________________
" ક્રિયાષ્ટકમ્
(૨૩)
ક્રિયા રહિત જગમાંહિ જાને, માત્ર જ્ઞાન અનર્થ પ્રમાને;
જ્જુ ગતિબિન પથ જાનક હેતે, પામે નહિં પુર સિત પિતે. ક્રિયા ઉચિત સમય તે જ્ઞાની રહે છે, સ્વ અનુકુલ કિયાને વહે છે; દીપક પિતે પ્રકાશ કરે છે, પણ તૈલાદિ અપેક્ષા ધરે છે. ક્રિયા બાહ્યભાવ વ્યવહાર ક્રિયા છે, મુગ્ધ પુરૂષની એહ કથા છે; મુખમાં કવલને ક્ષેપ ન થાયે, કહે કઈ રીતે ક્ષુધા મીટ જાયે. કિયા, ગુણી જનના બહુ માનાદિકની, યાદ કરાવે ક્રિયા નિત્ય વરની; પ્રાપ્ત ભાવને પાત ન થાવે, અભિનવ ભાવ સદા પ્રકટાવે. ક્રિયાક્ષયોપશમ ભાવે ભવિ થા, શુદ્ધ ક્રિયાફલ શાસ્ત્ર દિખાવે; યદ્યપિ ભાવ વિમુખ જે થા, એહ કિયા તદ્દભાવ નિપાવે. ક્રિયા વૃદ્ધિ થવા ગુણ કારણ હવે, કરવી ક્રિયા ખલના નહિં જે; સંયમ સ્થાન અસંખ્ય કહ્યા છે, પણ જિનવર એક સ્થાને
રહ્યા છે. ક્રિયા ભાષિત શ્રી જિનજિ અનુષ્ઠાને, અસંગ ક્રિયા પામે ગુણ માને; એહ અભેદ આનંદમહિં છે, જ્ઞાન કિયામત પૂર્ણ કહી છે. ક્રિયા
૯ સાર–ઈદ્રિ પર જય મેળવનાર-શાન્તાત્મા એવા જ્ઞાની પુરૂષ ક્રિયા કરવાને તત્પર હોય છે અને તેજ આ ભવ સમુદ્રને તરી જાય છે. તેમજ અન્ય આશ્રિતને તારવાને તેજ શક્તિવાન હોય છે. ૧
આ જગતમાં ક્રિયારહિત જ્ઞાન અર્થ વિનાનું છે. કારણ ૨સ્તાને જાણકાર હોવા છતાં ગતિ કર્યા વિના ઈચ્છિત સ્થાને પહોંચી શકાતું નથી. ૨
જ્ઞાની પુરૂષ સમયને અનુકૂળ એવી કિયા કરે છે. દીપક પિતે પ્રકાશક શક્તિવાન છે, છતાં તલાદિની અપેક્ષા તેને પણ રહેલ છે. ૩
ક્રિયા છે તે બાહ્ય વ્યવહાર માત્ર છે. આવું વચન ફક્ત મુગ્ધ-અજ્ઞ પુરૂષનું હોય છે. કવળને હાથમાં લઈ મેઢામાં મૂક્યા વિના શું સુધા મટી જાશે? અર્થાત્ નહિંજ. ૪
ક્રિયાનું નિરંતર આ સેવન ગુણું પુરૂ તરફના માનની યાદી કરાવે છે. તે સાથે પ્રાપ્ત થયેલ ગુણ ખસી જાતા નથી, પણ અપ્રાસ ગુણની નિરંતર પ્રાપ્તિ કરાવે છે. ૫
હે ભવ્યશાકથિત ક્ષપશમાદિ ભાવે કરેલી ક્રિયાનું ફળ
