________________
દુનિયાના સાથી પ્રાચિન ધર્મે, પ્રકરણ ૪ યુ.
ધર્મ.
અન સિદ્ધાંતેમાં ઘણાજ ઉત્તમ હાવાના કારણમાં, જેના જે રીતે ધર્મ તાવનું સ્વરૂપ માનેછે, તે ઘણીજ પુષ્ટિ આપેછે. ધર્મ' એ શબ્દના અર્થ પ્રથમ ખડના પ્રવેશમાં જણાવવામાં આવેલે હાવાથી, અત્રે તે વિષે લંબાણુ ન કરતાં, ધર્મના ‘ભેદ’ વિષે જૈન સિદ્ધાંતા શું જણાવેછે તે જોઇશું.
જૈન સિદ્ધાંત પ્રમાણે ધર્મના ત્રણ ભેદ છે:
૧
સમ્યક જ્ઞાન.
સમ્યક દર્શન.
3 સમ્યક ચારિત્રય.
૧૭૭
નય પ્રમાણયુક્ત જીવે, અજીવ, પુણ્ય, પાપ, આશ્રવ, સ્વર નિર્જરા, ખંધ અને મેાક્ષનું સ્વરૂપ જાણવું, તે સ્મયક જ્ઞાન છે. એ જ્ઞાન કાઈને સક્ષેપથી અને કાઈને વિસ્તારપૂર્વક થાયછે. જીવ વિષે આગલા પ્રકરણમાં વિસ્તારપૂર્વક ખેલવામાં આવ્યું છે. હવે અછવ વિગેરે ખીજાં તત્વાની બાબતમાં જૈન સિદ્ધાંતા શું જણાવેછે, તે સુક્ષેપથી તપાસીએ.
અજીવ તત્વ.
જ્ઞાન વગરનાં, રૂપ, રસ, ગંધ, સ્પર્શેવાળા નર, અમરાદિ ગતિમાં ગમન નહિ કરનારા, જ્ઞાના વરણીયાદિ કર્મ નહિ કરનારા ને નહિ ભગવનારા,
૨૩
