Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SOM A taMtrI cImanalAla gokaLadAsa zAha che ? ke : - ENI 00 T 1 varSa 11 : aMka 6] amadAvAda. 15-3-46 . (kramAMka 126. ' - vi ja ya - 6 rza na - 1 tavImRtabhAvanA : pU. nA. ma. zrI. vinAmUrijJa + hAITela pAnuM 2-3" -kAvya , : pU. mu. e. zrI. nuM navijayajI . . : 166 3 keTalAMka prAcIna sthAne : pU. mu. ma. zrI. nyAyavijayajI : 162 4 mahudhAnA gAMdhInA derAsaramAMnAM .. .' - 16 tIya kara prabhunAM tera suMdara citro : zrI. cImanalAla lallubhAI-jhaverI : 165 5 ApaNuM " phogu " kAvya : . hIrAtala rasikadAsa kApaDIyA : 169 6 saMkSipta zakhAmnAya : pU. . mA. zrI. siddhi munijI & : 185 che zivaja hAja-tI dhirAja : pU. mu. ma. zrI. mahimAprabhavijayajI : 17" 8 nircAnAMtaravAyovA :- pu. mu. ma. zrI. vamavinayana : 18 (6 naDivAva vratimA chelo pachIcaranakkI che grAma vAteM : zrI. mAracaMdranI rADhA : -1ra10 munizrI harSavijayajI viracita zIlanI sajajhAya ? pU. mu. ma. zro. ramaNikavijayajI : TA.-3 joIe che 6 zrI jaina satya prakAza 'nA sa pAdananuM ane kAryAlayanA saMcAlananuM kAma saMbhALI zake tevA jaina ve. mU. vyavasthApakanI jarUra che. kAma karavAnI IcchAvALAe nIcenA ThekANe vigatavAra arajI karavI. zrI jainadha ma satya prakAzaka samidaMta, jezi'gabhAInI vADI, ghIkAMTA, amadAvAha. lavAjama-vArSika be rUpiyA : chaTaka cAlu : aka-traNa AnA ACHAR . DILASSAGAR SURT GYANMANOTR SHREE JAIN ARADHANA KENDRA ko: hinagar - 382 007. th. : (0 , 2, 23 276 264-05 e Fax : ( ) 83276249. For Private And Personal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tatvAmRtabhAvanA kartAH-pUjya AcArya mahArAja zrIvijayapadmasUrijI (anuSTubvRttam ) praNamya staMbha gAdhIzaM nemisUrIzvaraM mudA / ku. svAnyopakArAya zrI tattvAmRtabhAvanAm unmIlita ''maTima zrIjinendraprasAdataH / vibhAvatimiraM naSTaM tadadyAnaMdavAsaraHphalito dharmakalpadaH prasannAH paramezvarAH / yato'yAtmaguNArAme viharAmi pramodataH darzanajJAnacAritrArAdhanotsAhadAyakAH / sAMnidhyAdhAyakAstatra ye vaMde tAnaharnizam svabhAvAtparaniSThAsadoganpazyanti ye sadA / madhyasthabhAvanA teSu dveSalezo'pi nAsti me samIhe bhadrameteSAM sadoSoccArakAriNAm / matyopakRtimAtanve doSazuddhiM hitAvahAm / 6 / svaciMtA hitadA tathyA paciMtA na zAMtidA / ubhayorhanti bhadraM sA tatsRtaM paraciMtayA / eko'haM nAsti me kazcinnApyahaM kasyacidbhave / yanmadIyaM ca mAlinya tajjJeyaM karmabaMdhanaiH 11 rAgadveSAviti prokte karmabaMdhanakAraNe / saralatvatoSataH zIghra nazyate rAgabaMdhanam / 9/ kSamAnamratvahetubhyAM dveSana zo bhaveddhavam / rAgadveSavihInAtmA namasyAhaH phalapradaH // 10 // jJAnadarzanacAritrairyuto'haM zAzvataH sadA / dravyAthikena cAnityaH paryAyAsthitibhAvataH / / dehe varNAdayo dharmA naite vartanta Atmani / tasmAnnaikya dvayorevamuccaraMti mniissinnH12|| mayA saMyogajanyA''ptA duHkhazreNirbhave bhave / tena saMyogasaMsarga vyutsRjAmi tridhA mudA // 13 // saMsAre mamatAhetuH saMyogaH parihArataH / tasya saukhyaM bhavetsatyaM prazamAdisamanvitam / 14 / kadA'haM samatAlIna: sarvopAdhivivarjinaH / tIrthakRddhayAnasaMpannaH bhaviSyAmi pramodabhAk // 15 // ko'haM ki me kathaM varte'dhunA me kIdRzIsthitiHkaH kAlaH kIdRzaM kSetramityAlocayati pradhIH // 16 // me'dhunA mAnase kIdRga bhAva AtmahitaM kiyat / kRtaM mayA'vaziSTaM ca kimetadavadhArayet // 17 // anaMtazaktisaMpanno'pyayamAtmA vimohataH / bhajate vividhaM bhAvaM saMsArAkheTake'nizam // 18 // jIva ! jAnIhi khalpasmAdadhamAnmohapAzato' / nantAGgino nArakatvaM prAptAstattyAgano sukham / 19 mahApuNyodayenApto nRbhavo devadurlabhaH / gatakSaNArpaNe naiva ko'pi zakto dhanairapi 20 // AsannasiddhikAstatra labhante dharmamArhatam / yatprabhAveNa sicaMti sidrAH setsyanti bhAvinaH // 21 // nehe vidharmasAmrAjyaM raMkatvaM dharmasaMyutam / varaM manye yato nAzaH tasya syAdramasAdhanAt // 22 // jIva ! kezAH sitA jAtA na jAtA matizuklatA / viSayeSu kayAyeNyAsaktistanmoha jaMbhitam // 23 // syaktvA tAnviSayAdonye siMhazUrAH samAzritAH / satsaMyama bAlyakAle vaMde tatpAdapaGkajan / 24 // saMjAtasya dhruvaM mRtyuH cAritrotkarSazAlinAm / prazasyaM maraNaM proktaM sarvagotkarSabhUSitam // 25 // pAvanaM zAsanaM jainaM pAvanAzayazAlinaH / samArAdhya samIhante bhAvatastadbhave bhave // 26 // (anusaMdhAna TAiTa jIta pAne) For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kramAMka akhila bhAratavarSIya jaina zvetAmbara mUrtipUjaka munisammelana saMsthApita zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinuM mAsika mukhapatra zrI jaina satya prakAza jezIMgabhAIkI vADI : ghIkAMTAroDa : amadAvAda (gujarAta) varSa 22 || vikrama sa. 2002 : vIrani. saM. 2472 : I. sa. 1946 aMka || phAgaNa zudi 13 : zakavAra : 15 mI mArca | 126 e harI-kAvyo saMgrAhaka-pUjya muni mahArAja zrI jJAnavijayajI (tripuTI) [1] zatruMjaya tIrthanI horI. cAla sakhI setrujA giri jaIe, raMgabhara khelIe harI; sImeM seMdhara ne veNu samArI, paheraNa caraNa colI. cAla0 1 eka ekano pAlava rahIne, paTakala badhe nAlI; eka eka zuM kare re malakaDAM, hasI hasI bevata tAlI. cAlo0 2 caturA nAri caMga bajAve, eka bajAve kaMsArI; eka sudha vasaMta AlApe, jinarguNa gati rasAlI. cAlo0 3 cUvA caMdana aura aragajA, choTe kesara gholI; eka harI abila uDAve, lAve bhara bhara jozI. cAlo0 4 vasaMta rita seguMjagiri pragaTa, phulyo phAgaNa mAsa; rUpavibudhano mohana pabhaNe, janama janama tere dAsa. cAlo0 5 2] nemanAtha bhagavAnanI herI navala vasaMta navala malI gopI, navala nema khele hArI; bharI pIcakAri nira uchAla, mali mali jAdava TolI. navala0 1 kulamAla leI kaMThe ThAve, chAMTe kesara ghelI; to bi nema na bhiMje dilazuM, gopI rahe kara jerI. navala0 2 bAI bhAI cale giranAra, nejiki jAna sajerI; paNuM pikAra suNi ratha pherI, nava bhava nehakuM torI. navala0 3 rAjula tatakhaNa murachaNI, kAM nema kAM nema chAMDI; nemajIe rAjula samajAvI, vasa kIdhI sIva nemeM. navala0 4 nema rAjula denuM sIvapada pAe, karama kaThIna saba terI; jaya jayakAra kUvA saba jagameM, jana kahe vaMdanA merI. navala0 5 . A banne hArIo zrIcArItravijayajIjJAnabhaMDAranI hastalikhita pratinA AdhAre ahIM ApI che. For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 ] zrI jene satya prakAza [ varSa 11 keTalAMka prAcIna sthAne lekhaka-pUjya muni mahArAja zrI nyAyavijayajI (tripuTI) A vakhatanA vihAramAM AvelAM keTalAMka prAcIna sthAneno paricaya ahIM ApuM chuM rAteja-A saMbaMdhI vigatavAra varNana meM gata varSanA "jaina satya prakAza'nA akAmAM ApyuM che. ahIM zrIneminAthajInuM bhavya bAvana jinAlayanuM maMdira che. bAramI teramI sadInA lekha male che-A sthAnanA jIrNodvAra pachI je parikamAM ghaNuM citahAsika mAhItI ApanArA zilAlekha hatA, te prAcIna parikare anyatra lai javAmAM AvyAM che. maMdira bhavya ane sarasa che. pAse ja moTI dharmazALA che. yAtrikone badhI anukulatA male che. A vakhate amArI sAthe pacAseka mANasane nAnakaDo saMdha paNa AvyuM hatuM. bhAyaNa AvanAra dareka jaina yAtrike A prAcIna sthAnanI yAtrAne lAbha avazya levA jevuM che. zAtinuM sthAna che. A vakhate ahIM eka mahAtmA maLyA, temaNe jaNuM ke A to prAcIna ratnAvatI nagarI che. caMdarAjA ahIM darzana karavA AvatA ane ahIMnuM prAcIna bherUM paNa e ja sUcave che. A bhaya TheTha pATaNa meDherA jAya che. tema ja ahIMthI prAcIna moTI moTI ITa vagere nIkaLe che, vagere etihAsika zekheLa karavA IcchanAra mahAnubhAe A sthAnanuM bArIka nirIkSaNa karI, bhoMyarA vagerenI daMtakathAone itihAsanI kaseTIe kasI satya hakIkata bahAra mUkavAnI jarUra che. ahIMthI ame AvyA meDhirA. moDherA-A to Ata prAcIna sthAna che, ane e saMbaMdhI ghaNuM lakhAyuM che. AmarAjA pratibodhaka jainAcArya zrI bappabhaTTasUrinI gAdInuM A prAcIna sthAna che. teo pitAnI vidyAnA baLe pAMca tIrthonI yAtrA karatA te paikInuM A eka che. AnuM paNa huM saMkSipta vivecana "jena satya prakAza" nA aMkamAM ApI gayo chuM eTale vadhu punarukti nahi karuM. A vakhate ahIMnA gAma bahAranA prAcIna maMdiranA nirIkSaNamAM tenI chatanI kAraNuM bahu ja bArIka che ane temAM kuMbhArIyAjInA maMdiranI keraNImAM eka vibhAgamAM nema rAjulanI jAnanA prasaMgo ApyA che tenA jevuM dekhAyuM. amArI sAthenA muni mahAtmAe paNa e ja kahyuM. eTale A jaina maMdira che, emAM te sadeha nathI ja. eka bIjuM sabaLa kAraNa paNa sAMbhaLyuM ke maMdiranI sAmenA phaMDanA pANInI zuddhi mATe kheDANa karAvatAM mATI bahu nIkaLyA pachI eka tarapha bhAga namI jatAM nIce prAcIna jaina mUrtio tyAMnA kAryavAhaka badhue jaI jotAM emane lAgyuM 1 maMdiranI tarapha bahAranA bhAganAM prAcIna pUtaLAMmAMthI je sArA ane akhaMDita hatAM tene utArI ekanI hanumAnajI tarIke pUjA thavA mAMDI che; ekanI sItArAma tarIke pUjA thavA mAMDI che, ekanI vaLI viSNu ane sUryarUpe upAsanA thavA mAMDI che, paraMtu vAstavika rIte jotAM nathI to e hanumAnajI ke rAmacaMdrajI, nathI viSNu ke surya; mAtra ghaNuM jaina maMdiramAM bahAranA bhAgamAM vividha AkRtivALA pUtaLAM hoya che te paikInAM ja A pUtaLAM che. For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir keTalAMka prAcIna sthAne [ 127 ke je ATalI badhI jena mUrtionI moMDherAnA jaina mahAjanane khabara paDaze to te meLavavA prayatna karaze, kadAca maMdira paNa potAnuM che ema a5 prayane siddha karaze, ema lAgavAthI e mahAnubhAve tarata ja tyAM mATI naMkhAvI e bedANu purAvI dIdhuM. ane upara paNa caNavI lIdhuM. tyAra pachI thoDA divase tyAMnA zeThane kahyuM ke A kuMDa khodAvatAM aMdara tamArA bhagavAnanI meTI mUrtio hatI paNa tamArA kAmanI nathI ema dhArI meM badhuM purAvI lIdhuM. kahe che ke AkhI vizI aMdara che. have te bhaviSyamAM AvA prasaMge sAvadhAnI rAkhI maDherAnA jene mUrtio bahAra kaDhAve to jarUra sArA lAbha thAya tema che. ahIM gAma bahAra prAcIna TIlA, khaMDiyare ghaNuM che ane be hajAra varSanI purANuM ITe paNa dekhAya che. meDherAthI ame gAMbu AvyA. gAMbhu-A sthAna paNa khUba ja prAcIna che. AcArAMgasUtranI zIlAMkAcAryuM banAvelI moTo TIkA je " fmutA rAje ' banAvI te A ja sthAna che. temaja gujarAtanA maMtrIzvara, AbunAM jagaprasiddha maMdiranA nirmAtA vimala maMtrInA pUrvajo bhinnamAlathI ahIM gAMbhu AvelA te A nagara che. ahIMthI ja teo pATaNa gayA ane yaza, kIti, dhana ane dharmabhAvanA kamAyA. A gAMbhumAM prAcIna zrI gaMbhIrApArzvanAthajInI bhavya mUrti birAjamAna che. jethI gaMbhIrApArzvanAthanA prAcIna tIrtha tarIke A sthAna prasiddha che. ahIM suMdara jinamaMdira che. upara ane nIce bane mALamAM prAcIna bhavya ane parama darzanIya vizAla jinamUrtio che. ochAmAM ochAM hajAra varSathI vadhu prAcIna jinamUrtio che, emAM te saMdeha ja nathI. " amo bharI mUti racI re upamA na dhaTe keya" AvI suMdara jinamatie che. Aje ghaNuM mahAnubhAvo prAcIna kaLAnAM darzana karavA mAMge che temane mArI khAsa bhalAmaNuM che ke A bhAratIya prAcIna jaina kaLAnA apUrva namunArUpa jinamUrtionAM jarUra darzana kare; ilorA ane ajaMtAnI bauddha kaLA ane marADane paNa Takkara mAre tevo maroDadAra AkRtie parikaramAM bahu ja suMdara dekhAya che. mumukSu bhAvika A sthAnanA darzana karI Atmika lAbha jarUra meLave. ahIMthI ame vaDAvalI gayA. vaDAvalI-A vaDAvavI e ja che ke jyAM jagadguru zrI hIravijayasUrIzvarajInA gurudeva zrI vijayadAnasaMrajI svargastha thayA hatA. zrI vijayaharasUrIzvarajI samrATa akabarane pratibodhavA jatAM pahelAM ahInI gurUdevanI pAdukAonAM darzana karavA AvyA hatA ane pachI AgaLa vadhyA hatA. atyAre ahIM e sthAna to lagabhaga tana bhulAI gayA jevuM che. prAcIna maMdira ane pAcIna upAzraya che. zrI hIrasUrijI mahArAja ahIM amuka samaye keTaleka vakhata rahyA paNa hatA ema kahevAya che. pAchaLathI ahIM yatipuMgavonI gAdI paNa hatI, pustaka bhaMDAra paNa hato. paNa e badhuM Aje bhUtakALanI vAtamAM ja jaLavAI ( 2 kavivara zrI lAvaNyasamaye vimalaprabaMdhamAM A ullekha karyo che ane gAMbhu paNa ApyuM che. - 3 A prAcIna mUrtio saMprati mahArAjAnA samayanI heya ema paNa kahevAya che pAchaLanA TekA ane zrI RSabhadeva bhagavAnanI mUrtinI racanAnI vizeSatA AnA purAvArUpa che. For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 124 ] zrI jaina satya prakAza [varSa 11 rahyuM che. amane ema lAgyuM ke gAma bahAranI je amuka derIo che temAM kaIka samAdhisthAne hovuM joIe. ahIMnuM maMdira suMdara che. mUrtio prAcIna ane darzanIya che. dhAtu mUrtio upara lekho paNa che. paraMtu ame sAMbhaLyuM ke-ItihAsapremAM munimahArAja zrI jayantavijayajI mahArAja ahIMnA lebo laI gayA che eTale e mATe prayatna na karyo. ahIM meDherA ke gAMbhu jevI prAcInatA nathI jaNAtI. ahIMthI ame cANasmA AvyA. - cANasmA-ahIM zrI bhaTevA pArzvanAthajInI nAnI ane nAjuka jinamUrtinAM darzana ryA. mUti khUba ja prAcIna hovA chatAM kyAMya vasAI nathI temaja nirmAtAe raju karelI bhavyatA, prauDhatA ane vItarAgatA atyAre paNa darzakane AkarSe che. parama zAMta, vairAgyavAhi mukhAraviMda ane amI varSAvatAM e netrako parama AlAda Ape che. ahIMnuM varNana gaye varSe ja "jaina satya prakAzamAM ApI gayo chuM eTale vadhu nathI lakhatA. ahIMthI ame kaMbaI tIrthamAM AvyA. kaMitIrtha--ahIM zrI manamohana pArzvanAthajInuM prAcIna tIrtha che. A tIrthasthAnane jIrNoddhAra gaye varSe ame ahIM AvyA tyAre pu. pA. zrI darzanavijayajI (tripuTI) mahArAjazrInA sadupadezathI zarU thayo che. navI kamiTI sthapAI che. A tIrthanA uddhAra mATe kamiTInA pramukha zeTha lAlabhAI laThA utsAha pUrvaka prayatna karI rahyA che. temano atIva Agraha che ke ApanA upadezathI zarU thayela jIrNoddhAranI pratiSThA paNa ApanA hAthathI ja thAya, kintu amAre dUra javAnuM hovAthI ane jIrNoddhAranuM kArya hajI ghaNuM bAkI hovAthI ame to AgaLa jaIe ja chIe. jIrNoddhAranA kAryamAM upayogI sUcanAo ApI ja che. ahIM navIna dharma zALA mATe jamIna levAI che. oraDAo mATe madada paNa malI che. ane jIrNoddhAranuM kArya cAlu che. dareka bhAvika jenoe A prAcIna tIrthanA uddhAramAM potAnI zakti pramANe lAbha levAnI jarUra che. yAtrike mATe badhI sagavaDa che temaja bhojanazALAne prayatna zarU thaI gayo che. zrI manamehana pAzva nAthajInI prAcIna mUti darzanIya ane parama AhlAdaka che. enuM kaLAmaya navIna parikara taiyAra thaI rahyuM che.' A bAjunAM AvAM prAcIna etihAsika sthAnanI vizeSa zodhaLanI jarUra che. prAcIna gujarAtanI asimatA ane bhavyatAnAM pratikasamAM gujarAtanA mahAna jyotirdharA gurjarezvara-maMtrIzvarAnI ane senAdhipatio-kavio-vidvAnanI janmabhUmio vartamAna gujarAtIonI rAha jAve che ke gujarAtanA gauravanI A jIvaMta bhUmikAone prasiddhinA cokamAM lAvI, kananI kAmUmizca sthati joI ne caritArtha karI batAve ane prAcIna gujarAtanA gauravasthAno uddhAra karAve. * 4. ahIMnA eka zivAlayanA bhayarAmAM prAcIna jena kAussaggIyA hatA. zrIyuta ajamerAnA zabdomAM kahuM to be hajAra varSanA jUnI mUrti--kAussagIyA che, have gayA varSe ame A joyAM hatA jeno ullekha mahArA lekhamA karI gayo chuM. paraMtu A varSe e kAussaggIyA nathI; zivAyane jIrNoddhAra karAvanAra bAvAe e prAcIna jaina kAu RgIyAnI mUrtine bheMyarAmAM bhaMDArI dIdhI che, basa Ama ja ApaNuM prAcIna amUlya dhana barabAda thAya che. jenee eka sAruM saMgrahasthAna karI AvI prAcIna saMgraha che mUrtione saMgrahavAnI jarUra che. For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahudhAnA gAMdhInA derAsaramAMnAM tIrthaMkaraprabhunAM tera suMdara citro lekhaka:-zrIyuta vaidya cImanalAla lallubhAI jhaverI, mahudhA ahIM je 13 citronuM varNana raju karavAmAM Ave che te citro prAcIna heI, mahudhAnA zrI gAMdhInA derAsaranAme prasiddha derAsaramAM, kAcamAM maDhAvI rAkhavAmAM AvyAM che. 1 varmanAtha-A citranI AsapAsa kALI paTa upara Aveta patrAvalInuM citraNa karI popaTI raMganI suzobhita jAjama para vedIyukta pAsata para suvarNavaSNu bhagavAna birAjita che, ane te sAlaMkAra heI pADalapuSpanA maMDapathI maMDita che. temanI bane bAju be purU eka bAju pItAMbaradhArI ane bIjI bAju jAmaLI aMbaradhArI mukuTa maMDita cAmaradhArI che. A baMne purUSonI mukhAkRti upara mAo AlekhelA che ane raktavarNanA suMdara guMbaja taLe e virAjita che. 2 zAMtinAthajI-A citranI AjubAju lAla raMganI paTI upara puSayukta valI citrita karelI che. ane lAla varNanI puSpamaMDita bhUmi upara vAdaLI varNanA bAjaTha upara mukuTamaMDita suvarNavaSNu bhagavAna birAjita che. zira upara chatra che ane pAchaLa piTI varNanI pITha upara lIlA varNano caMdaravo ALekhelo che, je rakta puSponI bhAtathI suze.mita che. bhagavAnanI banne bAju petavaNuM zvetAMbaradhArI be yatiryo hAtha joDI UmelAM che. ane temanAM mastake khabhA sudhInA vALathI yukta ane mukhAkRtio mucha tathA thobhAyukta ALekhelI che. 3 munisuvratasvAmI--A citra zveta varNanI paTI upara lIlA varNanI valImAM lAla varNanAM puSpothI suzobhita che. lAla puSpa yukta pILA varNanI jAjama upara bAjoTha upara zyAmavarNa bhagavAna padmAsane virAjita che. zveta bhAmaMDala ALekhI AchA popaTI raMganI guMbajAkRti upara lAla ane AchI zyAma varNAnuM tAraNa ApyuM che. bhagavAnanI jamaNI bAju ramatAMbaradhArI ane DAbI bAju zvetAMbaradhArI, mucha thobhAyukata mukhamaMDita cAmaradhArI puruSo che. 4 saMbhavanAtha-A citramAM lAla paTI upara ta puSpanI vallI citaravAmAM AvI che. lAla varNanI cekaDIvALI bhAtamAM lAla puSya yukta zveta jAjama para bAjA upara bhagavAnanI suvarNavaNuM sAlaMkAra mUti AlekhI che. ta mukuTa upara puSpamALA yukata pIta varNanI pITha guMbajAkRtie zobhe che. prabhunI jamaNI bAju zvetAMbaradhArI cAmaradhara che ane DAbI bAju sukhaDanI camarI dhAraNa karanAra sAlaMkAra zame che. 5 ajitanAtha-pILA raMganI paTTI upara zyAma varNanI vela cItarI zveta puSpanI cokaDI bhAtavALI vAdaLI raMganI jAjama para bAjaTha virAjita suvarNavaNuM sAlaMkAra bhagavAna ALekhI lAla varNanA vizALa bhAmaMDala upara jata puSpamALA AlekhI pRSThacaMdraka ta vaNe ALekhe che. temanI jamaNI bAju raktAMbaradhArI ane DAbI bAju pItAMbaradhArI cAmaradhara che. 6 kuMthunAtha A citramAM gherA lAla raMganI paTI upara zveta varNanI puSavallI For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 cItarelI che. ane khulatA lAla raMganI jAjama para vedikA uparanA pItAsanastha padmAsana upara sAlaMkAra suvarNavaNuM bhagavAna virAchata che. lIlI bhUmi upara AkAza va AlekhI puSpavRSTi Alekhita karI pItavaNuMne guMbaja velabuTTAyukata cItaryo che. prabhunI banne bAju be vetAMbaradhArI sAdhvIo hAtha joDI UbhelI che. 7 abhinaMdana bhagavAna-A citramAM pILA raMganI paTTI upara lAla vela buTTI cItarelA che. ane zyAma varNanI bhAtayukata lAla jAjama tapuSpa zobhita ALekhI bAjaTha para virAjita suvarNavarNa sAlaMkAra bhagavAna nIlavarNa bhAmaDalayukta virAjita che. temanI pIThe vAdaLI raMganA AkAzamAM , puSpavRSTi ALekhelI che. A bhagavAnanI bane bAju cha cha pAdukAyunala yukata be thumo ratavarNanA guMbajavALA Alekhita che. 8 mallinAtha-A citramAM lAla raMganI paTI upara velabuTTAnuM AchuM citraNa che. ane zvetavarNanA puSpa bhAtanI jAjama para bAjaTha upara suvarNavarNa sAlaMkAra rata bhAmaMDala yukta bhagavAna virAjita che. temanA upara AkAzI varNane guMbaja banAvI puSpamALAnI AkRti ApI che. bhagavAnanI jamaNI bAju pItAMbara dhara baMDI upara mugalAI ghATanA ghAgharA jevA dekhAvanuM vastraparidhAna karela mugaTa ane alaMkArayukta cAmadhArI puruSa che. e ja pramANe DAbI bAju paNa AchA jAmaLI raMganuM vastra paherela cAmaradhara che. cAmarAne varNa lIle ALe khele che. 9 suvidhinAtha-A citramAM zyAmavarNanI paTI upara zveta patrAvaLInI bhAta citrita che. A bhagavAnanI pIThe chatrInI AkRti AlekhelI che, bAjaTha upara bhagavAna zvetavaNe mukuTamaMDita virAjita che. ane pAchaLa zveta caMdaravo ALekhela che. bhagavAnanI jamaNuM bAju raktAMbara jotIdhAraka zvetavarNa puruSa cAmaradhara che ane DAbI bAju rakatAMbaradhArI zrI cAmaradhara che. paNa tenuM citra jaine bhAmathI uparanuM che ane sADI vaDe mAthuM DhAMkeluM che. 10 sumatinAtha---A citramAM zyAmavarNanI paTI upara zveta patrAvalI banAvI che. ane lAla varNanI jAjama upara zvetabhAta yukta bAjaTha upara suvarNavarNa bhagavAna sAlaMkAra mukaMdamaMDita guMbajAkAra chatrI yukata che. guMbaja lAla varNa che. bhagavAnanI jamaNI bAju pItAMbaradhara mugalAI pAghaDI dhAraka ane baMDI tathA ghAgharAnA dekhAvanuM vastra paherela puruSa khame chaDI dhArela che ane DAbI bAju mugalAI jamAnAnI sAkSAta pUtaLI jevI cAmaravAriNI strInuM citra che. * 11 vAsupUjya--A citramAM zyAma varNanI paTI upara zveta patrAvalI banAvI pItavanI bhUmi upara bAjaTha upara raktavaNe bhagavAna virAjita che. alaMkAra, mukuTa, bhAmaMDaLa ane pAkhare sAthe patra teraNacitrita che. ane te upara zveta varNanI paTI upara traNa ghuMmaTa cItaravAmAM AvyA che, jemAne madhya ghummaTa lAla vaNe che ane bAjunA pIta vaNe che. bhagavAnanI jamaNI bAju AchA jAmaLI vaNanA tAMbaradhAraka hAtha joDIne Ubhela puruSa che ane DAbI bAju zvetavastradhArI bulA mAthe hAtha joDela strI citrita che. For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 6 ] tIthakara prabhunAM tera sundara citrA [ 167 12 mallinAtha--A citramAM vAdaLa raMganI paTI upara gulAbI ane zvetavaNuM nA chuTAM phUlA eka ekanA atare cItaravAmAM AvyAM che ane pIta vaSaeNnI jAjama para khAja upara alaMkAra ane mukuTayukta nIlavaNu bhagavAna virAjita che, temanI pAchaLa caMdrAkAra raktavarNu zveta puSpa vibhakata caMdaravA ane pAchaLa pILA raMganA caMdaravA ALekhI AchA jAmaLA ra'ge pIDa suzAbhita karelI che. ane lAla zveta ane vAdaLI raMganI bhAtayukta traNa kamAna AlekhI che. prabhuno banne bAju khaDUgAsanastha zvetavaNu sAlakAra ane kaccha yukta kAyAtsa`stha bhagavAna citrita che. 13 padmaprabhu----ma citramAM ochA vAdaLI ra'ganI paTTI upara AchA gulAbI raMganI phUlayuktavela cItarelI che. vAdaLI raMganI bhAta yukta jAjama upara lIlA vanA khAjo para rakta vage pIta varNanA bhAmaMDalayukata sAla kAra bhagavAna virAjita che. temanI pAchaLa caMdrAkRtie nIla vastu nA caMdaravA ALekhele che ane temanI AjubAjunA puSTha bhAga zveta manAvI temAM lAla bhAta pADelI che. bhagavAnanI jamaNI bAjI zvetapautadhArI ane DAbhI bhAjI ratautadhArI mukuTama`Dita cAmaradhArI puruSA che. cAmaranA vaNu nIla che. citro viSe amArA vicA jaina prAcIna citra sAhitya amArA jANavA jovA ane mAnavA mujaLa vividha bhAvAthI bharapUra ane vistRta che, je tADapatranAM pustAmAM, kAgaLanAM pustakAmAM ane pUjya AcArDane prativaSa lakhAtAM sAMvatsarika vijJapti patramAM mane dazanabhAvanAthI ALekhelI AnupUrvimAM AlekhAyeluM che, uparyukta citrasAhitya bhinna bhinna bhaMDArAmAM munivarA pAse kaeN saMdhanA vahivaTa kartAonA hAtha taLe jIvata che. jyAMsudhI suvaNuM kare ghaDelA ane mALIee guMthelA alakArAne peTImAM ane hAratArAne kaDiyAmAM bharI rAkhavAmAM Ave tyAM sudhI te te alaMkAra ne gajarAe te rUpe ja rahe;tenI saphaLatA te jyAre tene zarIra upara dhAraNa karavAmAM Ave tyAre ja thAya. kaLA mATe paNa e ja vAta sAcI che. AkhI vikramanI vIsamI sadI pasAra thaI chatAM enA Asare mADha dAyakAo sudhI te| jaina krAme punA citrazALAthI prasiddha mahAvIra prabhunAM citrA ane daza naceAvIsInAM rekhAcitrA temaja bhImasiMha mANekajIe pAMDavacaritra zrIpAlarAsa jevA prathAmAM Apela citrA sivAya khIjuM kAMI paNa sAhitya samayanI paddhattie prasiddha karyu nathI, jenA pratye jaina bhakta ke khAlasamAna AkarSAya. paNa chellA be dAyakAmAM kaMika A viSayanI vividha pravRtti jainomAM zarU thaI che, temAM khAsa karIne zrI sArAbhAI navAkhanI 'jaina citra padruma" prasiddhimAM mUkavAnI pravRtti Rgra sthAna bhAgave che, ane te sivAya bhagavAna mahAvIra devanA keTalAMka jIvanaprasaMgeAnAM ane pArzvanAtha prabhunA ekAda jIvanaprasaMganAM citrA dvi, triOM pacaraMgI mudrita thayelAM jovAya che. suratathI devacaMdra lAlabhAI tarazrI sacitra khArasA sUtra paNa mudraNa pAmyuM che. vaDAdarAnA sagRhastha taraphathI tIrthaMkara prabhunI jIvanalaTanAeene darzAvatI vividha citramALAnI pravRttirUpe kamaTha pA`nAthanuM lIdheA citra prasiddhi pAmyuM ane RSabhadevajInAM For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 168 ] zrI jena satya prakAza [ varSa 11 rAjyabhiSekanuM citra paNa temaNe tayAra karyuM hatuM. prANivijJAnanI saraLatA mATe munirAja zrI dharmavijayacitrita chavabhedarzakacitra bAlasAhitya rUpe zrImatI Agyodaya samitie prasiddhimAM mUkyuM. A sivAya keTaluMka sAhitya chAyAcinuM paNa prasiddha thayeluM jovAmAM Ave che, prAcIna citra sAhitya lokAkarSaka nivaDe tene mATe amadAvAda jevA jenanagaramAM ekAda pradarzananI paNa pravRtti thaI. upara jaNAvyuM tema " jena citra kalpadrupa" jevI pravRtti thavA pAmI kharI ane bIjI paNa citramALAo prasiddha thaI kharI, paNa te bahu kiMmatavALI hevAthI te vistRta pracAra pAmelI jovAtI nathI. tethI AvuM sAhitya a5mUlya sulabha thAya evI goThavaNa IcchavA thAgya gaNya, AjasudhImAM covIsa tIrthaMkaranAM je citra lImAM prasiddhi pAmyAM che temAM sarva paramAtmAone dekhAva varNabheda sivAya samAna ja Apelo che ane AjubAju AlekhavAmAM AvelA IkonA dekhAva paNa samAna ja che. ahIM ApavAmAM AvelA varNanavALAM citromAM paramAtmAnA dekhAvanuM sAmya hovA chatAM AjubAjunA dekhAvAmAM spaSTa bhinnatA jovAya che. temAM khAsa ApaNane UDIne AMkhe bAjhe tevAM yatiyugala, sANIyugala, zrAvayugala sarvAgavastrayukta patipatnIyugala, kAusagI bAyugala, eka zrAvaka ane eka sAvI, A badhAM citro bhinnabhinna bhAva darzAve che, ane te atIva AkarSaka che. zrAvakanAM citra mAM suravAla upara baMDI ane baMDI upara keTathI paga sudhI ghAgharA jevA dekhAvanuM vastra ane te upara eka bhina raMgane paNa kakaDA oLakhe che. patipatnInAM citromAM vastravarNanuM sAmya che ane mAthuM vastrathI DhAMkeluM batAvyuM che e maryAdAnuM bedhaka che. bAkInAM citromAM zrAvake khullA zarIre alaMkArayukta batAvI bhinna vargonA dhotIyAyukata mukuTamaMDita ALekhalA che. prAcIna kALanA purUSanA gauravasUyaka mUcha ane thobhA yativanA paNa citrita karavAmAM AvyA che, je temanA paheravezanuM jJAna Ape che. prabhunI AsapAsanA dekhAvamAM caMdaravAna,bhAmaMDalane, puSkaraNana, chatrIne ghuMmaTane dekhAva vividhatA ja ANe che, A uparathI sadarahu citrAvalInI vizeSatAo vidvAno sAhityapremIo ane sAdhAraNa janasamUhanA khyAlamAM AvI zakaze. koI paNa graMtha sAthe saMbaMdha vinA paNa, AvAM ja citro mArI musApharI daramyAna lIMbaDI jJAnabhaMDAramAM jovAmAM AvyAM che. mArI namra vinaMtI che ke A viSayanA jJAtA vidvAna ane nike bhaviSyamAM bAlAbedhaka citrasAhityanuM sarjana karI sarvasulabha banAve. ane AvuM ja bIju itastataH vikIrNa ane naSTa thatuM sAhitya ekatrita karI janasamAja samakSa mUke citra e eka evI kaLA che ke je saune khaMbita kare che, jevA lalacAve che ane bAlyAvasthAthI ja preraNuM Ape che. AvA viSaya tarapha jene durlakSa kare e kharekhara dharmapracArane mADI divAla UbhI karavA jevuM che. A citramAM sarvAgavastrAchAdita puno paheraveza kayA dezane maLato che e vicAravA jevuM che. citra taiyAra karyAne samaya mugala sAmrAjya ane tapAgacchAcArya vijayadevasUrijIthI ogaNIsamI sadI sudhI che. citrakAra kadAca koI yativarya paNa heya. For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ApaNAM 'phAgu' kAvyo 1 . ( lekhaka: pro. hIrAlAla 2. kApaDiyA ema. e. ) gujarAtI sAhityanA rAsa, carI ityAdi je vividha prakAza che temAMnA eka prakAra te ' Nu' che. ' phANu ' sAhitya padyamAM racAyeluM che. ethI A sAhityanI kRti Ane meM ' kANu-kAvyA ' evu' nAma ApyuM che. keTalAMka 'phrANu ' kAvyeAnAM nAmamAM phrAma ' zabda vaparAyA che. ethI ene phAga-kAvya ' ke phAga pazu kahI zakAya. phAgu, phAga ityAdi sAthe gujarAtI joDaNIkAza ''mAM phAga ' zabdanA (1) vajranta ane (2) heALInAM zaMmArI gItA ke meAlAtA apazabda ema be arthA apAyA che. dalapatarAme " Aga kaTANAM rasa nahIM vaLI, nahIM rasa nahIM vyabhicAra '' e paMktimAM phAma' zabda vAparyo che. evI rIte khamaradAre dhase| DAM gAtA phAma vasaMta" e paMktimAM ane kavi nAnAlAle " jaya-kalagIe vaLate prItama ! bhIMjazuM kAge cIra " e paktimAM 'dAga' zabda vAparyo che. .. " rk kalikAlasarvajJa hemacandrasUriSkRta yAvali yAte desI'sasa gahunA ThThA varSoMnI nimnalikhita 82 mI gAthAmAM ' phaeNggu' zabda cheH-- 66 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phaggU macchaNe phalahI cavaNI phasulaphaMsulA mukke / . jo jammi e hradyuTI e noma,himAE TIR" Ama ahIM phgyu nA atha vasantanA utsava ' ema karAyeA che. ' kANu kAvyeAmAM vasantane vilAsa agatyanuM sthAna bhAgave che e uparathI ApaNe 'krANu 'nA mULa tarIke 'krUggu' zabdanA nirdeza karI zakIe. vasanta Rtu phAgaNu mahinAmAM pUra bahAramAM DAya che. eTale A phAgaNu mATe je saskRtamAM A krANune--Agane sabaMdha haiAya ema lAge che. EAlguna' zabda che. tene ane 4 " . (2) nAnuM, jhINuM, (3) nirarthaMka 6 saMskRtamAM phalgu ' zabda che. enA (1) asAra, ane (4) maMda ema vizeSarUpe cAra ardhAM chaeN. vaLI phalgu ' nAmarUpe paNu che. enA (1) vasanta ane (2) eka nadInuM nAma ema e atha che. Atha gUjarAtI joDaNIza "mAM sundara, ane gulAla ema meM vadhAre atha apAyelA che. temaja * gayA 'kSetra pAsenI nadI ema vizeSatA darzAvAI che. phaggu' e krUSNunuM rUpAntara che ema mAnIe tA aneA vasanta' a tA ghaTe ja che eTaluM ja nihu, paNa asAra-nira tuccha e artha paNa dhaTe che, kAraNa ke heALInA divasamAM je TANuAM--khIbhatsa gItA DhALayAe----gheraiyAekAga gAnArA gAya che tene e lAgU paDe che, mare e gItA niracaka che eTalu ja nahi paNa keTalIka vAra tA anaka che ane emAM mANasAInuM--sabhyatAnuM jAhera lIlAma che. abhidhAnacintAmaNimAM, kAgaDAne priya bharikA arthAta kAkArikA e aya ' phalgu 'nA apAyA che, paNa e te ahIM aprastuta jaNAya che; sivAya ke AvA koI jhADa sAthe phrAmanA sabaMdha hoya. vizeSamAM AAnI TIkAmAM ' phalgu ' ane ' phAlguna' zabda ' kaLavuM ' e arthAMvALA ' phalU ' dhAtu uparathI niSpanna karAyA che. . . For Private And Personal Use Only saMskRtamAM 'krUSNuna'temaja 'phAlguna' ema be zabdo che. e baMnenA phAmaNu mAsa ane arjuna e bane mathI thAya che. uttarAlgunI nakSatramAM arjunaneA janma thavAthI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 170 ] zrI jema satya prakAza [[ varSa 11 enuM A nAma che ema mahAbhAratamAM kahyuM che. phAgaNa mahinAmAM janmelane "phAgaNiyuM' kahe che. strIonA eka jAtanA vastranuM paNa A nAma che. _"phaguNa" e pAIya bhASAmAM zabda che. vAlajhma (gAthA 638)mAM e "arjuna e arthamAM vaparAya che. sAthe gUjarAtI joDaNIkeza"mAM "phagavo zabda che ane ene artha "ghero" apAyo che. hoLI vagere prasaMge jhADu kADhanAra-bAraNiyA tema ja mahetarANuM vagere "phagavo mAMgavA Ave che. Ama "pha " zabda paNa "phAgu'nI nAtane heya ema jaNAya che. je "phA kAvyo" gujarAtI bhASAmAM racAyelAM atyAra sudhImAM maLyAM che temAM kevaLa nA ke arjunane pALo nathI, je ke meTo hise te jainene ja che. vizeSamAM e tamAma kAvya prakAzita nathI. A uparAMta enI koI eka sthaLe nadhi paNa levAI heAya ema jaNAtuM nathI eTale racanA samayanA kramane lakSIne huM jene tione aMge vihaMgAvalokanarUpe thoDuMka kahuM chuM - [1] sirithUlibhadaphAguH kartA jinapadyasUri A 27 kaDImAM racAyeluM kAvya che. enA sAta bhAga karAyA che. e darekanuM nAma "kha" che. dareka khaMDamAM eka deharA ane pachI rALA che; mAtra chaThThI bhAsamAM eTale ke sAtamA khaMDamAM be veLA che. saMpUrNa kAvya geya che ema enI nIce mujabanI aMtima kaDI kahI Ape che - kharatara gacicha jiNapadamarikiya kANuM rameva ! khelA nAcaI catra mAsa nihi gAvala . 27 che" A dAga che e paNa A kaDI jaNAve che. vizeSamAM enI pahelI kaDI paNa A vAtanI sAkSI pUre che. A rahI e kaDI - paNumiya pAsariNida5ya anu sarasaI samajevI thalibhad muNivaI bhaNasa phAgubaMdhi guNa kevI sevA " AmAM A kRti " phAgu' nAmanA baMdhamAM racavAnI pratijJA karAI che. phAgubaMdha eTale amuka prakAranI kAvyaracanA. jena jagatamAM suprasiddha munivara je sthUlabhadra gurunI anujJA meLavIne kezA vezyAne tyAM Ave che ane cAturmAsa rahevA mATe enI pAse citrazALA mAMge che. e samaye e kANA vezyA e Ape che ane aneka prakAranI sajAvaTa karI munIzvarane yatidharmathI vimukha banAvavA lebhAve che, paNa eo aDaga rahe che eTaluM ja nahi paNa zAne suzrAvikA banAvavAmAM saphaLa thAya che. cAturmAsa daramyAna A pramANenuM e munivaryanuM vatana sAMbhaLI emanA guru emane "duSkaraduSkarakAraka" kahI emanI prazaMsA kare che. ApaNA kavio (bhA. 1, pR. 233)mAM "rathalibhadra gurunA hukamathI bhikSAe Ave che" ema ja ullekha karAyo che te brAnta che. gujarAtI sAhityanI rUparekhA (pR. 22)mAM A bhUnti ullekhanuM punarAvartana thayuM che. AvuM bhaviSyamAM na bane e mATe ahIM A nedha levI paDI che. 1 Ane mATe pAiyamAM "zUlabhadda' zabda che. e uparathI gujarAtImAM "yUlibhadra" 25 banAvAmAM che. For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ApaNAM "phAgu' kAvya [ 171 - munIzvara sthUlabhadranA jIvananI vividha bAjuo upara prakAza pADanArAM mukhya sAta sAdhana meM "muniratna zrI sthUlabhadranA jIvanano eka prasaMga" e lekhamAM ke je "jaina dharma prakAza" (pR. 15, . 4)mAM prasiddha thayelo che temAM gaNAvyAM che. emAM somaprabhasarita kumAravAlapaDibehano pAMcamo prastAva umeravo. emAM " apabhraMza" mAM A sunirAjanuM jIvanacaritra che. cAtumAMsane prasaMga hovAthI varSonuM varNana apAyuM che. bAkI A phAgu citra mAsamAM eTale ke vasanta RtumAM "khelAo gAtA rame ane nAce' ema kahI enI phAgu tarInI sArthakatA batAvAI che. viSayane moTe bhAga zRMgArika che, e rIte paNa A " phAgu' e nAmane lAyaka che. prAcIna paddhatinA kAvyanI daSTie AmAM AlaMkArika kavitA che eTale e rIte A kAvya che. A kAvya bhASAnI daSTie upayogI che, kemake emAM saMskRta tatsama rUpe tema ja apabhraMza yuganAM rUpo uparAMta keTalAMka navIna rUpa najare paDe che. vizeSamAM ApaNuM kaviomAM e ullekha che ke emAM kacolA (koLuM), gAlimasurA (bAlamasuriyuM) ane salara (sipAI) evA zabdo vaparAyA che. salara e phArasI che, jo ke A paNa kaviemAM ene "arabI' kahyo che. gujarAtI bhASAnI ulkAti (pR. 399)mAM to "mAla" eTale 'malarUpa zalya' e artha karAya che, ane e vAstavika jaNAya che. sAmAjika dRSTie paNa A kAgya upayogI che. vesyAonI vyavasthita saMsthA eka samaye hatI, ane je sAdhuo bhikSA mATe kekane paNa ghera jatA ema je ApaNuM kavie (bhA. 1 pR. 236)mAM AlekhAyuM che te kharuM che, paNa te A phAgu uparathI phalita thAya che ema je kahevAyuM che e upayukta bAta hakIkatane AbhArI che. vinayacandra (Azare vi. saM. 1269) neminAtha catuSpAdikA racI che. e atyAra sudhImAM maLelAM "tukAvya'mAM temaja bAramAsI kAvya 'mAM paNa prathama che, jyAre e dRSTie A phAgu bIjuM RtukAvyuM che, paNa "phAgu' kAvya tarIke te e prathama che-sauthI paheluM che. A siriyUlibhadANa "kharatara gacchanA jinapadvarie racyuM che. emane vikamasaMvata 1390mAM AcAryapada maLyuM hatuM ema jaina gUrjara kavio (bhA. 1, pR. 11)mAM ullekha che. "AcA" pada maLyA bAda A phAgu temaNe racela che ema enI aMtima -27 mI kaDImAM "jiNupadamasUri ullekha uparathI jANuM zakAya che. A suri vi. saM. 1400 mAM svarge saMcaryo ema jaina guja2kavio (bhA. 1, 5.11)mAM nedha che. AthI A phAgune ApaNe vikramanI caudamI sadInI chellI paccIsInI kRti gaNI zakIe. 2 AnAM udAharaNo mATe juo ApaNA kavio (bhA. 1, pR. 23-7). 3 rAdhAkRSNanI, sItArAmanI, gurunI, jJAnanI, kheDUtanI ema ane viSayanI bAramAsIe AnA pachI racAI che. vizeSa mAhitI mATe zrI. ma. 2, majamUdArano A Note on Barmasi songs in Gujarati Literature final du wal. 241 24" Journal of the Gujarat Research Society (Vol. II, No. 2, pp. 8-16) mAM chapAyo che. jaina gUrjara kavio (bhA. 2, khaM. 2, pR. 1774 ) mAM "bAramAsa" evA zIrSakapUrvaka neminAramAsa vagere kRtionI yAdI apAI che. * For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 172] zrI jaina satya prakAza r varSa 11 prAcIna gujara kAvyasaMgraha (pR. 39-41)mAM e prasiddha thayuM che. gujarAtI bhASAnI utkrAnita (pR. 498-503)mAM e uddadhRta karAyuM che. sAthe sAthe emAMnA keTalAka zabdone artha vyutpattipUrvaka emAM apAya che. ApaNuM kavio (ka. 233236)mAM A phAnI keTalIka kaDIo enI gujarAtI chAyA-Adhunika gujarAtI rUpAMtara sahita apAyelI che. bAkInAnI AvI chAyA ApavA uparAMta samIkSAtmaka saMpAdana mATe je Avazyaka gaNAya tevI hakIkata paNa ApI, A tema ja bIja phAga kAvyo reka saMgraharUpa prasiddha thavAM ghaTe ane enuM saMpAdanakArya jUnI gujarAtI, apabhraMza, pAiya ane saMskRtanA vizeSajJane soMpAvuM joIe. keI dhanika vyakti ke saMsthA A dizAmAM prazaMsanIya pagaluM bharaze evI AzA che. 2] bhUlabhaddaphAgu: kartA halarAja vi. saM. 1409mAM halarAje sthUlabhadrane aMge "phAnuM kAvya "medapATa' (mevADa)nA AdhATa nagaramAM racyuM che. jaina gUrjara kavio (bhA. 7, naM. 1, pR. 412)mAM ene yUlibhadrakAgatarIke nirdeza che, jyAre pR. 413 mAM puSikAmAM ene sabhA ' tarIke ullekha che. A kAvyanI prAraMbhanI cAra lITIrUpa eka kaDI ane aMtamAMnI agyAra lITI pR. 412-3mAM apAyelI che. vizeSa mAM chevaTanI pAMca lITImAM mathALe "vastI ema lakhAyeluM che. A keTalI kaDInuM kAvya che te jANavuM bAkI rahe che. [3] neminAthaphAguH kartA rAjazekharasUri aneka jaina kavioe neminAthane uddezIne jAtajAtanAM kAvyo lakhyAM che. temAM phAgukAvyo paNa che. e paikI "mAladhArI' rAjazekharasUrie racelA phAgukAvya viSe ahIM vicAra karAya che. A phAkAvya paNa sirithUlibhadaphAgunI peThe 27 kaDInuM kAvya che ane enA paNa sAta ja baMDa paDAyA che. e 3, 6, 12, 15, 18, 21, 24 mI 27 mI DIe anukrame pUrNa thAya che. khaMDanI pahelI kaDI deharAmAM che, jyAre bAkInI roLAmAM che. A samagra kAvya ramavAne mATe racAyuM che ema enI aMtima kaDImAM kahevAyuM che. A kaThI nIce mujaba che - rAjala visau siddhi gayau se deu thI jaI malahArihiM rAyasiharasarihiM kiu phAga ramI jaI ra7 | - A rAjazekharasUri te vi. saM. 1405mAM caturvizatiprabandha yAne prabanya. keza racanArAthI abhinna che. A uparathI A neminAthaphAgunI racanA vimI caudamI ane paMdaramI sadInA saMdhikALanI kRti gaNI zakAya. ene halarAjakata palabhadraguthI paheluM ke pachI gaNavA mATe kaI khAsa pramANu jaNAtuM nathI eTale hAlaturata to meM ene pachInuM gayuM che. neminAthanI sagAI rAmatI sAthe thayA bAda emanI jAna ugrasenane tyAM jAya che tyAre gorava mATe eNe je pazupaMkhIo pAMjare pUryo * jaina gUrjara kavio (prathama bhAga, pR. 38-39)mAM pahelI che ane chellI cAra lITIo che, temAMnI chellI be sivAyanI to A jinapadvarita siriyavibhAgamAM che. bAkInI be mina che ane vizeSa navAInI vAta te e che ke A kRti depAlanI gaNAvAI che ! 5 A yUlibhadda uparathI banAvAyeluM saMskRta rUpa che. vAstavika nAma "sthUlabhadra' che. For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 6 ] ApaNAM "phAgu' kAvyo [ 173 hatAM te karuNa svare pitAnuM duHkha kahe che. e sAMbhaLI neminAtha e lagnane divasezrAvaNa suda chaThe paraNyA vinA pAchA phare che. Ama A kAvyane anta nirvedamAM Ave che, paraMtu kAvyano rasa satata vahe che, kemake emAM rAmatInuM ane khAsa karIne varaghoDAnuM varNana che. prAraMbhamAM vasaMtabelanuM sUcana che e uparathI temaja lagna sAmAnya rIte pasantamAM thAya che e khyAlamAM letAM A kAvyane "phAgu' kahevAmAM vAMdhe jato nathI, - prAcIna AlaMkArika zailInuM A phA" kAvya prAcIna gujarAtI kAvyasaMgrahamAM prasiddha thayuM che. enI keTalIka kaDIo gujarAtI chAyA temaja A kAvya saMbaMdhI keTalIka mAhitI sAthe paNa kavie (bhA. 1, pR 244-249)mAM apAyelI che. A phAgunI pahelI karIne pUrvArdha "siddhi jehi sayavara variya ti tithadhara nameva" ema sudhAravAnuM sUcana jaina gurjara kavio (bhA. 3, naM. 1, pR. 412)mAM karAyuM che. [4] jabUsvAmIphAguH kartA ajJAta A konI kRti che teno nirdeza nathI, paNa e vi. saM. 1430 mAM racAyelI che e vAta te enI nIce mujabanI trIsamI kaDI uparathI jANI zakAya cheH caudaha tIsa saMvari muchari mAni vimag. jaMbuya guNa anurAgihiM phagihi kahIya caritta | 30 |" jayazekharasUrikRta manAtha phAgunI peThe A phANu sAMkaLIkAvya che. e uparathI evI saMbhAvanA mATe avakAsa rahe che ke e jayazekharasUrinI kRti hoya. e kRti je bIjAnI ja hoya to "jayazekharasUrie A sAMkaLI-prakAranuM anukaraNa karyuM che" ema ApaNuM kavio (pR. 317)mAM nirdeza che. je bUsvAmIne uddezIne A kAgu racAyeluM che. emane lalacAvavA mATe je nArI taiyAra thaI che tenA zarIranuM rocaka varNana che. A atyaMta vegavaMta ane suMdara kAvya zrI. bhegIlAla sAMDesarAe saMpAdita karyuM che ane e "gujarAtI 'nA I. sa. 1932nA dIpotsavI aMka (pR. 42)mAM chapAyuM che. emAMthI keTalIka kaDIo ApaNA kavio (pR. 316-77)mAM apAyelI che uparyukta aMka Aje sulabha nathI te e pharIthI prasiddha thavuM ghaTe [5] jIrAulipArzvanAthaphAguH kartA merunaMdana jinadayasUrinA ziSya merunaMdane jaMbUravAmaphAgunI mAphaka trIsa kaDInuM A phA" kAvya vi. sa. 1432mAM racyuM che. caccAra lITInI pahelI ane chellI kaDI jena gUrjara kavio (bhA. 3, naM. 1, pR. 420)mAM apAyelI che. kAvyane viSaya charAuli' pati pAWkumAra che. 6i] neminAtha phAguH kartA jayazekharasUri paramahaMsaprabodha ane prabodhacintAmaNi evA nAme paNa oLakhAtuM tribhuvanadIpakapraba nAmanuM rUpaka' kAvya vi. saM. 1462mAM racanArA jayazekharasUrie A racyuM che. A dvArA bhASA uparanuM emanuM prabhutva joI zakAya che. 114 doharAnuM A suMdara sAMkaLIkAvya che. ane e rIte A ja bhUsvAmIphAgune maLatuM Ave che. Ama chadonI vividhatA nathI ethI ene ApaNuM kavio (pR. 314)mAM "prAcIna-vi. saM. 1862 karatAM ghaNuM varSo pUrve racAyeluM' gayuM che. paNa kavio (pR. 3145)mAM A neminAtha phAgunA cAra lITInA ATha deharA apAyA che. jemake - For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 174 ] zrI jaina satya prakAza [ varSe 11 17, 18, 20, 21 ane 47. * giranAra 'girine krIDAsthAna tarIke AlekhI vasantakhela vaNu vAyeA che. vasantanAM AkarSaNeA temaja rANIonI vividha kroDA neminAthanA virakta hRdaya upara kazI asara karatAM nathI e A kAvyamAM sArI rIte AlekhAyuM che. " eka RtukAvya tarIke dIpI UThe evuM A sarvazreSTha kAvyU che ema kahetAM jarAya sakAya thatA nathI " ema ApaNA kavie ( pR. 315)mAM ullekha che. jaina sAhityanA sakSipta itihAsa" (pR. 487)mAM jayazekharasarane 58 kaDIne minAthaphAga noMdhAyA che ane jaina gUra kavie (bhA. 3, kha, 1, pR. 42506) mAM cAra cAra lITInI pahelI ane chelI (58mI)kaDI pAyelI che. Ama bhinna bhinna kaDIe apAyelI hAvAthI ane bIju kAI sAdhana mArI pAse atyAre nathI eTale upara sUcavela 118 doharAneA kAga te 58 kaDInA phAgathI bhinna ja che ke kema ene aMtima niya karavA te| bAkI rahe che. chatAM viSaya vagere vicAratAM e e eka hAvAnA sa'bhava che, jo ke kaDInI saMkhyAmAM meTe bheda che. [9] temIdharacaritarAgamadha: kartA mArkAcamu darasUri acala' gucchanA merutu gasa raeNnA ziSya mANikacaru darasUrie vi. saM. 1478nI AsapAsamAM ekANu gAthAnuM A kAvya racyuM che. emAM pahelI traNa gAthAo saskRtamAM che jaina gUrjara kavio (bhA. 3, kha. 1, pR. 443)mAM ceAthI, pAMcamI ane 91mI gAthA apAyelI che. ' jIrAparpala 'pati pArzvanAtha ane sarasvatIne praNAma karI aDhaka, phrAga ane rAsu e traNu chaMdanA vArAdharatI upayAga karI kavie A kRti racI che. vizeSamAM 91mI gAthAne pUrvAdha jotAM kavie peAtAnuM nAma khUbIthI sUcavyuM che ema jaNAya che. A pUrvA nIce mujba cheH " kaya akSara jima e tiha... milIyA, suMdara, parama brahmasi milIyA du:kha vajita vilasati '' [8] sthalibhadrafAga : kartA sAmasu MdarasUri "6 che. sA. saM. I" ( pR. 487 ) pramANe A phAga ArAdhanArAsanA kartA sAmasudrasUrie vi. sa'. 1481mAM raceo che, gujarAtI sAhityamAM gadya ane putra ema ane prakAranuM sAhitya racanArA je dhaNA theDA lekhA che emAM A rinuM lagabhaga prathama sthAna che. vi. saM. 1457mAM emane 'sUri' pada maLyu hatuM. ee vi. sa', 1499mAM mAladharma pAmyA. [9] devaratnasUriphAga : kartA devaratnasUrinA ziSya " je. sA. saM. I." (pR. 487)mAM A phAga vi. sa. 1499mAM devaratnasUrinA rAI ziSya racyAnA ullekha che. A kAma jaina aitihAsika gUrjara kAvya sacayamAM dasamI kRti tarIke chapAyA che, ene sAra A pustaka (pR. 86)mAM apAyA che. [10] bharatezvaracakravartIphAga : kartA ajJAta A vIsa kaDInI kRti che. enI pahelI be lITI ane chellI cAra lITIe jaina gUrjara kavio (bhA. 3, kha. 1, pR. 421)mAM apAyelI che. tyAM A kRtine vikramanI paMdaramI sadInI kRti gaNI che. A phAga sumaMgalAnA putra cakravatI' bharata rAjAne uddezIne racAyelA che. For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 6 ] ApaNuM " phAgu' kAvya [ 175 [11] neminAthaphAga: kartA samadhara A paMdara kaDInuM kAvya che. AnI pahelI be ane chellI cAra lITIo jena guja2 kavie (bhA. 7, naM. 1, pR. 421-ra)mAM apAyelI che. temAMthI pahelI ane chellI be lITIo huM ahIM ApuM chuM, kemake e dvArA kartAnAM 'samudhara' tema ja "samadhara" e be nAma havA viSe tema ja A racanA sarasvatI ane aMbikAne praNAma karI "phAma' chaMdamAM khelavA mATe karAyelI che e bAbata jANavA maLe che - sarasati sAmaNi paNumavi, namavi aMbika hiyaI, phAgu' Idi samudhara bhaNuI, nemicaripha nirNavi. 1 " "samadhara bhaNaI sehAvaNau, phAgu khelau suvicArU, are nisadina na mehau, nemi mukti-dAtArA () 15 " A phAga vikramanI paMdaramI sadInI kRtiomAM noMdhAyo che. [12] kIrtiratnasUriphAgu : kartA ajJAta zrI. zaMkaradAna zubherAja nAhaTAdvArA prakAzita aitihAsika jana kAvya saMgrahanA 5. 401-2mAM A phAguno truTakapaNe aMtima bhAga che. be lITInI 28mI kaDI pachI bhAsa' evA zIrSakapUrvaka be lITInI rabhI kaDI, tyAra bAda cAra lITInI 30mI, 31mI ane 3ramI kaDI, pachI "bhAsa' evA zIrSakapUrvaka be lITInI 33mI kaDI ane tyAra pachI cAra lITInI 34mI, 35mI ane 36mI ema traNa kaDIo apAyelI che. AnA pachI nIce mujabano ullekha che - " iti zrIkItiratnasUrivarANAM phAgu samAptaH // che ke guma maghatu zrIsaMgha che ! ||likhitN jayadhvajagaNinA // A phAgumAM "kharataragacchanA kIrtiratnasUrinA guNa gavAyA che. jinabhasirie kItiratna upAdhyAyane " AcArya' padavI ApI "kIrtiratnasUri' evuM emanuM nAma pAyuM. jemanA upadezathI vi. saM. 1490mAM IdevAnuzAsanavRtti tADapatra upara lakhAI te jinabhadrasUri te A ja haze. je ema hoya to kIti ratnasUri paMdaramI sadInA gaNAya. A zAru A hisAbe A sadInA uttarArdhanI kRti gaNAya. A AdhAre ke koI anya kAraNe dazamA pAnA upara saMpAdakoe ene 15mI sadInA zeSArthanI kRti gaNAvI che. A phAganA kartAnuM nAma apAyeluM nathI. kadAca e jayadava jagaNie paNa racI hoya. A phAgunI aMtima kaDI nIce mujaba che - e phAgu ucharaMga ramaI, je mAsa vasaMte. - tihi. maNi nANu pahANa kitti mahiyala pasarata zAyadA " A chellI paMktimAM kartAe pitAnuM nAma sUcavyuM hoya evo paNa zaka jAya che. atyAre to AthI vizeSa huM kahI zakuM tema nathI. A "phAnuM kAvya jaina gUrjara kavio" mAM noMdhAyeluM hoya ema jaNAtuM nathI. [13] suraMgAbhidhAna neminAtha phAga kartA dhanadevagaNi dhanadevagaNie vi. saM. 1502mAM A kAvya racyuM che. jai. sA. saM. i. For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 176 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 (pR. 521)mAM AnuM nAma "suraMgAbhidhAna nemiphAga" apAyuM che. A yuddhamAM AnuM eka pada nIce mujaba che - devI devI navI kavIzvara taNI vANI amIsAraNI vidyAsAyaratAraNa mala ghaNI uMcAsaNI sAmiNI caMdA dIpati pati sarasati maI vInavI vinatI beluM nemikumAra kalinI rati phAgiI karI jatI " [14] vasaMtavilAsa (phAgu) : kartA ratnAkara (?) I. sa. 1892mAM "gujarAta zALApatra"nA 31mA pustakamAM sva. kezavalAla dhruve A phAgu pahelI vAra prakaTa karyuM hatuM ane tyArabAda I. sa. 1927mAM " paMdaramAM zatakamAM prAcIna gurjara kAvya "mAM pR. 15-23mAM A kAvyanA 86 vyo ke prAcIna gujarAtI bhASAmAM ane saMskRta-pAya padyo pR. 14pa-158mAM emaNe saMpAdita karyA hatAM. A kAvyanI vi. saM. 1508mAM AcArya ratnAgarane hAthe lakhAyelI prati maLI che. lakhAyelI- no artha "racAyelI' ema na mAnanAra A kAvyanI racanA samaya vi. saM. 1500nI AsapAsane gaNe che. A madhyakALanuM zreSTha RtukAvya gaNAya che. zrI phArbasa gujarAtI sabhA trimAsika" (pu. 1, aM. 4, pR. 430-432)mAM zrI. kanaiyAlAla munazIe narasiMha yuganA kavio "e nAmanA pitAnA lekhamAM A phAgu kAvyanI keTalIka kaDIo gujarAtI artha sahita ApI che. teo 432mA pRSTamAM kahe che ke " A kAvya mULa traNa bhASAmAM che. pahelo ka saMskRta, tenI nIce prAkRta gAthA, ane tenI nIce gujarAtI TuMka, e pramANe AkhuM kAvya traNa bhASAmAM che......gujarAtI TuMke 86 che.....neminAthane uddezIne racAyeluM eka kAvya barAbara Ane maLatuM traNe bhASAmAM che. " upayuMkta vi. saM. 1508 vALI prati sacitra che ane atyAre te te vaiziMgTanana Freer Gallery of Artzi is. vasaMtavilAsanA kartA koNa che te jANavAmAM nathI. e jene nathI ema sva. kezavalAla dhruve sUcavyuM che. jyAre keTalAka ene jaina gaNe che. zrI sArAbhAI navAbe A jena che e siddha karavA keTalIka dalIlo "jena satya prakAza" (va. 2, naM. 3, pR. 114-118)mAM ApI che. vizeSamAM A sacitra pratinA citrono prathama paricaya zrI. ravizaMkara rAvaLe "hAjI mahammada smAraka graMthamAM karAvyAne emaNe ullekha karyo che, ane tyAra pachI enA zrI. nAnAlAla sI. mahetAe A citrAne aMge traNa lekhe anmAnya sAmAyikamAM lakhyAno nirdeza karyo che. jaina citra kalpakamamAM gujarAtanI jainAzita kaLA ane teno itihAsa'' e lekhanAM pR. 44-48 mAM je kAraNe apAyelAM che te uparathI sva. mehanalAla dalIcaMda dezAie jaina gUrjara kavie (bhA.3, khaM.1, pR.455)mAM nIce mujaba ulekha karyo che - " Ama aneka kAraNe che ke je parathI A kRti khuda ratnAkarasUrikRta hoya ema prAyaH pratIta thAya che." 6 vasaMtavilAsa ke jenI vi saM. 1508mAM lakhAyelI prati maLe che, te A kRti siritnaviSya harSaratna vi. saM. 1696 mAM racela (majinavasaMtavilAsathI bhinna che. For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ApaNuM "phA" kAvya [ 177 "sva. bAbu zrI bahAdurasiMhajI sithI sRtigraMtha-bhAratIya vidyA (varSa 3, aMka 1) nibandhasaMgrahamAM zugArazata nAmanuM eka prAcIna gujarAtI kAvya chapAyeluM che. enA paricayamAM 211mAM pRSThamAM e kAvyane uddezIne kahevAyuM che ke AnI bhASA "vasanta vilAsanI dhATInI " lagabhaga che. e vi. saM. 1350 ane 145nI vacce racAyeluM che. vizeSamAM e vasaMtavilAsanI ja paddhatinuM ane varNanAnuM anukaraNa karatuM " kAvya che. vasaMtavilAsa, eka prAcIna gujarAtI phA" evA zIrSaka pUrvaka A phAnI 84 gujarAtI kaDI e, bIjA pariziSTa tarIke ene aMgenAM saMskRta ane pAIyamAM racAyelAM 83 padyo ane tenAM mULane ullekha, prathama pariziSTamAM temaja cothA pariziSTamAM gujarAtI krAthanAM pAThAMtare, pAMpamAM pariziSTamAM saMskRta ane pAIya padyanAM pAThAMtaro, trIjA pariziSTa tarIke senI rAma dvArA bAvana padyomAM gujarAtImAM racAyela vasaMtavilAsa tema ja aMgrejI prastAvanA ane TipaNe tathA zabdakeza e vividha sAmagrI prA. kAMtilAla vyAse saMpAdita karela ajJAtakartaka (1) vasaMtavilAsamAM che. A saMpAdana jUnI gujarAtI bhASAnA abhyAsIne upayogI che, paNa e bhASAthI aparicita jane ene rasAsvAda bhAgye ja laI zake tema che. AthI jema sva. DAhyAbhAI derAsarIe " kAnhaDade prabaMdha"ne arvAcIna gujarAtImAM anuvAda Apyo hato tema zrI rajanIkAna bhaTTe A vasantavilAsane deharAmAM anuvAda Ape che. zrI. umAzaMkara joSIe ene aMge paMdara pRSThanuM "rasadarzana" lakhyuM che. AmAM pR. 15-16 mAM teo lakhe che ke "eka sUcaka hakIkata e che ke prastuta kRtimAM nAyaka tarIke kRSNano samAdara nathI eTale te jainataranI na hovAnA saMbhavane paNa avakAza che. neminAtha ke raghulibhadra jevAnuM AlaMbana letAM badhuM DAcuM DAhyuM thaI jAya, eTale jaina hovA chatAM kavie kAvyanI zakayatAone sAcavI levA tevA nAyakane paDatA mUkyA hoya, e rIte e saMbhAvanA vicAravA jevI che." A vasaMtavilAsa-phAgu ane je phAgunA kartA tarIke niyarSi ke natarSine zrI. munazIe oLakhAvyA che te eka ja kavinI kRti hoya te nA nahi ema je zrI. kezavarAma zAstrI kavicarita (1, pR. 57)mAM kahe che tene huM maLata thAuM chuM [15] eka phAga kartA ajJAta A phAga 67 paghonuM kAvya hoya ane e paikI enAM chellAM be pallo saMskRtamAM hoya ema zrI kanaiyAlAla mANekalAla munazIne "narasiMha yuganA kavio" e nAmane je lekha zrIphArbasa gujarAtI sabhA vaimAsika (pu. 1 e. 4)mAM prakAzita thayo che tenA 433mA pRSTha uparathI jaNAya che. A pRSTha upara nIce mujabanuM parva che "kIrati merU samANa ke navi laI ANa; tau jagi ati sujANa, sAraMgadhara0 49" kIrti merunA jevaDI che e artha zrI. munazIe karyo che te vAstavika che, paraMtu A uparathI A phAganA racanAranA guru "kIrtAimeruM nAmanA jaina muni ke jemanI vi. saM. 1497 mAM pote lakhelI neMdhamAMthI maLI che te hovAnI emaNe je kalpanA For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 178 ] zrI jaina satya prakAza karI che te sAcI nathI ema ApaNA kavio (bhA. 1, anya jainetaranuM ane te paNa natiSa ke nacitraM nAmanA kArdakanu sabaLa kAraNuM jaNAtAM nathI. mATe bhATe-65 kaDIe jeTalA gujarAtI lakhANavALA A phAganA rtI te ja vi. saM. 1495 no AsapAsamAM vasaMtavilAsa racanAra haze ema zrI. munazI anuJAna kare che ane tenAM kAraNa tarIke keTalI paMktimAM zabda temaja bhAva paNa. eka che tema ja keTalIka paMktimAM kevaLa bhAvanI ekatA che ema apAyAM che. zrI. munazI uparyukta vasaMtavilAsane jaina kRti gaNe che. ane A kAma " vasaMta vilAsane joTA " che ema teo kahe che ane tenI tulanA kare che. anainA viSaya eka ja, vasa tavilAsamAM puruSanA vasa'vidvAra ke viSeganuM vaNuna che, jyAre A phrAgamAM kRSNa ane enI paTarANIonA vilAsanuM vana che. pahelAmAM uchaLatA zRMgAra OM teA khIjAmAM prauDha che. pahelAne gAtAM kaMIka sakrAMca thAya, jyAre khIjAne niHzaMka gAI zakAya. uparyu'kta traimAsika (pu. 1, a. 4, pR. 434-337)mAM A phAga lagabhaga pUrepUrA apAyA che. paheluM, ma, 6muM ane 67muM padya pU. 433mAM ane 4hyu', rajI ane 3 ' 434mAmAM che. 435mA pRSTha upara 8, 9, 15-17, 21-24, ane 28 ge aMkavALAM padmo-kaDIe che. evI rIte 436mA pRSTha upara 29, 30, 33, 37, 40, 41, 43, 44 kramAMkavALAM ane 437mAM pRSTha upara 48, 11, 12, 17, 6, 61 ane 64 kramAMkavALAM pado che. vaLI viSNu rUpe A padonA te te pRSTha upara atha apAyA che. vizeSamAM mahaiyu, AMdAlA, phAga, phAgu, rAsa ane rAsaka ema kaDInAM vividha mathALAM che. " prathama sAraDha ane pachI sArikAnA varSoMnathI zarU thatA A phAga kRSNanA parAkrama ane vaibhavane sArI rIte vaNuve che. AnA bIjA padyamAM ' phAga' vaDe nArAyaNunuM varSoMna karIza ema kavi kahe che. prastuta pa`kti nIce mujaba cheH--- * vinasa kiMga narAyaNu, rAya NumaI jasu pAI. " A phAgakAvya kAI sthaLe pUrepuruM pasiddha thayuM hAya ema jANavAmAM nathI. je ema ja he.ya te| e kAI prasiddha karaze ? [16] nArInirAsaphAya kartA ratnama DanagaNi A AgamAM bhAvana kahIe che. AnI pahelI me ane kellI be kaDIo jaina gUrjara kavio| ( bhAga 3, khaMDa 1, pR. 441)mAM apAyelI che. temAM pahelI saMskRtamAM nIce mujaba cheH-~~ sakalakamalA kelIdhAmatvadIyapadAmbuja Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir praNatinirataH zrInemI smRtabhutadevataH / [ varSa 11 347)mAM ullekha che. A ema mAnavA mATe mane che prathaNaraja solle kA dveSapradAntyarasAspadaM racayati yatiH phAgaM nArInirAsa iti zrutam // 1 // " For Private And Personal Use Only aMtima DI paNa saskRtamAM che ane emAM kartAnuM nAma che. A AganA viSaya minAthe rAjImatInA karelA tyAga e che. AnA tata ranamAnagaNi che. * emaNe
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ApaNuM "phAgu' kAvyo [ 179 rasAgaraphAga yAne neminAthanavarAga traNa khaMDamAM racyo che. A uparAMta emaNe muzvamedhAkAlakara racela che. vizeSamAM emaNe vi. saM. 1517mAM bhejaprabaMdha yAne prabaMdharAja racyo che ane e arasAmAM upadezataraMgiNu racI che. e semasundararinA caraNakamaLane viSe bhamarasamAna maMdiratnanA ziSya thAya che. [17] neminAthanavaraphAga yAne raMgasAgaranemiphAguH kartA ratnamaMDanagaNi AnI pUrve racAyelI neminAthaphAguthI AnI vizeSatA e che ke emAM neminAthanA janmathI mAMDIne emanuM caritra apAyuM che. eo zivAdevInA garbhamAM rahyA tyAre e mAtAe je cauda svapna jayAM tenuM AmAM "phAga' evA zIrSakapUrvaka deharAmAM varNana che. A saMpUrNa kAvya " konpharansa hereDa" nAmanA mAsikamAM chapAyA bAda e "zamAmatama (chAyAnATaka) ane neminAthastavana"nI sAthe vi. saM. 1979mAM muni dharmavijaya dvArA saMpAdita thaI prasiddha thayuM che. e uparathI A kAvyanI keTalIka kaDIo ApaNA kavio (pR. 332-6)mAM uddhata karAI che. vizeSamAM A kAvyanA je traNa khaMDa paThANa che temAM anukrame keTalI kaDI kayA kayA chaMdamAM che tene paNa A pustaka (pR. 336-7) mAM nirdeza karAyo che. e nirdeza nIce mujaba che - " A kAvya traNa khaMDamAM vibhakta che, jemAM anukrame 37, 45 ane 37 kaDI che, jemAM 1-1 (anuSTraba), 1-2 (zAla0), 1-15 (zArdUla0), 1-22 (zArdUla0), 1-37 (zArdUla0), 2-1 (anuSyaba), 2-10 (ArmI), 2-20 (anuSyaba), 3-36 (anuSyabo, 3-37 (zArdUla) ane 3-31, 3ra (rAsaka), e saMskRta bhASAmAM ke maLe che, jyAre 2-18 (zArdUla0) ane 2-30 gAthA e mahArASTro prAkRtamAM che, bAkInuM kAvya tatkAlIna bhASAmAM che. e uparAMta nIce mujaba che vaividhya ApavAmAM AvyuM che: khaMDa 1 lo rAsaka-kaDI 3-4 16-17, 23-24, 32-33 AMdola-kaDI 5-6, 18-19, 25-26, 34-35 phAgu-kaDI 7-14, 20-21, 27-30, 36 zAlavikrIDita-kaDI 31mI. khaMDa 2 je rAyakakaDI 2-3, 11-12, 21-23, 32-3 adila-kaDI 4-5, 13-14, 23-24, 24-35 phAga-kaDI 6-9, 15-1925-26, 28-30, 36-37 zAlavikrIDita-kahI 27 mI, 31mI. ahaIbA (=pada) kaDI 38-45 khaMDa 3 rAsa-kaDI 2-3, 9-10, 20-21 mAMdala-kaDI 4-5, 11-12, 22-23, 33-34 pANa--kaDI 6-7, 13 mI, 16-17, 24-28, 25mI For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 180 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 zArdUlavikrIDita--kaDI 1lI, 8mI, 18-19 bhAsA--kaDI 14-15." A phAganI chapAvAyelI AvRttimAM enA kartA tarIke semasundarasUrine ullekha che ane te enA aMtamAMnA pakSamAM je "somasundara' zabda vaparAyelo che tene AbhArI hoya ema lAge che. ApaNA kaviomAM paNa kartA tarIke A sUrine ja nirdeza che, paNa jena gUrjara kavio (bhAga 3, khaMDa 1, pR. 439)mAM kartA tarIke somasundarasUrinA ziSya sAdhurAja maMdirananA ziSya ratnamaMDanamaNino ullekha che. ane te A phAganA aMtamAMnI pupikAmAM ratnamaMDanagaNanuM kartA tarIke nAma jotAM sAdhAra jaNAya che. pR. 440mAM A phAgano keTaloka bhAga apAyo che. vizeSamAM 5. 439mAM A phAnanuM nAma neminAthanavarasaphAga evA nAmAntarapUrvaka apAyuM che. je. sA. saM. I. (pR. 488)mAM neminAthanavarasaphAgane, samasundarasUrinA ziSya ratnamaMDanagaNinI kRti tarIke ullekha che; paNa e bhrAta che. kharI rIte ziSyane badale ziSyanA praziSya joIe. evI rIte nadiratna to ratnazekharasUrinA riASya che (juo je. sA saM. che. pR. 515), nahi ke somasundararinA. [18] neminAthaphAguH kartA padya A cauda karInuM kAvya che ene rAga "mArUNi' che. vi. saM. 151mAM lakhAlI hAthapothImAM A phAgu maLe che. enA kartA padma che, ema sAlibhadrakAka ane duhAmAtRkA racela che. jena gUrjara kavio (bhA. 3, khaM, 1, pR. 406-7)mAM A phAgunI pahelI ane chellI be kaDIo apAyelI che. [19] hemavimalasUriphAga kartA haMsavIra A phAga jaina aitihAsika gUrjara kAvyasaMcayamAM semI kara tarIke chapAyela che. ene sAra A pustaka (pR. 95-96)mAM apAyo che. vi saM. 1554nA zrAvaNa mAsamAM dAnavardhananA ziSya haMsalare A phAga 57 kaDIomAM rahe che. 10-10 ane 29-35 e kramAMkavALI kaDI " dalA mAM che, jayAre 14-28 ane 36-57 e kramAMkavALI kaDIo "phAyamAM che. A phAgu pachI lagabhaga poNe se varSa sudhI koI jaina graMthakAre phAgukAvya racyuM hoya che te jANavA jevAmAM nathI. bAkI vi. saM. 1577mAM vidyamAna caturbhuja nAmanA ajena lekhake eka "phA" kAvya racyuM che. gujarAtI sAhityanI rUparekhA (pa. 5)nA trIjA TippaNamAM A lekhakane "yuvAna ne chaTAdAra eka "phAgu' kAvyakAra" tarIke oLakhAvela che. [20] sthUlabhadrapremavilAsaphAga kartA jayavaMtasUri "je. sA. saM. I. " (pR. 606) pramANe A sUrine kAvyakAla vi. saM. 1614 thA vi. saM. 1643 sudhIno che. emaNe sthUlabhadrapremavilAsaphAga racela che. [21] sthUlibhadrAgadhamAliH kartA mAladeva A 107 kaDInuM kAvya che. vi. saM. 1650mAM lakhAyelI hAthapathImAM e che e uparathI ene racanAkALa AthI prAcIna gaNAya. mAladeya enA kata che, emaNe vi. For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 181 aMka 6 ]. ApaNuM "phAgu" kAvyo 4. 15ra pahelAM puraMdarakumAracopAI racI che. eo "vaDa' ga7nA bhAdevasUrine ziSya thAya che. A phAgunI babbe lITInI pahelI be kaDI ane chelI traNa kaDI jaina gUrjara kavio (bhA. 3, khaMDa 1, pR. 815)mAM apAyelI che. AnA aMtamAM je "dhamAli' zakha che te labdhikRta nemijinakAgadhamAlinuM temaja jaina gurjara kavie (mA. 3, khaM. 1, pR. 745)mAM noMdhAyela vi. saM. 1644mAMnA AdrakumAradhamAla, vi. saM. 1638nA ASADhabhUtidhamAla, ane mAladeve vi. saM. 1659 pahelAM racela rAjula* neminAthadhamAlanuM paNa smaraNa karAve che. je. sA, saM. i. (pR. 613) pramANe A mAladeva ane jayavaMtari eka ja takamAM thayAM che. [22] nemirAjulaphAga : kartA mahimAmera jaina gUrjara kavio (bhA. 3, khaM. , pR. 965)mAM A phAga noMdhAyelo che. enI racanA vi. saM. 1673nI AsapAsamAM "kharatara" ga7ne sukhanidhAnanA ziSya mahimAmerue karI che. A phAmanI pahelI ane paMdaramI temaja soLamI kaDIo pR. 96pa.. mAM apAyelI che e jotAM A phAga 65 kaDIne nahi, paNa 16 kaDIne hovo joie. [23] zIlaphAga: kartA labdhirAja kharataragacchanA dharma merunA ziSya labdhirAje navaharamAM vi. saM. 1676mAM A jAya ro che. AnuM kaI avataraNuM jovAmAM AvyuM nathI eTale A sthUlabhadra viSenuM kAvya che ke neminAthane aMgenuM che te jANavuM bAkI rahe che. vizeSamAM jo e neminAthane aMgenuM kAvya hoya to zuM nemijinakAgadhamAlithI e abhinna che ke kema? [] neminiphAga: kartA guNavijaya tapagacchanA kamalavijayanA sevaka ane vidyAvijayanA ziSya guNavijaye vi. saM. 1681mAM 5 kaDIne A phAga ramyo che. enI pahelI be kaDIo ane chellI pAMca kaDIo jaina gUrjara kavie (bhA. 3, naM. 1, pR. 947)mAM apAyelI che. ri5] "bhaNavADamaMDana mahAvIraphAstavana : kartA guNavijaya vi. saM. 1681mAM nemijinakAga ane vi. saM. 1683mAM "vijayasiMhasUrivijayaprakAzarAsa racanArA ane vivAvijayanA ziSya guNavijaye "phAga " rAgamAM bA stavana racyuM che. A ceyasI kaDInuM suMdara kAvya che. enI chellI kaDI kaLazarUpa che ane te cAra lITInI che, jyAre bAkInI babe lITInI che. jaina gUrjara kavio (bhA. 7, naM. 1, pR. 950)mAM pahelI ane chellI cAra cAra kaDIo apAyelI che. A kAvyane viSaya baMbhaNavADanA zaNagArarUpI mahAvIra svAmInA caritranuM nirUpaNa che. [26] nemiphAga kartA rAjaharSa A trIsa kaDIne phAga che, ane e "kharataragacchanA lalitakItinA ziSya rAja* racyo che. enI pahelI ane chellI kaDI jaina gUrjara kavio (bhA. 3, khaM, 2, 5. 1182)mAM apAyelI che. lalitakItie vi. saM. 1979mAM agaDadattamunirAsa rao che. A phAganA katI te emanA ja ziSya hoya ema lAge che. For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 182] zrI jaina satya prakAza [[varSa 11 [27] mijinarAsaphAga kartA vijayadevasUri jaina gUrjara kavio ( mA. 3, naM. 1, pR. 596 )mAM AnI nedha che. A zivAya A saMbaMdhamAM kazI vizeSa mAhitI maLatI nathI. atyAre te A kAmanA kartAne huM sattaramI sadInA gaNuM chuM. [28] miniphAgadhamAli: kartA labdhi A agyAra kaDInuM phAgu kAvya che. e zuddha gujarAtImAM nathI. emAM mAravADI ane hindI aMze che. e sarasa rIte gAI zakAya tema che. ene viSaya enA nAma dvArA suvyakta che. enA katAM labdhi che, paNa e koNa che te nirNaya kara bAkI rahe che eTale A kAvyane 17 mI sadInuM mAnI laI ene ahIM kAmacalAu sthAna ApyuM che. A phAgunI pahelI ane keTalI kaDI anukrame nIce mujaba che - "sAriganayana sabe saSi milAI, AI ema duvAri kAhe chipAta phAga aba Apo, laDonI kaMi bhAri, yAdarAya ! jelana AII he." 1 che ahi raMga bhari phAga maI gAze, pAyA paramANuMda vadati labdhi kara ghorya kaI jinabaramanakajacaMda yA 11 A saMpUrNa phAgunI nakala meM eka hAthapothI uparathI utArI lIdhI che. te AgaLa upara prakAzita karAze. rilI amaratnasuriphAga: kartA ? A kAmanA nAma sivAya vizeSa mAhitI mane nathI. ene ulekha "jaina satya prakAza" ( va. 11, aM. 4, pR. 119)mAM che. A kRtio uparAMta bIjA paNa jaina phAgumAvyo hoya ema lAge che. "lobaDInA jaina jJAnabhaMDAranI hastalikhita prationuM sUcIpatra" jatAM temAMthI nIce mujabanI hakIkata maLe che - (1) gujarAtImAM kartAnA nAma vinAne nemijinaphAga che.-kramAMka 1418 (2) inDasau bhAgye gujarAtImAM nemijinaphAgavasaMtagarbhitasvAdhyAya rao che-kramAMka 1419. (3) ajJAtakartA: gujarAtI phAga-kramAMka 1814 (4) vi. saM. 1763mAM lakhAyeluM ane gujarAtImAM mANikarie raceluM phAgabaddhanemicaritra. inDasaubhAgya nAmanA eka graMthakAra arADhamA zatakanA pUrvArdhamAM thayA che te ja uparyukta svAdhyAyanA kartA che ke kema te jANunuM bAkI rahe che. vi. saM. 1328mAM zakanAre dvAra racanAranuM nAma mANijyasUri che. zuM emaNe phAgabaddhanemicaritra racyuM che? A ane AvA bIjA keTalAka praznonA uttara AgaLa upara vizeSa sAdhana maLatAM vicArAze. AthI hAla turata te "phArukAvyo" viSe keTalIka bAbatane isAre karI ane A kAvyonI. akArAdikame yAdI raju karI A lekha pUrNa karIza, For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 6 ] ApaNAM "phAgu' kAvyo [ 183 - (1) gujarAtImAM phAgukAvyane prAraMbha karanAra jaina muni che ane e prAraMbha vikamanI caudamI sadInI chelI paccIsImAM thayo che ema gujarAtImAM maLelAM phAgakAvyo jemAM jaNAya che. (2) apabhraMzamAM, pAiyamAM ke saMskRtamAM kaI jAzukAvya che? ane je heya to te keTaluM prAcIna che? () neminAthane aMge jeTalAM kANukAvyo che eTalAM bIjA koI jaina tIrthakarane aMge nathI. evI rIte munirAja pUlabhadra mATe samajI levuM. (4) zrIkRSNane aMge je phAga heya tenA lekhaka ajena ja heya ema nathI, kemake zrIkRSNanAM caritra jaina munivaree paNa AlekhyAM che. ane guNAnurAgitA mATe te emane daSTAMtarU5 gayA che. vizeSamAM emane uttama puruSa, pradhAna puruSa, zalAkApuruSa ityAdirUpe nirdeza karyo che. (5) phAguno viSaya vadhAre paDato zRMgArika hoya che enA kartA jaina muni saMbhave ja nahi e mAnyatA bhUlabharelI che, kemake jena gUrjara kavio (bhA. 2, pR. 14) uparathI e jANI zakAya che ke udayaratna nAmanA munine zRMgArarasathI atipUrNa kRtio racavA badala eka veLA saMdhADa bahAra karavAmAM AvyA hatA. je prasaMge je rasa jamAvavAne hoya te eka vAra jamAvI aMte vairAgya bhAvanA tarapha janatAne vALavI e paNa kaIka vAra grahaNa karavA lAyaka mAga che. (6) mAravADa jevA pradezamAM bIbhatsa phaTANuM jevAM phAgakAvya lekamAM pracalita banatAM e tarapha bAlavargane AkarSIta je ene sanmArge vALavA mATe "phA' baMdhamAM kAvya racavA jaina munio prerAyA hoya ema lAge che. hAlamAM je keTalAka munie nATakIya DhabanA "sinemA"mAMnAM gAyane rAhanAM stavane race che te lagabhaga A anumAnane samarthita kare che ema kahevAmAM koI vAMdho kharo? (7) vi. saM. 1555 thI lagabhaga vi. saM. 1613 sudhImAM keI jena phAgukAba racAyuM hoya ema jabutuM nathI. (8) tamAma phAgukAvyonA saMgraharU5 samIkSAtmaka AvRtti prasiddha thAya te daramyAna je prasiha phAgukA heAya te kaTake kaTake prasiddha thAya ane kaMI nahi to chevaTe evAM kAvyo vize TUMko nedha paNa prasiddha karAya te kaMIka sevA karelI gaNAze. yAdI nAma. kartA vaimIya racanAvamAM amararatnasariphAga ajJAta lagabhaga 1495 kIrtiratnamariphAgu jaMbusvAmIphAgu jIrAulIpArzvanAtha phAgu bhalabhalAza 15mI sadIne uttarArdha 1430 1432 149 merunandana halarAja For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5% 184 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 devaratnasuriphAga devaratnasUrinA ziSya 1499 nArI nirAsaphAga ratnamaMDanamaNi 1517nI AsapAsa neminiphAma guNavijaya 1681 ajJAta majinaphAgadhamAla labdhi neminiphAga vasaMta garbhitasvAdhyAya indasaubhAgya nemijinarAsaphAga vijayadevasUri 17mI sadI neminAthanavarasaphAga yAne raMgasAgaranemiphAgu ratnamaMDanagaNi 151nI AsapAsa neminAtha phAga samara 15mI sadI neminAtha phAgu rAjazekharasUri 14mI ane 15mI sadIne saMdhikALa jayazekharasUri 142 pUrve 1519 nemiphAga rAjaharSa 17mI sadI nemirAjulaphAma mahimAmeru lagabhaga 167 nezvaracaritaphAgabaMdha mANijyasuMdarasUri lagabhaga 1478 phAgabaddhanemicaritra 'phAgu' kAvya 8caturbhuja soLamI sadI baMbhaNavADamaMDanamahAvIraphAgastavana guNavijaya lagabhaga 1681 bharatezvaracakravartIkAma ajJAta 15mI sadI vasaMtavilAsa ranAkara (3) ' lagabhaga 1500 sonI rAma 1degzIlaphAga labdhirAja 1676 rilibhaddaphAgu jinapadyasUri 14mI sadInI chellI paccIsI suraMgAbhidhAnaneminAthaphAga dhanadevagaNi 1502 sthUlabhadrapremavilAyaphAma jayavaMtari 17mI sadIne pUrvAdha 1fsthalibhadraphAga somasundarasUri 1481 sthalibhadrasAgadhamAli mAladeva 1650 pahelAM hemavimalasariphAna haMsadhIra 1554 aMtamAM vizeSane mArI sAdara vijJapti che ke ahIM koI kSati ke nyUnatA jaNAtI hoya to teo sapramANu e mane sUcave gopIpurA, surata, makarasaMkrAti, tA. 14-1-46 7, 10 ane svataMtra kRti gaNavI ke kema e jANavuM bAkI rahe che. 8-2 A baMne ajena che. 11 zuM pAle A nAmane ke anya koI phAga rame che? A prazna utnavalalabhane aMge paNa huM pUchuM? For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMkSipta zaMkhAsnAya. (anuvAdaka : pUjya upAdhyAyajI mahArAja zrI siddhimunijI) (AjakAla vartamAnapatronAM pAne vijJAnathI sAbita thatI jaDa vastuonI agAdha zaktionuM prAbalya sAMbhaLatAM jagata cakita thaI jAya che, paNa ghaNuM lAMbA kALathI jaina siddhAMta kahI rahyo che. ke, "jaDa paramANumAM paNa anaMta zakita che.' A zakti paramazreyaH sAdhavAmAM kavacita projaka bane che, paNa temAM sAkSAt kAraNuM to caitanya zakti ja hoya che, tethI teno ja vikAsa karavAne jagatanA parama zreSTha puraSoe upadeza karyo che. teo kahe che ke, jaDa zakita badhA vinAzane ja notare che, mATe tene upayoga karatAM vyavahAramAM bahu ja sAvaceta rahevuM joIe. AdhyAtmika paramadhyeyanA dhyeyane sAdhavAmAM e jazakitanI prayojaktA hoya tyAM sudhI ja tene khIlavavAnuM lakSya mahAnubhAva mAnavanuM hovuM joIe, paNa tene ullaMdhana karIne to nahIM ja. AthI ja e zaktionI siddhinA mATe AlekhAyelA ulekho tene durupayoga na thAya mATe gupta rAkhavAmAM AvatA hatA athavA to adhUrA akSaromAM tenAM TAMcaNa karI tene AkhAyagata rAkhavAmAM AvatA hatA. maMtra, yaMtra ane taMtra viSayanA ullekha che Aja kAraNathI ApaNI najare adhUrA ja paDe che ane e ullekhamAM AkhAyanA zaraNe javAnI vAto thAya che. mantrahonAkSaraM nAsti, nAsti mUlamanauSadham / nidravyA pRthivI nAsti, AmnAmaH khalu durlbhH|| (matrahIna akSara nathI, auSadha vinAnuM mULa nathI, dravya vagaranI bhUmi nathI. phakta te samajavAne AkhAya-paraMparAgata jJAnanI dUrlabhatA che.) AvA prakAranuM je kathana che tene abhiprAya paNa AmnAyanA zaraNe ja jaDa zakitaenuM jJAna thAya che, ema kahevAno che. kamAM akSara, mULa ane vidhAna viSe ja kahevAmAM AvyuM che; paNa upalakSaNathI maNi, ratna, zaMkha, vanaspati, jala, mRttikA, pASANu vagere sarva jaDa vastuonI paNa amAdha zakitaonuM temAM sucana hoI tenA AkhyAyanI durlabhatA kahevAmAM AvI che. vijJAne Aje vagara AkhAye te zakitaomAMnI koI koI prakAzita karavAne jambara zodhana AraMvyuM che. ane temAM amukaze siddhi paNa meLavI che. paNa jagata joI zake che ke, temAMthI mahatI bhayaMkaratA utpanna thaI cUkI che. e bhayaMkaratAno bhoga potAne na thavuM paDe eTalA pUratI ja saune bhAvanA hoya che. paNa e bhAvanA bhAgye ja saphaLa thaze. ane eka vakhata e paNa kadAca Ave ke e zedhananA saghaLAya prayogone ane tenA jJAnane paraMparAgata thatAM aTakAvavAmAM Ave athavA to tene samULa nAza karavAmAM Ave to temAM bhayabhIta jagatane Azcarya lAgaze nahI, ke jevI rIte jaDa zakti nA jJAnane mahAnubhAvoe pUrve alpa AmnAyamAM ke AmnAyanA ucchedamAM laI javAthI te samayanA jagatane Azraya lAgyuM na hatuM. AjakAlanI jema pachIthI nahi, paNa pahelethI ja pALa bAMdhavAnI nItirItinA pariNAme ja jaDa zaktionI siddhinA sAdhana-AkhAya meLavavAnI Aje muzkelI naDe che. jyAM tyAM akSarothI lakhela AmnAya maLe che paNa te prAyaH adhUro ja hoya che, ane temAM vizeSa AmnAyanI apekSA hoya che, ke je kaI bhAgyazALI mahAnubhAvane ja maLI zake che. For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jene satya prakAza [ varSa 11 AmnAya vettAonI yogyatA viSayaka parIkSAmAMthI pasAra thavuM sarvane mATe sajita hatuM nathI, chatAM paramazrayanA dhyeyane lakSyamAM rAkhI sau koI prayatna kare ane jaDa siddhionA AmnAyane meLavavA mathe e kartavya to prAthamika dazAmAM che ja. A vicAra saraNIne anusarI huM evA ja eka jaDa viSayaka zaMkhAsnAyane akSaranA adhUrA rUpamAM saMkSepathI raju karuM chuM. mahAnubhAvo eno vistAra ane vizeSa vidhi AmnAyathI saMpAdana kare ane prayojaka bhAve paramazreya sAdhavAmAM tene upayoga kare, e ja subhecchA!-anuvAdaka). vitaramANa (dakSiNAvarta zekha viSe kahe che) khIrodahisaMbhUyaM, vibhUsaNaM sirinihANa rAyANa // sAvitta saMe, kAna surakriyA che ? (kSIra samudramAMthI utpanna thayelo, bhArU5, rAjAone lakSmInuM nidhAna, maMgalanuM thara, samRddhine kAraka dakSiNavata zaMkha che.) varlDa tirehakaliyaM, paMcamuha taha ya solasAvattaM / ia saMkhaM viddhikaraM saMkhiNi dIhAyahANikarI // 2 // (vRtta, traNa rekhAyukata, paMcamukha ane sele Avane dhAraNa kare e zaMkha vRddhine karanAra che. zaMkhiNI dIrgha Ayune ghaTADanArI che.) sirikaNayamehala-juyaM kAUNa duddhIhAviUNa sayA / maMtuccAraNa, caMdaNakusumehi pUijA // 3 // - ( tene suMdara sonAnI mekhalA-kaMdorA-yukata banAvI dUdhe niraMtara snAna karAvIne maMtranA uccAraNa pUrvaka caMdana kusumathI pUjA karavI. ). q=AmAm (A pUjAne maMtra che. ) OM hrI zrI zrIdharakarasthAya payonidhijAtAya lakSmIsehodarAya / cintitArthalampradAnAya zrIdakSiNAvartazaMkhAya OM huuN| zrI janapUjyAya nmH|| ( viSNunA hAthamAM rahelo, samudramAM janmela, lakSmIne sahedara, citita arthane denAra, manuSyone pUjya zrI dakSiNAvartI zaMkha tene OM hrI zrI namaskAra karuM chuM) dakkhiNAvattasaMkho ya, jassa gehammi ciTThaI / lacchI sayaMvarA tassa, jAyai maMgalaM sayA // 1 // ( A dakSiNAvartI zaMkha jenA ghera rahe che tene potAnI meLe ja lakSmI AvIne vara che ne tene niraMtara maMgala thAya che.) jo niyamAle tilayaM, khiviUNa tattha caMdaNaM kuNai / tarata ja pati sadhA, dALa-vijhAmudAji 2 ! (te zaMkhamAM eTale zaMkhanA snAtra jalamAM caMdana nAkhI tenAthI je pitAnA kapALe tilaka kare tene kaI vakhate sApa, zAkinI, vIjaLI vagere (upadrava) thatA nathI. naranAhagihe saMkhaM, vuddhikaraM rajarabhaMDAre / iyarANa ya riddhikaraM, aMtimajAiNa hAnikaraM // 3 // (A zaMkha rAjAne ghera rAjA, rASTrane bhaMDAranI vRddhi karanAre thAya, bIjI vaizyAdi prajAne Rddhi karanAre thAya che, paNa aMtima halakI jAtIvALAne hAnikara thAya.) For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ke huM ] www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivajahAja-tIthAdhirAja dAhiNavatte saMkhe, khoraM khaviUNa piyai jA nArI / vaMjhA visA pasuyaI, guNalakkhaNasaMjuyaM puttaM // 4 // ( dakSiNAvata` zaMkhamAM dUdha nAkhIne je strI pIe, te vAMjhI heya teA pazu guNa. vAna te lakSaNavAna putrane janma Ape.) zavidhi samApta zivajahAja--tIrthAdhirAja [ 187 [ lekhakaH--pUjya munimahArAja zrImahimAprabhavijayajI ] jema mahApuruSoe saMsArane sAgaranI upamAvaDe annakRta karela che; tema pavitra tIthaeN - bhUmione e tIratha tAru" ityAdI vayanAthI tAne' naukAnI upamAvaDe zaMkRta karela paNa saMsArane sara samajI, pudgalavizvAsanI tamannAvALA prANIe 54 AvI suparicita vastune paNa na samajI zake athavA zatinA niketana na bate e banavA jevuM che, sAMsArika parizramathI kaMTALelA mAnavInA magajane parizrama rahita karI; tinA sAcA khyAla karAvanArAM aneka sAdhanA paikI tI'yAtrA paNa eka ajoDa sAdhana che. A vastu kharekhara AjanA anubhave sacoTa karI ApI che. For Private And Personal Use Only 5.pU. AcArya mahArAja zrI viSayAmrasUrIzvara mahArAja tathA pa. pU. AcAya mahArAja zrI vijayalAvaNyasUrIzvarajI mahArAja sAhebe sAthe kabarIthI kaMdagirivaranI yAtrA mATe prayAjI pagalAM bharyA, lagabhaga aradhA mAdha pasAra thatAM girivaranI vitrAma taLeTI AvI. tyAMthI gaLa bhaktirasanI AMtara preraNAthI UMcA evA girivaranAM seApAne pAdhyugale pasAra karavA zarU karyo. kramazaH mAila caDatA girivaranA uttuMga zikhara paheAMcyA ane pU. bagaNudhara bhagavaMtanI punita pAdukAnAM darzIta karyAM. tyArabAda te devakulikAnI vizAla kuTTimapara UbhA rahI parItaHnirIkSaNa karyuM, basa nirIkSaNa karatAMnI sAthe ja siddha giri, hastagiri, tAladhvajagira tathA bhADavAnA DuMgara vagere tI bhUmie naukAnI jema bhAsavA lAmI, tenI AsapAsanA pradeza paNu samudranuM bhAna karAvavA lAgyA. viSamAnnata bhAve zAbhatI nAnI TekarIo-vizvavAridhinA gheADApuranuM bhAna karAvatI hatI; surabhi evA resA LAnI tRSNazayA, zetrAlaTasane khyAla karAvatAM hatAM; zetrujInAM zvetajalo sAgaranA zIzunA khyAla karAvatAM hatAM; uttara dizAmAM truMjaya girivarane rAjanaukAno abhiSeka karAyela jaNAtA hatA; jenA mukhya sukAnI AdIzvaravibhu ane nAnA sukAnI puMDarIka gaNudhara bhagavaMta vagere hatA; jenAM maMdiranAM cca zikharA kUpasthabhanuM ane aMdaranA killAe saDhanuM bhAna karavAtA hatA.parItaH zobhatA bhADavAnA Du'gara, tAla - dhvaja giri, hastagiri vagere laghu naukAnAM sthAna bhAgavatA hatA. girivaranA piravAra paNa . sahacArI bhAvane bhajI zatruMjayanI zAbhAmAM era vadhArA karI rahela hatA. AA pavitra zatruMjaya girivaranI jema kagirivaranuM paNa mahAnaukA tarIkenuM bhAna thatuM hatuM, A parama pavitra tIrthAdhirAja rUpI mahAnaukAmAM ArUDha thaI muktibaMdare paheoMcavA yatrirUpI musAphA zubha bhAvanA rUpI bhADu ApI ArUDha thAya che ane vaLI jevA rUpamAM bhADuM Apyu hAya tevA rUpamAM mAtra kApI AgaLa vadhe che. je bhraSTa AtmAone A viSayarUpI jalathI bharela ane kaSAyarUpI magarathI bhaya kara evA bhavajaladhine pele pAra paheAMcavA abhilASADhAya, te avazya A mahAnauDhArUpa tIrthodhirAjanA Azraya le e ja abhilASA.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirdhAnta-tattvAloka [ dAna-zIla-tapa-bhAvanAdidhArmikaviziSTavyAkhyAnarUpo nibandhaH] praNetAH-pUja munimahArAja zrIvallabhAvajayajI, bIkAnera / karAmalakavadvizvaM kalayantaM zivazriyA / zaraNyaM sarvalokAnAM sarvazaM samupAzraye // anantalabdhinidhaye syAdvAdAmbujabhAsvate / sarvavidyaika gurave gautamasvAmine namaH // . bhAvArthaH-kalyANarUpI zrI ( sampatti vA zobhA ) se saMsAra ko karatalameM sthita Amaleke jaise kalanA ( gaNanA) karanevAle, sabhI logoM ke zaraNa lAyaka sarvajJa bhagavAnakA acchI taraha Azraya letA huN| ananta labdhi (jJAna) ke bhaNDAra, syAdvAdarUpI kamala ke vikAsa karane meM sUryasamAna saba vidyAoM ke eka hI guru zrI gautamasvAmI ko praNAma ho| atha vizvaduradhvAnAM sAdhUnAM sitavAsasAm / nAmAhaddharmadhatRNAM dadyAdAnAdiduhRdAm / adhikeSvapi sUtreSu dvAtriMzatsUtramAninAm / dvAdazAGgadurUhArthatAtparyabhrAntacetasAm // kRte niyasapathapradarzI yuktisaMgataH / nirdhAntatattvAlokAkhyo nibandho'yaM praNIyate // .. vizvakupatha meM cakkara khAnevAle, dayA dAna Adi satkArya ke duzmana, adhika ( upalabdha 45) AgamoM-sUtroM-ke hote hue bhI kevala 32 sUtroM ke mAnanevAle, dvAdazAMgI ke kaThina tAtparyArtha meM bhrAnta cittavAle zveta vastra dhAraNa karanevAle nAmadhArI jaina sAdhuoM ke liye kalyANapatha ko dikhAnevAlA yukti Agama pramANa se pUrNa yaha 'nirbhrAnta-tatvAloka ' nAmakA nibandha racA jAtA hai| jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, bandha aura mokSa ye nava tattva haiM / sandeharahita ina navoM tattvoM ke prakAza ko " nirdhAnta-tattvAloka " kahate haiM / athavA samyak jJAna-darzana-cAritra ke tattvoM kA jisameM prakAza ( nirUpaNa ) ho use 'nirdhAnta tatvAloka' kahate haiM / kiMvA mithyA-jJAna-darzana-cAritra kA khaNDana evaM jIvarakSA anukampAdAna Adi ke virodhI siddhAntoM kA sayuktika sopapattika zAstrIya pramANoM ke dvArA isa grantha meM khaNDana kiyA jAtA hai isa lie isakA nAma "nirdhAnta tattvAloka" rakkhA hai| bhaktyA yatsmaraNa suzAntakaraNaM duSkarmaniHsAraNa mAGgalyAbharaNaM vipattiharaNaM hRtsvacchatAkAraNam / nirdhAntaM zuci sarvalokazaraNaM zokAmbudhestAraNam la zrI vorajinastanotu bhavatAM citte mati nirmalAm // For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 46 ] nirbhrAnta-tattvAleka [ 187 bhaktipUrvaka jinakA smaraNa ( nAmoccAraNa, japa ) sukha zAnti ko karatA hai, duSTa karmoM ko nikAlakara bAhara pheMkatA hai, maMgala ke alaMkAra hai, vipattioM ke haraNa karanevAlA hai, zaMkArahita hai, pavitra hai, saba lokake zaraNa hai, zokarUpI samudrase arthAt sAMsArika janana maraNa klezarUpa sAgara se tAranevAlA hai, ve bhagavAn zrI mahAvIra jinezvara Apa logoM ke hRdaya meM nirmala ( dharma grahaNa karanevAlI ) buddhi ko vistAra kare / sUcIkaTAhanyAyena vaktavyAsu bahUktiSu / prathamaM jIvavaiziSTyaM dharmameva nirUpyate // dharmArthakAmamokSAkhyAzcatvAraH puruSArthakAH / manuSyANAM kRte pUrvairdharmavidbhirudAhRtAH // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " sUcIkaTAha 'nyAya se bahuta kahane yogya viSayoM meM pahale jIva - viziSTatvarUpa dharma kA hI nirUpaNa kiyA jAtA hai / tarkavAdiyoM ke aneka siddhAntoM ke andara ' sUcIkaTAha nyAya nAmakA bhI eka siddhAnta hai / isa ke mAnI yaha hai ki sUI aura kaDAha ye donoM cIjeM banAnI haiM, to pahake sUI banA lI jAya yA kaDAha hA banAyA jAya ? yaha zaMkA ho sakatI hai| aisI zaMkA ko nivAraNa karane ke liye tarkakarkaza buddhizAlI nyAyazAstravizAradoMne " sUcIkaTAha nyAya "kA sanniveza kiyA hai| cUMki isa vizAla vizva prapaJca meM lAghava sabhI jagaha apekSita hai ataH pahale sUI kA banAnA hI acchA hogA aura bAda meM kaTAha kA banAnA acchA hogA / 1 isI liye pahale sUcI zabdA kA prayoga kiyA gayA hai aura bAda meM kaTAha zabda kA / pratyakSa, anumAna, upamAna aura zAbda ( Agama ) ye cAra prakAra ke pramANa kahe gaye haiM, ina pramANoM ke dvArA padArthoM ko acchI taraha dekhane kA nAma (6 nyAya " hai / saMskRtameM bho nyAya zabda kI vyutpatti isI taraha hai, jaise -- " pramANaiH arthaparIkSaNaM nyAya:" isakA bhAvArtha Upara ke samAna hI hai, ataH sUcIkaTAha nyAya se prathama dharmakA hI kucha lakSaNAdi kahA jAtA hai / kyoM ki prakRta nibandha meM dAna, zIla, tapa aura bhAvanA Adi ke viSaya meM bahuta kucha kahanA hai / jI mAtrameM kisI vizeSarUpa se rahanevAlA dharma hai, isI liye dharma ko jIvavaiziSTya kahA gayA hai / manuSyayonike lie to isa lokameM kalpavRkSa, cAru cintAmaNi, manavAMchitadAyaka, sarvathA upAsya deva, sarvasva dharma hI hai| zAstrakAroM ne bhI prAkRtika sAdhAraNa dharmoM ko aneka jiiveN| meM sAmAnya dRSTi se dekhate huye vizeSa dRSTise mAnava jAti ke vizeSa dharmako hI darzAyA hai / 1 AhAranidrAbhayamaithunaM ca sAmAnyametatyazubhirnarANAm / dharmo hi teSAmadhiko vizeSo dharmeNa honA pazubhiH samAnAH // For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16. ] zrI jaina satyaprakAza [varSa 11 __ arthAt , bhojana, nIMda, bhaya aura maithuna ye cAroM prAyaH manuSya aura pazu meM samAna hI haiN| to kyA manuSya aura pazu donoM samAna hai ? isI prazna ke uttarameM uttarArdha hai ki manuSya aura pazu meM dharma hI eka aisI vizeSa vastu hai, jo donoM ko kucha kucha aMzomeM eka kriyA ke hote huye bhI do banAtI hai, ataH manuSya ho kara bhI jo dharma se hIna hai vaha pazuke samAna hai arthAt narapazu hai / pazukA artha hai sabako avizeSa rUpase dekhanevAlA prANI / saMskRta sAhitya meM bhI isakI vyutpatti isI taraha hai-"sarva avizeSeNa pazyatIti pshuH"| jaba dharma se hIna manuSya ko pazu kahate haiM to isIse yaha siddha ho gayA ki mananazIla ( vicAra karanevAloM ) ko manuSya kahate hai, athavA saMskRta sAhityameM isako yo sthAna de sakate haiM ki-" man-jJAne, manyate iti manuH, manorapatyaM pumAn manuSyaH arthAt sarva savizeSeNa pazyatIti mananazIlo manuSyaH / " sArAMza yaha nikalA ki samyag darzana kA nAma dharma hai| dharma ke vizeSa rUpase lakSaNa Age kheNge| yaha prathama zlokakI vivecanA huii| dUsare zlokameM cAra prakArake puruSArtha kahe gaye haiM / prathama dharma, dUsarA artha, tIsarA kAma aura cauthA mokSa-ye cAroM bAteM puruSa ke prayojana (jarUrata) kI haiM ataH isakA nAma cAra puruSArtha athavA puruSArthacatuSTaya hai| arthAt isa duniyAmeM koI bhI aisA puruSa na hogA jo ina cAroMmeM kisI ekakA sevana na karatA ho / koI dharmake liye sarvasva samarpaNa karatA hai to koI artha ke liye prANake mohako aura priya parivAra takako bhI choDa detA hai to koI kAma meM andha hokara bezudha ho jAtA hai to koI mokSake liye vizva ke vibhava-laukika aizvarya ko tRNake samAna jAnatA huA parama pada kA jijJAsu hotA hai / kahanekA matalaba yaha ki manuSya uparyukta cAroM prayojanoMmeM se kisI na kisI eka prayojana meM avazya hI rahatA hai| hAM, yaha dUsarI bAta hai ki kisI meM adhikatara eka hI rahatA, kisI meM do aura kisI meM tIna kI bhI nyUnAdhikatA dekhI jAtI hai| aura ye dharmAdika cAroM prayojana manuSya ke hI liye kahe gaye hai, kyoM ki manuSyake atirikta prANImeM ye cAroM ke cAroM kisI taraha bhI lAgU nahIM ho sakate haiM / ataH dharmake marmako jAnanevAle viduradarzI RSi muniyoMne manuSya ke liye dharma, artha, kAma aura mokSa ye cAra prayojana batalAye haiN| yaha dUsare zloka kA sArAMza nikalA / phira tatra sarvapradhAnaM hi zazvatkalyANamandiram / kaivalyaM kevaliprAptaM santaH procuH sudurlabham / paraM sudurlabhasyApi mokSasya prAptiriSyate / dharmeNaiva tathArthasya kAmasya ca sukhena hi // For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma nibranta-tattvAka [161 una cAroM dharmAdika prayojano meM saMrva pradhAna kaivalya (mokSa) hI hai, vaha kaivalya (paramapada ) zazvatkalyANakA mandira hai aura vaha mokSapada kevaliyoM ki kRpA se prApta hotA hai vA sarvajJa hone para hI mokSa padakI prApti hotI hai| vastutattvadarzI saMta, muni, mahAtmA usa mokSa pada ko atyanta durlabha batalAte haiN| yahAM mokSa ko cAroM padArthoM meM pradhAna mAnA jAtA hai aura yaha sarvathA yukta hai| kyoM ki duniyA meM jitanI bhI pravRttiyAM haiM kisI na kisI rUpameM kisI ke sukha ke liye hI haiM, kintu jinate bhI sAMsArika sukha haiM prAyaH sabhI nAzavAn hai asthira haiN| sAMsArika sabhI sukhoM meM rAga dveSa rahatA hai isa liye ye sukha sacce sukha nahIM; kisI samaya duHkha ke kAraNa ho jAte haiN| vAstavika sukha to vaha hai jo hameMzA eka rasa meM rahanevAlA hai avinAzI hai| isI liye mokSako sarvapradhAna kahA gayA hai / usa kaivalya padako muniyoMne atyanta durlabha kahA hai, kyoM ki eka deza vizeSa ke kArAvAsa se, jahAM ki jelara Adi kA vizeSa prabandha rahatA hai, nikalanA kaThina hai to phira isa ananta saMsArarUpa mahAkArAvAsase, jahAM ki karmaphala rUpa jelakhAne ke asaMkhya paheredAra sipAhI dina rAta khar3e rahate haiM nikalanA asaMbhava nahIM to mahAkaThina aura atyanta durlabha avazya hai / vaha mokSapada kevalI ( bhagavAna ) kI kRpAse prApta kiyA jA sakatA hai vA kevalapanese prApta ho sakatA hai kiMvA kevalIke dvArA prApta kiyA jAtA hai / kevalakA matalaba hai ananya-mukhya-eka, usase dUsarA koI nahIM aisA / aura jisameM kevalapanA hai vaha kevalI kahalAtA hai| arthAt vaha sarvopari eka hI jJAnI hai usase pare jJAnI koI nahIM hai isa liye usakA nAma kevalI hai| isI taraha vaha sarvopari eka hI samyagdazI hai isI liye usakA nAma kevalI hai, aura kozAdikoM meM kevala zabda kA kRtsna ( samagra) bhI paryAya hai isI liye kevalI ko sarvajJa bhI kahate hai; jJAna kA anantatva hone se jJeya alpa ho jAtA hai isa liye usa kevalI (bhagavAn ) ko savejJa kahate hai / usa sarvajJa prabhu -kevalI ko " aNoraNIyAn mahato mahIyAn " yAnI sUkSma se bhI sUkSma aura sthUla se bhI sthUla kAlakA bodha rahatA hai isa lie ume trikAlAbAdhitabodha vItarAga sarvajJa Adi nAma se sabhya loga pukArate haiN| uparyukta vizeSaNayukta sudurlabha mokSakI bhI prApti dharmase hI hotI hai tathA artha (dhana) aura kAma ina donoMkI bhI prApti dharmase hI acchI taraha sukhapUrvaka hotI hai, isaliye dharmakA mahatva uccatama hai| vAstavameM isa asAra saMsArameM dharmake samAna zreSTha aura saccI sahAyaka koI cIja nahIM hai| dharma hI logoMkI vipattiyoMmeM saccA sahAyaka hokara duHkhako dUra karatA hai, dharma ho saccA mitra hai, aura dharma hI mAtA-pitAke samAna saccA pAlaka aura rakSaka hai / saMsArake sabhI sambandhI sabhI padArtha isa nazvara zarIrake sAtha yahIM raha jAte haiM, kintu dharma janmAntarameM bhI jIvake sAtha jAtA hai aura apane puNyaprabhAvase vipattiko haTAkara jIvoMko sukha zAntikA pradAna karatA hai| zAstrakAroMne bhI kahA hai ki For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 162] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 . dhanAni bhUmau pazavazca goSThe bhAryA gRhadvAri janAH zmazAne / dehazcitAyAM paralokamArga dharmAnugo gacchati jIva ekaH // dhana pRthivI para par3e raha jAte haiM, pazu goSTha (pazusthAna )meM raha jAte haiM, strI gharake dvAra para raha jAtI hai, loga (sambandhI) zmazAnameM raha jAte haiM, deha citAmeM jala jAtA hai, ye sabake saba jyoMke tyoM yahIM rahate haiM lekina dharma paralokameM bhI jIvake sAtha jAtA hai| isI taraha dharmake mahatvako varNana karate huye eka dharmamarmajJa kavi kahate haiM ki. na jAtu kAmAnna bhayAnna lobhAd dharma jahejIvitasyApi hetoH / dharmo nityaH sukhaduHkhe tvanitye jIvo nityo heturasya tvanityaH // - kAmase yA bhayase vA lobhase vA jIvanake liye bhI kisI samayameM kisI taraha bhI dharmako nahIM chor3anA cAhiye, kyoMki dharma nitya hai aura kAma krodha lobha moha Adise utpanna sukha duHkha anitya haiM tathA jIva nitya hai yAra isa jIvakA kAraNa (karmaphala) anitya hai| sArAMza yaha nikalA ki jIva aura dharma ye nitya haiM aura kAma krodhAdise utpanna sAMsArika sukha duHkha anitya haiN| (kramazaH) naDiyAdake pratimAlekhauke spaSTIkaraNakI kucha bhrAmaka bAteM lekhaka:-zrIyuta agaracaMdajI nAhaTA 'zrI jaina satya prakAza 'ke gata aMka (kramAMka 125)meM naDiyAdake pratimAlekhoM ke sambandhameM spaSTIkaraNa karate hue vaidyajIne kaI galata anumAna kiye haiM unapara prakAza DAlanA Avazyaka samajhakara kucha saMzodhana upasthita karatA hUM, AzA hai usase galataphahamiyAM dUra hoNgii| 1. nAgendragacchake sAtha nAgadaha grAma evaM nAgara jJAtikA koI sambandha nahIM hai| 2. siddhasenasUri siddhasena divAkarase bhinna pratIta hote haiM; inakI ekatAke lie anya pramANa apekSita haiN| 3. rudrapallIya gacchakI AcAryaparamparAkA saM. 1685 taka hone kA va bhAvatilakasUri AcAryakA nAma batalAnekA AdhAra kyA hai ? vaidyajI isa para prakAza DAleM / 4. 'amarakoza'ko AgamagacchIya amarasiMhasUri (saM. 1475)kI kRti batalAnA sarvathA aitihAsika satyase viparIta hai, 'amarakoza' bahuta prAcIna grantha hai| usake nirmAtA amarasiMha bhinna hI haiN| lekhakakA sumatinAtha satyadeva prabandha' kahAM prakAzita hai ? 6. zrI zrIvaMzako prAcIna licchavI urphe haihayavaMzase sambandhita batalAnA bhI sahI nahIM hai| lekhameM nidarzita zrIzrIvaMza mere namra matAnusAra aMcalagacchake AcAryoMse sambandhita hai evaM 15 vauM zatAbdise hI prakAzameM AyA hai, jaisAki vaidyajI batalAte haiN| yaha vaMza itanA prAcIna hotA to kahIM to isakA prAcIna ullekha pAyA jAtA, para usakA sarvathA abhAva hai| For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (RasIna pAnAnu anusaMdhAna) ArAdhitA jinA devA bhAvato guravo'pi yaH / sAvito jainadharma va teSAM mRtyorbhayaM katham ? // 27 // paMcApi viSayAlyakAH kaSAyA yairvirAgibhiH / kSAmitAH sakalA jIvA bhAvitA bhAvanAH shubhaaH| jinAgamAH samabhyastAH vidhinA gurusaMnidhau / tatpradhAnaprayogA ye teSAM mRtyorbhayaM katham / / 29 / satpAtrebhyo dada nAnAM dAnaM sabrahmacAriNAm |tpsyaasaamyyogaanaaN teSAM mRtyorbhayaM katham // 30 // uddizyAtmAnamAcArasAdhanA'dhyAtmamIritam / tatra nizcalacittAnAM teSAM mRtyobhayaM katham / / 31 / dharmakartA guruvaidyaH dharmajJo dharmadezakaH / sadauSadhaM mokSamArgasAdhanA jJAnapUrvikA 32 // pathyaM sadbhAvanA yogAt trayANAM ca praNazyati / bhAvAmayoM milantu me traye ete bhave bhave / 33 / (yugmam ) zrutAbhyAso natirdeve satkathAcAryasaMgatiH / doSaprakAzane maunaM priyAvAgAtmabhAvanA 34 // vairAgyaM guNadRSTizca viMzatisthAnasevanA / aMtarA ubhaveSvete saMpayantAM bhave bhave // 35 // atmavAdAdibhistatvairjayati jinazAsanam / utkRSTaM sarvadharmeSu sAdhakAH saMtu nirmalAH 36 / nirlepAH panavajAtA anaMtA adhunAGginaH / bhavanti ca bhaviSyaMti jainadharmasya sAdhanAt // 37 // jainadharmo ratnatulyo dharmAzcAnye na tAdRzAH / yathArthakaraNaM jaine dharme'nyatraiva bhASaNam / 38 jainadharmaratAH sarve bhavantu sukhinaH sadA / maitrIpramodakAruNyasanmAdhyasthyAnvitAstathA / 39 / maMgalaM tIrtharAjo meM mArudevaprabhustathA / zAMtinemipArzvavIrAH devAH kurvantu maMgalam 1801 varSe'tra vaikrame zreThe nidhinaMdanavenduge / phAlgune sitapaJcamyAM grAme boTAdanAmani 41 // nemisUrIzaziSyeNa kRteyaM panamUriNA / lakSmIprabhasya vijJaptyA zrItatvAmRtabhAvanA (yugmm)|42|| muni zrI harSavijyajIviracita ' zIlanI sajajhAya | haTha-pUjya muni mahArAja zrIramaNikavijayajI te balie bhAI te balie, je viSaya kaSAya navi chalio che. ( AMkaNI ) sumati rupati suddhI paripAli, doSa mitAlisa TAla re; Api Apa sarUpa nihAli, aSTa mahAmaH gAli re. te balie, 1 zIyala dhAri kAyA aju Ali, nArI aMga na bhAli re; saddagurU Api zIkha saMbhAlaI, te saDI pApa pakhAlaI re. te balio. 2 Api Apa chatA guNa gAI, gAlaI dIna vikaeNpi re; uttama kulanI rIta na lepaI, puruSa ramaNa te opi 2. te khalio. 3 UvaTa jAtA je mana vAliI tapaNe tapI karma AlaI re; nyAya bhaNi je mArazi cAlaI, mukti jaI te mAhAlaI re, te balie. 4 je naranArI viSaya nivArI, Api Apa saMbhArI re, zIla pAlaI tehanI balihArI, harSavijaya hitakAri che. te balie. 5 For Private And Personal use only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | Shri Jaina Satya Prakasha Regd. No. B. 38) 1 zrI jena satya prakAza. | 10 dareke vasAvavA yogya : zrI jaina satya prakAzanA traNa vizeSAMka : (1) zrI mahAvIra nirvANa vizeSAMka bhagavAna mahAvIrasvAmInA jIvana saMbaMdhI aneka lekhe thI 'samRddha a'ka : mUlya che AnA (TapAlakharcanA eke Ane vadhuM). (2) dIpotsavI aMka bhagavAna mahAvIrasvAmI pachInAM 1000 varSa pachInAM sAtaso varSanI jaina che " ( ItihAsane lagatA lekhAthI samRddha sacitra aka : mUlya savA rUpiyA. ' (5) kramAMka 100 : vikrama-vizeSAMka : {.' ? : samrATa viMkramAditya saMbaMdhI aitihAsika bhinnabhinna lekhothI che . | ? samRddha 24 , pAnInA daLadAra sacitra aMka ? mUlya dADha rUpiye. . ' zrI jaina satya prakAzanA be viziSTa akA : [1] kramAMka 43-kaunadarzanamAM mAMsAhAra hovAnA AkSeponA 1 = javAbarUpa lekhAthI samRddha aMka : mUlya cAra AnAM, } ! | " [2] kramAMka 4pa-ke, sa. zrI hemacaMdrAcAryanA jIvana saMbaMdhI che , aneka lekhAthI samRddha aMka : mUlya traNa, AnA. ' 3 - kuM? (a) kAcI tathA pAkI phAila , , , * zrI jena 'satya para prakAza nI trIjam, cothA, pAMcamA, AThamA, dasamA varSanI kAcI tathA pAkI phArbala taiyAra che. mUlya darekanuM krAcInA be rUpiyA, pANInA aDhI rUpiyA, bhagavAna mahAvIrasvAmInuM triraMgI citra gujarAtanA suprasiddha citrakAra zrI kanubhAI desAIe doreluM suMdara citra. 10''81 4"nI cAId, sonerI beDa 2. mUlya cAra AnA ( TapAla kharcane deDha Ane ). e : " . 2 3: ', - zrI jenalama ' satyaprakAzaka samiti - zigazAInI vADI, dIkaTa amadAvAda - - : ' ' sudrakaH-maganabhAI choTAbhAI desAI. zrI vIravijaya prInTIMga presa, salApasa krosaroDa, pa. bA. naM. 6 zrI bhaktimArga kAryAlaya-amadAvAda. prakAzaka: cImanalA e gAkALIdAsa zAha zrI jainadharma satyaprakAzaka samiti kAryAlaya, jethi gabhAinI vADI, ghI kaTA regaDa- amadAvAda. For Private And Personal Use Only