________________
૧૪૦
ખરે બીજો-પ્રકરણ ૨ જી.
વિશ્વ પડી શકે એમ નથી, કેમકે તે તે આપણે જોઇ શકીએ કે ઇશ્વરે આ કર્યું, તે કર્યું, અને હજી ખીજું કરેછે. પણ તે નજરે પડતું નથી, અને વેટ્ટમાં પણ જણાવવામાં આવ્યું છે કે ઈશ્વરને જાણુનાર કાઇ છે નહીં.
पाणिपादो जवनो ग्रहिता, પચ૫ત્રજીસટ્ટનોત્સવ ળ: // सवेति विश्वं न च तस्यास्ति वेत्ता,
तमाहुरग्यं पुरुषं पुराणम् ॥
થતા નથી.
ચીજ
(૪) અનુમાન પ્રમાણથી ઇશ્વર સૃષ્ટિ કી સિદ્ધ કાઈ એમ કહેછે કે કતા વિના કાઇ પણ નથી, તે આવુ' મેટું જગત ક્રાઇ બનાવનાર વગર કેમ જો આ અનુમાન ખરૂં માનીએ તે। એમ સવાલ ઉઠશે પેટ્ઠા થયા ત્યારે સારા હતા કે ભુંડા ? આ માટે વખતે આવશે, કે તેઓ તેા સારાજ હતા ! ત્યારે એ સવાલ ઉઠશે કે ભુંડા વાકેમ નજરે પડેછે ? કેમકે સારા જીવેામાંથી ખરાબ કામ કરવાની શકિત કેમ ઉત્પન્ન થઈ શકે ? આ ઉપરથી ઈશ્વરે કાંઇ પેદા કર્યું નથી એમ દેખાયછે.
બની શકતી બની શકે ? કે, તે જીવા
એમ કહેવામાં
જો એમ કહેવામાં આવે, કે ઇશ્વરે સારાં અથવા ભૂંડાં કામ કરવાની શકિત રચી હતી, પણ ઇશ્વરે જીવાને ભુંડાં કામ કરવા તરસ્ પ્રવર્તાવ્યા નથી, અને ભુંડાં કામ કરવામાં જીવ પાતેજ પ્રવર્તેછે, અને તેમાં ઇશ્વરને દોષ નથી, તે। એ સવાલે ઉત્પન્ન થાયછે કે ( ૧ ) સ શકિતમાન ઇશ્વર, સર્વે વાતના જાણુ છતાં એવી શકિત કેમ પેદા કરે ? જો જાણતા છતાં ઈશ્વર એવી શકિત પેદા કરે, તે। ઇશ્વર માસના શત્રુરૂપ ગણાય ! ( ૨ ) જો ઈશ્વર તે વાત જાણતા નહેાતા એમ કહેવામાં આવે, તે! ઈશ્વર સર્વજ્ઞ નહિ પણ અસર્વેદ કહેવાય !
