Book Title: Gyanamrut Kavyakunj
Author(s): Velchand Dhanjibhai Sanghvi
Publisher: Jain Atmanand Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022007/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strI AtmAnaMda jaina prathaws jJAnAmRta kAvyakuMja. yAne (zrI jJAnasAra-gadyapadyAtmaka anuvAda mULa sAthe.) anuvAdaka, saMghavI velacaMda dhanajIbhAi bhAvanagara * prasiddha kartA, zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara. vIra saMvata 2445. Atma saMvata 24. vikrama saMvata 1975. "dhI AnaMda prInTIMga presa" mAM zAha gulAbacaMda lallubhAie chApyuM. zrI AtmAnaMda prakAzanA grAhakone seLamI bheTa, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha jhaverabhAI bhAIcaMda ( bhAvanagara. ) janma saM. 1920 nA paMca saMda 1967 nA kArataka suda 13. zrAvaNa vadI /. a. tu, Prees-Bhavnagar. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samapaNu. 2 zAha jhaverabhAI bhAIcaMda. bhAvanagara, %E3% jemanuM hRdaya sarala, svabhAva zAMta ane mAyALu, che . gRhasthajIvana sAdu ane suvAsita ane zrAvaka tarIkenuM A ucca vartana anukaraNIya hatuM. jJAnadAna grahaNa karavAnI jevI tIvra abhilASA tevI te ApavAnI utkaTa icchA chevaTa sudhI temanI jAgRti hatI, tevA eka dhArmika svargavAsI purUSane A adhyAtmika graMtha arpaNa karIye chIye. prakAzaka, 222 332 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $ dara da kAja vika rUpathati. adhyAtma bhAvanA tarapha abhirUcI thavI te jIvanane uccamAM ucca AnaMdajanaka TAima che. jenA sAme AtmAnuM iSTa sthAna je makSa te meLavI zakAya che. Asa vAya. jene zAstranI vaheMcaNI cAra vibhAgamAM daSTigocara thAya che. 1 dravyAnuga. -gaNatAnuga. 3-caraNakaraNanuga. ane 4-kathAnuga. e cAra paikI A "jJAnAmRta kAvyakuMja" dravyAnuyoganA paTAmAM samAsa karI zakAze. saMtaramA zaikAmAM thayela zrImAna upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje jene zAstranA aneka graMtha lakhela che jemAM A jJAnasAra graMtha paNa che. A jJAnasAra graMtha kharekhara rIte dravyAnuyogane hovAthI tattvajJAnathI bharapUra che. eTaluM ja nahIM paNa adhyAtma svarUpanuM uttama bhAna karAve che. A graMthamAM judA judA batrIza viSayano samAveza karela che ane te dareka viSaya upara ATha ATha glaeNka lakhI te te viSayane bahuja spaSTa karela che, tethI pAka gaNune ghaNeja avabodha sAthe camatkArika lAge che eTaluM ja nahIM paraMtu temAM dAkhala karela Atmika bhAva tarapha vAcakane tvarita valaNa karAve che. vartamAna samayamAM dhArmika carcAnA nizcayamAM zAhidata tarIke vizeSe karI zrImAna upAdhyAyajInI kRtineja Azraya levAmAM Ave che, temAM paNa A jJAnasArane vizeSa upaga thato jaNAya che, A uparathI temanA graMtha keTalA upayogI che te saheje samajI zakAya tema che. A graMthanuM adhyayana karatA mane-pitAne eTale badhA vilAsa thata hato ke jenuM varNana karavuM azakya che. dhIme dhIme adhyayana karatA karatA kaMkAgra karavAnI IcchA jAgRta thaI ane tenI yathAvasare tRpti paNa thaI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krame krame A graMthanI vyAvRtti karatAM karatAM avAra navAra vizeSa anubhava hRdayagat prApta thato hato je svasaMvedya gaNAya. sadarahu graMthanA adhyayana pazcAta keTaleka vakhate kAvyakRti tarapha valaNa vRddhi pAmyuM ane tenA ge graMthamAM Avela batrIza aSTakapara judA judA rAga rAgaNamAM batrIza pade banAvavAnI jijJAsA thaI, prathama namunA tarike "zrI AtmAnaMda prakAza" mAsikamAM A graMthamAMthI avataraNa karela kaI kaI padane prakAzita karAvela te prasiddhimAM AvatA keTalAka pUjya muni mahArAjAo ane suhaMda mitroe A graMthanA dareka aSTapara padya racanA karI tenI AkhI buka bahAra pADavAnI sUcanA karela IcchA ane AdezanuM ekIkaraNa thatA mArA utsAhamAM vRddhi thaI ane kramazaH kAryanI zarUAta paNa karI kArya jaladI pUrNa karavA tivra IcachA hovA chatAM sAMsArika aneka upAdhionA vege dhAravA karatA ghaNuMja laMbANa thayela che, chatAM icachA phalavatI thayela joI hRdayamAM harSa thAya che. A jJAnasAra mULa graMtha saMskRtamAM lakhAyela che. tenA upara paNa TIkA che tevuM zravaNa gocara thayela che. tyArabAda zrImAna devacaMdrajI mahArAje jJAnamaMjarI nAmanI TIkA A graMtha upara lakhela che. tyArabAda hamaNAM vartamAnamAM ja zAntamUrti zrImAna vRddhicaMdrajI mahArAjanA pATadhara zrImAna panyAsajI zrI gaMbhIravijayajI gaNIe A graMtha para sarala TIkA lakhela che, jenuM gujarAtImAM bhASAntara dIpacaMda chaganalAla zAhe karela che. tyArabAda sanamitra munirAjazrI kapUravijayajI mahArAje mULa graMtha para rahasyArtha hitopadeza graMthanA bIjA bhAgamAM lakhela che. temaja dIpacaMda chaganalAla zAhanA bhASAtara uparathI koIka vidvAna mahAzaye marAThI bhASAmAM avataraNa karela che. mULa graMtha ane zrImAna panyAsa thI gaMbhIravijayajI gaNInI karela TIkAnA AdhAre A graMthano sAra-chAMyA rUpa anuvAda karela che. mULa saMskRtanA Azayane lakSamAM rAkhI Azaya vilupta na thAya tenA mATe banatI cIvaTa rAkhela che ke A graMthamAM padya racanA hevAthI ghaNAM sthaLe yathArtha avataraNa karavAmAM muzkelIo Avela che, chatAM graMthakAra bhagavAnanA Azayane samaja zaktinA pramANamAM grathana bahAra javA dIdhela nathI. vartamAna samayamAM saMskRtanA abhyAsake bahu ja alpa pramANamAM daSTi gocara thAya che, temaja gujarAtImAM thayela bhASAntara smRtimAM niraMtara rahevuM Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaThinatAvALu gaNAya; jethI jijJAsuone A graMthamAMnA pade kaMThAgra thavAmAM -karavAmAM anukuLatA vALA thaze ema dhArI mULa saMskRta aSTaka, tenA uparathI sAra rUpe avataraNa karela pada ane tenA gujarAtI sAdI bhASAmAM sArAMza e pramANe yojanA karI A jJAnanA sArabhUta jJAnasAra nAmane sArthaka karanAra graMthanuM jJAnAmRta kAvyakuMja rUpa avataraNa karI A graMthane mudrita karAvela che. A jJAnasAra saMskRta graMthanuM mane prathama adhyayana karAvanAra zrImAna mahuma vakIla mULacaMda nathubhAI je ke A sabhAnA prathama janma ApanAra hatA, te tathA temanA dehavilaya pazcAta mahUma zeTha jhaverabhAI bhAicaMda hatA, jeonA hRdayamAM jena philasaphInuM rahasya niraMtara pravAhita hatuM ane tethI ja teoe aneka AtmArtha prANIone pitAnA amUlya vakhatanA bhege jJAnadAna Apela che. huM paNa eka abhyAsaka hoI mane sadarahu graMthanuM AntaravRttithI adhyayana karAvI temAM rahela ucca rahasyanI mAhItI ApI upakata karela che. AvA udAra caritta upakAraka mahAna purUSone Ae temanI pAsethI ja meLavela mahAna prasAdI samAna jJAnasAranA avataraNarUpa "jJAnAmRta kAvyakuMja" rUpa suvAsita puSpa jana samAja samakSa bahAra mUkavA bhAgyazALI thayela chuM. jenA mATe tevaNa bane mahAzayano anta:karaNathI AbhAra mAnavAne A suMdarasuvarNa samAna vakhata hAtha dharI keTaleka aMze RNa mukta thAU chuM. A graMthanI yojanAmAM pretsAhana karanAra mArA zeTha zrImAna phatehacaMda jhaverabhAI tathA zrI jena AtmAnaMda sabhAnA sekreTarI zrImAna vallabhadAsa tribhuvanadAsa gAMdhI temaja mArA snehI dAmodaradAsa nAnajI mahetA ane zrI jena AtmAnaMda sabhA ( A graMtha mudrita karAvI AtmAnaMda prakAzanA grAhakene bheTa ApI prasiddhimAM mUkavA Apela paravAnagIthI ) ne hRdayathI upakAra mAnavAnI A uttama taka sArthaka karU chuM. huM pIMgaLa zAstrathI ajJAta chuM temaja jenazAstranuM tathA prakAre adhyayana karela nathI, vaLI vyavahArika kelavaNuM paNa joitI lIdhela nathI chatAM eka bALa ceSTArUpa A kRti karela che. uparokta kAraNathI jeke paMDita janone hAsyAspada te thazeja chatAM bahoLatAe aneka bhavya jIvone lAbhanuM kAraNa jANI Ae prayAsa uThAvela che. upaddaghAtamAM vartamAnamAM-graMthamAM rahela tatvanuM dahana karI rUparekhA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlekhavAnI paddhati jaNAya che paraMtu A graMtha jJAnanA dehanarUpa hevAthI graMtha sAdyate vAMcavA namra vijJapti che. bhASA sarala lakhavA mATe ghaNA prayatna karavAmAM Avela che. chatAM tathA prakAranI zabda racanA sivAye graMthanuM gauravapaNuM jaLavAI rahevAne asaddabhAva hovAthI temaja vyakti mAtrane dareka graMthanuM rahasya samajAyaja e pratibaMdha nahIM hovAthI vizeSa karI phakta A graMthanA adhikArI varga tenuM paThana pAThana karI Atmika bhAvanA tarapha prerAya e zubhecchA mukhyatve lakSabiMdumAM rAkhela che. kaThinatA mATe phuTa noTa lakhavA IcchA hatI chatAM saMgavazAta hAla tata to te IcchAtRpta thayela nathI paraMtu punaH AvRttine prasaMga prApta thaze te IcchAne amalamAM mUkavA prayatna karIzuM. A graMtha prasiddhimAM AvyA pachI je Adarane pAtra thaze to mAro prayAsa phalita thayele jANI, punaH zrImAna haribhadra sUrizvarajI kRta "aSTaka" para A graMthanI paddhati pramANe avataraNa karavA IcchA che, adhiSThAyaka deve te IcchA satvara purNa kare evI hRdayabhAvanA che. jena zailInuM yathArtha jJAna nahiM hovAthI athavA te mudrita depathI vA daSTipathI je kAMI AjJA viruddha lakhAela heya tenA mATe antaHkaraNathI kSamA yAcI atra viramuM chuM. OM zAntiH zAntiH zAni ! saM. 1975. Atma saM. 24. } zrAvaNa kRSNa aSTamI. anuvAdaka. velacaMda dhanajI saMghavI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A AbhAra. A graMthamATe prathama sucanA ApI temaja sAvaMta vAMcI javA mATe zrImAna munirAjazrI kapUravijayajI mahArAja ke jeo zrI pustaka lakhI, lekha ApI, ane upadeza dvArA jaina samAja upara niraMtara upakAra karI rahyA che, te kRpALu mahAtmAe je kRpA batAvI che te mATe teozrIne khAsa upakAra mAnavAmAM Ave che temaja, te sAthe sadarahu graMthamAM Arthika sahAya bhAvanagaravALA zAha jhaverabhAI bhAIcaMda temaja zAha dAmodaradAsa nAnajI vaNathalI vALAe ApI che; zAha jhaverabhAI bhAIcaMdanA suputra jJAnAbhilASi hovAthI AvA jJAna khAtAnA kAryane mATe teoe A sabhAne A bIjI vakhata sabhA uparanA temanA premane laIne sahAya ApI che, teTaluM ja nahi paraMtu tema karI potAnA pitAnA smaraNArthe jJAna dAna karI pitRbhakti paNa batAvI che. bIjA gRhastha zAha dAmodaradAsa nAnajIbhAIe pitAnA pUjya pitA zeTha nAnajIbhAI ke jeo hAlamAM svargavAsI thayela che, jemAM e pitAnI haiyAtimAM zrAvaka dharma egya kriyA jevI ke mA khamaNa, varasI tapa vagere tapasyA, tIrthayAtrA ane brahmacarya vrata grahaNa Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karela hatuM, temaja sAthe deva, gurU dharmanI pUrNa zraddhAvALA hAI eka dhArmika purUSa tarIke prakhyAta hatA. te dharma ratna purUSanA smaraNArthe temanA suputra ukta zeTha dAmodaradAse paNa A graMthamAM sahAya ApI temaNe paNa pitRbhakti batAvI che, jethI te sahAya ApanAra baMne gRhasthane AbhAra mAnavAmAM Ave che. A graMthane gadya padyAtmaka anuvAda karanAra saMghavI. velacaMda dhanajI jeo A sabhAnA eka sabhAsada ane jJAnAbhyAsI che, temaNe A graMthanuM adhyayana bahu manana pUrvaka kareluM che temaja temane kavitA banAvavAne prema hoI A anuvAda karI A graMtha A sabhAne prasiddha karavA Apyo che, je mATe teone paNa AbhAra mAnavAmAM Ave che. prakAzake. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ka - zrI rAjanAthe pAka jJAnAmRtakAvyakuMja. ( zrImadda yazovijyajIkRta "jJAnasAranA AdhAre) mAMgalya stuti. (zArdUlavikrIDita.) zrI zrIpAla narezanI vipadane chedI dIdhI zrIpadA, sAthe kuSTi taNA tame palamAM duHkhe vidAryA tadA e tAro mahimA suNa avanimAM he! siddhacaka pratye ArAdhu nija antare palapale arpo pazivazrI vi. 1 mAMgalya abhyarthanA. (vasaMtatilakA) snehe karUM namana huM gurUdevane jyAM, A "jJAnasAra thavA mati udghasI tyAM: thAje sahAyaka khare matimada jANI, bhavize parama atha diye sunANu. 1 lamI. 2 kaTIA. 3 chedyA. 4 vizva. 5 mela. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) jJAnAmRtakAvyakuMja. pUrNatASTakam . aiMdra zrIsukhamagnena lIlAlagnamivAkhilam sacidAnaMdapUrNena pUrNa jagadavekSyate // 1 // pUrNatA yA paropAdheH sA yAcitakamaMDanaM yA tu svAbhAvikI saiva jAtyaratnavibhAnibhA // 2 // avAstava vikalpaiH syAt pUrNatAbdherivormibhiH / pUrNAnaMdastu bhagavAMstimitodadhisannibhaH // 3 // jAgarti jJAnadRSTiceta tRSNAkRSNA'hi jAMgulI / pUrNAnaMdasya tatkisyAnyavRzcika vedanA // 4 // pUryante yena kRpaNAstadupekSaiva pUrNatA / pUrNAnaMdasudhA snigdhA dRSTireSAmanISiNAm // 5 // apUrNaH pUrNatAmeti pUryamANastu hIyate / pUrNAnaMdasvAbhAvo'yaM jagadadbhutadAyakaH // 6 // parasvatvakRtonmAthA bhUnAthA nyUnatekSiNaH svasvatvasukhapUrNasya nyUnatA na harerapi // 7 // kRSNe pakSe parikSINe zukle ca samudaMcati dyotate sakalAdhyakSA pUrNAnaMdavidhoH kalA // 8 // pUrNa svarUpa vicAra pa4-1. ( nizAnI uDAtA reme yAsa. ) bhAva jathya pUraNa pAme re, tava pragaTe Atama rUpa eMdra zrI sukhamAM pUrNa che te, saccidAnaMda sameta; dekhe pUrNa A lAkame pyAre, lIlA lagna bhaveta para upAdhI kRta pUrNa tA, cAcita bhUSaNa jAna jAtya ratnanA teja sama pyAre, Atmika pUrNatA mAna. lAva. 1 bhAva. ra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrNatASTakama. udadhi UMvata pUrNatA, eha vikalpika vAstivika sthira sidhu che pyAre, pUrNAnaMda bhagavAna. bhAva. 3 AzA sapane jaMgulI sama, zAnadRSTi jaba thAya; dinatA sama vivedanA pyAre, pUrNa purUSane zuM thAya! bhAva. 4 kRpaNa mAnya je pUrNatA, eha upekSita jAna; daSTi pUrNa purUSanI pyAre snigdha abhiya samAna. bhAva. 5 apUrNa pAme pUrNatA, pUrNa mAna hIna thAya; pUrNAnaMda svabhAva e pyAre, jaga Azcaya jaNAya. bhAva. 6 pudagala bhAva mehAMdha che te narapati pekhe jUna; nahi nyUnadrathI pyAre, svAbhAvika sukha pUrNa. bhAva. 7 kRSNa pakSane kSaya thatAM, zuklanA udayanI mAMya; savabhAva pragaTa pUrNAtama, he caMdravata tyAMya bhAva. 8 1 sArAMza-pUrNatA eTale zuM te A pahelA padane viSaya che. jyAre tathA prakAranA bhAvanI pUrNatA thAya che tyAre AtmasvarUpa pragaTa thAya che. AtmAnI jJAnAdi lakSmIthI je pUrNa che. temaja sacita ane AnaMde karI yukta che te A sakala lekane lIlA (svaguNa vilAsakriDA) mAM Asakta hoya tema pUrNa dekhe che. 1 para upAdhIthI thayelI (manoelI) pUrNatA mAgI lAvelA AbhUSaNa samAna che ane Atmika pUrNatA jAtyavaMta ratnanA teja sadaza abhinna che. jemAM samudranI pUrNatA tenA kAMThe uchaLatA kallolathI mAnavI te avAstavika che, tema vikalavaDe manAelI pUrNatA vAstavika nathI. kharI rIte tapAsatAM pUrNAnaMda rUpa bhagavAna nizcala samudra samAna che. 2-3. AzA rUpI sapane vaza karavAne jAMgulImaMtra samAna evI jJAnadaSTi je pUrNa purUSane prApta thAya tene dInatA rUpa vIMchInI vedanA zuM hoya? nahiMja. 4. kRpaNu purUSathI manAelI pUrNatA tyAga karavA yaMgya che. pUrNa purUSanI daSTi amRtathI snigdha banelI hoya che. 5 . Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) jJAnAmRtakAvyakuMja. apUrNa hoya te pUrNatAne pAme che, paNa pudgalabhAvathI pUrNa che te ghaTatuM jAya che. A pUrNAnaMdane svabhAva jagatamAM Azcarya utpanna kare che. da. - pudagalabhAvamAM mehAMdha banelA cakavatio pate pitAne nyUna dekhe che ane svabhAvasukhathI pUrNa che tene deveMdrathI nyUnatA nathI. 7. . 1556-(pane! bhithyAtvalA) no nAza thAtai mane zukalapakSa (jIvane samyakSAva) ne udaya thatAM (keme karI) sarva bhAvane pratyakSa karate pUrNAtmA nirmaLa caMdravat zobhe che. 8. (2) magnatASTakam . pratyAhUtyeMdriyavyUhaM samAdhAya mano nijam dadhacinmAtravizrAMti magna ityabhidhIyate // 1 // yasya jJAnasudhAsiMdhau parabrahmaNi manatA viSayAMtarasaMcArastasya hAlAhalopamaH // 2 // svabhAvasukhamanasya jagattatvAvalokinaH kartRtvaM nAnyabhAvAnAM sAkSitvamavaziSyate // 3 // parabrahmaNi magnasya zlathA paulikI kathA kvAmI cAmIkaronmAdAH sphArA dArAdarAH kva ca // 4 // tejolezyA vivRddhi ryA sAdhoH paryAyavRddhitaH bhASitA bhagavatyAdau setthaMbhUtasya yujyate // 5 // jJAnamagnasya yacchama tadvaktuM naiva zakyate nopameyaM priyAzleSai nApi tacaMdanadravaiH // 6 // zamazaityapuSo yasya vibhuSo'pi mahAkathA kiM stumo jJAnapIyUSe tatra sarvAMgamagnatA // 7 // yasya dRSTiH kRpAdRSTi giraH zamasudhAkiraH .. tasmai namaH zubhajJAnadhyAnamagnAya yogine.||8|| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magnatASTakama (5) manuM svarUpa, pada 2 (rAga-dhanAzrI.) ' * magnatA bhAva samAna, jagamAM magnatA bhAva samAna; sAdhana nahiM ke jAna, jagamAM magnatA - iMdriya gaNa aTakAvIne re, karI nija mana zAnta; magna purUSa cAhe sadAe, prahi jJAna ane kAna. je parabrahmathI magna hamezAM, jJAnAmRta rasapUra; e sabhAvathI viramavuM te, jhera haLAhaLa pUre. jagamAM. 2 svabhAva sukhamAM magna purUSa te dekhe jagata svarUpa; anyabhAvakRta nAMhi bane e, sAkSAta re anUpa. jagamAM. 3 parabrahmanA sukhamAMhi rasika te, pudagala bhAve virakta; jara madamasta jerU taNe re, AdarabhAva ke atra. jagamAM. 4 vRddhi jaba paryAya banI, pragaTe te teja svarUpa bhAMkhya zrI bhagavatijI age, magna purUSanuM e rU5. jagamAM. pa pAna magnanA sukhane re, gaNavA zakti na hoya; cadanarasa caturAgamana e, upamA ghaTe na keya. jagamAM. 6 zama sukha piSaka biMdunI jyAM mahAna kathA kahevAya; jJAnAmRta sarvaganI e, ratavanA diya na thAya. jagamAM. 7 daSTi kRpAnI vRSTija jANuM, vANI che abhUtapUra; jJAna dhyAna matta gIne re, vaMdanathI bhaya cUra. jagamAM. 8 - 2 sArAMza--(AtmasvarUpa prApta karavAmAM) magna eTale taddarUpa thavuM. evI bhAvanA samAna A jagatamAM anya kaI sAdhana nathI. magna purUSa niraMtara IdrinA samuhane pitAnA kabajAmAM rAkhe che temaja mananI nizcalatA meLavI phakta jJAna grahaNa karavAmAM udyamI hoya che. 1. jJAnarUpI amRtanA rasanA pUra samAna parabrahma-mokSa tenA viSe je purUSa niraMtara magna che tene te uttama bhAvathI pAchuM haThavuM te haLAhaLa jhera samAna che. 2. svabhAva sukhamAM je purUSa magna che te A jaganI vicitratA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRta kAvyakuMja. nIhALI A cAvA gilabhAvane pote kartA banatuM nathI. mAtra sAkSIpaNe rahe che. 3. - pudgalabhAvanI jene Asakti nathI ane parabrA je mikSa tenA sukhamAMja rasikatA che tene suvarNAdi saMpatti athavA te madathI unmatta thayela strIne Adara satkAra te zuM hisAbamAM? arthAt kAMIja nahiM. 4. jema jema cAritranA paryAya-taddarUpa ganI vizeSatA thatI jAya che tema tema AtmasvarUpanuM teja pragaTa thAya che. A bInA zrI bhagavatijI nAmanA mahAna sUtramAM magna purUSanA adhikAra prasaMge varNavela che. 5. jJAnamAM tadarUpa thayelA purUSanA sukhanI gaNatrI karavAnI zakti nathI. kAraNu bAvanAcaMdananA rasanI temaja manohara strI samAgamanI upamA tene ghaTI zakatI nathI. 6. samabhAvanAthI utpanna thatA sukhane puSTa karanAra eka bindunuM jyAM mahAna vyAkhyAna thAya che te sarvAge jJAnAmRtanI stavanA kevI rIte thAya? arthAt naja thAya. 7. jemanI daSTi kRpAnI vRSTirUpa che ane vANuM amRtanA samUhanuM siMcana karI rahela che tevA jJAna ane dhyAnamAM magna thayelA mahAna - gIrAjane vaMdana-namaskArAdi karavAthI tamAma bhaya naSTa thaI jAya che. 8. (3) sthiratASTakam . vatsa kiM caMcalasvAMto bhrAMtvA bhrAMtvA viSIdasi nidhi svasannidhAveva sthiratA darzayiSyati // 1 // jJAnadugdhaM vinazyeta lomavikSobhakUrcakaiH . AmladravyAdivA'sthairyAditi matvA sthiro bhava // 2 // asthire hRdaye citrA vADanetrAkAragopanA / puMzcalyA iva kalyANakAriNI na prakIrtitA // 3 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~ ~ **,* * * * * 11/1/ - - sthiratASTakama. (7) aMtargataM mahAzalyamasthairya yadi noddhRtam .. kriyauSadhasya ko doSastadA guNamayacchataH // 4 // sthiratA vAGmanaHkAyairyeSAmaMgAMgitAM gatA yoginaH samazIlAste grAme'raNye divA nizi // 5 // sthairyaratnamadIpazceddImA saMkalpadIpajaiH / tadvikalpairalaM dhUmairalaM dhUmaistathAzravaiH // 6 // udIrayiSyasi svAMtAdasthairyapavanaM yadi samAdharmameghasya ghaTA vighaTayiSyasi // 7 // cAritraM sthiratArUpamataH siddheSvapISyate yataMtAM yatayo'vazyamasyA eva prasiddhaye // 8 // sthiratA svarUpa pada 3 . ( pritaDI baMdhANI re ajita jinaMda zuM-e cAla.) zA mATe mama mitra kare tu viSAdane, caMcala cittathI bhramaNa karI bhava mAMhya je.. sukhadAI saMpatti taNA bhaMDArane, dekhADe sthiratA nija hRdayanI mAMhya jo.....zA mATe1 palaTe payasa svabhAva te taka sagathI. jJAna payasa palaTe jyAM caMcala bhAva : lAbha vikSebha kUcA pragaTe te vegathI, eha vicArI tyAga karo ta6 bhAva jo.....zA mATe. 2 vidha vidha bhAve vANuM netra AkAranuM, caMcaLa hRdaye gopana karma karAya che: puzcalI sama eha kiyA karanAranuM, hita kadi nava thAe A bhava mAMya je...... mATe. 3 caMcalatA sama zalya mahA antara viSe, unmelana kadi tenuM te na karAya che. auSadharUpa kriyAe guNa pragaTe nahiM, doSa na gaNa eha kiyAne tyAMya je zA mATe. 4 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) jJAnAmRtakAvyakuMja. te cagInA mo aMgenI mAMhya che, mana vaca kArya vaDe sthiratA vyApela je rAta divasa ke grAma araNya hoya che, zama zIla bhAve te jagamAM vyApela jo...... zA mATe. 5 pragaTe jJAna pradIpa jyAM sthiratA bhAvane, Atma prakAzaka eha gaNe anukula je, chAMDe vikalpika Azraya bhAvi dIpane * * dhUma kaSAyaka, eha gaNe pratikUla je...... zA mATe. 6 preriza mitra kadi je tuM nija cittathI, caMcaLatA.35 vAyu ati viparIta : dharma samAdhi samAna ghaTA je meghanI, vikherI nAMkhe e jANa khacita .zA mATe. 7 siddha gatinI mAhe paNa jyAM hoya che, sthiratA rUpa cAritra dhama sadAya je; te meLavavA yatna kare yati saha, jenA vege saheje zIva sukha thAya che......zA mATe. 8 3 sArAMza--he mitra? caMcala citta vaDe A bhavarUpa aTavInI aMdara paribhramaNa karatA karatA tuM zA mATe khedane pAme che. sukhane ApanAra saMpattinA khajAnAne sthiratA pitAnA hadayamAM ja dekhADaze. 1. chAzanA saMyogathI dudhane svabhAva jema badalAI jAya che tema caMcalatA-asthiratA vaDe jJAna rUpa dudha palaTAI jaI lebha-vikSebha rUpa kUcA temAM pragaTAve che mATe vicAra pUrvaka te caMcalatAne tyAga kare yogya che. 2. ' bAhyathI satIpaNane dekhAva karanAra ane aMdarathI jAra karma karanAra strIne jema satItvane dekhAva hitakara nathI tema hRdayagata caMcalatA hovA chatAM vividha prakAre vANuM netra ane aMga ceSTAnuM chupAvavuM A bhava athavA te harakeI bhavamAM Atmahita karanAra nathI. 3. - antarane viSe rahela caMcalatA rUpa zalyanuM umUlana karavAmAM na Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAikama. (9) " Ave ane tethI auSadharUpa kriyAthI tathA prakArane guNa prApta na thAya te temAM kiyAne deSa gaNavAne nathI, paNa caMcalatAne ja gaNu. 4 je mahAna yogInA sarva aMgamAM mana vacana ane kAyA vaDe sthiratA vyApta thayela che, tene rAtri yA divasa temaja grAma vA aradhyamAM sarva sthaLe samazIlapaNuM hoya che. 5 jyAM sthiratA bhAva vaDe jJAnarUpa prakAzamAna dIpaka pragaTe che te AtmasvarUpa pragaTa karavAmAM anukuLa che ane tethI vikalparUpa Azrava bhAvI dIpaka kharekhara pratikULa hevAthI kaSAyarUpa dhumADA utpanna kare che mATe te tyAga karavA ye che. 6 he mitra! je kadi caMcalatArUpa viparIta pavanane tArA hadayathI skurAyamAna karIza te dharma samAdhI samAna meghanI jAmelI ghaTA ane vazya vikherAI jAze. 7 sthiratA rUpa cAritra dharma siddhanA jIvanamAM paNa niraMtara manAyela che. mATe he munivaro te (sthiratA) prApta karavA mATe prayatnazIla thAo. jenA prabhAvathI mekSa sukha saheje prApta thAze. 8 ( 4 ) roNAda. ahaM mameti maMtro'yaM mohasya jagadAdhyakRt . ayamevahi nabpUrvaH pratimaMtro'pimohajit / 1 // . zuddhAtmadravyamevAhaM zuddhajJAnaM guNo mama nAnyo'haM na mamAnye cetyadomohAstramulvaNam // 2 // yonamuhyati lagneSu bhAveSvaudayikAdiSu AkAzamiva paMkena nAsau pApena lipyate // 3 // pazyanneva paradravyanATakaM pratipATakam bhavacakrapurastho'pi nAmUDhaH parikhidyate // 4 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '(10) jJAnAmRtakAvyakuMja. vikalpacaSakairAtmA pItamohAsavo hyayam bhavoccatAlamuttAla prapaMcamadhitiSThati // 5 // nirmalasphaTikasyeva sahajarUpamAtmanaH / adhyastopAdhisaMbaMdho jaDastatra vimuhyati // 6 // anAropasukhaM mohatyAgAdanubhavannapi AropapriyalokeSu vaktumAzcaryavAn bhavet // 7 // yazciddarpaNavinyastasamastAcAracArudhIH kanAmasaparadravye'nupayoginimuhyati // 8 // meha svarUpa pada. 4 (lAvaNI.) huM" ane "mArUe maMtra mehane de, je vaDe jata A adha prabalatA pekhe; paNa dhare e maMtranI Age na kAraja choTe, che pratimaMtra e moha chatavA meTa. zuddhAtma dravya te jANu are huM pote, jJAnAdi zuddhaja guNa mAharA heta; huM nathI anyane anya nathI ke mAruM, e meha vidAraNu zastra anupama dhArUM. badaya Adi kama sabala pragaTe jyAM, mehAya nahiM kadi dhIra prabela varte tyAM; cuM pAka lepathI bema kadi na pAe, tyuM pApa deSathI eha kadi na phasAe. dekhe para are nATyanI racanA, nyuM pAtra batAve vidhavidha veSe ghaTanA evA bhava cakra samIpa rahI je prANI, khedAya nahi te jANa jJAna guNakhANI. saMkalpa vikalpika pAtra meha mada kerUM, te vaDe karIne pAna mehasava keruM; Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehATakama. bhava bhramaNa akhADe rame kepha vaza mAte, kla bheda prapa kare rahI e tyAM te. svAbhAvika Atma svarUpa kahuM huM have te, sphaTika ratna sama zuddha svarUpI e te; lAgI nija kama mAna raMga upAdhI, muMjhAya dekhI ajJAta rahe asamAdhI jANuM e moha svarUpa tyAgI ghara Ave, Aropa vinAnA anubhava sukhane pAve; Arepita sukha che priya e jananI pAse, varNavatA te Azcarya hRdayamAM bhAse. alaukika jJAna mahAna Ariso che jyAM, ' vinyasta ryo AcAra buddhi vaDe tyAM nirUpayegI para paratve jene, jijJAsA naSTaja banI namana che tene 4 sArAMza-(he mekSAbhilASI prANIo tamo) "" ane "mAruM" e maharAjAnA mahAna maMtrane dekho. jenA prabalapaNuthI AkhuM jagata aMdha banI gayuM che. chatAM je e mahAna maMtranI agADI phakta "na" (na huM-na mArUM) lagADI joze te te meharAjAnA maMtrane jItavA mATe sAme maMtra che. 1 zuddha Atmadravya teja huM pote chuM ane jJAna darzanAdi zuddha guNo te phakta mAharA che ane tethI huM keI anya (AtmAthI Itara vastu) ne nathI temaja anya koI mAharUM nathI (A jAtane nizcaya) te mehane nAza karanAra upamArahita zastra che. 2 baMdha, udaya, udIraNuM e Adi karmabhAva atizayapaNe udayamAM AvI tene tikSaNa anubhava karAve chatAM je dhairyatAvaMta mahAna purUSa temAM muMjhAya nahiM te AkAza jema kAdavathI lepAtuM nathI tema pApa deSathI koI divasa phasAI jAtA nathI. 3 vividha vezanI ghaTanA vaDe pAtra jema nATakanI racanA batAve che tevIja rIte paradravya pudgala dravyanI racanA che ema mAnI evA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) jJAnAmRtakAvyakuM ja. bhavacakanI najIka rahetA chatAM je khedane pAmatA nathI te mahAna purUSa jJAna guNane khajAno che. 4 saMkalpa vikalpa rUpa meha madanA pAtra vaDe mahAsava=mehamadirAnuM jeNe pAna karyuM che ane te kephanAM parAdhInapaNathI madonmatta banI A bhava bramaNa rUpa akhADAmAM ramate aneka jAtanA chaLabheda ane prapaMce kare che. pa svAbhAvika rIte AtmAnuM svarUpa sphaTika ratnanI jema vizuddha hoya che paNa tene karma rUpa raMgane saMbaMdha thavAthI vicitrapaNe dekhAya che ane tethI ajJAna manuSya ajJAna heI muMjhAIne asvastha rahyA kare che. da. e rIte mehanuM svarUpa samajIne tene tyAga karI AtmasvarUpa tarapha lakSa ApatA Arepa-vinAnA sAcA sukhane anubhava meLave che ane te bhavyAtmA Arepita=kSaNika sukhanA abhilASIo pAse tenuM dhyAna karavAmAM Azcarya mAne che. 7 alaikika jJAna rUpa mahAna ArisAmAM pitAnA sa6 AcAre. buddhi vaDe pratibiMbita karyA che. ane upayoga rahita evA pugala dro paratvenI lAlasA jenI naSTa thayela che te mahAnagIne meTA namaskAra ho. 8 " jJAnAm. majjatyajJaH kilAjJAne viSTAyAmiva zUkaraH jJAnI nimajjati jJAne marAla iva mAnase // 1 // nirvANapadamapyekaM bhAvyate yanmuhurmuhuH tadevajJAnamutkRSTaM nidho nAsti bhUyasA // 2 // svabhAvalAbhasaMskArakAraNaM jJAnamiSyate / dhyAMdhyamAtramatastvanyattathA coktaMmahAtmanA // 3 // 1 pAThAMtare mANe. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnASTakam . . vAdAMzcamativAdAMzca vadato'nizcitAMstathA / . tatvAMtanaivagacchanti tilapIlakavadgatau // 4 // svadravyaguNaparyAyacaryA varyA parAnyathA tirAbhisaMjhiSTiAnasthitine .. !! asticedaMthibhidjJAnaM kiMcitraistaMtrayaMtraNaiH / pradIpAH kvopayujyante tamoghnIdRSTirevacet // 6 // mithyAtvazailapakSacchid jJAnadaMbholizobhitaH.... nirbhayaH zakravadyogI naMdatyAnaMdanaMdane // 7 // ..... pIyUSamasamudrotyaM rasAyanamanauSadham ananyApekSamaizvaryaM jJAnamAhurmanISiNaH // 8 // jJAna svarUpa pada 5, (gajhala.) be ajJAnI ajJAne, zukara kyuM gaMdakI mAMhi; magana - mAnase hasA, cuM jJAnI jJAnanI mAMhi. 1 yadi nirvANa padanI jyAM, aharniza bhAvanA pragaTe; pachI tyAM anya zAstronI apekSAo sadA vighaTe. 2 svabhAvika lAbhanA mATe, bane e jJAnane IcchI; itajo je adha buddhine kare e jJAnIne pRthvI. 3 agocara vastunA mATe, vade vivAda je belI; lahe nA pAra vastune, juo e tailIne belI. 4 . ramaNa svadravya guNamAMhi, vibhAve rame nahiM; banIe Atma saMtuSTi, kharI e jJAnanI muSTi. 5 samaja yadi graMthI bhedInI, paDe pachI anyanuM zuM kAma; bhedaka tama daSTi pAme te, dIpaka graha pachI ke kAma 6 giri mithyAtvanA ge, vichede jJAna vijethI; kare AnaMda naMdanamAM, muni suravara samAnethI. 7 ami mana vinA darIe, vinA oSadha rasAyana e; prabhUtAbina apekSAe, name bhavijJAna iSTaja e. 8 , Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) jJAnAmRta kAvyakuMja. 5 sArAMza-zukara-bhUMDa jema gaMdakI-viSTAmAM nimagna rahe che tema ajJAnIo ajJAnamAM DUbI rahe che tevI ja rIte mAnasarovaranI aMdara haMsanI jemajJAnI purUSa jJAna dhyAnAdikamAMja layalIna hoya che. 1 je nirvANapada je mikSa te melavavAnI ja bhAvanA aharniza banI rahetI hoya te pachI tyAM anya zAstronA paThana pAThanAdikanI apekSAo rahetI nathI. 2 svAbhAvika=Atmika lAbha je vaDe thAya evA jJAnanI ja IcchA karavI ane je buddhine aMdha kare te jJAnI mahAtmAone pUchI-khalAsa meLavI tene tyAga kare ucita che. 3 - agocara iMdriyanA viSayanI bahAranI je je vastuo che tenA mATe vivAda karanAra vastudharmanA kharA svarUpane meLavI zaktA nathI. jema ghIne baLada ghaNAM AMTA pharate chatAM jyAre tyAM sthita thayela dekhAya che tema. 4 sva eTale pitAnA AtmAnA dravya guNa paryAyAdinA viSe jenI niraMtara ramaNatA che ane vibhAva je pugalika bhAvo temAM jene A sakti nathI teja AtmA saMtuSTi gaNAya che. ane te ja kharekhara jJAnI mahAtmAonI sAcI muSTi che. pa AtmAnI sAthe karmanuM baMdhana thAvu tadarUpa je gAMTha tene bheda nAza karavAnI samajaNa suprApya thAya te pachI anya vastunuM zuM kAma hoya? aMdhakArane nAza karanAra evI jJAna cakSu prApta thayA pachI dIpakanI AvazyakatA rahetI ja nathI. 6 nimahArAjane iMdranI sAthe sarakhAmaNuM karatA mULa graMthakAra bhagavAna kahe che ke jeNe-je munidra jJAna rUpa vajA vaDe mithyAtva rUpa parvatanA zikhare teDI nAMkhyA che, ane AnaMda karavAnuM sthAna je naMdanavana temAM vilAsa kare che. 7 jJAnanuM mAhAbhya varNavatA-graMthakAra AgaLa vadhI kahe che ke jJAna te kharekhara samudranuM maMthana karyA vinAnuM amRta che. rasAyaNa vinAnuM (hitakara ) auSadha che. ane keI paNa prakAranI apekSA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zamATa. wwwwwwwwwwww rahita prabhutA che; mATe he bhavya purUSa tame te jJAnane vAraMvAra namaskAra karo. 8 ' (6) zamASTakam . vikalpaviSayottIrNaH svabhAvAlaMbanaH sadA jJAnasya paripAkoyaH saHzamaH parikIrtitaH // 1 // anicchan karmavaiSamyaM brahmAMzena samaM jagat AtmAmedena yaH pazyedasau zivaM gamI zamI // 2 // ArurukSurmuniryogaM zrayedvAhyakriyAmapi yogArUDhaH zamAdeva shuddhytyNtrgtkriyH||3|| dhyAnadRSTerdayAnadyAH zamapUre prasarpati vikAratIravRkSANAM mUlAdunmUlanaM bhavet // 4 // jJAnadhyAnatapaHzIlasamyaktvasahito 'pyaho tanAmotiguNaMsAdhurya prAmoti shmaanvitH||5|| svayaMbhUramaNaspaddhi vardhiSNu samatArasaH muniryenopamIyeta ko'pinAsaucarAcare // 6 // zamasUktasudhAsiktaM yeSAM naktaM dina manaH kadApi te na dadyante rAgoragaviSormibhiH // 7 // garjadjJAnagajottuMgA rNgdhyaanturNgmaaH| jayanti munirAjasya zamasAmrAjyasaMpadaH // 8 // zamalAva svarUpa pada 6. (nAya se 103 madha chu|yo- 2 // 1.) . zama guNa sama nahiM kei, A jagamAM zAmapAra utAre bhava seI A jagamAM zAma Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRta kAvyaja. vihipaka viSayane dUra karIne, grahaNa svabhAvadazAnuM; jJAna taNe paripAka kahe e, munivara zama samajAnuM. A0 1 karma viSamatAne nahiM Iche, brahmAMze sama dekhe; abhedapaNe Atama jaga jAne se zamI zivapura pekhe. A0 2 ga Icchaka muni janane pahelAM, bAhya kiyA hitakara che; antaragata kriyaArUDha yegI, zamathI zuddha bane che. A. 3 dhyAnanI dhAra nadI karUNAmAM, zama pUrane jaba prasare; tIra upara thita vRkSa vikArI, unmelana karI ghare. A. 4 jJAna dhyAna tapa zIla sahita je samaktivata na sAdhe; te guNa a5 samayanI mAMhi, zamI zamabhAve ArAdhe. A. 5 zama rasa vRddhi lAhI muni karatAM, heDa yaMbhU ramaNanI; carAcara jagamAM sarakhApaNunI, upamAM na ghaTe upeyanI. A. 6 zama vacanAmRta dravatA jenuM, rAta dIvasa mana bhInuM; rAgarUpa ahine viSanI tyAM, umae kaleza na lInuM. A 7 pAna rUpa gaja gajanA karatA, dhyAna turaMga raMgIlA; zama sAmrAjya e saMpadA pAmI, munivare ja varamAlA. A. 8 6 sArAMza -A jagamAM saMsAra pAra pamADanAra zama guNa samAna anya kaI vastu nathI mATe vikalpika vivone dUra karI svabhAva dazAnuM grahaNa karavuM teja jJAnanI paripakvatA che ane tene ja jJAnI purUSae zama e zabdavaDe prarUpela che. 1 karmanI viSamatAne nahiM Icchate prANI mAtrane brahmAMze karI sarakhA dekhe che tethI AkhuM jagata AtmabhAve abheda rUpa che ema jANe che. ane te jANanAra zamI mekSa meLavI zake che. 2 ganA Icchaka munine prathama bAhya kriyA hitakara che. ane - gArUDha che te te antaragata kriyA vaDe zama bhAvathIja vizuddhabane che. 3 dhyAnarUpa jaLane pravAha karUNa rUpa nadImAM zamatA rUpa pUrane prasAraze tyAre ukta nadInA kAMThe rahelA vikArarUpa vRkSane unmelana karI ghasaDI jaze. 4 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IdriyajayASTama. (17) jJAna dhyAna tapa ane zIla teNe karI yukta eve samyakatvazIla purUSa je guNane nathI meLavI zako te guNane ghaNAja alpa samayamAM zamI purUSa prApta karI zake che. zamabhAvarUpa rasanI vRddhi thatA munie svayaMbhUramaNa samudranI heDa kare che, sarakhAmaNuM-mukAbalo karatAM A carAcara jagatamAM upayanI upamAne ghaTe tevI kaI vastu nathI. zama vacanAmRtavaDe jenuM hadaya rAtri divasa Adra rahe che tene rAgarUpa sarpanA viSanI urmi kaleza pamADavAne samartha nathI. jJAnarUpa garjanA karatA hastIo ane dhyAnarUpa raMgIlA azvoe karI yukta zama sAmrAjyane meLavI muni jayavaramALA prAta 42 che. iMdriyajayASTakam vibhaSi yadi saMsArAnmokSamAptiM ca kAMkSasi tadeMdriyajayaM kartuM sphoraya sphArapauruSam // 1 // . vRddhAstRSNAjalApUrNe rAlavAlaiH kilaMdriyaiH mUmitucchAM yacchanti vikAraviSapAdapAH // 2 // saritsahasraduHpUrasamudrodarasodaraH / tRptimAneMdriyagrAmo bhava tRpto'ntarAtmanA // 3 // AtmAnaM viSayaiH pAzai bhaMvavAsaparAGmukham / iMdriyANi nivananti moharAjasya kiMkarAH // 4 // girimRtsnAM dhanaM pazvana dhAvatIMdriyamohitaH anAdinidhanaMjJAnaM dhanaMpAdhaM na pazyati // 5 // puraH puraH sphuratRSNA mRgatRSNAnukAriSu... " iMdriyArtheSu ghAvanti tyasvA jJAnAmRtaM jaDAH // 6 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) jJAnAmRtakAvyakuMja. pataMga,gamInebhasAraMgA yAnti durdazAma ekaikeMdriyadoSAce iSTaistaiH kinapaMcabhiH // 7 // vivekadvipahayoH samAdhidhanataskaraiH iMdriyairnajitoyo'saudhIrANAM dhurigaNyate // 8 // iMdriya jaya svarUpa, pada-7, (lalanAnI dezI.) bI yadi saMsArathI, mekSitaNa abhilASa; lalanA. iMdriya jaya karavA bhaNI, kerava nija baLa khAsa. lalanA bIve. 1 tRSNarUpI jala siMcatA, iMdriya kayArAnI mAhi; lalanA vRkSa vikArI viSavRddhinA phaLa kare mUti tyAMhi. lalanA bIve. 2 sarita sahastrathI pUre, duSkara samudra samAna; lalanA iMdriya gaNa ataja sadA, antara tRpti pichAna. lalanATa parADabhukha bhava vAsathI, tene viSayarUpa pAze lalanA bAMdhe meha madhu kikare, iMdriya sukha abhilASe. lalanA bIve 4 tejama rI giripara suNI, dhAve iMdriyAsakta; lalanA pAse rahyuM jJAna dravya te, dekhe nahi bhava rakta. lalanA bIve. 5 sphare tRSNa ghaDI ghaDI ghaTamAM, mRga tRSNanI samAna; lalanA. grahavA tajI jJAna piyUSane, deDe mUrakhanAdAna. lalanA bIve. 6 pataga bhaMga mIna sAraMgA, gAjataNuM durdazA dekha; lalanA ekeka iMdriyane vaza thakI, paMcane vazanI vilekha. lalanA bIve. 7 viveka dvipane siMha che, samAdhi dhanane che cAra lalanA iMdriya vaDe je na jitAyelA,dhIra purUSamAM cakere. lalanA0 bI8 - 7 sAra-he! bhrAta ! je tuM A saMsAra thakI bIka rAkhatA ane mekSa prAptinI IcchA thatI hoya te iMdri para jaya meLavavA mATe tArAmAM jeTaluM Atmika baLa raheluM hoya tene saMpUrNa rIte pherava. 1 A saMsAra ke che? iMdriya rUpa kyArAmAM tRSNarUpa jaLanuM siMcana vikAra rUpa viSavRkSanA phaLane utpanna karI tenuM AsvAdana karAvI mUchita banAve che. 2 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdriyajayASTakam. 19 ) hajAro nadIonA pravAhanuM Agamana chatAM samudra jema purAtA nathI pUrNa thAtA nathI, tema iMdriyAnA samuha paNa nira Mtara atRptaja rahe che. mATe he bhavya ! tu Antara tRptinI pIchAna kara. 3 bhavavAsathI parAGamukha thayelAne paNa iMdriyAjanita sukhanI abhilASAvaDe viSayarUpa pAzathI mAharAjAnA kikarI bAMdhI rAkhe che. 4 amuka vikaTa parvatamAM teja matarI sAnAnI mATI maLI zakazeA bInA sAMbhaLavAnI sAtheja iMdriyAsakta prANI tene grahaNa karavA mATe te tarapha aneka zArIrika kaSTa sahana karatA chatA doDe che, paNa te bhavarakta prANI potAnI pAse rahela je jJAnAdi dravyanA khajAnA tene joI zakatA nathI. 5 kSaNe kSaNe hRdayamAM aneka prakAranI tRSNAo skurAyamAna thAya che ane te kta mRgatRSNA samAna che. chatAM jJAnarUpa amRtane tajI daIne te mUrkhanAdAna mANusa uparAkta tRSNAnu pASaNa karavA khAlI dADe che. 6 pataMga, bhramara, maccha, haraNa ane hasti eka eka iMdriyanA viSayamAM Asakta hAi prANanAza rUpa du zAne pAme che te pAMce iMkriyAne vaza thayelA prANInA kevA saMskAra thatA haze te tutapAsI jo ! cha. vivekarUpa hastine parAsta karavAmAM siMha samAna ane samAdhirUpI dhanane luMTavAmAM cAra samAna, iMdriyanA bhAgA vaDe je mahApurUSo jItAelA nathI, teja mahAtmAo dhIrapurUSAmAM cakAra che. 8 (8) tyAgASTakam saMyamAtmA zraye zuddhopayogaM pitaraM nijam dhRtimaMbAMca pitarau tanmAM visRjataM dhruvam // 1 // yuSmAkaM saMgamo'nAdibaMdhavo'niyatAtmanAm dhruvaikarUpAn zIlAdibaMdhUnityadhunAzraye // 2 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) jJAnAmRtakAvyakuMja. wtAne maLela jJAtiya sIriyA : bAhyavargamiti tyaktavA dharmasaMnyAsavAn bhaveta // 3 // dharmAstyAjyAH susaMgotyAH kSAyopazamikA api prApya caMdanagaMdhAbhaM dharmasaMnyAsamuttamam // 4 // gurutvaM svasya nodeti zikSAsAtmyena yAvatA.. AtmatattvaprakAzena tAvat sevyo guruttamaH // 5 // jJAnAcArAdayopISTAH zuddhasvasvapadAvadhi nirvikalpe punastyAge na vikalpo na vA kriyA // 6 // yogasanyAsatastyAgI yogAnapyakhilAMstyajet . . ityevaM nirguNaM brahma paroktamupapadyate // 7 // vastutastuguNaiH pUrNamanaMtai A~sate svataH . rUpaM tyaktvAtmanaH sAdhornirabhrasyavidhoriva // 8 // tyAga savarUpa pada 8. . (nAtha kaise gajako baMdha chuDAyo-e cAla) praha have tyAjya dharma taNI karaNI, zivamahela caDhaNae - nisaraNI. jhahura Azraya karU upaye pitA valI, dhIraja mA tumere; likika mAtA pitA aba mehe, vismata kara huM na kare. grahu. 1 aniyata Atama sthiti badhu, kALa anata se terI; bhrAtu samazIla bhAvi sadA je, saMgata karU tama chArI. prahu. 2 kAnA aba meM samatA dhArI, samakriya jJAti che merI; bAhya varga tajI e rIte, dharma saMnyAsa grahorI. praha. 3 kSaya upazama bhAvi je je dharmo, prApta karyAja su saMga; tyAgI e dharma graha aba uttama, caMdanagaMdha surage. grahu. 4 jabalaga tuM pote potAne lAyaka zikSA devA; , gurUpaNuM prakaTAve nahiM tava, uttama gurU kara zevA. jhahupa jJAnAcAra e Adi iSTaja, nija nija hada pada pAvA; nirvikalpika tyAga bane tava, nAMhi vikalpa kriyA vA. praha. 6 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAgASTakam (21) vega samasta prApta e tyAgI, tyAgI ye badhAne nirguNa brA vare e rIte paramata kathana pramAne. grahu. 7 vastuta: guNanI pUrNa dazAmAM, zebhA anaMtI caLake, sAdhaka AtmadazArUpa tyAgI, nirmala zazI sama jhaLake. grahu. 8 8 sAra-he! bhavya ! padgalika tyAga dharmanI karaNIne tuM grahaNa kara-te mekSa mahela para caDhavAnI nIsaraNI che. tyAgadharmAvalaMbIo upaga rU5 pitA ane dhIraja rUpa mAtAne Azraya karI lokika mAtApitAne kahe che ke tame have mane visarI jAo huM have tamAre koIne nathI. he.! lokika baMdhu ! anAdikALathI: tamArI ane mArI sthiti anizcita che. ane tethI ja tamAro saMbaMdha choDI jeo mArA sarakhA samAna zIla guNavALA che, temanI sAthe brAtA tarIke saMbaMdha joDIza. samatA eja meM strI tarIke mAnela che. ane samAna kriyA karanAra teja mArI jJAti che. uparokta rIte bahAvargane choDIne huM dharma sanyAsa grahaNa karU chuM. satsaMganA cegathI pazamAdi je je dharmo mane prApta thayA che, tene paNa tyAga karI caMdanagaMdha samAna uttama evA kSAyaka dharmane have huM grahaNa karIza.. jyAMsudhI pite pitAne zikSA devAne lAyaka evuM gurUpaNuM prApta na kare tyAM sudhI uttama gurU mahArAjanI sevA karavI yegya gaNAya che. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra-tapAcAra ane vIryAcAranI je je hada zAstramAM batAvela che te te prApta thatA sudhI ja tadyoga kriyA ISTa manAela che paNa nirvikalpa tyAgamAM te vikalpa nahiM ane kriyA paNa nahiM. samasta vegane prApta karanAra jJAnI te tamAma vegane tyAga karI nirguNa brahmane prApta kare che e pramANe paradharmavAdIonuM kathana che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) jJAnAmRtakAvyakuMja. paNa jainazAstrakAra tethI AgaLa vadhI kahe che ke vastutaH guNanI pUrNa prApti thatA AtmadravyanI anaMtI jyoti jhaLahaLI rahe che. A tmadazA zAdhaka purUSa e rIte tyAga dharmanA AlaMbana vaDe nirmaLa caMdramA samAna zobhe che. kriyASTakam // 9 // jJAnI kriyAparaH zAMto bhAvitAtmA jiteMdriyaH svayaM tIrthoM bhavAMbhodheH paraM tArayituM kSamaH // 1 // kriyAvirahitaM haMta jJAnamAtramanarthakam gati vinA payajJo'pi nAmoti puramIpsitam // 2 // svAnukUlAM kriyAM kAle jJAnapUrNopyapekSate pradIpaH svaprakAzo'pi taila pUrtyAdikaM yathA // 3 // bAhyabhAvaM puraskRtya ye kriyAvyavahArataH vadane kavalakSepaM vinA te tRptikAMkSiNaH // 4 // guNavadbahumAnAde nityasmRtyAcasakriyA jAtanapAtayedbhAvamajAtaMjanayedapi // 5 // kSAyopazamike bhAve yAkriyA kriyate tyaa| . patitasyApi tadbhAvapravRddhi rjAyate punaH // 6 // guNavRddhayaitataH kuryAt kriyAmaskhalanAya vA ekaM tu saMyamasthAnaM jinAnAmavatiSTate / / 7 // vaco'nuSTAnatosaMgakriyAsaMgatimaMgati seyaM jJAnakriyAbhedabhUmirAnaMdapicchalA // 8 // yA 2135. 54-6 ' ( sisAnI naro.) kiyA tatpara jue jJAnI bane che, iMdriyajita zAntAtmA lahe che, bhava jaladhithI Apa tare che, tAravA zakataja eha khare che. kriyA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " kriyASTakam (23) kriyA rahita jagamAMhi jAne, mAtra jJAna anartha pramAne; jju gatibina patha jAnaka hete, pAme nahiM pura sita pite. kriyA ucita samaya te jJAnI rahe che, sva anukula kiyAne vahe che; dIpaka pite prakAza kare che, paNa tailAdi apekSA dhare che. kriyA bAhyabhAva vyavahAra kriyA che, mugdha purUSanI eha kathA che; mukhamAM kavalane kSepa na thAye, kahe kaI rIte kSudhA mITa jAye. kiyA, guNI jananA bahu mAnAdikanI, yAda karAve kriyA nitya varanI; prApta bhAvane pAta na thAve, abhinava bhAva sadA prakaTAve. kriyAkSayopazama bhAve bhavi thA, zuddha kriyAphala zAstra dikhAve; yadyapi bhAva vimukha je thA, eha kiyA taddabhAva nipAve. kriyA vRddhi thavA guNa kAraNa have, karavI kriyA khalanA nahiM je; saMyama sthAna asaMkhya kahyA che, paNa jinavara eka sthAne rahyA che. kriyA bhASita zrI jinaji anuSThAne, asaMga kriyA pAme guNa mAne; eha abheda AnaMdamahiM che, jJAna kiyAmata pUrNa kahI che. kriyA 9 sAra-Idri para jaya meLavanAra-zAntAtmA evA jJAnI purUSa kriyA karavAne tatpara hoya che ane teja A bhava samudrane tarI jAya che. temaja anya Azritane tAravAne teja zaktivAna hoya che. 1 A jagatamAM kriyArahita jJAna artha vinAnuM che. kAraNa 2stAne jANakAra hovA chatAM gati karyA vinA Icchita sthAne pahoMcI zakAtuM nathI. 2 jJAnI purUSa samayane anukULa evI kiyA kare che. dIpaka pite prakAzaka zaktivAna che, chatAM talAdinI apekSA tene paNa rahela che. 3 kriyA che te bAhya vyavahAra mAtra che. AvuM vacana phakta mugdha-ajJa purUSanuM hoya che. kavaLane hAthamAM laI meDhAmAM mUkyA vinA zuM sudhA maTI jAze? arthAt nahiMja. 4 kriyAnuM niraMtara A sevana guNuM purU taraphanA mAnanI yAdI karAve che. te sAthe prApta thayela guNa khasI jAtA nathI, paNa aprAsa guNanI niraMtara prApti karAve che. 5 he bhavyazAkathita kSapazamAdi bhAve karelI kriyAnuM phaLa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) jJAnAmRtakAvyakuMja. batAvatA mahAtmAo kahe che ke zuddha bhAvathI vimukha thayelAne te te bhAvanI prApti karAve che. dara (eTaluM ja nahIM paNa) AlanA rahita kiyA guNanI vRddhi thavAnuM mukhya kAraNa bane che. zAstramAM saMyamanA asaMkhya sthAna varNavelA che paraMtu jinezvara bhagavAna temAnAM eka sthAne rahyA che. 7 zrI jina praNata anuSThAna karatA karatA guNa sahita asaMga kriyAnI prApti thAya che ane teja AnaMdanI abheda bhUmi jJAna ane kiyAthI pUrNa amRta samAna che. 8 (10) tRptyaSTakam // 10 // pIlA jJAnAmRtaM bhuktA kriyAsuralatAphalam sAmyatAMbUlamAsvAdya tRpti yAti parAM muniH // 1 // svaguNaireva tRptizcedAkAlamavinazvarI jJAnino viSayaiH kiM tairbhavettRptiritvarI // 2 // yA zAMtaikarasAsvAdAdbhavettRptiratIMdriyA sA najiheMdriyadvArA SaDrasAsvAdanAdapi // 3 // saMsAre svapnavanmithyA tRptiH syAdAbhimAnikI tathyA tu bhrAMtizUnyasya sAtmavIryavipAkakRt // 4 // pudgalaiHpudgalAstRpti yAntyAtmA punarAtmanA paratRsimAropapto jJAninastanna yujyate // 5 // madhurAjya mahAzAkA grAhyebAhyecagorasAt .. .. parabrahmaNi tRpti yo janAstAM jAnate'pina // 6 // viSayomiviSodgAraH syAdaptasya puralaiH / , jJAnatRptasya tu dhyAnamudhodgAraparaMparA // 7 // mukhinoviSayA tRptA neMdropeMdrAdayo'pyaho bhikSurekaH sukhIloke mAnatRpto niraMjanaH // 8 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmahatyaSTakama. (25) Atmika tRpti svarUpa pada 10 ( suNo zAnti jinaMda bhAgI--e cAla.). bhejya kriyA sura pAdapa phala che, valI peya jJAnAmRta rasa che; AsvAdana sAmya tAla, tRpti lahe muni ethI amala. 1 Atmika guNathI je tRpti maLe che, sthira dIgha samaya e rahe che; tethI anya viSaya para IhA, na kare muni jJAna garihA. . 2. rasa zAnta taNA AsvAde, Atma atIndriya tRtine lAdhe; te na mIle jIlDAe karatA, pasa bhajana anubhavatA. 3 abhimAnikI tRpti che bhrAnti, svapna samAna saMsAre nazAnti; ' Atmika vIrya vipAke bane che, bhrAnti zunya e satya kare che. 4 tRpti pudagale pula pAse, tyama AtmAe Atmika jAme; para tRpti taNe samApa, na ghaTe kare guNa gopa. 5 mahA zAka ane madhu dhRtathI, agrAhya che rasa gorasathI; parabrahmanI tRpti che nyArI, na jAne jana teha zuM yArI. 6 urmi viSayanI tyAM viSaugAra, pigalikI atRpti e dhAra; Atmika tRpti taNuM udagAra, zuddha parapara dhyAnanI dhAra. 7 sukhI nahi viSayathI asa, iMdra naredra e Adi samasta; nIrihabhikSu sukhI eka leke, tUma banI nija Atma vileke. 8 10 sAra-kriyArUpa kalpavRkSanA phaLanuM bhejana karI jJAnarUpa amRtarasanuM pAna karI ane sAmyatArUpa tAmbalanuM mukhavAsa karIne muni mahAtmAo amulya tRptine meLave che. 1 Atmika guNathI thayelI tRmi cirakALa sthira rahe che. ane tethI ja jJAna gariSTha muni AtmAthI vyatirikta je pudgalika viSayabhega tenI IcchA karatA nathI. 2 zAntarasanA AsvAdana vaDe AtmA atIMdriya tRptine pAme che. je tRpti jIlDA vaDe SaTarasanA bhejanane svAda letA chatAM paNa maLatI nathI. 3 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) jJAnAmRta kAvyakuM ja. abhimAnavaDe thayelI tRpti te brAnti janita khAlI svapna samAna hoIne A saMsAramAM zAMti ApanAra nathI paNa Atma vIryanA vipAka vaDe thayelI tRpti brAnti rahita ane a5 che. 4 pudgalathI pudgala tRpti pAme che ane AtmAthI AtmA tRpti pAme che. mATe paraspara tRptine Arepa eTale ke pudgalathI AtmAnI ane AtmAthI pugaLanI tRpti mAnavI te jJAnIne zobhe nahIM. pa mahAna svAdiSTa zAka temaja uttama lIjatadAra vRta-dahiMyA dUdha tenAthI agrAhya hovAne lIdhe parabrahmanI tRpti judA ja prakAranI che ane tethI ja saMsArI prANI tenI miThAza jANuM zake tema nathI. 6 pugalika viSayanA uchALA viSanAja udgAra kaDhAve che ane teja pilgalika atRpti mAnavI Atmika bhAvathI thayelI tRpti zuddha che; ane paraMparAo dhyAnanI dhArAne vistAre che. 7 viSayabhegathI je atRpta che te sukhI nathI; cAhe te te IMdra ha. vA nareMdra game te he, paNa phakta IcchA rahita e bhikSuka AlokamAM sukhI che ane te tRpti meLavI pitAnA AtmasvarUpane jevA zaktivAna thAya che. 8 nipAcham che ? " saMsAre nivasan svArthasajjaH kajalavezmani lipyate nikhilo loko jJAnasiddho na lipyate // 1 // nAhaM pudgalabhAvAnAM kartA kArayitA ca na. nAnumaMtApi cetyAtmajJAnavAn lipyate katham // 2 // lipyate pudgalaskaMdho na lipye pudgalairaham citravyomAMjaneneva dhyAyanniti na lipyate / / 3 // liptatAjJAnasaMpAtapratighAtAya kevalam nirlepajJAnamagnasya kriyA sarvopayujyate // 4 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nile pASTakama. (27) tapaHzrutAdinAmattaH kriyAvAnapi lipyate bhAvanAjJAnasaMpano niHkriyo'pi na lipyate // 5 // aliptonizcayenAtmA liptazca vyavahArataH zuddhayatyaliptayAjJAnI kriyAvAn liptayAdazA // 6 // jJAna kriyAsamAvezaH sahaivonmIlane dvayoH bhUmikAbhedatastatra bhavedekaikamukhyatA // 7 // sajJAnaM yadanuSTAnaM na liptaMdoSapaMkataH zuddhabuddhasvabhAvAya tasmai bhagavate nmH|| 8 // nirlepa svarUpa. 5da 11 (sumati caraNa kaja Atama arapaNa-e cAla) kAjala keTaDI sama saMsAramAM, svAratha ja sahu prANI. he! prANI. vasanArA te mAMhi lepAya che, nilepa rahe siddha nANuM. he ! prANI. kAjala. 1 pudgala bhAva taNe kartA nahi nAMhi karAvana jANuM. heprANI. tyama taddaguNa anupAI huM nahi, yama lepAe e jANa. he! prANI. kAjala. 2 pudgale pugala skadha lepAya che, paNa mAM jana jema; he! prANu. huM nilepa chuM pudagala bhAvathI, dhyAnI lepAe na ema. he! prANI. kAjala. 3 vyApti che kama lepananI je jJAnathI, ghAtaka ehanI jANa; he ! prANu. nilepa jJAnamAM magna taNI ahe! sarva kiyA tuM pichANa. he! prANI. kAjala. 4 tapa kRta AdithI matta che jagatamAM, kiyAvAna e lepAya he ! prANI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) jJAnAmRtakAvyakuMja. bhAvanA jJAnathI saMpanna AtamA, ni:kriya paNa na lepAya. he! prANu kAjala, 5 nizcaya nayathI alipta che AtamA, vyavahAre che e lisa he! prANI. jJAni alipta dage zuddhi kare, kiyAvAna dage lipta. he! prANI. kAjala. 6 jJAna kiyA sama netra cugala jihAM, sAthe vikasvara hAya he prANI. paNa ekekanuM mukhyapaNu tihAM, bhUmikA bhedathI joya. he! prANI kAjala. 7 jJAna sahita karaNI jaga jehanI, deASa kicaDathI alipta; he prANI. zuddha svabhAvi vibuddha muNiMdane, vaMdana banavA alipta. he! prANI. kAjala. 8 11-sAra-mazanI keTaDI samAna A saMsAramAM vasanArA ANI mAtra svArtha tatpara che. tethI tene saMsarga karanAra prANI avazya lepAya che. phakta jJAna siddha purUja nilepa rahe che. 1 pula bhAvane huM kartA nathI karAvanAra nathI temaja te bhAvane anuyAyI paNa nathI. ema satya svarUpane jANanAra jJAnI te kevI rIte lepAya? arthAt naja lepAya. 2 pagalathI pugala skaMdha lepAya che paNa AkAzanA para aMjananI jema huM pudagala bhAvathI nilepa chuM AvuM dhyAna karanAra jJAnI lepAtuM nathI. 3 je jJAnathI karmanA lepanI vyApti che tene cheda karanAra nilepa jJAnamAM magna purUSanI kriyAne jANa he bhavya teja tuM grahaNa kara. 4 tapa-kRta jJAna e AdithI mardonmatta thayela A saMsAramAM lepAya che paNa bhAvanA jJAnathI saMpanna AtmA ni:kriya hovA chatAM nilepa he che. 5 , Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni: rAma. AtmA nizcaya nayathI alipta che ane vyavahAra nayathI lisa che. jJAnI alipta draSTithI ane kiyAvAna lisa daSTithI Atmazuddhi jJAna ane kriyArUpa netra yugala sAtheja vikasvara thAya che paNa bhUmikA bhedathI temAM ekaekanI mukhyatA manAela che. 7 - jJAna yukta jeonI kriyA che ane deSa rU5 kAdavathI je alita che tevA zuddha svabhAvI buddhimAna muni mahArAjane alipta banavA mATe mArI vaMdanA. che. 8 niHspRhASTakam // 12 // svabhAvalAbhAt kimapiprAptavyaM nAvaziSyate ityAtmaizvaryasaMpanno niHspRhojAyate muniH // 1 // saMyojitakaraiH ke ke prArthyate na spRhaavhai| amAtrajJAnapAtrasya niHspRhasya tRNaM jagat // 2 // chiMdanti jJAnadAtreNa spRhAviSalatAM budhAH mukhazoSaM ca mUcchauM ca dainyaM yacchati yatphalam // 3 // niHkAsanIyA viduSA spRhA cittagRhAbahiH anAtmaraticAMDAlIsaMgamaMgIkaroti yA // 4 // spRhAvanto vilokyante laghavastRNatUlavat mahAzcarya tathApyete majjanti bhavavAridhau / / 5 // gauravaM pauravaMdyatvAt prakRSTatvaM pratiSTayA , khyAti jAtiguNAtsvasya praaduHkuryaannispRhH|| 6 // bhUzayyA bhaikSamazanaM jINa vAso vanaMgRham tathApi niHspRhasyAho cakriNo'pyadhikaM sukham // 7 // paraspRhA mahAduHkhaM niHspRhatvaM mahAsukham etaduktaM samAsena lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 8 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) jJAnAmRta kAvyakuMja. ww" nispRha bhAvanA pada 12. (AzAvarI) avadhu! ni:spRha bhAva vicAre, che zivasukha paMtha udAre. ... ... ... abadhu svabhAva lAbha viNa prApta zuM karavuM, zeSa na daga patha mAMhi; AtmA prabhutA ehi ja jAne, nispRha te jaga mAMhi. . .. abadhutra 1 pRhAvaMta te zuM zuM na mAMge, kara joDI jaga Age; mAtra jJAnanA pAtra nirichaka, tuNavat bhava sukha tyAge. . . . abadhutra 2 spRhA viSavelIne chede, zAna kRpANi gRhine mukha zeSa sUccha ne dinatA, e kula dIe prakaTIne. ... ... ... abadhutra 3 paDita jana kADhe citta grahathI, bAhira eha pRhAne; anAtma rati cAnDAlIne je, saMga bure e pichAne. . .. * abadhu 4 spRhAvata dekhe A jagamAM, taNa tUlathI laghu temAM; mahAzcarya eka eha pichAne, be bhava jaladhimAM. . . . abadhutra 5 jena vaMdanathI nairavane je, pratiSThAthI prabhutAne khyAti guNadi mukhase na kahAve, nispRhatA nA tAne... ... ... . abadhutra 6 bhUzayAne bhikSA vRtti jIrNa vastra vana gRha che; Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niHspRhAikama. (31) . amadhura 7 tathApi ni:spRhine A jagAmAM, iMdrathI sukha adhika che. ... . paraspRhA te che du:khadAI ni:spRhatA sukha cAhi; sukha duHkhanuM e lakSaNa jANuM, ni:spRha bane jaga mAMhi.. ... ... abadhutra 8 1ra sAra-he ! gIrAja !:nispRhadazA te mokSa sukha meLavavAne mahAna raste che. A jagatamAM niHspRhione svabhAva lAbhanI prApti sivAya anya kAMI daSTi mArgamAM AvatuM nathI ane tene ja AtmaprabhutA mAnela che. 1 spRhAvata purUSo A jagatamAM be hAtha joDIne zuM zuM mAMga- - Na nathI karatA athot tamAma yAcanA kare che. phakta jJAnanA pAtra niricchaka munio saMsAra sukhane tRNavat tyajI de che. 2 niRhi purUSe pRhA rUpa viSavRkSane jJAnarUpa zastrovaDe chedI nAMkhe che. je spRhA mukhAviMdane plAna kare che eTaluM ja nahi paNa mUccha ane sAthe sAthe dInatAne ApavAvALI che. 3 vaLI teja pRhA anAtmarUpa cAnDAlIne saMga kare che tethI paMDita purUSe tene potAnA cittarUpa grahathI dUra kare che. 4 . spRhAvaMta prANa taNakhalAthI athavA AkelIAnA rUthI paNa vadhAre halakA che chatAM eka AzcaryanI vAta che ke te halavA hevA chatAM A bhavasamudramAM DUbe che. 5 - niHspRhatAnuM tAna je mahAtmAone lAgI rahyuM che te janasamUhanA vaMdanathI thayelI potAnI geravatA pratiSThA ke prabhutAnI svamukhathI prasaMzA karatA nathI. 6 pRthvItaLa teja jenI zayyA che. bhikSAvaDe ja jenI AjIvikA che. jIrNa-nirmAlya teja jenA vastro che ane jaMgala eja jenuM nivAsa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) jJAnAmRtakAvyakuMja. sthAna che chatAM nipRhi hovAthI te yegI deveMdrathI paNa adhika suma bhejave che. 7 paraspRhA te duHkhane ApanAra che. ane niHspRhA te kharekhara sukhane ApanAra che. sukha ane duHkhanuM A TuMku svarUpa jANI he bhavya ! ni:spRhi banavuM teja zreyaskara che. 8 maunASTakam // 13 // manyate yo jagattatvaM samuniH parikortitaH samyaktvamevatanmauna maunaM samyaktvameva ca // 1 // AtmAtmanyevayacchuDaM jAnAtyAtmAnamAtmanA seyaM ratnatrayejJaptirucyAcArakatA muneH // 2 // cAritramAtmacaraNAd jJAnaM vA darzanaM muneH zuddhajJAnanayesAdhya kriyAlAbhAt kriyAnaye // 3 // yataH pravRttina maNau labhyate vA na tatphalam atAtviko maNijJaptirmaNizraddhA ca sA yathA // 4 // tathA yato na zuddhAtmasvabhAvAcaraNaM bhavet phalaM doSanivRttirvA na tad jJAna darzanam // 5 // yathA zophasya puSTatvaM yathA vA vadhyamaMDanam tathA jAnan bhavonmAdamAtmatRpto muni bhavet // 6 // sulabhaM vAganuccAraM mauna keMdriyeSvapi pudgaleSvapravRttistu yogAnAM maunamuttamam // 7 // jyotirmayIva dIpasya kriyA sarvApi cinmayI yasyAnanyasvabhAvasya tasya maunamanuttaram // 8 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manorakama. (33) mauna svarUpa pada 13. (paMtha nihAlu re, bIja jinataNe re-e cAla.) je bhavi jANe re A jagatanA tatvane re, mana vRtti kahevAya; samyak eha che mAna dazA kharI re, mana samyatva gaNAya... ... ... .. je bhavi. 1 AtamAM AtmAe AtmAne viSe re, jANe AtmAne vizuddha dazana nANu caraNa je yaNa tracI re, aikyatA lahe e vibuddha .. .. .. je bhavi. 2 sAthe che zuddha jJAna ne jIvatA re, hAya jyAM Atma samaNu; lAbha kiyAne heya kiyA naye re, dazana nANu caraNa ... ... ... ... je bhavi. 3 atAttvika maNimAM maNi taNuM re, jJAna vA zraddhA hoya; thAya pravRtti che eha maNi viSe re , pAme nahiM phela seya. .. tevI ja rIte zuddhAtma svabhAvamAM re, je AcaraNa na thAya; ' deSata| nivRtti bane nahiM re, jJAna zraddhA na manAya. ... .. .. je bhavi. 5 sephanI puSTi e puSTi mAnavI re, vA maMDana vadha kAja; ' bhava unmAda e jANIne lahere, . Atmika sti munirAja. . . . je bhavi. 6 sulabha che vANI taNuM vadhavuM nahiM re, mina ekendriya mAMhe, paNa pudgala mAMhi pravRtti nahiM re, mAna khare jaga mAMhe. ... ... ... je bhava, 7. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRtakAvyakuMja. dIpaka kerI kiyA jAtimayI re, jJAnamayI ta6 rU5: nija svabhAvItaNuM karaNI sahu re, ehija mAna anupa. ... ... .. je bhavi. 8 13-sAra-je bhavyAtmA A jagatanA tane jANe che, te manavratavAna che. zuddha samyakatva eja kharekhara mana dazA che ane manatA eja kharekhara samyaktva che. 1 je mahaMte AtmA vaDe AtmAne viSe AtmAne vizuddha jANe che, te darzana jJAna ane cAritra rUpa ratnatrayInI aikyatAne meLave che. 2 zuddha jJAna nathI tapAsIe te AtmaramaNa vaDeja darzana jJAna ane cAritranI prApti susAdhya che ane kriyAne tapAsIe te kiyA vaDeja uparokta lAbha meLavI zakAya che. 3 jema kAcanA TukaDAmAM sAcA maNInuM jJAna vA zraddhA hoya ane tene yogya pravRtti karavAmAM Ave che tethI dhArela phalApti thatI nathI tema zuddha Atma svabhAvamAM pravRtti na thAya (ane anAtma bhAvamAM pravRtti thAya) ane tethI denI nivRtti na thAya te te yathArtha jJAna ane zraddhA nathI ja. (gAthA. 4-5) sajA caDI gayelA hoya ane tenAthI zarIra puSTa thayuM che evI mAnyatA temaja kaI paNa prANIne vadha karavAnuM hoya te vakhate tenI zarIrazebhA karavAmAM Ave che. tene zebhAnI mAnyatA karanArane khazekhare bhava unmAda thayela che. Ama samajI muni mahAtmAo Atmika tRpti meLave che. 6 - vANI mAtranuM ja uccAraNa na karavuM eja je mana kahevAtuM hoya che tevuM mana ekeMdriya jIne niraMtara sulabha che, paraMtu pigalika bhAmAM apravRtti eja A jagatamAM kharekhara mana kahevAya che. 7 dIpaka taNI sarva kiyA prakAzane karavAvALI che te ja pramANe Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyA (34) jJAnI mahAtmAonI tamAma karaNI nija svabhAvamaya hoya che ane teja upamA rahita raina dazA che ema zAstrakAra varNave che. 8. vidyASTakam // 14 // nityazucyAtmatAkhyAti ranityAzucyanAtmasu avidyA tatvadhIvidyA yogAcAryai prakIrtitA // 1 // yApazyennityamAtmAnamanityaM parasaMgamam chalaM labdhuM na zaknoti tasya mohamalimlucaH // 2 // taraMgataralAM lakSmImAyurvAyuvadasthiram adabhradhIranudhyAyedabhravadbhaguraMvapuH // 3 // zucInyapyazucIkartuM samarthe'zucIsaMbhave dehe jalAdinA zauca bhramo mUDhasya dAruNaH // 4 // yAsnAsA samatAkuMDe hitvA kazmalaja malam punarna yAti mAlinyaM so'ntarAtmA paraH shuciH||5|| Atmabodho navApAzo dehagehadhanAdiSu yaH kSiptopyAtmanA teSu svasya baMdhAya jAyate // 6 // mitho yuktapadArthAnAmasaMkramacamakriyA cinmAtrapariNAmena viduSaivAnubhUyate // 7 // avidyAtimiradhvaMse dRzA vidyAMjanaspRzA pazyanti paramAtmAnamAtmanyeva hi yoginaH // 8 // satya vidyA svarUpa. pada-14 (47mAnI 32.) jeha anitya azuci anAmatA, ehamAM nitya zuci Atma buddhi 'yogAcAryA ja.meha vidhAna, tatvata: zuddhi vidhA meM zuddhi. ... ... .. . Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) jJAnAmRtakAvyaja. niya nija AtamA jeha dekhe bhavi, saga sahu apara anitya pekhe meha taskara tihA chaLavA ati yukti, pherave tadapi zakti na lebe. . . . capala jala taragavata lachi jANe vaLI, Ayu vAyu pare sthira nAMhi; ' ghana ghaTA sama vapu palakamAM viNasaze, ehavi puSTa buddhi che AMhi. ... .. .. je. 3 jehazuci vastune azuci karanAra che, udubhava jehane azuci mAMhi; eha A dehane jalathaDe zaucatA, mAnavI eha mUkAtmatA hi. . .. * jeha. 4 jeha zamatA taNA kuMDamAM nAine, kama maLa dura ke azuci; puna: mAlinyatA tehane navi ghaTe, eha zuddhAtamA parama zuci. . .. . je. 5 Atmiya buddhi che pAza e ati nave, daha vA geha e Adi mAMhi; ehamAM phekatA Atmiya bhAvathI, svata: baMdhAya e pAza mAMhi* * yukta dravyo paraspara pakhIe, saMkame paNa nahi eha Azcarya; mAtra e jJAna pariNAmathI jagatamAM, anubhave eha vidvAna vaye. ... ... * jeha, 7 vidyA aMjana vaDe gAna daSTi khIle, timira ajJAnane vaMsa he; tethI paramAtmatA AtmamAM pekhIe, eha gI jaga vagha have. * * * je. 8 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyASTakama. ( 37 ) 14 sAra--je je anitya, azuci ane anAtmIya vastue che temAM nityatA pavitratA ane AtmatAnI buddhi,te vidyA na kahevAya; tatvata: vastune vastu sthitinuM jJAna karAvanAra buddhi te zuddha vidyA che evu' yAganA AcAryanu kathana che. 1 je bhavyAtmA potAnA AtmAne nitya dekhe che ane tenAthI vyatirikta vastunA sabaMdhane anitya dekhe che tene mAharUpa lUTArA lUTavAne ghaNI ghaNI yuktio pherave che chatAM te nAsIpAsa thAya che. 2 jaLanA taraMgavat lakSmI capala che, AyuSya vAyu pare asthira che ane vAdaLAnI ghaTA sadaMza zarIra kSaNamAM naSTa thanAra che. e prakAranI mAnyatA te puSTa buddhi jANavI. 3 je pavitra vastuone apavitra karanAra che eTaluMja nahIM paNu jenI uttpatti paNa azucimAMja che ehavA A zarIrane jaLa snAna vaDe pavitra mAnavuM te nizcaye karI mUDhAtmapaNuM che. 4 jeNe samatA rUpa kuMDamAM snAna karIne kamaLarUpa azuci dUra karI che temaja puna: milanatA jene lAgatI nathI. teja zuddhAtmA parama pavitra che. zarIra-gRha e Adi anya vastumAM mArApaNAnI buddhi e eka navIna jAtanA kAMsA che. kAraNa te anya vastumAM mArApaNAnI buddhi vaDe phUMkatA ukta pAsa-phAMsAmAM teja sAi jAya che. ra dharmAstikAyAdi SaT dravye paraspara joDAelA che ema dekhAya che chatAM te eka bIjAmAM saMkramaNa bhAvane pAmatA nathI. A mahAna Azcarya mAtra jJAna pariNati vaDeja vidvAno anubhave che, cha vidyArUpa aMjanavaDe je mahAtmA ceAgInI jJAna rUpa STi khullI jAya che ane tethI ajJAna rUpa aMdhakArano nAza thAya che ane te vaDe paramAtma svarUpane potAnA AtmAmAM jove che teja yAgI A jagatamAM vaMdana karavA yAgya che. 8 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) jJAnAmRta kAvyakuMja. vivekASTakam // 15 // karmajIvaM ca saMzliSTaM sarvadA kSIranIravat vibhinnIkurute yo'sau munihaMso vivekavAn // 1 // dehAtmAdyaviveko'yaM sarvadA sulabho bhave bhavakovyApi tadbhedavivekastvatidurlabhaH // 2 // zuddhe'pi vyomni timirAdekhAbhimizritA yathA vikArai mizritA bhAti tathAtmanyavivekataH / / 3 // yathA yodhaiH kRtaM yuddha svAminyevopacaryate zuddhAtmanyavivekena kamaskaMdho'jitaM tathA // 4 // iSTakAdyapi hi svarNa pItonmatto yathekSate AtmAbhedabhramastadvadehAdAvavivekinaH // 5 // icchannaparamAn bhAvAn vivekAdreH patatyadhaH paramaM bhAvamanvicchannAviveke nimajati // 6 // AtmanyevAtmanaH kuryAt yaH SaTkArakasaMgati kvAvivekajvarasyAsya vaiSamya jaDamajjanAt // 7 // saMyamAstraM vivekena zANenottejitaM muneH dhRtidhArolvaNaM karmazatrucchedakSama bhavet / / 8 // viveka svarUpa, pada. 15 (yazAyarI.) viveka A jagamAM eha gaNAye, jIva kamane bheda jaye. vi0 kama jIva saMmilaSTa aharniza, phira nIra vata jAnI; bhinna kare jagamAMhi vivekI, munivara haMsa samAnI. vi. 1 deha eha che Atma e Adi, sulabha sadA aviveka; koDa bhave tasa bheda jaNAe, dulabha eha viveka. zuddha bebha paNa rekhA mizrita, daSTi doSa thakI dekhe; tyama vikAra vaDe avivekI, Atama mizrita pekhe. vi07 vi02. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivekATakama (39) yadhA yuddha kare raNamAM paNa vijya te svAmine chAje; tyama vilasita sahu kamataruM paNa, rtA Atmana rAje. vi0 4 matta bane karI pAne dhaturI, dekhe suvarNa ITAdi; avivekI jagamAM tyama jANe, ekaja deha AtmAdi. vi. 5 bhAva azuddha grahaNa karIne, viveka gIrIthI paDe che; parama bhAva gaveSaNa karatA, aviveka tene zuM kare che. vi0 6 gyatA AtmA viSe AtmAnI, kAraka SathI dhAre; aviveka javara jaDanI viSamatA, tehane kadiya zuM mAre. vi. 7 saMyama zastra uttejita jenuM, viveka zarANe caDheluM; dhIraja dhArathI tIvratA pAmI, karma chedanamAM maceluM. vi0 8 - 15 sArAMza-je vaDe jIva ane karma pRtha che ema jaNAya-samajAya tene zAstrakAra viveka kahe che. 1 jIva ane karma kSIra ane nIra-jaLanI peThe niraMtara maLela hoya che, paraMtu tene haMsa samAna muni mahArAja viveka caMcuvaDe bhinna kare che. 2 deha eja AtmA e vigere aviveka te sulabha che paNa koDabhave tene bheda samajAvanAra e viveka prApta tha ati durlabha che. . jema daSTinA deSa vaDe zuddha-svaccha AkAza paNa rekhAe karI mizrita bhAse che tema avivekI purUSa vikAra vaDe AtmAne mizrita mAne che. 3 samarAMgaNamAM ddhAo vaDe thayelA yuddhane nirNaya-jya parAjaya jema tenA svAmIne ghaTe che, tema prANI mAtrane maLatuM sukha yA du:kha karmanuM vilasita hovA chatAM aviveka vaDe AtmAmAM Arepita thAya che. 4 jema dhaturAnuM pAna karI unmatta thayelA prANI iMTa Adine viSe suvarNatA mAne che tema avivekI A jagatamAM deha ane AtmA eka ja che ema mAne che. pa azuddha bhAvane grahaNa karanAra vivekarUpa parvatanA zikhara upa Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40.) jJAnAmRta kAvyakuMja. rathI nIce paDe che paraMtu zuddha bhAvane grahaNa karanArane aviveka kAMI paNa viparIta karavA samartha nathI. 6 kartA, karma, karaNa, saMpradAna, apAdAna ane AdhAra e SaTyArakanI yegyatAne je mahAtmA pitAnA AtmAne viSe dhAraNa kare che tene avivekarUpa javaranI jaDatAnI viSamatA zuM hoya? arthAt nahiMja. 7 saMyamarUpa zastrane vivekarUpa zarANe caDhAvI ane dhairyatArUpa tIkSaNa dhArathI tivra banAvI karmane ucheda karavAne vikazIla purUSa ja uttejita hoya che. 8 mAdhyasthASTakam // 16 // sthIyatAmanupAlabhaM madhyasthenAMtarAtmanA kutarkakarkarakSepai styajyatAM bAlacApalaM // 1 // manovatso yuktigavIM madhyasthasyAnudhAvati tAmAkarSati pucchena tucchAgrahamanaH kapiH / / 2 // .. nayeSu svArthasatyeSu mogheSu paracAlane samazIlaM mano yasya sa madhyastho mahAmuniH // 3 // svasvakarmakRtAvezAH svasvakarmabhujo narAH na rAga nApi ca dveSaM madhyasthasteSu gacchati // 4 // manaH syAd vyAptaM yAvat paradoSaguNagrahe kArya vyagraM varaM tAvan madhyasthenAtmabhAvane // 5 // vibhinnA api paMthAnaH samudraM saritAmiva madhyasthAnAM parabrahma prApnuvanyekamakSayam // 6 // svAgamaM rAgamAtreNa dveSamAtrAtparAgamaM nazrayAmastyajAmovA kiMtu madhyasthayA dRzA // 7 // madhyasthayA dRzA sarveSvapunabaMdhakAdiSu cArisaMjIvanIcAranyAyAdAzAsmahe hitaM // 8 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyasthATakama. (4) mAdhyastha svarUpa. pada-16 ( saMto ! dekhIe be paragaTa pudgala jala tamAsA-e cAla. ) saMte ! dekhIe be paragaTa eha madhyastha vicAro. madhyastha antara AtmavaDe je sthita zuddhAzayamAMhi, bAcita kUtaka kAMkaravA, phekavA ghaTe have nahi. tA-1 madhyastha jananuM mana vAchara, yukti gAya bhaNI jAve; tucchAmRhinuM mana kapi tenuM, pUcha pakaDavA dhAve. tA. 2 svArtha satya che je vipakSe, niSphala che para pakSe; evA namAM samazIla mana che, teha madhyastha je aze. saMta 3 prANI mAtra kRta karmAvezathI, bhege phala nija jANa; rAga ke dveSa dhare nahiM temAM, eha madhyastha che prANI. saMto4 vyAsa yadi mana thAo paranA, deSa ke guNa kathanamAM; tAvata zidhrapaNe madhyastha, rahevuM Atma maganamAM. saMtA5 bhinnabhinna pathathI jue saritA, AvI udadhine vare che; tyama madhyasthataNA sahu mArgo, parabrahma prApti kare che. saMte. rAga ke dveSathI grahaNa tyAganahiM, vAgama ke parAgamanuM; tAtatva prahi rahe tyAge, madhyastha daSTi ravAparavuM. saMte 7 sahu apunabaMdhaka karaNImAM, zreyanI AzA rAkhI; cAri saMjIvanI cAra nyAyathI, pravRtti jinavare dAkhI. saMte 8. 16 sArAMza--he ! saMta purUSa A padamAM je bInA varNa vavAmAM Avela che te pratyakSa madhyastha svarUpanA vicAre che. | madhyastha purUSa antarAtmA vaDe zuddha AzayamAM sthita hoya che tethI bALakane ucitta evA kurtaka rUpa kAMkarAnuM pheMkavuM teone ghaTIta nathI. 1 madhyastha puruSanuM mana rUpa vAcharaDu yukti 5 gAya tarapha gamana kare che tyAre tucchA zahionuM manarUpa vAMdarU te yukti rupa gAyane ? pUMchaDethI kheMce che. 2 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRta kAvyakuMja. vvvvv svapakSamAM je svArtha satya che ane parapakSamAM je niSphaLa che, evA sarva namAM je madhyastha purUSanuM mana samazIla bhAve rahe che tevA mAhAtmAonuM he cetana tuM darzana kara. 3 prANI mAtra karelA karmanA AvezathI tenA phalane bhegave che ema jANuM te te prasaMge rAga yA dveSane je dhAraNa karatA nathI teja kharekharA madhyastha che. 4. je kadi AtmAthI itara padArthanA deva ke guNanA kathanAmAM mana lAgI jAya che tevA prasaMgamAM madhyastha purUSe zIghratAthI Atma vicAraNamAM sthita thavuM yaMgya che. paNa judA judA sthaLethI vahana thatI saritAo jema samudrane maLI jAya che, tema madhyastha purUSanA dharma mArgo parabrahma-mokSa prApti karAve che. dara madhyastha daSTi puruSe rAgamAtrathI pitAe grahaNa karelA dharma zAstrane svikAratA nathI temaja zreSa mAtrathI anya dharmanA zAstronuM tyAga karatA nathI paraMtu tavatatvane nirNaya karIne jagyanuM grahaNa ane agyano tyAga kare che. 7 tamAma apunabaMdhaka karaNamAM cArisaMjIvanI cAra nyAyathI kalyANa thavAnI AzA che, mATe madhyastha purUSae temAM pravRtti karavI tema zrI jinezvara bhagavAne pharamAna karela che. 8 , nirmayAdavam ! 27 che. yasya nAsti parApekSA svabhAvAdvaitagAminaH tasya kiM na bhayabhrAntiklAntisaMtAnatAnavaM / / 1 // bhavasaukhyena kiM bhUribhayajvalanabhasmanAM sadA bhayojJitaM jJAnaM sukhameva viziSyate // 2 // na gopyaM kvApi nAropyaM heyaM deyaM ca na kvacit / kva bhayena muneH stheyaM jJeyaM jJAnena pazyataH // 3 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirbhayASTakam (43) ekaM brahmAstramAdAya nighnan mohacaU muniH bibheti naiva saMgrAmazIrSastha iva nAgarAT // 4 // mayurIjJAnadRSTizvet prasarpati manovane veSTanaM bhayasarpANAM na tadAnaMdacaMdane // 5 // kRtamohAstravaiphalyaM jJAnavarmavibharti yaH kva bhIstasya kva vA bhaMgaH karmasaMgarakeliSu // 6 // tUlavallaghavo mUDhA bhramantyabhre bhayAnilaiH / / naikaM romApi te nigariSThAnAM tu kaMpate // 7 // citte pariNataM yasya cAritramakutobhayaM akhaMDajJAnarAjyasya tasya sAdhoH kuto bhayaM // 8 // nirbhaya svabhAva. pada 17 . ( gajhala-zeraDI. ) je rame nija svabhAvamAM, icchA nahiM paranI ya; tene nathI bhaya brAnti ke, kalAnita taNuM vipadA tadA. saMsAra sukha bhaya rUpa agni, taNI bhasma samAna che; pUrvokta bhaya tethI tame, te jJAna sukhada manAya che. nahiM goya ke Areya jene, heya deya kadI nahi; paNa jJAnathI je zeyane, jANe muni tyAM bhaya nahi brahmAstra laI muni mehanuM, daLa haNe yuddhanA mokhare; nizcala banI hasti samAna, bIve nahi muni te khare. jyAM jJAna dRSTi samAna mayurI, vicare mana rUpa bAgamAM; china nahiM bhaya sapanuM, AnaMda caMdana jhADamAM. niSphala karyA sahu meha zastro, khare jJAna kavaca dharI; tene nahiM bhaya ke parAjaya, karma yuddha thatAM jarI. ajJAnI jana bhaya pavanathI, kare bhramaNa lokAkAzamAM; paNa kape nahiM romAMca jenuM, jJAnI mazahura zAnamAM. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) jJAnAmRta kAvyakuMja. bhaya rahita nA cittamAM, caritra vyApelu sadA; evuM akhaMDita jJAna rAjya, maLe pachI bhaya nA kadA. 8 17 sArAMza--je mahAtmAo pitAnA AtmasvabhAvamAMja ramaNa kare che ane para je pilgalika bhAva tenI IcchA karatAM nathI teone bhaya-jAti ke kalAnti taNI vipatti hotI nathI. 1 saMsAra sukha te kharekhara bhayarUpa agninI bhasma samAna che pUrvokata bhaya je vaDe naSTa thAya te jJAna sukha ApanAra che. 2 je mahAtmAone kaI paNa vastu gepavI-chupAvI rAkhavAnI nathI Arogya paNa nathI, tAjya paNa nathI temaja devA yogya paNa nathI phakata jJAna vaDe ya mAtrane je jANe che teeja kharekharA nirbhaya hoya che. 3 meha rAjAnA lazkara sAme saMgrAmamAM muni mahAtmAo brahmAstra laIne hasita samAna nizcala banI yuddhanA mekhare nirbhayapaNe ubhA rahIne te mehanA lazkarane parAbhava kare che. 4 jyAM jJAnadaSTi rUpa mayurinuM mana rUpa bagIcAmAM vAsarathAna hoya tyAM AnaMdapacaMdana vRkSamAM yarupa sarpanuM varNana hetu nathI. 5 jJAnarUpa bakhtara dhAraNa karI meharAjanA tamAma zo je mAhAtmAe niSphala karyo che tene karma yuddha thAtAM jAya ke parAjya leza mAtra hotuM nathI. da ajJAnI manuSya bhaya rUpa pavana vaDe sakala lokAkAzamAM pari. bamaNa kare che paNa je jJAnIe jJAnamAM mazahura che-nimagna che tenuM romAMca paNa kaMpAyamAna thAtu nathI. 7 je mAhAtmAonA cittamAM bhaya rahita evA cAritranI prAptithI akhaMDa jJAna sAmrAjyane meLavela che tene kaI paNa vakhata bhaya hotuM nathI. 8 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAmazaMsASTakama. anAtmazaMsASTakam // 18 // guNairyadi na pUrNA'si kRtamAtmaprazaMsayA guNairevAsi pUrNazcet kRtamAtmaprazaMsayA // 1 // zreyomasya mUlAni svotkarSAMbhApravAhataH puNyAni prakaTIkurvan phalaM kiM samavApsasi // 2 // AlaMbitA hitAya syuH paraiH svaguNarazmayaH aho svayaM gRhItAstu pAtayanti bhavodadhau // 3 // uccatvadRSTidoSotyasvotkarSajvarazAMtika pUrvapuruSasiMhebhyo bhRzaM nIcatvabhAvanaM / / 4 // zarIrarupalAvaNyagrAmArAmadhanAdibhiH utkarSaH paraparyAyazcidAnaMdaghanasyakaH // 5 // zuddhAH pratyAtmasAmyena paryAyAH paribhAvitAH azuddhAzcApakRSTatvAn nokarSAya mahAmuneH // 6 // kSobhaM gacchan samudro'pi svotkarSapavaneritaH guNaughAn bubudIkRtya vinAzayasi kiM mudhA // 7 // nirapekSAnavacchinnAnaMtacinmAtramUrtayaH yogino galitotkarSApakarSAnalpakalpanA / / 8 / / anAbha prazaMsA pada-18 ( mulI labhe lAminI- yA. ) guNa thakI pUrNa nahIM chatAM, karavI prazaMsA zuM kAma; guNa thakI pUrNa banyA pachI, AtmaprazaMsA virAma. rava utkarSa jala dhArathI, zreyasa vRkSanuM mULa; prakaTa karI kahe kai rIte, pAmIza phaLa tuM amUla. nija guNadara AlaMbane, bhava jaladhi mAMhipAta; alabana anya je kare, tene hitakara che bhAta. guNa. 1 guNa. 2 guNa. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tonAmRta sva utkarSa jvara zAntine, eka upAya jaNAya; pUrva maharSithI ladhu, bhAvanA hRdaye ja thAya. guNa. 4 zarira rUpa lAvaNyane, grAma ArAmane vitta; e para varatuthI Atmane nahi utkarSa mama mitta. guNa 5 sAmya bhAva sahu prANImAM, jANe vizuddha paryAye, evA munine utkarSa te, nahiM heya azuddha paryA. guNa. 6 sva utkarSa pavana thakI, prerita jaladhi tuM pekha; karI paraMparA nija guNane, nAza kare te vilekha. guNa. 7 bhada utkarSa thatA vaLI, dinattva apakarSa mAMhi; naSTa manethe mALane, kare e jJAnI jagamAMhi. guNa 8 18-sArAMza-guNa thakI pote pUrNa nathI. te pachI AtmaprazaMsA-pitAnI baDAI karavI te zuM kAmanI che? temaja guNa thakI pUrNatA prApta thaI hoya tyAM te AtmaprazaMsAne virAmaja che. 1 pitAnA utkarSa rUpa jaLanA pravAha vaDe kalyANa rUpa vRkSanA muLane pragaTa-khullA karavAthI amUlya phaLa je mekSa tene kevI rIte meLavI zakAze arthAta nahiM ja meLavI zakAya. 2 he! bhadra pitAnA guNa rUpa deraDAnuM AlaMbana je pote ja kare te nizcaya karI bhava samudramAM patana thAya che. paNa te guNa rUpa deraDAnuM anya koI AlaMbana le te tenA hitanA mATe avazya thAya che. 3 pUve thaI gayelA maharSiethI huM tadana laghu chuM-ajJAta chuM evI bhAvanAnI hRdayamAM jAgRti te pitAnA utkarSarUpa rane zAnta karavAne upAya che. 4 zAririka saMpatti-manahara rUpa-madhurI bhASA-grAma bagIcA, ane lakSamI e para vastuthI he! mitra AtmAne koI paNa vakhata utkarSa thaja nathI. 5 vizuddha paryAya vaDe prANuM mAtra paratve jeNe sAmyabhAva dhAraNa karela che evA mAhAtmAone azuddha paryAya vaDe utkarSa hete nathI. mATe te heya che. 6 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvadRSTayaSTama. (kAraNa) pitAnA utkarSarUpa pavana vaDe prerAyamAna thayela evo samudra-jaLanidhi (bharatInATAIme) parepiTA karI karIne nija guNa je pANI tene nAza kare che. e bInA he bhAI tuM avaleka. 7 A jagatamAM phakta jJAnI mAhAtmAoja-pitAnA utkarSamAM mada-ahaMkAra ane apakarSamAM dinatA e rUpa mane rathanI zreNune naTa 7za cha.8 tatvadRSTayaSTakam // 19 // rupe rupavatI dRSTi rdaSTvA rupaM vimuhyati majatyAtmani nIrupe tatvadRSTistvarupINI // 1 // bhramavATI bahiSTi bhramacchAyA tadIkSaNaM abhrAntastacadRSTistu nAsyAM zete sukhAzayA / / 2 // grAmArAmAdimohAya yaddRSTaM bAhyayAdRzA tattvadRSTyA tadevAMtItaM vairAgyasaMpade / / 3 / / bAhyadRSTeH sudhAsAraghaTitA bhAti suMdarI tattvadRSTestusA sAkSAdviNmUtrapiTharodarI // 4 // lAvaNyalaharIpuNyaM vapuH pazyati bAhyahA tatvadRSTiH zvakAkAnAM bhakSyaM kramikulAkulaM // 5 // gajA zvairbhUpabhUvanaM vismayAya bahidazaH tatrA zvebhavanAtko'pi bhedastattva dazastuna // 6 // bhasmanA kezalocena vapu dhRtamalena vA mahAntaM bAhyadRgvetti cittasAmrAjyena tatvavit / / 7 / / na vikArAya vizvasyo pakArAyaiva nirmitAH sphuratkAruNyapIyuSadRSTayastava dRSTayaH // 8 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48 ) jJAnAmRta kAvyaku ja. tattvadISTa svarUpa, pada-19 (gajhala-soraThI. ) jyAM rUpI daSTi rUpa dekhI, rUpamAMhi muMjhAya che; tyAM tatvaSTi nirUpI nija, svabhAvamAM rata thAya che. che bhrama vATi bahira daSTi, dekhe te bhrama chAMyane abrAna tAtvika daSTi te, na sUve sukhAzaya dhArIne. ArAma grAma e Adi nirakhI, bAhyadaSTi hAya che; tyAM tattvaSTi nirAga bhAve, vimeha vAsita thAya che, banI sAra amRtathI ramA, gaNe harSadaI ati mudyA; sAkSAta viSTA mUtranI, majUra eha gaNe bughA. saudarya lahere pavitra mAne, bAhya daga vadhune sadA; kamipUrNa bhajana dhAnanuM, gaNe tavavid cittamAM tadA. jyAM dekhI haya gaya rAya maMdira, bAla vismaya hoya che paNa adhaibhaputa aTavImAM, kadi budhA bheda na joya che. lagAvI bharama kare kezalUcana, vapu salAnaja ghAmathI; gaNe bAhya chi mahAna yegI, AtmaviducirAjyathI. je vikAra mATe bane nahi, jagahitanA nirmANathI; varasAve tyAM amRta-sudhA, tavA te nija draSTithI. 8 19-sArAMza-jyAM rUpI daSTivAna purU rUpa dekhIne rUpamAMja mahita thaI jAya che, tyAM tatvadaSTivAna purUSa arUpI evA AtmasvabhAvamAM rakta bane che. 1 bahiNi purUSe bhramarUpa bagIcAmAM bramarUpa chAMyAneja dekhe che, paraMtu brAnti rahita evA tatvadaSTi purUSe sukhanI IcchAthI temAM sUtA nathI. 2 - jyAM suzobhIta bagIcAo suMdara nagara e Adi gugalajanya zobhA dekhI bAhAdaSTi purU temAM mohita thAya che, paraMtu tyAM tattvaSTi purUSa vairAgyabhAvanA vaDe mahita thAtA nathI. 3 mugdha-ajJAta purUSa strIone amRtanA rasathI ja kema jANe Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www sava samRddhayaSTakam (49) banelI na hoya, tema AnaMdanuM sthAna mAne che. tyAre buddhimAna purUSe tene sAkSAta viSTA ane mUtranI bharela eka peTI che tema mAne che. 4 bAdaSTi purUSa A zarIrane saMdaryanI laheravaDe pavitra mAne che. tattvavida purUSe tene hadayathI kamie karI pUrNa evuM zvAnanuM bhAvibhejana mAne che. 5 - jyAre hasti ane ghoDAe karI yukta evuM rAjamaMdira dekhI bAlaceSTita che vismaya thAya che, tyAre paMDita purU eja hasti ane aAthI yukta evI aTavI-jaMgalamAM ane rAjamaMdiramAM taphAvata jotA nathI. 6 " jeo zarIre kAma che, kezanuM laMcana kare che ane pasInAthI vadhu plAna-malIna rAkhe che temane bAhyadaSTivaMta-mahAna gI mAne che paraMtu Atmavid purUSe te jJAnathI garika heya temane ja mahAna yogI mAne che. 7 tatvanA jANa purU pitAnI daSTi thakI vikAra mATe nahIM paNa jagatajananA kalyANa mATe nizcaye karI sudhA-amRta varasAve che. 8 sarvanayag | 20 | bAhyadRSTipracAreSu mRdriteSu mahAtmanaH aMtarevAvabhAsante sphuTAH sarvAsamRddhayaH // 1 // samAdhi naMdanaM dhairya daMbholiH samatA zacI jJAna mahAvimAnaM ca vAsavazrIriyaM muneH // 2 // vistAritakriyAjJAnacarmachatrI nivArayan mohamlecchamahAvRSTiM cakravartI na kiM muniH // 3 // navabrahmasudhAkuMDaniSTAdhiSTAyako muniH nAgalokezavad bhAti kSamA rakSan prayatnataH // 4 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) jJAnomRtakAvyakuM ja. muniradhyAtmakailAsavivekavRSabha sthitaH zobhate viratijJaptigaMgAgauriyutaH zivaH // 5 // jJAnadarzanacaMdrArkanetrasya narazacchidaH mukhasAgaramagnasya kiM nyUnaM yogino hareH // 6 // yA sRSTibrahmaNo brAhmA bAhyApekSAvalaMbinI muneH parAnapekSAMtarguNasRSTi sto'dhikA // 7 // snaitribhiH pavitrA yA zrotobhiriva jAhnavI sihayogasya sApyarhatadavI na davIyasI // 8 // sarva samRddhi svarUpa pada-20 jI yamunAne tIra uDe deya paMkhIo--e cAla. ) hA daSTi pracAra nirUddha karyuM te, Atmika sarva samRddhi pratyakSa muni mate vairya samAna che vaja samAdhi naMdana gaNuM, jJAna vimAnathI sehe muninuM surapatipaNuM. viratArI kriyA jJAna rUpa carma chatrane, meha malecchanI vRSTi nivAre patipaNe navabrahma amRta kuMDa viSe sthiti mAna che, pRthavi rakSaka eha nAgeza samAna che. muni adhyAtma kailAse viveka vRSabhasthita, zakara virati zasivata gAMgAmaiArI cuta, darzana jJAna caMdrA nayanathI viSNu che, sukha sAgaramAMhe bhagna naraka chedaka hyuM che brAhma apekSA cuta brahmAtaNu sRSTithI, muninI sRSTi adhika AntaraguNa dRSTithI ratnatrayIsamarizrote, gaMgAryuM pavitra che, siddhigya nahi re ahanapada cAritra che. 8 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavipAkASTakama. (51). ~~~~~ 20-sArAMza-bAhyadaSTine pracAra baMdha karavAthI Atmika sarva samRddhio pratyakSa thAya che. A mahAtmA purUSane mata che. 1 pairyatArUpI vaja samAdhi rUpI naMdanavana ane jJAnarUpa mahAna vimAnavaDe munizvara deveMdra samAna sehe che. 2 jJAna kriyArUpa carma chatrane vistArI bhupatinI jema munirAja meharUpa malecchanI vRSTine nivAre che. 3 brahmacaryanA nava aMgarUpa amRtanA kuMDanA viSe je mahAtmAenuM nivAsasthAna che, te ja kharekhara pRthvI rakSaka nAgeza samAna che. 4 zIva je zaMkara te samAna muni adhyAtmarUpa kailAsa parvata para viveka rUpa vRSabha upara beThelA che, temaja virati ane jJaptirUpa gaMgA ane gaiArI jene strIo che. 5 narkane ucheda karanAra muni mahArAja jJAna ane darzanarUpa caMdra ane sUrya netravaDe viSNu samAna banI sukhasAgaramAM nitara magna hoya che. 6 bAhya apekSAvALI brahmAnI sRSTi karatA AntaraguNa draSTithI . munizvanI sRSTi ghaNuMja meTI che. 7 ratnatrayI samAna traNa pravAhathI gaMgAnI jema pavitra evuM : siddhi yogya ahaMtapadanI prApti te cAritradhArakane hoya che ane teja uparokta samRddhivAna hoya che. 8 . . . . karmavipAkASTakam // 21 // duHkhaM prApya na dInaH syAt sukhaM prApya ca vismitaH muniH karmavipAkasya jAnan paravazaM jagat // 1 // yeSAM bhUbhaMgamAtreNa bhajyante parvatA api tairaho karmavaizamye bhUpaibhikSA'pi nApyate // 2 // jAticAturyahIno'pi karmaNyabhyudayAvahe kSaNAdraM ko'pi rAjA syAd chatrachamadigaMtaraH // 7 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para) jJAnAmRtakAvyakuMja. viSamA karmaNaH sRSTi dRSTA karabhapRSTavat jAtyAdibhUtivaizamyAtkA ratistatra yoginH|| 4 // gADhA parAmaLi sutaranoDA bhrAmyante'naMtasaMsAramaho duSTena karmaNA // 5 // arvAk sarvApisAmagrI zrAMteva paritiSTati vipAkaH karmaNaH kAryaparyantamanudhAvati // 6 // asAvacaramAvarte dharma harati pazyataH caramAvartisAdhAstu chalamanviSya duSyati // 7 // sAmyaM bibharti yaH karmavipAkaM hadiciMtayan saeva syAcidAnaMdamakaraMdamadhuvrataH // 8 // karma vipaka svarUpa, pada-21 ( gajhala. ) paDaye du:kha dina nA banatA, maLe mukha meha nA dharatA; karama vipAkane vaMza A, muni mAne savi duniA. 1 isAre jyAM ja TInA, bhedAtA DuMgaranA karama pratikula nRpa thAtA, maLe nahiM bhIkha AthaDatA ? caturAI ane kuLa hina, karama anukuLa thAtA dina; bane nara zreSTha e kSaNamAM, paLe AjJA daze dizamAM 3 viSama A karmanI suSTi, karabha puSTa kare daSTi; prabhUtAdi viSamatA jyAM nahiM Asakta bhegI tyAM ja caDyAM thA je prathama zreNI, hatA vaLI mUtanA nANI; ahe! dUra devanA vege, bhamyA bhavamAMhi te rege. pa prathama sAmagrI sarve jyAM rahe che sthira thAkIne; karama vipAka pahoMce che, thatA e kArya siddhine. 6 carama Avata sAdhunA, dharamane dUSaNe de cheH carama Avarta nahiM tenA, dharamane te harI le che. 7 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavipAkASTakama. ' (pa3). karamanA e vipAkene, vicArI sAmyatA dharajo; cidAnaMda rUpa makaraMdamAM, bhramara bhegI banI raheje. 8 21-sArAMza--je munirAja duHkha prApta thavAthI dina banatA nathI temaja sukha maLavAthI AnaMda mAnatA nathI, paraMtu A jagnamAM prANI mAtra karma vipAkane Adhina che, ema jANe che. 1 je nRpatinA phakta bhrakuTinA IsArA mAtrathI ja parvatanA zIkhare paNa bhedAI jatA hatA-re carA thaI jatA hatA teja nRpatine jyAre karmanI pratikULatA prApta thaI tyAre kSudhA zAnta karavA mATe ghare ghare bramaNa karatA chatAM bhikSA paNa maLela nathI. 2 caturAI lezamAtra na hoya ane sAthe kuLavAna-uttama kuLamAM janma paNa na hoya chatAM paNa te sAmAnya gaNAte mANasa karmanI ane nukuLatA prApta thatA kSaNa mAtramAM daze dizAomAM jenI ANa pravRtti rahela che. evo nareza bane che. 3 karmanI suSTi uMTanI pIThanA jevI viSama che ema jANuM, prabhUtAdi viSamatA dekhI temAM yogI mahAtmAo Asakta thatA nathI. 4 jeo zatanANuM kahevAtA hatA eTaluM ja nahIM paNa sAthe prazamaNa para ArUDha thayelA hatA chatAM dUradeva-karmarUpa rAganA - gathI A saMsAramAM paribhramaNa karI rahyA che. paNa prathama kArya utpanna karavAne kAraNa samAna evI sarva sAmagrIone sadbhAva chatAM te sAmagrI nakAmI hoya tema paDI rahe che. paraMtu katakarmane vipAka kAryasiddhi thatA pahelA tyAM pahoMcI jAya che. da A saMsAra paribhramaNa karavAmAM jemane chello phere athavA caramAvarta che tevA sAdhumahAtmAonA dharmane dUSaNa lagADe che. paNa jeno chello phera nathI tevAonA dharmane te pUrvakathita karmavipAka haraNa karI jAya che. 7 karmanA vipAkanI e prakAre vicitratAno vicAra karI ( he ! sujJa baMdhuo) sAmyatA dhAraNa kare jethI cidAnaMdarUpa makaraMdanuM AsvAdana karanAra bhegI bhramara banaze. 8 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) jJAnAmRta kAvyakuMja. bhavodvegASTakam // 22 // yasya gaMbhIramadhyasyAjJAnavajramayaM talaM ruDA vyasanazailoSaiH paMthAno yatra durgamAH // 1 // pAtAlakalazAyatra bhRtAstRSNAmahAnilaiH kaSAyAzcittasaMkalpavelAvRddhi vitanvate // 2 // smaraurvAgni jvalatyaMta yaMtra sneheMdhanaH sadA yo ghorarogazokAdi matsyakacchapasaMkulaH // 3 // durbuddhimatsaradrohai vidhudurvAtagarjitaiH yatra sAMyAtrikA lokAH patantyutpAtasaMkaTe . 4 // jJAnI tasmAd bhavAMbhodhe nityodvigno'tidAruNAt tasya saMtaraNopAyaM sarva yatnena kAMkSati // 5 // tailapAtradharoyadvadrAdhAvedhodyato yathA kriyAsvananyacittasyAdbhavabhItastathA muniH // 6 // viSaM viSasya vahnazca vahireva yadauSadhaM tatsatyaM bhavabhItAnAmupasarge'pi yatna bhIH // 7 // sthairya bhavabhayAdeva vyavahAre muni vrajet svAtmArAmasamAdhau tu tadapyaMtarnimajati / / 8 / / lavAra 2335. 56 22. (nAnAdi guNa pahAre-me 2. ) bhava uga thatAM bhavi re cittave eha svarUpa, A saMsAra samudranI re upamA e tarUpa: bhavi saha jANIne re, ghara saMyama raga. bhavi0 1 jehane madhya pradeza che re, gaMbhIra athavA athAga; ajJAna rUpa vajathI re, bhutala kere che bhAga. bhavi0 2 dUra vyasana rUpa DuMgarA re, vacamAM che mazahUra; dUgama mAraga ehathI re, icchita sthAna che dUra. bhavi0 3 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavADhagASTakam. kaSAya pAtAla kaLarA thakI ruM, tRSNA vAyunuM jora; manamAM vikalpika puranI re, vRddhi kare ciMhuM Ara. snehe dhana kAma sama jihAM, ativaDavAnaLa che prakrisa; rogoAkAdi samAna che re, maccha kacchapa ati vyAsa, buddhi matsara jihAM vaLI, droha rUpa che vidyuta; gajA rava dUrvAMtanA re, sAMbhaLI pAMca bhaya yukta. ahu vikaTa bhava jaladhinere, taravA kare suprayAsa; bhava udvega thakI maLe re, muni guNa uttama khAsa. muni sasAranI bhItinere, prApta thayela vilekha; tela pAtra dharanI gati vA, rAdhA vedhaka pekha. viSanu' Ayadha viSa che re, agninuM agninuM dhAra; tyama muni bhavabhIrU tAruM, upasargathI nahi DaranAra. bhavamayathI vyavahAramAM, muni pAme sthiratA bhAva; nija svarUpa vizrAMtimAM re, laya bhavabhaya e svabhAva. ---- ( 5 ) bhavi0 4 bhavi0 5 bhavi0 6 bhavi0 7 bhavi0 8 bhavi0 9 bhavi0 10 22-sArAMza--bhavya purUSA bhavAdvega thatA A saMsAra samudranI upamAne barAbara lAyaka che ema cintavana kare che ane tethI bhalAmaNa kare che ke he ! zabyA ! tame saMyamaragane dhAraNa karo. 1 saMsArane samudra sAthe sarakhAvatA jaNAve che ke jenA madhya pradeza ati gaMbhIra-UMDA che. tAga na pAmI zakAya tevA che. temaja ajJAnarUpe vajra samAna jenA bhUtalanA bhAga che. ra vaLI jemAM dvavyasanarUpa mahATA DuMgara mazahura che tethI icchita sthAne pahoMcavA rastA ghaNA dU ma thayelA che. 3 temaja kaSAyarUpa pAtAlakaLazathI tRSNAvAyunuM jora hRdayamAM aneka prakAranA vikalparUpa pUrane cAtarapha vistAre che. 4 vaLI sneha che IMdhana jevu evA kAmadevarUpa vaDavAnaLa jyAM ni ratara prakrisa che temaja rAgazeAkArUpa mAnA paNa tyAM nivAsa che, pa dUbhudhirUpa magaramatsya ane droharUpa vijaLI sAthe dAMtanA garava eTalA badhA joravALA thAya che ke te sAMbhaLatA musApha lAke bhayabhrAnta banI jAya che. 6 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) jJAnAmRta kAvyakuMja. mATe tira prayatna che ma ane pAsa AvA ati vikaTa bhavasamudrane taravA mATe tivra prayatna karanAre bhavaudvigna muni uttama guNane khAsa adhikArI bane che. 7 tailapAtra dhAraNa karanAra athavA rAdhAvedha sAdhanAnI sadazA muni mahAtmAo saMsAranI bhItine prApta thayelA hoya che te tuM mo . 8 viSanuM eSadha viSa che ane agninuM oSadha agni che. e vAtane nizcaya karatA muni bhavabhIrUM chatAM upasarga prAptithI DaratA nathI. 8 saMsAranA bhayathI muni vyavahAramAM sthiratAbhAvane pAme che ane AtmasvarUpanI vizrAntimAM bhAvabhayane laya kare che. 10 *lokasaMjJAtyAgASTakam // 23 // prAptaH SaSThaM guNasthAnaM bhavadurgAdrilaMghanaM lokasaMjJArato na syAnmunilokottarasthitiH // 1 // yathA ciMtAmaNi datte. baTharo badarIphalaiH hAhAjahAti saddharma tathaiva janaraMjanaiH / / 2 / / lokasaMjJAmahAnadyAmanuzroto'nugAnake pratizroto'nugastveko rAjahaMso mahAmuniH // 3 // lokamAnya kartatyaM kRtaM bahubhireva cet tathA mithyAdRzAM dharmo na tyAjyaH syAtkadA ca na // 4 // zreyo'rthino hi bhUyAMso loke lokottare ca na stokA hiratnavaNijaH stokAzca svAtmasAdhakaH // 5 // lokasaMjJAhatA haMta nIcairgamanadarzanaiH zaMsayaMnti svasatyAMgamarmaghAtamahAvyathAM / / 6 // AtmazAkSikasaddharmasiddhau kiM lokayAtrayA tatra prasannacaMdrazca bharatazca nidarzane / / 7 / / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjJAtyAgASTakama. (57) ~~~~~ ~ ~ ~ lokasaMzojjhitaH sAdhuH parabrahmasamAdhimAn sukhamAste gatadrohamamatAmatsarajvaraH / / 8 // loka 3 leka saMjJA tyAga rUpa pada 23 ajita jinaMda deva sthira citta dhyAIoe cAla.) leka rIta tajIe prANu, lekottara sukhadAi.. leka, chaThTha guNanuM sthAna bhAre, bhava viSama giri utAre. lekika mehane haThAve, sthiti lakera pAIe loka 1 mUrkha badri phalana mATe, cintAmaNI Ape e sATe, raMjana karavA lokane, AhA ! satya dharamane choDIe. loka 2 nadI mahA eka leka rIta, anu zrote vahe sarva prita; pratizrote vahe che muni, rAjahaMsa joIe. sakala leka grahe e rIta, grahavI e gaNIe ucitta; tadanusAra mithyA duSTi, dharma na tajAie. leka 4 lAkika zreya sahu ke che, lekettaranuM ke na pUche; ratnanA vyApArI alpa, Atma sAdhaka yuM jeie. leka 5 sva satya aMge mama ghAta, kare loka saMjJA bhrAta; nIca gamana darzane, AhA! mahA vyathA prakAzIe. leka 6 satya dhama Atma sakhe, siddhi nahiM kAMI leka bhAkhe; dekhe prasanna caMdra muni, ane bharata patie. leka 7 parabrahma samAdhi thAya, jaya loka saMjJA tyAMya; naSTa droha mamata javara, sukha sthiti nipAie. leka 8 ra3 sArAMza--he! prANuM! kettara rIta kharekhara Atmika sukhane ApanArI che. mATe te grahaNa karI lokika rItio choDI devI. chaThTha guNasthAna viSama evA bhavarUpa parvatathI pAra pamADe che Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) jJAnAtakAvyakuMja. ane lokika mehane nAza karAve che eTaluM ja nahiM paraMtu kera sthiti prApta karAve che. 1 mUrkha mANasa beranA badalAmAM cintAmaNuM ratnane pheMkI de che tema lokene khuzI karavAne khAtara kharekhara satya dharmane cheDI devAya che. 2 leka rIta samAna eka mahAna nadInA anuzrotamAM sarva kaI prANI mAtra snehathI kheMcAya che paraMtu pratizrote cAlanAra eka rAjahaMsa samAna phakata munizvareja hoya che. 3 ghaNAM lokoe grahaNa karelI rIta yogya gaNAya ema je mAnIe te mithyAdaSTione dharma tajI zakAya tema nathI. A prANI mAtra laikika zreyanI IcchAvALA che paraMtu lekottara zreyanI pUchaparacha paNa thAtI nathI. daSTAMta paNa tevuM ja maLI Avela che ke vyApArI mAtramAM jema ratnanA vyApArIo-jhaverIo ghaNAM alpa heya che tema Atma ArAdhaka paNa ochA samajavA. 5 he! brAta ! leka saMjJA kharekhara rIte pitAnA satya aMganA viSe marma prahAra karanAra che te nIca gamana darzana dvArA thatI mahAna vipattithI prakAzamAM Ave che. je je dhArmika kriyA karatAM AtmA sAkSI Ape te ja kharekhara satya dharma mAne. lekanA kathana mAtrathI dharmanI siddhi nathI tyAM prasannacaMdra rAjarSi ane bharata mahArAjAnuM dRSTAMta dhyAnamAM rAkhavA egya che. 7 jyAre parabrahma samAdhi prApta thAya tyAreja leka saMjJA naSTa thAya che ane tethI ja droha ane mamatA 35 vara naSTa pAme che ane sukhanI sthiti meLavAya che. 8 rASTim che ra4 che. carmacakSurbhUtaH sarvadevAzcAvadhicakSuSaH sarvatacakSuH sidI sAdhava sAtavalupama ? . Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstradaSTivarUpASTakama. (58) purasthitAnivodhistirkaglokavivartinaH sarvAn bhAvAnapekSante jJAninaH zAstracakSuSA / / 2 // zAsanAt trANazaktezca budhaiH zAstraM nirucyate vacanaM vItarAgasya tanu nAnyasya kasyacit / / 3 // zAstre puraskRte tasmAd vItarAgaH puraskRtaH puraskRte punastasmin niyamAt sarvasiddhayaH / / 4 // adRSTArthe'nudhAvaMtaH zAstradIpaM vinA jaDAH mApnuvanti paraM khedaM praskhalantaHpade pade / / 5 / / zuddhoMcchAdyapi zAstrAjJAnirapekSasyano hitaM bhautahaMtu yathA tasya padasparzanivAraNaM // 6 // ajJAnAhimahAmaMtraM svAcchaMdyajvaralaMghana dharmArAmasudhAkulyAM zAstramAhumaharSayaH / / 7 / / zAstroktAcArakartA ca zAstrajJaH zAstradezakaH zAstraikag mahAyogI prApnoti paramaM padaM // 8 // zAstradaSTi svarUpa pada-24 (mAdhava0 sNdesh| hene zyAmane-se yAsa. ) carma taNuM cakSu che prANI mAtrane, suragaNune avadhi cakSu nirmANa je; siddha sakalane sava cakSu kahI zAstramAM, zAsa cakSu munivarane heya sadAya je. carma 1 loka adha: udhdha ane tiya viSe, dravya sakala sthita tehataNuM savi bhAva je; heya mukhAge tema kahe munivara khare, ehija zAstra nayana gaNa suvizAla je. carma- 2 je zAstra thakI bedha maLe che prANIne, temaja DubatA janane tAraNahAra je; Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRtakAvyakuMja. www ehija zAsa te zrI vitarAganuM mAnavuM, anya vacana kadi zAstra svarUpa na thAya je. ca0 3 kArya sakalamAM zAstra tame Agala dharo. dharatA zrI vitarAga agraNI gaNAya che: agraNI karatA zrI vitarAgane bhAvathI, pAme sakala samRddhi sahita ziva sthAna je. carmaka adazya padAratha prApta karaNanA kAraNe, zAstra dIpaka viNa bhrAta! gati na karAya che; yadyapi te viNa je gati karavA dhArIe, tehathI pada pade nizcaya khalana thAya che, carma pa zuddha AhAra Adi hitakara nahiM tehane, jene zAstra sApekSapaNe na svikAra, pada spaNa viNa vaNajo e gurUrAyane, bhUtavAdI taNI eha kathA dIla dhAro. ca0 6 ajJAna ahi vaza karavA maMtraja eha che, svAIghavata javarane laMghana rUpa je; dhama vATikAne amRtanI nIka che, zAstra gaNe rUSIrAja khare phalapa je. ca0 7 zAstra kathita AcaraNa taNA karanArane, temaja zAstrataNa je jJAtA hoya che; zAzvataNe upadeza dIe trizuddhithI, zAstra daSTidhara pAme pada nirvANa je. ca08 24-sArAMza-prANI mAtrane carmacakSu che. devatAone avadhi cakSu che, siddha paramAtmAone kevalajJAna cakSu che ane munizvarene zAstra cahyuM che ema zAstrakAra jaNAve che. 1 adholaka-urthaka ane tiya lokamAM rahelA sarva dravyanA bhAvane mukhA hoya tevI rIte munirAja zAstranayanavaDe kahI zake che. 2 je zAstrathI prANI mAtrane bedha maLe temaja saMsAra samudrathI DubatAne bacAva kare teja zAstra kharekhara jInezvara bhagavAna kathita che Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigrahASTakama. ema mAnavuM paraMtu tethI anya prakAranuM kathana te kaI vakhata zArUpa thAtuM nathI. 3 he! bhavya ja harakeI kAryamAM tame zAstrane AgaLa dharezAstra AgaLa dharavAthI zrI vitarAga devane ja AgaLa karyA gaNAze ane vItarAgane AgaLa karavAthI sakaLa samRddhiyukta evuM zivasthAna saheje prApta thAze. 4 adazya evuM mekSasthAna prApta karavA mATe he! bhrAta zAstrarUpa dipaka grahaNa karyA vinA gamana thaI zakaze nahIM. kadAca te vinA gati karavA icchA thAya te samajavuM ke tethI pagale pagale skUlanA ja thavAnI. 5 zAstrane sApekSapaNe svikAra karyA vinA zuddha mAna AhAradika paNa hitakara hetA nathI. AMhI bhautavAdIe padasparza vinA potAnA gurUne karela ziracchedavALuM daSTAMta yathArtha hRdayamAM vicAravA jevuM che. 6 ajJAnarUpa sapane vaza karavAmAM mahAnamaMtra samAna ane svachaMdatArUpa varane lAMghaNa samAna temaja dharmarUpa bagIcAne phaLadrupa karavA amRtanI nIka samAna jinezvara bhagavAna kathita zAstra che. ema rUSimAhAtmAo kahe che. 7 jeo zAstra kathita AcaraNa karanArA che temaja jeo zAstranA jJAtA che temaja trikaraNa zuddhithI jeo zApadeza Ape che ane zAstramaya jenI daSTi che te nirvANa pada-mekSa tene prApta kare che. 8 priNam 25 na parAvartate rAze vakratA jAtu noijhati parigrahaH grahako'yaM viDaMbitajagattrayaH // 1 // parigrahaprahAvezAdarbhASitarajAkirAM zrUyante vikRtAH kiMna pralApA liMginAmapi // 2 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) jJAnAmRtakAvyakuMja. yastyaktA tRNavadbAhyamAMtaraM ca parigraha udAste tatpadAMbhoja paryupAste jagatrayI // 3 // citte'ntagraMthagahane bahinigraMthatA thA tyAgAtkaMcukamAtrasya bhujago nahi nirviSaH // 4 // tyakte parigrahe sAdhoH prayAti sakalaM rajaH pAlityAge kSaNAdeva sarasaH salilaM yathA / / 5 // tyaktaputrakalatrasya mUrchA muktasya yoginaH / cinmAtrapratibaddhasya kA pudgalaniyaMtraNA // 6 // cinmAtradIpako gacchet nirvAtasthAnasaMnibhaiH niHparigrahatAsthairya dhauMpakaraNairapi / / 7 / / mRcchachinnadhiyAM sarvaM jagadeva parigrahaH mUrchayA rahitAnAMtu jagadevA'parigrahaH / / 8 // parigraha svarUpa. pada-25 (muni suvata jinarAja, eka muja vinatI nisuNa-e cAla. ) parigraha praha tu pichAna, je nava grahathI adhika che. mULa rAzi thakI je navI palaTe, vikragati navi cheDe; parigraha graha jagamAMhi sahune, karI viDaMbane che. pari0 1 parigraha graha AvezathI prANI, durbhASaNa karI japa; evA liMgadharanI ati vAte sAMbhaLatA citta kare. pari0 2 jeha udAsina bhAvathI parigraha, bAhya atyaMtara cheDe; te munivaranA caraNa kamaLamAM, hama bhavi jana vaMda, pari0 3 anDara graMthIthI prathita citta chatAM, bAhya nigraMthatA kheTI; kacukI mAtranA tyAga thakI nahiM, viSa rahita ahi ke TI. pari0 4 parigraha tyAgathI sarva karma raja, kSaNamAM naSTa ho jAve; setubaMdhane tyAga thatAmAM, sarevara jaLa kSaya thAve. pari0 5 putra kalatrAdikanA tyAge, mUcha rahita mana jenuM; phakta jJAna ArUDha yegIne, pudgala baMdhana zenu. pari0 6 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigrahASTakama. (7) nita sthAna samAna upakaraNe, parigraha rahita gaNAe; ' jJAna pradIpa pAme sthiratAne, eha marma samajAe. pari0 7. mUcha vaDe AcchAdita buddhi, tene A jaga parigraha che; , mUcha rahita egIne bhrAtu! jaga savi aparigraha che. pari0 8 25-sArAMza--he! brAta! parigraha rUpa je graha che, tenI tuM pichAna kara je navagraha karatA adhika e dasamo graha che. parigraha rU5 graha te pitAnI muLa rAzithI koI vakhata calAyamAna thAtuM nathI. arthAta pharatuM nathI temaja tenI vakra gati tene paNa choDatuM nathI. ane tethI A jagnanAM prANI mAtrane viDaMbanArUpa daMDathI daDe che. 1 parigraha rUpa grahathI grasita thayela prANuM asamaMjasa vANInA uccAra karavAmAM ja mazagula hoya che mATe tevA liMgaranI vArtA sAMbhaLatAM citta kaMpAyamAna thAya che. 2 je mahAtmAo udAsIna bhAvathI bAhya ane atyaMtara parigrahane tyAge che, temanA caraNa kamaLamAM niraMtara bhavyAtmAe namaskAra kare che. 3 jemanuM hRdaya anDara graMthIthI guMthAela che, temanI bAhya nigraMthatA nakAmI che. kAraNa kAMcaLI mAtranA tyAgathI sarSa niviSa che ema mAnI zakAze nahIM. 4 | setubaMdha-pALane nAza karavAthI sarevaranuM pANI jema nAza pAme che nIkaLI jAya che, tema parigrahanA tyAgathI karmaja ghaNuM ja TuMka vakhatamAM naSTa thaI jAya che. 5 putra kalatra e Adi AtmAthI itara vastunA tyAga vaDe jemanuM citta muccha rahita thayela che ane phakta jJAna dhyAnamAM ja jeo nimagna thayelA che teone pudgalika baMdha hete nathI. 6 pavana rahita sthAna samAna dharma pAlana karavAmAM nirvAha rUpa Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRtakAvyakuMja, je upakaraNa che te parigraha rahita gaNAya che ane tethI jJAna rUpa dIpaka sthiratAne pAme che. e marma samajavA gya che. 7 he! brAta! mUcha-mamatva vaDe karIne jenI buddhi AcchAdita thayela che, tene A jagata parigraha rUpa che. paraMtu mUccha rahita evA yogIone te A jagata parigraha rahitaja jaNAya che. 8 anubhavASTakam // 26 // saMdhyeva dinarAtribhyAM kevalazrutayoH pRthak budhairanubhavo dRSTaH kevalA'kAruNodayaH // 1 // vyApAraH sarvazAstrANAm dimadarzanameva hi pAraM tu prAyatyeko'nubhavo bhavavArigheH // 2 // atIMdriyaM parabrahma vizuddhAnubhavaM vinA zAstrayuktizatenApi na gamyaM yadbudhAjaguH // 3 // jJAyerana hetuvAdena padArthA yadyatIMdriyAH kAlenaitAvatA prAjJaiH kRtaH syAtteSu nizcayaH // 4 // keSAM na kalpanAdarvI zAstrakSIrAnagAhinI viralAstadrasAsvAdavido'nubhava jivhayA // 5 // pazyatu brahmanidraM niMdvAnubhavaM vinA kathaM lIpImayI dRSTi vAGamayI vA manomayI // 6 // na suSuptiramohatvAnApi ca svApajAgarau / kalpanAzilpavizrAMte sturyaivAnubhavodazA // 7 // adhigatyAkhilaM zabdabrahma zAstrazA muniH svasaMvedyaM paraM brahmAnubhavenAdhigacchati // 8 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) anubhavASTakama. anubhava svarUpa. pu4-26 ( AzAvarI. ) anu0 1 anubhava rasa amRta ati mIThA, cAkhe sA jJAnI gariDDo. anuva sadhyA rAtri divasathI pRthak che, tyama zruta kevaLa khica che; anubhava paDita jana mAne che, kevaLa sUyaeN` arUNa che. sarva zAstra vyApArane jANA, je dig darazana darase; bhava jaladhine pAra javAmAM, anubhava taraNi jo maLaze. anu0 ra anubhava gamya atizyi parabrahma, buddha jana kahe che vicArI; zAstra yukti rAta lAgu kare paNa, pAra na lahe avicArI. anu0 3 agAcara iMdriya vastunI siddhi, jo hetu vAde karAye; dIrgha samayathI caracA jenI, nirNaya kema na thAye. kalpanA kaDachI gRhine sahu jana, zAstra kSIrAnnA vagAhe; paNa viralA tasa svAda lahe che, anubhava te jaga mAhe. anu0 5 ni brahma nirIlR anubhava, bina kaheA kauna pichAne; lipi vANI ane maneAdRSTi, je viSNu ehu asthAne. nAMhi susupta svASa ne jAgara, mehu ajJAna abhAve; kalpanA zAnta ane je dazAmAM, anubhaveAgara pAve. anu0 7 pUrNa zabda brahma zAsra vilAkI, anubhava dRga je karaze; sva savedanathI pabrahmane, nizcaya te anubhavaze. anu0 4 anu0 6 anu0 8 26-sArAMza anubhavarasa amRta samAna ati miSTa lAge che ane tenA svAda phkta jJAnaM gariSTha munieja lai zake che. rAtri ane divasathI saMdhyA jema pratha--vacamAM che tema zruta jJAni ane kevaLa jJAnanI vacamAM anubhava jJAna che ane te kevaLa jJAna rUpa sUryanA udaya pahelA aNNAya rUpa che. ema paMDita purUSonI mAnyatA che. 1 sarva zAstranA adhyayana rUpa vyApAra te mAtra dizA sUcavanAra nakazeA che, paraMtu bhava samudrane pAra jAvA mATe anubhava rUpa vahANanI AvazyaktA che. 2 9 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRtakAvyakuMja. - buddhimAna purUSe vicAra karI karIne kahe che ke parabrahma che te atIndriya che ane te anubhavagamya che. zAstronI aneka yuktio lAgu karatA chatAM paNa avicArI purUSa tene pAra pAmI zaktA nathI. 3 iMdriyathI je agocara che evI vastuonI siddhi je hetuvAdathI gamya hota te ghaNAM lAMbA vakhatathI jenI carcA cAluja che chatAM tene nirNaya kema thato nathI arthAt te anubhavagamya ja che. 4 zAstra rUpa kSIra bhajanane sarva kaI pita pitAnI kalpanA rUpa kaDachIthI avagAhahalAve che, paraMtu tene svAda te keI viralA anubhavI mAhAtmAoja A jagamAM laI jANe che. 5 nida anubhava prApta thayA vinA nida brahmane koNa jANuM zake che? arthAt keIja nahIM. mATe nidi anubhava vinA lipivANI-athavA mane daSTi te asthAne che athavA kAryakara nathI. 6 je susupti nathI svani nathI ane jAgRti paNa nathI, paraMtu meharUpa ajJAnanA vinAzathI kalpanA mAtra jemAM zAnta bane che evI cethI UjAgara dazA te anubhava dazA che. 7 pUrNa zabda rUpa zAstra brahmane jANa je mAhAtmAe anubhava daSTi karaze te sva saMvedana vaDe nizcayathI parabrahmane anubhavaze. 8 yogAda 27 mokSaNa yojanAdyogaH sarvo'pyAcAraiSyate viziSya sthAnavarNArthAlaMbanaikAgya gocaraH // 1 // karmayoga dvayaM tatra jJAnayogatrayaM viduH virateSveSa niyamAta bIjamAtraM pareSvapi / / 2 / / kRpAnirvedasaMvegaprazamotpattikAriNaH bhedAH pratyekamatrecchApravRttisthirasiddhayaH // 3 // icchA tadvatkathAprItiH pravRttiH pAlanaparaM sthairya bAdhakabhI hAniH siddhiranyArthasAdhanaM // 4 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gASTakama. ~~~ ~~~~ arthAlaMbanayozcaityavaMdanAdau vibhAvanaM zreyase yoginaHsthAnavarNayoryatna evaca // 5 // . AlaMbanamiha jJeyaM dvividhaM rUpyarUpi ca . arUpiguNasAyujya yogonAlaMbanaM paraM // 6 // prItibhaktivaco'saMgaiH sthAnAdyapi caturvidhaM tasmAdayogayogApti mokssyogH kramAd bhavet / / 7 // sthAnAdhayoginastIrthocchedAdyAlaMbanAdapi mutradAne mahAdoSa ityAcAryAH pracakSate // 8 // vega svarUpa. pada-7 (nAtha kaise gaja baMdha chuDA-e cAla.) dharo bhAvi yoga niratara ghaTamAM, jethI mekSa maLe che jhapaTamAM. gha0 yoga eha je mekSa nipA, iSTa AcaraNa ja eha; sthAna vaNa ane artha AlaMbana, ekAgratA paMca jeha. dha1 kama lega dvividha kahyo che, jJAna ga trividhe; viratipaNe nizcayathI heve, anyamAM bIja prabodhe. kRpA nirveda saMvega prazamataNuM, utpatti sthAna ja e che icchA pravRtti sthiratA siddhi, kamathI e cAra kahe che. dha0 3 tadvata kathAmAM prIti tene, IcchA gI kahiye; vidha vidha vratanuM Asevana jene, pravRtti bhegI sahI e. gha0 4. bAdhaka savanI bIka nahiM te, sthira yogI A jagamAM; anyanA artha taNuM AlaMbana, siddhi gaNe manamAM. dha0 5 cityavaMdana Adi sarva kriyAmAM sthAna vaNe karo yatna; artha AlaMbana smaraNa karatAM, yogI AnaMda vare ratna. dha0 6 Alabana taNA bheda kahyA che, rUpa arUpI ISTa: arUpInA guNamAM laya thAvuM, eha AlaMbana rASTa. prIti bhakita vacanane asaMge, sthAna Adi yoga seve; tethI prApti ane ganI, kamathI mekSa yoga le che. 8 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) jJAnAmRtakAvyakuMja. tIrtha uccheda Adi AlaMbana, keI prasaMga je pAve, te paNa sthAnAdithI rahitane, sUtradAna nahiM Ape. dha. 9 27 sArAMza ! bhavya purUSe tame mane niraMtara hRdayamAM dhAraNa kare jenA AsevanathI mekSa jaladI maLaze. ga tene ja kahevAmAM Ave che ke je mokSa prApti karAve che ane te mATe tenuM AcaraNa te ISTa manAela che. sthAna-varNa-artha-AlaMbana ane ekAgratA evA pAMca tenA bheda che. 1 tyAM karma yoga be prakAre ane jJAna yuga traNa prakAre kahyo che. te viratipaNAmAM nizcayathI hoya che. ane anyamAM bIja mAtranI saMbhAvanA rahela che. 2 yogavid purUSae kRpa-nirveda-saMvega ane prazamanuM utpatti sthAna kramathI IcchA-pravRtti-sthiratA ane siddhi kahela che. 3 - tadvata kathAmAM prIti jene che te IcchA gI-vividha vratanuM Asevana karanAra te pravRtti cagI keI paNa jAtanA bAdhakanI jene bIka na hoya te sthira yegI ane anyanA arthanuM AlaMbana je hoya te siddhi yogI che. 4 tyavaMdanAdika sarva kriyAmAM sthAna-varNaartha ane Ale. bananuM smaraNa karanAra gI AnaMda ratnane prApta kare che. 5 AlaMbananA be bheda kahyA che rUpI ane arUpI, temAM arUpInA guNamAM maLI jAvuM te AlaMbana zreSTha che. 6 - prIti-bhakti-vacana ane asaMgathI sthAnAdi yoganA sevana vaDe ayoga yoganI prApti thAya che ane keme karI tethI mekSa vega maLe che. 7 keIka prasaMge tIrtha uchedAdi kAraNa prApta thAtA paNa sthAnAdithI rahita-ayogyane sUtradAna-zAstra abhyAsa karAvavAnI manA karela che ema AcArya bhagavAna kahe che. 8 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyAgASTakama. (68) niyAgASTakam // 28 // yaH karma hutavAn dIpte brahmAgnau dhyAnadhyAyayA sanizcitena yAgena niyAgapratipacimAn // 1 // pApadhvaMsini niSkAme jJAnayajJe rato bhava sAvayaiH karmayajJeH kiM bhUtikAmanayAvilaiH // 2 // vedoktatvAnmanaH zuddhayA karmayajJo'pi yoginaH brahmayajJa itIcchaMtaH zyenayAgaM tyajanti kim // 3 // brahmayajJaM paraM karma gRhasthasyAdhikAriNaH pUjAdi vItarAgasya jJAnameva tu yoginaH // 4 // bhinnoddezena vihitaM karma karmakSayAkSama klaptibhinnAdhikAraM ca puDheSTayAdivadiSyatAM // 5 // brahmArpaNamapi brahmayajJAMtarbhAvasAdhanaM brahmAgnau karmaNo yuktaM svakRtatvasmaye hute // 6 // brahmaNyarpitasarvasvo brahmA brahmasAdhanaH brahmaNA juhadabrahma brahmaNi brahmaguptimAn // 7 // brahmAdhyayananiSThAvAn parabrahmasamAhitaH / brAhmaNo lipyate nAdhairniyAgapratipattimAn / / 8 // niyAga 2135. 56-28 ( zAvarI. ) abadhu! niyAga pramANa pramAne, jethI karma sakala kSaya jAne. a0 tIvra brahma agninI mAMhe, dhyAnarUpa vyAyA e kamataNe je hema kare che, niyAga viSe sthita thAo. abadhue 1 pApa vinAza ne Aza rahita e, jJAnayaNe rata thA tuM; pudagalika abhilASA jemAM, sAvaghayaNa taja bhrAtu. embadhue 2 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) jJAnAmRtakAvyakuM ja. abadhutra 3 abadhu0 4 abadhu 5 karmayA vedata hevAthI, brahmayajJa te thAze, mAnyatA evI chatAM paNa tyAge, yena yAga zA mATe. jinavara pUjA Adi sukRtya, gRhigya darasAve; yati yogya che jJAna karma te, brahma yA he jAve. bhinna uddeza gRhi kiyA karatA, tadrata phala nahi pAve; puNyAdita eha anarthaka racanA bhinna batAve. brahmArpaNa paNa brahmayajJanuM, Antara sAdhana mAne; svakta madane hema kyathI, kama hema e jane. arpaNa sarva karI brahmamAMhi, brahadaSTi karI khAsI; sAdhana jenuM brahma bane che, abrahma brahma vinAzI. rakSaNa zIlataNuM brahmacarya, niSThA brahmAsthayanAdi; parabrahma vize samAhita e che, nilepa karma brahmavAdI. abadhutra 6 abadhutra 7 abadhutra 8 28-sArAMzahe! mahaMta ! niyAga vaDe sarva karmane kSaya thAya che. mATe te pramANa che. tivra brahmAgnine viSe dhyAnarUpa dhyAyAe karIne karmane je hema kare che te niyAga-paramezvara pUjAmAM sthita thAya che. 1 he! brAhu! pApane jemAM vinAza thAya che temaja koI paNa prakAranI jemAM pudgalika AzA nathI evA jJAnayajJamAM tuM prIti kara temaja pudgalika abhilASA jemAM rahela che, evA sAvadya yajJane tajI de. 2 (karmayajJavAdIone zIkhAmaNa ApatAM zAstrakAra bhagavAna kahe . che ke) karmayajJa vedata hovAthI te brahmayajJa thAze AvI mAnyatA chatAM tame na yAgane zAmATe taje cho? 3 jinezvara bhagavAnanI pUjA e Adi satakarma te gRhasthane gya che ane jJAnAdi karma te yatine yogya che ane te pariNAme brahmayajJa thaI jAya che. 4 bhinna uddezathI karAela kiyA tadvat phalane prApta karI zakatI nathI, paraMtu te pugeTyAdivat racanAe karI bhinna hovAthI anarthanI karavAvALI che. 5 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUlabha. (71) dareka kAryane kartA huM chuM evuM je ahamapaNe tene hema karavAthI te karmane hema thAya che ane te brahmArpaNa hevAthI brahmayajJanuM Antara sAdhana bane che. 6 sarva kriyAone brahmamAM arpaNa karIne mane hara evI brahAdaSTi dhAraNa kare. jenuM brahma sAdhana bane che ane te brahmavaDe abrAne vinAza. thAya che. 7 brahmanA viSe AcaraNa karavAthI zIyalavratanuM rakSaNa thAya che ane brahmAdhyayanAdimAMja jenI eka niSThA thayelI che tevA brahmavAdI mahAtmAo karmathI nirlepa thaIne parabrahmane viSe samAhita thAya che. 8 . pUjASTakam // 29 // dayAMbhasA kRtasnAnaH saMtoSazubhavastrabhRt vibekatilakabhrAjI bhAvanApAvanAzayaH // 1 // bhaktizraddhAnaghusRNonmizrapATIrajadravaiH navabrahmAMgato devaM zuddhamAtmAnamarcaya / / 2 / / kSamApuSpasaja dharmayugmakSaumadvayaM tathA dhyAnAbharaNasAraM ca tadaMge vinivezaya // 3 // madasthAnabhidAtyAgai likhAgre cASTamaMgalI jJAnAnau zubhasaMkalpakAkatuMDaM ca dhUpaya // 4 / / pAradharmalavaNottAraM dharmasaMnyAsavanhinA kurvan pUraya sAmarthyarAjannIrAjanAvidhi // 5 // sphuran maMgaladIpaM ca sthApayAnubhavaM puraH yoganRtyaparastauryatrikasaMyamavAnbhava / / 6 // ullasanmanasaH satyaghaMTAM vAdayatastava bhAvapUjAratasyetthaM.karakoDe mahodayaH // 7 / / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRtakAvyakuMja. dravyapUjocitA bhedopAsanA gRhamedhinAM bhAvapUjA tu sAdhunAmabhedopAsanAmikA // 8 // zrI viraprabhu bhAvapUjA, pada-29 (saMti! dekhIe be paragaTa pudgala jAla tamAsA-e cAla. ) zrI vIra pUjatAre bhAvase Atmika AnaMda jAme. dayA vArithI snAna karIne, saMteSa cIvarane dhArI; viveka tilaka nija bhAle karavuM, pavitra Azayane sudhArI. ... ... ... zrI vIra01 bhakti zraddhArUpa kesara sAthe, caMdana mizrita karavuM; navabrahma age zuddhAtma devanuM, arcana nizadina karavuM. ... ... ... zrI vIra0 2 kSamArUpa supuSpanI mALA, yuma dharma sama va; dhyAna rUpa AbharaNa prahine, prabhunA ane virate. ... ... ... zrI vira0 3 bhadasthAnanA tyAga samAna e, aSTamaMgala Alekhe jJAna rU5 vanDinI mAMhe, . saMka9pa sudhupa kara dekha. ... .. ... zrI vIra04 pUrva dharmanA tyAgarUpa bhavi, lavaNettara karI je; dharma sanyAsa sAmarthya ganI, Arati Atmika kIje. ... ... ... zrI vIra0 5 anubhavanama maMgala dIpakane, zrIvIra Age sthApa; ga rUpa sunatyanI sAthe, taiyatrika jaya chApe. ... ... ... zrI vIra. 6 e vidha bhAvapUjAmAM tatpara, ulasita mana che jenuM; satya ghaMTa vajAve jagamAM, mahedaya kama che tenuM. ... .. ... zrI vIra7. gRhi yati e bhedathI pUjA, dravyabhAva dayA dAkhI; hine yeAgya che dravya yogIne, bhAva vizuddha che sAkhI. .. .. . zrI vIra08 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (0) 29-sArAMza-bhAva sahita zrI vIra paramAtmAnuM pUjana te avazyameva Atmika AnaMdane prApta karAve che. dayArUpa jaLavaDe snAna karI ane saMtoSarUpanirmala vastro dhAraNa karI viveka rUpa tilaka potAnA bhAla sthaLe karatAM jema bane tema pavitra AzayenI sudhAraNA karavI. 1 bhakti ane zraddhA rUpa kesara ane caMdana mizrita karIne jemane AtmA pavitra thayela che, evA zuddhAtmadevanuM navabrA aMge niraMtara arcana karavuM. 2 vaLI kSamArUpa suvAsita puSpanI mALA-dvividha dharmarUpa vastro ane dhyAnarUpa alaMkArevaDe prabhunA aMgane vibhuSIta karavAM. 3 aSTamadanA sthAnanA tyAga samAna aSTamaMgaLanI racanA kare temaja jJAna rUpa aninI mAMhe zubha saMkalpa rUpa sugadhI dhupa ukhe. 4 pUrvadharma-kSApazamika dharmanA tyAga rUpalavaNataraNa karIne he! bhavyaprANuo tame dharma sanyAsa-kSAyika dharmanA sAmarthya garUpa Atmika Aratine utAre. 5 temaja anubhavarUpa mAMgalika dIpaka zrI vIra prabhu pAse sthApe pazcAt garUpa sunatya karatAM taiyaMtrika para jayenI chApa besADe. A vidhi pramANe bhAvapUjAmAM jemanuM citta ulasAyamAna che teja prANa A jagnamAM satyatAne ghaMTa bajAve che ane temane ja mahAna kamane udaya thAya che. 7 gRhastha dharma ane yati dharma e be bheda vaDe karI dravyapUjA ane bhAvapUjAnI ghaTanA che. mATe gRhasthane gya dravyapUjA ane ya- . tine bhAvapUjAnI vizuddhi atre varNavela che. 8 10 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRtakAvyakuMja. dhyAnASTakam // 30 // dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM trayaM yasyaikatAM gataM munerananyacittasya tasya dukhaM na vidyate // 1 // dhyAtAMtarAtmA dhyeyastu paramAtmA prakotitaH dhyAnaM caikAvyasaMvittiH samApattistadekatA / / 2 / / . maNAviva praticchAyA samApattiH parAtmanaH kSINavRttau bhaveddhyAnAdaMtarAtmani nirmale // 3 // Apattizca tataH puNyatorthakRtakarmabaMdhataH tabhAvAbhimukhatvena saMpattizca kramAd bhavet // 4 // ityaM dhyAnaphalAyuktaM viMzatisthAnakAdyapi kaSTamAtraMtvabhanyAnAmapi no durlabhaM bhave / / 5 // jiteMdriyasya dhIrasya prazAMtasya sthirAtmanaH sukhAsanasya nAsAgranyastanetrasya yoginaH // 6 // ruddhabAhyamanovRtte rdhAraNAdhArayArayAt prasannasyApramattasya cidAnaMdasudhAlihaH // 7 // sAmrAjyamapratidvaMdvamaMtareva vitanvataH dhyAnino nopamA loke sadevamanuje'pi hi // 8 // dhyAna 2135. 56. 30 ( su ti oirt's somAya-ye yAsa. ) dhyAtA dhyAnane dhyeyataNuM jyAM, ekatA pAme che trika khare tyAM; evA ananya citta munivarane, du:kha nahi dila tyAMhi tu gharane dhyAtA dhyAtA antara AtmA bane che, daya svarUpa paramAtmA kare che; Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAnASTakram. dhyAna ekAga sarvitti pramANeA, tehanI prApti te aikayatA jANA. dhyAnathI vRtti vinArA thaye jyAM, nirmala antara AtmA viSe tyAM; pratiSikhita Adarza dharejyuM, chApa paDe paramAtmA taNI hyuM. dhyAnathI ratna trayI ArAdhe, tirthaMkara nAma kama ne bAMdhe kramathI e kama` udaya janma Ave, tikara padma sapatti pAve. eNhija dhyAna taNu* phela jANI, vIza sthAnaka tapa AdarA prANI; tanu roASaNa phUla je tapathI che, ehu abhavya ne sugama thakI che. jeha jite driya dhIra purUSa che, zAnta ane sthira Atmana e che; sukhAsana sthita netra taNI jyAM, nAsikA agre dRSTi dharI tyAM. dhyAna taNI dhArA te joge, bAhya vRtti nirodha e yeAge; apramatta ne prasanna khare e, svAda jJAnAmRta kero kare e. apratidruddha samrAjya taNA a, Antara mAMhi vistAra kare e; deva ane mAnavanI mAMhi, ceAgya nahi' e muni sama hi. (o) dhyAtA 3 dhyAtA. 3 dhyAtA 4 dhyAtA. 5 dhyAtA 6 dhyAtA. 7 dhyAtA 8 30-sArAMza-dhyAtA. dhyAna ane dhyeyanuM trikajyAM kharekhara ekatAne pAmelu che evA ananya cittavAlA muni mahArAjAone leza mAtra du:kha hAtu nathI. mATe he ! bhrAta tyAM tuM tArU hRdaya lagADa. 1 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) jJAnAmRtAvyA . jyAM antarAtmA dhyAtA che, paramAtmA dhyeya che. ekAgra saMvitti te dhyAna che. ane tenI prApti teja ekyatA che. 2 jema Arie dharavAthI sAme rahela vastu temAM pratibiMbita thAya che, tema dhyAna vaDe vRttine vinAza thAvAthI nirmala antarAtmAne viSe paramAtmAnuM pratibiMba paDe che. 3. dhyAna vaDe ratnatrayInuM ArAdhana thAya che. ane tethI tirthaMkara nAma karmane baMdha thAya che. pazcAta e karma keme karI udayamAM AvatA tirthaMkarapadanI saMpatti prApta thAya che. 4 evuM dhyAnanuM phala jANI he ! prANIo tame vIza sthAnaka tapanuM dhyAna pUrvaka Asevana kare che tapanuM phala phakta zarira zoSaNa che. evuM tapa te abhavyane paNa sugama che. 5 jeo jiteMdriya che, dhIrapurUSa che, zAnta che, sthirAtmana che. sukhAsane sthita che temaja netranI daSTi nAsikAnA agrabhAga para sthApita karela che. 6 vaLI dhyAnanI dhArAvaDe bAhya vRttine jemaNe nirodha karyo che je apramatta che ane prasanna mukhavAlA che temaja jJAnAmRtanuM ja AsvAdana kare che. 7 teja apratidruddha sAmrAjyane AntaramAM vistAra karI zake che. tevA dhyAnavAna muni mahArAjA samAna A jagatamAM deva ane manuSyamAM anya kaI hoI zake nahIM. 8 tapaTam ? | mAnameva budhAH mAhuH karmaNAM tApanAtapaH tadAbhyaMtarameveSTaM vAyaM taduparakam // 1 // AnuzrotasikI vRttiAlAnAM sukhazIlatA prAtizrotasikovRtti ninAM paramaM tapaH // 2 // dhanArthinAM yathA nAsti zItatApAdi dussaha tathA bhavaviratAnAM tatvajJAnArthinAmapi // 3 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapAcham. () sadupAyapravRtcAnAMmupeyamadhuratvataH zAninAM nityamAnaMdarireva tapasvinAM // 4 // ityaM ca duHkharUpatvAt tapo vyarthamitIcchatA baudAnAM nihatA budiaurAnaMdAparIkSayAt // 5 // panama minArcA ca kapAyANAM tathA hatiH .. sAnubaMdhA jinAjJA ca tattapaH zudamiSyate // 6 // vadeva hi tapaH kArya durlyAnaM yatra no bhavet .. pena yogAna hiyante kSIyante neMdriyANi nA // 7 // mUlogaragaNazreNimAjyasAmrAjya siraye bAbamAbhyaMtaraM cetthaM tapaH yA mahAsaniH // 8 // viza tapa rUpa. pada 31 paryuSaNa parva stavana. (mAtA mArU devInA naMda e cAla) bhavi! paryuSaNa AvyA Aja, tapa kare te ucita batAve; zrI jina zAsana rAja. kama taNuM che javalana jehathI, jJAna eha tapa kahiye; abhyatara tapa vRddhikAraNa, bAhya tapa Acariye... >> bhavi. 1 leka pravatana rUpa tapasyA, bAlane sukhathI have; prAti zrota siki vRttirUpatapa tihAM jJAnI jove. * bhavi. 2 dusaha chatAM e zIta tApAdi, dhana arthine na lAge; bhava virakataja tatvajJAnIne tata duHkha na jAge. .. bhavi. 3 mAratA che upeya taNuM jyAM, tehamAM pravRta dekhe jJAna vAna tapasvI kare, AnaMda vRddhi pekhe. bhavi.4 badho mAne du:kha rUpa tapa, mATe che vyathaja jAne; AnaMda taNa avinAzI buddhi, naSTa thaI che pichAno . bhavi. 5 te ta5 jinavare zuddha kahyo che, je tapa karatA thAve, bahAcarya jana paNa sAthe karAya hanananipajave . bhavi. 6 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAnAmatakAvyAja. durbAna nahi je tapa karatAM, yoga hina paNuM nAve, iMdriya taNe vinAzana jethI te tapa ISTa gaNAve. . bhavi. 7 mULa ane uttara guNa zreNI, rUpa samRddhi hAve; bAhya ane atyaMtara e vidha, tapa karatAM muni pAve. .... bhavi.8 31-sArAMza--he! bhavyAtmAo paryuSaNa ArAdhana karavA mATe tapazcaryA karavI te egya che ema zrIjInezvara bhagavAna upadeza kare che. karmonuM jemAM javalana thAya che. evuM je jJAna tene ja tapa kahevAmAM Ave che bAhyatapanuM karavuM te atyaMtara tapanI vRddhinuM kAraNa che. 1 - leka pravRtti rUpa tapazcaryA te bAlajIne sukhe sukhe thAya tevI che paraMtu tethI pratizrota-lekera tapazcaryA te phakta jJAna vAna hoya teja karI zake che. 2 - zIta tApAdinA parisaha duHkhe sahana karavA gya che chatAM te dhananA athi janene jema dusaha nathI tema bhava virakta evA tatvajJAnIone zItatApAdi dusaha nathI. 3 jemAM upeyanI madharatA che evI kriyAmAM pravRtti karanAra jJAnavAna tapasvInA AnaMdanI vRddhi he ! prANa tame tapAse. 4 bauddha mAtAnuyAyI tapane duHkha rU5 mAne che e mAnyatA kharekhara beTI che ane te uparathI sAbIta thAya ke teonI AnaMda meLavavAnI avinAzI buddhi naSTa thayelI che. 5 teja tapa zrI vitarAga bhagavAne zuddha kahyo che ke je tapa karatA brahmacarya ane jinezvara bhagavAnanI pUjAnI prApti thAya temaja kaSAyane nAza thAya. 6 vaLI teja tapa ISTa manAela che ke jenA vaDe dUdhdhana na thAya. mana vacana ane kAyAnA yoganuM hinapaNuM na thAya temaja Idriyane vinAza na thAya arthAt zariranA dareka avayava pitapitAnA kAryomAM vapaliyane anukuLa rIte pravartana kare. 7 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvanayAzrayASTakama (75) e pramANe bAhya ane atyaMtara tapazcaya karatA thakA muni mahAtmAo muLa ane uttara guNanI zreNI rUpa samRddhine meLave che.8 sarvanayAzrayASTakam // 32 // dhAvanto'pi nayAH sarve syurbhAve kRtavizramAH cAritraguNalInaH syAditi srvnyaashritH||1|| pRthaG nayAmithaH pakSapratipakSakadarthitAH samavRtisukhAsvAdI jJAno sAnayAzritaH // 2 // . nApramANaM pramANaM vA sarvamapyavizeSitaM vizeSitaM pramANaM syAditi sarvanayajJatA // 3 // loke sarvanayajJAnAM tATasthya vApyanugrahaH syAtpRthaGanayamUDhAnAM smayArtirvAtivigrahaH // 4 // zreyaH sarvanayajJAnAM vipulaM dharmavAdataH / zuSkavAdAdvivAdAcca pareSAM tu viparyayaH // 5 // prakAzitaM janAnAM yaimataM sarvanayAzritam citte pariNataM cedaM yeSAM tebhyo namonamaH // 6 / / nizcaye vyavahAre ca tyaktvA jJAne ca karmaNi ekapAkSikavizleSamArUDhAH zuddhabhUmikAM // 7 // amUDhalakSyAH sarvatra pakSapAtavivarjitAH jayanti paramAnaMdamayAH srvnyaashryaaH|| 8 // sarva nayAya. svarUpa. pada 3ra ( rUSabha jinezvara pritama mAharA-e cAla) doDatA ehavA sarva na karere, svabhAva viSe vizrAma; cAritraguNa dhAraka te kAraNere, sarvanayA zrita dhAma. ... deDatA 1 pakSa ane pratipakSe parasparere, ekeka kadathita mAna; samavRttio nayAti muni, sukha AsvAdita jAna. ... doDatA 2 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnAmutakAvyakuMja. avivakSita sahu bhAva pramANavAre, A pramANa nahiM heya; paNa jevivakSita teha pramANa chere, bedhaka sahunaya seya deDatA. 3 rApaka sarva na hoya teha, taTastha paNe hitakAra pRtha na karI mUDha banelanere, vigraha prApti tuM dhAra. .. raDatA. 4 dharmavAda thakI sarva nayanu re, zreSTha kalyANaja thAya; eka nayAzrita zuSka vivAdathIre, pAme viparyaya tyAMya dAtA. 5 sarva nayAzrita jana hita kAraNe re, dharma prakAzaka jeha; temaja jehane e pariNata thaye re, tehane vaMdana maha. doDatA. 6 nizcayamAM temaja vyavahAramAM re, jJAna kriyAmAM pu; eka pakSa vizleSa tajI thayAM re, sarva nayAzrita rU. ...dADatA. 7 zuddha bhUmikA Arahita jeha che re, vyAseha rahita che lakSa; pakSapAta thakI jeha rahita che re, parama AnaMdI e dakSa-deDatA. 8 3ra-sArAMza-devatA evA sarve nanayanA mArgo pita pitAnA svabhAvane viSe vizrAnti karanArA che. cAritraguNadhAraka muni te sarve nAnA AzrayasthAna che. 1 pakSa ane pratipakSa vaDe paraspara karthanA karanAra hovA chatAM sarva nayAzrita muni te sarve namAM sama vRtti vaDe sukhanuM AsvAdana kare che. 2 avikSita sarva bhAva pramANa nathI tema apramANa paNa nathI paraMtu sarvanaya bedhaka vivakSita bhAva che teja pramANabhUta che. 3 sarve ne jANanAranuM taTasthapaNuM hitakAraka che, paraMtu eka nayavAdanA grahaNathI mUDha banelAne vigrahanI prApti saheje thAya che. 4 savenane jANanArane dharmavAda zreSTha kalyANa karanAre thAya che paraMtu eka nayAzritane zuSka vivAda viparyaya bhAvane pAme che. 5 janahitanA mATe sarve nayAzrita dharmanA je prakAzaka che ane jemane e bhAva pariNata thayela che tevA nayAzrita munione mArI vaMdanA che. 6 nizcayamAM temaja vyavahAramAM jJAnamAM temaja kriyAmAM jeo Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAzipadamacaka nAmAvaLA, puSTa che vaLI eka pakSa vizeSa tajIne sarva nayanA Azraya vaDe raSTa thayelA che, temaja zuddha bhUmikA upara ArUDha che. ane jemanuM lakSa vyAmoha rahita che, tema je pakSapAtI nathI tevA buddhimAna purUSa 5rama AnaMdI thAya che. dvAtriMzapadasUcaka nAmAvaLI. pU) manaHsthiro'moho jJAnI zAnto jiteMdriyaH tyAgI kriyAparastRpto nirlepo niHspRho muniH // 1 // vidyAvivekasaMpano madhyastho bhayavajitaH ..... anAtmazaMsakastatvadRSTiHsarvasamRddhimAn // 2 // dhyAtA karmavipAkAnAmudino bhAvAridheH lokasaMjJAvinirmuktaH zAstrA niHparigrahaH / / 3 / / zuddhAnubhavavAn yogo niyAgapatipattimAn bhAvA dhyAnatapasAM bhUmiH sarva nayAzrayaH // 4 // .. spaSTa nikitaMtattvamaSTakai pratipattimAn ....... munimahodayajJAnasAraM samadhigacchati // 5 // muni guNarUpa batriza pada nAma sUcaka, pada 33. - (gajhala-sarakI.) nija daSTipUrNa svabhAvamAM, sthApI are jeNe yadA, che magna pUrNAnaMdanA guNagAnamAM te to sadA. ..... 1 je sthira citta ane tape che, meha ne nija bhAvathI; che ajJAna mAMhi garika sAthe, zAnta che isama bhAvathI. .. 2 karI indriyo para vijaya sAthe, tyAgI sarva vibhAvathI 'kriyA karavA tatpara eha jAnuM, "tuma Atmika bhAvathI. 3 je pApa 11leparahita che, che nirabhilASI e sadA; che 1 mena vRtti sAthe vidyAnyukta pavivekI tadA. ... 4 : Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAnAkhatAba. 'madhyasthane chaha lekanA, kSaya rahita jAnuM ehane; nija guNa nIja prazasanA, karatA nathI dai che. * 5 che utaravadaSTine sadA, samRddhivAna ja jANaje, ciMtana 2kama vipAkanuM, udvigna bhAvathI mAnajo. . 6 tajI saMjJA zAsadaSTi, ghara "akiMcana bhAva e; vizuddha anubhava jJAna sAthe, egavAna svabhAva e. 7 28niyAga vAna che 29bhAvapUjA, dhyAna tapanuM sthAna e; sarve nayAzaya Azrayaka e, hadaya drAvaka vAna e. - 8 pUrvokta batriza pada taNA e, spaSTa tatva svIkArathI; paramArtha rUpa che mekSa sAdhaka, namo muni udArathI ... 9 33 sArAMza-jeNe pitAnI daSTi svabhAvamAM sthApana karela che. ane pUrNAnaMdanA guNagAnamAM niraMtara magna che. 1 cittanI sthiratAvAna che ane pitAnA hRdayathI mehane jeNe tyAga karyo che vaLI je jJAnagarika che. temaja samabhAva vaDe zAnta thayelA che. 2 Idriya para jemaNe vijaya meLavyo che temaja sarva vibhAvanA je tyAgI che. vaLI kriyA karavAmAM tatpara che ane AtmikabhAvathI ja jeo tRpta che. vaLI jeo pApanA lepathI rahita che ane niraMtara nirabhilASI che maunavrata dhAraka che. vidyA yukta che ane vivekavAna che. temaja madhyastha che. IhilekanA bhayathI rahita che ane AtmaguNane cheda karI svaguNanI prasaMzA jeo karatA nathI. 3-4-5 vaLI je tatvaSTivAna che Atmika samRddhivALA che. karmavipAkanuM cittavana karyA kare che ane bhAvathI udvigna che. 6 temaja jeNe loka saMjJA tajI dIdhI che. zAstramaya daSTivALA che akiMcana che. vizuddha anubhava jJAnane meLave che ane svabhAve yogavAna che. vaLI niyAgavAna che-bhAvapUjAmAM layalIna che dhyAna ane tapanuM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMbhAra. (7) ......... je sthAna che temaja sarve nAnA AzayanA AzraDe jenuM hRdaya dravIbhUta thayela che. 8 e rIte pUrve varNavelA atrIza padenA tane spaSTa rIte svIkAra karavAthI paramArtha je mokSa tenA sAdhaka hovAthI he! bhavya to te mahAtmAone udAra bhAvathI namaskAra kare. 9 upasaMhAra. nirvikAraM nirAvA, jJAnasAramupeyuSAM vinivRttaparAzAnAM mokSo'traiva mahAtmanAM / / 6 // cittamArdIkRtaM jJAnasArasArasvatomibhiH / nAmoti tIvramohAgniploSazoSakadarthanA // 7 // aciMtyA kApi sAdhUnAM jJAnasAragariSThatA // gatiryayordhvameva syAdadhaHpAtaH kadApi na // 8 // klezalayo hi maMDakacUrNatulyaH kriyAkRtaH dagdhataccUrNasahazo zAnasArakRtaH punaH // 9 // mAnapUtAM pare'pyAhuH kriyAM hemaghaTopamA yuktaM tadapi tadbhAvaM na yadbhagrApi sojjhati // 10 // kriyAzUnyaM ca yajJAnaM jJAnazUnyA ca yaskriyA bhanayoraMtaraM jheyaM bhAnukhadyotayoriva / / 11 // - upasaMhAra (harigIta.) niSa sAthe virodha nahiM che vastu dharma viSe kadA, pAgalika bhAga taNI IcchA naSTa pAmI che sadA e jJAnasAra tANI ja prApti jehanA ghaTamAM haze. che mekSa atraja ehate namuM te sunivara jyAM vase. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnAmRtakAvya kuMja. che jJAna eha rahasya jenuM umi vANI vilAsanI, tethI thayela che aidha citta juo khare dhI ehanI bhaya meharUpaja agni kera dAhato nahiM lAgaze, che mekSa atraja ene navuM te munivara jyAM vase. camakAvatI munirAjanI e jJAna janita gariSThatA, sAthe vaLI e che aciMtyaja mAnaje pramudita thatA vihAra ucca pradezamAM nahi adha:pata kadi thaze. che mekSa atraja ene namuM te munivara jyAM vase. maDuMka curNa vata kaleSa kSaya che kiyA mAtrathI jANaje, che dagdha curNa sama jJAna sahue kaleSa naSTa pichAna; udabhava nahiM jyAM kaleSane te jJAna iSTa virAjaze, che mekSa atraja ehane namuM te munivara jyAM vase. sUvarNanA ghaTanI are upamA te jJAna kriyA kahI, ghaTa bhAMjatA paNa mUlaya eha suvarNanuM ja jaze nahIM karmodaye kadi patita thAtA bhAva tene nahi jaze, che mokSa atraja ehane namuM te munivara jyAM vase. jJAna hinakriyA ane che kriyA rahitajanamAM, attara ane khadyotane bhAnu samAnaja tehamAM; camakAra eha taNe khare je dRSTithI avalakaze, che mekSa atraja ehane namuM te munivara jyAM vase. upasaMhAra-sArAMza--jeo deSa rahita che ane vastunA dharmamAM jemane vidhatA nathI. vaLI jemanI pilgalika lega tRSNA naSTa thayela che ane jenA ghaTamAM "jJAnasAra" prApta thayela che evA munimahaMtene mekSa atreja che teo jyAM vasatA hoya temane mArI vaMdanA che. 1 vANI vilAsamAM jJAnanA ja rahasyanI uminA uchALA vaDe jemanuM citta snigdha thapela tenI buddhi te kharekhara buddhi jANavI vaLI bhaya ane meha rUpa agnine dAha jemane lAgatuM nathI. evA muni mahaMtene eka ageja che. 2 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasaMhAra.. (5) " evA muni mahaMtenI jJAna janita gariSThatA camatkArika che ane te aciMtya paNa che ema saharSa he! bhavya ane tame mAna che vaLI jemane vihAra niraMtara uccasthAna prati che paraMtu adhaHpAtate temane thAteja nathI evA muni mahetene mekSa atreja che. 3 kriyA mAtrathI kaleSane kSaya phakta maMDuka curNa samAna che paraMtu jJAna vaDe thayela kaleza kSaya dagdhabaLI gayelA curNa tulya che jethI kalezane uddabhava thAteja nathI mATe jJAnanI ja maneharatA ISTa che ema jANanAra muni mAM tene mokSa ageja che. 4 jJAna yukta kriyAne suvarNanA ghaTanI upamA ApavAmAM Avela che keIka kAraNa vazAt ghaTa bhAMgI jAya te paNa te suvarNanuM mUlyakiMmata te jAtI ja nathI tema karmodayathI kadAca jJAnavAna patita thAya te paNa tene mULabhAva naSTa pAmatuM nathI evA muni mahetene mikSa ageja che. 5 jJAna rahita kriyA ane kriyA rahita jJAnamAM khAta ane sUrya samAna antara che, tene camatkAra je jJAnI mahArAjAe pitAnI jJAna daSTithI avalekaze tevA muni mahetene mokSa aja che. 6 cAritraM viratiH pUrNA jJAnasyotkarSa eva hi / jJAnAdvaitanaye dRSTidayA tadyoga siddhaye // 12 // _o sAra cAritra hija jJAnanA utkarSa baLathI keLavI, saMpUrNa sakala vibhAvanI nivRtti tehamAM meLavI re! mekSa prApti kAraNe cAritra rUpa e dharmane, abhinna bhAve grahaNa karaje namana te muni marmane. 1 sAra-bhAvArtha-saMpUrNa rIte sakala vibhAganI nivRttine Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmRta abaja. meLavI e pUrvokta kathita cAritra dharmane jJAnanA utkRSTa baLathI keLa ene te mekSa prAptinuM kAraNa che mATe te cAritra rUpa dharmane abhija bhAve grahaNa kare; A muni mahArAjAone dharma che ema one tanahu~mA 43 chu. !!! prazasti. sibi sirapure puraMdarapuraspardhAvahe lapavAM, viddIpo'yamudArasAramahasA dIpotsave parvaNiH etad bhAvanabhAvapAvanamanazcaMcaJcamatkAriNAM, taistairdItizataiH sunizcayamatainityo'stu dIpotsavaH // 13 // kezAMcidviSayajvarAturamaho cittaM pareSAM viSA godakakutarkamUchitamathAnyeSAM kuvairAgyataH lagnAlamavodhakUpapatitaM cAste pareSAmapi stokAnAM tu vikArabhArarahitaM tadjJAnasArAzritaM // 14 // jAtodrekavivekatoraNatato dhAvalyamAtanvate hadrehe samayocitaH prasarati sphItazca gItadhvaniH pUrNAnaMdaghanasya kiM sahajayA tadbhAgyabhaMgyA bhavan naitad graMyamivAt karagrahazcitraM caritrazriyaH // 15 // bhAvastomapavitragomayarasailisaiva bhUH sarvataH . saMsiktA samatodakaraya pathi nyastA vivekasrajaH adhyAtmAmRtapUrNakAmakalazacakre'tra zAstrepuraH pUrNAnaMdaghane puraM pravizati svIyaM kRtaM maMgalaM // 16 // gacche zrI vijayAdidevasuguroH svacche guNAnAM gaNe: mauTi proDhimadhAmni jItavijayamAjhAH parAmaiyaruH tatsAtIyaMbhRtAM nayAdivijayamAjhorAmAnAM zikSoH zrIman nyAyavizAradasya kRtinAmeSAkRtiH prItaye // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gazakti. : prazasti. (sAyaNa-gajhala.) suredranI amarAvatI sama siddhapura nagara vize dIpotsavI dina pUrNatA A graMthanI jemAM diseka pUrvokta bhAva thakI pavitra ane manehara mana mahiM Azcarya yukta apUrva nizcaya prAsa nayamata che tahi. dIpasvInA kAraNe zreNI dIpakanI dIpatI, avinAzI dIpotsavI thaze antara viSe e guNavatI, Azcarya che A "jJAnasAra" chatAM kathA aNAtanI, dekho kahuM te A same ghaTamAM vicAro re muni. vyAkuLa che mana viSaya jvaramAM keinuM tyAM dekhIe, haNanAra jIvana dharmane kutarka kara tyAM pekhIe, lAge haDakavA jema kurAgyamAM citta tyAM bhame, che mAtra alpataNuM khare citta jJAnasAra vize rame. jyAM pUrNAnaMda ghana AtmAnA A hadaya samagrahanA vize, viveka rUpI terAnI zreNI ujavala tyAM dise, avasara ucita A gIta gAnanI vRddhi jyAM varatAya che, A graMtha racanAnA miSe utsava atizaya thAya che. bhAgya racanAe karI vivAha mahatsava A same, cAritra lakSmIne banyo bhavi jANa hete tame. samatA rUpI jaLane karI chaMTakAva cAra dizA vize, bhUmi lipelI bhAvanA rUpa gamayethI tyAM dise viveka rUpI puSpanI mALA atizaya khUlatI, Atmiya bhAva samAna maMgaLa kaLaza zreNI dIpatI. dvatriza adhikAre racita che nagara udhamavaMta A, Ave saharSa pUrNa brahma svarUpa AtamarAma tyAM jJAnAdi guNa samUhanI vRddhi ati je gRha viSe vijyAdi deva sUritaNe ga7 sUrya sama suMdara dise. e devasayi tapagaccha vize zrI jitavijaya gurU tasa bhAta paDita pravara zrI navijya jenA gurU Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29) nAnAmRtakAvyapuja. tasa ziSya nyAya vizArade prIti thayA paDita kharI, A 'jJAnasAra ' taNI karI kRti Atma ujvaLatA dharI. prazastI sArAMza--suredranI amarAvatI samAna siddhapura nagaranA viSe dipotsavInA manahara dIvase A jJAna sAragraMthanI pUrNatA thayela che. pUrvokta bhAvathI pavitra ane maneAhara, manamAM Azcarya yukta apUrva naya svarUpanI prApti thatAM dipotsavInA kAraNathI dIpakanI zreNI jema bahAranI cAbhA Ape che tema antarane viSe avinAzI guNavAlI dvIpAtsavI pragaTa thaze. AzcaryanI vAta che ke A jJAna sAra jevA graMtha vidyamAna chatAM keTalAka ajJAna thavAnI. mInA kahuM tene he ! munizvarA tame hRdayamAM vicAra karI. keTalAkanuM cittatA viSayarUpa javarathI vyAkula rahyA kare che temaja keTalAka teA kutarko karI karIne peAtAnA Atmadharma ane jIvanane haNInAMkhe che. naLI kema jANe haDakavA lAgyA hAya nahiM tema keTalAka mugdha prANIonA citta tA kuvairAgyamAMja bhamyA kare che tyAre phkta ghaNAMja adrupa bhavya prANIonuM citta A jJAnasAra mAMja ramaNa kare che. pUrNAnaMda ghana AtmAnA hradaya rUpa gRhanA viSe ujavala evI viveka rUpa tAraNeAnIzreNI dRSTigocara thAya che. valI avasarane ucita evA gIta ane vAjiMtranI vRddhi paNa jyAM saMbhalAya che tethI kema jANe graMtha racanAnA kAraNe A mahetsavanI zarU Ata thayelI hAyanI zuM! uparAkta kAraNathIja jANe bhavya racanA e karI cukta evA cAritra ane ( jJAna ) lakSmInA vivAha maheAtsava na banyA che ema huM anya jatA tame samajo. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAnI. - cAre dizAmAM samatA rUpI jala pravAhanA chaMTakAva thai rahyo che temaja pavitra bhAvanA rUpa gAmayathI bhUmikA jyAM li pAelI che. temaja puSpAnI manohara mAlAe jyAM jhulI rahelI che ane Atmika bhAva rUpa maMgala kalazonI zreNI jyAM zAbhA ApI rahela che. evA khatriza adhikAre ( viSaye ) racita apramAda nagaranA viSe pUrNa brahmasvarUpa AtmArAma-paramAtmAnuM jyAM sahu Agamana thayela che. jJAnAdi guNanA samuhanI atizaya vRddhi je graha ( gaccha ) nA viSe thayelI che evA vijayAdidevasUrinA gaccha sUrya samAna manehara zobhe che. e devasUriya tapagacchanA viSe zrImAna jitavijayajI gurU thayAM temanAM gurUbhAi paMDita pravara zrImAna nayavijayajI thayelA che te jemanA gurU che. te zrImAn nayavijayajI mahArAjanA ziSya nyAya vizArada upAdhyAyajI zrImAna yazeAvijayajIe A jJAnasAra graMthanI racanA Atmika ujavalatA dhAraNa karI pa MDitajanene sAdara thavAnA mATe pUrNa karela che. OM zAntiH zAntiH zAntiH samApta. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AmAnanda prakAza. jaina kemamAM ati phelAvA sAthe prakhyAti pAmeluM A mAsika A sabhA taraphathI sattara varSa thayA pratimAse pragaTa karavAmAM Ave che. temAM AvatA dhArmika, vyavahArika ane naitika saMbaMdhI uttama lekhethI ApaNI kemamAM nIkaLatA mAsikamAM te prathama paMkti dharAve che. dara varSe tenA grAhakene vAMcanane bahoLo lAbha ApavA sAthe varSa pUrNa thatAM pahelAM navIna dravyAnuyega vagerenA viSayathI bharapUra eka uttama graMtha suMdara bAInDIMgathI alaMkRta karI dara varSe bheTa ApavAmAM Ave che. ekaja paddhatie AvI bheTane lAbha A mAsikaja Ape che. hAlamAM tenuM cAdamuM varSa cAle che. gurUbhakti, nimitte nIkaLatA A mAsikanI laghu vaya chatAM grAhakonI bahoLI saMkhyA teja tenI uttamatAno purAvo che. tenuM kada hAlamAM meTuM karavAmAM AvyuM che. chatAM vArSika mUlya rUA. 1-0- pisTeja cAra AnA rAkhavAmAM Avela che. tenA pramANamAM lAbha vizeSa che. na jJAna khAtAmAM vaparAya che. jethI dareka jaina baMdhuoe tenA grAhaka thaI avazya lAbha levA cukavuM nahiM. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatra. peja. lIMTI. azuddha 2 22 nidhi nidhi 11. 23 upamArahita tIkSaNa-prabaLa 12 17 meTA amArA 13 21 rame je rame - 14 9 agocara-IdriyanA viSayanI ba- 1 : hAranI je je vastuo che tenA ke nakAmAM vAda mATe 14 25 nadana vaine temAM -navana temAM nirbhaya thaI IndranI pere 17 15 vinaMcaiiH kilendriyaiH 20 2 tyaktavA tyaktvA 22 3 sAdhaka sAdhaka 20 DanuSThAna - 2 bhAvanI prApti bhAvanI punaH prApti 5 eka sthAne ekaja sarvotkRSTa - 7 AnaMdanI abheda bhUmi jJAna 1 AnaMdathI pUrNa jJAna anekriyAthI pUrNa amRta sa- ane kriyAnI abheda mAna che UbhUmi che. 24 11 te tRhiM. 24 19 parAzamAvato paratRptisamAropo 35 1. juvo 30 10 buddhi jANavI buddhinI jANavI. , 37 12 pazucimAMja azucimAMthI ja -ga zuci Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vantye ka madhyastha dRSTithI tamAma bhasmanA bhayojhitaM pUrNo'si samavApsyasi bahirdezaH dRzastunaH pIyUSa mudriteSu kailAse 40 21 vanyeka 4ra 17 tamAma 42 23 bhasmanAM 42 24 bhayojJitaM 45 ra pUrNA'siM 45.5 samavApsasi 47 18 bahidazaH 47 18 dazastuna 47 23 pIyuSa 46 17. maMdriteSu 50 1 kailAsa 3 naraza 50 5 brAhmA 1 sto'dhikA 7 dharma 54 13. cittasyA 54 15 yatna 59 24 zAkSika 1 stirkaMga 61 2 parigrahaH 61 2 graha 12 3 graMtha 12 10 ghoM 14. 1. prAyatye 1. 5 yaH naraka bAhyA stato'dhikA dharma cittassyA yanna sAkSika stiryaga parigrahaH grahaH dharmoM prApayatye 'yajJaiH / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 10 grAma kSayAkSama 73 21 mahAna karmane udaya thAya che. ] acala mahedaya mokSa rUpI akSaya saMpadA prApta thAya che. 75 20 bAhya bAhA 7 10 zarira zarIra 11 che kAyAkaNa rUpa che 76 12 sthirAtmana sthirAmanuM 7 21 dussaha dussahaM 76 27 jJAnAthe jJAnArthi 77 4 naM cAta naMdaparikSayAt 77 8 yogAna yogA na 77 10 kuryAd mahAmuniH kuryAnmahAmuniH 78 27 anukuLa rIte akhalitapaNe 81 8 vanitA barjitaH 81 20 meha 83 10 krArthanA kadarthanAM 86 2 ene ane 81 17 karagrahazcitraM karagrahamahazcitraM 88 3 prazastI prazasti 89 25 mahotsava na bane che. mahotsava banyuM che. pA. 47 mAM thI lIMTIthI je AThamI gAthAne sArAMza che tene badale nIce mujaba samaja. "nispRha mahAzaya yogIjanene mAna apamAna saMbaMdhI samasta kalpanAo vilaya pAmI jAya che. teo nirvikalpa samAdhI rasamAM sadA jhIlatA hoya che." meha Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA. 49mAM 14mI lIMTIthI je AThamI gAthAno bhAvArtha che tene badale nIce mujaba samaje. karUNAmRtane varSAvanArA tattva daSTijane jagatane vikRta karavAne nahiM paNa upakRta karavA mATeja nirmANa thayelA hoya che temanI sakala vibhUti parepakArArthe ja thavA pAme che. pAnA 73 mAM bhASAMtaranA chaThThA perAmAM jaNAvela hakIkatane chUTa khu lAsa-"cegArika-mana vacana ane kAyAvaDe zubha abhyAsa, zubha pravartana samiti guptinuM pAlana karavAthI sahaja svabhAvika ratnatrayInI prApti thaI zake che. 6