________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૮૧
અંક ૬ ].
આપણું “ફાગુ” કાવ્યો ૪. ૧૫ર પહેલાં પુરંદરકુમારચોપાઈ રચી છે. એઓ “વડ' ગ૭ના ભાદેવસૂરિને શિષ્ય થાય છે.
આ ફાગુની બબ્બે લીટીની પહેલી બે કડી અને છેલી ત્રણ કડી જૈન ગૂર્જર કવિઓ (ભા. ૩, ખંડ ૧, પૃ. ૮૧૫)માં અપાયેલી છે. આના અંતમાં જે “ધમાલિ' શખ છે તે લબ્ધિકૃત નેમિજિનકાગધમાલિનું તેમજ જૈન ગુર્જર કવિએ (મા. ૩, ખં. ૧, પૃ. ૭૪૫)માં નોંધાયેલ વિ. સં. ૧૬૪૪માંના આદ્રકુમારધમાલ, વિ. સં. ૧૬૩૮ના આષાઢભૂતિધમાલ, અને માલદેવે વિ. સં. ૧૬૫૯ પહેલાં રચેલ રાજુલ• નેમિનાથધમાલનું પણ સ્મરણ કરાવે છે.
જે. સા, સં. ઇ. (પૃ. ૬૧૩) પ્રમાણે આ માલદેવ અને જયવંતરિ એક જ તકમાં થયાં છે.
[૨૨] નેમિરાજુલફાગ : કર્તા મહિમામેર જૈન ગૂર્જર કવિઓ (ભા. ૩, ખં. , પૃ. ૯૬૫)માં આ ફાગ નોંધાયેલો છે. એની રચના વિ. સં. ૧૬૭૩ની આસપાસમાં “ખરતર” ગ૭ને સુખનિધાનના શિષ્ય મહિમામેરુએ કરી છે. આ ફામની પહેલી અને પંદરમી તેમજ સોળમી કડીઓ પૃ. ૯૬પ.. માં અપાયેલી છે એ જોતાં આ ફાગ ૬૫ કડીને નહિ, પણ ૧૬ કડીને હોવો જોઇએ.
[૨૩] શીલફાગ: કર્તા લબ્ધિરાજ ખરતરગચ્છના ધર્મ મેરુના શિષ્ય લબ્ધિરાજે નવહરમાં વિ. સં. ૧૬૭૬માં આ જાય રો છે. આનું કઈ અવતરણું જોવામાં આવ્યું નથી એટલે આ સ્થૂલભદ્ર વિષેનું કાવ્ય છે કે નેમિનાથને અંગેનું છે તે જાણવું બાકી રહે છે. વિશેષમાં જો એ નેમિનાથને અંગેનું કાવ્ય હોય તો શું નેમિજિનકાગધમાલિથી એ અભિન્ન છે કે કેમ?
[] નેમિનિફાગ: કર્તા ગુણવિજય તપગચ્છના કમલવિજયના સેવક અને વિદ્યાવિજયના શિષ્ય ગુણવિજયે વિ. સં. ૧૬૮૧માં ૫ કડીને આ ફાગ રમ્યો છે. એની પહેલી બે કડીઓ અને છેલ્લી પાંચ કડીઓ જૈન ગૂર્જર કવિએ (ભા. ૩, નં. ૧, પૃ. ૯૪૭)માં અપાયેલી છે.
રિ૫] “ભણવાડમંડન મહાવીરફાસ્તવન : કર્તા ગુણવિજય
વિ. સં. ૧૬૮૧માં નેમિજિનકાગ અને વિ. સં. ૧૬૮૩માં “વિજયસિંહસૂરિવિજયપ્રકાશરાસ રચનારા અને વિવાવિજયના શિષ્ય ગુણવિજયે “ફાગ ” રાગમાં બા સ્તવન રચ્યું છે. આ ચેયસી કડીનું સુંદર કાવ્ય છે. એની છેલ્લી કડી કળશરૂપ છે અને તે ચાર લીટીની છે, જ્યારે બાકીની બબે લીટીની છે. જૈન ગૂર્જર કવિઓ (ભા. ૭, નં. ૧, પૃ. ૯૫૦)માં પહેલી અને છેલ્લી ચાર ચાર કડીઓ અપાયેલી છે. આ કાવ્યને વિષય બંભણવાડના શણગારરૂપી મહાવીર સ્વામીના ચરિત્રનું નિરૂપણ છે.
[૨૬] નેમિફાગ કર્તા રાજહર્ષ આ ત્રીસ કડીને ફાગ છે, અને એ “ખરતરગચ્છના લલિતકીતિના શિષ્ય રાજ* રચ્યો છે. એની પહેલી અને છેલ્લી કડી જૈન ગૂર્જર કવિઓ (ભા. ૩, ખં, ૨, ૫. ૧૧૮૨)માં અપાયેલી છે. લલિતકીતિએ વિ. સં. ૧૯૭૯માં અગડદત્તમુનિરાસ રઓ છે. આ ફાગના કતી તે એમના જ શિષ્ય હોય એમ લાગે છે.
For Private And Personal Use Only