Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI prAcina dharma e Meke steklem lekcialeve bhAga 1 le. racanAra sAkaracaMda mANekacaMda ghaDIAlI. a "bhavavijAMkura jaladA rAgAcA kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNu aa zivo jino vA namastasmai // (zrImad hemacaMdrAcArya ). A pustaka sana 1867nA ATa 25 pramANe rajIsTara karyuM che WHA A Mee Meesko MM AKARTAM muMbaI. " zAMti sudhAkara presa." vIrasaMvata 24ra8 vikrama saMvata 159. - I. sa. 1903. mulya rU 1.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ apeNa patrikA netra maNirUpa pUjya vaDIla baMdhu zAjaveracaMda mANekacaMda. javerI bajAra, muMbai ApaNuM marahuma murabI pitAzrInuM smaraNa thatAM, che. temaNe je vidyArUpI dhana ApaNane ApyuM che, te mATe che ApaNe temanA ahesAnamaMda chIe, ema Apa hara haMmezA kahetA AvyA che te, tathA te murabI tIrtharUpa ( pitAzrInA svargavAsa pachI, mArA jJAnane vadhAro . karavAmAM Ape mane je moTI madada karI che, te, kSaNe kSaNe mane yAda Ave che. che tenA smaraNArthe ane tame taraphanA mArA aNa hada pyAra ane mAnanI nizAnI dAkhala, A kusuma( rUpI laghu pustaka huM Apane arpaNa karuM , te ja vikArazojI. lI. huM chuM Apane AjJAMkita laghu baMdhu, sAkaracaMda mANekacaMda ghaDIAlI.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Be ye just and merciful. Become a king in deed, rather thun in name. Work with your people, and for them, Hector. Let king mean, brother, treat all men as such. Sweep from the Statute book all useless laws; All laws which harrows progress or degrades. See to it that the young shall learn the Truth. Learn to be useful, moral, just and kind; To give to every living thing that breathes. The Right which Nature gives it, Happiness. Train up the youth to say, "Thou shalt not kill." To say it and to practise it, as well." [ Isola.)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ je. vI. navalakhInAM kula kAlakAdevI roDa, muMbaI - dareka jAtane sTezanarI, DoIga, peInTIgane sAmAna. nIzALA tathA nAnA chokarAo mATe kInDara gArInane sAmAna. rabara sTempa banAvavAne sAmAna. agrejI rabaranA akSaranA bAkase. (ke jethI koIpaNa mANasa potAnI meLe koIpaNa nAma goThavIne chApI zake che, kIMmata rU. nA thI rUA. 15 sudhI. rabara sTempa saithI saratA ane sArA banAvanArA vagere mAlanA bhAvanuM keTalaeNga maphata. J. V. Navlakhi & Co., Kalkadevi Road, Bombay. Cheapest Dealers in Stationery, Drawing and Painting Materials for Students, Artists, Engineers etc. Kindergarten Materials for Children and Elementary Schools. Rubber Stamp Materials Rubber Type Boxes (Sets of alphabets) by which one can print names, addresses etc. Price from annas 12 to Rs. 15/- per set. Rubber Stamp Makers etc. Price list free.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ * I could a tale unfold, whose lightest word, Would harrow up thy soul, freeze thy young blood, Make thy two eyes, like stars, start from their spheres, Thy knotted and combined locks to part, And each particular hair to stand on end, Like quills upon the fretful porcupine. But this. eternal blazon must not be, To ears of flesh and blood. List, list, O list." Shakespeare. " Farewell to cruelty, pain and blood, Farewell to the habits of Tigerhood. Return to the dream of Paradise days, To songs of love and to garden lays.. Forget the evil ways of our West, The feasts of blood which make Europe unblest,, Let sympathy find a home in the breast, And in patience and labour and love find rest."
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne saithI prAcina dharma. khaMDa pahelo
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma. jaina dharmanI prAcinatA tathA tenuM zreSTapaNuMitihAsa, vidyA, zAsa, tathA zodhe AdhAre tenA purAvA khaMDa pahele. praveza. satya jANavAnI jijJAsA sarvane che; satyane potAnuM ja karI besavAno adhikAra koIne nathI. sarva sthaLe, sarva prasaMge, satya jANavAnI utkaMThA sarvane hoya che. paNa jANanAranI kalpanA ghaNIvAra paTaMtare AvI kAMIkane badale kAMIkathI saMtoSa pamADe che. dharmavALA jANe che ke ame satya pAmyA chIe, tatva jJAnavALA jANe che ke ame satyane varyAM chIe. vivA kaLAnA zodhako jANe che ke ame satyane pakaDayuM che, paNa satyanuM nAma game te ho, teno veza samayAnusAra he, paNa te satya hoya eTale pUrNa che. Adhunika kALamAM jainadharmI tathA anya dharmIo anya anyanI sAthe vAdavivAda kare che. "prAcina dharma kayo? e upara takarAra kare che. paNa nAma mAtrathI kAMi bAdha Avato nathI. satyane jyAM hoya tyAMthI, ne jevuM hoya tevuM levuM, e jJAnIeAnuM mukhya karma che. ApaNAmAM sAdhAraNa rIte evI rIte manAya che ke kAMI paNa na mAnavuM eja DahApaNanuM lakSaNa che, paNa e bhulavuM nathI joituM ke badhI vAtamAM nA, nA, karavAmAM jeTaluM bhUSaNa che, te karatAM aneka ghaNI buddhi koI vAtanI hA kahevAmAM paNa samAyelI che. satyane jANavAnA prayAsamAM
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharaDa pahelA-praveza. ApavAnA bhega ceADA nathI, tema satya paNa pratyakSa AvI ubhuM rahenAra nathI. satyanuM svarUpaja evuM che ke tene murtimAna karIe, tene amuka sImA bAMdhI paricchedavALu karIe ke turata te asatya thaI jAya che; chatAM sarva mAnya satya tA ekaja DAvu joie, te cheH tene grahaNa karI zakAya teA sarva virAdhanA aMta Ave. upara jaNAvelA vicAro jainadharmane paNa lAgu paDe che. AjathI keTalAka varSe upara keTalAkAnuM mAnavu ema hatuM ke jainadharma e eka Adhunika navA dharme che. tyArapachI keTalAka hiMdunA tathA videzIya vidyAne evu kahevA bahAra paDayA hatA ke jainadharma Azare 2500 ( pacIsa sA ) varSa upara Adha dharmamAMthI nIkaLyA hatA ane tethI te baiAdhadharmanI zAkhA che. AvA vicAra| . nAnA nAnA vidyAneAeja batAvyA hatA eTaluja nahi paNa pAzcAsa mahA vidvAna phIlasuph marahuma mI mekSamulare paNa batAvyA hatA, ne tene marahuma prophesara maNilAla nabhu bhAIe TekA ApyA hatA. vaLI nAnA tathA meATA itihAsa kIoe paNa kAMi paNa tapAsa vagara A vicAra svameya svikAryA hatA, te nAnA mALAne je itihAsa tathA pustakA zIkhavavAmAM Ave che tema paNa bedhaDaka pragaTa karyA hatA. paNa vakhatanA vahevA sAthe dareka vidvAne peAtAnI bhula joi, tenA svIkAra karI potAnA abhiprAya pheravyA che. pro. memulara jeNe sane 1884nA varSamAM ema jaNAvyu` hatu` ke jaina dharma baidhanI zAkhA che, tene sane 1895 nA varSamAM e vicAra pheravavA paDayA che; ane prakhyAta yurApiyana vidvAna-De luirAIsa, De. yura, mI kaleATa, DA. khullura, DA. hArnala vageree Teko ApyA che. eTalu ja nahI paNa prakhyAta hiMdI vidvAna maNilAla nabhubhAi paNu pAtAnA mahA upacegI pustaka ' siddAnta sAra mAM jaNAve che ke ' paNa eTalI vAta teA DA. buddhura vagerenA zeAdha uparathI siddha thaI che ke jaina mata ne Adha mata e eka eka sAthe saMbaMdha dharAvatA nathI, ne chellA tIrthaMkara mahA vIra, te muddanuMja khIjuM nAma che, ema nathI. jaina matanA graMthAmAMthI paNa kAMika evAja purAvA maLe che, ke ( jue siddAnta sAra pAnu* 106) " jenA pRthvIne anAdI mAne che, ne teja rIte temanA tIrthaMkara paNa eka be nahI, sA khasA nahI, hajAra be hajAra nahI, lAkha me .
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne saithI prAcina dharma lAkha nahI, paNa karoDo varasa sudhI A duniyA upara rahI anAdi jana dharmano upadeza karatA hatA evuM jaina zAstro uparathI siddha thAya che." agADI cAlatAM eja pustakanA pRSTa 110 mAM phesara maNilAla nabhubhAI jaNAve che ke "jana mata prAcina hovo joIe, tathA mahAvIrane thaI gayAne lagabhaga 23-24 se varSa thayAM hovA joIe, eTaluM nakaka aTakaLI zakAya che. mahAvIra pahelAM bIjA trevIsa tIrthaMkara thaI gayA che. ne prathama tIrthaMkaranuM AyuSmAna ApyuM che, te hisAbe prathama tIrthaMkara rUSabhadeva jina kayAre thayA tenA AMkaDA mukavA kaThina paDe ema che" e zIvAya "thIosophIkala sosAITI" nI mahAna vakatA mIsIsa enI bIsenTa paNa potAnA prakhyAta pustaka "Religous Problems in India" mAM jaina dharma prAcina che evuM svIkAryuM che. paNa te chatAM hajI keTalAka dAMbhI e vAtane svikAra karatAM Dare che; jaina dharma-ahiMsAno dharma-juno prAcina hoya te chatAM te kema kabulAya evuM teo dhAre che. vakhate te svikAra kIthI potAnA matane nukazAna pahocaze evuM dhArI satyane teo svikAra karatAM Dare che. e paNa A kALane mahimA che. paNa e bAbatamAM vAstavika rIte vicAra karatAM phakata teonI ja bhUla heAya ema nathI. jaiinoe paNa potAnA dharma viSe, je je bAbato bahAra pADavI joIe te te bAbato bahAra pADavA kAMI paNa prayAsa ke mahenata nahIM levAne sababe anya dhamaoe e dharma sAme vagara bIke patthara pheMkI potAnI bahAdurI batAvI che temAM zuM navAI ? *Fools rush in where angels fear to tread' paNa te chatAM jaino A bAbatamAM ALasu rahyA che, e temane sArU zebhAkAraka nathI. tIrthaMkaro jevA mahAtmAnI utpattine vakhata have nathI e teoe bhulavuM nathI joItuM. vidvAna jenee, vidvAna sAdhuoe tathA jaina paMDItAe have besI rahI jaina zAsananI praDatI joI rahevI e kAMI ochuM khedakAraka nathI. Aja kAla phiniyAnI dareka mukhya prajAe sudhArAmAM, kaLA kauzalyamAM, jJAnamAM, dezasevA ne dharmamAM vadhAro karavA mAMDyo che, tyAre ApaNe to muMge moDe joyAja karIe chIe. bIjA agADI cAlyA jAya che, ApaNe te jyAMnA tyAM ja nahi paNa-pachADI jaie
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ - khaMDa pahelo-praveza chaie. ApaNe ApaNuM sAcavI rAkhatA nathI eTaluM ja nahIM paNa ApaNuM corAI jAya che, luMTAI jAya che, jene divase jatuM rahe che tene AMkhe dekhatA chatAM, nahIM dekhatA hoya tema aMdha thaI jemAM karIe chIe. duniyAmAM saiAthI sArAmAM sArI ane mArAmAM pArI cIja viSe vicAra karatAM darekane jaNAze ke te paise nathI, mAna nathI, strI nathI, putra nathI, paNa dharma che. dharma sArU hajAroe pitAnA pyArA prANa beya che, dharma sAra hajAre vIroe kezarI karI anine prANArpaNa karavA potAnI strIone samajAvI pote paNa prANapaNa karyo che. dharma sAra lAkhAe svataMtratA cheDI dAsatva kabula karyuM che. tyAre ApaNe ALasu thaI pramAdamAM rahI, ApaNI hAMsI thatI joIe chIe, e keTaluM zocaniyA asalanA vakhatathI jainadharma cAlato Avyo che, paNa prAcina jenA dharma je vakhate asaMkhyAtA jaina anuyAyIo, cakravatio, rAjAo, sAdhao tathA paMDita dharAvato hato, te vakhatano vicAra che jenI zAstranuM adhyayana karatA haze teone AvatAM tarataja zAkamAM Dubaze. nemanAtha bhagavAnanA bhAI kRSNa vAsudeva, rAma, rAvaNa, pAMDava, korava vagere rAjAo, vIra bhagavAnanA saMdhADAnA hajAro sAdhuo tathA 38 rAjAe tathA sarve tIrthakaro, jainadhamI hatA. chellAmAM chellA rAjA kumArapALanA vakhatamAM prakhyAta hemacaMdrAcAryuM, je rIte jinazAsana dIpAvyuM hatuM te paNa hamaNunA sAdhuoe dAkhalo levA joga bAbata che. hamaNAMnA keTalAka jainoe A bAbatamAM keTalAka prayAsa lIdhe che ne bIjA levA jAya che, te stutipAtra che, chatAM keTalAka apavAda zivAya jaina sAdhuoe je cupakIdI akhatyAra karI che te koI paNa rIte prasaMzA pAtra to nathI ja. zrI zrI 1008 munI zrI marahuma AtmArAmajI mahArAje je prayAsa jinazAsananI unnati sArU karyo che, teja prayAsa, temanI gAdI zobhAvatA AcArya mahArAje vidvAna marahuma munie burAyajI, hicaMdrajI tathA mUlacaMdajI mahArAjanA ziSyo, tathA anya paMDita sAdhue tathA jainee le ghaTe che. huM jyAre muMbaInI pAThazALA vilasana kolejamAM abhyAsa karato hato tyAre muMbainA suprasiddhamIzanarI tathA muMbaInI yunivarasIkInA eka vakhatanA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharma vAisa censelara revaraDa DA sekIkana joDe jainadharma bAbata bhAre keTalIka carcA thaI hatI, te vakhate temanA keTalAka vicArAtu mAre batAvavAnI asatyatA paDI hatI te vakhatathIja mArA manamAM jaina dharmanI prAcinatA bAbata kaMika yathAzakti sAdhI karI, tene lAbha sarvene ApavA vicAra Avye hatA, ne tenuM A pariNAma che AzA che ke te vAMcaka vargane upayegI po. astu. jainama zabdanA artha jainanA savA arthAta jina mahArAjanA vacanarUpI amRtanuM pAna karanAra' evA thAya che. jaina dharma pramANe - rAga, dreSa, phrodha, mAna, mAyA, kAma, lAbha, ajJAna, vagere bhAva zatru - mAne jItanAra te ' jina' kahevAya che. have dhama~ eTale zuM tene vicAra karIe. " dharma nathI vAtamAM samatA, nathI bhaktimAM samAtA, nathI tA. rAramAM mAtA, e te kevaLa jJAnarUpaja che. manuSyanA svabhAvamAM rahelI paramAnadna pAmavAnI IcchA AvibhAva che. tene sevAnA mArgo jIva mAtre paramAnaMda zemAM mAnavA, pAtAnA svabhAvane kema samajavA, jhukAmAM manuSyanuM manuSyatva, manuSyarUpe jIvavAnu sAmaika zAmAM mAnavu e nizcaya thAya, tenu nAma dharma eTale ke jine' pravarttAvelA je dharma te jaina dharma. . jaina mata sArU anya matavALAonI zakA . duniyAmAM dhAka dhamo hAlamAM pravarte che, paNa te dareka dharma sAra, dhaNa' kharUM, leAkA greDu yADu paNa jANe che. temAMnA dhaNA dhammAnI utpa" ttinA samaya nakkI thayA che. paNa jaina dharma sArU hajI leAkAne zaMkA rahe e kemake tenI utpatti kyAre thai, te temanA dhyAnamAM AvatuM nathI. dAkhalA tarIke vedu dharma prAcina che, ema NAka leAkA mAne che, tathA priratI dharma Azare be hajAra varSe upura, mehamenana dharma Azare 1300 varSa Upara, tathA jarayeAstI dharma Azare cAra hajAra varSe upara phelAvavAmAM AvyA hatA evu` hAlanA vidvAneA kSula rAkhe cheH paNu jaina mata sAra teo kaMI paNa nakkI karI zakyA nathI. (1) keTalAka dhAre che ke jaina dharma bAda dharmanI zAkhA che, (ra) tyAre bIjA kahe che ke Ada mata
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ - kha paheraveza. jainadharmamAMthI nIkaLe che, vaLI () keTalAka kahe che ke saMvata 500 nA lagabhaga jaina mata utpanna thayela che, (4) tyAre bIja kahe che ke viSNu bhagavAne dene dharma japta karavA ahatano avatAra dhAraNa karyo (5) pAMcamo paNa kahe che ke sure machaMdaranAthe jana mata calAvyuM che. AvI AvI aneka zaMkAo tathA vidha vidha vicAro, jina dharma viSe mAhiti nahI dharAvanArAo dekhADe che, tyAre khara zuM che te ApaNe tapAsIe. , , - ~~~jaina dharma vize anya dhamIonI ajJAnatA-teja kAraNe anetesadhAravAnA upAya jaina dharmanA sthApanAra zrI AdIzvara yAne rUSabhadeva eka kSatrI hatA ane te pote rAjA hatA te viSe prathama ghaNAko jANatA nathI, paNa te viSenA purAvA A sAthenA paTTAmAM jaNAze. jaina dharma asaMkhyAtA varase upara A bhArata varSamAM brAhmaNAthI nahIM, vaiothI nahIM, paNa kSatrI. rAjAethI phelAvavAmAM Avyo hate. e kSatrIo zikAra karI prANIone haNanArA ke yajJamAM jIvahiMsA karanArA ke mAMsa bhakSaNuM karanArA nahi hatA paNuM teo sArvajanika lAbha mATe AkhI prajAmAM upadeza karatA hatA ke " ahiMsA eja sAthI moTo dharma che, koI paNa jIvevALA prANIne kadI nAza na karo; koI paNa prANIne IjA na kare ane e dayAmaya dharma je bIjo koI paNa dharma nathI." A belavAnA kAraNamAM teo jaNAvatA hatA ke " jevI rIte amane mAravAthI, dhamakAvavAthI, koI cIja sAthe aphaLAvavAthI, dajhADavAthI, koI rItanA jora julamathI athavA amAro jIva levAthI, amane duHkha thAya che; ane jevI rIte amArA zarIranA zarmamAM zukSma bhAgane IjA karavAthI athavA amAre vALa toDavAthI amane duHkha thAya che, temaja e tame kadI bhulatAnA ke jevI rIte amane pitAne,
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma. dukha thAya che, temaja dareka jIvane paNa duHkha thAya che. A kAraNathI koI paNa prANIne kadI IjA karatA nA, koI paNa jIvane du:kha detA nA koI paNa jIvane duHkhI joI AnaMda pAmatA nA ane kadIpaNa tene jIva letA nA. ' - A dharmanI kIrti gAvAmAM, A dharmanA guNa gAvAmAM ane e dharmanA upakAra taLe dabAvAmAM uMca paceMddhi manuSyaja ekalA sAmela thayA che ema nathI, paNa manuSya sAthe mugA prANIo jevA ke gAyo. gheTAMo, bakarAMo, meMDhAMo, maradhIo, kabutaro ane dareka jIvatAM prANIo potAnI muMgI jIbha vaDe sAmela thAya che; duniyAmAM jaina dharmaja pata e dharma che ke jeNe lAkhe ne karaDe varSo sudhI vAcA vagaranAM mumAM prANIo taraphathI kamara bAMdhI temanA bacAva mATe banatuM karyuM che, e dharmaja phakata e dharma che ke jeNe game tevA mAM pachI te zikAra mATe, yajJamATe, ke khAvA mATe hoya to paNa prANIonA vadha sAme majabuta avAja uThAvyo che ! e dharmaja phakata e che ke jeNe A mI dharma , e siddhAMta barAbara pALe che ane hajAro jIvone bacAvavAmAM e siddhAMtane upaga nimaka halAlIthI karyo che ane eja dharmanA kAraNe mANasakhAu duniyAM thaI javAne badale dayAmayI duniyA che aMze paNa dekhavAmAM Ave che. e ja kAraNe- yajJa athavA to evA bIjo koI prasaMge paNa potAnA siddhAMtamAM jarApaNa DagyA vagara jaina taraphathI karaDe varasa sudhI e siddhAMta bIna dehazate pALavAmAM AvyuM che. A dayAmayI dharmano upadeza brAhmaNa, vaizyo ke - tarAthI nahIM paNa kSatrIo tarathI ApavAmAM Avyo hato. keTalAka ajJAna evI rIte jaNAve che ke jainadharma vANIA athavA zrAvako athavA vaiSNavone dharma che; AvuM bolanArAo sAthe keTalAka bhUkha loko joDAI. e dharmanI niMdA karavAmAM utsAha le che. paNa teone khabara nathI ke, evuM kahevAmAM teonI moTI bhUla che, kAraNa ke teoe pote e dharmanI prAcinatA athavA siddhAMto jANavA darakAra karI. nathI eTaluM ja nahIM paNa maLelI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa pahela -praveza. khATI khabara uparathI retInA pAyA upara bAMdhelA ghara mAru khATA vicArA khAMdhyA che. pazu tA eja che ke jainadharme kSatrIonA che. prathama jaina tIrthaMkara zrI rUSabhadevathI te cAvIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmI sudhInA dareka jainadharmanA mahAtmA athavA tIrthaM sthApana karanArAo kSatrI hatA ane temanA janma ikSvAku vaMza, harivaMza vagere. uMcA vAmAMja thayA hatA. jainadharma mATe lokonA bhula bharyA vicArI jainadharmanI phIta manuSyA sivAya ekedri, khee'gni, temani para jIvA paNa muga sAMDhe gAya che kAraNa ke duniyAmAM Cheng Chuan evA kANa paNu khIjo dharyuM nathI ke jemAM game tevA jarUratA kArya mATe pazu haMsA karavAnI manA karavAmAM AvI hAya ane dareka jIvanI rakSA mATe jainadharma bhASaka sakhta AsAma ane humA sidghAMtarUpe karavAmAM AvyA hAya ! Aja kAraNathI e dharma bIjA je dhA * ahiMsA paramA dhama~ " nA siddhAMtane mAna ApanArA gaNAya che temAM prathama paktie jIvAne lAyaka gaNAya. o prAcina dharmane ajANatAM, ane jANatAM vidvAna ane mukhai ane tarathI mADhu nuksAna thayuM che, e dharmanI prAcitatA saMbaMdhamAM, e dharmanA tatvA samajavA saMbaMdhamAM, e dharmanI phIlasuphI samajavA saMbaMdhamAM ane e dharma kAnAthI utpanna thayA te sabaMdhamAM bhUla bharela vicAra| keTalAkA tarathI dekhADavAmAM AvyA che. e dharma kAnAthI utpanna thayA ane e dharyuM keTaleA prAcina che te saMbaMdhamAM A khaMDamAM keTaluM ke mAlavAmAM Avaze ane have pachInA kha'DamAM paNa te saMbaMdhamAM keTalAya sajabhuta purAvA jaNAvavAmAM Avaze. paNa tyAra pahelAM e dharmane samajavAmAM je je leAkaravAmAM
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI prAcina dharma. AvI che te tapAsIzuM. e saMbaMdhamAM ema paNa kahI zakAya ke e dharma sabaMdhamAM phakata bhUloja karavAmAM AvI che ema nathI paNa tenI niMdA paNa karavAmAM AvI che ane tenA sArA tane khoTA rU5mAM batAvavAne kozeza karavAmAM AvI che. sAruM zuM che, tenI zodha karavAne badale ghaNAka vidvAnoe phakata aMgata lAgaNIthI, ane potAnA dharma taraphanA premathI ane bIjA dharma taraphanA daiSanA kAraNathI e dharmanA zabda tane khoTAM rUpamAM mukavAne tajavIja karI che. keTalAkae " e dharma zrAvaka vANIAna che " ema kahevAmAM DahApaNuM joyuM che. bIjAe e e dharmane bauddha dharmati pATa gaNAvavA koziza karI che. keTalAkoe ema jaNAvavA koziza karI che ke e dharmane, je vakhate zaMkarAcAryanA vakhatamAM brANonuM jora vadhyuM te vakhate ubhe thaye ha; vaLI brAhma mAMnA paNa keTalAke ema jaNAvavA hiMmata kare che ke brAhANa dhamamAMthI e dharmanAM to levAmAM AvyAM che. keTalAka e dharmanA sthAnA tarIke mahAvIra che ema jaNAve che, bIjAoe pArzvanAthane e dharmanA mULa sthApaka tarIke dekhADavA prayatna karyo che; keTalAkoe e dharmane gaMdA rIvAjone anumodana ApanAra tarIke gaNAvavAmAM lAbha joye che keTalAka kahe che ke jeno kadI nahAtA nathI ane kadI dAMta paNa sArU karatA nathI; keTalAka kahe che ke jene nagna mUtane pUje che ane anItine uttejana Ape che. keTalAka niMdAe . te eNI vadhI ema kahevA hiMmata karI che ke " jo tamArI sAmethI eka gAMDa hAthI Avato hoya ane tamane chuMdAI javAno bhaya hoya to paNa tame tamArI jIdagI bacAvavA jaina derAsara ke maMdiramAM dAkhala thatA nA." AvA AvA mANasonA vicAro ajJAnatAne aMge ke aMgata lAgaNIne lIdhe ke bIjA keI paNa kAraNasara hoya to paNa e te nakakI che, ke e vicArathI jana dharmane moTuM nukazAna thayuM che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pahele praveza bhUla bharelA vicAranAM keTalAMka kAraNe, - ' ane te sudhAravAnA upA. paNa AvA vicArane Teke maLavAmAM keTalAMka kAraNee mukhya madada ApI che, jemAMnA mukhya kAraNe nIce pramANe che - (1) jainemAM kusaMpa, (2) jenI pitAnA dharma mATe bedarakArI. ka ja jainenuM mAyALupaNuM ane bIjAonA doSa mATe temanA karmanA phaLa cAkhaze paNa ApaNe temane kaI nahIM karavuM, e jainemAM cAlate sAmAnya vicAra, . (4) pAzcAtya vidvAnanI adhurI che, (5) asala mAgadhI bhASAmAM lakhAyelAM jaina zAsenI bhASA samajavAmAM anya dhamIonI akuzaLatA. (6) jIrNa thayelAM ane thatAM pustaka. upalA 6 kAraNe sivAya bIjA paNa ghaNAM kAraNe che paNa upalAM mukhya hevAthI te upara ja dhyAna kheMcavAno prayatna karavAmAM Avyo che. pahelA kAraNanA saMbaMdhamAM A prasaMge vadhu nahi jaNAvatAM eTaluM ja jaNAvIzuM ke jemAM mukhya karIne be vibhAgo najare paDe che -
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sauthI prAcina dharma (1) zvetAMbara ( 2 ) digabara e be paMtha jo ke vIza tIrthakarone mAna Ape che to paNa te enA AcAra vicAro ane dharma zArAmAM ghaNe pharaka paDato hovAthI e baMne pakSo vacce ghaNuja moTA jhagaDAo vAraMvAra thayA che ne temAM baMne pakSane bhArI nukasAna thaI, bIjAone lAbha thayo che. vaLI vetAMbarAmAM paNa sthAnakavAsIoe nava patha keTalAka varasa upara calAvI, majabuta gharane nabaLuM banAvavA jevo mArga akhatyAra karyo che. sthAnakavAsIo mutIne pUjatA nathI, jyAre zvetAMbara ane digaMbara jaina munI pUjA kare che. e sivAya vetAMbara saMdhamAM 84 judA judA AcAranA pakSe che, jene gaccha kahevAmAM Ave che ane jeo darekamAM paNa bhAIcArAnI lAgaNIne abhAva jovAmAM Ave che. e sAthe Azare trIsa varasa upara eka navo paMtha nAme " traNa thaIvALA no paMtha, jainomAMthI nikaLyo che ane te paMtha nIkaLavAthI paNa eka saMpIne badale judAImAM vadhAro thayo che. e uparathI jaNAze ke jemAM potA pitAmAM ghaNA pakSe hevAthI meTAkusaMpa thavAthI, e dharmane mAnanAra AkhA samuhane moTuM nukazAna thayuM che. ghaNAka vidvAnee vAraMvAra jaNa vyuM che ke je gharanI divAlomAM phATa paDe che, te gharane moTuM nukazAna thavAno saMbhava rahe che ane benI laDAImAM trIjAne phAyado thavAno saMbhava rahe che. kusaMpanA kAraNe moTA moTA rAjyo ane kuTuMbano nAza thato jovAmAM AvyA che temaja dharmane mAnanArAonA saMbaMdhamAM paNa kahI zakAya. A kusaMpa nAbuda karavA mATe e dharmanA anuyAyIoe moTA prayatna no ane saMgIna upAya javA ghaTe che. teoe eTaluM nathI bhulavuM joItuM ke teo saghaLA jInezrvaronA ane yAmathI dharmanA anuyAyI e che. joke teoe potapotAne mATe judA judA rastAo zodhI lIdhA che, to paNa teo dareka Adizvara ane mahAvirane namanArA che ane tethI teoe, bIjA koI kAraNathI nahIM to phakta e ja kAraNe kusaMpa kahADI, saMpa vadhAravA prayatna kare ghaTe che. '
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ - khaMDa pahelo-praveza eTaluM AvakAradAyaka che ke, gayA varasathI jepuratA zuravIra ozavAya kuTuMbanA eka nabIrA mIe gulAbacaMdajI hA taraphathI jaina konpharansa meLavavAnI goThavaNa cAlu karavAmAM AvI che ke jethI hiMdustAnanA jainamAM moTe saMpa thavAnI vakI rakhAya che e ja gRhasthanI mahenatathI muMbaImAM paNuM eka jaina konpharansa bolAvavAmAM AvI che ane tenA pariNAmo paNa ghaNAja uttama AvavAno dareka saMbhava che. ApaNe eTaluM ja IcchIzuM ke bhavizyamAM e kusaMpa tuhI saMpanI vRddhi thAya ane prAcina janadharmanA prAcina anuyAyIo potAnA pavitra dharmanA pavitra pUramAnone prakAza duniyAnA judA judA bhAgamAM phelAvI zake.. . jenenI dharma mATe bedarakArI jenI pitAnA dharma mATe bedarakArInA sababe jainadharmane keTalIka rIte khamavuM paDayuM che ema agADI jaNAvavAmAM AvyuM che. teo pitAnA dharmanA pharamAne zuM che te saMbaMdhamAM khaMtathI kAMI paNa tajavIja na karatAM bApadAdAthI cAlI AvatA kheTA athavA sArA rIvAjo ane dharma virahanA keTalAka kAmone paNa anumodana ApavA rahayA che e teone mATe hita karanAruM te nahIM ja gaNI zakAze. jainadharma ghaNoja uttama che, tene mAnanArA dayAnA sAgara kahevAya che, tene mAnanArAo rAtribhUjana karI zakatA nathI, ane abhakSa vastuo vAparI zakatA nathI, te chatAM jainAnI dayA keTalIka vakhata jevI joIe tevI upagamAM nathI AvatI. paMceddhi jIvo mATe A sudhArA vadhArAnA vakhatamAM jaina taraHthI yogya goThavaNo karavAmAM AvI nathI rAvIjana karavAmAM paNa keTalAke AnaMda mAne che, kolAha jANatAM ajANatAM abhakSa vastuonuM bhakSaNa kare che AvA kAraNathI keTalAka nahIM IcchavA yogya nAmadhArI jainenA sababe, " ekane pApe vahANa Dube ' tema teo AkhI jaina ke tuM ane jainadharmanuM ahita karanArA thaI paDe che. tevAone sudhAravA mATe jaina keme, jainadharma zuM jaNAve che tene zAstra AdhAre khulAza meLavI, upAya levA ghaTe che. jaina
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyA sethI prAcina dha. kAme vaLI pota potAmAM paNa bhAIcA vadhAravA mATe dharmazAse zuM kahe che. te zodhI kahADI tevA upAya vahevArIka rIte levA ghaTe che ke, jethI saMpane vadhAre thAya. jainako A saMbaMdhamAM bahuja bedarakAra rahI che. e bahuja sathiniya che. dharmanA pavitra pharamAnene mAna ApavAthI, dareka kemanI sAMsArika ane Amika sthitI sudhare che e bhulavuM nathI joItuM. je koI e pavitra pharamAne toDe che. teo jaina dharma ane tenA anuyAyIone moTA nukasAna karatA hozathI teone sAre raste derI, jene, dharma tarapha bedarakAra nathI ema pratyakSa dekhADavA mATe AkhI keme prayAsa levo ghaTe che. nahi karavAnA dhaMdhA karavAthI, nahI karavAnA kAryone anumodana ApavAthI, karavAnAM kAryo tarapha bedarakAra rahevAthI, ane nahI karavAnA kAryomAM yAhema jhapalAvavAthI, jainabhAIe potAnA pavitra pUramAno tarajU daskAra rahI mitI rAha che ane pariNAme teono dharma vagovAya che. AvA kAmo mATe jenakeme jAgRta thaI, eka umaMgathI ane khaMtathI, aikyatA ane saMpati, meTA pAyA para dharmanusAra sudhArA karI teonA dharmanA tane kevA utama che te sAbIta karavAmAM kAraNabhUta thavuM ghaTe che. jenonuM mAyALupaNuM jene svabhAvika rIte ja janmathI ja mAyALu hoya che. nAnA nAnA jIva jaMtuo jevAke cAMcaDa, mAkaDa, maccharathI te moTAmAM moTA hiMsaka prANIo, darekane mATe teone nAnapaNathI ja zIkhavavAmAM Ave che ke dareka jIva upara samabhAve jovuM jevI rIte ApaNuM jIMdagI ApaNane vAhalI hoya che tevIja temane paNa potAnI ja jIdagI vAhalI hoya che? jevI rIte ApaNane kAMI paNa IjA thatAM dukha thAya che, tevI ja rIte nAnAmAM nAnI kIDIthI te moTAmAM meTA hiMsaka prANI sudhI darekane kAMIpaNa ijA karavAthI du:kha utpanna thAya che, je prANI athavA jIvane
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ kha pahelo-praveza ApaNe pedA karavA zakitavAna nathI tene ApaNe mAravAne tatpara thavuM na joIe" AvI rItanI keLavaNI janmathIja dareka janane maLatI hevAthI teo svabhAvika rIte ja mAyALa hoya che; vadhumAM teone ema paNa zikhavavAmAM Ave che ke " duniyA asAra che sa nA karma pramANe janme che, sukha bhogave che, duHkha bhegave che ke jyAM sudhI tenAM karma khapI jatAM nathI tyAM sudhI tene A saMsAramAM bhamavuM ja paDe che; bhava saMsAramAM bhamavuM na paDe te mATe dareke zubha, sArA, paropakArI, ne dayALuM kAma karavAM. banatA sudhI darekane upayogI thaI paDI potAne ane bIjA vacce aMtara na gaNatAM, badhA sarakhAja che ema gaNI. rAga, deza, tyAga karI, saMsAranAM kAryo para vadhu dhyAna na ApatAM te parama saccidAnaMdanuM ja dhyAna dharavuM, ke jethI mekSa mArga suje ane A samArakAM vadhu aThavAvuM nahi paDe." AvI keLavaNI sAmAnya rIte nene maLatI hovAthI teo dareka taraja mAyALa rahe che, ane koI gunhegAra hoya to tenA tarapha paNa dayAnI lAgaNIthI ja jaI "haze ! te potAnAM karmanAM phaLa bhogavaze !" ema kahI choDI de che. A kAraNathI paNa duniyAnA keTalAka che temanAM mAyALapaNAno lAbha le che. duniyAmAM eka ja jAtanAM mANasa nathI; keTalAka sArA, keTalAka kharAba, keTalAka thoDA khasaba, keTalAka thoDA sArA vigere svabhAvanA mANase najare paDe che. emAMthI ghaNAka to bIjAne duHkha devAmAM, athavA raMjADavAmAM ke potAnA svArtha sAdhavAmAM ja ziyArI mAne che. evA manuSyo jainadharma mATe game tevuM bole, game tevuM lakhe, chApe ke chapAve che te saMbaMdhamAM jaino kAMI khabara kahADatA nathI ane je kavacita khabara kahADe che ane teo taraphathI pitAne ane pitAnA dharmane hAni thavA jevuM thayuM che, evI che ke khAtrI paNa thAya che te paNa te saMbaMdhamAM teo kAMI paNa upAya nahi jatAM zAMta rahe che ane kahe che ke " haze ! je karaze te bharaze! ApaNe dharma siAthI uttama che chatAM tene teo bhale game tema vagere te tethI zu thayuM ! sUrya sAme dhULa nAkhanAranI ja AMkhe dhULathI bharAya che, tethI kAMI sUrya DhaMkAto nathI, tema jhAMkho thato nathI te ja rIte teo potAnA karmanAM pULa bhagavaze !!"
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ dunayAnA sAthI prAcina dharma. " sabaMdhamAM je vicAro zAMtithI batAvavAmAM Ave che te prAyadAkAraka nathI. zAMti, zAMtinI rIte zAbhe che; lagnanAM gIta lagna vakhateja zAbhe che. hArA itihAsAmAM jainadharma viSe nahIM mAnavA lAyaka bAbato lakhavAmAM AvI che. nAnA bALakAne zikhavavAmAM AvatI cepaDIomAM jainadharmanA siddhAMta vizta lakhANA karavAmAM AvyAM che. keTalAMka upayeAgI gaNAtAM pustakA jevAMke vanarAja cAvaDA, karaNadhele vagere, ke jenA lekhako adharmI vidvAna hatA, temaNe game tema mana AvatI ni-dArUpa bAbate jainadharma mATe peAtAnAM pustakAmAM lakhI che; marahuma prophesara maNIlAla nabhusAthI mahArAjA sayAjIrAvaM tarathI jaina bhaDArAmAMnAM keTalAMka jaina pustakonAM karelAM bhASAMtarAmAM arcanA anartha karavAmAM AvyA che; ane keTalAka lekhAe jena pustakAne khATAM gaNAvavAmAMja zAbhA mAnI che. jyAre AvI rItanu thatu hAya tyAre jenAe, evA lakhanArAeAne vadhu bhUle karatAM mAmAvA ghaTe che. karmanA phLa karanAraja bhAgave che, e jo ke kharU che tepaNa khADAmAM paDatA AMdhaLAne bacAvavA mATe jema tene dvAravAmAM punya che tema ajJAnatAthI ke ajANapaNAmAM bhuleTa karanAra mANusAne paNa rastA batAvavAmAM punya chebhale temAM ApaNune dhaNAM du:kha paDe te 'paNa zuM-e bhulavu nahI' joie, pAzcAtya vidvAneAnI adhurI zAdheA. pAzcAtya vidvAnAmAM eka vakhANavA lAyaka guNu eche ke, te zASa khALa karI satya bAbata zeAdhI kahADavA mATe prayAsa karavAmAM, mahenata karavAmAM ne paisA kharacavAmAM paNa hameMzA tatpara raheche. A amulya guNu mATe pAzcAtya vidyAnA dhaNAja dhanyavAdane pAtrache ema kAI paNa kabula karaze. marahuma vidvAna prephesara mekSamulare e saMbaMdhamAM eTalI khudhI prakhyAtI meLavIche ke temane viSe vadhu na khelatAM eTalu kahe
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ane pahe- praveza jja basa thaze ke pUrva taradhdhA dharmo viSenA temanA jJAna mATe, anA vidvAno temane bhaTa mekSamulara kahetA hatA, e sivAya bIjA ghaNAka vidrA nai, jevAke mI. haramane je kebI, dAkaTara harnala, mI olDana barga, bI. bera, Da. lemena, i luI rAIsa, DaoN. payura, 30 bulara vagere pAzcAtya vidvAnoe pUrva taraphanA dharmanA jJAnamAM prakhyAtI meLavI che. temanA taraNethI hiMdIone ghaNo phAyado thayo che ane audha pustako ane vedAMtanAM pustaMke saMbaMdhamAM ghaNIka jANavA joga bAbateM teo ta rAthI ajavALAmAM lAvavAmAM AvI che. e saghaLA mATe hiMdIe tema nA AbhArI che, paNa jainadharma mATe tenI zodhakhoLo yogya rIte thaI na hovAthI temane mATe jaine dilagIrIja jaNAvaze. teomAMnA eke jyAre jaNAvyuM che ke jenadharma 1200 varSa june che, tyAre bIja e jaNAvyuM ke e phakta badha dharmano eka phAMTe che, ane trIjAe jaNAvyuM che ke e bAhmaNa dharmamAMthI utpanna tha che. AvI zake paraspara virUddha vicAre adhurI zenA pariNAme jaNAvI teoe lAkho mA Nane ane temanA dharmane geraInasA karyo che eTaluM ja nahi paNa keTa lokonA manamAM teonI vidvatAmATe zaMkA utpanna karavAnuM kAraNu utpanna karAvyuM che paNa jenee saMbaMdhamAM je cupakIdI batAvI che te paNa vakhA yuvA pAtra to nathI ja. teoe te vidvAnonI bhUlo batAvI ApavAnI jarUra che. jene ahIMyA paNa " haze! karaze te bharaze!' e vicAro manamAM lAvI, kaI paNa javAba ApavAne tandI letA ja nathI. satyane pragaTa karavA mATe keTalIka mahenata to paDavI ja ee, temaja paisA ane vikatA paNuM joIe ja. ane tevuM banavuM keIpaNa rIte muzkela nathI. jainamAM paNa ghaNuM vidvAno vidyamAna che; teoe potAnI vikatA batAvI, je kAMI khaTArUM bIjAo taraphathI karavAmAM AvyuM hoya te khulluM pADI satya bAbata pragaTa karavAnI jarUra che. pAzcAtya vidvAnonI zodhe apUrNa havAnA ghaNA kAraNo che. teonI pAse ApaNuM jeTalAM pustaka hovAne saMbhava e che ke teone ApaNI bhASAnuM jJAna bahuja uttama rIte maLavAmAM paNa ghaNI ja
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sethI prAcina dharma. aDaca baDe che, vaLI keTalAka zabdanA ghaNuM judI judI riItanA judA judA arthe thAya che, je sadhaLA arthe teo jANe evo saMbhava paNa dhaNo hoto nathI. AvA AvA kAraNothI teo bhUla karavAne pAtraja che ane tethI teo bhUla kare to temAM teone moTe doSa nahIM ja gaNAze, paNa jaine jeo potAnA pustakone jIrNa thavA de che ane temane upayoga karatA nathI ane jJAnano lAbha bIjAone ApatA paNa nathI, te vadhu dezapAtra gaNAze. mAgadhI bhASAmAM lakhAyelA pustake -~-~~ -~- jaina graMthamAMne ghaNA kharA gre asala mAMgadhI bhASAmAM lakhAyelA hovAthI, ane te pustake samajI na zakavAthI, anya dharmI vidvAnoe jaina dharmanA siddhAMto ane kriyAo samajavAmAM meTI bhUla karI che, ane tethI paNa jenone moTo gerainasAra thayela che. saMskRta, marAThI, grIka, leTIna, vagere bhASAo, ghaNI kheDAyelI hovAthI e bhASAmAM lakhAyelAM pustaka samajavAmAM samaja phera thavAno ghaNoja thaDe saMbhava rahe che, paNa tethI ulaTuM mAgadhI bhASAnA saMbaMdhamAM jovAmAM Ave che. keTalAka jaina vidvAne ane bIjA koIkaja anyaghama sivAya, bIjAone A bhASA samajavI bahuja kaThaNa paDe che, kema ke e bhASA hamaNAM koI bhUmI para bolAtI nathI, ane jayAre bIjA dharmane zAstrA saMskRta, grIka, leTIna, arebIka, hAtha vagere bhASAo ke jemAMnI ghaNI kharI dareka bevAmAM vaparAya che, tyAre mAgadhI bhASAnA kharA jANakAra te phakata jaino ja che. A kAraNathI bIja vidvAne; pustako samajI zakatA nathI ane tethI arthano anartha thAya che. na jana keme e saMbaMdhamAM mAgadhI bhASA khIlavavo upAya levAnI jarUra che. jaina pAThazALAomAM mAgadhI bhASAonuM jJAna maLe evI.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMDa pahele-praveza. vyavasthA karavAthI, mAgadhI bhASAnA jaina vidvAnane e bhASAne khIlavaNI mATe vyAkaraNa vagerenAM pustako pragaTa karavA jaNavyothI ane bane to yunIvarsITImAM bIjI bhASA tarIke e bhASAne paNa dAkhala karavA upAthe levAthI, e bhASA khIlavavAnuM banI zake ema che. jIrNa thatAM pustaka anya dhama vidvAnoe jinadharma mATe beTA vicAre jaNAvavAmAM je keTalIka bhUlo karI che, temAM jIrNa thatAM pustako paNa keTalAka bhAga Ape che. jeno potAnA pustaka pite tapAsatA nathI, bIjAne tapAsa detA nathI, ane je koI tapAsI pragaTa kare che tene te zuddha ne uttama rIte pragaTa karavAmAM madada ApatA nathI. lAkho pustako A kAraNe nAza pAmyAM che ane bhaviSyamAM hajArene nAza thavA saMbhava rahe che jyAre je pustakone nAza thai jAya tyAre te pustakomAM je je uttama zAna samAyuM hoya te paNa tenI sAthe nAza pAme, ane tethI teonA dharmajJAnane moTuM nukazAna thAya, hajAro zaMkAo utpanna thAya, vagere batAve ane emAM zuM navAI ! e zaMkAonA kAraNe jainadharmanI niMdA thAya emAM zuM navAI ! e kAraNathI jenee jIrNa thatAM pustakane uddhAra karavAnI jarUra che. zrImad munIrAja zrI 1008 AtmArAmajI mAhArAja eka ThekANe jaNAve che ke " hiMdustAnI, dakSaNI, musalamAnI, baMgAlI, vagere sarva ke aMgrejI, phArasI, vagere aneka tarehanI vivA zIkhe che, paNa jaina matanA zAno koI paNa bIjA matavALAoe abhyAsa karyo nathI. veda, purANu, kurAna, vagerene abhyAsa ghaNuM aMgrejoe karyuM che paNa jaina zAone abhyAsa karelA aMgrejo kavacitaja najare paDaze. AnAM keTalAMka kAraNe che ane temAM mukhya kAraNa e che ke jaina dharmanAM ghaNAM pustako jINuM thaI gayAM che ane bIjA jIrNa thatAM jAya che tevAM jIrNa yurasta kene uddhAra nahIM thAya te, teone basa traNaso varSamAM tadana nA thavA saMbhava che. jaina loke je rIte anya
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma memAM lAkha rUpIyA kharace che, tevI rIte jIrNa pustakonA uddhAra mATe kharacatA nathI, e zokajanaka che. vaLI jaina sAdhuomAM paNa ghaNuM zeDA vidvAna hovAthI teo taraphathI paNa e bAbatamAM sAro prayAsa levAmAM nathI Avato. keTalAka raseMddhimAM lAlupta thavAthI vidyA saMpAdana karavAmAM bedarakAra rahe che, vaLI keTalAka nAmadhArI patio ItionA baeNgamAM Asakta thai javAthI loko temane nAstika kahe che. sarva dezanA jaina lekee sAthe maLI pATaNa, jesalamera, khaMbhAta vagere sthaLanA bhaMDAramAMnAM pustakono chIhAra karavo joIe ane Agama sIvAya bIjA badhA graMtha lakhAvI pragaTa karavA joIe, ke jethI janadharmanI vRddhi thAya. >> - mahAtmA AtmArAmajI mahArAjanA A zabdono upayoga dareka jene karavo ghaTe che. je mahAtmAne AkhA hiMdusthAnanA samagra jainAdi-DAM varasa upara mAna ApatA hatA, je mahAtmAnuM nAma sAMbhaLatAM hajI paSNu dareka jananuM hadaya praphullita thAya che je mahAtmAnI prakhyAti phata hiMdusthAnamAM nahIM paNu yuropa ane amerikAmAM paNa thaI hatI, ane je mahAtmAnAM keTalAMka upayogI pustako jevAM ke tatvanirNaya prAsAda, jaina tatvadarza, ajJAnatimirabhAskara, vagere temanI vidvatAnI sAkSI pUre che, te mahAtmAnA AvA uttama zabdono upaga hajI sudhI jene e yathArtha rIte nathI , e kharekhara zocaniya che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pahelo-prakaraNa - - prakaraNa 1. vizva tathA dharmane anAdi kALa, jainadharmanI prAcinatAnI sithI junI ne kayA vakhate thayelI dhAravAmAM Ave che, te bAbatanI tapAsamAM utaratAM pahelAM duniyAnI utpatti koI vakhate thaI ke kema ? ne je thaI, to te kyAre thaI athavA to ApaNI jANa pramANe tene keTalAM varSo thayAM hovAM joIe e tapAsavAnI pahelI jarUra che. hamaNAnA sudhArA vadhArAnA kALane zedha baLane kALa athavA . vicArakALa kahevAmAM Ave che. potAnI meLe potAne mATe niya kara, paraMparAgata siddhAntanuM banate prayAse zAstrIya ane tAtvika rItie parIkSaNa karavuM, ane nyAyasiddha pramANonI keseTIe kasAyelI vArtA mAtra svikAravI, e vartamAna buddhinuM vizeSa lakSaNa che. pAzcAtya keLavaNInA pratApe hamaNunA manuSyanI buddhi eTalI to tIvra thaI che ke game tevI bAbata che-sAmAjIka, rAjakIya, naitika, ke dharma viSenI, game tevI bAbata hote upara svataMtra vicAra karI, tenA pUrva tathA uttara pakSanI sAbItIo joyA tathA sAMbhaLyA vagara teo kAMI paNa anumAna upara AvI zakatA nathI. vadhAre khullA zabdomAM kahIe to hamaNAnA vicArazIla manuSyanI prakRti, vicAra-svataMtra vicAra-karavAnI paddhati upara vadhu derAI che, ane te mATe teo dharmanI zraddhA ne pUjya buddhine na gaNakAratAM svataMtra vicAranA hakane vadhu mAna Ape che. AvA manuSyA, samAja ke kuTuMba kabIlAnI niMdAthI, ke rAjya taraphanA daMDathI, ke leka lAgaNIthI nahI DaratAM je vicAro teonA hadayane mAnya na hoya te vikAratA nathI, ane tema karavAmAMja pitAnuM meluM DahApaNa, tathA dharmAbhimAnIpaNuM mAne che. AvA vicAro pahelAM pAzcAtya prajAmAM utpanna thaI A dezamAM apAtI keLavaNInA pratApe hiMdustAnamAM anukaraNarUpe prasAra pAmyA che te chatAM
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dharma, 65 vAstavika rIte jozuM te ne kAI paNa rIte kheATu nathI. satyane zodhavA mATe dareka manuSya prayatna karavA jarUranA che te chatAM, ame agADI jaNAvI gayA chIe tema, e nathI bhulavu joitu ke satyane jANavAnA prayAsamAM ApavAnA bhAga ceDA nathI. satyanuM svarUpaja evu che ke te ne mUrtimAna karIe, athavA tene amuka sImA bAMdhI paricchedavALuM karIe ke turata te asatya thaI jAya che. satya sarvane abhISTa hAvAthI te khAkhatamAM pUrNa zeAdha kheALa karavI, e dareka mANasanuM rtavyaja che. eja kAraNathI A sRSTimAMthI navI navI khAkhateA, zAstra, vidyA ke zASa khALanA AdhAre zAdhI kahADI, temanI judI judI racanA ke vyavasthA karIne temane apUrva rUpamAM muvI, e paNa manuSyAnuM eka kartavya gaNI zakAya. v hamaNAja vicAra karavAnI svataMtra murtti, jJAnI manuSyAmAM pravarte ema nathI, paNa agAunA vakhatamAM paNa e rIta hastimAM hatI, ane tenI sAkhItImAM aiAdha, sAMkhya, vallabhAcArye, svAmInArAyaNa vagere pace mApaNI dRSTi AgaLa tenA purAvA Ape che. kALakrame paradezIe ta paradharmIe A duHkhI bhUmi upara AvavAthI ApaNe ApaNuM| dharma tathA zarIranI svataMtratA khAI ane te sAthe vicAra svataMtratAnI sattA pazu dhaTI. pUrIthI kALanA prabhAve, eja sattA hamaNAnA vakhatamAM pravarte che. vicAra svataMtratAnA A prabhAvane lIdheja ame paNa tene mAna ApI mananA tara MgAnI bAbate| nahI' paNa pustakA-prAcina pustakA tathA zASa kheALanA AdhAre duniyAnI utpatti kyAre thaI te bAbatane, vicAra karIza. duniyAnI utpatti viSe judA judA zAstranA abhiprAya ekaja khAbatane TekA ApatA jaNAya che. te e che ke " vizva nA i che. ' mAhAtmA yuddha teA e khAkhatamAM eTale sudhI jaNAve che ke vizvamAM 2 helI dhaNI bAbate mAM keTalIka evI bAbateA che ke je viSe vicAra karatAM tenI utpattine samaya, rIti, krama vagere manuSyA jANI zakatAM nathI. jaina siddhAMta paNa sRSTi bAbatamAM eja rIte jaNAve che ke
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kha pahelaprakaraNa 1. niya che ke te che. e kadI hAba thaI nathI paNa hastimAMja che. ene aMte paNa kadI nathI ne karoDo varSo jema bhUtakALamAM gayo, tema bhavidhyakALamAM paNa jaze. judA judA jJAnIoe tathA vidAnAe sRSTinI utpati vize judA judA ta karyo che, paNa te sarve aMte upara jaNAvyuM che tema, sRSTi anAdi che e siddhAMtane Take ApanArI ja che manunA racelA zAstramAM anahipaNa, ghaNI judI judI rIte pratipAna kareluM che. temAM evI rItanI caNatro batAvavAmAM AvI che ke, bahAnA rAta divasa thaI eka ka Aya che, ne te kalpa devatAnA be hajAra yugane, eTale manuSyanA kare varSane thAya che; ane evA kahyuM. eka nahIM paNa anaMta che. jaDAstI dharma pramANe kRSi utpatino samaya "disavIra' na jaNAvyA pramANe eTale badho lAMbo che ke, te viSe bolavAnI ApaNI bhASAmAM zabda nathI. yAdI ane prastI dharma pramANe duniyAnI utpattine zALa AjathI 5000 varSane gaNavAmAM Ave che, paNa temAM prakhyA mahAna paigaMbara musAnA (Genesis) jesIsa nAmanA pustakamAM je paheluM vaya lakheluM che te e bAbata para juja ajavALuM nAkhe che temAM jaNAvavAmAM AvyuM che keIn the beginning God created the heaven and earth. artha- sAthI pahelAM paramezvara AkAza ane pRthvI utpanna kathA. A kyathI jaNa ke ivara ghaNA varSo agAu hastImAM hatA gaNa temAM mAne che ane tejasvIstIja--karelI rAdhAnI AdhA. have te ema nahI mAne che ke sRSTinI utpatine 5009 thI vAM, varSa thayAM che. . . mIra, AsiriyA, bAbIlina e sarve purAtana moTA rAjyonA
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyA sAthI prAcina dharma. itihAsamAM paNa vipnanI racanA vidhe, A suSTi anAdi che e siddhAMtane ke maLe evI vAta che ane mA. benI tathA hamaNAnA zodhane thI vadhIne ema jaNa siddha karyuM che ke pUrve 5000 varSa pahelA e sarve dezamAM manuSyonI vastI hatI - " brAuna' nA daravIzIza' nAmanA pustakamAM jaNAvyA pramANe musalamAna paNa vizva Adi che, evuM mAnatA hoya ema jaNAve che. "mI. hera " nAmane vidvAna pote karelI AganA AdhAre jaNAve che ke, duniyAne utpanna thayAne vIsa hajArathI vadhu varSe paNa hevI jeIe kemake ijIpamAM varSa upara vahI hatI. pA. kejara nAmane vidvAna potAnA * Intellectual Develope ment of Europe " nAmanA pustakamAM jaNAve che ke pRthvI upara vastI thavA mAMDyAne anaMta yugo vahI gayA hovA joIe. mo. tIlaka je hiMsthAnanA eka bAhoza vidvAna gaNAya che temaNe vedanA keTalAka mAne AdhAre tathA bhUstara vidyA ane khagoLa vidyAne AdhAre ema jaNAvyuM che ke kamamAM kama 10000 varSa agAu ApaNA pUrvajo utara mavamAM athavA to nAra, svIDana ane leyleja tarara AvelA dezamAM rahetA hatA ne tyAra pachI moTA khaDa ne dIpa sudana nAza pAmI sthaLane sthAne jaLa tathA jaLane sthAne sthaLa thayAM hatAM. eja bAbatane mI. hekela nAmane vidvAna " History of creation " nA pustakamAM Teko ApI duniyAne kamamAM kama 20000 varSa thayAM hoya, ema * TAilara" nAmane pAzcAtya vidvAna petAnA " Primiting Culture" (prImITIva kalacara )' nAmanA pustakamAM eTale sudhI jaNAve che ke hamaNunA ATalAnTIka mAhAsAgarane sthaLe pahelAM eTalo meja khaMDa hato, ane te khaMDanA DabavAthI " kenerI AilenDasa
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ baDa pahelA-prakaraNa 1. ( kaeNnerI TApuo ) thayA che. vaLI hamaNAnA Indian ocean tamA Pacific ocean-hIMdI mahAsAgara tathA pAsIIke, mahAsAgarane sthaLe AgaLa moTA khaMDa pRthvIpe hatA, eTalu ja nahI paNu saharAnuM mATu raNu samudra-rUpe hatuM. A badhAthI vadhIne jaina zAsrA duniyAnI utpattine samaya amane varSothI paNa vadhu lAMmA jaNAve che. jainazAstrA kALanA be vibhAga pADe che. (1) avasarpiNI, (ra) utsarpiNI. pahelA kALamAM dIna dIna prati AyuSya dhaTe che ne teja pramANamAM khaLa, lakhAi, cADAI vagere paNa dhaTe che; khIjA kALamAM tethI ulaTu bane che, eTale ke sarve cIjo, AyuSya, khaLa vagere vadhe che. pratyeka sarpiNImAM cha cha yuga Aya che. avasarpiNInA chaM yuga A pramANe che. ( 1 ) suSama suSama, ( 2 ) suma, ( 3 ) sakSama kuma, ( 4 ) dudhama,suSama, ( 5 ) duSama te ( 6 ) dudhama duHkha. jyAre avasarpiNI kALa pUrA thAya che tyAre utsarpiNI kALa zarU thAya che. A sRSTinA vyavahAra utpanna thayAne eka koDI sAgaropamane eka kArTI sAgarApame guNavAthI jaiTalA sAgarApama Ave teTalA kALa lagabhaga, eTale kALanI gaNanA asa`khya che teTalA kALa thayA che. Ane upara ApelI khAkhAtethI TaMkA maLe che, eTaluM ja nahI paNa A bAbatane vedAMtI, vaiSNavA, tathA zIvapaMthIo tarathI TakA maLe che. teonA zAstramAM yuga tathA 5 vagere je batAvyA che te gapa nahIM hAya paNa kharU hAya ema jainazAstrAmAM paNa te bAbatA jaNAvavAmAM AvelI hAvAthI siddha thAya che. vidyA ane zeAdhanA pariNAme| dunIyAnA anAdipaNA mATe zu zAkSi Ape che te AgaLa jaNAvavAmAM AvyuM che. have te bAbata mAM, keTalAeka zAstro zuM purAvA Ape che te tapAsIzuM. jagata eTale duniyA ane tenI aMdara rahelI sarve cIjo tathA manuSya; eja artha ApaNe AgaLa lIdheA cheH have pachI paNa eja arthe dhyAnamAM rAkhavAthI A viSaya samajavAmAM muzkelI naDaze nahIM. (1) jo kAI ema jaNAve ke zvare A jagata upanna karyuM, ane
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne seithI prAcina dharma. jo Izvare utpanna karyuM ema siddha thAya, te pachI pRthvI anAdi che ema kadI kahevAya nahIM. kAraNake jyAre Izvare jagata pedA karyuM tyAre tenI zarUAta thaI ema nakakI thayuM ane tethI te anAdi kahevAya nahIM. have dareka kArya thavAne mATe kaI paNa kAraNa-UpAdAna kAraNa hovuM joIe. e upAdAna kAraNuM na hoya to, koI paNa kArya kadi thAya nahIM. jagatanI utpatti mATe koI paNa upAdAna kAraNuM na hovAthI jagata kadApi utpanna thaI zakyuM nathI, ane jyAre utpatti siddha na thAya eTale te anAdi che, ema siddha thAya che. (2) koI kaheze ke jemAM nAnAmAM nAnI vastu banAvavA mATe koI paNa mANasanI jarUra paDe che, tema A jagata jevI moTI vastu mATe kaI kartAnI jarUra kema nahIM paDe? je eka ghara bAMdhavAmAM paNa kaDIyA joIe che. to AvI meTI suSTi mATe kaI kartA kema na hoya ? ane jyAre te kartA siddha thAya, to pAchuM jagata anAdi nahIM paNa Adi siddha thAya. A saMbaMdhamAM nIcalI bAbato bahu vicAravA jevI che. AgaLa jaNAvyA pramANe jagatamAM tenI aMdaranA sarve jIve AvI jAya che. have jo Izvare e jIvo pedA karyo tyAre te (1) nirmaLa hatA ke kema ? (2) punyavAna hatA ke kema ? (3) pApavALA hatA ke kema ? (4) mizrita aDadho aDadha pApa punyavALA hatA ke kema? (5) punya a5, pApa vadhuvALA hatA ke kema? (6) pApa a95, punya vadhavALA hatA ke kema? e cha prazno utpanna thAya che. ApaNe te dareka praznanI tapAsa TUMkamAM karI, joIzuM ke teo duniyAnA anAdipaNA upara zuM ajavALuM nakhe che
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pahele-prakaraNa 1. - (1) je sarva jIva utpanna thayA tyAre nimaLa hatA, te hamaNAM)SaNa tevAja hovA joIe. jo tema hoya to pachI koI paNa zAnI jarUra rahe nahIM; dhamanI tathA kAyadAnI jarUra paDe nahIM, ane siA nirmaLatAmAM ja prave. vAstavika rIte jotAM tema nathI. koI ema zaMkA kare ke Izvare sarvane nirmaLa ja banAvyA hatA paNa chevoe pitAnI IcchAthI ja pApa karyo temAM Izvarano che doSa? AvI zaMkA karanAre ema bhUlI javuM na joIe, ke Izvareja sarva jIvomAM pApa ke punya karavAnI zakti mukelI hovI joIe, kAraNa ke je tema na hoya to pachI jIvomAM pApa ke anya karavAnI buddhi hAyaja kayAMthI? Ane javAba koI ema Apaze ke Izvareja sarva zaktio racI che, paraMtu jIvane pApa karavA pravartAvyA nathI; jIve pote ja pApamAM pravarte temAM Izvara zA doSa? AnA javAbamAM A vAta yAda rAkhavAnI che, ke Izvare sarva 2 kayAre pedA karyo tyAre, temane khabara hovI ja joIe ke A ja pApa karaze. jo ema hatuM te evA cho zuM kAraNe pedA karyA? jo koi ema kahe ke Izvarane khabara na hatI ke jevo pApa karaze, tyAre te vaLI Izvara zAnI nahi paNa ajJAnI kahevAya. Izvara jANatA hatA to Izvare manuSyane pedA karavAmAM bhUla karI ema siddha thayuM, ane e paNa siddha thayuM ke Izvare nirmaLa jIva racyA nathI. (2) je koI ema kaheze ke ikvere sucavALA ja jIva racA che, to te AMdhaLAM, lulAM, laMgaDAne nIca lokonA pratyakSa purAvAthI khoTuM paDe che. AthI paNuM ema siddha thAya che, ke sarva jIva puSyavALA nathI. (3) jo upalA pramANethI bacavA mATe koi ema kahe ke izvare pApI jIva pedA karyA hatA, te te paNa khoTuM paDe che, kemake izvare vagara vAMke jIvane pApa sAthe kema pedA karyo ? jo ema pedA karyA hoya to Izvara anyAyI gaNAya, ane jo phakta pApI jIvone pedA karyo hoya te rAjA, pradhAna, tavaMgara gRha vigere mATe zuM dhAravuM, huM ane 25, suMdara kAyA vagere pApathI kema maLe ? te to kadI paNa maLe nahIM, tethI sarva jI pApamAMja utpanna thayA nathI e siddha thAya che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI prAcina dharma ra7 (4) jo koI ema kaheze ke aDadho aDadha pApa punyavALA jIva Izvare pedA karyA che te pratyakSa pramANathI khoTuM paDe che. (5) tathA (6) praznonA uttara cothA prazna jevAja che. A che bAbata uparathI ema siddha thAya che ke Izvare ke koI bIjAe jagata pedA karyuM nathI, ane jo e siddha thayuM to A vizva anAdi che e paNa siddha thAya che. vaLI koI ema kaheze ke pRthvInA judA judA padArthonI zAdI judI zaktieja Izvara che, paNa ema nathI. sarva padArtho che, ane tethI teo pota potAnuM kAma kare che. padArthonA saMgamAM nIcenAM nimitta che - 1 kALa. 2 svabhAva. 3 bhavitavyatA. 4 jIvanAM karma. 5 jIvanA ughama pratyakSa rIte paNa eja rIte che. upara jaNAvelAM pAMca nimita vagara kAMI paNa utpanna thatuM nathI. e ja pAMca vastu anAdi che, koine racela nathI, kAraNa ke vastunA je je svabhAva che te sarve anAdithI che. je vastumAM potAne svabhAva nahi hoya to koI paNa vastu satarUpe raheja nahIM ane sarva sazazRMgaqta asata thaI jaze. vaLI pRthvI, AkAza, sUrya, gRha, tArA vagere eja rIte anAdi rUpe siha che. jagatanA je je niyamo che, te sarve A nimittethIja thAya che. vaLI sUryanA kiraNe vAdaLAMmAM paDavAthI IndradhanuSya bane che. sUrya caMdranI AsapAsa kuMDALAM thAya che; AkAzamAM pavananA meLApathI jaLa tathA agni utpanna thAya che. varasAdathI ghAsa tathA aneka prakAranI vanaspati utpanna thAya che, temAM tathA bIjA dareka kAryamAM A pAMce nimitta jaNAya che, ane tethI A pAMca nimita anAdi hAvAMja joie, ane tethI pRthvI paNa anAdi sita thAya che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pahelo-prakaraNa 1. vaLI keTalAeka kahe che ke izvara anAdi che, ane tenuM pramANa koI paNa rIte ApatA nathI. haze jema Izvara anAdi che, temaja jagata paNa anAdi che. jo Izvara anAdi mAnIye to jagatane paNa temaja mAnavAmAM kAMI paNa doSa Avato nathI. - duniyA anAdi che te bAbatamAM ApaNe tapAsa karI. have thoDA eka anya purAvA tapAsI A viSaya samApta karIzuM. purANamAM duniyA anAdi che evA pramANa maLe che. mukta zAstranA pRSTa 103 mAM A rIte lakhANa maLe che. "prathama A mRSTimAM je kAMI hatuM, te na kahevAya ane na varNavAya evuM eka adraza AnaMdamaya nirAkAra acaMcaLa tatva hatuM vagere." kALA TAIpanA zabdo ema sucave che ke sRSTi anAdi che. mahAna philasupha DAravIne mata e che ke "prakRti anAdi che, prakRtinI dareka rajakaraNamAMthI jagata utpatti bane che. tethI prakRtinuM svarUpa caitanyavALuM che, ane tethI A paMca bhUta ane jagata paNa anAdi che. e paMcabhUtonI aMdara kALAMtare judA judA aneka jAtanA pheraphAro thayA kare che. e pheraphArothI vidha vidha prakA ranA brahmAMDanI utpatti, sthiti ane pralaya banyA kare che. koI samaye e pheraphArathI A brahmAMDa agnirUpa bhAse che, koI samaye pavanAkAra darzAyache, koI prasaMge judAje rUpamAM hAjara thAya che, evI tarehathI paMcabhUta mAMhomAMhe cakrAkAre pharyA kare che, jethI karIne sRSTinI racanAmAM phera paDatA jAya che. A ulaTa sulaTapaNAthI sRSTinI bAMdhaNInA kramanI aMdara citra vicitratA darzAyA kare che. " ATaluM jaNAvI vaLI te kahe che ke, " A manuSya varganI pedAza pUrve, A sRSTimAM sarvatra pANI ja hatuM, ane tene viSe mahAna meTAM aneka jAtanAM jaLacara prANIonI utpatti thaI hatI,
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma. rahe A uparathI jaNAze ke, pahelAM A sRSTi hatI evuM DAravIna paNa kabula kare che. sara rAkhaTa meTala nAmanA eka vidyAne evI gaNatrI karI che, ke * sUrya nArAyaNa ke jenI upara tamAma duniyAnI hastinA AdhAra che, ane je peAtAnA tejasvI prakAzanA pratApathI mANasa jAtane apAra sukha Ape che, tenI umara cAlu varSemAM dasa karoDa varSanI thaze. " ze AvA pAzcAtya prajA cAlu jamAnAmAM zASa khALa kare che, ane temanI zAnA upara jeTale vizvAsa mukavAmAM Ave che teTale khIjA kAInA upara javaleja mukAtA haze; teeeja keTalIeka zeAdhA karI sAkhIta karyuM che, ke sUryanuM kada pRthvI karatAM 125070 Nu mAru che, pRthvIthI sUrya 2700000 mAIla Upara AvelA che; suryana vajana pAMca kharve ane cha parArdha baMgALI maNu che. vicAro--pAzcAtya phIlasUpheAnA vicAreA-mAnatAM ApaNe acakAtA nathI ne jo teo upara ApaNe vizvAsa mukIe chIe, te pRthvI anAdi che, evA jaina tathA hIMdu zAstrAnA mata-dAkhalA dalIleAthI pUravAra thayelA mata-ApaNe zA kAraNuM nahi svikAravA joie ? upara ApelA purAvAthI sRSTi anAdi che te sidda thAya che, te chatAM paNa keTalAka ajJAna manuSyA e vAta nahi mAne, e paNa svAbhAvika che. paNa temA mATe eTaluM ja kahevu' basa thaze ke hamaNAnA vakhatanI je uthalapAthale| A duniyAmAM thatI ApaNe joIe chIe, te uparathI mahAna abhyAsIo tathA vidvAne paNa evA nirNeya para AvyA che ke, duniyAmAM je je vastuo ApaNe azakya mAnIe chIe, ane je viSe ApaNAM zAstrAmAM lakhANa che, te azakaya nahIM paNa zakyaja che ane te te vakhatamAM banelI hAvIja joie. AjathI baseA varSe upara, keTalAka vidyAnA zivAya AryAvartanA badhA leAkeA kadI paNa ema naheAtA dhAratA, ke hajArA gAu dura vagara tArathI kAi paNa mANasa vAta karI zakaze athavA to dara mInITe eka gAu javAya evA eka vakhata Avaze, athavA te ghaNe dUra vastI
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- apahelA-prakaraNa : prajA potAnAthI ghaNIja seTI saMkhyA dharAvatI prajA upara hajAro gA uparathI rAjya calAvaze; athavA to vimAnamAM besI, pitAnA manamAM Ave tyAM manuSya uDI jaze. jyAre AvI na banavA jevI bAbate ApaNe banatI joI che, tyAre ApaNuM zAstromAM jaNAvelI vAte, ke je zAstro khoTAM che, evuM koI paNa kahI zake ema nathI-je zA Apa matalaba mATe racAyAM hatAM, ema koI paNa dekhADI zake ema nathIe zAse hamANyAM ja zodha khoLa thAya che tethI paNa praTAM paDe ema nathI-tevAM pavitra zAmAM jaNAvelI vAto asaMbhavIta kema hoI zake? nAja heya. chatAM paNa ApaNI ajJAnatA eTalethIja aTakatI nathI. pUrve moTI umaranA tathA lAMbA AyuSyavAna mANasa thayo heya, te mATe paNa ghaNA loko zaMkA dharAve che, ane zAstromAM jaNAvelA bhavya tapehatarInAM tapa tathA AyuSya bAbata, ghaNI ja zaMkA rAkhI, satyane pitAnI AgaLathI nasADI muke che, tevAone eTaluM ja jaNAvavuM basa thaze ke duniyAnI upara hamaNuM paNa keTalAeka manuSya hastI dharAve che ke jenI umara 15 dahADase varSathI paNa vadhu che. razIAmAM eka 25 varSane DAme che amerIkAmAM tathA bIjA dezomAM paNa ghaNI moTI "umaranA mANaso che evuM AbarUdAra vartamAna patromAM ghaNI vakhata ApaNe vAMcIe chIe. je AvA dAkhalA pratyakSa ApaNu jANavAmAM Ave. to pachI gayA vakhatamAM mANasa lAMbI umaranA hatAja nahIM, ema kahevAmAM AvI bhUla che, te A uparathI spaSTa samajAze. vaLI manuSya AgalA vakhatamAM moTAM zarIranA hala nahIM, evuM ghaNA mANase mAne che ke zAstromAM dekhADelA manuSya kapIta heya. ema dhAre che. teo mATe hiMdusthAnamAM AvelA IDara sTeTanA mahArAjA pratApagano dAkhala tathA kAzamIranA rAjAno eka cabadAra ke jenI uMcAI sAta zITa che, temanA dAkhalA upayogI jaNAze. vadhumAM amerIkAmAM paNa evA dAkhalA jaNAyA che. A sarva bAbato uparathI eTaluM te sihaja thAya che ke je hamaNanA vakhatamAM sAdhAraNa uMcAIthI vadhu ucAI dharAvanAra manuSyo vase che te bhUta kALamAM, lAMbA AyuSyavAna tathA lAMbAM zarIravALA manuM utpanna thayA hoya, ema dhAravAmAM bhUla
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sethI prAcina dharma nathI. vaLI pAzcAtya vidvAne paNa evuM mata dharAve che ke- AgaLanA manuSyo tathA prANIo hamaNAMnA prANIo karatAM kadamAM moTAM hatAM, ane bhaviSyamAM prANIo hamaNunAM haiyAta prANIo karatAM kadamAM ghaTaze." itihAsa lakhavAnI cAla ApaNA pUrvajemAM moTA pramA NamAM pracalita na hovAnA sababe, elekajhendrIyAmAM kilape drAnA rAjyamAM pustakonI moTI saMkhyA-lAkhonI saMkhyAmAMnAza thavAnA sababe, mahAna sIkaMdaranI caDAI vakhate tathA tyAra pachI musalamAna dharmanA phelAvA samaye, IrAnanAM pustakane moTI saMkhyAmAM nAza thavAnA sababe, hiMdustAna athavA bharatakhaMDanA lekenI pravRtti asalanA vakhatathIja, dehika sukha tarapha nahi paNa Atmika sukha tarapha hevAnA sababe, moTA pramANamAM lakhavAnI chApavAnI kaLA, te vakhate nahi phelAyelI hovAnA sababe, zAtre tathA itihAsIka bAbate te vakhatanA paMDita tathA vidvAno mohaDa rAkhI, tenuM varNana mukhathI ja kara vAmAM vidvatA mAnatA hovAnA sababe, pustake ghaNuMja thoDAM pramANamAM hovAthI tathA yavanA humalA vakhate, te thoDA pustakane paNa nAza thavAnA sababe, prAcinakALanI mAhitI ApanAra, ApaNuM ghaNuM sAkSIo nAza pAmyA che. te chatAM jaina pustakanA bhaMDAre-je pustakanI saMkhyA lAkhanI che-ema brITIza sarakAra paNa kabula kare che-jesalamera, pATaNa, vage re sthaLenA prAcina jaina bhaMDAro, tathA jainadharmanAM keTalAMka pustake ke je duniyAmAM moTA pramANamAM phelAyAM nathI te, duniyA ghaNA kALanI-ghaNuM junI-lAkha karoDa varSanI che, e bAbata pUrI pADe che. ATaluM chatAM-ATalI sAbItIo chatAM vizvanI sAthe ja manuSya tathA dharma-kAraNa ke vizvanI sAthe manuSya tathA dharma paNa hoya chejasava anAdi che ne agADInA manuSyonAM AyuSya ghaNuM lAMbAM tathA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDa pahelA-prakaraNa 1. zarIra dhaNuM moTAM hatAM ema jyAre ke nahIM mAne, zAstramAM AvelI bAbatothI te bAbata sAbIta thayAM chatAM jyAre teo nahi mAne,- vidyAkeLAnI zodha khoLenA purAvA, teo jovAnI darakAra nahi kare-tyAre temane mATe eTaluM ja kahevuM basa thaze, ke agADInA vakhatamAM paNa "jyAM devatAo paNa jatAM Dare, tevA vikaTa vicAranA gahanamAM ghaNuka mUkhAoe mAthAM mAthAM che, ne laDI muvA che." to hamaNAM paNa tevA * keTalAka heya ja. koI vastune anAdi kahevAthI kAMI hAni thatI nathI. te vastu kema thaI e bhale na samajAya-kAraNa ke vizvamAM ghaNI vastuo manuSya samajanI bahAra che; paNa te hAla kema cAle che, arthata tenAM pUrva para svarUpa vicAstAM, tenA svabhAvanA niyama kevA che e, ane temAMthI zuM phaLa pamAya tema che, e vAta samajI zakAya te bahu che. ATalI bAbata jaNAvyA pachI vizva anAdi che, e siddhAMta siddha thayA che, ema koI paNa svikAraze. agADI jaNAvyA pramANene avasarpiNIkALa je hamaNAM cAle che, tenA pahelAnA utsarpiNIkALamAM paNa manuSyo hatAM; te vakhatanA iti hAsa koI paNa rIte maLI zake ema nahi hovAthI, jaina zAstro e bAbatamAM je kAMI jaNAve che te khoTuM che, ema kaI nahi kahI zakaze. te vakhatamAM paNa jainenA cAvIza tIrthaMkare A pRthvI para utpanna thaI jaina dharma phelAvI rahyA hatA. kAlanA kAme avasarpiNIne samaya zarU thayuM. avasarpiNInA pahelA traNa pherAmAM dhyAna, dharma, cAlyAM hatAM evuM jaina zAstro uparathI jaNAya che. tyAra pachI bIjA traNa pherA pharavAnI agAuM, jainethI prathama tIrthakara AjathI karoDathI paNa vadhu varSo agAu utpanna thayA ne jaina dharma phelAvyA, te kevI rIte banyuM te ApaNe have pachI joizuM.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dha. prakaraNa rajuM. pheSabhadeve yAne AdinAtha, esapaNI kALano prathama Aro cAra kaTAkeTi sAgaropama pramANe che; te vakhate bharatakSetranI bhUmi bahu ja suMdara ramaNiya, ane zobhAyamAna hatI, te kALanA manuSya bhadrika, saraLa svabhAvi, thoDA rAga daiSavALA, me thoDA moha, kAma, krodhAdi yukata hatA; teonuM svarUpa suMdara tathA zarIra nirogI hatAM; teone khAvA pIvAnI rIta A kALano manuSyathI tadana judI ja hatI; te leke rasoI kema karavI, anAja kema ugADavuM, bhAjIpAlo kema kheDavo vagere kAMI paNa jANatA nahatA, paNa kalpa vRkSathI potAnAM suvA, paheravA, khovA, vagere sarva vyavahArIka kArya karI letA; te vakhate hamaNunI mAphaka saSTikrama cAlato nahoto; hamaNuM jema kaI kaI strIne jaDa baccAM utpanna thAya che tema te vakhatamAM eka putra ne eka putrI, benuM yugala-, janmatuM hatuM. jyAre baMne bhAI bahena jobanamAM AvatAM, tyAre hamaNAnI duniyAthI ulaTI rIte te baMne bhAI bahena saMsAra sukha bhogavatAM, ane teone paNa teja mApaka yugala prasavatA.13 teonA zarIranI uMcAI ghaNI ja moTI hatI, ne teja pramANamAM teonI zakti tathA AyuSya hatAM; teone dharmane bhAva nahoto; jIvahiMsA, corI, juThuM bolavuM, vagere pApa paNa bahuja thoDAM banatAM. teo hamaNunI mAraka ghara, baMgalA, ke vADI bAMdhI temAM nahi rahetAM, paNa vRkSomAM ja rahetAM. dareka vanaspati svayameva utpanna thatI hatI, ne koI paNa tene khAvAmAM letuM nahi, kemake khAvA pIvAnI dareka vastu kalpa vRkSathI maLatI hatI. (juo jaMbudvIpa prajJapti.) e ja rIte bIjo A traNa kaTAkeTi sAgarepama hato; te
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ kha pahele-prakaraNa re, vakhatanA mANasonI uMcAI zakti tathA AyuSya pahelA ArAnA pramANamAM ochI hatI. temane vyavahAra vizeSa karIne prathama ArAnA manuSya mAphakaja hato. agADInA be ArAthI o cho, be kaTAkeTi sAgaropama pramANano trIje Are hato; pahelA be ArAthI, te vakhatanAM manuSya kadamAM ochAM hatAM, tathA teja pramANamAM zakitamAM paNa kama hatAM, trIjA ArAne cheDe, eka vaMzamAM-eka kuLamAM-sAta kulakara (athavA sAta mana utpanna thayAe sAta kulakaranA nAma nIce pramANe hatA - -- 1 vimaLa vAhana 2 cakSuSmAna 3 yazasvIna 4 abhicaMdra pa prazreNi 6 marUdeva 7 nAbhi A sAtenI strInA nAma anukrame nIce pramANe hatI1 caMdrayazA 2 caMdrakAntA 3 surUpa 4 pratirUpA 5 cakSukAtA 6 zrI kAntA 7 marUdevI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma. " A sarva kulakaranA janma gaMgA ane siMdhu nadInA madhyamAM AvelA dezamAM thayA hatA. nyAyAdhizanI utpatti, A vakhate yugalIA, jeone saMsAranI sarve jarUrIyAtanI cIjo kalpavRkSa taraphathI maLatI hatI, teone mamatvanI keTalIka lAgaNIo utpanna thavAnI mAMhomAMhe kaleza, laDAI tathA TeTo karavA lAgyA. divase divase teonI laDAIo vadhatI gaI ane te ene evo vicAra Avyo che. jo temAMthI ja koI purUSane teonA TaMTA tathA kajIAnA niveDA lAvavA mATe nImavAmAM Ave, to teone phAyado thAya ane kajIA kaMkAsa eAchA thAya. AvA vicAromAM teoe keTalAMka varSa gALI nAkhyAM, paNa eka divase eka kAtaka thayuM. keTalAka yugalIAo pharatA hatA, tevAmAM teomAMnA ekane eka hAthIe potAnI suMDhathI uMcakI potAnI pITha upara besADa; te vakhatanA saraLa svabhAvI mANasoe jyAre A joyuM, tyAre teone vicAra Avyo ke ApaNA samAM te mATe gaNavo joIe kemake jyAre ApaNe page cAlIe chIe tyAre e hAthIpara phare che, ne tethI temAM ApaNe badhA karatAM vadhAre guNa hovA joIe. A vicAra karI teoe tene potAne nyAyAdhIza banAvyo. (jue Avazyaka sUtra, ). kAyadAnI utpatti. A nyAyAdhIzanuM nAma vimaLavAhana hatuM, temaNe sarva yugalIyAne kalpavRkSo vaheMcI ApyAM, jo temAM kAMI takarAra thatI to teno
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 -kha'Da pahelA-prakaraNa 2. . 6 insApU karavAnu kAma temaneja sAMpavAmAM AvatuM. gunhegAra yugalIyAone vimaLavAhana pAse lAvavAmAM AvatA, ane temane te kahetA ke * hA ' tame A zuM karyuM ? tyArathI hA kAranI krUDa nIti pravartI, ane ahIM thIja hA' zabdathI kAyadAnI utpatti thai. A vakhate eTaleAja kAyA hatA ke " hA tame A zuM karyuM? je kahevAthI gunhegArA pUrIthI kadIpaNa gunhA karatA nahetA, 2 .. vimaLavAne keTalAka kALa nyAyAdhIza padavI bhAgavyA pachI temanA kSutra cakSuSmAnane e pada ApavAmAM AvyuM. temanA vakhatamAM paNa ta hrA' kAraneAja daMDa hatA. temanA pachI temanA putra yazasvIna ane yazasvAn pachI abhidna thayA. A vakhatamAM thaDo pherAra thayA. AgalA kulakAnA vakhatamAM prakRta 'hA' kAranI daMDanIti hatI. venA manuSyanI prakRtimAM pherAra thavAthI, e rItanA daMDanI pravRtti cAlI. ( 1 ) AgalaneAja 'hrA' kAra daMDa eTale ke "teM A zuM karyuM ?" ( 2 ) navA 'ma' kAra daMDa eTale ke tAre A kAma na karavu. A daMDa je mANasanA gunhA mATe| hAya tene karavAmAM AvatA. tyAra pachI chellA traNa kulakarA, prazreNI, marUdeva, tathA nAbhi thayA. temanA vakhatamAM upalI e dRMDanIti zIvAya eka trIjIne vadhArA thayA. e vakhate thADA aparAdhIne hAkAra, madhyama aparAdhIne makAra, tathA beTA aparAdhIne dhikkAra daMDa karavAmAM AvatA, eTale ke meTA apa rAdhIne sarvethI vadhAre zikSA thatI. A bAbatanuM spaSTikaraNa nIcenA Tebala uparathI vadhu sArI rIte samajAze,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sithI prAcina dharma. - 7 1 vimaLavAhana. caMdrayazA joDe paraNyA. (hAkArane kAyado) cakSuSmAna. caMdrakAntA joDe paraNyA. (hakArane kAyade) 3 yazasvAna surUpa joDe paraNyA. (hAkAra tathA makArane kAyade) 4 abhicaMdra pratirUpA joDe paraNyA. (hAkAra tathA makArane kAyade) 5 prazreNI, cakSukAntA strI. (hAkAra, makAra tathA dhikakArane kAyade) 6 bharUdeva. zrIkAntA strI, (hAkAra, makAra tathA dhikkArane kAyado) 7 nAbhirAjA. zrI marUdevI strI. (hAkAra, maMkAra tathA dhikArano kAyado) rUSabhadeva athavA AdinAtha. jananA pahelA tIrthakara tathA jInezvara, bharatarAjA (jenAthI A dezanuM nAma - bharatakhaMDa pADayuM. ) bAhubaLI jA. ' bIjA 98 putro.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shao khaMDa pahelA-prakaraNa e sAta kalaronI rAjadhAnI. upara jaNAvelA sAta kulakA-ne avazya karIne chellA phekara-nATi rAjA-ikSvAkubhUmi athavA vinitAnagarI ke jenI pUrva dizAmAM kailAza parvata, dakSiNamAM mahAzalya parvata, pazcimamAM surazailya tathA uttaramAM uddayAcala parvata hatA--te nagarImAM rahetA hatA. karADA varSonI A bhUmi nakkI karavAnuM kAma saheluM nathI. tyAra pachI duniyAmAM eTalA badhA pherAra thaI gayA che, ke te viSe kAi paNa niSkraya upara AvI zakAya ema nathI, pahelA prakaraNamAM jaNAvyA pramANe jaLa tyAM sthaLa tathA sthaLa tyAM jaLa, vizvanA vikaTa kAyakSane sabame thaI javAthI, kata ceADA hajAra varSa upara banelI bhAta tathA jagyAnA nirNaya thai zakatA nathI teA karoDa varSenI bAbatamAM nakkI zuM kahI zakAya ? te chatAM tema banyuja nathI, ema nahI kahI zakAze. prakhyAta ebIlAnanA khaDIyeA, lelenDamAM thayelI zeAdhakheALA mIzara dezamAMthI maLI AvelI takhtI vagere jema ApaNane khAtrI Ape che, ke AgaLa te deze! hamaNAnA karatAM tadanaja judA hatA, temaja jaina zAstro A bAyatamAM khAtrI Ape che ke. AgaLanI vinitAnagarI hamaNAnA kAzmIra dezanI Upara AvelI hatI. rUSabhadevanA janma, sAtamA nAbhi kulakaranI marUdevI nAmanI strIthI caitra vada AThamane divase, zrI rUSabhadevajI jainAnA prathama tIrthaMkara jemane keTalAka AdinAtha kahe che, bojA Adizvara, ( sAthI pahelA Izvara ) kahe che, vaLI keTalAka rIkhavadeva kahe che ne ceDAka vRSabhadevA paNa kahe che, temane janma thayA. A vakhate nAbhi kularanA rAjyamAM
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharyuM. 3 moTA mahAtsava karavAmAM AvyA; dhaNAM dAna devAmAM AvyAM, ane bIjI puNa keTalIka dhAmadhuma karavAmAM AvI. rUSabhadeva nAmanuM kAraNa, rUSabhadevanI mAtA marUdevIe, peAtAnA putranA janma pahelAM svapnamAM vRSabha-baLada, jovAthI tathA rUSabhadeva nI me sAthaLA upara vRSabhanuM cinha haiAvAthI, te putranuM nAma rUSabhadeva athavA rIzabhadeva pADavAmAM AvyuM, IzvAkuvA tathA kAzyapa gAtranuM kAraNa, Wo Dian krame krame rIzabhadeva meATA thayA, temanI nAnI umaramAM, te vakhata pAtAnA pitAnA kheALAmAM beThA hatA, te vakhate ke IsudaDa laI rAjya sabhAmAM AvyA te rIzabhadeve joyu. Indre temane puchyuM "nAtha, tame prabhu bhakSaNa karazeA ?'' rIzabhadeve marajI batAvI hAtha prasAnA, ke IMdre te krUDa temane ApyA te tyArathI rISabhadevachanA IkSvAku vaMza sthApana thayA. vaLI te vakhate temanA badhA sagAoe kAzakAra pA, tethI temanA gAtrane kAzyapa gAtranuM nAma ApavAmAM AvyuM. lagnanI utpatti. duniyApara sauthI pahelAM lagna. ---- nAbhikulakaranA kALamAM, eka vakhata eka hokarA tathA AMkarI, ane yugalI bhAI bahena, ramatA hatA temanA upara eka tADa vRkSanI chAyA AvI rahI hatI ne tee ramavAmAM eTalA badhA mazkula thai gayA hatA ke, tADanA uparathI eka meTuM pULa paDatu teoe joyu nahi. te
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 khaDa pahelA-prakaraNa 2. mULa kharAkhara, pelA chekarAnA upara paDavAthI te marI gayA. have pelI chekarI ke jenuM nAma sunaMdA hatu, tene nAbhikulakare rISabhadevanI patni karavA mATe rAkhI: rISabhadevanI sAthe janmelI eka temanI bahena nAme sumaMgalA paNa hatI. A vakhata sudhI lagna vidhi kASTa paNa jANatuM na hatuM, pazu cheke, rISabhadevanI sAthe sumaMgalA tathA sunaMdAnAM lagna karavAnuM manamAM laI, temane lagna vidhithI paraNAvyA. A vakhatathI duniyAmAM lagna vidhi cAlu thai, ane jo ke duniyAmAM judI judI rItIe lagna mATe, jude jude sthAne cAle che teApaNu mULa lagna vidhi / A vakhateja zarU thai, ane pachI vakhata tathA kSetranA pheraphArathI lokAe pAtAne savaLa paDatI judI judI lagna vidhi calAvI. rISabhadevajInA lagna pachI dhaNA varase suma'galA rANIthI bharata (putra) tathA brAhmI (putrI) yugala janmyAM, ane sunaMdA rANIthI bAhubala tathA suMdarI yugala janmyA, tyAra pachI sumaMgalAne khIjA 98 putre thayA, eTale ke rISabhadevajIne 100 putra tathA 2 putrI badhAM maLIne thayA. sunaMdA rANI. suMdarI, bhAhubalI. rUSabhadeva. I subhagalA rANI. brAhmI. bIjA 98 putra T bharata (jenAthI A dezanuM nAma bharatakhaMDa paDayuM. )
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI prAcina dha. rAjAnI utpatti vakhatanA prabhAve jema jema kALa vyatIta thato gaye, tema tema ke paNa vadhu pApa tarapha derAvA lAgyA, ane je traNa prakAranA daMDa atyAra sudhI gunehagArone karavAmAM AvatA ho, tethI barAbara vyavasthA rahetI nahotI, tethI have vadhu pheraphAra karavAnI jarUra jaNAi A kAraNathI lokoe AvI, rISabhadevajIne kahyuM ke "hamaNAMnA loko je traNe bhaya che tethI bIhatA nathI, tethI have tamArI sattAmAM pheraphAra karavo joIe." rISabhadeve kahyuM ke "je rAjA thAya che te bIjA loko para sarvoparI sattA bhogave che ke lokone temanA kAryamAM DerI zake che, tathA daMDa karI gunehagArone zikSA paNa ApI zake che. e je rAjA hoya tenI AjJA kaI paNa toDI zakatuM nathI, tathA evA rAjAne pradhAna senApati tathA lazkara paNa hoya che. jo tamo evo rAjA koine nAme to pachI hamaNunA gunhAmAM ghaTADo thAya." yugalIoe kahyuM ke amo e rAjA banAvavA utsuka chIe, evo amAro rAjA thAo." rISabhadevajIe kahyuM ke " jo tame badhA ema karavA icchatA he, te tame nAbhikulakara pAse jaI e bAbatanI vinaMtI kare" teoe tema karyuM. nAbhikulakare tenA javAbamAM kahyuM. "jAo tamArA rAjA rISabhadevajI thayA." AthI yugalIyAo khuzI thayA ane rISabhadevano rAjyAbhiSeka karavA mATe padhinI sarovaramAM taiyArI karavA mAMDI, Idrane jJAnathI A bAbatanI khabara thatAM, te paNa tyAM AvyA ne rAjyAbhiSekanI kriyA ghaNI dhAmadhumathI karIne rAjAne yogya ghareNuM, mukuTa, vagere rISabhadevajIne paherAvyAM; vaLI temane rAjyanA kArya mATe, hAthI, ghoDA, gAya, baLaja vagere janAvaro paNa ApavAmAM AvyAM. " agni tathA raI karavAnI kaLAnI utpatti atyAra sudhI loka kalpavRkSanAM phaLano AhAra karatA hatA. kALanA prabhAvathI kalpavRkSa phaLa ApatAM baMdha thayAM, jethI loko kaMda, mULa, patra,
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ - khaMDa pahele-prakaraNa 2. phula khAvA lAgyA, vaLI keTalAka kAcuM anAja, je potAnI meLe, kheDayA vagara ugatuM hatuM, te khAvA lAgyA, paNa kAcuM anAja khAvAthI teonI sudhA tRpta na thavAthI tathA teone ghaNI pIDA thavA lAgyAthI, teo zrI rISabhadeva pAse e bAbatanI pharIAda lAvyA. rISabhadeve temane kahyuM ke tame anAjane hAthamAM masaLI tenAM photarAM kADhIne khAo. tema karavAthI ne tevuM anAja khAvAthI paNa teone peTamAM darada thavA mAMDayuM, tyAre pharIthI yugalIAo rISabhadeva pAse pharIAda karavA gayA; te vakhate kAcuM anAja khAvAnI rIta rISabhadeve batAvI. Aja vakhate jaMgalomAM vAMsa tathA lAkaDAMonA ghasAvAthI agni utpanna thaye. agni utpanna thavAthI. AsapAsa AveluM ghAsa baLavA lAgyuM, paNa lokoe to ani koI paNa divasa nahi joyo hovAthI, ne rUpamAM tejasvI jeyAthI, ratna haze ema dhArI tene pakaDavA prayatna karavA mAMDe. tema karatAM teo dAjhayA ane tenI pharIAda rISabhadevajIne karavAmAM AvI. temaNe tene kevI rIte agni lAve te zIkhavyuM. pachI teoe devane puchayuM, ke ame agnine zuM karIe ? rISabhadeve temane mATInuM eka kaMDu banAvI ApI, tevAM bIjAM banAvatAM zIkhavI, te kuMDAmAM anAja pANI nAkhI, agni upara pakAvI, rAMdhI khAvAnI vidhi batAvI; je te kuMDuM pahelAM banAvyuM te kuMbhAra kahevAyA ne te rAjA hovAthI kuMbhAra eTale prajApati-rAjA ema paNa kahevAyuM. eja rIte rUSabhadeve judA judA kArIgaronI vidyA judA judA mANasone zIkhavI, ane tethI pAMca mULa jAtanA kArIgara banyA. (1) kuMbhakAra, (2) lohAra, (3) citrakAra, (4) vaNanAra ane (5) hajAma. upalA darekanA vaza bheda che, eTale ke badhA maLI ekaso jAtanA kArIgara thayA. vaLI zrI rUSabhadeve keTalAka manuSyone khetI karavAnuM kAma, ane bIjAone vyApAra karavAnuM kAma vagere zIkhavyAM. vaLI emanI ja sucanAthI prathama, eraNa, haDe tathA sAMNasI vagere banAvavAmAM AvyAM, ke jenAthI bIjI vastuo upayogamAM levA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dharma. lAyaka banAvavAmAM AvI. teja vakhate eja AdinAthe purUSane bahe tera kaLA zIkhavI, je nIce pramANe che: - 1 lakhavAnIkaLA. 3 gaNitakaLA. 5 nRtyakaLA. 7 paDatu vagADavAnI kaLA. 9 vINA vagADavAnI kaLA11 varSajJAna. 13 bhUtamardana. 15 gADavidhA. 17 vAyud. 29 yuddha. 21 bAyu 23 bherI parikSA. 25 alivinAza. 27 tarkaja5na. 29 vaidakAna. 31 aDhAra prakAranI lipi. 33 drijALa. 35 agnistaMbhana. 37 mardanavidhi. 39 marmabhedana. 41 lekarajana. 43 charIbaMdhana. 45 leAhanAna. 47 kALakaLA, 49 dhAtuvarvAda. 51 matravAda. 53 nArI parikSA mA nIti vicAra.. 2 vAMcavAnI kaLA, 4 gItakaLA. 6 tAla vagADavAnIkaLA. 8 mRga vagADavAnIkaLA, 10 nAmamALA. 1ra yAga. 14 samana. 16 khaDagayuk 18 yuiddha. 29 muSTiyu 22 vaMzaparikSA. 24 turaMgaparikSA. 26 chaMdabadhana. 28 jyAtiSajJAna. 30 yeAgyAbhyAsa. 32 svapnalakSaNu. 34 vAcustaMbhana. 36 lepanavidhi. 38 urdhvagamana. 40 lAkAcAra. 42 khaTTA dhana. 44 mudrAvidhi. 46 daMtasamAravAnIkaLA: 48 citrakaLA, 50 draSTivAda. para ratnaparikSA. 54 naraparikSA. 56 tatvavicAra. 43
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ T khaMDa pahelo- prakaraNa re, 57 kavizakti.. 58 varbhASA. 58 rasAyaNavidhi, 60 aMjanavidhi. 61 kheti, phare vyApAra, 63 rAjyasevA. 64 zakunavicAra, 5 meghavRSTi, 66 ghaTabaMdhana, 7 patrachedana. ' 68 ghaTabramaNa. 69 mULAkarSeNa, 70 jaLAkarSaNa 71 paLavidyA. 72 vyAkaraNa thI rUSabhadeve strIone paNa cosaTha kaLA zIkhavI. tenA nAma1 nRtyakaLA, 2 citrakaLA. 4 jJAna. 6 gItajJAna, 7 medhavRSTi. 8 ArAma Aropama, & dharmavicAra. 10 kriyAkalpana. 11 pasAdranIti. 12 varNikAvRddhi, 13 tilasurabhikaraNa, 14 jaturaMparikSA, 15 kAmakriyA. 16 tatkALabuddhi, 17 vaikakriyA 18 ghaTabhrama, 18 aMjanayoga. 20 hastalAghava, 21 jAvidhi. 22 kAvyazakita, 23 zAlikhaMDana. 24 kathAkathana, 25 varaNa. 26 abhidhAnaparijJAna, ra7 bhUpacAra, 28 zAyakaraNa, 29 dhAnyaradhana. 30 ecityakaLA, 31 vAtrakaLA, 3ra taMtra. 33 vijJAna, 34 jaLasthaMbha, 35 tAlamAna, 36 qLavRSTi. 37 AkAragopana, 38 zukanavicAra 39 saMskRtaja5na, 40 dharmanIti,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 suvarNasiddhi. 43 strIpurUSanAMcalaNu, 45 vastuzuddhi. 47 sAraparizrama. 49 vayanapAva. 51 vyAkaraNu, 53 kusumaMguThana. 55 AbharaNapradeza, 57 nirAkaraNa, 59 vINAdinAda. 61 aMtyAkSarikA, 3 lekavyavhAra. 1 haMsa lipi. 3 pakSa lipi. 5 yAvanI lipi. 7 phrIrI liApu. ra sedhavI lipi. duniyAnA sauthI prAcina dharma 11 naDI li. 13 lATi lipi. 42 lIlAsa'cAraNuM, 44 aDhAratithipariccheda. 46 suvarNaratnabhedde, 48 cuyAga. 50 vANijyavidhi. 15 animiti lipi, 17 mULadevI lipi. khare sukhamaMDana. 54 sakaLASAvizekha. 56 gRhAcAra. 58 keza dhana. A samaye cAlatI dareka sasArika kaLA, AgaLa jaNAvelI sarva kuLAmAM samAI jAyache, 60 aMkavicAra. krUra vinaMdyAvAdaH 64 praznaprahelikA rUSabhadeve mAtAnI brAhmI putrIne jamaNA hAthathI lipinA aDhAra bheTTa zIkhavyA, tenAM nAmaH-- ke bhUtalipi, 4 rAkSasa lipi. 6 turakI lipi. 8 drAviDa liApa. sa 10 mAlI lipi. 13 nAgarI lipi. 14 1ArasI lipi. 16 cANukika lipi. 18 uDDI-lipi. A aDhAra prakAranI lipi, deza pradezanAM methI aneka tarehanI thayelo che, jemake lATI, cADI, rAhaLI, kAnaDI, gurjarI vagere. rUSabhadeve suMdarI putrone DAbA hAthathI gaNita vidyA zIkhavI. e
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pahalA-prakaraNa ra. vivAthI aneka kAryo siddha thAya che. keTalIka vakhata keTalIka kaLA tathA lipi lupta thaI jAya che. ane pAchI pragaTa thAya che. paraMtu navI kaLA ke lipi kadI utpanna thatI nathI. brAhmInuM lagna bAhubaLI sAthe bhadeve tathA temanI bhArthIe karyuM. teja pramANe suMdarI bharata joDe paraNAvavAmAM AvI. A vakhatathI. mAtA pitAone kanyA paraNAvavAno vyavahAra cAlu thayo. Izvara-jagatakartA vagere zabdonI utpatti sRSTine kama je rIte hamaNAM cAle che, saMsAranA je kaI rItarIvAja cAle che, jevA ke lagna karavAM, jemAM bhAI bahena akeka sAthe paraNI nahi zake te, khAvAnI aneka tarehanI vidhi aneka tarehanAM sukhanAM sAdhana, aneka tarehanI kaLA, aneka tarehanA hunnara, vagere sarve rUSabhadeve banAvyA, je kAraNathI rUSabhadevane lake Izvara, jastakartA, AdIzvara (je nAmathI to jaino. rUSabhadevane pUje che), yogIzvara, jagadIzvara, brahmA, yogI, bhagavAna, ahaMta, buddha, sarvathI moTA, paramAtmA tIrthaMkara, ityAdi nAma ApI mAna ApatA; ane hamaNu jema nAnA dezI rAjyomAM ke moTI zahenazAhatamAM, potAnA rAjA ke zahenazAhane aneka tarehanAM nAmo jevAM ke, karaNa jevA dAtAra, bhIma jevA joravAna, aneka zaktivAno dhaNI, pitAtulya, vagere vizeSaNo lagADavAmAM Ave che, temaja te kALamAM rUSabhajananA kALamAM-je kALane lAkho varaSo thaI gayAM che-te vakhate rUSabhadevane evAM nAmo ApI loko mAna ApatA, ane te kALane rIvAja hajI sudhI cAlu rahI, rAjAomAM tathA zahenazAhane je mAna ApavAmAM Ave che temAM najare paDe che. te ja kALamAM rUSabhadevane loko phula vagere khuzAlImAM AvIne ApatA, ane tenuM cAlu rU5, moTA mANasone mAna vakhate je phulatorA, kalagI, vagere apAtAM joIe chIe, temAM dekhAva Ape che. judA judA dezonAM nAma kevI rIte paDyAM? mA rUSabhadevajIe ghaNAja lAMbe vakhata rAjaya karI, nidAna
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 duniyAnuM sauthI prAcina dharma. sarva jagatane vyavahAra calAvI, bharatane vinitAnagarInuM tathA bahu baLIne takSilAnuM rAjya ApyuM. e sivAyanA bIjA putrone bIjA. dezonAM rAjya vaheMcI ApyAM ane jemane je rAjya maLyuM, temanA nAma uparathI te rAjyane te nAma ApavAmAM AvyuM. hamaNAMnI pracalita rIti paNa eja che; jo koi rAjA navuM zahera vasAve che to tene potAnuM nAma Ape che, auraMgAbAda, auraMgajebanA vakhatamAM sthApavAmAM AvyuM hatuM; ahamadanagara, vijayanagara, jalAlAbAda, delatAbAda, vIka TeriyA, nyuyorka, vagere zaheranAM nAme koI moTA mANasa athavA rAjAnanAma uparathI jema paDelAM che, temaja bharatakhaMDa e nAma bharata je rUSabhadevanA putra hatA, tenA nAma uparathI paDyuM, aMgadeza, magadha deza, baMgadeSa, vagere jeo zrI rUSabhadevanA putra hatA temanA nAma uparathI paDayAM ane jemAMnA keTalAMka nAma to hajI paNa ApaNe sAMbhaLIe chIe. rAjyanI vaheMcaNI karyA pachI rUSabhadeva, visagya utpanna thavAthI dikSA lIdhI, ane temanI sAthe bIjA cAra hajAra purUSoe paNa dikSA lIdhI, ane rAjyasukha choDI, Atmika sukhapara dhyAna deDAvyuM. A tApanI utpatti, rUSabhadeve dikSA grahaNa karI, sAdhuenA jevA AcAra pALavA mAMDayA hatA, temAMnA keTalAka hamaNAnAM jaina sAdhuomAM jovAmAM Ave che, "daza vikAlika sUtra" mAM jaina sAdhuonA AcAravicAra viSe ghaNI ja sArI rIte mAhitI ApelI che, ane tenA uparathI jaNAya che ke jaina sAdhu no dharma ghaNaja sakhta, kriyAo ghaNIja majabuta tathA AcAra vicAro, Iyadamana karavAmAM tathA satya rAta vartavAmAM samAyelo che. e satranA dazamA adhyayanamAM jaNAvyuM che ke "je sAdhu bhAva sahita dikSA laI saMsAramAMthI mukta thAya ke thayA hoya temaNe sadAkALa cittanI samAdhi rAkhI vivarAganA upadeza pramANe saMyama pALavo joIeprathama vItarAgI rUSabhadeva (A kALamAM) hovAthI temaNe je AcAro dhaDo kahADayA, teja pote pALyA ane hamaNAMnA sAdhuo paNa teja AcArA
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke bhaDa pahelA prakaraNa 2. dhaNeja daro pALeche. e AcArAmAM ane anya darzanIya sAruM. AnA AcArAmAM dhaNAja pUraka paDI jAyache. vaiSNavAnA mahArAjo je pazu jenAnA sAdhue jevAja daro bhAgave che, prostInA 'prosTa' (pAdarIo), je pazu-jaina sAdhuonI mAka dharma upadeza kare che,-musalamAneAnA mullAM, jee jamAta AgaLa kurAna vAMcI allAnA kharA dharma, tathA mahamada nabInA sa MdezA, vAMcI sa MbhaLAvI Upara 'zare' kare che,-pAsIenA dasturajI,-jema avastA tathA khAdAe jarathAsta upara vAyo Ape che, temanA ane jaina sAdhuekanA AcAramAM asa mAna jamInanA pUraka paDI jAya che; jaina sAdhue A paraNI zakatA nathI eTalu ja nahi, paNane aDakI paNa zakatA nathI, jaivuM bIjA kAI paNa dharmanA sAdhu ke bhAharAstramAM javalleja dekhAyache. anya upadezaka jyAre gADImAM bezI zake che, ThaMDu pANI pI zake che, rAtre khAi zake che divAbattI saLagAvI tenA upayoga karI zake che, jyAre jaina sAdhuo tananA lAbhanI kAi paNa cIja para banatA sudhI kaI paNa vicAra nathI karatA, teA tenA upayoga karavAnI teA vAtaja zI ? "teoe saceta pRthvI khaNuvI nahi; saceta pANI vAparavAM nahi ke saceta pANImAM cAlavuM nahi, agni saLagAvavA nahi ke agnine upayoga karavA nahi. vAyune vajrathI ke pa MkhAthI ke khIjA kazAthI paNa vIMjavA nahi. vanaspatine chedavI nahiM te saceta vanaspatine upamega karavA nahi, bIja mAtrane peAtAnA upabhAgamAM ANavA nahi, presa ane sthAvara vAnI hiMsA thAya evA AhAra karavA nahi, raseAi rAMdhavI nahi. kAyanA jIvAne peAtAnA AtmA mAkaeNja gaNuvA; brahmacaryaM pALavu'; juThThuM na khelavu; hiMsA karavI nahi; sA rAkhavA nahi; kAna ApyA vagara kaI levuM nahi; pAMca Azrayane rUMdhavA, mrudha Adika cAra kaSAyane rAjavA; jJAna tapa karavuM; mana, vacana, tathA kAyAne kabaje rAkhavAM, anna, pANI ke mevA, ke mukha vAsa, rAta vAsI rAkhavAM nahi; kAIne kaleza thAya evuM khelavu nahi; sukha duHkhane samAna bhAge sahana karavA; zarIrapara meAha nahi karavA; pete kAMI paNa vecavu nahi, ke kASTha pAsethI kaMIpaNu vecAtuM levu' nahi; AhAra ceDA karavA; mAnanI icchA na rAkhavI; lAlaca tajavI; keAinI niMdA na karavI; kAInuM burU ta
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne saithI prAcina dha. belavuMahaMkAra na kare; ane je ko pote kare nahi, te bIja pAse karAvavAM nahi ke tene anumodana paNa nahi ApavuM." - upara pramANene AcAre jaina sAdhuo mATe hamaNuM paNa pracalita hovAthI, tene upadazakartI, tenA pahelA anuyAyI-je rUSabhadeva hatA, temaNe e AcAro ghaNIja draDhatAthI pALyA haze emAM zuM navAI che ! rUSabhadeva paNa sAdhu thayA pachI evA AcAra pALavA lAgyA. temanI sAthenA cAra hajAra sAdhuoe paNa teja AcAra keTalAka vakhata sudhI pALyA; eka vakhata ema banyuM ke rUSabhadevajIne eka varSa sudhI bhikSA na maLI; te vakhate pelA cAra hajAra purUSoe, pote bhUkhe maravAthI janasAdhudharma choDI, jaTAdhArI banI, kaMda, mULa, phula, patra, AhAra karyo ane gaMgA kinAre tApasa banI rahevA lAgyA, ane rUpabhadevajInuM dhyAna tathA japa, brahmA, Izvara, AdIzvara vagere zabdothI karavA lAgyA. sAdhuethI koI pAse kaI cIja na magAya, ane jayAre koIne khabara na hoya, ke e bhAgaze nahi tethI ene jarUranI cIja ApavI joIe, tyAre kevAM pariNAma Ave te ApaNane upalI tApasanI utpattimAM mAlama paDe che. peTanI veTha asalathI ja evI cAlI AvelI che ke mANase khAvAnuM nahi maLe tyAre e peTa mATe, potAno dharma, pharaja, AbarU ane prema badhu bhUlI jaI peTane pehalAM ja yAda kare che, je peTa karatAM pharaja ke dharmane pahelAM yAda kare che, tevA to koI kavacita-apavAda rUpe ja heya che, rUSabhadevajInA ziSya tApasa banyA ne 2SabhadevajIne eka varSa bhikSA na maLI, te chatAM paNa te vakhatanI kAyA ane Ayukhya A vakhata karatAM hajAre ghaNI vadhAre hovAthI e banyuM heya, ema mAnavAmAM kAMI paNa khoTuM nathI. cha cha mahinA sudhI kAMI paNa khAdhA pIdhA vagara udhamAM paDI rahetAM mANaso jIvatAM rahe che, e ApaNe Aje navAI tarIke jANatA nathI; cha cha mahinAne apavAse viSe ApaNe keTaleka ThekANethI hamaNu paNa sAMbhaLIe chIe, to te vakha- tamAM-karoDo varSa upara-eka varSa sudhI rUSabhadeva AhAra pANI vagara rahyA hoya, emAM kAMI asaMbhavita nathI; isu khrista-khristIono mahAna
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa vahelo-prakaraNa 2. pegaMbara-mAunTa sInAI upara cALIsa divasa sudhI bhUkhyA rahe ho, je vakhata pachI zetAna tene lalacAvavA AvatAM paNa, jyAre te khAvAne mATe lalacAyo hato nahi, ema agreja vidvAno paNa kabula karI jaNAve che, te rUSabhadeva ethI vadhu lAMbI mudata sudhI bhUkhyA rahI zakyA hoya ema mAnavAmAM kaMI deSa nathI. rUSabhadeva che, eka varSa vItyA bAda, vaizAkha suda 3 ne dIvase hastinApura-hAlanA dillI-pAse AvyA, te vakhatanA lokoe sAdhuone dekhyA nahatA, ane bhikSA ApavAnI vidhi jANatA nahetA, te kAraNathI loke temane hAthI, ghoDA, ghareNAM, strI vagerenI bheTa arpaNa karavA lApatA, paNa rUSabhadevajI sAdhu hovAthI tyAgI havAmI -kaI paNa cIja letA nahi. eka vakhate zreyAMsakumAre rUSabhadevajIne eka varSa sudhI AhAra mA nathI evuM jJAna bale jaNatAM, zeraDI rasanuM pAraNuM karA zreyAMsakumAra rUSabhadevajInA pAtra thatA hatA, teNe jyAre rUbhadevajIne bhikSA ApI ane te deve grahaNa karI tyAre lokoe te joyuM, ne te vakhatathI bhikSAmAM zuM ApavuM te zIkhyA. hamaNAM sAdhuone hAranI ja bhikSA maLe che, ne te vidhi asalanA vakhatathI e rIte cAlI Ave che, e spaSTa che, rAvaNanA pUrvajo. - - - - bI kRSabhadevajI chabastha avasthAmAM eka hajAra varSo sudhI aneka dezamAM vimaratA hatA, te avasthAmAM kaccha ane mahAkachanA putra nemA ane vinamI e prabhunI bahuja sevA bhakti karavAthI, dhaNe ke temane 8000 vidhAe ApI ane vaitADhayagIrinI dakSiNa tathA uttara bAju darekane rAjya ApyuM. temane 48070 judI judI jAtanI vidhA maLa"AthI teo vidyAdhara kahevAyA. A vivAranA vaMzamAM rAvaNa, kuMbhakaraNuM vAlI vigere sarva vidyAre utpanna thayA hatA je agADI jaNAve
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharme, sTempa kahevAnuM kAraNa. -:ote sa rUSabhadevajI bhagavAna, vAhIka, jonaka, aDa, IlAka, suvarNa bhUmi, pallA vagere deza, ke jenAM nAme asakhyAtAM varSo vahI keTalIka rIte pheravAI gayAM che-ne je dezamAM pazu teja kAraNe pheraphAra thai javAMthI,-jaLa tyAM sthaLa ane sthaLa tyAM jaLa thaI javAthI, hamaNA amuka jagyA mukarara karavI muzkela che, te dezAmAM vihAra karavA lAgyA. rUSabhadevajIne je je mANaseAe joyA te sadhaLA bhadraka svabhAvavALA thavAthI uttama mANase thayA, ane jeoe rUpamadevanuM mAM na jepu` ke vANI na sAMbhaLI teo niya thayAH temanI malIna IAonA sAme A mANase| mleccha kahevAyA ane temanA svabhAvamAM paNa malIna prakhAonA sabame pheraphAra thavAthI aneka kalpanika matA mAnI, aneka tarehanA viparIta vahevAra karavA lAgyA. rUSabhadeva eja brahmA, zrI rUSabhadevajIne eka hajAra varSe vyatIta thayA bAda vihAra karatA vinItAnagarInA puritAla nAmanA khagamAM gayA. bagIcAmAM vaDa vR nIce prAgaNa vadI ekAdazIne divase traNa divasanA upavAsa chatAM prathama paheAramAM kevaLa Ana ane kevaLa darzana eTale ke sacarAcara jagatamAM sarve jIvAjIva vastu mAtranI utpatti, sthiti ane laya, je bhUta, bhaviSya ke vartamAna kALane lagatuM heAya te aNuvu' tathA dekhavu thayuM. A samaye caiAsaTha IMdro tyAM AvyA ane tevAe rUSabhadeva mATe sameAsaraNanI racanA karI ne temAM traNa- maDha ane bAra daravAjA batAvyA; madhya bhAgamAM maNipiThikA banAvI, tenA madhya bhAgamAM kAmanI racanA karI; tema pUrvanA siMhAsana upara zrI rUSabhadeva praNaya-visajamAna thayA ane
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ para - kha4 pApakaraNa 2. bAkInA traNa siMhAsana upara zrI rUyabhadeva bhagavAnanA traNa sazabiMbonI sthApanA karI, je biMbane dekhavAthI te daravAjethI AvanArA sarva mANaso zrI Adidevane temanI bAjue dekhatA,A kAraNathI cAra mukhavALA zrI rUSabhadevajI jagatamAM brahmAne nAme prasiddha thayA, dhanaMjaya kozamAM zrI rUSabhadevajInuM nAma brahmA ApavAmAM AvyuM che, zajjya ane puMDarIkagIri. -- ~-- - jyAre zrI kRSabhadeva bhagavAnane kevaLa jJAna utpanna thayuM tyAre zrI bharatarAjA te vAta sAMbhaLI, bhagavAnane vaMdana karavA mATe ane temano upadeza kavaNa karavA mATe gayA. bhagavAnanI vANI ghaNIja saraLa ane rasavALI hatI. jethI loko upara ghaNIja sArI asara thaI. bhagavAnane upadeza duniyAM kevI asAra hatI te batAvanAro hato. zrI rUSabhadeva bhagavAnanA upadeza sAMbhaLIne bhAratanA pAMcaso putro ane sAtaso trione ane brAhmI tathA bIjI aneka strIone duniyAM asAra lAgatAM, teoe rUSabhadeva pAse dikSA lIdhI. bhAratanA sauthI moTA putranuM nAma puMDarIka hatuM te meraTha dezamAM zatruMjaya tIrthanA DuMgara upara A duniyAnI mAyAne tyAga karI aNasaNa karI mokSa pAmyA ane te kAraNathI zetruMjayane DuMgaranuM bIjuM nAma puMDarIkagIri paDayuM. saMdaranI dikSA bharata mahArAjane rAjya karatAM sATha hajAra varasa thaI gayAM. te daramyAnamAM temaNe pRthvI paranA cha khaMDa sAMdhyA ane potAnuM rAjya vadhAryuM. temanI najara eka vakhata bAhubaLI sAthe janmelI suMdarI kaMvarI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dharma. 13 upara paDI. teNInuM zarIra kRza thai gayuM hatu, teNII juvAnI karamAI gaI hatI -teNInuM rUpa lAvaNya nAza pAmyuM hatu.-ane gAla phIkA paDI gayA hatA. AvI suMdarInI hAlata joI bharata mahArAja gusse thayA ane adhikArIone sudarInI AvI hAlatanu kAraNa puchyuM. teee kahyuM, " mahArAja ! AmAM ame ThapakAne pAtra nathI; ApanAM bahena keTaleka vakhata thayAM AMkhI tapa kare che ane tethI temanuM zarIra AvuM thayuM che. emane dikSA levAnI marajI che ne tamArI khAnAnI rAha jue che." A sAMbhaLI bharatarAjA melyA, " mArA pitAjIe dikSA lai A bhavane parabhava taravAnA rastA lIdhA paNa hu te duniyAM ane rAjanA mAhamAM lapaTAi rahayA chuM. AyuSya samudranA parapATA jevuM nAzava'ta che, ema chatAM viSaya lubdha purUSA te samajatA nathI. mAMsa, viSTA, maLamUtrane parasevAvALu' A rAgI zarIra zaNagAravu, te dharanA khALane zaNagAravA jevu che." ema kahI mahArAjAe suMdarIne dikSA levA AjhA ApI. teNIe ujavaLa vastra ane uttama ratnAlaMkAra dhAraNa karyAM ane prabhu hatA tyAM gaI; ane prabhune joI teNI khuzI thai, pachI harSe ane vinayavaDe peAtAnA zarIrane saMcI prabhune traNa prakSA dai, paMcAge bhUmine sparza karI namaskAra karatAM kheAlI, he jagatapati ! A mRga tRSNA jevA mithyA sukhavALA saMsArarUpI marU dezamAM amRtanA kaha-jevA tame mahApunye prApta thayA che ! he prabhu! mArI mena brAhmI ane mArA bhatrIjAo vagere sarvee dikSA laI mekSa meLavavAnA rastA graha che ! have mane paNa te rastA dekhADA ! huM vizva tAraka ! mane paNa tArA, ane saMsAra samudramAMthI taravA rUpa dakSA mane Ape|" prabhu suMda rInAM vacanathI AnaMda pAmyA ane teNIne dikSA ApI. bharata te vakhate tyAM hatA paNa suMdarInI dikSA pachI ayAdhyA gayA. "6
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa pahelA prakaraNa prakara trojI bharata rAjA ane bAhubaLI agADI jaNAvavAmAM AvyuM che ke rUSabhadevane 100 putrA hatA. maiM temAM bhasta ane bAhubaLI e be mukhya hatA. rUbhA dareka putrane judA judA dezA vaheMcI ApyA hatA, jyAM teai salAha saMpamAM rAjya rastA dezo ApanAra ca jhAMkhuM dekhAtu hatuM muzkela hatuM. vAkheda AyuSazALAmAM ca bharata mahArAnA dekhAva AMkhane AnaMda have, jANe temanA pratApathI sUryanuM teja paNa temanA hRdayanA vicAre aNuvA e kAma ati mANo upara temanA hukama cAlatA hatA; temanI aMga, khaDga, dauM, saMkINI ratna, bhairatna, maNiratna, ane nava nidhi hatAM. temanI rakSA mATe sALa hajAra pArzvaka devatAo temanI AsapAsa rahetA; temanA hAtha nIce 32000 rAnA hAtha joDI ubhA rahI temanI AjJA mAthe caDhAvatA; temanA sainyamAM 84 lA leDA, 84 lAkha ra5 ane 96 kADhI pAyadaLa lazkara hatu, temanA hAtha nIce judA jula 32000 deza hatA, ane temAM badhAM maLe 7200 meATA zaherA hatAM ane temAMthI 18000 zaherA (kallAba"dhI hatAM. varata rAjAnI jAheAjalAlI ane aizvarya hA vinAnAM hatAM ane temanI ATalI badhI mATAInA sababe saiA kAI temanA tAkheddAra hatA. 98 bhAInI dikSA. peAtAnI bahena sudarIne dikSA ApI bhata mahAsaja avedhyA padhAryA, te vakhate judA judA sAmatAe, anIe, rAjamee.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharme. praSAneAe, senApati vageree temane AvakAra ApyA e AvakAstrI bharatamahArAja AnaMda pAmyA, paNa peAtAnA 98 bhAIomAMthI kAI temane AvakAra ApavA nahIM AvyA tethI te kheda pAmyA ane te bhAIone kahevaDAyuM' ke, " bharata rAjAnI sevA karavA tameM kema AvatA nathI. bharatanA 98 bhAione AthI dhaNuM'. khATuM lAgyuM ne kahyuM ke, ame temanI sevA karavA zA kAraNe AvIe te ame samajI zakatA nathI. hamArA pitAjIe darekane judAM judAM rAjya vaheMcI ApyAM che ne ame sA svataMtra chaMe, tema chatAM bharata mahArAja amArA rAjyana khaMDIyAM banAvavA icche che te ame e vAta-rUSabhadevane nivedana karIzuM' ! ! * ame paDI stuti Ama kahI aSTApada parvata upara jyAM rUSabhadaiva khIsalA havA, mAM 98 bhAIA gayA ane prabhunI pradakSiA karI, page karI kahyuM, " svAnI ! Ape ame dareka sAIne jIhALavA deza ApyA che, te chatAM vaDIlabhAI, amArA deza laI levA athavA amane tenA sevaka thavA jaNAve che; e emAMthI eke ane evu nathI, tyAre yuddha karyA vagara bIjo rastA nathI, paNa vaDIlanI AjJA vagara bIjI kAMmra paNu karavA ame yAgya dhAratA, tethI zuM karavuM te viSe AjJA karI " Vi rAga dveSa vagere sAthe yuddha kasa mahAna kRpALu bhagavAne enA javAbamAM jaNAvyuM, je " jagatamI juThThI mAyA taraph tame dvArA che. duniyAmAM sauthI vadhu du:kha TA ane meTA verI rAga, dveSa, meAha, mAyA, vagere che temanI sAme laDavA ne badale tame tamArA bhAi sAthe laDavA zA kAraNa taiyAra thayA che| ?tame je rAjya rUpI lakSmI bhAgavALe te aneka bhavasAgaramAM pheravanArI, ati pIDA ApanArI ane nAzavata che, tethI e rAjya lakSmI upara meha na lagADatAM, mekSa prApti karAve evI lakSmI upara mana doDAvA. AvAM bhagavAnanAM vana sAMghaLI 98 bhAionI duniyAM uparanI tRSNA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ BE khaMDa pahelA-prakaraNa 3. jatI rahI; tene A saMsAra mithyA bhAgyeA--duniyAMnI mAyA rasa vinAnI lAgI ane rAjya lakSmI tyAga karavAnuM mana thayuM. duniyAM ! duniyAM ! tArI mAyA--tArA rastA--ane tArA leAja kevA vicitra che! dhaDIkamAM je sukhapAlamAM khesatA hAya je gADI dhADe pUratA hAya,--srI ratnathI sukha bhAgavatA hAya, lAkhA rUpIAne upayAga karatA hAya,--teja manuSya, bIjI ghaDIe pheravAi jAya che; sukhapAlane gADI gheADAne badale page cAlavA mATe paNa tenI pAse zakti nathI rahetI; sukhapAla vIgere jatAM rahe che; lAkhA rUpIAmAMthI phuTI badAma paNa rahetI nathI; ane tethI ulaTu e DuDI badAma mATe paNa DhAme ThAma rakhaDavuM paDe che ! saMsAranI meja meATI vicitratA che ! eja saMsAranI mAyA khATI che tenA meATA purAvA che ! ane zANA, samaju ane tyALu mANasA eja kAraNe e saMsArapara kAMi paNa mana tu lagADatAM, enI mAyA khATI gaNI, peAtAnA AtmAnI AsapAsa vaLAyalA karmarUpI maLane tyAga karavAnA upAya| yeAjI meAkSasI lakSmIne vare che. 88 bhAio upara duniyAMnI asAratAnI asara thatAMja teoe rAjyalakSmI tyAga karI ane peAtAnA pitAjInI pAse hAtura hRdaye dikSA lIdhI bharatezvarane peAtAnA bhAIoe dikSA grahaNa karIche ama khabara maLatAMja, jema tArAonA prakAzane caMdra grahaNa kare che,--jema agninA tejanA sUrya svIkAra kare che tema-bharata mahArAje, peAtAnA 98 bhAIonAM rAjya laI peAtAnA rAjya joDe joDI nAkhyAM; hatuM te nahatuM thai gayuM; jyAM 98 judA judA rAjAe hatA tyAM ekaja bharata mahArAjanI ANu pUravA lAgI. bharatarAjAe peAtAnA 98 bhASanAM rAjyA peAtAnA rAjya sAthe joDI nAMkhyA chatAM, tenI tAneA aMta AvyeA nahIM. tene cakravartI thavAnu mana hatuM, ane tethI niyAMmAM have kANu jItavAnuM bAkI hatuM tenA vicAra karavA lAgyA. bAhubaLI, bharatarALanA nAnAbhAI ane rUSabhadevanA putra hatA. aThThANuM bhAIoe dikSA mahaNu karI hatI paNa bAhubaLInu jora dhaNuM ja
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sethI prAcina dharma. hovAthI, baratarAjAe tenA upara caDhAI karavAnuM atyAra sudhI ThIka . vicAryuM nahotuM. bAhubaLI potAnA nAma pramANe mahA baLavAna ane purUSanA baLane nAza karanAra hato. tenI zakti evI gaNAtI hatI ke, jo eka tarapha bharatakSetranA sarve rAjAo heya ne bIjI tara4 bAhubaLI heya, te te sarvene bAhubaLI ekalA harAvI zake. AvA bAhubaLI rAjAne jItavAnuM kAma ghaNuM ja muzakela hatuM, paNa lobha ane tuSNa zuM nathI karAvatAM ? bhAtu prema ane rAjya prema. - bharatarAjAne cakravartI thavAnI leha lAgI rahI hatI, e zAsaNa teNe suga nAmanA eka dUtane bAhubaLInI rAjyapAnI takSazilA nagarIe meka. bAhubaLIe suvegane joI puchayuM, "suvega ! mArA bhAI bharatarAjA kuzaLa te chenI ? rUSabhadeva jevA pitAe sukhI karelI vinitAnagarInI prajA kuzaLa to che ? " suvege javAba Apyo, "mahArAjA bharata jevA AkhI pRthvIne jItanAra kuzaLa hoya temAM zuM navAI che ? have te phakta eTaluM ja paDe che ke tame temane name, kAraNa ke te tamAruM rakSaNa karanAra vaDIla bhAI che ! tame vinitAnagarIe padhArI temane namIne harSa pamADe teja tame bhApaNAne yogya che, nahIM te tame kaThora hadayano che ema huM gaNIza ! idra jevA temanI sevA kare che. eTale tame temanI sevA karazo to te khoTuM nahIM kahevAze ! je tame ema nahIM karo to bharata mahArAja tamAro nAza karaze." 'bAhubaLIno javAba bAhAbaLAe javAbamAM kahyuM " moTAbhAI bharata mArA pitA tulya
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ khera paDelA prakaraNa 4. che meM tethI te mane maLavA che e temanI yogyatA khatAveche, paNa meATA ane hu tuccha, te temanI pAse AvuM te te samAya ema hu dhAra hatA, ne tethI temane maLavA AvyA nahAtA. vaLI ahaMkArI kArya akAryane nahIM jANanArA--pAlAnA bhAimAnA rAjyane grahaNa karanAra ane utpArTIMgAmI evA bhAI pAse AvavAmAM zuM lAbha ? mAre rAjya chu pAte calAvu chuM eTale te mArA raN tA nathI ! mArA rakSaNa kara nAra bhabhagavAna zivAya bIjA kAi nathI ! sUryanA tejamAM jema khIjA' teja laya thaI jAya che, tema bhaktarAjA peAtAnA hasti, asthya ane sainA suddhAM mArAmAM laya thaI jAya eTalI mArI zakti che ! dUta, tuM ahIMthI jai mArA A zabdo kahe je ! bhale te mArM rAjya jItavA Ave. " vega AvA zabdo saMbiLAM du:khI thayA. teNe joyu te teNe samaja paDI ke bAhubalInI prajA vIryavAna ane svAmIbhakta hatI; teNe joyuM ke dareka mANasa peAtAnA deza ane svAmI mATe laDavAnI IcchA karatA hatA, ane peAtAnA svAmI mATe petAnA prANa ApavA taiyAra hatA. KHys suveca ane satarAnA. suve vicAranA vamaLamAM viTAyaleA,-jhuM kahevuM ne zuM nahIM kahevu te vicAra karatA bharata rAjAnI darabAramAM AvI paheAMcyA. teNe varNana karavAnI Dhabe kahyuM, "deva. huM ApanA nAnAbhAI smRti bhagara thaI traNa leAkane tRNu khulya gaNI pAte sirUpa sarvenA rAjA hAya ne bIjA badhAM temanA sevaka hAya ema sarvene gaNe che. ApanI menAnuM varNana karatAM teNe evu kahyuM ke te zuM mahutImAM chai, ApanI sevA karavAnA vicAra te tene manamAM jasapaNu nA nathI, paNa sa~thI ulaTu te evI IcchA kareche ke mArI sAthe laDavAne bharatarALa bhale Ave. ApanA bhAjI paNAja parAkramI, mAnI ane baLavAna che emAM jarA paNa zaka nathI. temanI sabhAmAM jeje sAmata rAjAe che te pazu cha jevA pazamI che, temanA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma pa varabAranA rAjyakumAra rAjya tejanA atyaMta abhimAnI che anelaDAInA medAnamAM paDavAne mATe hamezAM tatpara rahe che. jevA khabAhubaLI abhimAnI che tevAja temanA matrIe paNu che. satI strI jema ekaja patine eLakheche tema tee paNa phkta bAhubaLIneja rAjA tarIke jANe che ane khIjo rAjA hAya ema temanA khyAlamAM paNa nathI. kara bharanArA.. ane mehanata majurI karI peTa bharanArA ane garbhazrImavA paNa sevaka mAka, bAhubaLa rAjAnI sevAmAM rahI temana sArUM karavA ya dharAve che, huM annadAtA ! tamArA parAkramI bhAi raNusaMgrAmamAM Apane maLI ApanAM darzana karavA Apane teDe che, " satyanI kAra. *** - bharata rAjA A sAMbhaLI ajAyaba thaya ta iNu vicAramAM paDI gayA. nAnapaNamAM bAhubaLItu bera ane parAkrama kevAM hatAM te temane yAda AvyAM. have zuM mAlavu tenA te vicAramAM paDayA. je vAtta tene suvege sabhaLAvI hatI te taddana satyaja hatI. tyAre zuM karavuM ! peAtAnI rAja sabhAmAM peAtAnA nAnAbhAino prasa`zA sAMbhaLIne petAnI Akhara ochI thavA devI ! bIjA rAjAonI mAkana vartatAM bharatarAjAe A vakhate je vartana karyuM, te dhaNaja uMca ane prasaMzanIya hatuM. temaNe mAta ahaMkAra ane asatyane maDI satya zuM hatu. teja khelavAnuM nakko karyuM. te khAlyA mArAbhAI viSe je savege jaNAvyuM, te satya che. nAnapazumAM ramatAM ramatAM me' tenA anubhava pAteja yA hatA. AkhI maNI tenA baLathI khule evA te parAkramI che. tame je kaMI bagAsa che te taddana kharU ane gAmehuba che, ne mArAbhAI tethI paNa adhika che eva mane anubhava che. evA nAnAbhA parAkramI havAthI vadhu AnaMda mAmu chu, kemake jema eka hAtha nAnA ane khIne mAya hAya te zarI rane UbhA nahIM ApatAM zarIrane badasurata kare che, temaja mArA bhAI mAca jeveja chee jANI huM khuzI ! ane tethI teNe je apamAna karyuM "
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ - khaMDa pahelo-prakaraNa 3. che te huM sahana karIza ! bhale loko mane te kAraNe azakta ane nabaLA kahe, paNa mane khAtrI che ke duniyAmAM sarve vastuo dhanathI meLavI zakAya ema che, paNa AvA parAkramI bhAI kadI paNa maLI zakaze nahIM." , bharata rAjAnAM vacana eka bhAIne chAjatAM ane eka prAkamI narane mAna ApanAra ane satyanI kadara bujanAra hatA. temanuM dareke dareka vacana satyanI kadara bujanAra hatuM. temanuM dareke dareka vacana satyathI bharapura ane I paNa mANasane "sAro dAkhalo besADanAruM hatuM. paNa duniyA judI ja rIte cAle che-duniyAmAM haMmezAM satya karatAM asatyaja jyAM tyAM vadhu jovAmAM Ave che-sasalAne kacaDI nAkhanAra hAthI bahuja bahAdura kahevAya che-duniyAmAM hajAranI lAMca khAnAra, garIbone kanaDanAra, rAMDIrAMDonA paisA khAnAra, A paNe mAna pAmatA joIe chIe-satyatAthI vartanAra ApaNe ghaNI vakhata duHkhI thato joIe chIe, -satyatAnuM jora keTalIka vakhata asatyatAnA humalA AgaLa TakatuM nathI ja, te ApaNe anubhavIe chI. e-anna ane dAMtane vera chatAM potAnuM satya jALavanAra mANasanI ApaNe hAMsI thatI joIe chIe-sAre ke mAThe raste potAnI jAhera jalAlI ane aizvaryatAmAM vadhAro karanAra pUjAya che-garIba paNa satyavAna karatAM paisAdAra ane anItivAna hajAre dosta ane kabIlo meLavavA zaktivAna thAya che-sAdhAraNa mANasomAM jyAre Ama mAlama paDe che, tyAre rAjAonI darabAramAM paNa evA ja bhANa najare paDe emAM zuM navAI duniyAnI mAyA hamezAM Takaze ne kadI nAza nahIM thaze evuM teo mAnIne khATAM karmo kare temAM zuM navAI ? AjanI caDatImAM kAlanI paDatIne vicAra na Ave temAM zuM navAI ! bharatarAjA jevA baLavAna rAjAnA mi, pradhAna ane senApatio paNa potAnA rAjayalobhamAM vadhAro karene game te bhege pitAnA lAbhane paNa vadhAro kare, temAM zuM navAI? bharata rAjAe cha khaMDa sAMdhyA paNa potAnA bhAIne namAvyo nahi, te rAjAnI sAthe prajAnI paNa AbarU jAya ema dhArI teo rAjAne caDhAvI, bhAIo bhAine laDAvI, potAno lAbha sAcave, temAM zuM navAI ? bAhubaLAe bharata rAjAnuM apamAna karyuM hatuM, te moTuM apamAna hatuM ema kahI, bharata rAjAnA senApati suSeNe temane samajAvyA ne rAjA, vAjAM ne vAMdarAM" e kahevata cheDA vakhatamAM kharI paDI,
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma bhAI vahAle ke AbarU? - - suSeNa senApatie bharata rAjAne kahyuM, "mahArAja kSamA e eka uttama vastu che. te chatAM te tenA yogya sthAne ja zobhe che ! jIvana lenAra chatAM pratApane vadhAranAra eke duzamana hoya, to te uttama che. paNa potAnA bhAInA pratApano nAza karanAra duzamana duniyAmAM rahe te paNa yeAgya nathI. duniyAmAM saithI kImatI vastu AbarU che. AbarU vagaranuM jIvIta nakAmuM che. rAjAo potAnI AbarUnI rakSA paisAthI, sainyathI, bhedathI ne daMDathI kare che! Ape e AbarU mATe ja duniyA chatavA prayatna karyo. eka vakhata je satIe pitAnuM zIyaLa gumAvyuM, te satI nathI kahevAtI, temAM eka vakhata e rAkha mAnavahata thaye, teNe hameza mATe pitAnuM bhAna gumAvyuM che emAM saMdeha nathI !SakhaMDane Ape vijaya karyo chatAM Apa je tamArA bhAI sAme vijaya nahi meLo, te samudra tarI khAbacIyAmAM DubI maryA jevuM thAya.. kadI evI vAta sAMbhaLI che ke avinayI mANasanuM apamAna eka cakravartI sAMbhaLI lo." bharatarAjAnI vRtti suSeNa senApatinA zabdathI pharI gaI. dareka zabda zabda tene kAMTAnA dhA je tirU lAge. eka tarapha bhAI ane bIjI taraNa AbarU e bemAM AbarUnI rakSA karavI ema tene vicAra Avyo! suSeNa senApatine bIjA maMtrIoe Teko Apyo ! evo ke hoya, ke je potAnA rAjAnuM mAna vadhAravA nahi Icache ? ' ma bharata rAjAne jayAre AvI salAha maLI, tyAre teNe laDAyaka taiyArIo moTA pAyA para karI ane bAhubaLI rAjAne jItavA meTA lazakara * sAthe nIkaLe. * sArA salAhakAronI rAjAone keTalI badhI jarUra che, te A vAta uparathI samajAze. suleha saMpa karanArA salAhakAra jeTaluM uttama kArya karI zake che, tevuM kAma kadI paNa laDAIne icchanAre karI zakatA nathI e nizaMsaya che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ - a pole-ra7 ka. , - bharata rAjAe karelI rUSabhadevanI stuti - mAtA - | lAvakara hAi bhArata ane bAhubaLInA deza samIpe AvyA pachI, ane rAjA laDAI mATe taiyAra thayA ane sAma sAmA baMne bhAIe vAM lazkara paDayAM baLIne lADaNa zara karyA pahelAM ati utama zavheNAM derApAraNyAM japa rUSabhAbhagavAnanI stuti karI bhArata sajA maNa devarAhamAM jaI judI judI rIte bhagavAnanI pUjA karo maLa bhagavAnanI stuti karatAM kahyuM, "he relakaya nAtha ! huM ghaNAja ajJAna chuMte chatAM mArA viSe huM yukta purNa mAna ApanI stutiH karavuM kAraNa ke bALakonI zANI garavanI pAse sukAna ja gaNAyA.. he davA AyAmo jAya tenAra mANuM game tevA bhAre karyA chatAM uttama 5 pAmI zake che. jevI rIte ke sita rasanA asalI Dha suvarNa thAya che, te lokha pati ! duniyAnA mohamAM lapaTAyalA ane aMdha banelA saMsArI prANIone lona ApI tAravAne samarthe Apa zikaja che; jema tamane lAkho gAune mera maNa ra nathI tema mApaDI sevA karanArAone mokSa dUra nathI, jaMbuvRkSanAM phaLa jema varasAda paDavAthI gaLI jAya che tema ApanI dezanA rUpIvANuthI ane amRta, rUpI dizAthI prANIonA kapAza gaLI jAya che ! he prabhu mArI phakta eTalIja acanA che ke, Apane vize mArI bhakita samunA jaLa mAraka akSaya rahe. " A vakhate prahane cheDe vilaba hato. yuddhanI sarve taiyArIo thaI eTale devatAone A laDAImAM layane nAza thaze, evI. zaMkathI bharatarAjA pAse AvyA ne bolyA "he nara ziromaNI rU5 rAjArAnA sAja ! cha khaMDane jayA karI Ape ApanI zakti keTalI badhI che te barAbara jANvI ApyuM cheche he rAjedra ! ApatA baLa sAme thavAnI have InAmAM tAkAtA nathI; te chatAM have Ape Apane jAta joDe yuddhano AraMbha karyo che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziyAne thiI pAcana . te ApanA pitAnAja baLano nAza karavA zapa ApanA pitAnAja "hAthanuM chedana karavA rU5ApanA pitAnAja lohIne vahevaDAvavA rUpa ane ApanA pitAno TuMbanA nAza rUpa che ! phakata yuddha karavAmAM tamane AnaMda maLe che te ja kAraNe, niyAmAM have bIjA zaNu nahi kahevAthI Apa potAnA bhAI sAme laDavA nIkaLe, te ThIka nathI. ahaMkSanuM bhakSaNa karanAra nara pIzo jema thoDA kALanI rasa pItIne mATe, paNi samuhane nAza kare, tema tame dIThA karA mATe A duniyAne nAza karavAnuM kAma AvyuM che te ThIka nathI ! zItaLa caMthI jema agnino varasAda tha anucita che tema bhaNasA rUSabhadevanA putra bharatarAjAthI jAta sAthe vAhavAnuM kAma anucita ja che ! he naradeva ! *me A yuhano tyAgaja kasa ! tame thI hAtha kheMcI pAchA vaLe, eTale bAhubaLI paNa pachI jaze. tamo A pAnA kAraNu rUpe che. bAbA nAsa DerAnA pApane parihAra karavAthI tamAruM sAraMja thaze gAne tyAga karavAthI ane senAnu kuzaLa kahe." : devatAonI zIkhAmaNathI ane satyathI bharapura vacane sAMbhaLI parasezvara vicAramAM paDaSA, zuM kahevuM tene be vicAra karyo pachI devatAonA vacananA javAbamAM digavijaya karI AvelA ane cAvita thavAnI IcchAvALA bhozvara bolyA haThayA "devatA! mArI hitanAM vacana sAMbhaLI mane AnaMda thAya che, paNa tame je kAraNa e saMgrAma thavA viSe jaNAvyAM che te vAstavika nathI; "huM baLavaMta chuM: e icachAthI A laDAI karavA meM IcchA nathI karI; meM. khaMDa bhArata, sainanA rAjAne harAvI vijaya karyo, te chatAM mArA bhAIja mAre "vaza thayo nahi" mAM briSieja kAMI bheda amArA vacce rAkhe che eja mArA nAne bhAi niMdAne duzmana, zaramALa, vinaya, vivekI, ane vidvAna hato ne mane vaDIla tarIke gaNato hate; paNa sATha hajAra varSo sudhI huM digavijaya karavA game te pachI paNa jouM, te te tadana pheravAI gayo che. ATalAM varSa hame chuTA thayA tethIja Ama paNa ho! meM tene bolAvavA dUta moka paNa A nahi? huM tene jANa paNa temanA kAraNe belAvato nahato paNa tenA nakhyA vagara cA naga-
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ u4 --kha le -prakaraNa che. ramAM praveza nathI karatuM eTale kAMi bIjo upAyaja mahete ! cakra nagara ramAM nahIM pese ne bAhubaLI sAme thAya e kAraNe huM saMkaTamAM AvI pa chuM e bhAI je mArI pAse Ave ne bIjI koI pRthvI mAge te te huM tenI IcchApUrvaka ApuM. A laDAInuM kAraNa e nathI ke huM tenAthI mAna meLavyuM, paNa e che ke cA, nagaramAM prarveza kare ne huM cakravata thAuM !" bAhubaLI ane devatAo! bharata rAjAe devatAonuM kahyuM nahi mAnyuM eTale teo bAhubaong pAse gayA ane laDAI jevA moTA pApanA kAraNathI hAtha uThAvavA ane zaktivAna chatAM moTAbhAIne vinaya karavA jaNAvyuM. bAhubaLI rAjAe javAbamAM jaNAvyuM, "devatAo! amArA vigraha aTakAvA mATe tamArA svaccha dIlanI spaSTa salAha uttama che. paNa A laDAInuM kAraNa juduM ja che! tame rUSabhadevanA bhakta che ne ame temanA bhakta sAthe putra chIe. e pitAe amane deza Apyo, ne huM tenAthI saMtoSa pAmI bIjAone dravyanI IchI kareta thI; paNa mAro moTo bhAI samudramAM moTe magaramaccha bIjA nAnA machone gaLI jAya tema mAro deza gaLI javAnI icchA rAkhI, badhA rAjAonA deza gaLI gaye-asaMtoSI bhUkhALavAnI peThe teNe mArA bIjA bhAIonAM rAjya paNa laI lIdhAM ne teoe dikSA lIdhI. pitAjInA ApelAM rAjyo nAnA bhAIo pAsethI khUMcavI. lIdhAne kAraNe teNe potAnI meTAI evAthI, te have mAnane lAyaka nathI; gupaNuM vayamAM nahi paNa AcArathI che; atyAra sudhI huM tene mATe gaNato hato, paNa teNe kAMI paNuM gunhA vagara bIjAonAM rAjya harI lIdhAM tyAthI meM tene meTa gaNa choDI dIdhuM che. bIjA bhAIonAM rAya levAthI tene zarama nahIM AvI che, te mAruM rAjya levA icachA kare temAM zuM navAI lubdha, madArahita ane rAkSasa jevA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sathI prAcina dha. bharatane huM kema bhajuM ? he devatAo! tame barAbara nyAyathI vicArI ne kahe ke mAro zuM vAMka che ? kSatrIone parAkramathI vaza karavA joIe ane temaja bharata kare to huM karavA taiyAra chuM ! je tema na bane to te kuzaLa paNe cAlyo jaze te huM tene harakata karIza nahIM ! zuM huM ene ApeluM rAjya lauM ? zuM kesarIsiMha kadI paNa bhIkha mAge che ? teNe sAThahajAra varSamAM 6 khaMDa jItyA paNa huM te eka palakamAM te jItI zake ema chuM. te chatAM mane bIjAnuM kAMI paNa joItuM ja nathI. devatAo ! AmAM mAro vAMka nathI mATe tame jaIne bharatane vAro !" laDAIne badale salAhano saMbhava nahIM hovAthI aMte ema nakakI karavAmAM AvyuM, ke siAthI uttama yuddha karavuM ke jethI mANasenI moTI saMkhya akALe mRtyu pAme nahIM. baMne bhAIoe tema karavA kabula karatAM baMne taraphanAM lazkarane pAchAM vALavAmAM AvyAM ne bane bhAIo pota potAnI zakita batAvavA bahAra paDayA. uttama yuddha prathama ema nakakI karavAmAM AvyuM ke AMkhothI yuddha karavuM ! baMne bhAIo ughADI AMkhe ekI najare eka bIjAne jovA lAgyA ! A vakhata baMne bhAIe sAMjanA samaye sUrya caMdra mAphaka bhatA hatA ? dhyAna karanAra yogIo mAphaka nizcaLa AMkhoe baMne vIrAe sthira najare joyuM. paNa aMte bharata rAjAnI AMkho mIMcAI javA lAgI, ne AMkhomAMthI pANInI dhArA vahevI zarU thaI. 60 hajAra varSa sudhI pRthvI jItanAra bharata rAjA daSTi yuddhamAM hAryA ane bAhubaLIne badhAe vadhAvI lIdhuM. A pachI bIjuM vANI yuddha karavAnuM nakakI thayuM. bharata rAjAe siMha nAda karyo, paNa bAhubaLIe tethI vadhAre moTo siMhanAda karyo; bAhubaLIne siMhanAda sAMbhaLIne bharata rAjAe pharIne vadhu moTo siMha
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ - khaMmhele-prakaraNa 3 nAda karyo; ema baMne bhAIoe anukrame siMhanAda karyo, tema bAhubaLIno avAja moTo ja rahyo paNa bharata rAjAno avAja nyuna thatuM gayo ane vAdI jema prativAdIne zAstra saMbaMdhI vAyuddhamAM jIte, tema bAhubaLIe bharata rAjAne jItI lIdhA. * trIjuM bAhuyuddha karavAnuM nakkI thayuM. baMne mahAmaphloe paraspara e yuddhamAM potAnuM jora ajamAvavA mAMDayuM. temanA yuddhathI pRthvI kaMpa bhAMDI ane prekSakA te yuddha joIne koNa jItaze tenA vicAramAM paDyA lazkarIo ane pradhAne potAnA rAjAne kaMi nukazAna na thAya evuM IcchavA lAgyA, ane AturatAthI teonA yuddhane zuM aMta Ave che te te jovA lAgyA. vAraMvAra pRthvI upara teo paDavAthI teonAM zarIra dhuLathI bharAI gayAM hoya evA dekhAvA lAgyA. bAhubaLIne jorane jANa nArAone te khAtrIja hatI ke bAhubaLI ja jItaze, paNa cha khaMDa pRthvIne jItanAra bharatarAjA vakhate jIte evI zaMkA karavA lAgyo. paNa aMte bAhubaLIe zarabha jema hAthIne grahaNa kare, tema potAnA hAthathI cakrone grahaNa karyo ane hAthI suvaDe pANIne uDADe tema AkAzamAM cakAne uDADayA. dhanuSathI choDelA bANanI mAphaka cakrI gaNana mArge ghaNe dura pahoMcyA baMne senAmAM hAhAkAra thaI rahayo! bharatarAja vakhate AkAzamAMthI paDatAM pitAne dAbI nAkhaze, ema dhArI sarve becaro nA sI gayAM. bAhubaLI jemAM eka zUravIra thadho hato tema eka kharo bhAI ane dayAno sAgara hatA. pRthvI para paDatAM bharatarAjAnA zuM hAla thaze ema vicAra AvatAM ja temane ciMtA thaI ke " are ! mArA baLane adhikAra che ! mArA bApune dhikAra chemArA jevA mAna mehamAM lapeTAI rahenArane ane AvA kRtyamAM anumodana ApanAra baMne rAjyanA pradhAnene paNa phITakAra che! mAro bhAI pRthvI upara paDaze to tenA prANu tene choDI cAlyA jaze ane huM sadAne mATe bhAI vagarane thaIza! duniyAmAM rAjyapATa, mAna, sukha, upabhoganI cIjo ane bIjI asaM. khya cIjo maLaze paNa Avo bhAI kayAM maLaze? are ! mArA bAhubaLanA sadamAM meM je karma karyuM che temAM huM tenA maraNanA ane bhAIne bed
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma duniyAnI gALa khAvAnA kAraNa rUpa thaI paDIza! ethI vadhu mAro ratna5 bhAI haMmezane mATe jaze ! have zuM karuM? pRthvI para paDatAM je tene huM jhIlI lauM temaja teno jAna bace ane to ja mArA bhAinuM mukha pharIthI hasatuM huM joI zakIza." Avo vicAra karatAM ja bAhubaLAe potAnI baMne bAhuo zavyA maNaka prasArI ane uMce javA lAgyo, jANe uDavAne Atura hoya tema paganA agra bhAga upara ubhA rahI teNe potAnA priya bhAI bharatarAjAne jhIlI lIdhA. baMne senAmAM harSa thaI rAha ane bhAInuM rakSaNa karavAnA bAhubaLI rAjAnA vivekathI, ubhA rahelA lokomAMthI tenA zIlaguNa ane parAkrama mATe "vAha vAha' nA pokAra saMbhaLAyA. * vara ATaluM chatAM paNa potAnA upakArathI madAMdha na thatAM bAhubaLI namra mukhe bharatarAjAne kahevA lAgyA, "he bhAI ! he jagatapati ! he mahAvIra! tame dukhI na thAo. tame kheda na kare. kadAcita devayoge meM tamane bAhuyuddhamAM jItyA hoya, ema huM nathI dhArato. hajI tamo eka vIra ja che kemake devatAoe maMthana karyA chatAM paNa samudra te samukaja kahevAya che ne te kAMI vApikA nathI thaI jatA. hajI ApaNA viratvanI vadhu tapAsa karavAnI jarUra che ane te mATe taiyAra thAo." bAhubaLInA vIratva mATe tenI jeTalI prazaMsA karIe teTalI che che. pitAnA baLa mATe tene jarA paNa ahaMkAra vyApe nahIM. ane pitAnA bhAI para vijaya karyo chatAM tene jarA paNa mad upanyo nahi. e mATe tene jeTalo dhanyavAda ApIe teTalo the che. duniyAmAM Thera kera evA mANaso najare paDe che, ke jeo bIjAnA duHkhathI pitAne AnaMda te mAnI, tenA duHkhanI majAka kare che ane pote sukhamAM che tethI pite sArA karmane bhogI che ema gaNI, bIjAne pApI gaNI tenI maza
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa pahele-prakaraNa 3, karI kare che; ethI vadhI te te mANasane vadhu dukhI karavA prayatno kare che, ane jyAre potAnA prayatnenA pariNAme teo vadhu duHkhI thAyache, tyAre pote kevI moTI bahAdurI mArI hoya, tema pitAnA baLanI prazaMsA potAnA ja mukhe bIjA AgaLa kare che; paNa vIra bAhubaLI te eka kharo vIraja-vIratvathI bharapura-eka zuravIra marada hato. potAnA hAthathI hArelA zatru5 pitAnA bhAIne jhIlI laI, jIvatadAna ApyA chatAM tene jarA paNa mada upaja nahi ane tethI ulaTuM tenA para prema batAvI tene bIjA yuddha sArU taiyAra thavA jaNAvyuM. e mATe bAhubaLI rAjanA bAhA baLa ane vIryabaLane koI paNa mANasa vakhANyA vagara rahezeja nahIM! duniyAmAM AvA rAjAonI -AvA bhAIonI -AvA pitAenI-ane AvA mANasanI jarUra che. hamaNAnI duniyAmAM AvA dhaNAja thoDA dAkhalAo najare paDaze ane te mATe ApaNe jeTale zoka karIe teTalo thoDo che. muSTi yuddha - ka jha - - vinayavAna bAhubaLInA veNane sAro artha na letAM, mAna bhAva thayelA bharatarAjAe, pitAnA kaniSTha bhrAtA upara vera levAno vicAra karI, tenI sAme doDI potAnI muSTi vaDe tenI chAtImAM prahAra karyo. asata pAtramAM dAnanI mAphaka, cADIyAno satkAra karavA mAphaka, ane khArI jamInamAM medhavRSTi mAka, te muSTi prahAra vyartha gayo. tarataja bAhubaLI paNa taiyAra thayA ane mahAvata jema hastInA kuMbhasthaLamAM aMkuza vaDe prahAra kare tema, potAnI muSTithI cakrInA urasthaLamAM prahAra karyo. A vakhate paNa bAhubaLInuM jora vizeSa hatuM, ema sAbita thayuM kemake bharatarAjA bAhubaLInA muSTi prahArathI vihaLa thaI mucha pAmI pRthvI upara DhaLI paDayA.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dharma, Akhare badhu te badhuja che. 06 vaDIla bAMdhavane bhAna rahita pRthvI upara paDelA joi ladhu khAMdhavane manamAM ciMtA thaI ane vicAravA lAgyA ke kSatrIone vIratvanA AvezamAM zuM eTaluM paNa bhAna nahIM rahelu hAya ke peAtAnA bhAI bhADune paNa mRtyu pamADavA sudhI vicAra nahIM Ave ? A mArA jyeSTha AMdhava maraNa pAmaze te!-"Ama vicAratAMja bAhubaLInI AMkheAmAMthI nadIpravAha mArka azrujaLa vahevA mAMDayuM, ane raDatAM raDatAM temaNe bharatarAjAne peAtAnA vajrathI pavana nAkhavA mAMDayA khare ! Akhare badhu te badhuja che. daMDa yuddha.. keTalAka vakhata pachI bharatarAjA mumAMthI sajAgRta thayA ane bane bhAinI AMkho maLatAMja teoe lAyamAna thaI bhAMya tak joyuM. paNa bharatarAjAne maTTa hajI utaryA nahAtA! peAtAnA parAjaya thavAthI, mAnane bhaMga thavAthI, eka vakhata hajI paNa bAhubaLIne parAjaya karavA temaNe daMDa grahaNa karyA te bAhubaLInA mastaka upara prahAra karyuM. era upara rahelA loDhAne jema lAkhaDatA dhANu kaNa kaNa karI nAkhe tema e prahArathI bAhubaLInA mastakanA mugaTa kaMNuM kaMNu thaI gayA ane mugaTamAM rahelA ratnAnAM kaTakA pRthvI upara paDayA. A prahAra kAMI jevAM teA nahAtA; kSaNavAra khAhubaLInAM netra mIMcAi gayAM ane bAhubaLI suOA pAmaze ema paLavAra lAgyuM. paNa tarataja bAhubaLIe sAvadha thai lAkhaDane karyo ane cakravartInA hRdaya upara dhA karyo| ; cakronuM ghaNuM majabuta hatuM tApaNu A prahArathI surecurA thai ugra daMDa grahaNa bakhatara jo ke gayuM ane khakha
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pahele-prakaraNa 3. tara vagaranA bharatarAjA vAdaLArahita sUryanI mAphaka zaibhavA lAgyA.. DIvAre temaNe pharIthI daMDa ugAmyo ane bAhubaLI tarapha deDyA. dAMtA pIsIne ane bhamara caDhAvIne, bhayaMkara mudrAvALA bharatarAjAe daMDane dhaNuM bhamAvI bAhubaLInA mastaka para eka e ghA karyo ke te muvImAM janu sudhI khuMcI gayA. A ghAnI vedanAthI bAhubaLI kSaNavAra to tadana bhAtarahita thaI pitAnI vedanAthI mAthuM dhuNAvavA lAgyA ane AtmArAma yegInA jema kAMI paNa sAMbhaLavAne, azakta thayA paNa tarataja te pRthvImAMthI pAchA nIkaLyA ane pitAno daMDa eka hAthe pheravI ativegathI baratarAjA tarapha doDayA. sarve sIpAIoe zaMkA karI ke je bAhubaLInA hAthamAM daMDa chuTIne uDaze, to sUryane kAMsAnA pAtranI mAphaka phADI nAkhaze, athavA caMdra maMDaLane bhAraMDa pakSInAIDAnI mASTaka curNa karI nAkhaze ane mAnika devatAnAM vimAnane pakSInA mALAnI peThe uDADI deze. AvI rIte ugAmelI daMDa bAhubaLIe eTalA jorathI bharatarAjAne mAryo, ke te kaThe sudhI pRthvImAM daTAI gayA ane temanA lazkaramAM hAhAkAra thaI rahaye. keTalIka vAre bharatarAja pRthvImAMthI bahAra nIkaLyA ane hajI paNa bAhubaLIe tene parAjaya karyo tenuM vera kema levuM, teno vicAra karavA lAgyA rAjyame temane AMdhaLA banAvyA hatA ne temanI AMkhamAM vera, vera, ne veraja vasI rahyuM hatuM. vicAra karI bharatarAjAe cakra grahaNa karI tene AkAzamAM bhamAvyuM ane te caka jANe akALe kALAkina heya-jANe bIje vaDavAnaLa heya,jANe akasmAta vajAnaLa hoya,-jANe paDatuM ravibiMba heya -ane jANe vijaLIno gALA hAya-ema jaNAvA lAgyuM. cAnuM parAkrama. - bharatezvare cakra grahaNa kareluM joi, bAhubaLA vicAramAM paDI bhAM bolyA "ahA! A kSatrivane dhikkAra che, meM laDavA mATe daMDa dhAraNuM
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharma .. mo chatAM, mArA bhrAta cakra laI mArI sAme laDavA Ave che, tyAre temanI devatAo samakSa ttama yudda karavAnI lIdhelI pratijJA naSTa thAya 'temAM zuM navAi ! eTalAmAM teA bharatarAjAe peAtAnA sarva baLathI te cakra bAhubaLI taraph cheDayuM, paNa bAhubaLIrAjA tene aTakAve, te pahelAMja te cakra ziSya jema gurUnI pradakSiNA kare tema bAhubaLInI pradakSiNA karI. cakrInuM cakra sAmAnya sageAtrI upara cAlI zakatuM nathI, ane te kAraNe te, pakSA jema pAchu mALAmAM Ave ane azva jema tamelAmAM Ave, tema bharata rAjAnA hAtha upara jaI beThuM. vicAramAM paDelA bAhubaLIe te pachI peAtAnI sAthe anyAya yuddha karanAra potAnA bhA upara peAtAnI muSTinA prahAra karI meAtAnA hAthanI zakti batAvavAne vicAra karyo, ane te vicArathI mAtAnI bhayaMkara muSTi ugAmI bharata taraph dADayA. paNa bharata samakSa paheAcatAMja e bhahAsatva, samudra tema ayAdAmAM rahe tema sthira thaI gayA, ane vicAra karavA lAgyA ke, ahA .! anyAyathI yuddha karanAra ane peAtAnA bhAIonAM rAjya pacAvI paDanAra rAjyalubdha bharatanI mAka, rAjyamAM lubdha thaI huM moTA bhAine vadha karUM te te mATe huM keTaleA pApI thaIza ! zikArI potAnA zikAne mArI nAkhe che te tene pAtAnA karatAM juduM prANI jANIne, paNa huM mArA sugetrI bhAIneja mArI nAkhIza te huM zikArI karatAM paNu vadha pAI thaiza. " .<< asAra sasAra. " asAra saMsAramAM sAra mAnanArA, rAjya mATe bhAIbhAMDunAM khuna jheranArA athavA jAna lenArA, manuSyA nahIM paNa adhamAdhama tapizAcaja che. leAbhI mANasa kadI paNa dharAte nathI tema, ane madirAthI tRpti na pAmanArA madirApAnI mAsa mAka rAjyamI prApta thaze. tepaNu ca tethI satASa thaze kharI ke ! e rAjyalakSmI amAvAsyAnI rAtri bhAka
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ - baMDa pahele-prakaraNa 3. aMdhakArathI bharapUra hovI joIe, nahIMto pitAzrI AdIzvara che ene tyAga karI dikSA grahaNa kare tenuM zuM kAraNa ! teja pitAno huM paNa eka putra chatAM, jo A rAjyalakSmIpara meha rAkhIza to mArA jevo bIjo koNa mUkhe ! e rAjyalakSmI mArI sAthe kyAM sudhI raheze ! je vakhate mete AvI ubhuM raheze tyAre hajAro pApa karI, hajArone raMjADI, ekaThI karelI e rAjyalakSmI mArI sAthe kayAM Avaze ! mRgajaLanI mAraka khoTI taraNAta e rAjyalakamI zuM mane hamezAM nimakahalAlothI madada karaze? jo te vakhate huM hAthanI muThIo vALI janamyA hatA, paNa te muThIo khAlI hatI, ane jaIza tyAre e muThIo khAlIne khAlI ja raheze, to hajAro pApa karI, hajAronAM lehI vahevaDAvI, potAnA bhAIbhAMDuone mArI, agADI sAthe nahi AvanAra A lakSmIne meLavavA huM tatpara thAuM te temAM mAruM zuM DahApaNu " saMsAranI asAra mAyAne oLakhI tenAthI dura rahenArA bAhubaLI rojAnA vicAra dareka manuSyane vicAravA ane manana karavA yogya che. duniyAnI vicitra mAyAmAM sapaDAyelA, jagatanA moha pAzamAM baMdhAyelA, strI, vADI, gADI, ane lakSmImAMja sarvasva mAnanArA hajAro ane lAkho manuSyo, asAratAmAM sAra mAnI potAnuM je bagADavAmAM pote ja raNabhUta thAya che te upara jo sAmAnya-ka-vicAra karavAmAM Ave, te kALanA kALa vahI jAya te chatAM te pUrNa thAya nahi eTalI e bAbata gahana che, te chatAM jJAnIoe je kAMI jaNAvyuM che te ja mAnya karIe to, ne ApaNe te para vicAra karIe to, A duniyA tadana juThThI che e tarata samajAze. bAhubaLIno vairAgya! upara jaNAvyA pramANe bAhubaLI rAjAne vicAra AvatAM ja dunithAmAM kavacita ja banato eka vicitra banAva banyo! ahaMkAra, mamatva ane rAjayalakSIne tyAga karanArA bAhubaLIe tarata bharatezvarane kahyuM,
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sithI prAcina dharma. haka he prAtA ! he kSamAnAtha ! he bharatezvara ! phakata rAjayane mATe ja ApanA zatrurUpe ApanI sAme thaI, Apane kheda karAvyuM te mATe huM ApanI kSamA yAcuM chuM. A saMsAranI mAyA mane have kAMI kAmanI nathI. huM to have trilokanA nAtha, ane AkhA jagataupara dayAbhAvathI joI tene abhayadAna ApanArA pavitra pitAjInA mokSamArgamAM pAtharUpe pravIza." ATaluM kahetAja bAhubaLI rAjAe potAnA vaDIla bhAI tarapha ugAmelI muSTi, potAnA zira tara4 vALI, tRNanI jema potAnA mastakanA vALano loca karyo, ane tyAMja kAsarga karIne rahyA. pazcAtApa, A mAmale pheravAI gayelo joI, hajAro mANasanI AMkhamAMthI azrudhArA vahevA lAgI. lazkaramAM hAhAkAra thaI rahayo, jyAre devatAoe bAhubaLIne "sAdhu' kahI temanA upara phulanI vRSTi karI. paNa thiI vadhu dayAjanaka hAlata te bharatarAjAnI thai paDI. pRthvI mArga Ape te temAM pesI javAnI temanI IcchA thaI, ane te vicAre, te nIcI grIvA karI ubhA rahyA, ane thoDI vAre pitAnA zAMta bhAIne praNAma karyo, ane pazcAtApamAM DubI jaI bolyA, "duniyAmAM AvA bhAIo dharAvanAra manuSyaja sukhanA bhogI che. paNa te chatAM rAjyomAM aMdha thaI tamArA jevA uttama bhAIne prANa levA tatpara thanAra, mArA jevA pApI bhAIo duniyAmAM jema nahi hoya tema duniyAmAMthI pApa ochuM thaze. aho! bAhubaLI muni ! tamane dhanya che, ke tame mArI taraphanI anunakapAnA kAraNe rAjyane paNa tyAga karyo. mArA jevA pApIe durmatithI asaMtithI thaI tamane upadrava karyo te mATe mane dhikAra che ! jeo pitAnI zaktithI ajANa chatAM madamAM aMdha bane che, jeo anyAya 10
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ *khaDa paha- prakaraNa che. A karavAmAM ja sukha mAne che, ane jeo lebhathI jItAelA che, teone adhuraMdhara huM chuM. A rAjyane saMsArarUpI vRkSanA bIjarUpa jeo jANatA nathI tene adhama che, ane huM to teo karatAM paNa vizeSa chuM, ke tevuM jANatAM chatAM hajI rAjayalakSmIne tyAga karato nathI." caMdravaMzanI utpatti. bAhubaLI rAjAe duniyA tyAga karI, vairAgya grahaNa karavAthI, ane bharatezvarane pazcAtApa thavAthI bharatarAjAe, have bAhubaLanA rAjyanI gAdI upara bAhubaLInA putra caMdvayazAne besADo. ItihAsamAM sUryavaMzI ane caMdravaMzI je jAo viSe lakhavAmAM AvyuM che ane jemAM, keTalAka rAjAonA vaMzajo hamaNAM paNa pitAne e be vaMzamAMthI ekanA gaNAvavAmAM mAna samaje che, temAMnA caMdravaMzanI sthApanA karanAra ane caMdravaMzano mULa purUSa A caMdvayazA che, eTale ke caMdravaMzanI zarUAta rUSabhadevanA putra bAhubaLInA putra caMdvayazAthI thaI, ane caMdrayazA gAdIe AvyAthI AraMbhIne jagatamAM seMkaDo zAkhAvALo caMdravaMza pravarte. rUSaleva * * * bAhubaLI cayazA (caMdravaMza sthApanAra) karyo ane kevaLajJAna. pAMca mahAvrata dhAraNa karI, kAyeMsargamAM ubhArahenAra bAhubaLa sajA, je ThekANe bharatarAjAnI sAthe yuddha thayuM hatuM tyAM ja kAryotsarcamAM
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne saithI prAcina dharma. ubhA, ane rUSabhadeva bhagavAna pAse na gayA, temAM eka kAraNa hatuM. bAhubaLI munine evo vicAra Avyo ke "huM hamaNAM pitAjInA caraNa kamaLa pAse nahIM jAuM, kema che hamaNuM je huM jaIza to, mArAthI pUrva dikSA lenAra mArA nAnA bhAIomAM huM laghupaNuM pAmIza." bAhubaLI AvA vicAre mAnane tadana tyAga na karatAM, pRthvImAMthI nIkaLyA hoya athavA AkAzamAMthI utayo hoya, tema eklAja kAryosarga yAne umA. arinanA taNakhA jevI uSNavelane pheMkanArA grISmarUtunA vaLIne, agnikuMDa jevA madhyAnha kALanA ravinA tApane, ane varSa rUtumAM varasAdanI vRSTidhArAne parvatanI mAphaka, calAyamAna thayA vagara, te mahAtmA sahana karatA hatA; himatumAM himathI utpanna thayelI, manuSyane vinAza karanArI nadIne viSe paNa dhyAnarUpI agnithI kamarUpI Izvanane dagdha karavAmAM tatpara thaI, teo tyAM sukhethI rahyA. vAdhavAdhaNunAM ToLAMe potAnAM zarIrane, parvatanI taLeTI jevA temanA zarIra sAthe TakAvatA, rAtre niMdrA bhagavatA vana hastIo temanA hAthapagane kheMcatA, camarI gAyo potAnI kAMTAvALI jIbha vaDe temane cATatI ane bIjA prANIo temane hajAro rItanA upasarga karatAM, paNa te chatAM te mahAtmA calAyamAna thatA rahetA. varSArUtunA kAdavamAM nimagna thayelA temanA caraNane vIMdhIne darbhanI saLo ugI nIkaLI hatI, ane velothI bharAyelA temanA dehamAM cakalAoe mALA bAMdhyA hatA. vananA moranA avAjathI bhaya pAmIne hajAro sApa, vallIothI gahana thaelA te mahAtmAnA zarIra upara caDhI rahyA hatA, ane jANe bAhubaLI rAjAnA seMkaDe hAtho hoya tevA jaNAtA hatA. A rIte kAryotsargamAM bAhubaLI munIne eka varSa vItI gayuM, ane teja samaye trikALajJAnI rUSabhadeve brAhmI ane suMdarIne AjJA karI ke, " bAhubaLIe potAnAM karmane khapAvavAne dikSA grahaNa karyA chatAM, ane eka varSa sudhI kAryotsargamAM nimagna rahayA chatAM, mehanIya karmanA aMzarUpI mAnathI temane kevaLajJAna prApta thatuM nathI. paNa hamaNuM te viSe tene tame upadeza karavA jAo ane tamArA upadezathI te mAne cheDI deze, kemake hamaNAM upadezane samaya pravarte che, ane e mAna cheDI devAthI tene kevaLajJAna prApta thaze."
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ _papahele- karaNa ke, prabhunI te AjJA mastake caDhAvI, brAhmI ane suMdarI, bAhubaLIne upadeza karavA nIkaLyAM ane mahAmahenate temane zodhI kahADI kahyuM "he jayeSTha jAtA ! bhagavAna evA pitAjI amAre mukhe tamane kahevaDAve che che. hAthInI sUMDha upara ArUDha thayelA purUSane kevaLajJAna prApta thatuM nathI. ATaluM kahIne brAhmI ane suMdarI te cAlI gayAM, paNa bAhubaLIne vicAra AvatAM ja temane samaja paDIke vratathI meTA ane vayathI nAnA mArA bhAIone namaskAra kema kare, evuM je mane bhAna thayuM che, te rUpI hAthI upara huM nirbhayapaNe ArUDha thayA, ane te kAraNe traNa jagatanA svAmInI ghaNe kALa sevA karyA chatAM paNa mane viveka nahIM thavAthI e brAtAone vaMdavAnI mane IcchA thaI nahIM paNa ulaTI mAnadazA thaI hatI, te TALavAne mATe ja A upadeza karanArAone mArA pitAjIe melyAM hovAM joIe." e vicAra thatAMja mAnane tyAga karI, pUrve vratane prApta thayelA potAnA mahAtmA brAtAone vaMdavA mATe bAhubaLI munIe potAno caraNa upADe, ane te ja vakhate temanAMdhAtI karma graMTI temane kevavajJAna prApta thayuM.-kevaLajJAna prApta thayelA te mahAtmA, caMdra jema sU ryanI pAse jAya tema, rUSabhasvAmInI pAse gayA, ane tIrthakaranI pradakSiNA karI ane tIrthane namaskAra karI, AdIzvara bhagavAnanI parSadAmAM jaI mIrAyA, - ~
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA saithI prAcina dharma. parivAjanI utpatti ? -tra - kapila, sAMkhya, vagere mata. bharata rAjAnA pAMca putrae dikSA lIdhI hatI, te viSe ame agADI jaNAvI gayA chIe. e pAMcaso putramAM eka putra nAme marIci hato. te ekAdaza aMgane bhaNanAro, sAdhu guNa sahita, ane svabhAvathI sukumAra chatAM, eka vakhate grISma ratumAM rUSabhadeva svAmInI sAthe vihAra karato hato. te divase madhyAnha samaye luhAroe dhamelI heya tema, cetarapha mArganI raja sUryanA kiraNathI tapI gaI hatI. te samaye tene deha mAthAthI te paga sudhI parazevAnI dhArAthI bharapUra thaI gayuM. A vakhate duSkarmanA aMge, marIcine kharAba vicAro utpanna thayA. te bolyA "traNa jagatanA gurU rUSabhadevasvAmIne huM paitra chatAM, ane mahA baLavAna cakravatI bharatarAjAno huM putra chatAM, ane paMca mahAvratanA uccAraNa pUrvaka meM dikSA lIdhA chatAM, mane kharAba vicAro kema utpanna thAya che ? kharU che ke cAritra lIdhA pachI duniyAnI memaja majA ane sukha bhogavavAnuM mane nathI maLatuM, ane unALAnA AvA asAhya tApamAM ane ziyALAnI asahya ThaMDImAM bhAre vihAra karavo paDe che, e duHkha mArAthI nathI khamAtuM, ane temAMthI nIkaLavAno mane kAMI paNa rasto sujhato nathI ! mArAthI cAritra vrata paLavuM muzkela che, ane te choDIne ghera jatAM mArA kuLane kalaMka lAgaze ! tyAre mAre zuM karavuM che. hA! mane eka rasto sujhe che ane te e che ke, sAdhue manadaMDa, vacanadaMDa, ane kAyadaMDathI rahita che, ane huM te e traNe daMDa saMyukta chuM, mATe huM eka tridaMDa rAkhIza ane trIraMDI -- thaIza. sAdhuo to dravya ane bhAvathI mukti che, tethI loca kare che, ane huM te dravya muMDita chuM, tethI aAthI mastaka muMDAvIza, ane
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 zIkhA paNa rAkhIza!' sAdhuo te pAMca mahAvrata dhAraNa karavA zakitavA che, paNa mArAthI te banI zake ema na hovAthI, huM phakta sthala chavAnI hiMsAne tyAga karIzA ! sAdhuo kaMcana ke lakSmI rAkhI zakatA nathI, kema ke teo parigraha rahita che, paNuM mArAthI te rIte banavuM azakya che, tethI huM suvarNa mudrAdika rAkhIza ! sAdhuo upAnane tyAga karI zake che, paNa mArAthI tema banI nathI zakatuM, te mATe huM upAnane dhAraNa karIza sAdhue zIlathI sugaMdhIta che, paNa huM te karavA azakata hovAthI mArI zaidha TALavA mATe caMdanAdikanI sugaMdhI rAkhIza ! sAdhuoe to mehane tyAga karavo joIe, paNa mArAthI deha tyAga thate nahIM hovAthI mohanA cinharUpa chatrane mastaka upara dhAraNa karIza, ! sAdhueAe to nirmaLa manavALA thavuM joIe, paNa huM to, tethI ulaTa krodha, mAna, mAyA, bha, A cAre kapAye saMyukata chuM, ane tethI kAya vastra ane thata gelaraMgavALAM vasA huM paherIza ! sAdhuo to pApathI bhaya pAma ghaNA jIvavALA saceta jaLano tyAga kare che, paNa mArAthI tema nathI. banI zakatuM mATe huM to parimita. jaLathI snAna karIza ane teja jaLa pIza!" A rIte marIcie vicAra karyo ane svamati kalpanAye. eka navo mata utpanna karyA, ane te mata caDhAvyA, ane A mata pArivAja kone thaze. bharatAja bAhubalI - marici (parivrAjaka matane sthApaka) . upara jaNAvelA vicAra pUrvaka potAnI buddhithI pitAnuM liMgaka tevo veSa dhAraNa karI, marIci rUSabhadeva bhagavAna sAthe vihAra karato ane khaccara jema gheDa ke gadheDe bemAMthI eke nathI tema, munI ke gRha bemAMthI eka paNa nahIM, paraMtu baMnenA aMzavALo veSa dhAraNa karyuM, paNa je koI tene dharma vize puche, tene sAdhune yathArtha dharma kahete
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dha. ame vakhate koI tene "pote e sAdhu dharma pramANe kema cAlato nathI?" ema puchatuM te temAM pitAnI azakti dekhADe, ane koI dikSA levAnI icchA jaNAvatuM te tene rUSabhadeva bhagavAnanA sAdhuo AgaLa mokalI temanI pAse dikSA levaDAvate, kapila, sAMkhya, vagere tenI utpatti. marIci eka vakhate prabhunI sAthe vihAra karato hato tyAre tene eka mahA roga utpanna thayo, paNuM te vratabhaMga hevAthI sAdhueAe tenI pratipAlanA karI nahIM. marIcino roga upacAra vinA adhika pIDAparI thayo, ane tene vicAra Avyo ke "azubha karmanA prabhAve sAdhuo paNa paranI eTale mArI upekSA kare che. paNa temAM temane zo doSa? sUryano prakAza jema ghuvaDa joI zakatuM nathI, ane jema temAM sUryanA doSa nathI temaja mAre viSe paNa e praticArI sAdhuone kAMI dekha nathI; kAraNa ke jema uttama kuLavALA, mlecchanI sevA kare nahIM, tema sAvadha karmathI viramelA sAdhuo, sAvadha karanArA mArA jevA pApInI vaiyAlaya kema kare? paNa mArA roganA upacAra mATe mAre mArI buddhi vAja maMda buddhi dharAvanArane zodhI kahADI, mAre ziSya banAve jAIye." have eka banyuM ke rUSabhadeva je vakhate dezanA ApatA hatA, te vakhate koi bhavya rAjyaputra nAme kapile paNa te dezanA durathI sAMbhaLI hatI. rUSabhadeva nirvANa pAmyA tyAM sudhI tene dikSA levA mana thayuM nahIM. kALa prabhAve tene dikSA levA mana thayuM paNa cakravArane cAMdanInI jema, ghuvaDane divasanI jema, kSINa bhAgyavALA regIne ziSadhanI jema, tene rUSabhadevane dharma na rUo ane tethI te marIci pAse dharma sAMbhaLavA gaye. marIcie tene jaNAvyuM ke "mArI pAse khare dharma nathI, ane je dharmanA athI ho to tame rUSabhadevanA dharmane Azraya le." paNa kapile te chatAM puchayuM. "jo ema che, te tame A liMga bIjA sAdhuothI tadana juddha rIte kema dhAraNa karyuM che ?
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa pahelAprakaraNa che. macie kahayuM. "sANuM dharma pALavA huM azakta hovAthI A svakapala kahipata liMga meM dhAraNa karyuM che." kapile e sAMbhaLI ka "mane paNa zrI rUSabhadevane dharma racato. nathI, mATe tame kahe ke tamArI pAse dhama che ke nahI ?" marIcine saba hevAthI, ane sAdhuo tenI vaiyAvRtta na karatA hovAthI, pitAne mATe paNa ziSya joIe, ke je tenI vaiyAvRtta kare, evA vicArathI belyo, " tyAM paNa dharma che. ane mArI pAse paNa kAMIka dharma che!" ' A sAMbhaLI jene mata viSe paNa e lakhAyelA che te kapila manI marIcinA ziSya thayA. marIcinA kALa pachI graMthArtha nAnatya kapila, marIcinI batAvelI rIti uparaja AcAra pALato hato. kapilane AsurI nAme mukhya ziSya thayA, ane te sivAya bIjA anekane paNa temaNe potAnA paMthamAM A. kapila marIne pAMcamA devalokamAM devatApaNe upanyAM. tyAM paNa temane potAnA matavALAone tatvajJAna saMbhaLAvavA vicAra Avyo, ane tethI kapila devatAe AkAzamAM paMca varNana maMDaLamAM rahI AsurIne tevatAnane upadeza karyo, jethI palTItaMtra zAstra AsurIe racyuM.' e AsurInA saMpradAyamAM nAmIsa nAma AcArya thayA, ane tyArathI e matanuM nAma sAMkhya mata prasiddha thayuM. e sAMkhya matanA to hAla paNa bhagavad gItA, zrImada bhAgavata ane sAMkhya matanA zAstromAM pracalita che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma. sAMkhya matane marIci sAthe saMbaMdha dekhADanArUM vRkSa. zrI rUSabhadeva bharatarAjA marIci parivrAjaka matane sthApaka) kapila munI AsurI nAmI saMkha. (sAMkhya matane sthApaka)
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa pahelA- prakaraNa 4. prakaraNa cAthu. zrI rUSabhadeva ane bharatarAjAnu` meAkSa gamana, fr > - marIcie je vakhate peAtAmA navema mata sthApyA te' pachI keTaleka vakhata rahI, mahAtmA zrI rUSabhadevajI dareka gAma ane dareka zaheramAM bhavya janane pratidhatA, eka vakhata aSTApada parvata upara AvyA. devatAoe bhagavAnanA padhAravAthI tyAM samavasaraNa racyuM, jemAM prabhue pUrvArathI praveza karyA. pachI sAdhu, sAdhavI, ane vaimAnika devatAonI oee pUrva dArathI pezI, pradakSiNA karI bhakitapUrvaka jInezvara ane tIrthane namaskAra karyA. sAdhue, pUrve ane dakSiNa dizAnA madhyamAM beThA, ane temanA pAchalA bhAgamAM vaimAnika devatAonI sroe ubhIrahI, ane tenI pAchaLa naeNbrIja rIne sAcavIomA samUha ubhA rahyA. jIvanapati, jayotiSI ane vyatAnI strIe dakSiNa dvArathI praveza karI pUrve vidhivat pradakSiNA namaskAra karIne, netya dizAmAM eDI ane traNe nikAyana devale pazcima dvArathI praveza karI tevIja rIte namaskAra karI anukrame vAyavya dizAmAM beThA. AvI rIte prabhune sAsasyA jANI, IdrarAja tyAM satvara padhAryA, te uttara dvArathI samavasaraNamAM praveza karI svAJIne traNa pradakSiNA daI namaskrAra karI nIce pramANe prabhunI stuti karIH-- - 58800 zrI rUSabhadevanI Tre karelI stuti. he paramAtmA ! ApanA guNA sarva prakAre jANavAne uttama guNaiA vALA yAgIo paNa samaye nathI, te mArA jevA pramAdI jIvathI te
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne saiyo prAcina dharma, e guNonuM varNana kayAMthI ja thAya ! he nAtha ! he bhagavAna ! A saMsArarUpI AtapanA kalezathI paravaza thayelA prANIone jenA caraNanI chAyA chatranI chAyAnuM AcaraNa kare che, tevA Apa amArI rakSA kare ! he tribhuvana pati ! sUrya jema bIjAonA upakArane mATeja uge che tene je Apa papakAra mATe ja jude jude ThekANe vihAra kare che, tevA Apane dhanya che ! jo tamArA darzana ti paNa kare te, teo mA bhAgyazALI che ane svargamAM rahenAra paNa je tamArA dazana karI nathI zakato, to te tiryaMca jeTalo paNa bhAgyazALI nathI. huM Apa pAse eTaluM ja yAcuM chuM ke gAme gAma ane nagare nagara vihAra karatAM, Apa kadApi mArA hRdayane choDazo nahIM. bharata mahArAjAnuM prabhu pAse javuM. - - bharata rAjAne zrI rUSabhadeva aSTApada parvata para samasanI khabara maLatAMja, asaMkhya senA sahita thoDIvAramAM. aSTApade AvI pahoMcyA ane gIriupara caDhI, uttara dizAnA kArathI samavasaraNamAM praveza karI, bune traNa pradakSiNa daI, temanA caraNamAM namana karI, prabhunI stuti karI. prabhue te pachI dezanA dIdhI. te sAMbhaLyA pachI bhAratasAne paMca mahAvratane pALanArA pitAnA bhAIo ke jemAM rAjya temaNe laI lIdhAM hatAM, temane joI pazcAtApa thayoane temane bhegasaMpati pAchI grahaNa karavA vinaMtI karI. prabhue javAbamAM kahyuM "he saraLa. aMtaHkaraNavALA rAjA ! A tArA bhAIe mahA satvavALA hovAthI teoe mahAvrata pALavAnI pratijJA lIdhI che ane teo vamana karelA annanI mAphaka e bhogasaMpatti pharIthI grahaNa karaze nahIM." A javAba maLavAthI pazcAtApa yukta cakroe pAcase gADAM bharI AhAra maMgAvI, pitAnA anuja bhAIone te levA nimaMtraNa karyuM. te vakhate prabhue kahyuM, "he bhAratapati ! munio mATe banAvIne lAvela e AhAra, sAdhuene kape nahIM." e pachI bharatarAjAe munine arthe nahIM karela ane
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 -a pahela-prakaraNa 4. karAvela paNa nahIM, te anna mATe sAdhuone nimaMtraNa karyuM, te vakhate paNuM prabhue kahyuM. "he rAjana! munione rAjyapiMDa kape nahIM." AthI bharatarAjA ghaNaja dubhAvA lAgyA. thoDA vakhata pachI bhagavAne bhavya janane bodha karavA mATe, aSTApada parvata uparathI anyatra vihAra karyo ane bharata rAjA ayodhyA padhAryo ane sarva zrAvakane pitAne tyAM jamavA sAra padhAravA AjJA karI. kALanI gahana gati. kALanI gati vicitra che, e koNa nA pADI zakaze ? kALane mane himA alokika nathI, ema keNa kahI zakaze ? karaDe varSapara je duniyA hatI, temAM keTalA badhA pheraphAro thaI gayA che, te jANavAne kalpanA sivAya ApaNI pAse bIjuM kAMI paNa sAdhana nathI ! paNa te duniyA judI hatI, ne temAM asaMkhyAtA pheraphAro thayAche, e te koI paNa nA pADI zakaze nahIM ! thoDAM varSamAM jaLa tyAM sthaLa ne sthaLa tyAM jaLa thaI jAya che, to hajAro ne karoDa varSamAM ghaNuM pheraphAra thavA joIe, emAM zuM navAI che ! thoDAM varSamAM moTAM moTAM makAne ane imAratomAM paNa moTA pheraphAra thatA jovAmAM Ave che ane temAM A paheluM ke te paheluM, e samajavuM keTalAMka varSo pachI muzkela thaI paDe che; te hajAre be lAkha varSapara banelAM kAryomAM pheraphAra thAya, emAM zuM A zrarya ? jaMgala hoya tyAM zahera vasatAM ne zahero verAna thai jagalamAM pheravAI jatAM ApaNe joyAM che. DerA gAjhIkhAnano itihAsa e saMbaM. dhamAM barAbara sAbItI Ape che. valabhIpurane pimapIAinAM khaMDero. e saMbaMdhamAM jIvatI jAgatI mAhitI Ape che ! jamInamAMthI nIkaLatI mUrtio paNa dekhADe che ke, agADI moTAM maMdIromAM zobhatI tratao hamaNAM bhUminI aMdara paDI rahI che ane je agADI pUjAtI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dharma. 85 hatI, teja hamaNAM apUja rahe che. hugalI pAse AvelA jaina devAla nAM khaMDere, ke jene viSe ema kahevAmAM Ave che ke, tyAM 101 jaiina maMdIro agADInA vakhatamAM hatAM, tyAM A vakhate hajAro jIvajaMtu ane prANIonA raheThANa tarIke e maMdIro vaparAya che. somanAtha mahAdevanI jAhojalAlI koNe nathI sAMbhaLI ? e jAherajalAlI dharAvanArAM maMdiranI mIlkata hajAre gAmonI hatI ane hajAro rajapUta rAjAo e maMdira upara marI phITatA hatA, paNa eja maMdira upara pavananI najara paDatAM, mahamada gajanIne te vize khabara maLI ane e maMdIranI jevI caDatI dazA hatI, tevI ja paDatI thaI ! be dharma agADI hiMdustAnamAM ja janma pAmyA ne sarvatra phelAye, paNa hamaNAM je bhUmimAM e dharma utpanna thayo, tyAM enuM nAma nizAna paNa jaNAtuM nathI. ane tene badale baramA, sIlena, cIna, jApAna vagere ThekANe te pUra jhaLakamAM phelAya che! Isu pIte je bhUmimAM janma lIdhe ane dharmano upadeza karyo, tyAMja pIstI prajAnI ochAmAM ochI saMkhyA jovAmAM Ave che, ne je dharmanA sthApakane vadha staMbha upara jaDavAmAM Avyo. tene mAnanArAonI duniyAmAM meTI saMkhyA najare paDe che. jaina dharmana, mahAna mahAtmA mahAvIra svAmI ke jene namana karanArA saMkhyAbaMdha rAjAe hatA, temane mAnanArA jaiinamAM koI rAjA te zuM, paNa pradhAna paNa jovAmAM nathI Avata; ane temaja duniyAnI bIjI dareka cIja sArU che. brAhmaNonI utpatti -- -- brAhmaNane ItihAsika samaya dhaNAkAe dasa hajAra varSa uparane jaNAvyo che. vaLI e brAhmaNe brahmAnA mukhamAMthI utpanna thavAthI brAhmaNo" kahevAyA, ema keTalAka itihAsakartA ane purANo paNa jaNAve che. evI hasavA joga utpatti kaye vakhate thai, te nathI jaNavavAmAM AvatI, paNa brahmAnA mukhamAMthI brAhANe utpanna thayA, ema to jaNAvavAmAM Ave che. paNa brAhANe pahelAM keNa hatA, te jaNa
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ -khaMDa pahelA prakaraNa : vaLAmAM AvatuM ja nathI. e jaNAvavuM ghaNuM ja muzkela hovAthI te upara TAMka pIcho karavAmAM Ave che, paNa jaina zA temanA saMbaMdhamAM ghaNIja bharesAdAra vigato purI pADe che. jaina zA che ke mahAvIra tAkara pachI 880 varSa pachI lakhAyA che, te paNa tyAra pahelAM eka thane TA moTA AthAyI je yAdadAstanI zakti dharAvatA hatA, je ghaNIja uttama hatI. hajI paNa tevA dAkhalA jaNAya che, ne keTalAka pas Dita pustakanAM pusta kaDakaDATa bolI jatA joi ApaNe ajAyaba thaie chIe, paNa mahAvIranA vakhatamAM ne te pachI 980 varSa sudhI A sAdhuo ane vidhAno badhAM zA maDhe ja rAkhatA hatA. evA uttama vidvAnonA meTe rAkhelAM zAse je vakhate lakhAyAM, te vakhate paNa temAM kAMi paNa asala vacana AvI nahi jaya, te mATe mAna. sAdhu mA sakhata tajI rAkhI hatI, ane tethI ja te zAstromAM bIe zA makAna nahIM thavAthI teo vadhu bhoMsalara che emAM kAMi paNa zaka nathI. evA uttama pusatakanA eka lAkhanAra kaLIkALa hemacaMdrAcArya hatA, jeoe kumArapALa rAjAne jaina dharmanAM uMca tatvothI bharapUra uttama sthiti batalAvI, jaina banAvyo hato. e AcArya brAhmazonI utpatti viSe je jaNAvyuM che. te uparathI ja jaNAya che ke je ke duniyAnI zarUAtathI brAhmaNe nahetAtopaNa teo AjakAlanA ke seMkaDo, hajAro varSonA nahi, paNa lAkho varSanA che ane je tadana mAnavA joga che. teo jaNAve che ke - brAhmaNa ane jaInI utpatti bharatarAjAe jyAre sarve Avakane potAne tyAM jamavA sArU AjJA karI. tyAre bhajana karanArAonI saMkhyA vadhI javAthI rasoDAnA uparIe AvI bharatarAjane jaNAvyuM ke, jamanArAe ghaNA AvatA hovAthI, temAM zrAvaka kahyuM che. ane zAvaka kaNa nathI, te nathI samajAtuM AthI bharatarAjAe, rasoDAnA uparIne Ana,
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sauthI prAcina dharma. karI ke dareka jamavA AvanArane evo prazna pUchavo ke tame bhAvakacho ke kema? ne tame keTalAM vrata pALe che? jeo pAMca aNuvrata ane sAta zikSAtrata pALatA, teo tema jaNAvatA ane teone bharatarAjA pAse lAvavAmAM AvatA, je temanI zuddhine mATe jJAna, darzana, ane cAritranAM traNa cinhavALI traNa rekhAe kAkiNI ratnathI teo upara nIzAnI karatA, tevA cinhathI teo bhejana meLavI " jito bhavAna va te bhayaM tasmA mAina mAineti" ityAdi paThana mATe svare karavA lAgyA, A kAraNe teo mAhanA e nAmathI prasiddha thayA. teo potAnAM bALako sAdhuone ApavA lAgyA, jemAMthI keTalAka svecchAthI virakata thaI zrata grahaNa karavA lAgyA, a parihA hama karavAne azakta evA keTalAka zrAvako thayA. kAMkiNI ratnathI lAMchIta evA teone paNa niraMtara jamavAnuM maLatu. anukrame tene "mahanA " ne badale brAhmaNa ' evA nAmathI prakhyAta thayA, ane kAMkiNI ratnanI rekhAo, te pavita-janaI-rUpe thaI. bharata rAjAnI pachI tenA putra sarSayazAe, kAMkiNI ratnanA abhAvathI senAnI ane te pachI mahAyazA vagere rAjAoe rUpAnI, ane pachI bIjAee sutaranI popavita-janAI karI. brAhmaNanI ane teo je janoI pahere che tenI 'utpatti upara jaNAvyA pramANe. kALakrame, je bhAvakomAMthI teo brAhmaNa thayA teo prathama Avaka hatA, ema bhUlAI gayuM ane brAhaNe pitAne sethI prathama utpanna thayelA gaNavA lAgyA. kharuM jotAM te vAstavika nathI, paNa upara jaNAvyA pramANe bhAvake prathama hatA ane temAMthI brAhA nIkaLyAjaina zAstromAM prAkRta bhASAmAM hAla paNa "brAhmaNone " mAhana" zabdathI lakhela che. "brAhmaNa saMskRta zabda che te prAkRta vyAkaraNamAM baMbhaNe, temaja mAhaNanA svarUpathI siddha thAya che. zrI anugadvAra sUtramAM prANIne " yuddhasAvayA " eTale " meTA bAvA '' tarIke lakhela che..
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 225 L khaDa pahelA prakaraNa 4. sUryava*zanI utpatti, *** - caMdravaMzanI utpatti viSe agADI jaNAvavAmAM AvyuM che. ane teja rIte sUryava'zanI utpatti che. bharata rAjAne yazA nAme putra thayA, tenAthI tenA pachI thanArA rAjAe sUryavaMzI kahevAyA. rUSabhadeva / bharatarAjA--jenAthI A dezanuM nAma bharatakhaDa paDayuM, ane jeNe cArave anAvyA te brAhmaNAnI sannA dAkhala karI. I sUryayazA--sUryava'za sthApaka ane suvarNanI / jatAi karanAra. mahAyazA-rUpAnI janAI karanAra. atikhala malADa I kIrtivIrya jaLavIye sutaranI janAI karanAra cAra veDhAnI utpatti 1 temAM thayelA pheraphAra jyAre bharata rAjAe brAhmaNAne bhAjana ApavA mAMDayu ane temane mAna ApavA mAMDayuM, tyAre bharatarAjAnI mAe pUNu
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI prAcina dharma. brAhmaNone bhojana karAvavA mAMDayuM ane tethI, sarva sthaLe brAhmaNo pUjanIya gaNAvA lAgyA ane prajAnA ApelA dAnathI teo samRddhivAna thavA lAgyA. te prasaMgathI bharata cakravartIe zrIrUSabhadeva bhagavAnanA upadeza anusAra, brAhmaNone niraMtara svAdhyAya karavA mATe zrIrUSabhadeva bhagavAnanI stuti tathA zrAvaka dharma svarUpa garbhita cAra Arya vedanI racanA karI. e cAra Arya vedanAM nAma nIce pramANe hatAM saMsAradarzana veda saMsthAnaparAmadarzana ve. tatvAvabedha veda vighAprabaMdha veda cAre vedomAM sarva naya saMyukta varatu svarUpanuM kathana ApavAmAM AvyuM hatuM, je brAhmaNe zIkhatA. rUSabhadeva bhagavAnathI AThamA tIrthaMkara sudhI, e cAre vedo yathArtha pravartatA rahayA ane brAhmaNo paNa teja pramANe vartatA hatA. AThamA tIrthaMkaranuM tIrtha viccheda thatAM brANAe bhraSTa thaI dhananA lobhathI te vedomAM jIvahiMsA dAkhala karI, ane veda ulaTapAlaTa karI nAkhyA ane jaina dharmanuM nAma cAre vedamAMthI kADhI nAkhyuM, eTaluM ja nahi paNa sAdhuonI niMdA karanArA cAra navA veda banAvyA, jenAM nAma: rU veda yajura veda sAma veda atharva veda kharA veda nIcalA tIrthakarenA vakhatamAM hatA - rUSabhadeva ajItanAtha saMbhavanAtha
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ -khaMDa paheleprakaraNa 4. abhinaMdana sumatinAtha - padama prabhu supArzvanAtha caMdra prabhu khoTA veda athavA te phephsAra karelA veda AThamA tIrthaMkara caMdraprabha ane navamA tIrthaMkara zrI suvidhinAthanA vakhatanI vacce banAvavAmAM AvyA che, je haju sudhI pracalita che. je brAhmaNoe tIrthakarono upadeza aMgIkAra karyo, teoe pUrva vedonA maMtrono tyAga karyo nahi, ane te mAtra Aja sudhI dakSiNamAM, karNATaka dezamAM vIgere bIje ThekANe jene brAhmaNo bole che. paNa bIjA brAhmaNoe caMdra prabhu bhagavAnanI pachI keTalAeka kALa gayA bAda, agADI jaNAvyA pramANe bharata khaMDamAM, saMdha tathA jaina zAstro tadana vicacheda thayA pachI, svamati kalpanAthI potAnA lAbhavALo dharma banAvyo ane te graMthomAM potAne lAbha maLe evI kriyAo te vacano dAkhala karyo. vedanI racanA agADI je rIte dayAmaya dhame upara karavAmAM AvI hatI, temAM pheraphAro karo hiMsA saMyukta karavAmAM yAjJavalakathe rUSi, pipalAda ane parvata vagere e zuM zuM bhAga lIdho, te viSe ApaNe agADI joIzuM; paNa hamaNuM ApaNe zrI rUSabhadevane vicAra karIe. have bhagavAna AdIzvara aSTApada parvata upara padhAryA ane tyAM AgaLa bharatarAjAe AvI temane vaMdana karyuM. tyAMthI nIkaLI bhagavAna zrIzetruMjaya gIri tarapha javA mATe puMDarIka gaNadhara vigere sAthe cAlI nIkaLyA. vihAramAM temaNe kozaLa dezanA lokone dharmamAM kuzaLa karyo, magadha dezanA lokone tapamAM pravINa kya, kAzInA lokone prabodhyA, cedI dezane saceta jJAnavALo karyo, gurjara dezane pApa rahita AzAvALa ka' ane chelle zrIzetrujaya gIripara padhAryo. * e mATe juo "duniyAno prAcina dharsa " bhAga bIjo
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma puMDarIka muninuM mokSagamana - - zrI rUSabhadevanI sAthe zetruMjaya gIripara puMDarIka gaNadhara paNa padhAryo hatA, ne dezanA ApatA hatA. keTaloka kALa vItyA pachI puMDarIka gaNadhare keTI zramaNonI sAthe prathama sarva prakAranA sukSma ane bAdara aticAranI AlocanA karI, ane pachI ati zuddhine mATe pharIthI mahAvratanuM A ropaNa karyuM. te pachI temaNe kahyuM ke, " sarva jI mane kSamA kare, huM sarvanA aparAdha kSamAvuM chuM, mAre sarva jIvonI sAthe mitra tA che. ane keI sAthe mAre vera nathI. " e rIte kahI temaNe sarva zramaNa sAthe bhavacarima aNusaNuM vrata grahaNa karI, eka mAsanI saMlekhaNane ane citramAsanI pUrNimAne divase kevaLajJAna pAmI, bAkI rahelA adyAti karmane kSaya karI mokSapada pAmyA. e zetruMjayagIri upara bharatarAjAe ratnazilAmaya eka caitya karAvyuM ane te madhye puMDarIkajInI pratimA sahita bhagavAna zrI rUSabhadevanI pratimA sthApanA karI. zrI rUSabhadevane parivAra - - bhagavAna zrI rUSabhadevane kevaLajJAna utpanna thayuM, tyArathI temane parivAra nIce pramANe hato:-- parivAra saMkhyA. sAdhuo 840% sAdhvIo 300000zrAvaka zrAvikAo 350000 554007
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pahelo-prakaraNa 4. diva 4750 avadhijJAnI 9 003 kevaLajJAnI 20000 vaikriyalabdhIvAna 20100 manaparyatAnI 12650 vAdI. 12650 anutaravimAnavAsI rara000 bhagavAna zrI rUSabhadeve je rIte vyavahAramAM prajAnuM sthApana karyuM, temaja dharma mArgamAM upara pramANe caturvidha saMghane sthApana karyo. dikSA samayathI eka lakSa pUrve vityA pachI bhagavAne aSTApada parvata upara dazahajAra muniosAthe padhArI, 6 upavAsa karI pAdapi gamana aNusaNuM karyuM. bharatarAjAne A khabara maLatAM te duHkhI thayA ane aMtaHpura parivAra sAthe page cAlIne aSTApada tarapha javA nIkaLyA. page cAlavAmAM temane ghaNuM duHkha thayuM, te chatAM te temaNe gaNakAryuM nahIM ane taDako tApa paNa gaNakAryo nahi ane thoDA vakhatamAM aSTApada parvata upara prabhu samakSa AvI, pradakSiNuM daI vaMdana karI, pAse besI temanI upAsanA 4. karavA lAgyA. zrI rUSabhadevanuM mokSagamana -- -- A avasarpiNanA trIjA ArAnAM navANuM pakSa bAkI rahyAM tyAre mAghamAsanA kRSNapakSanI 13 nA pUrvahe abhici nakSatramAM caMdranI yoga A te samaye, rUSabhadeva bhagavAne bAdara kAyayogamAM rahI, bAdara manayoga ane vacana vegane rUMdhI lIdhA, pachI sUkSma kAyayogane asta karI sUkSmakriyA nAmanA zukala dhyAnanA cethApAyA ucchannakriyano AyakarI, zrI kRSabhadeva bhagavAna mokSa padane pAmyA, ane temanI sAthe dasa hajAra zramaNo paNa parama padane pAmyA.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma. * 93 rUdana karavAnI athavA maraNa samaye raDavAnI zarUAta - -~ - - prabhunA nirvANa kalyANaka samaye bharatarAjA bahuja duHkhI thayA ane mUrchApAmI jamIna upara paDayA. bharatarAjAne prabhune viraha ghaNA ja lAgavAthI Ama thayuM, paNa te samaye te duHkhamAM ghaTADo karavAnA kAraNarU5 rUdanane jANatA na hovAthI, Idra mahArAje cakrInI pAse besI mATe pikAra karI rUdana karyuM. Iddhi pachavADe sarve devatAoe paNa rUdana karyuM. sarvane rUdana karatA joI bharatarAjAe paNa maTe svare rUdana karyuM. moTA pravAhanA vegathI jema bAMdhelI pALa tuTI jAya, temaja rUdanathI bharatarAjAne zoka e che ke A samayathI jagatamAM sarva prANuone zAkanA samaye, zekazalyane vizalya karanAra rUdanane pracAra pravarte. bharatarAjAe A samaye bahuja rUdana karyuM hatuM ne te rUdana hadayane vIMdhI nAkhe evuM hatuM, agni devatA. jayAre bhagavAna rUSabhadeva nirvANa pAmyA tyAre sarva devatAo . nivaNa mahatsava karavA AvyA. e vakhate agnikumAra devatAe zrI kRSabhadevanI ciMtAmAM agni lagAvI, ane te vakhatathI A mulAvADa eTale ke agnikumAra devatA sarva devamAM mukhya che e zruti lakAmAM prasiddha thaI. keTalAka ajJAna Asutine e artha kare che, ke agni devatA te trIsa karoDa devatAomAM mukhya che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pahelA-prakaraNa 4. agni hetrI brAhmaNa-brAhmaNo yAcaka kema kehavAyA zrI rUSabhadevanA dehane iMdra devatAe pUrva dizAnI ciMtAmAM muka ane keTalAka devatAoe IvAku kuLanA munionAM zarIrane dakSiNa dizAnI ciMtAmAM mukyAM ane anya devoe bIjA sAdhuonAM zarIrane pazcima dizAnI citAmAM sthApana karyo. agnikamAre te ciMtAmAM agni pragaTa karatAM ja vAyukumAre vAyu viphartho ane cotaraphathI agni pragaTa thaIne baLavA lAgyo. devatAoe puSkaLa kapUra, ghI tathA madha citAmAM nAkhyAM. pachI citAgni zAMta thatAM, dharmedra pUjA karavA mATe prabhunI upalI jamaNI dADha grahaNa karI, camare ke nIcalI jamaNI dADha grahaNa karI, bale nIcenI DAbI dADha grahaNa karI, bIjA Idrae prabhunA bAkInA dAMta grahaNa karyo ane devatAoe bIjA asthi grahaNa karyA, A vakhate keTalAka bhAvakoe agni mAgavAthI, devatAoe temane traNa kuMDanA agni ApyA. e agni lenArA agnihotrI brAhmaNe kahevAyA. teo potAne ghera prabhunA citAgnine laI gayA ane tenuM pUjana karavA lAgyA. IvAku kuLanA muniono citAgni zAMta thaI jato, to tene rUSabhadevanA citAgnithI teo jAgRta karatA, ane bIjA munionA zAMta thayelA citAgnine IkvAku kuLanA munionA citAgnithI pragaTa karatA hatA paraMtu bIjA sAdhuonA citAgnine bIjA be citAni sAthe teo saMkramaNa karatA nahIM. te vidhi adyApi brAhmaNamAM pracalita che. jyAre devatAe zrI rUSabhadevajInI dAha, vigere lIdhAM, tyAre zrAvaka brAhmaNa maLI devatAonI ati bhaktithI yAcanA karatA hatA. devatAo teone yAcanA karatA joI bolyA "he yAcake! ahe yAcake! ane tyArathI brAhmaNo yAcako kahevAyA. agni ane dADhA, keTalAka brAhANe ane devatAo laI gayA paNa je bhasma rahI te brAhmaNoe pote lIdhI ane thoDI thoDI lokone ApI. lokoe te bhasma potAnA mastaka para tripuMDAkAre lagAvI, ane bhArathI tripuMDa karavuM zarU thayuM.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma mahAdeva koNa? bharatarAjAe kailAsa parvata upara siMha niSadhA nAmanuM maMdira banAvyuM, temAM bhaviSyamAM thanAra ra3 tIrthakaronI ane zrI rUSabhadevajInI maLI badhI maLIneraka pratimAonI sthApanA karI, ane daMDaratnathI parvatane evI rIte chelyo ke te upara pagethI kaI caDhI zake nahi. vaLI bharatarAjAe e parvatamAM ATha pagathI rAkhyAM ane te kAraNathI kailAsa parvata aSTA'pada kahevAvA lAgyo. A parvata upara prathama tIrthaMkara zrI rUSabhadeva, ke jenI zakti apAra hatI, ane jene badhA devatAo paNa pUjatA hatA, tenI mUrti bharate sthApana karI, ane tene mahAdeva nAma ApyuM, ane tethI rUSabhadeva eja mahAdeva gaNAyA, ane kailAsa parvata para temanI mUrtinI sthApanA karavAmAM AvyAthI mahAdeva-moTA deva-zrI rUSabhadevanuM sthAna kailAsa parvata gaNAya. bharata rAjAe siMha niSadhA caityamAM 24 tIrthakaronI mUrti sthApIne, 24 tIrthakaranI stuti karI ane mahA zekAgnimAM baLatA vAMkA vaLI pAchI najare jotA jotA aSTApada parvata uparathI nIce utaryo, ane maMda maMda gatie ayodhyA tarapha cAlyA. vinatA nagarI samIpe AvI pahoMcatAMja, nagarajanoe temane AvakAra Ape, paNa te chatAM temane bhagavAna sAMbharI AvyA ane temane saMbhAratAM saMbhAratAM medhanI peThe AMsu varasAvatA, bharatarAjA rAja mahelamAM peThA. dravyano lobhI purUSa jema dravyanuM ja dhyAna dhare, tema temaNe sutAM, besatAM, uThatAM, ubhA rehatAM, jAgatAM, bahAra ne aMdara, rAtri, dIvasa, prabhunuM ja dhyAna dharavA mAMDyuM, ane temanA dhyAnamAM lIna thavA lAgyA.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa pahelo-prakaraNa 4. bharata cakIne nirvANu. * kALanI gati jema akaLa che tema enAM kAma paNa akaLa che. je cadI potAnA pitA ane devanA dukhe duHkhI thaI, AMsuM pADatAM mehalamAM dAkhala thayA hatA, teja cakI mehalamAM jaI kroDA sukhamAM lIna thayA ane te sukhamAM rUSabhadevanA mekSa pachI pAMca lAkha pUrva nirgamana karyA. eka divasa bharatarAjA snAna karI, zarIrane AbhUSaNothI zaNagArI eka meTA ArasAmAM potAnA zarIranuM rUpa jotA hatA. e vakhate ajANatAM mahArAjAnA hAthanI eka AMgaLImAMthI mudrikA bhUmipara paDI gaI. keTalIka vakhate mahArAjAnI najara te AMgaLI upara paDatAM temaNe pRthvI upara paDelI mudrikA zodhI kahADI ane pachI vicAra karavA lAgyA ke, jo A eka mudrikA vagara zarIra zobhA vagaranuM dekhAtuM hatuM, te mArA zarIranA bIjA badhAM AbhUSaNe kahADI levAmAM Ave to zarIra kevuM dekhAze ? e vicArathI bharatarAjAe potAnAM badhAM AbhUSaNo - nitAravA mAMDyAM. mastaka uparathI mugaTa utAratAM mastaka, rana vinAnI vIMTI jevuM dekhAvA lAgyuM. kAna uparathI kuMDaLa utAratAM baMne kAne, sUrya caMdra vinAnI jevI pUrva ane pazcima dizA lAge, tevA dekhAvA lAgyAH hAra utAratAM vakSasthaLa tArA vinAnA AkAza jevuM zunya lAgavA mAMDyuM; ane eja rIte judA judA avayavo uparathI AbhUSaNa utAratAM, te avayavonA dekhAvamAM pharaka paDI gayo. potAnuM AbhUSaNu vagaranuM zarIra jotAM ja bharatarAjA bolI uThayA; " ahA ! AbhUSaNa vagara A zarIra patra rahita vRkSanI mAphaka kevuM dekhAya che ? ahA ! A zarIrane dhikAra che! bhIMta upara jema citra citaravAthI kRtrima zobhA thAya che, temaja zarIranI paNa AbhUSaNothI ja kRtrima zAbhA thAya che. je zarIra upara hajAre mANaso marI phITe che, je zarIrane hajAro mANase potAnA prANa
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma. karatAM vadhu gaNe che je zarIra mATe hajAra mANase pitAne dharma evo taiyAra thAya che je zarIrane bacAvavA mATe hajAro mANase potAnAM mAta, pitA, bhAI bhADuM ke strInI paNa darakAra karatA nathI je zarIra mATe dareka jANe che ke, tene nAza thanAra che je zarIranI aMdara viNA ane bahAra paNa malInatA rahI che, te zrIrane zobhAvALuM karavA mATe A AbhUSaNo zuM kAmanAM che ? AbhUSaNothI zuM A zarIra amara rahI zake ? AbhUSaNe zuM AtmAnuM tAraNa karaze ? nA! nA ! A mAthA TI che, tenA para prema rAkhavAmAM pApa che, tenuM bhAna karavAmAM nAza che, ane tene ahaMkArI karavAmAM saMsAranI bhramaNatA che !" bharatarAjAne AvA vicAra AvatA ja temanA ghAtI kamane kSaya thayo, ane temane kevaLajJAna pragaTa thayuM. kevaLajJAna pragaTa thatAM ja IdranuM Asana kaMpAyamAna thayuM, ane tarata IdramAhArAja bharatarAjA pAse padhAryA ane kahayuM; " he kevaLajJAnI ! tame dravya liMgano svIkAra karo. eTale huM tamane vaMdana karyuM, ane tamArA niSkramaNa mATe utsava kare !" bharatarAjAe tarata teja vakhate pitAnA mastakanA kezano paMca muSTi leca karyA, devatAoe ApelA upakaraNe dhAraNa karyuM, ane te pachI temane vaMdana karyuM. eja samaye bharatarAjAnA tAbAmAM rahelA 10000 rAjAoe paNa dikSA lIdhI. thoDA samaya pachI Idra rAjAe bharata cInA putra AdityayazAnA rAjyAbhiSekano utsava karyo. - rUSabhadevanA putra bharatarAjAno A pheraphAra atyaMta acaMbA bhale che ! je rAjAe samasta pRthvI jItavA 60 hajAra varSe gALI tene tAbe karI, je rAjAe potAnA rAjathI na dharAtAM potAnA 98 bhAIonAM chatavA lobha karyo, je rAjAe potAnA hA bhAIonAM rAjya laI lIdhAM ane temane duniyA tyAga karavAmAM kAraNabhUta thaI paDe, je rAjAe tethI paNa na dharAtAM pitAthI vadhu baLavAna bAhubaLInI paNa darakAra na karanAM, tene namAvavA kamara kasI, je rAjAe bAhubaLIthI ghaNI vakhata hAravA chatAM nAsIpAsa na thatAM potAno svArtha je deza
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ - khaMDa pahele-prakaraNa 4. chatavAne hato te ja sAdhavA mATe chevaTa sudhI pairya rAkhyuM, je rAjAe pitAthI vadhu baLavAna bAhubaLane paNa pitA taraphanA prema aMge asAra saMsAra5ra vairAgya utpanna karAvyo, ane je rAjAe potAnA prabhu ane pitAne mATe ghaNo ja zoka karyo, te rAjAne jyAre AbhUSaNa vagaranI eka AMgaLI jovAthI A saMsArano tyAga karatAM ApaNe joIe chIe tyAre ApaNe ajAyabImAM garakAva thaI jaIe chIe, ane karmanI ane duniyAnI vicitratA upara vicAramAM paDI jaI teja vicAranA dariyAmAM DubI jaIe chaIe ! dareka mAnave A uparathI dhaDe levAno che ! dareka mAnavIe A uparathI vicAra karavAno che ! je mAnavI asAra saMsAramAM asAra mAnI tenImAyAmAM ja lIna thaI rahe che, tene A uparathI ghaNo ja vicAra levAno che ! paNa aphasosa; hararoja AvA seMkaDo dAkhalAo najare jovA chatAM, jyAre mAnavI sudhare nahi tyAre temAM paNa kAMI kAraNa-saMsAranI vicitratAnuM kAraNa samAyeluM che ema mAnI saMtiSa levo joIe. rUSabhasvAmInI mAphaka mahAtmA bharata munie, kevaLajJAna uttapanna thayA pachI gAma, nagara, araNya, pahADa, vageremAM seMkaDe prANIone pratibodha karyA, ane parivAra rahita pUrva lakSa paryata vihAra karyo, ane chelle aSTApada parvata para nirvANa pAmI siddhi padane pAmyA. bharatarAjAe 77 pUrvalakSa kumAra paNamAM gALyAM, eka hajAra varSa mAMDaLika paNumAM gALyAM, cha lAkha pUrvamAM eka hajAra ochAM varSa cakravati paNAmAM gALyAM ane kevaLajJAna utpanna thayA pachI, eka lIM. pUrva sudhI pRthvI upara vihAra karyo. bharatarAjAe badhu maLI corAzI pUrva lala varasanuM AyuSya bhogavyuM hatuM, ema A uparathI saheja jaNAze ? jaina dharmanA, A kALanA prathama tIrthaMkara-prathama sarva-nuM ane tenA putronuM TuMka vivecana A rIte pUrNa thAya che. e mahAtmAonu vRttAMta jaina zAse mAM ghaNuja vistArathI ApavAmAM AvyuM che, ne te
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma upasthI jaNAya che, ke e mahAtmAoe mekSa meLavavA mATe ati uttama rIte sarva jI tarapha dayAnI lAgaNIthI joI, aMte rAgadveSarahita thaI, nirvANu pada meLavyuM hatuM. jene jene Izvara mAne che temAM ne anya dhamIe jene Izvara mAne che temAM ghaNo ja pharaka mAlama paDe che. jyAre pahelAnA Izvara rAgadveSarahita jaNAya che tyAre bIjAnA rAgadveSasahita jaNAya che, evA bIjA jaina mahAtmAoe jina dharma kevI rIte karoDa varSo sudhI pravartAvyo, te tapAsyA pahelAM izvaratA kevA guNomAM rahelI che, te viSe jano zuM mAne che te tapAsIzuM. This prathama khaMDe, samAsa, 3
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma. khaMDa bIje. prAcina dharmanAM prAcina siddhAMta ane jaina dharmanI zreSThatAnAM kAraNe
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dharma. 103 praveza. -05 - prathama khaMDamAM duniyAmAM sauthI prAcina dharmanA sthApakanuM TuMka vR"ttAMta ApavAno prayatna karavAmAM AvyuM che. e vRttAMta ghaNI ja sArI rIte laMbANathI jaina zAstramAM ApavAmAM AvyuM che, ane tene viSe dareka jaina te zuM, paraMtu anya dhamIone paNa nyAya daSTie jotAM jarA paNa zaMkA lAvavAnuM kAraNa rahetuM nathI. prathama khaMDanA prathama prakaraNamAM ane pravezamAM e vize kAMI paNa zaMkA na lAvavAnAM kAraNe batAvavAmAM AvyAM che. te chatAM ahIM paNa kahevAnI jarUra che ke, e vRtAMta koI paNa rIte svakapola kalpita nathI, paNa jainenA cAvIsamAM tIrthakara zrI mahAvIrasvAmI-ke je eka mahAtmA ane sarvajJa hatA tenA taraphathI ApavAmAM AvyuM che. zrAddha dhamao gotama buddhane izvara tarIke mAne che- musalamAna mahamadane Izvarano khAsa dUta-pegaMbara tarIke mAne che ane teNe kahelA dareka zabdane IzvaranA vacana jeTaluM mAna Ape che, pIstIe Isu pegaMbarane izvaranA putra tarIke mAne che ane tenA dareka zabda upara mAnanI najare dhyAna Ape che. e ja rIte jaino paNa mahAvIrane potAnA IzvararUpa mAne che, ke je potAnAM sArAM kathI IzvarIpada meLavavA bhAgyazALI hatA-jainanA mahAtmA ane anya dhama. enA mahAtmAomAM, eka pharaka khAsa rIte nodhI levA jevo che. jaina mahAtmAo potAnAM uttama kAryothI Izvara thayA che. ne izvarIpada meLavavA mATe teoe ghaNAM duHkho khamyAM che-dhaNI kaThina kriyAo karI che, ane nitinA ane dayAnA uttama ane kaThinamAM kaThina niyamo pALyA che. evA uttama niyamo pALyA pachI ja teo izvara thavA pAmyA che. ethI ulaTuM bIjA dharmanA pegaMbaro Izvara nahIM paNa izvaranA dUta-pe baro athavA avatArarUpe che. phakta gautama buddhaddha dharmanA sthApaka kAMIka rIte jainovA mahAvIrane maLatA Ave che. te paNa pote hajAra kaSTa veThI izvararUpa thayA che, ema brAddha loko mAne che, mahamada pegaba, Isu, prIsta, musA vagere Izvara taraphathI mekalavAmAM AvyA hatA, ema te dharmanA upAdhe mAne che. kRSNa, rAma, parazurAma, siha vagerene ethI
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 che. khaMDa bIjo-praveza. judI ja rIte IzvaranA avatAra mAnavAmAM AvyA che. paNa jino te koIne paNa IzvaranuM pada judI ja rIte Ape che. teo te mATe tenA guNe upara, tenA mana upara, ane tenA vacana upara najara rAkhe che, ane jyAre temAM rAga ke dveSa nathI jotA tyAre ja tene Izvara tarIke gaNe che, e viSe ApaNe have jaladI ja joIzuM, ane jaina dharmanA sthAne pake zuM dhama calAge, temAM Izvara koNa che, Izvara zuM che, Izvara ke haiya, karma zuM che, duniyAnAM tatva keTalAM che, e vagere bIjI bAbatonI tapAsa karIzuM. A vakhate, hamaNunA samaye A Arya dezamAM ghaNuM matamatAMtaro cAlI rahyA che. jaina dharmane mAnanArA jaine sivAya, sarve hiMduo vedane mAne che ane ghaNuM kharuM brAhmaNane mAna Ape che. atyAra sudhImAM autama buddha, kapila, pataMjali, kaNAda, kabIra, nAnaka sAheba, dAdujI, garIbadAsa, vagere navA mata calAvanArAoe vedathI judA paDIne, potAnA matanA pustako banAvyAM hatAM ema jANavAmAM AvyuM che, paNa teone mAnanArAo thoDAM varSa vedathI alaga rahI pAchA tene ja zaraNe jatA jovAmAM AvyA che. nAnaka sAhebe calAvelA paMcanA udAsI sAdhuo have nAnaka sAhebanA graMthane na mAnatA vedane mAna Ape che chera gAviMdanA matanA sAdhuoe potAnA gurUnA vesane cheDI anya matanA sAdhuonAM ciha dhAraNa karI dhAturaMganAM vastra, kamaMDaLa vagere rAkhavA mAMDayAM che, ane vadane mAnavAnuM zarU karyuM che; eja rIte dAda paMthI niladAse dadu paMtha cheDI vedAMta mata grahaNa karyo. eja rIte dAdupaMthI suMdaradAse sAMkhya mata grahaNa karyo ! garIbadAse eja rIte advaita brahmavAdI mata grahaNa karyo ! AnA kAraNomAM eka mukhya karaNa e che ke, brAhmaNo, je paMthavALA vedane mAnatA nathI tene nAstika gaNAve che ane e kAraNe judA judA paMthavALAone paNa brAhmaNa taraphathI ghaNuM khamavAnI dhAstI rahe che, jyAM jyAM ApaNe joIe, tyAM tyAM brAhmaNonuM jora vizeSa najare paDe che. brAhma Noe pitAnI AjIvikA pramukha mATe seMkaDe rastAo evI rItanA dAkhala karI dIdhA che ke, temAMthI bIjAo nIkaLI nathI zakatA, ane tevAonI vastI vadhu hovAthI bIjA paMthanA sAdhuone te vedane
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dhama. 105 mAna ApavAnI jarUra paDe chebrAhmInuM jora hamaNAMthIja che ema nathI; hajAro varSa upara paNa temanuM jora ghaNuM ja hatuM, ane be hajAra varSa upara bahuM matane hiMdustAnamAMthI hAMkI kahADavAmAM teoe je phateha meLavI hatI, tenuM kAraNa paNa teonuM joraja gaNI zakAya. e lokonA jarane bIjo dAkhalo tukArAma sAdhu, saMbaMdhamAM jovAmAM Ave che. tukArAma sAdhu dakSiNamAM ghaNAja prakhyAta gaNuAya che. e sAdhunA bhajano hajI paNa ghaNaja vakhaNAya che, paNa vedAMtI brAhamaNAthI temanuM jora nahIM khamI zakAvAthI, temanAM pustako rAmezvara bhaTe bhImA nadImAM DubAvI dIdhAM hatAM, e vAta suprasiddha che. tukArAma sAdhu bhaktimArga phelAvAmAM mukhya hatA, ane pote lakhelAM pustakomAM yonI ane brAhma nI nidArUpa lakhavAthI temano Avo aMta Avyo hato. A uparathI jaNAze ke brAhmaNo navA paMthane TakavA nathI detA, ane tene game che. te rIte toDI nAMkhe che. baiddha matane mAnanArA, bALakathI te vRddhanI katala eja brANanA pura baLanA vakhatamAM uttaramAM himAlaya sudhI ane dakSizumAM tabiMdu rAmezvara sudhI thaI hatI. e ja rIte brAhmaNoe jana matane toDI nAMkhavAne hareka vakhate prayAsa karyo che. paNa e dharma na na hovAthI, tenA siddhAMto uttama hevAthI, ane ghaNA varSono prAcina hovAthI, e dharma TakI rahayo che, eTaluM ja nahi paNa ghaNI vakhata to e dharmane mAnanArAoe bharatakhaMDano nAza thato bacAvavA, musAphira paNa lIdho che. zuM jena dharma nAstika che? - 4 - - jana dharmane nAza karavA mATe je mukhya tahomata jaina dharmapara mukavAmAM AvyuM che te e che ke, jaina dharma nAstika che! bIcArA meLA, ajJAna loka brAhmaNonA A kahevAne, pAsa karyA vagara mAnI daI, teja rIte tene nAstika gaNe che, ane tene aMge keTalAka itihAsa kartAoe paNa jainone nAstika gayA che, ane potAnAM pustakomAM paNa tija rIte lakhyuM che. paNa satya vAta tethI tadana judI ja che. - 14
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDakhIja-praveza. - nAstika tene kahevAya ke je, Izvara, pApa, punya, svarga, nA, punarjanma, AtmA vagerene nahIM mAne ! vaLI je zAstromAM jIvahiMsA, ane mAMsa bhakSaNa karavAthI, dArU pIvAthI, ane pare strI sevavAthI punya thAya che ne mokSa maLe che-vagere lakhavAmAM AvyuM hoya, te nAritaka zA che ane tene banAvanArAo paNa nAstika ja kahevAya; paNa je dharmamAM upara lakhelAM apalakSaNo na hoya te kevI rIte nAstika kahevAya te nathI samajAtuM. e uparathI jaNAze ke satyatAne kore mukI, mAtra pakSApakSIthI ja jinene nAstika kahevAmAM Ape che. kharuM jotAM ahIM paNa vedAMtIonuM baLa kAme lAgeluM che. teo, jeo vedane nahIM mAne temane nAstika gaNavI nIcA pADavA yatna kare che. jaina ane bAda, e be vedane nathI mAnatA, tethI, teone nAstika kahevAmAM Ave che; paNa vAstavika rIte tema nathI, senAne pItaLa kahevAthI jyAM sudhI tenI parikSA thaI nathI, tyAM sudhI te bhale pItaLa gaNAya paNu parikSA thayA pachI, te pItaLa nathI gaNAtuM. ema to musa lamAne anya dharmIone kuphara ( kAphara ) kahe che, paNa tethI zuM teo kAphara che ? nA tema nathI. mAMsa madirAnuM pAna karanArA, ThagAIthI lokone ThaganArA, zAstromAM khA karamura karanArA, durAcArI, bIjAonA maraNa samaye jamanArA, asatya bhASaNa karanArA, vRtta pratyAkhyAna nahIM dhAranArA, mahAbhI, svAtha, potAnA lAbha sArU anyone khoTe raste doranArA, dayAdAna ke paropakAra nahi karanArA, abhimAnI, guNavaMta sAdhuono Dhela karanAra, "bIjAonI caDatI joi temanI paDatI IcachanArA, ajJAna, mUDhamatane calAvanArA, pArakI vastune IcchanAra, parastrI bhegavanArA, draDha kadAgrahI vagere durAcAravALA je koI heya, tene nAstika kahevAmAM jarA doSa nathI; paNa je manuSyo ethI ulaTI rIte dayAdAnavALA, madhamAMsanA tyAgI, paramezvaranI bhakita pUjA karanArA, saMsAranI mAyAnA apremI, ane 18 duSaNa rahita paramezvarane pUjanAra hoya, tene Astika nahIM kahevAmAM moTo doSa che, e keIpaNa samaju samajI zake ema che, ahIM ApaNI lApasIne parAI kusakI e vAta nathI, paNa eka dharmavALA bIjA dharmavALAne nAstika kahe, emAM keTalo moTo doSa che
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI prAcina dharma. eja jovAnuM che. jainadharmanA jJAna bhaMDArone, mleca7 lekonA humalA vakhate, musalamAno ane brAhmaNonI caDatI vakhate ane ghaNIka vakhate pitAnAM pustako bIjAone jovA nahi devAnI knionI lAlasAthI, moTI saMkhyAmAM nAza thayo hovAthI, temanuM meruM sAhitya ane temanA ItihAsane lagatI ghaNIka bInA sadAne mATe gumathaI gayelI hovAthI ane anya loko taraphathI prAcina jana sAhityanI khoLa mATe prayAsa levAmAM nahi AvyAthI, jainane lagatI ghaNIka bInA lokonA jANavAmAM nathI AvI, ane te kAraNe jene upara ane temanA dharma upara ghaNAMka cuMThaNa paDayAM che, paNa ApaNe te upara vadhu vicAra na karatAM, janadharmanAM tatvo kevAM che ane janadharmanA sthApaka zrI rUSabhadevano dharma ke hato, te viSeno have jaladI vicAra karIzuM. jJAnamAM pise vAparI zAnaddhAra karavAnI jenI pharaja - - jainadharmanuM mULa svarUpa jANavA mATe, je mANasane jJAna upara lakSa thAya, te mANasa thoDA vakhatamAM A bhavasamudra tarI jaze, evuM zAstromAM vAMcavAmAM Ave che. tenAM kAraNumAM mukhya kAraNa e che ke kevaLajJAna pragaTa karavA mATe mukhya sodhana mutajJAna hovAthI, te tara bhavIchavanuM lakSa kheMcAvuM joIe. "jJAna bhaNavAthI, jJAna bhaNAvavAthI, jJAna jANavAthI, jJAnane pATha karavAthI, jJAnanAM upagaraNe athavA pustakane vinaya karavAthI, pustako lakhAvavAthI, vidyAzALAo kADhavAthI, zrAvakone bhaNAvavAthI, ane tana, mana, ane dhananI je prakAranI zakti hoya te pramANe jJAnanI vRddhi thAya, evo pravartana karavAthI, jJAnAva karmane kSaya pasama thAya che, ane jJAna pragaTa thAya che." e uparathI jaNAze ke jenoe jJAna mATe keTaluM badhuM karavAnuM che. jJAna vagaranA manuSyane AMkha chatAM aMdhA kahevAmAM Ave che.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 khaMDa khIjo praveza. teoe upalA zabdApara vicAra calAvI, dhanathI zakti hAya te dhanathI, jJAnanA krAmane madada karavI joie; jene zarIranI zakti hAya teNe zarIrathI jJAnanI sabhALa rAkhavI joie, mana zaktivALAe bIjAone bhaNAva vAmAM athavA jJAna samajAvavAmAM udyama karavA joIe. vaLI zAsananA keTalAka kArabhArIe pAtAnA tAbAmAM rahetA paisA, vadhAryA jAyache, paNa te paisA jJAnanA kAmamAM kharcatA nathI, tee jJAnAvaraNI karma bAMdheche. sAta kSetramAM khInna kSetrane oLakhanAra jJAna che, ane tethI e tarata samajAze ke jJAna jevuM, khIjuM kAI paNu kSetra nathI. maraNa pachADI, vivAha Adi kharacA vageremAM jyAre hajArI rUpIA kharacavAmAM Ave che, tyAre jJAna phelAvA mATe jene kAMi na karyuM, e keTaluM badhuM zaiAcanIya ! dhaNAka zeThIyAe tathA sAdhue pAse jJAnanA bhaMDArA che, paNa tee temAMthI eka paNa pAtu' kAIne vAMcavA ApavA nA pADe che, e dIlagIrI bharyuM che. khIjA keTalAka bhAgyazALI grahasthA evA bhaMDArAmAMthI pustakA *hADI, khIjAonA upayoga mATe Apeche. paNa kALanA prabhAve teone paNa nAza thavAne saMbhava hevAthI, navAM pustakA lakhAvavAnuM cAlu rAna ava Teche; kemake jyAre te pustakA nAza pAme tyAre ApaNI pAse IjA pustakA na hAvAthI, te pustakAmAM rahelA jJAnanA nAza thavA moTA sabhava raheche. hAlamAM paNa keTalAMka zAsrA, ke jenAM nAma ApaNuM jANIe chIe te maLatAM nathI; keTalAMka pustakA adhurAM che, ne keTa lAMkane tadana nAza thayAche. A uparathI jenAe cetIne jJAna uttara karavA ghaTeche. jaina dharma mATe anya dharmIo bhUla bharelA vicAro phrema dharAve che, tenAM kAraNeA TuMkamAM upara jaNAvavAmAM AvyAM ane te mATenA upAye paNa TuMkamAM batAvavAnA prayatna karavAmAM AvyAche. e jaina dharma mATenA anya vidvAnAnA bhUla bharelA vicArAnI ATalI tapAsa pachI ApaNe have duniyAnA sAthI prAcina dharmanA mukhya siddhAM temanI keka tapAsa laIzuM.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne saithI prAcina dha. 10e prakaraNa 1 luM. -ii nakala - AdhAre paramezvaranuM svarUpa ane jenA AstipaNAnA purAvA jaina zA jagatanI mAyAnA ane karelAM karmanA prabhAve janma lenAra dareka mANasa A duniyAmAM janma lIdhA pachI ghaNI vakhata evA vicAramAM paDe che ke, mAro janma zuM kAraNe thayo ? judA judA dharmo e saMbaMdhamAM judA judA mata batAve che. eka kahe che ke Izvare ApaNane pedA karyA, kAraNa ke tene jagatanI mAyA javAnuM mana thayuM. bIje kahe che ke duniyAmAM pahelAM eka biMdu hatuM ne temAMthI AkhI duniyAnAM prANIo ane padArtho utpanna thayAM; trIjo kahe che ke pahelAM Izvara hato ane tenAmAMthI svayameva badhuM utpanna thayuM; AvA AvA aneka mato aneka dharma taraphathI jaNAvavAmAM AvyA che. duniyAnI utpatti ane anAdikALa viSe prathama khaMDanA prathama prakaraNamAM keTalIka bAbato jaNAvavA mAM AvI che, paNa A ThekANe ApaNe, je mato paramezvarane mAne che ane Astika che, te mane paramezvarane kayA kapamAM mAne che te viSe vicAra na karatAM duniyAnA prAcina dharmanA sthApaka zrI rUSabhadeve paramezvaranuM kevuM svarUpa dekhADyuM che, te viSe bolIzuM. ke paramezvara' e zabda bolatAMja, tenuM gAMbhIrya ApaNuM manamAM vasI jAya che; paNa yathArtha rIte paramezvara kone kahevo, e viSeno nirNaya pUrNa rIte karyo hoya to te dUkata ekaja dharma karyo che, ane te dharma niyAmAM sauthI prAcina hovA sAthe dayAnA siddhAMtone phelAvanAra ne paraezvaramAM siAthI uttama guNo mAnanAra, jana dharma jaina matamAM jene paramezvara tarIke mAnavAmAM Ave che, te-aDhAra doSarahitanA para
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 khaMDa khIjo-prakaraNa 1 e aDhAra dASA nIce pramANe cheHdAna devAmAM aMtarAya. ( 1 ) ( 3 ) ( 4 ) ( 5 ) ( 6 ) ( 7 ) ( 8 ) ( 9 ) ( 10 ) lAbhagata aMtarAya. vIvaMgata aMtarAya.. bhAgAMtarAya upabhAgAMtarAya hAsya. rati. ati. sAta prakAranA bhaya. jugupsA. zAka. kAma.. mithyAtva. (11) ( 12 ) ( 13 ) ( 14 ) (15) ( 16 ) rAga. ( 17 ) ( 18 ) dveSa. ajJAna. nidrA. apratyAkhyAna pahelA pAMca aMtarAyeda.. 068* dAna devAmAM, lAbha levAmAM, zakti phAravavAmAM, ane bega upaAga karavAmAM je je aMtarAyA haiAya che, te kadi paNu kAI paNa paramezvaramAM hAtA nathI. paramezvaramAM e atarAyA nahi hAvAthI pAMca jAtanI zakti pragaTa thAya che, ane tethI te paravezvara-sarve zaktimAna izvara kahI zakAyache. jemAM e pAMce ane bIjA 13 mAMnA eka pRthu deza
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhuniyAnA sAthI prAcina dharma. hAyache, te paramezvara kahI zakAya nahi kemake, vAtanI nyUnatA ke doSa nahi hAvA joie, e paramezvara teneja kahevAya ke je, sarve rIte peAtAnI zakti marajImAM Ave teA vApare, ne vApare. kahevAnuM tAtparya e che, ke paramezvaramAM sarva zakti vidya mAna hAya che. 11 paramezvaramAM kAI paNa vAta svayameva siddha che. paripUrNa hAya, pachI te marajImAM Ave te nahi (6) hAsya-- hAsya eTale hasavu' te. paramezvarane kadI paNa hasavu AvatuM nathI athavA hAsya thatuM nathI. hAsya thavAnAM keTalAMka kAraNA nIce pramANeche:(1) apUrva vastu jovAthI hAsya utpanna thAya- ( 2 ) apUrva vastu viSe sAMbhaLavAthI hAsya thAya-- (3) apUrve Azcarya anubhavanA smaraNathI hAsya uptana thAya-( 4 ) meAha karmanA sAme hAsya unna thAya-- pahelAM traNa kAraNeAnA sabhava paramezvaramAM hAi na zake tenu kAraNa e che ke, paramezrvara sarvenA ane sarva zaktimAna heAvAthI, duniyAmAM evI koi paNa vastu nathI ke jenAthI temane Azcarye utpanna thAya, ane tethI hAsyanuM nimittakAraNu nahi haiAvAthI paramezvarane kadI paNa hAsya cAya nahIM. cothA kAraNanA saMbaMdhamAM eTalu ja kahevu joie ke, izvarane kepa paNa cIjapara meAha hAtAja nathI, kemake jo teneja keAI paNa cIja tarap meAha hAya tA te paramezvara kevI rIte kahevAya-paramezrvara sarva zaktimAna hAvAthI tene meha hAvAja joIe nahi, ane jyAre tenAmAM meha haiya jyAre tenAmAM mehanAM dUSaNanA saMbhava rahe ane tethI te paramezvara nahi kahevAya. have jyAre paramezvaramAM meAhanA upAdAna kAraNanA saMbhava nathI, tyAre tenAmAM hAsyaneA saMbhava paNa nahIMja rahe, ane tethI e siddha thAya che ke paramezvaramAM hAsya nathI.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 khaDa bIjo-prakaraNa 1 luM ( 7) rati, - rati eTale padArtho upara prIti. paramezvara padArtho upara prIti karatA nathI ane te prItirahita che-paramezvarane suMdara cIjo upara, suMdara rUma upara, suMdara rasa upara, suMdara, gaMdha upara, suMdara strI vagere padArtho upara prIti upajatI nathI, kemake, jene je padArtho para proti upaje tene te padArtho jo nahi maLe, to duHkha utpana thAya. che, ane tethI paramezvarane paNa du:kha thavAno saMbhava rahe che. paNa paramezvarane to badhuM sarakhuM ja che; tene koI tarapha prIti ke aproti nathI ne te kAraNe tene potAne duHkha paNa thatuM nathI ke paNa thatuM nathI. (8) arati ' arati eTale padArtho tara4 aprIti. paramezvarane koI paNa padArtha tara6 aprIti saMbhavatI nathI kemake, je koIne koI paNa padArtho para aprIti hoya che, te kAraNe du:khI paNa thAya che. have paramezvarane je kaI padArtha tara6 aprIti hoya, to te tenA kAraNe duHkhI thAya e nakakI thayuM. je paramezvara duHkhI thAya to te paramezvara, ke sarve ke sarva zaktimAna, kevI rIte hoI zake? je sarva ne sarva zaktimAna hoya, tene akhi paNa duHkha heyaja nahIM ane te kAraNe paramezvarane arati-athavA apatine saMbhava nathI. ( 8 ) bhaya. bhaya eTale bIka. bIkanAM kAraNe aneka che. paramezvaramAM bIka nahi hoI zake kemake, te sarve zakitamAna tyAre ja kahevAya ke jyAre tenAmAM bIka nahi hoya. je tene ja bIka hoya to te paramezvara kema kahI zakAya ? kemake tene je cIjanI bIka lAgatI hoya, te tenAthI paNa vadhu zakitavAna hoya tyAre ja tenAmAM bIka utpanna karavA zakitavAna thaI zake. jo e rIte bane te paramezvara kahevAya nahi, ane e kAraNe paramezvaramAM bhaya nathI e siddha thAya che. ( 10 ) gukhA. jugupsA eTale kharAba vastu dekhIne duHkhI thaI nAka caDhAvavuM te,
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 duniyAne sAthI prAcina dha. paramezvara sarva hovAthI tenA jJAnathI tene sarva vastune bhAsa thAya che. have jo paramezvaramAM jugupsA heya, te temane duHkha thAya ane taithI paramezvara duHkhI thAya che ema siddha thAya che. paNa jene du:kha hoya te paramezvara hoI zake nahi, e agADI sAbIta karavAmAM AvyuM che, jethI e paNa siddha thayuM ke paramezvarane jugupsA nathI. ( 11 ) zoka.. zAka tene thAya che ke jene duHkha hoya che; paramezvarane dukha thaI. zake nahi. e agADI jaNAvavAmAM AvyuM che, je du:kha na hoyato zika paNa nahi hoya, ane te kAraNe paramezvarane zoka nathI e sida thAya che. (12) kAma. kAma eTale strI, purUSa ane napuMsaka e traNene veda vikAra. paramezvaramAM kAma hoya to tene paramezvara kema kahevAya ? koIpaNa buddhi mAna purUSa, kAma vikAra jemAM hoya tene kadIpaNa paramezvara kaheze nahi, kemake jo tenAmAM kAma hoya, to hajI teNe paNa badhuM sukha meLavyuM nathI e nakakI thayuM, ane jene badhuM sukha maLyuM te ivara kema kahe vAya ? e parathI e siddha thAya che ke paramezvaramAM kAma nathI. ke. rAma (13) mithyAtva. mithyAtva eTale darzanane meha je izvarane koipaNa jAtane meha hoya te kadI Izvara ja kahevAya nahi, e agADI. jaNAvavAmAM AvyuM che. paramezvaramAM moha nahi hovAthI tenAmAM mithyAtva paNa heyaja nahi, e A uparathI siddha thAya che. - - (14) aNAne. - ajJAna eTale jJAna nahi te. je mUDha athavA jJAnarahita hoya te kadI Izvara kahevAya nahi ane tethI, Izvara ajJAnarahita athavA zAna sahita che.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa bIjA-prakaraNa 1. 14 ( 15 ) nidrA. jene nidrA hAya te uMdhamAM dhaNI khAkhatA jANatA nathI. e kAra suthI paramezvarane nidrA hAI zake nahiM ane tethI, paramezvara nidrA vaga ranA hAvA joIe, e sAbIta thAya che. (16) apratyAkhyAna paramezvarane koi paNa jAtanI tRSNA nahi havAthI, te ha MmezAM pratyAkhyAna sahitaja che, paNa je pratyAkhyAnarati hAya tene te tRA hAyaja, ane tethI te paramezvara kahevAya nahi, tethI paramezvara apratyAkhyAnavALA hAI zake nahi---- (17-18) rAga dveSa. jo kAine kAi cIja taradhu rAga athavA dveSa hAya che te te, rAgavALI cIjanuM sArUM' ane dveSavALI cIjanuM khurU' Iccheche. paramezvara jo ekanuM sArUM' icche ne bIjAnuM kharAba icche, te te deASavAna kahevAya ane tethI te paramezvara kahI zakAya nahi vaLa rAgadvezavALA madhyastha DAI zakatA taMthI. vaLI rAgadveSavALamAM krodha, mAna, mAyA vagerene sabhava raheche. paramezvarane krodha, mAna, ke bhAyA haiAtAM nathI, paNa sarve jIvapara sama dRSTija hAyache, ane e kAraNathI paramezvara rAgadveSarahita che. ema siddha thAya che. jainadharmamAM paramezvaramAM ATalAM dUSaNA nahi joie, ema jaNAnavAmAM Avyu che ane te sAthe tenAmAM nIcalA cAra guNI mukhya joie, ema jaNAvavAmAM Avyu che;-- ( 1 ) jJAnAtizaya--eTale ke kevaLajJAna ane kevaLa darzane karI, bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALamAM jeje vastu che, tenuM yathArtha svarUpa jANavu te. paramezvara kevaLajJAne karI leAkAlAkanuM svarUpa sarva prakAre jANeche, sarva prakAre dekheche, ane kAI paNa prakAre kAI paNa cIja bhagavAnathI ajANu nathI, tethI bhagavAnane jJAnAtizaya che
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sauthI prAcina dharme ( 2 ) vacanAtizaya, vacanAtizayanI khubI e che ke, bhagavAna je kAMi mele te sa*sArAdika guNakarI sahita heAyache; e kAraNathI paramezvara je kAMi le te manuSya, tiryaMca, ane devatA vagere pAtAtAnI bhASAmAM samajI Ayache. e sabaMdhamAM eka dRSTAMta che ke, eka bhIlane traNa khAIDIe hatI. eka vakhate te temane lai vanamAM gayeA. vanamAM eka strIe kahyuM; " svAmI ! mane haraNane zikAra karIne ANI Ape| ' " khIjI strIe kahyuM " svAmI ! mane bahu tarasa. lAgIche, mATe pANI lAvI Ape .. cr trojI strIe kahyuM, nAtha ! mane gAyana sAMbhaLavAnI IcchA thaI che, mATe Apa gAyana gAme. 39 15 bhIle javA dIdhe sarA nathI. "< 39 bhIle ApelA ATalA TuMkA javAbathI. e traNe strIe samajI gai ane kAMi khelI nahiM. pahelI strI ema samajI ke, sare eTale khANu nathI, eTale zikAra thaI zake ema nathI-bIjI strI ema samajI ke sarA eTale sareAvara nathI,-pANI maLI zake ema nathI. trIjI strI ema samajI ke, sare. eTale sura-madhura svara nathI, eTale gAi zakAya nahiM. A rIte jema ekaja javAbamAM traNa strIe samajI ga, teja rIte bhagavAna athavA paramezvaranA vacanAtizaya mATe samajavuM. temanI vANI evI hAyache ke je sarva jIve! samajI zakeche. e vacanAtizayanA jena zAstrakAroe 35 bheda pADacA che, je nIce pramANe-- t ( 1 ) edAya zabdomAM uMcApaNuM eTale ke paramezvaranA zabdo uMcA prakAranA hoya che. ( 2 ) sa'skAravavaM--eTale ke bhagavAnanI vANI saMskRta Ardi vakSaNa yukta hoyache,
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 - aMka bIje -trakaraNa 1. (3) agrAmya ...eTale ke bhagavAnanAM vacana gAmaDAnA rahenAra puraNanAM vacana jevAM nathI hotAM. (4) medhagaMbhIra --bhagavAnanAM vacana madhanI samAna gaMbhIra hoya che. | (5) pratinAda vidhAyitA-eTale ke paramezvaranI vANI sarva jAtanAM vAjI karatAM paNa madhura hoya che. (6) dakSiNatva-paramezvaranI vANI saraLa hoya che. (7) upaniItarAgarva-parameranAM vacana mAlakozAdi rAga suta hoya che. ' (8) mahAtA-paramezvaranA eka vacanamAM ghaNuM moTo artha samAe che, (9) anyAhatatva-paramezvaranAM vacana evAM hoya che ke temAM paraspara virodha Avato nathI. (10) zivaM-paramezvaranA vacanamAM siddhAMtavRta artha samAyela hoya che. ane (11) saMzaya nAma saMbhava-paramezvaranA kahevAmAM sAMbhaLanArane zaMkA utpanna thatI nathI, (12) nirAkRtA attaravaM-paramezvaranA bolavAmAM koi paNa dUSaNa hetuM nathI, (13) hRdaya gamatA-paramezvaranuM vacana evuM uttama che ke, te hRdayamAM grahaNa karavA yogya che, . (14) thi: sAkAMkSatA--paramezvaranA belelA vacananAM padavA vagere sApekSa hoya che, (15) prastAvI ciryA-paramezvaranAM vacana dezakALa yukta hoya che ne tenA virUddha hetA nathI,
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma. 117 (16) tatvaniSkRtA--bhagavAnAM vacana vavakSIta vastunA svarUpane anusaravAvALAM hAya che. ( 17 ) prakIrNa prasRtatva'--paramezvaranA vacanamAM susaMbaMdhane ( vistAra hAyache ane asabaMdhanA vistAra hAte| nathI, ( 18 ) asvalAdhAanyani datA--paramezvaranAM vacana AtmAkarSavALAM tathA kAinI paNa niMdArahita hAyache. ( 19 ) abhijAtya --paramezvaranAM vacana pratipAdya vastunI bhUmikAne anusaravArUpa hAyache. (20) atisnigdha madhurata-paramezvanAM vacana ati sukhAmArI hAya che. ( 21 ) prazasyatA--paramezvaranAM vacana prazasyatAvALAM hAyache. (22 ) amamavedhitA--paramezvaranA vacanamAM pArakAnA ma udhADelA hAtA nathI. (23) AdArya--prabhunA vacananA arthamAM tucchapaNuM nahi paNa AdAya hAya che. (24) dharmArthe pratimadaMtA--paramezvaranAM vacana dharma temaja artha saMyukta hAyache. (25) phArakAdhavapayA--paramezvaranA vacanamAM kAraa, kAla, vacana vagere viparyaya hAtA nathI. (26) vizvamAdi vicukatA-paramezvaranA vacanamAM trAMti, vakSepa vagere deSa hAtA nathI. (27) citrakRtva-~-paramezvaranAM vacana kutuhulapaNAnA abhAvavALAM hAyache.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 para bIje-prANa . (28) adbhatatva-paramezvaranAM vacana abhUta hoya che. ( ra ) ane jAticiyaM-paramezvaranAM vacana jAti Adi varNana karavA gya vastu svarUpanA Azaya yukta hoya che. (30) anati vilaMbitA-paramezvaranAM vacana ati vilaMbarahita hoya che (31) ArepitA vizeSatA-paramezvaranA vacanamAM vacanAMtaranI apekSAthI vizeSapaNuM sthApana thayela hoya che. 32 satva pradhAnatA-paramenAM vacana sAhasa karI saMyukta heyache. (33) varNapadavAkya vivitatA-paramezvaranA vacanamAM vaNuM -- dinuM vichinnapaNuM heya che. (34) acchiti-paramezcanA vacanamAM, jyAM sudhI vivakSata arthanI samyaka prakAre siddhi na thAya tyAM sudhI, avyavachina vacananuM prameyapaNuM hoya che. (35) akheditva-paramezvaranAM vacana amarahita belAya che. bIjA vacanAtizayanA upara pramANe pAMgoza bheda che. 3 apAyA pagamAtizaya-A atizaya be prakAre che ( 1 ) svAzrayI ( 2 ) parAzrayI. ( 1 ) svAzrayI eTalA mATe ke bhagavAnanA sarva rogone dravyathI kSaya thaI gayo hoya che, ane bhAvathI aMtarAyAdika aDhAra deSathI rahita thayA hoya che. paramezvara A atizaya sahita hovA joIe. (2) parAzrayI eTalA mATe ke bhagavAna jyAM jyAM jAya athavA vihAra kare, tyAM asamaMtAt bhAge savAse janamAM roga, dukALa, marakI, laDAI vagere thAya nahi.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dharma. 14. pUjAtiza-paramezvara sarva pUjya heya che ane temane rAjA, aLadeva, vAsudeva, cakravatI, bhavana patideva, vyaMtaradeva vagere traNa jagatanA bhavya pUjavAnI IcchA rAkhe che. paramezvaramAM A kAraNe e atizaya he joie. e sivAya paramezvaramAM ATha prAtihArya guNo paNa hoya che jeno vistAra jaina zAstramAM ApavAmAM Avelo che. jeno je paramezvarane mAne che tenAmAM zuM zuM guNe hevA joIe, te TuMkamAM upara jaNAvavAmAM AvyA che. paNa te chatAM vedAMtIo jainane nAstika kahe che, te zuM kAraNathI te nathI samajAtuM. jene paramezvarane kevA rUpamAM bhaje che te mATe jana paMDitonI banAvelI paramezvaranI stutionA keTalAka dAkhalA atre TAMkavA ThIka thaI paDaze. A khaMDanA pravezamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke, vedAMtIo jeo vedane na mAne tene nAstika kahe che, paNa vAstavika rIte jotAM teone temAM moTI bhUla che. jenonA paramezvaramAM jevA sadaguNo che tevA sadaguNe koI paNuM anya dhamaonA paramezvaramAM jaNAtA nathI. jenonA paramezvaramAM kevA uttama guNa che te nIcenA leka uparathI jaNAze -- namaH arhana jinaH pAragatastrikAlavit , kSINASTakarmA parameSTaya'dhIzvaraH // zaMbhuH svayaMbhUrbhagavAn jagatprabhu stIrthakarastIrthakaro jInezvaraH // 1 // namaH syAdvAdya 'bhayadasaH sarvajJaH sarvadarzikevalinau // devAdhideva bodhida, puruSottama vItarAtA | 2 ji. artha cotrIza atizaya karI sarvathI adhika hevAthI, suredra A
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 khaDa bIjo-prakaraNa 1 ku krie karelI aSTa mahAprAtihArye tathA janmasnAtrAdi pUjAne je pAtra che te aha, rAga, dveSa, meAha, mAyA, leAma Adi aDhAra dUSaNAne jItanAra, jIna, sasAramAM jene kAi paNa pratyeAjana rahayu nathI te pAragata, bhUta, bhaviSya, ane vartamAna e traNe kALane jANanAra trikAlavita, ATha karmano kSaya karanAra kSINATakI, parama utkRSTa padamAM rahenAra parameSTa, jagatanA izvararUpa AdIzvara, zAzvata sukhamAM rahenAra zaMbhu, peAtAnA AtmAthI ane khIjAnA upadeza vinA hAya te svayaMbhU, jJAnavaMta, mahAtmyavata yazasvI, vairAgyavaMta, bhakitavaMta, rUpavata, anaMta vIryavata, tapa karavAmAM prayatnavaMta, sa'sAranA jIvAnA uddAra karavAne ichAvata, ceAtrIza atizaya rU5 lakSmIe birAjamAna haiAvAthI zrImaMta, dharmavaMta, ane aneka kADhI devAthI sevyamAna hAvAthI azva jaivata bhagavAna, jagatanA paramezvara, tIrthane sthApanAra tIrthaMkara, rAgAdita jItanArA jInezvara, vastute anekAMtapaNe kahevAtu zIla dharAvanAra syAdrAdi, sarva prakAre abhaya ApanAra abhaya, sarva prANIonuM hita sAhAnAra sarva: sarvane jANanAra, sarvajJa, sarvane jonAra sarvadarzI, kevaLa jJAnanuM jJAna dharAvanAra kevalI, devatAonA adhipati devAdhideva, jIna praNIta dharmanI prApti karAvanAra kheAdi, purUSAmAM uttama hAvAthI purAttama, rAgadSarahita hAvAthI vItarAga, nAra hovAthI Apta evA paramezvarane mAditya rAjAnA samayamAM thayelA mahAna jaina divAkare, eka stuti Azare be hajAra vIpara banAvI paNa jaina kevA uca guNavALA paramezvarane bhajeche, tenI sAkhItI Ape che. te vakhate brAhmaNAnuM jora hiMdustAnamAM vadhI paDelu' hAvAthI, teee zrI ujjayanI nagarImAM mahAkALanA madiramAM mahAkALezvaranI nIce jItezvara bhagavAnanI jaina mUrti dATI dIdhI hatI. e jInabiMba pragaTa karavA mATe zrI siddhasene batrIza AAkamaya zrI mahAvIra bhagavaMtanI stuti karatAM, mahAkALezvara nIcethI nabiMba pragaTa thayuM hatu. e zle kAmAMnA kalAka. nIce ApyAcheH- hita upadeza karava namaskAra hA. vikrama muni zrI siddhasena hatI, je stuti
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 duniyAnA sauthI prAcina dharma (puti .) sadA yogasAtmyAtsamudbhUtasAmyaH trilokIzavaMdyastrikAlajJanetA se ekaH parAtmA gatimeM jineMdraH // 1 // bhAvArthakSAyika bhAvathI utpanna thayelA jJAna darzana cAritrarUpa ganA tAdAbhyapaNunA anubhavathI jemanAmAM haMmezA samapaNuM raheluM che. ane jeoe kevaLajJAna ane kevaLa darzananI prabhAthI potAnA zAsanamAM rahelA prANIone dharmano ughAta karelo che, je traNa lokanAM svAmI evA deveMdra bhUmIMdra ane camaredrone 5Nu vaMdanA yogya che ane je mati, zrata, avadhi tathA mana:paryAya jJAnavALA purUSonA svAmI che evA sAmAnya kevalIonA idra paramAtmA zrI vardhamAna svAmI eka ja mArI gati-za raNa thAo. 1. zivo'yAdisaMkhyo'yaM buddhaH purANaH / pumaanpylkssyo'pyneko'pythaikH| prakRtyAtmavRtyApyupAdhisvabhAvaH sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 3 // bhAvArtha -upadrava rahita, potAnA tIrthanI AdinA karanAra, tatva nA jANanAra, vRddha, sarva chAnuM rakSaNa karanAra, Ikriyajanya jJAnathI alakSya, anaMta pAyAtmaka vastunA jJAtA hovAthI aneka, nizcayanayathI eka karma prakRti vigerenA pariNAmathI upAdhirU5 chatAM Atma vRttiva svabhAvamaya evA te meM mArI gati rUpa hai. . che jugupsAbhayAjJAnanidrAviratyaMga bhuuhaasyshugdvessmithyaatvraagaiH|
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara khaMDa khIje- prakaraNa 1 luM. na yo ratyaratyaMtarAyaiH siSeve sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 3 // bhAvArtha:niMdA, bhaya, ajJAna, nidrA, avirati, krAmAbhilASa, hAsya, zAka, dveSa, mithyAtva, rAga, rati, arati, dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhAgAMtarAya, upabheAgAMtarAya, ane vIryaMtarAya--e pAMca aMtarAya--e pramANenA aDhAra doSA jene sevatA nathI, tevA ekaja paramAtmA jIne mArI gatirUpa hA. 3. na yo bAhyatvena maitrI prapana stamobhirna no vA rajobhiH praNunnaH / trilokIparitrANa nistaMdramudraH sa ekaH parAtmA gatimeM jineMdraH || 4 || bhAvArtha:-- je prabhu bAdAsatva eTale laiAkika satva guNanI sAthe maitrIne prApta thayA nathI, je ajJAnarUpa aMdhakArathI prerAyelA nathI, temaja "rajoguNathI paNa prerAyelA nathI - ane traNa leAkanI rakSA karavAmAM jenI mUrti Alasya rahita che, te ekaja zrI jine mArI gatirUpa thAo. 4 hRSIkeza viSNo jagannAtha jiSNo mukuMdAcyuta zrIpate vizvarUpa | anaMteti saMbodhito yo nirAzaiH sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 5 // bhASArca: hai IMdriyAnA niyaMtA, huM leAkAleAkamAM vyApta jJA vALA, he jagatamAM rahelA bhavya prANIonA nAtha, he rAga dvezane 'jItanAra, huM pApathI mukAvanAra, huM skhalanA rahita, huM kevaLajJAnarUpa lakSmInA pati, he asaMkhyAta pradeze anAvRtta svarUpavALA, he anaMta -- A pramANe saMbodhana ApI, AzArahita ( niSkAma ) evA purUSo
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharyuM. JR jene kheAdhika karelA che evA te zrIjIne'dra prabhu, ekaja mArI gati hA. 5. purAnaMgakAlArirAkAzakezaH kapAlI mahezo mahAvratyumezaH / mato yo'STamUrtiH zivo bhUtanAthaH sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 6 // bhAvArtha:--pUrve kSapaka zreNImAM ArUDha thayA tyArathI je kAmadevapI malina zatrunA vairI che, je leAkAkAzarUpI purUSAkAranA mastake rahelI siddha zilA upara sthAna karanArA che, je brahmacaryane pAlanArA che, je mahata aizvaryanA bheAktA che, je mahA vratane dharanArA che, je kevalAMta kuvala darzanarUpa pArvatInA pati che,. je aSTakarmanA kSayathI aguNurUpI sUttiovALA che, je kyANurUpa che. ane je sarva prANIonA nAtha. che. te parAtmA jinendra ekaja mArI gati he.. 6 vidhibrahmalokezazaMbhu svayaMbhU caturvavaktra mukhyAbhidhAnAM vidhAnam / dhruvosyo va Uce jagatsargahetuH saH ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 7 // bhAvArtha:--jagatanA bhavya prANIone meAkSa mArga ApavAmAM nizcaLa heturUpa evA je prabhu, vidhi, brahmA, leAkeza, zaMbhu, svayaMbhU ane caturmukha, vigere nAmeAnA karaNarUpa che te jina ekaja mArI gatirUpa thAe. 7. na zUlaM na cApaM na cakrAdi haste na hAsyaM na lAsvaM na gItAdi yasya / na netre na gAtre na vaktre vikAraH sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 8 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 kha'Da bIjo-prakaraNa 1 ku. -- bhAvArtha: jenA hAthamAM trizUla, dhanuSya, ane cakrAddhi AyuSa nathI. jene hAsya. nRtya, ane gItAdinuM karavApaNuM. nathI ane netramAM, gAtramAM ane mukhamAM vikAra nathI, te parAtmA jIne eka mArI gati thAo. 8 jenA na pakSI na siMho vRSo nApi cApaM na roSaprasAdAdijanmA viDaMbaH / na niyaizcaritrairjane yasya kaMpaH sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 9 // bhAvArtha:--je bhagava'tane pakSA, siMha tathA vRSabhanA vAhana nathI, tema pukhtanu paNa dhanuSya nathI, jemane roSa tathA prasannatAthI thayelI viDaMbanA nathI ane niTTavA yAgya caritrAthI jemanA leAkamAM bhaya nathI, te zrI jInedra prabhu ekaja mArI gati hA. 9 na gaurI na gaMgA na lakSmIryadIyaM vapurvA zirovApyurovA jagAhe / yamicchAvimuktaM zivazrIstu bheje sa : jAmA gatim binadraH I ? || ' bhAvAtha!--jenA zarIra upara gArI ( pArvatI ) eThAM nathI, jenA mastakamAM gaMgA rahyAM nathI ane jenA vakSasthalamAM lakSmI rahelAM nathI, temaja cchAothI mukta evA je prabhune mekSa lakSmI bhaje che, te zrI jiteMdra prabhu eka ja mArI gati thAo. 10. jagatsaMbhavasthemavidhvaMsarUpai ralIkeMdrajAlairnayo jIva lokam / mahAmohakUpe nicikSepa nAthaH sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 11 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina meM. 11 bhAvArtha:--je prabhue jagatanI utpatti, sthiratA ane nAza rUpa khoTA iMdra jAlAvaDe A leAkane mahA meAha rUpI kuvAmAM nAMkhyA nathI, te eka ja paramAtmA zrI jinedra mArI gati thAo. 11 trikAlatrilokatrizaktitrisaMdhya trivargatrideva triratnAdibhAvaiH / yaduktA tripadyeva vizvAni vatre sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH || 12 | bhAvArtha--je bhagava Mte pratipAdana karelI tripadI, trikAla, trileAka, trizakita, trisa MdhyA, trivarga, trideva ane traratna vagere bhAvAthI sarve vizvane varelI che, te zrI jine prabhu ekaja mArI gati thAze. 12. na zabdo na rUpaM raso nApi gaMdho navA sparzalezo na varNo na liMgam / na pUrvAparatvaM na yasyAsti saMjJA sa ekaH parAtmA gatirme jineMdra // 13 // bhAvArthe--je jinendra prabhune zabda, rUpa, rasa, gadha, sparze e pAMca viSayA nathI, je prabhune zvetAdi va nathI, jemane strI, purUSa, ke napu - saka liMga nathI ane A pahelA, A bIjo evI saMjJA nathI, te zrI jiMne'dra prabhu eka ja mArI gati hA. 13. chidA no bhidA no na kledo na khedo na zoSo na dAho na tApAdirApat / na saukhyaM na duHkhaM na yasyAsti vAMchA sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 14 // bhAvAthe--je bhagavaMtane zastrAdikathI cheH nathI, karavata vigerethI bheda nathI, jalArdikathI kaleda nathI, kheda nathI, zeASa nathI, dAha nathI,
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bIjo prakaraNa 19 tApa vigere Apatti nathI, sukha nathI, du:kha nathI ane vAMchA nathI, te eja zrI jine mArI gati thAo. 14 na yogA na rogA nacodvegavegAH sthitirno gatirno na mRtyurna janma na puNyaM na pApaM na yasyAsti baMdhaH sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 15 // bhAvArthaM--je prabhune mana vacana kAyAnA yAga nathI, jvarAdi rAgA thatA nathI ane cittamAM udveganA vega thatA nathI. vaLI je bhagava'-- tane AmrutI sthiti ( maryAdA ) nathI, parabhavamAM gati ( gamana )nathI, mRtyu nathI, ceArAzi lAkha jIvayeAtimAM janma nathI, ane puNya,, pApa tathA baMdha nathI te zrI jine mArI gati thAe, 15 tapaH saMyamaH sUnRtaM brahma zaucaM mRdutvArjavAkiMcanatvAni muktiH / kSamaivaM yadukto jayatyeva dharmaH sa ekaH parAtmA gatirme jineMdre : ||16|| bhAvArtha:jemane kaheleA tapa, saMyama, satya vacana, brahmacarya a-cAyatA, nirabhimAnIpaNa, Ava ( saralatA ), aparigraDha, mukti ( niebhatA ) ane kSamA--A daza prakAranA dharma jayavaMta varte che te zrI chane prabhu ekaja mArI gati thAo. 16 kalivyAlavaDvigrahavyAdhicaura vyathAvAraNavyAghravIthyAdivighnAH / yadAjJAjuSAM yugminAM jAtu nasyuH sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 17 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI sacina . bhAvArtha - bhagavaMtanI AjJAne sevana karanArA yugalike arthAta strI purUSanA kaleza, sarpabhaya, agnibhaya, grahapIDA, raMga, cerane Udrapava haratIno bhaya, ane vyAghanI zreNIno bhaya ItyAdi vidhdha kadipaNa thatA nathI, te zrIjIne paramAtmA ekaja mArI gati he. 27 abaMdhastathaikaH sthitovAkSayIvA pya sadA mato yaiH sarvathAtmA / na teSAM vimUDhAtmanAM gocaro yaH sa ekaH parAtmA gatima jineMdraH // 18 // bhAvArtha-je ja AtmAne sarvathA karmanA baMdha rahita, eka, sthira, vinAzI ane asata mAne che, tevA mUDha purUSane je bhagavaMta gocara ( jJAna viSayI ) thatA nathI, te zrIjine parAtmA mArI gati -thAo. 18. navA duHkhagarthe navA mohagarbha sthitA jJAnagarbha tu vairAgyatattve / yadAjJAnilInA yayurjenmapAraM te ja rAtma jati jina | 21 . bhAvArtha-je bhagavaMtanI AjJA dukhagarbha vairAgyamAM ke moha, garbha vairAgyamAM rahI nathI paNa te jJAnagarbha evA vairAgya tatvamAM rahelI che. vaLI temanI AjJAmAM lIna thayelA purUSe janamamaraNurUpa saMsAra samunA pArane pAmI gayA che, te zrI jidda bhagavata mArI gati he. 10 mahAbrahmayonimahAsatvamUrti mahAhaMsarAjo mahAdevadevaH /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ta khaDa khIjo prakaraNa 1 yu. mahAmohajetA mahAvIranetA sa ekaH parAtmA gatirme jineMdraH // 20 // bhAvArthe:-je bhagavata parabrahmanA utpatti sthAna, je mahAna dhairyanI mUrtiche, je mahAna caitanyanA rAjAche, je cAra prakAranA kapAdhivALA mahAna devAnA paNa devache, je mahAmeAhane jitanArA che ane je mahAvIra ( karmane haNavAmAM subhaTa ) nA paNa svAmI che, te zrIjineka bhagavAna ekaja mArI gati thAo. 20. AvI AvI aneka stuti jaina dharmanA pustakAmAM jovAmAM Ave che, paNa te sadhaLI A pustakamAM dAkhala karavAnuM banI zake ema na hevAthI ApaNe have vadhu dAkhalA na ApatAM agADI cAlIzuM. anya dharmIonA ane jaina dharmIonA paramezvamAM zuM pharaka che? *** * jaina dharmamAM paramezvaratu, je svarUpa batAvavAmAM AvyuM che, temAM ane anya dharmIyAnA IrazvamAM moTA pUraka che, kAraNa ke, anya dharmIo jene Izvara tarIke mAne che temAM agADI jaNAvelAM aDhAra dUSaNeAmAMthI keTalAMka pratyakSa najare paDe che ane tethI tee paramezvaranA padane lAyaka nathI. yegazAstramAM jaNAvavAmAM AvyuM che, ke je devanI pAse strI hAtha, tathA je devanI pratimA pAse strI hAya, tathA je deva avazya rAgI, dveSI temaja kAmI che.' evA devane paramezvara kema kahevAya ? vaLI cakra zAstra, dhanuSya, trizULa, japamALA, ane kamaLa vagere jenI pAse hAya te deva kevA hrAya ? tene duniyA sAthe kAMipaNa kAma bAkI hAvuM joiye, ane tene keTalAka taraph dveSa paNa haveAoie, ane ApaNe agADI jaNAvI gayA chaie evA guNA je kAi dharAve che. te paramezvara nathI.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sethI prAcina thI. parastrIgamana karanAra paramezvara che ke nahi ! hamaNunI vyavahAra paddhatimAM eka evI bAbata najare paDe che ke, parasTIgamana karanAra tarapha koine paNa zuddha prema utpanna thatA nathI, bhUtakALamAM paNa parastrAnA sevana karanAra tarai dhikkAranI lAgaNImAM jovAmAM AvatuM hatuM, evuM zAstra uparathI jaNAya che. have keTalAka dharmavALA je paramezvarane mAne che, teo parastrIgamana karanArA kAma kuceSTA karanArA hoya che te Izvara kema kahI zakAya? je purUSa parastrono tyAga karI potAnI strInuM sevana kare che, tene paNa duniyAmAM gRhasthadhama kahevAmAM Ave che; paraMtu tene muni rUSi ke ivara kahevAmAM nathI Avato. AnuM kAraNa e che ke jene kAmAgninI baLatarA dara je cAluM che, tenAmAM kadI paNa isvaratAno saMbhava paNa thato nathI. A kAraNutho je paramezvaramAM e dUSaNa che, te paramezvara nathI paNa kudeva che. SavAna paramezvara hoI zakatA nathI. keTalAka evA paramezvarane mAne che ke, jene dUSanAM cinha hAyache ane amuka mANaso tarapha dUSanI lAgaNI hoya che. devanA cinha zastra, dhanuSa, cakra, trizULa vagere rAkhavAM te che, kAraNake kaI verIne mArA mATe ja te rAkhavAmAM Ave che. have jeNe pitAnA saghaLA verI jIyA nahi hoya, te sarva zaktimAna kema kahevAya? ane jo te sarvazaktimAna nahi gaNAya, te paramezvara kema hoI zake? A maraNathI jaNAze ke paramezvarane dveSa nathI ane tethI dhUnuSya, cakra, trizaLa vagere dhAraNa karanAra Izvara nathI.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMka bIje-prakaraNa - paramezvarane japamALanuM kAraNa nathI. - - - japamALA je deve hAthamAM rAkhe che te paNa paramezvara kahI zakAya nahi, kemake japamALA e asarvajJatAnuM cinha che. sarvata mALAnA maNakA vagara paNuM japanI saMkhyA gaNuM zake che. vaLI je jApa kare che te paNa potAnA karatAM je vadhu utama hoya, tenAja jApa kare tyAre paramezvara karatAM bIjuM koNa vadhuM ucuM che, ke jeno te jApa kare che. A uparathI e sAbita thAya che ke, jApa karanAra deva Izvara nathI. e sivAya zarIre bhasma lagADanAra, dhuNI tApa karanAra, nagna thaI kaceSTA karanAra, bhAMga aphINa, madirA vagere pInAra, mAMsane khAnAra paNa paramezvara i zake nahi, kAraNake tene tRSNa che. jayAre paramezvarane te koI paNa icchA hatI ja nathI. svArI karanAra Ivara nathI. hAthI, uMTa, baLada vagere upara svArI karanAra paNa Izvara heI zake nahi, kemake svArI to parajIvane pIDA karanArI che, ne paramezvara te dayALu hevAthI te koine pIDA kareja nahi, tethI Izvara svArI karatA nathI e siddha thAya che. anyadhanIo jene paramezvara tarIke mAne che, temAMnA keTalAka nAda, nATaka, hAsya, saMgIta ityAdI rasamAM lIna rahe. che, vAjIMtra vagADe che, te nAce che, bIjAne nacAve che, hase che, kude che vagere karma, mehamAM lIna thai kare che, paNa je poteja AvA asthira svabhAvanA hoya, te bIjAne zAMti kevI rIte karI zake? A kAraNathI
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharma. ja uSNa doSa dharAvanArA paramezvara nathI, paNa kudeva che ema jaNAya, jayAre paramezvara teA agADI jaNAvelA dUSa, vagaranAja che. ( prakaraNa pahelu" samApta, )
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAhera khabara. sastu ane suMdara bajAra muMbaInI zokhIna prajAmAM TuMka mudatamAM vizvAsa tathA mAna dharAvatI cAMdI senA tathA jhaverAtanI dukAna. koThArI enDa kaMpano. naM. 183 kAlabAdevI, bhATIyA mahAjana vADInI sAme kaccha, kAzmIra, DAkA, zIkAra, madrAsa, lakane, kaTaka, mAlTA varkanI suMdara dIla pajhIra nakasInI tathA sAdI cAMdInI tarehavAra banAvaTe ' jevI ke mAnapatranA dAbaDA, cAha dAnanAsaTa, phalAvaravAjhIsa, kemsa ItyAdi -aneka mohinIocInAI gulAbadAnI, attaradAnI, tapakhIranI dAbaDIo cAkhI cAMdInA vividha prakAranA cheDA, baTana, ramakaDAM, cArmasa, lekeTasaI senA tathA jhaverAtanA dAgInA. jevA ke cheDA, sAMkaLIo, buTIo, vIMTIo, kAnanI kaDIo, baTansa vigere vigere uttama pAlIsa saphAIdAra phInIza madhyama bhAva dezAvaranA oraDara para tAkIde puratu dhyAna ApavAmAM Ave che, (chattara, chIe, AMgIo, camara, siMhAsanaI) ekavAra mulAkAta tathA ajamAyaza levA mAnapUrvaka vinaMtI karIe chIe.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharma. prakaraNa r jI. -088 #Sogo paramezvara sRSTInA kaMtA nathI. 13 janA kevA paramezvarane pUjeche te ApaNe AgalA prakaraNamAM joyu, prabhu te chatAM eka meTI khAkhata rahI gamme te viSe jaina dharmanA siddhAMtA zuM kahe che te tapAsIzuM. nA Izvarane mAnatA nathI evu taheAmata anya dharmI tarI mukavAmAM AvyuM hatuM, tethI temA jyAM ane tyAM jAne nAstika kahetA paNa jayAre teoe joyuM, ke tee izvarane mAneche, tyAre teee eka khIjuM kAraNa zodhI kaDhAyuM. e kAraNa e hatuM ke jenA paramezvarane pRthvInA kartA nathI mAnatA,' ane tethI te nAstika che. AvA vicArA teee pustakAdArA, bhASaNAdArA, patrArA ane banatI dareka rIte bahAra pADayA ane teonI saMkhyA vadhu hAvAthI, te teve vicAra khIjAomAM utpanna karavA zaktivAna thayA. navIna vedAMtA, naiyAyika, vaizeSika, pAMtajala, navIna sAMkhya, IsAI, susalamAna vagere aneka matAvalAMbI purUSa izvarane jagatakatA athavA sarva vastunA katA mAnecheH ethI ulaTuM jaina, Adda, prAcina sAMkhya, pUrva mImAMsAkAraka jaimini muninA saMpradAyI bhaTTa prabhAkara vagere matavALA Izvarane jagatakI mAnatA nathI. Izvare jagatane banAvyuM che, te mATe purANAmAM ghaNIja hasavA maigya bAbate najare paDeche, te laMbANu thavAnA bhayathI ahIM dAkhala * nAstika zabda e rUpamAM vaparAyache. cAlu sapradAyane na mAnatAM khIjA navA mata sthApanAra nAstika kahevAyache tema je kaI paNa mAnatA nathI te paNa nAstika kahevAyache.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238. of's 93719 2. . * 441. Ozcal system al aor Hideo, Azare 5007 varSe upara A pRthvI Izvare peba kIdhIH "jene sIsa" nAmanuM pustaka ke je musA paigaMbaranA pavitra pustakomAM paheluM gaNAyache, temAM te sArI rIte jovAmAM Ave che. - In the beginning God created the heaven and the earth. And the earth was without form and void, and darkness was upon the face of the deep. And tho Spirit of God moved upon the face of the waters. And God said, 'Let there be light,' and there was light. And God made the firmanment................... And God called the Arinament heaven. And the evering and the morning were the second day. And God said, 'Let the waters under the heaven: be gathered together unto one place and let the dry land appear : and it was 80............. And God suid, Let the earth bring forth grass, the herb yielding seed and the fruit tree yielding fruit; after its Kind, whose seed is in itself upon the earth, and it was 80...... ............ And the evening and the morning were: the third day. And God made two great lights : the greater light to rule the day and the lesser light to rule the night... And the evening and the morning were the, fourth day..........
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma. 13) And God created great whales and ery living 'creature that moveth, which the water brought forth abundantly, after their Kind and every wingel fowl after his Kind................. And the evening and the morning were the fifth * day. And God said Let the earth bring forth the living creature after his kind, cattle and creeping thing, and beast of the earth after his Kind: and it was so. And God .said, let us make-man in our image, after our likness'. So God created man in his own image, in the image of God created He him: male and female created .He them. And the evening and the morning were the sixth day. And He rested on the seventh day from all His work which He had made. TuMkamAM upara lakhelI bAbatane sArAMza e che ke, Asare 5007 varSe upara izvare suSThi banAvI hatI, ane temAM pahele dIvase bhujavALu banAvI temAMthI divasa ane rAtri banAvyAM, khIje dIvase AkAza anAvyuM, trIje divase sukI jamIna ane dariyAne judA pADI, jamInapara dhAsa, ane vanaspati vagere banAvyAM, ceAthe dIvase sUrya, caMdra ane tArA banAvyA, pAMcame divase dariyAmAMnAM ane havAmAM uDatAM sadhaLAM mANIe khanAvyAM, ae divase Dhera, peDhe cAlatAM prANI ane mANusa banAvyAM,
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---barDa bIjo-prakaraNa 2. 13 ane cheche divase Izvare vizrAma lISA. A rIte mAIlamAM jaNAvavAmAM Avyu che. vicAre ApaNAM bALakA je pustakA zIkheche temAM AvyA che: ceAthI copaDImAM eka pAThamAM nIce AvyuM che: e izvara tu' eka che, sajyo te sasAra, pRthvI, pANI, parvata, te* kIdhAM taiyAra. tArA sArA zaibhitA, sUrajane vaLI sAma, te te saghaLA te racyA, jamarU' tArU' joma. chaThThI cApaDImAM eka pAThamAM nIce pramANe che:--- jenI zaktithI thayAM, bhUmi, jaLa, gIri, AkAza, jaza jenA bahu bahu vaLI, vaMduM te avinAza. AvIja rItanA paNa zIkhavavAmAM pramANe lakhavAmAM vaLI sAtamI cApaDImAM te paramezvare keTalAMka trAsadAyaka prANI pedA kayAche, ema jaNAvI tenAM kAraNeA ApavAmAM AvyAMH-- nita nita jana niramaLa rahe, vase haLI maLI vAsa, e IcchAthI izvare, te zira mukayA trAsa. sAtamI cApaDInA eka khIjA pAThamAM nIce pramANe najare paDecheH
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI prAcina dharma 17 e naravAsI vizvanA, ucuM je AkAza, tyAM geLA je tejanA, jaLahaLa jeta prakAza pUrUM acaraja pAmIne, vaLI vaLI khuba vicAra, . tuM tenA karanArane, pUja pUro dharI yAra, sarva zaktinA svAminAM, adabhUta kAma apAra, e emAMnuM eka che, camatkAra karanAra.--- paramezvara jagatanA ane te aMdara rahelI dareke dareka cIjanA, sukha ane duHkhanA, AMdhaLA ane lalAnA ane sarva sArI ke kharAba dareka cIjanA banAvanAra che, evuM anya dharmIo ke jemanAM nAma agADI ApavAmAM AvyAM che temanuM mAnavuM che, e A uparathI jaNAya che, paNa jine te rIte nathI mAnatA ane tenAM ghaNuM kAraNe che. te e kAraNe para vicAra karatA pahelAM jagatamAM je be mata manAya che te tapAsIzuM. vedAMta dharmane mAnanArA, Isu khristanA dharmane aMgIkAra karanArA, thAhudI dharmane Izvara praNIta dharma tarIke oLakhAvanArA, ane mahamada pagabare upadezelA musalamAna dharmavALAo ema mAne che ke, jagata utpatti pahelAM ekaja Izvara hatA, ane jagatanAM upAdAnAdi koI paNa kAraNa athavA bIjI vastu nahotI. - hamaNAMnA veda vagere zAstramAM e saMbaMdhamAM ghaNuM vAkya najare paDe che, temAMnA keTalAMka nIce ApyAM che, utArAmana thAvAra saMpUta pAradrAyu vAyo - gniragnerApaH abhyaH pRthivyA oSadhayA oSadhibhyAnamannAdretaH retasaH puruSaH savAeSa puruSobarasamayaH (dvittiriya zAkhAnI yuti )
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ e: - bIja-prakaraNa 2 ju. vaLI, sadeva saumyedamAsIdeka mevAdvitayaM tadakSata bahura syAM manAyeyeti. | (chAMdogya upaniSa) vaLI nAsadAsIlo sadAsItadAnImA sIdrajona vyoma paroyat kimAvarIva kuhakasya zarmaNyabhyaH kimAsIGgahana gaMbhIraM ( rUveda ) yAhudIo ane khrIstIo paNa emaja mAne che ane temanI zAhadata Aja prakaraNanI zarUAtamAM TAMkavAmAM AvI che. In the beginning God created the heaven and the earth vagere. jyAre ekamatavALA zarUAtamAM phakata izvaraja hatA ema mAne che, tyAre bIjA matavALA ema mAne che ke zarUAtamAM Izvara sAthejIva, paramANuM, AkAza, kALa Adi-jagata racavAnI sAmagrI paNa hatI. have ApaNe pahelA matane mAnanArAonI zuM bhUla che, te tapAsI - zuM ema mAnavAmAM nIcalI bhUla najare paDe che ( 1 ) kai paNa cIja umAdAne kAraNa vagara thaI zakatI nathI jagatane upAdAra kAraNa na hovAthI jagata kadApi utpanna thAya zakatuM nathI.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharma upAdAna kAraNa vinA jagata banI zake nahi. -- ( 2 ) kAI ema kaheze ke Izvare peAtAnI zaktithI jaMgata racyuM che, ne tenI zakitaja upAdyAna kAraNa che, te temAM paNa dhaNA deza najare paDe che: 136 e IzvaranI zaktithI jagata utpanna thayuM; te e savAla uDeche; ke, izvaranI zakita, izvarathI bhiSaNe te pachI te jaDa ke cetana e mAMthI eka hovI joie. jo jaDa hAyatA te nitya anitya emAMthI eka hAvI joie. te nitya hAya sRSTinI pahelAM e zakti paNa hatI,. e sid. thAyache ane tethI izvara ekalAja prathama hatA, te khATuM thAya jo ema dhAravAmAM Ave ke e zakti anitya, bhinna ane jaDa che, te pachI tenA upAdAna kAraNarUpa khIjI izvaranI zakti thaI; te zaktine utpanna karanArI trIjI zakti thaI ane e rIte anavasthA RNu Ave che. jo ema dhArIe ke e zakti cetana che, anitya hAvI joie. AmAM paNa upalAMja dUSaNA te te pazu niA ke utpanna thAyache. jo ema dhArIe ke IzvaranI zakti prazvarathI tA sarva vastune Izvaraja kahevI joie, je taddana ema dhAravAthI sArUM ke narasu, puNya ke pApa, na adharma, sukhI temaja du:khI vagere sarve Izvaraja gaNavAM paDaze. AsI. Izvara jagata pedA karyuM nathI, e siddha thAya che. abhinna che, te azakya che; kemake ke svarga, dharma ke (3) pratyakSa pramANathI Izvara sRSTikatA siddha thatA nathI. dareka cIja je pratyakSa najare paDeche, temAM te kAma paNa mAsa
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 khare bIjo-prakaraNa 2 jI. vizva paDI zake ema nathI, kemake te te ApaNe joi zakIe ke izvare A karyuM, te karyuM, ane hajI khIjuM kareche. paNa te najare paDatuM nathI, ane veTTamAM paNa jaNAvavAmAM AvyuM che ke Izvarane jANunAra kAi che nahIM. pANipAdo javano grahitA, paca5trajIsaTTanotsava La: // saveti vizvaM na ca tasyAsti vettA, tamAhuragyaM puruSaM purANam // thatA nathI. cIja (4) anumAna pramANathI izvara sRSTi kI siddha kAI ema kaheche ke katA vinA kAi paNa nathI, te Avu' meTuM jagata krAi banAvanAra vagara kema jo A anumAna kharUM mAnIe te| ema savAla uThaze peTThA thayA tyAre sArA hatA ke bhuMDA ? A mATe vakhate Avaze, ke teo teA sArAja hatA ! tyAre e savAla uThaze ke bhuMDA vAkema najare paDeche ? kemake sArA jIveAmAMthI kharAba kAma karavAnI zakita kema utpanna thaI zake ? A uparathI Izvare kAMi pedA karyuM nathI ema dekhAyache. banI zakatI banI zake ? ke, te jIvA ema kahevAmAM jo ema kahevAmAM Ave, ke izvare sArAM athavA bhUMDAM kAma karavAnI zakita racI hatI, paNa izvare jIvAne bhuMDAM kAma karavA taras pravartAvyA nathI, ane bhuMDAM kAma karavAmAM jIva pAteja pravarteche, ane temAM izvarane doSa nathI, te| e savAle utpanna thAyache ke ( 1 ) sa zakitamAna izvara, sarve vAtanA jANu chatAM evI zakita kema pedA kare ? jo jANatA chatAM Izvara evI zakita pedA kare, te| izvara mAsanA zatrurUpa gaNAya ! ( 2 ) jo Izvara te vAta jANatA naheAtA ema kahevAmAM Ave, te! Izvara sarvajJa nahi paNa asarveda kahevAya !
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharma, 141 A rIte izvara sArA jIva utpanna kartA siddha thatA nathI, kemake Izvare sArI ane bhuMDI be jAtanI zaktie pedA karI, ane jyAre tee te bane zakitaonA upayAga karI svargamAM jAya ane narkamAM paNa jAya, tyAre pAchalA anyAya mATe jIvAne nahi paNa Izvaraneja dASa dhare. paNa vAstavika rIte tema nathI. paramezvara doSarahitaja che ane te sarve zakitamAna che. (5) izvare puNyavAna jIva jgyAche ema mAnavAthI paNa Izvara sRSTikartA siddha thatA nathI. jo ApaNe ema dhArIe ke Izvare puNyavAna chavA ramyAche, tA te paNa khATu che kemake jo tema hAya ! garbhamAMja ane janmyA pachI aMdhA, laMgaDA, lUlA, baherA, mUMgA hovApaNuM, bhuMDuM rUpa, nIca kuLamAM janmavApaNu, jAvajIva du:khI rahevuM, khAvA pIvAnuM maLyA vagara bhUkhe maravu, vagere je duniyAmAM jovAmAM Aveche, te kema hAi zake ? puNyavAna jIvane tA duHkha haiAyaja kayAMthI ? vaLI puNya karyA vagaraja izvare chatrAne punyazALI kema banAvyA? ne kadI svare puNya karyA vagaraja jIvAne puNyazALI banAvyA ema dhArIe, te| have te sarva jIvAne teja rIte mekSamAM kema nathI mAkalatA, ane sarva sukha kema nathI ApatA ? jIvAne je duHkha paDe che, te joine vicAra karIe te te! IzvaranA kAryo upara dhikakAra chuTe. sArAM kamA karAvIne, zAsrApadeza karAvIne, bhUkhe marAvIne, rAga dveSa cheDAvIta dharakhAra tajAvIne, sAdhu banAvIne, tapazcaryAnAM du:kha pADIne, bhIkha maMgAvIne, yAnAM, dAnanAM ane satyanAM kAryo karAvIne, vagere aneka sAdhateja te zuM kAraNu mekSa Apeche ? paNa vAstavika rIte ema nathIja, kAraNuke izrvara aNusamajI nathI ke AvA vA pedA kare; tethI te sRSTinA katA paNa siddha thai zakatA nathI.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ -baDa je prakaraNa 2 ju. (6) Izvareja pApI cha pedA karyA hatA. ema mAnavAthI - paNa Izvara sRSTikaratA siddha thatA nathI. je kadI ema mAnIe ke Izvare pApIja jIvo pedA karyA hatA, to temAM paNa Izvarane dUSaNa lAge che, kemake jIve pApa karyA vagara zuM kAraNa tene pApI banAvyA ? AvuM dhAravAthI te Izvara anyAyI Thare, je vAstavika nathI ane tethI paNa izvara sRSTikatA nathI e siddha, thAya che. (7) Izvare pitAnuM ezvarya sRSTimAM pragaTa karavA suSTi racI . . che, ema mAnavAthI paNa izvara saSTikarta A siddha thatA nathI.. - je ema mAnIe ke Izvare potAnuM aitharya pragaTa karavA mATe suSTi racI che, to Izvara dAkhI hatA ema mAnavuM paDaze, kemake sRSTi to temaNe pitAnuM aizvarya pragaTa karavAne racI ane te pahelAM suSTi hatI ja nahi, have jyAre sRSTi hatI nahi tyAre ezvaryA pragaTa karyA vagara Izvara duHkhI hovA joIe, kemake duHkha vagara tene sRSTi racavA kema mana thAya ? vaLI ne ema hatuM te sRSTi racavA pahelAM Izvara zuM karatA hatA, e savAla paNa utpanna thAya che. paNuM izvara to du:khI hoI zake nahi? ane tethI Izvara sRSTikartA nathI. - - (8) Izvare paropakAra vAste suSTi racI che, ema mAnavAthI. paNa Izvara sRSTikartA siddha thatA nathI. jo koI ema mAne ke Izvare sarva jIvone punya karAvI anaMta sukha devA mATe ja sRSTi racI che, to temAM paNa dAna jaNAze, kemake jeoe pApa karyo haze teo narkamAM gayA hovA joIe ja. have teo * juo prakaraNa paheluM, + juo khaMDa 2 jo prakaraNa 1 luM,
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ daniza zi pAcina dha. baka gayA temAM paramezvare zuM upakAra karyovaLI te sarva zaktimAna chatAM AvA cho kema pedA karatA haze ? (9) Izvara sarva pApa punya pote cAhe tema karAve che ema mAnavAthI paNa ivara saSTikartA siddha thatA nathI. " jo ema mAnIe ke sarva zaktimAna raja, bAjIgaru je rIte lAkaDAnI putaLIne potAnI marajI mAdaka nacAve che tema, sarve ja pAse pApa punya karAve che, to pachI jIva pote kAMI karI zakatAM nathI paNa izvara karAve che tema kare che ema mAnavuM paDaze. je ema mAnIe to, jIvane sArA nassAne natIje maLavA na joIe, kAraNa ke teNe je kAMI karyuM te te IzvaranI marajI mAphaka karyuM che. je dareka jIva IzvaranI marajI mAraka kare che, to pachI Izvara temane svarga ke narka phoI ThekANe mokalI zake nahi, ane narka, tiryaka, svarga ane manuSya e cAra gatimAM chone rajhaLavuM paNa na paDe. je e cAra gati na hoya te A saMsAra paNa na hoya. je saMsAra na hoya to vedA, purANa, bAibala, karAta avastA, vagere zAstra paNa na hoya. je zAstra na hoya to zAstranA upadezaka paNa nahi hoya. je upadezako na hoya to Izvara paNa nahi hoya jo Izvara na hoya to pachI sarva zUnyatA hevI joie. paNa vAstavika rAte ema nathI ane tethI je ApaNe mAnyuM ke kavara paNa punya karAve che, te khoTuM TharyuM ane tethI Izvara sRSTi kartA nathI e siddha thayuM. (10) Izvare saMsAranI kriIDA mATe suSTi racI che ane pApa punya svarga ane narka jevuM kAMI nathI, ema mAnavAthI paNa izvara sRSTi kartA siddha thatA nathI. je ema mAnIe ke Izvare krIDA mATe suSTi racI che, to tenuM pariNAma paNa krIDAmAMja AvavuM joIe, paNa jagatamAM joIe chIe te tethI ulaTuM najare paDe che. seMkaDe regI, duHkhI, garIba, bhUkhe maratA,
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 bIjo prakaraNa 2 ju premamAM baLatA vagere najare paDe che, jene joI ApaNune yA Ave, te izvara je dayALu che tene yA kema na Ave ? paNa tevI yA tema dekhAmAM nathI AvatI tyAre Izvara niya Thare, paNu tema nathIx ane tethI izvara sRSTi kRta sidda thatA nathI. vaLI je krIDA mATe sRSTi race tene rAga, dveza vagere hovA joie, paNa IzvaramAM te te heAyaja nahix ane tethI zrvara jagata kA siddha thatA nathI. ( 11 ) pAtmA jagatanA upAddAna kAraNa che ema mAnavAthI paNuM Izvara jagata katA sidda thatA nathI. paramAtmA jagatanA upAdAna kAraNa che ema mAnavAmAM paNa dUSaNu Ave che, kemake ema mAnavAthI te! je kAMi jagatamAM hAya te sarve kAMI paramAtmAja anI jAya. jo tema bane te| jagatamAM nathI kASTha pApI ke punyazALI; nathI keAI dharmI ke adharmI, nathI na ke sva ane jevA caMDAla tevAja brAhmaNu ema mAnavuM paDe; paNa tema cheja nahi, ane tethI izvara sRSTikartA siddha thatA nathI. ( 12 ) izrvara sAmagrIothI paNa jagata racI zaktA nathI, uparanI khAmetAmAM ema mAnavAmAM AvyuM che, ke kata izrvaraja pahelA hatA ane teNe pAte sRSTi racI; e mAnavu keTaluM bhUla bhareluMche te ApaNe tapAsyuM. have jagatanA upAdAna kAraNavALA eka izrvara ane te sAthe jagata pedA karavAnI khIjI sAmagrI pahelAM hatI ane te sAmagrIthI Izrvare jagata pedA karyuM ema mAnavAthI Izvara jagatakatA siddha thAya che ke nahi te tapAsIe. x ( jue prakaraNa 1 luM-khaMDa khIjo )
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI prAcina dharma. 145 jagata pedA karavA mATe Izvarane zuM zuM cIjonI jarUra hatI, ema prazra uThatAM, sAmagrIthI Izvare sRSTi racI che ema mAnanArAo nIcalI sAmagrI jaNAve che - 1 pRthvInAM paramANuMo 2 jaLanAM paramANuMo 3 agninAM paramANuMo 4 vAyunAM paramANuMo 5 AkAza. 6 dizA. 7 AtmA. 8 mane. 8 kALa. upalo sAmagrIthI Izvare jagata racyuM che, ane e na vastuo nitya ane anAdi che, ane te koInI banAvelI nathI, ema teo mAne che. te sAthe teo ema paNa mAne che, ke A jagata pratyakSAdi pramANathI laya che, ane sarva jagatanA racanAranuM svarUpa evuM che, ke te varNavI zakAtuM nathI; ane jagatamAM buddhivAna cIjo najare paDe che, tethI teno racanAra paNa buddhivAna hovo joIe. vaLI Izvara aneka nahi paNa eka che kemake, ghaNuM Izvara hoya to eka kArya karavAmAM judA judA IzvaronI judI judI buddhi thaI jAya, ane pachI eka Izvara be pagavALo mANasa banAve, te bIje Izvara cAra pagavALo mANasa banAve. vaLI izvara sarva vyApaka che, kemake te traNe bhuvanamAM eka sAthe thanArA kArya eka kALamAM karI zake che; vaLI te sarvanuM che kemake, te ja kAraNathI te jagata vicitra racI zake che. vaLI te svataMtra che ane potAnI IcchAthI sarva jIvane sukha duHkhanuM phaLa Ape che. vaLI te nitya che kemake, jo tema na hoya to tene pedA karanAra koi hovuM joIe. ane A saghaLA guNavALA Izvare upalI sAmagrIothI jagata racyuM che. 19
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa khIjo prakaraNa 2 jI. : AmAM pahelAM te e savAla heThe ke, je zvara jagata race te izvara dharIra vALAche, ke zarIranagaranA che, ? je ema mAnI e ke zvara zarIra vALAche tyAre e savAla ubhA thAyache ke, te zarIra dache OM bhUta pizAcanA zarIra mArka adRzya che. izvara zarIravALA nathI etA pratyakSaja che, kemake duniyAmAM dareka cIja te zvarane dekhyA vagara banatI, ApaNI najare paDeche. 14 have jo ema mAnIe ke izvaranuM zarIra dekhI nahi zakAya evuM che, te e prazna uTheche ke nahiM dekhAvAnuM kAraNa zuM ? jo ema mAnIe ke IzvaranI mahAna zakitanA sabame pRzvaranuM zarIra najare paDatuM nathI, te temAM paNa dUSaNu Aveche, kemake izvaranA mahAtmyane siE karanArU" kAI paNa pramANa nathI. vaLI emAM itaretara Azraya dUSaNu Aveche. jo izvara mahAtmya vizeSa siddha thAya, teA izvara adRzya zarIravALA sid thAya ane jo adRzya zarIravALA siddhu thAya, te| mahAtmya vizeSa siddha thAya. jo ema mAnIe ke bhUta pizAca bhAka IzvaranuM zarIra adRzya che tA tethI kAMi paNa siddha thatuM nathI, kemake evI zaMkA dara vakhate uThaze ke zuM izvara nathI ke jethI tenu zarIra najare paDatu' nathI ? ' A zaMkAnuM samAdhAna nahi thAya ane tethI, azvara jagatakatA paNa siddha nahi thAya. .6 je ema mAnIe ke izvara zarIra vagaranA che, te te paNa nahiM manAze, kemake, dharanA bAMdhanAra kaDIyA, dhaDAnA banAvanAra kuMbhAra vagere je ApaNe joie chIe, te teA zarIravALA che, ane je Izvarane zarIra vagaranA mAnIe tA tA te kAMI paNa kArya karavA samartha nahiM thAya, kemake je AkAza mAka nityavyApaka akriya che te akatA che. A uparathI jaNAze ke, zarIravALA ke zarIra vagaranA izvara baMnemAMthI eke siddha thatuM nathI, ane tethI izvara jagatakartA che, e paNu siddha thatuM nathI.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI prAcina dharma (13) jIva sarve ajJAnI hei, sarvajJa IzvaranI preraNAthI pAta uitAnA kAmamAM pravarte che ema mAnavAthI paNa izvara sRSTikartA siddha thatA nathI. jo ApaNe ema mAnIe, ke duniyAmAMnA sarve jIvo ajJAnI che, ane teo sarvajJa IzvaranI AjJAnusAra dareka kAryamAM pravarte che, te temAM paNaSa Ave che kemake ( 1 ) je izvara sarva padArthanA phAtA siddha thAya, to pite potAnI marajIthIja dareka kAryamAM pravarte che ema siddha thAya ane ( 2 ) je anyanI preraNA Dagara Izvara poteja dareka kArya kare che ema siddha thAya to izvara sarva padArthanA jANanArA sarva siddha thAya, ane tethI A bemAMthI eka siddha thAya nahi tyAM sudhI, bIjAnI paNa siddhi thAya nahi ane temAM itistara dUSaNu Ave. vaLI je Izvarane sarva mAnIe to tarata savAla uThaze, ke zA mATe te sarva Izvara jIvone asata vahevAsmAM pravato che. ? Izvara ane sarvisa to vivekI ja hoya, tethI te asatA vahevAramAM koIne pravartAveja nahi. AthI je asata vahevAramAM jIvone pravartAve, te ajJAna sidhdha thayA ane tethI izvara suSTikartA siddha thatA nathI. jo ema mAnIe, ke Izvara to sarve ne sArAM karma karavAmAM pravartAve che, ane tethI Izvara sarva che ane sarva adhama ne te nakamAM nAMkhI zikSA kare che, tethI te vivekI che, te temAM paNa dUSaNa Ave che kemake, papamAM pravRtti karAvanAra Izvara vagara bIje konuM hoya, kemake jIva to ajJAnI hovAthI te koI paNa cIja nathI karI zakatA, ema ApaNe pahelAMthI ja dhAryuM che. jo Izvara pApamAM prevIMdhI pachI jIvone narkamAM nAkhe, to Izvarane mahA nirdaya-mAnavo joIe, paNa izvara nirdaya te cheja nahi, ane tethI izvara sRSTikartA siddha thatA nathI. ' chejo ema mAnIe ke, izvara chavane pApamAM pravarte che ane tethI, izvara tenA karma pramANe tene zikSA kare che, te te paNa pramANu vagaranuM
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 - bIje prakaraNa 2 ju. che kemake, Izvara sarva ane sarvazaktimAna chatAM zA kAraNathI e jIvane pApa karavAthI pAchA pheravatA nathI ? je te pAchA pheravatA nathI to teja pApa karAve che, ema siddha thayuM ane je te temATe zikSA kare che, te nirdaya gaNAya. AthI paNa Izvara sRSTikartA siddha thatA nathI. (14) jevI rIte corI karanAra cora pitAne zikSA karI zakato nathI, paNa tene mATe koI rAjA ke nyAyAdhIza joIe che, teja rIte dharma adharma karanAra javA je kama pote kare tene mATe Izvara zikSA kare che che ema mAnavAthI paNa izvara sRSTika siddha thatA nathI. je ema mAnIe ke, jIva poteja adharma ne dharma kare che ane nyAyAdhIza tarIke Izvara tene mATe zikSA kare che, to te paNa satya nathI kemake, je jIva, dharma adharma karavA zaktivAna hoya te tenuM phaLa bhogavavA paNa te zaktivAna kema nahi hoya ? e mATe e yAda rAkhavAnuM che ke, A saMsAramAM je java jevAM kAma kare che, tevAM tevAM karmanAM pULa bhogavavAmAM paNa te nimitta banI jAya che, ane je rIte corI karanArane rAjA zikSA Ape che, temaja te corI karanAra bIjA nimittathI paNa ghaNuM duHkha pAme che, jevAM ke te agnimAM baLI jAya che, pANImAM DubI jAya che, sApadaMpathI maraNa pAme che, topa baMdukathI ghAyala thAya che, dhara paDI javAthI nIce dabAI jAyache vagere nimitothI potAnAM karmanAM phaLa bhogave che. ahIM paNa nimitta vagara bIjo izvara pULadAtA koI dekhAto nathI, tevI ja rIte naka, ane svarga vageremAM paNa sArA narasAM karmanAM phaLa bhogavavAmAM asaMkhya nimitta che, ane nimitta vagara koI paNa phaLa bhogavI zakAtuM nathI, to Izvara zikSA Ape che ema mAnavuM paNa vyartha che. je mANasa rasoI karI zake che te te rasoi khAI 5Na zake che, temaja je karma kare che te ja te bhogavI paNa zake che.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148* duniyAne sAthI prAcina dharma vaLI jo koInuM khUna eka mANasa kare che te saMbaMdhamAM vicAra karIe, to prazna uThe che ke e khUna karanAre kenI preraNAthI khuna karyuM? jo ema mAnIe ke, teNe potAnI buddhinI preraNAthI khuna karyuM. te nimittathIja e pariNAma AvyuM ane tethI Izvara zikSA kare che, ema mAnavuM bhUla bhareluM samajAya che. vaLI ema mAnIe ke, IzvaranI preraNAthI eka mANase bIjAnuM khana karyuM, te temAM paNa doSa Ave che kemake, tethI te Izvare je kAma karAvyuM te mATe teja anyAyI Thare, ane tethI te koIne zikSA karI zake nahi. AthI paNa Izvara sRSTikato siddha thatA nathI. (15) Izvara svabhAvathIja rAgI, dveSI ane sarva che, ema mA navAthI paNa izvara jagatakartA sidadha thatA nathI. svabhAvamAM kaI tarka thaI zaktA na hovAthI, jo koI ema kahe ke Izvara svabhAvathIja rAgI, devI ane sarvajJa che ane tethI, te sarve jagatanI mAyA racI koIne narkamAM nAMkhe che, koIne tiryaMcanImAM nAkhe che. keIne manuSya banAve che, koIne svargamAM utpanna kare che, ane jyAre te jIva nAce che kude che raDe che vagere kAma kare che tyAre Izvara potAnI racelI mAyAno tamAze juve che, to temAM paNa duSaNa Ave che kemake pehale to tethI izvara nirdaya sAbIta thAya che. vaLI Izvara svabhAvathIja rAga ane dveSI che ema mAnIe, te koI ema paNa kaheze ke, ApaNI pAse A trAMdha che te jagatano racanAra che ane tene svabhAvaja evo che, ke jagata racIne rAga dveSavALA thaI vAgha banI thAya che. A rIte mAnavAthI dareka cIja jagatanI kartA caNAvI zakAze, ane temAM kharo Izvara kahe te mAlama paDaze nahi.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 khaMDa khIjo prakaraNa 2 jI. vaLI pruththara ne jagatakatA hAyA tenI aMdaranI sarva vastune kI paNa: teja hAya ! Ama mAnavAthI ema mAnavuM paDe ke, sa pAkhaDI dharmanA karanAra paNa zvaraja hovA joIe. have e dharma te akekathI vizva che, te temAM kAI sAthe! ane kAI khATA paNa hAvA joie. tyAre te sAcA ane kheATA ane dharmanA upadezaka izvaraja sAkhIta thayA. jo ema sAbIta thayu, teA izvaraja dharmanA jhagaDA jagADanAra sAkhIta thayA. jo AvA kAI izvara hAya te. te Izvara nahi paNa ke| mahApApI hAvA joIe, paNa vAstavika rIte tema nathI. Izvara ! sAceAja che ane tethI izvara sRSTikartA siddha thate nathI. vaLI ema mAnIe ke izvare teA sAcA dharmaja calAvyAche ane khATA dhamo calAvyAja nathI, ne tevA dharmA te jIvAe peteja banAvI lIdhAche, te ema paNa mAnavu paDaze, ke Izvare jagata banAvyuM nahi hAya, paNa jIvAe jagata banAvyuM haze, kemake Izvara sarva vastunA katA siddha thatA nathI. ( 16 ) dehadhArI izvare sRSTi racIche ane te Izvara sarvajJa, sarva zakitamAna svataMtra, ane nitya che ema mAnavAtho paNa Izvara sRSTi kartA siddha thatA nathI. khrIstIo, vaiSNavA, zIvamArgIe vagere ema mAneche ke, Izvara dehadhArI che ane sarva zaktimAna che. e kAraNathI khrIstIe sukhristane paramezvaranA avatAra mAneche. vaiSNavA eja kAraNathI paramezvaranA ava-tAra mAneche ane teja rIte zIvapaMthIe Izvarane dehadhArI mAnI zIvane putravALA jaNAveche. jo AvA dehadhArI Izvarane sRSTikartA mAnIe, teA temAM paNa dUSaNu Aveche kemake, jo izvara dehadhArI hAya tA A jagatamAM sarvatra izvaraja vyApI raheze ane bIjA javA mATe rahevAnI jagyA raheze nahi. vaLI e Izvara sarve paNa hAi zake nahi, phenake jo tema hAya teA zvaranI sAthe duzmanAvaTa rAkhanArA jIvAne te zA kAraNe pedA kare.? jo ema mAnIe ke izvara teA karmAnusAra sarva
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAzrita dharma, jIvAte pULa Apene, te Izvara svataMtra nathI ema siddha thayuM, kAraNa ke te teA karmAnusAra La Apeche ane nahi ke rAte dhAre tema-vaLI evA izvara nitya paNa nahi hAi zake kemake je nitya DrAya te traNe kALamAM eka rUpaja rahe ! have jo nitya hAya tA tenA svabhAva jagata racavAnA che evuM jaNAvavAmAM Avaze. paNa tema te izvara niraMtara jagata banAvyAM karaze kemake, e tene svabhAva che. paNa e pratyakSa pramANathI vAstavika nathI. jo ema kahevAmAM Ave ke izvaramAM jagata racavAnA svabhAvaja nathI, teA pachI Izvara jagata katA natho emaja siskrU thayuM. A uparathI ema thAya che ke jagata kAe banAvyuM nathI, tema teneA kadI paNa nAza thanAra nathIane tethI jagata anAdi anaMta sidhdha thayuM, jema jaina leAkeA mAneche. jo ema kahevAmAM Ave ke, IzvaramAM jagata racavAnI ane jagata nAza karavAnI e zakti che, te te paNa khATu' che, kemake paraspara virUddha e zaktie ekaja kALe eka sthAnamAM rahI zakatI nathI, ane tethI jagata racAze paNa nahi ane tene prAya paNa thaI zakaze nahi. jo ema mAnavAmAM Ave, ke izvaramAM jagata pedA karavAnI ane jagata trAya karavAnI ane zaktie nathI, teA pachI ema paNa sidhdha thayuM ke jagata racAze paNa nahi ane tene praNaya paNa thaze nahi, ethI paNa jagata anAdi anaMta sidhdha thAyache. jo ema mAnavAmAM Ave, ke IzvaramAM jagata utpanna karavAnI ane tenA pralaya karavAnI ane zaktio che, paNa jyAre tene te mATe IcchA thAyache tyAreja te jude jude vakhate te zaktione upayAga kareche te IzvaranI zaktie anitya mAnavI paDaze. jo izvaranI zakti anila hAya, tA kSira paNa anitya thaze kemake, izvara potAnI zaktiothI abhedya che; jo ema mAnIe ke zakitae izvarathI bheda rUpa che, te pachI sRSTi racAze nahi athavA tene prAya paNa thaze nahi; kemake zakitae nityache. AthI paNa izvara sRSTikartA siddha thatA nathI.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra - bI -prakaraNa 2 juM. (17) koi paNa cIja je ApaNe duniyAmAM joIe chIe, tenA kartA jema kaI mANasa hoya che, tema A sRSTine kartA izvara haja joIe, ema mAnavAthI paNa izvara sRSTi kartA siddha thatA nathI. je koI ema kahe ke, duniyAmAM jaNAtI dareka cIjana jema kaI kartA hoya che, tema caMdra, sUrya, AkAza, vAyu vagerene paNa kartA hAvaja joIe, to temAM paNa doSa Ave che, kemake jema caMdra, sUryane kaI kartA heya tema, te katAne paNa kartA hoja joIe, tethI izvarane koNe banAvyA, e savAla utpanna thaze. jo e praznano ema javAba ApavAmAM Avaze, ke Izvarane te keIe paNa banAvyA nathI, ane tene anAdi che, te ema mAnIe ke pRthvI, pANI vagere keTalAka padArtho paNa anAdi che, te temAM koI paNa deSa najare paDato nathI. AthI paNa Izvara suSTi kartA siddha thatA nathI. jo koI ema mAne ke Izvare prathama sRSTi racI, strI purUSane mAtA pitA vagara pedA karyo, ane te pachI manuSyo garbhathI utpanna thavA lAgyAM, to te paNa pramANurahita che, kemake mAtA pitA vagara kadApi putra utpanna thatA nathI e pratyakSa che. je ema dhArIe ke, Izvare prathama mAtA pitA vagara strI, purUSa utpanna karyA hatAM, to Izvara hamaNuM paNa sarva zakitamAna hovAthI evAM ja strI purUSa kema utpanna karatA nathI ? zA mATe te strI purUSane maithuna karAve che, strIne garbha dhAraNa karAve che ane strIne garbhavAsanAM duHkha de che ? Izvarane kadIpaNa thAka lAgata nathI kemake te sarva zakitamAna che, to hamaNuM paNa te emane ema strI purUSo duniyAmAM kema na mokale ? A uparathI siddha thAya che ke Izvara kartA nathI ane tethI, te sRSTikartA paNa siha thaI zakatA nathI. upalAM pramANathI, e bAbata siddha thAya che ke sRSTi kartA izvara nathI, e chatAM paNa je ajJAna cho, kadAgrahatho, ahaMkArathI, asatya
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivAsapA prAcita dha. adhu hoya te chevAthI mAna bhaMga thaIzuM ema dhArIne, gadhA pucha pakaDayuM te pakaDyuM ja, e kahevata pramANe potAnA vicArane sudhAravA prayatna kare nahi ane evA vicArone sudhArIne satya vicAraje grahaNa kare nahi, temane mATe zuM kahevuM che kalpI zakAtuM nathI. Izvarane suSTi karatA kahevAmAM tenA upUra meTA meTA deze, jevA ke agrAva, anitya, sarvazakita vagaranA, pANI, nirdaya, kroDA ne tamAzAmAM magna rahenAra dhagere de, (paramezvarane AropaNa karavAmAM ApaNe kAraNabhUta thaie chIe, e bhUlavuM nathI joItu. paramezvara che e jano nA nathI pADatA ane paramezvaramAM sarvazakitao che e paNa nA nathI pADatA, paNa Izvarane doSavAna gaNAvavAmAM jano nA pADe che. teo te izvarane sarvA, dayALu, vIryavAna, sarva kitamAna, hAzyarahita, rati ane arati baMnethI rahita, nidrA, zaka, kAma, mithyAtva ane rAga, Sa ItyAdi rahita mAne che. jene paramezvara kahIe, jene sarvathI me kahIe, ane jene ApaNe mAna ApIe, te rAyaphraMSavALA kema hoI zake? A vicArone prakhyAta vedAMtI marahuma prophesara maNIlAla bAbubhAI paNa Teke Ape che. te jaNAve che ke vikalpati, manuSyatpati, dharmotpati, e sala anAdi che, vicAramAM utare tevAM nathI, chatAM, jayAM devatAo paNa jatAM Dare, tevA, e vikaTa vicAranA grahaNamAM, ghaNu mUkhIe mAthAM mAryA che, te laDI muvA che. kaI vastune anAdi kahevAthI kAMI hAnI thatI nathI. te vastu kema thaI e -le na samajAya, paNa te hAla kema cAle che. at tenAM pUrva para svarUpa vicAratAM, tenA avabhAvanA niyama kaLA che, e, ane temAMthI zuM pULa pamAya tema che e, A che yAne samajI zakAya te bahu che a ne je nadI, parvata, sama, AkAza, graha, upagraha, tAza, Adie * juo siddhAntasAra pAnuM 1.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ - khabIjo-prakaraNa 2. * mANasanAM manane asara karelI, te aneka yuga para hato tevane tevAM ja prAyazaH Aja paNa che, je niyamathI vizva racanA, ane manuSya buddhinI pravRti thAya che, te niyame paNa anAdi siddha, tenA teja, adyApi paNa che; ane e sarvanI vacamAM ramanArA mANasanAM mana ane AtmA, te paNa asaMkhya yuga, upara je svarUpa svabhAvavALAM haze, teja svarUpa svabhAvavALAM Aje paNa cheja-"+ * e saMbaMdhamAM nIcalAM pustaka vAMcavAthI vadhu ajavALuM paDa 'vAno saMbhava che -( 1 ) zrI saMmati tarka, ( ra ) dvAdazasAra nayacakra, ( 3 ) syAdAdaratnAkara, (4) anekAMta jayapatAkA, (5) zAstra samuccayamyAkAda kalpalatA, (6) sUtrakRtAMga, (7) naMdasiddhAMta, ( 8) syAdAda maMjarI ( 9 ) pramANasamuccaya ( 10 ) pramANaparIkSA, ( 11 ) pramANa mImAMsA, ( 12 ) AptamImAMsA, ( 13) nyAyAvatAra, (14) dharma saMgrahaNI, ane ( 15 ) vaDU darzana samuccaya.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma.. prakaraNa trIjI. --****** duniyAnA sauthI prAcina dharyuM ane jIva tatva. 1 jagatanI sarve racanAnA mukhya AdhAra jIvA upara che. e sarve kAI jANeche, paNa te jIva keAte mAnA te saMbadhamAM dhaNeAja mata bheda duniyAnA judA judA bhAgamAM cAle. hiMdue meTA bhAga ema mAneche ke, hAlanA cAlatA dareka jIvavALA prANIomAM jIva che; jenA tethI vadhIne pRthvI, pANI, agni, dhAtu, vAyu sarvemAM jIva mAneche ane te siddh paNa kareche. aMgrejo tethI ulaTI rIte ema kaheche ke mANasaja jIvavALu" prANI che ane bIjA prANIomAM jIva athavA AtmA jevuM kAMI nathI, eja kAraNe tenAM pustakAmAM ApaNe, - A cow has no soul ' vagere vAkayA joIe chIe. . + jIva ane AtmA e bane ekaja vastunAM nAma che, ane tenuM lakSaNa caitanya che. mithyAtva, avirati, pramAda ane yAgathI malIna thaine vedanI Adi karmanA kartA ane te kamanA phLane bheAkatA; tathA naka tiryaMca vagere gatiemAM karmanA udayathI bhramaNa karanAra, temaja nirvANu padane prApta karanAra je che, teja AtmA che, teja prANI che,. teja jIva che.. cA vArtA memevAnAM | movatAmaMjasyapa / saMsata parinirvAtA / sahyAtmA nAnya lakSaNaH || ( naMdIsUtra ) vaLI AtmA sarvavyApI nathI, ekAMta nitya, kuTastha, pazu natho, ekAMta anitya kSaNika paNa nathI, paraMtu zarIra mAtra vyApI kathacita nityAnitya rUpa che. jIe ( 1 ) syAdvAdaratnAkara, ( 2 ) ratnAkarAvatArikA, ( 3 ) anekAMtajayapatAkA vagere,
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhake -prakaraNa 3 ju. paNa agrejonI mahA vijatA tAM-aMgrejo sudhArAvadhArAmAM ghaNuM AgaLa vadhyA chatAM ane aMgrejo moTI zodhakhALo karavAmAM mahA hoMzIyAra chatAM, eTaluM to kahIja zakAze ke, saMsAranA sukha mATe teonI zeSo jeTalI upayogI jaNAI che, teTalI ja te Atmika sukha mATe upayogI jaNAI nathI. je philasuphI hajAro varSa thayAM jenomAM ane hiMduomAM jANItI che te saMbaMdhamAM teo tadana ajANa che. prophesara besa nAmanA kalakattAnA eka prophesare hamaNuM thoDAka mAsa uparaja evuM sAbIta karI ApyuM che ke dhAtumAM paNa jIva che. A bAbata sudharelI duniyAmAM eka navIna zodha tarIke gaNAI che paNa jaino teja vAta hajAro varSa thayAM mAnatA AvyA che. sthAvara jemAM jaina zAstrAe sonuM, rUpuM, trAMbu, kathAra, jasata, sIsuM ane loDhuM gayuM che, ane te bAbata dareka jaina bALakane nAnapaNathI zIkhavavAmAM paNa Ave che, che eNka A rIte che phaliha maNi rayaNa viduma, hiMgula hariyAla maNasila rasiMdA // kaNagAI dhAu seMDhI, jaga mALe ya ghanA | ( jIva vicAra-ka trIjo) vaLI vanaspatimAM paNa chava che ema jaina zAstrAkAre sAbIta kare che. teo jaNAve che ke jema mANasanuM zarIra, bAlyAvasthA, taraNa vasthA ane vRddhAvasthA, e traNa avasthAmAM pasAra thAya che, temaja vanaspatine paNa jovAmAM Ave che. vaLI jema hAtha, paga vagerethI manuAne deha vRddhi pAme che, tema zAkhA vagere avayavothI jhADanI paNa didha thAya che, jema manuSpAdika prANIomAM jAti ane niddhAvasthA najare paDe che tema puADa, tathA AmalI vagere vRkSA cavisaka ane sUryavikasiMkAdika kamaLa, ane aMbADI puSpAdikamAM nidrA tathA jAgRti Adika avasthA dIThAmAM Ave che, vaLI lAbha
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne saiAthI zvacine dharma 57 harSa, lAja, bhaya, mana krodha, mAna, madhyA, AhAra vagere sarva vikAra vRkSane paNa, manuSyanI khAka thatA jovAmAM Ave che. saoNda AMkaDAnuM jhADa ane bIpalAdika vRkSa, bhUmigata nidhAnane potAnA mULanI jaDa karI vIMTI le che, tethI te lebha bhAvavALa che. ema dekhAya che. varSa phatamAM medhanI garjanA sAMbhaLIne zItaLa vAyunA parase karI aMkura utpanna thAya che, te harSane bhAva jaNAya: lAluverlI, manuSyanA hAtha vagerenA sparzathI saMkocAI jAya che e lajajA tayA bhaya bhAva kahevAya. azevRkSa, bakulavRkSa tathA tilakavRkSAdika navAvana svarU sAlaMkAra kAminInA paganA prahAra karI, tenA mukhane tAMbula rasa chAMTavAthI, tenA karelA snehAliMgana vaDe tathA tenA karelA hAvabhAve karI tatkALa pULatAM jaNAya che, e mithunasarAne bhAva kahevAya kokanada vRkSane kaMda, manuSyane paga lAgavAthI huMkArA kare che e kaidhane bAvuM jANavA rUdatI vela, ahA! huM chatAM A leka dAkhI che, ema vicAra karI hamezAM rahe che ke amumAta kare che, kemake tenA pagalI suvarNa siddhi thAya che, e mAnano bhAva jANu. dhaNuM kharU dareka velI potAnAM mULane pAMdaDAMe karI DhAMkI de che, e mAyA bhAva jANu vaLI jamIna ane prANI vagerenA AhAranA vege vRkSanA vRddhi thAya che, ane te vagara divase divase kumalAI jAya che. vaLI nAgara veli pramukhane tilaMvaTI gAmaya tathA dugdhAdikanA dehalA umaje che, je paripUrNa thayA pachI pAme, jULa, kula, pAna, tathA rasanI vRddhi thAya che, e AhAra saMjJAne bhAva jANa. jhADane pA, gAMThaudara vRdhdhi. seje, durbaLapaNuM, vagerenA rathI phula, mULa, pAna, tvacAne dhikkAra dIse che, vakhate koI zaMkA kare ke vanaspatinA chedana bhedana vakhate, te kema . rUdana karatI nathI ? athavA te kema nAzI jatI nathIene javAba e che ke, manuSyanI mAka vanaspatine sukha, tathA hAtha vagere avatho na hovAthI ane sthAvara karmanA udayathI te nAsI zakatI nathI te paNa tene avyakata vedanA to hoya che. jema koI eka AMdhaLo bahera, bebo, kaMTha, pAMgaLo ane viSama vAyunA vikAre karI mAMdo
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 - khAMDa bo-prakaraNa thayelo), sarva aMgopAMganA vyApAra rahita, e purUSa hoya tene koI tADana pramukhA kare, to tethI sahana thAya nahi paNa mukhAdikanA abhAve karI;. raDI athavA nAzI zake nahi, paNa tene vedanA to thAya che ja, temaja - vanaspati, paNa mukhAdikanA abhAve karI rahI. athavA nAzI zakatI nathI vanaspatine mATe jema upara jaNAvavAmAM Ave che, tema dareka jIvavALI vastu mATe jana zAstramAM jaNAvavAmAM AvyuM che. jenA jaina zAstromAM be bheda pADavAmAM AvyA che 1 mukatarUpa. 2 saMsArI, na bane prakAranA jIva anAdi anache. mukta svarUpa AtmA sarva eka svabhAva che, kaleza vagerethI varachata che; te anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtavIrya, anaMta AnaMdamaya svarUpamAM sthita che, ane nirvIkAra, niraMjana jati svarUpa che. saMsArI jIva be prakAranA che ( 1 ) sthAvara ( 2 ) trasa, pAvaranA pAMca bheda che -. 1 pRthvIkraya. - 2 apakAya. - 3 tejaskAya.. 4 vAyukAya. 5 vanaspatikAya, vaLI trasanA cAra bheda che . - . (2) gaDhiya. (3) caturiTyiA . (4) caMdrika
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ chava muktinA saMsArI 2thAvara duniyAnuM sauthI prAcina dha. prathalikAya apakAya tejaskAya vAyakAya vanaspatikAya. suma bAdara sukSama bAdara sukSma bAdara sukSma bAdara sAdhAraNa pratyeka paryAptA, aparyAptA, 2
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAM bIjo prakaraNa ke je sthAvara jIvaMnA bheda. 083*85 prathivikAya sasArI jIvAnA keTalAka bhedanAM nAma : skArtika, maNi, ratna, pALo, hiMgaLAka, haDatALa, pAza, sAna, rUpuM, trAMbu, thIra, jasata,sIsu, lAkhaDa, cArka, khaDI, lAla mATI, pASANuM sAthe nIkaLatI dhaLI mATI, abarakha, turI nAmanI mATI, khAre1, badhI jAtanA pASANu, suramA, siMdhava, sAjI khAra, vagere. aya athavA pANInA jIvanA keTalAka bhedanAM nAma :-- bhUmi jaLa, sAvaranuM pANI, jhAlanuM pANI, himanuM pANI, kara saritAnuM mahikAnuM pANI vagere, sUkAya athavA sagrinA jIveAnA keTalAka bhedanAM nAma : aMgAro agni, javALAne agni, ulkApAtanAqa agni, vijaLInA agni vagere. vAyukAya jIveAnA keTalAka bhedanAM nAma:-tAdikane bhramAvanAra vAyu, rahIne vAtA vAyu, TALIo, sukhada vAyu, gurava karatA vAyu, baMnavAyu, tanavAyu vagere. # AkAzamAMthI paDateA agni.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnuM sauthI prAcina dharma. vanaspatikAya chanA keTalAka bhedanAM nAma-- vanaspatikAyA sAdhAraNa-chedIne vAvyAthI pharI ugete. pratyeka (suraNa vagere sarva jAtanAM kaMda, navAM kupaLanAM pAtarAM, pAMca varNanI zevALa, lIluM Adu, lIlI haLadara, lIlI kacaro, gAjara, motha, bIja vagaranAM phaLa. yuera, kuAra, gugaLa, vagere), sAdhAraNa vanaspatikAyane anaMtakAya paNa kahe che, ne tenAM lakSaNomAnAM keTalAMka A pramANe che:-je jhADamAM pramukhazira sAMdhAo athavA naso ane gAMThe dIThAmAM Ave nahi, je jhADamAM tAMtaNA hoya nahi, jene bhAgyAthI sarakhI bephADa thaI zakatI hoya, ane jenuM chedana karIne vAvyAthI pharIthI uge, te vanaspatio sAdhAraNa athavA anaMtakAya kahevAya che. upalAM lakSaNathI virUddha lakSaNavALI vanaspati pratyeka vanaspatikAya kahevAya che, ne tenA sAta prakAra che -sarva jAtanAM (1) kuLa (2) phula (3) chAla (4) lAkaDAM (5) bhoMya taLIyAnAM thaDa (6) pAMdaDAM (1) bI. trasa jI ne bhe. beMdri taMddhi cariMdri pa ki.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 -khaMDa bIjo prakaraNa 3 jI. eNdi trasa jIvanA keTalAka bheda-saMkha, kaDA, peTamAM thatA karama, che, AriyA, aLazIyA, lAliyAjIva, lAkaDAmAM thatA kIDA, gumaDAmAM utpanna thatA kIDA, pura, vAlA, vagere. A cho jaLa ane sthaLa bane ThekANe utpanna thAya che, ane ene sparzedila (Sense of touch ) ane raseMdriya (Sense of taste) IMddhio heya che. saMdri trasa jIvanA keTalAka bheda-kAna khajUca, mAkaNa, juA, lIkha, pipIlIkA, vAbhika jIva, maMkoDA, yeLa, dhImela, sAvA, e gIDA, uviMga, viSkAmAM utpanna thatA jIvo, chANamAM utpanna thatA jIvo, dhAnyamAM utpanna thatA cho, athavA dhaneriyA, kuMthuA, ilikA, Igopadi cho, je varSa rUttamAM thAya che, te vagere. e chavAne rasediya, azedriya, ane 'ghANaMdriya, e traNa Idriyo heya che.. cira isa jIvanA keTalAka bheda-viSNu, bagAI, bhamarA, bhamasyiA, tIDa, mAkhI, madhamAkha, khaDamAMkaDI, kasArI, pataMga vagere. e ne sparzendriya, raseMdriya, ghrANendriya ane netraMdriya (sense of sjght) hoya che. paMcaMdri trasa jIvenA bheda - - caMdri nArakA tici manuSa paryApta apanA, nArInA bheda: sAta prakAranI pRthvI jevI ke ratanaprabhA, zarkarA prabhA, vAlukAprabhA, paMkasamA, dhumaprabhA, tama prabhA, tamastama:prabhA, A sAta phekANe upanna thatA jI ne nArakI kahe che. e darekanA be bheda.-pappA A epatA gaNAM, nArI jAnA cAra thAya che,
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' jalacara ( pANImAMmA ) pRce dri tiryaMcanA be. pasaini tiryaMca thaLacara ( jamInaparanA ) khecara ( AkAzamAMnA) duniyAnA sAthI prAcina dharma. 13
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ susumAra ( mIThA taLAvamAM thatA moTA maccha) jaLacara have jaLacara jIvAnA paNa mukhya pAMca bheda che: pace dri mAchalAM ( dhaNuMkharUM khArA pANI nA samudramAM thAyache ) tiryaMca } jaLacara kAcabA ( samudra te taLAvamAM thatuM dhaNu baLavAna taMtu AkAranuM prANI) A vagara paNa bIjA ghaNA bheda che magaramaccha 164 khaDa khIjo-prakaraNa 3 jI.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ } cAra pagavALAM pazu sthaLacara. sthaLacara jIvAnA traNa bheda che: paMki temaja sthaLacara peTa cAlatA jIva ( sApu nAgu vagere ) bhujAthI cAlatA jIva ( jemake nALIyeA. ) duniyAnA sAthI prAcina dharyuM. 165
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ | becara. becara jIvonA be bheda che paMcendri tiryaMca maMDa bIjo-prakaraNa 3 ju. becara , maja pakSI (rAma sayuMkata pAMkhavALAM) (zuka haMsa, sArasa, popaTa, kAgaDA, cakalA vagere). carmaja pakSI (cAmaDA jevI pAMkhavALAM) (cAmAcIDiyAM, vaDavAgela vagere)
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA saithI prAcina. upara kahelA jaLacara, sthaLacara, ane khecara, darekanA vaLI bIja be bheda che-(1) samUchama-mAtA pitAnI apekSA vagara utpanna thatA che; ekedriya, driya, trIdriya, ane caturiMdriyajIvo e jAtane che. (2) garbhanA i-garbhamAM utpanna thatA che. manuSya. manuSyanA 303 bheda che e dareka bheda bahu laMbANathI jaNAvatAM laMbANa thavAnA bhayathI, vadhu na jaNAvatAM eTaluM jaNAvavuM basa thaze ke, manuSyanAM 30 kSetra akarmabhUmimAM, 15 kSetra karma bhUmimAM, 56 bheda aMtaradiganA, ane darekanA be bheda paryAptA ane aparyApta gaNatAM ra0 bheda thAya che, ane garbhaja manuSyamAM adhurI paryAptie maraNa pAmatAM manuSyanA 101 bheda umeratAM badhA maLI 303 bheda thAya che. devatA. devatA cAra prakAranA che, (1) bhavanapati, (2) vyaMtara, (3), tiSka ane (4) vaimAnIka. bhavanapatinA dasa bheda che - asara kumAra, nAgakumAra, suvarNakumAra vidyutakumAra, agnikumAra, dIpakumAra, udadhi kumAra, dizikumAra, vAyukumAra, ane svanitakumAra. vyaMtaranA ATha bheda - pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara. kiM purUSa, maheraga, ane gaMdharva, vaLI vANavyaMtara devonA paNa ATha bheda che. tiSka devonA pAMca bheda che caMdra, surya, graha, nakSatra ne tArA. vaLI e darakenA be bheda (1) cara, ane -2) sTi , manuSya kSetranI aMdaranA tiSka deva cara eTale haMmezAM pharatA hoya che, ane te sivAyanA manuSya kSetranI baheranA devo haMmeza karatA rahe che. vaimAnika denA be bheda cheH- (1) kopapanna devo je de
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDa bIje-prakaraNa 3 ju. zrI tIrthaMkarAdikanA pAMca kalyANakane viSe Ave che te. ( ra ) kApita devo-jeo AvavA javAnA AcAra vagaranA che. kalpApitanA vaLI be bheda che. badhA maLIne devatAnA 198 bheda thAya che. A viSaya laMbANa thavAnA bhayathI, atre A dareka bheda jaNavavAmAM nathI Avyo, paNa te mATe vidvAnoe jaina zAstrA jevAM. " sAma saravALo karatAM jina zAstro anusAre chevonA 563 bheda thAya che :- tiryaMcanA 48 nArakInA manuSyanA * 303 devatAnA . 198 - phale pa63 agADI jIvonA be bheda karavAmAM AvyA hatA, (1) saMsArI ane (2) muktinA. * saMsArI jInA 563 bheda ApaNe agADI joI gayA chIe. bAkInA muktinA jIvonA be bheda che; (1) tIrthaMkarAdi (2) atIrthakarAdi. enA siddhAnA bhede karI paMdara bheda thAya che, je laMbANa thavAnA bhayathI lakhyA nathI. ' upara jaNAvavAmAM AvelA ekaMkiyAdika jenA zarIranuM pramANa AyuSyanuM pramANa, svakAya sthitinuM pramANa, daza prANanuM pramANa ane corAthI lakSI yonInuM pramANa, eTalA to khulAsAthI jina zAmAM jovAmAM Ave che, ke te khulAsA ApanArA sarvajJa hatA, evuM je jano mAne che temAM jarA paNa zaMkA upajatI nathI. zodhakhoLonA A jamAnAmAM je je navI zodho thaI che, te tarataja A paNa manamAM evuM ThasAve che ke, duniyAmAM je bInAe samajavA mATe uMcI buddhi ane magaja zakitanI jarUra che, te bInAo TuMka buddhinA sababe che ke magajamAM
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAno sauthI prAcina dha. na utare te paNa tadana banavA joga che. mArakonIe zodhI kahADelA navA tAranA yaMtrathI tAranA saMdezA mokalI zakAya che, te bAbata navI jANavAnI nathI : pANInA eka TIpAmAM karaDe heya che, e vAta paNa siha thaI chezarIranA dareka rogo jatuothI utpanna thAya che ane zarIramAM paNa asaMkhyAtA jIve che, ema vaidakazAstra kabula kare che. temAM paNa nara ane mAdA hoya che, ema aMgrejoe siddha karI ApyuM che. ekasarejhanA kiraNothI zarIranA aMdaranI dareka vastu joI zakAya che; eka bIjA saMcAnI madadathI dharanI aMdaranI dIvAlamAMthI paNa ArapAra joI zakAya che. tAra ane TelIphane saMdezA mokalavAnI rItamAM uthalapAthala karI mukI che, ane te paNa tadana kharUM che, ema ApaNe hamezAM joIe chIe: caMdra upara ane maMgaLanA graha upara vastI che, ema yuropIana vidvAno paNa kabula kare che. uDavAnA saMcA ane baluna (vimAna ) thI havAmAM uDIne parI zakAya che. hipanoTIjhama ane mesamerIjhama nAmanI vidhAthI mANasanA roga sArA karI zakAya che, ane temanA mananI vAto paNa jANI zakAya che. thIosophIsTa AtmAne ghaNe dUrathI joI zakavAnuM sAbIta karI Ape che, vagere asaMkhya bAbatoe A sudhArAvadhArAnA vakhatamAM moTI uthalapAthala karI nAkhI che, ane je vAta ApaNe thoDA varSo upara mAnavA nA pADatA hatA, te hamaNuM ApaNI najara AmaLa banatI harahaMmeza joie chIe, je ema che to ApaNuM zAstranI vAto beTI che ema keNa kahI zakaze. zAstramAM je umadA cIjo bharelI che, te ApaNe AMkha chatAM zodhI kahADatA nathI, ane kAna chatAM sAMbhaLavA tasdI letA nathI. dharanA mANase haMmeza bedarakAra rahe tema, ApaNe ApaNI dolatanI rakhevALI karatA nathI, ane te devata pAzcAtya prajA meLavI tenuM rahasya jANI, junI bAbato navA rUpamAM bahAra pADI, evI vaDAI le che, ke te bAbato tadana navI zodhe che. kharekhara hiane mATe e zokajanakaja gaNAze ApaNAM zAstrAnI bAbato khATI che ema nahIM mAnI letAM, te satya heya e banavA joga che, athavA satya che, ema mAnI, tenI satyatA sAbIta karavA mATe uMcuM jJAna levA ApaNane prayatna kara dhaTe che. mANasa, vanaspati, agni, vAyu, janAvara vagera dareka cIjamAM
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ : : bIja-prakaraNa 3.' chA che, ne temAM AtmA che ne karma yoge te dareka, eka athavA bIja rUpamAM A duniyAmAM najare paDe che, ema jinazAstra mAne che. mANasaSTha jIva che e bAbata te sarve koI mAne che, vanaspatimAM jIva che e vize Aja prakaraNamAM bolavAmAM AvyuM che. vAyumAM chavo rahelA che e vAta hamaNAMnA sarve vidvAne kabula kare che. janAvamAM chavache te saMbaMdhamAM koI paNa dharma nA pADato nathI, paNa agni saMbaMdhamAM pUrva taraphanA dharme kaI judo vicAra jaNAvatA mAluma paDe che. agnimAM jIva che me tenA bheda keTalA che, te agADI jaNAvavAmAM AvyuM che. e saMbaMdhamAM janazAstro keTalIka acUka sAkSIo purI pADe che ane tethI, e bAbatamAM paNa koI zaka raheto nathI. paNa mANasa sivAya bIjA chomAM AtmA nathI ema keTalAka bhAnatA jaNAya che. e mANaso jIva ane AtmA e bene judA gaNe che ane janAvara vanaspati vagere je cIja mANasa sivAyanI che temAM AtmA nathI, ema jaNAve che. eTaluM sAruM che, ke teo mANasamAM AtmA che ema mAne che. kharuM joIe te A prakaraNanI zarUAtamAM jIvane je artha jaNAvavAmAM Avyo che, te acaMpara vicAra karatAM teja a vAstavika jaNAya che. * : : " jIva ane AbhA judA nathI paNa ekaja che ane mithyAtva avirati, pramAda ane ethI malIna thaine vedanaAdi karmanA kartA ane te karmanA bhakatA tathA narkatiryaMca vagere gatiomAM karmanA udayathI bhramaNa karanAra, temaja nirvANa padane prApta karanAra che " eja kArathI je jIvo che temAM jIva athavA AtmA che, ane jemapUrva taraphanI rIlI - zIkhave che, ke " A cow has no soul," te vAratavika nathI, janA vara mAtramAM AtmA che. eja AtmAnA kAraNathI teomAM eTale janAva: romAM paNa je uttama buddhi najare paDe che, te to emaja sAbIta karatI ke jaNAya che, ke teomAM AtmA hAja joIe ane jIva ane AtmA judA nathI, potAnA gharanAM pALelAM kutarA kutarInuM koI ja avalokana - *juo pAnuM 155
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sethI prAcina dha. karaze te tarata jaNAze ke, temAMthI keTalAka, aThavADiyAnA bokasa divase apavAsa kare che. bakarAM kutarAM, vAMdarAM, baLada vagere janAvarone je koI paNa roga thAya che, to teo banatI rIte amuka jAtano pAle bAI julAba lAve che, ke vAmiTa kare che ane potAnA vaida banI potAne sega kADhI nAkhe che. ghaNuM pakSIo potAnAM vahAlAMonA maraNane zAka rAkhe che, lagnano harSa batAvI pitApitAmAM ToLAbaMdha jame che, ane maraNa samaye athavA dukha vakhate rUdana kare che. eka kutarA mATe evuM jovAmAM AvyuM hatuM ke potAnA zeThanA maraNa pachI teNe khAvApIvAne tyAga karyo hatuM ane keTaleka divase, pote paNa bhUkhamarAthI maraNa pAmyA hate. jo ke tene mATe jAta jAtanAM khAvAmAM lAvavAmAM AvyAM hatAM. eka bIjo kutare potAnA zeThane DubI jatA joI tene bacAvavA gayo hato, ane tene bacAvatAM pitAno paNa prANa e hato kabutaranI buddhi ghaNIja khIlelI hoya che , teo seMkaDo mAIla je saMdezA laI jAya che te uparathI jaNAya che. AtmAnI zakitathIja ane karmanA prabhAvathI ja teo A rIte karI zake che, ema e, upathI. jaNAya che. rIMcha, siMha vAdha vagere hiMsaka prANIo paNa, pitAnAM baccAMo ane keTalAka mANasa tarapha je yAra rAkhe che, te paNa temanAmAM AtmA ja joIe ema sAbIta kare che. dhAtumAM paNa caitanya che evuM sAbIta thai cukayu che kalakattAnA prasiddha jagadIza caMdra bose potAnA hiMdu zAstramAM je bAbate ApelI che. temAMnI e eka moTI bAbata satya che, ema sAbIta karI duniyAnI moTI sevA bajAvI che. dhAtumAM e caitanya che ne e citanyathI. dhAtumAM paNa AtmA che e sAbIta thAya che, kemake jIva ane AtmA e. eka ja vastu che, ane tenuM lakSaNa catanya che, ema ApaNe agADI jaNAvI gayA chaIe. * * o pAnuM. 155 dareka jIva AtmA yukta che, ema ApaNe upara jaNAvyA pachI, jenA prANu keTalA prakAranA che, te viSe jaina zAse zuM kahe che te tapAsIzuM. jina zAstromAM jaNAvyA pramANe.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ is kha'Da khIjo-prakaraNa 3. dA prakAranA prANa che. dezuM prakAranA prANanAM nAma nIce pramANeche: 1 sparzendriya ra rasendriya 3 dhrANeMdriya 4 cakSuridriya 5 zravaNe kriya 6 ucchavAsa ni;zvAsa 7 Adhu 8 manabaLa 9 nabaLa 10 kAyALa e'keMdri jIveAnA cAra prakAranA prANa heAyache:- ( 1 ) sparze'driya, ( 2 ) zvAseAzvAsa ( 3 ) Ayu ane ( 4 ) phAyabaLa dIdriya jIvAne upalA cAra sivAya khIjA (5 ) rase'driya ane 6 ) vacanabaLa maLe che prANa hAyache. trIkriya jIvAne upalA cha prANa sivAya ( 7 ) dhrANe driyanA prANa maLI sAta prANa heAyache. caturidriya jIvAne upalA sAta prANu sivAya ( 8 ) maitreya nAmanA prANa maLI ATha prANa hAyache. asa'nI x paMce driya jIvAne maneAkhaLa sivAyanA nava mANu hAyache. sanI paceMdriya jIvAne daze jAtanA prANa hoyache. e prANu jene thAyache te jIvane jeTalA kahyAche te jIvane te prANAnA, je viSega bharaNu kahevAyache. vaLI te jIva jayAM upaje tyAM eka AyuSya tA karmanA
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharyuM. 194 mAge pUrvenA bhavatuM khAMdheluM DAyache, ane bAkI khInna sarve navA prANa ane navI pApti janmatI vakhate bAMdheche. vaLI jaina zAstrAmAM ema jaNAvavAmAM AvyuM che ke, je jIvAne dharmanI prApti thai nathI evA jIvAne, A saMsAramAM anaMtavAra prANaviyAgarUpa maraNa prApta thAyache. nAma. pRthvIkAya --Hua #Yu -- jaina zAstrAnu jJAna chavA sabadhamAM eTalu badhu to ThaMDu jAyache ke, meM dharmanI uMDANumAM utaranAra AzcaryamAM garakAva thayA vagara raheja nahi. chavAnI yAnIe badhI maLIne 84 lAkha che. ema jaina zAsrA jaNAveche ne te A rIte che?-- yAnInIsaMkhyA apakAya teukAya (84 ) lAkha yonIo. +- vAukAya pratyekavanaspatikAya sAdhAraNu vanaspatikAya me driyajIvA te driyajIve 700000 00000. 700004 700000 1000000 1406000 200000 200000 x asanI-sabhUoima tiryaMca tathA manuSya ane deva, nArakI, garbhuja, tiryaMca ane + je sthAnamAM ghaNA jIvAne eka varNe, asanI paMce driya kahevAya che, manuSya saMjJA pa Mcendriya kahevAyache. eka gaMdha, eka rasa, eka sparza, eTalAM vAnAM sarakhAM ne kharekhara hAya, te sarve jIveAnI eka mAnI kahIe. yAnI eTale jIvAnI utpattinuM sthAna.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1che khI bIje-prakaraNa 3 ju." caturiMdriya 20000 padritiyeMca cho nArakInA jIvo devenI . manuSya 400000 40000 1400000 kule.. 8400000. jIva viSe jo koI paNa zAstramAM ghaNI ja uMDI samaja ApI heya, to te mukhya karIne jana zAaja che, ema A uparathI jaNAze jIva viSe jaina zAstramAM ghaNAja umadA vicAro najare paDe che ne te dareka vidvAne vAMcavA ane abhyAsa karavA yogya che. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatimAM jIva che, ema mAnavAnAM kAraNo. e uMDA vicAranA geja jIva viSenA jaina zAstranA vicAre ati manana karavA gya che. ghaNAko bedri, teM eMti, Adi chavAmAM jIva mAnavA hA pADe che paNa pRthvI, pANI, agni vageremAM jIva mAnavA nA pADe che, ane tenuM kAraNa e jaNAve che, ke jIvanuM koI paNa cinha temAM jovAmAM nathI AvatuM, tethI pRthvI AdimAM jIva che. ema mAnI zakAtuM nathI. e saMbaMdhamAM vadhu lakhANa nahi karatAM jenA zAstra zuM kahe che, te TuMkamAM tapAsIzuM. - (1) pRthvI-agara je ke pRthvI vageremAM pragaTa rIte evuM koI paNa cinha nathI, ke jethI jIva siddha thAya, paNa avyakta rUpe to evu cinha cheja. jema nizAthI muchata thayelA chavAmAM Avyakata liMga thaI javA chatAM jIvapaNuM che, temaja pRthvI AdimAM paNa jIva paNa che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma 15 vaLI pRthvI vaMgeremAM manuSyanA evuM cetanA liMga nathI, te chatAM temAM rahelAM lavaNa, vidruma, pASANu vageremAM ardhuM, mAMsa aMkuranI jema samAna jAtiya aMkura utpattipaNuM che, ane tethI abhakata upayAgAdi lakSaNu hAvAthI pRthvI sacetana che ema siddha thAyache. vaLI kAI ema kaheze ke, virgama pASANuAdi pRthvI kaThaNu rUpe che ne tethI te sacetana havAneA saMbhava nathI, paNa te vAta paNu kharAkhara nathI. jema zarIramAM rahelAM hADa anugata ne kaThaNa che te chatAM sacetana che, tema jIvAnugata pRthvInuM zarIra paNa sacetana che. vaLI pRthvI, apa, teja, vAyu ane vanaspatinAM zarIra jIvasahita che, kAraNake temAM chedya, bheva, ullekha, bhAgya, ghruva vagere che. baLadanI - galI ) ( gaLAnI nIcenI jhula) tathA zIMgaDAnI mAka sadhAtavata pRthvI vageremAM cheH vagere je jovAmAM Aveche; tene kAI paNa geApavI zatuM nathI. vaLI pRthvI vagerenAM zarIra aniSTa che kAraNake, sarva pudagala dravyane dravya zarIra che ema paNa jaina sidghAMtAmAM jaNAvavAmAM AvyuM chatra sahita ane jIva rahita je vizeSa che te A pramANe che:- zastrathI anurata je pRthvI Adi che, te hAtha paganA sadhAtavata sadhAta na heAvAthI kadAcita sacetana che, teja rIte zastrathI upahata thavAthI hAtha Aphri mAka acetana paNa che, te acetanaja che. (2) pANI--dhaNAkA ema mAneche ke pANImAM jIva nathI kAraNake, temAM praNavata eTale mUtranI peThe jIvanuM lakSaNa nathI. A zaMkA barAbara nathI. jema hAthInuM zarIra tarata utpanna thayelI sthitimAM dravya rUpa temaja sacetana rUpa dekhAya che, teja rIte pANI viSe che. vaLI jema IMDAmAM prakata rasa hAyache ane kAI paNa avayava hAtA nathI, te chatAM saMcetana rUpa che, teja rIte pANImAM paNa caitanya che. (3) agni--AgiA kIDAnuM zarIra jema jIvanI zaktithI prakAzavAna che, temaja agni Adi paNa prakAzavAna hAvAthI sacetana che, ema jaina siddhAMta jaNAveche. vaLI jema zarIramAM jIva vagara tAvanI garamI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo-prakaraNa 3 utpanna thatI nathI temaja, agnimAM paNu chava vagara garamI thatI nathI; kaDhipaNu aNuM pAmelA zarIramAM tAvanI garamI utpanna thatI nathI, tenu kAraNu paNa eja che. AthI agni sacetana che ema sahaja jaNAze. (4) vAyu--jema devatAonAM zarIra zakita prabhAvathI, ane manuSyAnAM zarIra: vidyA athI, adasya rahe che ane cakSuthI najare paDatAM nathI, tema vAyukAma sukSma pariNAma aAvAthI paramANunI jema, AMkhAthI dekhAtA nathI te chatAM vidyamAna cetanAvALAM che. (5) vanaspati--e viSe A prakaraNanI zarUAtamAM laMbANuthI khelavAmAM AvyuM che. ~> **
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sAthI prAcina dharme, prakaraNa 4 yu. dharma. ana siddhAMtemAM ghaNAja uttama hAvAnA kAraNamAM, jenA je rIte dharma tAvanuM svarUpa mAneche, te ghaNIja puSTi Apeche. dharma' e zabdanA artha prathama khaDanA pravezamAM jaNAvavAmAM Avele hAvAthI, atre te viSe laMbANu na karatAM, dharmanA 'bheda' viSe jaina siddhAMtA zuM jaNAveche te joizuM. jaina siddhAMta pramANe dharmanA traNa bheda che: 1 samyaka jJAna. samyaka darzana. 3 samyaka cAritraya. 177 naya pramANayukta jIve, ajIva, puNya, pApa, Azrava, svara nirjarA, khaMdha ane meAkSanuM svarUpa jANavuM, te smayaka jJAna che. e jJAna kAIne sakSepathI ane kAIne vistArapUrvaka thAyache. jIva viSe AgalA prakaraNamAM vistArapUrvaka khelavAmAM AvyuM che. have achava vigere khIjAM tatvAnI bAbatamAM jaina siddhAMtA zuM jaNAveche, te sukSepathI tapAsIe. ajIva tatva. jJAna vagaranAM, rUpa, rasa, gaMdha, sparzevALA nara, amarAdi gatimAM gamana nahi karanArA, jJAnA varaNIyAdi karma nahi karanArA ne nahi bhagavanArA, 23
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ REL khIjA-prakaraNa 4 cu 'jaDa svarUpI, ane TuMkamAM, jIvanAM lakSaNeAthI jemAM ulaTAM lakSaNA che, le ajIva che. ajIvanA pAMca prakAra che:- (1) dharmastikAya (2) adharmAstikAya (3) AkAzAstikAya (4) pudagalAstikAya ane (5) kALa. e sabaMdhamAM prakhyAta jaina mahAtmA zrImada vijayAnaMda surI mAtAnA " jaina tatvAdarza mAM nIce pramANe jaNAveche: .. ( 1 ) dharmAstikAya--jema mAchalInA saMcAranu apekSA kAraNa pANI che, tema jIva tathA pudagalane gatipaNe pariNamatAM je apekSA kAraNa hAya, te dharmAstikAya che. jo ke jIva tathA pudagala peAtAnI zaktithI cAleche, tApaNa teene gatisahAyaka guNapradAtA dharmAstikAya padArtha che. e lAvyApI, nitya, avasthita, arUpI ane asaMkhya pradezI che. jyAMsudhI A dharmAstikAya dravya che, tyAMsudhI leAkanI mayAdA che, ane jyAMsudhI dharamAstikAya dravya vartache, tyAMsudhI jIva, pudaga gati kareche, ( e saMbaMdhamAM jaina siddAntAmAM dhaNuja vistArapUrvaka vaSa~na che.) (2) adhAstikAya--A dravyanuM svarUpa dharmAstikAya sakhza jANavuM, paraMtu tAta e che ke, A dravya jIva, pudagalane sthiti sahAyaka che. je rIte raste cAlatA musAra thAkI javAthI, vRkSAdinI chAyAnA Azraya leche, ane te prasa Mge sthiti teja kareche, paraMtu Azraya vinA sthiti thaI zakatI nathI, tema jIva pudagala gati karatAM sthiti karavA prasaMge, sthiti tA peAteja kareche, paraMtu apekSA kAraNarUpa vRkSanI chAyA mArka adhammAstikAya dravya che. (3) AkAzAstikAya--A drazyanuM svarUpa dharamAstikAya saTTA che, paNa emAM vizeSa A pramANe che. Adravya leAkAle+- vyApI che ane avakAza dAna lakSaNu che. jIva, pudgalane rahevAmAM avakAza Apeche. uparanAM traNe dravya ekaekamAM maLI gayelAMche. jyAMsudhI AkA zAstikAya adhAstikAya ane dharmAstikAya che, tyAMsudhI A leAka che, ane jyAM kevaLa AkAzAstikAya che ane khIjuM kAMI nathI, te aloka che.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sisathI prAcina dharma 17 (4) pudagalAstikAya-pudgala zabda be arthamAM vaparAya che. eka paramANuMonA arthamAM ane bIje paramANutA samUhanAM ghaTa paTAdi kAryanA arthamAM eka paramANumAM, eka varNa, eka rasa, eka gaMdha, ane be sparza che, ane kArya liga che. varNathI vaNatara, rasathI rasAMtara, gaMdhathI gaMdhAtara, ane sparzathI sparzatara thaI jAya che. dravyarUpe paramANuM anAdi anaMta che ane paryAyarUpe sAdisAta che. paramANuMonAM kAryamAM kaI pravAhathI anAdi anaMta ane kaI sAdisAMta che. je jaDarU5 dekhAya che, te sarve paramANuMonAM kArya che. sukAI gayelI vanaspati ane agni pramukha zathI pariNAmotara prApta thayelI pRthvI vagere sarve pudgala che. samuccaya pudgala dravyamAM pAMca varNa, pAMca rasa, be gaMdha, ATha sparza ane pAMca saMsthAna che. pAMca varNa A pramANe che - (1). kALa, (2) lIle, ( 3 ) rAte, (4) pALe, ( 5 ) dhoLA. pAMca rasa A pramANe che: (1) tIkha, (2) kaDa, (3) kaLAyele (4) khAte ( 5 ) mIThA. be gaMdha A pramANe che - (1) sugaMdha, (2) durgadhaA sparza. A pramANe che - (1) kharakharo, ( 2) suMvALe. ( 3 ) halake ( 4 ) bhA re, (5) ThaMDe, (6) garama, kapha) cIkaNo, (8) bhUkhe pudagalomAM anaMta zakitao che ne anaMta svabhAva che, ane dravya kSetra, kALa ane bhAva vagere nimitenA maLavAthI, tenAM vicitra pariNAma thAya che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 OM khIne prakaraNa 4 thuM. ( 5 ) kALadravya-kALane AstikAya kahevAmAM nathI AvatA paNa dravya kahevAmAM Aveche. kALa e kAMI padmArtha nathI, pazu savaeN dravyane navAMjInAM karanAra hAvAthI ene dravya kahevAmAM Aveche, ane prathama samayane nAza thAya ane bIjo samaya Ave, te mATe kALane dravya kahe vAmAM Aveche. vaLI kALa dravyamAM eka samayathI bIjo samaya na hovAthI paNa, ene AstikAya kahevAmAM nathI AvatA. e arUpI che, puNyatatva **808*2030 puNya eTale zubha prakRtithI je pAte karelAM karme, jIvAne sukha Apeche te. puNyanu' upArjana nIcalAM nava kAraNeAthI thAyache; ( 1 ) pAtrane annadAna ApavAthI, ( 2 ) pAtrane pIvAne jaLa ApavAthI, ( 6 ) pAtrane paheravAne vastra ApavAthI, ( 4 ) pAtrane rahevAne sthAna ApavAthI, ( 5 ) pAtrane suvA besavAne Asana ApavAthI, ( 6 ) guNI janane dekhI manamAM AnaMda pAmavAthI, ( 7 ) guNI janeAnA vacananI prasa'zA karavAthI, ( 8 ) guNI janeAnI kAyAthI sevA karavAthI, ( 9 ) guNI janeAne namavAthI. jaina matamAM puNya upArjana karavA mATe dAna ApavAnuM jaNAvavAmAM AvyuM che e, puNyanA 9 prakAramAMnA pahelA pAMca prakArathI sahaja samajAze, vaLI e dAna kata jeneneja karavu, ema jaina zAstramAM jeNAvavAmAM nathI Avyu', paNa dareka dAna devA yogya prANIne-pachI te game te matane! hAya tApaNuM zuM ?--ApavA jaNAvavAmAM AvyuM che. te
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA saithI prAcina dharma. 181 chatAM e dAna je pAtrane devAmAM Ave, to te puNya tathA mokSa baMnenA kAraNarUpa thaze, ane anukaMpAthI ApeluM dAna phakta puNya upArjana karavAnA kAraNarUpa thaze, ema jaNAvavAmAM AvyuM che. jaina zAstromAM koI paNa ThekANe puNyane niSedha karavAmAM Avyo nathI ane e dharmanA dareke dareka tIrthakare dikSA letA pahelAM eka kareDa ane ATha lAkha sonaiyA eka varSa sudhI dararoja dAnamAM ApyA hatA. ema jyAre ApaNe vAMcIe chIe, tyAre jaino mahA dayALuM che ane dayAnA sAgara kahevAya che, tenA kAraNarUpa e ra4 mahAtmAonuM vartana ane upadeza, darekanA hadayamAM mAnanI lAgaNIja utpanna kare che. - puNya karanArane tenAM phaLa maLe che ane te phaLa betALIza prakAre bhogavAyA 1. jenA udayathI chava zAtA bhagave, te zAtA vedanI. 2, jenA udayathI jIva uMcA kuLamAM utpanna thAva, te uMca gotra, 3. jenA udayathI chava manuSya gatimAM utpanna thAya, te manuSyagati. . 4. jenA udayathI chava devagatimAM utpanna thAya, te devagati. 5. manuSyagatimAM jIvane lAvavAne udayamAM Ave, te manuSya pUrva 6. devanI gatimAM jIvane lAvavAne udayamAM Ave, te devAnu vI. che jenA udayathI chava paMcaMdriyapaNuM pAme che, te padrinI jAta. 8. jenA udayathI jIva dArika zarIrapaNe pariNumAve che, te A dArika zarIra, 9. upalI ja rIte............................................vaikiya zarIra. 10. , .......................... AhAka zarIra. 11. che ***** ...............tejasa zarIra. . kAmeNa zarIra. jenA udayathI chavane prathamanAM traNa zarIranAM aMgopAMganI utpatti thAya che te. 13. AidArika aMgopAMga. anupUva eTale upajavAne ThekANe jIvane pahoMcADe che. * aMgopAMga traNuche (1) aMga, (2) upAMga (3) ne aMgopAMga aMga 8 cheH-mAthu chAtI, peTa, pITha, be hAtha, be sAthaLa, AMgaLI vagere upAMca che, ane nakha vagere aMgopAMga che. 12.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 bIja-prakaraNa 5zu ra4. vidiya aMgopAMga. 15. AhAraka agopAMga. 16. vajIrUSabha-nArAca sahanana 1. samacaturastra saMsthAnA 18. zubha varNa. 19. zubha gaMdha. 20. zubha rasa.. ra1, zubha sparza.. rara. aguru laghu nAma karma #. ra3. padhAta nAma karma-jenA udayathI bIjAne parAyA thaI zake che. 24. ucchavAsa nAma ka-jenA udayathI zvAsozvAsa levAnI zakti jIvane thAya che te. ra5. AtApa nAma karma-jenA udayathI sUryanA jevA tejayuktA zarIranI prApti thAya che te. 2. suvihAgati nAma kama-jenA udayathIjIvane AkAzanI gati prApta thAya te. -- - ra7. udhata nAma karma-jenA udayathI caMdra jevuM zItaLa karanAruM tejayukta zarIra prApta thAya te. 1 vA eTale khIlI ane rUSabha eTale parivejhana ane nArAye-- te markaTabaMdha-A traNe rUpathI je upalakSita che te. hADanA saMcaya sA marthanuM nAma saMhanana che. * sama eTale tulya-jenuM zarIra cAre bAju ethI tulya lakSaNayukta, pramANasahita, ne suMdara AkAravALuM hoya che. # jenA udayathI zarIra madhyama vajananuM, eTale ati bhArI nahi ne ati halakuM nahi te.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne saithI prAcina karma. 183 ra8. nirmANa nAma karma-jenA udayathI chavane nasa, parI, vahADa, AMkha, kAna, keza, nakhAdi zarIranA sarva avayave yogya sthAne racanAra nAma kamanI prApti thAya te. ra9. vasa nAma ka-jenA udayathI chevane trapaNAnI prApti thAya te. 30 bAdara nAma ka-jenA udayathI avasthULa zarIravALA thAya che. 31. paNa nAma karma-jenA udayathI chava cha paryApti pUrNa kare che te. 3ra. pratyeka nAma karma-jenA uzyathI eka eka jIvane eka eka zarIra prApta thAya che te. 33. sthira nAma ka-jenA udayathI jIvane hADa, vagere ane nizcaLa hoya che te. 34. zubha nAmakarma-jenA udayathI chavane mastaka vagere avaye zuddha hoya che te. 35. zubhaga nAma karma-jenA udayathI chava sarvene prIya thAya che. 36. susvara nAma karma-jenA udayathI svara mIThAzavALo thAya te 37, adeya nAma kama-jenA udayathI chavAnuM vacana sarvane mA"nanIya thAya te. 38. yarAH kata nAma ka-jenA udayathI jIva jagatamAM yaza pAme te. 39. tIkara nAma karma-jenA udayathI jIvanI cesaTha iddhi paNa pUjA kare ane dharma tIrthanI pravartatA thAya che. 40. tiryanuM AkhuM. 4. manuSyanuM AkhuM. jara, devatAnuM AkhuM.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 -kha khIjo-prakaraNa 4 zuM zatatva. puNya ane pApa e e tatvA Se judA judA dharmamAM ghaNAja bhavabheda jaNAyache. koi ema kahe ke, kevaLa eka puNyaja che ane pApa nathI; bIjA ema kaheche ke, eka pApa ne puNya nathI, vaLI trIjA ema kaheche ke, puNya pApa ekaja vastu che. vaLI keTalAka ema kaheche ke, mULathI karmaja nathI ane jagatamAM thatI sarva vastu svabhAvathIja siddha che, paNa te vAstavika nathI. sukha du:kha pRthak pRthak bhAgavavAmAM AvatAM hovAthI, teonA kAraNabhUta puNya pApa paNa svataMtra che, ane ekalu pApa ke ekalu' puNya, ke punya pApa mizra, ema mAnavuM ThIpha nathI. pAya adhavAnAM kAraNeA. 20: pApa baMdhAvAnA aDhAra kAraNeA cheH 1 prANAtipAta jIvahiMsA 2 mRSAvAda-jIThuM elavu 3 adattAdAna--nahi Apelu' levu' te, cArI 4 maithuna--sevana vagere 5 parigraha paisA rAkhavA te * azubha karmathI pAte karelAM karme jIvAne du:kha Ape te, tathA AtmAnA AnaMda rasane bALI nAkhanAra, pApa kahevAyache; je ulaTuM te paNa pApa kahevAyache. vaLI puNyathI
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sauthI prAcina dharma. 6 krodha-gu karavo te 7 mAne 8 mAyI--kapaTa 8 lAbha 10 gaga 12 kaleza 13 abhyAkhyAne khoTuM ALa caDhAvavuM te '14 paizunya-kAInI cADI khAvI te 15 rati arati-sukhaduHkhe harSa zela kare te 16 para parivAda-pArakI niMdA karavIte 17 mAyAmRSAvAda-manamAM kAMI hoya ne bolAvuM bIjuM te 18 mithyAtvaza9-mithyAtva sevavA 35 pariNAma pApa bhogavavAnA 82 prakAra che - 5 jJAnAvaraNa 5 aMtazaya 8 darzanAvaraNa 26 mehanI prakRti 34 nAmakarmaprakRti 1 AzAvedanI 1 narakAsu 1 nIcagetra
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIje-prakaraNa 4 yu. jJAnAvaraNa 1 2 | mAtajJAnAvaraNa zrutajJAnAvaraNa avadhijJAnA mana:paryava kevaLajJAna varaNa jJAnAvaraNa AvaraNa 1. jenA udayathI chava matihIna thAya te 2. jenA udayathI jIvane bhaNatAM na AvaDe te che. jenA udayathI chavane IdriyonI apekSA vagara AtmAne sAkSAta jJAna na thAya te 4. jenA udayathI manamAM ciMtita arthe ne sAkSAta arthe grahaNa karanArUM jJAna na thAya te 5. jenA udayathI lokAlokanA sakaLa padArthanA svarUpanuM jJAna na thAya te. ( 2 ). aMtarAya, dAnAMtarAya lAkSAMtarAya bhegAMtamaya upabhegAMtarAya viryatarAya 1. jenA udayathI dAna na apAya te. 2. jenA udayathI mAganArane kAMI nahi maLe te. 3. jenA udayathI ekavAra bhogavavA yogya vastu na bhogavAya te. 4. jenA udayavI vAraMvAra bhegavavA yogya vastu nahi bhogavI zakAya te. che. jenA udayathI zakti chatAM paNa zakita nahi pheravI zakAya te.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharme ( 3 ) darzanAvaraNa. 6 } cakSudarzanA- acakSudarzanA- avadhidarzatA- kevaLadarzanA varaNa varaNa varaNa vaNa h nidrA -- sukhapratidhakanidrA nidrAnidrA pracA pracalAMprayaGA (jemAM capaTI vagADatAM (jethI dhaNI- ( ubhA ke (cAlatAM cAlatAM jAge te je udha A beThA uMdha nidrA Ave te) Atma zave. te ) Ave te tyAnArdha (je nidrA kti che te jemAM jIvatI zakti ghaNIja vadheche) -* mAhanIkaryuM, tatvArthe zraddhAne je vIparIta kare te mAhanI karma kahevAyache. nizA karelA mANasane jema sArA narasAnuM bhAna rahetuM nathI,. tema mAhunI karmanA jorathI jIvane peAtAnA AtmAne zuM sArUM' che, AtmAne zu. pravRtti karavAnI che; vagere bAbatenu N bhAna nathI rahetuM, ane saMsArI vAsanAmAM lubdha thaI zarIra, dhana, kuTuMba, putra, zra, parivAra vageremAM Azakta thai, temAMja mukha mAneche. anyAya, luccAi, ThagAI, cerI, pArAne kalaMka devu, pArakAnI niMdA karavI, parane pIDA karavI, jIvahiMsA karavI, ahaMkAra mamakAra karavA, made karI madeAnmata banavu., jI. elavu' ne kheAlAvavuM, viSayamAM lubdha rahevu vagere mAhatI karmatA pramA je thAya che.. mithyAtvanA mAha mithyAtva mAhatI" kahevAyache. tenA aneka bheda che ane kaSAya meAhanInA seALa bheda che: 6. sAmAnya medhanuM AvaraNu.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 kaSAya moDanI. anaMtAnubaMdhI apratyAkhyAno pratyAkhyAnI sajA khaMDa bIje-prakaraNa dha mAna mAyA lAbha dha mAna mAyA lAbha krodha mAna mAyA lAbha kodha mAna mAyA lebha 1. je krodhAdi anaMta saMsAranAM mULa kAraNa che, tathA jenuM anaMtabhAvAnuM baMdhIzIla che, temAM jene svabhAva evo che ke maratA sudhI paNa e krodhanA kAraNe vera cheDe nahi. jyAM sudhI e krodha Adi hoya tyAM sudhI jIva samakakata pAme nahi. je mAna patharanA thAMbhalA mA ka vaLe nahi, je mAyAthI purUSa ati kapaTI thAya che ane vizvAsaghAta kare che, ane je lebha karamajI raMga je kadApi dUra na thAya evo che, tenuM nAma anaM. tAnuMbaMdhI karmadi prakRti che. 2. apratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA, ane lobha e cAra anetAnuMbaMdhI krodha, mAna, mAyA ne lobha karatAM narama hoyache. 3. jenA udayathI chavane sarva viratIpaNuM prApta na thAya te. 4. jenA udayathI jIvane kevaLajJAna prApta na thAya te,
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma. nava nAkAya. nAkaSAya zabda deza niSedha vAMcI che. nekaSAya eTale nahi kaSAya, kramaka kyAya nathI paNa kAya utpanna thavAnAM kAraNa che. e kAraNeAthI phlAya utpanna thAyache. A veda, purUSa veda, napuMsaka veda, hAsya, rati, arati, zAka, bhaya, ene jugupsA e nava neAkaSAya mAhanI prakRti che. 189 nava neASAya ane seALa kaSAya maLI mAhanI karmanA 25 bheda che je viSe vistAranA bhayathI dhaNuMja TuMkamAM atre jaNAvavAmAM Avyu che. e kaSAya jyAM sudhI hAya, tyAM sudhI kevaLa jJAna kadI paNa utpanna thAya nahi. e prakRti jeTalI jeTalI ochI thAya, teTaleA teTaleja AtmA zuddha thatA jAya, ane teja dharyuM che. jema jema e kaSAyamAM vRddhi thatI jAya, tema tema karmabaMdhamAM vRddhi thatI jaze, te jIvane durgatinAM ane janma maraNunAM duHkha bhAgavavAM paDaze. -8*8030 nAma phatrInI cetrIsa prakRti. nAma karmanI ceAtrIza prakRti nIce pramANe che:-- 1. narka gati-- jenA uddayathI jIva narkamAM jAya. 2. tiryaMcagati--jenA udayathI jIva tiryaMcamAM jAya. 3. nAnu pUrvI -- jenA udayathI naraka gatimAM jatAM jIvane e samayAdi vigraha gatithI anuzraNImAM niyata mana pariNati thAya.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaMDa bIje-prakaraNa 4 thuM. 4. tiryaMcAnu pUva. pa. ekedriya jAti. 6. hadriya jAti 7. hAdriya jAti. 8. caturiMdriya jAti 9. rUSabha nArAca. saMhanAna--jemAM baMne pAse be hADAne markaTebaMdhathI bAMdhIne padanI AkRti samAna hADanI paTTI upara viMTelI hoya tema 10 nArAca saMhanana-jemAM vaja rUSabha hIna be pAse maTabaMdhA heya te. 11. adhe nArAca saMhana-jemAM eka pAse markaTabaMdha ane bIje pAse khIlIthI vIMdheluM hADa heya. 12. kalikiA sahanana-jemAM rUSabhanArAca, baMnethI vAjataH. mAtra kilikAthI vadhelA baMne hADano saMcaya te. 13. sevAti saMhanana-jemAM baMne hADakAM sparza mAtrA lakSaNa yuktA che, ne jene dabAvavAthI pIDA thAya te 14. nyadha parimaMDaLa saMsthAna-jeno nAbhi uparano vistAra: saMpUrNa lakSaNavALo ane nIceno tevA lakSaNu yukata nahi.. 15. sAdi saMsthAna-nAbhi nIcenA zarIrano bhAga suMdara AkAravALo paNa uparano bhAga teve nahAM. - 16. vAmana saMsthAna-hAtha, paga, mastaka grIvA lakSaNadi yunA ane udara vagerene bhAga lakSaNAdi rahita. 17. kunja saMsthAna--udarAdi lakSaNa saMyukata ane hAtha paga vagere lakSaNa rahita.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne sAthI kAcina dha. 18huMDa saMsthAna-- jemAM koI paNa avayava lakSaNa yukta nahi te. - 19, aprazasta varNa-jenA udayathI pANInuM darzana tenA varNathI bahu bIbhatsa che. 20. aprazasta gadha-- jenA udayathI jenA zarIramAM ati durgadha hoya te. ra1. aprazasta rasa-renA udayathI prANIonA zarIramAM asAra rasa hAya. rara. aprazasta sparza-jenA udayathI sparzeThiyane duHkhanA heturUpa evA karkazAdi sparza vizeSa jIvonA dehamAM hoya. 23. upaghAta-jenA udayathI pitAnA zarIranA avayavothI pIDA pAmathI, 24. azubha vihAgati-jenA udayathI cAlavAnI gati uMTa ane gadheDA jevI heya. 25. sthAvara-jenA udayathI sthAvaramAM janma thAya. 26. sukSma-jenA udayathI pRthvI kAyAdimAM jIva utpanna thAya 27. aparyApta-jenA udayathI AhAra vagere pUrvokta pati pUrI na thAya. 28. sAdhAraNa-jenA udayathI anaMta chAnuM eka sAdhAraNa zarIra hoya. 28. asthira-jenA udayathI zarIranA avaye asthira heya. 30. azubha-jenA udayathI nAbhinI nIcenA avaye azubha heya. 31. asubhaga-jenA udayathI jIvane je kaI dekhe, tene te
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ii khaMDa bIjo prakaraNa 4 che. jIva aniSTa lAge. 3ra. durasvara-jenA udayathI svara kaThera hoya. - 33. anAdaya-mA udayathI chava sakhANa bele tepaNa, tene koI na mAne. 34. ayaza:kIla-jenA udayathI chava, jJAna, vijJAna, vinaya vagere yukta hoya, to paNa tenI kIrti na vadhe. nAma karmanI 34 prakRti upara pramANe che. have ApaNe azAtAveranI vagerenA pApanuM svarUpa joIzuM. azAtAnI pApa eTale je pApanA udayathI chava duHkha pAme che te. - nakayu pApathI chava na Aya meLave che. nIcagoranA pApathI chava nIca gotramAM janme che ane duHkha ame che. - A rIte jana zAstramAM pApanA badhA maLIne 8ra prakAra batAvyA che. Avatava. jIva rU5 taLAvamAM karmarUpa paNa Ave che, ane jenAthI jene karmanI prApti thAya te Azrava kahevAya che. jaina matamAM mithyAtva, avirati, pramAda kaSAya ane yoga" ne jJAna varaNaya vagere, karmanA baMdhanA hetu tarIke gaNavAmAM AvyA che, ne tene je Azrava kahevAmAM Ave che. 1 asata deva, gurU ane dharmamAM rUcI karavIte. 2 hiMsAdithI vartavuM nahite. 3 mada vagere. 4 krodha vagere. 5 mana, vacana ane kAyAno vyApAra
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne thI prAcina dha. 13 Azrava puNya ane pApanA baMdha hetu hevAthI be prakAre che, ane ei prakAranA mithyAtva vagere uttara bhedanA adhika nyunapaNathI, aneka prakAre che. AsavanA uttara bheda betAlIsa che 5 Idri ja kaSAya pa avrata 25 kiyA ke vega pAMca IdrionAM nAma sarvatra prasiddha che ne te agADI chavatatvamAM jaNAvavAmAM AvyAM hovAthI ane jaNAvyAM nathI. e pAMca ikiya AvanAM pAMca kAraNa che. cAra kaSAya paNa AvanAM cAra kAraNa che, krodha, mAna, mAyA ne. lebha, e kaSAya kahevAya che. mAna ane madamAM kaMIka taphAvata che; prApta thayelI vastuthI je aMhakAra thAya te mada, ane je vastu prApta thayA sivAya je ahaMkAra thAya che te mAna kahevAya che. madanA 8 bheda che - (1) bhAtimada, (2) kulAmada, (3) balamada, (4) 25mada, (5) jJAnamaH, (6) aizvarSamada, (7) lAbhamada ane (8) tapamada. pAMca avrata paNa AzravanAM kAraNa che. pAMca Ihi, traNa balamanabala, vacanabala ane kAyabala, tathA zvAsozvAsa ane Ayu, e daza prANa-jIva che; e prANano nAza te (1) jIvahiMsA, vaLI ( 2 ) 25
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIje-makaraNa ja zuM. evuM 3) cerIkaravI, (4) mithata sevavuM, ane (5) parigraha e pAMca akSata kahevAya che. A pAMca aAtanA cAra cAra - bhAMgA che, te nIce pramANe - ( 1 ) jIva hiMsAnA cAra bhAgA( 1 ) bhAgavagara dravya hiMsA karavI che, jemake jIna maMdIra bAMdhatAM, ( ra ) kaLe nahi paNa bhAve hiMsA karavI che, jemake manathI burU icchavuM, (3) bhAva ane dravya ethI hiMsA karavI che, jemake kasAI thavuM, (4) dravya ane bhAva baMne vagara hiMsA karavIte. A bhaMga zUnya che A bhaMgavALo chava saMsAramAM - zake nahi. upara lakhelA cAra bhaMgamAM pahelAnuM phaLa, alpa pApa ane bahu punya che, bIjAnuM phaLa, anaMtAnukALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa che, te trIjAnuM mULa, sasAra paribhramaNa ane durgati che.. | mulAvAdanA cAra bhAga-1) bhAva vagara juThuM bolavuM te, jemake dayAnA kAraNe jIva bacAvavA juThuM belaDuM. A vAstavika rIte juduM nathI. (2) dravya nahi paNa bhAve juThuM bolavuM te, jemake moDhe bolyA vagara martamAM bIjAne ThagavA aneka vicAre karavA A be nahi, paNa bhAve te ju cheja. (3) dravya ane bhAva bethI juThuM bolavuM te, jemake mukhathI asatya vacana bolavuM ane manamAM paNa chaLakapaTanA vicAra karavA (4) cotho bhaMga zUnya che. riInA cAra bhAgA-(1) bhAva vagara dravyathI corI karavI tejemake badadAnata vagara eka mANasanI dolata bacAvavA mATe, te dolata laI jaI saMtADI rAkhavI. (2) daLe nahi paNa bhAve cerI karavI tejemake koI mANasa corI karato nathI paNa tenA vicAra karyA kare che. uM bhAve ane dravye corI karavI te-jemake corI paNa karavI ane manamAM paNa teja vicAra rAkhavo. (4) bhAve ane dravya koI paNa rIte corI nahi-e bhaMga agADI mAkaja zanya che.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma, Tie Xie maithunanAM cAra bhaMga--(1) dravye maithuna paNa bhAve maithuna nahi teM, jemake koI sAdhu DubatI strIne bacAvavA tene pakaDe. (2) draSya maMcuna nahi paNa bhAve maithuna, jemake strI bhagavavI nahiM paNa te bhAgavavA IcchA karavI te. (3) dravya tathA bhAve maithuna karavuM te, jemake manathI zrI sevata karavu te (4) ceAtheA bhaga zUnya che. ' parigrahanA cAra bhaMga-(1) dravye parigraha paNa bhAve nahIM te, ... marke muninI marajI nuM chatAM keI temane phulane hAra paherAve, ne temaNe hAra paherelA joI kAi temane parigrahavALA dhAre, e dravye parigraha kahevA paNa bhAve nahi. (ra) krUvye parigraha nahi pana bhAve parigraha, jemake kAigarIba manuSya dhana meLavavA bahuja vicAra kare te.. (3) dhanavAna haiAvA chatAM vadhu dhana meLavavA vicAra karavA, e drazya ane bhAve e rIte parigrahI kahevAya. (4) ceAtheA bhaga zUnya che. pacIsa kriyAnuM svarUpa. pacIsa kriyA nIce pramANeche:-- 1 kAyika kriyA arthAt zarIranI kriyAe kriyAnA be bheda che. 2 adhikaraNa kriyA--zastrathI khIjAnA vadha karI peAtAnA AtmAne narkamAM mekalanArI kriyA. e kriyAnA e eka che.. prAdeSiSThI kriyA--jIvane ajIva upara manamAM dveSa karavAnI kriyA4 paritApanikI kriyA-peAtAne ane parane paritApa karanArI kriyA.. enA be bheda che.. 5 prANAtipAtikI kriyA0% hiMsA karanArI ane karAvanArI kriyAka menA be bheda che. 6 Ara`bha kriyA-pRthvikAya vagere jIvatA- upadhAta karanArI ane karAvanArI kriyA.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke bIje-prakaraNa 4 cuM. - 7 pArigrahika kriyA-dhana, dhAnya vagere parigraha meLavatA tathA tene rAkhavA mATe je kriyA karavI paDe te. 8 mAyA pratyayikI kriyA-bIjAne ThagavA mATenI kriyA. 8 mithyA dazana pratyayikI kriyAne vacanathI viparita prarUpaNathI je kriyA lAge che. 10 apratyAkhyAnikI kriyA-paccakhANa karyA vagara kaSAyonA udayathI je kriyA lAge che. 11 daSTikI kriyA ketuka mATe ane rAgAdi kalupita citathI jIva, ajIvane jovAnI kriyA. 1ra sRSTinI kriyA-moha vagerethI strI vagerene sparza karanArI ane karAvanArI kriyA. 13 prAtiyaDI kriyA-bIjAnuM sukha dekhI deSa karanArI ane karAvanArI kriyA. 14 sAmapini pAtikI kriyA-strI purUSane jamavA AvatAM je kriyA lAge te. * 15 naisaSTikI kriyA-pApanA bhAvathI anumodana karanArI ane karAvanArI kriyA. 16 hastikI kriyA-krodhathI bIjA pAse karAvavAnI cIja piteja kare, te kriyA, 17 AzApanikI ziyA-bhagavAnanI AjJA bhaMga karI potAnI budhdhithI, jIva ajIvanI prarUpaNA karanAnI kriyA. 18 paidANikI kriyA-bIjAnAM gupta AcaraNo pragaTa karanArI yiA.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAne thI prAcina dharma 18 anAbega kriyA--upayoga vagaranI kriyA. ra0 anavakAMkSA pratyayikI kriyA-pitAne tathA parane phAyado karanArI kriyAne anAdara karanArI kriyA. 21 pragakriyA-cAlavuM, deDavuM vagerenI, tathA hiMsA karavI, juThuM belavuM vagere kAyAnI kriyA. rara samudAna kriyA--moTA pApanA yoge A karmanuM sAthe grahaNa thAya te. 23 emapatyayikI kriyA ane mAyAthI thatI kriyA. 24 hepapratyayikI kriyA-dha ane mAnathI thatI kviA. 25 IpathikI kriyA-cAlavAthI je kriyA lAge che. traNa yoga, paga traNa, ( 1 ) manane, (2) vacanane, ane (3) kAyAne. manane vyApAra te manega, vacanane vyApAra te vacanayoga ane kAyAne vyApAra te kAyaga che. AvanA 42 bheda A rIte saMkSepamAM jainadharma zAstranA AdhAre jaNAvavAmAM AvyA che, ane e judA judA AzayathI jIvane zubhAzubha karmanI AmadAnI thAya che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ fee khaDe khIjo-prakaraNa 4 yu. savara tatva. AmavathI jIvane AvatAM karmane rAtAra savara kahevAyache. e saratatvanA 57 bheda che: samitti: ' gupti. yatiSarma. pa 3 10 1ra bhAvanA. ra pasiha. cAritra bruha pAMca samitti ( 1 ) chAsamiti eTale ke samyak Agamane anusarIne cAlavAnI kriyA karavA te. ( 2) bhASAsamitti, eTale ke khIjAne sukhadAyaka ane prayeAjanane sAdhanAra vacana khAlavAM te. ( 3 ) eSaNA samitti jara dASa rahita AhAra vagere levAM te. ( 4 ) AdAna nikSepa samitti--Asana vagere tapAsIne upayAgapUrvaka levAM te. ( 5 ) paristhApanA samitti-maLa, vajra, anna vagere jIva rahita bhUmimAM sthApana karavAM te. traNa gupti--( 1 ) manAgupti ( 2 ) vacanagupti ane (3) kakayApti, eTale ke azubha mana, vacana, kAyAneA nirodha karI, zubhe mana, vacana ane kAyAnI pravRtti karavI te. dRza yatidharme--pati dharma deza prakAre che, ane te A pramANe che: ~~ ( 1 ) kSamA, ( 2 )ahaMkArarahitapaNa, (3) mana, vacana ane kAyAthI kuTilatAnA abhAva, ( 4 ) leAbhanA tyAga, ( 5 )khAra prakAranAM tapa, ( 6 ) saMyama, ( 7 ) jUThanA tyAga, ( 8 ) zAca| 9 / jara paNa dravya rAkhavAne abhAva ane (10 ) brahmacarya.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyAne sAthI prAcina dha. huM bAra bhAvanA-1anitya bhAvana-saMsAra anitya che esa je bhAvavuM te, ( 2 ) azaraNa lAvanA-prANioe keInuM -zaraNuM nathI evuM bhAvavuM te, (3) saMsAra bhASanA saMsAramAM aneka -rUpe bhramaNa karavuM paDe che evuM lAvavuM te, ( 4 ) ekAva lAvanAnuM jIva ekaloja utpanna thaI, ekalAja karma karI, eja pULa bhegavI, eka lAja mare che evuM bhAvavuM te, ( 5 ) "atyatva bhAvanA A saMsAramAM huM koIne nathI ane ke mAre nathI, evA bhAvavuM te, (6) ane zuci bhAvanA-A deha maLa mUtrathI bharapura ane apavitra che evuM bhAvavuM te. (7) triva bhAvanA mana, vacana ane kAyAthI jIvane thatAM zubhAzubha karmanI bhAvanA bhAvavI te (8) saMvara bhAvanA A zvano virodha karanArI bhAvanA bhAvavI che. ( 9 ) nirja bhAvanA-kasanI saMtatino nAza karanArI bhAvanA (1) leka svabhAva bhAvAlekanA svarUmanI bhAvanA bhAvavI te ( 11 ) dhei durlabha bhAvanA (12 ) dharmanAM kathana karanArA arihaMta che, evI bhAvanA bhAvavI te - bAvIsaparisaha-( 1 ) sudhA parisaha, bhUkha sahana karavIte? ( 2 ) tRSA parisaha. ( 3 ) zIta ( TADha ) parisaha. (4) uSNa ( tApa ) parisaha, ( 5 ) dezamazaka parisaha-marachara mAkaDanA DaMkhanI -vedanA sahana karavI te (6) aMcalA parisaha-vastra phATelAM hoya topaNa akalpanika vastra nahi levAta. (7) arati parisaha-saMyama pALatA utpanna thatI arati sana karavI te. (8) strI parisaha, strIo tarapha vikAra buddhi na rAkhavIte. (9) carthI parisahanacaryA eTale cAlavuM. ghara vagara, aniyata vAsI thaI, mAsaka9pAdi vagere karavAM te. ( 10 ) niSadhA parisahastrI vagere vagaranI jagyAmAM rahevAthI duHkha thAya te sahana karavuM te. ( 11 ) zayA parisahazayA vagara sevAnAM duHkha sahana karavAM te.( 12 ) Akroza parisaha.aniSTa vacana bolanAra para kopana karavo te. ( 13 ) vadha parisaha vadha thavA sudhI du:kha sahana karavuM te. (14) yAcanA parisaha-mAgavA mATe duHkha sahana karavuM te. (15) alAbha parisaha-icchA thayelI vastu hovA chatAM nahi maLavAthI manamAM thatuM duHkha sahana karavuM te. (16) roga parisaha-roga sahana karavA te.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra0ra khaMDa bIje-prakaraNa 4 thuM. (17) vaNasparza parisaha, kaThora taNanA sparza sahana karavA te. (18) maLa parisaha malInatAthI uga thavA chatAM te sahana kare te. (19) satkAra parisaha-bIjAne sAkAra thAya te potAne satkAra nathI thatoema jANavA chatAM manamAM viSAda na kare te. ( 20 ) prajJA parisahaatyaMta buddhizALI chatAM abhimAna na karavuM te ( 21 ) ajJAna parisaha-ajJAnatAnuM duHkha sahana karavuM te ( rara ) darzana parisaha, Iddhi vagere dekhAtA nathI te chatAM, viSe te zaMkA na lAvavI te. pAMca cAritra-cAritranA pAMca bheda che - (1) sAmAyika (ra) pisthApaniya ( 3 ) parihAra vizuddhi (4) sukSmasaMparAya. (5) pathAkhyAta. A cAritranuM vivecana karatAM ghaNuM laMbANa thavAno bhaya hovAthI, e samajavAnI IcchA rAkhanAra mumukSue zrI devAcArya kRta navatatva prakaraNanI TIkA jovI. Azavane rokanAra saMvaratatvanA upara jaNAvyA pramANe 57 bheda thAya che. nirjarA tatva jenAthI jIvanI sAthe baMdhAyelA karma dezathI temaja sarvathI kSaya thAya tene nirjarA kahe che, ane e nirjarA karavAnuM sAdhana tapa, ke jenA be prakAra che, ane je benA paNa judA judA bheda che
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAthAtara bAhya tapanA bheda. duniyAne sauthI prAcina dha. kAyakaleza saMnitAruM aNasaNa uNAdarI vRtti saMkSapa rasatyAga (thoDuM khAvuM) (abhigraha karavA) (dudha, ghI vagerene tyAga) + pAMce Itine jetapetAnA viSathI zakAte. 21
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtyaMtara tapanA bheda | 1 viyAvRtya vinaya svAdhyAya dayAna vyusa * prAyazcita (karelA pApa mATe daMDa). ne ArtadhyAna redradhyAna dharmadhyAna zukaladhyAna (e dhyAna tajavuM) (e dhyAna bhajavuM) (e dhyAna aMgIkAra karavuM) e dhyAna aMgIkAra karavuM (vadhu mATe juo "AcAra dinakara zrI vardhamAna surI kRta) 1. potAthI vadhu guNavAnanI bhakti karavI te. 2. pote bhaNavuM ne bhaNAvavuM, saMzaya gurUne puchava, bhaNeluM yAda karavuM ane dharmakathA karavI te, 3. sarva upAdhino tyAga kare te. khaMDa bIjo prakaraNa 4 thuM.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyAno sauthI prAcina dhabha. baMdha tava. "baMdha eTale baMdhana, eTale ke jIva ane karma pulane dudha ane pANI jevo je saMbaMdha, te baMdha kahevAya che. baMdha zabda saMdhIvAna vAcaka che. jema kedI kedakhAnAmAM parataMtra che ane svataMtra nathI, tema A bhA jJAnAvaraNIyAdi karmanI beDImAM baMdhAvAna thavAthI parataMtra che ane . svataMtra nathI. baMdhanA mULa cAra hetu che - 1 prakRti baMdha, 2 sthiti baMdha, ke anubhAga baMdha, 4 pradeza baMdha. prakRti baMdha, mULa prakRti ATha che (1) jJAnAvaraNa jJAnanuM AcchAdana, (ra) darzana varaNI-sAmAnya bedha, cakSu vagerenuM AcchAdAna (3) vedanI karma-sukha duHkha bhogavavuM te. (4) meha (5) Ayukarma (6) nAma karma zubha azubha gatimAM AtmAne namAve te. (7) gotra-jethI udayAna AtmA UMca nAca getramAM upane te (8) aMtarAya, dAna, lAbha, vagere jIvane nahi maLavA de te ATha karma AtmA sAthe dudhane pANI mAphaka baMdhAya, tene prikRtibaMdha kahe che. 2 sthiti baMdha prakRtinI sthiti AtmA sAthe, ATalA vakhata sudhI rahI, pachI nahi rahe, evuM je thAya te sthitibaMdha kahevAya che 3 rasabaMdha. ATha prakRtiomAM judA judA rasa je kare, te rasabaMdha kahevAya che. 4 pradezabaMdha karma pradezanuM pramANane, jemake A prakRtimAM ATalAM paramANuM che, bIjI prakRtimAM ATalA paramANuM che, vagere paramANuone je AtmA sAthe saMbaMdha te pradezabaMdha kahevAya che.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Re : -kheDabIje-prakaraNa 4 thu. : baMdhanA hetuo mukhya karIne cAra ane vistArathI 57 che. mukhya cAra hetuo A pramANe che - 1 mithyA-tacpara zradhA na rAkhavI te 2 avirati-pApathI rahita thavAnA pariNAmane bhAva nahi " nahi rAkhe te 3 kaSAya-krodha, mAna mAyA ne lebha. 4 ga-mana, vacana ane kAyAne vyApAra laMbANa thavAnA bhayathI baMdhahetunA sattAvana bheda atre jaNAvyAM nathI paNa jANavAnI icchA dharAvanAre te mATe jaina zAstro jovAM. mekSatatva. sakaLe karmanuM sarvathA kSaya lakSaNa te mokSa che. eTale ke jIvanamAM nAnAvaraNadi sarva karmane kSaya thavAthI, je svarUpe prApta thAya che te mekSa che; vadhu vistArathI, Iddhi, zarIra, AyuSya vagere bAhya prANa, puSya pApa, varNa, gaMdhArasa, ajJAna asiva vagere sameta dehAdine je AtyaMtika viyega, te mekSa che. kSae jIvane dharma che, ane dharma, dhama kaMthAcita abheda hevAthI dhama je siddha, tenI je prarUpaNa, te mokSa prarUpaNuM che, kAraNake jIva paryAya che ane jIvana paryaya sarvathA chavathI bhinna thaI zakatA nathI." sidhdhAnuM svarUpa nava prakAre jaina sUtrakAro kahe che - 1 satpada prarU paNa, 2 dravya pramANa, 3 kSetra, 4 sparzanA, 5 kALa, 6 aMtara, 7 bhAga 8 bhAva, 8 apabahatva,
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyAnA sauthI prAcina dharma. 25 1 satpAtrarUpaNA dvAra--mekSapada vidyamAna, hatuM ane satya pada che. AmAM zkata jenA karma kSaya thayA hAya teneja siddha gaNavAmAM Ave che, ane teeneja kata meAkSache. eke'driya Adi drivALA sijja nathI kAraNake zarIrane nAza thayA vagara sidhda thavAya nahi. jyAM zarIra, tyAM si sidhdhane zarIra cheja nahi. sarvathA nathI, judI judI cha kAya, (pRthvIkAya, apakAya vagere)mAM sidhdhapaNa nathI kemake sidhdha kAyA vagaranA che. mata, vacana ane kAya yAgamAM paNa sidhdhapaNu" nathI, kAraNu ke mana, vacana ane kAyAnA abhAva thavA pachIja siddha thavAyache. vaLI siddha AvedI, akalAyI, kevaLajJAnI, kevaLadarzanI, alethI nA bhavya, ne abhavya, ne sanI ne| asanI, ane aNuAhArI che. vaLI dravya pramANathI sidhdhanA jIva anaMta che; kSetrArathI si jIvAnu sthAna AkAzanA eka dezamAM che; sparzenA dvArathI, jeTalA AkAza bhAgamAM si raheche, tenAthI sparzanA bhAga ka ka vadhAre che: kALa dvArathI eka siddha AzrI, sAdi anaMtakALa ane sarva sidhdha AzrI, anAdi anaMtakALa samajavA; ataradvArathI siddhamAM aMtara nathI, ema samajavuM; bhAga dvArathI sarve siddha, sarva jIvarAzIne ana tame bhAge che; bhAvadrArathI, sidhdhAnA bhAva kSAyika pariNAmika che ane temane bIjA bhAva nathI; ane apabahutvArathI sarvathI ceDA anaMtara che, jene siddha thatAM eka samaya thayeA hoya te anaMtara sidhdha kahevAyache, ane paraparasiddha anaMtagaNuA thayAche. 39 ( vadhu mATe jue " navatatva prakaraNa vRtti " devAcAyaeNkRta duniyAnA sauthI prAcina dharmanA prAcina siddhAMtA A khaMDamAM TuMkamAM jaNAvavAmAM AvyAche e siddhAMtA A rIte TuMkamAM dekhADavAmAM AvyAthI, aMdaranI ghaNIka bAbateA samajavAnuM muzkela thaI paDe, e banavA jogache, paNa tethI mumukSue e saMbaMdhamAM kAMi paNa vicAra
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 khaMDa baje-prakaraNa 4 . na bAMdhI letAM jaina zAstra joI, temanAM ta kevA che te tapAsavAnI jarUra che. te chatAM e A prasaMge kahevAnI jarUra che ke jaina dharmanAM tA, bIjA dharmanAM to karatAM ghaNuM ja uMcAM mAlama paDe che, ane dareka vidvAne te manana karavA egya che. trIjA khaMDamAM jainadharmanI pravRtti, rUSabhadeva pachI kaNe kevI rIte karI, rAma, rAvaNa, nArada, kRSNa, pAMDe, kAra, parvata, zaMkarAcAryanAM vRttAMta, vedamAM thayelA pheraphAro, vedamAM jIvahiMsA kayAre dAkhala thaI, manAtha ane kRSNane saMbaMdha, pArzvanAthanA vakhatamAM jaina dharma, azoka rAjA ane zreNIka rAjAnA vakhatamAM jainadharmanI sthiti, mahAvIra svAmInA vakhatamAM jenonI jAherajalAlI, zaMkarAcArya vageree jaina dharmIo sAthe karelo vAda, phesara mekasamulara, DokaTara hernelA DokaTara harmana jekebI vagerenA jaina dharmanI prAcinatA saMbaMdhamAM mate, mIsIsa enIbasenTa ane prephesara maNIlAla nabhubhAI vagerenA jaina dharma prAcina che, evA mata, prAcina zIlA lekhe, dha khaLo, daherAMo vagere uparathI jaina dharmanI prAcinatA vagere vize ApaNe belIzuM. - bhAga pahelo samApta
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDA vakhatamAM bahAra paDaze duniyAno sauthI prAcana gharma bhAga-2 je * duniyAne siAthI prAcina dharma" ne bIjo bhAga pADA vakhatamAM bahAra paDaze, tethI jainadharma nurAgI bhAIone jaNavavAnuM ke, temaNe satvara nAma neMdhAvavAM, kemake e bIjA bhAganI nakala, jeTalAM nAma agAuthI nedhAze, teTalI ja chapA navAmAM AvanAra che. A bIjA bhAgamAM jana pravRtti zrI rUSabhadeva pachI koNe karI, te kevI rIte karI, judAjudA tIrthaMkaronAM tIrthanI pravRtti mATe prayAsa, rAma, rAvaNa, nArada, kRSNa, pAMDave, kaira vagerene itihAsa, vedamAM thayelA pheraphArane samaya ane chahiMsAnuM dAkhala thavuM, nemanAtha ane kRNa rAjAne vRttAMta, pArzvanAthanA vakhatamAM jainadharmane phelAve, azaka rAjA ane zreNIka rAjAonA vakhatamAM janadharmanI sthiti, mahAvIra svAmInA vakhatamAM jainenI jAhejalAlI, zaMkarAcArya, vedAMtI ane brAhmaNe sAthe jaina vidvAne vAda, rAjA vikramAditya siddhasena divAkara, kumArapALa, zrImadda hemacaMdrAcArya vageree karela jana dharmane phelAve, pAzcAtya vidvAne prephesara mekasamulara, DaoNkaTara hela, DokaTara harmana je kebI vagerenA jana dharmanI prAcinatA viSenA mata, mIsIsa enI bIsenTa prephesara maNalAla nabhubhAI, vagerenA aziprA, prAcina zIlA lekhe devAlaya, vedAmanusmRti vagere uparathI jainadharma prAcina che e nIkaLate sAra vagere ghaNI vigate samAvavAmAM AvI che. ochAmAM ochAM 500 pAnAne mATe graMtha. kImata agADIthI rU 3 pachADIthI rU 5 lakhe. sAkaracaMda mANekacaMda ghaDIyAlI javerI bajAra, muMbaI.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ navI dukAna ! navI dukAna ! ! navI dukAna ! ! ! DAhyAbhAi raNachoDadAsanI kaMpanI, navI phezananI velAtI tathA bIjI phrensI khata jAtanI TopIonA vepArI. na'0 96, kAlabAdevI rADa (maeNzarsa thANAvALAnI ku1nI sAme ) muMbai, khAsa oNraDarathI krIsTInI banAvelI nIce mujabanI TopIAnA mATe jayA hamArI dukAnethI maLaze. TopIo ! TopIo !! KALKADEVI ROAD BOMBAY. egaleAra, IMglIza meAgala, haMgerIana, sAikala, mahArAjA, legAsa, dhAravAra, InaDasa, mIrajhApura, evaresTa (phaeNTApa ), sIMdhIyA, ATrAkhAna tathA jAta jAtanA phensI ane uMcA khAlanI TIpIe zAkhIna grahasthAne eka vAra hamArI dukAnanI bheTa levA vIMnatI karavAmAM Ave che. bhAva ghaNAja kIphAyata che.