe che. arthAta te jANavAmAM rAgadveSa karavo te vedavuM - anubhavavuM che. dravya tevA paryAya. ajJAnamAM jJAna paryAya nathI ane jJAnamAM ajJAna . paryAya nathI. leDhAmAM senAnA payoya nathI ane senAmAM leTAnA paryAya nathI. paryAya ane paryAyavALe temAM abheda. saMbaMdha che. leDhAnA paryAya loDhAmAM rahe che ane senAnA payoya sonAmAM rahe che, tema jJAnanA paryAya jJAnamAM rahe che, ajJAnanA paryAya ajJAnamAM rahe che. tevI rIte ajJAnathI thavA vALe baMdha jJAna thavAthI thatuM nathI. jJAnI che te. jJAnanA paryAyavALe che te pApane baMdha karate nathI, ajJAnI. ajJAna svarUpavALA paryAya vALe che mATe tene baMdha thAya che. pApa baMdhamAM ajJAna kAraNa che, jJAna nahiM. tethI ajJA- . nIne pApane baMdha thAya che jJAnIne baMdha thatA nathI. udaya AvelAM karmo jyAre pitAnA svabhAva pramANe sukha athavA duHkha hAjara kare che-Ape che tyAre jJAnI tenA svarUpane jANe che. ane je te sthAne ajJAnI hoya te tene bhagave. che temAM rAgadveSa kare che. tethI jJAnI karma bAMdhate nathI ane ajJAnI karma bAMdhe che. sukha duHkha e karmanAM phaLe.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. udaya Avela karma jJAnIne sukha ke duHkha Ape che tyAre te jJAnI ema samaje che ane ema mAne paNa che ke A sukha dukha karmamAMthI Ave che. ane tenA mAlIkane sukha duHkha ApavAM te kamane svabhAva che. huM zarIra nathI paNa AtmA chuM. sukha dukha zarIra tathA manane asara karanArAM che, mane nahiM." ajJAnI jIva zarIrane pitAnuM mAne che tethI jyAre karma udaya AvI sukha duHkha Ape che tyAre te sukhI tathA duHkhI thavA lAge che. jJAnIne rAgadveSAdivALAM pariNAma na hovAthI karmabaMdha thatuM nathI, ajJAnI ajJAnane lIdhe udaya Avela sukha duHkhane nimitte kaSAyAdivALI pariNAma karato hovAthI karmabaMdha kare che. karmathI prApta thatI gati, kaSAyavALAM pariNAmathI karma grahaNa kare che te karmanA baLathI sugati ke durgatimAM jAya che. sukhanI apekSAe devanI gati sugati kahevAya che. juo ke te devagatimAM paNa keTalAka halakA devanI sthItine mugati kahevAmAM Ave che.mekSamArga ArAdhavAnAM anukULa sAdhane manuSya gatimAM hevAthI manuSyanI gati sugati kahe vAya che. tiryaMca tathA narakanI gati te kugati che. temAM dharmanI prApti thatI nathI, tema ajJAna tathA duHkhanI adhikatA che. tiryaMcagatimAM keTalAka kAraNane pAmIne dharmanI prApti thAya che, paNa tenI saMkhyA alpa hoya che. sugati ke durgati pAmIne jIva tyAM navIna zarIra grahaNa kare che, te
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIramAM indriyA utpanna thAya che, te indriyadvArA viSa maheNu karatAM rAgadveSa utpanna thAya che, te rAgadveSatho junA sahu thAya che, te karmonA sagrahathI jIva saMsAramAM paribhramaNa kare che. te paribhramaNu karavAmAM aneka duHkha prAsa thAya che, mATe du:kha bhAgavavAnI jemanI prucchA na hoya temaNe kaSAyanA tyAga karavA. kaSAyA tyAgavAthI AvatAM karma baMdha thAya che, ane AvatAM karma aTakavAthI pariNAme mAkSanI prApti thAya che. jene sajIva nirjIva ke mizra vastumAM rAgAdi hAya che, pachI te AgAdi prazasta hoya ke astrazasta hoya-sArA rAgAdi hAya ke naThArA hAya, tethI sArA ke naThArA pari Ama thAya che. te sArA pariNAmanuM phaLa punya ane kharAkha pariNAmanuM phaLa pAparUpa Ave che. A banne mULa punya ane pAparUpa pugalanAM anelAM che, mUrtimAna che ane sukha duHkha ApanAra che. saMsArI vAnA eka AvA svabhAva hAya che ke putra zrI mitra svajana saMbadhI Adi sajIva prastu; vastra, dhana, suvarNAdi ajIva vastu, ane suvarNAdi sahita srI Adi te mizra ityAdi anukULa vastune pAmIne temAM Ama kare che, tyAre pAtAne pratikULa zatru, kAMTA, kAMza, TADha, tApa, rAba AdimAM dveSa kare che, A iSTAnaTamAM rAgadveSa karavAnuM riNAma e Ave che ke te nimitte jIva punya zrApanA madhu
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che ane A baMdhanA kAraNe lAMbA vakhata pati te saMsAramAM paribhramaNa kare che. " punya pApanuM phaLa mUtta thaI bhagave che. te punya pApanAM sukha dukha rUpa phaLa bhogavavA jIva mUrtimAna thAya che, kemake mUrta karmanuM phaLa paNa mUra hoya che te amUrta AmAvaDe bhAgavAya nahiM. ka puTTagalAja vikAra che. temAM zabdarU5 rasa gaMdha ane sparze che tethI te mUrta che-AkRtivALAM che. jevuM upAdAna tevuM kArya thAya che. sukha duHkhanuM upAdAna dmaraNa mUrta hovAthI sukha dukha rU5 phaLa paNa dhUrta che. je mUrti hoya che te mUrtinuM phaLa bhegave che, ethI nizcaya thAya che ke mUrta karma phaLa bhegavanAra saMsArI jIva kaMcit koI apekSAe mUrtina kahevAya che. AtmA amUrta che chatAM punya pApe vaza kare hovAthI te mUrta thAya che. jyAre te punya pApathI mukata thAya che tyAre te amUrta-deha vinAne thaI rahe che. vikArI karmo AtmAne vikArI je karI de che, chatAM paNa jema AkAzane vAdaLa vikArI banAve che te vAdaLa javAthI AkAza pAchuM svacacha svasvabhAvamaya thaI rahe che tema karmanA vikAro dUra thatAM AtmA nirmaLa zuddha svarUpa thaI rahe che. punya pApanAM kAraNe. - ahiMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhuo
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpa paMca parameSTinI parama bhakti mana vacana zarIrathI karavI. vizvanA tamAma cha upara karUNA karavI, temane dravya ane bhAvathI madada karavI. bhAva madada te temanAmAM sutI paDelI Atmazaktine jAgRta karAvavI, ane pavitra cAritramAM prIti karavI e punya baMdhanuM kAraNa che. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu, dezavirati, samyadraSTi ItyAdi pUjya purU nI niMdA karavI, jI tarapha nirdayatA rAkhavI-vAparavI. niMdanIka AcaraNa karavAM, temAM prIti rAkhavI tethI pApane. baMdha thAya che. nitya zAzvata sukhane nahiM mAnanArA, sugdha buddhivALA ja punyathI sukhanI prApti ane pApathI duHkhanI prApti thatI hovAthI punyane sArUM mAne che ane pApane kharAba mAne che. paNa punya ane pApa bane sarakhAM che. kema ke punya tathA pApa banethI janma maraNa rUpa saMsAra aTavImAM paribhramaNa karavuM paDe che. punyathI AtmA kAMI nirmaLa-zuddha thatuM nathI, eTale AtmAnI nirmaLatAne jevA icchatA jIve te punya ane pApamAM khAsa kAMI vizeSatA aMgikAra karatA nathI-mAnatA nathI. je manuSya viSaya sukhathI pAcho haThIne pitAnA zuddha svarUpamAM sthiratA kare che te punya pApa budhina-punya pApa rUpe pariNamavAnA pariNAmane tyAga kare che. kemake A zubhA zubha pariNAmo saMsAra aTavImAM du:kharUpa vAghanA meMDhAmAM
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ u5 jIvane laI janArA che. A pariNAmene tyAga karanArAja karmamaLa rahita thaI zuddha AtmAne pragaTa karI melAmAM thAya che. - viSaya sukhathI pAchA haThavAnI Atma kalyANa karavAnI IcchAvALAone ghaNuM jarUra che, kemake viSaya vAsanAthI cittamAM caMcaLatA utpanna thAya che. jyAre pariNAmanI nizcaLatA thAya che tyAre Atma svarUpamAM sthiratA thAya che, jyAM sudhI AtmAmAM nizcaLatA thatI nathI tyAM sudhI vAra: vAra janma maraNa ApanAra punya pApanI kartavya paNunI buddhine A jIva tyAga karI zakatuM nathI, jyAM sudhI punya pApane tyAga karAtA nathI tyAM sudhI karmabaMdha cAlu rahe che ane jyAM sudhI karmabaMdha cAlu rahe che tyAM sudhI mahAna, zAMti dAyaka mokSanI prApti thatI nathI, mATe mokSanI IcchA vALA e viSaya taraphanI pravRtti prathama baMdha karavI. ane AtmasvarUpamAM sthira thavuM. - Iti baMdha adhikAra samApta saMvara adhikAra . karmone AvavAnA mAgAne rekavA te saMvara kahevAya che. A saMvaranA be bheda che eka dravya saMvara bIje lAva. saMvara. krodhAdi kaSAyone zekavA-utpanna thavA na devA te.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva saMvara che, te kaSAye rikavAthI kaSAya dvArA AvatA karma AzravanuM je kahuM thAya che tene dravya saMvara kahe che. kaSAvALI mana vacana zarIranI zubha ke azubha pravRtti karavA vaDe je karmo Ave che te Azrava che. te Azravane rAkavA te saMvara che. bhAva rU5 kaSAyone rokavA te bhAva saMvara che, ane te kaSAyo rekavAthI je karma dravyanuM AvavuM baMdha thAya che te dravya saMvara che. kaSAyathI karma Ave che ane karmathI kaSAye utpanna thAya che mATe karma ane kaSAya bannene nAza thavAthI AtmAnI pUrNa zuddhi pragaTe che. kaSAya te bhAva karma che ane karma te dravya karma che. dravya karma ane bhAva karmane ApasamAM bIja ane vRkSa je anya anya utpanna kAne saMbaMdha che. vRkSa paheluM ke bIja paheluM na kahI zakAtuM methI, tema dravya karma pahelAM ke bhAva karma pahelAM te kahI zakAya tevuM nathI, chatAM vRkSane nAza thavAthI AgaLa upara tenI paraMparA cAlatI nathI tema kaSAya ane karmane -nAza thavAthI tenI AgaLa vadhatI paraMparA nAza pAme che, ane tethI AtmAnI parama vizaddhi pragaTa thAya che. kaSAyathI kaluSita-malIna thayela jIva para dravya-jaDa mAyAmAM pravRtti kare che. paradravyamAM pravRtti karatAM AtmajJAna dabAya che-Atma zaktine hAnI pahece che. AtmabodhanI hAnI thAM simbAvanI vRddhi thAya che, mATe karma baMdhanA kAraNa rUpa kaSAyane avazya tyAga kare.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSAya dUra karavAmAM sthAne vividha prakAranA hiMsAmaya AraMbhene tathA kaSAyone tyAga kare, jaDa ane caitanya ane sArI rIte jJAna, karavuM, punya tathA pApanI IcchAo mUkI devI. leka vyavahAra ke jemAM dharma nathI paNa gADarIyA pravAhanI mAphaka nizAna bAMdhyA vinA cAlavAnuM hoya tene tyAga kare, te tarapha udAsInatA rAkhavI ane vizuddhadarzana, jJAna tathA cAritramaya nirmaLa AtmAnuM aMtarAtmAvaDe dhyAna karavuM te. kaSAye dUra karavAnAM sAdhana che. - kaSAya tathA AraMbhamAM pravRtti karavI, jaDa cetanyanA bhedanuM jJAna na karavuM, punyamAM abhilASA rAkhavI, lekavyavahAramAM Azakta thavuM ane vizuddha AtmAnuM dhyAna na. karavuM e sarva kaSAnI vRddhi thavAnAM kAraNe dUra karyA sivAya kaSAyeno nAza naja karI zakAya, mATe upara jaNavela kaSAya nAza karavAnAM sAdhane sevavAM joIe. A pugale varNa gaMdha rasa zabda ane sparza vALAM che zubha ane azubha che.cetana ane acetana che. mUrtimAna che, tene AtmAnI sAthe saMbaMdha na hovAthI AtmAne te sukha dukha kevI rIte ApI zake? athatuM naja ApI zake, chatAM ajJAnI cho te pudagalamAM rAgadveSa kare che. keI paNa pudgala, AtmAne nigraha karavA ke AtmAne anugraha
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAne zaktimAna nathI mATe nizcaya daSTie jIe te pudgalene viSe kaI paNa sthaLe rAgadveSa kara yogya nathI. * je pugalanAM paramANuo rAgadveSa, krodha mAna Adi bhAva karma rUpe pariNamyAM che te apekSAe te cetana rUpa manAya che. rAga dveSAdi pudgalanA paryAye che chatAM te A monA vibhAva pariNAma kahevAya che, A apekSAe pu6galane amUrtika kahelAM che. nahiMtara pugala mUrtimAna kahe vAya che ane rAgadveSane acetana manAya che. A pudgalathI AtmAnuM svarUpa bhinna che chatAM ajJAna tAne lIdhe uttama-sArAM puzalAdikamAM rAga ane nidita pugalamAM dveSa kare che. * rAgadveSa kyAM karuM? | mArA tarapha upakAra karanAra ke apakAra karanAra tarapha huM jyAre jouM chuM tyAre mane bIjAnuM yA tenuM acetana zarIra dekhAya che paNa cetana AtmA dekhAtuM nathI, te tenA karelA upakAra ke apakAramAM kayAM rAga ane kayAM TheSa kI arthAt te zarIra upara rAga dveSa kare nakAme che. zatru, mAtA, pitA, strI, svajane, bhAIo, bahene ane putra putrIo te sarva A zarIrane madadagAra thAya che athavA te tene nAza kare che paNa mane cetanAtmAne teo kAMI karatA nathI karI zakatA nathI. kharekhara mUrtimAna zarIre
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ amUrta AtmAne anugraha ke nigraha karI zaktA nathI. tatvathI huM je cetana svarUpa chuM tenAthI acetana juduM che, mATe te viSe rAga dveSa kare te yukta kema gaNAya? huM mArA zatru ke mitronAM acetana zarIre dekhuM chuM paNa A tmAne joI zako nathI te pachI teone anugraha ke nigraha huM kevI rIte kahI zakuM? zatru ke mitranA zarIrane uSakAra karavAthI ke nukazAna karavAthI tenA AtmAne upakAra ke apakAra thaI zakato nathI, kemake zarIra AtmAthI bhinna che. A mAre deha paNa mane anugraha ke nigraha karavAne samartha nathI, te zarIrane huM nigraha ke anugraha karuM te huM mAnuM chuM ke te mArI buddhi vRthA che arthAt mArI mahe-nata nakAmI che. kartA hartAnI kalpanA mithyA che. - bIje ke manuSya mane guNa karavAnuM ke mArA guNane nAza karavAne samartha nathI, tema huM paNa keIne guNa karavAne ke tenA guNone nAza karavAne samartha nathI. huM keIne guNa karuM ke guNene nAza kare athavA bIje manuSya mane guNa kare ke mArA guNene nAza kare te badhI ka9panAo sigyA che ane mahAdhina jaja A mithyA kalpanAo kare che, jJAnAdi guNa AtmAne svabhAva tene nAza thatuM nathI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale sabhyajJAnAdi guNe huM mane utpanna karI ApuM ke tevA guNe nAza , ke koI mAsa te guNene utpanna kare athavA te guNene nAza kare A sarva AzAnI mahAbhibhUta jIvenI kartAhartA paNanI miA ka95nAo che. * IndriyAnA viSaye jJAna darzana cAritrane nAza karavA nathI tema niraMtara sevA karAyela gurUAdi te jJAnAdi guNene karatA nathI, ApatA nathI. pariNAmI jIvane te guNe pitAnI meLe paryAya rUpe utpanna thAya che ane paryAya rUpe vinAza pAme che, pote paNa te guNe karI zakatuM nathI. tema bIjo paNa kaI vakhata tene nAza karI zakatA nathI. * indriyanA viSayathI jJAna darzana cAritrane nAza thAya che ane gurnAdinI sevA karavAthI jJAnAdinI prAptiutpatti thAya che, A vAta vyavahAra daSTie barAbara che. tAtvika daSTie tapAsatAM mAluma paDe che ke AtmA jyAM sudhI pariNamI hoya che-zubhAzubha upage pariName che tyAM sudhI matijJAna, kRtajJAna, avadhijJAna, mana:paryava jJAnapaNe pariNAma pAmyA kare che. A pariNAme paNa eka apekSAe AtmAnA che. AmAM AtmAnA navIna guNe kaIthI AvatA nathI tema tene nAza paNa thatuM nathI. A guNane nAza thAya te AtmAne paNa nAza thAya, kemake guNa ane guNIne abheda saMbaMdha che. vibhAvika guNa dUra thaI zake che paNa svabhAvika guNene nAza thatuM nathI,
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ tema tenI utpatti paNa thatI nathI. AtmAnA paryAyAmAM zaiNu mukhyatA bane che paNa sarvathA utpatti ke sarvathA nAza banatuM nathI e kahevAno Azaya che. - zarIra, Indriyo, dravya, viSaya, vaibhava, svAmI, sevaka e sarva mArAM che tema vyavahAre kahevAya che paNa tattvathI kahevAya nahiM, je tatvathI-nizcayathI te zarIrAdi jIvanA hoya to te AtmAthI judAM havA na joIe, temaja zarIradimAM ane AtmAmAM bheda ho paNa na joIe. A bheda te pratyakSa dekhAya che mATe zarIrAdi AtmAnAM nathI e tAtvika daSTi che. A pramANe jeo svapara dravyane jANIne svadravyane svapaNe ane pAradravyane parapaNe sadA mAne che te AtmatatvamAM rakta thayele yogI saMvara kare che, arthAta AvatAM karmane aTakAvI zake che. dravyaparyAyanI apekSAe phalanA joktAnI vividhatA. " eka chava kAMika zubha ke azubha karma kare che ane tenuM phaLa bIje bhegave che ema banatuM nathI. je jIva zubhAzubha karma kare che teja jIva tenuM phaLa bhegave che. A ane vAte apekSAe sAcI che. te apekSA A pramANe che. eka manuSya manuSya zarIranA paryAyarUpe rahIne punya kare che ane devanA paryAya rUpe rahIne tenuM phaLa deva bhagave che. ahIM paryAyanI mukhyatA che. Atma dravyanI apekSAe
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * manu gatimAM rahIne je AtmA purA kare che teja AtmA devagatimAM tenuM phaLa bhegave che. ahI Alma dravyanI mukhyatA che naya eTale abhiprAya apekSA naya be cheDArthika naya ane paryAyArthika naya. mULa dravya-vastune lakSamAM rAkhIne je vastune nirNaya kare che-vyane viSaya kare che te dravyArthika naya che, ane je paryAya tarapha lakSa ApIne paryAyanI vAta kare che-paryAyane viSaya kare che te paryAyAthika naya che. dravya paryAyanI apekSAe ekatA ane anekatA je vakhate AtmAnI sAthe paryAyArthika nayane saMbaMdha joDavAmAM Ave che te vakhate AtmA eka hovA chatAM aneka AtmA kahevAya che kemake AtmA keI vakhate manuSya thAya chekoI vakhate deva thAya che, koI vakhate tiryaMca thAya che te kaI vakhate nArakI thAya che. AvAM aneka rUpa dhAraNa karate hovAthI eka AtmA hovA chatAM paryAyanI apekSAe te aneka thAya che. ane aneka kahevAya che. - have je vakhate dravyArthika nayane AtmAnI sAthe saMbaMdha rAkhIne vAta karavAmAM Ave che te vakhate eka AtmA kahevAya che. arthAta manuSyAdi aneka svarUpe thavA chatAM te badhAmAM Atma dravya te eka ja che, mATe ja upara kahevAmAM AvyuM che ke payAnI apekSAe kaI karma kare che ane tenAM phaLa, bIjo koI le che. je manuSya amuka
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne tenuM phaLa ja A sake che ane AThI prakAranuM zubha karma upArjana karyuM te marIne deva thaye eTale manuSe zubha karma karyuM ane tenuM phaLa deve bhagavyuM kemake manuSya paryAyathI deva pathAya judo che - vyArthika nacanI apekSAe je karma upArjana kare che te ja tenuM phaLa bhogave che. je AtmAe manuSyamAM rahIne zubha karma bAMdhyuM hatuM teja AtmA deva paNe utpanna thaIne tenuM phaLa te devapaNAmAM bhegave che. kumake je manuSya avasthAmAM AtmA hato teja AtmA deva avasthAmAM che. ahI AtmA je mULa vastu che tenI mukhyatA vALI apekSA che. prathamamAM AtmAnA dehavALA paryAyanI apekSA hatI. nityAnitya AtmA. AtmAne nityAnitya svarUpavALo mAnavAthI upara batAvelI badhI vAte baMdha besatI thAya che. paNa AtmAne ekAMta nityaja mAnavAthI ke ekAMta anitya mAnavAthI temAM A dravyanI tathA paryAyanI apekSAo koI paNa rIte saMbhavatI nathI. Ama dravyanI apekSAe AmA nitya che. ane paryAyanI apekSAe AtmA anitya che. AtmA deva manuSya pazu pakSI Adi paryAye dhAraNa kare che te apekSAe anitya che ane game teTalA tathA game tevA paryAye dhAraNa kare paNa AtmAne nAza thato nathI, dareka paryAyamAM te AtmAnI hayAti kAyama rahe che te apekSAe AtmA amara che. nitya che. je AtmAne sarvathA nitya kuTastha -
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavAmAM Ave te tenAmAM vividha paryAya-svarUpa dhAraNa karavApaNuM saMbhave nahiM. have je sarvathA anitya-maraNa dharmavALe mAnavAmAM Ave te je karma kare teja bhagave te banI zake nahiM. temaja sukhadu:kha bhogavavAmAM phaLa ApanAra karma bhogavavA mATe AtmAnI haiyAtineja abhAva thaze. A nityAnitya avasthA darekanA anubhavavAmAM Ave tevI. che eTale apekSAe AtmAne karthacita nityAnitya mAnavAnI jarUra che. uyika bhAvathI jIva karmane kartA bhaktA che. A jIva udayika bhAvanA udayathI karma kare che ane bhagave che, te udayika bhAvane nAza thavAthI koI paNa karma karatuM nathI ane bhagavate paNa nathI. jIva jyAre karma kare che te vakhate udayika bhAva temAM nimitte kAraNe thAya che. eTale jyAre AtmAmAM naraka tiryaMca manuSya devagati; krodha mAna mAyA lebha kaSAya; purUSa, strI, napuMsaka A traNa veda mithyAdarzana, ajJAna, asaMyama, asiddhatva, kuna, nIla, kapota, teju, padma ane zukula A cha vezyA ema ekavIza udayika bhAvane. udaya thAya che tyAre jIva zubhAzubha karma unna kare che. ane sukha duHkhAdi temAM phaLa bhogave che. jyAre A udayika bhAvanI sattA nAza pAme che, tyAre navIna karma chavA AdhatuM nathI ane tenAM phaLane bhegavate paNa nathI.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaye sukha dukha ApatA nathI. acetana evA pAMca indriyonA viSayo A jIvane koi paNa sukha dukha daI zakatA nathI. paNa jIva potAnI kalpanA -vaDe mAnI le che ke A viSaye mane dukha de che. ane A viSaye mane sukha Ape che. rUpa rasa gaMdha zabda spaze e IndriyanA viSayo che te acetana che, te cetana - AtmAne sukha duHkha ApI zaktA nathI, chatAM ajJAnI jIva vika-kalpanAo vaDe temAM sukha duHkha ApavAne Arepa saMkalpathI ISTA niSTa thAya che, * buddhithI samajI zakAya tevA dravya guNa paryAye saMkalpa karyA vinA AtmAne ISTa ke aniSTatA mATe thatA nathI. koI paNa dravyanA guNa ke paryAyamAM mArA pazune ke pArakA paNane, sArApaNAne ke beTApaNAne, sukhadAitAne ke duHkhadAtA paNane saMkalpa uThe ke tarata ja temAM athavA te mATe thatA ke karAtA rAgadveSathI jIvanuM ISTa ke aniSTa thavAnuM ja. je te sArA ke naThArA dravya guNaparyAyamAM jarA paNa te nimitte saMkalpa vikalpa naja uThe-naja kare te tenAthI te nimitte jIvanuM bhaluM ke buruM thatuM nathI. tethI nizcaya thAya che ke jIvanA ISTa ke aniSTa thavAmAM saMka9pa vikapa ja kAraNa rUpa che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbhaLavAmAM AvatAM niMdA ke stutinAM vacanA jIvane kAMi paNa nukazAna karatAM nathI, kemake tenA AtmAsAthe AI sa MbaMdha nathI, chatAM e niMdA ke stutinAM vacanA sAMbhaLI ne jIva roka ke hu, dveSa ke rAga karatA jIvane du:khaTAI Apa thayA vimA tA nathI. nidA stutinA sabadha zarIra ke indriyA sAthe thAya che chatAM jIva phrAgaTa temAM rASa ke nASa kare che. A sarva zubhAzubha indriyeAnA viSayA rUpa bahAranAM kAraNA AtmAne mehavA dAtrane laIneja sukha duHkha karanArAM thAyache,jo moha na heAya teA kAipaNa padArtha mAM evI tAkAta nathI ke jIvane sukhadu:kha ApI zake.sukhadu:khamAM nimitta kAraNa mAha che. meAhane lIdhe jIva jyAre te te padArthomAM rAga ke dveSa kare che tyAre tenAmAM svaparanuM jJAna--viveka jJAna jAgRta hAtuM nathI tethI te te padArthone iSTa ke aniSTa mAnIne iSTanA samaigathI pAtAne mukhI ane aniSTanA saMcAgathI. du:khI mAne che. athavA sukhI du:khI thAya che. vAstavika rIte vacana vaDe kAI nidAtA nathI tema stavAtA-stuti karAtA nathI. kemake AtmA vacanAtita che. vacananI zailIpAra che. vacanamAM AvI zake tevsa nathI. chatAM mAhanA saMbaMdhathI jIva ema mAnI le che ke ANe mArI stuti karI ane ANe mArI niMdA karI. jo A vacane te grahaNa na kare te tenI asara P
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarA paNa tenA mana upara thatI nathI. eka manuSyane kaI gALo Ape che chatAM te sAMbhaLo ma hAvAthI te bANa ko nathI te tenI asara tenA mana upara jarA paNa thatI nathI, tema manuSya sAMbhaLavA chatAM je tenI upekSA karI zakete tarapha udAsInatA dhAraNa kare, sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM kare te tenI asara rAgadveSa rUpe jarA paNa daitI nathI. anyanA deSa ke guNa anyane AnaMda ke viSAda karI zakatA nathI, kemake tenA guNa ke doSa bIjA mAM praveza karI zakatA nathI. chatAM bIjAnA guNa ke de jene A jIva temAM rAga ke dveSa kare te pitAnI asahana zIlatA rUpa bhUlane laIne te jIva sukhI ke duHkhI thAya che. amuka manuSya mAruM ISTa ke aniSTa ciMtave che evI buddhi karavI ke e vicAra karo te paNa vRthA-nakAmo che. kemake pArakAne ciMtana karavAthI bIje manuSya pIDAtuM nathI ke rakSaNa paNa pAmatuM nathI. bIje mANasa ApaNuM buruM ciMtave ke ApaNuM sAruM ciMtave-ApaNuM tarapha sArI lAgaNI ane tethI kAMI ApaNuM buruM thaI jatuM nathI ke sAruM paNa thaI jatuM nathI. je temaja sAruM buruM vagara kAraNe thayA karatuM ja hoya te A duniyAmAM kaI sukhI na rahe, athavA kaI duHkhIja ne thAya, kemake kaIne kaI ApaNuM sAruM ke buruM ciMtavatuM te hazejane ? paNa kharI rIte ApaNe kAja sArAM hoya ke naThArAM hoya to tenI jokhamadArI ApaNA upara AvI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDe che. tenAM phaLa ApaNane bhegavavAM paDe che, paNa anyanA sArasa ke khoTA vicAronA ApaNe jokhamadAra nathI. - tevIja rIte ApaNAM zubhAzubha karma vinA koInA AzIrvAdathI ke keInA zrApathI ApaNane 'kAMI paNa vRddhi ke hAnI thatI nathI. keInI saMpatti ke vipatti vadhatI ke ghaTatI nathI. je bIjAnA zrApa ke AzIrvAdathI aniSTa ke iSTa thatuM hoya te keInA ghaNA mitro ke zubha ciMtake heya te tenuM aniSTa ke divasa thavuM na joIe. ane keIne ghaNA duzmana hoya te te tenuM niraMtara aniSTa ciMtavyAja kare te sadAne mATe tenuM aniSTa thayAja kare, paNa tema thatuM te dekhAtuM nathI. ISTa ke aniSTa thavuM te, te te jIvanA karma pramANe ja bane che mATe koInA AzIrvAda ke zrApathI bIjAne lAbha ke gera lAbha thatuM nathI. A vAta aMtaramAM samajavAnI che. - tava dRSTie vicAra karatAM jaNAya che ke keIpaNa dravya ISTa ke aniSTa cheja nahi. ISTa padArtha paNa mohane laIne aniSTa lAge che ane aniSTa padArtha iSTa lAge che. zIyALAmAM garama sAdhane zIyALAmAM sArAM lAge che teja sAdhane unALAmAM ThIka lAgatAM nathI. unALAnAM ISTa sAdhane zIyALAmAM aniSTa lAge che. yuvAvasthAnAM sAdhane vRddhAvasthAmAM aniSTa thai paDe che ane vRddhAvasthAnAM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ce sAdhanA yuvAnImAM aniSTa lAge che. A samAM mAhanIja mukhyatA che. kharI rIte padArthomAM iSTAniSTatA nathI. AtmA ni`La che. svataHmukha svarUpa che. zaMkha svabhAvathIja nirmaLa che tene zveta-peALA kANe anAnyA ? krAie nahiM. tema AtmA pote svabhAvathIja sukha svarUpa che, pavitra che, jJAnAdi ratna trayamaya che. tene khIjA taraphathI madada maLe tevI kAMi paNa apekSA nathI. jarUra nathI. zaMkha yA cunAnuM curNa kAnI madada laIne bIjAnI bhIMta dIvAla Adine ujjavaLa kare che ? arthAt kAinI paNa madada-Azraya lIdhA vinA peAtAvarDa pAteja bIjAne ujvaLa banAve che. tema AtmA pAteja pAtAnI zaktithI paradravyane jANe che, jove che ane saha che. bIjA padArthonI madadanI tene jarUra rahetI nathI, kemake te jovuM jANavuM vigere AtmAnA svabhAvaja che. mAha potAnI sAmatathI jIvane malIna kare che. rAtAM puSpA ujjavaLa sphaTikane zuM lAla nathI khanAvatA ? arthAt banAve che. A lAla puSpanI upAdhi sphATika ratna pAsethI dUra karavAmAM Ave te sphATika pAtAnA kharA svarUpamAM prakAze che tema A mAhune AtmA pAsethI dUra karavAmAM Ave te AtmA peAtAnA nimaLa svarUpe prakAzI rahe che.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ avA - A pramANe AtmAnI mahImatAnA aNune sama"ne du:khanA khIjapa mena e tyAga kare che. te AvatA karmane aTakAvavA rUpa karmanA savara kare che. je manuSya zubhAzubha paradravyamAM rAgadveSa kare che te ghaNA lAMbA vakhata sudhI tapa kare teA paNa teonI zuddhi kAi paNa prakAre thatI nathI. eka mANasa snAna karIne tarataja paLamAM-kIcaDamAM ALoTe tA tenuM snAna niSphaLa che, kemake snAna karavAmAM uddeza meMladUra karavAnA che, te thaLamAM AAbeTavAthI nirUpayAgI thAya che, tema tapa karavAnA "uddeza kamaLane zuSka karIne nija rI nAkhavAnA dUra karavAnA che, te rAgadveSa karavAthI pAra paDatA nathI, mATe AtmAnI vizuddhine arthe prathama rAgadveSane! tyAga karavA oie. jo tenA tyAga karavAmAM na Ave te karmanAM phaLa bhAgavatAM duHkhanI paraMparAnA kAraNarUpa ATha prakAranAM karma AMdhe che. jee karmInA sarva pAkane udayane pudgala rUpa samajIne te azakta na thatAM tenAthI dUra rahevA prayatna kare che te sarva karma rahita zuddha Atma svarUpa thai rahe che. je yuddha upayAgamAM rahe che. te kama grahaNa karatA nathI ane pUrve grahaNa karela karmonA tyAga kare che. jee mithyA jJAnathI malIna che, zubhAzubha upayAge pariNamI rahyA che te karma grahaNa kare che ane mUkyA kare che.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNathI saMvara, jema bhakti pUrvaka sAmayika, citya stava, gurUvaMdana, pratikramaNa, kArga ane khANamAM vase che temane sara thAya che. AtmatavamAM sthira thaIne sarva dravyanA samUhamAMthI-sarva padArthomAMthI zagadveSane tyAga kare che te samabhAvanI sthitine sAmAyika kahe che. samaya eTale AtmA te AtmAmAM rahevuM te sAmAyika. te avasthAmAM rAgadveSa na hovAthI saMvara thAya che. AvatAM karma aTakAvavA te saMdhara che. A saMvaranI sAthe karmanI nija rApaNa hoya che, chatAM ahI saMvaranI mukhyatA che. 1 jJAna darzana caritrarUpa ratnatraya svarUpa-zuddha caitanyamaya-karma upAdhithI rahita AtmAnI jeo niraMtara stuti kare che tene jJAnI stuti kahe che. keIpaNa dehanI stuti nahiM paNa vizuddha AtmAnI stuti-prazaMsA karavI te vAstavika stuti che, tenAthI karmanuM Agamana rokAya che. vIza tIrthaMkaranI stuti karavI tene caturvizatistava kahe che. te stutimAM amuka tIrthakara vizeSanI stuti che tyAre, zuddha AtmAnI stuti karavI te pavitrAtmAnI sAmAnya stuti che. banne karavA yogya che. 2 pavitra jJAna dazana cAritramaya uttama AmAne vaMdanA-namaskAra mana vacana kAyA vaDe kare tene janA che ? .
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahe che. AmAM gurnAdika je AcArya upAdhyAya ane muni rUpa che tene vaMdanA karavI te vizeSa rU5 vaMdanA che. pavitra Atamane nAma rUpanI kalpanA vinA je vaMdanA karAya te sAmAnya rUpe vaMdanA che. bannene karAtI vaMdanA lAbha dAyaka che. chatAM zubha upagavALI vaMdanA punya phaLadAtA che. ane zuddha pavitrAtmAkAre pariNamavA rUpa vaMdanA saMvanuM kAraNa che. 3 * pUrve karelAM karmomAMthI je kame atyAre phala devA AvelAM che-udayamAM AvelAM che te karmabheLavavAmAM mArA paNane tyAga kare, zubhAzubha sukha duHkhanA prasaMge mAM mArApaNuM na mAnavuM tene pratikramaNa kahe che. pUrve je vakhate A jIve kamane baMdha karela che te vakhate tene pitAnuM AtmabhAna jAgRta na hatuM tethIja karmane baMdha thayelo che. e bhUla thaI che te bhUla tyAreja sudhare ke jyAre AtmA pite pitAnA svarUpamAM jAgRta thAya ane te, te vakhate ja kahI zake ke manamAM mAnI zake ke A udaya Avela karmo 'tame mArAM nathI. tame atyAre je mane sukha dukha rUpa phaLa ApavA AvyAM che te mArI bhUlanuM ja pariNAma che, ema kahI te samabhAve bhegavI le ane te bhegavatAM navAM karma na badhe tenuM nAma pratikramaNa. pratikramaNa aTale pAchuM -haThavuM, svabhAvane bhUlI vibhAvamAM gaye hatuM tyAMthI pAchA phane pAchA svabhAvamAM Avyo mATe tenuM nAma pratikramaNa che4
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ je manuSya zarIrane acetana, karmathI banAvAyeluM ane aMte vinAza pAmanArUM che ema jANIne zarIranA kAryane bahu mahattva Apato nathI, temaja zarIranA kAryamAM pravRtti karatuM nathI te manuSya kAtsaga karI zake che. te kAyasaganA vakhatamAM koIpaNa prakAre zarIra upara mamava rAkhatA nathI, zarIrane sthira rAkhe che ane dharmadhyAnamAM Atma jAgRta rahI pravRtti kare che tene kAryotsarga kahe che. kAyAne utsarga eTale tyAga, kAyAmAMthI upaga kheMcI laI AtmAmAM upaga rAkho-AtmAkAre upaga pariNamAva te kAryotsarga che. 5 karmathI AtmAne bhinna jenAra manuSya jyAre bhaviSyamAM thanArA baMdhananA nimitta rU5 rAgadveSAdi bhAvene tyAga kare che tene pratyAkhyAna kahe che. pratyAkhyAna eTale tyAga, je je lAgaNIothI-pariNAmothI bhava bhramaNa karAvanAra karmo Ave che te te bhAvane-lAgaNIone tyAga . karo te pratyAkhyAna che. 6 - je cagI Alazane tyAga karI, Atma tatvamAM lakSa rAkhIne A cha Avazyaka kare che tenAM kamene saMvara thAya che. mithyA jJAnano tyAga karanAra, Atma anAtmano viveka karI samyakajJAnamAM lIna thAya che teja AvatAM kameno virodha karI zake che.' .
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya bhAvabhekarA " jJAnI dravyathI-vyavahAra viSaya jogave che paNa bhAvathI hogAjate nathI, tyAre ajJAnI jIva, dravyathI vyavahA dhiSathe bhegava nathI. paNa bhAvathI bhogave che. jJAnI purUSa Ama anAtma-jaDa cetavya bheja jANatA hovA chatAM karmanI prabaLatAne laI teno tyAga karavAnI pitAnI asamarthatAne lIdhe dravyathI dekhavA mAtra vyavahArathI pazca Ini nA khAvA pIvAdi viSaye bhegave che paNa temAM tenI Azakti na hovAthI bhAvathI te tene jotA nathI. -bhAvathI joktA nathI eTale te karma baMdha karatuM nathI, bIjo ajJAnI manuSya ajJAnatAne lIdhe pitAnuM hita ahita jANute nathI chatAM dravyathI-vyavahAre upavAsAdi. karI, khAvA pIvAdi bhegone tyAga kare che te paNa tenI te te viSayamAM Azakti gayelI na hovAne lIdhe dravyathI te bhego na bhegavavA chatAM bhAvathI te te vastuone letA thAya che. thoDA vakhata mATe cheDA bhegene tyAga karI bhaviSyamAM lAMbA vakhata mATe vadhAre bhege meLavavA prayatna kare te paNa aMdaranI Azakti sUcave che eTale pariNAma anusAre karmane baMdha thAya che. ekalA bahAranA - vartana upara karma baMdhane AdhAra nathI, paNa aMdaranI lAgaNI ane tenA uddeza upara paNa AdhAra rahe che. vyavahAre je manuSya nivRtta thAya che tyAga kare che,
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAgI thAya che tene vyavahAra parAyaNa leza pUje che, paNa je aMdarathI--bhAvathI tyAgI thaye che, miyAthI pAcha hoya che. te tattvajJa TakA vaDe--gAbhilASI jIvA vaDe pUjAya che. vyavahArana leAkA vyavahAra parAyaNane adhika mAne che, tattvajJa leka tatvajJa purUSAmAM amritA jove. che ane tenA pramANamAMja tenA taraphathI lAbha meLavI zake che. je manuSya draSya mAtrathI-vyavahAre tyAgI thayA che tene AvatAM karma badha thavArUpa savara thatA nathI paNa je bhAvathI nivRtta thayA che-pAche. hayA che tene nizcayathI karmanA saMvara thAya che-AvatAM karmAMtra dha thAya che. A pramANe vastu tattvanA paramArthane samajIne vyavrun hAre-dravyathI mana vacana zarIra vaDe nivRtti karIne--tyAgI thaine sarvathA AvatAM kamA aTakAvavA mATe bhAvathI--a - tanI lAgaNIthI nivRtti parAyaNa thavu. dravyathI viSayAnI nivRtti karatAM bhAvathI nivRtti karavI te uttama che. paNa kevaLa bhAvathI nivRtti karatAM sarvathA sAMvara thaI zakatA nathI mATe vyavahAre dravyathI mana vacana kAyAe nivRtti karavAnI paNa jarUra che. meAkSa prAptimAM vadhatI mukhyatA nathI. zarIra, jaya rUpa hAvAthI jema. AtmAthI juduM che tema sAdhuonAM cinha veSa, paNa jaDa rUpa DAvAthI AtmAthI bhinna che, mATe tattva daSTie zvetAM liMgasAdhanA veSa te
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekSamAM khAsa agatyanuM mukhya kAraNa nathI. mokSamAM jatAM jene tyAga karavAmAM Ave che. arthAta mokSamAM je sAthe jaI zakatuM nathI te muktinuM mukhya kAraNa na kahevAya ane tenAthI muktinI prApti thatI nathI. bhinna kAraNa havA chatAM je sAdhu veSane mekSa prAptimAM kAraNa mAnavAmAM Ave te AtmAthI bhinna karmane paNa mokSa prAptimAM kAraNa mAnatAM keNa aTakAvI zakaze? mATe sAdhu veSa rUpa liMga mekSamAM kAraNa nathI. vyavahAramAM sAdhune veSa ane zarIra e mokSamAM nimitta kAraNa che paNa nizcayathI zarIra ke veSa mekSamAM kAraNa nathI. jenI sAthe abheda saMbaMdha hoya te mekSamAM vidyamAna rahe che ane jJAna darzana cAritranI mAphaka mekSamAM kAraNa paNa taja gaNAya che. - saMvara mATe zuM karavuM ? saMvara karavAnA arthi jIvoe saMvarane mATe pitAnA AtmAmAM rahela samyakRjJAna darzana cAritranI sevA karavI ane sarva cetana acetana vastune tyAga karavo. rAgadveSa vinAnuM ane samyaphajJAna darzana cAritrathI bharapUra evuM Atmatattva che teja muktino mArga che evuM jeo jANe che teo tenA vidhi pariNAmane tyAga karavA rUpa saMvara tatvane pAmI zake che. AvatAM karmone teo aTakAvI zake che. ' Iti saMvara adhikAra samApta:
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ e nirjarA adhikAra. pUrva upArjana karelAM karmano thaDe ke jhAjhe bhAge kSaya kare, Atma pradezathI te karmone alaga karavAM tene nija rA kahe che. A nirjarAnA be bheda che. eka akAma nirjarA ane bIjI sakAma nirjara. karmanI sthiti paripakava thavAthI -pUrNa thaI javAthI je karmo udaya AvIne pitAnI meLe kharI paDe che te akAma nirjarA che. A nirjarA dareka nAnA moTA saMsArI jIvone dara kSaNe thayA kare che. bIjI sakAma nirjarA che te karmanI sthiti pUrI thaI hoya ke na hoya chatAM tapa japa dhyAnAdi karIne te karmanI sthiti je sattAmAM che tene udIraNA karIne udayamAM lAvIne bhegavI levI-purI karI devI tene kahe che. je karmo lAMbA vakhate udayamAM AvavAnAM hatAM tene karmanI avadhi pUrI thayA pahelAM, purUSArtha karIne najIkamAM udayamAM lAvIne bheLavIne kADhI nAkhavA te sakAma nirjarA che. saMvara thayA pachI A sakAma nirjarA Ave che te mokSa prAptimAM mukhya sAdhana che. akAma nijerAne savipAka nirjarA paNa kahe che ane sakAma nirjarAne keI avipAka nirjarA paNa kahe che. akAma nijerAmAM je karmo pAkI gayAM che, phala devAne sanmukha thayAM che bahAra AvyAM che-je karmanI sthiti pUrNa thaI che te karmane ja kSaya thAya che. sakAma nijArAmAM te
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ -98 pAkelAM ane nahiM paNa pAkelAM banne karmonI nirjarA thAya che. jema vanamAM dAvAnaLa lAgavAthI sukAM ane lIlAM banne prakAranAM vRkSo baLIne bhasma thAya che, tema dhyAnanA abhyAsa vaDe pAkelAM ane nahiM pAkelAM karmanA saMcaya baLI jAya che kharI paDe che. kaSAyene dUra karIne je sAdhu vizuddha sthAnane abhyAsa kare che tene kamanI sakAma niza thAya che. nirjarAmAM mukhya kAraNuM dhyAna che. kaSAyane tyAga karIne dhyAnanuM AlaMbana levAthI dhyAna saphaLa thAya che. jeo AtmatatvamAM rakta thaI karmone saMvara karI nitya dhyAnamAM pravRtti kare che teja karmanI nirja kare che. saMvara karyA vinA sAdhune paNa sakAma nirjarA thatI nathI, kharI vAta che ke navuM pANI AvyAja karatuM hoya te sarovara kayAMthI khAlI thAya ? je sarovaramAM nALA dvArA pANI AvyA karatuM hoya te sarovara khAlI thaI zakatuM nathI, tema jyAM sudhI kaSAyAdi dvArA jIva rUpa sarovaramAM kama rUpa pANI AvyA karatuM hoya tyAM sudhI AtmArUpI sarevara kevI rIte khAlI thaI zake ? athata na thaI zake. arthAta AvatAM karmane aTakAvavArUpa saMvara karavAmAM na Ave tyAM sudhI sakAma nirjarA thatI nathI. AtmAnAM svabhAvarUpa jJAnadarzana cAritranuM ekAgratA pUrvaka dhyAna karavAthI karmane kSaya thAya che. dayAnamAM mananI mukhyatA che, te mana jaDa mAyAmAM vAraMvAra dekhAdeDa kare
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, tyAMthI pAchuM kheMcI lAvIne AtmAmAM ekAgraha karavAthI -AtmAnA jJAna darzana cAritraguNamAM joDI devAthI karmanI nirjarA thAya che. bAhya parigraha dhana dhAnya strI putrAdi, atyaMtara parigraha rAgadveSAdi A banne prakAranI graMthIne tyAga karanAra, lekAcArathI parAkSukha thanAra-leTAcAranI darakAra na karanAra, Indriyone vaza karanAra ane manane saMkalpa vikalpanA vyApAra rahita banAvanAra manuSya sarva kamene dhoI nAkhe che. zubha azubha ane zuddha ema traNa prakAranA bhAvalAgaNIo che, temAMthI je manuSya prathamanI zubhAzubha be lAgaNIone tyAga karI chellI zuddha lAgaNuM dhAraNa kare tenAM karma kSaya thAya che. zubha bhAvathI punyabaMdha, azubha bhAvathI-pariNAmathI pApano baMdha ene vizuddha pariNAmathI nirmaLatA thAya che. jeonAM pariNAma zubhAzubha hoya che te punya pApa upArjana karI cAra gatimAM bhramaNa karyA kare che, paNa vizuddha bhAvathI karmanI nija rA karI mekSa prApta kare che. - zuddha Atmatatvane jANyA vinA bAhya tapa karavAthI ke atyaMtara tapa karavAthI karmanI nirjarA thatI nathI. zuddha Atmatatvane jANyA pachI ja bAhya ke atyaMtara tapa karavAthI karmonI nirjarA thAya che. teja tapa je ajJAna pUrvaka karavAmAM Ave te punya karma baMdha thAya che, tapa karanArAoe
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama AtmAnA zuddha svarUpane jANane pachI karmakSaya karavA tapa kare joIe, AtmatatvanuM jJAna karIne vItarAga devee batAvela pavitra saMyama mArga pALavA ke AdaravA vaDe karmanI nirjarA thAya che AtmasvarUpanA jJAnavinA saMyama AdaravA ke pAlavAthI paNa kamanI nirjaza thatI nathI, temaja AtmasvarUpanuM jJAna karIne paNa saMyama na pAlavAthI karmanI nirjarA thatI nathI. sakAmanirja karavAmAM AtmajJAna ane sAthe pavitra saMyama pALavAnI jarUra che, te banne sAthe rahevAthI karmanI nirjarA thAya che. lekacAra ke je gADarIyA pravAha je keTaleka bhAge hoya che tene tyAga karI AtmatatvanA AcaraNamAM AdaravALA rahI saMpUrNa saMyamavAngI karmonI nirjarA kare che. je kennara AcAra jJAnI purUSane upadezele che ane AtmamArgane anukULa che tene tyAga karIne je gADarIyA pravAha rUpa lekAcAranuM AcaraNa kare che tene nirjarAmAM kAraNarUpa saMyama nAza pAme che. je pavitra cAritranuM AcaraNa kare che chatAM vAstavIka rIte nizcaya vyavahArarUpa jJAnIonA apekSAvAdamAM zraddhA karatA nathI tenI Atmazuddhi thatI nathI. zuddhi na thavAnuM kAraNa e che ke pavitra vartana sAthe jJAnanI paNa jarUra che te sAthe darzanarUpa zraddhAnI paNa jarUra che. ekalA jJAnathI ekalA darzanathI ke ekalA cA
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ritrathI pUrNatA prApta thatI nathI paNa te jJAnAdi traNe sAthe hoya teja mezane mArga che ane tethI ja pUrNatA pragaTe che. je saMyamI AdaravA yogya vividha prakAranA AcA2mAM pravRtti karI rahyo che chatAM je jJAnI purUe nizcita karelAM siddhAMtane jANatA nathI te kevaLa AMdhaLA manuSyanA je che. jJAna vinAnI kriyA-cAritra ekaluM upayogI nivaDatuM nathI, AMdhaLA manuSyanI game teTalI sArI pravRtti hoya chatAM AMkhe vinA te sadAne mATe yogya rastA upara cAlI zake nahiM. kAntAlIya nyAye kadAca te egya rastA upara AvI jAya chatAM paNa tenI pravRtti svAra upayogI te naja thAya. AMdhaLe bIjAne raste te caDAvI na ja zake, mATe cAritra sAthe jJAnanI paNa jarUra che. siddhAMta-zrutajJAna e sAdhuonAM netra che. ekendriyAdine Indriye teja cakSu che. devone avadhijJAna rUpa netra che ane nirvANa pAmelAne kevalajJAnarUpa netra che. ekendriyAdi jIvene Indri netranI garaja sAre che. siddhAMtarUpa netra dvArA sAdhuo jove che ane te dvArA jAgRti meLavI AtmajJAnamAM AgaLa vadhe che. deve avadhi jJAnavaDe pitAnuM hita ahita jANe che. ane siddhanA che sarva netravALA che-kevaLajJAnavaDe vizvane juve che. mATe AgamamAM kahelAM anuSThAna karavAM te nirjarAnuM kAraNa thAya che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 102 ajJAnI baMdhAya che tyAM jJAnI mukta thAya che. IndrinA viSaye sevatAM jyAM ajJAnIo baMdhAya che tyAMja jJAnIo karmothI mukta thAya che A kAMI jevuM tevuM Azcarya nathI ! zubhAzubha vikalpa vaDe zubhAzubha karma Ave che paNa bemAMthI eke jAtane vikalpa na karanAra sarva dravya bhegavavA chatAM nirbhara kare che, padArthane sArA ke khoTA mAnavAthI rAgadveSa unna thAya che. rAgadveSa vaDe karma baMdha thAya che. ajJAnI padArthane bhoga upabhega karatAM temAM rAgadveSa karate hovAthI baMdhAya che. jJAnI te padArthanA bhegepaga vakhate madhyastha rahe che. udAsIna rahe che-rAgadveSavALA vika karatuM nathI, tethI te baMdha paNa pAmatuM nathI ane je karma teNe bhagavyAM te pUrvanAM kama bhegavIne nirjara kare che. AtmAne ujvaLa kare che. jJAnInI mAnyatA. huM koIne nathI ane mAruM anya keI nathI, padArtho badhA mArAthI para che. A pramANe dRDha mAnyatAvALa tyAgI cAgI badhAM karmone dhrujAve che. mArA tArA pazunA vikapi dUra thatAM AtmA potAnA svarUpamAM AvI rahe che. e svarUpa sthiratAnI prakhara uSmAthI-garamIthI kamane rasa zeSAI jAya che. rasa dUra thatAM pavananA jhapATAthI sukAM pAMdaDAo jema dhrujI uThI nIcAM kharI paDe che. tema kame
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 nirjarI jAya che AtmAthI alaga thAya che ane tema thatAM AtmA ujavaLa thAya che. zuddha AtmAnI upAsanA kare. zuddha nirmala AtmAne mUkIne mokSane mATe jeo anya anya jaDa sAdhane seve che! rAga dveSI devAnI upAsanA kare che. mehamAM phasAyelA gurnAdinuM AlaMbana le che te mUDha-ajJAnI manu TADha dUra karavA mATe agni e kharo upAya che tene mUkIne himanI-baraphanI upAsanA kare tenA jevuM kare che. jema TADha dUra karavAne upAya garamI-agni che tema AtmAne nirmaLa karavAne upAya zuddha AtmAnI upAsanA-sevA karavI te che. A sAcA upAyane mUkIne jeo TADha dUra karavA jema rahImanI upAsanA kare che ke je lAbhadAyaka te nathI paNa ulaTI hAnI kartA che tema zuddha AtmAne mUkIne paramazAMti meLavavA viSayenI sevA karavI te lAbhane badale vizeSa hAnI kartA che. karmothI choDAvavAne badale ulaTA vizeSa prakAre AtmAne baMdhanamAM sapaDAve che. A ja pramANe rAgadveSane uzkeranArA ke piSaNa ApanArA de ane gurnAdi paNa baMdhanamAMthI choDAvatA nathI paNa vizeSa baMdhanamAM phasAve che, mATe mokSane artha zuddha AtmAnI upAsanA karavI te rogya sAdhana che.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 104 paramAtmA dehamAM che. AtmAja e paramAtmA thAya che eTale paramAtmA ApaNa dehanI ja aMdara che chatAM te devane jeo bahAra bIjA sthaLe zodhe che tene mATe huM ema mAnuM chuM ke pitAnA gharamAM raMdhAyeluM anna taiyAra hovA chatAM te mUDha buddhivALo manuSya zikSAne mATe bAhAra bhame che. - karma sAthe baMdhAyela che tyAM sudhI te saMsArI jIva kahevAya che, kama dUra thatAM AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa thAya che te ja paramAtmA che. A Azaya upara lakSa rAkhIne zAstrakAra jJAnIo kahe che ke jene mATe tame bahAra zodha khaLa kare che te paramAtmA tamArA zarIramAM ja rahela che tene nirmaLa karavAnuM mUkIne-pragaTa karavAnuM bhUlIne bahAra tame zA mATe bhamyA kare che ? te paramAtmA te tamArA AtmAmAMthI ja pragaTa thavAnuM che. bAhAra kyAMthI AvavAno nathI. kaSAyathI jIva baMdhAya che. krodhAdi kaSAmAMthI utpanna thatA kamarUpa decchAo vaDe chava baMdhAya che, teja baMdhane kaSA zAMta thatAM sahaja vAramAM tuTI jAya che. karmanA baMdhanamAM baMdhAvAnuM kAraNa kaSAya che, tene dUra karavA purUSArtha karavAnI jarUra che.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 nathI. jIva pitAnAM avaLAM kartavyathI baMdhAya che ane pitAnAja savaLA kartavyathI baMdhanamAMthI chuTe che. pramAdathI jIva baMdhAya che. pitAnAmAM pramAdane rahevAnI jagyA ApanAra jIva jagatamAM sarvatra pApi vaDe baMdhAya che teja pramAdane pitAnI bAhAra kADhayAthI-pramAdanA deSathI mukta thatAM jIva baMdhanathI mukta thAya che. mada athavA madya-dArU, pAMca IndriyAnA viSaye, cAra kaSAya, nidrA ane vikathA, strI deza bhajana ane rAjanI kathA karavA rUpa vikathA e pramAda kahevAya che. A pramAdamAM jIvana pasAra karanAra jIva jyAM jAya che tyAM karmothI baMdhAya che. teja jIva jyAre pramAdane tyAga karI te pramAdanI vidhI apramatta dazAne-AtmAnI jAgRta dazAne potAnA nivAsanuM sthAna banAve che sadA AtmAnI jAgRta dazA rUpa apramatta dazAmAM rahe che tyAre jIva je je prakAranI pravRtti kare che te sarva pravRtti nivRttinA rUpamAM palaTAIne karmanAM baMdhane toDI nAkhe che. AtmatIrthamAM snAna kare. AtmArUpi nirmaLa pavitra tIrthane mUkIne je jIve AtmAnI zuddhine mATe anya jaLAzayAdi tIrthamAM snAna kare che, huM mAnuM chuM ke te malIna manuSya sarovarane tyAga
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 karIne kAdavavALA khAbocIyAne Azraya le che, nadIo ane samudro e kAMI tAtvika tIrtha nathI. je tAre te tIrtha AtmA sivAya koI tAranAra nathI, mATe AtmAna tAtvika sukharUpa ane najIkanA tIrthane mUkIne Atmazudhi mATe jeo nadIo Adi tIrtho vaDe AtmAnI zuddha karavA prayatna kare che, teo satyamArganA ajANa che. | nadInAM jaLo zarIranI zuddhi karaze, garamInI uSmAne zAMta karaze. pANInI tRSA maTADaze, paNa AtmajAgRti te nahiM ja Ape, kodhAdinI garamI zAMta nahiM kare, manane nirmaLa nahiM kare. kedhAdine zAMta karanAra te saMyama rUpa pANIthI bharelI AtmA rUpI nadIja che. muzkelIo sahana kare. pitAnA AtmAmAM sthiratA karavA IcchanArA manuSyoe je je muzkelIo AvI paDe che te samabhAve sahana karavI joIe. je je pariSaha ke upasargo bIjAo taraphathI Ave te sahana karavAnI Teva pADavI joIe. A muzkelIo sahana na karI zakanAranuM AtmajJAna tevA muzkelInA prasaMgo AvI paDatAM nAza pAme che. sukhamaya sthitimAM rahIne je jJAna usanna kareluM hoya che. te dukha AvI paDatAM khasI jAya che, vikSepa utpanna thavAthI tenI nizcaLatA TakI rahetI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 nathI mATe zaktianusAre sukhanI mAphaka dukhada parISahe sahana karavAnI Teva pADavI IcchAnusAra jANI joIne kSudhA sahana karavI, tRSA sahana karavI, TADha tApa sahana karavA, vastro ochAMthI calAvI levuM rUpavAna strIo dekhI manane DagavA na devuM, koI Akroza kare tADanA tarjanA kare niMdA kare te samabhAve kSamApUrvaka sahana karavI, kaI prazaMsA kare kaI sAre satkAra kare ke kaI tiraskAra kare te jarA paNa abhimAna ke gusso ne kare, rega Ave te zAMtithI sahana kare, dhArelI ke jarUrIyAtanI vastu na maLe te tenA vinA calAvI levAnI Teva pADavI, rahevA suvAnI jamIna khADA khaDIyAvALI hoya ke bahu havAvALI na hoya te paNa tenAthI calAvI levAnI. Teva pADavI, sArI buddhi hoya te tene ahaMkAra na kare ane jJAna na AvaDe te zaka na kare paNa tene mATe purUSArtha kare. AvI AvI bIjI paNa ISTanA abhAvavALI ke aniSTanA saMyogavALI sthiti AvI maLatAM samabhAva rAkhI AtmabhAna barAbara TakAvI rAkhavA prayatna kare. Agraha tyAga. kamanI nirjarA karavAnI IcchAvALA e sukha ke duHkhamAM temaja bIjI bAbatamAM paNa Agraha na rAkhe Agraha rAkhavAthI AdhyAna thAya che. AdhyAnathI jIva karmo kADhavAne badale ulaTe vadhAre karmone saMcaya kare che.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 108 Aja joIe ane A ja joIe. A heAya te kika paDe ane A na hoya te phika paDe, e Agraha ke evI apekSA AtmAthI chae rAkhavI nahi, paNa pUrve bAMdhelAM pitAnAM zubhAzubha karma mAMthI sukha ke duHkha je vakhate je udaya Ave te samabhAve sahana karatA rahevuM. amuka vastune Agraha baMdhAve ke amuka vinA na ja cAle tevI lAgaNIo ArtadhyAnarUpa azubha dhyAna utpanna karanArI che. AdhyAnathI jIva ghaNuM navIna azubha karma adhe che, mATe je vakhate je je vastu vigere maLI Ave temAM saMtoSa mAnatAM ane tethI calAvI letAM TevAvuM joIe. AtmajJAnathI zuddhi thAya che. - viparIta daSTivALA ghaNuM che bIjA upAyathI zuddhi prApta karavAnI icchA rAkhe che ane te mATe prayatna paNa kare che chatAM A te jJAnIone nizcaya ja che ke AtmAnA jJAna vaDeja AtmAnI zuddhi thAya che. AtmA sivAya anya padArtha je jaDa pugala-mAyA rUpa che. yA ajIva che te padArthonuM te AtmAnI ADe AvaraNuja che. A AvaraNa eja azuddhi che, te padArthathI AtmAnI zuddhi thaI zakeja nahiM, tenA tyAgathI ja zuddhi thAya, athavA AvaraNane virodhI tatvathI AvaraNa jAya-zuddhi thAya. jema tApathI TADha jAya che tema A jaDa mAyAne virodhI caitanya bhAva
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, te citanyane jJAna e guNa che. je ajJAnatAthI kama Ave che te tenA virodhI bhAva rUpa jJAna dathiI karmo AvatAM aTakI zake che. ane pUrvanAM bAMdhelAM karmo cAlamAM jAya che eTale AtmajJAna vaDe AtmAnI zuddhi thaI zake che paNa bIjA koI padArthathI AtmAnI zuddhi thatI nathI. AtmA parathI taddana judo che eTale game tevAM sArAM paridravyo vaDe sarva prakAre prayatna karo chatAM AtmA. zuddha thavAnuM nathI, temaja te paradra AtmAne sparza paNa karI zakavAnA nathI. paradravya je zubhAzubha karmo tene AtmAthI alaga karavAM hoya te Atma svarUpanI bhAvanA karavI, huM AtmasvarUpa chuM te hakIkatanuM akhaMDa smaraNa karyA karavuM, AtmasvarUpane vicAra nahiM karanAra paradravyane tyAga karI zakato nathI. AtmAnA dravyaguNa paryAyane vicAra karavo, huM AtmA chuM evI prabaLa bhAvanA vadhAravI, AtmAnI anaMta zaktine temaja tenA jJAtA daSTA paNanA guNane vicAra kare AtmAnA dareka pradezamAM huM anaMta baLavAna jJAnavAna AtmA chuM evI jAgRti karI mUkavI te padravyane AtmAthI alaga karavAne upAya che. paradravyane paNa jANe oLakhe. AtmAthI pa2dravyane alaga karavAnI IcachAvALAoe
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 paradravyane paNa jANavuM joie, je parabyane jANatA nathI te Atmadravyane grahaNa karI zakatA nathI. kharAba padArthonI haiyAtine lIdheja sArA padArthanI kiMmata thaI zake che. duHkha che te sukhanI adhikatA samajAya che. du:khadAi padArtho che teA jIvA sukhadAi padArthanI icchA kare che. paradravya ahitakArI che ema jANavA pachIja AtmA hitakArI che te tarapha pravRtti karI zakAya che. jyAM sudhI A paradravyanA svarUpane jIva jANI ke samajI zakattA nathI tyAM sudhI Atmadravya tarapha jIva pravRtti karI zakatA nathI. jagatanA svabhAva vicAre. paradravyathI virakta thavA ane svatattva tarapha prema rAkhavA mATe tathA sarva karmothI chuTA thavA arthe A jagatanA svabhAvane vicAra karavA yAgya che. padArthonI anityatA, jIvAnI azaraNutA, saMsAranI vividhatA, karela karmonuM jIvane ekalAne legavavApaNuM, deha AtmAnI bhinnatA, zarIranI azucitA, karmIne AvavAnA mArgo, kane AvatAM aTakAvavAnA upAya, AtmAthI karmane alaga karavAnA piraNAmA vigerenA vicAra karavA, janma, maraNa, Adhi, vyAdhi ane upAdhionI viSamatA, ane pAMca indriyAnA viSayAnA virasapaNAnA vicAra karavA. te pachI A saMsAranA sukhaneA
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111. ane AtmAnI zAMtane mukAbale-sarakhAmaNI karI jevI tethI saMsAranI asAratA samajAyA vinA raheze nahiM. aMtaraMga lAgavALA "hiMsA, asatya, cerI, vyabhicAra ane asaMtoSa rUpa pAMca pApathI jIva baMdhAya che teja pApone je aMtaraMga lAgaNImAMthI bahAra kADhavAmAM Ave te te pApo jIvane bAMdhI zakatAM nathI. je pAse hoya te apAya. je manuSya jJAnanI ArAdhanA kare che tene jJAna jJAna Ape che. je ajJAnanI ArAdhanA kare che tene ajJAna ajJAna Ape che. vAta kharI che ke je potAnI pAse vidyamAna-haiyAta hoya te ja apAya che. jJAna ane zAnImAM bheda nathI. jJAna ane jJAnImAM bheda bIlakula nathI kemake jJAnane jANavAthIja jJAnI kahevAya che. vyavahAra daSTie jJAna guNane jJAnI guNa-ema bheda kahevAya che paNa tAtvika daSTie vicAra karatAM jJAna teja jJAnI che ane jJAnI teja jJAna che. kemake guNa ane guNane abheda saMbaMdha che te judAM paDatAM nathI, eTale jJAnanuM jJAna thatAM jJAnI AtmAnuM jJAna avazya thAya che.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 pitAmAM-AtmAmAM jJAna che e bathA pratyakSa anubhave che. je jJAnanA anubhava vinAnA che tene padArthanuM jJAna thatuM nathI. jJAna amUrta AtmAne guNa hovAthI amUrta che. IndriyathI pratyakSa tene anubhava thatuM nathI chatAM huM jANuM chuM" ItyAdi pitAnA anubhavathI te barAbara anubhavAya che. jene jJAnane anubhava hoya che te ja jJAna dvArA anya padArthone jANI zake che. jJAna pratyakSa thatuM nathI? keTalA eka saMpradAyavALA jJAnane prAkSa nathI mAnatA paNa parokSa mAne che, teoe jANavuM joIe ke bhale tame jJAnane pakSa mAne, paNa je te pakSa jJAna vaDe viSayane bAdha tamane thAya che te te pakSa jJAna vaDe AtmAne bedha zAmATe na thaI zake? arthAt te pakSa jJAna vaDe te jJAnanI paNa pratIti zAmATe na thAya? thavI ja joIe. je jJAna vaDe padArtha jANI zakAya te jJAna vaDe jJAnI-jJAnavAnuM zA mATe na jANuM zakAya? je davA vaDe ghaTa paTAdi padArtho prakAzIta thAya che te dIvA vaDe te dI barAbara zAmATe na dekhAya? dekhAvo ja joIe. je manuSya jANavA cogyane jANe che te jANavAvALAne bahAranAM bIjAM kaI baMdhane nathI ke koI bAMdhanAra paNa
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 kema na jANe? prakAzavA lAyaka padArthone juve che paNa prakAza karanArane jete nathI e khedanI vAta che. arthAt e kahevuM te Azcarya bhareluM che. paramAtma svarUpa jANavA gya che tene jANavA gya lakSa rUpe jANIne te lakSyathI pAchA pharIne lakSa rUpe zuddha AtmAne rAkhIne tenuM dhyAna karavuM tethI karmone nAza thAya che. prathama paramAtmAnuM ya rUpe-jANavA gya rUpe jJAna karIne, tene je ja pitAne zuddha AtmA che ema dhArIne, pachI potAnA zuddha AtmAne zeyarUpe rAkhIne tene anubhava kare. A anubhavathI karmane nAza thaI Atmaja paramAtmA rUpe thaI rahe che. sAdhya siddha thayA pachI AlaMbana mUkI devuM joIe. moTA vAsaNamAMthI kaDachI vaDe bhejana bAhAra kADhyA pachI chevaTe te kaDachI mUkI devAmAM Ave che tema Indriya anAdikanI tathA deva gurnAdikanI sahAyathI AtmAne jANIne te jANavAnAM hathIyAre-AlaMbane mUkI devAM. bhejanarUpa kArya thaI rahyA pachI kaDachIne pakaDI rAkhavI te jema nirarthaka che teja Indriya mana ane paramAtmAdi sahAyakanI madadathI AtmAnuM svarUpa jANI joI anubhavI lIdhA pachI tenA sahAyako-AlaMbanene pakaDI rAkhavAnI jarUra nathI, - bhejananI IcchAvALAne ISTa bhajana maLavAthI jema AnaMda thAya che tema Atma daSTivALAne AtmatatvanI prApti thatAM AnaMda thAya che. jJAnIone prema avinAzI hoya
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 che. du:khathI bhaya pAmelA manuSyA jema du:khanAM nimittonA rAjI khuzIthI tyAga kare che, tema AtmatattvamAM sukha mAnanArA manuSyA viSayeAne du:khadAi jANIne rAjIkhuzIthI tyAga karIde che. senAne kSuddha karanAra jema zuddha suvarNa meLave che ane leADhAne zuddha karanAra zuddha lAhu meLave che tema jJAnane zeAdhanAra jJAna meLave che ane ajJAnane zeAdha nAra ajJAna meLave che. ArisAnI aMdara manuSyAdinI saMgatathI tevuM pratibiMba dekhAya che tema niLa thatanyamAM karmanI sAmatathI pratibi rUpe mAhu dekhAya che. darpaNu zuddha hAya che temAM vAstavika rIte pratimima hotuM nathI chatAM te darpaNunI najIkamAM kai manuSya pazu pakSI ke vastu sAmI AvavAthI temAM tevuM pratibi Mba paDe che, tema tAttvika dRSTie AtmA nirmaLa che paNa sa McAga saMbaMdhe kanI upAdhi AvavAthI tenA saMgathI AtmAmAM mAhu DhekhAi Ave che. vAstavika rIte AtmAmAM tevuM kAMi nathI ane mAhu e AtmAnuM vAstavika svarUpa paNa nathI, te te 6zumAM paDelA pratibiMbanI mAphaka Aga tuka che; khAdvArathI Avela che, je Ave che te jai paNa zake che. vAsanA tevuM phaLa. jo A jIvane dharma vaDe vAsita karavAmAM Avaze tA jIva dharmamAM pravRtti karaze, pApamAM pravRtta nahi kare, paNa jo tene pApa vaDe vAsita karavAmAM Avaze te te
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 niraMtara pApamAM pravRtti karaze paNa dharmamAM pravRtti nahiM kare, tema jJAna vaDe vAsita-bhAvita thayela jIva jJAnamAM pravRtti karaze, ajJAnamAM pravRtti nahiM kare. je Ama ja che te pachI AtmAnI vizuddhi karavAnI IcchAvALA jIe pitAnI badhI pravRtti jJAnamayaja karavI joIe; zuddha kareluM suvarNa jema keI paNa prakAre pharIne malina thatuM nathI tema nirmaLatAne pAmele jJAnI pachI ajJAnatAne svIkAra karatI nathI. vidvAnone zIkhAmaNa : e vidvAna! tame e abhyAsa kare, evuM dhyAna kare, evuM bhaNo, evI rIte manane sthira karo, evI ArAdhanA kare, evuM bIjAne pUcho, evuM bIjA pAsethI sAMbhaLe, evuM jANe, evuM bIjAne kahA, evI prArthanA kare, evuM jovo, evuM prApta kare, evuM vazIkaraNa kare ane evuM koI paNa sparze ke jenAthI tamane niraMtara kAyamane mATe AtmAnI sthiratA prApta thAya. A pramANe paradravyanA prasaMgane dUra karanAra yogI, IndriyenA samUhane atyaMta capaLa jANIne, aMtarmukha daSTi karI, nirmaLa jJAnadazana cAritra svabhAvavALA AmAnuM dhyAna karI, karmonI nirjarA karI, nitya tisvarUpa nirUpama padane prApta thAya che. - Iti nirjarA adhikAra samApta:
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 meAkSa adhikAra. 7 aMdhanAM kAraNu khaMdha thatAM AvatAM karmA sarvathA adha thAya che ane nirA vaDe pUrvanAM bAMdhelAM karma AtmAthI sadAne mATe alaga thAya che. te sthitine mAkSa kahe che. A meAkSamAM sadAne mATe jJAnanA prakAza prakAzatAja rahe che ane janmamaraNA sadAne mATe adha thAya che. A meAkSa prApta thayAM pahelAM A chellA manuSyanA dehamAM rahetAM jema aMdhakAra dUra thatAM AkAzamAM prakAza svarUpa daidIpyamAna sUrya udaya pAme che tema jJAnAvaraNu, darzanAvaraNu, che. mAhanIya ane aMtarAya e cAra karmanA kSaya thatAM kevala jJAna udaya pAme che. pragaTa thAya che. jema aMdhakAra sUryanA prakAzanuM pratibaMdhaka che tema jJAnAvaraNAdi cAra karmo kevala jJAnAdi AtmaguNanA pratiSadhaka che. aMdhakAra dUra thatAM sUrya prakAzI rahe che tema jJAnAvaraNAdi dUra thatAM kevala jJAnAdi cAra cuNA pragaTe che.melathI malina thayelA risAmAM kAMi paNa rUpa-pratiSiMkha dekhAtuM nathI tema jJAnAvaraNAdi karmothI malina AtmAmAM kevala jJAnAdi guNe! pragaTa thatA nathI. jJAnAvaraNu, dezanAvaraNa, meAhanIya ane aMtarAya AcAraka sAthe nAza pAme che ane tene laIne yAgIne anaMtajJAna, anaMtaddana, anaMta AnaMda ane anaMta vIrya -zakti A cAraguNA sAthe pragaTa thAya che. jema vA www
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 vinA pahADa bhedI zakAtuM nathI tema zuddha AtmAnA dhyAna vinA mahAdine nAza karI zakAto nathI. vizALa ane majabuta pahADene teDavA e muzkelIvALuM kAma che chatAM tenI upara vajanA prahAro karatAM thoDA vakhatamAM tenA kakaDe kakaDA karI zakAya che tema jJAnAvaraNAdi cAra karma rUpa pahADe teDavA e muzkelIvALuM kAma che chatAM vizuddha AtmAnuM dhyAna karavA rUpa vA vaDe ghaNI sahelAIthI te teDI zakAya che. dhyAna karavAthI-dhyAnanI sthiratA rUpa agni vaDe karmomAM rahelA rasa zoSI nAkhavAthI karmo nirasa thaI ghaNu thoDA vakhatamAM Atma pradezathI kharI paDe che. judAM thaI jAya che, mATe mekSanA athI jIvane karmo dUra karavA zudhdha AtmAnuM dhyAna karavuM te egya mArga che. jema vyAdhivALA manuSyane asAdhya jevo paNa vyAdhi auSadhe vaDe dUra thatAM tene je AnaMda prApta thAya che te paNa tAvika AnaMda, mahAna kalezakArI ane dukhe dUra karI zakAya tevI kamanI asAdhya jevI jaNAtI vyAdhine zudhdha dhyAna rUpa ASadha vaDe dUra karavAthI A rogIne prApta thAya che. A kevalajJAnI kevala jJAnarUpa netro vaDe IndriyAtIta padArthone sAkSAt joIne jIvanI gyatAnusAra dharmopadeza ApavAnI pravRtti kare che. teo mahAna punyavAna hovAthI deva ATha mahA pratihArya temanI sevA arthe banAve che,
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 temano dezanA amegha hoya che eTale temanA upadezanI asara che upara thayA vinA rahetI nathI. tIrthakare jyAre dharmane bodha Ape che tyAre deve temanA samavasaraNamAM dezanAM devAnA sthAne eka azoka vRkSa banAve che, tenI chAyAmAM AvelA jIne teTalA vakhata mATe kaI paNa prakArane zeka ke udvega rahetuM nathI. A azoka vRkSa AkhA samavasaraNane sthAna upara laMbAyele patharAyele gherAyele dekhAya che de suMdara sugaMdhI punI. vRSTi jAnu pramANe samavasaraNamAM kare che. 2 AnaMdadAyaka prabhunI dezanAnI vani sAthe desura pUre che. 3. banne bAju deve comara vije che. 4 prabhune dezanA detI vakhate besavA mATe deva siMhAsana sthApe che. 5. bhagavAnanA pAchaLanA bhAgamAM bhAmaMDala mUkavAmAM Ave che. deve deva duMdubhI (divya vAjIMtra) vajADe che, bhagavAnanA mastaka upara devo chatra dharAve che.punyanI prabaLatAthI A ATha pratihAryo hoya che tIrthaMkaranI dezanAthI AtmajAgRti vadhe te uttama lAbha thAya che, ne prabhunI vANI manuSya, deva ane pazuo paNa potapotAnI bhASAmAM samaje che. jema agnine svabhAva uSNa che, vAyune svabhAvacapaLa che ane caMdrane svabhAva zItaLa che tema AtmAne svabhAva-svarUpa te jJAna che. AtmA jJAna svabhAva vaDe vizvane
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 jANuM che. AtmAnuM svarUpa caitanya che, te caitanya jJAnamaya che, jyAM sudhI jJAnanA sAmarthyane aTakAvanAra-pratima dhakanuM sAmarthya pramaLa hoya che, tyAM sudhI jJAna peAtAnA vizva dRSTApaNAnA kArya mAM pravRtti karI zakatuM nathI. AtmAmAM anaMta sAma che, anaMta jJAna vidyamAna che chatAM te kitane aTakAvanAra jJAnAvaraNAdi karmInI haiyAti hoya che tyAM sudhI jJAna peAtAnuM vizvajJAtA paNAnuM sAmarthya pragaTa karI zakatuM ke vAparI zakatuM nathI. jJAnAvaraNu dUra thatAM AtmA leAkAleAka prakAzakapaNAnI pAtAnI zakita pragaTa karI tenA anubhava le che. jema agninA svabhAvane aTakAvanAra caMdrakAntamaNi athavA maMtrAddhi pratimaMdhaka rUpa nahAya tA agni khALavA ceAgya padArthane khALavA sivAya rahetA nathI tema jJAnIne jJAnanuM pratimadhaka jJAnAvaraNu karma na hoya teA te peAtAnI nAyaka zaktithI royane-jANavA yAgya padArtha ne jANyA vinA anna rahI zakatA nathI. AtmajJAnane dezakALAdinA pratimadha nathI. jema sUryane prakAzamAM deza kALa ke svabhAva pratibaM'*karUpa nathI tema AtmAne paNa dUra pradeza Adine pratibaMdha nathI e pragaTa anubhava siddha che. merUpa tae. deza-kSetranI apekSAe dUra pradeza che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 - rAma lakSamaNadi ghaNA vakhata pahelAM thaI gayA te kALanI apekSAe dUra che. paramANu e ati sUkSma hovAthI svabhAvanI apekSAe dUra manAya che. Ama dezanI apekSAe sUrya dUra hovA chatAM padArthone prakAzavAnuM kArya sUryane mATe azakaya nathI, kemake sUryane svabhAva sadA prakAzavAne ja che. Aja dawte deza kALAdinI apekSAe padArtho dUra hovA chatAM jJAna sarva padArthone spaSTapaNe jANe che. merU parvata, rAma lakSmaNa ane paramANu Adi deza kALa. ane bhAvathI viprakRNa-dUra hovA chatAM tene jANavAmAM jJAnane jarApaNa aDacaNa ke muzkelI paDatI nathI. sUrya je sthAne rahyo che te sthAnathI dUra AvelA padArthane prakAzavAnuM kArya sUryane jeTaluM saheluM che, zakya che teTaluM ja deza kALAdithI dUra AvelA padArtho hovA chatAM te sarva padArthonuM jJAna karavAnuM kAma AtmAne mATe saheluM ane zakya che. deza kALAdi viprakRSTa-dUra hovA chatAM te jJAnane jANavAmAM pratibaMdhaka nathI e svAnubhava pratyakSa che. vizeSa eTale che ke A vAta kevala jJAnanI apekSAe samajavAnI che. A pUrNa jJAna je kevaLa jJAna tene dezakALAdi koI pratibaMdhaka nathI, paNa je deza-thoDuM pratyakSa evAM matijJAnAdi che temAM te dezAdithI viprakarSa dUra padArtho tenuM jJAna thavAmAM jJAnAvaraNa pratibaMdhaka che. A uparathI e nizcaya thaye ke jema sUryane prakAza karavAmAM pratibaMdhakarUpe vAdaLane
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 samUha che paNa dezakALAdi pratibaMdhaka nathI tema vizvanA sarva padArthone AtmA jANI zake che temAM dezakALAdi pratibaMdhaka nathI paNa jJAnAvaraNa karma che teja pratibaMdhaka che. jJAna vizeSa padArthone paNa jANI zake che. jema sAmAnya padArthane svabhAva jJAnanA viSaya thavA rUpa che tema vizeSa padArthane paNa svabhAva jJAnanA viSaya thavA rUpa che eTale vizeSa padArthanuM paNa jJAna thaI zake che. sAkSAt jJAna je kevala jJAna vinA padArthanA vizeSa (pUrNa) svabhAvanuM jJAna thaI zakatuM nathI. AtmA jJAna svabhAvarUpa hovAthI te sarvajJa ane sarvadazI che, je AtmAne savejJa ane sarva darza mAnavAmAM na Ave to tenAmAM jJAna svabhAvatA saMbhavI zake nahiM. padArthamAM be prakAra che. eka sAmAnya bIje vizeSa. ghaDe kahevAthI sAmAnya rIte badhA ghaDAnuM jJAna thAya che paNa pILe ghaDe kahevAthI te eka pILA ghaDAnuM ja jJAna thAya che. ghaDe e sAmAnya jJAna che ane paLe ghaDe e vizeSa jJAna che. juo ke sAmAnya rIte eka ghaDe dekhavAthI badhA ghaDA AvA hoya che ema badhA ghaDAnuM jJAna thAya che paNa A ghaDo pILe che, zaradabAtumAM banAvela che, pANI karavAnA guNavALe che. e vAta te koI vizeSa jJAnathI ja jANI zakAya che. AtmA jJAna svabhAva hovAthI te badhA padArthane jANaze
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 ane darzIna svabhAve badhA padArtha ne joze, je badhA padArthane jANe ane dekhe te sajJa ane sarvadarzI kahevAya. jo merU Adi padArthonA sAmAnya vizeSa svabhAvane AtmA na jANe teA AtmA jJAna svabhAva kahevAyaja nahi. tethI e vAta siddha thAya che ke AtmA jJAna svabhAva hovAthI sarvajJa ane sadazI che. badhuM jANe ane badhuM dekhe che sarvajJa ane sarvadarzI hovAthI AtmAne kevaLa jJAna che. te kevaLa jJAnathI sAmAnya padArthanI mAphaka AtmA bhUtakALamAM thai gayelA, va mAnakALamAM game teTalA dUra padArtha hAya- yA sUkSma hAya ane bhaviSyamAM te padArthonA pAyAmAM je vizeSa pheraphAra thavAnA che te sarva vizeSane paNa jANe che. eTale deza, kALa ane bhAvathI je je padArtho-dravya dara ke najIka rahelA hAya tenuM paNa spaSTatAthI vizeSa jJAna AtmAne thAya che. adhAti ka nA kSayathI meAkSa. A kevalajJAnI zula dhyAna rUpa zastra vaDe vedanI, AyuSya, nAma ane gAtrakamAM e cAre karmane ekI sAthe cheDhIne nirvANa pAme che. jJAnAvaraNa, danAvaraNa, mAhanIya ane aMtarAya e cAra ghAtikama kahevAya che kemake te karmo AtmAnA guNanA ghAta karanArAM-dakhAvI rAkhanArAM che te cAra kana
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 kSaya thatAM kevalajJAna, kevala darzana, anaMta AnaMda ane anaMta zakti pragaTe che. A cAra guNavALI zakti jene pragaTa thAya che tene ja jIvanamukta kahevAmAM Ave che. AvI sthitie pahoMcela AtmA jIvatAM chatAM mukta AtmAne AnaMda anubhave che. te dehamAM rahevA chatAM mukta thavA barAbara che kemake AtmAnI zaktine ghAta karanAra karmo nAza pAmelAM hovAthI tene have te karmo baMdhanamAM nAkhI zakatAM nathI. pAchaLanAM vedanI, AyuSya, nAma ane betra e cAra karmane aghAti karma kahe che, te karmo vidyamAna hoya che chatAM AtmAne vizeSa nukazAna karavAnI tAkAta temanAmAM rahI nathI, jema sarSanA mukhamAMthI jheranI kethaLI kADhI levAmAM AvyA pachI te sarpa, sarSanA AkAre te rahe che paNa sarSapaNAne jherI bhAva bhajavI zakatuM nathI tema A karmo paNa have navIna karmanA baMdhana karavAvALA thatAM tenI haiyAti jyAM sukhI hoya che tyAM sudhI A dehane sarvathA tyAga AtmA karI zakatA nathI. tema chatAM A sthitimAM te kevalajJAnI mahAtmA pitAnI amegha dezanAnA baLe aneka jIvone AtmabhAvamAM jAgRta karI mokSanA mArganI sanmukha cAlanArA-mokSa mArganA pathika banAve che. te cAra karmo pUrNa thatAM zukala dhyAnanA trIjA ane cothA bheda vaDe Atma pradezathI kamaranA badhA pradezane dUra karI parama zAMtimaya, svasvabhAva ramaNatA rUpa mekSa sthAnamAM
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 jaIne rahe che. A AThe karmA Atma pradezathI sadAne mATe chuTA thAya tene meAkSa kahe che. vyavahAra dRSTie zula dhyAna konA nAza kare che, kevala jJAna utpanna kare che ane meAkSa paNa prApta kare che. ema kahevAya che. nizcaya dRSTie te AtmAne karma lAgatAMja nathI. eTale navIna meAkSa prApta thatuM nathI. AtmA mekSa svarUpaja che eTale karmonA nAza ane meAkSa prApti thatI nathI, A kathana apekSAe ceAgya che. karmo dUra thayA pachI rAgadveSAddinI utpatti thatI nathI tethI karmo javA pachI AtmA zuddhaja banyA rahe che. karmanA saMga ane rAgadveSAddhi AtmAnI sAthe nityapaNe joDAyelAM nathI. arthAt AtmA ane karmanA abheda sabaMdha nathI paNa saMcAga sabadha che ane tethIja karmo AtmAthI dUra thai zake che. . mukatAtmA saMsAramAM AvatA nathI, mAkSa avasthAne prApta thayela ane avyAbAdha (kadI nAza na pAme tevAM ane khAdhA pIDA vinAnA sukhamAM magna AtmA karIne saMsAramAM AvatA nathI. kharI vAta che ke sadA sukhadAI sthAnaneA-paTTunA tyAga karIne duHkhadAi sthitinA kANu svIkAra kare ? arthAt kAija nihuM zarIranA kAraNabhUta karmo nAza pAmavA pachI te siddha AtmA phrIne zarIra grahaNa karatA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 nathI. kAraNane nAza thavA pachI kaI paNa sthaLe kArya utpanna thatuM nathI. kaI saMpradAyavALA jJAnane prakRtine dharma mAne che, tene udezIne jaNAvavAmAM Ave che ke buddhimAne! jJAna e prakRtino dharma nathI, kemake prakRti e acetana che. acetana prakRtimAM kaIpaNa sthaLe keIpaNakALe jJAna raheluM kekhAtuM nathI. jJAna cetana rUpe che te jaDa prakRtine vikAra hoI zake ja nahi. ke saMpradAyavALA mokSamAM jJAna hetuM nathI paNa jJAna nAza pAme che ema mAnanArAoe vicAravuM joIe ke sonAne mela nAza thavAthI kAMI senApaNane nAza thato nathI tema nirvANa pAmelA AtmAnA uparathI punya pApa rUpa karmanA AvaraNe nAza pAme che paNa tethI kAMI jJAnane nAza thato nathI. je jJAnAdi guNe mekSamAM gayela AtmAmAM na hoya te AtmAnI vyavasthA rahI zakatI nathI. kemake vastunuM lakSaNa dUra thatAM lakSya koIpaNa sthaLe nirAdhAra rahI zakatuM nathI. jJAna e AtmAnuM lakSaNa che te nAza pAmatAM lakSya rU5 AtmA rahI zake ja nahiM. mATe mekSa avasthAmAM karmonI mAphaka jJAnaguNane nAza thato nathI. hA eTalI vAta dhyAnamAM che ke prakRtinA vikAravALA rAga dveSathI malina jJAna jene ajJAna rUpe AgaLa varNavAmAM AvyAM che te tathA kSapazama janya jJAna e
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSamAM hatAM nathI paNa AtmA zuddha svabhAva rU5 jJAnanI haiyAti te mekSamAM hoya che. te jJAna na hoya te A mApaNuM naja hoya. - prayatna vinA mukata na thavAya. - jema kedakhAnAmAM paDele aparAdhI manuSya purUSArtha rUpa upAya karyA vinA mukta thatuM nathI tema vividha prakAra ranA jaDa cetanyanA, baMdha mekSanA jJAnane jANavA chatAM tenA nivAraNa mATe zAstramAM kahyA pramANe vartana karavA rUpa upAya karyA vinA karmathI baMdhAyele AtmA mukta thaI zakto nathI. paNa je manuSya AtmA ane karmanA bhinna bhinna lakSaNe vaDe bannenA bhedane samajIne zuddha AtmatavamAM sthiratA karavA rUpa saddaupAya kare che te AtmA karmothI mukta thAya che. A uparathI e vAta spaSTa karI batAvI ke karmothI mukta thavAne upAya kevala jJAna ja nathI paNa te jJAnanI sAthe AtmA svarUpe-AtmAkAre pariNamI rahevA rU5 kiyA ke je baMdhanathI mukta thavAne uttamattama upAya che te paNa sAthe karavAnI jarUra che. - sonuM eka jAtanuM hevA chatAM jema vyavahArI leke tene zuddha azuddhanI apekSAe be prakAranuM kahe che ke A sonuM zuddha che, AnuM azuddha che. tema AtmA te tene te eka havA chatAM A zuddha AtmA che, A azuddha AtmA che. ema zuddha azuddhanI apekSAe AtmAne be prakArane leke kahe che.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 zuddha nayanI apekSAe AtmAmAM bheda nathI chatAM vyavahAra nayanI apekSAe karmanA saMbaMdhavALA AtmAne azuddha ane saMsArI AtmA kahevAmAM Ave che ane karahita AtmAne zuddha ane sukta AtmA kahevAmAM Ave che. saMsArI AtmA karma yukata che ane mukata - mA karma viyukata che, sa'sArI AtmA azuddha che. mukata AtmA zuddha che AtmA ane tethI anya je kama tenA saMcAga thavA, A sayAgane bhava ( saMsAra ) kahe vAmAM Ave che. ane A bhavanA abhAva tene karmanA vicaiAga kahe che A bhavanA viyeAga ke karmonA vice thavA pachIthI pharI janma thatA nathI. mukta AtmAnI sthiti. mukatapaNAnI sthitimAM AtmAne para padArthanA sa yoga hAtA nathI. te AtmA peAtAnA svabhAvamAM pariNamI rahe che. tene laine tene koIpaNa prakAranI utsukatA haiAtI nathI, merUnI mAphaka svabhAve aDAla sthiratA hAya che, vibhAgamAM pariNamavApaNu' na heAvAthI tyAM koIpaNa prakA ranA kaleza nathI. temaja svasvarUpanI prApti thayela hevAthI te kRtArtha thayela che eTale have tene kAMipaNu karavApaNu raheluM nathI. karma rUpa meLa nahAvAthI tenAthI utpanna thanArI khAdhA pIDApaNu te mane nathI, te siddhatmA nira Mtara AtmAnI Anadamaya sthitimAM rahe che.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 128 dayAnanuM phaLa. pUrNa paramAtma svarUpanI-parabrahmanI prApti thavI te dhyAnanuM mukhya phaLa che A phaLa ekAMtika che temAM apavAda nathI,temaja te anubhavagamya-Atmagamya che. ane te anuttaraphaLa che tenAthI AgaLa bIjuM uttama phaLa prApta karavA yogya keI nathI, mATe buddhimAne e vAdaprativAdaAdi vAsanAone tyAga karI A parabrahmarUpa zuddha Atma svarUpanI prApti mATe A hIja prabala purUSArtha karo. vAdavivAda karavAthI vastutatvanI prApti thatI nathI, paNa kAma karavAne kharo vakhata nakAme cAlyo jAya che. mATe ahIja A bhavamAMja AtmAnA zudha svarUpane pragaTa karavAne jeTaluM bane teTalA prayatna karyA ja kare. - - mahAtmAone hitopadeza dhyAna mArganA jANakAra ane dhyAna vaDe karmane kSaya karanAra egIe, bhAvI cogIonA hita arthe aMdhakAramAM dIpaka samAna A pramANe upadeza Ape che ke jema cAlavAmAM vilaMba ke ALasa karanAra manuSya mArgane pAra pAmI zakyuM nathI tema cekasa nirNaya upara AvavAnI IcchA vinAnA vAda ane prativAda karanArA tatvajJAnane pAra pAmI zakatA nathI. jema cAlavAmAM pramAda nahiM
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 bhava karanAra pAtAnA akhaMDa prayANu vaDe yArele sthAne pahoMce che tema zudhdha caitanyanuM upayAganI akhaMDa ane nizcaLa jAgRti pUrvaka dhyAna karanAra karmAMnA kSaya karI A samudrane ela ghIne peAtAnI musApharI pUrNa karI parama zAMti pAme che. dhyAna eja karma kSaya karavAnA yA mAkSa prAptinA upAya che, ema jJAnIoe jANyuM mane anubhavyuM che, jema maMtra bhaNavAthI maMtra ghAra viSanA nAza kare che tema AtmA paNa dhya:na karavA vaDe aneka bhavanAM upArjana karelAM karmonA nAza kare che. ciMtAmaNi ci MtaveluM Ape che, kalpavRkSa kApeluM Ape che. paNa zudhdha AtmAnuM dhyAna te ci MtavI na zakAya ane saMkalpI paNa na zakAya tevI AtmAnI anaMtta zakti Ape che. zuddha AtmAnA dhyAna vaDe du:khe dUra karI zakAya tevA janma, maraNu, ane vRdhdhAvasthA rUpa rAgAnA sahelAIthI nAza karI zakAyache.te zudhdha AtmAne kAmadevane kAmavAsanAnA parAjaya karavAmAM ke nAza karavAmAM jarApaNa prayAsa karavA paDatA nathI, arthAt Atma dhyAnathI kramane paNa sahelAithI jItI zakAya che. mATe he. mAnubhAve! vAvivAdane muTTIne adhyAtmanuM ciMtana kare. Atma upayoga sthira karI, vAravAra vibhAva dazAmAM upayAga calita thaI jAya che. tene svasvabhAve ramAve, ajJAna aMdhakArane dUra karyA vinA jJAna anaMta jJeyane viSaya karI zakyuM nathI jovA jANavA
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 lAyaka padArthane prakAzI zakatuM nathI. upAyathI upeyanI prApta karavA ceAgyanI prApti thAya che. A budhdhimAneA ! tame sadupAyamAM mahAna Adara rAkheA. AtmaciMtana mukavA jevA khIje kAI sAre upAya nathI, paNa A uthAya mAhunA pAzamAM sapaDAyelA jIvAne prApta thavA guzkela che. AtmasiddhinAM mAghasAdhanA. utsAha, nizcaya, dhairya, satASa, tattvadarzana ane ekAMtavAsa A bAhya sAdhanA AtmasvarUpa pragaTa karavAmAM upayAgI che. zuddha AtmadhyAna e ataraMga sAdhana che. AtmasvarUpa pragaTa karavA icchatA sAdhakanA utsAha eTalA badhA prabaLa hAvA joie ke kAMtA kAryasiddha karUMchuM ane kAMtA dehane nAza thAya che. matalaba ke deDhunA nAza thAya te paNa peAtAnA utsAhane namaLeA paDavA na Ape. nizcaya paNa tenA teTaleAja daDha hAya che ke sa`svanA bhAge paNa te kArya siddha karavA purUSArtha kare che. dhArela kA siddha na thAya tyAM sudhI te khIjuM kArya hAtha dharatA nathI, ane jaMpIne nirAMte sutA paNa nathI, seMkaDA varSo vItI jAya paNa kArya siddha karavAnI tenI dhIraja khuTatI nathI, anekavAra nizazA maLe chatAM te kAryane cheDatA nathI, paNa jarUrIyAtavALAM sAdhanAnA saMgraha karIne pharI pAche purUSArtha zarU kare che, jyAM jyAM potAnI nyunatA jaNAya tyAM tyAM
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ te te nyunatA pUrI karIne kArya siddha karyA vinA rahetA nathI. phaLa na jaNAya te paNa tenI dhIraja khuTatI nathI, te nAsIpAsa thatuM nathI, aneka bhane AMtare paNa chevaTe pitAnI dhIrajanA baLe te siddha thAya che. tene saMtoSa paNa agAdha hoya che. seja sAja guNanI prApti thatAM A vizvanA manu abhimAnI vRttinA age je saMtoSa pakaDa che, AgaLa vadhatAM aTake che, A kAMI saMtoSa nathI paNa ALasa che. je kAryane prAraMbha karyo che te kAryanI siddhi thatAM sudhI vacamAM na aTakatAM pUrNa thAya tyAM sudhI purUSArtha kare che, chatAM saMteSa rAkhe che. kahevAne uddeza e che ke jema sAmAnya manuSya kArya siddha thavAmAM vilaMba lAgatAM hatAza ane nirAza thaI bIjAnI AgaLa re daDAM reyA kare che ke zuM karIe bhAI! pAMcame Are, duSamakALa, chevaTanuM saMghayaNa, sArAM nimittone abhAva ItyAdi kAraNone lIdhe AvA kALamAM te AtmajJAna kayAMthI pragaTe! dhyAna te kema banI zake ! AvAM daDAM re nAre na hoya, paNa A kALamAM paNa potAnA anivArya purUSArthane aMge je prApta thayuM hoya temAM saMtoSa mAne ane te pUrNa karavA athAga purUSArtha kare, Ane saMtoSa kahe che. A purUSArtha karavA mATe paricita deza, ane paricita manuSyanA saMgane tyAga kare joIe. kemake paricayavALA manuSyanA saMsargathI abhyAsa AgaLa vadhI zaktA nathI, abhyAsa mATe teo virUpa
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 13 che. prakhara tApavALe, jIvajaMtunA upadravavALo, ane teja dhyAnamAM vidharUpa deza hoya tene paNa tyAga kare jaIe. A badhAM sAdhanonI madadathI sAdhakane tatvadarzana thAya che. tatvadarzanathI tenAmAM keI apUrva utsAha sAthe baLa pragaTe che, tethI zreNibaMdha pariNAmanI dhArA-vIryane ullAsa vRddhi pAme che. A badhAM sAdhane zAnanAM kAraNe che. Agamana jJAna vaDe, anumAnathI athavA tarkavitarka dvArA karelA vastunA nizcayathI ane te pachI pradhAnanA abhyAsanA rasa vaDe buddhine vizuddha ane tirNa banAvanAra manuSya pavitra dhyAnane abhyAsa zarU karI zake che. Atma dhyAnamAM pUrNa premarasa pragaTa te vidvatAnuM parama phaLa che. je AvI prakhara vidvatA meLavavA chatAM AtmadhyAna tarapha tenI pravRtti naja hAya paNa kevaLa- sarvazAstro bhaNavAM ane bIjAne upadeza kare teTalAmAM ja te vidvAna aTakI jAya te jarUra samajavuM ke AtmadhyAna vinA A zAstranuM jJAna e kevaLa saMsAraja che saMsAranuM ja kAraNa che. jema mUDhacittavALA a. jJAnI jene putra, sI, dhana, dhAnyAdi e saMsAra che, tema AtmajJAna vinAnA paMDItane zAstra jJAna e paNa eka kamAI khAvAnuM sAdhana che. rUpAMtare te paNa eka saMsA2ja che. A karma bhUmimAM manuSyapaNAsAthe parama utkRSTa jJAna rUpa bIjane meLavIne je cha AtmadhyAna rUpa che. tInI tarapha pravRtti karatA nathI teo apabadhivALA bALa jIveja che ema samajavuM.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 ahA! zuM mohanuM jora che ! mAchalIone pakaDavAnA kAMTA upara rahela mAMsanA TukaDA tarapha lalacAI rahelI mAchalInI mAphaka, A vizvanA viSaya sukhamAMthI chuTA thavuM te muzkelI bhareluM kAma che. A bhoga sukhamAM Azakta thayelA jIvo uttama dhyAnane paNa tyAga kare che ane bhAvI a rUpa viSaye tarapha ghasaDAtA jAya che AvA mehane dhikkAra che. Atmatattvane nahi jANanArA, viparIta jJAna tarapha pravRtti karI rahelA, hita ahitanA viveka vinA aMdha jevA jaNAtA ane vartamAna kALane ja jonArA, bhaviSyane vicAra ke darakAra nahi karanArA jIve bhAvikALamAM aneka yAtanAo-pIDAe sahana karatA rahe che. ahA! A Adhi mAnasIka pIDAo, vyAdhi zArIrika pIDAo, vRdhdhAvasthA, janma, maraNa ane zokAdi upadravavALA bhISaNa saMsAra tarapha e manuSyo ! jarA najarate karo, e saMsAra keTalAM keTalAM duHkhothI bharapura che, chatAM paNa te mahAdhina che! tame tenAthI kema uga nathI pAmatA? tamane vairAgya pragaTa nathI e mahAna khedanI vAta che. pAmA--khasanA roga vALA manuSyo kharaja khaNavAmAM sukhamAne che paNa pariNAme azAMti vadhe che, tema keTalA eka manuSya kartavyane akartavya rUpe akartavyane kartavya rUpe ane duHkhane sukha rUpe mAne che, paNa pariNAme te vi. parita pravRtti temane dukhadAI nivaDe che.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ khArA pANIne dUra karI khetaramAM mIThA pANIne yoga karavAthI bIja jevIrIte ugI nIkaLe che tema tatvajJAna. sAMbhaLavAthI, tatvajJAna rU5 mIThA pANInA sIMcanathI dhyAna. rU5 mIThAM phaLane udaya vRdhdhi pAme che. khArA pANI sarakhI bhega budhi-viSa taraphanI lAgaNIne niraMtara tyAga kare ane madhura pANI samAna tattvajJAnanuM zravaNa karavA rU5 siMcana karavuM, eTale bedhibIja vRddhi pAmI mokSa rU5 phaLa Apaze. Aja ApaNe chevaTanuM dhyeya ane. prAptavya che, kutarko ane vitarko e mananA vyAdhi che, dhyAnanA te zatru che, jJAnane aTakAvanAra che, zAMtinA virodhI che, zraddhAno nAza karanAra che, abhimAnane piSaNa ApanAra che, mATe mokSanI IcchAvALA chae kutarko ane vitarkomAM mithyA abhiniveza--kadAgraha rAkhe yogya nathI paNa mela mahelamAM praveza karAvanAra AtmA tava tarapha sadbhAva rAkha yogya che. jeo parama zudhdha ane buddha AzayavALA che Adara purvaka niraMtara A pramANe zudhdha caitanyanuM ciMtana kare. che, teo duHkhanA sthAna rUpa karmane ane bhavane tyAga karIne nirUpama, akhaMDa, anaMta, atIndriya ane avinAzI A-- tmika sukha pAmI sadA AnaMdamaya sthiti pAme che. Iti mokSAdhikAra samApta,
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 prakaraNa AThamuM cAritra adhikAra. A sAta athavA punya pApane judAM gaNavAmAM Ave te nava tattva thAya che. A tatvanA jJAnathI jANavA, grahaNa, karavA ane tyAga karavA gya vastu tattvano nizcaya thAya che ke, jIva ane ajIva jANavA yogya che. Azrava ane baMdha tyAga karavA yogya che ane saMvara nirjarA tathA mekSa grahaNa karavA gya che. A badhuM nizcaya karyA pachI A vatAM karmo kevI rIte aTakAvavAM ane pUrvanAM karmo kevI rIte kADhI nAkhavA te mATe prayatna kare e bAkI rahe che. tene mATe cAritra grahaNa karavAnI jarUra che eTale A adhikAramAM cAritra saMbaMdhI hakIkta ApavAmAM Avaze. deza kALane vicAra karI, pitAnI sabaLatA ke nirbaLatA tapAsI, potAnI zaktine koI paNa rIta na chupAvatAM AtmAthi jIvAe cAritranA mArgamAM purUSArtha kare. - IcchA ghaNI prabaLa hovA chatAM, je zarIra dvArA sthitA ane purUSArtha karavAno che, te zarIranA pramANamAM thaI zake che. manuSya ghaNe baLavAna hoya chatAM tene vAparavAnAM-kAma karavAnAM hathIyAro majabuta ane TakAu na hoya te tene purUSArtha eTale upayogI thatuM nathI. arthAt hathIyAranA pramANamAM purUSArtha thaI zake che. hathIcAra nabaLAM hoya ane je vadhAre vAparavAmAM Ave te
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 hathIyAra tuTI jAya che, tema zarIra rUpa hathIyAra nirmAlyanirmaLa hovAthI tanA mApa pramANe, te sahana karI zake teTaleA purUSArtha karavAmAM Ave te te saphaLa thAya che, jo vadhAre paDatA pramANamAM mahenata karavAmAM Ave te zarIra kAma karatuM aTakI jAya che, ane a Mte AgaLa jaI pAchA paDavA jevuM piraNAma Ave che, mATeja jJAnIo kahe che ke vajrarUSabha nArAca saghayaNa--vajA jevI majabutAI vALA zarIra dvArAeja meAkSa prApta karI zakAya che, tenA abhAve khIjA sa MghayaNAvALA zarIra vaDe mAkSa maLatuM nathI. e uparathI kahevAnA Azaya e che ke jema meAkSa meLavavAmAM bIjA sAdhanA upayAgI che, tema zarIra paNa teTakuMja upayAgI sAdhana che, chatAM manuSyAe himmata hAravAnuMkAMI kAraNa nathI. A zarIra dvArA meAkSa prApta na thAya tA paNa eka lava karIne mAkSa prApta thAya tevuM ekAvatArI paNuM atyAre meLavI zakAya che, chevaTe e pAMcadaza ke pannara bhave paNa meAkSa prApta karI zakAya che, mATe chevaTanA saghayaNu vALA zarIra vaDe paNa purUSArtha karavAmAM kacAza na rAkhavI. koi manuSya utAvaLA cAle ane koI dhImA cAle, phAi sidhdhe sarala raste thaIne jAya ane kAi vAMkA cakrarAvA vALA raste thaIne jAya, Ama gati ane mArgamAM phera hAvA chatAM-bhinnatA hovA chatAM paNa paheAMcavAnuM sthAnatA ekaja che. karavAnuM kAryatA ekaja che, ane te sa zubhAzubha karmonA kSaya karIne nirvANu sthAna--mAkSa pada pA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. mavuM te che, A padanI prAptino mArga che samyapha cAritra che. jJAnathI vastune bodhakartavyanuM bhAna thayA pachI darzana dvArA te bAbatamAM dRDha zradhdhAna AvyA pachI te pramANe vartana karavuM ane nizAna vALuM sAdhya prApta karavuM e samyapha cAritra dvArA prApta thAya che, cAritra eTale vartana, cAritra eTale ATha karmane je saMcaya thayela che, tene kADhI nAkhavo te. tenuM phaLa AtmAnA zudhdha svarUpanI prApti thavI, AtmAnI dabAyelI anaMta zaktione pragaTa karavI te che. cAritra grahaNa karanAra ne utsAha ane zArIrika tathA mAnasIka baLanA pramANamAM cAritranA aneka bheda che, te apekSAe sthavirakalpI, jina kalpI, svayaM budha ane pratyeka buddha ema cAra prakAranA cAritra dhAraNa karanAra chAnA bheda che. koI paNa jIvanI hiMsA piote karavI nahiM, bIjA pAse karAvavI nahiM ane hiMsA karanArane anumodana ApavuM nahiM. A hiMsA mana vacana ane zarIra vaDe karavI nahi, karAvavI nahIM ane karanAranI anumodanA karavI nahiM ema navabhede prathama mahAvrata pAlana karavuM. bIjA mahAvratamAM mana vacana zarIra vaDe asatya belavuM nahiM, bIjA pAse asatya belAvavuM nahiM ane asatya belanArAne anumodana ApavuM nahiM e pramANe bI ju mahAvrata pAlana karavuM. , |
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 trIjA mahAvratamAM mana vacana zarIre karI nAnImoTI cArI karavI nahi', karAvavI nahiM ane cArI karanAranI praza MsA pazu na karavI ane dhaNInI-vastunA mAlIkanI AAthI, potAne khapI zake tevI vastu zudghinI AjJAe grahaNa karavI, e trIjuM mahAvrata che. cothA mahAvratamAM mana vacana zarIra vaDe deva manuSya ane tiya iMca sakhaMdhI maithuna sevavuM nahi. sevarAvavuM nahi. ane sevanArAnI prazaMsA karavI nahiM e ceAthu' mahAvrata che. pAMcamA mahAvratamAM dhanya dhAnyAdi nava prakAranA 5griha mana vacana zarIra vaDe rAkhavAnA, rakhAvavAnA ane anumAdana karavAnA tyAga karavAmAM Ave che. A pramANe cAre prakAranA sAdhuone pAMca mahAvrata pAlana karavAnuM hAya che. vizeSamAM dharmopakaraNa saMyamamAM sahAyaka, vajra pAtra ochAM vadhatAM rAkhavAM ke na rAkhavAnAM saMbadhamAM teo vacce taphAvata hAya che. sthavirakalpI sAdhuomAM mALa, glAna, vRdhdha, tapasvI, rAjakumArAdi anekanA samAveza thAya che, teonI zArIrika sa Mpatti nabaLI hAvAnA kAraNe vasra pAtrAdinI jarUra rahe che. A kalpamAM AcArya, upAdhyAya pravartaka, sthavira, gaNAvacchedaka AdinI padavIonA adhikAra hAya che. adhA samudAyanA uparIne gacchAdhipati, AcArya, gaNI vigere kahevAmAM Ave che. teo ziSyAne sutranA a
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 bhaNAve che, tenI sAra saMbhALa rAkhe che, dharma mArgamAM preraNuM kare che, ADe mArge jatA hoya te vAre che, vAraMvAra preraNA karI AgaLa vadhAre che. upAdhyAyajI sUtrane pATha Ape che. pravartaka dharma kriyAmAM pravartAve che. sthavira jJAnamAM ane kriyAmAM tathA varSomAM vRdhdha hoya che, cAritranA mArgamAM sidAtA-utsAha bhaMga thatA ziSyone te utsAhita kare che, cAritramAM sthira kare che. gaNavacchedaka gacchane samudAyane vastra pAtrAdinI badhI sagavaDa karI Ape che. A sarva viraka9pamAM hoya che. sAdhvIomAM paNa mukhya AgevAnane pravartanI kahe che. tenI nIzrAe bIjI badhI sAdhvIo tenI AjJAmAM rahe che A pravartanI sUtrArthanI jANakAra hoya che. jJAna ane umaramAM paNa vRdhdha-Tharela hoya che, badhI sAdhvIone yathA gya paNe sAdhvInA mArgamAM pravartAve che, sUtrArtha bhaNAve che, cAritramAM asthirane sthira kare che, ene mahattApaNuM kahe che. A sthavira ka95mAM rajoharaNa ane muhapati e bane te avazya hoya che, uparAMtamAM vastro rAkhavAmAM Ave che, eka garama unanuM vastra, be sutaranAM oDhavAnAM vastro, eka calapaTTanIce paheravAnuM, saMthAro pAtharavAnuM suvA mATe, ane tenA upara pAtharavAne uttara paTTo, ATalAM vastro teo ochAmAM ochAM rAkhe che. khAvAne mATe pAtra rAkhavAmAM Ave che, ane. pAtra rAkhavAne jheLI pramukha pAtra upayegI upakaraNe heya che, A sivAya jarUra paDatAM pustake gRhastho pAsethI te
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ e vAMcavA bhaNavA le che ane jarUra na hoya tyAre te pAchAM ApIde che. - sAdhu karatAM sAdhvIone aDagraNAdi kAraNe thoDAM vizeSa upakaraNe hoya che, te sAdhu sAdhvIo ATha mahInA judA judA sthaLe vicare che, ane comAsAnA cAramAsa eka sthaLe rahe che. ema ATha ane eka comAsAne maLI navakalpI vihAra kahevAmAM Ave che. chuTA kALamAM eTale cemAsA sivAya sAdhuone eka sthaLe eka mahInAthI vadhAre vakhata rahevAnI AjJA hotI nathI, jarUra prasaMge mahInAnI aMdara paNa vihAra karI jAya. jyAM temaNe eka varSa mAsuM karyuM hoya tyAM ochAmAM ochA be varSanA AMtarA sivAya comAsuM karavAnI 'manAI hoya che, ekI sAthe be comAsAM karavAnI AjJA hotI nathI ane jyAM eka mahIne rahI hoya tyAM paNa be mahinAnA AMtarA sivAya karIne mAsa kaha5 karavAne adhikAra nathI. keIregAdi kAraNe rahevAnI jarUra paDe te paNa te gAmamAM bIjuM mukAma hoya tyAM sudhI te mukAmamAM rahe nahiM ane teja mukAmamAM rahevAnI jarUra paDe te je sthaLe mAsa kalpa karyo hoya tethI bIjA bhAga ke khuNa upara jaIne rahe paNa chatI zakitae vadhAre vakhata tyAM rahe nahiM. zarIracalI na zake tema hoya athavA keI apUrva jJAna ke vidyAmAM vadhAro thato hoya ke te samAgama bIje na hoya te vadhAre vakhata pUrve kahelI kalpanI maryAdA sAcavIne rahI zake. ochAmAM ochA be sAdhuo vicare. temAM paNa eka
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 gItArtha hAvA eie, eTale sUtraarthanA raheNyanA jANukA2 hAya tenI nizrAe aneka sAdhue vicarI zake che. sAdhuo pahele pAhAra navuM bhaNe, khIje paheA2e tenA artha vicAre. sazakta sAdhu divasamAM ekavAra bhAjana kare, glAna, khALa, vRddha ane vadhAre abhyAsa karanAra ekathI vadhAre vAra paNa nirdoSa AhArAdi karI zake che. unALA karatAM zIyALAmAM ane ziyALA karatAM cAmAsAmAM vizeSa prakAre tapazcaryA karavI joIe. ceAmAsAmAM majabuta bAMdhAtrALo sAdhuoe ghI dudhaAdi vikRtinA tyAga karavA joie. e vakhata pratikramaNa nitya karavuM ane zatre svAdhyAya karI dhyAna karavuM joie. ApasaApasamAM bhaNuvuM ane bhaNAvavuM. divasa rAtrinA moTA bhAga navIna jJAnanA abhyAsa, svAdhyAya ane dhyAnamAM nirgamana karavA joize. sAdhu ane sAdhvIoAnA AcAra prAye sarakhA che. vizeSamAM sAdhvIone sAdhu karatAM gheADAM vadhAre vajro rAkhavAM paDe che. eka mAsa pane badale ame mahInAne temane mAsakalpa hoya che. e mahInA pachI temaNe avazya vihAra karavA joIe, jyAM sudhI cAlavAnI zakti hAya tyAMsudhI eka sthaLe bIjuM cAmAsuM na karavuM. traNa sAdhvIthI ochI sAdhvIoe vihAra na karavA. sAdhvIoe sArA manuSyanI vastIvALA gAmamAM rahevuM joie. sAdhue te jagalamAM paNa rahI zake che. vRkSanI nIce paNa rAnI seTa karI zake
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ " - 142 che. navIna zikhya gurUnI parIkSAmAM pasAra thayA pachI karavA. temAM paNa tenAM mAbApa ane strInI rajA maLyA pachI dIkSA ApavI. strI dIkSA lenArane tenA patinI mukhya ArA joIe. patinA abhAve tene pAlaka mAtApitA svasura varga ane putrAdinI AjJA meLavI dIkSA ApavI. - Asarva sthavirakalpI sAdhu sAdhvIone AcAra che. A pramANe AcAramAM daDha thayela muni bhaviSyamAM vadhAre kilaSTa karma khapAvavA samudAyathI alaga thaI jinakalpane mArga Adare che. A mArga ghaNuM kaThaNa che. pUrve batAvelA AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira ane gaNavacchedaka vigere A mArgamAM prAye vizeSatAo joDAya che. - jinane kalpa-AcAra te jina kala5. jinezvaranI mAphaka mahAna suravIratA vALI nirapekSatAvALI-nirAdhAratAvALI, svAvalaMbI pravRtti A mArgamAM hoya che. Ajina kalpIo kaI vastra pAtra rAkhe che ane keI nathI paNa rAkhatA, hasta pAtranI labdhivALAe pAtra rAkhatA nathI. temaja vastravinA rahI zakanArA vastrane paNa tyAga kare che. rajoharaNa ane muhapatti hoya che. A mArga svIkAravA pahelAM sthavira kalpamAM rahIne teo prathama jina5 pramANe cAlavAnI taiyArIo-tulanAo kare che. te - prathamatAnI tulanA kare che, eTale vizeSa tapa karavAnI Teva pADe che. kemake kaI paNa devAdikanA upasarga prasaMge
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143. sudhA-bhukha temane potAnA niyamita niyamethI calAyamAna na karI zake mATe eka upavAsathI laI cha mahInAnA upavAsa thAya tyAM sudhI sudhAthI calAyamAna na thAya teTalI taiiyArI rAkhe che bIjI satvabhAvanAnI tulanA kare che. A tulanAmAM teo bhaya tathA nidrAupara kAbu meLave che. A mATe prathama pite rahetA hoya te mukAmamAM ubhA ubhA kAryotsarga kare che. pachI upAzrayabAhAra dhyAnasthitimAM ubhA rahe che. pachI cAramArgavALA cekamAM ubhA rahI kAyotsarga mudrAmAM dhyAna kare che. tyAra pachI nirjana pradezavALAM zunya gharamAM kAryo tsarga kare che ane chevaTe mazAne AdibhavALI bhUmimAM nirbhayapaNe kAryotsargamAM rahI dhyAna kare che. A pramANe nidrAne jaya ane pitAnA sattvane uttejIta karanArI satya bhAvanAnI tulanA kare che ane potAne ema lAge ke have nidrA, bhaya herAna kare tema nathI tyAra pachI teo jaMgaalamAM rahevAnI zarUyAta kare che. 2 : trIjI teo sUtra bhAvanAne keLave che. sUtranuM-siddhAMtanuM jJAna te eTaluM badhuM dRDha kare che ke lAMbo vakhata gaNavADamAM na Ave te paNa potAnA nAmanI mAphaka te bhUlatA nathI, sUtranuM jyAre teo parAvartana kare che-gaNe che tyAre te uparathI kALanuM mApa kADhI zake che ke ATaluM gaNatAM ATalA kalAke thAya che ane te pramANe ja vakhata thaye heya che.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 have temanI pAse pustake hAtAM nathI tethI badhuM jJAna temane mATeja hoya che. 3 cAthI ekatva bhAvanAne teo keLave che. prathama sAdhunA samudAyamAM rahevA chatAM paNa tenAthI alaga hAya tema paraspara AlApasa lApa karavA, anyA anya kathA praznadha karavA. Adi dha kare che. A pramANe bAhya-uparathI mamattva tyAge che ane deha upadhi Adi abhyatara mamatvane paNa AtmAthI bhinna naNIne chevaTe tenA tyAga kare che. A pramANe ekatva bhAvanA keLavyAthI ja glAmAM vanAmAM smazAna AdisthaLe ekalA rahevAnA prasaMga Ave che tyAre temane te viSe jarApaNu becenI jevuM ke aNugamatuM lAgatuM nathI. paNa ekAMtavAsa temanA jJAna dhyAnanA vadhArAmAM madadagAra thaI paDe che. 4 pAMcamI khaLa bhAvanAnI tee tulanA kare che keLave che. A bhAvanA keLavavAnI mukhya jarUra e che ke jaMgalamAM, TADha, tApa, varSAnI ThaMDI sahIcyAdimAM ane temAM paNa nAnA paNa abhAva hAya tevI sthitimAM temane rahevuM paDe che. eTale atyAranA vakhatanA mATA kasarata bAja senDAnA jevA teo peAtAnA avayavAne hRddha anAve che, jene laine teone TADha tAya ke saradInI jApaNu asara thatI nathI, eTale jina kahupI sAcuMenuM zarIra khaLa khIjA karatAM ahuja majbuta hoya che te sAthe manemaLa paNa majamuta
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * kare che jethI tapaAdi karavAthI zarIrabaLa nirbaLa thAya cha dhRtibaLane laI pariSaha upasargAdithI parAbhava pAmatA nathI , A pramANe pAMca prakAranI tulanA karIne potAnI te mArgamAM praveza karavAnI yogyatA jaNAtAM sthavirakalpane tyAga karI jinakalpane mArga svIkAre che. teo kaI vakhate ekathI vadhAre paNa sAthe hoya che. sAdhunA veSa tarIke rajoharaNa muhapatti rAkhe che. amuka ja jAtane rajoharaNa rAkhave to Agraha nathI. mayura picchane paNa haraNa heya che. paraMtu baheLe bhAge unane ja heya che. trIjI pirasIe-trIjA pahore teo bhikSA karavA nIkaLe che ane karapAtra hoya te hAthamAM laIne khAI le che, pANI sAthe pI. le che. keI vakhate pANI vinA paNa calAvI le che. teo nitya eka vakhata AhAra kareja te niyama nathI. upavAsa paNa kare che. paNa eka vakhatathI vadhAre vakhata bhojana letA nathI.rogAdi kAraNe paNa teo apavAda mArga svIkAratA nathI. auSadha karAvatA nathI. tema bIjAnI pAse sevA paNa teo karAvatA nathI. vihAra karaze hAya le paNa trIjI pArasIe bapora pachI kare che. gAmanI najIka eka rAtrI rahe che, zahera najIka pAMca rAtrI rahe che. parISaha ane upasargo sahana kare che. ghaNI vakhata ekAdI vicare che. ghaNebhAge maunapaNeja phare che koI prasaMge dharmopadeza paNa Ape che. jamIna upara utkaTika Asane bese chesuvAne mATe jamIna ane 10
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 ADhavAne mATe AkAza hAya che; je kAI vAla si'hu pramukha hiMsaka prANI sanmukha AvatuM hoya tA te tenA bhayathI unmArge cAlatA nathI. pazu eka kharA vIrane chAje tema siddhA tenI sAmAja cAlyA jAya che. jyAM divasa Athame tyAMja kAyAtsarga dhyAna parAyaNa" thAya che. tenA jIvananA moTA bhAga kliSTa karyAM khapAvavAM, je je muzkelI Ave te sahana karavI, samabhAva rAkhavA, krodhAdine avakAza na ApavA ane dhyAna parAyaNa rahI AtmAnuM zuddha svarUpa pragaTa karavuM temAM vyatIta kare che. tee svAvalaMbI hAya che. bIjAnA upara AdhAra rAkhatAja nathI, bIjAnI madadaatAja nathI. udaya Avela karma sahana kare che. udIraNA karIne sattAmAM paDelAM karmone khAhAra lAvI samabhAve bhAgavIne nirjarI nAkhe che. teonuM jJAna navathI dezapUrvasudhInu hAya che. apramatta dazA praza MsA karavA jevI hAya che; teonu` zarIra prathama saMghayaNavALu vajanA jevuM majazruta hoya che. A mArgane jinakalpInA mArga kahe che. svayaM buddha. pAtAnI meLe kheSa pAmelA, AtmAmAM jAgRta thayelA, satyane samajelA tene svayaM buddha kahe che. joke pAchalA janmamAM tA temane paNa gurU DAya che paNa AvAta te| A cAlu bhava AzrayI che ke, AbhavamAM tene koie edha Apele hAtA nathI paNa jAti smaraNa thavAthI--pAchalA janmanuM jJAna thavAthI teo
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnI meLe A mALe cAlelA DAya che,mATe temane svayaM buddha kahe che. je svayaM buddha thAyache te sane pAchalA janmanuM jJAna hAya che ja; ane tethI temane samyak darzana paNu pragaTeluM vhAya che. jo teone pAchalA janmanuM pUrvanuM bhaNelu jJAna hAya che te tene dhruvA sAdhunA veza rajoharaNa muhapatti Adi Ape che, jo pUrvanu jJAna na heAya ane navuM bhaNavAnu hAya che teA gurUnI pAse jAya che ane zurU tene veza che Ape che. sAdhunA vezamAM rohaNa, muhapatti eka unanuM ane e sutaranAM kapaDAM ane pAtra ATaluM hAya che. teo ekalA paNa rahe che ane sAdhuonA samudAyamAM navIna jJAna bhaNavA mATe athavA peAtAnI icchAthI paNa rahe che. pUrva janmanuM jJAna hAvAthI dharma karmanA kaLAnA anubhava temane pratyakSa thayelA hAya che eTale jJAna dhyAnamAM AgaLa vadhI AtmAne ujavaLa karavAnA-AtmAnI badhI zaktie pragaTa karavAno pramaLa purUSAtha apramattapaNe rahIne teo kare che. pratyeka budhdha. bahAranuM kAI paNa kAraNa dekhIne te upathI sa'sAra nI anityatA jANIne meSa pAme tene pratyeka budhdha kahe che. jema karakaDu rAjAe prathama mahuja suMdara ane baLavAna vRSabhane joyA hatA. teja vRSabhane lAMbA divase javAthI jarjarIta rUpavahIna gaLI gayela zarIra vALA joine pravimedha pAmyA, pAtAnA zarIranI paNa bhAvI evIja '
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 ' sthiti samajI gRta thai sAdhu jIvana svIkAryuM, Aja pramANe kAI vAdaLAMne vikharAi jatAM breine, kAi sUrya caMdrane thayela rAhunuM grahaNa joIne tA kAI thAyAja vakhatamAM navapallavita mAmra vRkSane huMThA jevuM nAma zeSa raheluM joine eSa pAmyA, jAgRta thayA. te sarve pratyeka buddha kahevAya che. A pratyekabudhdhIne jAti smaraNathI pU janmanuM jJAna paNa DAya che, ochAmAM ochu agIyAra aMganA jJAnathI laI deza pUrvamAM kAMika nyUna eTaluM zruta jJAna heAya che. A sarva pUrva janmamAM bhaLeluM jJAna hAya che ane evA pUrvanA abhyAsane laIneja te ekAda AvA gaMbhIra banAvane joIne ekadama jAgRta thaI jAya che, nahiMtara tethI paNa vizeSa aneka banAvA najare jovA chatAM, nathI upajatA vairAgya ke nathI thatuM jAti smaraNa jJAna. AvA pratyeka yuddhane devA-zAsana devA sAdhunA veza Ape che. rajoharaNa ane muhapatti e vastu sAdhunA cinha tarIke temanI pAse hAya che. keAI vakhate A sAdhunuM cinha paNa temanI pAse hAtuM nathI, chatAM tenuM vartana bahuja vizuddha ane Atma jAgRtithI bharapUra hAya che. A pratyeka budhdhA gacchasamudAyamAM rahetA nathI paNa ekAkI vicare che ane aharniza AtmadhyAnamAM tatpara rahe che. upara pramANe cAra prakAranA sAdhue. AAcAra bhedane lIdhe batAvavAmAM AvyA che te badhAnI taiyAti tIrthaMkara
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ deva-bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM hatI, darekanI prinsamAM zakitanA pramANamAM phera hovA chatAM aSAnuM sAdhya te eka ja hoya che. tyAgI jIvana, - A cAre prakAranA sAdhuo tyAgI jIvavALA hAI cAritranA mArgamAM sarva prakAranA pApanA AraMbhene tyAga kare che. parAdhInatAnA kAraNarUpa ghara kuTuMba strI vigere baM dhane mUkI de che. sadA Atma upaga jAgrata rAkhe che. zarIranI zobhAnA kAraNarUpa saMskAra karatA nathI. mAthAnA kezane loca kare che. jenAthI pramAda vadhe-AtmabhAna bhUlAya tevA saMyogone-manuSyAdine paricaya karatA nathI. paranI apekSA rAkhatA nathI, AtmabaLa upara zraddhA rAkhIne badhI pravRtti kare che. manane nirvikArI rAkhe che, bIjAne dayA utpanna thAya tevI kAMIpaNa yAcanA karatA nathI, paNa dharmanA niyama pramANe je svabhAvika bhikSAmAM maLI Ave temAM saMtoSa mAne che. kodhAdi kaSAyane dUra kare che, pAMca Indriyane vaza kare che tenA ISTa ke aniSTa viSamAM rAgadveSa karatA nathI, jJAna ane kriyAmAM dezakALa anusAra pravRtti karatA gurUnI pAse dikSA grahaNa karavAmAM Ave che. AtmajAgRti vinAnA kevaLa karmakAMDamAM-kriyAmArgamAM AnaMda mAnanAra gurUthI amakamANa thatuM nathI kemake
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 teonI pravRtti aMdha mANasanA jevI che. je pAte jJAna vinA kharA mAtra jANI zakatA nathI te bIjA peAtAnA AzritAne kevI rIte AgaLa vadhArI zakaze? temaja je jJAnanA jANakAra heAvA chatAM te te mArgamAM pravRtti karatA. na hAya teo paNa prabhunA mArganA nAyaka thavAne lAyaka nathI, jJAna dekhatuM te che paNa yathAyeAgyapaNe pravRtti ane nivRtti karatu na hAvAthI cAlavAnI tAkAta vinAnuM te jJAna pAMgaLuM che. mATe AtmajAgRtithI bharapUra temaja tattvajJAna ane uttama cAritramAM pravRttivALA guNavAna gurUnI pAse Atma kalyANanA Icchaka jIvAe saMsArathI pAra pAmavA mATe cAritra grahaNa karavuM ane temanI pAse-temanI nizrAe rahevuM. . pAMca mahAvratA pALavA sAthe pAMca samiti ane traNa guptinuM pAlana karavuM. raste cAlatAM vanaspati ke trasa Adi kAi jIvanI hiMsA ke tene duHkha na thAya tenI saMbhALa rAkhavI, tevA jIvAvALI jamInathI paDakhe thaIne cAlavuM cAlatA sADAtraNa hAtha jamIna upara STi paDe tevI rIte nIcI STi karIne cAlavuM. 1. elavAmAM bahuja sAvacetI rAkhavI, khanI zake tyAM sudhI vagara kAraNe na khelavuM, elavuM paDe teA priya, sAmAne hitakArI ane satya belavuM. te sivAya mAna rahevuM, ra. gRhasthe pAtAne mATe leAjana taiyAra kara" heAya temAMthI sAtvika AhAra khetAlIza dASa
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahita, deha TakAvavA arthe levuM. 3. kAMI vasayAdi levuM mUkavuM paDe te letAM mUkatAM koIpaNa jIvane dukha na thAya tenI vizadhanA na thAya tevI sAvacetI rAkhavI. 4. mUtra, maLAde tyAga karavo paDe te paNa jIva vinAnI nirdoSa jamIna u para tyAgavAM, kaI jIvane ApaNuM nimitta dukha na thAya tenI saMbhALa rAkhavI. 5. manamAM keI azubha saMkalpa uThavA na de, uThe te tarata baMdha karo, athavA te vicArathI virodhI vicAravaDe tene badalAvI nAkhave. sArA vicAra karavA athavA ke paNa saMkalpa vikalpa na uThe tevI rIte Atma upayogamAM rahevuM. A mana gupti che. 1. sarvathA mAnapaNuM amuka vakhata sudhI rAkhavuM ane bolavuM paDe te sUtramAM kahyA pramANe priya pathya ane satya bolavuM, A vacana gupti ane vacana samiti che. 3. kAtsargamAM kAyAne sthira rAkhavI, dhyAnAdimAM aDela sthiratA vadhAravI, vagara kAraNe pharyAphara na karavuM paNa aMgopAMga saMkecI sthira thaIne besavuM. A zarIranI sthiratA, cAnAdimAM mananI sthiratA thavAmAM upayogI sAdhana che ene kAyamusi kahe che. 3 A pAMca samiti ane traNa gupti e ATha pravacana mAtA kahevAya che. mAtA jema putranuM pAlana kare che tema sAdhu jIvananuM rakSaNa karanArI A ATha mAtAo che. be vakhata Avazyaka kriyA karavI. pAMca mahAvrata,
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' upara zauca sAmati traNe mi, Ini, kaSAya vigeremAM je je gurUdevanI AjJA virUddha pravartAya hAya, ajJAnusAra pravRtti ne thaI hArya te mATe divasamAM savAra sAMja be vakhaMta tenI tapAsa karAvArUpa Aveyaka kriyA che, deSa lA heya to temAM mArI mAgI, prAthazcita laI pitAnI bhUla su. dhAravI, zuddha thavuM, tuTelA bhAgane sAMdhI de ane pharIne temAM deSa lAgavArUpa chidra na paDe tenI sAvacetI rAkhavI. A bhUmi upara suvuM, eka vakhata bhojana karavuM, snAnAdi zuM zreSA na karavI, A sarva AcAre pALavA, pramAdane tyAga kare, darakSaNe AtmabhAna na bhUlAya tenI sAvacetI rAkhavI, AtmabhAna bhUlAya te jAgRti vadhAratA rahevuM, AtmajAgRti vadhe te abhyAsa vadhAre, tevAM nimittA sevavAM, zAne vadhAravuM, bhaNeluM yAda karavArUpa svAdhyAya kare, jaDa cetananI nitI karavA navIna jJAnano abhyAsa kare, badhA pratibaMdha tene ugra vihAre vicaravuM, chatI zarIbanI zatie eka sathaLe vadhAre na rahevuM, ATha mAsa vi. hAra karavA, cemAsAnA cAra mahinA eka sthaLe rahevuM, za. kti anusAra tapa kara, vikAra utpanna karanAra dudha ghI Adi no tyAga kara, jJArgadarzana caritramAM vRddhi karatA rahevuM, satya samajyA pachI ja bIjAne upadeza Apa, syAdvAda mArga barAbara na samajAya tyAM sudhI maine rahIne abhyA"samAM vadhAro karavo. satya samajyA vinA ulaTA lokone
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ uMmaga caDhAvI devAthI saMkoranA ddhi thAya che. ane te ke sAtha mA caDAvavA chatAM tevuM jJAna ne haiye hai mena rahevuM te sAruM che paNa tene ubhAge caDAvavA te ThIka naLI. . . . . . caritramAM madadagAra upakaraNe, rahevAnA mukAme rU5sthApi vasatI. sAdhu sAdhI zAvaka zrAvikArUpa saMgha, nava kalpI vihAra, deuM TakAvavA mATe bahAra pANI ane samAnya manuSyo, A sarvemAMthI je koI baMdhananA kAraNurUpa pratibaMdha heya te dUra karaze. temane joItI jJAnAdinI madada ApavI. temanAmAM sutI paDelI AtmAnI mahAna zakti jAgRta karAvavI temAM jarApaNa harakata nathI, paNa temanA vinA na ja cAle, te joIe ja, temanA sukha duHkhathI harSa zAka thAya e rUpa pratiMbaMdha je baMdhanakartA che tene tyAga karavI. khAvAmAM, pIvAmAM, besavAmAM, uThavAmAM, rahevAmAM, javAmAM AvavAmAM e sarva sthAne Atmaupaga jAgRta rAkhave, lakSa na cUkavuM, sAdhya na bhUlavuM enI barobara sAvacetI rAkhavI, bIjA jInI hiMsA na thAya te tarapha pUratuM dhyAna ApavuM, pramAda pUrvaka javuM AvavuM karanAra sAdhune paNa saMsAranI vRddhi karanAra hiMsA lAge che. jvaravALA manuSyane ghI khavaDAvavAthI roganI vRddhi thavA sAthe tenA du:khamAM vadhAre thAya che je dI tAva vinAnA manu
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Syane puSTine mATe sukhadAyI thAya che temaja yatanA pUrvakaupaga pUrvaka pravRtti karanArane AhAra vihArAdi guNakArI thAya che, teja AhAra vihArAdi yatanA vinA-upayoga vinA pramAdI chane karmabaMdha rU5 deza mATe thAya che. - te jJAnavAna heIne paNa je te parane pIDA karatA heya te kharekhara tenuM cAritra malina thAya che, dI prakAza. vALe hoya che chatAM vadhAre garamIvALa-tApa vALa thavAthI malina kAjaLa utpanna kare che, tema sAdhu jJAnanA prakAzavALo hovAM chatAM bIjAne pIDA karavAthI pAparUpa maLa utpanna karIne pitAnuM cAritra malina kare che.. bhavAbhinaMdI. saMsArathI virakta thayelA cha mATeja cAritra che, paNa jeo A mAyika viSayomAM tathA saMsAramAM AnaMda mAnanArA che, vizvamAM ja sukha che ema mAnanArA che ane teneja icchanArA che te jIvane bhavAbhinaMdI kahevAmAM Ave che. teoe kadAca sAdhune veza lIdhe hoya chatAM temAM cAritra guNa AvI zakatuM nathI. teonuM cAritra ke dharmAcaraNa bahArathI dekhAya eTaluMja hoya che, paNa tenI aMdaranI lAgaNIo kevaLa lekene khuzI karavAnI ane vyavahAramAM sukhI thavA mATenI hoya che. - ajJAnadazA, lebha parAyaNatA, bhIratA, irSALutA ane
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 zaThatA ItyAdi bhavAbhinaMdI chomAM svAbhAvika lakSaNe maLI Ave che. teoe AraMbhelAM satyakAryo niSphaLa nivaDe che. A dene lIdhe teo AgaLa vadhI zakatA nathI. kharuM nizAna bAMdhyA vinA-AtmadaSTi jAgRta thayA sivAya je cha aMtaramAM aneka prakAranI vAsanAo bharIne, malinatA rAkhIne lAkene ArAdhavA-anukUla karavA, ke pitAne upayogI thAya eTalA mATe dhArmika kriyAo kare che te nAma ja lekapaMkti che, lekapaMktinu phaLa laikikaja Ave che. AvIja kriyA paNa jeo AtmajAgRti pUrvaka AtmAnI vizuddhirUpa dharmane arthe kare che tene te kriyA kalyANanA sAdhanarUpa thAya che. paNa kone mATe dharma kara te te akalyANane mATe ja thAya che. AtmasvarUpa pragaTa karavA mATenI badhI pravRttio karmanI zuddhinuM kAraNa bane che, jeo paramazAMtinI najIkanI bhUmikA sudhI pahoMcelA hoya che tevAo ja mokSane arthe pravRtti kare che paNa saMsAranI vAsanAvALA che te tarapha pravRtti karI zakatA nathI. bhega ane tenAM sAdhanene tyAga karanAranAM AvatAM pApa aTake che ane prathamanAM pApano kSaya thAya che. ane tethI tenI mukti thAya che, A mukti tarapha te bhavAbhinaMdI chone dveSa hoya che. Aja saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra bhavabIja che. mukti upara dvaSarUpa bhava bIjane viga thavAthI ja jIva pitAnA moNa saMbaMdhI prathANamAM
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 AgaLa vadhI zaka che, jene huM apara e nathI teone vadhI che. te mahAtmAo evI kalyANarUpa phaLanA sAbI thAya che. A * mekSane upAya samyAna darzana caritrarUpa je jinezvara re vaNo che...batAvyo che tenA tarapha pravRtti karavI te dUra raho paNa pApI che te ulaTA te saupAyane malIna karavAnI- vakhoDavAnI pravRtti kare che. te samyaka jJAnAdinI rAdhanA karavAnuM jema mahAna phaLa kaheluM che temaja tenI virAdhanA karanArane mahAna anarthanI prApti paNa kahelI che. jema uMcA sthAna uparathI paheluM ane viSavALA annathI tRpti karavI te duHkharUpa thAya che tema jJAnAdi samyapha mArgane malIna karavAthI tenI niMdA karavAthI-te tarapha Sa rAkhavAthI aMtarthanI prApti thAya che. - A pramAda, ja maraze ke pIDA pAmaze tenI darakAra rAkhyA vinA ayatanAe pravRtti karatAM, che mAre ke na mare chatAM pramAdI chavane te hiMsA lAge ja che. paNa jeo nIcI daSTi rAkhI upaganI jAgRti pUrvaka cAle che chatAM zarIranI asthiratAne laIne jIvanI virAdhanA thaI jAya te paNa yatanI pUrvaka cAlanArAne-pravRtti karanArAne kamane. baMdha thatuM nathI, kemake te potAnI jAgRtine upayoga trIjane nukazAna na thAya tevI lAgaNI pUrvaka karI rahyo che.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 jema Asakti vinAnAne vastunA sa Mgraha karyuM kha thatuM kAraNa thatA nathI tema pramAdano tyAga karanArane mAravAnI lAgaNI vinA krarmanA baMdha thatA nathI. sarpa jema kAMcaLIneA tyAga kare che paNa viSanA tyAga karatA nathI tema pramAdI manuSya uparathI bahAranA puzrcita tyAgI de che paNa rAgadveSAdi aMtar graMthInA tyAga karatA nathI tethI tenA khuhAranA tyAga karmanI nirdeza arthe thatA nathI. aMtarnI zuddhi karyAM vinA mahAranI zuddhi vizvAsa karavA ceAgya nathI, aMtaranI zuddhi hAya tAja bahAranI zuddhinI kiMmata che. bahArathI magalAM ghaNAM kheALAM hAya che paNa aMtaranI malinatAne lIdhe aneka mAchalAMone mAre che, A tenuM malIna dhyAna tenA nAzanuM adhagatinuM kAraNu thAya che. je caiAgI cha jIvanI kAyAnA jIvAnA rakSaNa karavAmAM pramAdI ane che te cAkhI tenA pramAdane lIdhe thAya che,. kamaLA jema pANImAM rahevA chatAM nile pa rahI zake che tema apramatta cegI-apramAdI jIva upayAganI jAgRttine lIdhe badhAtA-lepAtA nathI. jene AlAkanI ke palakanA sukhanI kAMi apekSA nathI eTale huM je A dharma parAyaNa thaine aneka prakAranAM vrata, tapa, japa, jJAna, dhyAnAdi karuM chuM tenA phaLa tarIke A lekhamAM manuSyA mane bahu mAna Ape, mArI prazaMsA kare ane paralokamAM koI deva tarike ke rAjA paNe upanna thAuM, "mArA iSTa manuSyAnA meLApa thaya ke mArI.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAraNA pramANe anukuLa saMgenI prApti thAya evI evI kAMI paNa I vAsanA ke tRNA nathI, paNa A sarva dharma kriyAthI mAruM AtmasvarUpa ja pragaTa thAya evI jenI lAgaNI che tathA jenA AhAra vihArAdi sArika ane AtmAnI unnatine anukuLa che te samajAvavALo zramaNa navAM karma bAMdhate nathI, AvA yogIo krodhAdi kiSAyone nirbaLa banAve che, strInI kathA, dezanI kathA, lejananI karma ane rAja khaTapaTanI kathAne tyAga kare che, nidrAne -jya kare che, rAgane badale vairAgya dhAraNa kare che, indriyane vijaya kare che, jIvana maraNanA banne prasaMgene sarakhA anubhave che. zatru ane mitramAM samAna dANa dharAve che, tene sukha dukha samAna bhAse che, AhArAdinI gaveSaNa karatAM paNa jeo niraMtara AtmAnI zuddhi kare che, pitAnI zarIranI zaktine na chupAvatAM tapazcaryA kare che. AtmAnI zuddhi karavAmAM dehanI paNa darakAra karatA nathI, teo karmanI nirjaza karIne AtmAne ujavaLa kare che " ke jeo AhAra mATe, saMyama mArgamAM upayogI upakaraNa mATe, rahevAnA sthAna mATe, deza kALa, baLa, parizrama, lAbhAlAbhano vicAra karIne vate che teone karmane baMdha -ghaNaja alpa thAya che, arthAt nathI thatA. je kAma karavAthI saMyamane dhakake pahoMce, leke virodhI thAya, ane pitAne pariNAme kaleza thAya tevuM kArya prabhu mArganA pravAsIoe
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama jJAna. jyAM sudhI pratyakSajJAna-kevalajJAna pragaTa thatuM nathI tyAM sudhI padArthone nizcaya AgamathI-zAstrothI thAya che, mATe -munioe Agama tarapha AdarabhAva rAkha. paraka saMbaMdhI ghaNuM hakIkata jANavAmAM prAyekarI zAstra upayogI che, eTale zAse AdhAra bhUta che mATe najIkabhavI-haLa kamI chAne -temAM parama Adara hoya che. paisA meLavavA ane kAmavAsanA tRpta karavA, cha upadeza ApyA vinA paNa prAye karIne pravRtti kare che. paNa dharma mArgamAM pravRttito upadeza vinA nathI karatA. A upadeza kevaLajJAnIonA pakSa kALamAM temanAM kahelAM zAstrothI maLe che, mATe zAstra tarapha pUjyabhAva rAkha te hitakArI che. je aMrtha ane kAmamAM pravRtti karavAmAM na Ave te te manuSyane banenI prApti thatI nathI paNa je dharmamAM pravRti karavAmAM na Ave te artha ane kAmanI prApti thatI nathI ane vizeSamAM anarthanI-du:khanI paNa prApti thAya che. mATe dharmanA athI jIe zAsa bhaNavAmAM tathA zravaNa karavAmAM niraMtara prayatna rAkhave. A mehathI aMdhakArarUpa banelA jagamAM zAstro prakAza karanArAM che. AtmAna jAgrata karanArAM che. mAyArUpa regane zAMta karavAmAM zAstra auSadha tulya che. dravyanuM kAraNa paNa zAstra che, zAstra sarvagata cahyu kaLIkALamAM che, ane sarva arthanuM sAdhaka zAstra che. je manuSyane A zAstra tarapha bhakti nathI
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenI sarva dharma kriyA aMdhanI kriyAnI mAphaka karmanA deSane laIne niSphaLa thAya che. pANI vaDe jema malIna vastranI zuddhi karAya che tema rAgAdi deSathI malIna thayelA mananI zuddhi zAstra vaDe karAya che. je manuSyanI buddhi zAsAmAM bahuja tivra, sUma bAbatene viSaya karanArI ane zraddhALu che te buddhi kharekhara mAkSarUpI strIne meLApa karAvI. ApanAra dUtI samAna che, mATe bhavabhIrU chae zAstra tarapha bhalI lAgaNI rAkhavI. jema dukhe praveza karI zakAya tevI aTavImAM bhUlo paDele musAphara khADA pramukhathI dUra rahIne-khADA TekarA, jALAM, jhAMkharAMne vaTAvIne-ulaMghIne pitAnA Icchita sthAne pahoMcavAne mArga potAnI meLe. pAmI zakato nathI, tema A bhavarUpa aTavImAM bhUlo paDelo. manuSya, ajJAnarUpa unmArgane ulaMghIne, zAstrajJAnarUpa bhUmiyAnI madada vinA mokSamAM pahoMcI zakAya teve mArga pAmI. zakatA nathI. pariNAma pramANe phaLa, khetImAM pANI mIThuM heya, meLuM hoya, AkhuM heya, DuM hoya tenA pramANamAM tenA phaLamAM taphAvata paDe che tema aneka manuSyonI kriyAo eka sarakhI dekhAtI hoya chatAM tenA pariNAmatA pramANamAM phaLe sArAM cheTAM zeDAM ghaNAM ema taphAvatavALAM Ave che. manuSyo karmanAM phaLe aneka prakAre bhagave che chatAM te phaLa bhegavAra manuSyanI buddhi jJAna
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 saMmeha AdimAM bhejavALI hovAthI-rAgadveSa samatA AdimAM taratamatA yAne vividhatAvALI hovAthI tenAM phaLamAM paNa taratamatAvALI vividhatA anubhavavAmAM Ave che. te - dareka manuSyanA abhiprAya buddhi jJAna ane asaMmeha rUpe traNa prakAranA hoya che. tenA bhedane laIne manuSyonAM badhAM karmomAM bheda paDe che. IndriyonA AzrayavALI buddhi kahevAya che. AgamanA AzrayavALuM jJAna kahevAya che ane AtmajAgRtivALuM anuSThAna sahita jJAna te asaMmoha kahevAya che. je manuSya IndriyonA AzrayavALI buddhi pUrvaka jeTalAM karmakAMDa-anuSThAna kare che tene vipAka virasa-kharAba Avato hovAthI te karmo saMsAra phaLane Ape che. tenAM teja ka paNa jJAna pUrvaka karavAmAM Ave te kALAMtare mekSanAM hiturUpa thAya che, kemake te anuSThAnamAM zrutajJAnanI zakti dAkhala thAya che tethI tenuM bhAvI pariNAma sukharUpa Ave che. trIjI asaMharUpa je kArya karAya che te atyaMta zuddha hovAthI prabhunA mArganA pravAsIne mekSa sukha devAvALuM thAya che. karmathI utpanna thatA sukha dukhAdi bhAvamAM jenuM mana rAgadveSAdi pariNAme pariNamatuM nathI paNa zAMta ane pravRtti vinAnuM rahI zake che, tevA bhAva tathA bhegathI virakatAo mekSa mArgane kharekharA adhikArI che. dA ne lIdhe judI judI bhUmikAmAM judI judI avasthAne lIdhe 11
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 paDe che, chatAM dareka jIva paratve sAmAnya dharma jema eka hAya che, tema samyakdaSTivALA sarva jIvAne mArga sadA ekaja hAya che, dura, najIka ati najIka e sarva bhedA hAvA chatAM te prabhu mArganA sarva pathikA-musAphAja che, mAkSanA mA eka che chatAM kAI upazama bhAvavALA kAI kSayApazamavALA tA kAI kSAyaka- bhAvanA mArge prayANa karI rahyA che, e dazAnI apekSAe bheda kahevAya che chatAM ekaja sAdhya DAvAthI sanI gati chevaTe ekaja che. nizcaya dRSTie vicAra karatAM saMsAranI pelI pAranuM nirvANa nAmanuM tattva che, te zabdanA bhede juduM lAge che, paNa kharI rIte ekaja che, keAI tene mukta nivRtti siddha parabrahma abhava ane ziva vigere zabdothI sakhAdhe che, chatAM e badhA zabdo samAna anA-ekaja arthanA vAcaka hAvAthI temAM tAttvika bheda nathI. mAkSanA lakSaNamAM koi prakAranA visavAda nathI te pachI tene koI nirAkhAdha kahe, kAi kramothI rahita kahe, ane janma maraNanA vicAga temAM hAvAthI kAI tene kA kAraNathI para kahe temAM kAMi vAMdhA nathI; bhrAMti rahitapaNe nizcaya dRSTie nirvANu tattvane jANavA pachI tene game tevA nAmathI khelAvA te mATe mumukSu jIvAne kAMI viSAda karavAnuM kAraNu nathI. muktinA mArga sannAe dekhyA che, ane te sidhA ne sarala mArga che. temAM kAi vakhata bheda paDatA
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 nathI, chatAM vaidyA jema vyAdhine anusAre auSadha Ape che tema AcAryo paNa te jIvonI egyatA pramANe vividha prakAre dezanAupadeza Ape che ane karma roga maTADe che. AMhI je A cAritranuM varNana ApavAmAM AvyuM che te vyavahAra dRSTie mokSanuM kAraNa che paNa paramArtha dRSTienizcaya dRSTie te zudhdha AtmAnuM dhyAna karavuM teja mokSa no mArga che; vyavahAra cAritra kAraNa rUpe che ane temAMthI nizcaya cAritra rUpa kArya utpanna karavAnuM che, vyavahAra cAritra tenI yogyatAmAM sudhAro karIne tenA sAdhya tarapha laI jAya che. vyavahArano mArga be prakAra che, eka mokSane anukuLa che ane bIjo saMsArane anukuLa che; mekSane anukuLa vyavahAra mArga Atma jAgRti pUrvaka jinezvaroe kathana karelo cAritra mArga che ane saMsArane anukuLa vyavahAra mArga te Atma dRSTi sivAyane asamyapha cAritranI pravRtti karavI te che. samyak cAritranuM AcaraNa karatAM kaSAya tathA Idriene jaya thAya che, kaSAya tathA IdrinA jayethI svAdhyA camAM vRddhi thAya che, svAdhyAya karavAthI dhyAna pragaTe che, dhyAna chevaTe mokSanI prApti karAve che. Atma jAgRti pUrvaka A cAritranuM ArAdhana karavAthI zubha dhyAnanA je je virodhI tattva che teno nirodha thAya che, A dhAna sivAya anaMta zakitavAna zudhdha AtmAne
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 meLavavAne kAi paNa jIva zikatAn thatA nathI. je budhdhivAna jIvA leAka pravAhanI apekSA rAkhyA vinA rAga dveSa prapaMca bhrama mada kAma krodha ane leAbhAdi thI rahita pavitra cAritra Acare che ane nitya anubhava gamya kamaLa rahita AtmAnA zudhdha svabhAvanu dhyAna kare che te, kama zatrunA samUhanA nAza karIne parama sukhamaya nibhaya sidhdhi rUpa mahelamAM praveza karIne sadA AnaMda maya thai rahe che. iti aSTama cAritra adhikAra samApta. prakaraNa 9 mu sarva tattva rahasya. mukta thaela AtmA jJAna darzana svabhAva vALA che ane sadA Ana Mdamaya che. mukata avasthAmAM caitanya svabhAvanA nAza thatA nathI. jo caitanya svabhAvanA nAza eja mukita, ema mAnavAmAM Ave te mukata AtmAneAja nAza thaze. guNa ane guNIne abheda sabaMdha che, jo gurunA nAza mAnavAmAM Ave te guNInAja nAza thAya kemake guNavAn guNathI judo nathI. kAi caitanyane AtmAnA karma ja nita vibhAvika guNa kahe che paNa tema nathI. caitanya ne kane svabhAvaguNu kahevA ke vibhAvikaguNa karavA e vicAraja yukti yukta nathI.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnAdine jIvane svabhAva na mAnatAM je vibhAvika guNa mAnavAmAM Ave che te karmane svabhAvika guNa che ke karmane vibhAvika guNa che? zAna kamane svabhAva guNa che ema je mAne te karma caitanya rUpa thaze. te vAta egya nathI, je jJAnane karmane vibhAva guNa kahe che te jJAnane kone svabhAva guNa mAnaze ? je AtmAne svabhAva guNa jJAna che ema kaho te te ame kahIe ja chIe. je cetanyane karma janita vibhAva paryAya mAno te karmamAM jJAna paNuM mAnavuM paDaze. kemake kAraNunA jevuM ja kArya thAya che. jJAna prakRtine dharma nathI, je jJAnane prakRti ne dharma mAne te temAM caitanyapaNuM mAnavuM paDaze, kemake jJAna caitanya svarUpa che. je prakRtine caitanyapaNuM mAne te karmamAM ane AtmAmAM kAMI bheda raheze nahiM. ane prakRtine anicchAe AtmApaNuM mAnavuM paDaze. mATe jJAna rU5 AtmAne caitanya svabhAva che e mAnavuM yogya che. te vibhAva paryAya thaI zakato nathI. mekSamAM AtmAno abhAva te nathI. mekSamAM AtmAne abhAva thAya che ema je kahe che e vAta bIlakula mAnavA jevI nathI. kemake je padArthanI avicchinna-akhaMDa haiyAti hoya tene abhAva kahe te egya nathI. nirmaLa caMdramAM rahelI kAnti paNa jema
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadA nirmaLa hoya che chatAM tenA svabhAvamAM je vikRti dekhAya che te vAdaLonA AvaraNathI utpanna thayelI che, tema nirmaLa AtmAmAM nirmaLajJAna sadA rahela che chatAM tenA svabhAvamAM je vikRti dekhAya che te ATha karmanA Avara nI karelI che. vAdaLo dUra thavAthI jema caMdramAM tenI kAnti pragaTa dekhAya che temaja karmo dUra thavAthI AtmAnI aMdara zuddhajJAna vikAsa pAme che. jema pracaMDa pavana, sUryanI ADe AvelAM vAdaLane vikherI nAkhe che tema yegI zuddha AtmAnA dhyAnavaDe cheDA vakhatamAM karmanAM AvaraNane vikherI nAkhe che. je vega vaDe zuddha AtmAnuM jJAna thAya che tene ja jJAnIo bhega kahe che, te gathI utpanna thatuM sukha sarva thI uttama che. te sukhamAM kAma vAsanAnI pIDA nathI paNa samabhAva bharelo hoya che sthiratA jAmelI hoya che, te sukha AtmAnI aMdara che ane janma maraNa tathA vRddhAvasthAne nAza karanAra te sukha che. jeTalI parAdhInatA e badhuM duHkha che ane jeTalI svAdhInatA e badhuM sukha che, Asukha duHkhanuM TuMkAmAM lakSaNa che. A uparathI samajavAnuM e che ke punyathI unna. thayelA bhege, punyane Adhina hovAthI paravaza hovAne lIdhe dukha rUpa che paNa vegathI unna thayeluM jJAna AtmAnuM svarUpa hovA sAthe svAdhIna hovAthI te sukharUpa che. jema melathI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 alaga thayeluM seAnuM zuddha suvarNa kahevAya che tema ka rUpa maLa dUra thavAthI AtmA zuddha thAya che. AkAzamAM sadhyA veLAe gadhanagaranA jevA AkAramAM gAThavAyelAM vAdaLAnI mAphaka kSaNamAM vinAzI ane avAstavika evA bhAgAne mugdha budhdhivALA-ajJAnI jIvA vAstavika ane sthira samaje che. saMsAra. A sasAra cittane vibhrama utpanna karanAra che, tInarAgadveSAdine upanna karavAnuM kAraNa che mahAn byAdhithI bharapUra che. vividha prakAranI janma maraNAdi vikriyA upanna karanAra che. anAdi che ane karmAnuM kAraNa che. temAM ekedriyAdri vividha paryAya| dhAraNa karIne A jIva paribhramaNa karI rahyo che. janma ApanAra sa vikArAnA abhAve AtmA mukta thAya che. mukta thayA pachI pharIne badhAtA nathI, siddha thayA pachI karIne asiddha thatA nathI, jJAnamaya thayA pachI pharIne ajJAnamaya thatA nathI. jema khIjane zekI nAkhyA pachI ke ke rAMdhI nAkhyA pachI tenAmAM pharIne ugavAnI zakti rahetI nathI tema karmothI mukta thayA pachI bhavanI-phrI janma levAnI prApti thatI nathI, pachI tA paramasvasthatA-svarUpamAM lInatAja prApta thAya che. anya kArya mAM pravRtti karavA chatAM paNa jenuM mana zuddha
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnamAM nitya lIna rahe che tevA manuSyamAM Asaktine abhAva hovAthI bhego tene saMsAranA kAraNarUpa thatA nathI. buddhimAna manuSya jhAMjhavAnAM pANIne asatya mAne che ane tenA tarapha pANI mAnIne te levA mATe pravRtti karate nathI, tema vastugate jeo A saMsAranA bhegene mAyA jevA jANe che teo te bhegamAM rahevA chatAM paNa tenAthI lepAtA nathI. tAtvika daSTie jeo bhegenA kharA svarUpane dekhe che te bhavasAgaramAM pAchA AvatA nathI. jenA tarapha jene abhAva thayo che te vastu tarapha teo pravRtti karatA nathI. jhAMjhavAnA pANIne barAbara oLakhanAra zuM tenA tarapha pravRtti karaze kharo ke? nahiMja, paNa je manuSya jhAMjhavAnA pANIne pANI che ke bIjuM che ? tevI zaMkAvALo thaIne je huM te tarapha pANI levA jaIza ane te nahiM maLe te AMTo thaze, athavA te sAce sAcuM pANuM haze ane huM te tarapha pANI mATe nahiM jAuM te pANI vinA rahIza, Ama saMzacavALo hAyathI ugI thaI tyAMja ubho rahe che, tema nivANanA mArgamAM paNa bhayathI uga pAmele jIva, mekSamAM tAtvika sukha haze ke kema ? te zaMkAne lIdhe pravRtti karatuM nathI, athavA tyAM tAtvika sukha-paramazAMti haze te huM te vinA rahI jaIza, athavA tyAM zAMti nahiM hoya te A vartamAna kALamAM maLelA bhegone tyAga karIne chevaTe huM duHkhI thaIza, Ama saMzayAtmaka thaIne tyAMthI AgaLa na vadhatAM chevaTe
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ -garUpa mAyAmAM mohita thaIne AgaLa vadhatAM aTakI paDe che. punya paNa saMsAramAM rakhaDAve che.. caMdanathI uptanna thayele agni paNa zuM vastune bALa nathI? arthAt bALe che. tema punyathI paNa prApta thayelA bhego dukhanI paraMparAne ja Ape che. vipattinI bahenapaNanA sarakhI A lakSamI vidvAnane AnaMdane mATe thatI nathI, tema pApanA mitra samAna A bhego paNa manuSyane kalyANakArI-sukhadAI thatA nathI. samyakajJAnarUpa dIpakanA prakAzavaDe bhegonuM nirguNapaNuM-nIrasapaNe jyAre manuSyanA javAmAManubhavavAmAM Ave che tyAre jIvane paramArthikapaNe bhega ane saMsArathI niveda-vairAgya pragaTe che. aneka duHkhonA bIja tulya mithyA jJAnane nAza thavA pachI mekSanA paramaguNe jANavAmAM AvatAM mokSa tarapha parama bhakti bhAva jIvane pragaTe che. mATe bAhya vastuno tyAga karavA IcchatA jIve prathama tAvika rIte A mithyAtvane sarva prakAre tyAga kara. - sUrya jema aMdhakAra vaDe lepate nathI tema jJAnI paNa pApa vaDe lekhAte nathI, lokhaMDI bakhatara paheranAre jema bANa vaDe viMdhAtA nathI tema nirmaLa jJAna paNa viSayo vaDe viMdhAtuM nathI -nAza pAmatuM nathI, jJAna vaDe uttama pravRtti karI zakAya che, moharUpa aMdhakArane haThAvI zakAya
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 170 che, purUSArthamAM preranAra jJAna che, ane mokSanuM satya sAdhana paNa jJAna che, aneka ciMtAothI nirAza thayelA jIe te tattvanuM ciMtana karavuM ke jenA ciMtanathI vikAre paNa nirvikAratAne pAme, ane ajJAna jJAnatAne bhaje, nirAbAdha, nirAkuLatAmaya, ane sukha svarUpa AtmAnI aMdara je nirmaLa ti che te ja parama tatva che, te sivAya bAkI je kAMI A vizvamAM raheluM che te tatva nathI paNa te nirmaLa tatvane parama upadrava karanAra kAraNe che. mekSAbhilASI e Atmatatva sivAya bIjA koI paNa tavane viSe Agraha kare nahiM, kemake badhI bAju taraphathI Asakti kheMcI lIdhA pachI ja nirvANa sAdhI zakAya che. vadhAre AgaLa vadhyA pachI te " huM kartA chuM, mekSa kArya che, jJAna hetu che, sukha e phaLa che " A eka paNa vikalpa kalpanAtIta mokSa mATe karavAnuM rahetuM nathI. AkAzamAM rahelAM pula AkAzarUpa thatA nathI. jema AkAzamAM rahelAM pudgale AkAzapaNane pAmatAM nathI, tema AtmAnI aMdara rahelI karmanI vargaNAo. AtmapaNAne pAmatI nathI. sUryanI najIka ane ADe AvelAM vAdaLAMo sUryarUpa thatAM nathI tema pRvi, pANI, agni, vAyu ane vanaspatirUpa sthAvara nAma karmanA vikAre jeo AtmAnI AjubAju AvelA che te AtmArUpa thatA
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 nathI. jema nirmaLa veta phATikane pupinI upAdhithI utpanna thayela lAla pILA kALA Adi vikAra manAya che, tAMtvika rIte te vikAre sphaTikanA nathI tema jIvane kamanI upAdhithI utpanna thayelA rAgadveSAdi pariName che, paNa tAtvika rIte te jIvanA pariNAma nathI. jema mATInA piMDa vaDe kuMbha, sarAva Adi utpanna thAya che tema badhA kaSAyAdi pariNAme cetanAnA nimitta karI karmo vaDe utpanna thAya che. ghaDAnI utpattimAM mATI upAdAna-mUla kAraNa che ane kuMbhAra, cAka, daMDa, derI Adi nimitte kAraNe che tema AtmAmAM krodhAdinI utpati manAya che. temAM upAdAna kAraNarUpa te karma che ane cetanA-AtmA nimitta kAraNa che mATe krodhAdi. AtmAnuM kArya nathI paNa karmonuM kArya che. kaSAya eTale zuM ? pANImAM jema kala-taraMga utpanna thAya che tema kamanA udayathI AtmAmAM je malIna pariNAma thAya che te kaSAya che. A malInatAne abhAva thavAthI karmane paNa abhAva thAya che. bIja ane aMkurAnI mAphaka ekane nAza thavAthI bIjAne nAza thAya che. jema jema senAne maLa dUra thAya che tema tema uttarottara tenI zuddhatA pragaTatI jAya che. tema A pariNAmI jIvamAMthI malInatAne abhAva thatuM jAya che tema tema uttarottara tenA pariNAme zuddha thatAM jAya che. mela
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 : adhA dUra thatAM seAnuM zuddha thAya che tema karmanI malinatA sarvathA dUra thatAM AtmA sa thA zuddha thAya che. vAyu vinA jema samudra taraMga vinAnA thai rahe che tema kaeNnI malinatAnA abhAve AtmA nizcaLatA ane nirvikAratA dhAraNa kareche. indriyajanyaviSayajJAna vinAnuM je jJAna aMtaramAM pratibhAse che te sabhyapUjJAna AtmAnu svarUpa che, jJAnIo tene jANI ane anubhavI paNa zake che. jee te adriya jJAnane jANI tathA anubhavI zake che te ja jJAnI kahevAya che. je prakAzanA abhAve A vizvamAM badhu adhakAramaya zvAse che ane jenI haiyAtithI badhu` prakAzamaya anubhavAya che te paramAtmAnI zuddha AtmAnI yAti che, A aMdhakAra ane prakAza bannene jANavAnI zaktivALI A jgyAti che. sarva padAthe . svabhAvathIja potapAtAnA svarUpamAM rahelA che. tene para paTTA vaDe kAi vakhata anyathA karI zakAtA nathI. AkAzanI mAphka AtmA nirmaLa, amUtta ane avinAzI che. saMcAga saMbadhe AvI maLatAM paradravyA tenA svarUpane pAtApaNuM ke anyathA rUpe karavAne samartha thatAM nathI. deha ane AtmAnA sadA bheda che; kemake te banne bhinnajJAnathI jANI zakAya che ane bhinnajJAnathI prApta karI zakAya che. indriyAthI utpanna thatA jJAnavarDa IMDu jANI zakAya che. ane AtmA svasa`vedanasvAnubhavavALA jJAnathI jANI zakAya che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 jIva ane karmane ane anya vadhya ghAtaka saMbaMdha nathI. eka maranAra ane bIje mAranAra AvA saMbaMdhane vadhya ghAtaka saMbaMdha kahe che. A saMbaMdha jIva ane karmane nathI paNa sagA saMbaMdha che. tethI ja bane judAM paDI zake che. paNa eka bIjAnA guNano nAza karatAM nathI. arthAt karmo jIvanA guNene nAza karatAM nathI ane jIva kamanA guNene nAza karatAM nathI, paNa eka bIjAnI sAthe ekarasa thaIne bhegAM maLIne rahe che. jIva ane karmamAM pariNuma thayA kare che, te pariNAmamAM jyAre eka bIjAnI nimittatA rahetI nathI tyAre paraspara joDAI rahelA chavA ane karmanuM judA thavApaNuM thAya che, ane tene ja mekSa kahe che. pugalanA jJAnAvaraNa darzanAvaraNa Adi pariNAma thavAmAM, AtmAmAM thatA rAga dveSAdi pariNAma nimitta. kAraNa che, ane AtmAne thatA rAgadveSAdi pariNAmamAM jJAnAvaraNa Adi pariNAma nimittakAraNe che. jyAre pudgala AtmAnA pariNAmamAM kAraNa rUpa thatAM nathI ane AtmA pugalanA pariNAmamAM kAraNa rUpa thatuM nathI, tyAre AtmA ane karma ane judA paDe che. AtmAne AtmAkAre pariNamA. phATika maNinI mAphaka AtmA je je bhAve sAthe joDAya che. tyAM tyAM te te bhAve tanmaya bhAvane pAme che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 sphaTika maNinI pAse lAla pILuM ke kALuM jevuM jevuM puSpa rAkhyuM hoya te te te maNi dekhAya che, tema AtmAnI pAse je je zubhAzubha nimitte rAkhavAmAM Ave che tevA tevA pariNAme AtmA pariName che. A nimitte be prakAranAM che, eka bAhya nimitta, bIjuM aMtaraMga nimitta; bAhA nimittarUpe pAMca indriyanA zubhAzubha viSaya che. khare vairAgya jAgRta thayA vinA A nimitte dekhIne AtmA zubhAzubha pariName kare che, zubhAzubha pariNAme uttarottara bIjA pariNAme utpanna kare che. zubha pariNAma rAganuM kAraNa bane che. rAga punyanuM kAraNa thAya che. azubha pariNAma rAgadveSa maha ajJAna ane pApanuM kAraNa bane che. AmATe ja jyAM sudhI vizvanA tamAma padArtho uparathI jJAnagarbhita vairAgya AtmajAgRtinA baLe pragaTa na thAya tyAM sudhI jJAnIo tevAM nimittothI dUra rahevA vAraMvAra bhalAmaNe kare che, kemake sattAmAM bIja paDelAM che te dUra na thAya tyAM sudhI bA nimitte tene tenA mArgamAMthI calita karyA vinA rahetAM nathI. bIja atyaMtara nimittamAM sattAmAM rahelAM karmane udaya thAya che te che. eTale sattAgata karNI udayamAM AvIne nimittakAraNa rUpa thAya che. temAMthI rAga dveSa meha ajJAna punya pApa vigere aneka bhAvanI vRddhi ke hAni thayA kare che. bAhAranAM keTalAMka sArAM nimittathI vairAgya jAgRta
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 thAya che, viraktatA Ave che, AtmabhAna pragaTe che ane zubhake zuddha kartavya tarapha pravRtti karavAnuM pratsAhana paNa maLe che. temaja aMtargata sArAM karmone udaya thatAM paNa jJAna dhyAna vairAgya AtmajAgRti ane uttamottama zubhake zuddha pravRtti tarapha prayANa karavAne utsAha pragaTe che. A upathI e nizcaya thAya che ke AtmAnA pariNAma zubha hoya te AtmA zubharUpe pariName kahevAya che ane je AtmAnA azubha pariNAma thAya to AtmA azubharUpe pariName kahevAya che. mATe vidvAnoe--samaju lekoe pitAne-AtmAne AtmabhAvanAnA abhyAsamAM vAraMvAra jeDa joie. tethI AtmA zubhAzubha bhAvathI pAchA pharIne AtmAkAre pariNamI raheze. arthAta AtmAne zuddha svarUpamAMja pariNumAvavAthI parapadArtha tarapha pariNamate aTakI jaIne te zuddha thaze. ekavAra je AtmA sarvathA karmathI chuTo paDe te pachI pharIne te karma sAthe kadI joDAvAno nahiM ane zubhAzubha pariNAme karavAnA bIja rUpa karmo na rahevAthI temAMthI pariNAmo utpanna thaze nahiM. sekAI gayelAM bIjamAMthI aMkurA pragaTa thatA nathI tema kama bIja baLI -javA pachI karmo utpanna thAya nahiM. upAdAna kAraNa jema daMDa, cakra ane kuMbhAra Adi sAmagrI taiyAra
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya chatAM paNa upAdAna-mULakAraNarUpa mATI vinA ghaDe utpanna thatA nathI, tema mana vacana zarIranI kriyArUpa sAmagrI taiiyAra hoya chatAM tenA upAdAna kAraNa vinA kama utpanna thatAM nathI. ghaDe utpanna thavAmAM upAdAna kAraNa jema mATI che, tema karmanuM upAdAne kAraNe rAgadveSanI malinatA che te hoya teja kama utpanna thAya.. - kuMbhAra jema sahakArI kAraNa-sAthe rahI karanAra madadagAra nimittakAraNa paNe ghaDe banAve che chatAM paNa ke vakhata koIpaNa prakAre kuMbhAra ghaDAmaya-ghaDArUpa thatuM nathI. tema AtmA paNa sahakArI kAraNapaNe kaSAyAdine kare che, chatAM paNa AtmA keI vakhata kaSAyAdi rUpe thatuM nathI. je karmane kamarUpe jANe che, ane akarmane akarmarUpe jANe che te badhI jAtanAM karmo karavA chatAM chevaTe karmane nAza kare che. jene satya svarUpanuM jJAna hoya che te koI vikaTa prasaMge tyAga karavA gya bAbatenuM grahaNa paNa kare chatAM te thoDA vakhata pachI tene tyAga karI zakaze, kemake tene satya asatyanuM jJAna che. jene satyanuM jJAna ja nathI te manuSya tene hitakArI jANuMne grahaNa kare che ane ahitakArI hovA chatAM tevA jJAnanA abhAve prasaMge tene tyAga karI zakatuM nathI. - jema kAdavamAM paDelA nirmaLa sphaTika aMdara khAnetha
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 kAdava vaDe lepAtA nathI-kAdava svarUpe paNitA nathI, tema je manuSyane viSayA paratve mamatva rahelA nathI te vizudhdha AtmA viSayarUpa kAdava vaDe lepAtA nathI. keIpaNa kAmamAM Azakti hAvI teja karmothI lepAvAnuM khAvAnuM kAraNa che, te na hAvAthI kAi viSama prasaMge tevA manuSyAnI viSaye tarapha pravRtti dekhavAmAM Ave te aMdaranA uMDANunI ane satya tarike mAnIne karAtI na heAvAthI te jIva temAM lepAtA nathI. arthAt jema ratna kADhavamAM paDavAthI uparathI kharaDAya che paNa te thADApANIthI tarataja zuddha thAya che. tema te manuSya aMdarathI lepAtA nahAvAthI tarataja vizudhdha thai zake che. jene tattva dRSTie deha tathA AtmAnA bheda barAbara samajAyA che tene viSayAne viSe keI paNa vakhata Azakti thatI nathI. zubha, azubha ane zudhdha ema jIvamAM traNa prakAranA bhAvA thAya che ane te anukrame punya, pApa ane meAkSanA kAraNarUpa jIvAne thAya che. bhagavAnanuM pUjana, dAna, vrata, tapa, japa, svAdhyAyAdi te jIvanA zubha bhAva che tethI punya baMdhAya che; hiMsA, asatya, cArI, maithuna, parigraha, krodha, abhimAna, kapaTa, leAla, rAga sneha dveSa-irSA, kaleza, kakAsa-laDAI. juThThuM ALa ApavuM, cADIkhAvI, harSa zAka, niMdA, kapaTa sahita juThuM khelavuM, ane asatyamAM satyanI * bhrAMti; satyamAM asatyanI mAnyatA A sarva AtmAnA azubha lAvA che tethI pApaNa dhAya che. ---
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma mala rahita zuddha AtmA saMbaMdhI vicAra kare, tenuM dhyAna karavuM, temAM tadAkAra thaI rahevuM te AtmAne zuddha bhAva che te mokSanuM kAraNa che. punyathI deva, rAjA, cakavarti AdinI badhi maLe che, pApathI pazu pakSI vRkSa narakAdinI gati maLe che ane tenAM duHkha bhegavavAM paDe che. zudhdha AtmAnA dhyAnathI mokSanI prApti thAya che. A uparathI e nizcaya thAya che ke zubha azubha bane bhAvene tyAga karI zudhdhabhAva dhAraNa kare, tethI karmane AvavAne mArga rokAya che ane pUrvanAM karmo je badhelAM che tene kSaya thAya che, chevaTe AtmA sadAne mATe vizuddha thAya che. - zuddhabhAva kema karI ? AtmAne zuddha bhAvamAM lAvavAnI IcchAvALA jIvoe prathama pitAnA manane pAMce IndriyanA viSayamAMthI kheMcI levuM-pAchuM haThAvavuM ane te manane AtmAmAM nizcaLa karavA mATe te kAMI paNa ciMtana na kare te tarapha lakSa ApyA karavuM-cA joyA karavuM. lAMbA vakhatanA abhyAse mana AtmAmAM lIna thAya che, saMkalpa vikalpa karatuM baMdha thAya che ane A bAju AtmAne jJAtA daSTA paNane bhAva paNa majabuta thAya che. mana nirvikalpa bane che ane AtmA pitAnA svabhAvamAM sthira thAya che. A nirvikalpa ane svarUpastha dazAmAM-avasthAmAM pUrvanAM bAMdhelA-sattAmAM rahelAM
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 179 ane udaya AvelAM karmone nAza thAya che. A pramANe AtmAne zuddha bhAva pragaTa karI zakAya che. je manuSya pitAnA AtmAne paramArthanA mArgathI vimukha karyo che, pAchA haThAvyo che ane pitAnI zakti vaDe viSayonuM daDhatA pUrvaka smaraNa karavA mAMDyuM che, te manuSya jyAM sudhI AvI pravRtti cAlu rAkhe che tyAM sudhI sadAne mATe dIna ane duHkhI thAya che, temaja tene A ane Avate bane bhava te pitAne hAtheja bagADe che. ' eka manuSya bhaMga bhagavate nathI chatAM bhega meLavavA mATe prayatna karI rahI che. bIje manuSya bhaMga bhegave che chatAM tenA tyAgane mATe prayatna kare che. gAMtarAya karmanA udayane lIdhe jIvane tenI IcchAnusAra bhegonI prApti thatI nathI tene laIne te bhega bhagavata nathI paNa te bhogavavA mATenI tenAmAM tIvra IcchA rahelI hovAthI te tene mATe prayatna kare che. bIje manuSya vizuddhi vALo jAgRta AtmA jJAnI purUSa che, tene pUrvanA zubha karmanA udayane laIne uttamottama bheganI prApti thaI che ane tene upabhoga paNa te le che, chatAM te jJAnI hovAthI bhegonAM duHkhadAI pariNAmane jANatA hovAthI tene tyAga karavAnI bhAvanA niraMtara tenA manamAM rahyA kare che ane tene choDavAne prayatna paNa kare che. pUrvanuM bhegAvaLI kama bhegavyA vinA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 chuTatuM nathI eTale te karma bhogavIne karmo ochAM kare che. arthAt A bIjo purUSa lega bheLavIne karme cheDe che, tyAre prathamane purUSa lega bhegavate nathI ane navIna karmo te bhegane nimitte bAMdhe che. A baMne daSTAMtamAM grahaNa ane tyAganI adhikatA pratyakSa dekhAI Ave che, ane tene laIne jyAM eka baMdhAya che tyAM bIje chuTe che. eka manuSya paramArthanA mArgane jANatA nathI chatAM te viSayanuM smaraNa ke IcchA karatuM nathI. je avasare je maLI Ave temAM saMtoSa mAne che. te jIva A bhavamAM temaja parabhavamAM niraMtara sukhI thAya che. AnuM kAraNa e che ke viSayamAMthI virakta thavuM e lAgaNIomAMja kaI apUrva camatkAre rahe che ke paramArtha tarapha pravRtti na karavA chatAM viSayethI virakta paNanA pariNAma tene paramArthanA mArga tarapha pravRtti karanAranA jevuM bhAvI phaLa Ape che. eka rAgI manuSya bhaMga bhagavate nathI chatAM karmo vaDe sArI rIte baMdhAya che, bIjo virAgI manuSya pUrvanA. pu vaDe maLI AvelA bhege bhegave che chatAM karma vaDe baMdhAtuM nathI. A sthaLe karma baMdhamAM rAganI mukhyatA che ane karma cheDavAmAM virAganI mukhyatA che. pAMca prakAranA viSayane jANavAthI jJAnI baMdhAte. nathI. je jANavA mAtrathI ja karmane baMdha thatuM hoya te
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 kevalajJAnI pAtAnI jJAna zaktithI traNe leAkane jANe che te paNa baMdhAvA joie, paNa maMdhAtA nathI. jenAmAM jJAna che paNa rAga nathI te khaMdhAtA nathI, paNa jenAmAM rAga che paNa jJAna nathI te aMdhAya che. AMhI karma khaMdhanamAM rAganI mukhyatA che. ajJAnI jIve indriyAnA viSacAne grahaNa nathI karatA, chatAM paNa karmothI baMdhAya che. eke'driyAdi jIvA viSayAne bahu grahaNa karatA nathI chatAM zuM kamAMthI aMdhAtA nathI ? arthAt khaMdhAya che. AMhI karmanA dhanamAM ajJAna tathA mithyAtvanI mukhyatA che. jee rAga dveSathI nivRtta thayA che tene paccakhANAdi karavAM te nirUpayAgI che. ane je rAgadveSamAM pravRtti kare che tene paNa paccakhANAdi karavAM nirUpayeAgI che. vrata, tapa, japa, jJAna Adi kriyAo rAgadveSanA nAza karavA mATe che, je rAgadveSa karatA nathI tene A vratAdi karavAM te nakAmAM che arthAt te rAgadveSa karatA na hAvAthI tenAthIja tenA AtmA nirmaLa thAya che ane navAM baMdhana pAmatA nathI. je rAgadveSa kare che tenAM karelAM vrata tapa japAdi vRthA che, vRthA eTale nakAmAM eTalA mATe che ke, rAgadveSanA tyAga mATe te A vratAdi karavAnAM che, te rAgAdinA tyAga te te karI zakatA nathI tA . pachI A trA tenuM dhAreluM phaLa ApatA na hAvAthI karyA tA paNa na karyAM kharAkhara che. AMhI kakSaya karavAnI mukhyatA che. vratAdithI punya khaMdha thAya te vAta
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 182 gauNa che. apekSAe gratAdi karavA chatAM rAgadveSane tyAga karavAmAM na Ave te vRthA kahelAM che, nahiMtara punya baMdha te thAya che eTale vratAdi sarvathA nirUpayogI te nathIja. je manuSya keI ThekANe rAga karatuM nathI temaja zreSa paNa karatuM nathI. sarva sthaLe sadA udAsIna bhAva rAkhe che te pratyAkhyAna vaDe sarva dene ulaMghI jAya che. pratyA khyAna eTale A vastunA saMbaMdhamAM rAgadveSa nahiM karuM tevI pratijJA karavI. te daDha nizcaya kare che. AvA pratyAkhyAna vaDe rAgadveSane ochA karyA che, pratyAkhyAna karavAnI sAthe ja rAgadveSane tyAga karIne udAsIna bhAvamAM AvI gayo che, athavA udAsIna vRtti je rAgadveSanA abhAvavAnI che te tenAmAM AvI hovAthI te pratyAkhyAnanI hadane ulaMghI gayo che. pratyAkhyAna dvArA tene je kArya karavAnuM hatuM te thaI gayela hovAthI have tene pratyAkhyAnanI jarUra rahI nathI-arthAta paccakhANa karyA vinA paNa pratyAkhyAna karelAnI mAphaka tenuM vartana thaI raheluM che, te manuSya saMvara bhAvamAM raheluM che ane karmanI nirbhara kare che. tene pratyA khyAnanI zI jarUra che? je manuSya rAgI che tenAmAM saMsAranA hetu bhUta doSa sadA nivAsa karIne rahe che, paNa je jJAnI che vItarAga che tenI aMdara koIpaNa de TakI zaktA nathI. jIne udayika bhAva baMdhanuM kAraNa che paNa pariNAmikabhAva mokSanuM kAraNa che.kamanA udayathI je bhAva
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 thAya te udiyaka bhAva che. manuSyAdi cAra gati, krodhAdi cArakaSAya, vedAdi traNuvedanA uya, kRzna lezyAdi lezyA, mithyAdarzana, ajJAta, asaMyama ane asiddhatva e ekavIza uyika bhAvA che. Ane udaya hAya tyAre sAmAnya rIte samapaNa khaMdha hAya che paNa abhavyane mUkI ne jIvatva, bhavyatva, A be pariNAmika bhAve! karmanA udaya AdinI apekSA rAkhatA nathI, tethI tenAthI kane adha thatA nathI, te meAkSanu kAraNa che. iSTa viSayAna anubhava thavA te bAhya indri ceAthI utpanna thatuM sukha che. ane AtmAnA anubhava thavA te AtmAthI utpanna thatuM AMtasukha che. viSayA thI utpanna thatuM sukha vinAzI che. AtmAthI pragaTa thatA AnaMda avinAzI che. A mane sukhamAM jamIna ane AkAza jeTalA taphAvata che, te jANIne viSaya sukhanA tyAga karIne niraMtara AtmAnA anubhavamAM rahevA prayatna karavA. viSayA saMba MdhI jJAna manuSyAne thAya che te indriya janya jJAna che, te sarva pulika jJAna che. AtmikajJAna tenAthI ulaTu che. te AtmAthI pragaTa thAya che ane tenA saMbaMdha paNa AtmAnI sAtheja che. indriya janmajJAna paNa caitanya svarUpa tA cheja, jJAna pudgala svarUpa tA naja hAya. chatAM te jJAnanI vibhAvika pariNati hAvAthI tenI utpattimAM puddagalamaya indriyA kAraNa rUpa .
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 che mATe tene vyavahArathI pudgala svarUpa kahe che. pAMca jJAnamAM mati tathA zruta jJAnane indriya janita kahelAM che mATe A apekSAe vyavahAranaye te pulika jJAna che, avadhijJAnAdi traNa jJAna AtmA apekSI che. te pragaTa thavAmAM indriyAnI apekSA na heAvAthI te traNa Atmika jJAna che. te traNamAMpaNa tAttvika rIte AtmikajJAna teA eka kevaLajJAnaja che. jJAnamAM bheda nathI. gAyAnA ApasamAM bheda hAvA chatAM paNa dudhamAM bheda hAtA no, tema purUSAmAM bheda rahevA chatAM paNa tenA jJAnamAM bheda hAtA nathI. brAhmaNa, kSatriya, vaizya, zUdra ityAdi purUSAnA aneka bheda hAya che chatAM jJAtApaNA vALA jJAnanA svabhAva adhAmAM eka sarakhA che. ana ta jJAnIonuM ekaja jJAna che. temanI bahAranI punya prakRtimAM phera hoya che paNa jJAnAvaraNakarma sarvathA dUra thatAM te badhAnu jJAna tA eka sarakhu* rahe che. jema dIvA vaDe jovA lAyaka padArthane joine dIvA dUra mUkavAmAM Ave che, tema jJAna vaDe jANavA yogya padArthone ke mAne jANIne te jJAnanA tyAga karavAmAM Ave che. AMhI eTalI apekSA samajavAnI che ke je jJAna AtmAnuM svarUpa che, sukSma che, padeza rahita che. ( A ane A tema AvA vikalpe jemAM nathI tene byapadeza rahita kaheche.) aneavinAzIche,AtmAnI sAthe abhedasa khaMdha Ama
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 vALuM che te jJAna te banyuM ja rahe che, paNa je jJAna vyavahArU che, sAdhana rUpe che, vikAra pAmanArUM che, IndriyonI apekSA rAkhanAruM che te jJAnane tyAga karavAmAM Ave che. vikRta jJAnathI padArtho ane kartavyane jANIne je vakhate sva svarUpajJAnanuM AlaMbana levAmAM Ave che te vakhate te vikRtajJAna chuTI jAya che-khasI jAya che. arthAt tene tyAga karavAmAM Ave che. thaDa kApavAthI jema pharIne pala-DALAM pAMkhaDAMo phuTI nIkaLe che paNa vRkSanA mULane kApI nAkhavA pachIthI DALAM pAMkhaDAo phuTatAM nathI, tema janama maraNa ApanAra karmanA eka bhAgane chedavAthI vikAre pharIvAra pragaTa thAya che, paNa tenA mULane nAza karavAthI pharIne vikare pragaTa thatA nathI. janma maraNa ApanAra karmane eka bhAga te zubha tapazcaryA, vrata, japa, ahiMsA, popakArAdi karIne azubha payoyane nAza karyo, nAza karyo eTale AvatAM azubha karmo aTakAvyAM, kemake zubha karma karavAne vakhata eTale badhe lIdhe ke azubha karma karavAne vakhata na maLe tethI azubha karma ochAM bAMdhyAM, paNa te zubha karmane laIne uttama gatimAM, uttama jAtimAM, uttama gotramAM janma dhAraNa karavo paDavAne, tyAM badhA anukULa saMye maLyA mana gamatA pAMca indriyanA viSaye bhegavavAnA maLyA, tevA anukULa saMgomAM rAga karavAthI ane pratikULa bAbatemAM zreSa karavAthI temaja pApa vadhAranArAM AcaraNe.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAthI pharI pAchAM azubha karmanAM DALAM pAMkhaDAM ugI nIkaLavAnAM, ane tene laIne vAraMvAra janmamaraNa karavAM paDavAnAM, mATe zubhAzubha bane kamane nAza kare joIe. te mULane nAza karavA barAbara che. tethI pharIne bhava vRkSamAMthI janmamaraNAdi DALAM pAMkhaDAM ugatAM aTakI jaze. - mULane cheda karanAra te zuddha AtmadhyAnane ja mArga che mATe A najIkane sidhdha sarala mArga jenA hAthamAM Avyo che, jene te barAbara samajAya che, tene punyanA lAMbA ane kilaSTa raste javAnI koI jarUra nathI, pitAnA AbhAmAM-aMtaraMgamAM bIrAjamAna zuddha AtmasvarUpanuM dhyAna karavAthI tene mekSanI prApti thaI zake tema che. . A jaDa mAyArUpa dekhAtA bAhA jagatane mahAna purUSa, anAtmiya, IndrajALa samAna vinAza pAmanAra jANIne, joine, sthira AtmatatvanuM dhyAna karavA vaDe mithyAtva rUpa pahADene, aviratirUpa nadIone, kaSAyarUpa agnine ane lebharUpa samudrane elaMdhIne nirvANarUpa zAMti sthAne pahoMcI jAya che tevA AtmasvarUpamAM sthira thayela vIra purUSene janma thavA ane vizvamAM lAMbo kALa jIvavuM te saphaLa che. zuddha AtmA sarva padArthomAM uttama che, svasvarUpamAM pratiSThita che, nitya AnaMda svarUpa che, karma rahita che, sUkSma che, atIMdriya padArthane jANanAra jJAnIone gamya che. eja pramANe A graMtha badhA graMthomAM uttama che, Atma
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 187. ravarUpane batAvanAre che, nitya AnaMda ApanAre che, nirdoSa che, sUphamavicArethI bharapUra che ane anubhava karavAthI layamAM AvI zake tema che. saMsArathI virakta thayelAone zuddhasvarUpanI prApta mATe A graMtha vizeSa upayogI che. je manuSya cittane nirmaLa karIne ekAgratA pUrvaka A graMtha bhaNaze ane te pramANe vartana karavA prayatna karaze te pitAnA svarUpane prApta karIne sadAne mATe paramazAMti prApta karaze. 3 rAttiH zAnita rAtti iti zrI tapAgacchiya gacchAdhipati zrImAn muktivijaya gaNi ziSyazrImadAcArya vijayakamalamUristeSAMmukhyapaTTadhara ziSya zrImadAcArya zrI vijayakezaramariNA saMkalito susaMskAritazca zrI mahAvIratatvaprakAza nAmaka graMthaH vikramIya saMvata ekona vizati zatanyazIti varSe mArgazIrSa zukla dvitIyAyAM bhAvanagare samAptamgamat zrI zramaNa saMghasya zAMtirastu. samApta, --
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ w