________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૨] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[[વર્ષ ૧૧ [૨૭] મિજિનરાસફાગ કર્તા વિજયદેવસૂરિ જૈન ગૂર્જર કવિઓ ( મા. ૩, નં. ૧, પૃ. ૫૯૬ )માં આની નેધ છે. આ શિવાય આ સંબંધમાં કશી વિશેષ માહિતી મળતી નથી. અત્યારે તે આ કામના કર્તાને હું સત્તરમી સદીના ગણું છું.
[૨૮] મિનિફાગધમાલિ: કર્તા લબ્ધિ આ અગ્યાર કડીનું ફાગુ કાવ્ય છે. એ શુદ્ધ ગુજરાતીમાં નથી. એમાં મારવાડી અને હિન્દી અંશે છે. એ સરસ રીતે ગાઈ શકાય તેમ છે. એને વિષય એના નામ દ્વારા સુવ્યક્ત છે. એના કતાં લબ્ધિ છે, પણ એ કોણ છે તે નિર્ણય કર બાકી રહે છે એટલે આ કાવ્યને ૧૭ મી સદીનું માની લઈ એને અહીં કામચલાઉ સ્થાન આપ્યું છે. આ ફાગુની પહેલી અને કેટલી કડી અનુક્રમે નીચે મુજબ છે –
“સારિગનયન સબે સષિ મિલાઈ, આઈ એમ દુવારિ કાહે છિપાત ફાગ અબ આપો, લડોની કંઇ ભારિ,
યાદરાય ! જેલન આઈઈ હે.” ૧ છે અહિ રંગ ભરિ ફાગ મઈ ગાશે, પાયા પરમાણુંદ
વદતિ લબ્ધિ કર ઘોર્ય કઈ જિનબરમનકજચંદ યા ૧૧ આ સંપૂર્ણ ફાગુની નકલ મેં એક હાથપોથી ઉપરથી ઉતારી લીધી છે. તે આગળ ઉપર પ્રકાશિત કરાશે.
રિલી અમરત્નસુરિફાગ: કર્તા ? આ કામના નામ સિવાય વિશેષ માહિતી મને નથી. એને ઉલેખ “જૈન સત્ય પ્રકાશ” ( વ. ૧૧, અં. ૪, પૃ. ૧૧૯)માં છે.
આ કૃતિઓ ઉપરાંત બીજા પણ જૈન ફાગુમાવ્યો હોય એમ લાગે છે. “લોબડીના જૈન જ્ઞાનભંડારની હસ્તલિખિત પ્રતિઓનું સૂચીપત્ર” જતાં તેમાંથી નીચે મુજબની હકીકત મળે છે –
(૧) ગુજરાતીમાં કર્તાના નામ વિનાને નેમિજિનફાગ છે.-ક્રમાંક ૧૪૧૮
(૨) ઇન્ડસૌ ભાગ્યે ગુજરાતીમાં નેમિજિનફાગવસંતગર્ભિતસ્વાધ્યાય રઓ છે-ક્રમાંક ૧૪૧૯.
(૩) અજ્ઞાતકર્તા: ગુજરાતી ફાગ–ક્રમાંક ૧૮૧૪
(૪) વિ. સં. ૧૭૬૩માં લખાયેલું અને ગુજરાતીમાં માણિકરિએ રચેલું ફાગબદ્ધનેમિચરિત્ર.
ઇન્ડસૌભાગ્ય નામના એક ગ્રંથકાર અરાઢમા શતકના પૂર્વાર્ધમાં થયા છે તે જ ઉપર્યુક્ત સ્વાધ્યાયના કર્તા છે કે કેમ તે જાણુનું બાકી રહે છે.
વિ. સં. ૧૩૨૮માં શકનારે દ્વાર રચનારનું નામ માણિજ્યસૂરિ છે. શું એમણે ફાગબદ્ધનેમિચરિત્ર રચ્યું છે?
આ અને આવા બીજા કેટલાક પ્રશ્નોના ઉત્તર આગળ ઉપર વિશેષ સાધન મળતાં વિચારાશે. આથી હાલ તુરત તે “ફારુકાવ્યો” વિષે કેટલીક બાબતને ઇસારે કરી અને આ કાવ્યોની. અકારાદિકમે યાદી રજુ કરી આ લેખ પૂર્ણ કરીશ,
For Private And Personal Use Only
