________________
મેહાટકમ.
ભવ ભ્રમણ અખાડે રમે કેફ વશ માતે, ક્લ ભેદ પ્રપ કરે રહી એ ત્યાં તે. સ્વાભાવિક આત્મ સ્વરૂપ કહું હું હવે તે, સ્ફટિક રત્ન સમ શુદ્ધ સ્વરૂપી એ તે; લાગી નિજ કમ માન રંગ ઉપાધી, મુંઝાય દેખી અજ્ઞાત રહે અસમાધી જાણું એ મોહ સ્વરૂપ ત્યાગી ઘર આવે, આરોપ વિનાના અનુભવ સુખને પાવે; આરેપિત સુખ છે પ્રિય એ જનની પાસે, વર્ણવતા તે આશ્ચર્ય હૃદયમાં ભાસે.
અલૌકિક જ્ઞાન મહાન આરિસો છે જ્યાં, ' વિન્યસ્ત ર્યો આચાર બુદ્ધિ વડે ત્યાં નિરૂપયેગી પર પરત્વે જેને, જિજ્ઞાસા નષ્ટજ બની નમન છે તેને
૪ સારાંશ–(હે મેક્ષાભિલાષી પ્રાણીઓ તમો) “” અને “મારું” એ મહરાજાના મહાન મંત્રને દેખો. જેના પ્રબલપણુથી આખું જગત અંધ બની ગયું છે. છતાં જે એ મહાન મંત્રની અગાડી ફક્ત “ન” (ન હું–ન મારૂં) લગાડી જોશે તે તે મેહરાજાના મંત્રને જીતવા માટે સામે મંત્ર છે. ૧
શુદ્ધ આત્મદ્રવ્ય તેજ હું પોતે છું અને જ્ઞાન દર્શનાદિ શુદ્ધ ગુણો તે ફક્ત માહરા છે અને તેથી હું કેઈ અન્ય (આત્માથી ઈતર વસ્તુ) ને નથી તેમજ અન્ય કોઈ માહરૂં નથી (આ જાતને નિશ્ચય) તે મેહને નાશ કરનાર ઉપમારહિત શસ્ત્ર છે. ૨
બંધ, ઉદય, ઉદીરણું એ આદિ કર્મભાવ અતિશયપણે ઉદયમાં આવી તેને તિક્ષણ અનુભવ કરાવે છતાં જે ધૈર્યતાવંત મહાન પુરૂષ તેમાં મુંઝાય નહિં તે આકાશ જેમ કાદવથી લેપાતું નથી તેમ પાપ દેષથી કોઈ દિવસ ફસાઈ જાતા નથી. ૩
વિવિધ વેશની ઘટના વડે પાત્ર જેમ નાટકની રચના બતાવે છે તેવીજ રીતે પરદ્રવ્ય પુદ્ગલ દ્રવ્યની રચના છે એમ માની એવા
