Desinammala

Author(s): Hemchandracharya, R Pischel
Publisher: Department Public Instruction Bombay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/016019/1

Page #1

The Department of Public Instruction Bombay
No. XVII
THE
DEŠINA MAMALA
OF
HEMACANDRA
Price Rupees Tour and Annas eight,

Page #2

lirator
TO
of
IT
More
fa. Tritgal, 417--227 solo
BOMBAY SANSKRIT SERIES
No. XVII
HEMACHANDRA'S DEŠĪNĀMAMĀLA

Page #3

Page #4

The Department of Public Instruction, Bombay
THE DEŠINĀMAMĀLĀ
OF
HEMACHANDRA
EDITED WITH CRITI
BY
R. PISCHEL
Second Edilion
WITH INTRODUCTION, CRITICAL NOTES, AND GLOW-C...
BY
Paravastu Venkata Ramanujaswami, M. A., Principal, Maharajah's Sanskrit College,
VIZIANAGARAM
1938
Price Rupees Four and annas eight

Page #5

81486
Printed by Mr. Anant Vinayak Patwardhan at the Aryabhushan Press, Bhamburda Peth, H. N. 915/1 Poona No. 4 and Published by Dr. V. S. Sukthankar, M. A., Ph. D. at the Bhandarkar Oriental Research Institute, Poona No. 4

Page #6

CONTENTS.
1. Introduction to the second edition 2. Introduction to the first edition 3. Text of the Desīnāmamālā ... ... 4. Glossary ... ... ... 5. Appendices: I. Words considered as desyas by
others II. Verbal Substitutes III. Particles
1- 26 27- 31
1-345 1- 92
93- 98 99-118 119-120

Page #7

Page #8

Introduction
(to the second edition) For the present edition of the Dešināmamülü, seven Msg. of the work have been kindly placed at my disposal by the authorities of the Bhandarkar Oriental Research Institute, Poona City. One of these is an index to the words in the Deśīnāmamālā arranged according to the number of syllables in them. Words containing two syllables are first given in the order in which they are found in the work, then of three syllables, and so on, ending with the four words containing eight syllables each. No attempt is made to arrange the words in further alphabetical order. The Ms. begins :
॥६०॥ श्री वीतरागाय नमः ॥ अर्ह ॥ श्रीहेमचंद्रसूर्युक्तदेश्यशब्दसमुच्चयात् । अकारायादयः शब्दा लिख्यते द्विस्वरादिकाः । १ । ओदीदूदेदनुस्वाराचं तत्र स्यादियोगतः । शब्दानामक्षरराधिक्यमपि कपत्ययादिह । २ । अथ द्विस्वराः । अज्जो जिनः । गौरीति आ-- and ends :
श्रीहेमसूरेरभिधानकोशाद्देश्यात्पदान्यर्थसमन्वितानि । उद्धृत्य वर्णक्रमतोऽखिलानि लिलेष सूरिर्विमलाभिधानः ॥ १ ॥ बाधजाड्यतमश्छन्नान् ग्रंथांतरगृहस्थितान् । अनेन देश्यदीपेन पश्यत्वर्थान् जनाः स्फुटान् ॥ २॥ ॥ ग्रंथाग्रं १२०० ॥
It contains 18 foll. and is numbered 857 of 1886–92. It is a very recent copy and full of mistakes. It was of no practical use for the edition. Of the remaining Mss., two (Nos. 724 of 1875-76 and 281 of 1880-81) happened to be those used in the first edition, marked B and E, respectively, therein. A third (No. 159 of 1881-82 ) was the original of the Ms. marked in the first edition. It was described by Dr G. Bühler in his first notice of the Deśīnūmamūlū in the Indian Antiquary ( vol. ii. p. 17 ff. 1874). The remaining three Mss., described below, have been utilized for the present edition.
X. - A very carelessly written Ms. of the text and commentary. Complete. No. 856 of 1886-92, foll. 45 but actully 44, nos. 14 and 15 being marked on the same folio. The copyist is not well-versed in reading Jaina Mss., the characters peculiar to these being very often misread and in some places left blank. It has also considerable omissions in several places. It is not dated but contains some numerical figures at the end which are not clear. Ho 9 and go 93 which is struck off and To 9c (?) is added. It is closely related to C of the first edition.
Y. - A complete Ms. of the text alone. No. 397 of 1895-98, foll. 21. This is a very carefully written Ms. with very few mistakes. It sometimes confuses the letters 7, 7 and a, 3 and 311, and 7 and 2, but generally spells words correctly. It contains marginal notes, being the Sanskrit renderings of the meanings of some deśī words. It is dated Samvat 1636,

Page #9

Desināmamālī,
Friday, the fifth day of the bright fortnight of Phālguna (February March). This Ms, is related to BF of the first edition. The Ms. was written by one Panditaratnanidhanagani, pupil of Jinacandra Sūri.
Z. - A Ms. of the text and commentary. No. 438 of 1882-83, foll, 60, Incomplete. It stops with T353 in VIII. 12. The right hand ends of leaves from fol. 40 have been gnawed by rats but no letters have been lost. It is a fairly well-written Ms. and agrees in general with the Ms. markad G in the first edition. The Ms. is not dated, as the final leaves are probably lost, but it does not appear to be more than two hundred years old. Marginal corrections are found here and there. In this Ms., too, there is confusion between the same letters which have been mentioned in the Introduction to the first edition (p. 28).
The text of the Deśināmamülā may be considered to have been settled with considerable purity. I have, therefore, allowed the text to remain as it stood in the first edition. In a few places, however, a eupbonic y has been substituted for 37 to make the text consistent throughout, although personally, I hold a quite different view of the matter. Hemacandra in his grammar (I. 180 ) calls it a and allows it after also. Mārkandeya in his grammar (II. 2) requires it after all vowels and remarks that it is a rule of TETETETT. It is, therefore, clear that the rules regarding the substitution of y for 3t refer to pronunciation and not to writing. There are certain rules, though a few, which refer to the pronunciation of letters. Such, for instance, are Präkrtaprakāśa, XI. 5 and Prākrtasarvasva, IX. 27. The rule relating to aid is one of this kind. From the rules of Hemacandra and Mārkandeya, as well as from the practice of Jaina Mss. it will be seen that y is heard not only after 3 or 311 but also after other vowels and Mārkandeya says that is similarly to be pronounced as ft. The proper way, therefore, is to write st in all cases and leave the reader to pronounce it according to his practice. A similar practice occurs with regard to the vowels 5 and 31). It is admitted on all hands that the Prakrits possess these vowels in the short and long forms. They are to be pronounced short when followed by a conjunct consonant. Both the long and short vowels are represented by the same character and the short vowels are only heard in pronunciation. In the same way, the vowel remaining after the elision of the consonants is always to be written as 37 but it has to be pronounced as 3 when preceded by 37 or short or long. In the text of the Deśīnāmamālā, Prof. Pischel has taken the trouble of correcting every 3r into T, when it is preceded by 37 or 371. I have allowed them to stand as they are rather than take the trouble of rechanging every such y into 37, and changed a few others which have been left by oversight in the first edition, although, as I have explained above it is not necessary to do so. I have done so for the sake of uniformity.
In a few other instances, I found that, on etymological considerations, the reading adopted in the text was not the correct one and that one of the readings noted in the critical notes was to be preferred. Thus, for exam

Page #10

Introduction I
ple, in (I. 63, the reading adopted in the text is , while it is noted in the critical notes that G reads . One of the meanings assigned to the word by Hemacandra is JCHEH, a small pot.' Now the word appears as kunda with the same meaning in the Telugu language. The reading gizi is, therefore, to be preferred, and it is actually the reading found in the two additional Mss. XZ used in the present edition. Again in VII. 40 the Ms. Creads at while the reading adopted in the text is area. The word vetti occurs in the Telugu language with the meaning assigned to it by Hemacandra, and by the addition of the suffix of we get the form qizi. In VI. 24 iu and not ou appears to be the correct spelling. The word signifies provisions for a journey.' It is evidently connected with पाथेय. The Mss. BF actually spell the word पत्थणयं. In II. 41 कुडुच्चिअं is the reading of all the Mss. both in the verse and in the example. In the commentary only Breads leai while the other Mss. spell the word with a fê. Still, I venture to suggest, that as the word signifies sexual intercourse, it must be related to her and the correct spelling of the Prakrit word may be liai or slogai as in B. In VIII. 64 all the Mss. read a e , except only C which spells the word with y instead of fe. The meaning is at, dress'. There is another desi word 311ere given in the first section, and this too, among other things, means 'dress'. As 37 and at the beginning of words are liable to be interchanged and as the words, given above, should have come from Sanskrit *1x, the reading
is certainly to be preferred to the reading adopted in the text. Such cases as these are not numerous and I have not, therefore, thought it necessary to correct the text but left it as it stood in the first edition and suggested the corrections in the Glossary at the end.
Hemacandra, at the beginning of the work, explains what he considers to be a desi word.' Words which are not derived from Sanskrit in his grammar, which though derived from Sanskrit, are not found in that sense in the Sanskrit lexicons, which have changed their meaning in Prakrit, the change not being due to the secondary or metaphorical use of words, and which are used in standard Prakrit from times immemorial, are considered as desi by Hemacandra (I, 3, 4). Thus, he teaches in his grammar (IV. 2) that qot is one of the substitutes of the root 79 in Prakrit. In IJ. 136 he says that 14 assumes the forms Tex and as in Prakrit. The words ott, it and as are not, therefore, desyas and are excluded from the work. The Verbal Substitutes have been, as a natter of fact, considered as desi words by Hemacandra's predecessors (1. 11, 13, 20 ). Again the word 3772Tht signifies the moon in Prakrit, and it is evidently a bhava of *37asih which by some such analysis as 3yalfaiary can denote the moon. But the Sanskrit word is not found in that sense in any of the lexicons and hence 372fal is reckoned a desya and taught in this work. The word aga is a regular derivative of actae according to rules of Prakrit grammar, and as the latter word can by the force of getur mean & 'fool', the word as in this sense is not considered a desi word and, therefore, is not included in the work. Every provincial expression

Page #11

Desinumamalu
is not considered a desi word, but only those which have found entrance. into the known Prakrit literature. Otherwise, the number of desi words will be innumerable and it will be impossible to teach all of them. As Hemacandra himself says (I. 4)
वाचस्पतेरपि मतिर्न प्रभवति दिव्ययुगसहस्रेण ।
This definition of a desi word does not appear to have been followed by the predecessors of Hemacandra; and therein consists, he says, the superiority of his work over that of others. He quotes in a number of places. words which have been taught as desi words by his predecessors and shows that they are derived from Sanskrit words. Thus in I. 37 Hemacandra says that the words अच्छोडणं, अलिंजरं, अमिलायें and अच्छभलो are considered as desi words by some authors, but he does not do so as they are evidently derived from Sanskrit words. Again in II. 89, he says that the word is taught as a dest word by some authors but Hemacandra says that it is not a desi word as it is derived from Sanskrit it. But here our author shows some latitude and says that it may be considered a desi word. Many such instances may be quoted and in most cases Hemacandra gives the Sanskrit equivalents to such words. The Desinümamālā differs from similar works in some other respects also. Some of the lexicons simply enumerated the desi words without giving their meanings. Such, for instance, is the Paiyalacchi of Dhanapala. The words in the Desinämamälä are arranged in alphabetical order according to the first letter of the word, so that there can be no doubt as to whether a word. begins with a or or . The words beginning with a particular letter are arranged according to the number of syllables contained in them, which will facilitate reference. Again, whereas each of the previous lexicographers assigned to the words meanings which he thought proper without reference to the others and thus sometimes each differed from the other, Hemacandra in his work took the trouble of fixing the proper meaning of words by reference to the works of others and pointing out the mistakes occurring therein. Thus in VIII. 12 and 17 Hemacandra enters into a long discussion and corrects the mistakes of others regarding the significance of the words and it respectively. In the same way Hemacandra, by his vast knowledge of Prakrit literature, fixes the forms of many words which have been wrongly quoted by other lexicographers. Thus in I. 47 he says that area is the proper form but not far as quoted by others. He says he arrived at the form बहुतरपुस्तकप्रामाण्यात्. In the same way he favours the form अच्छिहरुको and not अच्छि or अच्छिहरिलो as given by others in I. 41. Cf. also I. 26. So in a great number of instances. In fact there are innumerable mistakes in the angeratart works and the object with which he wrote his desikosa is йg In every case of difference of opinion, Hemacandra takes care to point out the forms or meanings of words favoured by other authors.
It remains to be seen how far Hemacandra conformed to the definition given by himself. The following examples will show that he consciously and unconsciously violated the principles laid down by himself. Although

Page #12

Introductiom
I
5
he says he does not consider the Verbal Substitutes as desi words, he inoludes some of them in his lexicon and says that he has consciously done so in accordance with the practice of previous writers. Thus in I. 13, he says that ki is & Prakrit substitute for the Sanskrit root -- but he has included the word 3752i = 311724 in his lexicon qarati . In IV. 11 he says that it is a desi word in the sense of 'a palanquin.' He has perhaps forgotten that in his grammar I. 217 he derived the word from Skt. 1. So in V. 29 ' Brahman' is taught as & deśī word but in his grammar I. 166 it is derived from Filar. In a few cases he expressly says that a word taught by him is derivable from some Sanskrit word as for example in I. 18, 39, 43, II. 104, III. 2 etc. Hemacandra excuses himself by saying that he included such words in the work if Henna or संस्कृतानभिज्ञप्राकृतज्ञमन्यदुर्विदग्धजनावर्जनार्थम्. Again Hemacandre has included in the lexicon many words which are actually taught or derived from words taught by Sanskrit writers in their lexicons and other works. As Dr Bühler has observed in the introduction to the Pāiyalacchi "a student of Prakrit.........who has the Petersburgh Dictionary [ or for the matter of that any good Sanskrit Dictionary such as that of Mr V.S. Apte or Para vastu Srinivasachari] at his disposal, can easily convict Hemacandra of numerous errors and show that he, too, in spite of his rare knowledge of Sanskrit and Prakrit, of his large library and numerous assistants, has mistaken scores of tadbhavas and tatsamas for Desi forms because the passages where the Sanskrit words occurred, were not accessible to him or not present to his mind.” (p. 13 ) Thus ar & milkpa il' is reckoned a desi word in VI. 37 because Hemacandra does not happen to remember that it is used in Sanskrit in the same sense. Again in VI. 55 is found focal in the sense of an Asura. This is clearly & bhaict of naca (cf. Hc. Gr. ii. 163 ) occurring in Sanskrit in the same sense. In VI, 90 duvit is said to be a desī word in the sense of a lizard. But wait in Sanskrit also sigoifies the same thing. And Dr Bühler in a note to his Introduction to the Pāiyalacchi (p. 12 ) draws attention to the fact that
Ega, the Sanskrit prototype of Tag ( II. 100 ), in spite of Hemacandra's denial, signifies also the moon. Hemacandra includes in the lexicon words whose Sanskrit equivalents can, by JEMI or metaphorical use, signify the meaning assigned by him to the Prakrit word. In II. 97 he teaches the word Tot in the sense of :. The word is evidently derived from Skt. Tüs, which like flag can mean a fool. Lastly Hemacandra includes in his work such words as आहित्थ, ललक, विड्डिर etc. which he himself says in his grammar (II. 174 ) are provincial expressions, i. e, harizachriccate
#:. We thus see that neither Hemacandra nor his predecessors strictly follow the definition of deśī word formulated by him. The term desi seems to have been understood in a very wide sense by the lexicographers. They seem to have denoted by the term all the words of the Prakrit dialects which are the desya or vernacular languages of the time, Thug, for instance, Dhanapăla calls his Painculacchi a desī or desi sāstra.

Page #13

6
Desinamamatā.
and includes in it more tatsama and tadbhava words than real desi words, He even says that he has incorporated in his work all the words commonly used by the Prakrit poets in their compositions.
कव्येसु जे रसड़ा सद्दा बहुसो कहि बज्ांति | ते इत्थ मए रहया....
Hemacandra, being a good Sanskrit and Prakrit scholar, has evolved a new definition of the term desi which excludes all words derived from the Sangkrit source. In this he has chalked out a new line and risen above all the other lexicographers. But at times he has unconsciously slipped down and included words which show evident signs of derivation from Sanskrit and at times he had consciously done so, not being bold enough to go counter to his predecessors. But it must be said to his credit that Hemacandra inaugurated a new era in Prakrit lexicography and the experiment made by him was really a success. He has excluded a large number of tadbhavas and tatsamas from his lexicon because the former can be known from his grammar and the latter from the Sanskrit lexicons. The latter, in fact, have no place in Prakrit lexicons.
The words in the Desinämamälä are arranged into eight vargas, according to the initial letter of the words. They contain in order words beginning with the vowels, the gutturals, the palatals, the cerebrals, the dentals, the labials, the semivowels and the spirants. In each section words with one meaning are given first and then the homonyms. In each again, the words are arranged according to the number of syllables contained in them in the order of disyllables, trisyilables, totrasyllables and so forth. At the end of words of certain number of syllables are added the Verbal Substitutes which contain the same number of syllables. As Hemacandra does not consider them as real desi-words, he does not include them in the verses which form the body of the work but adds them in the commentary along with particles and other words taught in his grammar. Here and there words of unequal length are grouped together if they are synonyms, otherwise, as he himself has said, fem, In a few instances, perhaps through oversight, he has given a homonymous word more than once and assigned different meanings to it in the different places. Thus in section VI the word afegit is given once in stanza 19 with the meaning fas and again in stanza 28 with the meaning q. In the same section, the Verbal Substitute qa is given twice, once under stanza 29 with the meaning and again under stanza 73 with the meanings a mà and the Verbal Substitute is given twice under stanza 29 with two different meanings. But cases such as these are very rarely met with and Hemacandra is very careful in grouping the words in the different sections. Under the stanzas containing words with one meaning, Homacandra adds examples to illustrate the use of the words taught in the stanzs. As to these examples, refer to the Introduction to the first edition, p. 29.

A question arises here as to the nature of these Dhätvädeśas or Verbal Substitutes. They have been considered as desi words by some authors but

Page #14

Introduction /
Hemacandra clearly says both in his grammar (IV. 2 ) and in this work (1. 37 ) that he does not consider them to be so. He says there can be no distinction of the end sky in desi words (I. 47), nor can there be the addition of a to them (I. 95 ), though with regard to the second point, in his eagerness perhaps to criticise others, he indulges himself in selfcontradiction (III. 55). As a dhātvädeśa as e can receive different verbal suffixes according to the meaning to be conveyed, it forgoes the nature of a desi word. When, on the other hand, & dhātvādesa is capable of receiving only one suffix and no other, it has every right to be regarded as a desi word and therefore Hemacandra includes such words as #91231, Farsi, ( II, 20 ) Blai, 312, 313 , (I. 10 ) ETER, 2019! ( VI. 24 ) in the Desinūmamālā with the remark Tea Tree T
T ALENTERI qan qidal 22 agt: In this respect Hemacandra, as has been remarked above, differs from the lexicographers who went before him. As he has made a new departure he could not completely exclude them from his desikosa, but added some, perhaps the more important, of them in his lexicon adding इत्यादयो धात्वादेशेष्वस्माभिः साधिता इति न संगृहीताः or some such remark. It should not be understood that because he enumerates some of them in this work, he considers them alone as deśī words and the rest as tadbhavas. As a matter of fact he does not consider any of them as desi words, while his predecessors have said that all of them are desi words.
We have next to consider the question of the nature of desi words in Prakrit. All the Prakrit grammarians divide the words in the Prakrit languages into three classes, viz. tatsama, tadbhava rad deśya. Tatsama words are those which, consisting as they do of letters which are not liable to any change in those languages, appear in the same form in the Prakrits as they do in Sanskrit, as e. g. 45, etc. Tadblava words are those which are derived from Sanskrit by the application of the phonetic changes taught in the different grammars ; that is to say, those words which show some change in their letters when they pass from Sanskrit into Prakrit are called tadbhavas; e. g. 3 1, at etc. Deśya words are those which do not appear to have any connection with Sanskrit in accordance with the rules laid down in Prakrit grammars and hence show no distinction of ac and
ty, or in other words are underivable from Sanskrit but are current in the language from times immemorial and are freely used by poets in their compositions; e. g. 4, etc. It is only the second class of words, the tadbhavag, with which the different grammars are concerned. The tatsamas are to be learnt from Sanskrit grammars and lexicons. The desi words, similarly, which do not obey laws and are underivable from Sanskrit have to be learnt from the usage of the speakers of the language and from košas compiled therefrom. Only two such Prakrit kośas have been discovered up to now, one of which, that of Dhanapala is of very little use for a knowledge of desi words as he mixes them with hcards of tatsama and tadbhava words. The present work of Hemacandra eliminates the other two classes of words to a great extent and gives a large number of desi words.

Page #15

Dešināmamālā.
As Dr Bübler has remarked in his introduction to the Paiyalarchi (p. 14 ) the desi words “are all or nearly all derived from Sanskrit words." In the case of some words the relation to the Sanskrit word is so manifest that we are at a loss to know why Hemacandra has failed to notice it. If Pkt ga can be derived from Skt cerita by metathesis (II. 122 ), why can we not derive Pkt 31561 by the same process from Skt 37TH and yet Hemacandra calls si a tadbhava and 375Ert a desi word ? It cannot be said that Hem&candra was not conscious of the conneotion between the latter words for in I. 34 where he teaches 3156KT he expressly says that the two words have nothing to do with each other. Some other words, again, are clearly of Sanskrit origin, though they cannot be derived from that source by the phonetic laws formulated by the Prakrit grammarians. As Dr Bühler has observed in the same place, “they are formed according to the more occult phonetic and grammatical laws differing from the obvious ones, which the grammarians have embodied in their Vyākaranas." Thus, e. g. the words FET, 371, cat are very closely related to Skt Fe, 3", go, and a. On the other hand, such words as igre, vifcuft, etc. may by a slight change in meaning signify , : eto. and that B UT, SETT, ZHETI, Eti, qfERSTI, ETTATIS and similar words are derived from words in Sanskrit which though not synonyms of these, can still signify it:, :, Tate, 36H, Theft and 7 A large proportion of words in the Dešinimamālā are of this nature ; but there are a certain number of words with & very un-Aryan look which show undoubted relationship with languages other than Sanskrit. A good many of them show close resemblance to words in the Dravidian languages. Some of the striking ones may be quoted here. ( Dr. ūru, 'a town') e ( Can. cikka, 'small') yuf (Tam, căni cow dung') e Tel. cilli, a hole') art (Tel. dāramu. "a cord') gifs (Tel. pasi(n)di. gold') 39 (Tel. paducu & middle-aged woman') që
Tel. potta 'the belly') ( Dr. puli, '& tiger') 291 ( Tel. băva, sister's husband') FT ( Tam. mottai, ' hornless or hairless ') * ( Tam. am-māmi, 'maternal uncle's wife ) Alisi (Tam. mādi, Can, mahadi, Tel. meda, 'a storied house') & (Tel. vanga, 'the egg-plant') at (Tel. oddu.' stout, large') ( Can. süle, 'a harlot'). These and some others have been pointed out in the glossary. Mr K. Amrita Rao has shown ( Indian Antiquary xlvi. p, 33 ff.) that there are a number of Persian and Arabic words in the Deśināmamālā, Sir George Grierson has discovered (J. R. A, S., 1919 p. 235 ) another Arabic word in the work. Hemacandra's desī, therefore, includes not only Sanskritic words but also non-Sanskritic, both Indian and foreign By Sanskritic words we understand words evidently derived from Sanskrit but not according to the laws known from Prakrit grammars. These, too, we have every reason to exclude from desi words, as some of the laws embodied in the Vyakarapas are themselves unconvincing. If Hemacandra can derive Pkt og and from Skt gie: and 37:, we cannot understand wby he cannot derive all Sanskritic deśya words pointed out above from Sanskrit. If we
Reggae
Dr. Panornless

Page #16

Introduction 1
exclude such words, there remains & residue of them which are not derived from the Sanskrit source. We have to discover the nature of these unknown words, the value of the mathematician's x, as Mr. J. Beames has put it.
Before doing so, let us see how the Dravidian grammarians have classified the words in their languages which may help us in our enquiry. These too divide the words in their languages into the same three classes as the Prakrit grammarians, viz. tatsama, tadbhava and desya. Tatsama words are those which are borrowed from the Sanskrit language without any change in their form, as e. g. Tel. Rāmudu, vidya, pita ; Can. vana, dhana, vastra ; Tam. kamalam, kāranam etc. Here the words do not show any phonetic change except with regard to the final letters which follow the usage of the respective languages. Tadbhava words are those which undergo phonetic changes in their passage from Sanskrit into the Dravidian languages. Most of these changes are the same as those described in the Prakrit grammars or appear to be the continuations of those. The following are examples of tadbkava words. Tel. ākasamu ( Skt. 371413 ), megamu ( Skt. IT ), vankara ( Skt. 27), marudu (Skt. F ); Can. payana ( Skt. PM) bīdi ( Skt. at îi ) vīne (Skt. afv); Tam, outtam ( Skt. J5), catti (Skt. qf2), piccai (Skt. F#727). Words which do not belong to any one of the above two classes but which are current in the language of the country are called desyas. Examples are : Tel. ūru 'a town', méda "a storied house', illu' a house '; Can. mane 'a house', hola' a field', nela
the floor '; Tam, ür,' a town'manai' a house 'tarai ' the floor'. Deśya here means, therefore, words which have nothing to do or rather appear to have nothing to do, with Sanskrit ; and hence even borrowed words, only if they are not loans from Sanskrit, are classed as desya. Here the principle which the Dravidian grammarians followed is the same as that followed by the Prakrit grammarians; in fact the former imitated the latter. But there is this difference that whereas the Prakrit grammarians included certain Samskrtabhavas in the deśyas since they do not conform to the arbitrary rules laid down by them, the grammarians of the Dravidian languages classed all words which show the least resemblance to Sanskrit as tadbhavas. The Dravidian grammarians, too, are strangely silent as to the nature of these desyas. They say, like the Prakrit grammarians, that the origin of these words is wrapped up in mystery but they have been in use in the language of the country from times immemorial and are used by poets in their compositions.
On examining the nature of the desya words in Prakrit, it will be seen that they consist chiefly of words denoting the parts of the body, relationship, common birds and animals etc.; that is to say just the class of words which, philologists say, are not generally borrowed from one language into another, and in every case the form regularly derived from Sanskrit is found beside the desi word. We are, therefore, tempted to suppose that all the desi words are indigenous to the languages. It is now generally ad

Page #17

10
Desinūmamülni.
mitted that Classical Sanskrit from which the grammarians derive the Prakrits is the literary form of a slightly different colloquial language, which is in fact the parent of the Prakrits. Some of these desya words may have existed in the colloquial language before the Prakrits came into existence and might have been inherited by them from that language, and as the colloquial language was never admitted into literature, its words have not survived to us. We may also suppose that the Aryans came into India in successive waves but not all at once. In the interval between two successive waves certain words may have gone out of use in the original home or at an intermediate station. The people who entered this country in the early period may have retained words which have been given up by subsequent batches before they came to our country. Both the above classes of words, as Mr. J. Beames observed in his Comparative Grammar of Modern Aryan Languages of India (p. 24) "though not used in Indian literature, may have been in use in the mouths of the people and may be current under some slight disguise in the mouths of Lithuanain peasants even yet." It is, therefore, possible to suppose, from the nature of the desya words, that they too are Aryan or Indo-European in origin and that they have left us no trace of their existence in Classical Sanskrit. In the case of some words, the relation between them and their Sanskrit prototypes may have been obliterated by the changes brought about by time and we are not able to discern the resemblance between the mother and the daughter though they stand beside each other before our eyes. This fact is brought home to us by the fact that the number of desi words in & language varies in inverse ratio with the knowledge of Sanskrit and Prakrit possessed by the grainmarians. Thus Homacandra derives a large nunber of Prakrit words from Sanskrit, which according to other grammariaus are pure deśyas; and may not what appeared to be a desya word to Hemacandra appear as a tadbhava to another?
We have seen above that some of the desya words are common to the Prakrits or the Indo-European vernaculars and the Dravidian dialects. In the Dravidian languages, the desī words are considered as the distinctive or characteristic part of their vocabulary. But the above view of the origin of deśya words deprives these languages of what is considered as their heritage and makes the desya words loans from the neighbouring Indo-European vernaculars, and places them on a level with the tadbhavas and tatsamas. It, therefore, results that the whole voeabulary of the Dravidian languages is derived from the Indo-European source. The interrelations between the Dravidian and the Indo-European family of languages become closer and the Dravidians appear to be only the earliest wave of the Aryans to come to our country. This is the view of some Dravidian philologists in Southern India. But the grammatical structure of the Dravidian languages tells against the above conclusion. The Dravidian system of sentence formation, in which the finite verb always stands at the end is opposed to the Indo-European way in which the order of words counts for very little ; but in this respect there is complete agreement

Page #18

Introduction 1
11
between the Dravidian and the so-called Modern Aryan languages. These latter show some other affinities with the Dravidian family. The employment of the same suffixes in both the numbers of the cases, of post-positions in the place of Sanskrit prepositions, the formation of tenses by the help of participles, the absence of a regular passive voice and the dative suffix with a K are all common to the two groups of languages. It is one of the fundamental assumptions of Comparative Philology that, as a general rule, ono language may borrow words and idioms from another to any extent, but it does not adopt the morphological structure of another - i.e. the inflexions or methods of word-formation and syntax. These two sets of languages have incorporated Sanskrit or Aryan words to a great extent and the so-called Modern Aryan languages have gone a step further and borrowed many suffixes along with them, just as the English language, with the wholesale adoption of Latin words, has borrowed certain Latin plurals and the Latin structure of sentences. Owing to this difference in grammatical structure, we have to assign the Dravidian languages and the so-called Modern Aryan languages to a family different from the Indo-European, In such a case, although it is probable that many desī words are Aryan, though not Sanskritic, in origin, there must remain a small residue of them, however small it may be, which has to be referred to the Dravidian source. The Aryans on entering our country found it already occupied by people of a different race and after a struggle extending over inany centuries, they obtained possession of the major portion of the country. Some of the preoccupants might lave mingled with them and to some extent influenced their language. The Aryans, being intellectually superior to the conquered races, did not allow the words of their own language to die out although they adopted the words of the conquered, and this accounts for the fact that the two words, the Aryan and the non-Aryan-desi, are found side by side in the Prakrits.
We thus arrive at the following conception of the expression desi, Many of them are of Sanskritic origin ; but owing to the large amount of corruption they have undergone during the many centuries of their use, they do not conform to the phonetic laws recognised by the grammarians or in other words their connection with Sanskrit is obscured. Some others again may be of Indo-European though not of Sanskritic origin and may be found, with slight variations, in the spoken dialects of other Indo-European races. A small proportion of them are of non-Indo-European descent and may have been obtained from the language of the people who were inhabiting the country before the advent of the Aryans into it. In Hemacandra's desi, a few recent borrowings from Persian and Arabic are also included, as they might have become current in the language of the country some centuries before his time. He is perfectly justified in doing so, as we have seen that desi has come to mean not only the words current in the country but at the same time show no trace of connection with Sanskrit.
In assigning meanings to desi words Hemacandra frequently differs from other lexicographers. He suys that in many cases his predecessors

Page #19

12
Dešināmanālu.
have gone wrong and he has taken great pains to fix the proper meaning of these words. In the second of the introductory verses he says that this is the very object with which he began his kośa. In some casos he admits the meaning assigned by others although he himself gives a quite different meaning. In every case in which there is difference of opinion, he takes care to give the opinion of the other lexicographers also. Besides referring to them by such general terms as gairt:, T, T, 37), pola and I he quotes eight of his predecessors by name. Except perhaps a few, we know next to nothing about them from other sources. Their works have not come down to us, probably owing to the fact that they were superseded by that of our author, like the works of Sākalya, Gārgya, Gālava and other grammarians who went before Pānini, whose comprebensive work overshadowed their inferior productions. But in Southern India and elsewhere the examination of private libraries, which are lodged in out of the way places and zealously guarded from the inroads of visitors, is bringing to light ever and ever new works of ancient authors, some of which we have not seen while others we have not heard of, and who knows, further search into the libraries of India will not bring to light some of these Prakrit lexicons. The two lexicons which have been given to the world, the persent work and the Paiyalacchi of Dhanapāla, have been discovered by Dr. Bühler only in the seventies of the last century. Till then no one dreamed that there were such works to be found. There are still many hidden treasures of literature in India which are worth the trouble. of hunting after them.
The desīkāras quoted by Hemacandra are the following in alphabetical order.
1. 311afa:- His desikosa was in the form of sütra to which he had added a gloss with illustrative examples. It was commented upon by Bes:, who, however, mis-interpreted the former in several places. Abhimãnacihna has been quoted by Hemacandra in five places, in four ( i. 144; vi. 93 ; viii, 12, 17 ) in support of his interpretation and in the fifth ( vii. 1) to note a divergence of opinion. It is curious that in three places quoted, while Abhimanacihna agreed with Hemacandra, the commentator Udükhala differed from him by misinterpreting his text. In these three places Hemacandra quoted him only to point out the slips of the commentator.
2. 1917: He was the author of a desi lexicon in the form of ślokas, but unlike our author he gave the meaning of desi words in Sanskrit. He is the oft-quoted of the authors. He is referred to in five places ( vi. 58, 72 ; vii. 76; viii. 1, 17 ) in support of Hemacandra's interpretation and in other places to show that he differed from him, five times (i, 25, 45; iii. 47 ; vi. 26 ; vii. 2 ) with regard to the form of the word, once (ii. 82 ) in connection with the meaning and twice (i. 31 ; viii, 67 ) as to both. Hemacandra always quotes him approvingly but never criticises him.
3. TT19:---He was the author of a metrical kośa in which be, like Hemaoendra, gaya the picanings of desi words in Prakrit. He is quoted by

Page #20

Introduction I
our author three tiines, twice ( vi. 72; viii. 17) in support of his interpretation and once ( vi. 58 ) to show that he differed from him. His work is divided into sections (prakarna) according to the nature of words taught, like the Nāmalingānušāsana of Amarasimha.
4. 10:He was the author of a lexicon; but we know nothing about the nature of the work except that he explained the desi words, like Hemacandra, in Prakrit. Our author quotes him in support of his interpretation in viii. 17. In three other places he is quoted to show that he differed from Hemacandra -- in i. 18, 50 with regard to the form of the desi word and in vi. 7 in connection with the meaning.
5. 791:- Apart from the fact that he wrote & Prakrit kośa, we know nothing about him or his work. He is quoted by Hemacandra once ( viii, 17 ) to support him, and four times to show that he differed from him, twice (iv. 30; vi. 101 ) as to the form of the word and twice (i. 141; iii. 22) in connection with the sense attached to the word. Dr Bühler in the introduction to his edition of the Paiyalacchi identifies this writer with the author of that work in spite of the fact that none of the five passages quoted by Hemacandra is to be found in the Paiyalacchi and in spite of the fact that our author quotes many words and meanings occurring in that work simply as those adopted by others' without specifying the name. Dr Bühler himself has drawn attention to the fact that in vi. 101 the author of the Pūiyalacchi adopts the same form as Hemacandra and not the slightly different one attributed by the latter to Dhanapāla. He supposes that the author of the Päiyalacchi wrote another Prākritakośa and Hemacandra's quotations are from that work. I venture to suggest that the Dhanapāla quoted by Hemacandra is quite different from the author of the Puiyalacchi. If they were identical, it would be impossible to conceive how one person could teach one and the same word in two different works, and that too in two different forms, as it would be necessary to suppose from vi. 101. Again I do not see any reason why he should compose two kosas of the same kind instead of one comprehensive one. The Pāiyalacchi is a very meagre production and the number of desi words taught in it is very small. The kośa of the other Dhanapāla must have been a work of considerable merit to deserve to be quoted by the name of the author by Hemacandra.
6. TEISIT: We know nothing about him except that he wrote a deši kośa (i. 2). He is not at all quoted by Hemacandra which shows that the latter never differed from him. We may suppose that the work of this author as well as that of the next formed the basis for Hemacandra's work.
7. TIEF:--He is quoted in one place alone (iv. 4 ) and there too at second hand. We cannot be sure whether he wrote a kosa or not, but he carried great weight with Hemacandra. When all the other authorities agree in assigning to a word a meaning different from that of Rāhulaka, Hemacaudr3 follows the single Rahulaka and rejects all others. He must

Page #21

14
Desinämamälä,
have been a great authority in Prakrit to be followed by a scholar of Hema candra's calibre. We may suppose that because our author does not quote from him, he closely follows Rahulaka in his Desināmamälu.
8. He is also the author of a desikosa, but we know nothing शीलाङ्कःabout his work. In the three places in which he is quoted by Hemacandra he differs from the latter, once ( ii. 20) as regards the meaning and twice. (vi. 96; viii. 40) with regard to the form of the word.
Besides the authors of the dešikosas referred to above, Hemacandra refers to two other Prakrit poets and notes their opinion wherever they differ from him. I have not included these in the list of lexicographers, because I could gather no definite evidence for saying that they composed. kosas, for Hemacandra never quotes them in connection with the form of words but only as regards the meaning of words which can be known as well from their other works as from their lexicons. The first is saferał who is referred to in two places in the first section (81,157). Hemacandra quotes her to show that she used certain words in senses other than those ascribed by him. Dr Bühler, in bis introduction to the Paiyalucchi ( p. 8) identifies her with the sister of Dhanapäls for whom the latter composed his koss. This latter fact shows that Sundari was not after all a scholar of a high order and in such a case I do not think Hemacandra would refer to her. I am, therefore, inclined to believe that Avantisundari quoted by Hemacandra is not the sister of the author of the Paiyalacchi, but some other eminent Prakrit poetess. From the way in which he quotes her, she might have been the author of a desi lexicon. The other is raag, com monly called शालिवाहन. He is variously known as कुंतलो चउरचिन्धो, पूसो or हाली. He was a patron of poets and himself a poet. He composed or collected a Prakrit anthology of 700 stanzas which goes by the name of the Sapla sali. He is quoted seven times, every time to show that he used words in senses different from those of Hemacandra. But not one of the words is found in the index to Prof. Weber's edition of the work.
Bhamaha is quoted once (viii. 39) to show that gs: in the sense of फाल्गुनोत्सव:, from which Hemacandra derives the so-called desi word सुगिम्द्ओ, is used in the Sanskrit language. Similarly the Kalapa-Vyakarana is quoted in i. 6 to show that s in the sense of mother is used also in the Sanskrit language and is, therefore, a tatsama and not a desi word. Bharata is referred to once (viii. 72). His definition of a particular posture of the hand called : is quoted in explaining the meaning of the desi worden. The quotation is found with an insignificant variation of for in the 9th Chapter (st. 80) of the Nutyasüstra (ed. N. S. Press, Bombay). But Bharata does not say that the particular posture of the hand is used in prohibition. He only says:
एष सलिलप्रदाने भुजगगतौ तोयसेचने चैव । आस्फोटने च योज्यः करिकुम्भास्फालनायेषु ॥
With such materials at his disposal and with his vast knowledge of Prakrit and Sanskrit literatures, Hemacandrs undertook to write the

Page #22

Introduction I
Desināmamāla and we may, therefore, confidently believe that he always. hit at the right meaning of a word. The later lexicographers frequently misunderstood the older ones and gave wrong interpretations. In such cases Hemacandra followed the older desikäras such as Pädaliptacharya, Rahulaka, Abhimanacihna etc. and roundly abuses the later authors for their inadvertence. He remarks with disgust in the last section of his work (12).
15
अधुनातनदेशीकाराणां तयाख्यातॄणां च कियन्तः संमोहाः परिगण्यन्ते.
The glossary at the end includes only those words which Hemacandra considers as really desi. All words considered as desi by other lexicographers but derived from Sanskrit by Hemacandra in this work or in his grammar are relegated to another index at the end. The optional forms of words taught by other desikāras which are quoted with approval by Hemacandra are also incorporated in the glossary but for their explanation they are referred to the forms admitted by Hemacandra. In the same way, the meanings assigned to words by other writers, if they are not objected to by Hemacandra, are also included in it. I have added English renderings to all the meanings. The references in this glossary as well as in the other indexes are to sections and stanzas of the work. Whenever I had occasion to think that the spelling of a word adopted in the text was not the correct one, I did not, as I said elsewhere, correct the text but added. in parenthesis in this glossary what I considered to be the right form. The differences between Trivikrama and our author are also noted in parenthesis. Wherever possible I tried to suggest derivations to the desi words in brackets. In doing so I have freely availed myself of the help of previous works and articles in the different oriental journals bearing on the subject. To the authors of these my thanks are, therefore, due. In arranging the desi words in alphabetical order, the anusvára before the mutes is given its legitimate place of the class nasal. As to the use of the anusvāra in desi words, see Introduction to the first edition. p. 30.
The index of Dhätvädešas or Verbal Substitutes has been prepared by me from this work and from Hemacandra's Prakrit Grammar. In the Desinämamalā, Hemacandra gives only a small number of them and refers the reader to his grammar for the remaining ones. Since his predecessors have considered them as desi words and he himself quotos some of them in this work, I thought it best to give a complete list of them prepared from his grammar. After I had completed the list and obtained the permission of the authorities of the Bhandarkar Institute to include it in this edition, Sir George Grierson's book The Pralert-Diätvädeśas appeared in the Memoirs of the Asiatic Society of Bengal, Calcutta. (Vol. viii. No. 2) But as the plan on which I worked was quite different from that adopted by Sir George Grierson, I did not give up the idea of including it in the present edition. I arranged the adesã-portion of the words in alphabetical order and gave under them their equivalent Sanskrit roots and the forms quoted in this work and in Hemacandra's Grammar with references to both

Page #23

16
Dešināma mālā.
these works, Whenever there was any difference of spelling between the two works, I have invariably followed the spelling of the Desinümumilū. For the forms not found in this work, the spelling of the grammar is adopted
Lastly, the interjectional and other particles, like the Verbal Substitutes, have been taught by Hemacandra in his grammar; but as they have been included in desī words by other writers, Hemacandra follows the same plan with regard to them as he did with regard to the Verbal Substitutes. I have added a list of these at the end collecting them from this work as well as from his grammar. In this way every word either in the text or in the commentary of the work, has been included in one index or other. In the last two indexes no attempt is made to suggest any derivation.
The life of Hamacandra is narrated in Kumārapalāprabandha, Praba. ndhakośa, Praband hacintamani, Rişimandalavrtti, Prabhāvakacarita and Kumārapālacarita (of Jinamandana ). Dr Bhau Daji has given a short account of his life as narrated in the first of the above works in the Journal of the Bombay Branch of the Royal Asiatic Society (Pt. xxvi. pp. 222-224). A fuller account of his life is given in Forbe's Rasam ala from which a few extracts have been given by S. P. Pandit in the introduction to his edition of Kumārapālacarita. Dr Bühler has given a complete account of his life in his Ueber das Leben des Jaina Mönches Hemacandra (1889), which was, however, not available to me.
But there is another work called Kumārapālacarita by Jayasimhasūri. It is a Mahākāvya in ten cantos consisting in all of over 6000 stanzas. A Ms. copy of the work is found in the Fort Library of H. H. the Maharaja Bahadur of Vizianagaram. It gives an account of the life and adventures of Kumārapāla from his birth to his death. A pretty long account of Hemacandra's life is also given therein. As the account given there differs in some details from that contained in any of the above works, I give below a few extracts from the work.
स सूरिः [ देवचन्द्रः ] विहरन्नाप मूतॊ धर्म इव स्वयम् । पुरं गूर्जरदेशीयं धंधूक इति विश्रुतम् ॥ १३४ ॥ तत्र मोढान्वयः प्रौढद्रढिमा सुरशैलवत् । आसीस्छ्रे ( ? ) ष्ठमतिः श्रेष्ठी धर्मिष्ठश्चाचिगाह्वयः ॥ १३६ ॥ गेहिनी देहिनीव श्रीस्तस्याभूद्भाग्यभङ्गिभूः। पाहिनी कामहृत्कीलशीललीलावगाहिनी ॥ १३८ ॥ __ अन्येयुः सुखसुप्ता सा स्वप्ने चिन्तामणिं शुभम् । लब्ध्वा दत्वा गुरुभ्यश्च जागरामास तत्क्षणम् ॥ १३९ ॥ तया स्वप्नफलं पृष्टो देवचन्द्रप्रभुर्जगौ। भावी तव सुतः कोऽपि भद्रे लोकोत्तरस्थितिः ॥ १४० ॥

Page #24

Introduction I
चिन्तारत्नं गुरुभ्यो यद्ददे तेन तु वेव्यहम् । त्वत्सुतः सरिराट् भावी जैनशासनभासनः ॥ १४१ ॥ तामाचम्य गुरोर्वाचं सुधामिव मनोरमाम् । अबन्नाच्छकुनग्रन्थिं सैवमस्त्विति वादिनी ॥ १४२ ॥ तस्यामेव निशीधिन्यां तस्याः कुक्षाववातरत् । कोऽपि पुण्यनिधि वः सरस्यां राजहंसवत् ॥ १४३ ।। समये परिपूर्णेऽथ सासूत सुतमुत्तमम् । यथा मेरुमही कल्पद्रुमं विश्वजनेप्सितम् ॥ १४४ ॥ तदा वागशरीरासीयोनि भाव्येष तत्त्ववित् । जिनवज्जिनधर्मस्य स्थापकः सूरिशेखरः ॥ १४५ ॥ जन्मोत्सवं समापय्य द्वादशाहेऽथ तत्पिता । चाचिगश्चङ्गदेवेति नाम पुत्रस्य तेनिवान् ॥ १४६ ॥ लघीयसोऽपि तस्यासीत् प्रज्ञा विश्वातिशायिनी। __ मोढचैत्येऽन्यदा देवचन्द्रसूरौ समेयुषि । आजगाम तदा तत्र पाहिनी चङ्गदेवयुक् ॥ १४७ ॥ गुरुः प्रदक्षिणीकृत्य यावद्देवान्नमस्यति । तावद्गुर्वासने बाल्याच्चङ्गदेवो न्यविक्षत ॥ १४९ ॥ तदृष्ट्वा सूरिराचष्ट तत्सवित्रीं स्मरस्यदः (?)। स्वप्ने चिन्तामणिं प्राप्य गुरवे त्वं प्रदास्यसि ॥ १५० ॥ स्वयमेवाधुना तेऽसौ सुतस्तदुचितं व्यधात् । पुण्यनैपुण्यजः स्वमः प्रायो भवति नान्यथा ॥ १५१ ॥ तदयं दीयतां भद्रे पुत्रोऽस्मभ्यं पवित्रधीः । यथार्हद्धर्मसाम्राज्यं जनयेज्जगतीतले ॥ १५२ ॥ त्वद्गृहे तस्थिवानेष ज्ञास्यते कुत्रचिन्न वा । सूरितिस्तु विश्वेऽपि यावच्छ्रीजिनशासनम् ॥ १५३ ॥ इत्युक्ता सूरिणा प्रोचे पाहिनी भक्तिवाहिनी । युक्तमुक्तमिदं किंतु प्रार्थ्यतां जनकोऽस्य सः ॥ १५४ ॥ ततस्तं चाचिगं सूरिः प्रतिबोध्य कथंचन। सर्वस्वमिव तदंशश्रियस्तत्पुत्रमग्रहीत् ॥ १५५ ॥ तं चङ्गदेवमादाय दायाद तेजसा रवः । देवचन्द्रप्रभुः स्तम्भतीर्थ प्रति विचेरिवान् ॥ १५६ ॥ प्रज्ञातिशयमालोक्य तस्य वाचस्पतेरिव । शास्त्राब्धिपारदृश्वत्वं श्रीसूरिः समभावयत् ॥ १५७ ॥ महस्वितेव माणिक्ये पुष्पे सुरभितेव च । शास्त्रप्रवेशतस्तस्मिंश्चातुरी व्यलसत्स्वयम् ॥ १५८ ॥

Page #25

Desinamunmald
अथ श्रीमालवंशीयं जिनशासनवत्सलम् । आहूयोदयनामात्यं देवचन्द्रो गुरुर्जगौ ॥ १५९ ॥ श्रेष्ठिचाचिगपुत्रोऽयं चङ्गदेवो व्रतेऽस्तिथीः । त्वया विधाप्यतामस्य मन्त्रिन् दीक्षामहामहः ॥ १६० ॥ तदात्मनीनं विज्ञाय स्पृहयालुः शुभाय सः । पुण्याकृष्टिमिवोत्कृष्टां तत्सामग्रीमचीकरत् ॥ १६१ ॥ अथ श्रीवर्धमानस्य प्रासादे सादितांहसि । माघमासस्य धवले पक्षे चातुर्दशेऽहनि ॥ १६२ ॥ रोहिण्यां शनिवारे च रवियोगे त्रयोदशे । सप्तग्रहबलोपेते वृषलग्ने शुभेऽशके ॥ १६३॥ श्रीसूरिमन्त्रस्मरणस्मेरातिशयशालिना । सूरिणा निजहस्तेन चङ्गदेवः स दीक्षितः ॥ १६४ ॥ यशसा वदनेनापि द्विरनेन जितः शशी।
इतीव सूरिस्तस्याख्यां सोमचन्द्र इति व्यधात् ॥ १६५ ॥ Once when Hemacandra was about to go to Kashmir to prosecute his studies, the Goddess of Learning herself appeared to him and favoured him with a knowledge of all the sciences.
Thence Hemacandra with his guru went to Nāgapura. There was a Sresthin in that town, Dhanada by name. He was at one time very rich but now he became very poor. When he was rich he deposited wealth in different places in the ground but now when he took it out it was all turned into charcoal. He very much bewailed his condition and threw the char. coal in heaps outside his house. When he was in this wretcbed condition, Hemacandra with his guru went to his house for bhiksā. At the sight of the former the heaps of charcoal changed into gold and when he touched them they remained permanently in that condition. Hemaoandra with his guru then went to Anahilapattana.
तत्राास्त सोमचन्द्रस्य मित्रं देवेन्द्रसूरिराट् । शुश्रुवे कर्हिचित्ताभ्यां गौडदेश्यजनाननात् । कलानामाकरो गौडदेशो वारामिवार्णवः ॥ २३७ ॥ ततस्तौ मन्त्रयेते स्म गौडदेशं प्रति स्वयम् । गत्वा कोऽपि कलाभ्यासः क्रियते कौतुकास्पदम् ॥ २३८ ॥ ततः कथंचिदापृच्छय स्वगुरू तावुभौ मुनी । प्रस्थाय पत्तनात्सायं खिरालग्राममीयतुः ॥ २४१ ॥ तयोः स्थितवतोस्तत्र यतिः कोऽपि जरत्तरः । विद्यां सिद्ध इवाभ्येत्य कुतोऽपि मिलितः स्वयम् ॥ २४२ ॥ स प्रोचे तो कृतौचित्यो ब्रूतं क्व प्रस्थितौ युवाम् । कथिते सत्यभिप्राये ताभ्यां वृद्धोऽभ्यधात्पुनः ॥ २४३ ॥

Page #26

Introduciion I
कलार्थमयमारंभो युवयोश्चेद्विजृम्भते । तर्हि देशभ्रमं मा स्म काट कष्टावहं तनोः ॥ २४४ ॥ अहमेव प्रदास्ये वां कलास्ताः सकलाः कलाः । ताभिर्भूतोऽस्त्ययं कायो राका शीतांशुवन्मम ॥ २४५ ॥ परं तामुज्जयंताद्रिं कथंचिन्नयतं युवाम् । परिचार्योषधीः कुर्वे यथाहं युष्मदीप्सितम् ॥ २४६ ।। सत्पात्रविद्यान्यासेन समाहितमनास्ततः । साधयामि परं लोकं भवत्कृप्तान्तिमक्रियः( ? ) ॥ २४७ ।। ततस्तौ हृषितौ ग्रामाधीश्वरेण सुखासनम् । तद्वाहकांश्च प्रगुणीकार्य रात्रौ निदद्रतुः ॥ २४८ ॥ क्षणं सुप्तोत्थितौ तौ स्वं रैवताद्रिशिरःस्थितम् । समालोक्य परं चित्रं वहतः स्म हृदन्तरे ॥ २४९ ॥ क स ग्रामः क तद्धाम क स वृद्धस्तपोधनः । कावां क चोज्जयन्तोऽयं किमेतत्सर्वमद्भुतम् ॥ २५० ॥ ध्यायन्ताविति तौ साधू काचिद्देवी तदावदत् । खण्डितोद्दण्डमार्तण्डरोचिर्मण्डलमण्डिता ॥ २५१ ।। कलासु लालसं चित्तं वीक्ष्य वां तत्प्रदित्सया। प्राप्तास्म्यहं भवद्भाग्यैः कृष्टा शासनदेवता ॥ २५२ ॥ प्रपञ्चोऽयं समस्तोऽपि वृद्धसाध्वागमादिकः । चके मयैव युवयोरत्रानयनवाञ्छया ॥ २५३॥ इदं किल महातीर्थं श्रीनेम्येतस्य नायकः । अत्रौषधानि दिव्यानि मन्त्राश्चातिफलावहाः ॥ २५४ ॥ इत्युक्ता सा (?) नृपाकृष्टिदेवाकृष्टिपटीयसः । मन्त्रान् पठितसंसिद्धास्ताभ्यां तुष्टा व्यशिश्रणत् ॥ २५५ ।। सद्यःप्रत्ययकारीणि वश्यादावौषधान्यपि । भ्रमंभ्रमं गिरेः शृङ्गे देवी तौ पर्यचीचयत् ॥ २५६ ॥ मा स्म विस्मरतामेतौ मन्त्रायमिति सा मुनी । कमण्डलुं करे कृत्वा सुधापानार्थमार्थयत् ॥ २५७ ॥ न सुधापानमप्यर्ह रात्राविति विविक्तधीः । नैषीद्देवेन्द्रसूरिस्तदहो सस्पृहता व्रते ॥ २५८ ॥ उत्सर्गञ्चापवादञ्च विचार्य चतुराशयः। अकुण्ठोत्कण्ठया कण्ठं सोमचन्द्रस्तु तां पपौ ॥ २५९ ॥ सोमचन्द्रः सुधापानात्तत्सर्वं स्मृतवान हृदि । तद्विनान्यस्तु न तथा मतिर्भाग्यानुसारिणी ॥ २६० ॥ ततस्तौ तीर्थनमनात्कृतार्थों सैव देवता । निशाशेषे समुत्पाद्य मुमाच गुरुसंनिधौ ॥ २६१ ।।

Page #27

26
The story then goes on
Desinamamala
सोमचन्द्रं गुरुरथ ज्ञात्वा गच्छधुरन्धरम् । तस्मै सूरिपदं दातुमुदतिष्ठत सौष्ठवात् ॥ २६३ ॥ सङ्घानुज्ञां समासाद्य गणकानुपवेश्य च । लग्नं व्यचीचरत्सूरिर्विश्वस्यापि शिवङ्करम् ॥ २६४ ॥ अथ माधवमासस्य तृतीयस्यां तिथौ शुचौ । कर्कल गुरौ मूर्ती राहौ कन्याव्यवस्थिते ॥ २६५ ॥ भौमे धनुःस्थिते शुक्रे मीनस्थ सबुधे रवौ । मेषाश्रिते तुषारांशौ शनौ च वृषसंगते ॥ २६६ ॥
मुष्मिन् विधौ होराद्रेष्काणयोरपि । वर्गोत्तमे नवांशे च द्वादशांशेऽतिशोभने ॥ २६७ ॥ कवेस्तृतीये त्रिंशांशे क्षणेस्मिन् क्षेमकारिणि । श्रसिङ्घेन प्रहृष्टेन कार्यमाणे महामहे ॥ २६८ ॥ नान्दीविधिं विधायाग्य्यं सोमचन्द्राय दत्तवान् । जिनशासन सर्वस्वमिवाचार्यपदं गुरुः || २६९ ॥ हेमवत्कान्तिमांश्चन्द्र इवाह्लादकरोस्त्ययम् । इतीव हेमचन्द्रेति नाम तस्य गुरुर्व्यधात् ॥ २७० ॥ वादित्राणि तदा रेणुर्दिक्कुक्षिम्भरिभिः स्वनैः ।
ज्ञापयन्तीव सूरीन्द्रं नवं मोहस्य भीतये ॥ २७१ ॥
One day, Siddharāja, the Calukya King, met him on the road and bea ing struck by his wisdom invited him to his house. When Hemacandra went to see him, the King requested him to explain to him the real nature of dharma. With illustrative stories from the Puranas, Hemacandra taught him that kindness to living beings is the highest dharma.

हरति विपदं सूते कीर्ति निकृन्तति वैरितां
जनयति जने मानाधिक्यं वशीकुरुते रमाम् ।
मदयति दयासारं धर्मं तनोति महोदयं
किमिव सुधियां नाधत्तेऽसौ परोपकृतिः कृता ॥ ५७३ ॥
On another occasion he preached a sermon to Kumarapala, who had been to see him, hearing of his proficiency in the arts and the sciences.
Hemacandra at the request of Siddharaja, accompanied him to certain places of pilgrimage and asked the Goddess Amba to let him know who would succeed Siddharaja to the throne, to which she replied that the King would have no son and would be succeeded by Kumarapala. Siddharaja ordered his men to kill Kumarapala who fled from the country in the guise of a mendicant to save his life. In his wanderings, he came to Hemacandra, then at Stambhatirtha, to find out from him his future. macandra replied
He+

Page #28

Introduction I
भविता कियतापि त्वं कालेन क्षितिनायकः ॥ १८१॥ When Kumārapāla suspected the veracity of his words,
विमृश्याभिदधे सूरिनवाङ्केश्वरवत्सरे । चतुर्थ्यां मार्गशीर्षस्य श्यामायां पुष्यगे तिथौ ॥ १८४ ॥ अपराह्ने तवैश्वर्य यदि नोर्जस्वि जायते । निमित्तालोकसन्त्यास (?) स्तीतःपरमस्तु मे ॥ १८५॥ प्रतिज्ञायेति सूरीन्द्रस्तदा तद्दिनपत्रकम् । लेखित्वा प्रददौ तस्मै सचिवोदयनाय च ॥ १८६ ॥ तेन तस्य सुरस्येव ज्ञानेनातिचमत्कृतः । चौलुक्यस्तमुवाचेवं घटिताञ्जलिमजुलः ॥ १८७ ॥ यद्दयेतत्त्वद्वचः सत्यं त्वमेव क्षितिपस्तदा । अहं तु त्वत्पदाम्भोज सेविष्ये राजहंसवत् ॥ १८८ ।। वदन्तमिति तं सूरिजंगौ राज्येन किं मम । भानुनेव त्वयोद्भास्यं शश्वज्जैनमताम्बुजम् ॥ १८९ ॥ रङ्गादङ्गीकृते तेन तस्मिन्वाक्ये स सूरिराट् । अमात्योदयनं प्रोचे स्वरहस्यं रहस्यदः ॥ १९० ॥ तथा त्वयाप्ययं भाविराज्यो दुस्थोऽधुना गतः । यापक्रियते स्वीयस्वामीव द्रविणादिना ॥ १९४ ॥ तदायमपि संप्राप्य स्वाम्यमाममहीन्द्रवत् ( ? )।
उल्लासयन्मतं जैनं भूत्वैवं परमार्हतः ॥ १९५ ॥ In course of time Siddharāja, having come to know that Kumarapala is living with Udayanamantri, sent messengers to seize and kill him, Kumārapāla sought protection of Hemaoandra.
सूरिस्तद्वाक्यमाकर्ण्य दध्यौ कारुण्यनीरधिः । एकतो भूपतिद्रोहो रक्षणीयोऽयमन्यतः ॥ २०२ ॥ राजद्रोहे व्ययोस्ननां (?) त्रातेऽस्मिन्पुण्यमुल्बणम् । अनयोः कृत्ययोर्मध्ये साम्प्रतं करवै किमु ॥ २०३॥ नृपः कुप्यतु गच्छन्तु प्राणा वाहं तदप्यमुम् । त्रास्ये यथा भवत्येष जिनशासनलालसः ॥ २०४॥ अथ तं वसतावेव न्यस्य भूमिगृहान्तरे। पुस्तकग्रन्थिभिस्तस्य द्वारं सूरिरदीधपत् ॥ २०५ ॥ तावद्भपभटाः कोपोत्कटा भ्रान्त्वाखिलं पुरम् । तत्रैत्य प्रोचिरे सूरि कुमारोऽस्ति भवन्मठे ॥ २०६ ॥ प्राणित्राणं महत्पुण्यं मिथ्यावादस्त्वघं लघु । विदनित्यवदत्सूरिः सोऽत्र नास्त्येव सर्वथा ॥ २०७ ।। भटैरूचेऽत्र चेन्नास्ति राजाज्ञा क्रियतां तदा । अभितो मृगयामासुस्तं मठं सुभटा हठात् ॥ २०९ ॥

Page #29

Dešinamamuita
पुस्तकग्रन्थिभिस्तालपत्रजालैश्च पूरितम् । दृष्ट्वा भूमिगृहद्वारं नतैर्दैवाद्विलोकितम् ॥ २१० ॥ गतेषु [ तेषु ] निष्काश्य चौलुक्यं प्रभुरभ्यधात् । गिरो द्विषद्भटोद्गीर्णास्त्वया शुश्रुविरे न वा ॥ २११ ॥ स योजितकरोऽवादीत्तस्थुषापि मयान्तरे । तदीया भवदीयाश्च गिरः कर्णातिथीकृताः ॥ २१२ ॥ त्वया प्राणान्तमादृत्य (?) गरुडाच्छङ्खचूडवत् । जीमूतवाहनेनेव त्रातोऽहं सङ्कटादितः ॥ २१४ ॥ दयामयो भवद्धर्मः श्रुत एवाभवत्पुरा। अनुभूतोऽधुना सोऽयं मया मजीवितावनात् ॥ २१५ ॥ ये सुखेषूपकुर्वन्ति तेऽपि संप्रति पञ्चषाः । यस्तु प्राणव्यये स त्वमेकः सत्ववदग्रणीः ॥ २१६ ॥ भक्तोऽभवं पुराप्यन्यैर्भावत्को (?) भूरिभर्गुणैः । क्रीतो जीवितदानेन दास एवास्मि संप्रति ॥ २१७॥ निमित्तकथनात्पूर्व राज्यदानं प्रतिश्रुतम् । इदानीं जीवितमपि त्वदर्थ भवतान्मम ॥ २१८॥ इत्यादि निगदंतं ति (?) कुमारं सूरिरालपत् । पश्चाज्ज्ञायिष्यते सर्व किमिदानी बहूक्तिभिः ॥ २१९ ॥ अमात्योदयनात्तस्मै दापयित्वोरु शम्बलम् । ।
निशायाः पश्चिमे यामे प्रेषयामास तं प्रभुः ॥२२०॥ When Kumârapāla became king and established himself firmly on the throne,
अथ कर्णावतीपुर्यां धर्मधुर्यान् प्रमोदयन् । राज्याप्तिं वा कुमारस्य हेमसूरि (?) स शुश्रुवान् ॥ ५३२ ॥ निमित्तोक्तिक्षणे जैनधर्मेऽहं भक्तिमद्भुताम् । करिष्यामीत्यसौ पूर्व प्रत्यौषीन्मदग्रतः ॥ ५३३॥ स्मरत्येतन्न वेत्यस्य चित्तजिज्ञासया ततः। व्यहार्षीत्पत्तनं सूरिमनिसं राजहंसवत् ॥ ५३४॥ अमात्योदयनामात्यसंमुखं सङ्घसंयुतः। अत्युत्सवेन सूरीन्द्रं (१) पुरमध्यमवीविशेत् ॥ ५३५ ॥ पप्रच्छोदयनं सूरिविजनेऽसौ नृपस्तव । मम स्मरलि (?) किं नो वा संप्रति प्राप्य वैभवम् ॥ ५३६ ॥ उवाच सचिवः सर्वानुपकर्तृन स्वबन्धुवत् । उदारः सच्चकारायं सस्मारापि प्रभुं न तु ॥ ५३७ ॥ सूरिः शशंस तर्हि त्वं ब्रूयाः क्षितिपतिं रहः । त्वयाय नैव स्वप्तव्यं नव्यराज्ञीगृहे निशि ॥ ५३८ ॥

Page #30

Introduction I
केनोक्तमिति पृच्छेच्चत्प्रातर्जातचमत्कृतिः । अत्याग्रहे तदा नाम मम तस्मै निवेदय ॥ ५३९ ॥ __ ओमित्यभ्युपगम्यतां वाचं सचिवपुङ्गवः । शंसति स्म विशांपत्ये सोऽपि चक्रे तथैव तत् ॥ ५४० ॥ निशि विद्युन्निपातेन दग्धे तस्मिन्नवे गृहे। मृतायां नव्यपन्त्यां च चमच्चक्रे महीपतिः ॥ ५४१ ।। प्रभाते पृष्टवान् भूभृन्मन्त्रिन् केनेदमद्भुतम् । आचख्ये ज्ञानमाचक्ष्व जीवातुमिव तं मम ॥ ५४२ ॥ व्यजिज्ञपन्नृपं मन्त्री नायं तत्कथनक्षणः । न पारयति यद्देवस्तं श्रोतुं राजलीलया ॥ ५४३ ॥ जगाद सादरं स्वामी सचिवैतत्किमुच्यते । प्राणवाणकरो यो मे न शृणोमि तमप्यहम् ॥ ५४४ ॥ निर्बन्धेऽभिदधे सैष स्तम्भतीर्थपुरे पुरा। कर्हि मे भविता स्वास्थ्यमिति देवस्य पृच्छतः ॥ ५४५ ॥ राज्याप्तिपत्रिकादायि लिखित्वैकापरा मम । येन तेनेदमावेदि ज्ञानं श्रीहेमसूरिणा ॥ ५४६॥ इत्युक्त्कादीदृशन्मन्त्री पत्रीं तां भूभृते तदा । सोऽपि तां वाचयित्वा द्राग्विस्मेरः सूरिमस्मरतः (?)॥ ५४७ ॥ ऊचे च सचिवं कीदृक् सूरीयं ज्ञानमद्भुतम् । प्रत्याययन्मनो यन्मे राज्याप्तिदिवसेऽद्य च ॥ ५४८ ।। स वास्तीत्यनुयुक्तः सन् जगादोदयनो मुदा । अधुनात्राप्तवानस्ति तवासीर्वितितीर्षया ॥ ५४९ ॥ मन्त्री ततस्तदादिष्टस्तदुक्तं प्रणिगय तत् । हेमाचार्य सहादाय नृपास्थानामुपास्थित ॥ ५५० ॥
दृष्टा सूरीन्द्रमायातं विनयकावतिर्नृपः । अभ्युतस्थौ यथा शुक्लापाङ्गो वार्षिकवारिदम् ( ? ) ॥ ५५१ ॥ .. मूर्ते स्वभक्तिप्रग्भार इव हेमासनेऽद्भुते। निवेश्य तं नमश्चक्रे विधिवत्सविनेयवत् ॥ ५५२ ।। प्रांशुदन्तांशुरोचिभिर्दिशो धवलयन्निव ।
इत्याशीर्वादयामास भूवासवमथ प्रभुः ॥ ५५३॥ The King, ashamed of his ingratitude at not remembering him as soon as he attained sovereignty, asked pardon of Hemacandra and said
अनुगृह्णीष्व मामद्य राज्यलक्ष्मीपरिग्रहात् ॥ ५६३ ॥ ___ अथ भूभृन्मुखोद्भूतभक्तिभङ्गितरङ्गितैः । प्रीणितात्मा प्रभुः प्रोचे सिञ्चन्निव सुधारसैः ।। ५६४ ॥

Page #31

Desină mamala
इत्थं विकत्थसे कस्मात्स्वं मुधा वसुधाधव । उपकारक्षणो यत्ते संप्रत्यास्ति समागतः ॥ ५६५ ।। त्वमेव मौलिमाणिक्यं कृतज्ञानां कृतिन्नास । स्वपूर्वज इवाभाति यस्येदृग्गौरवं मयि ॥ ५६६ ॥ यच्चार्थयसि राज्यार्थ तत्त्वद्भक्तेः कियत्किल । परं न युज्यते देव तन्मे चारित्रचारिणा ॥ ५६७ ॥ सर्वसङ्गपरित्यागश्चारित्रं जगदे जिनैः । तत्प्रणश्यति राज्येन जलयोगेन चित्रवत् ॥ ५६८॥ नियमश्री नृपश्रीश्च विद्विषाते परस्परी ( ?)। यदेकस्याः प्रवेशेऽन्या सपत्नीव पलायते ॥ ५६९ ॥ कृतज्ञत्वेन चेद्भप त्वं प्रत्युपचिकीरसि । आत्मनीने तदा जैने धर्मे धेहि निजं मनः ॥ ५७० ॥ मदनतस्त्वया प्रागप्येतदस्ति प्रतिश्रुतम् । उक्तं सत्याप्यतां तत्स्वं महती न हि गीर्घषा ॥ ५७१ ॥ __ अलोलुपत्वं सूरीन्दोनिस्पृहस्येव वीक्ष्य तत् । कुमारपालो विस्मेरास्तमूचे विनयाञ्चितः ॥ ५७२ ॥ भवदुक्तं करिष्येऽहं सर्वमेव शनैःशनैः । कामयेऽहं परं सङ्गं निधिरेव तव प्रभो ॥ ५७३ ॥ भवत्सङ्गाद्यथा किञ्चित्तत्त्वं बुध्ये स्वचेतसि । सत्सङ्ग एव यत्तत्त्वप्राप्तावोपयिकं विदुः ॥ ५७४ ॥
He then preached a sermon to Kumārapāla. On another occasion, in order to win over the King to the Jain faith, Hemacandra even bowed to Somanatha in his presence. Kumārapāla thus became & disciple of Hemacandra and under his direction did many things to spread the Jain religion. He for bade animal slaughter, spirituous drinks, dice-playing and such other vices in his kingdom. A number of vihāras were built.
At last when his end was drawing near, Hemacandra narrated to Kumārapāla the previous history of the King and himself. And
अथ नूतनशब्दानुशासनप्रमुखैः शुभैः । त्रैविद्याधिष्ठितैर्ग्रन्थैर्ज्ञानसत्रं प्रवर्तयन् ॥ १२२ ॥ स्वयं तिष्ठन् क्रियामार्गे स्थापयन्नपरानपि । षष्ठाष्टमप्रभृतिभिस्तपोभिर्द्धर्ममेधयन् ॥ १२३ ॥ उल्लासयन्मतं जैनं शशीव कुमुदाकरम् । आयुश्चतुरशीत्यब्दान् हेमाचार्यः समापयन् ॥ १२४ ॥ सम्यक् ज्ञानेन केनापि ज्ञात्वा पर्यन्तमात्मनः । गच्छशिक्षां च विश्राण्य भ्रातृप्रद्युम्नसूरये ॥ १२५ ॥

Page #32

को महाबीर जन आ :
Introduction / पि.गोपीनगर, पान--३८२.००६
आहूय सहूं भूपं च तत्प्रत्यक्षं यथाविधिः। बेरानिकः स्वगात्रेऽपि शिश्रेियेऽनशनं गुरुः ॥ १२६ ॥ अवीक्षितमिवाजन्म वीक्षितुं तन्मुखाम्बुजम् ।
अहंपूर्विकया लोका मिमिलुः सकलास्तदा ॥ १२७ ॥ Kumärapāla then fell at his feet and lamented very much that the guiding star of his life was setting. Hemacandra encouraged him and spoke as follows.
आजन्म राजन् निाजभक्ते ऽहं हृदि तावके । समुत्कीर्ण इव स्वर्ग गतोऽपि स्यां पृथग्न हि ॥ १८५ ॥ मनःशुद्धया समाराद्धजिनधर्मस्य ते पुरः । मोक्षोऽति नातिदुर्लम्भः सद्गुरुस्तु किमुच्यते ॥ १८६ ॥ अस्मदुक्तयाहतं धर्म प्रपद्य क्षितिमण्डले । कृत्वा च तस्य साम्राज्यं नापर्णस्त्वमभूः कथम् ॥ १८७ ।। कुर्वाणस्य क्रियामार्गे क्रियाभ्रष्टान् परांस्तव । सक्रियास्थापनाचार्य का शिक्षा युज्यतेऽधुना ॥ १८८ ॥ जगज्जनसमक्षं यः पराजिग्ये पुरा त्वया । पर्यन्तेऽपि कथं मोहः स त्वामाभिभविष्यति ॥ १८९ ॥ ततः सहजधैर्येण संवर्मय निजं मनः । यतोऽस्मन्मृत्युना मृत्युन दूरे तव वर्त्तते ॥ १९० ॥ तदा सम्यग्वितन्वीथाः क्षामणानशनादिकम् । यद्भस्मनिह्नतमिव तद्विना प्राक्तनं शुभम् ॥ १९१॥ स्वयमेव च कुर्वीथाः सर्वामामुष्मिकी क्रियाम् । निरपत्यतया कर्ता न पश्चात्कश्चनापि ताम् ॥ १९२ ॥
ऊरीकृत्य गुरूक्तं तत् स्तक्रवत् (?) क्षितिनायकः । उदतिष्ठत भूयिष्ठभक्तिः कर्तुं प्रभावनाम् ॥ १९३ ।। __ कुमारा ननृतुः स्वैरं श्रावका रासकान् ददुः । भट्टा भोगावलीः पेठुर्जगुर्गीतानि गायकाः ॥ १९४ ॥ कर्मव्ययेऽभिदधिरे भूपाद्याः पारिपार्श्विकाः। परोलक्षान्नमस्कारान् पुष्पाणि च सहस्रशः ॥ १९५ ।।
अत्यासन्नं व्ययं ज्ञात्वा सूरिया॑नविधित्सया । कोलाहलं प्रसृमरं समन्तात् प्रत्यषीषिधत् ॥ १९६ ॥ निवृत्तिवल्गयात्युच्चैरुध्वाक्षाण्युत्कटाश्ववत् (?)। बध्वा च ध्यानपाशन चित्तं लोलं प्लवङ्गवत् ॥ १९७ ॥ चिन्तयन् सुचिरं किंचित्परमात्ममयं महः । ब्रह्मरन्ध्राध्वना प्राणान् हेमाचार्यो विमुक्तवान् ॥ १९८ ॥ 4 आ. श्री
ज्ञानमन्दिर श्रीमहार
पना केन्ट

LA For Private & Personarisअना केन्द्र

Page #33

Desintimamila
“Hemacandra was born on the full-moon of Kārtika, Samvat 1145 (A. C. 1088). In Samvat 1154 (A. C. 1097) he was initiated into the priestly orders ; in 1166 ( A. C. 1109 ) he obtained the degree or title of Sūri and died in Samvat 1229 (A. C. 1172) at the age of 84" (JBBRAS, xxvi, p. 224). Hemacandra is the author of the following works :
Sabdānusāsana called Siddhahemacandram. Dhātupātha ; Dhātupārāyana, Dhātumälä. Unadisutravritti Lingānusasana. Abhidhānacintamani; Namamāla, Nāmamālasesa. Anekārthasangraha; Anekārthasesa. Nighantuses& ; Sesasangraha, Sesasangrahasäroddhāra. Deśīsabdasangraha.
Ekāksaranāmamālā. iii. Chandonusāsana.
Kavyänušāsana with Alankäräcüdümani. Pramānamimāmgā. Balabalasutrabrihadvritti. Yogaśāstra. Dvyāśrayakävya.
Salākāpuruşacarita. vii. Vibhramasutra. (?)
iv.
In concluding this introduction, I think I will be permitted to say a few words in explanation of the delay which has occurred in preparing this edition, as it may also partly account for some shortcomings of it. The work was entrusted to me early in May 1921 and I expected it would be ready by the end of the following year. But with eighteen hours and sometimes more of teaching work in the College and other duties attached to my position, coupled with the poor state of my health, I had very little time to spare for the work and had, therefore, to extend the time, though reluctantly, year after year. The delay was, therefore, unavoidable but in the interests of the work I wish it were longer. My best thanks are due to the authorities of the Bhandarkar Oriental Research Institute who have been, I should say, too kind to me by deferring to my conveniences and extending the period not only for the preparation of the edition but also of the loan of the seven Mss. lent to me. • Vidyasadma' 2
P. V. RAMANUJASWAMI, 1st February 1926
P.S. I am indebted to my friend and former pupil, Pandit P. Perayya Sastri, Siromani and Tiyapravina, of the local Malarajah's English College for helping me in reading the proofs of this work. 11-11-1937.
P. V. R

Page #34

Introduction
JI
( To the first edition ) The present edition of Hemacandra's Desināmamalā is based on the following Mss. —
A. – A Ms. from Bikaner, No. 271. foll. 17. Samvat 1549. Text only. A very valuable Ms.
B. - A very clearly written Ms. from Vadlıvān. No. 724. foll. 90 or properly 91, fol.53 being numbered twice. Text and commentary. The Ms. is not dated; it probably belongs to the last century. It is on the whole very correct, but it constantly exchanges 7 and q, y and a, 54 and 747, ag and , , , , ,3, and in this respect it cannot in any way be relied upon,
C. – A modern copy of a Ms. from Ahmedabad, prepared for Dr Bühler, No. 184. foll. 315 in folio. Text and commentary. The original Ms. was dated Samvat 1587. The copy has been made rather carefully ; but the copyist apparently not being versed in reading Jaina Mss.. the characters peculiar to these Mss. are constantly misread. Thus the blunders of the original have been largely increased. A second hand has tried to correct some of the mistakes, but not always successfully.
D. – A Ms. from Pāli near Jodhpur in Mārwär. No. 270. foll. 32. Text and commentary; incomplete. This Ms. is written very badly and is very incorrect, I have not mentioned in the critical notes all its blunders, and from I. 117, I have quoted it only occasionally.
E.- A Ms. from Ahmedabad, belonging to Dr Bühler, foll, 20. Text only. In the colophon it bears the date 1575, which is probably intended for the Samvat era. This is by far the best of all the Mss. Unfortunately it is incomplete, foll. 1 and 19 being wanting. It has been made the basis of my text.
F. - The various readings of a Ms. from Limadi, collated by Dr Bühler's Pandits with C. With the exception of a few trifling differences the Limadi Ms. agrees closely with the Vadhvān Ms. (B),
G. - A Ms. from Bikaner. No. 271. foll. 46. Text and commentary. An old, good Ms. It has got the same number as A, because it was believed to contain the commentary to A. This, however, is not the case. The Mss. are quite independent of each other. Ggives the best text of the commentary but it is unfortunately greatly damaged, most of the leaves having been gnawed by & rat, and afterwards broken off. The damages begin with fol. 15 ; from fol. 24, not much more than one half of the leaves. gometimes less, is extant; from fol. 42, only scattered fragments are left. I have tried to combine these fragments, and after much trouble and with

Page #35

28
Desinamamulu
a great loss of time I have succeeded in identifying nearly all the fragThe Ms. ends with dyer in viii. 21, the rest being entirely lost.
After I had worked out the text and the greater part of it had been. sent to India for being printed, I received two more Mss. from Dr Bühler, viz.
H.A Ms. bought at Ahmedabad for Government in 1879, foll. 62. Samvat 1628. Text and commentary. The Ms. is very carelessly written. and of no value at all.
I. A Ms, belonging to Pandit Bhagvanlai Indraji, foll. 86. Text and commentary; incomplete, foli. 8-27 and the end from : in viii. 72 being wanting. The Ms. is a copy of the same codex archetypus from which G is copied. It agrees with G in almost all particulars. As it is written very distinctly, it would have saved me much time and trouble, and greatly facilitated my task, had I got it a year earlier. I have consulted it in all doubtful cases when correcting the proofs, but I could no more give its readings in the notes.
All the Mss. are written in the characters peculiar to the Jainas. Hence it was very difficult to hit the true reading in all cases where 4, 4 and, and, and 4, and ., . . . were concerned. There are not many words in which all the Mss, agree in the use of these letters. order to ascertain the correct reading I was very often obliged to have recourse to etymology. Where that failed me, I had nothing to guide me but the best Ms., which, however, is by no means quite trustworthy. A few examples will best illustrate the method I have adopted in constituting my text, and at the same time show the difficulties I had to grapple
with.
At vi. 139, the Mss. ABCDFGI read set, a reading which is twice repeated in the commented Mss. H reads Hot (text), (commentary),
(example). Only E has , a reading I have adopted for etymolo. gical reasons. There can be no doubt that stands for 4, the Prakrit equivalent of (compare vi. 121, ag and g in which the same contraction has taken place). represents Sanskrit with the change of डंभ दम्भ to according to Hemacandra's Prakrit grammar I. 217. Thus, which is stated to mean a doe-snare, properly signifies "a thing which deceives (or injures) does." In support of the reading here adopted, I may point to the critical notes to Hemacandra i. 217, where two of the Mss. read so, though there is the only possible form. At iii. 43, the majority of the Mss. reads guit. Since this word represents a Sanskrit जम्होहणो. * यज्ञापन (of यज्ञहन् ), I have adopted the reading जण्णोहणो. Here the authority of the best Ms. led me to the correct reading. In a great many cases, however, I was deprived even of this help. Thus vi. 46, the Mss. ABCEF read GHI R. In the commentary, all the Mss. except H, read f; in G the word is torn off. In the example, which is wanting in G and I, BF read 3, C, H is doubtful. Thus f seems to be the correct reading. Yet I could not admit it into my text. The word is apparently deriv

Page #36

Introduction 11
ed from gaid" to drink," and hence it must be written ige. I have since found the word actually spelled 13 in Trivikrama's Prakrit Grammar, the Mss, of which are written in the Grantha character. Sometimes the Sanskrit was my only guide. Thus in i. 98, the authority of the Mss. seems to call for the reading 38|, which is also given by the Mss. of the Päiyalachchhi v. 217. The Sanskrit az, however, decides in favour of 3. Likewise in ii. 11, it was alone the Sanskrit which moved me to write 11e and not ferica. In other cases I had recourse to the modern Indian languages. Thus in viii. 29, which is wanting in Eand G, I have written सिंढा and not सिंटा, or सिंडा, only in consideration of Sindhi सीढ fem. a whistle, whistling,' a reading which is confirmed by I.
The Mss. often agree remarkably in blunders of all kind. Thus at p. 68, 14, (p. 78, 1. 14 of this ed.) they all, without exception, read yt: ita, though there cannot be any doubt that a: a must be written. It was more difficult to make out the correct reading in cases like that of vi. 127. Here AEF read महालवक्खो , the rest महावलक्खो , and with a singular persistence this reading is repeated by all the commented Mss. ( except I) in the cornmentary and the example. Here again etymology helped me. The Sanskrit equivalent is *महालयपक्ष; so महालवक्खो had to be chosen.
Now I am fully aware that after all etymology is no safe guide; and I fear that I have adopted more than once a wrong reading, misled by a false etymology. To get the original meaning of a word was often very difficult, and in the present state of our knowledge of the middle and modern Indian languages not rarely quite impossible. In such cases I was quite left to my linguistic instinct. Thus at i. 144, example 111, I have written थुडुकिअमुही. Here BG read घुडुंकिय, CH वुडंकिय, F डंकिय. As I could make nothing of any of these readings, I supposed that was a mistake for
; and turning to this letter I found the word in question at v. 31, but at the same time almost as many various readings as I had Mss. at my disposal. In the text A has aski, BF CT, CE,
D HI, E YETİ, GGfj, HE I GR. In the commentary BCF read yfi, GS, H afai, IjSj. Taking into consideration the various readings of i. 144, 111, S T seemed to me to be the correct spelling, which I adopted accordingly. Words of this kind occur very frequently, and I hope I shall be pardoned if sometimes I should have failed to hit the correct reading
Another great difficulty was raised by the examples which Hemacandra adds at the end of the commentary on each stanza of the Ekārtbasabdas. These examples are either void of all sense, or of an incredible stupidity. It was not indeed easy to compile examples from words combined in the same stanza by the mere chance of alphabetical arrangement and the equal number of syllables. But even granting this, Hemacandra might, I think, have done his task far better; or, if the examples were composed by his disciples, he should not have admitted them into his work. In a few cases he has given two examples on one stanza, and had he done this throughout, we should not have to complain so much of the extreme

Page #37

30
Desinamamalu
absurdity of these verses. It was a most disgusting task to make out the sense, or rather nonsense, of these examples, some of which have remained rather obscure to me. But as they often are the only means of ascertaining the correct meaning of a Deśisabda, and besides contain some valuable material for Prakrit lexicography and grammar, I have spared neither time nor labour to make them as readable as their purport will allow.
In general, I have strictly observed the rules of sandhi often violated by the Mas. But I have not hesitated to follow the Mss. when this seemed to me desirable for the sake of clearness. With reference to the nasals, I have adopted a method which I hope will in some way facilitate understanding. I have written throughout anusvära in Deśisabdas in accordance with the practice of the modern languages, but the nasals of the several vargas in Tatsamas and Tadbhavas. I am, however, very far from believing that Hemacandra himself has done so, and that this method should be followed in all Prakrit works. On the contrary, there are traces which show that even in Deśisabdas the nasals are preferable to the anusvāra. Thus from i. 26, it follows that arf, and not aft, is the correct spelling. At i. 18, I have only reluctantly written a instead of spy, and likewise at iv. 31, off instead of uftet, since this word is used as a Tatsama in the commentary on ii. 20, 90, vi. 133. But cases like these are very rarely met with, and they could, therefore, not move me to give up my method, which, as I have experienced myself, is a great help for the reader. It is well known that in Jains Mss., when standing in the beginning of a word, or when doubled in the middle of it, generally is not changed to ". Hemacandra himself has laid this down as a rule in his Grammar, I. 229. Some of the Mss. of the Desināmamülü, especially G, adopt the same spelling, but without consistency; sometimes they all agree in writing or a. I have always corrected this to mor, since Hemacandra at the end of the fifth varga expressly states that no Deslsabda begins with a, but that the rule arat given in his grammar only applies to Prakrit words which have their origin in Sanskrit. Strange as this remark is, considering the modern languages, in which never is used in the beginning of a word, yet I saw no reason to go counter to Hemacandra's distinct statement. I have also followed throughout Hemacandra's own rule on the use of the euphonic (Grammar I. 180). There is no Ms., either of the Siddhahemacandram or of the Desinämamālā, which strictly observes it. They all write 4, also after other vowels than r, o especially after. As Hemacandra makes no exception with regard to the Dealsabdas, I have patiently undertaken the tedious task of correcting the many hundreds of instances in which the rule has been infringed by the Mss. I have not, however, made even the slightest correction without giving the reading of the Mss. in the critical notes.
I have called the work
. Properly it ought to have been t, as this is the name given to the work by Hemacandra himself (viii. 77). after it is termed in the best Mss. of the text,
called

Page #38

Introduction IT
31
AE, and in the margin of the single folios of II. In i. 2 and viii. 77, it is styled Train, a name which is also intimated by the Mss. BCDFGI, as they call the vritti देशीशब्दसंग्रहवृत्ति. रत्नावली being too unexpressive a name, and ITHHIOT the usual appellation of works of this kind, I have followed the best Mss.
The Dešināmamāla has been discovered by Dr Bühler. In the Indian Antiquary II, p. 17 ff. (1874 ) he has given the first notice of it from the only Ms. then in his possession, the original of C. By his indefatigable researches which have already so much promoted Sanskrit philology, he succeeded afterwards in finding the materials described above, and in October 1877 he proposed to me by letter to publish the work in company with himself. I gladly accepted this offer, and we agreed that I should publish the text while Dr Bühler took upon himself to work out the glossary. Though I am fully aware of the deficiencies of this volume, yet I hope that in some degree at least, it will justify the confidence placed in me by Dr Bühler. My best thanks are due to him not only for his making over to me the Mss. he had collected with so much labour and care, but also for his reading one proof of this voluine and communicating to me some valuable remarks on my text. I have also to thank Mr Banks, the Superintendent of the Bombay Education Society's Press, for the extraordinary care with which he has carried on the printing and executed my corrections. Since I could read myself but one proof, it is chiefly due to him that comparatively few misprints will be found in these pages.
R. PISCHEL
Kiel, 15th of March 1880.

Page #39

Page #40

॥ देशीनाममाला॥

Page #41

Page #42

अथ देशीनाममाला प्रारभ्यते
m-2000-m देशी दुःसंदर्भा प्रायः संदर्भितापि दुर्बोधा ।
आचार्यहेमचन्द्रस्तत्तां संदृभति विभजति च ॥ समग्रशब्दानामनुशासने चिकीर्षिते संस्कृतादिभाषाणां षण्णां शब्दानुशासने सिद्धहेमचन्द्रनाग्नि सिद्धिरुपनिबद्धा । इदानीं लोपागमवर्णविकारादिना क्रमेण पूर्वै- 5 रसाधितपूर्वा देश्याः शब्दा अवशिष्यन्ते । तत्संग्रहार्थमयमारम्भः। तत्रादौ शिष्टसमय इत्यधिकृतदेवता नमस्क्रियते ।
गमणयपमाणगहिरा सहिअयहिअयहिअयंगमरहस्सा।
जयइ जिणिन्दाण असेसभासपरिणामिणी वाणी ॥ १ ॥ गमास्तात्पर्यभेदिनः सदृशपाठाः । नया वस्त्वेकदेशग्राहिणः स्याद्वादाविरो- 10 धिनोऽभिप्रायविशेषाः । नैगमसंग्रहव्यवहारर्जुसूत्रशब्दसमभिरूद्वैवंभूताभिधानाः । सप्त प्रमाणानि स्याद्वादगोचराणि प्रत्यक्षादीनि । तैर्गभीरा मन्दबुद्धीनामस्ताघाः । अथ च सहृदयं सचेतनं हृदयं येषां तेषां हृदयंगमरहस्या । अत एव जयति निःशेषतौर्थिकभाषोत्कर्षण वर्तते । जयत्यर्थेन च नमस्कार आक्षिप्यते । अयमपर उत्कर्षों .. यदशेषभाषारूपत्वेन परिणमते । यदाह ।
देवा दैवीं नरा नारी शबराश्चापि शाबरीम् ।
तिर्यञ्चोऽपि हि तैरवीं मेनिरे भगवद्गिरम् ॥ सैवंभूता जिनेन्द्राणामर्हतां वाणी जयतीति संबन्धः ॥ [१]
18
___L. 1. A opens with अर्ह BY with एद । अर्ह D with श्रीगुरुपादेभ्यो नमः G with ओं नमः सर्वज्ञाय X with एद Z with एद । ओं नमः सर्वज्ञाय. L. 2. X दुःदंस add 2. hd. द . L. 3. C विभजति वै. L. 4. BC 2. hd. सनयशब्दा D संस्कृतादि षण्णां भाषाणां X भाषणं. L. 5. BCF सिद्विरूपनि D सिद्वरूप. L. 6. x देशाः . L. 7. cdd. इति अधिकत. L. 8. Y गमनय ACDG (F?) YZ साहिययहिययहिययं. गम B हिययंगम . L. 10. X गमणगमास्ता. L. 11. B अभि° D नैगमादयः ; om. from संग्रह to 'भिधानाः BCFX हारऋजमूत्रशब्दसमभिरुढ एवं'. L. 12. x स्यादाद XZ तैर्गभीरा G om. मन्द B नामस्ताघा C बुद्धिनामस्तषाः D बुद्धानाम F नामस्ताया
misread ) X “नामस्तयो. L. 13. X सहदयं & येघां. L. 14. C] R कारः cdd. उत्कर्षः, L. 15. Zयदाशेष. L. 16. XZ देवीं. L. 17. Dadds इति शेषपदत्रायां. L. 18. cdd. सा एवं (Z सा इत्थं ) D om. अर्हता.
1 [ Desināmamālā ]

Page #43

देशीनाममाला
[ श्लोक २व्युत्पित्सुप्रवृत्तयेऽभिधेयप्रयोजने आह ।
णीसेसदेसिपरिमलपल्लविअकुऊहलाउलत्तेण ।
विरइज्जइ देसीसहसंगहो वण्णकमसुहओ ॥२॥ देशीशब्देन देशीशास्त्राण्युच्यन्ते । निःशेषदेशीशास्त्राणां परिमलेन परिशील5 नेन पल्लवितं प्रादुर्भूतं क्वचिदर्थासमर्पकत्वेन क्वचिद्वर्णानुपूर्वीनिश्चयाभावेन क्वचित्पूर्व
देशीविसंवादेन क्वचिद्गतानुगतिकतानिबद्धशब्दार्थतया यत्कुतूहलं तेन यदाकुलत्वमाः कथमयमपभ्रष्टशब्दपङ्कमग्नो जनः समुद्धरणीय इति परोपचिकीर्षारभसस्तेन हेतुना देशीरूपाणां शब्दानां संग्रहो विरच्यते । अस्माभिरिति शेषः । पादलिप्ताचार्यादिविरचितदेशीशास्त्रेषु सत्स्वप्यस्यारम्भे प्रयोजनं विशेषणद्वारेणाह वण्णेति । वर्णा 10 अकारादयो हकारावसानाः प्राकृतप्रयोगयोग्याः । तेषां पदादिभूतानां सुखग्रहण
धारणनिमित्तं क्रमः परिपाटिः । तेन वर्णक्रमेण घ्यक्षरब्यक्षरचतुरक्षरादिपदक्रमेण च सुखदः सुभगो वा । वर्णक्रमेण हि निर्दिष्टाः शब्दा अर्थविशेषसंशये सति सुखेनैव स्मर्यन्तेऽवधार्यन्ते च । वर्णक्रमातिक्रमेण च निर्दिश्यमाना न सुखेनावधारयितुं
शक्यन्त इत्यर्थवान् वर्णक्रमनिर्देशः ॥ [ २ ]. 15 पुनरितरदेशीभ्यो वैलक्षण्यमाह ।
जे लक्खणे ण सिद्धा ण पसिद्धा सक्कयाहिहाणेस। ण य गउणलक्खणासत्तिसंभवा ते इह णिबद्धा ॥३॥
L. 1. C व्यतित्सु BCDX अभि°. L. 2. B देसी°C देशि X देस' C पर ABDFGXYZ पल्लविय . L.3.Cइज्जइ जइ देशी Y वन्नकम° RDX सुहउ. L. 4. BCFG,D 2. hd. X परिमलनेन Com परिशी. L. 5. Dर्थसम Xथीभामर्प x कचिद B वण्णानुपीकत्वनि D पूर्वी X क्वचित् पूर्व'. L. 6. GZ गतिकतया निबद्ध G शब्दर्य्यितया D2. hd. गंतिकतया BDF यकुतू DX आ for आः Zलत्वं आः कथमयं. L. 7. B रभसः D रभसेन हे . L. 8. CDG XZ. ऽस्माभि. L. 9.GZ 'विरचितशब्दशा खेषु D देसीशब्दशा BCDFX सत्स्वपि अ°C विशेषेण D षणा . L. 10. CX हकारीन्ताः D हकारांता CDGZ येग्यास्तेषां X °योग्योस्तेषां B पदादिभूतां Z ग्रहणनिमित्तं. L. 11. BD °धरणा°CDGXZ पाटिस्तेन x om. from ब्यक्षर' to च incl. Com. चतुरक्षर. L. 12. X om. from निर्दिष्टाः to क्रम 1. 14. BG शब्दाः . L. 13. cdd. अवधा L. 16. G ये CF लख्खणे GZ न प° CDF सकयामि . L. 17, G न CD गओणलख्ख° FX सति° CDFYनिब.

|

Page #44

प्रथमवर्गः लक्षणे शब्दशास्त्रे सिद्धहेमचन्द्रनाम्नि ये न सिद्धाः प्रकृतिप्रत्ययादिविभागेन न निष्पन्नास्तेऽत्र निबद्धाः । ये तु बज्जर-पज्जर-उप्फाल-पिसुणसंघ-बोल्ल–चव-जंप-सीस-साहादयः कथ्यादीनामादेशत्वेन साधितास् [ सिद्धहेमचन्द्रम् ४, २ ] तेऽन्यैर्देशीषु परिगृहीता अव्यस्माभिर्न निबद्धाः । ये च सत्यामपि प्रकृतिप्रत्ययादिविभागेन सिद्धौ संस्कृताभिधानकोशेषु न प्रसिद्धास्तेऽप्यत्र 5 निबद्धाः । यथा । अमृतनिर्गम-च्छिन्नोद्भवा-महानटादयश्चन्द्र-दूर्वा-हरादिष्वर्थेषु । ये च संस्कृताभिधानकोशष्वप्रसिद्धा अपि गौण्या लक्षणया वालङ्कारचूडामणिप्रतिपादितया शक्तया संभवन्ति । यथा । मुर्खे बइल्लो । गङ्गातटे गङ्गाशब्दस्त इह देशीशब्दसंग्रहे न निबद्धाः ॥[३] इदानीं नानादेशप्रसिद्धभाषास्वतिव्याप्तिपरिहारार्थं देशीलक्षणमाह ।
10 देसविसेसपसिद्धीइ भण्णमाणा अणन्तया हुन्ति ।
तम्हा अणाइपाइअपयट्टभासाविसेसओ देसी ॥४॥ देशविशेषा महाराष्ट्रविदर्भाभीरादयस्तेषु प्रसिद्धा । मगा पश्चात् । निक्कूइला जितः । उक्खुरुहुंचिओ उत्क्षिप्तः । प्रेयंढो धूर्तः । हिंगो जारः । विड्डो प्रपञ्चः । दढमढो मूर्ख एकग्राही । इत्येवमादयः शब्दा याच्येरंस्तदा देशविशेषाणामनन्त- 15 त्वात्पुरुषायुषेणापि न सर्वसंग्रहः स्यात् । तस्मादनादिप्रवृत्तप्राकृतभाषाविशेष एवायं देशीशब्देनोच्यत इति नातिव्याप्तिः । यदाह ।
L. 1. Dom. न. L.2. X भागेत B निष्पन्नाः BF ते इत्यत्र र निष्पशस्ते CD निबगा BCFGZ, वज्जर 2 om. पज्जर BFGXZ उप्पाल C उष्काल. L. 3. BCFGZ Tie Xala BDF99 Za Bali. L. 4. edd. a 3772°; illegible in G. CF गृहीताः D2. hd.del. अप्य L. 5. G सिद्वाम् BCF द्वाः G ते अप्यत्र B ते पि अत्र. L. 6. X add 721: before 941 R F D 71a; illegible in G. B CREEA:. L. 7. Cold. कोशेषु अप्र D गोण्या गौणसारोपसाध्यवसनाभ्यां लक्षगालक्षया cdil. वा अलं. L. 8. BF पादिततया B मूखे Z तटे शब्दम् G शब्दास् B शब्दाः D शब्द cdd. ते. L. 10. X इददनी addi. भाषासु अति L 11. X पसिद्धीअ भिन्न Y पसिद्धीए. L. 12. ABCFGYZ °पाइय° D अणाइयपइट्ट A विसउ BCXZ विसेसउ. L. 13. B
शेषाः G भाभीरास B दयः C मग G निकूई ( ? ) CZ निकई X निकई D तिकाइलाजित्तः (sic ). The reading is very doubtful. Perhaps it should be जिकइला जितः ।
ख CF उत्क्स D उखरु X उत्क्खुरुZ उक्खुड BDZZ चिउ X विउ D पेडो CDX ध? G विद्वो प्रपंचो Z बिड्डो प्रपंच. L. 15. Com. मूढो X मुखेः एकग्गाही B शब्दाः BCDFX याद !. उच्येरन्तदा DGZषाणामानंत्यात्. L. 16. B तस्मात्. L. 17.X देशीशाब्दे BCF,D 1. hd.xच्यते.

Page #45

देशीनाममाला
[ श्लोक ४वाचस्पतेरपि मतिर्न प्रभवति दिव्ययुगसहस्रेण ।
देशेषु ये प्रसिद्धास्ताञ शब्दान् सर्वतः समुच्चेतुम् ॥ ४ ] ____ अत्र अकारादयो यक्षराः शब्दाः संगृह्यन्ते ।
अजो जिणम्मि अल्लं दिअहम्मि अणू अ सालिभेअम्मि । . अंको णिअडे अल्ला अव्वा अम्मा य अम्बाए ॥५॥
अज्जो जिनोऽर्हन बुद्धश्च । यदाहः । अर्हन्तं प्रति देवज्जो ॥ यदि तु स्वामिपर्यायअर्यशब्दसमुद्भवोऽयं तदा मङ्गलार्थमस्योपादानम् । अज्जा गौरीति केचित्संगह्णन्ति । तदयुक्तम् । तस्य संस्कृत आर्याशब्दादेव सिद्धेः । यदाह । आर्याम्बिका
मृडानीति ॥ [हलायुधः १, १५] अल्लं दिनम् । अणू शालिभेदः । अंको 10 निकटम् । अल्ला अव्वा अम्मा च अम्बा । जननीत्यर्थः ।। यथा ।
वीरज्जरवी अल्लं विरयन्तो भिण्णमोहतिमिरोहो । अणुगोविगिज्जमाणो गिरिअंके जयह विहरन्तो ॥ १ ॥ जगअव्वअम्बिआए पाए दंसेसि जइ ण उज्जिन्ते ।
तो तुह अहं ण धूआ अल्ले अम्मा तुमं पि ण हु मज्झ ॥ २ ॥[५] 15 अक्को दूए अक्का बहिणी अप्पो पिआ अहं दुक्खे ।
अंगुट्ठी अवगुण्ठणमगयअयक्कायगा दणुए ॥६॥
___L. 1. X om. मति: D साहस्रेण B सहश्रेण, L... B सिद्धा cld. तान् G सवान् for शब्दान् BF सर्वतस् C समुच्चयतुं. L. 3. XZ तत्र X यक्षरा B शब्दा. L. 4. BCDF TOTA and so generally, a y. I which will not be noted any more hereafter. CDF दिय दिअहस्मि CFY य C साल BDF भेयंमि GY भेयम्मि. L. 5. rdd. णियडे (Y नियडे) BDGI अच्चा Y अचा. L. 6. B अर्हन् X ऽहेन् CFGZयदाहुर D यदाह । आर्या अंचिति देवज्जो (sic) G अन्तिं x देवघो (!). L. 7. BDG आर्य D गोरी तु केवि तु (sic) x संति BG 'गृह CDF गृह. L.8. D संस्कृतस्यार्या COF आर्यश' X सिद्धाः BDX आर्या अंबि CF आया अम्चि G आयोवि . L.9. CGX सालि . L. 10. all. अच्चा (Z अब्बा). L. 11. X चीर C रबी G विर अंतो BF विरइंतो BGZ भिन्न . L. 12. C अगुग्गोवि. गिज्जा D गिज्जा G जअइD जयाइ X तिहरंतो, L. 18. RCF अच्चZ अब्द cdil प्याए X जणइ D उजि Cउज्जितो. L. 14. BCFX ता CDX न CDGX धूया CX न C मझ्झ D मज्ज Z. ज्जा. L. 15. Z पिऊ for' दूए । पिऊ RCFXY पिया C दुख्खे D adds : इति यक्षरकांड ( sic;]. डं) समाप्तम् । L. 16. Z. मगउअयकाऽय X मंगय D यकायगादगा दणूए Dadds इति यक्षरकांडव्याख्यानं ॥

Page #46

प्रथमवर्गः अक्को दूतः । अक्का भगिनी । अम्बार्थस्तु संस्कृतसमः । यत्कालापाः । हे अक्क ॥ [ कातन्त्रम् २, १, ४० ] अप्पो पिता । अहं दुःखम् ॥
॥ अथ व्यक्षराः ॥ अंगुट्ठी अवगुण्ठनम् । शिरोऽवगुण्ठनमिति यावत् । त्र्यक्षरप्रस्तावात्त्वंगुठीत्यनुवाद्यम् । अवगुण्ठनं त्वर्थनिर्देश इति सामानाधिकरण्येऽपि न विध्यनुवादसंदेहः । 5 अगओ अयक्को अयगो इति त्रयो दानवार्थाः । यथा ।
कयअंगुट्ठी अक्के अयगअयकारिअप्पमहहरणं ।
जमअक्कसमे कमढागए वि करुणापरं णम सुपासं ॥ ३ ॥ अत्र च । अह असौ। अणं ऋणम् । अडो कूपः । अण नञर्थे । अइ संभावने । एते शब्दानुशासन एवास्माभिः साधिता इत्यत्रैव नोपात्ताः ॥ [६]
अंकेल्ली अ असोए अज्झेल्ली दुहिअदुज्झधेणए ।
अंबेट्टी मुट्ठिज्जूए अण्णाणं विवाहवहुदाणे ॥७॥ अंकेल्ली अशोकतरुः । अज्झल्ली दुग्धदोह्या धेनुः । या पुनःपुनर्दुह्यते । अबेट्टी मुष्टियूतम् । अण्णाणं विवाहवधूदानम् । विवाहकाले वध्वै यद्दीयते । यद्वा विवाहार्थ वध्वा एव वराय यद्दानम् । मौर्यवाचकस्त्वण्णाणशब्दोऽज्ञानशब्दभव एव॥ यथा । 15
अंकेल्लितलासीणो मा रम अंबेट्टिआइ पुत्त तुमं । अज्ज तए दायब्वा अज्झेल्ली बहिणिअण्णाणे ॥ ४ ॥।७।
10
____L. 1. Z अंबायास्तु र संस्कृतमः. L. 2. X हे अक्क हे L. 3. D यक्षरशब्दाः । L. 4. x गुठणं Com. शिरोऽवगुण्ठनम् GZ. om. त्व् BCDFX 'वात्त अंग cdd. अंगुठ्ठी ( अगु C ‘ठी ) इत्य L. 5. BCFX तु अर्थ ) om. त्वू G om. न L. 6. G अगउ BCDP अगयो X दानवार्थः. L. 7. G गुट्टी C गट्टी CDY अयकअयगारि G अअक्का 2. अयगयकारि . L. 8. X कमहा . L.9. cold. अयि. L. 10. Z एवाऽस्मा" edl. इत्यन्यैरिव नो ( इत्यान्येरिपि च नो) L. 11. FGY य A अज्जेण्णी (GZ अज्झोल्ली C2. hd. अझ्झे DX अज्जे (?) F अझे XYZ दुहिय Gom. दुहिअ A 'दुज्जवणूए C दुज'दु L. 12. ABG. अवे. CF अम्बे x अंबिट्ठी G मुट्टि C अहि CDGZ 'जुए BY "जए X "जए G अन्नाणं ACXYZ 'बहु C दाणो. L. 18. GZ अशोकः G अझे CD अज्जे F अझ्झे Z अज्झो CFX धेनर B या पुन दुह्यते CF पुनः पुनः X om. पुनः G अंवे B अम्बे CDF अम्चे L.14. G मुष्टिधाघूतं G अन्ना X वने C वव cdd. वाचकस्तु अ G अन्ना BCDFX अज्ञान र था for यथा. L. 16. G अंवे' B अम्वे CDF अम्बे G आए B या D याई C पुत्तं Z तुम. L. 17. D अज्जोल्ली F अझ्झे C वहि B बह GZ अन्ना

Page #47

देशीनाममाला
अर्द्धतो पेरते अरुणं कमले अकासि पज्जते । अग्घाडो अवमग्गे अवेसि अंबेसि घरफलहे ॥ ८ ॥
अर्द्धतो पर्यन्तः | अरुणं कमलम् । अकासि पर्याप्तम् । कृतमलमिति यावत् । अग्घाडो अपामार्गः । अवेसी तथा अंबेसी गृहद्वारफलहकः । अवेसि अंबेसीति लुप्तॐ विभक्तयन्तौ समाहारो वा ॥ यथा ।
अंबेसिप सठिआ अग्घाडअवसिलग्गवत्थमिसा ।
णयणारुणअर्द्धतेण णिअसि जं तं अकासि लज्जाए ॥ ५ ॥ [ ८ ] अंकारो अत्थारो साहिज्जे अत्थुडं लहुए | अकंतं च पवुढे अंबोची पुष्फलावीए ॥ ९॥
15
10 अंकारो तथा अत्थारो साहाय्यम् | अत्थुडं लघु । अनंतं प्रवृद्धम् । अंबोची पुष्पलावी । यदाम्रपुष्पाण्येवोच्चिनोति तदा न देशी ॥ यथा । कुसुमाउहअंकारं अंबोचीणं च कुणइ अत्थारं ।
मलयसमीरो अइअत्थुडो वि काही किमत ॥ ६ ॥ [ ९ ] धवन्तम्मि अहिल्लो अविअं भणिए गयम्मि अट्टो | अज्झत्थो आगयए अइणं गिरिअडमणत्तमोमाले ॥ १० ॥
[ श्लोक ८
L. 1. C अहंतो C पज्जेते. L. 2. B अग्धा Y 'मगे ( 1 ) AB अं C अम्बेसि DF अम्बे. L. 3. C agaì. L. 4. B अग्धा' D 'मार्गो G अंबे B अम्बे X अवंसी CF अम्बे D आम्बे D अबेसी G अंबे B अंबेसीति (sic) CDH अम्बे X अदेसि अचेसी ( 1 ) L. 5. G भक्तयेतौ न्तो X य for यथा. L. 6. BG अंबेसि CF अम्बे D अम्बि 'ठिया B अग्धा G " यवे X "सिल B वत्थमि. L. 7. BGZ नियसि C णिअसं D पियासि C लज्जा. L. S.
C
CX पसि Cdd. C अहंतेण FX अद्ध DX अच्छारो D आच्छुडं. L. 9. C अङ्केत व CGZ पट्टे X पवने DE,Y ( ? ) "हे BFG अं° C अम्बोबी superscr. ची D अम्वोच्ची X अंचुच्ची BDF पुष्प XZ पुष्फ Y 'लाईए. L. 10. C अछारो D अच्छा X रुहाय्यं D अच्छुडं Z अक्कत्तं. L. 11. BFG अंब C अम्बोव्वी D अम्वोची (ष्पलावी D पुष्फ° GXZ पुण्फ G यदा पुग्रात्राणि पुष्पाण्येव B यदा आपुष्येव CF यदा आम्रपुष्पाण्यवचिनोति D यदात्राणि पुष्पाण्येव चिनोति X यदा आम्रपुष्पाण्यवचनोति ८ यदा आम्माणि पुष्पाण्ये. L. 12. X अंकारो BG अंव CF अम्ब D अम्वोवीणं D आच्छारं. L. 13. G मलअ D मलयमीरो वि अइच्छु. L. 14. CGYZ अहेलो. This reading is as correct as अहिलो DGXYZ अवियं C अविडं Y गअम्मि CF अहो. L. 15. AD अज्ज C आज्झ G अझै आयगए D आगइए C अयण ABCFY गिरियड GZ गिरियण ( Z ड ) मतमो BE 'मोमले D 'मोमाल X 'मोमालो .

Page #48

प्रथमवर्गः अहिल्लो ईश्वरः । अविअं उक्तम् । अटो यातः । अज्झत्थो आगतः । यद्यप्येते त्रयोऽपि क्रियावाचिनस्तथापि त्यादिषु प्रयोगादर्शनाद्धात्वादेशेष्वस्माभिर्न पठिता इत्यत्र निबद्धाः । एवमन्यत्राप्यूह्यम् । अइणं गिरितटम् । अणत्तं निर्माल्यम् ॥ यथा ।
अज्झत्थो अट्टो स कि अहिल्लो वि इअ मए अविअं। अइणे वि जस्स रण्णो सिरे अणत्तं व वुभइ ण आणा ॥ ७ ॥[१०] आले अलग्गमलिणो विंचुअए अंबुसू सरहे।
अक्कुटुं अज्झासिअमंकिअअवरंडिआ य परिरम्भे ॥११॥ अलग्गं कलङ्कारोपः । अलिणो वृश्चिकः । अंबुसू शरभः । अक्कुटुं .. अध्यासितम् । “अंकिअं तथा अवरुंडि परिरम्भः । अवलंडिअशब्दस्य पञ्चाक्षर- 10 स्याप्यर्थानुरोधात् त्र्यक्षरेषु पाठः । अन्यथा द्विरर्थकीर्तनं स्यात् । अयं च यद्यपि क्रियाशब्दः । अवरुडइ । अवरुंडिज्जइ । अवलंडिऊण । इत्यादि प्रयोगयोग्यश्च तथापि पूर्वाचार्यैधात्वादेशेषु न पठित इत्यस्माभिरपि तदनुरोधात्तत्रापठित्वेह निबद्धः ॥ यथा ।
L. 1. DGZ अहेल्लो GZ अविय (Z. यं) CX अविउ D अविउ BF अज्झछो D आज्जच्छो corr. थो. L. 2. Cऽपि कृता क्रिया BF “वाचिनः G प्रयोगद' BZ 'नात् G नात् द्वा Gz शेषु अ. L. 3. GZ इति अत्र G निवद्वाः D प्यभ्यूह्यं GZ अयणं G अणते C अणत्तुं D अणत्तं XZ अणंतं. L. 5. G थो D अज्जच्छो G. अठ्ठ D अट्टाह X 6ि (sic ) for किं BDFGZ अहेल्लो X दि for वि cdd. इय (X एय Z यइ ) BCFGZ अवियं D अचिय X अविउं. L. 6. C अयणे GXZ अणंतं D अण्णत्त BF वुज्झइ DZ बुज्झइ C तुज्झइ CXZए for ण. L. 7. Y अलग A विजुअए BF विचुअए Cबिचुअए D विंबुयए G विंचुअए X विछुअए Z विबुअए ARG अंबु C ( F?) अम्ब. L. 8. C अकठं D अंकु A अज्जासिअमंकिअवलं Y अज्झासिय' X "सियमं° B वरुडि° C अमकियअव D अज्जासियमंकियअअवलंडिया G अज्जासियमंकियअवलंडिया Z अज्झसियमंकियअवलंडिया BF परिरभ Z परिरंभो. L. 9. Z अलंका BG अंवुसू CF अम्बु D अम्बु X अब G अकष्टं Cई x अकुटुं. L. 10. CGZ अंकियं BFX 'तं DGZ 'डियं X अविरुंडिअ BCDF °डियश L. 11. D निरो° रोधात्त. L. 12.X अवरुडइ RF अवरुंचइ C"रुडिझड BFअविलंडिऊण G इत्यादिप्रयोगयोग्यपि BF इत्यादिप्रयोग्य D योग्यः Z प्रयोगाश्य. L. 13. X थापि 2 पठिता G2 इति अX नदतुरोधातूत्रा CX पठित्वादिह BDFGZ पठित्वा इह. L. 14.G निव° x निबद्ध,

Page #49

देशीनाममाला
[ श्लोक ११अक्कुटकोवअंबुसुअलिणाण भयम्मि केवलमलग्गं । महिलावरुंडिआओ बीहन्ति विवेअअंकिआ मुणिणो ॥ ८ ॥ [ ११ ] खग्गम्मि अणप्पो अल्लओ परिचिए पसुम्मि अक्कोडी। .
कयलीइ असारा आवणे अवारो अवारी अ॥ १२॥ 5 अणप्पो खड्गः । अल्लओ परिचितः । अक्कोडो छागः । असारा कदली । अवारो तथा अवारी आपणः ॥ यथा ।
णिव मा अक्कोडअसारअल्लयं कुण अणप्पमिमिणा हि ।
भरिआ अरिकरिमुत्ताहि दिसि अवारा विदिसि अवारीओ॥९॥ [१२]
मोरे अल्लल्लो कुक्कुडे अलंपो अयालि दुदिणए । 10
णिण्णेहम्मि अअंखो अज्झस्सं सविअमक्खए अणहं ॥ १३॥ अल्लल्लो मयूरः । अलंपो कुक्कुटः । अयाली दुर्दिनम् । अयालीति इकारान्तो लुप्तविभक्तयन्तो निर्देशः । अअंखो निःस्नेहः । अज्झस्सं आक्रुष्टम् । अयं धात्वादेशः । अज्झस्सइ । अज्झस्सिअं । इत्यादिप्रयोगदर्शनात् । पूर्वाचायानुरोधात्त्विह निबद्धः । अणहं अक्षतम् ॥ यथा ।।
अणहो अयालिमत्ताल्लल्लेसु वि तं अअंख पिअपासं । गन्तुमसहो अलंपो व्व अप्पमज्झस्सइ त्ति पहिअजणो ॥ १० ॥ [१३]
15
L. 1. CFX अकु BG अंबु CDF अम्बु BFX 'लग्ग. L. 2. BFG वरुडणाउ CDXZ°व(Zच)संडियाउ CG वहिंति B चीहिति or वी' Fवीहंति Z वाहत C विवेय' CDFGZ 'अंकिया x अंकिणा. L. 3. Z. अप्पणो cld. (C) अल्लउ. L. 4. RF कयलीउ ACFY य. L. 5. X खडा BF,C. 1, hd. GXZ अल्लउ. X कयली. L. 6. From अवारो to अवारीओ 1. 8 is lost in x. L.T. G. सा GZ अल्लअं C इसिणा. L. 8. RCF भरिया D मुत्ताहे ABCFGZ 'मुत्ताहि (GZ विदिस G अवारी BF,Cl. hd. (D?) अवारीउ. L. 9. x अल्लो कुकुडे C कुकुडो GZ “डो CDY अलम्पो X अलवो GYZ अआलि. L. 10. AG णिन्ने असंखो G अयं ADG अज्जस्सं F अझ्झ BCDFGY सवियंम X सविय. L. 11. CF अलम्पो X अलव्वो BDFX कुर्कुटः । अयालि GZ अआली GZ अआलीति X इयालति G ईका L. 12. X निर्देशाः BCDF निस्नेहः D अज्जास्सं. L. 13. BF अज्झइस्स D अज्ज B अज्झस्सियं CFX 'सियं D अज्ज Gोनि BCDFXZरोधात्तु इह G. om. इह. L. 15. D अआलि G मेत्ताल°CXZमत्ताल BF 'मत्ताल्लालमुदितं D 'मत्तोलZचि ) अयंस clil. पिय . L. 16. CF अलम्पो X अलंचो BCHI D°ज्जस्सइ F झस्सइ cdd. पहिय । 'जणे.

Page #50

१६ ]
प्रथमवर्ग:
अंजसमुज्ज् अदाओ मुकुरे अंछिअं च कट्टिए । असि दत्ते सबसे अप्पज्झोऽणवसरम्मि अत्थकं ॥ १४ ॥
अंजसं ऋजु । अदाओ दर्पणः । अंछिअं आकृष्टम् । असिअं दात्रम् | अप्पज्झो आत्मवशः । अत्थक्कं अनवसरः ॥ यथा ।
अद्दायकराइ तुमं अंजसमइ असिअवकभुमयाए ।
अंछिअहिअओ तम्मसि किं अत्थक अपज्झ ॥ ११ ॥ [ १४ ] अक्कंदो आरक्खे अम्बकडक्खेसु अंबिरअवंगा | चन्दे अमयामयणिग्गमा य अद्दण्णअद्दणा विहुरे ॥ १५ ॥ अकंदो परित्राता । अंबिरं आम्रम् । अवंगो कटाक्षः । अमओ तथा अमयणिग्गमो चन्द्रः | अमयणिग्गमशब्दस्यामृतान्निर्गमो यस्येति व्युत्पत्तौ सत्यामपि 10 संस्कृतेष्वप्रसिद्धेर्देशीत्वम् | अद्दण्णो तथा अद्दणो आकुलः ॥ यथा ।
अंबिरअक्कंदाए मयणद्दण अमयणिग्गममुहीए ।
अमउग्गमम्मि खेल्लसु तरलअवगच्छडाइ अद्दण्ण ॥ १२ ॥ [१५] मच्छम्मि अंडओ अइरो आउत्तम्मि अंबडो कढिणे ।
अलयं विद्दुममडणी मग्गे अलिआत्थयारिआ य सही ॥ १६ ॥ 15
L. 1. CF 'समज्जू D ' समुजु X “समूजू Z समज्जु ABCFXZ अद्दाउ G अद्वा DY अंछियं FX अछिअं G असिअं C ( F ?) कट्टिए DZ कट्टि G कहि° Y ए. L. 2. DGY असि C ( F ? ) सवेसे X सचसे A अप्पज्जो BF इणवस C अणवर्स Zom.s. L. 3. AB,C1.hd. FGXZ अद्वाउ B अंटियमा CDXZ अंछिमा F अठियं आ° G अंछियमारुष्टं CDFGXZ असियं. L. 4. D अप्पज्जो. L. 5. CDX अछाउ GZ "कराय D कराउ G असमंजस D अजसम CGXZ असिय. L. 6. BCE अंत्थयिहियउ GXZ अंद्वियहियड D अंच्छियहियओ, corr. 2 hd. to अंत्थि D अच्छक्के C अणपज्जो D अणप्पज्जो. L. 7. C आरख्खे X आक्खें BCE अम्ब° C " दुख्खे G अंचकडडक्खे X अंबडक्खेसु BCDF अम्बिर G अविर. L. 8. A “जिंगमा Y 'णिगमा (1) C 'णिग्गमये X अर्ण C 'अण्णा. L. 9. GZ अंचिरं C अम्बिरं BF अम्बिरं om. आम्रम् BF आवंगे edd. अमड corr. 2. hd. c. L. 10. X अम्मयणिगामो edd. 'शब्दस्य अमृ CG मृतात् नि X सत्तामपि I. 11. C ( F ?) अदणो तथा अण्णो X अणो. L. 12. G अविर B अम्बिCF अम्बिZ अंचि CDF 'आकं° C मयणद्वेण BDG निग्ग X 'गहीए Z सुहीए. L. 13. CG 'उग G 'गथडाइ CFGZ अण्णा D अदिण्ण. L. 14. A अंकउ BF अड CGXZ अंडर AGZ अंवडो B अंम्ब CDF अम्च. L. 15. C अलंयं A अलियाइछयारिया BF अलियाछयारिआ CZ अलियाअत्थरिया ( Z आ ) D अलयाअच्छरिया G अलियाछयारिया Y अलिया छआरिया X अलिआअच्छरिया Dom.य.
2 [ Desinamamala ]

5

Page #51

देशीनाममाला
[ श्लोक १६अंडओ मत्स्यः । अइरो आयुक्तः । ग्रामेशादिः । अंबडो कठिनः । अलयं विद्रुमः । कुटिलकेशवाचकस्त्वलकशब्दभव एव । अडणी मार्गः । अलिआ तथा अत्थयारिआ सखी ॥ यथा ।
कुण अंडयच्छि भणिआइ अत्थयारीण अंबडा किमसि ।
कामाइरा किमलिए किं अडणीए स तुम्ह अलउहि ॥ १३॥ [१६] अहरो अखमे अजुओ सत्तच्छए अज्झओ सइज्झम्मि ।
अवगणणाए अगिला अवण्णअण्णनिअग्गहणा ॥ १७ ॥ अहरो असमर्थः । अजुओ सप्तच्छदः । अयमयुक्शब्दभव इति न वाच्यम् । संस्कृते ह्ययुक्पर्ण इति दृष्टम् । यदि च पदैकदेशेन प्रयोगस्तदा सहृदयाः प्रमाणम् । 10 अज्झओ प्रातिवेश्मिकः । अवगणना अवज्ञा । तस्यामगिला अवण्णं अण्णत्ती अग्गहणं इति चत्वारि पदानि ॥ यथा ।
अजुअकुसुमे व्व कमले अगिला तीए विओअअहराए ।
अज्झय पहाणेऽवण्णं असणेऽण्णत्ती सहीसु अग्गहणं ॥ १४ ॥ [१७]
अयडोंऽधंधू कूवे अणडअणाडाविणयवरा जारे । 15 अविणयवईइ अडया तहा अहव्या अडयणा य ॥१८॥
L. 1. cod. sis3 corr. C 2. hd. X A: X 3719: D 3717767À BCFG 329 D अम्ब . L. 2.CX विमं D म cdd. कस्त अलक Gom. अडणी मार्गः Z मम्रः cold. अलिया. L. 3. BF अच्छ G अछारिया C अथारिया D अच्छरिया X अथरिआ. L. 1. 2 अंडld. भणियाइं BEX अच्छCom. अत्थयारीण D अच्छरियाईण G अंबडा CD अम्ब. L. 5. GZ कामाअरा Com. किमलिए G एडणीए G अलीट C उद् F उही. L. 6. AX 3595 PCDFG 3195 C#ige i.e. C24 ADG 31553 BCXZ अज्झउ F उज्झउ ADG सइज्ज C ज्झमि. L. 8. cle 1. अजुउ; corr. 2. hd. C (अज्जु ) D अयुग श° C भव एव इति. L. 9. cli. हि अयु C दृष्ट दि व पदै BIG 'योगः. L. 10. BGCF(?)X 375343; corr. 2. hd. C. D 35 F31 cold, 377"TOTTI CXZ 37900 G 3786 cdd. अग्गहणमिति. L. 12. CX अजुय BFG विउअभह C विउ अहर' D विउगअह" X विउअहहराए. L. 13. GZ. अज्झअ RF अज्झय प्रणाणे C पहाण्णो Z पहावण्णं ) अज्झयचणं असणे (sic ). In BF the avagraha here and in other passages is represented by इ. Compare note on p. 9, 2. CGZ अण्णत्ती DX अणत्ती. L. 14. A अयडो अy BF अयडोंडधंध C अयडोऽस्वंध Dx अयोधंध C अडण C 'विणवयरा 2 चिणयवरा A जाए. L. 15. C “णयईइ D 2. hd. GZ 'ईए A तह C (F?) अहवा.

Page #52

प्रथमवर्गः
___ अयडो तथा अंधंधू कृपः । अन्धश्चासावन्धुश्चेति विग्रहे शब्दभवो अंधंधुशब्दः । केवलं सोऽन्धकूपवाची । अयं तु कूपमात्रवाचीतीह निबद्धः । ये त्वौणादिकमंधंधुशब्दमिच्छन्ति तैरपि संस्कृते प्रयोगादर्शनादयं संग्राह्य एव । अणडो अणाडो अविणयवरो त्रयोऽप्यमी जारार्थाः । अविणयवई इति द्रोणः । अविनयवर इत्यस्य व्युत्पत्तौ सत्यामपि संस्कृतेश्वप्रसिद्धेर्देशीत्वम् । एवं वक्ष्यमाणे अगुज्झहर-5 अचिरजुवइ-इत्यादावपि वाच्यम् । अयं च षडक्षरोऽप्यनुरोधात्यक्षरेषूपात्तः । एवम् अडयणा-अण्णइअ-अक्कसाल-अणुदवि-अणोलय-अणुअल्लादिष्वपि वाच्यम् । अडया अहव्वा अडयणा त्रयोऽप्येते असतीवाचकाः ॥ यथा ।
अडए सुणाहि अयडे अणाडअडयणपिए सरसि काले । अंधंधुमविणयवराहव्वाठाणं तमित्थ अणडो किं ॥ १५ ॥[१८]. 10 अग्घाणो अण्णइओ तितम्मि हढे अडाडअणुवा य । गोसम्मि अणिलं तह अणोलयाणुदविअणुअल्ला ॥१९॥ अग्घाण-अण्णइअशब्दौ तृप्ताौँ । अण्णइओ दर्शनादावपि तृप्त उच्यते । तेनान्नचित इति व्युत्पत्तिर्नानुयोक्तव्या । अडाडो तथा अणुवो बलात्कारः । अणिल्लं अणोलयं अणुदवि अणुअल्लं एते चत्वारः प्रभातवाचकाः ॥ यथा ।
मणमणुवेण हरन्तो अणुदविफुल्लारविन्दमयरन्दं । परिमलपाणग्घाणो व्व अणिल्लसमीरणो खिवइ ॥ १६ ॥
L. 1. C अधंधू C अंधधु Dj Gधंधु Z भवोंधंधु . L. 2. B शब्द Z केवल CFX अंध Rऽध G 'वाचीदूतीह BCDEX °चीति इह Z वाची इती G निव C यत्त्वौणादिकमधं . L. 3. Z. प्रयोगदर्श' L. 4. G अनाडो. G अविणय twice. cdd. अविणयवर. L. 5. C सिद्वे दे dl. वक्ष्यमाण CX अगुंज्झ D अंगुज्ज L. 6. CFXZ अविर CX जुव इत्व RCFX ऽपि अर्थाः CDX रेषु पठितः। L. 7. DG अडयणी X अडयणायक CG अन्नइय BDFZ2 इय C अअक्सालु D अणदवि CZ. आणालय X यणोलय D अणयल्ला. L. 8.X वयोप्यते G वाचका. L.9. CDX अडये G अणार्य Z अणाडयअडय CF पिये. L. 10. G अंधंधुवि Zधुअविणय (2) CF हच्चा GZ. हवागमगं CX ‘यणं D गमणे GZ अडणो CX अणोड. L. 11. A अलइउ BCDFGX अण्णइउ A तित्तंम्मि (sic) C तिम्मि X तितम्मि ADX हडे C अडडे अणु D अणाड ( sic ). L. 12. BF अलं. L. 13. BF अग्घाण-' इयशब्दो CG अन्नइय XZ अण्णइय D अग्बाणाअणइय CG अन्नइ उ BFXZ अण्णइउ D अण्णई उ X भादावपि C वच्यते. L. 14. all. तेन अन्न Z क्तव्याः CDG 2. hd. Z अडाडा CG अणुउ C2.hd. Z. अणुओ. L. 15. CX अणोदयं Z अणुदव RCF अणुअल D अणुयल्ला, corr. from 'ल्लो. L. 17. DGZ ग्घाणु G च CX व,

Page #53

१२
15
देशनाममाला
रविणो अडाडखण्डअतमरिउणो दंसणामयण्णइआ ।
अलिणाएहि कमलिणी गाइ व्व अगोलएसु अणुअलं ॥ १७ ॥ [ १९ ] अप्फुरणं अहिसायं आपुणे अवडओ अ तिणपुरिसे । अवगूढं विलिए खणरहिए अवरिक्कअणरिक्का ।। २० ।।
5
अप्फुण्णं तथा अहिसायं पूर्णम् । आक्रान्तवाचकस्त्वप्फुण्णशब्दः केनाप्फुण्णादय [ सिद्धहे ० ४, २५८ ] इति सिद्ध: । अत्र च त्र्यक्षरप्रकरणेऽन्यैरन्येऽपि शब्दा उपात्ताः। ते चास्माभिः शब्दानुशासन एव साधिता इति नेह संगृहीताः । तथा हि । अच्छलं अनपराध इति संस्कृतसमः । अलसी क्षमेत्यतसीशब्दभवः । अलाहि निवारणे इति निपातेषूक्तः । तथा । अग्घइ राजते । अण्हइ भुङ्क्ते । अहेसि आसीत् । 10 अट्टइ क्वथति। अईइ गच्छति । अंचइ कर्षतीत्यादयो धात्वादेशेषूक्ताः ॥ अथ अहिसायशब्दादारभ्य चतुरक्षराः ॥ अवडओ तृणपुरुषः । अवगूढं व्यलीकम् । अपराध इत्यर्थः । अवरिक्को तथा अणरिक्को क्षणरहितः । निरवसर इति यावत् ॥ यथा ।
धणअप्फुण्णो कलअहिसाउ अवडउ व्व सावगूढो सो ।
ता तस्स कहसु मं सहि अणरिक्कं अणवरिक्कं पि ॥ १८ ॥ [२० ] अण्हेअओ अ भन्ते खिण्णम्मि अवडिअमणुइओ चणए । अंतोहुत्तमहोमुहमहिहाणं वण्णणाए अ ॥ २१ ॥
[ श्लोक १९

L. 1. BFGZ 'खंडिय GZ मलइया BF 'मयण्णया C 'मयणाइया D 'मणइया X मयण्णचया. L. 2. BCDF णाएहिं GZ गाय Com. अणोलएसु D अणुयलं. L. 3. A अप्फण्णं G अप्फुलं D अकुणं A आपुन्ने Y आवुण्णे G न cdd. अवड GZय C पुरुसे. L. 4. C गूहिं D चिलीए A क्खण Gom. अणरिक्का L. 5. B अफुणं D अफुणं GZ अप्फुल्लं X अहिहिसायं Z आकांत cdd. 'वाचकस्नु अ GZ अप्फुल CX 'फण्णा'. D. L. 6. BF 'दय: G प्रकारणे D 'प्राक' X 'प्रकरले BCFX अन्यैर° D om.sन्यैर Xom. अन्ये L. 7. CDGXZ 'तास्ते G शासनम् B ने L. 8. Cअत्थलं Z अथलं Z 'राधः Cdd. क्षुमेति In B अलसी क्षु twice. L. 9. Z निपातेप्युक्तः D अग्धेइ C अण्ण X अण्हय X अहेहि. L. 10. D अDX कथयति X गच्छ इति X अंचई G 'पूक्ता इति 7 'शेप्युक्ता इति. For all these words compare the Index of the Siddhahemacandram. G अथ हि. L. 11. Cdd. अवडउ X अवगृढं XZ व्यलीकमप X° राधमित्यर्थः . L. 12. X रहित. L. 13. BF धणु D घणयअफुणो GZ अप्फुल्लो D अहिकलसाड Z 'साओ CX वडउ D वाडउ GZ अवऊढो. L. 14. BF यणरिक्कं G रिक्क. L. 15. D उन्हें° G अने° X अह्मे ACDFX 'अउ AGYZGZ खिन्नम्मि ADXYZ 'डियम BF मडणुइउ G अवडिओयम BCDFGX इउ. L. 16. C मुहविभिहाणं ACDGXYZ 'मभिहा' C वण्णाणाएस D वणाणए Y वन्नणाए ACDGXYZ य.

Page #54

२३ ]
प्रथमवर्ग :
१३
अओ भ्रान्तः । अवडिअ खिन्नम् । अगुइओ चणकः । अंतोहुत्तं अधोमुखम् | अहिहाणं वर्णना । यद्यप्यभिधानशब्दः संस्कृतेऽपि दृश्यते तथापि संस्कृतानभिज्ञप्राकृतज्ञंमन्यदुर्विदग्धजनावर्जनार्थं संगृहीतः । एवमन्यत्रापि संस्कृतभवशब्दसंग्रहे न्यायोऽभ्यूह्यः ॥ यथा ।
अंतोहुत्तो चिन्तसि अहिहाणं तीइ वणिअउत्त सया ।
अणुइअविक्कयणे अवडिओ अ अण्हेअओ ओ तुमयं ॥ १९ ॥ [२१] अवहेअं अणुकम्पे अवत्थरा पायघार्याम्म । अवलिअमसच्चमरिहर णूणं अम्माइआ य अणुगाए ।। २२ ।।
अव अनुकम्प्यम् । अवत्थरा पादघातः । अवहत्थरा इत्यन्ये । अवलिअं असत्यम् । अरिहइ नूनमित्यर्थे । अम्माइआ अनुमार्गगामिनी ॥ यथा ।
अम्माइआइ दिण्णावहेअ तुह रे अवत्थरारिहइ ।
णावलिअं जं जाव य रसेण तं किसलिओ असोउव्व ॥ २० ॥ [२२]
अत्थुवर्ड भल्लाए छीरे अलिआरमवलयं गेहे । अवहट्ठो गव्विअए अणुसूआ णिअडपसवाए ॥ २३ ॥

L. 1. G अन्य X अओ Z अण्हेयओ BFX 'अर C अन्हेअउ D उण्हेअयो G अवडिओ X अवहिअं Z अवडियं BF खिण्णं X चिन्नम् CDFGX अणुइउ G अतोहुत्तमधो C अतोहुं X अंबोहुत्तं D अंतोमुहुत्तां Z हुत्त मधो'. L 2. DGXZ अभिहाणं C अभिहाणीं BCDFX यद्यपि अभि° Xom. शब्द: BF om. ऽपि दृश्यते तथापि Xom. दृश्यते. L. 3. G संस्कृतानभिप्राय मन्ये दुर्विदग्धजनावर्जनार्थ BF संस्कृतानभिज्ञप्रारुतज्ञमनादुर्वि° C संस्कृतानभिज्ञप्रारुतन्यमज्ञ दुर्वि D संस्कृतांनांभिज्ञापकताज्ञा दुर्वि X प्राकृतस्यमज्ञ Z संस्कृतानभिप्राज्ञंमन्ये दुर्विदग्धजनार्थ. X संगृहीताः. L. 4. Z संग्रहो गयो X अभ्यूह्यः. L. 5. CDX अभि BCFGXZ वणिय D वाणाय / मया. L. 6. cdd. अणुइ' X 'विक BFGZ अवडिउ CX अडविउ D अचडिउ GZ य CG अण्डेयउ BF 'अउ Z 'यओ X अण्हेउ BCFGX तउ D तुम. L. 7. Cdd. अवहेयं DXY अवच्छरा A रो. L. 8. BCFGXYZ अवलियG CY CARE X मूणं A णूपणं G अम्हा"' edd. 'इया D इं for य X मणुगाए. L. 9. edd. अवहेयं From अवहेअं to नूनमित्यर्थे 1. 10. is omitted in X. B अणु D अवच्छरा D अचच्छरा BCFG/ अवलियं D अचलियं. L. 10. D वनमित्यर्थे G & CZ : BCDFX अम्माइया G 'इइया 7 'इया. L. 11. Cdd. 'झ्याइ G दिना cdd. 'हेय G बच्छरा° D L. 12. Gो / गोव cdd. "लियं D om. जंD इ for य CX किसलउ Z किसलओ BDEG °लिउ BF om. असोउ D असेलिङअ Cच. L. 13. ADG अच्छु Cछी D अंच्छोर G लीरे BCFXZ अलियार D अल्लार D 'वलियं X L. 14. C अवो DGZ हो C गवियए GZ 'यए cld. अणुसूया निवड',
अवच्छ.
मावलयं.

5
10

Page #55

देशीनाममाला
[ श्लोक २३अत्थुवडं भल्लातकम् । अलिआरं दुग्धम् । अवलयं गृहम् । अवहहो गर्वितः । अणुसूआ आसन्नप्रसवा ॥ यथा ।
जइ अलिआरं वञ्छसि ता अवलए रक्ख घेणुमणुसूअं ।
अवहह अण्णहा सा मरिही अत्थुवडसंकुले रण्णे ॥ २१ ॥ [२३] अरिअल्ली सङ्कले कट्ठणरज्जुम्मि अवयाणं । सिरचित्तपट्टिआए अणराहो अइणि च आणीए ॥२४॥ अरिअल्ली व्याघ्रः । अवयाणं आकर्षणरज्जुः । अणराहो शिरसि चित्रपट्टिका । अइणिअं आनीतम् ॥ यथा ।
चालुक्क तमवगण्णइ दिसअणराहिअ जसाणुरायं जो ।
णरअरिअल्लि सकण्ठे अवयाणं अइणिअं तेण ॥ २२ ॥ [२४] अहिविण्णा कयसावत्ता दुद्दन्तोसहे अलमलो अ।
अणुसुत्ती अणुकूले अहोरणं उत्तरिज्जम्मि ॥२५॥ अहिविण्णा कृतसापत्न्या । अलमलो दुर्दान्तवृषभः । अलमलवसहो इति सप्ताक्षर नामेति गोपालः । अणुसुत्ती अनुकूलः । अहोरणं उत्तरीयम् । अवरिल्लशब्दस्तूत्तरीय1- वाचकः शब्दानुशासने साधित इतीह नोक्तः ॥ यथा।
10
L. 1. B अत्थुडंव D अच्छु edd. अलियारं DGZ हट्टो C "हठ्ठो X गर्जितः. L. 2. BCFGXZ अणुसूया D मुया. L. 3. cdd. अलियारं ( X अलिया ) DZ तावलये C अवलये रख्ख° D घेणू अणुसु BCFGXZ 'सूयं. L. 4. G "हमन्नहा C हट्ठ अण्णवा Z हट्टमण्णहा C मारिही DG अच्छु C अछु G संकुलरन्ने. L. 5. CG कढण° XZ कट्टण° C 'रजुम्मि. L. 6. G पहि' cdd. 'याए , अणराउ From हो in अणराहो to अ in अणुसुत्ती 1. 12 omitted in X. ABCFGYZ अइणियं D अइणीयं C याणिए. L. 7. G अरियल्ली व्याघ्रा र व्यापः CX सिरसि G पट्टि. L. 8. C अइणीयं । आणीयं । आणीतं । D अइणीइं X अइणीतं BFGZ "णियं. L. 9. B वाचुक र चाउक D चालक गणइ RCFX राहिय. L.10.X नर BF om. स cdl. अइणियं. L. 11. G वित्ता D वण्णा GY य. L. 12. ACC अणुसत्ती Y अणुसोत्ती xणुसत्ती रिझमि. L. 13. ZG विन्ना D विणा X चण्णा G सापन्या B पत्त्या CF पत्या D पान्या GZ. 'वसभो B om. इति. L. 1.4. C अणुसत्ती G अवरिलं अहोरणं च उत्त° In GZ the words from अवरिल to नोक्तः are omitted here, but given after तीए in line 2, p. 15. Z om. साधित BCDFX 'ब्दस्तु उत्त,

Page #56

२७ ]
प्रथमवर्गः अलमलसम अणुसुत्ती कहं तुमं मुञ्च मज्झ अवरिल्लं । मूढ तए परिहिअमहिविण्णाइ अहोरणं इमं तीए ॥ २३ ॥ [२५] अवडुअअवअण्णा उक्खलए चीरीइ अरलाया।
अइरिम्पो कहबन्धे कच्छावत्थम्मि अवअच्छं ॥२६॥ अवडुओ तथा अवअण्णो उदूखलम् । अवअण्णं इत्यत्र तृतीयाक्षरं हकारं केचि- 5 त्पठन्ति । अरलाया चीरी । अइरिम्प इति मकारपकारसंयोगान्तः कथाबन्धार्थः । लिपिदोषापभ्रष्टास्तु पकारद्वयसंयोगं केचित्पठन्ति । अवअच्छं कक्षावस्त्रम् । कक्षेत्यन्ये ॥ यथा ।
अवअण्णघडणमवडुअकण्डणमवअच्छमित्तपरिहाणं ।
अरलायगुञ्जिरणिउञ्जवसणमिअ तुह रिऊण अइरिम्पो ॥ २४ ॥ [२६] अक्खलिअं पडिफलिए अलीसओ सागरुक्खम्मि ।
अहिरीओ विच्छाए अग्गक्खंधो रणग्गधुरा ॥२७॥ अक्खलिअं प्रतिफलितम् । अलीसओ शाकवृक्षः । अहिरीओ विच्छायः । अग्गखंधो रणमुखम् ॥ यथा ।
अग्गक्खंधपलायणअहिरीआ कुमरवाल तुह रिउणो । ओबीहन्ति अलीसयाणिउञ्जअक्खलिअअप्पसद्दे वि ॥ २५॥ [२७]
15
___L. 1. G अणुमुत्ती C स ( तुम X नुमं BF सुचं. L. 2. cdd. "हियम C हियवि X विणाइ. L. 3. ABCFY अवडुय । अव उन्ना BDF ओक्खलए C उरुख BCDF वीरीइ Z अरयाला. L. 1, B अइरिपो x इरिपो Z कत्थाव AGZ. अवअस्थं C अयअछं र अवयत्यं. L. 5. CDG अवडुउ X अवमुउ Gअन्नो BD उदूषलं X अदूखलम् RCDFZ अण्णमित्यत्र G 'अन्नमित्यत्र x अण्णमित्यत्र X केचित्प...ति L. 6. ' अरयाला BCF वीरी BIZ अइरिंप CX अइरम्प corr. C. 2. hd. x संदेगांतः L. 7. ( दोषो र पाठंति x अवअत्यं. L. 8. Gत्यन्यं. L. 9. G अच°CZ अन्न D यन्न RCDF अवडय GZ °अस्थ CX यछ . L.1(). BCFX 'गुंजर G "णियोज D णिवोजा 2 णिवोज cld. इय ( D इया) GZ मइरिम्मो । अहियो F अइरिपो. L. 11. hd. अवख लियं ( C अ and so wenerally) ACDEY अलीसउ. L. 12.AFXZ अहिरीउ C अद्विराओ D अहिरिउ C वित्थाए (मिच्छाए A खंधा C. 1. hd. 'ख्खंथो A धुरं. L. 13. cdd. लियं (Y ‘लितं ) BCFGX अलीसा ) अलिसओ X साक BCFGX अहिरीउ D अहिरिओ. L. 11. C खंधो. L. 15. BCF अग्गखंध° CGXZ अहिरीया D 'रिआ D कुमार Z कुमरदाल. L. 16. DG ओवीहंति BZ उवी ((I?)X उबी C अलि add. 'लिय वी.

Page #57

देशीनाममाला
[ श्लोक २८अण्णमयं पुणरुत्ते अंगालिअमुच्छुसयलम्मि।
अवरोहो अवराहो अ कडीइ अवालुआ सिके ॥२८॥ अण्णमयं पुनरुक्तम् । अंगालिअं इक्षुखण्डम् । अवरोहो तथा अवराहो कटी। अवालुआ सृक्क ओष्ठपर्यन्तः ॥ यथा ।
अण्णमयं अंगालिअरसणेण अवालुआ फुडं फुडइ । इअ अवराहिणि अहरं अवरोहठिआ तुह पिआमो ॥ २६ ॥ [२८] पूरम्मि अग्गवेओ अहिआरो लोगजनाए ।
चोरे अदंसणो कविकच्छूए अप्पगुत्ता य ॥ २९॥
अग्गवेओ नदीपूरः । अहिआरो लोकयात्रा । अदंसणो चौरः । अप्पगुत्ता 10 कपिकच्छूः ॥ यथा ।
__ सरिआण अग्गवेओ अदंसणा तह य अप्पगत्ता य ।
दूमन्ति झत्ति लोअं अहिआरविरोहिणो हि खला ॥ २७ ॥ [२९] अवगदमुरुम्मि दिटे अज्झसिरं चञ्चले अणेकज्झो।
गहभयरुण्णे अहिसिअमवद्दुसं उक्खलाइम्मि ॥ ३० ॥ 15 अवगदं विस्तीर्णम् । अज्झसिअं दृष्टम् । अणेकज्झो चञ्चलः । अहिसिअं ग्रह
शङ्कारुदितम् । अवदुस उलूखलादि शूर्पप्रायमुपकरणजातम् ॥ यथा ।
___L. 1. D अण्णमायं (Z अन्नमय C 1. hd. om. ण्णमयं पुण A पुण्णरु° F पुनरु° G आंगा D इंगलि x अगालि cdd. 'लिय° C मुछ° X 'मिछुखंडंमि. L. 2. ACF अवरोहो अवरोहो D राहो 'रोहो Y य GZ कडीहि थवा ABCFYZ लुया. L. 3. GZ अन्नमयं BCFGXZ अंगालियं D इंगालियं D अवरोहो तथा अवरोहो X अवराहे In C तथा अवरा is wanting. L. 4. BCFGZ अवालुया DGY उष्ट BCF उष्ठ G पयत: C 'पर्यतः, L. 5.GZ अन्न cld. अंगालिय र सेण C अवाडया अवाढया BDFGZ 'लुया BF फुडं G कुंडइ C पुडइ. L. 6. X इ for इअ cdd. 'ठिया G पियागे BF पियामो CxZ पियामे D यियामे. L. 7. ACDX अग्गवेड G वेरो ABCFYZ अहियारो D अहेआरो Y लेयजत्ताए. L. 8. C गुत्ताए G यु. L. 9. cdd. 'वेउ edld. अहियारो G चोर CF चोरः. L. 10. G कच्छू B कत्थः. L. 11. edd. सरियाण cld. वेउ G दसणा CD अदंसणो. L. 12. eld. लोयं RCFGXZ, अहियार . L. 13. G दिट्टे D अज्ज° cdd. 'सियं X चले A 'कछो CD कज्जो. L. 14. AZ गय G रुन्ने edd. 'सिय° G यअव A वगुसं D वसं X “वसं Y "वटुसं 2 बडुसं G °लायम्मि. L. 15. D अज्ज :dd. सियं CD कज्जो G अणहि cdd. सियं. L. 16. B संका X शंकादिरुदि Z अवडुसं C सूर्प X करणं.

Page #58

प्रथमवर्गः
चइअ अवदुसकम्मं कामग्गहअहिसिअं कुणन्तीए । मासेअमणेकझं अबगदणपणाइ संभरिमो ॥ २८ ॥ [३०] अब्भायनो पञ्चागयाम्म अब्भक्खणं अजसे ।। कावालिए अगहणो अंगुत्थलमङ्गुलीअम्मि ॥३१॥ अब्भायत्तो प्रत्यागतः । अभायत्थो पश्चाद्गत इति तु गोपालः । अब्भक्खणं 5 अकीर्तिः । अगहणो कापालिकः । अंगुत्थलं अङ्गलीयम् ॥ यथा ।
अभक्खणमगणन्ता विमुक्कअंगुत्थलाइआहरणा ।
अगहणवेसा रणओ अन्भायत्ता भमन्ति तुह रिउणो ॥ २९ ॥ [३१] उच्छुअदन्तवणछणे अवयारो अवहडं मुसले ।
अंगुलिणी फलिणीए अहिसंधी पुणपुणकरणे ॥ ३२॥ 10 अवयारो माध्यामुत्सवविशेषो यस्मिन्निक्षुदन्तधावनाद्याचारः क्रियते । अवहई मुसलम् । अंगुलिणी प्रियङ्गुः । अहिसंधी पौनःपुन्यम् ॥ यथा ।
अगुलिणिसामलेहिं अवहडदसणेहि कुनरिन्देहिं । अहिंसंधिउच्छुअसणे को अवयारे वि कुणइ पडिसिद्धिं ॥ ३० ॥ [३२] अहिवण्णं पिञ्जरए पायताणम्मि अद्धजंघा य ।
18 अङ्काभरणे मोत्तिअरयणा अज्झोल्लिआ णाम ॥३३॥
L. 1. BF चइअव G चइयम 7. चइयमवडुस X कामगाह C गेह GZ महि cdd. 'सियं (X सिय) C कुण. L. 2. D अज्ज cdd. 'सियम CD कज्जं CX नयणाईZणाई. L. 3. A अत्ताअत्तो CXY अज्झाअत्तो D अत्तो A अभक्खणं BCF अज्झ. L. 4. DX अंगुच्छल cdd. लीयंमि (CYZ.यम्मि ). L. 5. C अज्झाअत्तो D अत्तो x यंतो GZ अभाअत्तो BF अभायच्छो C अज्झाअत्थो D अच्भाअन्छ x अज्झा BGX "द्वतः C अज्झरखणं X अज्झक्खणं D om. अभ. L. 6. D गुच्छलां x अंगुन्छलं C अगुलीयं. L. 7. C अज्झणम X अज्झ C वि D विसुक DX गुच्छ. L. 8. CFGX रणउ D रणाउ CX अज्झाअत्ता ) 'अब्भाउत्ता त भमनि D ग्मंति X भवंति G रिउणा 2 रिउणे. L. 9. cdd. उच्छु". L. 10. C पुणकरणे. L. 11.X माध्यां cdd. विशेषः x दंतवनाद्याधारः BCDF द्यावार:. L. 12. Com. अंगु नि RCDF पुण्यं. L. 13. G अवघण cdd. "दसणेहिं B कुंतC दहिं x रिदेति. L. 14. BCF अहिसंधे C छुयसणे C बि B पडि F पडिसिद्धिं (G सभि Dसिद्धं Z "सद्धिं L. 15. Y अहिवनं G पिजरए D पायत्तणं पि BCF पायात्ता C अद्वं नया F अटुx जंघर. L. 16. C अंकाभणे cdd. मोत्तिय (Y मुत्तिय ) A अज्जो D उज्जोलिया ABCFGYZ °ल्लिया x लिया X नाम Zणोमा. 3[ Desinama malai

Page #59

देशीनाममाला
[ श्लोक ३३अहिवण्णं पीतरक्तम् । अद्धजंघा मोचफाख्यं पादत्राणम् । अझोल्लिभा क्रोडाभरणे मौक्तिकरचना ॥ यथा ।
पासणाहिमाण्णआओ अझोल्लेअभासेआर जार पर।। तुह रिउवहूर ताआ भमन्ति चइअद्वजंघिआउ वणे ॥ ३१ ॥ [३२] अइहारा विज्जू सण्णिअमद्धक्खिअमसंगयं वत्थे।
अद्धक्खणं पडिकखणमवनयं तह विसंतुलयं ॥ ३४ ॥ अइहारा विद्युत । अइराहा इति त्वचिराभाशब्दभवः । अद्धक्खिों संज्ञाकरणम् । असंगयं वस्त्रम् । अद्धक्खणं प्रतीक्षणम् । परीक्षणमिति केचित । अवत्तयं विसंस्थुलम् ॥ यथा ॥ 10 अइहारुज्जोए णं कस्स वि अद्धक्खिएण चलिआ सि ।
सहि कुण अद्धक्खणयं अवत्तयमसंगयं च संठवसु ॥ ३२ ॥ [ ३४ ] कञ्चीइ अंतरिजं अहिक्खणं तह उवालम्भे ।
अंतीहरी अ दूईइ दिसाए अक्खवाया वि॥ ३५॥
अंतरिनं कटीसूत्रम् । अहिरवणं उपालम्भः । अभीक्ष्णमित्यन्ये । अंतीहरी 15 दूती। अक्खवाया दिक् ॥ यथा ॥
आलि गलिअंतरिज्ने अहिक्खणं तस्स मे कहन्तीइ । उवरिअं अंतीहरि किमक्खवाया पुलोएसि ॥ ३३ ॥[३५]
L. 1.G अजंघा CFX अद्ध D अज्जो edd. “ल्लिया. L. 2. C भरणा. L. 3. CDFGX वण्णियाउ BC 2. hd. Z याओ ) अज्जो' cdil. "ल्लिय cda. भूसियाउ. L. 4. R रिओ° CD वहुउCGX ताउ; om. D. CDX वह CFX अह BCF जंघियं G जंधिायउ (sic) Dजाघायाउ x जंघियाउ Zजंपियाउ Gण for वणे. L. 5. D विज्जु G विज्ज ARCFY सजियम ) सान्नियाम G सान्नयम x सणियम C मख्सियम G मत्थक्खि नयगसंगयं ( sic) अव Z अमक्खियम' ABDXY 'विखयम
बत्थो D वच्छि Z वच्छे. L. 6. C( F) अदुखणं G अद्ध C पडिख x पडिक्खणं पडिक्सण G 'वत्तणं A विसं । मुलयं Z विसंतुलयं. L.T. cdd. इति त अचि D शब्दा (om. भवः) Cअख्खियं 7 अक्वियं । अढ RDFGX क्खियं. .. 8. CF अद G अचसणं X अवत्तघं. L. 9. CG स्थलं BZ. विशं F विशंस्थूलं. .. 10. X अइरहाजोG ज्जो णं CF अ CFGXZ वलिया B वलिआ ) चलिया. L. 11. BX सहि ऊण G7. म CF अद् B व B संबवसु D संवचसु. L. 13.Y य । अंताह दुईड Gदाइ. L. 14. (' कटि Gउवा . L. 15. X दिग. L. 16. BCFGX गलियं DGXZ कहतीए. L. 17.cdil. गग्यिं ) पलो ("एमि.

Page #60

३७]
प्रथमवर्गः अवरिज्जो अदुइज्जे कोवे अहिअलमवलुआ य ।
अवठंभो तम्बोले विरहे अवहायअवयरिआ ॥ ३६॥ अवरिज्जो अद्वितीयः । अहिअलं अवलुआ च कोपः । अवठंभो ताम्बूलम् । अवहाओ तथा अवयरिओ विरहः । अयं च पञ्चाक्षरोऽप्यर्थानुरोधाच्चतुरक्षरेषु निबद्धः । एवमुत्तरत्रापि ॥ यथा ।
अवठभेऽहिअलो कमलेऽवलुआ तीइ हवइ अवहाए । सुहयावरिन तुह पुण अवयरिए होइ किं ति ण हु मुणिमो ॥३४॥ [३६] अंजणिआंजणईसं अंजणइसिआ य ताविच्छे ।
अंबसमी अवसमिआ तिम्मिअपरिउसिअकणिकाए ॥ ३७॥ अंजणिआ अंजणईसं अंजणइसिआ च तापिच्छम् । अंबसमी तथा अवसमिआ 10 स्तीमितपयुषितकणिका । अंबसमीत्यत्र सकारमकारयोर्व्यत्यये अंबमसीति केचित्पठन्ति । तत्र केषांचिभ्रमोऽभ्रमो वेति बहुदृश्वान एव प्रमाणम् ॥ यथा ।
___L. 1. Z. अइटुन्जे G कोचे D कोवि ABDGYZ अहियल edd. लुया. L. 2. AB अवउंभो G अववंभो D अवउभे X अवहाइ ABCDFYZ यरिया E°अरिअ. L. 3. C अदिनीयः G अहियल BF अहिलं C अल ) अहिला XZ यलं edal. 'लुया G अचठंभो BF अववंभो ल. L. I. C. 1. hd. GXZ अवहाउ B अचरिओ C अवयवरित 2. hd. रिओ DX अब अरिउ (अवयरिउ BDX पि CDFC "रोधात् चत x मेधात्त चन. L. 6. RCFGXहियो / 'अहियली ) हिया कमेले BORN. नलका D चलुया C नाइ CGZ. एयाए (sic ). L. 7. (, सहवाव रिज्जं CG तह D मुण C होई BDFX किं तु cdd. न .. मुणिणा. .. 8. A अंजणियां निण. BF अंजणिया अंजणइब्भं CYZ अंजणिया अंज D अंजणियां अंजणाईसां : अंजणया अंजण G या जण x अंजणिया अंजणई अंजणेइसि ABCDFGYZ सिया E इसिआ 2 अ C तापिच्छे. L. 9. APF अंव DG अम्ब' Com. irom अंब to कणिकाए ABCDFGXYZ समिया । निम्निमें BDF तिप्रिय BFYZ परिओसिय D परिओसिय E परिओसिअ AXYZ कणिकाए. L. 10. Com. froin अंजणिआ to तापिन्छम् BDFX अंजाणया अंजणई BF ईज्झं D ईसिं BF अंजणमिया च Dईसिया य ताविच्छ । इसिया च तापिच्छे Z डमिया य ताविच्छं G य ताविच्छं DG अम्ब B अंव (P?) अब ) m. तथा ( अवसमी XZ समिया. L. [L. नामितपर्यषितं . पयंषित REFGZ कणिका BG अंव CD ( ?) अम्बG वकार G अम्ब अंव CD (P) अम्च. .. Xअत्र केषांचित भयो पति RD अभ्रमो; C1. hd. om, प्रमो । बहुश्रुता,

Page #61

२०
देशीनाममाला
अंजणिअरुई कण्हं अंजणइसिआलयाहरे दहुं । मुच्चइ गोववहूए अंबसमी अपक्का वि ।। ३५ ।।
विअलन्तवाहकज्जलकलुसिअअवसमिअपिण्डयं पणो । अंजणईससवण्णं पाहिज्जे किज्जइ वहुए ॥ ३६ ॥

5
I
अत्र केचित् । अच्छांडणं मृगया । अलिंजरं कुण्डम् | अमिलायं कुरण्टककुसुमम् । अच्छभल्लो ऋक्षः । इत्यपि संगृह्णन्ति । तत्संस्कृतभवत्वादस्माभिर्नोक्तम् । यत्तु | अच्छभल्लो यक्ष इत्याह तद्बहुभिरनुक्तत्वादस्माभिरुपेक्षितम् । तथा । अइच्छर अक्सर गच्छति । अवक्खइ पश्यति । अप्पाहइ संदिशति । अक्खोडइ असिं कोशात्कर्षति । अभिडइ संगच्छते । अग्वाडइ अग्घव अंगुमइ पूरयति । अड्डक्खइ 10 क्षिपति । अवहेइ रचयति । अges विज्ञपयति । अणच्छा अयंछ कर्षति । अल्लत्थइ उत्क्षिपति । एते धात्वादेशेषु शब्दानुशासनेऽस्माभिरुक्ता इति ने होपात्ताः । न च धात्वादेशानां देशीषु संग्रह युक्तः । सिद्धार्थशब्दानुवादपरा हि देशी साध्यार्थपराश्व धात्वादेशाः । ते च त्यादि - तुम्-तव्यादिप्रत्ययैर्बहुरूपाः संग्रहीतुमशक्या इति । तथा अवज्झाओ उपाध्याय इति उपाध्यायशब्दस्य प्राकृतमभ्रष्टमिव रूपमिति 15 नेहोपात्तम् ॥ [ ३७ ]
[ श्लोकं ३७
L. 1. Cdd. यि cdd. 'इसिया से दहं दुहुँ D . L. 2. DG मुम्बई GA अंब B अम्ब' CD (F?) अम्ब C अपिका X. अड्डूपिका DZ... 3. BDFX वियलंत • C विलयंत BCFGX 'वाह' D 'जल' Com कज्जल cdd. कलमिर्य cdd. समय ( X 'सामिय ) X पणे. L. 4. X सवणं पदिज्जं किज्जए. L. 5. GZ अंविलयं D अमियालं BF कुडक DX कुटकु. L. 6. C अझ Z अच्छसलो D om. .. here from इत्यपि to अच्छ" but has these words after नेहोपात्तम् I. 15. G गृह्ण X नेक्तिं. L. 7. CDGZ यस्तु X अतु D 'भिल्लो G अक्षः / यक्षः D शाता:. L. 8. C अकुसड़ X असइ गच्छइ X अवरुक्खड़ G पश्यति for संदि L. 9. G अब्भेड CX अज्झि DG अग्यावर C अडाइ D अंगुमाइ ७८ पूर्यते G अडुक्खड़ B अ or अ CF अदु D अटु Z अब्भुक्खड़. L. 10. G पनि D आवहारवइ र G अब्बुक्कर BFX अचु अबु° Dो / अच्चुक्कड़ D आगच्छर BF अच्छइ Z अणिच्छ G अयंलइ C अयं D अचांछ, om. BF. L. 11. BF अलछड़ C अच्छेल D अच्छलई X / अच्छल, om. G. G om. उत्सि X अस्माि L. 12. X वादापरा. L. 19. CDGXZ देशास्ते X 'स्वादि - तु तचादि C -- B सगृही DX संगृ. L. 14. G अवसर COX मा L. 15. X a.
अव
BF व्यायः X पभृष्ट.

Page #62

प्रथमवर्गः
॥ अथ अवसमिआशब्दादारभ्य पञ्चाक्षराः ॥ अवकीरिअं विरहिए अंकुसइअमङ्कुसायारे ।
अवलावम्मि अवल्लावओ अ अणहारओ खल्ले ॥ ३८॥ अवकीरिअं विरहितम् । अंकुसइअं अङ्कुशाकारम् । अवल्लावओ कप्रत्ययाभावे अवल्लावो अपलापः । अणहारओ खल्लम् । निम्नमध्यमित्यर्थः ॥ यथा ।
किं कुणसि अवल्लावं भाले अंकुसइआ णहा तुज्झ । ।
अणहारगण्डजीए तं मा अवकीरिअं कुण खणं पि ॥ ३७ ।। ३८] अवपुसिओ संघडिए अक्छरणं कोहभगिभणिअम्मि ।
अच्छिवडणं णिमीलणमण्णोसरिअं अइक्कन्ते ॥ ३९॥ ___ अपुसिओ संघटितः । अवच्छुरणं क्रोधे सति भङ्ग्या भणितम् । अच्छिवडणं 10 निमीलनम् । यद्यप्यक्षिपतनशब्दस्येदं रूपं संभवति तथापि संस्कृते तदप्रसिद्धमितीह निबद्धम् । अण्णोसरिअं अतिक्रान्तम् ॥ यथा ।
पसिअ सहि किमिह जुत्तं चिरअवपुसिए पिआम्मि अवच्छुरणं ।
कायव्वमच्छिवडणं अण्णोसरिआवराहस्स ॥ ३८ ॥[३९] अवयक्खिअमवयच्छिअमज्झवसिअमवि णिवाइअमुहम्भि। 15
असरासओ खरहिए अगंडिगेहो अ जोव्वणुम्मत्ते ॥४०॥ L. 1. CDX om. अथ BDF समिया Cx समिय G मियादार'. L. 2. ABCDFGXYZ कीरिवं GZ विहरिए X विरहिहिए ARCDFGYZ सइय . L. 3. C 1. hd. DGXZ 73 ADGYZ 7; om. X. ACGXZ PT X S. L. 4. clil. कीरियं 7 विहृतं X विरहिय CPCS/ अंकुसइयं CGXZ अंकुमाकारं BP अंकुशाया CM अवलावउ G7. वर ) अवल्लावा. .. अवल्लार Z अवलाओ CDGX हारउ BCE खल्वं Z निम्नं मध्य . L. 6. D वरं ( sic ) CX लाभे D सइया D 'तुब्भ. L. 7. X नं for i d. किरियं ( G "य) Z कु for कुण G खणंमि X has
कारिअ throughout for कीरि अ. L. 8. ABCFGX पुसिउ A अवत्थुरणं x अवस्थ(च्छ ?)रणं AGYZ. भणियाम्म BCF यमि D यामि. L. 9.X अस्थि च्छि ?)वडणि DEGXZ निमी In Cणमण्णोस is wanting. X मन्नोस' ABCDFGYZ सरियं, L. 10. CUX सि3 X अवचुरणं After अच्छि C has again क्रोधे सति भगन्या भणितं । अन्छिवडण and om. निमीलनम् । य G “वडणान्. L. 11. C यस्यक्षि D ‘स्य इदं. L. 12. D अणों Z अन्नो cdd. 'रियं X तथा. L. 13. cold. पसिय ( X पासिय) GXZ फुसिए GZ पियम्मि BCDEX पियंमि. L. 14.G अन्नास BCDFX 'रिया L. 15. G अक्खेयम ABD (P1) YZ अक्खियम (रि खयं भव ABCDFYZ अख्छिय ACD अज्ज ABCDEY सियाम AXमव ARCDFGYZ वाडय x वाईय. L. 16. E असुरा A सउं DG, C 1. hd. XZ CZ हियए E अंगडि" xगडोडो GY TXY नलCणमति Fणाले,

Page #63

देशीनाममाला
[ श्लोक ४.
अवयक्खिअं तथा अवयच्छिअं तथा अज्झवसिअं निवापितं मुखम् असरासओ खरहृदयः । अगंडिगेही यौवनोन्मत्तः ॥ यथा ।
२२
तमगंडिगे हमसरासयं च अवयक्खिएण हिण्डन्तं ।
अज्झवसिएण किं सहि भरेसि अवयच्छिएण पुक्करिमा ॥ ३९ ॥ [ ४० ] अच्छिहरुल्लो वेसे अच्छिविअच्छी परोप्परायड़ी । पडिजागरिए अडखम्मिश्रं च अणुवज्जिअं तह य ॥ ४१ ॥ अच्छिहरुल्लो द्वेयो वेषो वा वेसशब्दस्योभयार्थत्वात् । केचित् हस्थाने घं पठन्ति । अच्छिल्लो | केचिद्रेमिकारान्तं पठन्ति । अच्छिहरिल्लो | तदेवं ग्रन्थकृद्विप्रतिपत्तौ बहुज्ञाः प्रमाणम् । अच्छिविअच्छी परस्परमाकर्षणम् | अडखम्मिश्रं तथा अणुवज्जिअं 10 प्रतिजागरितम् । अणुवज्जिअं गतमिति तु गमिधात्वादेशसिद्धम् ॥ यथा । अच्छिविअच्छीदुहिआ अच्छिहरुल्ला तए कयपहारा । पि अणुवज्जणरहिआ अडखम्मिज्जन्ति सवरिआहि वणे ॥ ४० ॥ [ ४१ ] अब्भपिसाओ राहू अब्बुद्धसिरी अचिन्तफलपत्ती । पुरिसाइअमड उज्झिअमंगवलिज्जं च तणुवलणं ॥ ४२ ॥
यही
L. 1. BCFX क्खियं In G the words तथा अवअच्छि are written twice. Dom. from अक्खि to मुखम् BCFX च्छियं Z तथा is given twice. BCFGXZ "सियं but corr. in / to सिअं G/ निव्वापिनं CX निर्वा. L. 2. CG सउ X "साउ D असउ हृदय अंगडि D गिट्टो X तथा, L. 8. X तमखंडि Com. सरा B अखिए 1) अक्खिण / हिडने Xmmm.. हिण्डन्तं L. 1. C अज्जवसिएण किं साहिं D बजा X om. ञ्झसिएण D मच्छिएणं X अच्छिए रिसो. L. 5. AEY अच्छ ABCDFGYZ वियछी AG, C 2. hd. D( F ? )Z C 1. hd. X यही. L. 6. A अडखामियं CEGYZ म्मियं BDF खंमियं X 'मि LEG अणुच ABCFYZ ज्जियं D "या. L. 7. Gom. वा BCFGZ "शब्दस्य उभया X “स्य उभयत्वात्; mn. केचित् X वा for पं. L. 8. BCF कैचित् TD ग्रंथि 1. 9. G अच्छrdd वियछी X अडक्खमियं ●म्मियं BCF खमियं 1) खमि ad विजयं वजियं BCDFXZ जिवं L. 10. X गमिस्वादेश तथा 1. 11. G अच्छ ECDFXZ वियछी cdd. दुहिया C अधिहमला. 1. 12 add पिय रहिया GZ खम्मिज्जम्मि CX ज्जति BF सचरियाहिं CDC रिहिरियाह 2 रियाहिं (वृण्णो. 1. 18. A अजसिसा ( 1. hd. GX
"साउ राहु 10% सह BCEX अच्छ 1) अबुद्धिसारे अच्चुसिरी D अचिन्ता G अर्चित. L. 14. A TIT
अच्चुसिरी (sic) X ABCDFGYZ 'साइयम
A उज्जियम 0 उस BDFGYZ उज्झियम BI' 'मगवलिज्स X अभंगविलिज्जं - YE
लिए A लणचल BF नव
व

Page #64

૪૪ ]
२३
अन्भपिसाओ राहुः | अब्बुद्धसिरी मनोरथाधिकफलप्राप्तिः । अद्धउज्झिभं पुरुषायितम् । विपरीतरतमिति यावत् । अंगवलिज्ज अङ्गवलनम् ॥ यथा । अज्झिअमंगवलिज्वं दूरे अइह बत्तर्ण पि किर ।
अभविसायवहूणं अबुद्ध सिरी सिरीणाह ॥ ४१ ॥ [ ४२ ] अद्धविआरं मण्डणमपारमग्गो अ वीसामो । अपडिच्छिरो जडमई रहस्सभेई अगुज्झहरो ॥ ४३ ॥
प्रथमवर्ग:
अद्धविआरं मण्डनम् । कश्विदद्धविआरं मण्डलकमित्याह । अपारमग्गो विश्रामः । अपडिच्छिरो जडमतिः । अगुज्झहरो रहस्यभेदी । अस्यागुह्यधरशब्दभवत्वे युक्तिरुक्ता ॥ यथा ।
माकुण अद्धविरं अकिवे अपडिच्छिरे अगुज्झहरे ।
जं सो तइ णाणुणिओ अपारमग्गो महच्छीण ॥ ४२ ॥ [ ४३ ] अवयणिओ अणमिलिए रिनम्मि पुढे अभिण्णपुडो ।
हिक्काए अणुरंधिअमणच्छिआरं च अच्छिष्णे ॥ ४४ ॥
अवयणिओ असंघटितः । अभिण्णपुडो रिक्तपुट: । शिशुभिः क्रीडया जनप्रलोभनार्थं विपणिमार्गे रिक्ता पुटिका या क्षिप्यते सैवमुच्यते । अणुबंधिअ हिक्का | 15 अणच्छिआरं अच्छिन्नम् ॥ यथा ।

L. 1. edd. पिसाउ, corr. C. 2. hd. CX राहू G अवुद्ध BCDFXZ अबुद्ध BCFGXZ "उज्झियं D उज्जियं L. 2. BF वलिज्झं. L. 3. B ( F 1 ) G अडउज्झियअंग D अडओज्जयमं / अडउज्झियमं X उज्झियमंगर्वा...जं करें. L 4. G पसोय CXZ बहूणं cdd. अबुद्ध अबुद्धसिरीण [ चु not quite distinct J X 'सिरी णाह Z सिरीणहि. L. 5. C 2. hd. अट्ठ cdd. 'विचारं BFY य. I. 6. X अपमिच्छरो E जरमई GZ भेड़ी A अगुर्ज्ज. L. 7. C अर्द्ध cdd. वियारं (X) BCFGZ काश्यत् अद्भुवियारं ( C अट्ठ X अड्ड ) D केचित् अवियारं G मंडलमि' D तित्याहु: Groom. मग्गो. L. 8. C अपरि° X अगुलहरो G अस्य गुं BCDFXZ अस्य अग L. 10. 0 हट्ट cdd. विचारं GZ अपिडि. L. 11. X जG भइ CDGXZ णिउ CX महत्थीण. L. 12. ACGX अणिउ G असंणमि / असंमिलिए EX मिलीए DEGXZ अभिन्न. 1. 13. X हिक्कार 1 अणचं GZ अणुवं ABCDFGYZ धियमणच्छिया छिणो FGZ ने X नो. L. 14. D. C 1. hd. GX णिउ D) संघ X घटित BCDXZ अभिन्न B पुढो 6% रिक: पुट: X रिक: पदु C 1. hd. रिक्ति: पुट: corr. 2. hd. L. 15. D प्रलोभाथ X 2 hd पुटिक GZ अणुर्व BCFGZ धियं DX बंधे ( sic ). L. 16. XZ "च्छियारं BD अच्छिष्णं.
5

10

Page #65

5
देशीनाममाला
अवयणिअवल्लहाणं वेरीणमभिण्णपुडयसुण्णाणं ।
तुह झत्ति णामकित्तणमणच्छिआराणुबंधिअँ हरड़ ॥ ४३ ॥ [ ४४ ] अवरत्तयाजराउर अरविंदरमणुसउण्हदिीहम्मि |
10
अणरामयमरई अड्डयक्कली तह य कडिहस्थे ॥ ४५ ॥
अवरतओ पश्चात्तापः । अवरत्तेअं इति गोपालः । यदाह । अवरत्तेअं पश्वातापेऽपि प्रोच्यते तज्ज्ञैः ॥ अजराउरं उष्णम् । अरविंदरं दीर्घम् । उभयत्र समाहारद्वन्द्वः । अणरामओ अरतिः । अड्डयक्कली कट्यां हस्तनिवेशः ॥ यथा । अरविंदराजराउरणीसासन्तं कययक्कलिअ ।
अगणन्तो अवरत्तयअणरामयदुत्थिओ हवसि तं पि ॥ ४४ ॥ [ ४५ ] सीम्मि अवक्करसो अवयडिअमाजिहरिअम्मि । अवासिणी अ णासारज्जू अलमंजुलो अलसे ॥ ४६ ॥ अवक्करसो सरकः । अवयडिअ रणहृतम् । अवयासिणी नासारज्जुः । अलमंजुलो आलस्यवान् । केचिदलंमंजुलयमलसमाचक्षते । तदयुक्तम् । कप्रत्ययस्यातन्त्रत्वात् । कवयो हि छन्दः पूरणार्थं कादाचित्कं कप्रत्ययं प्रयुञ्जते । अत एवास्माभिरयं 15 पञ्चाक्षरेषु निबद्धः ॥ यथा ।
[ श्लोक ४४
"राउ
L. 1. CX अवअहि" BD 'णिय G हाण C वरी GZ रीण अभिन्न D भिन्न DGZ सुन्नाणं. I. 2. BCF ज्झत्ति X पुत्ति 7 नाम BCDFX 'च्छिया X G "वं BDFGZ धियं C 1. hd. घिउ 2. hd. धिओ X धिउँ. L. 3. CDY 'रत्तयअजरा Z 'रत्तयाज C 'जराउअर 2. hd. राओ EX म. L. 4. AX अणुराम A अs (sic) C ( F 1 ) XZ DG अट्ट° [ ? ] G केडि C हथो. L. 5. C अजरत्तर BGX तर D अवरत्तयअजाउर पाश्चात्तापउष्णयोः CGXZ 'रत्तेयमिति BF "रतेयमिति D रत्तयमिति रत्तियं BF रत्तेघं CX रत्तेयं DZ रत्तयं I. 6. X ति for ऽपि X तज़: D om. अजरा उष्णम् B उभत्र. L. 7. CDGX रामउ corr. 2. hd. C. G अरति: C ( F ? ) GZ अट्ठ B ( ? ) D अ X अडकली. L. 8. X णीसासत GZ कअट्ट CD ( F ? ) यह BFX °लिय CDGZ "लिया. L. 9. X अगणतो D 'अपुरा Z अणगमय' BDE' 'दुछिओ X 'दुत्थिउ. L. 10. A अवअट्टिय B ड्डिय° C ( F ? ) " EX अड्डि° GY 'अड्डिय° Z 'अ' D अबडियम AGYZ हरियम्मि BCDF हरियंमि. L. 11. ABCFYZ य DEX नासा " A "जू GX मंजलो BF 'मंजु (om. लो) AX अलसो. I. 12. GZ_अषअअिं C ( F 2 ) अयं B यडियं X अड्ढियं D अव्यट्टि G कृतं C 2. hd. °हतं CGXZ अव CX 'रजुः. L. 13. G 'मंजलो edd, केचित् अ. कदाचित्कं Xom. अत X एवारम्माि
L. 14. X

Page #66

४७ ]
श्री महावी
का
कन्
बि. बाबानगर, पान-प्रथमसर्ग: ९
४

अवयडिआ भडेहिं घल्लिअ अवयासिणिं णडिज्जन्ता ।
भुअमयअवक्करसफलमरिणो अलमंजुला तुह लहन्ति ॥ ४५ ॥ [ ४६ ] अवडाहिअमुकुट्टे वायणिहएऽवडक्किओ तह य । रोगम्मि अंगवढणमयतंचिअमुकचिए चेअ ॥ ४७ ॥
अवडाहिअं उत्कुष्टम् । प्रपातः कूपादिः । तत्र निहतो अवडक्किओ । अन्ये तु 5 अवडाहिअं अवडक्किअं इत्यन्योन्यपर्यायशब्दावुक्त्वा गजनिमीलिकया गताः । अस्माभिस्तु सारदेशीनिरीक्षणेन विवेकः कृतः । अंगवणं रोगः । अयतंचिअं उपचितम् । मांसलमित्यर्थः । अवअचि इति केचित्पठन्ति । तत्र केषां लिपि भ्रमः केषां नेति न विद्मो नियामकाभावात् । वर्णानुपूर्वीविज्ञानं तु प्रकृत्यादिविभागमन्तरेणाशक्यक्रियम् । बहुतरपुस्तकप्रामाण्याच्च नियते वर्त्मनि प्रवृत्ताः स्म इत्यलं बहुभा - 10 षितया ॥ यथा ।
अवडामि दुरासय परिणिअ पवसन्तएण जं तुमए । अयतंचिअविसमसरंगवङ्कणा सावडकिआ बाला ॥ ४६ ॥ [ ४७ ]
२५
C 'मवतंचि cdd. L. 5. BCFGXZ
"
L. 1. GZ अवअ C " अहिया BF यडिया D अवाहियां X अड्डिया BCFGXZ घल्लिय D घलिअ C सिणीणडिज्जतो X सिणीणडिज्जता D 'तो. L. 2. CB, C 2. hd. DFGXZ भुर्य X 'य... वक्क" G "लसरि'. L. 3. ABCDFGYZ "डाहि EX मुक 7 मुक्कुटे GX D निहिए ACDGZ "क्किउ X किउ. L. 4. BF रोमंग CDFGXZ 'वहणं A "चियं ABFGZ चेय C वेद D वेय XY चेव. डाहियं कुष्टं (sic) B उत्कृष्टं (sic) CDFXZ उत्कृष्टं BF 'पातं Cdd. कूपादिस्तत्र (CX 'दिसूत्र misread ) DG निहिता GZ वर्ड' CDGXZ 'क्किउ (corr. C 2. hd. ). L... 6. BCFGZ 'डाहियं D 'डाहिय cdd. 'डक्किअ ( XZ य ) मिति अन्यों C शब्दानुक्त्वा X "उक्ता Z बुक्का BCE गता D गतास्मा x गजनिगा ...कया. I. 7. X निरक्षरेण GZ विविक्तः X क्षत: G 'वहणं CD (F) XZ वणं G रागः C अयंतं cdd. "चियं. L. 8. G अवअव्वियमिति (च्चि ? ) Z 'अट्ठियमिति C अछीयमिति DX अच्छियमिति BF "यमिति X चित्पठन्ति ( om. के ) D अत्र C तेषां लि° Z कपां. विद्यो GZ 'भावाद्. L. 10. C चन्तर Xom. बहु X पु... कप्रामाण्य... नि CX प्रवृत्ता GX स्मा D स्सा D भाषितेन । L. 12. D अवडाहिम cdd. परिणिय X एवसंत . L. 13. X अत cdd. "चिय D सिविसम FG 'वहणा DZ ड... या edd. क्किया G वाला.
L. 9. CX विघ्नो Z
'वणा C णो X
4 [ Deśināmamala ]

Page #67

देशीनाममाला
[श्लोक ४८अणुवहुआइरजुवई अणहप्पणयं अणदम्मि ।
अजुअलवण्णाम्बिलिआ अल्लट्टपलट्टमङ्गपरिवत्ते ॥४८॥ अणुवहुआ नववधूः । सामानाधिकरण्यनिर्देशोऽन्योन्यं विध्यनुवादार्थः । तेन अइरजुवई अणुवहुआ इत्यप्यर्थः संग्रहीतः । अत्र । अवज्जसइ गच्छति । 5 अवयक्खइ अवयज्झइ पश्यति । अहिरेमइ पूरयति । अहिऊलइ दहति । अवहेडइ मुञ्चति । अवहावेइ कृपां करोति । अहिलंखइ अहिलंघइ काङ्क्षति । इत्यादयो धात्वादेशेष्वस्माभिः साधिता इति न संग्रहीताः ॥अथ अइरजुवइशब्दादारभ्य षडक्षराः ॥ अणहप्पणयं अनष्टम् । अजुअलवण्णा अम्लिकावृक्षः । अजुअलवण्णो सप्तच्छद इति त्वयुगलपर्णशब्दभवः । अल्लट्टपलटुं पार्श्वपरिवर्तनम् ॥ यया ।
अणहप्पणयच्छाए अजुअलवण्णायलम्मि पहिअस्स । अणुवहुसंभरणेणं अल्लट्टपलट्टयं पेच्छ ॥ ४७ ॥ [ ४८] अणुगमणेऽम्मणुअंचिअमहिपच्चुइअं च णायव्वं । अइसयदुएस अच्छं तयआदरणिज्जछड्डिएसु अयं ॥४९॥
10
___L. 1. AZ अणुव G :अणुत° ABCDRGYZ 'हुया B °हुया इर? EX 'हुआ अइर' and superscr. नववधू G हुया अइरयुवई 2 हुया अइर AX ज्जुवई x अगिटुंमि. L. 2. ADGZ अजुयल° Y अजुवल° B °चण्णा अंविलिया EX °वण्णा आवि AYz ण्णाऽम्बिलिया° CG ण्णाऽम्विलिया D °ण्णाम्बलिया G अल्लह x अलह A पल्लट BF om. पलट CZ पलट RCF परिचत्ते E 'चित्ते x यरि . L. 3. BF अणवहया CDGXZ हुया x समाना. L. 4. GXZ ज्जुबई BDFGXZ हुया C हूया X इत्यर्थः GZ अवज्झसइ. L. 5. C अवख्खइ DX अवक्खइ G अदअवअज्झइ; om. X. CDF om. अज्झइ D रेमय GZ पूर्यते CX अहंऊ° F लइ. L. 6. After मुञ्चति C ins. अवहेडई चति CX क्षपां GZ तीत्यादयो BF इत्यादेतो. L. 7. G धात्वादेशेऽस्मा C 'धिताः G गृहीता: X अध रज्जुबह G ज्जुबई 2 जुबइ. L. 8. X प्पणाय अनिटं G अजयल D अजुयलवणा Z अजुयल C अस्लिकादृक्षः (!) CX अजुल DZ अजुयल' G वनो BCDFXZ इति तु अय. L. 9.G om. त्व् B अल्लटं F अल्लटं ( on. both पलटं) X भवः अः अल्लट्ट CZ पलुटुं D अल्लापट्ट x वत्तंनं. L. 10. C अणत्त-णय CG अजयल° x अजयल° D अजुयालावणोयलंपि GZ वण्णाइयम्मि X °वण्णायलं cdal. पहियस्त. L. 11. CDXZ पलट्टयं GZ पिच्छ C पेल्छा. L. 12. Gणे मणयंथियम D णे माणुयवियम PF अम्मण EX ऽमणु CZ म्मणुय ABCFGYZ चियम X °चिअमहि° ARFGYZ qच्चुइयं । पछइयं D पच्छुयं BDF व Cणादिव्वं Y adds अथानेकार्थाः ॥ L. 13. GZ अइसX दुसएसु 2 अच्छं तअ and given twice. G तअY आदरज्ज GZणयछ° C °छडि° GZ अय D अं.

Page #68

प्रथमवर्गः
अम्मणुअंचिअं तथा अहिपच्चुइअं अनुगमनम् ॥ यथा । दूइं अम्मणुअंचसि जस्स कए बहिणि चन्दबिम्बमुहि । तं किं ण णिअसि मुद्धे दइअं अण्णाहिपच्चुइअ ॥ ४८ ॥
॥ अथ यक्षरादिक्रमेण अकारादयोऽनेकार्थाः ॥ अच्छं अत्यर्थं शीघ्रं च । अयं विस्तारितमादरणीयं त्यक्तं चेति व्यर्थम् ॥ इहानेका- 5 र्थेषु शब्देषु वैषम्याच्छिष्यमतिव्यामोहो मा भूदित्युदाहरणानि नोपदर्शयिष्यन्ते ॥[४९]
असइसुहाणववहुआतरुणीसु इमाइ तह अज्झा।। किसगुरुसुगसुहधट्ठालसेसु सद्दे असञ्चए अर्से ।। ५० ॥ अज्झाशब्दो असती शुभा नववधूस्तरुणी एषा चेति पञ्चार्थः । एषेति सर्वनामवाच्या या काचित्यत्यक्षनिर्देश्या । अज्झो एष इति द्रोणः । अढे इत्यष्टास्वर्थेषु । 1) कृशो दुर्बलः । गुरुर्महान् । शुकः पक्षी । सुखं सौख्यम् । धृष्टो वियातः । अलसः शीतकः । शब्दो ध्वनिः । असत्यमनृतम् ॥ [ ५० ]
अण्णी अ देअराणी पइबहिणिपिउच्छिआसुं च । माइपिउच्छासासूसहीसु अत्ता णिहे मुहे अणिहं ॥ ५१ ॥ अण्णी व्यर्था । कप्रत्यये अण्णिआशब्दश्य । देवराणी देवरभार्या । पति-15 भगिनी ननान्दा । पिउच्छिआ पितृण्वसा । अत्ता चतुरर्था । माता जननी । पिउच्छा
___L. 1. X अणुअंचिअं DGZणुपंचिय (2 )C चियं G नहिया X पच्चयं BDFGZ "च्चुइयं C °इयअं. L. 2. GZ दूई X om. अम्म G वहिणि C G विंव BF 'विंद C बिंब D वाहबिंब. L. B. GZ न D म C सुद्ध CDX दइय DGZ अन्नाहि BCDFXZ चुइयं. L. 4. D मेणाकारा । अनेकार्थः L. 5. x om. अच्छं X विस्तरितं च आद 2 "रितं आद" D; व्यर्थः । व्यर्थ. . 6 BF स्यात् शि BCFGXZ भूदिति उदा x 'यंति. L. 7. A मुहाGZ “सुया DGZ नव AY बहु Bणवहु BCFGYZ हुया A अजा. L. 8. X सुअमुह Z रुमुवासह A 'घह DE "बिह BDG अट्ट Y अई. L.9. RCFX शब्दः असती GZ ऽसती B सुभा B ण cdd. 'वधः (Xom :). L. 10. X काचित् 4X निर्देश्याः cdd. अमित्य AZ अD अह L. 11. X दु...ल.. L. 12. G ममृतं.
L. 13. G अअण्णी अ देय Z देवराणी AXYZ D“चहि C हिणीपिइ 3 D °च्छासुं ARCFGYZ छियासु. L. 1.4. BF 'मासू B महीट GX मुहे X अणिह. L. 15. X अणी cdd. व्यर्थः (Z त्यर्थः ) cdd. अणिया (X अशिया ) CX देअरा. L.16.C ननन्दा BCFGZ °छिया X °च्छया cdd. चतुरर्थः.

Page #69

देशीनाममाला
[ श्लोक ५१पितृष्वसा । श्वश्रूः श्वशुरभार्या । सखी वयस्या । अव्वोशब्दः सूचनादिष्वेकादशस्वर्थेषु शब्दानुशासने पठित इतीह नोपात्तः । अणिहं सदृशं मुखं च ॥ [ ५१ ]
चीरिमसएमु अरलं अलसं सित्थयकुसुम्भरत्तेसु ।
पसुकढिणेसुं अविलो अणुओ आयारधण्णभेएसु ॥ ५२ ॥ 5 अरलं चीरी मशकश्च । अलसं सिक्थकं कुसुम्भरक्तं चेति यर्थम् ।
अविलो पशुः कठिनश्च । अणुओ आकृतिर्धान्यविशेषश्चेति द्यर्थः । अणुआ यष्टिरित्यन्ये ॥ [ ५२ ]
घरउत्तपच्छिमङ्गणणिदुरविरसेसु अचलं च।
अवडो कूवारामेसु अग्गिओ इन्दगोवमन्देसु ॥ ५३॥ 10 अचलशब्दः पञ्चार्थः । घरं गृहम् । उत्तं उक्तम् । पच्छिमङ्गणं गृहपश्चिमप्र
देशः । णिहरो निष्ठरः । विरसो नीरसः । अवडो कूप आरामश्च । कप्रत्यये अवडओ इत्यपि । अग्गिओ इन्द्रगोपकीटो मन्दश्चेति व्यर्थः ।।। ५३ ]
अत्थग्धं अत्थाहं अगाहआयामठाणेसु ।
सुरसगुरेडेसु अज्जओ जलदगदेसु अल्लत्थं ॥ ५४॥ 15 अत्थग्धं अत्थाहं इति च प्रत्येकमगाधादिषु त्रिषु । अज्जओ सुरसगुरेटकयो
स्तृणभेदयोः । अल्लत्थं जलाद्री केयूरं च ॥ [५४ ]
L. 1. C पितृपिज्जसा X स्वस्तू B श्वसुर CX स्वसुर x वयस्याः . L. 2. X दशब्दर्थे Dom. the rest of the commentary from सने C पात्ताः । सशंद मुखं. L.B. वीर C“ममएस A सित्थयंक र सिच्छय BFG रत्तेसं x रत्ते is given twice. L. 4. E अचिला G घगुउ ACX अणुउ Y आकारधण्ण GZ धन्न (G
भाएसु. L. 5. The commentary on this stanza is wanting in D. C वीरी CGZ मसकश्य BF सिक्कg GZ सिक्तकं C सिन्छक. L. 6. CGX अणुउ; corr. 2. hd. C. B तिः धा Cशेषेति X व्यर्थ. L. S. D उत्तर ADEXZ नि Cणि BP 'निष्टुर निट्ट CD अवलं ( corr. 2. hd. ) ( व ( corr. 2. hd. ). L. 9. D अवडं BF र मेहुँ AGX अग्गिउ C अयिउ X om. न्दगोवम BF “मंदेसु. L. 10. X om. उत्तं. L. 11. X प्रदशं A निष्ठुरो PDFXZ नि C निठ्ठ cdd. निष्टुरः BCFGA Z कूपः CGXZ अदडउ. L. 12. cdd. अग्गिउ. L. 13. BF ग्धं G‘ग्यां D अच्छग्य अच्छाहं A अगाहमाया 2 आशम. L. 14. D सार A सुरसमरे B "डेसु ABCDFGAZ अज्जउ X गन्टेसु D अल्लच्छो.. L. 15. BF C अग्गल्छं D अच्छग्धं अच्छाह ld. प्रत्येकं अगा x धादीघस्थानादिषु cdd. अज्जउ D सारसागुरेटयोः तृ G गुरेट. योश्वस्तृण (sic ) Zगुरेटयो X "गुरेटकयो.. L. 16. C अल्लू तथं D अल्लाळ आलाज.

Page #70

५८]
प्रथमवर्गः अवणो वहघरफलहेसु अण्णओ तरुणधुत्तदिअरेसु ।
अंतेल्ली मज्झोअरलहरीसु असंगिओ हयचलेसु ॥ ५५ ॥ अवणो परीवाहो गृहफलहकश्चेति यर्थः । अण्णओ तरुणो धूर्तो देवरश्चेति व्यर्थः । अंतेल्ली मध्यं जठरं तरङ्गश्चेति व्यर्था । असंगिओ अश्वोऽनवस्थितश्च ॥ [५५]
गयभाविवासरेसुं दिवसारम्भे अ अवरज्जो।।
कडिकढिणेसु अवज्झसमलिअल्ली मिअमए अ वग्घे अ॥५६॥ __ अवरज्जो अतिक्रान्तं भविष्यच्च दिनं दिनमुखं चेति व्यर्थः । अवज्झसं कटी कठिनं च वस्तु । अलिअल्ली कस्तूरिका व्याघ्रश्च ॥ [ ५६ ]
देउलरप्फेसु अहिहरमहिलिअमभिभवे अ कोवे अ।
अद्धाणपच्छभागे समागए अइगयं पविढे अ॥ ५७॥ 10 अहिहरं देवकुलं वल्मीकश्च । अहिलिअं अभिभवः कोपश्च । अइगयं मार्गपश्चाद्भागः समागतं प्रविष्टं चेति व्यर्थम् ॥ [ ५७ ]
अइराणी इन्दाणीइ तव्वयासेविणीए अ।
छणणिअमेसु अवसहं हढेसिमत्तासु अक्कसाला वि॥ ५८ ॥ अइराणी इन्द्राणी सौभाग्यार्थमिन्द्राणीव्रतासेविनी च स्त्री । अवसहं उत्सवो 15 नियमश्च । अक्कसाला बलात्कार ईषन्मत्ता च स्त्रीति यर्था । अत्र च । अब्भुत्तइ नाति प्रदीप्यते च । अल्लिअइ आलीयत उपसर्पति च । एतौ द्वावपि यौँ धात्वादेशेध्वस्माभिरुक्ताविति नोच्यते ॥ [ ५८ ] ___L. 1. D फलएस ARCFGXZ अण्णउ E अन्नओ D अरुणंल C तरुण्ण D°धत (1) edd. दिय D रेसु L. 2. A मज्जो D मज्जोयार XY ‘यर ACGX गिउ x हृयच is given twice. L. 3. C परि BEX "फलकश्येति D फलकधति cdd. 370073. L. 4. X 374: for su: X HET old. 527: ( X om. ' C. 1. hd. GX गिउ RCFGXZ अश्वः अन D अश्य अन . L. 5. YZ A D अवरिज्जो. L. 6. G वट्टणेसु Z कट्टणेसु E अचज्झ D अवज्ज D अल DGZ. मिय G मएसु व 2 'मएस व ABCFGY य D वग्यो ABCDPGYZ य. L. 7. BF ऽति X भविष्यदिनं. L. 8. GZ com. वस्तु.L. 9. cdd. 'लियम ABCDFGYZ भव य cdd. कोवे य. L. 10.X अट्ठाण Y पच्छभाए Z पत्थ X अइयं edd. हे य. L. 11. C कूलं. The commentary on this and the following two stanzas is mutilated in D. cdd. लियं. L. 13. Y तव्वआC सेवणीए YZ य. L. 14. C छण्ण cdd. निर्य A अवसह (?) X हढेइसम . L. 15. Gom. इन्द्राणी सौभाग्यार्थम् BF om. इन्द्राणी 2 मिन्द्राणीद्रता
वती x सेवनी C व. L. 16. x अकसा BGXZ 'कार: B इष cdd. द्यर्थः CX अज्झुत्तइ. L. 17. BCFX अल्लियइ dd. आलीयते G एते X द्वारपि Com. द्वावपि. L. 18. B°ल्का ति GX नोच्यते.

Page #71

देशीनाममाला
[श्लोक ५९. अविरयहिक्कासुं अणुसंधिअमविहाविरं च दीणम्मि।
अणआलवणे त चिअ अक्खणवेलं रयप्पओसेसु ॥ ५९॥ अणुसंधिअं अविरतं हिक्का च । अविहाविअं दीनमनालपनेऽपि तदेवेति व्यर्थम् । अक्खणवेलं सुरतं प्रदोषश्च । अत्र च । अवयच्छइ लादते ह्लादयति पश्यति च । ॐ अवआसइ पश्यति श्लिप्यति च । अवसेहइ गच्छति नश्यति च । एवम् अवहरइ । इत्यादयो धात्वादेशेष्वस्माभिरुक्ता इति नोपात्ताः ॥ [ ५९ ] ॥
भणिओ अकंडतलिमो णिण्णेहाकयविवाहेसु।
अवकित्तीइ असच्चे दाणम्मि अ अवरिहपुसणं ति ॥ ६ ॥
अकंडतलिमो निःलेहोऽकृतविवाहश्च । अत्र च । अहिपञ्चुअइ गृह्णाति आग10 च्छति चेति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः । अवरिहडपुसणं अकीर्तिरसत्यं दानं चेति त्र्यर्थम् ॥ [६.]
॥ अथ आकारादयः शब्दा यक्षरादिक्रमेण प्रस्तूयन्ते ।। आहू घूए आऊ सलिले तह विंचुअम्मि आलासो।
आणिकं तंसरआयल्ली झाडभेअम्मि ॥ ६१ ॥ 15 आहु इत्युकारान्त उलकवाची । आऊ सलिलम् । आलासो वृश्चिकः ।
L1. cdd.संधियम Aधियमहाcdd. 'वियं B व. L.2.7 अलआ ARGY7 चिय C मुक्खण cdd. रतप्प A, C_1. hd. GX प्प X से. L. 3. BCF “संधियं X संधेयं edd. "हावियं. L. 4. BFG om. लादते . 5. BF अवघासइ CI अवयासइ BF अवसेइ. L. G. BD पात्ता. L. 7. CDGX भणिउ E अंकड A अकंठ E णिणे GZ निन्न D 'विधा Y हेसु. L. 8. C अववित्तीइ E ती XYZ य X अवर° BCDFY हट्ट GZ हट्ट x हिह X नि Y मि. L. 9. X अकंडलिमो BCFGZ निस्नेहो D निसेहो CDX अकत X विराहश्च G 'पड्यु BF पच्चुयइ Z “पल्लुअइ X “पच्चइ D अहेपव्वुइ BX गृह्णाति CF गृह. L. 1(). x चति G अवरिदट्ट BX ह हेतु C2. hd. हट्ट Z हट्ट x पुसण. L. 11. (' व्यर्थः (sic ). L. 12. GZ. अथाका BCFX शब्दाः X यक्षराणिY has only आकारादिः॥ L. 13. BF चिंचुमि C चिंचु D विवयंमि EX बिंयुअंमि Y विंबुयम्मि Z. विवु x आलोसो. L. 14. AX तंसुरए D तिरिसुरए 2 तंसरण EX आइल्ली GZ आयल्ली x काडभे. येमि CDFGYZ भेयम्मि BE भेयंमि. L. 15. B आहू D आहुरित्यु B °कारांतं X अलूक G 'वासी BD वाधी अलोसो.

Page #72

६३ ]
प्रथमवर्गः
आणिक्कं तिर्यक्सुरतम् | आयल्ली झारभेदः ॥ यथा ।
आयल्लिआहुआलाससंकुलं आउरहिअगिरिसरिअं ।
आणिक्कजाणि तुह कारणे अडविमडर सो सुणो ॥ ४९ ॥ [ ६१ ] आहच्चं अच्चत्थे मुहमाणुअमाउलं रणे । आवंगो अवमग्गे जूडे आमोडआमेला ॥ ६२ ॥
३१
5
आहचं अत्यर्थम् । आणुअं मुखम् । आकार इत्यन्ये । आउलं अरण्यम् । आवंगो अपामार्गः । आमोडो तथा आमेलो जटः । शेखरवाचकस्तु आमेलो आपीडशब्दभवः ॥ यथा ।
ल्हसिआमोडमिलाणाणु आण तुह रिउवहूण आमेलो ।
आहच्चमाउलमहीलुढिआणावंगमञ्जरी लिइ ॥ ५० ॥ [ ६२ ] आरिल्लो आरा आरोहो अ थणम्मि आफरो जूए । आगती कूवतुला आसंघेच्छाइ खित्तमाविद्धं ॥ ६३ ॥ आरिल्लो अर्वाक् । अर्वाक्कालोत्पन्न इत्यर्थः । आरोहो स्तनः । नितम्बवाची त्वारोहशब्दः संस्कृतसमः । आफरो द्यूतम् । आगती कूपतुला । आसंघा इच्छा । आस्थेत्यन्ये । आविद्धं प्रेरितम् ॥ यथा ।
15
L. 1. X आइली 7 आयल्ली BFGZ झाड छाट. L. 2. In GZ this example runs thns : आअल्लियाहुआलाससकुलं ( Z संकुलं ) अडइमडड़ सो सुन्नो ( Z सुत्तो ) । आणिक्कजाणिउ ( Z जाणि ) तुह कारणेण आउरहियगिरिसरियं ॥ X आइल्लि D आअल्लियाहुआलासयंकुलं B आओर D आऊरहिगिरि BCFG X राहि Cdd. सरियं ( X सरयं ). L. 3. C आणक DG cdd. कारणेण BF अडविं अड CX अविमड D अडविडt D सुणो. 1. hd. DFY आहव्वं Z आहत्व A अच्चछे D आब्वच्छो G CEZ सुहमा D EGX ने. L. 5. Z झूडे ( ? ). ( G ! ) Z आहव्वं C आहुच्चं X अत्यर्थं twice given. CDG L. 7. G 'डो त आ' C जूढ: ( 1 ) X जूट B शखर C शेष. L. L. 9. cdd. ल्हसिया' C 'मोडे' Cdd. 'याण ( Z X वह Z 'बहूण GZ आमेले. L. 10. BFG आहध्वम CXZ आउ ''लुठीया DX लुडिया BFGZ 'लुढिया CX लिया D लिइइ. च X घणंमि. L. 12. A असं D आसांघा इच्छा Y खेत L. 13. X अर्वाक् is given thrice. BF अर्वाक्कालो त्यर्थः C स्वनः X अनः L. 14. GZ संस्कृतशब्दभवः C तं CG असंघा. L. 15. C आम्वेत्यन्ये DX आम्बेय.
L. 6. BDF आणुयं CD आरण्यं. 8. C पीड X णुयाणु) G रुह C. 2. hd. च्च L. 11. D आर Y
07. भवः ॥ यथा ।

हि
जाणि
10
L. 4. B, C. अव्वच्छे Z अव्वत्थो

Page #73

देशीनाममाला
[ श्लोक ६३आरिल्लमयण आगत्तीदढभुअ मुञ्च आफरं सुहय । मरइ तुहासंधाए कामाविद्धा वरारोहा ॥ ५१ ॥ [ ६३ ] आणाई सउली आणूवो सवचे हढम्मि आडाडा ।
आयड्डीआमोआलंबा वित्थारहरिसभूछत्ता ॥ ६४॥ 5 आणाई शकुनिकाख्यः पक्षी । आणूवो श्वपचः । आडाडा बलात्कारः । आयड्डी विस्तारः । आमोओ हर्षः । परिमलवाचकस्त्वामोदशब्दभवः । आलंबं भूमिच्छत्रम् । यद्वर्षासु प्ररोहति ॥ यथा ।
हणिऊण पउत्थजणं आणाइकुलं व रइअआडाडो ।
आलंबायडिमिसा आमोआ हसइ पाउसाणूवो ॥ ५२ ॥ [ ६४ ] 10 आलत्थो मोरे आसयमासण्णे बलम्मि आयामो।
आलीलं णिअडभए आउरमाजिम्मि आउसं कुच्चे ॥ ६५ ॥ आलत्थो मयूरः । आसयं निकटम् । आयामो बलम् । दीर्घ इत्यन्ये । आलीलं निकटं भयम् । आउरं संग्रामः । आउसं कूर्चम् ॥ यथा ।
सायामासयसेण्णं तुह पच्छिअ जायआउरालीला । 15 आलत्थपिच्छछत्ते छड्डिअ रिउणो अणाउसा जन्ति ॥ ५३ ॥[ ६५ ]
___ L. 1. CDGXZ दिढ BCDFX भुय C आफुरं (GZ सुहअ D सुहेहिय. L. 2. G अरइ त्वाहा Com. इ तु Gघासाए. L. 3. D सउए E सओली BF सवाच x सचे C हयम्मि D हट D आडा. L. 4. CD आयी Y आअडी GXZट्टी Dमोयोलं. B'लंवा G लंचा D चिच्छा G रोहरि . L. 5. G 'अणूउ G वला G आयडी CDXZ ‘ट्टी. L. 6. D, C 1. hd. GZ आमाउ C मरिमल edd. कस्त आ RG आलंवं D आलांवं. L. 5. D हणिउण X हसिऊण G पउच्छणं D पउच्छ BCFGXZ रइय D रई . L. 9. RG आलंव D आलव CFGXZ 'यट्टि D या? B यहि (sic ) G "भिभा X सहइ + णूउ. L. 10. D आलच्छो X आयस DEX ‘सन्ने GZ वलम्मि. L. 11. A पियड BCFY णियड DFGZ नियड x निअड DEX माउसं C कुवे X कच्चा. L. 12. D आलच्छो र आयसं G has twice आयामो वलं। D वीर्यमित्यन्ये. L. 13. DGXZ निकटभयं, L. 14. C सासवलयामसयसेण्ण X सासवलयामसयणसेण्णं BCDEXZ पेच्छिय G मेच्छिय, L. 15. D आलच्छपिच्छलत्ते GZ पिंछ BFGZ छड्डिय C छद्विय D छद्रिय X छंडिय,

Page #74

६७ ]
प्रथमवर्गः आसंगो आसवणं आलयणं वासगेहम्मि ।
आमोरओ विसेसण्णुअम्मि आहुंदुरो वाले ॥ ६६ ॥ __ आसंगादयस्त्रयो वासगृहार्थाः । अत्र च । आलिद्धशब्द आश्लिष्टशब्दभवः । आहइ काङ्क्षतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोपात्तः । आमोरओ विशेषज्ञः । आहुंदुरो वालः । आहुंदुरू वाल इत्यन्ये ॥ यथा ।
आमोरय सिरिआसंग तए आहुंदुरा करिहरीण । मित्तासवणअमित्तालयणदुवारेसु संघडिआ ॥ ५४ ।। [ ६६ ] कमलम्मि आरणालं आसिअओ लोहघडिअम्मि ।
आसक्खओ सिरिवए आमलयं णेउरघरम्मि ॥ ६७ ॥ . आरणालं कमलम् । काञ्चिके आरणालं संस्कृतभवम् । आसिअओ लोहमयः। 10 केचिदयसा निवृत्त आयसिकस्तदपभ्रंश आसिअओ इत्याहुः । आसक्खओ श्रीरिति वदतीति श्रीवदः प्रशस्तः पक्षिविशेषः । आमलयं नुपुरगृहम् ॥ यथा ।
लीलारणालआमलयकेलिआसक्खए इमे तीए । जं विरहम्मि णिअन्तं हिअय ण फुट्टसि तं सि आसिअयं ॥ ५५॥६.7
L. 1. C आसणं X आसचणं X वासगेहिमि. L. 2. 13 अमो AD, C 1. hd. X मोरउ A सणु EA (1) न्नु REYणुय ) न्न GX °न्नुर्य Z तुर्य A आन्दु D हुंदरो B, C2. hd. DXY बाले E वाभे. L. 3. B शब्दः x om. आश्लिष्टशब्द. L. 4. D नेहोपात्तः CDEX मोरउ ]) आहुंदरो X om. आहुंदु रोवालः. L. 5. BDZ. बालः CGZ आहंदुए D आहुंदर आढुंदुरुं CDZ बाल. L. 6. G आमोदय 2 आमोवय D आहंदरा Dहरीया. L. 7. D दुवारियास सांघट्टिया BCFGXडिया. L. S. CDEEZ आरनालं ACEX आसिअउ G आसियउ D आसिओ Z आसियओ A लोउघ dal. 'घडिय ( लोहपय डमि). L. 9. BDFY आमक्खओ ACGXZ. उ ACG om. सिरिवए ACG आमलघं आमलय DEX नेउर . L. 10. DEZ आरनालं D कांजिके x om. काश्चिके (TEXZ आरनालं आसियउ CY अउ corr. 2. hd. D आसिउ Z आसियओ D मयं ( मय. L. 11. RCFGXZ. केचित् B निवृत्तं आ D निवृत्तमाय X निवृत्त (GZ सिकः भ्रंस Z. भ्रंशः DE आसियउ Z आसियओ (1. hd. X अउ BF आमक्खउ ) आमखाउ (CENZ क्खउ (C2. hd. ओ ). L. 12. CDFX वदति श्री CXशस्तपक्षिनपर . L. 13. COEXZनाल D‘णालनालय BF मलयं केलि
L. 13. CEXZ नाल D णालन D कलियासाखाए BF मक्खए. L. 11. X णियंतं BF हिअX हिअय Z हियय C पुढे D फुटिसि से DGZ. आसिययं.
5 [ Deśīnāmamālā ]

Page #75

देशीनाममाला
[ श्लोक ६८आयड्डिअं परव्वसचलिए आऊडिअं च [अपणे। ...
आलंकिअं च खजीकयम्मि आमंडणं भण्डे ॥ ६८॥ आयडिअं परवशचलितम् । यस्तु व्याप्रेराअडु इत्यादेशो ऽस्माभिरुक्तः स व्यापारमात्रार्थः । आऊडिअं द्यूतपणः । आलंकिअं खञ्जीकृतम् । आमंडणं भाण्डम् ॥ यथा ।
रयणामंडणमवणिं जो सहि आऊडिअं खणे कुणइ। सो आयड्डिअआलंकिएहि कह अहिसरेअब्बो ॥ ५६ ॥ [ ६८] आरोग्गिअआसीवयआहुडिआ भुत्तसुइअपडिएमु । मीसत्तमाडुआली आसरिओ संमुहाआए ॥ ६९ ॥
आरोग्गिअं भुक्तम् । आसीवओ सूचीजीवकः । आहुडिअं निपतितम् । आडु10 आली मिश्रीभावः । आसरिओ संमुखागतः ॥ यथा।
आरोग्गिआडुआलीसत्तूणं तुह णरिन्द सत्तूणं ।
आहुडिआणमरण्णे पत्तपुडासीवअत्तमासरिअं॥ ५७ ।। इह च आयडु-आऊड-आरोग्ग-आडुआल-आहुडप्रभृतीनि धात्वादेशप्रतिरूपकाणि नामानि। तेषां करोत्यर्थे णिचि नामधातुत्वमपि । तेन । आय हुइ । आऊडइ । 15 आरोग्गइ । आडुआलइ । आहुडइ | इत्याद्यपि सिद्धम् । एवं सर्वत्र क्रियावाचिषु
योजनीयम् ॥ [ ६९ ]
L. 1. X अहिअं ADYZ. 'डियं B डिअं CP "टिअं Z. वलिए ABCHYZ 'डियं D om. आऊ च जू 7. व CM जूय' Z. पणो. L. 2. .. "कियं / भडे. L. 3. GZ आयड्डियं Bडियं ) हि X टियं ( चलित Z वलितः GZ. रायडु C अद् ) अट्ट X अद्रु. L... १. डियं (युत 1. कियं. L. 5. BCE "मचणिं X वमणिं coll. °डियं D खणं. L. G. (EZ. आआडय BF "अट्टिय ( अडिअ ) अट्टिय ( sic)x
अदिअ BCDFX किरहिं ( अहिसारयव्वो (misreadl) D अहिसियव्वो अह 7. अहिमगे. L. 7. ABCDFYZ TR1130 E 31137 X 1137 dl. eiga ABCDEFXYZ सुइय G मुडय". L. S. C मीसन्नम ) मीसुतम Y "माडुयाली ACC, ( 1. hd. X रिउ Y सम्मुहायाए. L.9. d. आरोग्गियं GZ 'मीवउ ( “सावउ . hd. वओ X आ...वउ BCDENZ 'डियं. L. 10. D आडुयाली . आसरिउ, (2. hd. 'रिमो Z. सन्मुखा. L. 11. 1.. आरोग्गियाडया CX "दु GZ. यालि BF “यालि Z नारिंद. L. 12. tl. आहुढिया' (CY “सीव अन्न (FEEYZ. सरियं ) “सरिउं. L. 13. G आयड्डाआऊडाआ°C आअडु D आअट्ट x अड ( om. 'आ ) Z. 'आयडू BCFX आडुयाल D आइयालइ G आर्ट B प्रभितिनि. L. 1.1. BDX णिवि, L. 15. CD आअडुइ BCDFX आड़यालइ CD om. आहुडइ.

Page #76

प्रथमवर्गः
आयावलो अ बालायवम्मि आवालयं च जलणिअडे ।
आडोविअंच आरोसिअम्मि आराइअं गहिए ॥ ७० ॥ आयावलो बालातपः । आवालयं जलनिकटम् । कप्रत्ययाभावे आवालं इत्यपि । आडोविअं आरोषितम् । आराइअं गृहीतम् । आसादितमित्यन्ये ।। यथा ।।
आयावले पसरिए कि आडोवसि रहङ्ग णिअदइअं ।
आराइअबिसकन्दो आवालठिअं पसाएसु ।। ५८॥। ७० ] मालायारे आरंभिओ अ आइसणमुज्झिए।
आलीवणं पलित्ते करिआए आवरेइआ चेअ ॥ १ ॥ आरंभिओ मालाकारः । आइसणं उज्झितम् । आलीवणं प्रदीप्तम् । प्रदीपनकमित्यर्थः । अत्र च । आहम्मिअं आगतमित्यापूर्वस्य हम्मेः सिद्धम् । आइग्घइ 10 आजिघ्रति । आहोडइ ताडयति । आसंघइ संभावयति । आअड्डुइ व्याप्रियते । अउड्डुइ मज्जति । आरोलइ पुञ्जयति । आयंबइ आयज्झइ वेपते । आढवइ आरभते । आलिहइ स्पृशति । आइंछइ कर्षति । आरोअइ उल्लसति । आढप्पइ
_L. 1. G आडआपलो DE बली AGYZ. य AEGY वाला A लायम्मि BF "लायनम्मि Zलायचम्मि D अबालयं E आवाल (sc ) om. च B व EX जडनियडे ABCDFGZ ‘णियडे Y नियले. L. 2. all. 'वियं ABCDFGYZ “सिम्मि ARDEFGYZ
आराइयं CY आरोइयं. L. 3. D बलो BG वाला D तपो C आचा BFGZ आवालमित्यपि C आबालमित्यपि D आवाल इत्यपि. L. 4. cdal. आडोवियमारोषितं (X पितं ). cddl. आराइयं. L.5. C परिसाए C1. hd. DGIणिय DGP.दइयं. L. 6. cdd. आराइयविस BF कंदे C आबाल GZ आवले BCDF ठियं Z 'ठिई; broken off in G. L. 7. C अरंभिउ 2. hd. ओ DGX “उ ACDGYZ य AD मुज्जियए C "मुज्जिअए BFGYZ यए. L. 8. ABDEFXYZ कारियाए C यए XZ आचरे cld. रेड्या ABF चेय वेव (2. hd. चेव ) EGXYZ चेव. L. 9. DGX भिउ Com. ओ B आइसण्णं D उज्जितं । प्रदीप्तं is given twice. Z प्रदीपम् D प्रादीपनमित्यर्थः. . L. 10. cdd. आहम्मियमागतमिति BCDF आड़पू X अडपू DG हम्मे... L. 11. G om. आसंघड सं G आअटुंइ C अडुइ ) अट्टइ. L. 12. G अउडाइ B अओडुइ or दुइC आउडइ D आउदइ आउदुइ CEX आरालेइ GZ. आअंबइ इ आयम्वइ CDF आयम्बइ GZ आअज्झइ C आइज्जइ om. D. I आइज्झइ C आढावइ X आडवइ. L. 13. G अलिभृऊ Z आलिंज्जा DGYZ आयंछड आयत्या BCDEX आरोयइ Zom. from आरोअ to
आवरेइआ in 1. 2. next page CX उल्लसइ C आडप्पइ.

Page #77

5
३६
देशीनाममाला
[ श्लोक ७१
आरभ्यते । इत्यादयो धात्वादेशेक्का इति नोच्यन्ते । आरालिओ सूपकार इत्यारालिकशब्दभवत्वान्नोक्तः । आवरेइआ करिका । मद्यपरिवेषणभाण्डम् ॥ यथा । कस्स व विओअआलीवणम्मि आरंभिए तुमं पडिआ |
जं मइराविमुहीए आइसणं आवरेइआइ कयं ।। ५९ ।। [ ७१ ] आयासलवो णीडे आयासतलं च हम्मपुटुम्मि ।
आणंदवड पढमे हूइ रुहिरारुणे वत्थे ॥ ७२ ॥ आयासलको पक्षिगृहम् । आयासतलं हर्म्यपृष्ठम् । आणंदवडो प्रथमं वध्वा रुधिरारुणितं वस्त्रम् । प्रथमपरिणये भर्त्रा कौमारे गृहीते यत्तत्परिमलरुधिररञ्जितं वस्त्रम् बान्धवानानन्दयति तत् आणंदवडाख्यम् ॥ यथा ।
10
15
आयासतलोवरि वल्लहस्स चरिअं वयंसि णिण्हवसु ।
आणंदवडो आयासलवहिअसारिआ य तं कहइ ॥ ६० ॥ अत्र च । आविलुंपिअं अभिलषितमिति यदन्यैरुक्तं तत्काङ्क्षरादेशः । आसेअणयशब्दश्वावितृप्तदर्शनार्थ आसेचनकशब्दभव इति नोक्तौ ॥ [ ७२ ]
॥ अथानेकार्थाः ॥ पसवदुहणिच्चदिट्ठेसु आवि आलं वहोलमउए । अच्चत्थदीहविसमेसु लोहमुसलेस तह आयं ॥ ७३ ॥
लिउ C पूपकार IT कार:.
L. 2.
L. 1. X क्ताः DG, Cl. hd. X CDFGX इति आरा B इति अरा cdd. रईया G मज्ज". L. 3. G विउअ C विआला D कस्स विनिओयाआला । बिउइअ X बिउआ BDFGXZ पडिया C पिंडिया. L. 4. C सुहीए G आवरोड़ B आचरे cdd. “इयाइ. L. 5. DEGXZ नीडे BE "फुट जम्मि L. 6. G आणाद C वणो A पुढमे C पुढमो D पाढमो पुदुमे D बाहुइ X बहूए D बच्छे. L. 7. C आयाम corr. 2. hd. B हर्म्यष्टष्टं CDFGX पृष्टं CZ वध्वाः प्रथमं 1 वसः प्रथमं X om. from प्रथमं to प्रथम incl. L. S. D रुधिरारुणं Z रुधिरारुणित BDE भर्त्ता X भत्त C कौमारी. G वान्ध C बांधा D तात X तत BCFGXZ आनंद D) आनाद. BFGXZ चरियं CD वरियं GZ निह I णिहू. L. 11. C CZ ठिया X दिया BCFGX/ सारिया 1 सारिवा. BFGZ 'पियंDX “लुम्पियं G अलिल लखि X अभिलषति. Z आण्य GZ नार्थः CX आसेवनक' 2. hd. "
L. 9. L. 10. अयास BDFG "हिय L. 12. C आविल्लुमियं L. 13. G आतेय D अशेवनकशब्दभाव DZ नोक्तः. / णिव CG आल A बहोल दहि C आव्वत्थ 2. hd. आलं । Z आलं.
L. 15. E
L. 14. C अथ अनेकार्थः. E चहोल D बहोले G मउसे सु. D अच्चाच्छ® E “मुशलेसु & reads : दहिलोहमुसलविसमेसु तह
L. 16. A अच्चत्थं

Page #78

७६ ]
प्रथमवर्गः आविशब्दः प्रसवदुःखे नित्ये दृष्टे चेति व्यर्थः । आलं अल्पस्रोतो मृदु च । आयं अत्यर्थं दीर्घ विषमं लोहं मुसलं चेति पञ्चार्थम् ॥ [७३ ]
आणिअमाढिअमिटे गणणिज्जे अप्पमत्तगाढेमु ।
सिक्कारे पणिए आहुडमायरमुक्खले कुच्चे ॥ ७४ ॥ आणि आढिअं च इष्टं गणनीयमप्रमत्तं गाढं चेति प्रत्येकं द्वावपि चतुरौँ । अहुडं 5 सीत्कारः पणितं च । आयरं उदूखलं कूषं च ॥ [ ७४ ]
आयल्लो रोगचलेसु विलविए चित्तिए अ आराडी।
आरद्धं च पवुड्ढे सयण्हगेहागएमुं च ॥ ७५ ॥ आयल्लो रोगश्चञ्चलश्च । आराडी विलपितं चित्रयुतं च । आरडिअं इत्यन्ये । यदाह । चित्तलिअं विलविरं च आरडिअं ॥ आरद्धं प्रवृद्धं सतृष्णं गृह आगतं 10 चेति व्यर्थम् ॥ [ ७५ ]
आरणमहरफरेसुं आविअमिन्दोवमहिअपोएम् ।
आऊरमइसउण्हेसु चलिअकुविआउलेसु आहित्थो ॥ ७६॥ आरणं अधरः फलकश्च । आविअं इन्द्रगोपो मथितं प्रोतं चेति व्यर्थम् । आऊरं अतिशयमुष्णं च । आहित्थो चलितः कुपित आकुलश्चेति व्यर्थः ॥ [ ७६ ] 15
L. 1. DG "दुखे X दुःख G नित्यदृष्टे X दृष्टो RDF श्रोतो. L. 2. GL मुशलं. L. 3. ABCDFGYZ 31 TATO ABCDFGYZSTA E 1837 G OD 'गादेसु. L. 4. Z पणए । आहुंड A माआरमुक्खेले BGZमायर D माआरमाउखले GZमुलुखले BF कुत्थे. L. 5. cdl. आणियं आढियं G इट्ट edd. गणनीयं अप Bom. प्रत्यकं BF आहुंडं. L. 6. BCFGXZ आअरमुदूCX दूषलं. L. 7.x चिलिविए DG वित्तिए Z चित्तविए D य. L. 8. CX पवुढे D पवुद्धे G पचढे G सयण्हं D सइणं E सयगेह BFX गेहाएK 2 गएK. L. 9. B रोग: D रोगे X रोगचंचलश्य G आरीडी C आरा-cdd. आरडियमित्य. L. 10.C (F?) वित्तलयं 2. hd. चिंXZ चित्तलयं D विचलियं BG लियं DGXT विलवियं BF विलंवियं C दिलयं cdd. आरडियं G प्रवृत्तं X प्रवृद्ध BCFGXZ. गृहे D गेहे. L. 11. B वेति G om. चेति र र्थम् for व्यर्थम्. L. 12.Xफलेसं ABCDFGZ आवियमि 'दोयगहिय Z दोय X ‘दगोव ABCDEFXYZ महिय. L. 13. X आउरमइसयउ 2 "उण्हेम D चल ABCDFGY चलिय , वलिय ACDY कविया AGZ आहथा अहित्थो DY "च्छो. L. 11. Gधरः XZ आवियमिंद्र Gगोप G मषितं BF मधितं C मर्पितं चे; 2. hd. मर्थितं च D माघितं G प्रातं B वेति. L. 15. Z अतिशय 3 X अनिशयं D अहिच्छो B कुपित: X om. कुपित आG आकुलितश्येति.

Page #79

देशीनाममाला
[ श्लोक ७७आरेइअं मउलिए मुक्के भन्ते सरोमञ्चे । णववहुपरतन्तासुं आवडिअआविअज्झाओ ॥ ७७ ॥ आरेइअं मुकुलितं मुक्तं भ्रान्तं सरोमाञ्चं चेति चतरर्थम् । आवट्टिआ तथा आविअज्झा नववधूः परतन्त्रा चेति प्रत्येकं द्वयर्थे ॥ [ ७७ ]
आइप्पणं च पिटे छणघरमण्डणछुहाछडाए अ।
अविवित्तसंकडे आरंदरमावडिअमभिडिअसारे ॥ ७८ ॥ आइप्पणं पिष्टमुत्सवे ग्रहमण्डनार्थं सुधाछटा च । तन्दुलपिष्टक्षीरं गृहभण्डनमाइप्पणं इत्यन्ये । आरंदरं अनेकान्तं संकटं च । अविवित्तसंकडे इति समाहारः। आवडिअं
संगतं सारं च । अभिडिअं संगतं समा अभिड इत्यादेशात् । अत्रापि समाहारः । 10 अत्र आलुखइ दहति स्पृशति चेति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ॥ [ ७८]
॥ अथ इकारादयो घ्यक्षरादिक्रमेणैवोच्यन्ते ॥ इग्गो भीए इब्भो वणिए उच्छुसयलम्मि इंगाली।
इक्कुसमुप्पलमिरिणं कणयं इन्दिन्दिरम्मि इदंडी ॥ ७९ ॥ इग्मो भीतः । इन्भो वणिक ॥ इणं इणमो एतत् । इणिंह इदानीम् । इर किलार्थे । 15 एते शब्दानुशासन एवोक्ता इतीह नोच्यन्ते ॥ इंगाली इक्षुखण्डम् । इक्कुसं
सामान्याभिधानेऽपि नीलोत्पलम् । इरिणं कनकम् । इदंडो भ्रमरः । कैश्चिदिन्दिन्दिर
L. 1. ABCDFGYZ. आरेइयं : भंगे. L... LFGXZ नव नववव Cतं. तीसु B आवडि (?)G 'ट्टि x हिआवि BCGY “यआ ) हिआआC आज्झाउ, 2. hd. @ 541371 ADGZ HD X375913. L. 3. BDGXZ 3153i C(F?) आरेइं x रोमांचेति GZ आवट्टिय BCDFX ट्रिया. L. 1. G अविअच्चा C अज्जा 2. hd. "अझ्झा D आवियज्जा Z"अद्धा (?) B द्व्यर्थो CDFCXZ यौँ. L. 5. D आइप्पिणं E छहाए ABCFGYZ य.
L. 6. AG, C. 2. hd. Z अविचित्त Z संकाड BF कडेरा A 'मावेडिअसंगिपडियसारे x मावडिअसंगएसारे B माचडि BDGYZ "डियमभिडिय Cडियमज्झिडिय E सारो. L. 7. D आइप्पिणं G पिटुं RCDFXZ पिष्टं उZ तंडुल . L. 8. lil. “प्पणमित्य XZ आरंदरमने GXZ अविचित्त cd. आवडियं. L... BDF,C. 1. hd. अभिडियं G अभिडड x डिअ. L. 10. BF लालंखइ. L. 11. CF अकारा Y has only इकारादिः. L. 12. CF इज्झो X इच्छुखंडंमि. L. 13. A इक्युस) इंदिरम्भि इंदंडो. L. 1.4. Z इगो CF इज्झो BF इण BF इण्ह X इण्हं C (F) इल. L. 15. BDZ. शासने B एवोक्ता: GZ इक्षुदंड PDF इक्षुसं. L. 16. BF "न्यानिधा X भिधने G "पली DGY कैश्चिदिंदिर C कैश्चिदिदिर BF "दिदिर.

Page #80

८१ ]
प्रथमवर्गः शब्दोऽपि देश्य उक्तः । अस्माभिस्तु संस्कृतेऽपि दर्शनादनया भङ्गया निबद्धः ॥ यथा ।
इन्भाणमिरिणमिक्कुसमिदंडाणं गयाण इंगाली ।
इग्गाण य माभेसीसद्दो हरिसं समुव्वहइ ॥ ६१ ॥। ७९ । इक्कणइरावइग्घिअइरिआ चोरकरिभच्छिअकुडीसु। ओसिंघिअम्मि इंघिअमिंदग्गींदग्गिधूममवि तुहिणे ॥८॥
इक्वणो चोरः । इरावो गजः । इग्घिअं भर्त्तितम् । इरिआ कुटी । इंघि बातम् । इंदग्गी तथा इंदग्गिधूमं तुहिनम् ॥ यथा ।
मणइक्कण बलइग्धिअइराव पण्णइरिआठिआ मुणिणो।
इंदग्गिणगे इंदग्गिधूमधवलं जसं तुहेंघिन्ति ॥ ६२ ॥[८०] 10 कोमारे इंदमहो इंदोवत्तो अ इन्दोवे ।
कीडेसु इंदगाई जुएसु इरमंदिरो करहे ॥ ८१ ॥ इंदमहो कौमारः । कुमार्यां भव इति व्युत्पत्तेः । इंदमहं कौमारमित्यवन्तिसुन्दरी । यदुदाहरति स्म ।
उवहसए एराणिं इन्दो इन्दीवरच्छि एत्ताहे । इंदमहपेच्छिए तुह मुहस्स सोहं णिअच्छन्तो ।। ६३ ॥
15
__L. 1. D om. ऽपि X देश्यः. L.B. C मिकुसुमि D मिकस X गयणे (miread !). L. 4. C हारेंसं हरिमं D, C. 2. hd. G समुच्चहइ. L. 5. BF इक्कण G इकिण । इमणझाव 2. इगवग्घिया cdd. 'इग्घिय ARCDFGY इरिया BDF वोर" (चोरे al. 'भच्छिय ( कुडामु. L. 6. AGX उसिंघियम्मि RCDF ओसंघिय YZ घियाम्म E अंधि ARCDIGYZ इंघिय CDZ 'दग्गीद" G दग्गीध (om. दगी) . दगीडगि" E रुहिणे । दु. L. 7. R इक्कुणो BD वोग: X चौरः .XI इम्बियं XZ इरिया (' कुटा X कंटी XZ इंघियं. L. 8. G प्रातं CM व्याघ्रातं. L. 9. BF इफुण CLZ चल C "इकिय D 'इकिया BFGZ 'इग्घिय X "इइम्बिय" (Z. पन्न ! पण clil. "इरिया BDFGXZ 'ठिया (' om. ठिआ BF मुनिणो. L. 10. . इंदागणडं 7. धवल ( तुहं घंति B} तुहथिंति C तुहंघेति ) तुरुंघेति ( equally correct as "घि") Z तुघति. L. 11. C कोमागे । इदमाहो C इंदोवत्ते अ and twice. ACHYZ. य. L. 12. .इदगाई BCP गाइ G ‘गाई ( जएम X ज्जुएम A इरसीदगे । इरिमादरी सर्ग करहो. L. 1:33. C कोमाराः BF इदमहं CX "महो D 'माहो B' कामा C गमत्यवंतिसुंदरः ) मिति चंनिसंदग X मित्येवं वदति संदतिसंदरी. L. 11. (' इदविरस्थि D एताहि. L. 6. BF इंदमं पे C इंदोमहपस्थिए X मुहस cld. णियछ..

Page #81

देशीनाममाला
[ श्लोक ८१इंदोवत्तो इन्द्रगोपकः । इंदगाई युताः कीटाः । ये कीटाः संलमा भ्रमन्ति । इरमंदिरो करभः ॥ यथा।
इरमंदिरेंदगाईइंदोवत्ताइजन्तुणो वि वरं । इंदमहो पुण णूणं लज्जं हासं च जणइ जणे ॥ ६४ ॥ [८१] इन्दुट्ठवणे इंदड्डलओ इंदमहकामुओ साणे ।
इल्लो दरिदकोमलपडिहारलवित्तकसिणेसु ॥ ८२ ॥ इंदडलओ इन्द्रोत्थापनम् । इंदमहकामुओ श्वा ।। यथा ।
इंदड्डलओ सरए पयाणचलिएभगज्जिएहि तए । रइओ रिऊहि रण्णे सहयरइंदमहकामुअरवेहिं ।। ६५ ॥
॥अथानेकार्थाः ॥ इल्लो दरिद्रः कोमलः प्रतीहारो लवित्रं कृष्णवर्णश्चेति पञ्चार्थः ॥ [८२]
सहलसीहवुट्ठीणिवारणेसुं तहा इल्ली।
बिसिवुटिरक्खणेसुं गेहदुवारे अ इल्लीरं ॥ ८३ ।। इल्ली शार्दूलः सिंहो वर्षत्राणं चेति व्यर्थः । इल्लीरं बृसी वृष्टिवारणं गृहद्वारं चेति 15 व्यर्थम् ॥ [८३]
10
____L. 1. B 'गाइ CDX om. कीटाः after ये. L. 3. C वेत्ताई. L. 4. D om. णूणं c om. जणइ PF जणो D जेण. L. 5. E इदु D इंदु Z. इंदु A om. इन्दु A इंदुहलउ C इंदुलहु D इंदुद्रुओलउ EX दह GZ. 'द GX लउ E कासुओ C 1. hd. GX "मुउ E झाणे Y add अथानेकार्थाः॥ L. 6. E कसणेसु. L. 7. CGZ इंदह D इंदद CGD लउ C2. hd. 'लओ G च्छाप CX कामउ C श्या. L. 8. CGZ इंदट्ट X इंददृ CGX लउ D इंदद्लए, this stanza is totally corrupt in D. C वलिए odd. गज्जिएहि. L. 9. CGZ. रइउ X इरउ cdd. रिऊहिं X इंट्टमहं GZ 'रएहि. L. 11. add. प्रतीहारः From हारः to श्वेति broken off in G. C रुष्णं व. L 12. Before this stanza D inserts अथानेकार्थाः A चुट्ठी B हि Eबुट्ठी cdd. निवार C इल्ला. L. 13. ABCFGXYZ विसि D विस E घिसि X “णेसु C गेहे ABCDFGYZ य C ल्लीरं. L. 14. रं to गृह broken off in G. BCDFXZ वृषी.
L. 15. CD व्यर्थः.

Page #82

प्रथमवर्गः
16
।। अथ ईकारादयः ॥ ईसं कीले रोज्झम्धि ईसओ ईसरो मयणे ।
सवरसिरपण्णपुडयम्मि ईसिकं तह वसाइअए । ८४ ॥ ईसं कीलकः । ईसओ रोज्झाख्यो मृगः । ईसरो मन्मथः ॥ यथा ।
मुक्केसरेहि णिचं भमिरेहिं ईसएहि व चुलुक्क । दलभोअणेहि ईसीकया तुहारीहि रण्णदुमा ॥ ६६ ॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ ईसिअं शबरशिरःपत्रपुटं वशायितं चेति व्यर्थम् ॥ [८४]
॥ अथ उकारादयः ॥ उंडं गहिरे उच्छू वाए उक्कं च पाडवणे ।
उच्छो अन्तावरणे उड्डो कूवाइखणयम्मि ॥ ८५॥ उंडं गम्भीरम् । उच्छू वातः । इक्षुवा चकस्तु संस्कृतभव एव । उक्कं पादपतनम् । उच्छो अन्त्रावरणम् । ओज्झरीति प्रसिद्धः । उड्डो कूपादिखनकः ॥ यथा ।
उच्छू उण्हो खणिआ उडेहिं कूवया य अइउंडा । उच्छं दहइ अ. तण्हा उक्कमिणं तुज्झ मरुथलिए ॥ ६७ ।। ८५1 15
L. 1. X has only ईकार: Y ईकारादि:. L. 2. B व ले X कीलो A रोज्जम्मि D रोज्झझम्मि ACGX ईसउY adds अथानेकार्थः. L. 3. Y सबर x सबरंपत्तपड्यम्मि C सिरपत्त EY पत्त BE टुथम्मिा . ईसियं DX विसा D इयाए XYZइयए. L. 4. C. 1. hd. GX ईसउ D ईस C रोज्जा In G ख्यो मृगः is broken off. BF ईसरोरो Zom. यथा. L. 5. C मुक्कोसरेहि Z सुकोसरेहिं BDFGXZ रोहं C भमरेहि CX ईसरेहिं G ईसएहिम्च BF ईसरहिं twice D हिम्ब QCZ म्व वुलुक X वुलुक. L. 6. BF देल CDGZ भोयणे clil. णेहिं BCHIZ. हि. L. 8. cdd. ईसियं BCFG शवर D संबर' X सवर C सिर:पुत्र सिरपत्र G विशा , पुटं च शायितं चेति RD वेति Zद्व्यर्थः. L. 9. Y has on]y उकारादिः॥ L. 10. C उंड उडं BF उत्थू C उत्तू 2. hd. उत्थू G has again उच्छू for उकं Z व BF पाडवणे, L. 11. C उत्थो G अच्छो EGX अत्ता. L. 12. CIF उडं BIZ. गभीरं X गंभीरः BCF उत्थू X उछु बात x पादपतं. L. 1:3. (Z उम्छो अं G उझ BIXZ उज्झ CD उजZ प्रसिद्धिः.
L. 1.1. C उत्थू ll. खणिया C उरंडहिं ) उहि BF कूवाया B अई D अइं (sic ). L. 15. XZ य for अ. 6[ Desinamamala ]

Page #83

देशीनाममाला
[ श्लोक ८६ उरमारम्भे उच्चं णाहितले बन्धणे उंबा । तिणपरिवारणयमुड़ उंबी उण पिक्कगोहूमे ॥ ८६ ॥ उरं आरम्भः । उच्चं नाभितलम् । उंबा बन्धनम् । उडू तृणपरिवारणम् । तृणावच्छादनमित्यर्थः । उंबी पक्वगोधूमः । यथा ।
कुन्तलउडुछण्णेणं जणणयणमिगाण उंबखायं व । __ मयणेण उरे रइअं तुह उच्चं उबिगोरङ्गि ॥ ६८ ॥ अत्र च । उभं ऊर्ध्वम् । उभे यूयम् । उअ पश्य एते शब्दानुशासने साधिता इति नोक्ताः । उस्साशब्दस्तु धेनुपर्याय उस्राशब्दभवः ॥[ ८६ ]
उक्का उक्कंदी कूवतुला चुल्लीइ उल्लिउद्दाणा । 10 उवाउव्वरउव्वाहा उक्कोलो अ घम्मम्मि ॥ ८७ ॥
उक्का तथा उक्कंदी कपतुला । उकंती कूपतुलेत्यन्ये । उल्ली तथा उद्दाणा चक्की । उव्वा-उव्वर-उव्वाह--उक्कोलाश्चत्वारोऽपि धर्मार्थाः ॥ यथा ।
जलिअग्गिउल्लि उवासंतत्ता उण्यालउक्कोले । कासयधूआ वच्चइ ओ उक्काकड्डिअजलम्मि ।। ६९ ।। उद्दाणं व समुदं लडाइ बडवाणलुब्बरं जिगइ । कस्सुव्वाहं ण जगइ उक्कंदिभुओ पई मज्झ ॥ ७० ॥ ८७]
L. 1 C उव्वंत YZ उव्वं EX नाहि बंधणे A उम्वा ABGZ उंवा D उम्बा E उच्चा. L. 2. GYZ उम्बी E ण for उग BDX पक Aगोइमे, L.B. X भ for आरंभCZ उव्वं BG उंवा CF उम्बा D उम्चा X "तलं च G बंधनं BFरुण . L. 1. Z तृणा: च्छादन X "मित्यर्थ B (!) उंवी C उम्बी D उबी धुमो नाम. L. 5. X तुंतल C कृतलडुछाण्ण D कुंतल उद्भाणो, the rest of this verse is corrupt. X च्छणेणं C 'मिगाणमि BG उंव C(F१) उम्बा X उब CZ च. L. 6. all. रइयं (1. उव्वं (1) (X उच्च ) BG उवि CYZ गारंमि D गारंमि. L. 7. Dom. अत्र च toव: X ऊर्द्व B ऊभे G इते Z “सासने शासनसाधि . L. 8. X नोक्तः C धेनु पययि पर्यायः L. 9. C कूप वुण्णाइ; 2. hd. उण्णाइ : उल्लिओदाणा Z. उदाणे. L. 10. CX उच्चा AX उच्चर (उच्चाहा (
Z ABFGXYZ य. L. 11. x उका त उफा तथा उघा उचंदी Cउका तथा उका उकंदीवल्ली. L. 12. C. 12. hd. x उच्चाउच्चरउच्चाह C. 1. hd. उव्वरव्वाह G “उकोलाञ्चश्यत्वा x रोपिZधार्थािः . L. 13. CDGZजालयरिंग गिउच्चा (sic) BDF संतत्रा Cयालकोले. L. 11. C कास्यं BCFG.XZ "धूया G वव्वइ cdal. उ (. m. ओ ) DiZ काट्य BFY कड्डिय (कादय . L. 15. x च for a G वलवाणल BCDFZ चल . L. 16. C कस्सुचाहं DI चाह cdd. न BF जिणइ (G भुउ उकंदीभूआ F भूओ CI भउ D भूउ.

Page #84

९०
]
प्रथमवर्गः
उरी सुम्मि किसराइ उहि उण्णमो समण्णयए । उलिअं णिकूणिअच्छे उअअं उज्जुम्मि उक्खली पिढरे ॥८८॥ कृसरा । उण्णमो समुन्नतः । उलिअं निकूणिताक्षम् ।
उरी पशुः । उहि उअअं ऋजु । उक्खली पिठरम् ॥ यथा ।
उअउण्णमदेहलिमुल्लङ्घ्रिअ बाहिमुलिअं णिअच्छन्ती । उक्खलिउण्हिअमुररी उअ रोरघरम्मि उल्लिइ ॥ ७१ ॥ [ उल्लुवं मिच्छाए उवि सिग्वम्मि दूसणे उसुओ । धत्तूरे उम्मत्तो उलित्तमुच्चट्ठिए कूवे ॥ ८९ ॥
उल्लुवं मिथ्या । उविअं शीघ्रम् | उसुओ दूषणम् । उम्मत्तो धत्तूरकः ।
10
एरण्ड इत्यन्ये । उलित्तं उच्चस्थितः कृपः ॥ यथा ।
४३
८८ ]
उल्लूहं जं कणयं पेच्छसि उम्मत्त उसुविहुरो सि ।
तारे पयपाणकर व उविअमु लित्तकण्ठघोसम्म ॥ ७२ ॥ [ ८९] उग्घट्टिउआलीओ अवयंसे फालिए उरतं च । बहुअम्मि उंबरं उच्छुरमविणसिरे खलम्मि उप्फालो ॥ ९० ॥

L. 1. ABCFYZ उहिया D यो उष्णिया A उण्हमो EX उन्नमो D उणामो EG समुन्नयर X सन्नयए. L. 2. ABCFGXYZ उलियं D ओलिउं BF निकुंणि C णिक्कलि D निकूलिंEX निं° GABDFGYZ यच्छे C यत्थे X 'अच्छो C उअं AD उज्ज C अज्ज C उक्कला पढरे D पिठरे. L. 3. AGXZ उहिया BF उहिर्य Com. 1. hd; 2. hd. उण्हिया GZ कशरा C GZ उत्तमो CDX उन्नमो cdd. उलियं C णिकुणिताक्षताख्यं. L. 4. G ऋज FX ऋजुः पिढरं. L. 5. CXZ उअअं उण्ण D आअं उणांमां X उण्णमा' BFGXZ लंघिय लंघय D लिंघघिया GZ वाहि CX वाहिर बाहिर मुलि... स्थंती, 2. hd. "मुलिआ and then the gap X मुलिअ DGZ लियं BDFGZ . L. 6. G उक्खण्णि उरण्डिय BF उक्खलित्र ण्डियमुं CXD उक्खलियामुळे 7 उरण्यिमु G/ उलिइहर BF only हइ. L. 7. ADEZ उलटं C मित्थाए ACDGYZ उदियं BF उचियं ACGX/ उउ. L. S. A उमत्तो C ( G? ) उच्च L. 9. G उल्लुहं D उलट X उलटं BF (AD ? CZ उवियं BCFG उउ X उसउ G7 शीघ्रं for दूषणम् BDG उन्मत्तो. CX उलि D उल्लित्तां उब्वे C1. hd. D उव्व Xom. यथा. D उल्लाहं. I. 12. X पाणिक cdd. उवियम् L. 18. B उच्च G "हिउ E हिओआलीओ A 'उचाली BDY लीड X लीउ C वत्तरं X उत्तरं D उत्तारं व. L. 14. G बहु बहुD जाहुयायि AG उंबरं CD उम्बरं BE उंबरमुछु C उच्चु 2. hd. उच्चु X उच्छू Z खेलमि corr. into खलम्मि I उष्फालो.
) X उचियं
L. 10.
L. 11.
GZ कंठदेसम्म D
देपाम्म.
"उया CFG उयाबहु ABEFXYZ

5

Page #85

5
10
15
देशीनाममाला
[ श्लोक ९०
उग्घट्टी तथा उआली अवतंसः । उरतं स्फाटितम् | उंबरं बहु । यस्तु देहल्यर्थ उंबरशब्दः स उदुम्बरशब्दभवः । उच्छुरं अविनश्वरम् । उप्फालो दुर्जनः ॥ यथा । रे उप्फाल उरत्ते पेम्मे सुरवहुउआलिजोग्गेहिं ।
किं णाम उंबरुच्छुरणवकुसुमेहिं पि उरघट्टी ॥ ७३ ॥ [ ९० ] उपल्लउडला उल्लासे तह उम्मलं थीणे । उकुंडो मत्ते उम्गमम्मि उड्डायउप्फोआ ॥ ९१ ॥
उड्डुल्लो तथा उडलो उल्लास: । उम्मलं स्त्यानम् । उक्कुंडो मत्तः । उड्डाओ तथा उप्फोओ उद्गमः ॥ यथा ।
४४
तिणउप्फोउकुंडवसहुड्डलुक्खायउम्मलुप्पङ्के ।
सरए तुह वेरीहिं मुक्का उड्डायउडुल्ला ॥ ७४ ॥ [ ९९ ] उक्कोडा उक्कंडा लञ्चाए तुट्टयम्मि उल्लुक्कं । उष्फुरणं आउण्णे उच्छाहो सुततन्तुमि ॥ ९२ ॥ उक्कोडा तथा उक्कंडा लञ्चा | उल्लुक्कं त्रुटितम् । उप्फुण्णं आपूर्णम् । उच्छा सूत्रतन्तुः ॥ यथा ।
विरहोप्फुण्णे उक्कोडयणिउणे देसु तस्स उक्कडं ।
उच्छाहेहि ण मुद्धे संधिज्जइ पेम्ममुल्लुक्कं ॥ ७५ ॥ [ ९२]
L. 1. B ओग्घट्टी CGZ ही B ओयाली CGXZ उयाली CX उत्तरं D उत्तार CD उम्बरं Z उंवरं GX वहु G येस्तु B 'ल्यर्थः. L. 2. G उंहुंवरशब्दमरुवरशब्दावः (sic ) CD उम्बर° C सन् ढुंबदुभवः (sic) BE उदंबर© CX उच्चुरं. L. 3. Z उप्पाल C उत्ते GZ पिम्मे X यम्मे CZD 'बहुबलि BCFGXZ 'उपालि. L. 4. BDFGZ नाम CX नाम BFG उंवरु" GZ 'मिहिं CD ओ° GX उरपुट्टी 7 उम्घही. L. 5. AEGZ उट्टल° X उड्डलोउडला E 'उहला D उढाला G " उट्ठला / उल्ला C उड्डू (sic) D तहा X श्रीणि. L. 6. ABCFXZ उकंडो उक्कडो X मध्ये for मत्ते G उट्ठा° X उड्डाय Z उट्ठाल D उदाओअप्फोआ उड्डायअउफोया GXZ उष्फोया. L. 7. DGZ उदृल्लो X उड्डुल्ला D तथा उहलो C उड्डालो G उहलो Z उटुलो CX उम्मत्तं B उक्कंडो G उद्घाओ C उडाउ 2. hd. 'ओ D उद्घाउ X उड्डउ / उद्घउ L. 8. G, C 1. hd. Z उष्फोउ X उप्पर. L. 9. Z तिणटफो° B उप्पोओक्कुं' C°उकुंड° G "हुहुक्ख!° Z कुलु D उकंडवामुडुला कखायउम्मापांको L. 10. C तुम्ह X तुम ८ उक्का उक्काउला G उद्याय उल्ला D उहाय उद्याला. उकंडो CD लंबाए E लचाए C तुड्डू Z तुर्हि D तुडियाम्मि G तुछ. उष्फण्णं X उष्फण्णं BF सुरुतं G मुत. L. 13. X उकोडा G लचा BF hd. D लंबा D उष्फुलं X उष्फुलं. L. 15. G हिरहोउ C "णिउणे D तासु. GX हिं Cणं CX सुद्धे G मुल्लुं (sic)

X 'उप्पोउक्कंड CX__लपके.
L. 11. E L. 12. E लंच: C 1. L. 16.

Page #86

९५]
प्रथमवर्ग: संमद्दे उत्थग्यो हेट्ठामुहयम्मि उम्मत्थं ।
परिवत्तणम्मि उत्थल्ला उवदेहीइ उद्देही ॥ ९३॥ उत्थग्यो संमर्दः । उम्मत्थं अधोमुखम् । विपरीतमिति यावत् । उत्थल्ला परिवर्तनम् । उद्देही उपदेहिका ॥ यथा ।
जणउत्थग्धे उत्थल्लिऊण मा पेच्छ वारि उम्मत्थ । उद्देहितिक्खतुण्डं किं अणुइन्तिं ण पेक्खसे महिलं ॥ ७६ ॥ [ ९३] उक्कोडी पडिसद्दे बिसे उसीरं डरम्मि उप्फेसो ।
उम्मल्ला तण्हाए अतडे कूवम्मि उत्तूहो ॥ ९४ ॥ उक्कोडी प्रतिशब्दः । उसीरं बिसम् । उप्फेसो त्रासः । अपवादार्थोऽप्ययं लक्ष्येषु दृश्यते । यथा ।
10 __ असरिसजणउप्फेसया ण हु सहिअब्बा कुले पसूएण ॥ ७७ ।। उम्भल्ला तृष्णा । उत्तूहो अतट: कूपः ॥ यथा ।
तुह हयहेसोक्कोडीउप्फेसा वेरिणो गया रण्णे । उम्मल्लाइ उसीरं असन्ति पविसन्ति उत्तूहं ।। ७८ ॥ [ ९४ ] उज्जमगुण्ठिअछिद्देमु उज्झसुब्भग्गउच्छिल्ला । उच्छुअउम्मरउन्भंता भयचोरिअयदेहलिगिलाणा ॥ ९५॥
15
___L. 1. BF उछग्यो C उछउग्यो D उच्छग्यो C हेटो Y हिट्टा ( उम्मच्छं D उम्माच्छं. L.2.X परिचत्तणम्मि BCF उच्छल्ला D उन्छला A उछहेही C उद्वेह. L. 3. D उ.छग्यो G. om. उम्मत्थं C उम्मन्छं D उम्माच्छं B उच्छल। D उच्छाला X उत्थल्ला corr. into व्हा. L. 5. D उच्छग्धे CD उच्छल्लि° C पित्थ DX पिच्छ BF चारि GZ उम्मत्था CX उम्मत्यं D उम्मच्छं. L. 6. G उद्देहि G om. किं BFXZ अगुइंति D आणुइति D न. L. 7. E परिसद्वे ABCEFGXZ विसे D विसो A उष्फोसो : उष्फे X उप्पेसो. L. 8. E ओमल्ला E अनरे; BF उत्तहो C अत्तू'. L. 9. edd. विसं GZ दार्थे. L. 11. G फेसाया X पेसया DGXZ सहियव्वा C यच्चा G कुलपसुयएण. L. 12. D उगला L. 13. GZ हेसुक्को DX °सोको . L. 14. C अम GZ 'ल्लाए C उसारं GZ. पइसंति. L. 15. BDEFGXYZ 'गंठिय° C गुंडिय° A उज्जसु D उज्जसउभिग्ग° CX उज्झसउभE मुभगओ BF उथिल्ला. L. 16. A उत्थुY उच्छुय RF उच्छुअतुम्मुर ABEFGYZ भयचोरियदेह X चोरिअदेह D°वोरियांवरिया B गिलाण Z 'गिलाणे,

Page #87

देशीनाममाला
[ श्लोक ९५ उज्झसप्रभृतयस्त्रयो यथासंख्यमुद्यमाद्यर्थाः । उज्झसो उद्यमः । उभग्गो गुण्ठितः । उच्छिल्लं छिद्रम् । इह छिल्लशब्दश्छिद्राथों वक्ष्यते । तस्य उत्पूर्वकस्येदं रूपमिति न शङ्कनीयं छिल्लउच्छिल्लशब्दयोः स्वतन्त्रत्वात् । न हि देशीशन्दानामुपसर्गसंबन्धो भवति । एवं फेसउप्फेसादिष्वपि वाच्यम् । उच्छुआदयोऽपि त्रयो यथा5 संख्यं भयचौर्याद्यर्थाः। उच्छुअंभयचौर्यम् । उम्मरो गृहदेहली । उन्भंतो ग्लानः।।यथा ।
तिमिरोब्भग्गणिसाए उम्मरउच्छिल्लखलणउम्भंता।
उच्छुअरयउज्झसओ उअ असई विसइ खण्डदेवउलं ।। ७९ ॥ [ ९५] सुण्णे उज्जडमुक्केरो अबली उडुसो अ मकुणए ।
सन्तम्मि अ उभाओ उद्धत्यो विप्पलद्धे अ॥९६॥ 10 उज्जडं उद्वसम् । उक्केरो उपहारः। समूहवाचकस्तु उक्केरशब्द उत्करशब्दभव एव । उड्डसो मत्कुणः । उम्भाओ शान्तः । उद्वत्थो विप्रलब्धः ॥ यथा ।
वोलन्ति तुज्झ रिउणो सोडुससयणे णिसं पि उद्धृत्था । उन्भाया दिअहं कयउज्जडदेवउलदेवउक्केरा ।। ८० ॥ [ ९६]
उज्जल्ला उम्मड्डा हढम्मि विमलम्मि उच्चारो। 15 विउले उच्चाडो पयडे उच्चेवो दढम्मि उच्चत्थो ॥९७॥
___L. 1. D उज्ज B तय त्रयः D त्रयो पि GZमुद्यमार्थाः GX उभसो D उज्जसो Dom. उद्यमः. L. 2. D गुंडितः ( शब्दः छि". L. 3. BE छिण्णउछि. L. 4. G पेस Dom. फेस Z वाच्ये C उछ. L. 5. BFX उच्छुयं C उचुयं D उच्छभयं (G
चौयं BF om. भय D उंचारो X उंबरो X लानः. L. 6. X “भगानिसाए ( but ब्भ not clear ). BF णिणिसाए Z उभत्ता. L. 7. BFGZ उछुय Cउच्चुअ° CGXZ सर x सई for असई. L. 8. G सुन्ने C उजुड 2. hd. उझY य DEGZ वली Y य. L. 9. AGYZ य A उज्ज्ञाउ C 1.
GYZ उब्भाउ ARDFGXY उदास्छो C उदाछो A विष्फलद्रे Z विष्फलद्रो C लद्वो; 2. hd. लवो XYZ य. L. 10. B) उज्जटुं D उपहासः BF उकरशब्द: D om. उक्केरशब्द I om. उत्करशब्द G शब्दभवः om. एव. L. 11. X उगुसो D.C1. hd. Gउब्भाउ र उज्झाउ cdd. उद्गच्छो. L. 12. G वोलिात 2 बालित्ति G उज्झ C नुज्ज 2. hd. तुझ D तुज्ज B रिऊणो cdd. उदच्छा X उत्थाः . L. 13. DGZ दियह x उज्जणZ देवउलं°C देवक्केरा X उकेरो. L. 1.1. B उम्मड X हटमि BF च्चारो C 1. hd. DY उव्वारो. L. 15. X वि for विउले AGYZ. उव्वाडो C उब्बाडो D उव्वेडो AGYZ उव्वेवो BF उबेवो C उव्वेदो D ओवेवो A उव्व YZ. उव्वत्थो.

Page #88

९९ ]
प्रथमवर्गः
४७
उज्जल्ला तथा उम्मडा बलात्कारः । उच्चारो विमलः । उच्चाडो विपुलः । उच्चेवो प्रकटः । उच्चत्थो दृढः । यथा ।
उच्चारे उच्चेवे उच्चाडकरे ससिम्मि जं कामो ।
उज्जल्लोच्चत्थबलो ता उम्मड्डाइ रमसु इमं ॥ ८१ ॥ [ ९७ ] उअह त्ति पेच्छहत्थे उडिदो मासम्मि साइणी उअरी।
उल्लोचो अ विआणे छिम्पयकारुम्मि उंछओ होइ॥ ९८॥ उअह पश्यत । उडिदो माषधान्यम् । उअरी शाकिनी। उल्लोचो वितानम् । उंछओ छिम्पकाख्यः कारुविशेषः ॥ यथा ।
उंछयवाडे मज्जारिरूवयाओ भमन्ति उअरीओ। उअहोडिदसामाओ तभिस्सउल्लोचिए गयणे ॥ ८२ ॥ [ ९८] 10 उड्डासो तावे उग्घुटुं पुंसिअमरिम्म उल्लोलो।
दरिए उत्तुणउम्मुहउच्चुंचुच्छुच्छुउत्तुरिद्धीओ ॥ ९९॥ उडासो संतापः । उग्घुटुं पुंसितम् । उग्घुट्टशब्दस्य उद्धृष्ट इति व्युत्पत्ती सत्यां विशेषार्थरूढेरिह पाठः । उल्लोलो शत्रुः । उत्तणो उम्मुहो उच्चुचो उच्छुच्छू उत्तुरिद्धी एते पञ्च शब्दा दृप्तार्थाः । उत्तुरिद्धी गर्व इत्यन्ये ॥ यथा ।
15
___L. 1. G उम्मड्डा तथा बलाZ उव्वारो C om. उच्चारो to विपुलः D उच्चेडो Z उब्वाडो DGZ उव्वेवो. L. 2. X उच्चच्छो Z उव्वत्थो. L. 3. C. उच्चेरे 2 उबेवे Com. उच्चेवे GZ उठवाड° Dकारे C ससिमि D सुसिंमि. L. 4.GZथवल्लो BF ल्लोव्वछवलो CXल्लोवत्थवलो D लोवच्छवलो 2 °ल्लोव्वत्थ DX ताव GZ उम्मडाए. L. 5. ABCDFGYZ उअहेति EX उअहत्तिY पिच्छहत्ये Z पेस्थहत्थे D उडंदो A मासस्सि A सायणी साइणं AXY उयरी E ओयरी. L6. BCDEGYX उल्लोवो AGYZय D om. अ ABCEFGXYZ वियाणे D याणे (sic )X छंपय D च्छिपाइकमि C रुमि उ होइ (sic ) AGXZ उंछ उ D उच्छ ओ E यंछ ओ. L. 7. X पश्यति G उडिदो माषदो माष र उडिमो BFG उयरी C उअरी शाकिनी । उअरी शा ( sic ) BDFG उल्लावो C लोवो. L. 8. BDEE, C 1. hd. GX उंछ उ. L. 9. BF उंछयदाडे X मज्झारि Gom. मज् CGX वयाउ BF रूवधाओ D रुवया G अयरीउ Z उयरीउ Cx रीट रीआ. L.10.CDG सामाउ र माठ तम्निस्त BCFGZउलोविए"D ओलोविए. L. 11. A उडोसो D उडायोसो A संत्तावे BEFA संतावे A उग्घुडं EX ढें ACGYZ पुंसियम BF पुंसियंमरि D सियाम C उल्लोला. L. 12. A हरिए ABDEG उत्रुण X उरुगउम्महउद्ववोउच्छुच्छु उत्तुद्वीउ A हउच्चवुच्चुउत्रुरिदिट्टीउ BF हिउच्चुचुछुछुउत्रुरिद्धीए C हउंछवुछयुउत्तुकद्वीउ 2. hd. ओ D हउच्छंबुच्छु उत्रुऋदीउ E हउवुवुछुछुउत्तुरिद्धीए G "हउच्चंबुच्छ छुउत्रुरिछीउ Yहउंबुचो Z "हउव्वुच्छुन्छु उत्तुरिद्धीउ. L. 13. G उदासो Z उग्घुटं BIपुसित x पुंसित: GZ उम्बु C उग्र BF उग्घुष्ठ GZ उद्युष्ट X शुष्ट CDGZ इति सत्यां व्युत्पत्तौ । इति सत्यां विपत्ती. L. 14. पार्थे रूढे BDFGX उत्रुणो G उबुंधो Z उववो Cउवो ) उदंचो उन्चब्बू (उच्चुच्च ) उच्छ नरुच्चाए . उच्चुच्छ for उच्चुंचो उन्छुच्छु BEAF उघु C उत्तुकवीm. D. L. 15. Zशब्दा: BEG उत्रु उधुऋदी D उतुक.

Page #89

देशीनाममाला
[ श्लोक ९९
विनोच्छुच्छुकुलुम्मुहवयउच्चुंचसिरिउत्तुरिद्धीणं ।। - उग्घुट्टमुत्तुणत्तं उल्लोलाणं तए कउड्डासं ॥ ८३ ॥ [९९] आरूढे उलूटो उच्चप्पोच्चुप्पिआ तह य ।।
उव्वीटं उद्दरिअं उम्मरिअं चेअ उक्खाए ॥१०॥ 5 उल्लूढो उच्चप्पो उच्चुप्पिओ त्रयोऽप्येत आरूढार्थाः । उल्लूटो अङ्कुरित इत्यन्ये । उव्वीढं उद्दरिअं उम्मरिअं चेति त्रयोऽप्येत उत्खातार्थाः ॥ यथा ।
उव्वीढखग्गउम्मरिअसत्तुणिवहो गुणेसु उल्लूढो । उद्दरिउच्चप्पखलो उच्चुप्पइ तिहुअणं पि चालुक्को ॥ ८४ ॥ [१००]
उच्छट्टो उड्डहणो चोरे दुअचोरिआइ उच्छंटो। 10 उत्तालोव्वेत्ताला अच्छिण्णारावरुण्णाम्म ॥१०१ ॥
उच्छट्टो । ओत्संयोगे [ सिद्धहे. १, ११६] इत्युत ओति ओच्छट्टो । तथा उड्डहणो द्वावप्येतौ चोराएँ । उच्छंटो द्रुतचौर्यम् । उत्तालं उब्वेत्तालं द्वावप्येतो निरन्तरस्वररुदिते । उद्धतार्थवाची तूत्तालशब्दः समसंस्कृत एव ॥ यथा ।
___L. 1. D विजोवुच्छुच्छ° C कुलम्मु D कुलाम्मु CX बयउच्छं GZ "उबंव B 'उबुंव F उच्चुंव D उच्छंव GZ 'उद्वरि BF 'उत्रु CX °उत्त° D उत्तरिद्वात्याणं GZ °द्धीण. L2. GZ उग्घुट्ट x अंग्ह BFG मुत्रु D सुत्तणत्तां G उल्लोल्लाणं CX चए D वाए GZ कउदासं C कउवासं D कंउदासं. L. 3. C उत्धूढो A उच्चपो CD पोचु EG योच्च I उच्चुपो Z उव्वप्पोव्व edd. 'प्पिया. L. 4. BF C2. hd. उच्चीद x टं ) उद्धरिउं G2 उद्ध ARCEFGXYZरियं Cउम्मिcdd.रियं ACEY चेय BF चेव DZ य त यx चेच E अक्खाए. L. 5. C उच्चढो Z उव्वप्पो उबु B उच्चप्पिओ D उप्पिउ CGX "प्पिउ cdd. ऽप्येते. C 1. hd. उब्बूढो 2. hd. उच्चूढो GXZ अंकुरित: G om. इत्यन्ये. L. 6. RF, C 2. hd. उच्चीढं D उद्वरि BCFGXZ 'रियं D उम्मारि RCFGXZ 'रियं cdd. ऽप्येते X उत्खीतार्थ: L. 7. BF उच्चीढ° D उम्मारिय RCFGXZ 'उम्मरिय' BG सत्रु D °सातु . L. 8. C तद्वरि GZ उपप्प D उच्चापाखाल्लो GZ उव्वुप्पइ D उव्वापाइ BCFGZ तिहुयणं D तिहूयणं CDXZ वालुको. L. 9. A उत्थड़ो BF उछड्डो C उच्छहो EX उच्छट्टो Z उच्छहो A उद्वहणो DE उह G उदु A @अY दुय BF दुयवोरि° D चौरिइं AGYZ रियाइ EX "रियाई E उच्छंदो Z उच्छंडो. L. 10. AX 'लोवेत्तालो DZ वेत्ता C 2. hd. च्वेत्ता C ला घच्छिण्णमि Z अस्थिण्णा X 'रुणाम Z "रुड्याम्म. L. 11. D उच्छडो X उच्छुट्टो BCFGXZ उत्सं D उसं° cdd. इति उत उति ( D उत्ति ) उछटो ( D उन्छाहो . L. 12. G उइणो D उट्ट x om. from चोरार्थों to द्वावप्येतो C चौरा C उत्थंटा हुन BDF उवेत्तालं Cउच्चे. L. 13. C तत्ता उत्ताल G शब्दभवः.

Page #90

प्रथमवर्गः
४२
गुणिगणहिअउच्छट्टय उड्डहणुच्छंटभीसिआ रणे । पयडिअझाडुत्तालं उब्वेत्तालन्ति तुज्झ रिउवहुआ ॥ ८५ ॥ [१०१] खिण्णे उव्वाउत्तंपिआ य हासम्मि उल्लेवो ।
उब्भुगप्पंदोला चलम्मि मूढम्म उम्मइथं ॥ १०२ ॥ उवाओ तथा उत्तंपिओ खिन्नः । उत्तम्मिअं खिन्नमित्यन्ये । उल्लेवो हासः । । स्वार्थ के उल्लेवओ इत्यपि । उभुग्गो उष्फंदोलो द्वावप्येतौ चलार्थो । उम्मइअं मूढम् ॥ ॥ यथा ।
उब्वायमणा उभुग्गलोअणा चइअचारुउल्लेवा ।
उप्फंदोलोत्तंपइ तुज्झ कए सा विओअउम्मइआ ॥ ८६ ॥ अत्र च। उत्थारो उत्साहः। उच्छृण्णं विमर्दितमित्युत्साहउत्क्षुण्णशब्दप्रभवौ । 10 उन्दुरउच्चयशब्दावाखनीवीवाचकौ संस्कृतसमौ । उंघइ निद्राति । उग्गइ उद्घाटयति । एतौ धात्वादेशेषूक्तावित्येतेऽन्यैरुक्ता अपि नोक्ताः ॥ १०२]
___L. 1. CD गुणगुण GZ गुणिगुण BDFGXZ हिय C विर्य G "उलंटय C °उव्वुट्टय X, C2. hd. उच्छ D ओच्छुट्टय Z उच्छंटय G उडहणुलंट Z उडहणु C उद्दहणुछंद D उहणाच्छंद । उगुहणुछंद eld. भीसिया D रणं. L. 2. CDGXZ पयडिय BF पयट्रिप GXZ का BF डुत्ताभं D मुत्तालं C उच्चेच्चा D उच्चत्ता X उवच्चा (2) C तुज्ज X रिउबया C बहया G वहुयां BF वहुवा D वाहूआ. L. 3. The whole stanza is omitted in X. CD खिन्ने A उव्वाउउत्तं D उव्वारउउत्तं CG उच्चा edd. 'पिया. L. 4. E ग्गोफं° Com. फंदो D उम्भुगो उर्फ Cवलंमि cdd. उम्मइयं (Dम्मा ) L.5.Gउव्वाउ Cउच्चाउ 2. hd. ओ D उव्वारउ X उव्वा G उत्तम्मिओZ उत्तमिओ C1. hd. X पिउ BCFX खिण्णः G क्खिन्नः खिण्णमि BF खिणमि ; illegible in G. L. H. X om. from के to उप्फंदो C उलवउ CD उन्भग्गो C उप.... Z चलाथी RCFGXZ उम्मइयं D उम्माइयं. L. 8. cdd. उच्चाय Cउभग D उम्भाय CDGXZलोयणा GXZ चइय BCF वइय D बेइयवाउल्लवा D°वारु X “चाउ. L. 9. X उष्फंदों CX तंपिय RF उज्झ C तुष X विउ Z विओय उम्मइया D has again उब्भाग्गोफंदोला वलंमि मूढामि उम्माइयं (sic) instead of 1. 9. L. 10. D उच्छारो उच्छाहः B उत्सहः G उम्गाहः B उत्थुण्णं D वितkि cdd. 'तमिति उत्सा X om. शब्द C भवो. L. 11. G उंदुरु° C उच्छूशब्द
उच्छशब्द G (D) उव्वय Z उव्वुय C नीची X "नीवाचकौ. L. 12. G विति इते Z विति एते C “वित्ये BCXZ अन्यैरु G नोक्त.
7 [ Desinamamala ]

Page #91

देशीनाममाला
[ श्लोक १०३उब्भालणमुप्पणणे पलायणथम्मि उज्झमणं।
उच्छवि सयणीए उइंतणं उत्तरिज्जम्मि ॥ १०३॥ उभालणं शूदिनोत्पवनम् । उम्भालणं अपूर्वमिति केचित् । उत ओति ओभालणं इत्यपि । उज्झमणं पलायनम् । उत ओति ओज्झमणं इत्यपि । उच्छविअं शयनीयम् । 5 उइंतणं उत्तरीयम् ॥ यथा।
विअलिअउइंतणाए सुण्णं उब्भालणं कुणन्तीए । तह पुलइअमुच्छविअं जह काउं सक्किमो ण उज्झमणं ॥ ८७॥ [१०३] उल्ललिअं सिढिलठिइम्मि णिउणगहिअम्मि उग्गहिअं।
उल्लेहडो अ लोले रइजोग्गे तह य उवसेरं ॥ १०४॥ 10 उल्ललिअं शिथिलस्थिति । उग्गहिअं निपुणगृहीतम् । उग्गहिअं रचितमिति तु रचिधात्वादेशसिद्धम् । उल्लेहडो लम्पटः । उवसेरं रतियोग्यम् ॥ यथा ।
उल्ललिअदोसतुस तह उग्गहिआ कुमरवाल तइ लच्छी । उल्लेहडा वि जह सा ण मण्णए अण्णमुवसेरं ॥ ८८ ॥[१०४]
L. 1. C उज्झालणसु X मुष्पलणे As to उप्पणणं compare Marathi उपणणे, Gujarati उपणg, Sindhi उपिणणु to winnow. E पलायणम्मि X °णत्याम्मि AZ उज्जमणं C1. hd. उज्ज 2. hd. उझ D उज्जामाणं G उझामणं. L. 2. A उछवियं C उच्छवीयं D उच्छवियां Gउच्छयणं XYZ उच्छवियं X उइत्तणं. L. 3. D उप्पालाणं cdd. सूर्पादिना उत्प X उत्पतनं CX उज्झा B उभालणमपू CDFGX उत उति BFGZ उभालणमित्यपि C उज्झातणमित्यपि X उभभणमित्यपि D om. from ओब्भा to
ओति. L. 4. BFX om. from उज्झमणं to इत्यपि C उज्ज C2. hd. उझ्झ G पालायणं C उति G उज्झवणमित्यपि CZ उज्झमणमित्यपि A उज्झवियं BXZ 'वियं CDF यिं. L. 6. BFGZ वियलिय°C विलउय° D विलविय X विलवइ णीए 2 मुण्णं X उज्झालणं (1). L. 7.G पुलवियमुच्छतियं BF पुलइयमुच्छवियं D पुलाइयामुच्छावियां XZ पुलवियमुच्छवियं X जं जह XZ कामं X सकिमो D साज्जिमो ण उज्जमाणं. L. 8. cdd. उल्ललियं (X उल्लुलियं) D शिढि° G °ट्टिइ X ठिइमि Z ठियंमि ABDFY गहियमि Z 'यम्मि C गहियं cdd. उग्गहियं In C 2. hd. only. L. 9. G हलो ADGYZ य. L. 10. BDFGZ उललियं CX उल्लूलियं CZ स्थितो x स्थतौ cdd. उग्गहियं X ‘ग्रहीतम् G उद्घाहियं B हिय CXZ हियं. L. 11.G om. तु राच X रविधा C धात्वादेशे सि° X उवउवसेरं. L. 12. BFGZ उल्ललिय° CX उल्ललियं D उल्लालिङ दोसं X तु तुह उग्ग' G उग्गलिया BCDFXZ उग्गहिया C नइ छी L. 13. C उल्लेहडो X मणए.

Page #92

१०६] बीपी राप्रथमवर्ग:
पि. गांधीनगर, पर ...-८ २ .... उल्लुरुहो लहुसङ्के तत्तोच्छलिअम्मि उन्भुआणं तु ।
उंदुरओ दीहाहे उक्खोडिअयम्मि उत्तुहिअं॥१०५॥ उल्लुरुहो लघुशङ्खः । उन्मुआणं यदग्न्यादिना तप्तं दुग्धादि भाजनादुच्छलति । उंदुरओ दीर्घमहः । उत्तुहि उत्खोटितम् । तकारसंयोगस्थाने डकारसंयोगं केचित्पठन्ति । स च लिपिभ्रम एवेत्यनेकदेशीपरिशीलनेन निश्चितमस्माभिः ॥ यथा।
उत्तुहिअजीविआसाइ उल्लुरुहकण्ठ तीइ तुह विरहे । अइउब्भुआइअरई उंदुरया हुन्ति सिसिरे वि ॥ ८९ ॥ [१०५] उद्धरणं उच्छिठे उवदीवं अण्णदीवम्मि ।
उद्धवउच्चड्डिअउत्ताहिअउव्वाहिआ य उक्खित्ते ॥१०६॥ उद्धरणं उच्छिष्टम् । उवदीवं अन्यद्वीपम् । उद्धवओ उच्चड्डिओ उत्ताहिओ 10 उव्वाहिओ इत्येते चत्वार उत्क्षिप्तार्थाः ॥ यथा ।
उव्वाहिअभुअ उच्चडिआसि उत्ताहिओवदीवेस । हरिणो व्व लिहन्ति विगा उद्धवयकरा णिवा तुहुद्धरणं ॥९०॥[१०६]
L. 1. E उल्लरुहो लहुसंखे cdd. °लियम्मि ABCEFGXYZ उन्भुयाणं D अब्भुयाणं CDZ च. L. 2. CG उंदरउ E ओंदरओ D ओंदरउ X उंदुरउ ABCEFGXYZ 'डिययम्मि D °डियामि ABE उत्रु X उतु° edd. हियं. L. 3. BCFGZ उब्भुयाणं D अब्भुयाणं X उन्भुयाण D यदग्निना तप्तं G दुग्ध्यादि BF हुन्वादि C दुग्धादिना तप्तं दुग्धादि. L. 4. GZ उंदुरउ CDX उंदरउ C2. hd. ओ BG उत्रु DX उतु cdd. °हियं. L. 5. X लिपिविभ्रम X त्यमेकपरिशीलनेन. L. 6. BGX उत्रु D वुत्रु cdd. हियजीवियासाइ. L.7. BGXZ अइउन्भयाइअ°C(F!) अइउज्झया D अइउभिआउअ° x उदया. L.8. C उद्धरण उचिट्टे D उद्धारण Fउद्न D ओविबिद्रे Gट्टे Z उच्छिद्रे E अन्न . L.9. GX उद्भवउउच्च BY उद्भवओच्च Cउद्भवउव 2. hd. °उच्च Dउद्वउउव E उचिउ° F उद्वउ ABFXY चड्डियZ व्वड्डिय CE °डिय° D डिउ A°उच्चा Z उव्वा edd. °हिय' ABF X °उच्चाहिया CDEYZ उव्वाहिया E उखि. L. 10. C उद 2. hd. उद्घ GX °वउ B उद्धचओ C उद्ववउ 2. hd. ओ F उद्वचओ Z उद्भविओ CG उव्वडिउ C2. hd. 'ओ Z उव्वडिओ BF ड्डिउ X डिउ. BF तत्ताहिओ C उव्वाहिउ 2. hd. ओ GXZ 'हिउ. L. 11. C उव्वहिउ 2. hd. ओ G हिउ X उच्चाहिउ C इति एते Dx om. इत्य्. L. 12. DG उच्चाहिअ (2) X उच्चाहिय° Z हिय CD भुय G (1)Z उव्व°C उवटियासि D उच्चडि X उडियासि cdd. यासि CDXZ उत्ताहिउव° G हिवदी . L. 13. D हिरणो ब G चिगा CDX मिगा C उद्दव x °यकवा तुहु C तुडुद्द

Page #93

देशीनाममाला
[ श्लोक १०७
उद्धविअमग्धिए उवलुअं सलज्जे घरम्मि उत्थलिअं । उलुखंडो अ अलाए उअक्किउच्छंगिआ पुरोठविए । १०७ ॥ उद्धुविअं अर्धितम् । उवलुअं सलज्जम् । उत्थलिअं गृहम् । उत्थलिअं उन्मुखगतमित्यन्ये । उलुखंडो उल्मुकम् । उअक्तिअं उच्छंगिअं द्वावप्येतौ पुरस्कृ5 तार्थै ॥ यथा ।
10
15
५२
उत्थलिअवई उच्छंगिअविणओ ता उअक्क सहि विषयं ।
अलमुलखंड पहारेहि उवलुआ हविअ अप्पमुद्धवसु ॥ ९९ ॥ [ १०७ ] उरुमिल्लं उरुसोल्लं च पेरिए अवगए अ उअचित्तो । उवउज्जो उवयारे दोहणहारीइ उअहारी ॥ १०८ ॥ उरुमिल्लं उरुसोल्लं च द्वावप्येतौ प्रेरितार्थौ । उआचित्तो अपगतः । उवउज्जो उपकारः । उअहारी दोग्ध्री ॥ यथा ।
उअचित्ताणं उअहारीणं मग्गोरुमिल्लणयणाणं ।
उरुसोल्लऊरुवसणो पवणो तरुणाण कुणइ उवउज्जं ॥ ९२ ॥ [१०८] संणिअम्मि उल्लंटिअं च कागम्मि उलुहंतो ।
मी उंचहिआ उपेक्खियम्मि उद्दिसिअं ॥ १०९ ॥
L. 1. ABDXYZ उद्घवियम CR उद्घवियम G उच्चवियम X मन्थिए cdd. उवलुयं (X Z ओं ) ACDF उच्छलियं BEGXYZ लियं. L. 2. E अलु CD डे C ललाए D लालाए उअक्किउड X उ अक्किय" edd. "गिया I विये. L. 3. C उद्वविए उद्भवियं BGXZ “वियं F उद्घवियं CH' अर्थितं cdd. उचलुयं C सलज्जे C 2. hd. सलझ्झे B, C 2. hd. D उच्छलि FGXZ लियं CF उच्छलियं om. D; ABXZ लियं. L. 4. After “त्यन्ये X adds उलुखंडो उलुखंडो उन्मुखगतमित्यन्यन्ये cdd. उअक्कियं उच्छंगियं G संस्कृता. L. 6. CD उच्छ cdd. "लिय cdd. उच्छंगिय CDFGXZ विणउ. L. 7. Cdd. 'पहारेहिं BFGXZ उवलुया C उचलुया D उवलिया edd. हविय CF 'द्ववसु. L. 8. Aउरू° X उरुसिलं BI व परिए G पिरिए Y अपगए य Com अवगए GZ चित्ते X चित्तो (om. उअ). L. 9. A उवउक्को G उचउत्तो Z दोणहारीइ In A a gloss on दोहण = दोग्ध्री E उआहारी. C° मिल्ल उव (sic; om. सोलं च) 7 ओअचित्तो X उवउज्झो BCEX दोग्धी D दोघी. L. 12. X हारीण BEX णयणाण. C "ऊरवसाणा C उउज्जं G adds : संयुण्णियम्मि णाण कुणड उवउज्जं ॥ X has only उरुसो कुणइ उज्जं ॥ L. 14. A संभुळ BDF संबु C संच्चु cdd. "यम्भि AXYZ उल्लंटियं BF उल्लयं C उ D उलु E उज्झं. L. 15. EGXZ नेमीए ABDFZ उवहिया CZ वहिया EG उंचहिया Y उबहिआ CGZ उपि EX में D उप्पाकिमि ABCEFGXYZ क्खिर्य cdd. उद्धिसियं.

L.
L
L. 10. 11 G दोग्ध्री 13. F उरु

Page #94

१११ ]
प्रथमवर्गः
५३
उल्लेटिअं संचूर्णितम् । उलुतो काकः । उंचहिआ चक्रधारा । उद्दिसिअं उत्प्रेक्षितम् ॥ यथा ।
असुरेहिं उवरि परिभमन्तउलुहंत विरसरोलेहिं । हरिचकउंचहि अउल्लेटिअमुद्दिसिअमप्पवलं ॥ ९३ ॥ [१०९] उमासु विसोहे गरुआवेसम्मि उव्वहणं । उल्लरयं च कवड्डाहरणे रासिम्मि उक्कुरुडी ॥ ११० ॥ उब्भासुअं गतशोभम् । उव्वहणं महानावेश: । उल्लरयं कपर्दाभरणम् | रुडी अवकरराशिः । उक्कुरुडो रत्नादीनामपि राशिः ॥ यथा ।
उब्भासु सा मेल्लइ उव्वहणं ता खु अग्गओ तीए ।
उल्लरयभूसणो जइ रे णञ्चसि चडिअ उक्कुरुडं ॥ ९४ ॥ [११०] उच्छल्लिअमुक्खोडिअतजम्मि उब्बिंबलं जले कलुसे । उद्धच्छिअं णिसिद्धे वंकीभूअम्मि उज्जणिअं ॥ १११ ॥ उच्छल्लिअं छिन्नत्वक् । उल्बिबलं कलुषजलम् । उद्धच्छिअं निषिद्धम् । उज्जणिअं वक्रीभूतम् ॥ यथा ।
उच्चिबला ईओ तरुणो उच्छल्लिआ य दन्तीहिं ।
उज्जणिअचावउद्धृच्छिआरिमण्डल कहन्ति तुह सिविरं ॥ ९५॥[१११]
उक्क
व
L. 1. DGZ उल्लंटियं BF उल्लंटियं C उल्लिटि X उहूंटिअं cdd. उबहिया (X उब ) BE उर्दू edd. "सियं. L. 3. 7 असुरेहि DX m. उवरि D लोलोहिं. L. 4. C 1. hd. क्क्क G च X चक्कि BCDFZ उबहिब G उंचहिय X BDGXZ उल्लंट C° उंलिंटिय° F 'उल्लंटिय" cdd. "सियम G "वलं. L. 5. edd. उब्भायं 7. मयं) G सोह 2 ' सोए CDEGXYZ गरुया. L. 6. BF व C रोस C उक्क. L. 7. Cdd. उब्भासुयं ८ गतशोकम् BF उच्चहणं C उव्वाहणं C 1. hd. पदभिरणं C 2. hd. कपयभिहरणं C उक्करुडी D उकुरडी X उक्करडी. L. 8. C उक्करुडो X उकरडो D om. from उक्कुरुडो to राशिः || L. 9. cdd. उब्भासुय G उब्भरणं X उ... हणां Z उब्भणं CZ अग्गर G अग्गाउ X अगाउ L. 10. X उत्तर C णस्वति X णंससि Z णव्वसि G चडिए BFX चडिय CZ वडिय D वडिया C उक्कुरुडीं. L. 11. A उत्थलिय BCEGXYZ उच्छल्लिय D उच्छोलिय ABCEFGXYZ 'क्खोड' D ' कोडिय E 'तज्जम्मि AGYZ उब्बिंवलं BCF उच्चिचलं C 2. hd. वलं D उभ्विचलां E उगवलं X उच्चिवलं. L. 12. ADXYZ उद्धच्छियं R उंगछियं में उंगछियं C उद्विछि णिसिद्धे D मिद्धे सिद्धे । edd. भूयम्मि cdd. उज्जयिं. L. 13. G उत्थल्लियं BDF लयं Cलीयं XZ °लिये GZ उब्विलं BX उच्चिवलं D उचिचिलं G उड्ड cdd. 'च्छियं. L. 14. Cdd. णियं BFX चक्र . L. 15. GZ उब्विंवला BF उब्विंचला C उच्चिवला D उबिंबला X उच्चिचला CDGXZ गईउ GZ उच्छेलिया BDFX लिया C ° लिया G दंताहिं X दंतीहि. L. 16. cdd. उज्जणिय XZ 'चा' Cdd. 'च्छिया DX सिबिरं.

5
10
15

Page #95

देशीनाममाला
[ श्लोक ११२
णिग्भच्छिअम्मि उज्जीरिअं च उज्जूरिअं झीणे । उक्खंडिअमक्कन्ते चोरिअवत्थुम्मि उच्छडिअं ॥ ११२ ॥ उज्जीरिअं निर्भर्त्सितम् । उज्जूरिअं क्षीणम् । शुष्कमित्यन्ये । उक्खंडिअं आक्रान्तम् । उत ओति ओक्खंडिअं इत्यपि । उच्छडिअं चोरितं वस्तु ॥ यथा । तुह गुणउच्छडिअमणा विरहोज्जूरिअतणू अ तणुअङ्गी ।
उज्जीरेइ सहीओ कुसुमसरोक्खंडिआ कए तुज्झ ॥ ९६॥ [११२] णीचीकयम्मि उज्जाणिअमुवसग्गो अ मन्दम्मि । उप्फुंडिअमत्थुरिए उज्जग्गुज्जं अकलसम्मि ॥ ११३ ॥ उज्जाणिअं निम्नीकृतम् । उवसग्गो मन्दः । उप्फुंडिअं आस्तृतम् । उज्जगुनं 10 स्वच्छम् ॥ यथा ।
5
५४
अणउवसग्गपयावयउज्जाणिअरिउ कुमारवाल णिव ।
उप्फुंडिआ तिहुअणे उज्जग्गुज्जा रमेउ तुह कित्ती ॥ ९७ ॥ [११३] उद्धच्छवी विसंवादअम्मि उप्फुंकिआ य रजकीए ।
तह उट्ठिअम्मि उक्कासिअं च उच्चारिअं गहिए ॥ ११४ ॥
L. 1. C णिज्झत्थियम्मि Y निब्भच्छि ABDEFGYZ °च्छियम्मि C उज्जरीयं G उज्जरियं च XZ "रियं edd. °रियं EX (Z ?) कीणे. L. 2. C उखं D उक्कं X उक्खमिंडिय(?) cdd. 'डियम' Cdd. चोरिय° ABCFGXYZ उच्छाडयं D डिउं E उवडियं. L. 3. cdd. °रियं (twice, but X उजूरयिं ) G खीणं CX उत्ख' cdd. "डियं. L. 4. D om. from उत to इत्यपि CGXZ उति FGZ उक्खं CX उत्ख' cdd. "डियमित्यपि cdd. डियं. L. 5. Cdd. 'डिय XZ विरहोजू cdd. 'रिय° X तणू अंगी. L. 6. X उज्जूरिइ edd. सहीउ (X सट्ठी) G 'सरुक्खडि X 'सरोखंडि ८ 'सरुंक्खंडि C°खं° edd. °डिया BF एज्झ C तुज्ज. L. 7. CDEXZ णीवी ABDFGXYZ उज्जाणियम् E °णि वुम DGYZ A मुंदम्मि E संदम्मि X मदम्भि L. 8. AGYZ उपकुंटियम BF उप्फेडियम C उप्पुंडिय° D उकुंडियम E उष्कंढियम X उप्कंटियम BCEFGXZ च्छुरिए Dच्छरिए CEGX 'गुज्जं D उज्जा गुज्जगुज्जं. L. 9. edd. उज्जाणियं G कृतः G मदः X उफुं° CGXZ टियं BDF डियं C उज्जु CDG गुज्जं X गुज्झं. L. 11. BCFGXZ उज्जयि X कुमरवाल. L. 12. CGX उष्फुटिया Z उष्फुटिया BF °डिया D उफुंटिया BCFX तिहुणे D तिहूयाणो G उज्जयुज्जा C गुज्जा D उज्जुगुज्जा X गुज्झा रंगेउ. L. 13. CFउछ D उद्धांच्छविया cdd. 'इयम्मि AD उर्फ E उफें G उप्पुं Z उष्फ cdd. °किया X रंजकीए. L. 14. D तहा ABCDFY उद्वियम्मि E उच्छिद्विय° GZ उट्टि x उच्छियम्मि A उक्कामियं BDEFGXYZ सियं C सियंमि AC1. hd. ADZ उब्वारियं B C 2. hd. EXY उच्चारियं F हियं In G चा is
torn. A गहियं
D माहीए.

Page #96

११६ ] प्रथमवर्गः
५५ उद्धच्छवी विसंवादितः । उप्फुकिआ रजकी । उक्कासि उत्थितम् । उच्चारिअं गृहीतम् ॥ यथा ।
उक्कासइ उप्फुकिअघरम्मि वत्थाण घल्लणमिसेण ।
उच्चारिअयणउद्धच्छविसंकेअं वहू सरिउं ॥ ९८॥ [११४] कण्डिअए उक्खणि संछण्णे उच्छुआरं च ।
उज्जोमिआ य रस्सीए उल्लसिअंच उलुकसि ॥ ११५॥ उक्खणिअं कण्डितम् । उच्छुआरं संछन्नम् । उच्छुआरिअं छादितमिति त्वनेनैव णिजन्तेन सिद्धम् । उज्जोमिआ रश्मिः । उल्लसिअं उलुकसिअं द्वावप्येतौ पुलकितावन्योन्यपर्यायत्वेन निबद्धौ । उद्बुसिअशब्दस्तु उद्बुषितशब्दभवः ॥ यथा। उज्जोमीइ वि बद्धं णिसि उल्लसिअं पिअं सहि सरन्ती ।
10 उक्खणणवावडा वि हु उलुकसिअत्तं कहोच्छुआरेमि ॥ ९९ ॥ [११५] उच्छेवणं घए उच्चंपिअमुवजंगलं च दीहम्मि । उप्पेहडउल्हसिआ उम्मच्छविअंच उब्भडए ॥११६॥
L. 1. X °वादिनः D उप्पुं BCDFXZ किया G सिया cdd. उक्कासियं (X उकासियं) cdd. उच्चारियं. L. 3. D उप्पुं G उप्फुकीघरांमि 2 उण्फंकीघरम्मि X उप्फकिय° CD वच्छाण X घलूण. L. 4. cdd. उच्चारिय CX °उच्छवि cdd. संकेयं C बहूं D बहु X बह. L. 5. cdd. कंडियए E उख edd. 'णियं E सत्थण्णे G संलण्णे C ने A उच्चयारं c उच्छ्यारं G उच्छुआरंमि. L. 6. ABCDFGXYZ उज्जोमिया E 'मि (om. आ) x रस्सी (om. ए) A उल्लु cdd. 'सियं (twice) x adds उलूसियं after उल्लसिअं. L. 7. G उक्खडियं BCDFXZ "णियं BF उत्थु C उच्चु cdd. यारं C उच्चुयारिअं G यारं x रियं 2 यारियं. L. 8. cdd. इति तु अनेनैव cdd. उज्जोमिया (Xउज्जोमिया) BF स्मिः D रश्मि om.C 1. hd; 2. hd. रज्जू X रस्मि D उलुमियां BFGZ 'सियं x उलूसियं CDGXZ कसियं. L. 9 G पुलकितार्थो अन्यो (sic) Z ताथा अयो° DX उद्भुसिय BCFGZ उद्बुसिय C "स्तु . L. 10. BDFGXZ वर्द्ध C वि......सि उल X उलू cdd. 'सियं X पियं CXZ भरंती D भारती. L. 11. G उच्छण Z उत्थण CX उलक BDFGZ कसियत्तं B कहोच्चु G "च्छुया Z कहोच्छिया. L. 12. A उत्थेवणं BC उच्छ D उव्वे Z उपि cold. 'पियमुव (G "मव). L. 13. E उपहें X उभेह ADYZ उल्लसिया BCEGX 'उल्हसिया A उम्मथ' ABCDEFXY वियं GZ रियं.

Page #97

उच्छेवणं घृतम् । उच्चपिअं उवजंगलं द्वावप्येतौ दीर्घार्थो । उप्पेहडं उल्हसिअं उम्मच्छविअं त्रयोऽप्येत उद्भटार्थाः ॥ यथा ।
उच्चंपिअउप्पेहडभुअजुअ उवजंगलच्छ उल्हसिआ । उम्मच्छविअपयावाणलम्मि उच्छेवणं व तुह रिउणो ॥ १०० ॥ [११६] उज्जग्गिरमोण्णिद्दे उच्छुरणुच्छुअरणाइ उच्छवणे ।
उम्हाविअउवललया सुरए तित्तिरहिअम्मि उलुहलिओ ॥११॥ उज्जग्गिरं औन्निव्यम् । उच्छुरणं उच्छुअरणं च इक्षुवाटः । उच्छुरणं इक्षुरिति केचित् । उम्हाविअं उवललयं च सुरतम् । उम्भाविअं सुरतमिति तु रमेरुन्भावादेशसि
द्वम् । अत्र च । उप्फालइ कथयति । उल्लुंडइ विरेचयति । उल्लालइ उप्पेलइ उन्नमयति । 10 उव्वेल्लइ प्रसरति । उम्मछइ वञ्चति । उग्धुसइ मार्टि । उल्लूरइ तुडति । उन्भुत्तइ
उत्क्षिपति । उत्थारइ आक्रामति । उकुसइ गच्छति । उम्मत्थइ अभ्यागच्छति । उद्धमाइ पूर्यते । इत्यादयो धात्वादेशेष्वस्माभिरुक्ता इति नोच्यन्ते । उलुहलिओ तृप्तिरहितः । यः कदापि तृप्निं न जानाति ॥ यथा ।
उम्हाविअउलुहलिअय वयंस माणेसु तत्थ गन्तूण ।। उच्छुरणेसोनग्गिरओच्छुअरणगोविआइ उवललयं ॥ १०१ ॥ [११७]
15
L. 1. edd. पियं C दो? D दी? C उल्हं . L. 2. cdd. "सियं; om. G. C उम्मथ cdd. 'वियं cdd. ऽप्येते. L. 3. G उच्चप्पि Z उच्वं GXZ "पिय D
भुयाजुया Z भुय (om. जुअ) x om. जुअ cdd. सिया. L. 4. C उम्मथ cold. विय 2 पयाण GZ णलणम्मि C वाणंमि G उच्छिवणं BCF स्त्र X च. L. 5. edd. मोणिद्वे AX उछर GZ उच्छुरु CDEXYZ णाई. L. 6. cdd. उम्हाविय edd. रहियम्मि C उलुहुटुंलिउ DGYZ उलुई AGX लिउ D 'लि. L. 7. G उज्जिरं BF ओनि C 1. hd. उनि 2. hd. ओनि x उन्नि D उन्निद्रं X उच्छुयरणं Com. उच्छुअरणं D om. च इक्षु Z इक्षुवाट G अच्छु C उच्छ. L. 8. cdd. वियं G om. from उवललयं to उम्भाविs incl. BF उज्झावियं CDX "वियं Z om. उन्भाविअं CGZ रमेरमा र तु मरम्भा C बादेशे सि. L. 9. CX उप्फेलइ D उप्फे उलइ Z उष्फलड x उल्लडइ विस्वंयति BX उन्नति D उन्नमित. L. 10. C उच्चेल्लड x उव्वेलड X वंचइ C उज्झुत्तइ. L. 11. G आका° C आक्रम' X आक्रामाति C गच्छइ BDFGZ उम्मच्छइ, om. C. X अन्योग. L. 12. C पूर्यति CGX हलिउ. L. 13. Gom. यथा. L. 14. CZ तुम्हावि cdd. °विय ed... हलियय (X हलिय) C गत्तंण. L. 15. C उच्छरणेसोज X उच्छरणे CGXZ 'ग्गिरउ C °च्चुअर XZ च्छुरण cdd. गोवियाइ G उपललियं.

Page #98

प्रथमवर्ग:
११९]
५७ हिअयरसोच्छलणे उग्गुलुंछिआ य उवएइआ करिआ।
मुसलिम्मि उसणसेणो तह उपिंगालिआ करुच्छंगे ॥ ११८॥ उग्गुलुछिआ हृदयरसोच्छलनम् । उवएइआ मद्यपरिवेषणभाण्डम् । उसणसेणो बलभद्रः । उपिंगालिआ करोत्सङ्गः ॥ यथा ।
जं जस्स रोअए किर ण हु तस्स तमुग्गुलुंछिअं कुणइ ।
उअ उप्पिंगालिअठिअमुवएइअमुसणसेणस्स ॥ १०२ ॥ [११८] उवकयउद्धच्छविकं सजिअमुत्तलहओ विडवे ।
उलुउंडिअं पलुट्टे उंबरउप्फं अहूअअब्भुदए ॥ ११९॥ उवकयउद्धच्छविअं इति समाहारद्वन्दः । उवकययं । कप्रत्ययाभावे उवकयं । तथा उद्धच्छविअं सज्जितम् । यस्तु उवहत्थिअशब्दः सज्जितार्थः स समारचयतेरादेश 10 इतीह नोक्तः । उत्तलहओ विटपः । उत ओति ओत्तलहओ इत्यपि । उलुउंडिअं पलुठितम् । विरोचितमिति यावत् । उंबरउप्फ अभूताभ्युदयः ॥ यथा ।
उद्धच्छविउत्तलहयतलम्मि उलुउंडिओरुपेम्माणं ।। रइउवकयाण मिहुणाणोंबरउप्फ व संगमो भाइ ॥ १०३ ॥[११९]
___L. 1. cdd. हियय G उलुलिया Y उग्गखें ABCDEFXYZ छिया cdd. उवएइया करिया. L. 2. X मुसलंमि On मुसलिम्मि a gloss in A = बलभद्र BF उणि C प्पिगा' Gउप्पिगा ARCDFGXYZ गालिया गलिया C करुत्थंगो. L. 3. GZ उगा' cda. 'छिया 2 रसोच्छलगं cdd. उवरड्या. L. 4. G वलभद्रः cdd. 'गालिया x om. from उप्पिंगालिआ to उअ in ]. 6. L. 5. GZ रोवए C रोयए BCF लंछियं DGZ 'लंछिय. L. 6. cdil. उप्पिंगालियठियमुवएइयमुस (X ठिअमुवरएइयं ). L. 7. A "उ8 BCEFGXYZ. वियं cdd. सज्जियमु BFY मुत्तहलउ (Y ओ) ACDGXZ लहउ. L. 8. B उलउं° E उलुओडिय ABCFGXYZ 'डियं D डिउ E पल्ल? A उम्वर CDE उम्बर B पुष्कं E उष्फ D अहुअ A अयं with a marginal gloss : अभूताभ्युदये Y अभूय . L. 9. cdd. "च्छवियमिति x समाहारः X2 उवकयअं. L. 10. Com. तथा cdd. °च्छवियं C सज्जित। यतीस्तु G उवहच्छिविय BDFZ उवहच्छिय CX स्थिय G रघयतेर BCDF रवयतेर . L. 11. X उतूलहहउ Bहलओ CF हलउ Gलहउ D उच्छलहओ C उत् उ (sic) DG उत्ति x उति उतूलहउ CDGZ उत्त° C हलउ DG लहउ C उलुउंडिउं BDFGXZ डियं. L. 12. Gz प्रलंटितं BF om. विरोचितमिति यावत् RGZ उंवर° C उम्बरप्फ (sic) D उम्बरपुष्फ F उवरउप्पं. L. 13. X उतूलहय° C उभुंडि edd. °डिउरु° GZ 'पिम्माणं. L. 14. CX रइउकया C मिहुणाण उंबरउफ Gणाणोवच फां X मिहुणाणं उंचर Zणाणोवबर . 8 [ Deśīnāmamālā ]

Page #99

देशीनाममाला
[ श्लोक १२०वलएसु उवलभत्ता उवलयभग्गा य णायव्वा ।
अलिएरण्डेसूण्होदयभंडोत्ताणपत्तया चेअ ॥ १२०॥ उवलभत्ता तथा उनलयभग्गा वलयानि । अल्येरण्डयोर्यथासंख्येन द्वौ शब्दौ। उण्होदयभंडो भ्रमरः । यस्तु उण्होदयभंडशब्दः पिठरवाची कैश्चिनिबद्धः सोऽस्माभिः 5 संस्कृतभवत्वादुपेक्षितः । उत्ताणपत्तयं ऐरण्डम् । एरण्डस्येदमैरण्डम् । पत्रप्रायम् ॥ यथा।
इटोवलभत्ताए उवलयभग्गा सहन्ति तुज्झ करे । उण्होदयभंडा कमलम्मि व उत्ताणपत्तसामलया ॥ १०४ ॥ [१२० ] छुरिअग्गमुक्कपुप्फ घेत्तुअ पायगुलीहि उप्पयणं ।
तं उड्डिआहरणमुच्चुलउलिअं कोउअत्तुरिए ॥ १२१ ॥ ___10 क्षुरिकारमुक्तं पुष्पं पादाङ्गुलीभ्यां गृहीत्वा यदुत्पतनं तदुड्डिआहरणं । यदाह ।
कुसुमं यत्रोड्डीय क्षुरिकाग्राल्लाघवेन संगृह्य ।
पादाङ्गुलिभिर्गच्छति तद्विज्ञातव्यमुड्डिआहरणं ॥ उच्चुलउलिअं कौतूहलेन त्वरितयातम् ॥ यथा ।
तुह छुरिअग्गफुरन्तारिमोलिकुसुमडिआहरणं । गिद्धा कुणन्ति उच्चुलउलिअकरं खेअरवहूणं ॥ १०५॥॥१२१7
15
L. 1. A वलयेसु AG om. उवलभत्ता AX उवलभग्गा C उबल. L. 2. B “सुण्हो C मूण्हो° C भंडो उत्तागया Z भंडोपत्ताण° ADGZ °वत्तया X वत्तिया वेअ AY चेय C वेय D वेव GZ चेव. L. 3. A. हत्ता तथा उवलयउगा Z हत्ता X om. भत्ता तथा उवल BF अल्पैएरंड XZ अल्पैरंड. L. 4. x उण्होदयदंडो X अस्माभिः. L.5. BDFGXZ एरंडं om. C. C ऐरंडस्ये° D °डस्येदं एरंडं x डस्येदं ऐरंडं. L. 6. C इठो X इद्धबल°C कुज्ज. L. 7. X उण्होदयभडा C उत्ताणो GZ उत्ताणपत्तालपत्त X उत्ताणे. L. 8. G क्षुरिकाम्ग ABCEFZ छुरियन्ग D च्छुरियाग्ग DG मुक्कमुष्पं AZ पुष्पं EX पुष्पं D यत्तुअ CGYZ घेत्तुय X घत्तुय Y पाअंगु cdd. °लीहिं BF उप्पयण. L. 9. E ते Cउंडिया ABFXYZ उड्डिया D उहिया । उडिया A °मुसुल° C मुद्वल° 2. hd. 'लओ D मुम्बल । उलियं (sic) E मुव्वलउ GZ मुन्धुल X मुच्छल edd. °लियं C_om. लियं कोउ X कोहलत्तरिए BP त्तरिए C'छरिए D तरिए. L. 10. C पुष्कं X पृष्फं B गुलि° BX तत् उ° cold. उड्डिया . L. 11. Z क्षुरिकालाघवेन. L. 12. cdal. ड्डिया . L. 13. GZ उव्वु DX उच्छु BCFGXZ °लियं D °लुयं X कोत्तहलेन . L. 14. C मुह छुर छुरियगफुरता Z छुरिग cdd. 'रियम्ग G रंताचि X कुसुमा edd. 'ड्डिया (X °ड्डिया). L. 15. GZ उव्वु C उट्ट D उच्छु° CD °लियं° BFGXZ लिय° DGZ खेयर° C यहूणं X खेअखणं (sic).

Page #100

प्रथमवर्गः
पासदुएणं परिवत्तणम्मि उत्थल्लुपत्थल्ला । उत्तिरिविडि उद्धुद्धे उत्तरणवरंडिआ उडुवे ॥ १२२ ॥
उत्थलपत्थल्ला पार्श्वद्वयेन परिवर्तनम् । उत ओति अत्यल्लापत्थल्ला इत्यपि । उत्तिरिविडी ऊर्ध्वोर्ध्वम् । भाण्डादेः स्थापनम् । उत्तरणवरंडिआ उडुपः । समुद्रनयाद जलतरणोपकरणं प्रवहणादि ॥ यथा ।
१२४ ]
५९
भवउत्तरणवरंडिं संभर सव्वण्णुमण्णहा तुज्झ ।
णरगोत्तिरिविडिमज्झे होही उत्थल्लपत्थल्ला ॥ १०६ ॥ [१२२] ॥ अथ यक्षरादिक्रमेणैवानेकार्थाः ॥ उद्दं जलणरकउहेसु उड्डणो दीहउसहेसु । उagoणं उच्विग्गे उच्छित्ते उब्भडे सुण्णे ॥ १२३ ॥ उद्दं जलमानुषं ककुदं चेति द्यर्थम् । उड्डणो दीर्घो वृषभश्व | उब्वण्णं उद्विग्नमुत्सितमुद्भटं शून्यं चेति चतुरर्थम् ॥ [१२३]
विसमोण्णयपसे खिणणे विहे अ उद्धाओ । विक्खित्तोक्खि तेस्रच्छित्तं उम्मंडमवि हढोव्वते ॥ १२४ ॥ उद्धाओ विषमोन्नतप्रदेशः श्रान्तः संघातश्चेति त्र्यर्थः । उच्छित्तं विक्षिप्तमुत्क्षिप्तं 15 च । उम्मंडं हठ उद्वृत्तं च । हढोत्र्वत्ते इति समाहारः ॥ [ १२४ ]

5

L. 1. E पासु° C उछल° F उत्थल° CG पच्छला X 'पत्थला D अच्छलूपाच्छला. L. 2. GZ उत्तरि° B °चिडि X बिड GZ उद्धद्धे F उद्दद्दे X उट्टे E उत्तरवि° D° रणव X रणवर ABDXYZ 'डिया A उदुवे CGXZ उडवे D उडपा. L. 3. C उच्छलपर्छ G या B ओउति CGXZ उति edd. उत्थल Com. पत्थल G om. इत्यपि. L. 4. Z उत्तरिविडी X उतूरि° G °चिडी C; उर्ध्वोर्ध्वभाण्डा B 'भाडांदे: BGZ °डिया CG XZ उडप: X adds उत्तरणवरंडिया उडपः again after उडुपः. L. 6. X भवत्तरण BF वीडिं Com. संभर CGX सव्वन्नुम DGZ 'मन्ना C तुज्ज X तुज्जू Z तु. L. 7. GZ नरगो° CX जंमोत्ति 7 गोत्तरि° C 'मज्जे 2. hd. मझ्झे C उछलपछला. L. 8. B क्रमेनैव अनेक Y has only अथानेकार्थः ॥ X अथानेकार्थाः ॥ L. 9. E जण C उगुणो. L. 10. A उव्वण्णं D उब्विण्णं X उव्वुण्ण C उच्णं C उच्छिन्ने G सुन्ने. L. 11. C जलं मानुषं X ककुद Z ककुंदं GZ उदुणो C उड्डणो B दीर्घः BF उच्चणं C उद्घुण्णं X उच्छुण्णं. L. 12. Z मुत्सिक्तिकामुद्रटं. L. 13. G विसमुन्नय 7 मुण्णय G खिन्ने Y निवहे YZ य A उट्ठाउ C 1. hd. D उद्घाउ ZX उद्घाउ. L. 14. A उक्खित्तोक्खि BF विक्खित्तेसु च्छित्तं (sic) C विक्खित्तेसूच्छित्तं (sic) DE विक्खित्तोक्खित्तेसुंछित्तं ( E 'तोखि ) X विखित्तोखित्तेमुच्छित्ता उम्म Z मूच्छितं ADF हडो° E हठो BF च्चत्ते E व्वते X डोहब्बत्ते. उद्घाउ Com. उत्क्षिप्तं. L. 16. X उम्मŚ C हट्टं F हढ GZ उद्धतं B उद्घृतं F उद्धृतं G ढोव्वत्त C 2. hd. चत्ते BF ठोच्चत्वे X हहोण्वते 7 च्चत्त.
L. 15. CXZ
10

Page #101

देशीनाममाला
श्लोक १२५उक्खंडो अ अलाए णिअरे वत्थेगदेसे अ।
उम्मच्छमसंबद्धे भङ्गीभणिअम्मि कोहे अ ॥ १२५॥ उक्खंडो उल्मुकं निकरो वस्त्रैकदेशश्चेति व्यर्थः । उम्मच्छं असंबद्ध भड़ीभणितं क्रोधश्चेति व्यर्थम् ॥ [१२५]
उक्खंडो उप्पीलो उम्घाओ तह य उद्दामो। संघायत्थउडेसुं उब्बूरो समहिअत्थे वि ॥ १२६॥ उक्खंडो उप्पीलो उग्घाओ उद्दामो इत्येते चत्वारोऽपि शब्दाः संघातार्थाः स्थपुटार्थाश्च । उबूरो अधिकार्थः । अपिशब्दासंघातस्थपुटार्थश्चेति व्यर्थः । स्थपुटो विषमोन्नतप्रदेशः ॥ [१२६] 10 खिण्णे सुण्णे भीए तहोब्भडकन्तपयडवेसेसु ।
उबिंब उच्चुलं पुण उब्बिग्गाधिरूढभीएसु ॥ १२७ ॥ उबिंबं खिन्नं शून्यं भीतमुद्भटं क्रान्तं प्रकटवेषं चेति षडर्थम् । उच्चुल्लं तु उद्विग्नमधिरूढं भीतं चेति व्यर्थम् ॥ [१२७]
पडिसद्दकुररविट्ठागविट्ठमणोरहेसु उड्डाणो। 15 उब्बुक्कं पलविअए मंकडए तह बलककारे ॥१२८॥
L. 1. A उखुडो BCFX उक्खंडो D उक्खांडो Y य ABCDEXYZ णियरे CDG ठग: ABCERITY], य. L. 2. उम्मान 7 उम्मथ BEG संबढ़े F संबढे cddl. भाणपम्मि ABCFGYZ य. L.B. BF उपयुडो C उत्संडो X उक्खंडो G उल्मकं GZ उम्मच्छमसंब° X असंबद्धां. L. 4. Z भणित. L. 5. A उक्खेंडो C उत्खंडो F उखंडो G उक्खंडो ACDX उग्याउ. L. 6. AXZ उछूरो BF उच्चूरो (Thus to be read?) C उछ्डो D उद्गे EGY उव्वगे ABDFGZ समहिय C समहिछे. L.7.C उखंडो उप्पालो CGXZ उग्घाउ Gउदवमो X उद्दामे B शब्दा L. 8. C स्थपुर्यर्थ Gउबूरो BFZ. उच्चरो CX उच्छूरो D उद्रो GZ. ऽधिका G संघात: G स्थपुट. L. 9. GZ निम्नोन्नतप्त , विषमोन्नतो देशः X om. स्थपुटो विषमोन्नतप्रदेशः. L. 10.GX खिन्ने A तहोज्ज Y तहबभड. L. 11. A उब्बिं Cउच्चिच्चं 2. hd. व्वं D उच्छिवं Gउब्वियं XY उधि BF om. line 11. A उचलं GXY उबलं D उच्चल्लां A "गावि. L. 12. BCFGXZ उब्बिं D उविचिंछचं BF खिण्णं Com. शन्य Cमुत्कटं G क्रांत BF क्रीतं C प्रकटं चेति 2 षडर्थे GC 1. hd. Z उज्वलं BF उच्चलं X उवुलं GZलं पुनरुद्वि G तूद्विग्न . L. 13. X सीतं चति व्यर्थ. L. 14. E पडिसिद्ध C विद्या D विज्ज D गिविद्ध CG गविठ्ठX गचिट्ठ E "दृमाणो . L. 15. A उवुकं BEFYZ उव्वुकं CD उच्छुकं (i.e. उन्चक) G उबुक्क X उक्कुं C पवल ABCDFGYZ वियंए AG वलक

Page #102

१३१]
प्रथमवर्गः उड्डाणो प्रतिशब्दः कुररो विष्ठा गर्विष्ठो मनोरथश्चेति पञ्चार्थः । उजुक्कं प्रलपितं संकटं बलात्कारश्चेति व्यर्थम् ॥ [ १२८]
मञ्चणिअरेसु उंडलमुष्पित्थं तटकुविअविहुरेसु।
णीरागे गलिए उब्वत उव्वाढमुरुगयदुहेमु ॥ १२९॥ उंडलं मञ्चो निकरश्चेति व्यर्थम् । उम्पित्यं त्रस्तं कुपितं विधुरं चेति व्यर्थम् । 5 उव्वत्तं नीरागं गलितं चेति यर्थम् । उवढे टान्तमिति केचित् । उव्वाडं विस्तीर्ण गतदुःखं चेति व्यर्थम् । केचिद्विपूर्वमेनं पठन्ति विउब्बाढं इति ॥ [१२९]
उक्खिण्णं अवकिपणे छण्णे पासप्पसिढिले अ। पङ्कोच्छेहसमूहसु बहलए तह य उप्पंको ॥ १३०॥ उक्खिण्णं अवकीर्ण छन्नं पार्श्वप्रशिथिलं चेति व्यर्थम् । उत ओति ओक्खिण्णं 10 इत्यपि । उप्पंको पङ्क उच्छ्रयः समूहो बहलं चेति चतुरर्थः ॥ [ १३०]
उत्तप्पो गबिअबहुगुणेमु णीविस्समेसु उच्चोलो ।
अणुवायसमेच्छुल्लो णिवघणपीवरेसु उम्मल्लो ॥ १३१॥ उत्तप्पो गर्वितोऽधिकगणश्च । उच्चोलो नीवी खेदश्च । उच्छुल्लो अनुवादः खेदश्च । उम्मल्लो नृपो मेघः पीवरश्चेति व्यर्थः । उम्मल्लो बलात्कार इति केचित् ॥[१३१] 15
L. 1. X उडाणो G कुररा CEX निष्टा गर्विष्टोG om. गर्विष्ठी X रथंश्येति G उत्तक BF उच्चुकं Cउच्छुकं C2. hd. उरचु D उव्युक XZ उव्युकं प्रलंपितं. L. 2. G बलात्क. L. 3. B, C 1. hd. DF मंन ABCDEXY “णिय GZ 'निय CDY प्पिच्छं A तदु BF तड" D तद्वा EX तय call. कुविय BF चि. L. 4. AC परोिगे A उवत्तं BCFXZ उच्चत्तं A उत्थाढ G उच्चा D उवाढगयामुरुदुहेतुं. L. 5. C उप्पिछं BF उस्रं X ध्यस्तं. L. 6. BE'XZ उच्चत्तं Cउनचंतं Cनीरोगं BF उच्चÉ G उव्वत्तं CXZ दांत F मिति यावत् BCFX उच्चाद. L. 7. B वेति G केचित्तीद्विमेतं (sic) cdd. केचित् वि. Z "मेतं edal. विउच्चाहमिति (XZ (G!) वा ). L. 8. EG उक्खिन्नं A अवक्खिण्णे (6 अक । किने (sic) E 'किन्ने BF om. छण्णे CD छिण्णे X पोसप्प ABEYZR Cआ D आ. L. 9. E कंपो A छह CD °च्छेद ACDGY वहलए X बलए Z वहलय. L. 10. GZ उक्खिन्नं BF छण्णं CX ळिणं Cउत CGX उत्ति Z उव उति el. उक्खिण्णमित्यपि (G नमि). L11R
ओप्पंको पंकः G षंक उच्छयः CGX वहलं B वेति. L. 12. X उत्पत्तो A गत्तिय BCDEFGXYZ गम्विय ( बहु ACGX उबोलो L. 13. E अणुबाय x वायखेदेस C सून्छुल्लो D ‘मेसच्छु D पविरवरे उम्मात्तो. L. 14. X उप्पत्तो B गर्वितः अधि: CEX अधि B गुणश्ये C उबोल्लो X उबोलो. Z. उबोलो CX उच्छल्लो. L. 15. G वला XZ बलात्कारः,

Page #103

5
10
६२
देशीनाममाला
[ श्लोक १३२
royer हुंकारे गणुम्मुहसाणसदे अ । अहिअअवञ्छिअणिच्छि अतावागणिएस उब्वरिअं ॥ १३२ ॥
उणुइओ हुंकारो गगनोन्मुखस्य शुनः शब्दश्च । उव्वरिअं अधिकमनीप्सितं निश्चितं तापोऽगणितं चेति पञ्चार्थम् ॥ [१३२]
काणच्छिदिविक्खित्तखित्तचत्तेसु उज्झरिअं । उब्वाइअं परम्हणि मज्जाए सुरएसु ॥ १३३ ॥
उज्झरिअं काणाक्षिदृष्टं विक्षिप्तं क्षिप्तं त्यक्तं चेति चतुरर्थम् । उत ओति ओज्झरिअं इत्यपि । उव्वाडुअं पराङ्मुखसुरतं निर्मर्यादसुरतं च ॥ ॥ [१३३] गीआरामेसूब्बाउलमुल्लो अपूवखिते । अहिअप्पमाणवज्जिअमज्जाएसुं च उव्विडिमो ॥ १३४ ॥
उव्वाउलं गीतमुपवनं च । उरुपुल्लो अपूपो धान्यमिश्रा च । उव्विडिमो अधिकप्रमाणो विमुक्तमर्यादश्चेति यर्थः ॥ [ १३४ ]
DZ cdd.
L. 1. A उणुइउ CDX उण्णइउ E उण्णइओ Z उण्णुइउ AD गयणुमुह° C गयणमुहज्झाण' cdd. य. L. 2. AYZ अहिय E अचंछिय G अवछिय' 7 'अवच्छिय cdd. यणिछियं (X 'अण्णच्छिम Z 'च्छि ) E भावा G तोग° C तावग्गाणि ABFX उच्चरियं G उब्वरिअ CDEY उव्वरियं Z उच्चरिअं. L. 3. A अन्नुइउ C उप्पइउ X उण्णइउ Z उण्णइओ X हुंकार: X शब्दस्य BCFX उच्चरियं Z मनीप्सित". L. 4. Com निश्चितं Z नापो cdd. अगणितं (Z गणितं ) X पंचार्थः. L. 5. B कात्ि A विखिल्लखित्तं भवेस D om. खित्त वत्तेसु C "विक्खितखित्तवत्तेसु X चित्ते A उझरियं CD उज्ज C 2. hd. उझ रियं (E) रिय). L. 6. A उब्वादुयं BCDEX उच्चाडुयं EGYZ 'डुयं Cणि A सुपरसु X एस. L. 7. BFGX उज्झरियं C उज्जरियं 2. hd. उस XZom. क्षिप्तं CGX7 उति cdd. उज्झारियमित्यपि (C अज्ज ) L. 8. cdd. (G 1) उच्चाडुयं (Z 'व्वा') X परान्मुख B पराङ्मुख' C निर्मयाद°. L. 9. ABCDFGXYZ गीय। ABF सूच्चाउल° A 'मुरुपल्लो G अपुव्दखिच्चिसु E 'वक्खेच्चे तु X अपूर्वमिस्सेसु / अपुव्वखिव्वसु As to खिच्च compare Marathi खिचडा and खिचडी, डॅ Gujarati खिचडी, 'डो, खिची Sindhi खिच खिचिणी UrdŪ खिचडी, a mixture of rice and pulse, medley ( as of various grains ) &c. L. 10. ABCFGYZ अहि AG 'माण' X 'पम्माणु' ABCDFGXYZ वज्जिय BF उच्चडिमो. L. 11. BF, C 2. hd. (G1) X उच्चा CZ गीतसुप / उरुकुल्लो CX 'मिस्रा BF उच्चिडिमो GZ Sधिक

Page #104

१३७ ]
प्रथमवर्गः उच्छंडिओ सपत्तिअहरिएसज्जंगलं हढे दीहे ।
उप्पिंजलं च सुरए धूलीए तह अकित्तीए ॥ १३५॥ उच्छंडिओ सपत्रितः । बाणादिनातिव्यथितः । अपहृतश्चेति यर्थः । उजंगलं बलात्कारो दीर्घ च । उप्पिंजलं सुरतं रजोऽकीर्तिश्चेति व्यर्थम् ॥ [१३५]
रणरणयाणिटेसूवाहुलमुण्णालिअं किसोण्णमिए।
उच्चेल्लरं अखेडिअभूमीए जहणरोमे अ॥१३६॥ उव्वाहुलं औत्सुक्यं द्वेष्यं च । उण्णालिअं कृशमुन्नमितं च । किसोण्णमिश्र इति समाहारः । उच्चेल्लरं खिलभूमी जघनरोमाणि च । उत ओति ओच्चेल्लर इत्यपि ॥ [१३६]
रुसिआकुलेसु उम्मच्छिअमुडुहिअमूढकुविअउच्छिट्टे। 10
उग्गाहिरं च गहिए उक्खित्तपवट्टिएसुं च ॥१३७॥ उम्मच्छिअं रुषितमाकुलं च । उडुहिरं ऊढायाः कुफ्तिमुच्छिष्टं च । ऊढकुविअउच्छिङ्के इति द्विपदः समाहारः । प्राकृते द्वित्वमपि । तेन उड्डुहिरं इत्यपि । उग्गाहिअं गृहीतमुत्क्षिप्तं प्रवर्तितं चेति व्यर्थम् ॥ अत्र । उस्सिक्कइ मुञ्चति उत्क्षिपति च । उत्थंघइ रुणद्धि उत्क्षिपति चेति धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥ [१३७]
15 ___L. 1. A उछंडिउ BCFX उच्छंडिउ D ओच्छंडिओ Z डिउ ABCDFGYZ सपत्तिय
°एसु C गल BF दीहो. L. 2. G तह य कित्तीए. L. 3. CX उछंडिउ G डिउ cdd. त्रितो GX वाणा° C दिना अनि x दिना अति and om. अपहृतश्चेति यर्थः । L. 4. X बजाक्तारो X ठपिंजलं X om. s. L. 5. C रणरगयअणि° X "णिटोसू BD, C_1. hd. सूच्चा G सूप्पाहुलसुला° Z सूब्बाहुलमुल्ला edil. 'लियं X किस पणनीए Y नमिए Z Uणमए. L. 6. AG (D !) YZ उव्वेल्लरं E उब्धि or उच्चि उनिल BY अवे Z आल ABCDFGYZ 'डिय° Cf. Gajarati खेडg Sindhi खेडणु to cultivate, to plough. BF रोमो A यं BCFGYZ य D यां. L. 7. I द्वेष्य GZ उतालियं did. लियं G only रुशमुत्रमितमिति समाहारः BF किसोन्नमियं इति C पन्नमयं DZ नमियामिति x नमिय. L. 8. GXZ उव्वे C°लरं x अखिलभमी G उत्ति CXZ उति B ओच्चल्लरमित्यपि ACXZ उव्वेल्लरमित्यपि D उवेल्लरमित्यपि F उच्चेल्लरमित्यपि. L. 10. ABCDFGXYZ रुसिया° dd. 'च्छियमु cld. 'डुहियमू (X ) cld. कुविय ADEY उच्चिट्टे G उविट्ठो Z उविट्ठ. L. 11. A हिंयं BCDEFGXYZ हियं BF उखित्त C हि. L. 12. edd. 'च्छियं (X धियं) dd. उडुहियं Bom. च. L. 13. cdd. 'कुविय B उच्चिद्वे CF उच्चिद्वे G उबि? 2 उन्विटे G द्विपदसमा Z त्वमपि is given twice. G उडुहेयमित्यपि BFX उड्डहियमित्यपि C उड्डहियमित्यपि D उद्दहियं Z उडुहियमित्यपि cdd. उग्गाहियं (X ग्रा) om. D. L. 14. X मुक्षिप्त G चे CX मुंचइ. L. 15. RCFD उच्छंघइ.
A हरिए

Page #105

६५
देशीनाममाला [श्लोक १३८उवकसिओ सण्णिहिए परिसेविअसज्जिएसुं च ।
उलुफुटिअं च विणिवाडिअम्मि उवसन्तयम्मि तहा ॥१३८॥ उवकसिओ संनिहितः परिसेवितः सर्जितश्चेति व्यर्थः । उलुकुंटिअं विनिपातितं प्रशान्तं च ॥ [१३८]
उच्चत्तवरत्तं पासत्थूलम्मि अणवत्थभमणे अ।
ऊआ जूआ ऊलो गइभङ्गे ऊसणं च रणरणए ॥१३९॥ उच्चत्तवरत्तं पार्श्वयोः स्थूलमसमञ्जसविवर्तनं च ।
॥ अथ यक्षरादिक्रमेणैव ऊकारादयः ॥ ऊआ यूका । ऊलो गतिभङ्गः । ऊसणं रणरणकः ॥ यथा। 10
ऊआउलवत्थाणं रिऊण गिरिभमणजायऊलाणं । पिअविरहऊसणेणं तइ कुविए कह सुहं कुमरवाल ॥ १०७ ॥ [१३९] ऊसारो कूसारे ऊसयमुवहाणमूसलं पीणे ।
ऊह, ऊहसिअम्मि ऊरणी तह उरमम्मि ॥१४०॥ ऊसारो गर्तविशेषः । ऊसयं उपधानम् । शयने मस्तकोत्तम्भनाय यन्निवेश्यते । 15 ऊसलं पीनम् । ऊहट्ट उपहसितम् । ऊहसिअं इति तु उपहसितशब्दभवं रूपम् । ऊरणी उरभ्रः ॥ यथा ।
ऊसलऊसयतूलिं मोत्तुं सहि णइतडे अहिसरन्ती । होहिसि ऊहट्टपयं पखलन्ती ऊरणि व्व ऊसारे ॥ १०८॥[१४०]
___L. 1. C उकसिउ 2. hd. 'ओ E कितओ ABDPEX सिउ EX सन्नि C दिए ABCEFGXYZ परिसेविय° D परिसिवेय G एमु X °सच्छिरसुंZ °एK. L. 2. CF उल BF फुटियं ACEGXYZ फुटियं D उठेकुंठियांव (sic) dal. °डियम्मि. L. 3. C उकसिउ GX सिउG°सेचितःX सेवित सज्जित CDGZसज्जितश्चेति edu. °टियं. L. 1. B वं. L. 5. ADGYZ उब्वत्त AGXZ परत्तं CX °च्छूलम्मि D °च्छल E "थूल CD 347019=7° ABDEFGXYZ a Cal. L. 6. EXY have 35FRIC: (x ) before ऊआ. D has here line 8. BF ऊया A कूआ G जूथा E गभंगे. L. 7. GZ उव्वत्तपरत्तं D उव्वत्ति X उच्चत्तंपपरत्तं वधूवरत्वं पार्ययोः RF पाश्ययोः XZ स्थूलं अस D adds : श्रीः ॥ श्रीः ॥ श्रीः ॥ L. 9. G अआ G रणरणको. L. 10. Gऊया Cवच्छाणं C भमण . L. 11. edd. पिय° C त िBF कचिए र कविर Cकमार. L. 12. RFGXYZ ऊसयमु X "मुहाण. L. 13. A ऊहड्डे C ऊहढे पीहसि BF ऊसि ABCDFGYZ सियम्मि A उरज्जम्मि. L. 14. GZऊसयं. L. 15.7 ऊहह cdd. ऊहसियमिति. L. 16. C ऊरभ्रः Gउरभ्रो. L. 17. Cऊसूयत्तलिं X मोत्त BF णइतटे CGZ णइअडे X अडे बहि C नहि. L. 18.Cऊहह GZ पखलिती BCF = X 4; om. D.

Page #106

१४२]
प्रथमवर्गः आणन्दिअम्मि ऊणंदिअमूसलिअं सरोमश्चे । विक्खित्ते ऊसाइअमूसायंतो अ खेअसिढिलम्मि ॥१४१ ॥ ऊणंदिअं आनन्दितम् । ऊसलिअं सरोमाञ्चम् । ऊसलिअं उल्लसितमिति तु उल्लसिधात्वादेशसिद्धम् । ऊसाइअं विक्षिप्तम् । ऊसाइअं उत्क्षिप्तमिति धनपालः । ऊसायंतो खेदे सति शिथिलः ॥ यथा ।
ऊसायंतसरीरं ऊसाइअवलयाणिवडणभएण । उद्धकरं ऊसलिअं ऊणंदय सुहय विरहतणुइं तं ॥ १०९ ॥ [१४१] ऊमुक्किअं विमुक्के ऊमुत्तिअमवहपासघायम्मि।
ऊसुंभिअऊसुरुसुंभिआ य रुद्धगलरुण्णम्मि ॥ १४२ ॥ ऊसुकिअं विमुक्तम् । ऊमुत्तिरं उभयपार्श्वघात: । ऊसुंभिरं तथा ऊसुरुसुंभिों 10 रुद्गलं रोदनम् । ऊसुंभिअं उल्लसितमिति तु उल्लसिधात्वादेशसिद्धम् ॥ यथा ।
ऊसुक्किअहासाए मुत्तिअदुत्थिआइ तुह विरहे । ऊसुंभिएण तीए कयमसुरुसुंभिअं सहीणं पि ॥ ११ ॥ [१४२]
॥ अथानेकार्थाः ॥ .
__L. 1. cdd. आणदियम्मि ऊणंदियमूसलियं. L. 2. cdd. ऊसाइयमू GX "सायन्तो Z. सायत्तो Y य BGYZ खेय X क्खे . L.. cdd. ऊगंदियं cdd. ऊसलियं twice. L. 4. G धात्वादोशसिद्धं C देशे सि x उलसिधात्वादेश (dd. ऊसाइयं twice x om. ऊसाइअं विक्षिप्तम् । । इति च धन L. 5. GZ. ऊसायंतो x om. from ऊसाअंतो to यथा incl. L. 6. X ऊसायंत cl. ऊसाइय B om. वलय BCFX निवडण L.7. BZ ऊर्द्ध C उट्ठ cdd. ऊसलियं Gऊणंद GZ सभय BF सुह B तणुइ X तः for तं. L. 8. edal. ऊसुकियं (X ऊसझियं) C विसुके 2. hd. मु G om. मुके ऊ odd. त्तिय BF "मुहयपास E मभयपास DX मुभय C पासघमि. L. 9. codal. ऊसुंभिय Gऊसुर E° Zमुं cold. भिया E रुद्व रुण्णमि Zरुणम्मि. L. 10. BFG ऊसुक्कियं CZ ऊमुछियं X ऊसक्कियं cdd. ऊमुत्तियं C पार्चे घातः cdd. भियं G ऊसुर BF 'सुभियं GX सुभियं Z ऊसरुमंभियं C ऊसुभियं रुद्द C 2. hd. रु. L. 11. BFG ऊमुंभिय CX ऊसुभियं 7 ऊसुंभियं C उल्लिसि X तु लसि. L. 12. cdd. ऊसुक्किय (X ऊसक्रिय ) GZ उम्मुत्तिय BFXZ °त्तिय C ऊसुत्तिय cdd. 'दुत्थियाइ C तु. L. 13. CX ऊसुभिएणं C कयसूसुरुसं X कयस्तसुरुसं G "सुर dd. भियं. 9 [ Deśīnāmamālā ]

Page #107

देशीनाममाला
[[ श्लोक १४३गामे सङ्घ ऊरो जिम्भिअपज्जाउलेसु ऊसत्थो ।
ऊसविअं उन्भन्ते तहेअ उद्धीकए होइ ॥१४३॥ ऊरो ग्रामः सङ्घश्च । ऊसत्थो जृम्भितमाकुलश्च । ऊसविअं उद्भ्रान्तमूर्वीकृतं च ॥ [१४३] 5 ॥ अथ एकारादयो यक्षरादिक्रमेण प्रस्तूयन्ते। ऋवर्णलवर्णयोः प्राकृते प्रयोगाभावात् ॥
एलो कुसले एक्को हपरे चन्दणम्मि एक्कंगं ।
एत्तोप्पं एअप्पहुदि अ पविसन्तम्मि एमाणो ॥ १४४॥ एलो कुशलः । एक्को स्नेहपरः । एक्कंगं चन्दनम् । एत्तोप्पं एतत्प्रभृतीत्यर्थः । यस्तु एत्तोप्पं एहहमेत्तं इति व्याचष्टे सोऽभिमानचिह्नसूत्रं विवृण्वंस्तदभिप्रायं नाव10 बुध्यते । यतो देश्यन्तरेष्वपि एत्तोप्पं एअप्पहुदि एतावदेव दृश्यते । उदाहृतं चाभिमानचिह्नेनैव स्ववृत्तौ । यथा।
दिअहं थुडुंकिअमुही जरइ अहए तुमं वहू दिअर ।
अम्हं सह कायंदि एत्तोप्पं मा करिज्जासु ॥ १११ ॥ इति । एमाणो प्रविशन् ॥ यथा ।
एमाणमयणदाणोट्टिए जरे तीइ तुज्झ एक्काए ।
एत्तोप्पंएलाणं एक्कंगरसो वि णाहिमओ ॥ ११२ ॥ अत्र च । एत्ताहे इदानीम् । एद्दहं इयत् । एक्कारो अयस्कारः । एते शब्दानुशासने साधिता इति नोक्ताः ॥ [१४४]
15
L. 1. EXYZ ऊरे CX जंभिय D जंपिय ABEFGYZ जिंभिय' : “पव्याउलेस C2. hd. ऊसच्छो E ऊसन्थे X ऊसुत्थो. L. 2. cdd. ऊसवियं C तुझंते 2. hd तभ्भंते ABCFGZ तहेय Y तहेव ) तह य AZ उट्ठी G उही . L. 3. GY जंभित adl. 'वियं G उद्भ्रान्तः XZ उद्धांतं ऊ. L. 4. BFX ऊद्धीकृतं ('ऊद्धारुतं L. 5. x om. अथ Y प्रस्तूयते "वर्णयो Y has only एकारादिः॥ L. 6.5 कुशले. E एकंतं. L. 7. Z एत्तोप्प ABCFGYZ एय° D एयपय A पहुडि C पहुंदि BCDEFGXYZ य. L. S.G कसल: B वंदनं X चंदन्.. L.9. CGZ मेत्तमिति BF एद्वहमिति D एदहमित्तमिति x एहमित्तमिति CX अभिमान G om. चिह्न Z of cld. विवृण्वन्तद (X विद्वण्यन । तद) L. 10. CGXZZ एयप्पहुदि BF पयप्प . L. 1].
GZ चिह्वेन GXZom. यथा. L. 12. G2 दियहं BCF दियसं X निदिय BGZ घडं किय C वुडंकिय° F घुडंकिय X संयुडंकियमुही CDX अहरे Z बहू BFX दियर C दियो. L. 13. X अy C कायंदि GZ°दी G करेज्जासु G om. इति. L. 14. X प्रमाणो. L. 15. GZ 'वाणो° C तज्झ ए (sic). L. 16. BCF एतोप्पं all. 'हिमउ. L. 17.
BF एत्तादे C ताहे X शब्द for एहं CX "स्कार.

Page #108

६७
१४७ ]
प्रथमवर्गः एक्केक्कममण्णोण्णे एक्कणडो तह य कहयम्मि ।
सा एमिणिआ जीए सुत्तेण पमिज्जए अङ्गं ॥ १४५॥ एक्केवमं अन्योन्यम् । एक्कणडो कथकः । एमिणिआ यस्याः स्त्रियाः सूत्रेण शरीरप्रमाणं गृहीत्वा दिक्षु प्रक्षिप्यते कस्मिंश्चिद्देश आचारविशेषे सैवमुच्यते ॥ यथा ।
एमिणिआए तीए रूवं दट्टण कामसरविद्धा ।
एक्केवमं कहन्ता तरुणा जायन्ति एक्कणडा ॥ ११३॥ अत्र एक्कवई रथ्येत्येकपदीशब्दभवत्वान्नोक्तम् ॥ [१४५]
एक्कघरिल्लो दिअरे सहोसिए एक्कसाहिल्लो।
सा एक्कसिंबली जा सिंबलिपुप्फेहि णवहलिआ ॥ १४६॥ एक्कधरिल्लो देवरः । एक्कसाहिल्लो एकस्थानवासी । एक्कसिंबली शाल्मलीपुष्पैनव- 10 फलिका ॥ यथा ।
एक्कघरिल्ल ण लज्जसि किमेक्कसाहिल्लमाणुसाणं पि ।
जं एकसिंबलिमिसा पुणो पुणो णिस मालारिं ॥ ११४ ॥ [१४६] एककल्लपुडिंगं विरलम्बुकणे एणुवासिओ भेके । एराणी इन्दाणी पुरंधिआ तब्वयस्था य ॥१४७॥
L. 1. B एकेकममण्णोणे X एकेकमणोपण C एक्कडो GZ एकनडो... L. 2. ABGYZ एमिणिया D जाए Z. मुत्तेण A पम्मिज्जए C पमज्जिए X पमज्जए Z ममज्जिए. L. 3. X एकेक (CZ एकनडो C णको cdd. एमिाणया Com. स्त्रियाः X स्तत्रेण. L. 4. cdd. देशे C द्वेशे षे om. आचारविशे; 2. hd. विशेषे edd. सा एवमु. L. 5. ed. एमिाणियाए (X साएमिणाव ) BF रुचं C विद्या. L. G. ( तहंता GZ. एकनडा BF एकण. L. 7.X अत्रे BF एकवई XZ रथ्यति एक X "भवान्नोकं. L.8. ARCDEFI दियरे C सहोसिउ Z, C 2. hd. मिओ ( 'मि एकएसाहिल्लो. L. 9. C एक G7 एत्थ RCFGYZ सिंवली BEFG सिंवलिपु (E 'लिं) ADXZ 'पुष्फेहिं BCFGY हिं eld. नव C नवहि E लिंआ ABCDFGYZ लिया. L. 10.
G एकस्थान C एकसंबली BFGZ सिंवली X शल्मलेपु. L. 12. I एकसाहिल ( omitting किम् ). L. 13. B “सिंवलिं X “सिबलि C_om. पुणो once:
RCFYZ. णियसि (G णियरि. L. 1.1. A लंवकणे व एणE कणे Y "लंचकणे D विरलचंदुचरमाण (sic) एण AD., (CI. hd. / वामिद Alter भेके ESY add अधानेकार्थाi. 15. पुरिd . 'धिया BCF तच्चय CD "च्छा य.

Page #109

देशीनाममाला
[ श्लोक १४७एक्कल्लपुडिंगं विरलबिन्दुवर्षः । एणुवासिओ भेकः ॥ यथा ।
सुन्दर गोरङ्गीए गोरी अजेअ तीइ सुपसण्णा । ___ एक्कल्लपुडिंग हु एणुवासिए आगओ सि जं काले ॥ ११५॥ अत्र एक्कसरिअशब्दः शीघ्रार्थे निपातेष्वस्माभिरुक्त इति नोक्तः ॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ एराणी इन्द्राणी तद्वतस्था च स्त्रीति यर्था ॥ [ १४७] एलविलो धणिओसहा अधम्मरोरप्पिएसु एक्कमुहो।
ओली कुलपरिवाडी ओज्झमचोक्खम्मि विमलणे ओप्पा॥१४८॥ एलविलो आढ्यो वृषभश्च । एक्कमुहो निधर्मो दरिद्रः प्रियश्चेति व्यर्थः ॥ 10
॥ अथ ओकारादयः । ऐकारस्य प्राकृतेऽभावात् ॥ ओली कुलपरिपाटी । पङ्क्तिवाचकस्त्वालीशब्दभवः । ओझं अचोक्षम् । ओप्पा शाणादिना मण्यादेर्मार्जनम् ॥ यथा । .
णिवमउडोप्पिअपयणह कित्ती तुज्झ धवलेइ ओझं पि । ससिकुलभवाण अहवा ओलिसहावो अयं कुमरवाल ॥ ११६॥ [१४८] ओअं वत्ता ओरं रुचिरे करिबन्धखायमोवं च। ओसारोसक्का गोवाडोसरिआ हिमम्मि ओग्गीओ ॥ १४५॥
15
L. 1. B एकलपुंडिंग C "डिगि G "विंदु र बिहु C एणि' X एण C 1. hd. GY वासिउ C भेकाः. L. 2. BFGXZ अज्जेय C अश्शेय GZ तीए 2 मुप GZ सन्ना L. 3. CGX आगउ. L. 4. cdd. एकमरिय GZ घ्रार्थ X रुक्तः. L.. B अथानेका. L. 6. C1. hd XचC2. hd. व्व Fedd. स्त्री इति Com. ड्यथा BDFGXZ यर्थः. L. 7. C एला ABCEFGYZ विला ACDFGXZउसहा C अधम्मारार महे 2. hd. मुहे. L. 8. Before this line EY insert ओकारादिः D अथ ओकारादाय, X Jeria The MSS. constantly confound 3 and 3 in the beginning of the words. This v. 1. will not be moted in this chapter. Eपडिवाडी A उज्ज. मच्चो BDF वो माझमबोरे कम्मि E उज्तम बोखG वऊमचोक्ख (sic) Z बत्थमचो Cओष्पा 2 उप्पा. L.9.C एलादिलो एक हो X निधर्मो B दरिद्रव्य. L. 10.. एकारस्य CX अभावात्. L. 11. clil. वाचकस्तु आली C ओझ्झं अवोक्षं Z उज्झं C
ओष्पा. L. 12.Xशोणादिना G मध्या. L. 13. old. प्पिय Xपयणहे 7. “पयनह Cओझं. L. 11. BCDP कलयाण तलहवाण B अहमा ण या लि . L. 15. E चत्ता BG घर वा for च. L. 16. E गमत गाचाहो x गोवडा cddl. "सरिया E हिहम्मि ADFG,C 1 hd. XZ उग्गीउ.

Page #110

१५१ ]
प्रथमवर्गः ओअं वार्ता । ओरं चारु । ओवं गजादेर्बन्धनार्थं खातम् । ओसारो गोवाटः । ओसक्को अपसृतः । ओग्गीओ नीहारः ॥ यथा ।
चइआजिओवओअं रिउणो ओग्गीअओरजस तुज्झ । भीआ ओसारेसुं वसन्ति समराउ ओसक्का ॥ ११७ ॥ [ १४९] केसविवरणे ओच्छिअमोडलमवि केसगुम्फम्मि ।
ओसिअमबले ओणीवी णिव्वे ओत्थरो वि उच्छाहे ॥ १५० ॥ ओच्छिअं केशविवरणम् । ओंडलं केशगुम्फो धम्मिल्लप्रायः । ओसिओ अबलः । ओणीवी नीव्रम् । ओत्थरो उत्साहः ॥ यथा ।
अणओत्थरोसिआणं जरउडओणीविसङ्गजडिलेसु । तुज्झ रिऊणं रण्णे कहमोच्छिअमोडलं च केसेसु ॥ ११८॥ [१५०] 10 ओग्गालो ओआलो वहोलए ओत्था अ अवसण्णे।
ओक्किअमुसिए रप्फे ओणिव्वो णीविआइ ओवडी ॥ १५१ ॥ ओग्गालो तथा ओआलो अल्पं स्रोतः । ओत्थओ अवसन्नः । ओत्थयं पिहितमित्यन्ये । ओक्किअं उषितम् । वान्तमित्यन्ये । ओणिवो वल्मीकः । पिपीलिकोत्वातो मृद्राशिरित्यर्थः । ओवड्डी परिधानैकदेशः ॥ यथा ।
15
L. 1. Y उअ for ओ Gउयं for ओवं. L. :). G समृतः X उम्गीहो. L. 3. BIG वइयाजि CX चइया Z चइयाजि Gउवउच (sic ) X "जिउवअ रिण। Z “आवं a. उम्गीय CXZ उरजस C तुझ्न. L..J.ni. भीया 7 आसारम C समराओ. L.5. Cl. ओछियम ( उच्छि Z उछि ) E डणमवि C गुंफिॉम. L. 6. A ओसियमं बले BDGYZ उसियम CY ओसियम (GZ “बले C ओणावी AC णिच्चे AB, C 1. Ind. DRG उच्छरो E.C.:. hd. ओच्छरो. L.7. G चियं and has यथा before it. BY उच्छियं CFIX केस (twice ) उडलं Rगको In Cthe words from केशगंको to केसेस 1. 10 are written twice BFGZ अवलः. L.8. Cनीद्रं ती clil. ओच्छरो Cउन्छाहः उव्वाहःL.). BDFGX अणओच्छरोld. सियाणं GZजरउवाणी C 1. hd. उद C. hd. उडणीवि GZजटिलेसु जडिलमु. L. 10. C तुझ्न C. 1. hd. कहमोंछियम C2. hd. कहमोत्थियम X कहइमो BFGXZच्छियम Z व C. 1. hd. om. च केसेसु. L. 11. ADX उयालो BCFY ओयालो C वहोल वहोलए A उत्थउ Cओच्छउ DGY उच्छउYय CGZom. अCE अवसत्त G, C.2. hd.7न्ने । असन्नो. L. 12.ell. विध्यम A णि उच्चो आणिच्चो G उणवो cold. णीवियाइ GZ याए BCFYY ओवटी D उवाट्टी । उव्वड्डा GZ उव्वट्टी. L. 13. CFX उयालो । ओयालो B श्रोतः BCFY 'ओछऔ BF अबसण्णः CY आच्छयं. L. II. 1. अधियं (Z उकियं ) B' आणिचा C आणिचा. L. 15. X मशिरित्यर्थः . ( O! ) आवटी (Z उवट्ठी ) X परिवानेक
नेकविशेषः,

Page #111

देशीनाममाला
[ श्लोक १५१बाहोग्गालघणोआलपूरिओणिव्वणिग्गयाहिभया । गलिओवड्डी तुह रिउवहू वणे ओत्थओकिआ लुढइ ॥ ११९॥ [१५१ ओसाओ पहररुजा ओच्छत्तं दन्तधावणए ।
ओसीसं अववत्ते ओवट्ठो मेहवारिसेअम्मि ॥ १५२ ॥ 1 ओसाओ प्रहारपीडा । ओच्छत्तं दन्तधावनम् । ओसीसं अपवृत्तम् । ओवटो मेघजलसेकः ॥ यथा ।
ओ ओच्छत्तमिसेणं पहिओ ओसीसिऊण जन्तो वि । णवमयणसरोसाओ मोडइ ओवट्टफुल्लणीवलयं ॥ १२० ॥ [१५२]
ओहंकोहट्ठोलिप्पा हासे छण्णरमणमोलुंकी। 10 ओलिंभा उद्देही ओचुल्लं चुल्लिएगदेसम्मि ॥ १५३॥
ओहंको ओहट्टो ओलिप्पं हासः । ओलंकी छन्नरमणम् । नंष्ट्वा यत्र शिशवः क्रीडन्ति । चक्षुःस्थगनक्रीडेति केचित् । ओलिंभा उपदेहिका । ओचुल्लं चुल्ल्येकदेशः ॥ यथा ।
ओहंकिरि ओहटुं च य ओलंकिं च सारवेसु घरं । ओचुल्ले ओलिंभं दटुं ओलिप्पिही तुह णणन्दा ॥ १२१ ॥ [१५३]
L. I cal. वाहो edal. घणोयाल G पूरिउणिब्धग्गया X परिउ C णिच र "णिगाया . L. 2. C गलि उव्वटी XZ गलिउ BX वट्टी C उट्टी 12 वढी C रिओहण Xणं for वणे Com. वणे B ओत्थतुकिया CG किया X उत्थउक्किया Z. उत्थकिया BF लुडइ C लुढई. L. 3. Z ओछत्तं. L. 4. G उसीयं cdd. अपवत्ते AX उबड्डो C आवो EC उवट्टो
महवारि Zom. मेह ABY सेयम्मि G वारिवरिसम्मि. L.5.2 ओआओ C ओछतं Gउलतं BF ओसासं Z ओसीमं C ओवट्टो उव्वड्डो Z उवट्टो. L. G. X मेपजल L.T. (GZ उ X om. ओ G उच्छन्न C ओरछG मिसण G उसीसिउण. L. 8. G 'सरोजाउ Zजाओ X साउ CZ ओवट्ट G उवट्ट X उव्वट्ट C णावलयं. L.9. A "हढो EX हट्टो A लिंप्पा GXZ छन्न G रवण C लुका. L. 10. C
ओलंभा Z आलिभा C ओद्देही BF ओच्चुलं CZ ओवुलं D उवुल्लां E उचलं G उचुलं X उच्चत्तं Cचुलि° ABCDF एक. L. 11. G उहको Z ओहको ओहट्टो C ओलंका G उलुकीत लन्नरवणं C रगणं 2. hd. रमणं CX नष्ट. L. 12. CZ ओनिभा Gउमिभा x उलंभा BE ओचुलं C ओवुलं ( चुल्ल्येक G चुल्ये Cl. hd. om. यथा. L. 13. Cआहा करि उहकिरि Z आहाकार C हटे (sic) उहदं 7.4 for च (first time )C सारवेस X घर. L. 11. C ओवले । चुले (sic) C ओलंमं दहँ ओ X उलिीप ही C तु for तुह.

Page #112

प्रथमवर्गः
१५६ ]
बलिए ओज्जल्लो गज्जिअम्मि ओअंकओज्जाया । दीहरमुहरझुणीए ओरल्ली ओल्लणी सिहरिणीए ॥ १५४ ॥ ओज्जल्लो बलवान् । ओअंको तथा ओज्जाओ गर्जितम् । ओरल्ली दीर्घमधुरध्वनिः । ओल्लणी मार्जिता ॥ यथा ।।
ओजल्लभडोजाअं करिओअंकं च सणिअ संगामे ।
ओल्लणिमहुरोरल्लीमुहला जे हुन्ति ते पुरिसा ॥ १२२ ॥ [१५४] ओसणमुब्वेअम्मि अ ओरिल्लो अइरकालम्मि ।
ओड्डणमुत्तरिए ओइत्तं ओइत्तणं च परिहाणे ॥ १५५॥ ओसणं उद्वेगः । ओरिल्लो अचिरकालः । ओडणं उत्तरीयम् । ओइत्तं तथा ओइत्तणं परिधानम् ॥ यथा ।
10 ओरिल्लमयणवत्तोसणाइ ओइत्तणम्मि ल्हसिअम्मि । परिहिअमोडणमोडिअमोइत्तं तुज्झ दंसणतुराए ॥१२३॥ [१५५] ओडड्ढे रत्ते ओलत्थो दलिए णयम्मि ओहत्तो।
ओसण्णं तुडिए ओरंजं णत्थि ति भणिअकीलाए ॥ १५६॥ ओडरं रक्तम् । ओलत्थो विदारितः । ओहत्तो अवनतः । ओसण्णं त्रुटितम् । 15 ओरुंजं नास्तीति भणितगर्भा क्रीडा ॥ यथा ।
अण्णोडनो दइओ तुह ओहत्तो वि णवणहोलत्थो । ओरुंजं मुक्कलिओ मा मह ओसण्णणेहिआ होसु ॥ १२४ ॥ [१५६]
L. 1. BCEFGZ वलिए C ओझल्लो CX गझ्झि° cdd. 'यम्मि G उयंक Zओयंक C "उझ्झाया ABCDFGXY 'ज्जाया. L. 2. A मुहुरझुणिए E मुहर [1] XYZ भहुर" G उरणी ABCDFZ सिहरणीए. L. 3. C ओझल्लो 2. hd. झुC ओझ्झाउ 2. hd. ओ Rद्वनि:. L. 4. Gउत्तणी. L.5.Cओझल GZ लडो CX झाय 2ज्जायं xom. च .BCF मुणिय GZ. मुणिय. L. G. GZ मुहला CX "मुहुजा G हि for जे; om. Z. Gom. ते. L.7.Gमुब्वेयाम्म DYZ वयम्मि A मच्चेअ° ABCDFGYZ य Gउइल्लो । अचिर". L. 8. E ओढण GZ उट्टण Z मुत्तरीए A उइत्तउइत्तणं X om. ओइत्तं. .L.9.G om. ओसणं G उट्टणं Z उट्टणं. L. 10. CGZ ओइत्तणं च परि . L. 11. Gचत्तो Cण्हसिययंमि BFGZ सियमि X ण्हसियंमि. L. 12. cdd. परिहियमोट्टण (CP Xट) RFGZ मोट्टियम C ट्ठि Z 'मोइतं C तुझ्झ. L. 13. B ओडझे G उदद 2 ओदढे cdd. ओलच्छो GZ दलिए अ AEXY णतम्मि RCF णतंमि D तस्सिम्मि. L. 14. Bओसन्नं Gउसन्नःZ ओसन्न B ओरंजं X उसंजं CG णच्छि cdd. भणिय . L. 15.Cओडनं Gओडदें Z ओदह cdd. च्छो B रित GL
ओमन्नं. L. 16. Z उरंजं X उसंजं. L. 17. BF डट्टो Cडटो G डट्ठो X दट्टो Z 'दट्ठो G उणत्तो x उहंतो Z ओणत्तो G णवलणहोणछो BCF लच्छो Z पत्थो. L. 18. X उसजं Cमुकलिंओ G लिउ G उसन्नाणZ ओसन्नण cdd. हिया.

Page #113

देशीनाममाला
F श्लोक १५७ विहलम्मि ओहुई ओहुरं च खिण्णम्मि ओवरो णिअरे ।
ओसुद्धं विणिवडिअम्मि ओज्झरी अन्तआवरणे ॥ १५७ ॥ ओहुडं विफलम् । ओहुरं खिन्नम्। ओहुरं अवनतं स्रस्तं चेत्यवन्तिसुन्दरी । यदुदाहरति स्म ।
खणमित्तकलुसिआए लुलिआलयवल्लरीसमोत्थरिअं । भमरभरोहुरयं पङ्कयं व भरिमो मुहं तीए ॥ १२५ ॥ किं तं पि हु वीसरिअं णिकिव जं गुरुअणस्स मज्झम्मि ।
अहिधाविऊण गहिओ तं ओहुरउत्तरीआए ॥ १२६॥ ओवरो निकरः । कप्रत्यये ओवरओ । ओसुद्धं विनिपतितम् । ओज्झरी 10 अन्त्रावरणम् ॥ यथा।
पहरोसुद्धहओज्झरिओवरखलणोहुरा रणा रिउणो । तुह कुमरवाल ओहुड अदण्डा जन्ति रगणेसु ॥ १२७ ॥ [१५७] ओसित्तं ओलित्त अहिहूए ओहुओग्गिओणुणया ।
ओइल्लं आरूढे ओसीओहाइआ य हेट्ठमुहे ॥ १५८ ॥ 15 ओसित्तं उपलिप्तम् । ओहुओ ओग्गिओ ओणुणओ एते त्रयोऽप्यभिभूतार्थाः । ओइलं आरूढम् । ओसीओ तथा ओहाइओ अधोमुखः ॥ यथा ।
ओइल्ले गयमोग्गिअगिरिं मओसित्तमुहमणोसीअं । तइ ओहुअहरिचरिए ओणुणओहाइआ हुआ रिउणो ॥ १२८॥[१५८]
L. 1. X उहुंडं A खिणम्मि G खिन्नम्मि Z खित्तंम्मि cdd. णियरे (X रो). L. 2. X उसढुं cdd. 'वडियम्मि A ओज्जरी E उज्झरिय C ओझ्झरी x उज्झरियंअंत C यंतआव . L. 3. G ओहुदं X उहुंडं cdd. ओहुरमवनतं (Z "त) C वेत्य G चेति वंति Z चेति अवंति . L. 5. edd. कलुसियाए BFGZ लुलिया BCFXZ समोछइयं G समो. छरियं. L. 6. GZ 'हुरियं BF च सरिमो GZ मुहीए (sic). L.T. C विस cdd. "रियं GZ गुरुयणस्स. L. 8. G om. तं C 1. hd. ओहुरओत्तरझ्झाए 2. hd. उत्तर G "रउउत्तरी BFGZरीयाए X रिज्जाए. L. 9. X निकरति C ओझ्झरीयं शवरण 2. hd.
आवरणं X उज्झरीअं. L. 11. C पहरोसुबहभूओवझ्झरिओवरखलणो (sic. all) X पहरोसुद्धहभूऊतुज्झरिउउवरखलणो Z मुद्भू ओउज्झ2 रिउणा. L. 12. x उहुंड C जंते L. 13. X उसित्त GZ अवलित्ते X अहिहूंउ C 1. hd. बहुओG गित्रगुणया X गीयर Xणुणया Z गुणया. L. 14. edd. "हाइया BF हेहमुहे C 1. hd. 'सुहे. L. 15. G उहयं उग्गीउ Z ओहयं उग्गीओ ओहु om. ओ ओग्गिओ C 2. hd. has ओग्गि GX उणुउ cdl. त्रयोऽपि अभि. L. 16. G ऊसीउ C अधोमुखम्. L. 17. cld. मोग्गिय CX गिरि C सुहम . L. 18. CX नेइ हुअहिरिवरिए X उणण call. "हाइया X s for हुआ.

Page #114

७३
१६.]
प्रथमवर्गः आलित्ती ओलिप्पंती असिदोसम्मि ओकणी जूआ। ओज्झायं ओहट्टिअमण्णं पल्लिअ करेण जं गहिरं ॥ १५९ ॥
ओलित्ती तथा ओलिप्पंती खड्गादिदोषः । ओकणी यूका । ओज्झायं तथा ओहट्टिअं अन्य प्रेर्य यत्करेण गृहीतम् ॥ यथा ।
छुरिओलित्ती असिओलिप्पंती ओक्कणी अ णववत्थे । कहइ रिऊण तए जसमोहट्टिअयं सिरिं च ओझायं ॥ १२९॥ [१५९] मेणे ओलयओलावया य फलहग्गलाइ ओहडणी। ओलयणी णववहुआ ओलइणी दइअभूआ य ॥ १६० ॥
ओलओ तथा ओलावओ श्येनपक्षी । ओलओ अपलाप इत्यन्ये । अत्र । ओहइ अवतरति । अयं धात्वादेशेषूक्तत्वान्नोक्तः । ओमाल-ओज्झर-ओसत्तशब्दा 10 निर्माल्य-निर्झर-अवसक्तशब्दभवा इति नोक्ताः । ओहडणी फलहकार्गला । ओलयणी नववधूः। ओलइणी दयितीभूता ॥ यथा ।
ओलइणी ओलयणी रिऊण ओलयपिए रणे खग्गो । ओहडणिदीहभुअ तुह भडचडओलावओ रुआवेइ ॥ १३० ॥[ १६० ]
L. 1. A उप्पंती G उलिप्पत्ती Z. ओलिप्पत्ती : जुया. ..2. C ओझ्झायं Y ओझाअं C ओहिट्टियम A 'ट्टियम BFXY ‘ट्रियम D उहिद्वियाम (Z हट्ठियमन्नं C पल्लिय ABDFGYZ पल्लिय र पिल्लिअ AD गहिय BCFYZ गहियं. L. 3. GZ ओलिप्पत्ती C ओझ्झायं. L. 4. BXZ ओहट्टियं CG(1' ?) ट्ठियं. L.. C लत्ती G ‘लिपत्ती Z लिप्पत्ती G णवचत्थे C णवववत्थे Z ववत्थे. L. 6. R हट्रिययं G
हट्टेअअं X हट्टिययं Z हट्टियों C सिरि च ओझ्झायं X उज्झाउ. L. 7. X 'तुलावया This stanza. is given twice in X. CGZ. फलग्गलाइ. L. 8. C ओलहणी D उलहणी GXZ ओलयणी A णवचहुया D णवहूआ E णबह्वया BCGXZ 'वहया Y बहुआ A उलअणी G उलइणी दइयभूया twice. X om. लइणी दइअभआ first time
अलइणी दइभया in its place second time. clil. दइय" LGZ भूया अ. L. 9. Zom. तथा B प्रपेतपक्षी G. श्येनः पक्षी Z अउ for अत्र. L. 10. C अवतरि देषक्त' BFX धात्वादेशत्वान्नोक्तः Cओझ्झर उसप्तशब्दा. L. 11. B निमाल्य C निमल्यि G अवष्वक्क 2 अवष्वक्त C ओलयिणी GXZ. ओलयणी. L. 12. C ओलयिणी G ओलइनी X उअलइणी दयती . L. 13. CGXZ आलयणी C अलआणी (Z ओलयणी x उअलअणी G उलप्पिए Z ओलप्पिए CX तिए. L. 14. B ओहडणी CX भुय 2 om. भड़ G°चडउरुलावउ Bरुआचे G रुयावेइ.
10 [ Desināmamala ]

Page #115

७५
देीनाममाला
[ श्लोक १६१ओसुंखिशं च उप्पेक्खिए अलिन्दम्मि आसरिआ। ओआवलो अ बालायवम्मि ओहाडणी पिहाणीए ॥ १६१ ॥
ओसुखिअं उत्प्रेक्षितम् । ओसरिआ अलिन्दः । ओआवलो बालातपः । ओहाडणी पिधानी ॥ यथा।
ओसंखिअ पिअमिन्तं ओआवलमोसरिं सरन्तं च । णन्दीइ खिविध जारं असई ओहाडणिं देइ ॥ १३१ ॥ [१६१] ओआअवो वि अत्थक्खणम्मि ओवट्टिअं च चाडुम्मि । ओअग्घिअमासिंधिअमङ्गपिणद्धम्मि ओलइथं ॥ १६२ ॥
ओआअवो अस्तसमयः । ओवट्टि चाटु । ओअग्धिों । ओसिंघिअं घातमि10 त्यर्थः । ओसिंघिअशब्दोऽपि देश्य एव । अनया तु भङ्ग्या निबद्धः । ओलइअं अङ्गे पिनद्धम् ॥ यथा।
ण हु ओअग्घइ कमलं ओलइअं ण सहए जलदं पि ।
ओवट्टिएहि ओआअवे वि ओसिंघए ण सा असणं ॥ १३२ ॥ [१६२]
ओलुंपओ अ तविआहत्थे ओहीरिअंच उग्गीए । 15 मुत्ते ओल्लरिओ विहिकयम्मि ओसाणिहाणं च ॥ १६३॥
L. 1. A ओसंखिउं र उसंखियं Y2 °खियं AE उपेखिए C अलिदिमि ABCDFGXYZ °रिया. L. 2. E बलो G उयावलो Z ओयावलो A य BCFG वाला E °चम्मि Y बलाधयम्मि E पिहाणाए 2 पिहाणीणीए. L. 3. edd. ओमुंखियं BCFX ओसरिया C अलिंहः G वाला . L. 4. C ओहाढणा. L. 5. corld. ओमुंखिय पियमिंनं (x पियमंतं) C °लमोसार X सरंसरंतं. L. 6. BGZ खिविय C देई. L. 7. BF ओआअचो C ओआववो Y ओआयवो C अच्छG उहट्टियं AY °हियं BCFGX ट्टियं D 'द्वियं 2 ओअट्टियं BCF वाडु EX चाटु . L. 8. call. ओअग्घियमोसिंघियम Cणटुंमि E णधम्मि EGXYZ ओलइयं. L. 9. C ओआयवो G ओआ B आवट्टिय CF ट्ठियं G उअद्विअं 'ओअट्टियं C वाढ clil. ओअग्घियं BCFX ओसिंधियं. L. 10. BX ओसिंघियशब्दो C उसिघिय CZ ओलइयं X उलइय G अंगपिनद्रं Z अंगपनद्. L. 12. BF आहग्घइ C ओअग्घ CZ ओलइयं G उअइअं X उलईयं cold. न (' जलवमि. L. 13. Gउ अCिX दि 7 ओद्वि orld. "एहिं BF ओआअवेहि C ओमाअंच वि Gउआने 47 आभिषL. 11. उलाओ Y वनाविया BFDEGYZ. तविया C नविया X मानि | BI आदी E d . I Gउग्गीव. L.13. G णियाणं E हाणि Y निहाण.

Page #116

७५
10
१६५ ]
प्रथमवर्गः ओलंपओ तापिकाहस्तः । ओहीरियं उगीतम् । अवरानमित्यन्ये । यस्तु ओहोरिअशब्दो निद्रार्थः स धात्वादेशेषक्त इति नोकः । ओह रिओ राप्तः । ओसाणिहाणं विधिवदनुष्ठितम् ॥ यथा।
णिसि ओल्लरणे ओसाणिहाणिअं कि पि तीइ जं तुमए।।
तं चिअ ओहीरइ सा ओलुपयकम्मवावडा वि दिणे ॥ १३३॥ 5
अत्र । ओरुम्माइ उद्वाति । ओहामइ तोलयति । ओलुंडइ विरेचयति । ओसुक्कइ तेजयति । ओग्गालइ रोमन्थयति । ओरसइ अवतरति । ओअंदइ ओदालइ आच्छिनत्ति । ओअग्गइ व्याप्नोति । ओहावइ आक्रामति । ओवासइ अवकाशते । ओअक्खइ पश्यति । ओवाहइ अवगाहते । एते धात्वादेशेष्वस्माभिरुक्ता इति नोच्यन्ते ॥ [१६३]
॥ अथानेकार्थाः ॥ णिसजलहिमेसु ओसा सेवयअपहाबलेसु ओलुग्गो।।
ओआली असिदोसोली ओलुट्टमघडन्तमिच्छासु ॥ १६४ ॥
ओसा निशाजलं हिमं चेति यर्था । ओलुग्गो सेवको निश्छायो निःस्थामा चेति व्यर्थः । ओआली खड्गदोषः पंङ्क्तिश्चेति यर्था । ओलुढें अघटमानं 15 मिथ्या च ॥[१६४]
ओअल्लो पल्हत्थष्पकम्पगोवाइलम्बमाणेसु ।।
ओरत्तो वि विदारिअगब्बिट्टकुसुम्भरत्तेसु ॥ १६५ ॥ L. 1. C ओलुओ X उलुएउलुएउ BCF ओहीरियं र उहीरं. L. 2. RCF ओहरिय" GXZ रिय° x उमाणिहाणं. L. 3. GX नुष्टितं. L. 4. C ओल्लररेणे X उसाणिहाणिअ BF तिइ C तीइं जं वुमए X वुमए. L. 5. cdd. चिय (C 1. hd. विय) Gउलिंपय Z ओलिंपय CX पई BF वाचडा. L. 6. C ओरम्माइ (म्मा X om. ओरुम्माइ C ओद्वाति C ओसक्का 7. ओमुझड. L. T. C (F) GZ ओसग्ड G उअअड. L. 8. C ओअम्गइ व्याप्नोति। ओअम्गड व्याहावइ आक्रामति ( sic ) X उअगाइ व्याप्नोति ( काशति. L. 9. Bाक्खड ! “देशेष्वास्माभि L. 11. Bom. अथ. L. 12. BDFGY7. णिसिजल । निEिहिमेस Com. from ओसा to 'बलेमु Eसेक्यपहा ADEKI7. वलेस AC ओलग्गो. L. 13. Y ओयाली CX दोसाली GZदोसो om. ली A उलट्टमघडतंमिज्जास XZ ओलट E मजडंत . L. 14. Gनिसा Cघ्यर्थाः XZ घ्यर्थ: CFGXZ निच्छायः B निश्छायः BFGX निस्थामा C निस्थामो. L. 15.Zड्यर्थः G अआली CX ओयाली Xखड्गदोष G पंक्तिःश्यति Com. श्यति ड्या G ओलुटुं XZ अघटमानं. L. 17. A पल्हछC पन्हच्छ° EX पल्लत्थ C गोवडे A लंचमाणेमु. L. 18. X उरक्तो; om. वि Z ओरण्णो ABFGYZ विदारिय° C विदोरिय' A 'गचिट्ठ C गविट्ट A भत्तेसु Zरण्णेसु.

Page #117

७६
देशीनाममाला
[ श्लोक १६५ओअल्लो पर्यस्तः कम्पो गोबाटो लम्बमानवेति चतुरर्थः । ओरत्तो विदारितो गर्विष्ठः कुसुम्भरक्तश्चेति व्यर्थः ॥ [१६५]
ओहट्टो ओसरिए अवगुण्ठणणीविआसु च । गामेसहरिअआणाबन्धणखाएसु ओआओ ॥ १६६॥
ओहट्टो अपसृतोऽवगुण्टनं नीवी चेति व्यर्थः । ओआओ ग्रामाधीशोऽपहृत आज्ञा हस्त्यादीनां बन्धनार्थं खातं चेति चतुरर्थः ॥ [ १६६]
ओहारो कच्छवए अन्तरदीवम्मि भागे अ। ओविअमारोविअरुण्णचाडुमुक्केसु हरिए अ॥ १६७ ॥
ओहारो कच्छपो नद्यादीनामन्तीपमंशश्चेति व्यर्थः । ओविअं आरोपितं रुदितं 10 चाटु मुक्तं हृतं चेति पञ्चार्थम् ॥ [१६७]
ओहित्थं च विसाए रहसम्मि विआरिए तह य । चन्दणसिलामु ओहंसो ओसव्विअमसोहसादेसु ॥ १६८ ॥
ओहित्थं विषादो रभसो विचारितं चेति व्यर्थम् । ओहंसो चन्दनं चन्दनघर्षणशिला चेति व्यर्थः । ओसव्विअं गतशोभमवसादश्च ॥ [१६८]
___ L. 1. X पर्यस्तकंप C कंपा C गोवाटः B' गोवाडो ! उरन्नो. .. 2. BGX गर्विष्टः L. 3. C ओहहो A 'गुंछण" XYZ णीवियासू (वा. L. 1. A गामेसं" ABCFGYZ. हरिय° G बंधण° Y खाएसं. L. 5. C 1. hd. GZ ओअट्टो C अपमृतः अव° Z अवगुंठनं C °धीशः अप.. L. 6. X हस्तादीनां. L. 7. A भागेसु RCFGYZ य. L. 8. A उवियम RCEFGXYZ ओविय dd. रोविय C रुण्णे E चाटु°C 1. hd. सुकेस BCFYZ य. L. 9. CF ओवियं BGXZ ओवियमारो° C om. रुदितं. L. 10. B वाट ( द्रुतं 2. hd. हतं GXZ पंचार्थः. L. 11. A उहिल्ल घ विभाए (sic) C ओहिन्छं G ओहिटुं Y रभसम्मि BCEFGXYZ वियारिए. L. 12. A उसत्तिगमसोह BF ओसच्चियमसोदेस (ओसचिअनमोहमोदेमु DE ओसव्वियम X उसच्चियमासाहमवसादेसु YZ, ओसञ्चिय . L. 1:. C आहिच्छं B व्यर्थः x om. चंदनं. L. 11. RCEX ओसचियं Z ओसचिअं G सादश्येति CXZ सादयेति व्यर्थम् ।

Page #118

१७१ 7
प्रथमवर्ग:
ओसिंघिअम्मि चन्दणघसणसिलाए अ ओहरिसो । ओत्थरिओ अक्कन्ते अक्कममाणे अ णायव्वो ।। १६९ ।। ओहरिसो व्रातश्चन्दनघर्षणाशला च | ओत्थरिओ आक्रान्त माणश्च ॥ [१६९]
आक्रम
4
ओसाअंतो जिम्भालसम्म सीअन्तसविअणेसुं च । ओघसरो अ अणत्थे घराण वारिष्पवाहे अ ॥ १७० ॥
ओसाअंतो जृम्भालसः सीदन् सवेदनश्चेति त्र्यर्थः । ओघसरो अनर्थो गृहवारिप्रवाहश्च ।। [१७०]
हेट्ठामुहकाणेक्खिअआकिण्णेसुं च ओसरिअं । ओइंपिअं च ओरंपिअं च अक्कन्तणट्ठेसु ॥ १७१ ॥
७७
ओसरिअं अधोमुखमक्षिनिकोच आकीर्णं चेति त्र्यर्थम् । अपिअं आक्रान्तं नष्टं च । एवं ओरंपिअं । चकारौ द्वयोरपि यर्थतासूचकौ । यदाह । ओईपिअ-ओरंपिअराब्दौ नष्टे तथाक्रान्ते ॥ न चात्र यथासंख्यभ्रमः । अद्दं पिअं ओरंपिअं इत्यन्योन्यपर्यीयतया सर्वैरभिधानात् । भिन्नार्थानां ह्यन्योन्यपर्यायत्वं न घंटत इति ॥ [ १७१ ]

L. 1. A उासींचयांम BYZ घियमि CF ओसंघियमि G सिंपियंमि E ओसिग्घियम्मि X संघयम्मि A चंद्रणमिसणसिंलाए G "शिलाए A BCFGY य. L. 2 A उछरेउ C अछरिओ A अकुचि (sic) अक्रमणाणे X अकसमाणे edd. य
ओच्छरिओ Cणेयणेयब्वो. L. 3. B सिला G ओच्छरिओ ८ आकांतः L. 5. In Z the whole stanza is omitted. X उतायंतो A सीसंत BCEFGXY सीयंत A सवेयणे भ BCFY सवियणेसुं G 'सचि X 'सवेय". L. 6. C 1. hd. अप्पसरो EGY य BF अणच्छे G अणत्ते A चराण वाष्पवाहेयं E वारिष्पभावो BCEFXY य L. 7. X उसायंतो C जम्मा अलसः B 'लस X जंभालसं सीतल सवेदन G7 सचेतनचेति. L. 9. EC हेट्ठोमुहक्य AEX "क्खिय BCFYZ च्छिG च्छC " आEिACEXY Z ओसरियं BF उरियं. I. 10. cdd. "पियं ( twice ) A च पिय and in margin चउ to be inserted before G 'ट्टेस. L. 11. BCFX रियं Z "रिअमधो B "निकोनिकोच cdd. पियं L. 12. XZ एवमोरं cdd. पियं. L. 18. CGX पियओरंपियZ पियउरंपिय G कंते X यसंख्य GXZ प्रियं C "पियंत call. ओरंपियमिति अन्यो ( X उरिपियमिति अन्यों ). L. 14. cdd. हि अन्यों BCFX घटते. L. 15. CX om. इति.
5
10
15

Page #119

७८
देशीनाममाला [ श्लोक १७२ओअग्गिअमहिहूए केमाईपुञ्जकरणे अ। अण्णासन्न तहापरे अ ओलेहडो पवुड़े अ ॥ १७ ॥
ओअग्गिअं अभिभूतं केशादीनां पुञ्जीकरणं च । ओलेहडो अन्यासक्तस्तृष्णापरः प्रवृद्धश्चेति व्यर्थः ॥ [ १७२ 1
चन्दणरइजोग्गे ओवसेरमोहसिअमंसुअधुएसु । ओसिक्खिरं च गमणवाघाए अरइणिहिए अ॥ १७३॥
ओवसेरं चन्दनं रतियोग्यं चेति व्यर्थम् । चन्दणरइजोग्गे इति समाहारद्वन्द्वः । ओहसिअं वस्त्रं धूतं चेति व्यर्थम् । उपहसितार्थस्तु ओहसिअशब्दः संस्कृतभव एव ।
ओसिक्खिअं गतिव्याघातोऽरतिनिहितं च ॥ [ १७३ ] 10 ओहरणं विणिवाडणमत्थस्सारोवणं चे।
परओ ठिअसंजोए उकारओकारविणिमओ होइ ॥ १७४॥
ओहरणं विनिपातनमसंभवतोऽप्यर्थस्य संभावनं च । अत्र ओंबालइ छादयति प्लावयति चेति धात्वादेशेषूक्त इति नोच्यते । इह च क्वचिदुकारस्थान
ओकारं पठन्ति ओकारस्थाने च उकारम् । तत्र विषयविभागो दर्श्यते । परतः स्थिते 15 संयोग उकारओकारयोर्विपर्ययो भवति । यथा । उकंदी ओक्कंदी । उक्खली
L. 1. BCEFGXYZ 'ग्गियम (GZ भए x रिहए करणा ARCFGXYZ य. L. 2. BGZ अन्ना X अण्णी EX मण्णे Y य B पवुट्टे CEFGXZ. पट्टे, al. य. L. 3. BCFX ओअग्गियं BF प्रतिभूतं x om. च CGZ. न्या' (EX "सक्तः. L.B. E जुग्गे cal. "हसियमं ARCFGXYZ सुर्य । “पुएस. L. G. I zata edd. iqadi X THOUT TRIIOEI ABCFGXYZ 4. L. 7. Xom.
1 ओवसेरं to यर्थम् X चंदन G जोग्ग . L. 8. BGXZ ओहमियं X पतं B. ओहसिय Cउपहसिय GX उहसिय . L.9. ld. 'क्खियं RCFYZ अति' L. 10. Eओहरण BCF मच्छस्सा "मच्छसा' 7 मत्थस्स ACFAYI चेय BY क्य. L. 11. ABCDFG/ परउ ABFZ हिय CEY ठिय G ट्रिय D विया (ie ठिय ) X विG संज्जेए Y संजोगे Z सज्जेए X उकारउकार Z ओकारउकार E विणिम्मिओ F विणिमयो C होई. L. 12. G om. च BG ओम्वालइ C उम्बालइ Z उम्वालइ.
L. 13. C धात्वादेषुक्त CX om. च cdd. स्थाने C ins. ओकारस्थाने. L. 14. Z उकारं Z उकारस्थाने BF om. च X विषयंविभाग्गे edd. पुरः instead of परतः. L. 15. edd. संयोगे BCFXZ उकारयोkि G उकारउकारयो°ि x om. ओथंदी 2 उक्सलीइं.

Page #120

१७४)
प्रथमवर्गः ओक्खली । इत्यादि । एतच्चोपलक्षणमिकारएकारयोरपि । यथा । इल्लो एल्लो दारिद्रः । इत्यादि । यदस्मराम । ओत्संयोगे । इत एद्वा । ह्रस्वः संयोगे । इति च ॥ [१७४]
॥ इत्याचार्यश्रीहेमचन्द्रविरचितायां स्वोपज्ञदेशीनाममालायां प्रथमो वर्गः ॥
___L. I. X om. ओक्खली X एतच्चाप cell. 'लक्षणं इकार G "इकारयोर C 'एकारति पि ( 2. hd. रे ) eld. दरिद्र. L.2. CZ “स्मराम: cdl. उत्संयोगे Com. इत Z इत् C एतद्वाव । ह्रस्वसंयोःगे (sic) see Siddhah. I, 116. 85. 84. L. 3. A adds in margin: स्वरवर्गः BCDFGZ read इत्याचार्यश्रीहेमचन्द्रविरचितायां स्वोपज्ञदेशीशब्दसंग्रहवृत्ती प्रथमः स्वरवर्गः । ग्रन्थायं ( D ग्र ग्रन्थाः ) ॥ ८०२ ॥ EY only इति प्रथमः स्वरवर्गः ॥ x देशीशब्दसंग्रह वृत्तो प्रथमस्वरवर्गः ॥ ग्रंथा. ८०२ ॥
ma

Page #121

5
10
15
देशीनाममाला
[ श्लोक १
संगृहीताः स्वरादयः शब्दाः । इदानीं व्यञ्जनादयः संगृह्यन्ते । तेऽपि वर्गमेणेति कवर्गादयो यक्षरादिक्रमेण स्वरक्रमेण च प्रस्तूयन्ते ।
८०
अन्धिअकवडिआसुं कत्ताओ मूलए कंदी | कंतू कामे कंची मुसलाणणलोहवलयम्मि ॥ १ ॥
कत्ता अन्धिकाद्यूतकपर्दिका । कंदी मूलकशाकम् | कंतू कामः । कंची मुसलमुखे लोहवलयम् ॥ यथा ।
मुसलमुहं कंची कच्छपएसो अ कंदीहिं ।
कत्ताहि वडजूअं रईइ कंतू अ सोहन्ति ॥ १ ॥ [?]
कल्ला कविसं मज्जे कलिकल्लोला विवक्खमि । कच्चं कोडुंब कज्जे कस्सो कच्छरो अ पङ्कमि ॥ २ ॥ कल्ला तथा कविसं मद्यम् | कल्लाशब्दः कल्याशब्दभवोऽप्यस्ति । स तु कवीनां नातिप्रसिद्धः । कली तथा कल्लोलो शत्रुः । कच्चं तथा कोटुंबं कार्यम् । कस्सो तथा कच्छरो पङ्कः ॥ यथा ।

पिअ कविसकच्छर तुमं कल्लं कसं व मुञ्च इमिणा हि । कल्लोलाकलिकञ्च्चाकोडुंबणं मुनिज्जइ ण भेओ ॥ २ ॥ [२]
L. 2. Xom. स्वरक्रमेण च.
L. 3.
L. 1. X संग्रहीता: G / शब्दा X व्यंजनादय. A अंचि BCEFGYZ अंधिय X अधिधिय " G "वह" old. यासुं D अंधियासुं (sic) ADX कतार E ए G कदी. L. 1. E "लोहचलयमि. L. 5. X अधिक BF दूत' X कंतु कामंची मुख B कंवी G मुशल". L. 6. BFG मुखं. L. 7. G मुसलं मुहं B कंबीए / कत्थपएसो G/य C कंदीहिं G का.. L. S. edd. कत्ताहिं ( Z कत्ताहिं ) B चड्डु (?) GZ वह Should it be वह cf. Skr. वट ? DGXZ जूयं. L. 9.7 कल्लो मझे corr. 2. hd. L. 10. BF कन्वकोदुवं CXZ कव्थं E को Z कोडुंब X कोच C कस्सं AX कत्थरो ABCFGYZ च. L. 11. G कपिशं Gom. from कला to प्रसिद्धः in the next line BCG कल्पा 1) कल्प I. 12. old. L. 14. प्रिय () तुमं कलस्सं व L. 15. C कल्लोलाकविकल्वं कोटुचाणं X कलिकल्काचाण / कव्वा सुणिझ्झइ "dd. न 01. hd. GXZ, भेउ
कव्वं BF कोदुस्वं CZ कोटम्बं G कोवें X करसा.
BFX च X मुच. B कोम्बाणं G "डुवाणं

Page #122

५]
द्वितीयवर्गः
कवयं भूमिच्छत्ते णालिअवल्लीइ अ कलंबू । उवसप्पअम्मि कमिओ कीडीए करोडी अ ॥ ३ ॥
कवयं भूमिच्छत्रम् | यद्वर्षासु प्ररोहति । कलंबू नालिकाभिधाना वल्ली । कमिओ उपसर्पितः । करोडी कीटिकाभेदः ॥ यथा ।
किं ते रिद्धिं पत्ता पणा जे पणइणो वि ताविन्ति ।
कवयकलंबूड वरं कमिअकरोडीण दिन्ति जे छाहिं ॥ ३ ॥ [३] कयलं अलिअरे कंदलं कवाले छुरीइ कट्टारी । कसरो अहमबइल्ले कंटाली रिंगणीए अ ॥ ४ ॥
८१
कलं अलिञ्जरः । कंदलं कपालम् । कट्टारी क्षुरिका । कसरो अधमबलीवर्दः | कंटाली कण्टकारिका ॥ यथा ।
तुह सिअकट्टारीफुट्टकंदलो बब्बरा कलन्दो |
कसरो व सिद्धणरवर लुढे कंटालिसंकुलईए ॥ ४ ॥ [४]

5
10
कउहं णिच्चे कणई लयाइ कलहं च पडिआरे । affesम्म करेड़ कवासकविसा य अद्धजंघाए ॥ ५ ॥
कउहं नित्यम् । कई लता । कलहं प्रत्याकारः । असिपरिवार इति यावत् । 15 करेडू कृकलासः ! कक्किंडशब्दोऽपि देश्यः । पर्यायभङ्गन्या तूपात्तः । कवासो तथा कविसा अर्धजङघा । मोचकमित्यर्थः ॥ यथा ।
L. 8.
L. 1. X कवलं GZ णालय ABCEFXY णालय D णालाया G7 य B कलंबू C कलम्बू. L. 2. Cdd. प्रियंमि ACGX कमिउ ABCDFGYZ य. L. 3. RF प्ररोहति BG कलंबू C कलम्बू B नालका X का भिधा GC 1. hd. X कमिउ. L. 4. C उस G करोद्री X करोटी. L. 5. C ते द्विं X ऋद्धिं C पड़णो CX तावंति GZ ताचिंति, L. 6. CG कलंबूउ G वरि After वरं X adds कवियकलंचूउ वरं B कमिय G कमिअ / कमिय X कवियकरोडीणा दिनि. L. 7. BF कअलं E कलिं G कलयं X कायलं Z अलिंजर X कदलं C छुरीय G कट्ठारी. X कमरो BGZ वल्ले G कंढाली BCEFGXYZ रिंगणीए AGYZ य. C कलयं G कालिं C "जरं । कदलं B कपाल G कट्टारी CX छुरिका G 'वली. BF कारिक. L. 11. Cdd. सिर्य G कछारीकुट्ट C फुटकंदरी X फुटकदरो वच्चरो GX वव्चरो Z कव्वरो. L. 12. C च सिद्दनरवर X सिनरबड़ लुठेइ BFX ईई . L. 18. GZ णिब्बे C कलहे Z व edd. पडियारे (GR). L. 14. C ककिंमि C अ L. 15. G असिवार. L. 16. B तुकलाश X तूपाक: L. 17. Z अर्द्धजंबा. 11 [ Desinamamala ]
L. 9.
L. 10.
BCF

Page #123

देशीनाममाला
[लोक ५तुह जयसिरिकणईदुम कलहुग्गयखग्ग कउहमरिणिवहो ।
अकवासो कविसं संभरइ करेडु ब्व बोरिवणमिन्तो ॥ ५॥ [५] किंसारुअम्मि कणिसं कसिआ कसई अ रणचारिफले ।
कविलो साणे करमो झीणे कडसी मसाणम्मि ॥६॥ 5 कणिसं किंशारुः । धान्यशीर्षवाची तु कणिसशब्दः संस्कृतभवः । कसिआ तथा कसई अरण्यचारीफलम् । कविलो श्वा । करमो क्षीणः । कडसी श्मशानम् ॥ यथा ।
कसिआकुलम्मि गामे कसईकणिसेसु बद्धसंतोसो।।
अलस ण लज्जसि किं तं करमो कविलो ब्व कडसीए ॥६॥[६] कंटोल कंकोडं करणी रूवे करीसए कउलं ।
अयदब्बीइ कडच्छू पहिअगुहासुं च कंपडकफाडा ॥ ७ ॥ कंटोल कंकोडं । अन्योन्यविध्यनुवादभावो द्वयोरपि देश्यत्वात् । करणी रूपम् । आकार इत्यर्थः । एष यदि संस्कृते न दृश्यते तदा देशी । कउलं करीषम् । तच्च गोमयषण्डं तच्चूर्णं च । कडच्छू अयोदर्वी । कंपडो पथिकः । कफाडो गुहा ॥ यथा ।
कंपडकरणीउ तुहारिवहूउ करेण भुग्गकंटोलं । कडन्ति कउलजलणा कओ कडच्छू कफाडम्मि ॥ ७ ॥ [७]
10
15
L. 1. BF डुम X कलहुगाय° C खग उहओमरि Bनिवहो. L. 2. G भरइ C करेदु च वोणमितो 2. hd. करेडु वोचणमितो G om. बोरि x चोरिचण Z वोरिवणमित्तो. L. 3. CEYZ 'रुयंमि G रुवम्मि cdd. कसिया Y कसइ C वारिX फला. L. 4. X करिमो Eममाणम्मि, L. 5. BF कर्णिसं cdd. किंसारुः कणिशG कणिशशब्दभवः संस्कृतशब्दभवः X कणिशब्दः Z संस्कृतशब्दभवः add. कसिया. L. 6. C वारी F चारि° G कविला Cक्षाणः B कडमी G2 कडशी. L.7. cdd. कसिया C कलमि BGZ. व( F वह . L. 8. GZ न C च BF कडसी. L. 9. Y कंडोलं Eकेकोलं. L. 10. BEF अइदव्वीइ cdd. पहियZगहामं च and omits fromi कंपड to देशी in 1. 12. G कंफड° C कफाडो. L. 11. RCFX अन्योन्यं विष्य . . L. 12. X रूपमाकार. L. 13. Com. तच्च CGZ खंडं x खंडतच्चर्ण Z om. च B, C 1. hd. 'दवी G कंपडा C कफोडो G कंफाडो. L. 14. Gom. यथा. L..15. C 1. hd. करणीओ BF C 1. hd. 'बहूओ X चहुउ G_com. करेण. L. 18. BCFXZ कटुंति G कट्ठति Zजलणी BFGXZ कड C कफोडमि.

Page #124

१.]
द्वितीयवर्गः
कमणी णिस्सेणीए सुक्कतजाए करंजो अ।
कज्झालं सेवाले मालिअवंसेसु कम्हिअकलंका ॥८॥ कमणी निःश्रेणिः । करंजो शुष्का त्वक् । कज्झालं शेवालः । कम्हिओ मालिकः । कलंको वंशः ॥ यथा।
कमणीकलंककज्झालिओ वि सकरंजओ वि धण्णा सि। उच्चतरुकुसुमगहणे कम्हिअ तरुणीइ छिप्पसि सया जं ॥ ८ ॥[८] कविडं च पच्छिमङ्गणमुप्पलए कलिमकंदोट्टा ।
कल्होडा वच्छयरे बगम्मि कंडूरकाउल्ला ॥९॥ कविडं गृहपश्चिमाङ्गणम् । कलिमं तथा कंदोढें नीलोत्पलम् । वल्होडो वत्सतरः । वत्सतरी चेत्कल्होडी। कंडूरो तथा काउल्लो बकः । अकारान्तककारादिशब्द-10 प्रस्ताव आकारान्तककारादेर्निर्देशोऽर्थानुरोधात् ॥ यथा।
कंदोदृच्छी कविडे उड्डिअकंडूरकलयलं सोउं ।
कल्होडपायणमिसा सरं सकाउल्लकलिममहिसरइ ।। ९ ॥ [ ९ ] णालिअरम्मि कडारं वंसङ्करए करिल्लं च ।
कव्वाडो दाहिणए हत्थे चोरम्मि कलमकुसुमाला ॥१०॥ 15 कडारं नालिकेरम् । करिल्लं वंशाङ्करः । कव्वाडो दक्षिणहस्तः । कलमो तथा कुसुमालो चौरः । कलमशब्दः संस्कृतसमोऽपि कवीनां नातिप्रसिद्ध इति निबद्धः॥ यथा।
सेलम्मि करिल्लकडारएसु वावारिऊण कव्वाडं ।
कुच्छिभरी हव तुमं मुञ्चसु कुसुमाल कलमत्तं ॥ १० ॥ [ १.] ____L. 1. C हिस्सेणिए G तज्जाय ADYZ. य. L. 2. ACE कज्जालं E सेबाले ABCEFGXYZ मालिय E °वंसेस Xसेस ABCFGXYZ कम्हिय E कन्हिय D कह्मि. L. 3. BF निश्रेणी CX निशेणिः BF ज्झाल: CX कज्जालं BCFXZ सेवालः GC2. hd. X कम्हिउ. L. 5 GZ कयणी CX कज्जालिउ 2. hd. “कझ्झालिओ Z लियो BF घिस विकरंजउ 2. hd.जओ XZजउ Zone. वि BF वण्णो GZधन्नो. L. 6. C उम्ब G उब X उब edd. कम्हिय 2 नरुणीए. L. 7. G मुप्पडलए Y कलम ACGX कंदुट्टा ( लंदुट्टा 2 कंदुट्टा. L. 8. E कल्होवडो वसयरे Y वच्छतरे CEGZ वगम्मि C काउल्लो. L. 9. C कदोर्ट X कंटोह. L. 10. C चकः corr. 2. hd. G वकः B अकारांतकारादि . L. 11. cdd. 'प्रस्तावे x आकावेआकारांतकारादे C ककारादिनिवेशो. L. 12. x कंटोच्छी BGXZउडियल उड्डियं°C कलयं B सोओं x सोउ. L. 13. C कल्होडे BF पायणम्मि सा BF सरउ. L. 14. ABCDFGYZ णालिय" E कुरिए Z वं for च. L. 15. G (A!) कच्चाडो C हत्थो E "कुस. L. 16. G कडाचं X णालिकेरं 2 कवाडो. L. 17. C कुसुममालो GZ चोरः X कमलशब्दः G निवः. L. 18. GZ कडिल्ल°C om. करिल्ल G वारेऊण (sic) G कन्चार्ड (!). L. 19. C कुसुमालमत्तं.

Page #125

देशीनाममाला
[ श्लोक ११
पुओ कयारकज्जवकतवारा कक्खडो पीणे।
तह य कलिंजकिलिंचा लहुदारू कच्छुरी वि कविकच्छू ॥११॥ कयारो कज्जवो तथा कतवारो तृणाद्युत्करः । कनवो विष्ठेत्यन्ये । कक्खडो पीनः । कर्कशवाची तु संस्कृतभव एव । कलिंजं तथा किलिंचं लघुदारु । कच्छुरी 5 कपिकच्छूः ॥ यथा ।
मुणइ मणीउ कयारं कज्जवमिन्दु बिसाइ कतवारं ।
खलइ किलिंचे कक्खडथणिआ कच्छुरिकलिंजछित्त व्व ॥ ११॥[११] कस्सयकोसलिआ पाहुडे कराली अ दन्तवणे ।
कंकेल्ली अ असोए तुम्बिकरङ्कम्मि कलवुकुउआओ ॥१२॥ 10 कस्सयं तथा कोसलिअं प्राभतम् । कोसलिआ इत्याकारान्तमित्यन्ये । लकारस्य द्विर्भावे कोसल्लिअं इत्यपि । कोसलिअशब्दस्यात्र पाठोऽर्थानुरोधात । एवमन्यत्रापि । कराली दन्तपवनकाष्ठम् । कंकेल्ली अशोकवृक्षः । कलवू तथा कुउआ तुम्बीपात्रम् ॥ यथा ।
कंकेल्लिलटिकोअण्डकस्सयं चूअबाणकोसलिअं । 15
उवणेइ वसन्तसिरी जगजयकामस्स कामस्स ॥ १२ ॥ अज्ज वि को वि करालिं ण करइ कलवूकरो तुमं भमसि ।
भिक्खू को तुह कुउअं पूरिस्सइ पिण्डवाएण ॥ १३ ॥ [ १२ ] L. 1.C कझ्झव E कडकडो.. L. 2.A किलिंज BF 'किलिंवा C1. hd. D कलिंवा C 2. hd. 'चा E कलिंबा X "कलिंचा BCFX लहुदारु Y लघुदारु: C कच्छुरा GZ इ2 कविवच्छ. L.B.C कझवो G om. तथा C काझवो CG वित्य x विटैत्ये.
) कलंबं X कच्चरी. L. 5. G कच्छ्र. L. G. C - 1. hd. मणीओ F माणिउमणीड Fकायाकझव BF चिसाइ. L.7. B किलिंवे C2. hd. वे F कलिंवे BCFZ धणिया GX यणिया G कच्छारकिलिंज X कच्छूरि Z"किलिंज BF छित्ते च Cx छित्ते 4 G छित्ते न / छित्ति व्य. L. 8. Y कस्सअ° cdd. कोसलिया AGYZ य. L. 9. CGYZ य C असाए A तुंबि F तुंवि G तुम्बिZ. तुस्सि BF कलचुE कलबुCO. hd. Eकुओआओ GZ. कइयाउ X कुउआउ. L. 10. BF कस्सयं CX कस्स C कोसंलियं BFGXZ लियं C प्राभूतं cdd. लिया G इत्येक । रातमिरान्त इत्य . L. 11.X भिावे cdd. कोसलियमित्यपि cdd. कोसलियाशब्द , L. 12. X दंनपावन B काष्ट CGX "काष्टं C कंकोली G कंकल्ली X केलि BF वृक्ष Z कलब BCFX कुउया G कइया । कुईया. L. 13. BF तग्नीपात्रं x तबीपात्रं. L.11. BF कंकिल्लिकंकोली BF कोयंडकस्स । अंभ" CGZ SX कोडंकस्स अंGZचप CGXZवाण BFGZ लियं C लियं. L. 15. G जयजय Gz om. कामस्त. L. 16. C अझ्झ BF विरको वि tvice. BF कर BF कलचू C कबूZ कलबू. L. 17. B भिखू Z पूरिस्स.

Page #126

१४]
द्वितीयवर्गः
णिअरे कडप्पकइअंका कइअंकसइकुक्कुरुडा । विष्णाणे कंबरकोत्थरा य तरुणे कहेडो अ ॥ १३ ॥
कडप्पो
अंको तथा कइअंकसई तथा कुक्कुरुडां एते चत्वारः शब्दा निकरवाचकाः । कडप्पो कटप्रशब्दभवोऽप्यस्ति । स च कवीनां नातिप्रसिद्ध इति निबद्धः । कडप्पो वस्त्रैकदेश इति केचित् । कंबरो तथा कोत्थरं विज्ञानम् । उदो- 5 तोर्व्यत्यये कुत्थरं इत्यपि । कहेडो तरुणः ॥ यथा ।
अवकंबर कहेड कोत्थरक अंकसंवणा लहसि ।
गुणकइअंकसई तह जसकुक्कुरुडं सिरीकडप्पं च ॥ १४ ॥ [ १३ ] मज्जपरीसणभण्डे करिआ तह कोत्तलंका य । कण्णासोऽन्तम्मि करम्बे कक्कसकक्कसारा वि ॥ १४ ॥
करिआ तथा कोचलंका मद्यपरिवेषणभाण्डम् । कण्णासो पर्यन्तः । ककसो तथा कक्कसारो दध्योदनः ॥ यथा ।

८५
मयकोत्तलंक सउणं रच्छाकण्णासयम्मि दहूण |
मणरुइअकक्कसासव मयकरिअं लहसि कक्कसारं च ॥ १५ ॥ [१४]
L. 1. BCFGXYZ पियरे BF कइअंक GZ कइयंका X कयअंक BF om. कइअंक ( only सइ ) GZ ৺कइयं BF कुरुडा CE कुकुरुडा X कक्कुरडा. L. 2. GZ विन्नाणे A कम्बर B कंवर C कम्बर G कम्बरा Z कम्बरा ABCFGXYZ कोच्छरा CEGXYZ य. L.. GZ कइयंको C कइअंकइसई GZ कइयंक" BF "सइ BF कुरुडी C कुकुरुडो X क्क्कुरुडो BCE शब्दाः. L. 4. X वाचकाचका X 'शब्दभावो / प्रसिद्ध:. L.. GX निबद्धः BF कडपो GZ तथा कव B कम्बरो H' कम्बरो C कम्बरं cdd. कोच्छर, L. 6. BF कुच्छरमित्यपि C कच्छुरमित्यपि GZ कोच्छरमित्यपि X कुच्छूरमित्यपि X केहेडो. L. 7. B कम्बर C कम्ब GZ 'कंव' X कहेडय कहेडय B कोच्छर CFG कोच्छर GL कइयंक". L. 8. जै कइयंक" C "सई अ तह BF कुक्कुरुडंमि कुकुरुडं X 'कक्कुरड X चा. L. 9. C मझ्झ Cdd. करिया L. 10. GZ कन्नासो B नाम C तंमि E अंतम्मि GZ अन्न C करें BF करवे C ककस्स BF om. कक्कस में चिं. L. 11. BCFXZ करिया G केरिया G कोतलंका ८ कांतलंका BG भाई G कणसी. L. 12. G दध्यादनः
L. 14. Cdd. रुइय C सास" (om. क )
L. 13. GZ कोतलंक C सउलं G कन्नास cdd. करियं.

10

Page #127

देशीनाममाला
[ श्लोक १५दोवारिअम्मि कंठिअकडइल्ला तह य कडअल्लो ।
कडअल्ली कण्ट कद्दमिओ महिसम्मि करमरी बन्दी ॥१५॥ कंठिओ कडइल्लो कडअल्लो एते त्रयो दौवारिकवाचकाः । कंठिअ इत्यत्र टकारयुक्तं ठकारं केचित्पठन्ति । अत्र । कम्मणं वश्यादि । कलावो तूणः। कवाओ 5 राक्षसः । इति कार्मण-कलाप-क्रव्याद-शब्दभवत्वान्नोक्ताः। कडअल्ली कण्ठः । कद्दमिओ महिषः । करमरी हठहृता स्त्री ॥ यथा ।
कडइल्लाणं मज्झे कडअल्लो कंठिएण तोरविओ। कद्दमिओ ब्व सरोसो करमरिकडअल्लिअं लेइ ॥ १६ ॥[१५]
थूलम्बरे करयरी कडंतरं जुण्णसुप्पाई। 10 कच्छरिअं ईसिअए कणोवअं उण्हतोअम्मि ॥१६॥
करयरी स्थूलवस्त्रम् । केचिदन्त्यरेफस्थाने डकारं पठन्ति । कडतरं जीर्ण-- शूर्पाद्युपकरणम् । कच्छुरिअं ईर्षितम् । कणोवअं उष्णोदकम् । उदकमुपलक्षणम् । तेन धृततैलाद्यप्युष्णं कणोवअं ॥ यथा ।।
करयरिकडंतरपरिग्गहकहिअसइत्तणाइ कच्छुरिए। सावजलं व विलोअणकणोवअं होइ दूसहं मूढ ॥ १७ ॥ [१६]
15
1.1.add. 'रियम्मि C कंनिय E कंठिय ABFGIYZ कंठिय BF कडइला GZ अ. L. 2. GZ FTTET E twice AGXZ 13 BFGZ 1. L. 3. GX कंठिउ In C कडअल्लो only:. hd. C त्रयोऽपि दोवा Z त्रयोऽपि दौवा BCFX कंठिय GZकण्टिय. L. 4. Cकलादो G कलावात्तणः कव्याउ. L5.edd. राक्षस G भवत्वाशेक्ता:नोकःG/कडयल्ली G कंठा, कंठ. L. 6.G कमिउ कमिड. LT. X कडअल्लाणं C मझ्झे CX कडइल्लो GZ कडयल्लो X कंठएण B तोरचिओ C2. hd. X विट. L. 8. CGXZ FIE C = C FTSTIS X CISTS cdd. i. L. 9. AB थूलम्वरे C 1. hd. FiZ लंव Y करवरी BF कडंततं C जण्ण ABCEXY
सुप्पाइ. L. 10. ABCFY कच्छुरियं ABCFGYZ ईसियए CY कणोवयं X कणोवमं cdd. 'तोयम्मि. L. 11. BF om. स्थल X केचित् अ BF स्थाने तु दु X डकार C जीर्ण. L. 12. cdd. सूर्पा corr. 2. hd. C. BCF कच्छुरियं X कत्थूरियं C इण्यितं cdd. कणोवयं (X कोवमं ) Gom. उदकम् BF ते. L. 13. X तैलादिषणं cdd. कणोवयं (x कणोवमं ). L. 14. GZ. करयरि cdd. 'कहियं C कच्छरिए X कच्छूरिए. L. 15. Gजल BCF च GZ विलोयण BFGZ. कणोवयं B जूसह X मूदः

Page #128

१८ ]
द्वितीयवर्ग: कज्जउदो अ अणत्थे कण्टयपोअम्मि कंटउच्ची अ।
कडिखंभो कडिहत्थे करइल्ली सुक्करुक्खम्मि ॥ १७॥ कज्जउडो अनर्थः । कंटउच्ची कण्टकप्रोतः। कडिरवंभो कटीन्यस्तो हस्तः । कट्याघात इति केचित् । करइल्ली शुष्कवृक्षः ॥ यथा ।
कज्जउडसील विरइअकडिखंभो हिण्ड कंटउच्चिपओ।
करइल्लि व्व कढोरा ण तुमं सिविणे वि सा महइ ॥ १८ ॥ [१७] कल्लविअकराइणिकरयंदी तिम्मिअयसिंबलीमल्ली ।
कण्ठे वत्थाईणं णिबद्धगण्ठिम्मि कंठकुंची अ॥ १८॥ कल्लविअं तीमितम् । विस्तारितमित्यन्ये । कराइणी शाल्मलितरुः । करायणीति कश्चित् । करयंदी मल्लिका । कंठकुंची वस्त्रादीनां कण्ठे निबद्धो ग्रन्थिः ! 10 कंठकुंची कण्ठे समुत्तुङ्गो नाडिग्रन्थिरित्यन्ये ॥ यथा ।
अणुकरयंदिकराइणितलम्मि इअमंसुकल्लविअअङ्गी ।। बन्धेइ कंठकुंचिं तं ण सुहं धरसु बाहुम्मि ॥ १५ ॥ [१८]
L. 1. C 2. hd. कझ्झ Y य cdd. पोयमि BF ( E१) YZ कंटउव्वी X कंटउंबी ABCFGZ य. L. 2. कडिक्खंभो Gहच्छे BF कडइल्ली 7 सुक्खरुक्खम्मि. L. 3. BF ऽनर्थः BFZ. कंटउव्वी X कंटउबी C कडी कटि G न्यस्तः om. हस्तः L. 5. B कज्जउद किज्जउड़कझोड2. hd.उडचिरइयGXZ विरइय BF विडहियC 'कक्खंभो डिहिंड Z कटिखंभो GZ. om. हिण्ड CXZ कंटउवि C 2. hd. कंटओवि X ‘यर Zपउ. L. 6. G करइ व्व C च्च CX कररा G कटोरा Z कटोरा C महई BF om. महइ. L. 7. cdd. 'विय Y कगयणि C करअंदी X करमंदी EGXY तिम्मियय AZ तिम्मिय C तिम्मिअअ BF सिंचली G सिंवली . L. 8. X कठे C वच्छाईणं BF निबर्द्ध EGX णिवद् A निविलु BY 'गंठम्मि F गंढम्म C 'गंविम्मि E ट्ठि । कट्ठ G कंठस्तुंची BF कुंवी Z. तुंबी ABCFGYZ य. L. 9. cdd. 'वियं G तीमित्तं C कराइणि Cशाल्मलीतरु: X शल्मलि° C कराय. L. 10. G केचित् X करमंदी BF कंठकुंवी C कुची G कुंर्च Z कुंबी G वेस्खा G निविडो X अंधि. L. 11. X om. कंण्ठे X समतुंगो BF नाढिC नाडिH G ग्राथि नाडग्रधि'. L. 12. G करचंदि GXZ करायणि BFGZ इयम CX इगम ealil. 'विय C"अंगा. L. 13. C बधेइ G वंधेइ BF कुंवी X कंचित BFG तण्ण CX न CN मुहं C सुह BCF बाहम्मि G वाहुम्मि X बाहम्मि,

Page #129

5
८८
देशीनाममाला
सहिआइ कक्खडंगी आउहभेए कडतला य । कण्णछुरी कुडगिलोइआ य घरगोहिआए अ ॥ १९ ॥
[ श्लोक १९
कक्खडंगी सखी | कडतला वक्रमेकधारं लोहायुधम् । कण्णच्छुरी तथा ड गिलोई गृहगोधा ॥ यथा ।
जाणे कक्खडंगी कडतलवंकाइ तुज्झ चरिआइ । कण्णच्छुरिआलावं कुड्डगिलोइ च्चिअ मुणेइ ॥ २० ॥ [ १९ ]
कण्णोडिआ णिरंगी मुअवहणे कंठमल्लं तु । कप्परिअकडंतरिआ दलिअम्मि कर्डभुअं च कुडकण्ठे ॥ २० ॥ कण्णोड्डिआ नीरङ्गिका । कंउमल्लं मृतप्रवहणम् । येन मृतकमुह्यते । 10 सामान्येन यानपात्रमिति केचित् । कप्परिअं कडंतरिअं च दारितम् । कडंभुअं कुटकण्ठः । कुटस्येव कण्ठो यस्य स कुम्भग्रीवाख्यो भाण्डविशेष इत्यर्थः । कडंअं घटस्यैव कण्ठ इति शीलाङ्कः ॥ यथा ।

दन्तकडंतरिआहर णहकप्परिअङ्ग मुञ्च कण्णोद्धिं ।
तं चि कडं अथाणं वच्च ण जा कंठमल्लजग्गासा ॥ २१ ॥ [२०
L. 1. ABEFGXYZ सहियाइ याई C कक्खं C 1. hd. कतला 2. hd. कडला Y कडतडा. L. 2. GZ कन्न° C "च्चुरा EGZ कुड कुछ 2. hd. कुछ Y कुंड [ "छु is here required by the metre] G गिलोया ABCEFXYZ लोइया G घरा ABCFGYZ हियाए cdd. व. L. 8. C कक्खं C 1. hd. चक्र G वजमेकZ वज्ञमेक BF 'युधां C 1. hd. कण्णचचुरी कुंडु G कुड. L. 5. C जा जाणेड़ BF क्खडंगी C कक्खं° C तुझ्झ BF वरियाई C वरिया X चारयाई 7 चरिया. L. 6. GZedd. च्छुरिया G "लाचं cdd. च्चिय ( Z व्विय ) 7 मुणे. L. 7.
AC (?) 'ड्डिया BFX "ट्टिया E हिया G7 "ट्टिया Y 'ढिया GY / मुर्य C वहाणं G कंटमल X कंटमुलं. 1. 8. ABCFGYZ कपरिय X कपडिअ AG "कडत' or कडन्त ? C "कंड Z कडत्तरि (om. आ ) ABCFXY "रिया edd. इलियंमि E करें Gom. कडे edd. भुयं C कुंड G7. कंटं. L. 9. BFGXZ °डिया "ढिया . . ड्डिया नीरङ्गीका X नीरंगी CX मुर्ती BF मृतमुह्यते 'मृत्कमु X मृतमुह्यते. न्यन cdd. कप्परियं cdd. कडंतरियं C दारियतं BF कंडंभुयं CX G कुटकंठ X कुड G om. कटस्येव कण्ठो BX विशेषत:. घटस्येव. L. 18. BF दत्तकडत्तरित्राहर C दत्तकलत X दतूकलंत CGXZ रिया edd. °रियंग ( X °डियंग ) CX ऋण BF = ड्डि CGZ °हिं X °हिं. L. 14. BF विय CGXZ चिय BFX कडछुयवाणं C कडच्छ्रयणि GZ भुय / G 'जग्गा'.
णि वन C वच्चणिं वच्च

L. 10. BF सामान्येभुयं G कंठभुअं. L. 11. L. 12. BCFX कडंभुयं C

Page #130

२२1
द्वितीयवर्गः
८
.
कणइल्लकीरकुंता सुगम्मि कइउल्लकीलया थोवे ।
गुआए अकणेड्डिअकाहेणूकाइणीओ वि ॥ २१ ॥ कणइल्लो कीरो कुंतो त्रयोऽपि शुकवाचकाः । कइउल्लं तथा कीलं स्तोकम् । कणेडिआ काहेणू काइणी त्रय एते गुञ्जार्थाः ॥ यथा ।
अग्गिकणकाइणीणं आसमकणइल्लपल्लिकुंताणं । कइउल्लं पि ण जाणसि जमन्तरं तं कणेड्विमित्तमई ॥ २२ ॥ कीलयमई कई जह काहेगुं सीअहारिणि सिसिर । तह कीरपाढगविअ अविजमवि मण्णसे विघ्नं ॥ २३ ॥ [२१] थवइम्मि कडइओ कग्घायलकरघायला किलाडम्मि ।
कष्णोढनीकण्णोच्छडिआओ दिण्णकण्णाए ॥ २२॥ 10 कडओ स्थपतिः । करवायलो तथा करघायलो किलाटाख्यः क्षीरविकारः । कण्णोढत्ती तथा कण्णोच्छडिआ दत्तकर्णा । या भाषणार्थं परवाक्यं गृह्णाति ॥ यथा ।
कग्घायलं कडइओ परघरभुत्तकरघायलो कहइ । कण्णोढत्तिपिआए कण्णोच्छडिआ ण सा विसंसेइ ॥ २४ ॥ [२२]
L. 1. Gz शुगंमि X कीलिया C 1. hd. X घोव. L. 2. ABCFGYZ य A कणेटिय BFYZ कोट्टय C कलेहेय E कणिड्डिय G कट्टिया X कणिट्टिय° C काइणीए GXणीउ Gवि[१] but zwhich generally agrees with this ms. has य. L.3 GवाचकःG करउलंकउलं. L. 4. BFGXकणेट्टियः Cहिया CX कायणी Cः L. 5. CX कणिका Com. पल्लि X कुंभाणं. L. 6. B न G कतं णेट्टिमित्त BF कट्टि C कणे? Z कणेहि BF भइ. L. 1. X कीलइमई BF कहई C काहे' GZ सीय CX सिसरे सिसिरे. L.8. X कारगाढ BF °गच्चिय गच्चीय 2. hd. 'गवीय GXZ गविय C वियझमवि सग्णसे GZ मन्नसे C2. hd. विझ्झं. L.9. EX थवयंमि GZ थवयम्मि A, Cl. hd. GX कडइउ ८ कम्घायतल° E घाघला GZ करवोइला A किराडंमि. L. 10. GZ कन्नोत्ती G कन्नोछडिउ E°कण्णाछ BFYZ °डियाओ AEG डियाउ (डियाउ A दिौणकपणाए G2 दिन्नG कन्नाए. L. 11.X om. कडइओ स्थपतिः। कम्घाय. C कडुइओ C 2. nd. G°इउG करोइलो Zइलो रव्याः . L. 12. GZ कन्नोवृत्ती cdd. °च्छडिया CX कर्ण BFGX भषणा Z भाषणार्थ BF गन्हाति CX गृहाति. L. 13. GZ कडहिड x कडइ3 C °भुत्तं L. 14. GZ कण्णादृत्ति add. °पियाए B कणो° GZ कन्नो' cdd °च्छडिया C °सेई.
12 [ Desinamamali ]

Page #131

देशीनाममाला
[ लोक २३कण्णाआसं कण्णंबालं कण्णस्स आहरणे ।
कण्णाइंधणमित्थ य कसणसिओ सीरपाणिम्मि ॥२३॥ कण्णाआसं कण्णंबालं कण्णाइंधणं त्रयोऽप्येते कर्णस्याभरणे कुण्डलादौ वर्तन्ते । अत्र करंजइ भनक्ति । कम्मवइ उपभुङ्क्ते । कमवसइ स्वपिति । इत्यादयो 5 धात्वादेशेषुक्ता इति नोच्यन्ते । कसणसिओ बलभद्रः ॥ यथा।
भग्गं कण्णंबालं कण्णाइंधणपिए जइ तुहेक्कं ।
कसणसिअस्स वि कण्णा कण्णाआस तुहं दाहं ॥ २५॥ | २३] छिद्दम्मि कंठदीणारकुडिअकुणि आकुडीरकुच्छिल्ला ।
कणिआरिअकण्णस्सरिआ काणच्छी वई कलंकवई ॥२४॥ 10 कंठदीणारो कुडिआ कुणिआ कुडीरं कुच्छिल्लं एते पञ्च अतिविवरार्थाः ।
कणिआरिअं कण्णस्सरि अं काणच्छी त्रयोर येतेऽन्योन्यपर्यायतया काणाक्षिदृष्टवाचकाः । कण्णोस्सरिअं काणाक्षिदृष्टमित्यन्थे । कलंकवई वृतिः ॥ यथा ।
आवन्ति कंठदीणारएण कुडिअभमिरा भुअङ्ग त्ति । कुच्छिल्लपूरणे तं कण्णस्सरिआइ किं णसि ॥ २६ ॥ अज्जेअ कलंकवई तुह पइणा णिकुडीरिआ रइआ ।
तुह कणिआ:िअवित्तेहि नहि कुणिआसयं कयं तत्थ ॥ २७ ।। [२४] ___L. 1. G throughout कन्न in this and the next. lines. (: आसां ABCFGZ Cars X 700Ta10 B TIETO! EX CUT Y 3714720 Corr. 2. hd. Z O . L. 2. E केण्णा लमिच्छ Com. यA कसिणसिEYZ कमिण सिउ Z सीओ : मारणाणिम्मि X सारपाणम्मि. L.3.6 अन्नाआस 7. अण्णाआVedd. "वालं G कण्णास्था . L.1. X वर्त्तते C रञ्जभनकित कम्मवई X कम्मवसई स्वपिति स्वपिति 7 स्थापति G om. इत्यादयो G नोच्यते GX सिउ / कणसिओ BF बलिभद्रः F वल .
L.B. BCFX कण्णंवालं Z क"णवालं G कन्नवाल. L. 1. BF करणासिए जयस्त (sic) C FHUTIC CGXZ FIFA X 701137IFI ( om. DUTI). L. 8. G छिट्टम्मि कंटणार cdd. फट but cfr. I. 67 The meaning attributed here to the word is probably due to an error. C कडिय BF "डिया AEGYZ कडिय edd. 'कुणिया E कुच्चिला. L. 9. EGXZ कणियारिय C कणयास्थ Y गि G कन्नस Z कण्णस CGXYZ या GZ काणच्छे X काणच्छि । वइ C कालंकवई । कलवई. L. 10. cdd. कंदी cdd. कुडिया कुणिया Com. वृति X वृत्ति . L. 11, edd. कुणियारियं C. 1. hd. Z क णसG कन्नस edl. 'रिय edd. 'अन्योन्य . L. 12. GZ कण्णोच्छ cdd. 'रियं. L. (0. BF कलंव.CEX वृत्तिः. L. 13. cdd. कंटदीedd. कड़िय xरुमिरा cdd. भुयंग. L.11. BF कण्णस्तसियांई GZ कन्नास CGXZग्याई. L. 15. BFGXZ अज्जेय C अज्ञेय XZणिकुडी cdd. 'रिया रइया. L.16.0GXZ कणियारि GZ "रिय° cdd. वित्तेहिं ( 2 पितेहिं) CX2 हिं eld. कुणिया BF क twice C तच्छ Z तस्था.
15

Page #132

२७]
द्वितीयवर्गः जवणीइ कंडपडवा कइलबइल्लो अ सइरवसहम्मि ।
पासजुअलाववत्ते कडाहपल्हत्थिों चेअ ।। २५॥ कंडपडवा यवनिका । कइलबइल्लो स्वच्छन्दचारी वृषभः । कडाहपल्हत्थिों पार्श्वद्वयापवृत्तम् ॥ यथा।
कइलबइल्लो व्व तुमं घरा घरं किं भमेसि णिल्लज्ज । कंडपडवाइ मझे कडाहपल्हत्थिअं णिअसु तिस्सा ॥ २८ ॥[२५]
॥ अथ आकारान्तककारादयः॥ कावी णीला काओ लक्खे कालं तमिस्सम्मि ।
काराकोण लेहा कार कडुअम्भि काहली तरुणी ॥२६॥ कावी नीलवर्णा । काओ लक्ष्यम् । वेध्यमित्यर्थः । अन्ये तु लक्ष्यशब्देन 10 यो येन गुणेन लक्ष्यते तमुपमानभूतं पदार्थमाहुः । कालं तमिस्रम् । कारा तथा कोण लेखा । कारं कटु । काहली तरुणी ॥ यथा ।
हयकाविकाललहरीइ विरहिकाराइ चन्दकाराए ।
मयरद्धयधाणक्को काहलितणुकोणुकाय माहणइ ॥ २९ ॥ [२६] कारिममवि कित्तिमए कासारं सीसपत्तम्मि । काहारो परिखंधे कासिज्जं कागथलदेसे ॥२७॥
15
L. 1. E जम्बणीइ A कंडपडिवा cdd. °वइल्लो AGYZ य. L. 2. A पासु G °जयला ('जुयअला° 2. hd. झुYZजुयला cdd.°लापवत्ते C पल्लच्छियं E °पल्ल° ARFGXYZ "स्थियं AGZ चेव C वय C2. hd. Y चेय E चेअंX वेअ. L. 3. X कंडवा C1. hd. जवनिका.G यमनिका cdd.वइल्लो पलच्छिर्य x पल्लत्वियं BFGZ°थियं. L. 4. BF °याप्रवृत्तं G यापवर्त्तनं. L. 5. BFGZ°वडल्लो C BFG घर BF निल्लज्जं. L. 6.Cमझ्झेपलच्छियं X पल्लत्थियं BFGZ स्थियं BCFA नियसुGZणियसु X विस्सा. L.7.G अथाकारांतः कका L. 8.Cणाला Gकउ ] ओ (sic)XकाउG लक्खं B तमिस्पमि A °स्समि X तिमिस्सम्मि. L.9. X काराकाण cdd. लेखा C1. hd. कोरं BCFGYZ कडुयम्मि X कडूअम्मि. L. 10. X णीलार्णा CGX काउG लक्ष x लक्षणश. L. 11. X योन B om. गुणेन G7 तदुप° B मिश्रं G काला X काण्ह for कोणू. L. 12. G om. कारं कटु. L. 13. C°काविकालाहरीए X °काविकालहरीइ 2 °ए BF विरहिकाचीइ GZ °काराए C वंद. L. 14. CX °तनु G °फोणु . L. 15. GZ °वत्तम्मि. L.16.G परखंधे C2. hd. कासिझं A°देशे..

Page #133

देशीनाममाला
[ श्लोक २७
कारिमं कृत्रिमम् । कासारं सीसपत्रकम् । काहारो परिखंधो। जलादिवाही कर्मकर इत्यर्थः । कासिज् काकस्थलाभिधानो देशः ॥ यथा ।
5
९२
कासिज्जदेसलुण्ठणकाहाराणिज्जमाणकणयाईं ।
कासारं च बुहाणं अकारिमं देसि चालुक्क ॥ ३० ॥ [२७] कायंदी काणी परिहासे काहिलो अ गोवाले । धुत्तासहणधणं कालयकावलिअकालवट्ठाई ॥ २८ ॥
कायंदी तथा काणी परिहासः । काहिलो गोपालः । कालओ धूर्तः । ठक इत्यर्थः । कावलिओ असहनः । कालवयं धनुः । कालपृष्ठशब्दो यदि धनुर्मात्रवाची संस्कृते रूढस्तदा संस्कृतभव एवायम् । अन्यथा तु देश्य एव । अस्माभिस्त्वनेक10 देशीष्वविगानेन दर्शनादयं निबद्धः ॥ यथा ।
चय हरिअं मज्झ मणं कालय का काहिलाहि काणद्धी । कायंदीइ वि भयणो कावलिओ हणइ कालवट्टेण ॥ ३१ ॥ [ २८ ] काणत्थेव विरलम्बुकणे कालिंजणी अ ताविच्छे । कार्यंधुओ अ कार्यचुलो अ कामिंजुलविहङ्गे ॥ २९ ॥
L. 1. BFX सीसकं G / सीसंपत्रं C परिक्खंधो. L. 2. C कासिझं X कासिज्ज. L. 3. C कासिझ्झदेशलुटंणका' BFGZ 'लटण X लुटण° C 'णिइझमाण GXZ "याई. L. 4. GZ व CX वहाणं ( अकारिमं BF देसु X देस कादी AXZ काणही 1) ट्ठी Y gives from after विहङ्गे 1. 14. EG कालो Z काहिलो AGZ य L. 7. Z धुत्ताsसदण BCF धटुं X धणेसुं edd. C वाई. L. 7. C ( G ? ) XZ काणही G कहिललोयो धुत्तज्ञक इत्य X कालउ Z कालयो BCFZ धूर्त्तष्वक इत्य' X धर्त क L. 8. BF कावालिओ GX लिउ B
BF वालुक. L. 5. Y काणद्वी to ताविच्छे 1. 13 E गोचालो x गोवालो. कावलिय BEF वट्टाई
'वहं Z पृष्ट X धनुमात्र . L. 9. GZ रूढः तद | X रूढस्तथा X 'भव चायं Z एव (om. अयम् ). L. 10. C 2. hd. विभानेन X विगाहनेन G णिचद्रः. L. 11. BCFX वय BFGZ हरियं CX हरिमं । 1. hd. G मझ C. 2. hd. मझ्झ BF काहिसाहि Z कादितोहि CX 'लाहिं काणही. L. 12. C 1. hd. मयण्ये corr. 2. hd. GX लिड om. हणइ X कालवड्डेण, L. 18. AC काणच्छेदो BG लंबु GZ कालंजणी E 'लिंजिणी GZ वि for अ X इ. L. 14. C कोयंधुओं C 2. hd. GX धुउY य कार्यबुलो Z कार्यबुलो G ° जुले K
कालो 2. hd. भुलो X
E "विहिंगे.

Page #134

३१ ]
द्वितीयवर्गः
काणत्थेव विरलाम्बुकणवृष्टिः । कालिंजणी तापिच्छलता । केचित्कालिंजणं तापिच्छमित्याहुः । कालेज्जं तापिच्छकुसुममित्यन्ये । कार्यधुओं तथा कार्यचुलो कार्मिजुलाख्यः पक्षी । कामिंजुलशब्दोऽपि देश्य एव भङ्ग्या निबद्धः । एते त्रयोऽपि जलपक्षिविशेषवाचकाः ॥ यथा ।
कालिंजणिसामलघणकाणत्थेवे रुअन्ति विरहिजणा ।
रे कार्यधुअ कार्यचुलीइ सहिओ सि कूजसु तुमं ता ॥ ३२ ॥ [२९] कारकडो अ फरुसे कायपिउच्छा य कलकण्ठी । कामकिसोरो अ खरे किण्णं सोहन्तए किरो कोले ॥ ३० ॥ कारंकडो । कप्रत्यये कारंकडओ परुषः । कायपिउच्छा कोकिला । कामकिसोरो गर्दभः ॥
॥ अथ इकारान्तककारादयः ॥
किण्णं शोभमानम् । किरो सूकरः ॥ यथा ।
सा कत्थ ललिअकिण्णा किरो व्व कारंकडङ्ग कत्थ तुमं ।
९३
कह कलकायपिउच्छा काम किसोरो कडुज्झुणी कत्थ ॥ ३३ ॥ [३०] किंबोडो खलिए किंकिअं च धवलम्मि किंपओ किवणे । किंजक्खो अ सिरीसे रच्छाए किलणिकीलणिआ ॥ ३१ ॥

5
10
L. 2. G
L. 1. C कोणच्छेवो X लत्थेवा G 'लांबु° G कालिजणी X केचित् का.. "जणिं CX कालिंजं G कार्यचु X कार्यधुर Z कार्यचुओ C कार्यभुलो BF वुलो Z कार्यबुलो GZ कामिंजला. L. 3. BF कामिजुल GZ कामिंजल° C एवं G निवद्धः L. 4. C विशेष: X om. विशेष. L. 5. C कालंज X कामिंज GXZ C सामण C काणच्छेदे G च्छेव 7 काणत्थे वो 17 रुयंति X विरहज and om. from to next line. L. 6. CZ कार्य BF कार्यंबुलीइ Z बुलीइ G सहिउ X उ (om. सहि ) CZ कूजसि X कजसि Gom. कूजसु. L. 7. GZ C 2. hd. पुरुसे GZ फरुसा X परुसे A कलगंटी C कंची G "यंची YZ "यंठी. L. 8. X कामसोकिरो Z किसोरे Y य G किन्नं Z कित्तं कोलो. L. 9. G कारंडओ X काकडउ BF परूपः CG पुरुषः. CGXZ शूकरः. L. 13. C कच्छ X का for कत्थ edd. ललय G किन्ना GZ किरु X किसो Cच C कच्छ G कात्थ. L. 14. GZ कुछ G किलकार्य C कयकाय° GZ °पिउत्था C कडुझणी X कडुज्झ C कच्छ. L. 15. AC किम्बोडो BF किवोडो GZ किंवोडो A वखलिए GZ खलियं X संखलिए ABEFGXYZ किंकियं C1. hd. om. च ACGX किंपउ E कविणो GZ किविणे. L. 16. C किजक्खो X किंजरेका ( misread ) AGYZ य B रत्थाए E रिच्छार cdd. कीलणिया.
X कि for किरो E L. 12. GZ किन्नं
15

Page #135

देशीनाममाला
[श्लोक ३१अत्र किर किलार्थ । किणो कीस प्रश्ने । किडी सूकरः। एते शब्दानुशासने सिद्धा इति नोक्ताः । किंबोडो स्खलितः । किंकिअं बवलम् । किंपओ कृपणः । किंजक्खो शिरीषः । किलणी तथा कीलणिआ रथ्या ॥ यथा ।
कीलणिकिंजक्खतले वेसं दहण किंकिअदुगूलं । किंपय तुमं मुह च्चिअ किलणीए भमसि किंबोडो ॥ ३४ ॥ [३१] लहुमच्छे किंधरकुंधरा य सप्पम्मि किक्किंडी।
कहिए किलिम्मिअं तह लक्खारत्तम्मि किमिरायं ॥ ३२॥ किंधरो तथा कुंधरो लघमत्स्यः । किकिंडी सर्पः । किलिंम्भिकं कथितम् । किमिरायं लाक्षारक्तम् । यस्तु रुधिरोद्भवकीटमुखोद्वान्ततन्तुनिष्पन्नं तद्वाची किमि10 रायशब्दः कृमिरागशब्दभव एव । अत्र च । किलिकिंचड़ रमते । इति धात्वादेशेषूक्त इति नोच्यते ॥ यथा।
किक्किंडिवेणि किमिरायणिवसणे किंधरच्छि तुह विरहे ॥
तम्मइ थोवजले कुंधरो व्व सो इअ किलिम्मेमि ॥ ३५॥ ३२] किमिहरवसणं कोसेअए णववहूइ कीलकुकुलाओ। वेणुमयउच्छुपीडणकण्डे कुंडं च कुड्डुमच्छरिए ॥३३॥ किमिहरवसणं कौशेयं वस्त्रम् ।। अथ ईकारान्तककारादिशब्द एक एव ॥ कीला नववधूः ।
15
L. 1.x om. किर Cकिच लकीणो BF किरी CG
L. 2. X HEI: BFG किंवोडो किम्बोडो 01. hd Gस चलितःX म्खलिल: cdd. किंकियं 01. hd. GX पिउ C2. hd. क्षपणः L. 3. B किंजल्को F किजल्को X किंजरेका ( misread ) Cकिलणि cdd. णिया. L. 4. CX कीलगियं किंज° X किंजल्कतले C ददण BF किंकिय C किंकय GXZकिय CGZ°टुकलं. L. 5. BF चेय CGX चिय 2 ब्धिय G कलिणिए CFGZ किंवोडो B किंचोडो x किंवाडो. L. 6. X लहुःमच्छे AE किकंडी G किछिडी Y किंकंडी. L. 7. C किलंमिअं ABEFGXYZ °म्मियं. L. 8. BF लघुमप्प: X "मच्छः edd. °म्मियं. L. 9. G किंमिरायं XZ यत्तु G रुधिरोरोदरकीट र रुधिरोद्रवं° Z रुधिरोरोदकीट . L. 10. x om. एव BF किंवइ Zषक्तमिति. L. 12. GZ निवसणे. L. 13. BF घोवजले C तोबंजले G कुधरु Z कुंधरु Cx च cdd. इय CX किलम्ममि. L. 14.C किमिर GY कोसेयए 2 कोसे यएय A अहि C_1. hd. णबव्हड A बहूइ X कीला C 1. hd. °ककुलाओ A कुकल ओ GX °लाउ. L. 15. E उच्छ° G7. पाण' x कुंडे C कुटुम . L. 16. GZ के सेयं X कौशेयवस्त्रम्. L. 17. C अथ ईकारान्तशब्द BF शब्दा G om. एक x नचवा

Page #136

३५ ]
॥ अथ उकारान्तककारादयः ||
कुकुला नववधूरेव । कुंडं वेणुमयं जीर्णमिक्षुपीडनकाण्डम् । यदाह । वेणुमयमिक्षुपीडनकाण्ड जीर्णं विदुः कुंडे || कुडे आश्चर्यम् । केचित्को इत्याहुः । तच्च परओ ठिअसंजोए इत्यादिना ( १,१७४ ) उकार ओकारविनिमये सिद्धम् ॥ यथा । उअ णायरकीलाए कुंडं पेच्छन्तिआइ परिल्हसइ । किमिहरवसणं कुड्डा छिप्पन्तं हलिअकुकुलाहिं ॥ ३६ ॥ [३३] कुक्खी कुच्छी कुल्हो अ सिआले पोट्टले कुंटी । कुंभी सीमन्ताई कुछ बहु मञ्जरी कुंती ॥ ३४ ॥
5
द्वितीयवर्गः
कुक्खी कुक्षि: । कुक्षिशब्दस्य प्राकृतेऽक्ष्यादिपाठाच्छत्वे कुच्छी इत्येव भवतीति कुक्खीशब्दो देश्यः । कुल्हो शृगालः । कुंटी पोट्टलम् । वस्त्रनिबद्धं द्रव्यम् | 10 कुंभी सीमन्तालकादिः केशरचना | कुछं प्रभूतम् । कुंती मञ्जरी ॥ यथा । वेत्तुं सम्बलकुंटिं चइअ पिआकुंभिकुंतिकम्माई ।
१५
रणम्मि कुकुल्हे तुह रिउणो खामकुक्खिणो जन्ति ॥ ३७ ॥ [३४] कुट्टाकुमारिकुट्टयरीको सदृइरिआउ चण्डीए ।
15
कुहिअं लित्तम्मि कुहेडो अ गुरेडम्मि तीमणे कुसणं ॥ ३५ ॥ कुट्टा कुमारी कुट्टयरी कोसदृइरिआ एते चत्वारश्वण्डीवाचकाः । अत्र कुडो घट इति संस्कृतकुटशब्दभव एवेत्युपेक्षितः । कुहिअं लिप्तम् । कुहेडो गुरेटकाख्यो हरितकविशेषः । कुसणं तीमनम् ॥ यथा ।

L. 1. BF अथ उकारादयः.
L. 2. X वणूमय.
L. 3. 0 कुडं cdd. कोडुमित्याहुः ( () स्तच्च X स्तच्चा ) L. 4. CGX परउ BE विअ X ठिय ट्टियसंजोगेए ८ ठियसंजोगे ( om. इत्यादिना BEX om. ओकार. L. 5. GZ उय X णारेकीलाए GX पेच्छित्तिवाड़ BFGZ "न्तियाइ X परिलसह L. 6. X कुडा GZ लिप्पतं लिपितं edd. हलिय° BF कुलाहिं. L. 7. X कुक्खी कुखी कुच्छी A कुलां GYZय ABFGXYZ सियाले सिआलो EX पोटले C पोटलो. L. 8. A सीमनाई BF सीमंताइ. L. 9. BF om. HÊ FIÁ: C जर्सि X क्षिशब्दस्य cld. अश्या ( X अक्षा ) BCF पाठात् छल्ले X 'पाठात् छच्चे C कुक्की X कुच्छीत्येव BOENZ भवति इति. L. 10. G om. इति BE कुक्खी २ देश्य: Z कुक्षीशब्दो कुण्हो गाल: BCFX पोटलं. L. 11. X सीमंता CX 'लकादिकेश G om. केशरचना Xom. यथा. L. 12. BFG संवल X संचलकुटि Z संवलि° BFGXZ चड़य 1. hd. विइव 2. hd. (चंडय edd. पिया G कम्माइ. L. 13. C कुटुं कुल्हे. L. 14. C कुड्डा 10 कुछ illegible in G Z कुट्टाकुमारि BI' 'इरियाओं ACEGYZ इरिया X इरिउ. L. 15. edd. कुहियं AGYZ य C गुरेझम्मि EG 'डमि AE तमि C ती-णे Z नाणे. L. 16. G कुट्ठा ? Xom. from कुट्टा to 'इरिआ CGZ कुमारि GZ कुट्ठयरी GZ कोस" cdd. 'इरिया B चत्वारो चंडी X कुड्डो. 1.. 17. BFX “भव इत्युपें CGZ भव एव इत्यु cdd. कुहिचं B गुरुट (sic) C गुरेकटा BF हरतिक. G तीमनं यमनं.
L. 18.

Page #137

देशीनाममाला
[श्लोक ३५कोसट्टइरीपिउणो कुमारिसिहरे सकुट्टमञ्च हला । कुट्टयरिवई सकुसणबलीहि बुसिणकुहिरं कुहेडेहिं ॥ ३८॥ [ ३५] हालम्मि कुंतलो कुक्कुसो तुसे कुप्पढो घरायारे ।
कुहडो खुज्जम्मि मणोरहे कुतत्ती अ कुंचलं मउले ॥ ३६॥ 5 कुंतलो सातवाहनः । कुक्कुसो धान्यादितुषः । कुप्पढो गृहाचारः । समुदाचार इत्यन्ये ।
कुहडो कुब्जः । कुतत्ती मनोरथः । कुंचलं मुकुलम् । कुंपलं इति तु कुड्मलशब्दप्रभवमितीह नोक्तम् ॥ यथा।
अहरिअकुंतलकुप्पढ अदोसकुक्कुस कुमारवाल णिव ।
कुहडिअसत्तकुतत्ती दिसास जसकुंचलं विआसेसु ॥ ३९ ॥ [ ३६] 10 मत्तम्मि कुक्कुडो कुंदओ किसे कुंडिओ वि गामेसे ।
कुट्टाओ चम्मयरे कुडयकुडंगा लयाहरए ॥३७॥ कुक्कुडो मत्तः । कुंदओ कृशः । कुंडिओ ग्रामाधिपतिः । कुट्टाओ चर्मकारः । कुडयं तथा कुडंगं लतागृहम् ॥ यथा ।
कुंडिअपुत्तो कुडया कुडंगए भमइ तुज्झ अणुरत्तो। ___ कुंदयकुट्टाअं पिव णेच्छसि जं कुक्कुडा सि तं पुत्ति ॥ ४० ॥ [ ३७]
15
__L. 1. C सहिरेस C कुछमच्च X कुवमब्ब BF कुट्टमव्व GZ कुटिमव्व. L. 2. BFGZ कुटइरि° Gथई । “यई From सकुसण to कहि broken off in G. XZ वलीहि cdd. कुहियं (X कुहिय). L. 3. E कुंभलो C कुंकसो कुछसो A तुमो तुसे BF तुसो C वुडोसा. L. 4. C खुझ्झ AGZ य X मउलं मउले Z मचले. .. 5. BF तुंतलो C सालवाहनः broken off in G. X कुष्पप. L. 6. C कुहुडो X कुहु (2) डो कुब्ज Z कुहू: B मनोरथ Z कुंवलं X मुकुल X/. कुंपलमिति BCFX om. तु C कुसल X कुट्मल GZशब्द. भव. L. 8. BFGZ अहरिय X कुप्पट्ठ; om. कुक्कस BF कुवार X “पाल. . 9. cdd. कुहडिय C2. ht. 'डिअ ( “सतु BF कुंतलं X कुंचल cdd. वियासेसु (X वियारेमु ). L. 10. AGT कंदउ र कुंटुउ A किसि G किंग कसे AGX कंडिक गामेसो. L. 11. E कुवाओ AGZउ X कुदा BF वम्मय' Aयारे B कुंडंगा. L. 12.CX कुकुडो GX कुंदउ X कुशः GX इंडिउ G कुटाउ X om. कुहाओ चर्मकारः. L. 13. C कुंडंगं X कुंगं. L. 14. cdal. कुंडिय° C कुडगए X कुडंए C तुझ्न अण्णुरत्तो. L. 15. C कुंदाय° CGZ °कुट्टायं X कुट्टाय C पिवा.

Page #138

द्वितीयवर्गः गसाइ कुंभिणी कुंतली करोडीइ कुद्दणो रासे।
णीवीए अ कुऊलं कुत्युहवत्थं च कोसलं चेअ॥ ३८॥ कुंभिणी जलगतः । कुंतली करोटिकाख्यं परिवेषणोपकरणम् । कुद्दणो रासकः । कुऊलं कुत्थुहवत्थं कोसलं इत्येते त्रयोऽपि नीवीवाचकाः । कुऊलं परिहितवस्त्रप्रान्त इति केचित् ॥ यथा।
वरणाही कुंभिणिकुंतलिकम्मं चइअ खेल्ल कुद्दणयं ।। दढकोसलसहिआहिं कुत्थुहवत्थं दढेसु सुकुऊले ॥ ४१ ॥ [३८] कुंभिल्लं खण्णे कुंदीरं कोल्हाहलं च बिम्बम्मि ।
अणइहम्मि कुरुच्चं कुमुली कुलसंतई अ चुल्लीए ॥ ३९ ॥ कुंभिल्लं खननीयम् । कुंदीरं तथा कोल्हाहलं बिम्ब्याः फलम् । कुरुचं अनिष्टम् । 10 कुमुली तथा कुलसंतई चुल्ली ॥ यथा ।
दहं कुंदीरोटुिं पहिआ कोल्हाहलाइ चुण्टन्ति ।
कुलसंतइमवि खणिरो कुरुच्चकुंभिल्लकुमुलिओ हवइ ॥ ४२ ॥ [३९] "कुररी पसू मिलाणे कुम्मणकुंटारकुरुमाणा। पिसणे कुसुमिलो कोडिल्लो अ कुडिल्लयं कुडिले ॥४०॥ 15
L. 1. E कुटगो C रोसे. L. 2. BX नीवीए BCFGY य G कुऊण्णं Aकोत्थुह C कंच्छुह कुच्छुहवच्छं Y कुत्थह Z om. from कुत्थुह° to इत्य् incl. in 1. 4. AGY चेय BFX वेअ C चेयं. L. 3. X रासः. L. 4. G कुजलं कुत्थं (sic)x कुऊहलं कुत्तु C कुच्छुह च x च कोसलं G om. इत्य् G कुजलं X कुऊहलं X वस्त्रोपांत. L. 6. BF कम GZ चइय CX कुछलयं. L. 7. cdd. 'सहियाहिं (X °सा) BF कुत्थह CX कुत्तुह G सुऊले. L. 8. GZZ खन्ने In BF कुंभिल्लं खण्णे twice Bहलिं G विवम्मि X म्मि only. L 9. EX अणइत्थंमि CZ कुरुव्वं C corr. 2. hd. E कुरुच्छं X कुरुत्थं AC कुसली X कुमली C कुलुसंतई AGYZ य A चुल्लीया B वु. L. 10. G विव्याः C विज्जाः 2. hd. विझ्झाः X विवाफलं C 1. hd. Z कुरुव्वं X कुरुच्छं. L. 11. CX कुमली G कुमई BF वुल्ली. L. 12. G दंडं X रोट्ठि BF पहिओ CGZ पहिया X एहिया GZ कुल्हा bdd. °हलाई B बुटंति CFटंति. L. 13. BF षणिरो C क्वणिरो CXZ करुव्व X कुंसिल i.e. कुंभिल्ल° GX. लिउ BF हव. L. 14. E पशू X पसु C कुम्मर GX °कुटार'. L. 15. C पिमुण। कुसु AGYZ य GZ कडि.
13[ Desinamamali ]

Page #139

देशीनाममाला
[ श्लोक ४०कुररी पशुः । कुम्मणं कुंटारं कुरुमाणं त्रयमपि म्लानार्थम् । अत्र कप्पिसो कञ्चुक इति कूर्पासशब्दभवः । कुसुंभिलो तथा कोडिल्लो पिशुनः । कुडिल्लयं कुटिलम् ॥ यथा ।
अकुसुंभिला कुडिल्लयकेसी कोडिल्ल सा खु कुरुमाणा । कुंटारेइ सहीउ वि अकुम्मणो पुण तुमं कुररी ॥ ४३ ॥ [ ४० ] कुरुचिल्लं गहणे कुसुमण्णं घुसिणे कुडुच्चिअं सुरए ।
गब्भिणिकुलीरकन्दुइआ कुच्छिमइकुरुचिल्लकुल्लरिआ ॥४१॥ कुरुचिल्लं ग्रहणम् । कुसुमण्णं कुङ्कुमम् । कुडुच्चिअं सुरतम् । कुच्छिमई गर्भिणी । कुरुचिल्लो कुलीरः । कुल्लरिओ कान्दविकः ॥ यथा ।
ओ कुरुचिल्लइ पहिओ कुरुचिल्लणिहो कुडुच्चिअस्स कए । छणकुसुमण्णविलित्तं कुल्लरिअं कुच्छिमइअं पि ॥ ४ ४ ॥ [ ४१ ] कुसुमालिओ अ सुण्णमणे कुरुकुरिअं च रणरणए ।
कुलफंसणो कुलकलङ्कम्मि छुहाए अ कुड्डुलेवणिआ॥ ४२ ॥
कुसुमालिओ शून्यमनाः । कुरुकुरिअं रणरणकः । कुलफंसणो कुलकलङ्कः । 15 कुड्डलेवणी सुधा ॥ यथा ।।
10
L. 1. BF कृप्पासा X कप्पासो. L. 2. X om. from इति to कुसुभिलो Z कुर्थास
T: X कटिलयं. L.3. GZom. यथा. L. A. X अकसंभिया CX कडिलया के GZ °ल्लयकेसी C कुरामाणा GZ कुर' X रुमाणा. L. 5. BCF सहीओ GZom. वि CX विय कम X तुमं कुमं कुर. L. 6. ABCDFGYZ कुरुविलं E कुरुचिल्ल A गहणेलं E कुसुमलं X कुसुमिलं Y कुसु- मन्नं A कुदु B कZ कुडं X कुड° ABEFGXYZ °च्चियं. L. 7. A गझिणि° AG कंड्या BF कंटुइया CYZ °इया E °इय X 'कादुइया C °कुरुच्छिल A चिल्लं Z विल्ल° ABCFY कुल्लु edd. रिया. L. 8. cdd. कुरुविलं GZ कुसुमन्नं X कुसुमलं B कुडुब्वियं CFGXZ °च्चियं. L. 9. BFZ कुरुविल्लो X °चिल्ले B कुल्लूरिओ CFGXZ कुल्लु° GX रिउ X कांदविकः. L10. C 1. hd. GX उ CZ कुरुविल्लइ GXZ पहिउ C कुरुविल्ल CGXZ °च्चियस्स. L. 11. C कुसुमिण्ण G मल्ल X °मण" BCFX कुल्लुरियं GZ कुलरियं CX मईयं BFGZ मइयं. L. 12. BXZ °मालिउ AEGXYZ य GZ सुन्न । कुरिक cdd. 'रियं (X रिय). L. 13. GZ सुहाए AGYZ य cdd. लेवणिया. L 14. BGX °लिउ CGZ अशून्यमनाःX मनः B कुरिकु CGXZ रियं C कुलफंरुणो Z कुरु सणो. L. 15. BFX कुंडलेवणी

Page #140

४७ ]
द्वितीयवर्गः मा कुड्डलेवणीधवलकुट्टिमे परवहुं णिएऊण ।
कुसुमालिअ कुरुकुरिअं करेसु कुलफंसणो होही ॥ ४५ ॥ [ ४२] कुंडिअपेसणकुंतीपोट्टलया बम्भविट्ठिचउकोणा ।
कूलं बलपच्छा कूडो पासे कूवलं जघणवसणे ॥४३॥ कुंडिअपेसणं ब्राह्मणविष्टिः । कुंतीपोट्टलयं चतुष्कोणम् ॥
॥ इत ऊर्द्धमूकारान्तककारादयः ॥ कूलं सैन्यस्य पश्चाद्भागः । कूडो पाशः । अत्र कूरं भक्तमिति संस्कृतसमत्वान्नोक्तम् । कूवलं जघनवसनम् ॥ यथा ।
कुंडिअपेसणकारीइ कुसुमसरकूलकूवलवईए । ___ कुंतीपोट्टलभवणे उअ पडइ दिओ कडक्खकूडम्मि ॥ ४६॥[ ४३] 10 कूणिअमीसिमउलिए गत्ताकारम्मि कूसारो । केआ रज्जू केली असई केऊ अ कन्दम्मि ॥४४॥ कूणिअं ईषन्मुकुलितम् । कूसारो गर्ताकारः ॥
॥अथ एकारान्तककारादयः ॥ केआ रज्जुः । केली असती । केऊ कन्दः ॥ यथा ।
कूसारखलन्तपओ केउकए पहिअ मा भमसु कच्छे । जं केलीए कूणिअपेच्छिअकेआण पडसि पासेसु ॥ ४७ ॥
15
L. 1. C लेवणा BFX कुड्डिमे C परहुं X निएउण. L. 2. C कमुमा BCFXI लिय CGZ रियं X रिय Cहोहा. L3. The whole line is wanting in A. EGXYZ कुंडिय° BF कुड्डिअ° C कुडियफेस RERGY °पोटलया C पोह
X °पोढ Z पोटलिया BF वंभविद्धि G चंभविष्टि Z वंभवेट्टि ( विडिं'. L. 4. A कंकूलं वपत्था GZ वल X कूडो पासे twice. E कूचलं C कवडं. L. 5. BFGXZ कुंडिय C कुडिय° C ब्राह्मणं BGZ ब्राह्मण X ब्राह्मणानां edd. 'वृष्टिः BFG °पोट° C पो?' X पोद GZ चतःकोणं X कोणा. L. 6X ऊर्द्व ऊका Z ऊर्दू ऊका . L.7. BF भक्तमति. L. 8. X कूलं R °वसणं X °वस्त्रम्; यथा twice. L. 9. BF कुड्डिय C कुडिय XZ कुंडिय° CGXZ °कारी G. सरकूवकूबलपईए Z सरकवकूवलपईए X
. L. 10. cdd. पोटलभवणा ओअ पडX फडइ cdd. दिउ कलाम C. 2. hd. X कूलंमि Z कडम्मि. L. 11.GYZ कुणियमयउलिए. L. 12. ABCEFXY केया GZकया BF रज्ज G रजू G कफ GYZ य. L. 13. BF कणितं CGX2 कुणियं. L. 14. G एकारतिक. L. 15. BCFX केया X रज्जू G कोई for केली G केउ. L. 16. CGX पउ C पहि BFGXZ पहिय. L. 17. G ज BF केलीलीए clil. कूणिय (Z कणिया) CX पिच्छिय BFGZ °पेच्छिय cdd. केयाण B पडिसि F पोसेसु.

Page #141

देशीनाममाला
[श्लोक ४४अत्र केदहं कियदिति शब्दभवम् । केलायइ समारचयतीति धात्वादेश इति नोक्तौ ॥ [ ४४ ]
केआरबाणकोट्टा किंसुअणयरेसु कसिणए कोणो।
कोलो गीवा कोप्पो अवराहे गेहकोणए कोण्णो ॥४५॥ 5 केआरबाणो पलाशः ॥.
॥अथ ओकारान्तककारादयः ॥ कोटें नगरम् । कोणो कृष्णवर्णः । लकुट इत्यन्ये । कोलो ग्रीवा । कोप्पो अपराधः । कोण्णो गृहकोणः ॥ यथा ।
केआरबाणओडयकोण्णे कोणाणणा णमिअकोला। 10 मण्णन्ति हरिअकोट्टा तुह रिउणो कोप्पमप्पणयं ॥ ४८॥
अत्र कोओ चक्रवाक इति कोकशब्दभवत्वानोक्तः ॥[ ४५].
कोच्चप्पं अलिअहिए इत्थिरहस्सम्मि कोज्जप्पं ।
कोलीरं कुरुविन्दे कोहल्ली ताविआए अ॥ ४६॥ कोच्चप्पं अलीकहितम् । कोजप्पं स्त्रीरहस्यम् । कोलीरं कुरुविन्दम् । कोहल्ली 15 तापिका ॥ यथा ।
दइअम्मि सावराहे इन्ते कोलीररत्तणयणेअं । कोहल्लिपूवरयणा कोच्चप्पं कुणइ अहह कोज्नप्पं ॥ ४९ ॥ [ ४६]
L. 1. X केलाइ BF समारचरति X °रसयति BFG °ति इति CZ om. इति CX धात्वादेशेषूक इति नोक्तौ. L. 3. cdl. केयार ABCFG दाणो X वाणं- Y2 °वाण' CGYZ किंसुय° C °णाय' X कोण्णो. L. 4. A कोल्लो X कोला X कोपो X गृहकोणए Eकेणए केण्णो Z कोणो. L. 5. cdd. केयारवाणो G पलासः. L. 6. BF om., this line. X उकारांत'. L. 7. कोपों. L.8.X अवराधः । कोणो. L..9. cdd. केयारवाण° CX °उडय GZउण्णय X कोण्हे cdd. णमिय'. L. 10. GZमन्नंति BF हरिउ° CGXZ हरिय° GZ कोहा. L. 11. GX कोउ X चकवाक: C नोकम् Gतं L..12.E कोचप्पं GXYZ कोव्वयं ABCFGYZ अलिय' x अलिर" AC इच्छिC कोजष्पं. L. 13. C क्येली corr. 2. hd. G कोहलं for कोलीरं E कुरुबिंदे edd. तावियाए ACEGYZ य X आ. L. 14. XZ कोव्वप्पं X अलीकरहितं C कोझ्झप्पं X कुरुर्विदं. L.16.cdd. दइयंमि (X इदयंमि) BFGZणयनेयं CXणेणं In G from कोलीर° to रयणा !. 6. twice. L. 17. CXZ °कोवप्पं C कोझ्झप्पं,

Page #142

10
४८-] द्वितीयवर्गः
१.१ कोलंबकोल्लरा पिढरे कोसयकोडिआ लहुसरावे ।
कोटिंबो दोणीए कोट्ठभं करहए तोए ॥४७॥ कोलंबो तथा कोल्लरो पिठरम् । कोलंबो गृहमित्यन्ये । कोसयं तथा कोडिअं लघुशरावः । कोटिंबो द्रोणी । कोटुंभ कराहतं वारि ॥ यथा ।
कोल्लरकोडिअवाणिअ छड्डिअकोलंबकोसओ कीस । णिवडसि कयकोट्टभो गईइ कोटुिंबठिअमिमं णिअ वि ॥ ५० ॥ ४७] कोट्ठम्मि कोत्थलो कोमुई तहा पुण्णमासीए ।
भेएण गामभोत्ता य कोंडिओ कोउआ करीसग्गी ॥४८॥ कोत्थलो कुशुलः । कोमुई सर्वा पूर्णिमा । शरद्येव पौर्णमासी कौमुदी रूढा । इह तु या काचित्पूर्णिमा सा कोमुई । अत एव च देशी । यदाह ।
कोमुइमाह च शाम्बो या काचित्पौर्णमासी स्यात् ॥ ___ कोंडिओ भेदेन ग्रामभोक्ता । ऐकमत्यं ग्रामीणानामपास्य यो मायया ग्रामं भुनक्ति। कोउआ करीषाग्निः ॥ यथा ।
कोत्थलकम्मणिउत्ता कोंडिअपुत्तस्स दिण्णसंकेआ ।
मण्णइ गामणिवहुआ कोमुइजोण्ह पि कोउअसरिच्छं ॥ ५१॥ [ ४८ ] 15 L. 1. A कोलम्ब B कोलंव CEF कोलम्बZ कोलंवा पिठरे C कोसया GZ कोसयं x कोसिय cdd. °डिया BF लसरावे A सरोवे. L. 2. AXY कोटिंबो BFGZ कोटिवो C कोटिम्बो E कोटिम्बो E कोहभं GZ कोदुभं Y कोभं X कोटुंभ करा . L. 3. BFGZ कोलंबो C कोलम्यो x add तंबो after कोलंबो BF कोल्लरं G पिउरं RFG कोलंवो C कोलम्बो X कोसियं C. 1. hd. कोटियं BFGXZ 'डियं. L. 4. G2 सराव: C कोडिम्बो BF कोटिंवो Gकोटिवो XZकोटिंबो कोटुभं Gकोभं X कोभं 7 कोटभं x कराहनं. L.B.Cकोल्लार cdd.कोडियवाणिय छड़िय BFG कोलंव कोलम्ब C. 2. hd. GX कोसउ C कास 2 hd. कोस. L. 6. C कोटुम्बो G कोटुलो X कोठेचो Z कोदुलो Gणईए XZ णईण BF कोटिंव CX कोटिम्ब G कोटिव 2 कटिंब cdd. 'ठियमिमं BCF निय GZ णिय X मिय G रि. L.7. E कोत्थम्मि Z कोम्मि C कोच्छलो. L. 8. Y ग्रामभत्ता CG कोडिउ 02 hd.°ओ AX कोण्डिउ E कोण्डिओ Z कोटिओ C2hd. कोओ| GZकोडिया Y कोउया. L.9.Cकोच्छलो कुशूला: X कमूलः X पूर्णिमासी. L. 10. C काचित्पौर्णमासी Z काचित् पूणिमा C. om. सा CX कौमुदी BF ते for अत X om. च. L. 11. BCFZ BFG शांवो C शांखा X साचो मासा X पूर्णिमसी. L. 12. C कांडिओ. GX °उG आमभक्का X ग्रामः भोक्ता BCFXZ एकमन्यं. L. 13. Cकोओआ G कोअआ Z कोडिया. L. 14.C कोच्छलिx कोत्थलि° BF कमा° C णियुत्ता X °णिपुत्ता cdd. कोंडिय? Z कोडिय ) GZ दिन्नस cdd.
केया. L. 15. G मन्नेइ GXZ गामिणि° BFGXZ वहुया C बहुया GZ °जुण्डं BFX कोउयC 1. hd. कोआय G कोउथससरिछं Zकोउघसरिच्छं.

Page #143

१०२
देशीनाममाला
[श्लोक ४९कोंदल्लू अ उलूअम्मि सिवाए कोविआ होइ ।
कोलित्तं च अलाअम्मि कोइला कहअङ्गारा ॥४९॥ कोदुल्लू उलूकः । कोविआ शृगाली । कोलित्तं उल्मकम् । कोइला काष्ठाङ्गाराः ॥ यथा ।
णिसि णइमिन्ती कोविअकोदुल्लूणं डरेमि तस्स कह ।
कोलित्तकोइलेहिं इअ लिहिअं दूइआइ कहइ वहू ॥५२॥[ ४९ ] कोलाहलो खगरुए साविहजन्तुम्मि कोंडलिआ।
कोक्कासि विअसिए आपूरिअअम्मि कोज्झरिअं॥ ५० ॥ कोलाहलो खगरुतम् । तुमुलमात्रवाची त्वयं संस्कृतसमः । कोंडलिआ श्वावि10 त्संज्ञः प्राणिबिशेषः । कोंडलिआ कीट इत्यन्ये । कोक्कासि विकसितम् । कोज्झरिअं आपूरितम् ॥ यथा ।
कोक्कासिअच्छि सायं जलमाणिन्ती ण किं तुमं डरसि । कोलाहलकोंडलिआकोज्झरिए एत्थ तूहम्मि ॥ ५३ ॥
L. 1. BCEXY कोंडु damaged im G. Z कोण्डल्लू YZ य E उल्लू X अलुअम्मि Y उलूयम्मि BF सिवा EXY कोविया GZ कोइया. L. 2. C कोहित्तं X कोलित BF आलायंमि C आलाइम्मि EGXYZ अलायंमि A कड्ड G 4. L. 3. BF कोड़ल्ल C कोड [1] G कोण्टुल्लू X कोडुल्लू Z कोण्डल्ल BCFX कोविया GZ कोइया BX सृगाली
FI61. L. 4. C Figo From glo to oT 1. 5 gnawed off in G. L. 5. X णिस BF णइमिती काचिय° CX कोविय GZ कोविया B कोड कोटु G कोण्टल्लर X कोंडुल्लण Z कोण्डल्लूरं RCF X कहा. L. 6. GZ. लेहि cdd. इय लिहियं (2 लिहिउं ) GZ दुइयाइ. L. 7. A क्खग C रूए X साविय° From म्मि to 'सिअं 1. 2. gnawed off in G. BFYZ कोटलिया A कोटलिया C कोडलिया EX कोडलिया. L. 8. ABCFGXYZ सियं ACGXYZ वियसिए ACGZ आपरिययमि Y आवरिययंमि EX परियम्मि A कोसरिये Cकोझ्झ edd. रिय. L.9.xकोलाहलं C1. hd. X तमल Cवं यं 2. hd. य BF त्वयं यं BF कोटलिया ( F °य )C कोण्ठलिआ G कोढलिया x कोडलिआ. L. 10. X याविसंज्ञः C कोण्डलिया BFZ केटलिया G को rest gnawed off. X कोंडलिया C कील edit. सियं C कोइझ cdd. रियं. L. 12. X कोका BCFX सियच्छि GZ साअं जलमाणंती B कि. L. 13. BFZ कोट° C कोंढ° G कोण्ट° cdd. "लिया C °कोइझ' BFX इत्थ C इच्छ BF तूहति CX वहम्मि,

Page #144

५३ ]
द्वितीयवर्गः अत्र कोहण्डीकोहलीशब्दौ कूष्माण्डीशब्दभवौ । कोक्कइ व्याहरति । कोआसइ विकसति । कोढुमइ रमते । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥ [५०]
॥ अथानेकार्थाः ॥ कंदो दढमत्तेसुं कंडो दुब्बलविवण्णफेणेसु ।
कंठो सूअरसीमासु कडो झीणे उवरए अ॥ ५१ ॥ कंदो दृढो मत्तश्च । स्तरणेऽपीत्यन्ये । कंडो दुर्बलो विपन्नः फेनश्चेति व्यर्थः । कंठो सूकरो मर्यादा च । कडो क्षीणो मृतश्च ॥ [ ५१ ]
णिच्छिद्दे कडिवत्थे दारत्थविवक्खआसीम् ।
गहणे वणे कडिल्लं कम्यन्तघरेसु कव्वालं ॥ ५२ ॥ कडिल्लं निश्छिद्रं कटीवस्त्रं दौवारिकः शत्रुराशीर्गहनं वनं चेति सप्तार्थम् । कव्वालं 10 कर्मस्थानं गृहं चेति व्यर्थम् ॥ [ ५२]
कङ्कालकरालेसु कलेरो थेवोल्लवहलेसु । बप्फे अ कसब्वं कम्घाडोऽग्घाडे किलाडे अ॥५३॥
L. 1. BF कोहंटी BCF कुष्मा . L. 2. C कोडमइ GZ कोटुमइ X कोहमइ B काः om. इति नोक्ताः X नोक्ता. L. 4. Zom. from कंदो to व्यर्थः in l. 6. E कंदो for कंडो BEFX दुव्वल°C दुवल्ल°G विवन्न Y विपन्नपेणेसं. L. 5. x कंडो BFY सूयर E झीणे A inserts य after झीणे ABCFGY य. L. 6. G मतश्च C 1 hd. G सूरणो C 2. hd. स्तरणो X शूरणे X अर्थः for व्यर्थः L. 7. X सूरो C मयदि X कंडो. L. 8. CY °वच्छे C दोरच्छ° EX वारस्थ Y बारस्थ E °क्खयासी X क्खयारासीम. L.9.Com. कम्म क°2. hd. notes उपरितो लेखः। कच्चालं कम्मठणं च गेहमि A कहवालं GT कव्वाई. L. 10. BF कलिलं नि:छिद्रं CX निछिद्रं G निस्थिद्रं कटि° X दौवारिक CGZ शत्र:C आशी: X शत्थराशीगहनं B कच्चालं. L. 11. B वेति GZ °थः (sic) L. 12. BF कंकालो करालेसु A °करालेमु कलेमु कलेरो G°कराले करालेसं कलेरो र °करलेसुं Y2°करालेसं Bघवो E थेवल्ल C1. hd. चेलव' 2. hd. व्वेल्लव X घेचालबहलेस Y थो महुल न. L. 15 \ फ BFGZ. पफ C बE : Y बम AFGYZ य BF C 2. hd. कसच्चं A कसच्वं X कसव्व C कघोडो BF om. ऽग्घाडे RF किलाड twice X किलाटे cdd. य Cadds कालेरे and om. कलेरो.

Page #145

१०४ देशीनाममाला
[ श्लोक ५३कलेरो कङ्कालः करालश्च । कसव्वं स्तोकमा प्रचुरं बाष्पश्चेति चतुरर्थम् । कग्घाडो अपामार्गः किलाटश्च ॥ [ ५३ 7
णालिअरकागउसहेसु करोडो पिढरपडहेसु ।
मुहहरिणेमु अ कमलो कलओऽज्जुणतरुसुवण्णयारेसु ॥ ५४॥ 5 करोडो नालिकेरं काको वृषभश्चेति व्यर्थः । कमलो पिठरः पटहो मुखं हरिणश्चेति चतुरर्थः । कलओ अर्जुनवृक्षः सुवर्णकारश्चेति व्यर्थः ॥ [ ५४ ]
भिक्खापत्तअसोएसु करकं वग्घलट्टासु ।
सवले वि अ करडो कमढो मन्थणिपिढरहलधरमुहेसु ॥५५॥
करकं भिक्षापात्रमशोकवृक्षश्चेति व्यर्थम् । करडो व्याघ्रो लटा कर्बुरश्चेति व्यर्थः । 10 काकादिवाची तु करडो करटशब्दभव एव । लदायां तु लिङ्गपरिणामे करडा ।
कमढो दधिकलशी पिठरं हलभृन्मुखं चेति चतुरर्थः । कच्छपे भिक्षुभाजने दैत्ये च कमठशब्दभव एव ॥ [ ५५ ]
मूलयमुसलेसु कडतं कुसुमुच्चयइसूसु कणओ अ।
गविअणउलसहीसुं कलिओ कउअं पहाणचिन्धेसु ॥५६॥ 15 कडंतं मूलकशाकं मुसलं च । कणओ कुसुमावचय इषुश्च । कलिओ
गर्वितो नकुलः सखी चेति व्यर्थः । सख्यां लिङ्गपरिणामे कलिआ । ज्ञातार्थस्तु कलितशब्दभव एव । कउअं प्रधानं चिह्नं च । अत्र कम्मइ ___L. 1. X कंकाल BF कसचं Cद्रं च प्रचुर BFG वाष्पश्येति Z बाप्पश्येति C श्यति. L. 2.GZ अपामार्गः.
L. 3. edd. णालियरBEF कागओस A कडोरो C करेडो A पितुर° C पहेरेसु L. 4. BF om. अ YZ य A कलउ जण ' BF कालउ ज्झुण° C कलओ ( 2. hd. °लु° ) जुर्ण G कलउ । ज्जणतरुमु X कलउ ज्जुण° Y सुवन्नआरेसु. L. 5.G कोको श्रति C व्यर्थ. L. 6. CZ कलुओ X कलउ G कर्णिकारश्येति. L. 7. BF पत्तं°C करकं A करथल° G वग्घा . L. 8. C सरलो EXY सबले cdd. य G मंष्ठणि A पिठर . L. ). Com. वृक्ष Gथ: G करोडोव्याघो BF लट्टी C लद्धा X लट्रा (sic) BF कयुर C कबूर G कवर . L. 10. B करटो F करंटो C मवः CX om. एव BF लट्टायां C लायां BF करटा X करडाः. L. 11. BF दधे CX कलसी पीठरपिढरं BCFA हलभृत् Cxकच्छपि भिक्षुताजने. L. 12. Bशभव. L. 13. A मशलेस E मशलेम BF मसले A कडंभे G°च EGX °ईसस 7 C1. hd. GX कणउ BF कणए ARCFGY2 य x om. अ L. 14. E om. गव्विअ CGXYZ गम्विय BF °णओल°C1. hd. GX कलिउZ कउयं CS (om. कर ) BF विधेसु. L. 15. G शाकः GX मशलं X कणउ BF °मा श्वायः X माक्वाय C चय GX कलिउ. L. 16. C संख्यां XZ सख्या cdd. कलिया. __L. 17. CX ज्ञातार्थश्च BF कलिशब्द एव GZ कउयं Bom. च C कंमइ.

Page #146

५९ ]
द्वितीयवर्गः
क्षरं करोति भुङ्गे चेति धात्वादेशेपूक्तमिति नोक्तम् ॥ [ ५६ ]
चञ्चूत्तंसेसुं कण्णोल्ली घण्टझसएस कडुआलो । अल्लयकयचित्तिअकणइण्णेसुं कणइअं चेअ ॥ ५७ ॥
कण्णोल्ली चञ्चुरवतंसश्च । कडुआलो घण्टा लघुमत्स्यश्व । झषशब्दाद्धस्वार्थे कप्रत्यये झषक इति रूपम् । कणइअं आईं कृतं चित्रितं कणाकीर्ण चेति 5 चतुरर्थम् ॥ [ ५७ ]
पाडलिपसिद्धए कलमंदी काहलो मिउठगेसु । कायकलन्तरमेहेसु कालिआ कायलो पिए का ॥ ५८ ॥
कलयंदी पाटला प्रसिद्धव । केचित्पाटलायां कणयंदीत्याहुः । अत्र काही इत्यती भविष्यति च प्रत्यये कृगो रूपमिति नोक्तम् । काहलो मृदुष्टकश्र्व । कातरवाची 10 तु कातरशब्दभव एव । कालिआ शरीरं कालान्तरं मेघश्वेति यथ । कायलो प्रियः काकश्च । केचित्प्रिये कायरो इत्याहुः ॥ [ ५८ ]
1
वयगरणताविआसुं काहल्ली तणुघणे कालिंबो । कासि किण्हा सहे वत्थे तह सेअवण्णम्मि ॥ ५९ ॥
१०५
L. 2. BF वंबूतं Z चलतं GXZ °से ACX कण्णोली G BEF 'ज्झस° C सुरस BF कटु X कड° GY °यालो Z °याले. L. 3. GZ अलअ C 'वित्तिअ BEFGXYZ °त्तिय' A कण्णा C कण्ण GZ
L. 1. 7 भुक्तं. कोली A घंटकुस
"इलेसुं EX सु cdd. कणइयं A G कणोणोली Z कणोली BF वंचुर ह्रस्व.
L. 4. CX कण्णोली om. लघु edd. शब्दात् आर्द्र X कर्णाकीर्ण.
L. 8. C कायलंतर
वेय BFGYZ चेय X अ. C कटु X कड्डु GZ 'यालो 7 L. 5. C कण्ण° BCFX इयं BF आर्द्र X L. 7. C सिद्धएसु C मिउगेसु E 'ढगेसु GZ 'वगेसु Y 'ठगेसुं. ABCEFXY कालिया GZ कायला Y कागे. L. 9. G "लीयां BF कणबंदीत्याहु: G कलयदीत्याहुः. L. 10. G इत्यती भवि° X भविष्यजि C मृदुष्टकश्य G मृदुर्वक X मृदुठगच. L. 11. Cdd. कालिया BCFZ व्यर्थः X व्यर्थाः BF प्रिय. L. 13. XZ चर्य° GZ 'करण' cdd. 'विया' A "सु BCE 'थणेसु A कालिम्बो C कालिम्बो BF कालिंवो E कालिंम्बो. L.14.7 om. from कासिr to कालिंबो in 1. 1. p. 106 ABCFGXY कासिय" G "किहो X सण्णे C वच्छे GY सेय .
14 [ Desināmamala ]

Page #147

१०६ देशीनाममाला
[ श्लोक ५९___ काहल्ली व्ययार्थं धान्यादि तवणीति प्रसिद्धमपूपादिपचनभाण्डं च । कालिंबो शरीरं मेघश्च । कासिअं तथा किण्हं सूक्ष्मवस्त्रं श्वेतवर्णं चेति द्वावपि ड्यौँ ॥ [५९]
किविडी पासवारे घरपच्छिमअङ्गणे चेअ ।
किविडं तह णिद्दिटुं धण्णखले तत्थ जाए अ॥६०॥ 5 किविडी पार्श्वद्वारं गृहपश्चिमाङ्गणं चेति व्यर्था । किविडं धान्यखलं तत्र धान्यखले यच्च जातम् ॥ [६०]
कण्णोवगणिआए कोऊहलए अ किरिइरिआ ।
कुल्लो गीवाइ तहा असमत्थे छिण्णपुच्छे अ॥६१ ॥ किरिइरिआ कर्णोपकर्णिका कौतूहलं च । कुल्लो ग्रीवा असमर्थश्छिन्नपुच्छश्चेति 10 व्यर्थः ॥ [ ६१]
हरिआणुगमे हरिअच्छड्डुवए तह य कुढकूवा ।
कुहिणी कुप्पररच्छासु कुंभिलो चोरपिसुणेसु ॥ २ ॥ कुढो तथा कूवो हृतानुगमनं हृतत्याजकश्चेति द्वावपि यौँ । कुहिणी कृपरो रथ्या च । कुंभिलो चौरः पिशुनश्च ॥ [ ६२ ]
L. 1.G कोहली BF प्रसिद्धो Gद्ध X "द्रं BCFGX अपूपा BF (G!) पवन. BFG कालिंवो C कोलिम्बो. L. 2. In B काश में are written twice. Zशरीरं twice. cdd. कासियं X श्वेतवर्णव्येति Cx द्वावष्येतो Z द्वापि एतौ. L. 3. C किचिडी G°दुवारेसं X घरपश्चिम A चेम्व चेय Yचेया corr. into चेय Z वेअ. L.4. RF आकिविणं X किविडं G णिदिष्टं GHZ धन्न C तच्छ ABCFY य. किचिडी X °पश्चिमांगन यर्थ X यर्थाः Com. धान्यखलं तत्र G inserts यच्च before तत्र. L. 6. CX धान्ये खले. L.7.Gगहि cdd. याए ABCFGYZ य GZ किरिय° cdd. रिया. L. 8. B गीवाए C छिन्नपुच्छि Z छिन्न ACGYZ. य. L. 9.
G किरिक 2 किरियंकि cdd. 'रिया X has कण्णोवगणिया कौत्तहलक्रिया यर्थः for किरिइरिआ to च RCF ः छिन्न Xर्थ छिन्न. L. 11. ABCFGXY हरिया Z हहिया ABCFGYZ हरिय' Zछडवए B कूड C (F१) कुड° X कुडु Z कुढकवो. L. 12 BF कुहणी C कुहिण्णी A रत्थाकु Y रस्थासु G सु (१) Z सुं A सुंभिलो BF : सुण्णेसु. L. 13. CX कुडो Z कवो X हृतानुगमं Z गमन X,कुप्रो. jics L. 14. G चोरः.

Page #148

६६ ]
द्वितीयवर्गः चुल्लीए लहुभण्डे अ कुंढयं कुल्लडं चेअ ।
अदयणिउणेसु कुरुडो कुरुलो पुण कुडिलकेसे वि ॥ ६३॥ ___ कुंढयं तथा कुल्लडं चुल्ली लघुभाण्डं चेति द्वावपि ड्यौँ । कुरुडो निर्दयो निपुणश्च । कुरुलो पुनरदयनिपुणयोः कुटिलकेशेऽपीति व्यर्थः ॥[६३ ]
कीलाघाए समुआचारे णम्मे अ कुप्परं भणिवे। छिद्दकुडीतुडिएसु कुडिच्छे कोट्टी दु दोहखलणामु ॥६४॥ कुप्परं कीलाघातः समुदाचारो नर्म चेति व्यर्थम् । कीला सुरत उरःप्रहणनविशेषः। कुडिच्छं वृतिविवरं कुटी त्रुटितं चेति व्यर्थम् । कोट्टी दोहो विषमास्खलना च ॥[६४]
कोसो कोसुम्भजलहिसु कोलिओ तन्तुवायलूआसु ।
उच्छुणिवीलणजन्तम्मि कोल्हुओ तह सिआलम्मि ॥६५॥ 10 कोसो कुसुम्भरक्तवस्त्रं जलधिश्च । कोलिओ तन्तुवायो जालकारकृमिश्च । कोल्हुओ इक्षुनिपीडनयन्त्रं शृगालश्च ॥ [ ६५]
॥ अथ स्वरक्रमेण यक्षरादिक्रमेण च खकारादयः ॥ खड्डा खाणी खल्ला चम्मे खटुं च मंसुम्मि ।
खण्णं खत्तं खाए तिलपिण्डीए खली चेअ॥६६॥ खड्डा खानिः । पर्वतखातमित्यन्ये । खल्ला चर्म । खटुं श्मश्रु । खण्णं तथा खत्तं खातम् । खली तिलपिण्डिका ॥ यथा । ___L. 1. B वुल्लीए G भंड AGYZ य GXZ कुंडयं which is perhaps the reading to be adopted cir. Tel. कुंड C कुल्लटं Z कुल्ल ACYZ चेय BF वेअ G चेयं. L. 2. E आदर्य X दर्य ( om. अ) Z अवय Gणि उणसु Y निउणेसु. L. 3. GZ कुंडअं X कुंडयं तथा कुडलं BF Jल्ली BG भाडं Zom. द्वावपि. L. 4. X कुरलो X पुतर Z पुनरुदय Gणयाः C केशो BF व्यर्थ. L... X कीलधाये BCFZ समुदाचारे Y समुया A "चरे BF om. अ AGYZ य ACEGXYZ भणियं. L. 6.C "मुडिएसुं GXZ सुं GZ कुडित्थं BF om. कोट्टी X कोट्ठी Z कोड्डी GZणेसु X °णासु. L.7. CX °चारे BF चारो चारो नर्म C वैरोति for चेति X व्यर्थः CGXZ सुरते BF सुरते: BF om. उरः G प्रहरण . L. 8. F कुडिच्चं Z कुडित्थं CFX वृत्ति X “विवर तुटी त्रुटितं C मुटितं BG वेति Z कोही cdd. दोहविषमा° C 2. hd. लता. L. 9. C कुसुंभ A हिंसु AG, C2. hd. X कोलिउ BCFZ लूयासु Eलुआसु. L. 10. AGZ निवीलण° C °निपील° RF कोल्हओ AG °उ X कोल्ह C त for तह CEXY सिया. L. 11. CXZरक व° GX कोलिउ G काराकमिश्न. L. 12. BF कोल्हओ G कोल्हउ X कोलउ. L. 18. A ॥ अथ खादि ॥ EY ॥ अथ खादिः॥ BFX om. घ्यक्षरा BF ब. L. 14.Cखड़ा G खट्टा BF बम्मे X मंसमि. L. 15. BF वेय ACGYZ चेयर अ. L. 16. G खन्ना C पर्वतसानिः पर्वत G घातमि G चम्मै C खण्डं CX स्मथ GZ सन्न L. 17.Com. खातं.
15

Page #149

10
१०८
5 खट्टं तीमनम् । खडं तृणम् । खद्धं तथा खरिअं भुक्तम् । खद्धं प्रचुरार्थेऽपि लक्ष्येषु दृश्यते । खवओ स्कन्धः । खंडई असती । खड्डिओ मत्त: । खलडिओ मत्त इत्यन्ये ॥ यथा ।
15
देशीनाममाला
[ श्लोक ६६
खड्डा घरेसु खत्तं वप्पे खण्णं च वासभवणम्मि ।
खलिभोअणाण खल्लम्बराण तुह वेरिआण धी खडुं ॥ ५४ ॥ [६६] खट्टं कढिआइ खडं तिणम्मि खद्धखरिआ य भुत्तम्मि । खवओ खन्धे असईइ खंडई खडिओ मत्ते ॥ ६७ ॥
खंडइ तइआ जन्ती णच्चिरखवया ण देसि घरकिडि । खरिअखडखड्डिअवसहखद्धं खट्टं णिएसि किं इहि ॥ ५५ ॥ [ ६७ ] खडुआ मुत्ता खणुसा मणदुक्खे खंजरो वि सुक्कदुमे । खट्टंगं छाया खव्वुल्लं वयणम्मि खण्णुओ कीले ॥ ६८ ॥ खडुआ मौक्तिकानि । खणुसा मनोदुःखम् । खंजरो शुष्कद्रुमः । खट्टगं छाया । खल्लं मुखम् । खणुओ कीलकः ॥ यथा ।
दुक्खबुल्ले का तुह खसा खडुआवलिं ण जं लहसि । खष्णुअभूए सहि खंजरम्मि किं होइ खट्टंगं ॥ ५६ ॥ [६८]
BF व.
L. 1. GZ खन्ना BIZ थरेसु BF डप्पे GZ खन्नं ॥ L. 2. GZ भोय Xom. from आणण to खरिअं भु in 1. 5 B ' लंचराण CFGZ "लंद Z लंवरणे ( misread ) cdd. वेरियाण G धरिच्छु (ie धिरत्यु 1 ) instead of धी खड्ड Z धी रत्थु C खंड. L. 3. CX खड्डुं G खयं Cdd. कढियाइ ( X° डि ) BCFX ख / खत' cdd. 'खरिया BF भुत्तं X भूत्तम्मि ८ सुत्तम्मि. L. 4. AGXZ खवउ C खंडिई AX खड्डिउ BCFYZ खडिओ G खंडिउ E मत्तो मत्ते. L. 5. C खदूं Z तथो CGZ खरियं Xom. खद्धं C प्रखहूं. L. 6. G खवउ X खचउ ८ खवंओ BCF खंडिओ X खंडिउ G खडिउ मत्त C/ खंडिओ GX डिउ 7 खलगडिओ X मत्तः L. 8. BCFX तइया GZ खडिया G खच्चिर 7 खविर cdd. क्रिडियं. L. 9. BFGZ CX खरिय GZ 'खड्डि om. खड्डिअ BF 'खंडिओ वसह CX इंडिय GZ 'सह' C खद्दं BF खण्णं for खटं X खई. L. 10. In X this line is also given in the commentary to the last stanza after 3 with the following readingsः खड्या-खलुसा - मुकदुमे A खड्डया BCFGXYZ खड्डया X मोत्तिअ for मुत्ता In G is torn off. A C 1. hd. Z मुक. L. 11. A छया AC खवुलं A खणुउ C खणुओ G खण्णु X खिण्ण उ. L. 12. cdd. खडया X खणसा X - द्रुमः L. 13. BGX खच्चुलं (1) In G from मुखं to दुक्ख 1. 5. incl torn off X खण्णुउ Zom. यथा. L. 14. BCFX चुल्ले G चुल्ले Z तुले G खणुसा डुं ख cdd. खड्ड्या . BF खणुपभू C ( X ? ) Z खण्णुयभूए G खण्णुयभूथ सहि जं खं G कि
C
L. 15.
BG कडुंगं.

Page #150

७१ ]
द्वितीयवर्गः खच्चल्लो रिच्छे खप्परो वि लुक्खे उडुम्मि खजोओ।
खच्चोलखंजणा वग्घकद्दमा खग्गिओ वि गामेसे ॥ ६९॥ खच्चल्लो अच्छभल्लः । खप्परो रूक्षः । खप्पुरो इत्यन्ये । खज्जोओ नक्षत्रम् । खच्चोलो व्याघ्रः । खंजणो कर्दमः । खञ्जरीटवाची तु संस्कृतभव एव । खग्गिओ ग्रामेशः ॥ यथा ।
खच्चल्ला खच्चोला खंजणविसमा मही जहिं गामे ।
खप्परखग्गिअदुत्थे मा वस तस्सिं सुखज्जोअ ॥ ५७ ॥ [६९] खट्टिको सूणवइम्मि खल्लिरी खुल्लिरी अ संकेए ।
थूलेन्धणअग्गीए खंधग्गी खोडपज्जाली ॥ ७० ॥ खट्टिको सौनिकः । खल्लिरी तथा खुल्लिरी संकेतः । खंधग्गी तथा खोडपज्जाली 10 स्थूलेन्धनाग्निः ॥ यथा ।
गुणखल्लिरी तए खुल्लिरिं अणिन्तेण कम्मखट्टिक्क ।
सा विसइ विरहखंधग्गिपीडिआ खोडपज्जालिं ॥ ५८ ॥ [७०] लहुबारम्मि खडक्की तह खवडिअखंडया खलिए। बाहम्मि खंधयट्री अखंधमंसो अखलइअं रित्ते ॥७१॥ 15 खडक्की लघुद्वारम् । अत्र खसिओ खचित इति खचितशब्दभवः । खहुइ
L. 1. XYZ खव्वल्लो BF अच्छे Y ऋच्छे E खिप्परो In G from म्मि in उडुम्मि to संजणा 1. 2. torm off. Cखझ्झोओ AXZ °उ. L. 2. ABCFGY खव्योल x खव्वोलं. 2 सवोल° AX खंजणो A क्सयिउ GXZ खग्गिउ E गामेसो. L. 3. XZ खव्वल्लो CM खप्परो इत्यन्ये Z खप्पूरो Cखइझोओ GXZ उ. L. 4.C_1. hd. X2 सबोलो In G सच्चो illegible G खव्वजणो From रीट to संस्कृ torn off in G X खगिउ. L. G. GXZ खव्वल्ला G (3) Z खव्वोला. L. 7. खप्परखम्गिअ illegible in G. BF स्वप्पिय CXZ 'खग्गिय° CGZ 'दुच्छे BF तम्मि BFGZ सुखज्जोय C सुखझ्झोय X सुखज्जोया. L. 8. X सट्टियो Z खट्टिको BF °वईमि CX सूणइंमि CX खलरी In G खल्लिरी is torn off. ABCFGXY खुल्लरी Zखुरी AY य. L.9. BF घुलेंधण C चलेंधण° GXZ थूलिंधण C 1. hd. संधखीग्गीडपझ्झाली 2 रेवाडपज्जाली. L. 10. B खट्टीको Z खट्टिको G2 शोनिकः BF सल्लिडी BCFYZ खुल्लरी BF खंधणी. C पझ्झाली. L. 11.X 'नाग्गि: L. 12. BF खुलरि CYखल्लीरें G खुल्लिरिमाणतेण Z खुल्लरिमाणितेण CGZ सहिक्का X खट्टिका. L. 13. B पीरिया CFG पीडिआ [१] XZपीडिया BFZपज्जालि Cपझ्झालि. L. 14. BCFZलहदारंमि EG वारम्मि BFZ खडिय° ACEGXY खवाडय . L. 15A वाजम्मि BFG बाहुम्मि AB (El) FGXZ यद्वी AGYZ Ax om. 'अ BF कंधमंसोAGYIय AXYखलइयं BF खलियं E खइयं G थूलयं. L. 16. GXZ खसिउ BFG इति शब्दभवः BEGX खंडइ.

Page #151

5
10
११०
देशीनाममाला
[ श्लोक ७१
मृद्गातीति धात्वादेशेषूक्त इत्येतौ नोक्तौ । खवडिअं तथा खुंडयं स्खलितम् । खुडिअं खण्डितमिति तु खण्डितशब्दभवम् । खंधयही तथा खंधमंसो बाहु: । खलइअं रिक्तम् ॥ यथा ।
सा ललिअखंधयट्ठी तमाखुंडयलोअखलइए मग्गे ।
सहिदिण्णखंधमंसा अखवडिअमहिसरिआ खडक्कीओ ॥ ५९ ॥ [७१] तरुमक्कडे खडहडी संधीधारो अ उण्हजलधारा । खडइअखवलिअखरहिअसद्दा संकुचिअकुविअपोत्तेसु ॥ ७२ ॥ खडहडी तरुमर्कटः । खंधीधारो अत्युष्णजलधारा । खडइओ संकुचितः । खवलिओ कुपितः । खरहिओ पौत्रः ॥ यथा ।
उअ विहि खरहिअणन्दणउज्जाणे खडहडी खडइओ वि । सीआलोअणखंधीधारं दट्टण खवलिओ तुज्झ ॥ ६० ॥ अत्र खउरइ क्षुभ्यतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥ [७२] खारयखाइअखारंफिडीउ तह मउलपरिहगोहासु । खाडइअं पडिफलिअम्मि खिक्खिरी डुम्बचिन्धलट्ठीए ॥ ७३ ॥
'यदी C दिन्न G
L. 6
L. 7.
L. 1. C मृइतीति मृङ्गानि X मदतीति C' इति नोक्त: edd. खवडियं CGZ तथा खुडियं CX खुडियं BFGZ सुंडियं L. 2. BF खंचिनमिति GZ खंडियमिति CXZ संखंडितशब्दभवः ( X व ) ( खंद्वियदी BFGXZ 'यद्वी BFG वाहुः X बाहु X खलइयं Z खल्लइयं. L. 4. BCFX ललिय GZ लइय B 'F' 'खंधी X नमखंड / तमखंड GZ 'लोय' BF मग्गो. "मसा BFGXZ अखवडिय° C अवखडिय' edd. °रिया जे कीउ X खंधी C 2. hd. only Bl' 'वारो X संधीधारा GZ C नुह°E उष्ण add. खडड्यखवलिय AB खवलिय twice ABCEFXYZ खरहिय G "खराहप BF संकुरिअ° AEGXY संकुचिय Z संकुवि Eom कुविअ AGXYZ "कुविय E " पुत्तेसु. L. 8. C°मर्कट: BE संधीवांगे X संधीधारा GZ इत्युष्ण" C अनुष्ण X अतुष्ण Z "जलधीरा BF खडओ C खडडओ GX 'इउ. L. 9. GXZ लिउ X 'हिउ पोत्रः L. 10. BF उय C 2. hd. ओअ cdil. "हिय° C 1. hd. ओझ्झाणे BF om. खडहडी G खटुहडी Z खडुहडी BF खडहिओ G इउ GZ य for वि. L. 11. CXZ भीया BFG सीया Gl "लोय GXZ लिउ C तुझ L. 12. X एक इति. L. 13. C खाइय° edd. 'खाइय° E खारफिडी C 1. b. Y 'डीओ GZ नउल.. L. 14 C खाडि edd. इयं G 'पालिएम्मि Z पालि BCFX Y Z "लियमि E खिंविखरी C खिकिरी AX डी BFटुंब C डुंच A डुंबविध CG डुंब (लहीए.

खंधद्धी GXZ L. 5. GZ
खडच्चीउ.

Page #152

७५]
द्वितीयवर्गः
१११ खारयं मुकुलम् । स्वाइआ परिखा । खारंफिडी गोधा । खाडइअं प्रतिफलितम् । खिक्खिरी डुम्बादीनां स्पर्शपरिहारार्थं चिह्नयष्टिः ॥ यथा ।
खाइअलक्षण खारयमुहिआ खिक्खिरिकरा तुहारिवहू ।
खाडइअणिअरवेसु वि डरिआ खारंफिडि व्व लुकइ ॥ ६१ ॥ [७३] खिज्जिअखिंखिणिखिक्खिंडा य उवालम्भभमु अकिकिंडा। 5
कुडिलहुतुट्टेसुं खुल्लखुड्डखुट्टा चहुट्टए खुत्तं ॥७४॥ खिन्जिअं उपालम्भः । खिंखिणी शृगाली । खिक्खिंडो कृकलासः । अत्र खिरइ क्षरतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः । खुल्लं कुटी । खुडं लघु । खुटुं त्रुटितम् । खुत्तं निमग्नम् ॥ यथा । खिक्खिंडो व्व तया तुममुग्गीवो खिंखिणीइ व भमेसि ।
10 किं अन्न खुडुखुल्ले खिज्जेसि विहिं अखुट्टदुहखुत्तो ॥ ६२ ॥ [७४ ] खुण्णं मढिए खुंपा वुद्वित्ताणम्मि खुड्डिअं मुरए ।
खुलुहो गुप्फे खुवओ गण्डुअसमकण्टकिल्लतिणे ॥७५॥ खुणं परिवेष्टितम् । खुंपा तृणादिमयं वृष्टिनिवारणम् । खुड्डिअं सुरतम् । खुलुहो गुल्फः । खुवओ गण्डुत्संज्ञतृणसदृशं कण्टाकितृणम् ॥ यथा।
15
__L. 1. Com. खारयं मुकुलं Z खारइयं BF कुमुलं GZ नकुल: cdd. खाइया BF पिडी cdd. खाडइयं in G twice. L. 2. C खिकिरी Z लिक्खिरी BF टुवा° C डंछा 2. hd. डुंबा° C डंवा G स्पार्श. L. 3 cdd. खाइय° cdd. 'मुहिया किक्खि x विक्खि° Z नुहारिबह. L. 4. GZ खोड° cdd.. इयनिय BF °चेसु cdd. डरिया C °पिडि° BF C i. hd. I C लुकेई. L. 5. AREFGXYZ. खिज्जिय ( खिझ्झिय° B खिक्खिडा F °खिखिडा X खिखिंडा Gउवालंल: A लंभसुय CEGYZ भसुय BF भमुह X लभसियालिकविंडा AEY ककिंड। C2. hd.G खिक्खिडा. L. 6. BF लहुं X लहुकुट्टेमु A खल्ल° C खुल्ल° BF °कुडु' CG om. खुड्ड BF खुट्टा । खुड्डा र खुटुं BF वहुटए CZ वहुत्तए X चउछुट्टए. L. 7. BFGXZ खिज्जियं C खिझियं GZ उवा BF शृंगाली
B खिखिंडो BFG लाश: B खरइL 8. G नोक्ताः B खुटु X लघु: C for खुटुं X कटितं. L. 10 BFG खिक्विडो X खिखिक्खिंडो CXZ व BF च X खिखिणीइ Z खिंखणीइ BF भसेसि. L. 11 C अझ BF खुडखुल्ले C खुडले खिझ्झसि CGZ विहियसु GXZ खुडु. L. 12. GZ खुन्नं A मढिएK E बुडि ABFEXYZ खुट्टियं CE खड़ियं C 1. hd. सुखए. L. 13. X खुल्हहो A तुप्फे C गुप्फो EX गुंफे AGX खुवउ BF वओ (sic) Y गंडुय° BF तिण्णे C किलतेणे. L. 14. GZ खुन्नं X खुणं G°ष्ठितं BCFX खुटियं GZ खुट्वियं. L. 15. C खुलहो. BF गुल्पुः X गुलरुः (niisread ) C सवओ GX वउ B गंडुत्संज्ञः F गडुत्संज्ञः GZ "संज्ञं CX गडुसंज्ञ BF सदृशः CX कंटक GZ कंटकिलं तृणं xom. यथा.

Page #153

5
10
११२
देशीनाममाला
खुपाखुण्णतणूओ खरखुवयष्फाडि अन्तखुलुहाओ | वासारते कुलडाउ खुडिअत्थं अहिसरन्ति ॥ ६३ ॥
अत्र । खप्पर मज्जति । खुट्टइ खुडइ तुडति । एते धात्वादेशेपूक्ता इति नोक्ताः ॥ [ ७५ ]
[ श्लोक ७५
खंखुणिखंखुणयखणुकखुडिआओ रच्छणक्कसिरघाणा । पणयपकोवे खुरुडुक्खुडी तहा खेल्लिअं हसिए ॥ ७६ ॥ खुखुणी रथ्या । खुखुणओ प्राणसिरा । खुणुक्खुडिआ घाणम् । खुरुडुक्खुडी प्रणयकोपः । खेल्लिअं हसितम् ॥ यथा ।
खुरुडुक्खुडिअपणत्थीपयघायच्छुट्टखुखुणो भट्टो |
खुखुणिआइ खुणुक्खुडिमुअ धोअन्तो जणेण खेल्लिअइ ॥ ६४ ॥ [ ७६ ] आलू असहे खोट्टी दासी दन्तुरम्भि खोसलओ । खल्लं वइविवररईसु वामकररासहेसु खव्वखवा ॥ ७७ ॥
खेआलू निःसहः। असहन इत्यन्ये । अत्र खेड्डइ रमते धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः । खोट्टी दासी । खोसलओ दन्तुरः ॥ यथा ।

L. 1. G खुपाखुन X खुण्णा BF नएओ GX णू BF 'फाडियत' CX फाडियं Z फाडियंतु° C 2. hd. GXZ हाउ. L. 2. BCF कुलडाओ BFGX खुट्टियत्थं खुड्डियच्छं. L. 3 C खुडइ खुट्ट B त्रुति CF त्रुटति XZ तुटति BF पूका: om इति नोक्ता: CX इति नोच्यन्ते. L. 5. BF खुंखणि: G खुखुणिय Y "खुखण BF खुणुखुडिया C खुणुखड्डियाओ AEX खुणुखुडियाउ GZ 'खुणुक्खुणियाउ Y 'खुणुक्खुडियाउ E 'णिक BF सिण. 1. 6. EX पकोपे B खुरुदुखुडी X खुरुखुडी Z खुरडुक्खुडी CGZ खिल्लियं ABEFY खेल्लियं X खल्लियं. L. 7. B संखुणी GXZ उ BF शिरा BCFX खुखुडिया G खुणुक्खुणिया / खुणुक्खणिया BF घातं C "डुखुडी X खुरुखुडी 7 खुरडुक्खुडी. L. 8. X कोपा: C खिल्लियं BEGZ खेलियं X खलियं. L. 9. B खरुदु ८ खुरडु C खुरुखुडी BFGZडिय X 'खुडिय BFG पछी X पणे
BCF खंखुणो.
L. 10. C खुखुX खुखुं cdd. जियाइ ( 7 °णिया ) C खुणुखुडि X वुणुखुडि GZ जणाण X जलणेण BF खिल्लियइ CGXZ लिय. Z लोट्टी BF खोमसलभ AGX 'लउ Hadds: L. 12. C रइसु Gom. वामकर सहेसु 7 "राहेसु सवा G था. L. 18. old. खेवालू BF L. 14. G खोट्टी (1) GX लड.
डिय BF घोअतो GZ घोतो L. 11. ABCFGZ खेयालू C खोड्डी ॥ अथाऽनेकार्थः XY अथानेक यांः ॥ corr. in margin. C खच्चसुवा 2. hd. निस्सहः BF रमते इति धा

Page #154

११३
८.]
द्वितीयवर्गः रे खेआलुअ खोसल इमाण खोट्टीण मज्झमावडिओ। छुट्टिस्ससि कह व तुम अकुट्टिओ टक्कराहि फुडं ॥ ६५॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ खल्लं वृतिविवरं विलासश्च । खव्वो तथा खवो वामकरो रासभश्चेति द्वावपि यौँ ॥ [ ७७ ]
खंडं सिरसुरभण्डेसु खंडिओ मागहाणिवारेसु ।
खरथउडेसु खरुल्लं जिण्णोवालद्धएसु खज्जिअयं ॥ ७८ ॥ खंडं मुण्डं मद्यभाण्डं चेति यर्थम् । खंडिओ मागधोऽनिवारश्च । खसल्लं कठिनं स्थपुटं च । खज्जिअं जीर्णमुपालब्धं च ॥ [ ७८]
रणमणदुहेसु खम्मक्खमो खरडिअं च लुक्खभग्गेसु। 10
खल्लइअं संकुइअमुइएसु खित्तयमणत्थदित्तेसु ॥ ७९ ॥ खम्मक्खमो संग्रामो मनोदुःखं च । मनोदुःखविशेषोऽनुशयनिःश्वसितमित्यन्थे । खरडिअं रूक्षं भग्नं च । खल्लइअं संकुचितं प्रहृष्टं च । खितयं अनर्थो दीप्तं च । दीप्तं प्रज्वालनमित्यर्थः ॥ [७९ ]
खोडो सीमाकटे धम्मिअए खजए चेअ । खोलो लहुगद्दहए वत्थस्स य एगदेसम्मि ॥८॥
15
___ L. 1. C रो खआ BF सेयालअ GZ खेयालय C मझ्झआवाडेओ G °डिउ X आवडिउ. L. 2. C2. hd. I बुट्टि GX अकुट्टिउ Z अकुटिउं BF टक्कराहिं G फुट X फुड. L. 4. C बृत्ति CX विवरणं G पिलासश्च C खच्चो Zom. खव्वो. L. 6. A संडेसु C भंडेसुं BIGX संडिउ E वागहा . L. 7. BRZ खरघउडेसु E °खउडेमु G "वउ° C खरुण्णं X खेरुलं A वालठ्ठएसु BF वालव्वएसु C लठ्ठपएसु 2. hd. यएसु G"लदिएसु BF खज्जियय C खदिझययं AEGXYZ °ययं. L. 8. G संडं B °भाडं B द्यौँ GX खंडिउ Z खंडिउं BCFX अनिवारश्च CX खेरुलं. L. 9. BFXZ खज्जियं C°खझ्झियं B °लध्वं व G °लव्वं च. L. 10. CEX खमो GZ क्समो य cdd. °डियं GZ om. च A भंगो य. L. 11. C खेल cdd. इयं G सकुद ABCFGYZ कुडय EX कुइयं X सुइएस । खेत्तयम यमाणथ A °मण्णत्थ ( मणच्छ. L. 12. G खम RCF खमो X खमो for खम्मक्समो CGZ संग्रामः C विशेषाऽभ्यूयः नि Gषो । तुशयः निःश्व BF अनुशय Z ऽनुशयः BCFX नि. L. 13. BF खरडि (GXZ°डियं cdd. खल्लइयं G सकचितं B व B खित्तियं GI खित्त अं. L. 14. G प्रमाल RFX प्रज्वालमित्यर्थः. L. 15. C 1. hd. सीसा G'कहो C धम्मि आए BYZ धम्मियए GYZ चेय x om. चेअ. L. 16. Y लघुगहए AC वच्छस्स.
15 [ Desinamamala]

Page #155

5
10
देशीनाममाला
[ श्लोक ८०
खोडो सीमाकाष्ठं धार्मिकः खञ्जश्चेति त्र्यर्थः । खोलो लघुगर्दभो वस्त्रैकदेशश्र्व ॥ [
८० ]
15
११४
॥ अथ यक्षरादिक्रमेण स्वरक्रमेण च गकारादयः ॥
गंजो गल्ले गड्डी सयडे गज्जो जवे गढो दुग्गे ।
गड्डुं सयणे गलिअं सुमरिअमक्खवलए गणेत्ती अ ॥ ८१ ॥
गंजो गल्लः । गड्डी गन्त्री । गज्जो जवः । गढो दुर्गम् । गङ्कं शय्या । गलिअं स्मृतम् । गणेत्ती अक्षमाला ॥ यथा ।
मयणगढं गज्जम्स वि गंजं गड्डूम्मि गड्डिचक्ककर्डि |
गलिअं गालउं भिक्खु गणिअगणेत्ती विमुच्छेइ ।। ६६ ।। [८१] गहणं अजलद्वाणे गंडीरी उच्छुखण्डम्मि |
गाडी तह गाणी गवायणी कडुझुणिम्मि गद्दन्भो ॥ ८२ ॥
गहणं निर्जलस्थानम् । गंडीरी इक्षुखण्डम् । गत्ताडी तथा गाणी गवादनी । गत्ताडी गायिकेति गोपालः । गद्दब्भो कटुध्वनिः ॥ यथा ।
गद्दन्भसद्दकरहोचिअम्मि गहणम्मि धवल मा वच्च ।
तत्थ ण दुव्वागाणी दूरे गंडीरित्ताडी ॥ ६७ ॥ [ ८२ ]
L. 1. CGX ° काष्टं GZ लहु° BF 'गर्दभ:. L. 3. om. A; EY only गकारादिः G क्रमेण च स्वर. L. 4. BF गजो E गड्डी C गइझो a v. 1. which will not be noted any more. GZ गज्जे E जवो B गडो G दुग्गो. L. 5. A गहुं BCFGZ गहं XY गहूं cdd. गलियं ACEGXYZ °रियम A क्खयलए Com. क्खवलए गणे; 2. hd. remarks अपूर्ण पद्यं Cत्री for गणेत्ती Com. य ABFY य GZ ए X आ. L. 6. BCF गनो C 2. hd. गझो X गंजां Com. from गल: to गज्जो incl. 2. hd. remarks उपरितो लेखः । गंजो गल्लं गड्डी शकटं च BF यव: BF गटो BF गहूं CGZ गहं X गढुं शज्जा BFZ गलियं C गलिअ G. गलिता.
मि CGXZ गट्ट BF गड्डि चक्क CG Z गलिओ C भिक्खु BCFX गणय GZ गलिय L 11. E गत्ताणी Y गवाइणी C 1. hd कडुझ्झुणि° B निर्जलं स्थानं G गडीरी BF पत्ताणीडी G गवादना. 'होचिय BF व Z वन.
L. 8. G गज्जच्छ Z गज्जत्थ BF L. 9. BCFX गलियं GZ गणियं L. 10. GZ दुट्ठाणे X इच्छु. E 'ज्झुम्मि X 'झुणम्मि. L. 12. L. 14. BCFX 'होविय GZ L. 15. Cदुच्चा BF गट्ठीरि° C गंडी.

Page #156

८५]
द्वितीयवर्गः गंधिअगद्दिअगदहसद्दा दुग्गन्धदरिअकुमुएसु ।
गंदीणी चक्खुथगणकीला गंजिल्लगाडिआ विहुर ॥८३॥ गंधिओ दुर्गन्धः । गद्दिओ गर्वितः । गद्दहं कुमुदम् । गंदीणी चक्षुःस्थगनक्रीडा । गंजिल्लो तथा गाडिओ विधुरः ॥ यथा ।
गंधिअ गद्दिअ उइए गद्दहणाहम्मि कामगंजिल्लो । भमिअ किमिमाइ गोसे करसि विरहगाडिआइ गंदीणिं ॥ ६८॥[८३] गडरिगामेणीओ छगलीए गंछओ वरुडे ।
गहणी तह बन्दीए गहरो गिद्धे धणुम्मि गंडीवं ॥८४॥ गडुरी तथा गामेणी छागी । गंछओ वरुडः । गहणी हठहृता स्त्री । गहरो गृधः। गंडीवं धनुः ॥ यथा ।
10 गंछ व्व दलिअ वंसं गहणिं गामणिशं च ताडन्ति ।
धी गड्डरिभोअणया पावा गंडीविणो गहरघोरा ॥ ६९ ॥[८४] गहिअगवत्ता वंकिअघासा गहिआ य कम्ममाणाए । णासाए गंधलया य गडयडी वज्जणिग्धोसे ॥८५॥ .......
L. 1. A गंविय° or गंचिय BCEFGXYZ गंधियगद्विय° G कगट्टह" A °सव्वा cdd. दरिय° C 1. hd. °कुमु. L. 2. G गंधीदाणी A चक्षुगण° C चखुत्थग 2 चक्रपुच्छ G व्वगण E कीला जिल्ला Y गंजेल्ल° edd. गाडिया ( x गांडिया ). L. 3. x गंधिउ X गविउ BF कुडुदा G कुमदांगं G गंधिणी. L. 4. X गाडिउ. L. 5. cdd. गंधिय गद्विय, L. 6. cdd. भमिय BF किमिमाधZमाई C गरसि cdd. 'गडियाइX गीणि. L. 7. C गड्डरी ABFGX णीउ AGX गंछउ X बरुदे. .. 8. BCEFGZ वंदीए C गिद्वे. L. 9. X गडिरी From णी to a in वरुट : torn off in G. X गंछउ बरड: C बरुडः BF वरुटः L. 11. BCF च cdd. दलिय BF गहेणिं Z गहणं BF गामेणिं यं X2 गामेणियं Z X ताडंमि. L. 12. B गडरि' CGZ भोयणया X भोयणआ BF यावा In G गहरघोरा is torn off. L. 13. A गहियं गव BCEFXYZ गहिय° In G from गहिय° to घासा excl torn off. A वंभियंयासा BF गिअ° CEXYZ किय°C घोस Xघोसो cdd. गहिया Zसाणाए. L. 11. BF साणाए C गंधलयाए गडअडी RCFY निग्घोसा Eणिघो.

Page #157

११६ देशीनाममाला
[ श्लोक ८५गहिरं वक्रितम् । गवत्तं घासः । गहिआ काम्यमाना स्त्री । अत्र गहिलगग्गरशब्दो ग्रहिलगद्गदशब्दभवौ । गञ्जिओ कल्यपाल इति गाजिकशब्दभवः । गञ्जा हि सुरागृहमुच्यते । इति नोक्ताः । गंधलया नासा । गडयडी वज्रनिर्घोषः ॥ यथा ।
मेहम्मि गडयडन्ते अगहिअचित्तं विणा गहिअजुवई । सिंघइ गंधलयाए को णु गवत्तं व मालईदामं ॥ ७० ॥[८५] गोट्ठीरए गणसमो गल्लप्फोडो डमरुअम्मि।
गहकल्लोलो राहू विवाहगणए गणायमहो ॥८६॥ गणसमो गोष्ठीरतः । गल्लप्फोडो डमरुकः । अत्र । गन्धुत्तमा सुरेति संस्कृतभवः । गण्ठिच्छेओ ग्रन्थिच्छेदक इति ग्रन्थिच्छेदशब्दभव इति नोक्तौ । गहकल्लोलो राहुः । 10 गणायमहो विवाहगणकः ॥ यथा ।
गणसम गल्लप्फोडं मुहेण वाएसि किं गणायमह । गहगणविवरीअगई गहकल्लोलं णया णेसि ॥ ७१ ॥[८६ ] गणणाइआ य चण्डीइ गलत्थलिअं गलत्थिअए । गयसाउलो विरत्ते गंधपिसाओ अ गन्धिअए ॥८७ ॥
L. 1. BF गह्रियं CXZ गहियं From गहिअं to घास: incl illegible in G.BF om. गवत्तं घासः CX घोष: cdd. गहिया From हिल° to दशब्द torn off in G. L. 2. X गर्गर' X गंजिउ BCFX कल्पपालः ( C °ल) BF 'भव G भवः. L. 3. From च्यते to नोक्ता: incl illegible in G. CXZ. नोक्ता Z गंधूलया CX नाशा G_om. नासा CX गडअडी X वज्जानर्घोषः. L. 4. From हम्मि to अग exel. torn off in G. edd. अगहिय G चिणा edd. गहिय G 'जवइं र जुवइ. L. 5. CX गंधलियाए X गवतंवत्तं C च. L. 6. A गोहारए Y गुट्ठीरए BF णसमो E गल्लफोडो BFY डमरुयंमि. L. 7. X गहकलो Com. विवाह A नणाय महे. L. 8. CGX
G डमकःX गंधुत्तसा GZ सुरा इति. Z संस्कृतसमः L. 9. BF गंठिओछेओ X छेउ x°छेदकः X om. शब्द GZ भवः G गयकलोलो X कल्लोलोलो X राहु. L. 11. CमहेX गणायमहZगणायमहा. L. 12. cdd. विवरीय (X विवराई)01. hd. मह. L. 13. cdd. गणणाइया EZइ for य, but य superscr. G गल्ल C गलच्छनियं E गलथ° ABEFGXYZ लियं A गलछियए Cगलच्छयए BFGYZ स्थियए. L. 14. C°फिसाओ AGX °साउ AGYZ य cdd. गंधियए.

Page #158

८९ ]
द्वितीयवर्गः
११७
1
गणणाइआ चण्डी । गलत्थलिओ क्षिप्तः । गलत्थि इति तु धात्वादेशेषु क्षिपेर्धातोः सिद्धमित्यनेनार्थनिर्देशः कृतः । गयसाउलो विरक्तः । केचित् गयसाउल्लो विरक्त इत्याहुः । तत्र साउल्लो अनुरागो वक्ष्यते । स गतो यस्य स गयसाउल इत्येव सिद्धम् । गंधपि - साओ गान्धिकः ॥ यथा ।
गणणाइआइ भत्तोसम्म ण समागउत्ति वेसाए ।
गयसाउलचित्ताए गंधार्पसाओ गलत्थलिओ ॥ ७२ ॥ [ ८७ ]
गयणरई मेहे गज्जणसदो हरिणवारणरवम्मि | गागेज्जं गेज्जं मन्यिअम्मि णवपरिणिआइ गागेज्जा ॥ ८८॥ गणरई मेघः । गज्जणसद्दो मृगवारणध्वनिः । गागेज्जं तथा गेज्जं मथितम् । गागेज्जा नवपरिणीता ॥ यथा ।
गागेज्जवावडा गागेज्ना गेारवं मिउं कुणइ ।
गयणरइगज्जिगहिरं गज्जणसद्दं सुणन्ति पइणो ॥ ७३ ॥ [ ८८ ]
गाहम्मि गाली गायरिगोआ गग्गरीए अ । गामपहाणे गामणिगामउडग्गामगोहगोहा य ॥ ८९ ॥
L. 1. Cdd. गणणाइया B ( F1 ) गलत्थलि उत्क्षिप्तः C गलच्छलि उत्क्षिप्तः C 2. hd. लिओ उत्क्षिप्तः GX लिउ BZ गलस्थियमिति CG ( F ? ) गलच्छियमिति X गलत्थलियमिति BFXक्षिपे: सि L. 2. Gom. कृतः GZ केचिद्र X विरक्तः. L. 3. XZ गयसाउलो Z इत्यव C 1. hd. गंधपि GX साउ. L. 5. cdd. 'झ्याइ (X इयाय Z इया) C भत्तो संवं C 1. hd. मण 2. hd. गण ( वि for त्ति X बेसाउ. L. 6. GX 'साउ C गलच्छ " GX लिउ. L. 7. C 1. hd. गयणारई X गणयरई A मिहे E ' चारण ' GZ G रचेण A रयम्मि C वरंमि. L. 8 C गझं EX गिज्जं C मंघिय ABEFGXYZ मंथिय ABCFGYZ 'णियाइ EX णीयाइ A गारोज्जा. L. 9. BF गणई CGXZ शब्दो Com. from गागेज्जं to मथितं incl, 2. hd. remarks अपूर्णेयं टीका. L. 11. C गेज्जा for गागेज्जा C कुणई. L. 12. C रई G 'गज्जय C L. 13. AY गाअरि X L 14 GZ गामणि C गामगोमा (sic) C गामगोहा
हिरं' X 'गहिरज्जं गज्जणसुद्धं C°सहं GZ सुणंतिया / पेयणो. गोर / गाव GZ गोया A गयरीए C गरीए ACGYZ य. 2. hd. गामणी 1. hd. om. णि BF "गामउग्गा A "उडगाम ( य; C 2. hd. गोहागोहा य ८ गोहगोमा य.

5
10

Page #159

5
ta
देशीनाममाला
[ श्लोक ८९
गाहुली क्रूरजलचर: । गायरी तथा गोआ गर्गरी । गग्गरीशब्दोऽपि केषांचिद्देश्यः । अस्माभिस्तु गर्गरीशब्दभवत्वान्नोक्तः । यदि भवति तदा पर्यायभङ्गया दार्शतोऽस्ति । गामणी गामउडो गामगोहो गोहो एते चत्वारोऽपि ग्रामप्रधानार्थाः । गोहो भट इत्यन्ये । पुरुष इत्येके । गामणिअशब्दोऽपि ग्रामप्रधानवाचीत्यन्ये ॥ यया ।
गामणिण ण वि गोहसुआ भग्गगायरी कहर | गामउडगामगोहघरिणीण गाहुलिहयं गोअं ॥ ७४ ॥ [ ८९ ]
गामहणगामरोडा गामट्ठाणछलगाम भोईसु ।
गुंफो कारा गुम्मी इच्छा गुंठी अ णीरंगी ॥ ९० ॥
गामहणं ग्रामस्थानम् । गामरोडो छलेन ग्रामभोक्ता । अन्तर्भेदं कृत्वा यो मायया
10 ग्रामं भुनक्ति । गुंफो गुप्तिः । गुम्मी इच्छा । गुंठी नीरङ्गी ॥ यथा ।
आ तं कटिं गामहणे सुय गामरोडवहुँ ।
उवभुञ्जसि गुम्मीए इहि लज्जेसि किं गुंफे ॥ ७५ ॥ [ ९० •] गुंफी अ सयवईए गुलं गुडोलद्धिआ य चुम्बिअए । मुत्थसमुत्थम्मि तिथे गुंडं तुरयाहमे गुंठो ॥ ९१ ॥
15 गुंफी शतपदी । गुलं तथा गुडोलद्धिआ चुम्बनम् । गुंड मुस्तोद्भवं लचकाख्यं तृणम् । गुंठो अधमहयः ॥ यथा ।
C
गर्गरीशब्दो CX गरी G गर्गरशब्दोऽपि GZ देश्य L. 8. BF गामउरो G गामगा हो BG (F?) om. L. 5. BF गोअ C गोहेसुआ GXZ L. 6. G गोहाह ेणीण C गाहुविहं GZ गाहुलियं X गाहुविहय L. 7. A 'गामंगडा C रोडो A गामदु-छल गामडाण. L. 8. E गुंफे GZ कारी E इत्था गुंठीइ णी XYZ यस्सीरंगी. L. 9. G ग्रामरोडो. L. 10. BE गुल्मी C गुंढी BF निरंगी C नारगी. L. 11. edd. तइया BF कहगुंठिं G 'गुंठि C "बहुं L. 13. AGYZ य C गुल G गुडं C गुड्डों B'लट्टिया F लट्ठिया G ° दिया X लट्टिय GZom य AYZ चुंचियए BFG चुंवियए. L. मुच्छंमि G तुच्छ A समुच्छम्म निष्णे BH गुर्दा GZ गुंड A गुंडो or गुंडो. गुलोडोलट्टिया गुलोडोलटूढिया CGZ लद्दिया X लडिया BCFX गुद्रं FZ गुंड BCF2 लवका X लचकाक्षं. L. 16. BF गुठो GZ धमयः.
लदियाए EYZ
I. 1. X गोयरी GZ गोया BEZ एव काचित् ( Z केषा ) C°चित् दे गोहो. L. 4. X गासमणि 'सुया C कायरी BF कहई. GZ गोयं.

14. CY मुच्छस
L. 15. E

Page #160

द्वितीयवर्गः गुंफिसमाए जीए रत्तो गुंठु ब्व गुंडिणिमहीए । तीए च्चिअ कुणसु गुलं मन्झ गुडोलद्विअं मुञ्च ॥ ७६ ॥ [ ९१]
मूलोच्छण्णभमिअभासेसुं गुम्मिअगुलुच्छगुत्थंडा।
गुंजेल्लिअं च गुडदालिअं च पिण्डीक यत्थम्मि ॥ ९२ ॥ गुम्मिरं मूलोत्सन्नम् । गुलुच्छं भ्रमितम् । गुत्थंडो भासपक्षी । अत्र गुलुञ्छो गुञ्छ 5 इति संस्कृतसमः । तथा । गुंठइ उद्धृलयति । गुमइ भ्रमति । गुंजइ हसति । गुम्मइ मुह्यति । एते धात्वादेशेषुक्ता इति नोक्ताः । गुंजेल्लिअं तथा गुडदालिअं पिण्डीकृतम् ।। यथा ।
गुंजेल्लिअणीसासं गुडदालिअहणुकरं च गुत्थंड । विरहगुलुच्छं तह गुम्मिरं च उड्डिअ कहेसु मं तस्स ॥ ७७ ॥ [९२] 10 गुत्तण्हाणं पिउजलदाणे गुलुगुंछिओ वयन्तरिए। गुफगुमिओ सुरही गेंडगेटुआ य थणवत्थगण्ठीए ॥ ९३॥
__L. 1. B गुफि° C गुंफी° F गुफी C गुणु च X गुंड व्व BF गुद्रिणि C गुडिणि° GZ. गुंड्रिणि°X गुडिणि C महाए. L. 2. BCFX तीs cdd. च्चिय G गुल X मज्ज गुंडोलट्रियं BF लट्टियं CGZलद्वियं. L. 3 G मूलुच्छन्न C च्छन्न Z मूलच्छन्न ACEGXZ भमिय' BFGZ भासेसु cdd. गुम्मिय° X 'गुलच्छु BFXY गुच्छंडा C गुच्छंटा. L. 4. A गुंडे x गुजि° ABCFGYZ °ल्लियं E जियं X °लिय A व E गुड edd. °दालिरां A 'कयल्लम्म C कयच्छम्मि. L. 5. cdd. गुम्मियं BF °च्छण्णं CGXZ च्छन्नं B गुलुच्छं X गुलक्षं BF गुत्थडो CX गुच्छंडो BF गुलछो X गुच्छ. L. 6. C गुम्मइ CX भ्रमयति B गुजइ x गुमाइ. L. 7. RF गुजिल्लियं CXZ "लियं G गुजेल्लेयं BCFX दालियं G °दाडियं Z "दादियं. L. 9. BF गुजे cdd. लिय° C गुंड° cdd. °दालिय G°करः Z व C गुठंड BF om. गुत्थंड. L. 10. BF om. विरह BF गुच्छं C गुलंच्छं G गुलं; 2 गुटुंठं BF गुंमियं CGXZ गुम्मियं BFGZ उड्डिय Cउडियं X उडिय B काहसु. L. 11. A सुत्तण्हाण E गुत्रन्हाणं x गुत्तत्ताणं Ex गुलगुं BCF °छिउ G लिउ X °ठिउ Y ठिओ. L. 12. A गुलुगुमिउ BCFGYZ गुप° CX "मिउ GZ गुम्मिउ A गेंडगेणया BF गेंडगेंडया C गेण्हगेण्हया E गेंडगेथुआ G गंडगेंठ्या X गंडगेंडुआ Y °गेंडुया 2 गंड. गेलुया GZ om. य Cणवत्थगंडीए E °वत्तगंडीए GZगंधीए.

Page #161

देशीनाममाला
[ श्लोक ९३. ___ गुत्तण्हाणं पितृभ्यो जलाञ्जलिदानम् । अत्र गुज्झहरो रहस्यभेदीति गुह्यहरशब्दभवः। तथा । गुललइ चाटु करोति । गुंजुल्लइ उल्लसति । गुम्मडइ मुह्यति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः । गुलुगुंछिअं वृत्यन्तरितम् । उन्नामतार्थं तु उन्नमेरुत्क्षिपेर्वादेशसिद्धम् । गुफगुमिअं सुगन्धि । गेंडं तथा गेंठुअं स्तनयोरुपरि वस्त्रग्रन्थिः ॥ यथा ।
गुलुगुंछिअ मयगुफगुमिअङ्गो महसि किमगेंडमिमं । गुत्तण्हाणकए छुट्टगेठुआ जाइ जं सरिअमेसा ॥ ७८ ॥ [ ९३ ] गेंटुल्लं गोविल्लं कुप्पासे गेण्हिरं च थणसुत्ते।
कीलाइ गेंडुई गेज्जलं च गेवेज्जए वणे गोंडं ॥ ९४ ॥ गेंडुल्लं तथा गोविल्लं कञ्चकः । गेण्हिअं उरःसूत्रम् । गेंडुई क्रीडा । गेज्जलं ग्रैवे10 यकम् । गोंडं काननम् ॥ यथा ।
गेंडुइगोंडे गोरिं सगेज्जलं पुलयफुट्टगोविल्लं ।
उअ दर्दु रइतिसिओ गेंडुल्लं गेण्हिअं च अवहरइ ॥ ७९ ॥[ ९४ ] गोच्छागोंठीगोंडीगोंजीओ मञ्जरीए अ। गोलो सक्खी गोल्हा बिम्बी गोली अ मन्थणिआ॥ ९५॥
L. 1. G गोत्तण्हाणं X गत्ताणं C गुझ्झ (i. e. गुज्ज ) BFX om. इति. L. 2. Z गुलइ BCFX गंजल्लइ Bधुक्ताः. L. 3. X नोका G तथा गुलगुछि (sic) Z तथा गुलगुंछियं X गंठियं उन्नमिरुत्° G°ा आदेशसिद्धा X ऐवा आदेश. L. 4.C गुपम्मियं BFGZ गुपगुमियं x गुपगुम्मियं 2 सुगंधिः गेहं X गंडे BFXZ गेंडयं C गेण्हयं G गेणयं CX गन्धिः. L. 5. X गुलुगुठिय edd. छियगुपगुमियंगो BFGXZ किं अगेंड° C किं आगं 2 गेंडमिम. L. 6. X गुत्तत्ताणकए Z उत्तण्हाण CX च्छुट्टगेण्डया BF छुट्टागंठ्या G°गें? (sic) CX जाय C सं जरियमेसा BFX सरियमेसा Zमेस. L. 7. BFZ गेठुलं A गेडल x गोंठुलं ABCEFXY गेण्हियं X व धणुमुत्ते C1. hd. घण. L. 8. x कीलाई RCFZ गेंदुई Y गेंदुई Zafor च Y गेविज्जए X वामणे for वाणे. L. 9. BCF गेटुलं G गेविलं B गोविल्लं X कंचुकगेणियं उरसूत्रम् RCF गेण्हियं BCF गेंदूई GZ गेंदुई. L. 10. C ग्रैवेयके X वामनं. L. 11. B गेदूइ° C (F?) गेंदुइ G गोडे BFG गोरि X गkि CX सम्गे BF संग्गे BF पुलपुट Gपुलइफुट्ट Z पुलई. L. 12. CX उय C दद X रयति GX तिसिउ Zतिसिउं B गोवुण्ण CX2 गेहलं F गवुण्ण G गेण्हुलं RCFX गेण्हियं GZ गेंडयं BF व X वहचाहर इ. L. 13. G गोंच्छागोच्छीगोंडीगोजीवगोजीउ AXZ
जीउ E°गोजीओZ गोंछा B गोंडी BF °गोज्झीउ ACXYZ य, L. 14. X सखी C गोण्हा 2 गोल्डी BFZविवी G विवी E बिंबो AEGXYZ य cdd. °णिया,

Page #162

१२१
९७]
द्वितीयवर्गः गोच्छा गोंठी गोंडी गोंजी एते चत्वारो मञ्जरीवाचकाः । गोलो साक्षी । गोल्हा बिम्बी। गोली मन्थनी ॥ यथा ।
गोंडी गण्डे गोच्छा भाले गोंठी उरे थणे गोंजी । गोलीसमजलफुसिआउ एत्थ गोल्होहि को गोलो ॥ ८० ॥ [ ९५] गोवी बाला गोसं गोसग्गं गोवरं करीसम्मि ।
गोमदा गोअग्गा रच्छाए गो रं च गोविटा ॥ ९६॥ गोवी बाला । गोसं प्रभातम् । गोसर्गशब्दो यदि संस्कृते रूढस्तदा तद्भवो गोसग्गशब्दः । अन्यथा तु देशी । पर्यायभङ्गचा त्विहोपात्तः । गोवरं करीषम् । गोमदा तथा गोअग्गा रथ्या । गोहुरं गोविष्ठा ॥ यथा । गोवरगोहरकज्जे गोअग्गं गोवि मा भमसु गोसे ।
10 विप्पिज्जसि जं तम्सि केण वि गोमद्दवसहेण ॥ ८१॥ [ ९६] गोंदीणं सिहिपित्ते गोणिक्को गोसमूहम्मि ।
पवयणजडेसु गोच्चयगोसण्णा गोविओ अजंपिरए ॥ ९७ ॥ गोंदीणं मयूरपित्तम् । गोणिक्को गोसमूहः । गोच्चओ प्राजनदण्डः । गोसण्णो मूर्खः । गोविओ अजल्पाकः ॥ यथा।
15 गोसण्ण गोविअमिमं गोणिकं गोच्चएण किं हणसि । मोरं कडक्खमाणिं गोंदीणपिअं णिवारसु बिडालिं ॥ ८२ ॥[ ९७ ]
L. 1. C गॉच्छा G गोष्टी गोण्डी BF om. गोंजी XZ चत्वारोपि. L. 2. BF विवी G विवी X विंबी। गोलो BF मंघनी G मथनी. L. 3. G गोण्ही B गेंडे Z गोंछा X भाला CX गोण्डी Cओरे CX वणे BFG गोजी. L. 4. BFGXZ2°सियाउ C सियाओ BFX इत्थ C इच्छा GZ एत्थं C कोल्हाहि . कोल्होहि GZहि. L.5. ABCFGXZ वाला A गोव्वरं BF गोचरं E गुव्वरं GXZ गोव्वरं Y गोब्बरं. L. 6. C गोमवो E गोमुद्दा BFYZ रस्थाए C गोहुरं. L. 7.cdd. वाला C तद्भावो. L. 8.CG गोसर्गशब्दः CZ गोव्वरं G
व्व or °च x गोचरं Com. गोमवा तथा. L. 9. X रथा GXZ 'विष्टा X has गोहुरं गोविष्टा । यथा twice. L. 10. GZ गोव्वर C कझ्झो. L. 11. G ठिपि . L. 12. CXZ गोदीणं A दीण C सहि EX पत्ते. L. 13. C गोव्यय om. गोसण्ण XZ गोव्वय GZ 'गोसन्ना AGXZ गोविउ G य जंपिरए Z अंजंपिरए. L. 14. BCF गोदणं X मयरपितं गोंदीणं BF (G) Zग.व्वओX गोव्वउ Gउ GZ गोमन्नो. L. 15.X गोविउ. L. 16. GZ गोसन्न cdd. गोवियमिमं CGZ गोव्वएण but in C व्व is corrected from च्च x गोव्वए. L. 17. BF गोरं G मोर BF कक्खडमाणिं कक्खडमिंतं X कखडमिंतं cdd. गोदीणपियं (x गोंदीण°) Zणिवारिमु cdd. विडालिं.
16 [ Desināmamālá )

Page #163

१२२ देशीनाममाला
[श्लोक ९८गोअंटा गोचरणेसु गोअला दुद्धविक्कइणी।।
गोआलिआउ पाउसकीडा गोरंफिडी गोहा ॥ ९८॥ गोअंटा गोचरणाः । गोअंटो स्थलशृङ्गाट इत्यन्ये । गोअंटगोखुरल्लशब्दी वृद्धत्ववाचकाविति तु प्रज्ञाप्रमादः । गोअला दुग्धविक्रयक: । अत्र गोइल्लो गोमानिति 5 मतोरिल्लादेशसिद्धम् । तथा गोमुहं उपलेपनमिति गोमुखशब्दभवत्वानोक्तम् । यदाह ॥
गोमुखमुपलेपनेऽपि स्यात् ॥ इति ( हलायुधः ५, ११)। गोआलिआ प्रावृषि कीटविशेषः । गोरंफिडी गोधा ॥ यथा ।
रेल्लिअ गोअंटपयं गोआलिपिए घणम्मि वरिसन्ते । गंत्तीसु गोअलासुं गोरंफिडि मा कुणासणिणिवायं ॥ ८३॥ [ ९८]
॥ अथानेकार्थाः ॥ घुम्मिअमुए गयं वणतलारबालमिगण्हाविए गंडो ।
गत्तं ईसापळेसु इच्छरयणीसु गंधोल्ली ॥ ९९॥ गयं घूर्णितं मृतं च । गंडो वनं दाण्डपाशिको लघुमृगो नापितश्चेति चतुरर्थः । समाहारत्वादेकवचनम् । गत्तं ईषा पङ्कश्च । गंधोल्ली इच्छा रजनी च ॥ [ ९९ ]
10
L. 1. C गोअंडा X गोअंढा BF (A) गोवर° GZ गोइला A दुदु C दुह° C 2. hd. दुइ C विक्रयणी. L. 2. BF गोअलि C गोआली GYZ गोवा cdd. याउ G पाउ. कंसकीला 2 °कीला C गारुफिडी C2. hd. गोरु G गोधहा. L. 3. G गोयंटा G स्थूलशंगाट CX गाटः गोक्षरल°C वृहत्व. L. 4 x om. तु Com. प्रज्ञा 2 गोयला BFGX °कत्री C 1. hd. °कत्तण 2. hd. की 2 °वाची for की. L. 5. X मनोरिल्ला C लोदे° C गोमुहमुप° BF °नमिति तु G भवत्वात् G नो° om. यदाह. L. 6. BFGXZ स्यादिति In G गोआलिआ प्रा torn off. CXZ गोवा RCFX लिया. L.7.X विशेषाः G गोधरंफिडा 2 गोउरंफिडी. L. 8. BFZ रेल्लिय CX रलिय G गोअंठ GZ गोवा C मणमि संतो. L. 9. CX गोत्तीसु GZ सुं C margin adds य CGXZ गोयलासुं BF गोरं मा कुणाइस ( इ = 5 ) C मक्कणास G फिणि Z वारं From वायं to मुए I. 11 torn off in G. L. 11. BCFXZ घुम्मिय°C 1. hd. 'सुएं A चण° ABCFGZ वाल° A 'मित BF विओ. L. 12. C गोत्तं A गत्त BF पंके E इत्थ° F गंधुल्ली G गधोली X गंधोली L. 13. From र्णित to वनं excl torn off in G. CX च मृतं च C दांदृपाशिका G मृगः From ना to हार 1 14. torn off in G. L. 14. BF गर्त X गंधोली.

Page #164

१२३
5
१०२]
द्वितीयवर्गः गंधेल्ली छायासरहासु गहवई अ गामिअससीसु ।
गंजोल्लिअमुद्भुसि हासट्ठाणे अ अङमालिद्धं ॥ १० ॥ गंधेल्ली छाया मधुमक्षिका च । गहवई ग्रामीणः शशी च । ग्रहपतित्वमादित्य एव रूढं न शशिनीति नायं ग्रहपतिशब्दसमुद्भवः । गंजोल्लिअं रोमाञ्चितं तथा हास्यस्थाने ऽङ्गस्पर्शो यत् गिलिगिलाविअं इति लोके रूढमिति व्यर्थम् ॥ [ १०० ]
बिन्दुअहमेसु गुंपागुंदागुंछाउ दाढिआए वि।
गुत्ती बन्धणइच्छावयणलयामउलिमालासु ॥ १०१॥ गुंपा तथा गुंदा बिन्दावधमे चेति प्रत्येकं यर्था । गुंछा तु बिन्द्वधमयोरुत्तरोष्ठश्मश्रुणि चेति व्यर्थी । गुत्ती बन्धनमिच्छा वचनं लता शिरोमाल्यं चेति पञ्चार्था ॥ [ १०१ ]
सेज्जाए संमूढम्म गोविए तह य गुप्पंतं ।
गुमिलं मूढे गहणे पक्खलिआवुण्णएमुं च ॥ १०२॥ गुप्पंतं शयनीयं संमूढं गोपितं चेति व्यर्थम् । गुमिलं मूढं गहनं प्रस्खलितमापूर्ण चेति चतुरर्थम् ॥ [ १०२]
10
L. 1. BFY गंधिल्ली C छ।सर° Y °सरघासु AEGXYZ य cdd. गामिय° (Y गांबिय) Z सीसु. L. 2. GZ गंधो' edd. °लियमु मुट्ठ edd. सियं Z हासट्टाणे CXYZ य In G अङ्गमालि, is torn off. C 1. hd. °लिटुं 2. hd. 'लिटुं. L. 3. GZ °पतिमा. B°मादित्ये. L. 4.G रूढः न शशीति RCFX लियं L. 5. BCFX अंग° X स्पर्शे GZ यगिलि° BFG वियमिति CXZ °विआमिति X लोकसूढ° C यर्थः. L. 6. BCFG विंदु G om. गुंपा Y गुंफा Zom. गुंदा BFZ गुच्छाओ C गुच्छाओ E गुच्छाउ x गुंफागुंछाउ cdd. दाढियाए. L. 7. C गुत्ता G वंधण x इत्थीव L. 8. BX गुंफा Z गुपा BFG विंदाव° C °दाववधमेति XZ वेति CX प्रत्येकं द्वावपि यर्थाः C 2. hd. बिदौ अधमश्य प्र द्वावपि यर्थों Z यर्थाः B विद्वधर्म° C बिंद्वधमयोरुत्तरोभस्मश्रुणि G विंद्रधमयोरुत्तरः श्म X बिद्रधयोरुत्तरोष्टमणि. L.9. XZ व्यय: BFG बंधन C वचनलता. L. 10. BX पंचाः . L. 11. BF सेज्झाए CGZ सज्जाए G समू BF om. य In Cfrom गप्पंतं to च 1.2. twice. L. 12. A मढ cdd. पक्खलिया AX पुण्ण CGZ 'वुन E °चण्ण C 1. hd. 'एसं च. L. 13. BF सन्मूढं X व्यर्थः C 1. hd. मंगुलि corr 2. hd. X प्रसवलित° B °लितं मापूर्ण.

Page #165

१२४ देशीनाममाला
[ श्लोक १०३बुसिआविलोडिएसुं कण्डुअथवएसु तह गुलिआ।
संचलिअखलिअविहडिअपूरिअ मूढेसु गुम्मइओ ॥ १०३॥ गुलिआ बुसिका विलोडितं कन्दुकः स्तबकश्चेति चतुरर्था । गुम्मइओ संचलितः स्खलितो विघटितः पूरितो मूढश्चेति पञ्चार्थः ॥ [ १०३ ] । पङ्कजवेसुं गेहूं गोगोदाणइसहामु गोला य ।
सीअक्खिग्गीवासुं गोरा गोणो अ सक्खिउसहेसु ॥ १०४॥ गेहूं पङ्को यवश्च । गोला गौर्गोदावरी सामान्येन नदी सखी चेति चतुरर्था । गोरा लागलपद्धतिश्चक्षुविा चेति व्यर्था । गोणो साक्षी वृषभश्च । अत्र गोलाशब्दः संस्कृत__ समोऽपि कवीनां नातिप्रसिद्ध इत्युपात्तः । गोणशब्दस्तु गवि शब्दानुशासने साधितोऽपि 10 गोणादिप्रपञ्चत्वादय प्रबन्धस्येहोपात्तः ॥ [ १०४ ]
॥अथ घादयः ॥ घण्णा उरत्थले घल्लो अणुरते घरे घंघो।
घडिघडिअघडा गोट्ठी घरगोलीए घरोली अ॥१०५॥ घण्णो उरः । घण्णो रक्त इत्यन्ये । घल्लो अनुरक्तः । घंघो गृहम् । घडी तथा 15 घडिअघडा गोष्ठी । घरोली गृहगोलिका ॥ यथा ।
L. 1. AEX बुसिया BFGYZ बुसिया C 1. hd. तुसिया 2. hd. चुसिया BF विलोडएK A कंटुअ° BFY कंदु° C कंडुय° GZ कंडुय° ABCFGXYZ गुलिया. L. 2. ABFZ संचलिय । सवलिअ GY संवलिय° C स्खलिअ ARCFGYZ खलिय GZ °विहलिय° ABFY 'डिय' ABFGXYZ 'पुरिय° C गुंमइओ E 'ईओ AG 'इउ X ईउ. L. 3. BCF XZ गुलिया G गुलिका BFCXZ खुसिका C चुसिका C कण्टुक GX कंदुक BFG स्तव स्तबुG चतुर\ Xर्थाः Zर: GX गुम्मइउ G संवलितः X संचालितः L. 4. BE om. स्खलिनो C खलितो XZ पंचाः . . 5. A पंकx जवेमु BFY गेंडं C गेटुं Y गोगोयाण. L. 6. G सीय Z सिय° AGYZ य BFZ सक्खिओस. L. 7. BF गेंडं C गेटं CX जवश्व C गोलो X om. चेति C चतुरर्थाः X चतुरार्थाः BF गोला. L. 8. GZ पद्धतिः चक्षु B क्षुग्रीवा X सुग्रीवाश्यति C 2. hd. व्यर्थाः Z गोणी GZ वृषभश्यति. L.9.x इत्युउपातः. L. 10.2 °दस्याप्रबंध L. 11. A om. अथ घादयः EX अथ घादिः. L. 12. C1. hd. घणो A उरछले C गम्भो G घरे घं (sic) x om. घरे, घ for घंघो. L. 13. G घाडि cdd. 'घडिय° Cघड गोडी E गोढी G गोट्टी ABCTGYA य. L. 14.C2. hd. adds स्थलं after उर: x adds स्थल: G घण्णा पणो. L. 15. G घडीय तथा घडा BCFXZ घडिय° BF गोही CGX गोष्टी CGZ गृहगोधिका X शोधिका.

Page #166

द्वितीयवर्गः
लस्स घंघवइणो घण्णे लग्गाइ कह घडीरुइणो ।
घडिअघडा णीसङ्का भमइ जमत्ता घरोलि व्व ॥ ८४ ॥ [ १०५ ] घरभोअणे घरोलं सधम्मिणीए घरिल्ली अ ।
१०८]
घंघोरो हिण्डण धम्मोई गण्डुअतिणम्मि ॥ १०६ ॥
घरोलं गृहभोजनभेदः । घरिल्ली पत्नी । घोरो भ्रमणशीलः । घम्मोई गण्डुत्संज्ञं 5 तृणम् ॥ यथा ।
१२५
सह तीए हिण्ड तुमं घम्माईसलाइ घंघोर ।
भुंजिहिसि घरोले पुण सुरसे दिणे घरिल्लीए ॥ ८५ ॥ १०६ ] जहणत्थवत्थभेए घग्घरमादरिसयम्मि घरदो ।
10
घणवाही इन्दे घरघंटी चडए अ सउलिआ घारी ॥ १०७ ॥ घग्घरं जघनस्थवस्त्रभेदः । घरयंदो आदर्शः । घणवाही इन्द्रः । घरघंटो चटकः । घारी शकुनिकाख्यः पक्षी ॥ यथा ।
घणवाहिधणुमणहरे काले घरघंटघारिसंघरणे ।
सयलकलाघरयंदो को जं सिढिलन्तधग्धरा सरसि ॥ ८६ ॥ [ १०७] पायारम्मि अ घारो घारंतो घेवरे चेअ । गाणम्मि घायणो भच्छिए घिअं खुज्जए घिट्टो ॥ १०८ ॥
L. 1. BF घल्लुस्स
लस्स G घडीरुण्णो.
L. 2. cdd. घडिय GZ जमुत्ता G
L. 4. C घिंघोरो A गंदुअ CYZ
L. 3. CEGXYZ भोयणे ABCFGYZ य. गंडुG X 'तणमि. L. 5. X घघो After घम्मोई B repeats the words from गण्डुअ 1. 4. to घम्मोई 1. 7. and for the second time reads घम्र्मोई BF गंदुत्संज्ञ CXZ गंडुसंज्ञं'. L. 7. B घम्मो BF 'सदलाइ BF घोर CXZ यंघोर G यघोर. L. 8. BF भुजिहिसि C बुंजि BCFX सुरासदिण्णे B घरिल्ली य. L. 9. C 1. hd. जहणच्छ C "वच्छभेदे C 1. hd. घरमा 2. hd. corr. घग्घरां° G रिसियम्मि CEGZ घरइंदो Y घरअंदो. L. 10. BFX वटए C चलिए Z वडर BF om. अ AGYZ य cdd. "लिया. L. 11. C 2. hd. Z घरइंदो G घर अंदो X घनवाही X घरघरघंटो. L. 12. C शकुनीकाख्यः. L. 13. BF धणमहरे C कोले. L. 14. XZ घरइंदो C सिथिलंत.. L. 15. C पायाम्म ABFGYZ य Z घोरों A घारंचो E घेचरे C 2. hd. घुयऊरे वेआ ABFX चेय GYZ चेव. L. 16. C गाणिम्मि EX गाणयम्मि C घायलो EX घायरो BFYZ भन्थिए ABF घिघं CEXY घियं BF सुज्जए X क्खुज्जए AGZ घिट्टो.

15

Page #167

१२६
देशीनाममाला [ श्लोक १०८घारो प्राकारः । घारंतो घृतपूरः । घायणो गायनः । घिअं भर्त्तितम् । घिट्टो कुब्जः ॥ यथा ।
घारते भिक्खन्तो गेहदुवारे घिओ परिअणेण । ओ घिट्टघायणो धिट्टयाइ घारम्मि आरुहइ ।। ८७ ॥ अत्र । घिसइ ग्रसते । इति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ॥ [ १०८] भेके घुग्घरिघुरुघुरिणो धुत्तिअघुसिणिआ गविट्ठम्मि ।
धुंधुरुडो उक्केरे घुग्घुस्सुसयं ससङ्कभणिअम्मि ॥ १०९॥ घुग्धुरी तथा धुरुधुरी मण्डूकः । धुत्तिअं तथा घुसिणिअं गवेषितम् । धुंघुरुडो उत्करः । घुग्घुस्सुसयं साशङ्कभणितम् ॥ यथा ।
पसरिअघुग्घुरिघुरुघुरिणिरवे सां घुत्तिएह धुंधुरुडे ।
ता घुसिणसु दूइ तुमं इअ घुग्घुस्सुसइओ चवइ को वि ॥ ८८ ॥ अत्र घुसिणं कुङ्कुममिति घुसृणशब्दभवम् । तथा । घुट्टइ पिबति । घुलइ घुम्मइ पूर्णते । घुसलइ मश्नाति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥ [ १०९ ]
कण्णोवअण्णिआए घुणधुणिआ घुसिरसारमवण्हाणे । 15 घुट्टधुणिअं गिरिगडे घुग्घुच्छणयं च खेअम्मि ॥ ११० ॥
10
L. 1. BFZ घोरो G घारा BCF घाअणो X घायरो गायन cdd. घियं G घट्ठो Z घिटो. L. 3. G घारते C 1. hd. GX घिउ cdd. परियणेण. L. 4. cdd. उ X घिट्टघणो Z घिट्ट Cघाघणो BF घाअणो BF धिट्ट C घिट्ट B घरंमि. L.5. C ग्रस इति GXZ असत इनि. L. 6 Z भूके A घुग्घरि BF घुम्युरिघुरिणो GZ घुरिघुरिणो edd. पत्तिय. com. from घसिणिआ to घसिणिअं excl. 1. 8. ABEFGXYZणिया G गविट्टम्मि. L. 7. EX घुध Y धुंधुरडो X स्पुसयं EX ससंकु BFGYZ भणियम्मि. L. 8. BFGXZ घुत्तियं cdd. घुसिणियं. L. 9. BFG घुग्घुस्सुसं X घुग्घुस्सुयं CX घुघु . L. 10. CGZ परिसय BFX पसरिय GZ घुरिघुरिणि GZ om. सा CX घुत्तियति (X वि° ) मिरघुघुरुडे BF धुंघुरुडो GZ धुंघरुणे. L. 11. C तो BF घुसिणिसु Z हूइG तुम cdd इय X घुग्घुस Z घग्घुस्स BFGXZ सइउ BFG ववइ CXZ ववई. L. 12. X कुकुममिति C शब्दसंभवं BF पिचति G पिवति C घुम्मई. L. 13. C घुप्तलई BF सघ्नाति G मघ्राति X नोक्ता. L. 14. CGZ. कणि cdd. 'याए AGZ घणुघु Y घग° ABCFGXYZ "णिया GZ घुसिण. L. 15.GZ घुट्ट° C घुणियं ABIG XY2 °घुणियं Eणिय Zगिरं (CZ 'गंडे EX घुघGणय X च्छयं Z थणयं BCF व EGYZ खेयम्मि.

Page #168

१११] द्वितीयवर्गः
१२७ घुणधुणिआ कर्णोपकर्णिका । धुसिरसारं अवस्नानम् । मसूरादीनां पिष्टम् । घुट्टघुणिअं गिरेगडम् । पृथुशिला । घुग्घुच्छणयं खेदः ॥ यथा ।
तुह आगमधुणघुणिअं सोउं चइऊण घुसिरसाराइं ।
घुट्टघुणिएसु घुग्घुच्छणेण वच्चन्ति रिउवहुआ ॥ ८९ ॥ अत्र घूओ उलूक इति धूकशब्दभवः ॥ [ ११० ]
घोरी सलहविसेसे घोसाली सरयवल्लिभेअम्मि ।
घट्टो कुसुम्भरत्ते सरिआतूहम्मि वंसे अ॥ १११ ॥ घोरी शलभविशेषः । अत्र घोडो अश्व इति घोटशब्दभवः । घोसाली शरदुद्भवो वल्लिभेदः ॥ यथा ।
10
सिरिकुमरवाल णरवइ तुह तुरया घोरिणो व्व अगणिज्जा ।
कवलन्ति वेरिपत्थिवबलाइ घोसालिआदलाई व ॥ ९० ॥ अत्र । घोलइ घूर्णते । इति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ।।
॥ अथानेकार्थाः ॥
घट्टो कुसुम्भरक्तं वस्त्रं नदीतीर्थं वेणुश्चेति व्यर्थः ।। १११ ]
L. 1. GZ धुणुघु cdd. °णिया G घुसिण BFGXZ सारमवस्नानं X मयूरादीना. L. 2. Bघुणिय CG (F?).XZ घुणियं G गिरेमंडं Z गिरेगडं B °सिला G घुग्घुच्छणियं, L. 3. G धुणधुणिय 2 धुणुष x om. घुण BCFXZ "णियं C वइऊण 2 घुसिण. L. 4. G घुघुणेएसए X पुगिएसु X °छलेण CGXZ. वहुया. L. 5. C घुओ GX घूउ BX उलूकः G घुक. L. 6. EGYZ भेयम्मि EXY insert here अथाऽने. काः . L. 7. A घट्ठो B कुसंभ ABCFGXYZ सग्यिा A विहम्मि C त्तहम्मि x त्तहमि Zसि ABFGYZ य. L. 8. CXZ शलभपक्षिविशेषःX घोडा x शब्दभवा. L. 9. B सरदु. L. 10. x om. सिरि GZ नरवइ (G कुह XZ तुरिया BF घोरण GZघारिणा BCF (GI) च्च B अगणिज्झा. L. 11. Z कवलंति BF पच्छिवचलाइ C पच्छिव Gवलाई Z बलाई BCFXZ घोसालिया G घासापलिया CX च. L. 12. BFZ पूर्णत C घूणीत G घूर्णत. L. 14. B कुसुभ°.

Page #169

देशीनाममाला
घमोडी मज्झरहे मसए गामणितिणे चेअ ।
घोरो णासिअगिद्धेसु घोलिअं सिलयले हढकए अ ॥ ११२ ॥ घम्मोडी मध्याह्नो मशको ग्रामणीसंज्ञं तृणं चेति त्र्यर्था । अत्र घत्तर क्षिपति गवेषयति चेति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । घोरो नाशितो गृध्रपक्षी च । घोलिअं 5 शिलातलं हठकृतं च ॥ [ ११२ ]
॥ इत्याचायश्री हेमचन्द्रविरचितायां देशीनाममालायां द्वितीयो वर्गः ॥
१२८
L. 1. A मज्जणे EG मज्झणे C मझ्झण्हे (i. e. = मज्ज ) X मसिए CGZ गामिणि AY चेय BI वेय C चेव / वेअ. L. 2. E घोरा edd. णासिय° ( Y नासिय° XC 'गिद्वेसु G गिद्धेसुं ABEFGXYZ घोलियं C घोलिंयं C सिलयलि G हढकथे ACGYZ य X adds इति द्वितीयो वर्गः ॥ L. 3. BCFX मध्याह्नः G मध्याह्नो C शमको X ° संज्ञ णंतृ CGXZ व्यथा: C क्षपति L. 4. C देशेषुक्त इति BF 'षूक्तं इति BF घोरं BF नाशिता G नासितो cdd. घोलियं. L. 5. G व for च CXZ add. उभय २७४. L. 6. BCFGXZ read : इत्याचार्यश्रीहेम चंद्रविरचितायां म्वोपज्ञदेशीशब्दसंग्रहवृत्ता द्वितीयो वर्गः । ग्रंथा ( G ग्रंथ Z ग्रंथ ) ४६० ( C ४६० ग्रंथाग्रं X ग्रंथाग्रं ४६० ) श्री (om. CGXZ) | Eonly has ॥ इति द्वितीयो वर्गः:॥ Y ॥ द्वितीयो वर्गः ॥

[ श्लोक ११२

Page #170

तृतीय वर्ग :
॥ अथ चादिः ॥
चत्तो तक्कू चंगं चारुं चडचोडिआउ सिहा |
चट्टू अ दारुहत्थे चंभो चासो अ सीरसीमन्ते ॥ १ ॥
चत्तो तर्कः । चंगं चारु । चडो तथा चोट्टी शिखा । चट्ट दारुहस्तः । चंभो तथा चासो हलस्फाटितभूमिरेखा || यथा ।
रे चंगचोट्टिअ चडं तोडिस्सं चएण यहणिस्सं ।
चासक्खमं घडकुसिंण हु चंभं करइ चत्तमित्तकुसी ॥ १ ॥ [१] चत्थरचट्टचंडिका हासणिमग्गरोसेसु ।
१-३ ]
१२९
चंदिलच उक्कचक्कोडा णाविअचच्चरग्गिएसु ॥ २ ॥ चत्थरी हास: । चहुट्टं निमग्नम् | चंडिक्को रोष: । चंदिलो नापित: । चण्डिल 10 इति तु संस्कृतसमम् । चउक्कं चत्वरम् । चक्कोडा अग्निभेदः ॥ यथा । ती विरहचक्कोडाजलिओ सो चंदिलो सहि इआणिं । हिअयचउक्के चत्थरिचहुट्टणक्खो वि कुणइ चंडिकं ॥ २ ॥
चस्तरिचतुष्कशब्दौ येषां संस्कृतेऽपि संमतौ तन्मते चत्थरिचउक्कशब्दौ न देश्य ॥ [२] पीणच्छिण्णविगाणेसुं चंडिलचंडिअचवेणा । जुअकरपुडे चवेडी तजा चकप्पा चुडुप्पा य ॥ ३ ॥
15

5
न.
L. 1. om. A; BCFGXZ || अथ चकारादिः ॥ Some of the Mss. constantly confound and in the beginning of the words. This v. 1. will not be noted in this varga. L. 2. AX तक्कु E चक्कु चंगं ACGX चारु Z चारू BF चडवोडियाउ E टियाउ C हियाओ AXYZ 'याउ. L. 3. C चट्टू (sic) EX चद्रु AEGXYZ य E दरुह्नत्थ BF 'हस्थे X दारुहत्थे Z दारुहत्यो A चभो AGYZय C 'सीमंतो. L. 4. G तक्तु: X तर्कः Z तकुः C चडु. L. 5. CX हलपाटित L. 6. cdd. यि BF तोडिज्झं G 'डिस्स C चहुएण FZ चट्टएण G चटुएण. I. 7. GZ घरकुडिं edd. L. S. Bवच्छरि° CF चच्छर X चंडिक A हाराणि / निम्म गसरोसेसु. L. 9. C चक्कोड Z चक्कांडा C 1. hd. णोदिय ABEGYZ णाविय A णावियचच्चंगिभेसु. L. 10. B वच्छरी CF चच्छरी B उहं X चट्टे BFX चंडेक्को चंडो चंडिलो नापिः. L. 11. C चच्चरं Xom. from अग्निभेदः to 'चक्कोडा in l. 12. CGZ तीए G 'जलिउ X “जलिउ GZ om. सो GZ चंडिलोeld. इयाणिं. BCFX हियय° C चच्छGZ 'क्ले इ C कुणई. L. 14. C चरिं BCH चच्छरि X चतरि BF चतुक X येषं. I. 16. BF छ' GZ छिन्न विगारेसुं G 'सु सद्वा चंडिल' X 'सु / चंडिल° ॥ चण्डिलचिण्डिय ABFGXYZ चंदिय L. 17. BE जुअपुडे EGYZ जय° C चचेंडा X चचेडी EX तथा G कप्पा BF यं From चुडुप्पा to पीनः page 1301. 1. illegible in G
रोषः BF
L. 12.
L. 13.
17 [ Desināmamala J

Page #171

१३० देशीनाममाला
[लोक ३ चंडिलो पीनः । चंडिओ कृत्तः । चवेणं वचनीयम् । चवेडी श्लिष्टं करसंपुटम् । चवेडी संपुटमित्यन्ये । चकप्पा तथा चुडुप्पा त्वक् । चुडुप्पं त्वग्विदलनमित्यन्ये ॥ यथा ।
चंडिअचकप्पवसणा चुडुप्पकन्दासणाहुअचवेणा । रिउणो अचंडिला तुह कुणन्ति भिल्लाण वि चवेडिं ॥ ३॥ [३] चच्चिक्कचित्तला मण्डिअम्मि कुमुअम्मि चंदोज्जं ।
चक्खुड्डणं च पेक्खणए चंचप्परमसच्चम्मि ॥ ४ ॥ चच्चिकं तथा चित्तलं मण्डितम् । चित्तलं रमणीयमित्यन्ये । चंदोज कुमुदम् । स्वाथे के चंदोज्जयं । अत्र चन्दिमा चन्द्रिका । चवला विद्युत् । इति चन्द्रिकाच
पलाशब्दभवौ । चवइ कथयति । चयइ शक्नोति । चज्जइ पश्यति । चच्छइ तक्ष्णोति । 10 इत्यादयो धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः । चक्खुडणं प्रेक्षणीयम् । . चंचप्परं असत्यम् ॥ यथा ।
चंचप्परं ण भणिमो कुणेसि चक्खुड्डणे कडक्खेहिं ।
चंदुजयचच्चिक्का दिसाउ मयणाहिचित्तलकवोले ॥ ४ ॥ [४]
मोरम्मि चंदइल्लो चउक्करो कत्तिकेअम्मि । 15 चडिआरो आडोवे अहिभेए चक्कुलंदा य ॥ ५॥
L. 1Z चंडिल्लो र चंडिउ C क्षत्तः X क्षप्तः BF वयेणंणं X चवेण C चवनीयं X वचनी BF ववेडं From वेडी to "संपुटम् excl. torn off in G. BF संपुड. L. 2. BF वुडप्पा X चुडुक्का C चुडप्प C_1. hd. स्वाक् C चुड़वं G स्वामिदल° G मित्यन्ये । यथा is illegible. L. 3. In G चंडिअ is illegible. BCFXZ चंडिय C चंडियकप्प BCFX °हुय चेवेणा illegible in G. L. 4. From रिउणो to कु torn off in G. B रिऊणो X भिल्लाणि G चवेडि. L. 5. BF थवविकचित्तला र मडिल ARCFGya मंडियमि GXYZ कुमुम्भि . L. 6. LG चरखुड्डगं C चक्खुगुणं Z चक्खड्ण X डणयं BF2 व BF पिक्खणए A चश्च° Z बंच. L. 7. B चकिक From मण्डितं to त्यन्ये torn off in G. L. 8. cdd. विद्युदिति. L. 9. From चज्जड़ to च्छइ torno in GXZचत्थइGZ तक्ष्णोतीत्यादयो. L. 10. Rषता:G नोक्तःX नोक्ता BF ववखंडणं Gटणं (1) BX2 परमसत्यं चप्परमसत्यं, L. 11. Zom. यथा. L. 12.C1. hd. चंवप्परं G चच° CX न G भण्णिमो C कुणप्ति C कडेक्खेहिं. L. 13. Z चंचिका C दिसाओ BF लवबोले Z कयोलो. L. 14. EY कत्तिगेयम्मि ABCFGXZ केयम्मि. L. 15. ARCFGXYZ 'यारो G चक्कुलुंडा X चक्कुलड्डा 2 चक्कुलुंटा C या.

Page #172

तृतीयवर्गः
१३१ चंदइल्लो मयूरः । चउक्करो कार्तिकेयः । चडिआरो आटोपः । चक्कुलंडा सर्पविशेषः ॥ यथा ।
गणवइगज्जिअणचन्तचउक्करचंदइल्लसद्देहिं । तहगलचक्कुलंडो णञ्चइ रुद्दो सचडिआरं ॥ ५॥[५] णामम्मि चरुल्लेवं चक्खडिअं जीविअवम्मि ।
चंदट्ठिआ य खवए उम्मीए चक्कणाहयं चेअ ॥६॥ चरुल्लेवं नाम । चक्खडिअं जीवितव्यम् । चंदहिआ भुजशिखरम् । स्तबक इत्यन्ये । यदाहुः ॥ स्तबकश्चंदहिआसंज्ञः ॥ इति । अत्र। चञ्चरीओ भ्रमरः । चंदसाला जालकृता गृहोपरि कुटिका । इति चञ्चरीकचन्द्रशालाशब्दभवौ । चच्चुप्पइ अर्पयति । चमढइ भुङ्क्ते । चक्कमइ भ्रमति । इत्यादयो धात्वादेशेषूक्ता इति नोच्यन्ते । चक्कणाहयं 10 ऊर्मिः ॥ यथा ।
णीसासचक्कणाहयताविअचंदट्ठिआइ तुह विरहे ।
कण्ठम्मि तीइ वट्टइ चक्खडिअं तुह तहा चरुल्लेवं ॥ ६ ॥ [६] हालम्मि चउरचिंधो णारङ्गफलम्मि चक्कणभयं च।।
चंदवडाया अद्धावरिअङ्गी चक्खुरक्खणी लज्जा ॥७॥ 15 चउरचिंधो सातवाहनः। चक्कणभयं नारङ्गफलम् । चंदवडाया अर्धप्रावृतदेहा । चक्खुरक्खणी लज्जा ॥ यथा ।
L. 1. Z चंदइइल्लो BF चंडियारो C 2. hd. GX चडियारो Z चटियारो GZ चक्कुलुंडा L. 3. BF णणवइगज्झिय° C गझिझय° GX2 °गज्जिय° CX °नचंत° 2 °णच्चंततच' °BF °चउक्करं चदं X चउबर . L. 4. BFGZ. तदृ C गलकुलडो x लडो G
चक्कुलुंडो 2 °चक्कुलुडो cdd. °डियारं ( X °डिआरां ). L. 5. C चरुलेयं Y चक्क cdd. °डियं C जीवियंमि Y जीवयम्मि XZ जीविय. L. 6. GZ चंदि cdd. °ट्ठिया (Z °ट्टिया) cdd. चक्खणा BFX वेअ A चेयं C चेय Y चेथ (१). L. 7. C चरुल्लेयं B वयु F चक्खु cdd. "डियं GZ चंदि° cdd. 'हिया BFG स्तवक CX सूचक. L. 8. CX यदाह BP स्तवकश्यं G स्तवकचंद C सूचकचं X सूचक BCFXZ ट्ठिया G ट्टिया cdd. °संज्ञ G रीउ चंद्रसाला Z चंद्रशाला B कतो X कत्. L. 9. cdd. कुटिकेति x चचुप्पइ Z चमडइ. L. 10. X भुक्ते CX चक्कंमई G चंकम्मइ Z चक्कम्मइ Bषूक्ता: GZ इंति नोक्ताः X चक्काणाहयं Z पकणायं. L. 12. B नीसास x चकणा° cdd. °ताविय (X तोवियं ) BFX हियाइ Cठियाइ GZ°ट्टियाइ. L. 13. G वीइ edd. °डियं BF हहा. L. 14. ABC 1. hd. Z विधो E नारंगE चकभयं. L. 15. x चंदवडाय C अदा cdd. 'वरियंगी CX रघुणी. L. 16. C1. hd.2°विधोxचउचिंधो C1. hd. वाहना: BF नागरंगफलं X नारिंगचंबडाया. L. 17. CX रक्षुणी,

Page #173

१३२
देशीनाममाला
[ श्लोक ७दहूण तुमं चक्कणभयत्थणी अवरचउरचिंधं व ।
तम्मइ चंदवडाया मुद्धा वि हु मुक्कचक्खुरक्खणिआ ॥ ७ ॥ अत्र चलणाउहो कुक्कुट इति चरणायुधशब्दभवः ॥ [७]
चडुलातिलयं कश्चणसङ्कलिआलम्बिरयणतिलयम्मि । 5 सढतण्डुलसिरभूसासु चाडचाउलयचालवासा य ॥ ८॥
चडुलातिलयं काञ्चनशृङ्खलालम्बिरत्नतिलकम् । चडुला रत्नतिलकमित्यन्ये । चाडो मायावी । चाउला तण्डुलाः । चालवासो शिरोभूषणभेदः ॥ यथा ।
जीए तुज्झ णिहित्तं चडुलातिलयं च चालवासो अ ।
तं चेअ चाड अणुसर किं चाउलखण्डणीइ मए ॥ ८॥ [८] 10
गण्ठिच्छेअयगिम्हाणिलेसु चारणयचारवाया वि।
चिल्ला सउलीए चिविडणासए चिञ्चचिच्चरया ॥ ९॥ चारणओ ग्रन्थिच्छेदकः । कप्रत्ययाभावे चारणो। चारवाओ ग्रीष्मानिलः । चिल्ला शकुनिकाख्यः पक्षी । चिच्चो तथा चिच्चरो चिपिटनासः ॥ यथा ।
ण हु मेल्लइ पहरन्तो ही चिच्चं चिच्चरं च चिल्लं च । उअ मयणो माणिणि भाणगण्ठिचारणयचारवायसहो।। ५ ।। [९]
15
L. 1. C दगण Z चकणभय° C भयच्छणी Gथणे Z विधं BCFXZ च. L. 2. C चंट° C मुद्वा G मुड्ढा मुक CX रक्खु cdd. 'णिया. L. 3. X कुट for कुक्कुट. L. 4. BF कंचणकलि° cdd. 'लिया B लंचि AG लंवि. L. 5. E तंदुल BX 'तंदुल° EX om. सिर X भूसामु चाउड G वाभुचाउलयमाल°. L. 6. B वदुला GZ चटु BF °लंविरत BG चदुला (2) Z चटुला B लिलक. L. 7. X तंडुला c रोभूषण 2. hd. delete रो. L. 8. C तुझ्झज्ज णीहित्तं चिदुला (1) GZ य L.9. x त for तं BF रेअ. L. 10. E गडि BF छे अअ°G छेयय YZ च्छेयय E
गेम्हा X णिलेसुं B वारिवाया Zचारचाया. L. 11. C चिल्लो x चिल्ली BF चिव्वविवरया YZ चिवचिव्वरया. L. 12. GX णउ BF छेदः GX °वाउ X ग्राण्मानिलः - विल्लः F चिल्लः. L.13. BFGZ चिवो चिल्लो C तचा BF विश्वरो G चिव्विरो Z चिव्वरो C2 नासिकः X नाशिक: L. 14. BCF न BF विश्वं विश्वरं च GZ चिर्व GX चिश्चिरं C चिरं Z चिरं. L. 15. BCFX उय G2 मअणो C माणिणि X णिणि.

Page #174

तृतीयवर्गः बालम्मि चिल्लचेडा चिच्चं रमणे हुासणे चिच्ची। चिंचिणिचिंचा अम्बिलिआए तह चिंचणी घरट्टीए ॥१०॥ चिल्लो तथा चेडो बालः । चिच्चं रमणम् । चिच्ची हुताशनः । चिंचिणी तथा चिंचा मल्लिका । कैश्चित् चिंचिाणचिंचाशब्दः समस्त एव अम्लिकावाचकत्वेन प्रोक्तः । चंचणी घरट्टिका ॥ यथा ॥
चिंचवणे चिंचिणिआचडिए चेडम्मि चिच्चठिअचिल्ला । उअ धावइ जणणी चइअ चिंचणीचिच्चिकम्माइं ॥१०॥ १० ]
मसयम्मि चिल्लिरी रोमसम्मि चिमिणो कुडीइ चिरया य।
चिक्खल्लो कद्दमए मुसले चिल्लूरचेलृपा ॥ ११ ॥ चिल्लिरी मशकः । चिमिणो रोमशः । चिरया कुटी । चिक्खल्लो कर्दमः । चिल्लूरं 10 तथा चेल्पं मुसलम् ॥ यथा ।
चिक्खल्लिअचिरयाए चिल्लिरिडसिआ तुहारिणो चिमिणा । ___ कण्डन्ति सयं चिल्लूरएण चेल्पपाणितुल्लबला ॥ ११ ॥ अत्र चिंचइ मण्डयतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ॥ [११]
L. 1. BEFGXZ वालम्मि C चिंल्लाचेडा x चिल्ला° BF चित्वं E चित्तं GZ चिवं ABCFGYZ हुयासणे : चित्ती Z चियी. L.2 Cचिंचिणि BF विचिणिवेचा 2 चेंचा ABFG अंवि X अंब° cdd. °लियाए BF विवणी ACEFG चिंचिणी x चिंचिणा G घरहीए. L. 3. BFGXZ वाल: G चिर्च 2चिव B वा F चेवा. L. 4.x कश्चित् Z कैश्चिचिंचि° BF चिंविणिवंचाशब्द: G चिंवाशब्द: कैश्चित् समस्त एव अम्लिवाच' X°चेचाशब्दः समस्तमेव. L. 5, CGXZ चिंचिणी. L. 6. G चिंवि cdd. °णिया X चेडिंमि BF विव्वGX चिव्वच cdd. °ठिय . L.7. BF उय Cउव धाव BF वइय C चइ (sic) GZ रइय X चइय BF विचिणी G चिंचिणी x चिंचण BF विवि C 'चिंच° BF कम्माइ C कम्माई. L. 8. B समयंमि G मसयम्मे x चिच्चिरी AGZ कुडीए C या. L. 9. E चिक्कलो G चिक्खिल्लो E मुसले A चेलूर° C चिच्चर GZ चेल्लूर x °चेलूया. L. 10. BF विल्लीरी X चिच्चिरी G चिल्लिरो रोशः । चिरिरिया कुटी । G चिक्खिलो In C चि क° from 2. hd. only CX चिच्चरं G चिल्लरं. L. 11.x चेलूयं CGX मुशलं. L. 12. G चिक्खि edd. °लिय BF दसिय CGXZ 'दसिया. L. 13 Z सय C चिच्चरएण GZ चिल्लरएण X चिल्लरण नेल्प BF पाण्णितुल्लचल) Cx चलो G वल Z बलो. L. 14. BF चिंवइ X om. मण्ड.

Page #175

देशीनाममाला [ श्लोक १२उल्ले चिलिच्चिलचिलिच्चीला परितोसिअम्मि चित्तठिओ। चिरिहिट्टी अ चिणोट्ठी महुपडले चित्तदाऊ अ ॥१२॥ चिलिञ्चिलं तथा चिलिच्चीलं आर्द्रम् । चित्तठिओ परितोषितः । चिरिहिट्टी गुञ्जा । चिणोहीशब्दोऽपि देश्यः । पर्यायभङ्गया तूपात्तः । चित्तदाऊ मधुपटलम् । केचित् । तिणिसम्मि चित्तदाऊ इति पठन्ति तिणिसं च वृक्षविशेषमाचक्षते । अस्माभिस्तु सारतरदेशीदर्शनेन तिणिसशब्दो मधुपटलार्थो व्याख्यातः । तत्र युक्तायुक्तत्वे बहुदृश्वानः प्रमाणम् ॥ यथा ।
सवरो सेअचिलिञ्चिलमंसुचिलिच्चीलमरिवहुं तुज्झ । चिरिहिट्टिलोअणो महइ चित्तदाउं च चित्तठिअचित्तो ॥ १२ ॥ [१२] चण्डातकम्मि चिंफुल्लणी चिरिचिराचिरिंचिरा धारा ।
चलिअम्मि अ चिंचइओ णिण्णासिअयम्मि चिद्दविओ ॥१३॥ चिंफुल्लणी स्त्रीणाम?रुकवस्त्रम् । चिरिचिरा तथा चिरिंचिरा जलधारा । चिंचइओ चलितः । चिंचइओ मण्डित इति तु मण्डिधात्वादेशे सिद्धः । चिद्दविओ निर्नाशितः ॥ यथा ।
10
L. 1.02. hd. ओल्ले A चिलिबिलचिलिब्बला BF विलिव्विलचिलिवीया C चिलिालच्चिलिच्चीला 02. hd. चिलिच्चिलंचि E चिलिचिलचिलिच्चीला GZ चिलचिलचिलव्वीला (2°चीला ) x चिलिच्चिलचिलिच्चला Y चिलिव्विलचिलिम्वीला ABCFGYZ सियम्मि AXZ चित्तविउ BF वित्तचिओ CGY चित्तविओ. L. 2. A चिरिहिही C हिठी EX हेट्टी Y हट्टी Z हिहि AGYZ य C चिणोठूठी Y महुवडले E चित्तिदाऊ x चित्तदाकु 2 चित्तचाऊ ABCFGYZ यX आ. L. 3. BF विलिविलं तथा विलिव्वीलं G चिलव्वीलं Z चिलि चीलं X आद्रं BF चित्तचिओ C विओ GX विउ B विरहिट्टी CGXZ चिरिहिही. L.5. BCFX तिणसमि G चित्तदारूx om. पठंति BCFX तिणसं G तिनसं 2 तिनिशं. L. 6. X तिणसशब्दो G2 चित्तदाऊशब्दो. Gव्यात: cfr. 5. 11. x यकत्वेन. L. 8. cdd. सेय B विलिव्विल C( F१) विलिञ्चिल G चिलिव्विल° BF चिलवीलमरि c चिलिचील° G चिल्लिवील Z चिलिच्चील GZ 'वहू C तुझ्झं X कुज्झ. L. 9. CXZ हिट्टि G हिह GZ°लोयणो C महंइ BF व वित्तवियवित्तो C व CGXZ चित्तविय. L. 10. A चिंफुल्ल EX °लिणी X वि चिरिविरा BF विरिविरा° C चिरचिरा Y चिरंचिरा Com. धारा. L. 11. ABCFGXYZ चलियम्मि AGYA Cचि BC चिंवइओ F विवइओ AG, C 1. hd. x इउ BFY णिण्णासियमि ( Y °यम्बि ) GZ निन्नासिय ACEGXY सिय° C चिण्णविओ AGXZ विउ. L. 12.X मर्दोरुक वस्त्रम् B ( F१) चिरचिरा Ctwice तथा चिरिचरा G तथा चिरा (sic) X तथा चिरिच BF om. जल BF चिंवइओ GX °इउ. L. 13. B वलित: C 1. hd. GX °इउ BF मांडत: BCFX om. तु मण्डि G°देशसिद्धः CXZ सिद्धं X चिद्वविउ.

Page #176

तृतीयवर्गः
घणजलचिरिंचिराचिद्दविआ पवसिअवहूर चिंचइआ । णयणंसुचिरिचिरोल्लिअचिंफुल्लणिआउ पिअहुत्तं ॥ १३ ॥ अत्र चिंचिल्लइ मण्डयतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्त: ॥ [ १३ ] दहिए चिरिड्डिल्लिं चीही मुत्थासमुत्थतिणे । चीबद्री मल्लीए चुक्को मुद्रीइ चुज्जमच्छरिए । १४ ॥ चिरिडिल्लिं दधि । चीही मुस्तोद्भवं तृणम् । चीवट्टी भल्ली । चुक्को मुष्टि: । चुज्जं आश्वर्यम् । ओत्संयोगे । इति चोज्जं इत्यपि ॥ यथा ।
सा हिण्डिरे तर चिरिडिल्लिमत्त णवची हितमयम्मि |
१५]
दढचुक्ककामचीवट्टिताडिआ जं जिएइ तं चुज्जं ॥ १४ ॥ [ १४ ] परिसोसिअम्मि चुछो ससिणेहे चुप्पचोप्फुच्चा । चुल्ली सिलाइ चुडुली उक्का चुणिओ विधारिअए ॥ १५ ॥
१३५

छो परिशोषितः । चुप्पो तथा चोप्फुच्चो सस्नेहः । चुल्ली शिला । अत्र । चुच्छं तुच्छम् । इति तुच्छशब्दभवत्वान्नोक्तम् । चुडुली उल्का । चुणिओ विधारितः ॥ यथा । सुन्दर तइ चोप्कुच्चा अचुप्पविरहम्गिचडुलिचुंछाव |
बालधरिअ व्व चुल्ली सा अच्छइ आसतन्तुचुणिअप्पा ॥ १५ ॥ [१५] 15
L. 1. BF जलचिरचिरिंचिरा cdd. 'विया C एवसिअ BF पसिय GXZ पवसिय BCFZ 'चहूओ BF विवइया CGXZ इया. L. 2. CX चिरचि cdd. लिय BF 'चिफुल' X 'चिंकुल्लु BFX 'नियाउ C 'णियाओ GZ 'णिया हु cdd पिय° G हुतं. L. 3. X चिल्लइ मंडइतीति B पूकः X कं. L. 4. B विरिंडिहिलं C चिरंडि FXY चिरिंडि A चीहं C मुच्छासमुच्छ X मुच्छा" A "चिणे.
L. 5. CG चिवट्ठी margin. E चुट्टो ABEFX मुट्ठीए A भुज्जम X मुस्तोद्रवो GZ चीबट्टी BF मुष्टि.
चोच्चा BF चुपचोदुवा
Z चीवही In C भल्ली owly 2. hd. L. 6. B विरिंडि C चिरंडि X चिडि L. 7. X आश्चर्य GZ उत्सयोगे X उत्संयोग cfr. Siddhab. १. ११६. C संयोग BF व इति BF वोज्जमित्यपि C चोझ्झमित्यपि GXZ चोज्जमित्यपि. LS. GZ नई BF चिरंडि CX चिरिंडि G चिरिट्टिणवधीहि X णववीहि '. L. 9. CZ चीवहि G 'चावहि X 'ची cdd. ताडिया BCFX चोज्जं. L. 10. BF परिसोसयंमि ACGYZ "सियम्मि X परिपरिमोसिअम्म BF बुच्छो C1 hd. भुंच्छो corr 2. hd. AY C चोपचकुच्चा E चोष्फच्चा G चोपुथो X 'चोप्फच्चा 7 'चोप्पुव्वा. L. 11. C 1. hd. चुला C चुडली में चुटुली X चटुली BF चुणिउ E चुणीओ X चुणीउ Z चुणिउं BF विधा ABFGYZ थिए C 1. hd. om. विधा° C 2. hd. reads विहारिए. L. 12. X चुबो C 2. hd. mar gin चुछो परिशोषः with the remark मूलपुस्तके नास्ति, om. C 1. hd. G षित C चिप्पो C चोफच्चो BFGX चापुचो / चोवो Z चुत्थं. L. 13. G चुत्थमिति XZ तुच्छ मिति X चुणिउ Z विधीरितः. L. 14. Cत Bवोपचा C चोकचा G चोप्पुच्चा Z चोपुच्छाX अप्प BF 'वुडिलि° C X डा. L. 15. edd. वाल G रिय Z चरियच्च Z मिव्व for BF आसवंतु Z 'तुणिअप्पा.

5
10

Page #177

देशीनाममाला
[ श्लोक १५चुण्णासी दासी चुंचुअचुप्पलचुंभला य सेहरए ।
चुण्णाया य कलाए छागम्मि अ चुक्कुडचुलुप्पा ॥ १६॥ चुण्णासी दासी । चुंचओ तथा चुप्पलो तथा चुंभलो शेखरः । चुण्णाया कला । चुक्कुडो तथा चुलुप्पो छागः ॥ यथा ।
चुण्णासीइ सचण्णायाए चुप्पलचुलुप्पिदुद्धाई ।
रे जडचुंभलचुक्कुड अप्पसु किं चंचुआइणा मज्झ ।। १६ ॥ अत्र चुक्कइ भ्रश्यतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोच्यते ॥ [१६]
चुप्पालओ गवक्खे वत्थे गवरत्तयम्मि चुप्पलिअं।
चुल्लोडओ वि जेटे चुण्णप्पहयम्मि चुण्णइओ ॥ १७॥ 10 चुप्पालओ गवाक्षः । चुप्पलिअं नवरक्तं वस्त्रम् । चुल्लोडओ ज्येष्ठः । चुण्णइओ चूर्णाहतः । चुण्णिओ रेणुविच्छुरित इति तु चूर्णितशब्दभवः ॥ यथा ।
चुप्पालयदारेणं णवचुप्पलिआइ पिच्छपहरन्ती।
ओ चुल्लोडयजाया चुण्णइआ देअरेण फग्गुलणे ॥ १७ ॥ [१७] अलसम्मि चुंचुमाली चुंचुलिपूरो अ चुलुअम्मि। वलयावलिथणसिहवामणएसुं चूडचूअचोला य ॥१८॥
15
L. 1. AZ चुचुय° RF Qवय C चुम्ब E चंचु # G चुंवुय° C चुप्पलं. L. 2. C चुण्णाया GZ अX कलए AGYZ म्मि य RCF चुकड° E चक्कुटुं° R °चुलुप्प x 'चुलप्पा. L. 3. BF चंचुओ C चुम्बओ G Lउ X चुंछुउ BCF om. तथा चप्पलो R, C 1. hd. X शेषरः. L. 4. CX चुक्कडो G चुलंपो G om. यथा. . L. 5. B 'वुलपि X चुलपि C दुवई. L. 6. B वुक्कड CFX °चुक्कड BF चंवुणाइणा G चंवुआ° C मझ्झं Z मज्झं. L. 7. BF भ्रशतीति C भ्रस्यतीति G पश्यताति x चम्पतीति B°देषूक्त G मिति नोक्तः। 7 नोक्तं. L. 8. G°लउ X °णउ CY वच्छे G नव Z नरवत्त cdd. चुप्पलियं. L. 9. AGX डउ C जेहि ः जेठे AX इउ In G from इओ to वाक्षः 1. 10 torn off. L. 10.Xचप्पाणउ cdd. लियं GX डउ ज्येष्ट:GX इउ. L. 11. X चणहित GX चुणि उ In G तु चर्णितशब्द is illegible. L. 12. C नवचुप्प X तवचुप्प CXZ लियाई BF लियाइ InG from वचु to ओ ]. 13 incl. torm off. Z. पिच्छपरिहंती. L. 13. CX उ clil. चुण्णइया CX देवरेण G देअरेणे Z फग्गुच्छणे. L. 14. A अलसमि BF अलसं C चमाली A मीठी X चंचुमाली EXY चंचु । चं CE चंचु !n G चंचु is illegible AGYZ य ABFGZ चुलयम्मि C चुलुयम्मि Y चलुयम्मि X लुम्मि ( om. चु ). L. 15. BEF चलया X वलिया CE °चलिथण XZ घण° RF वावणेसुं E सिहम गए X °मणएसु From वाम to य torn off in G. E चूड BF चूडचओअवोला Z अ.

Page #178

.२० तृतीयवर्गः
१३७ चंचुमाली अलसः । चुंचुलिपूरो चुलुकः । अत्र चुलुचुलइ स्पन्दत इति धात्वादेशेपृक्तमिति नोक्तम् । चूडो वलयावली । चूओ स्तनशिखा । चोलो वामनः ॥ यथा ।
तुह जलचुंचुलिपूरो वि दुल्लहो चुचुमालिणो चोल । मणिचूडमण्डिआ चारुचूअआ कामिणीउ किं महसि ॥ १८॥[१८] मालूरतोत्तणहसिइचोइसिआ चोढचोत्तचोरलिआ।
चच्चा य हत्थबिम्बे तलप्पहारे अ णायव्वा ॥१९॥ चोढो बिल्वः । चोत्तं प्रतोदः । चोरली श्रावणकृष्णचतुर्दशी ॥ यथा ।
चोरलिपवित्तयछणे चोढदलेहिं तए हरो महिओ।
मयणसरचोत्तणुण्णा जं तुममेसा अहिसरेइ ॥ १९ ॥ चोप्पडइ म्रक्षतीति धात्वादेशेषूक्तमितीह नोक्तम् ।
॥ अथानेकार्थाः ॥ चच्चा स्थासकः प्रसृतहस्ताघातश्च ॥ [ १९ ]
चंडिज्जो खलकोवेसु चप्फलं सेहरे असच्चे अ। कुण्डलवट्ठलदोलाफलयविसालेसु चक्कलयं ॥ २० ॥
L.C (G१) चंचु° C चंचुलि° cdd. चुलकः BFX om. अत्र BF चुलवुलइ C चुलचुल इति X चुलचलइ G स्यंदत om. C. L. 2. C चलयाचली BF चुओ XZ चउ BF सूनशिखा C 2. hd. also सून° From चोलो to यथा torn off in G. L. 3. Cच for वि C चंचु G °माणिणो. L. 4. BF मणिव्वड cdd. मंडिया BF चारुअआ G
चयआ CX चूअया Z चूयया C कामिणीओ G कि. L. 5. G °सिह्य BF वोदाससिया x वोह ABCEFXYZ °सिया In G सिआ चो torn off. BF वोरलया G वोत्तलिया XYZ °लिया EXY insert ॥ अथानेकार्थाः॥ L. 6. GZ चव्वा BFG विवे B तलाप्प GYZ य Cणायचा. L. 7. BF वोट्टो BFG विल्वः X बिल: X चतुर्द्धसी. L. 8. GZ पवियत्तछणे GXZ महिउ. L. 9. C सरा GZणन्ना x ज BF तुममसा. L. 10. CX चोडप्पइ Z प्रक्षयतीति CX क्तमिति नोक्तं GZ पूक्त इतीह नोकः. L. 11. om. A and E here. L. 12. BF चत्वा G प्रमृत° cx प्रसूति . L. 13. BF "कोनेसु A °कोवेमुं न चप्पलं E चुप्फलं B ऽसच्चे ABCFY य. L. 14. BF °वडुल° C वहुल E °वदुल° Z°चटुल° B °दोलापल° C चक्कयलं G चक्कउयं.' 18 [ Desinamamala ]

Page #179

देशीनाममाला
[श्लोक २०चंडिज्जो पिशुनः कोपश्च । चप्फलं शेखरविशेषोऽसत्यं च । सामान्यशब्दा अपि विशेषे वर्तन्त इति हि न्यायः । चक्कलं कुण्डलं वर्तुलं दोलाफलकं विशालं चेति चतुरर्थम् । अत्र चडुइ मृद्गाति भुङ्क्ते पिनष्टि चेति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥[२०]
चारो पिआलगुत्तीच्छासु चिक्काप्पतणुअधारासु।
चम्ममयवारिभण्डे तणुधारादिणमुहेसु अ चिरिक्का ॥ २१॥ चारो पियालवृक्षो बन्धनस्थानमिच्छा चेति व्यर्थः । चिक्का अल्पं वस्तु तनुधारा चेति यर्था । चिरिका चर्ममयजलभाण्डं तनुधारा प्रत्यूषश्चेति व्यर्था ॥ [ २१ ]
चिंधालं रम्मे उत्तमे अ चुल्लो सिसुम्मि दासे अ।
पाणप्पबालमुक्कच्छन्दारुइवइअरेसु चुणओ वि ॥२२॥ 10 चिंधालं रम्यं मुख्यं च । चुल्लो शिशुर्दासश्च । चुणओ चण्डालोऽल्पो बालो मुक्त
श्छन्दोऽरोचको व्यतिकरश्चेति सप्तार्थः । चुणओ विअरओ इति धनपालः । आघातार्थेऽपीति केचित् ॥ [२२]
चञ्चुचुलुएसु चुंचुलि अवगमिअसइण्हयासु चुंचुलिअं। चुंचुणिआ चुअपडिरवरमणम्बिलिमुट्ठिजूअजूआसु ॥२३॥
___L. 1. B वप्पलं X चुप्फुलं BX शेषर BCFX असत्यं. L. 2. XZ वर्तते BX om. हि. L. 3. BFG चडइ Z चहुइ or चगुइ C 1. hd. मृद्भाति G मृडाति x मृदुनाति x पिनाष्टि BF पूक्त इति X षूक्तः इति BFG नोक्त X नोक्तः. L. 4. CZ चोरो ARCFGXYZ. पियाल° C गुभीच्छानु E 'गुत्तीत्थाK GX 'छासु Z °च्छ सु BF चिका अप्प° Y चिक्काऽप्प Z चिकप्पे° CGYZ °तणुय . L. 5. BF वाडिभंडे E भंढे Z °मुहे ( om. सु) Y य. L. 6. CZ चोरो C प्रियाल° X अल्पवस्तु. L.7. X qui: B 5981: X 5997: L. 8. ABCFGYZ (twice ). L. 9. A पाणपाया ABCFGZ °वाल° Z°छंदा ABCFGXYZ 'वइयरेसु E°चइयरेसु र चणउ Z वुणउ. L. 10. G रन्य om. G; X सुख्यं BF व CZ वा B शिशुः दासश्य C शिस G युणउ x चुणउ XZ चंडालः अल्पो BFGZ वालो GZ मुक्तछंदो BX मुक्तः छंदो. L. 11. B आरोचको CX अरोचको CGZ चुणउ x चुरउ BF वियरओ Z चि C1. hd. GXZ रउ. L. 13. ABCEF चुलएसु GIचुएसु X only चंचुलएम ARCFGY अवगमिय° E गम्मिय CGZ सइण्हि° cdd. यासु AC चंचुलियं B वंवलियं EFGXYZ लियं L. 14. C चंचु cdd. 'णिया B वुअY चंय° X घुअ° C 1. .hd. पडिवर° X पडिखर IBFGZ°णंविलि° C चिलि° X मल्लि° A मट्ठE मदि G मुट्टि x मुट्ठिय° X udds |॥ अथ छादिः ॥

Page #180

२५] तृतीयवर्गः
१३९ चुचुली चञ्चुश्चुलुकश्च । चंचुलि इति लुप्तविभक्तयन्तो निर्देशः । चुंचुलिअं अवधारितं सतृष्णता च । चुंचुणिआ च्युतं प्रतिरवो रमणमम्लिका मुष्टिद्यूतं यूका चेति षडर्था । प्रतिरव इति सामान्यशब्दोऽपि विशेष गोष्ठीप्रतिरवे वर्तते । यदाह ॥ चंचुणिआ प्रतिरवो गोष्ठ्याम् ॥ केचित चुंचुणिअं चलितेऽप्याहुः ॥ [२३]
॥ अथ छादिः ॥ छल्ली तजाइ छद्दी सेज्जाए वज्जुलाइ छडा ।
कविकच्छू छंकुइछुछुईउ छलिआ छइल्लछप्पण्णा ॥२४॥ छल्ली त्वक् । छद्दी शय्या । छडा विद्युत् । अत्र छणो उत्सव इति क्षणशब्दभवोऽयमिति नोक्तः । छंकुई तथा छुछुई कपिकच्छूः । छलिओ छइल्लो छप्पण्णो इत्येते त्रयोऽपि विदग्धार्थाः । अन्योन्यपर्यायभङ्गया तु निबद्धाः ॥ यथा। 10
कयलीछल्लिं छंकुइमम्बुजछदि पि छुछुई मुणइ । छलिएण छइल्लपिआ तेण विणा छडचलेण छप्पण्णा ॥ २० ॥[२४ ] छवडी चम्मं छप्पंती णिअमो जत्थ लिहिअए पउमं। तणुए छ उअच्छिक्कोलिआ छमलओ अ सत्तछए ॥ २५॥
L. 1. C चंचुली G om. चुंचुली C चुश्चुलकश्च (sic) BFGZ चंचुः चु Gz°चुलकश्य X चंचुश्य BCFX चंचुलीति GZ चुंबुलीति Z चुचुलीति C चंचु GZ लियं. L. 2. x धारितमृतृ C चंचु cdd. °णिया x only चुणिया B व्युतं C 1. hd. च्यतं 2. hd. न्यूतं X सूतं X मल्लिका . L. 3. BCFXZ षडाः G पडर्थ C वशेष 2. hd. चशेषे BF विशेषगोष्ठी CG गोष्टी GZ वे पि G युयुणिया BCFXZ "णिया. L. 4. BFGX गोष्टयां C om. केचित् RCFX णियं G चंचुअं वलिते x वलते. L 5. om. A; RCFXZ छादयः Y om. अथ. L. 6. GZ तजाए B विज्झुलाइ C विजु° A विज्जY लाए. L. 7. A कत्थू E °च्छंछुइओ BGXY छंछ° C ईओ X इउ ABCFGYZ छलिया X छइन्न Y छप्पन्ना. . 8. BF छण्णा उत्स इति C छाणा उत्खव इति. L. 9. B छंकुइ B छुछइ BF छइलिउ GXZ छलिउ. L. 10. CX om. इत्यू B ग्धार्था B बदा. L. 11. BF छंकुणइमंवुछद्धिं GX इमंवुज Z इमंचुज°C 'छट्टि BF छुछुइं CX छुच्छुई G छुच्छुयं Z छुछुई. L. 12. CX छलियेण cdd. °पिया 2 चिणा वलेण. L. 13. C 1. hd. छम्मं cdd. णियमो (Y नियमो) CGXYZ लिहियए E पउमो L. 15. A छउअंछिकोलिया BCEF छ ओ GYZ. छउय° X छउलं° C छिकोछिया ABFGYZ लिया ABFGXZछमलउ AEY य BF सत्तल

Page #181

१४०
देशीनाममाला
[श्लोक २५ - छवडी चर्म । छप्पंती नियमविशेषो यत्र पद्मं लिख्यते । छउअं तथा छिक्कोलिअं तनु । छमलओ सप्तच्छदः ॥ यथा ।
जस्स कए छप्पंति करेसि छउअनि सो वि तुज्झ कए।
छमलयतलम्मि छिक्कोलिऊण मिल्लेइ मिगछवडिं ॥ २१॥ 5. अत्र । छडुइ मुञ्चति । छज्जइ राजति । इति धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥[२५]
खन्दे छडक्खरो विहु छासी तक्कम्मि रिच्छए छारो ।
छाही खे छाईओ माईओ लहुअमच्छए छिद्दो ॥२६॥ छडक्खरो स्कन्दः । छासी तक्रम् । छारो अच्छभल्लः । छाही गगनम् । छायावाचकस्तु छाहीशब्दश्छायाशब्दभव एव । छाईओ मातरः । छिद्दो लघुमत्स्यः ॥ यथा ।
छाइछडक्खरछाहीमणी ण पणमेसि कहसु कस्स कए ।
छासीहारिणि धूए छारसिरे छिद्दगन्धिल्ले ॥ २२ ॥ [ २६] छिल्ली सिहाइ छित्तं छिविए जारेसु छिण्णछिण्णाला। - छिब्वं कारिममुच्छुदले छिवि वाहलीइ छिछोली ॥२७॥
छिल्ली शिखा । छित्तं स्पृष्टम् । छिण्णो तथा छिण्णालो जारः । जारेण्वित्येक15 शेषाद्वहुवचनात् छिण्णा छिण्णाली स्त्रीत्यपि । छिब्वं कृत्रिमम् । छिविअं इक्षुखण्डम् । छिछोली वाहली । वाहलीशब्दश्च लघुजलप्रवाहवाचको देश्य एव वक्ष्यते ॥ यथा ।
10
L. 1. B छप्पंती C पमं X पद्म GZ छ उयं G लिको cdd. °लियं. L. 2. C तन्तु X तनःGXZ°लउ. L. 3. Bछप्पंति Cछप्पंती X छप्पती GZछ उयंगि, L... BF छिक्कोलिओ ण लिउण G मिलोई C°च्छिवडी X 'च्छिवडिंG छिउडिं 7 कटिं. L. 5. BF छइडुइ G छंडइ X मुंबइ GX राजते C तो इति X पूक्का इति. ..: A छदक्खरो Y कडक्सरो B स्थासी BF रित्थुए G लारो. In G छ and ल are frequently confounded in the beginning of the words. L7. BF छ।इओ AX छाई Z लाईउ BF माइओ AZ माईउ X माइउ G om. माईओ CGYZ लहुय A मथए C 1. hd. विवो E छिवे. L. 8. BX क्वंदः G स्कदः G भल्लं L. 9. BCF शब्दः छ। शब्द छा BF छाइओ X छाईउ Z छोटो G लघ. L. 10. C छइ BCF मणि. L. 11. C हारिणी X हारणि GZ छारसिए G छेद° C गंधेले. L. 12. Z छित्त X छिथिए (Z छिन्नछिन्नाला. L. 13. GX छिचं Z छिब्व C ममुच्चदले छिछिई ABEFGXYZ छिवियं E बाहलीइ. L. 14. BF छिला GIहिनो तथा हिमाली L. 15. C त्येकशषो बहु BCFX पाहु° X °वचनात G नाच्छिन्ना छिन्नाली इत्यपि Z च्छिन्ना च्छिन्नाली स्त्री इत्यपि X छिचं BCFXZ छिवियं G लेवियं. L. 16. Z छिच्छोली x वोहली° CX °शब्दस्तु.

Page #182

२९ ] तृतीयवर्गः
१४१ छिव्वसिणेहच्छित्तच्छिल्लिं छिविएण भोलिऊण सिसु ।।
जं चलसि घडकरा तं छिण्णे छिंछोलिआइ छिण्णालो ॥ २३॥ [२७] छिप्पीरं च पलाले छिप्पालो सस्ससत्तउसहम्मि ।
छिल्लरमवि पल्ललए मुहविक्कोणे अ छिवोल्लो ॥२८॥ _ छिप्पीरं पलालम् । छिप्पालो सस्यासक्तो गौः । छिल्लरं पल्वलम् । छिव्वोल्लो 5 निन्दार्थ मुखविकूणनम् । विकूणितं मुखमेवेत्यन्ये ॥ यथा ।
__ तुज्झ कए बाहेहिं सा छिल्लरयं भरेइ दुढ तुमं ।
__ छिन्वोल्लेण तमिक्खसि छिप्पीरतिणं व छिप्पालो ॥ २४ ॥ अत्र । छिवइ छिहइ स्पृशति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥ [२८] छिप्पालुअछिक्कोअणछिहंडया पुच्छअसहणदहिसरा। 10
छिण्णोब्भवा य दुव्वा तह छिण्णच्छोडणं सिग्घे ॥२९॥ छिप्पालुअं पुच्छम् । छिक्कोअणो असहनः । छिहंडओ दधिसरः । छिण्णोम्भवा । दूर्वा । छिण्णच्छोडणं शीघ्रम् ॥ यथा ।
वरछिप्पालुअ छिण्णोम्भवाछिहंडेहि धवल पुट्ठो सि । छिण्णच्छोडणगमणे हक्काछिक्कोअणो हवसु इण्हि ॥ २५॥ [२९] 15
L. 1. C सिव्वसिणेहX छिच्चZ om. च्छित्त B छित्तस्थिलिं CX छित्ता छिल्लिं G °छित्तं छिलं 7 °छिल्लं B ठिचिएण C विएण F ठिबिएण BF भोलिऊण्ण G उण x भोजिऊण. L.2. CGXZ बलसि C2. hd. दलसि Cघडकरां GT छिलो BCFX लियाइ GZ लियाई GZ छिन्नालो. L. 3. F छिप्पिरं Com. च BF व G सस्सचत्त Z सस्सव उत्तसहम्मि. L. 4. C छिण्णरमवि G विकोले रविकोणो Zom. अ BFY य G वि BCF छिच्चोलो AGDX छिचोलो विविलो. L. 5. GZ FETHET X FETHETIH BXZ fecalcat C (FGI) छिचोलो D छिवोल्लो. L 6. G सुखचि X विक्वणनं Z चिकणनं BF विक्तमुख° or विकूमख° X विक्कणितं Z पिकणितं CZ मुख सेवे° X मुखसेचे (1). L.7. BCFXI वाहहिं G वाहेहि C छिल्लयरं X छिल्लरसं B दुद C दुच F दुदु G दुदृ Z पट्ट C तमं. L. 8. BF छिच्चोलेण C छिच्चालेण D विबोलण GZ छिव्वोलेण CXZ तिणे G तिण Cच. L9.X छिचइ छिइ छिहइ G स्पृशति स्पृहयति धात्वाविति नोक्तौ (sic) Z स्पृशति स्पृहयतीति धात्वादेशे Bषता नौतो. L,10. GYZ लुय BFG 'छिक्कोणय Zछिकोयण GZ °छिहडया A पुत्थ°C दहिसिरा X adds य. L. 11. GZ छिन्नो B छिण्णोद्भवा Y छिण्णु EX भवा BF दुच्चा GZ च्छिन्न. L. 12. G लुयं पुंच्छ Z 'लु X लूअं पुच्छ BF विकोअगं X छिर्हडिउ B छिण्णोद्भवा XZ छिनोदवा ( छिन्नोभवा G छिन्नोभवा. L. 13. GZ तथा छिन्न. L. 14. GZलुय BX छिण्णोद्भया Zछिन्नोद्भवाG छिन्नो' BF °छिहंडेसि CX 'डेइ GZ °डेहिं BX पुद्धो F पुवो. L. 15. GZ छिन्न.

Page #183

१४२ देशीनाममाला
[ श्लोक ३०दहिए छिहिंडिभिल्लं छिंछटरमणं च मिंचणकीला ।
छंदं बहुअम्मि बलायाइ छुई लित्तए छुहिअं॥३०॥ छिहिंडिभिल्लं दधि । छिंछटरमणं चक्षुःस्थगनक्रीडा। छंदं बहु । छुई बलाका । छुहिअं लिप्तम् ॥ यथा ।
छंदघणच्छुहि णहमुड्डीणछिहिंडिभिल्लधवलछुइं ।
जाव हुअं ता तीए छिंछटरमणं सहीहि कयं ॥ २६ ॥[३०] छुरिअछुरमड्डिछु मुसया मट्टिछुरहत्थअरईसु । छेडी लहुरच्छाए छेली थोवप्पमृणमालाए ॥ ३१ ॥
छुरिआ मृत्तिका । छुरमड्डी क्षुरहस्तः । नापित इति यावत् । छुरहत्थशब्दोऽपि 10 देश्यः । पर्यायभङ्गया तूपातः । छुळुमुसयं रणरणकः । छेडी लघुरथ्या । छेली अल्पप्रसूना माला ॥ यथा ।
जुत्तं छुछुमुसयं करोसि छुरमड्डिआइ छुरहत्थ । छेलि च्चिअ अणुरूवा छुरिआघडिअस्स छेडिजक्खस्स ॥ २७ ॥ ३१]
L. 1. GYZ छिहंडि RF बिंबट G छिछट° BF मिवणEG मिचण This is no doubt the correct form. cfr. M. मिचकणे, मिचकविणे etc. G. मीच U. मिचना It does not, however, suit the metre. L. 2. BCFG पहु° CEGYZ यामि BCFG वलायाइ Y बलाआइ BF छुइ X च्छई A तित्तए BF छिहियं ACEFGXYZ छुहियं. L. 3. X छिहंडि दधिः BF छिंबट Z छिछड G छंदं BX बहु G वहुं । छई GZ वलाका. L. 4. GXZ छुहियं X om. यथा. L. 5. G7. छंदप्पण° X छुदघण° BFG 'छहियं XZछुहि ( om. अं) Com. च्छुहि णह GZ ण हु BF मुंडीण° C मुट्टीण° 2 मट्टीणX गपुट्ठीण Z छिहि. L. 6. CGZ हुयं X हुय C ताए edd. सहीहिं. L.7. cdd. छरिय BF 'छुर छुरमंडिछुईमु C छुरिमंडिझुछसुसया G छुरमहिछंछमुसय x °च्छरमाहिछछंमुY छुरमंडि° Zछु मुसया E मवि B अरइसु. L. 8. E ,डी G छिडी YZ छिंडी BX घोव° BF मालासुए. L. 9. cdd. छुरिया Zom. छुरिआ मृत्तिका BCF छुरमंडी X क्षुरमट्टी cdd. सुरहस्तो ( X भुट्टस्तो ) C_1. hd. जुर BF छुरहस्त. L. 10. BCFX छछंमु GZ छुछु X रणरणरणक: BFZ छंडी C छेण्डी G छेण्ही र छेडी In G छेली अल्प is torn off. Z अप्रसूता. L. 12. BCF छुछु G छुछु. GZ मसयं X पुसयं BF करोसि । करंसि BP मंडियाइ CX "मुंडियाइ GZ मड्डियाए BF छरद्वच्छ. L. 13. BF, C1. hd. X व्विय G छिय Z चिय cdd. छुरियाघडियस्त C छण्हिरक्खस्स.

Page #184

३३ ]
तृतीयवर्ग:
छेत्तरमणव्वसुप्पाइ छेभओ हत्थविम्बम्मि | छागम्मि छेलओ खेत्तजागरे छेत्तसोवणयं ॥ ३२ ॥
छेत्तरं जीर्णं शूर्पाद्युपकरणम् । छेभओ स्थासकः । छेलओ छागः । कप्रत्ययाभावे छेलो इत्यपि । छेत्तसोवणयं क्षेत्रे जागरणम् ॥ यथा ।
मसिछेभइल्लवसणं परिहरिउं छेत्तरं व मं बहिणि ।
१४३
तीइ कए सो छेलो णिसि वच्च छेत्तसोवणमिसेण ॥ २८ ॥ [३२] छोभो पिसुणे दासम्म छोइओ अप्पिअम्मि छोन्मत्थं । छंटो जलच्छडासिग्घेसुं छाओ अ भुक्खिअकिसेसु ॥ ३३ ॥ छोब्भो पिशुनः । केचित् छोभो खल इति पूर्वदेशीषु पाठं दृष्ट्वा खलशब्दविप्रलब्धाः खलं पिण्याकं व्याचक्षत उदाहरन्ति च । अस्माभिस्तु सारतरदेशीपर्यालोचनेन छोभो पिशुन इति दृष्टमुदाहृतञ्च । तत्र बहुदृश्वानः प्रमाणम् । छोइओ दासः । छोभत्थं अप्रियम् । ह्रस्वः संयोगे । इति मत्थं इत्यपि ॥ यथा । ती कडिल्लवत्थं उत्तरिअं करिअ मज्झ दंसन्तो । किं काहिसि इह अण्णं रे छोइअ छोब्भ छोब्भत्थं ॥ २९ ॥ ॥ अथानेकार्थाः ॥
I

5
10
BF
L. 1. From रम to छेभ torn off in G. Cछेत्तरमञ्चमुलाइ C 2. hd. सूष्पाइ AGX छेभउ BF 'विरंमि G विवम्मि L. 2. AGXZ छेलउ. BF जीर्णशूर्पा C1. hd. GX सूर्धा Z सूर्पा
L. 3.
From ग्रुप to स्थासक: incl. not legible in G. X छेभउ GX छेलउ In G from कर्म to इत्यपि torn off . L. 4. C छेत्तासवणयं C क्षेत्रजागरणं. L. 5. C छेभलइल' X 'छेभउइल BF परिडं C परिहरियुं X परिहरियं GX च Z मिव for व B बहिणि C ( F ?) बहिणी G वहिणी X विहिणि. L. 6. BF तीसे Z लेलो From ण in मिसेण to भु in भुक्खिअ 1 8 torn off in G. L. 7. CZ छोभो A छोइउ X छोईउ cdd. अप्पियम्मि BF छोब्भच्छं C छोभत्थं Y च्छो मत्थं Z छोझत्थं E here inserts अथऽनेकार्था (sic) X अथानेकार्थाः Y अनेकार्था:. L. 8. X छदो C जलत्थड | E°च्छड्डा X 'छटा' 'Z'च्छटा° AX छाउ CZ य BCFGYZ भुविखय. L. 9. CGZ छोभो Gom. केचित् CGXZ छोभो / छोभो केचित् X पूर्वदशेषु From दृष्ट्वा to दे in देशी 1. 10. torn off in G. L. 10. BF खलपिण्याकं BCFXZ 'क्षते X उदाहर्रतिस्म (sic). L. 11. CGZ छोभो दृष्वमु दृब्व उदा Z दृब्धं उदा Fron णम् in प्रमाणम् to कडिल 1. 13. torn off in G. CX छोईउ. L. 12. C छोझत्थं BCFX -हस्व C संयोग C 1. hd. बुब्भ
छोभत्थं F' छोब्भछं X छोभच्छं Z BFX च्छमित्यपि CZ त्थमित्यपि. L. 18. C कठिल्ल X कट्टिल cdd. उत्तरियं करिय ( Z उत्तरिय करियय ) ८ दंसंता. L. 14. X काहिसि corr into काहसि BFX अह GZ अन्नं C र BF छोड़अय छोअब्भ CX छोइय C छोज्झ छोभछं. In G only 3, the rest being torn off.
L. 15. om. ABEF.
15

Page #185

१४४ देशीनाममाला
[ श्लोक ३३___ छंटो जलच्छटा शीधश्चेति व्यर्थः । छाओ बुभक्षितः कृशश्र । ननु । छातोदरी युवदृशां क्षणमुत्सवोऽभूत् ॥ इत्यादौ छातशब्दस्य कृशार्थस्य दर्शनात्कथमयं देश्यः । नैवम् । छेदनार्थस्यैव छातशब्दस्य साधुत्वात् । न च धात्वनेकार्थता । उत्तरमत्र ।
अनेकार्थता हि धातूनां लोकप्रसिद्ध्या । लोके च छातशब्दस्य छेदनार्थं मुत्त्कास्यैव 5 कवेः प्रयोगो नान्येषामित्यलं बहुना ॥ [ ३३ ]
धण्णाईणं मलणे गोमयवत्थेसु तह छाणं ।
छाया कित्तीभमरीसु छारयं उच्छुसक्कमउलेसु ॥ ३४ ॥ छाणं धान्यादिमलनं गोमयं वस्त्रं चेति व्यर्थम् । छाणीत्यपि केषांचित्पाठः । छाया कीर्तिर्धमरी च । छारयं इक्षुशल्कं मुकुलं च ॥ ३४ ॥ 10 छाइल्लो अ पईवे सरिसे ऊणे सुरूवे अ।
छिद्दकुडीसुं छिल्लं छिंडं सिहछत्तधूवजन्तेसु ॥ ३५॥ छाइल्लो प्रदीपः सदृश ऊनः सुरूपश्चेति चतुरर्थः । छिल्लं छिद्रं कुटी च । छिल्लं वृत्यन्तरमपीति केचित् । छिंडं चूडा छत्रं धूपयन्त्रं च । संयोगे पर इदेतोः कामचार इति छेडं इत्यपि ॥ [३५]
छिप्पं भिक्खापुच्छेसु छित्तछीएसु छिक्कं च । छिवओ समूहणीवीसु छिंछ ओ देहजारेसु ॥३६॥
15
L. 1. Z छंदो From छंटो to छाओ incl. torn off in G. BE जलत्थटा C जलच्छय X छ । उ बभुक्षित CG न तु, L. 2. Z युवदृ for युवदृशां B 'दृशा BCFX भूदित्यादौ L. 3. In ( नैवम् to त in छात is torn off. BF om. from साधुत्वात् to छेदनार्थं excl. I. 15. GZ साधुत्वान् X व for च. L. 4. X om. हि C प्रसिद्ध G प्रसिद्व्या च लोको छात° L.D. X के for' लोके C छातशब्दस्य साधुत्वात् छेदंना RCFX मुक्ता अस्यैव G मुक्ताऽस्यैव. L. 6. C धण्णाइणं GZ धन्ना BF मलिणे BF om. from गोमय. to "मलनं incl. 1. 8. C वच्छेमु Z च्छाणं. L. 7. A मुक्क L.9. XZ इक्षः शल्कं चा. L. 10. C छाईल्लो AY य GZ वि B मरुवे ABCFGYZ य. L. 11. A छिद्रं A छिंडे E छिडं G छिंड X छिटुं G धूवजतेसुंY धपजंतेसु Zधूवजंतेसं. L. 12. CX सदृशः B सुरुपश्येति. L. 13. G वृत्त्यंतर° X छिई C संयोगपरे. BFGXZ परे ARCFXZ इदोतोः G इतोतोः L. 14. RFX छेडमित्यपि CGZ छेडमित्यपि. L. 13. C छित्तछाएसु. L. 16. AGX छिवउ Z छितओ C नीवीस GZणीवीK AGX छिंछउ.

Page #186

तृतीयवर्गः
१४५ छिप्पं भिक्षा पुच्छं च । छिक्कं स्पृष्टं क्षुतं च । छिवओ समूहो नीवी च । छिंछओ देहो जारश्च । केचित् छिंछयं शलाटुफलमाहुः ॥ यथा ।
धूआइ पढमगम्भं व रक्खए उअह आढिआ परिणी । तुम्बीइ पढमणिग्गयमाबन्धुरबन्धणं छिंछं ॥ ३० ॥[३६] छिप्पंती वयऊसवभेए पिट्टे वि छिप्पिंडी।
छिक्कोट्टली अ पयरवपामदाछाणखण्डेसु ॥ ३७॥ छिप्पती व्रतभेद उत्सवभेदश्चेति यर्था । छिप्पिंडी व्रतोत्सवभेदौ पिष्टं चेति व्यर्था । छिक्कोट्टली अहिरवः पादाभ्यां धान्यमलनं गोमयखण्डं चेति व्यर्था ॥[ ३७ ]
छिप्पंदूरं गोमयखण्डम्मि तहेअ विसमम्मि ।
सिसुससिसु छुद्दहारो छेओ अन्नम्मि दिअरे अ ॥ ३८॥ 10 छिप्पंदूरं गोमयखण्डं विषमं चेति व्यर्थम् । छुद्दहीरो शिशुः शशी च । छेओ अन्तो देवरश्च ॥ [३८]
छेधो थासयचोरेसु सिहाणोमालिआसु छेडा वि। छोहो गणविक्खेवा छोभाइत्ती अछेप्पबेमासु ॥३९॥
L. 1. G भिक्खा C 1. hd. Iच; del. 2. hd. GXZ छिवउ GXZछिंछउ. 1.2. B कचि च G om. from केचित् to छिछं incl. 1. 4. L. 3. BF धूयाय CZ धूयाइ X only धूय BF गम्भं च BF om. रक्खएZरक्वप Cओअह cdd. आढिया (Z आढिवा). L. 4. B तुंबीइ X "णिगाय' B "माधुर'. L. 5. G छिप्पती BF om. वय BF भेएसु BFGX पिट्टे F BEFGZ छिप्पंडीX छिप्पंती. L. 6. GZ छिक्कोहली ABCFGYZ. य Y°छाणाखंडेसु. L. 7. B बतभेदः , भेदःX यर्थाः BF छिप्पंडी C छिप्पिंडा X छिप्पती C भेदो X om. पिष्टं X व्यर्थाः tvice. L. 8. C अघ्रि . L.9. A खण्हम्मि ABFY तय CGXZ तहेव C1. hd. विमसम्मि X विसमम्मिसिमम्मि. L. 10. Y ससु Com. ससित C छुडुहिरो र छिहीरो AGX छेउ X अतम्मि ABFY दियरे C दियेरे ABCFY य. L. 11. X छिप्पदूरं BC गोमयखंडंमि तहेय विसमंमि चेति (sic!)C व्यर्थ 01. hd. बहीरो.. hd. C शिसः x शिशत्सशी GYI छ उ. L. 13. Bछेधो Yछेवो C थासंय" cdd. णोमालियास ACZ छेडा E छंडाxछंडी. L. 14. BYZ छोहा C ( F? ) छाहा E छोइम G छोभ BF अउप्प° E अवप° Y अछिप्प dd. पेसाम.
19 [ Desinaimarnala ]

Page #187

देशीनाममाला
[श्लोक ३९. छेधो स्थासकश्चौरश्च । छेडा शिखा नवमालिका च । छोहो समूहो विक्षेपश्च । छोभाइत्ती अस्पृश्या द्वेण्या च ॥ [ ३९ ]
॥ अथ जादयः ॥ जंगा गोअरभूमी जच्चो पुरिसे तुसे जंभो। 5 जयणं हयकवचम्मि जरंडो वुड्डम्मि जण्हली णीवी ॥४०॥
जंगा गोचरभूमिः । जच्चो पुरुषः । जंभो तुषः । जयणं हयसंनाहः । जरंडो वृद्धः । जरडो इत्यन्ये । जण्हली नीवी ॥ यथा ।
जयणेहि हया गामा जंगाहि कणा य जंभभावेण ।
महिलाओ जण्हलीहि सहन्ति गेहा जरंडजच्चेहिं ॥ ३१॥ [४०] जडिअं खचिए जगलं पङ्कसुरे जंबुलो अ वाणीरे ।
णङलसिहाइ जवणं जडम्मि जंभलजहाजाया ॥४१॥ जडिअं खचितम् । जगलं पङ्किला सुरा । पङ्किलसरको जगलं इत्यन्ये । जंबुलो वानीरः । जंबुलं मद्यभाजनमिति सातवाहनः । जवणं हलशिखा । जंभलो तथा जहाजाओ जडः ॥ यथा।
मणिजडिअवासभवणे जगलं जंबलघरोचिअंणिन्तो ।
जहजाय कीस लज्जसि जवणोचिअहत्थजंभलत्तेण ॥ ३२॥ ___L. 1. GZ कश्योरश्य X कचौरश्च CGZ छेडा X छिंडी CX समूढो. L. 2. G छेप्पवेभाइत्ती BF अस्पुश्या C अस्पृश्य द्वेण्या च X अस्पृशा. L. 3. om. A; EXY जकारादिः. L. 4. CEGYZ गोयर Cl. hd. 7 जव्वो A तुजे. L. 5. BF जय हय G कववम्मि X “कवञ्चमि ABCFG जर ण्डो E जरडो X जरड्डो C वुहम्मि GZ चुम्म वन्हली CX नीवी. L. 6. X & for जंगा C गोवर BFZ. जव्वो BF पुरुष Z जंसो B तुस: C सन्नाहा BCF जरण्डो ( जरण्हो Z जरम्हो. .. 7. Z जरंडो GZ. जन्हली GZ णीवी. L.8. RCFY जयहिं CM हय Cगोमा G जंगाहिं X जगाहि. GXZ महिलाउ BF जजम्हलीहिं CXलीहिं Gजन्हीलीहिं Zजन्हलीहिं B जरण्डG जच्चाचZ
जव्वहि. L. 10. cdd. जडियं B, Cl. hd. Yखविए GZ खइर GZ पंक सुर BY जंवुलो C जुवुलो G(?)Z जंतुलो । जंचुलो GYZ य E बाणीरे A वाणीरो. L. 11. RF जंगल° Cणणंगल°C2. hd. fणंहल A "सिहाई G जवेडं x om. जडम्मि X जंभलजडहाज. हाजाउ BF जाहा Y 'जाआ. L. 12. eld. जडियं CZ "सुरको G om. from पहिल° to इत्यन्ये BFX जगलमित्यन्ये CZ जलमित्य . L. 18. X वुलो G वाणार: BCFY जंबुलं G जंदुलं L. 14. जहाजाउजाउ. L. 15. C मडि° eld. जडिय° BF insert जंवुलं after जगलं edd. जंबुल ( अंचल ) Bघावयं C गचिF धगेविय GZ घरोचियं. L. 16. RCFZ. जवणाविय' G जणांचिय.

Page #188

४३]
तृतीयवर्गः
१४७
अत्र जगरो संनाह इति संस्कृतसमः । जंपइ कथयति । जवइ यापयति । इति धात्वादेशेषुक्ताविति नोक्तौ ॥ [ ४१ ]
जहिमा विअड्डगाहा जवयजवरया जवङ्कुरए।
जंघामओ अ जंघालुअम्मि जंबालयं च जलणीली ॥४२॥ जहिमा विदग्धरचिता गाथा । जवओ तथा जवरओ यवाद्धरः । जंघामओ तथा 5 जंघालुओ द्वावप्येतावन्योन्यपर्यायतया जङ्गालवाचकौ । जंबालं जलनीली । शेवालमित्यर्थः । जलनीलीशब्दो यदि संस्कृते न रूढस्तदा देश्यः ॥ यथा ।
जंघालुए णइअडं गया सि जं तुह तणुम्मि जंबालो । तह जवरयगोवीओ तुह जहिमं तत्थ गायन्ति ॥ ३३॥ तं जवयगोरयङ्गिं भरिउं जंघामओ हविअ वच्च ।।
जलणीलिदुग्गमग्गो ण विअम्भइ पाउसो जाव ॥ ३४ ॥ [ ४२] जच्छंदओ सतन्तम्मि जक्खरत्ती अ दीवाली।
जण्णोहणो णिसिअरे जंघाछेओ अ चच्चरए ॥४३॥ जच्छंदओ स्वच्छन्दः । कप्रत्ययाभावे जच्छंदो। जक्खरत्ती दीपालिका | जण्णोहणो राक्षसः । जंघाछेओ चत्वरम् ॥ यथा ।
____15
10
L. 1. BCFXZ जगरः G जगर X सन्नाहः. L. 3. BX जहमा A वियर्ड BCEEXY वियड्ड GZ वियदृ B जचरया E जंवंकुरए B कुरुए. L. 4. CGXZ जंघामउ GYZ य GYZलयम्मि BCFGY जंवालयं Cजवणणीला YZ जलनीली. L. . BX जहमा CX विदग्धचरिता X जवउ Com. तथा X जवरउ BGXZजंघामउ. L. 6. G लुउ X °लउ X पर्याय (om. तया ) B जंचालं CG (F?) जंवालं. L. 7. CX सेवा°CX जलणीलीxom. यदि F संस्कृत BF om. न, (HA have it after दा. L.8.xजंघालग CX णइयडं Gणइतडं G गयालि BF जंबण्णो CDG जंवालो I do not think it necessary to correct this to jar The word may also be a masculine. L.9. G गोवीए XZगोवीउ X जहह्म जत्थ. L. 10. BFX जचअC जवअ GZ 'गोरयंगि C अंगि C 1. hd. भरिओ C2. hd. भरिउ C1. hd. GX मउ cdd. हविय 2 वव्व. L. 11. Com. ण CM वियंभइ G वियंभई. L. 12. B जत्थंदओ AGX°दउ ABCFGYZ य Eदीबाली. L. 13. A जण्णोहण्णो BCFG Gण्होहणो ABFGYZ णिसियरे C णिसियारं AX छेउ GYZ य BF वच्चरए C 2. hd. चत्तरए. L. 14. Gजच्छंदउ जच्छंदउ स्वच्छंदक: C जत्यरत्ती.
L. 15. cdd. जण्होहणो G जंघालेउ xजंघाछेउ BF वच्चरं C. 1. hd. चत्वारं,

Page #189

देशीनाममाला
[ श्लोक ४३मणिवलएहि कुणन्ती जंघाछेअम्मि जक्वरतिं व ।।
जण्णोहणाण वि तुमं णिसि जच्छंदेण किं डरसि ॥ ३५॥ [ ४३] विद्दविअम्मि जगडिओ जंभणआई जहिच्छभणिराई ।
जरलद्धिअजरलविआ गामीणे ऊरुए जहणरोहो ॥४४॥ 5 जगडिओ विद्रावितः । कदर्थित इत्यर्थः । जंभणओ यथेष्टवक्ता । जंभणभणो इति केचित् । उभयत्रादिग्रहणात् । जंपिच्छओ यथादृष्टमभिलषिता । जंपेच्छिरमग्गिरो यो यद्यदृष्टं तदेव मृगयते । इत्यादि । अत्र । जयडइ त्वरते । इति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । जरलद्धिओ तथा जरलविओ ग्रामीणः । जहणरोहो ऊरुः ॥ यथा ।
जरलद्विआइ दटुं पवणल्हसन्तंसुअं जहणरोहं ।।
ओ कामसरजगडिआ जरलविआ हुन्ति जंभणया ॥ ३६॥ [ ४४ ] जहणूसवमद्धोरू जंकयसुकओऽप्पसुकयगिन्झम्मि । जाडी गुम्मं जाई सुरा कविट्ठम्मि जाऊरो ॥४५॥
1
.
L. 1. edd. लएहिं GZ "छेयम्मि G जक्खारति BCEX च. L. 2. CGXZ जण्होहणाण G तुमा. L. 3. A विद्व cdd. "वियम्मि AGX डिउ A जंभण उ वि जहिछभणिरे य Cजंभणिआई BEG जहित्थ Y जहेच्छX जहत्थमणिरोय G भणिराड. L.4. C जलरट्रिय RFX हिय AEGYZ 'द्विय C"जलरदि (sic) ABEFEXYZ. 'विया GZ गासीणे CX ऊरए C जहणरोहा. L. 5. जगडिउ G विद्रवित: X has द्वावि twice. C जंभणेओ GZणउ Xणोउ Bजभण G भणे. L. 6. B उभत्राविग्र उभयत्रापि ग्रह GXZच्छ उ BFX लखिता BF जेपेच्छिर Gजपेच्छर X मग्गिरोउ. L.7. CGXZ om. यो BFX om. यद् once. C reads यझ्झदृष्टं C; मृगयत CX अंत्र च । C 1. hd. जड C2. hd. X अडइ GZ जयडइ त्वस्याति. L. 8. C जलरदिओ C2. hd. हिओ F °लद्विओ X लहिउ7°लहिउ Com. तथा C जलरविओ XZ जलरविउ G जरविउ BF ग्रामीण C जहणराहो उरू X ऊरू. L. 9. . B 'द्वियाई CX जलरद्वियाइ C 2. hd. "
हिG "द्वियाए Z ट्ठियाए C दुटुं G दडु BF पवणण्हसंतं' X 'लसंतं G °सुवं Zमुयं. L. 10. C 1. hd. GX 3 C कावा' X रावासरजगाडि आ cdd. 'डिया CX जलर cdd. 'विया BF om. हुन्ति जं CGZजंभणिया. L. 11. AG मदोरु BF मद्दोरु C मद्दोरू G मुकयो BF 'कयो AGXZ °कउ A 'गिज्जम्मि C गिझ्झम्मि Y गेज्झमि. L. 12. E करिहम्मि.

Page #190

४७ ]
तृतीयवर्गः
जहणूसवं अर्धारुकम् । जंकयसुकओ अल्पसुकृतयाह्यः । जाडी गुल्मम् । जाई सुरा । जाऊरो कपित्थः ॥ यथा ।
जाऊरजाडिकण्टयफट्टिरजहणूसवा वि तेण समं ।
जाईलुद्धा वञ्चसि जंकयसुकया सि तं पुत्ति ॥ ३७॥॥ ४५] जालघडिआ सिरहरे जिग्घिअमोसिंधिअत्थम्मि।
जिण्णोब्भवा य दुव्वाइ जीवयमई अ वाहमई ॥४६॥ जालघडिआ चन्द्रशाला । जिग्धिों घातम् । अत्र जिमिकं भुक्तमिति भुजिधात्वादेशभवम् । जिण्णोब्भवा दूर्वा । जीवयमई मृगाकर्षणहेतुाधमृगी ॥ यथा ।
जालघडिआइ जा तं ण णिअसि जीवयमई व मयणस्स । ता भम हरिणो व्य तुमं कुलडाजिण्णाभवाउ जिग्घन्तो ॥ ३८॥
10 अत्र जीहइ लज्जते । इति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ।।४६]
जुण्णो छेगे जुअलो तरुणे अपरिग्गहम्मि जुजुरुडो।
जुअलिअजुरुमिल्ला दुगुणिअगहणा जूअओ अ बप्पीहे ॥४७॥ जुण्णो विदग्धः । जुअलो तरुणः । जुजुरुडो अपरिग्रहः । जुअलिअं द्विगुणितम् । जुरुमिल्लं गहनम् । जुरुम्मिलयं इति गोपालः । अओ चातकः ॥ यथा ।।
15 ___L. 1. BE जहणूसवमरुक (F ") G जणोस XZ अरुकं GX "कउ From जाडी to ऊ torn off in G.X जाडी. L.B. From टय to सवा illegible in G. Z 'पट्टिएजहण BF 'जहणूसया X रि BF तेण्ण. L. 4. G जोई° C °लुवा X “बुद्धा CX बुच्चसि Z चचान G मुकया In G from तं to धिअ° 1.5 torn off. L. 5. cdd. 'घडिया X सिरिहरे Y सिरिघरे ARCFYZ जिग्घिय र जग्विअ° BF मोसंघि ABCFGYZ घिय A यछम्मि and then adds again l. S. X अत्यधिम्मि. L. 6. EY जिण्णुभवा BF ब्भव X इ for य B दुवाइ A दुबा य दुव्वा In G व्वाइ जी is illegible. A जीवेय° Y जीवअZ जीविय cdd. य C om. अ थाहमई 2. hd. remarks अपूर्णम् G थाह X मयी. L.T. call. घडिया BF चंद्रशला BCFXZ जिग्घियं In G from ग्घि to दूर्वा incl.1 8. torn off. BCFXZ जिमियं. L. 8. BF om. भजि x भजित्वादेशX जिण्णोद्भवा जिण illegible down to Z Bहेतुव्याध. L. 9. BFGXZ घडियाइ C घटियाइ From ण to जिग्यन्तो 1. 10. incl. torn off or illegible in G. BCFXZणियसि Zजीवियमयं च मअणस्स C मणं यस्स. L. 10. Cरिणो X कडलाजिण्णाद्वाउ Cभवाओ. L. 11. अत्र जी ल° torn off in G. C लज्जन. L. 12. From जुण्णो to णा in गहणा 1. 18. torn off in G. BCEXY छेके YZ जयलो Z तरुणो BCF परिग्ग A जंजुसडो X जुजरुडो. L. 13. EX जुयलिअY जुअलिय° Zजुयलियजरु° BF दुगणिय CYZ दुगुणिय E गहणो BF 97343 GZ 793 X 733 ABEFYZ 1 G 7 CG 2011 C 2. hd. 7. L. 14. G जियलो 2 जुयलो From in तरुणः to कः jn चातकः ]. 15 torn off in G. BF जंजरुडो र जंज़रुडो ज़अलियं 7 जुयलियं. L. 15. B गहणं RCF मिल्लयमिमि x. मिल्लयमिति 2म्मिलयमिति B गोपालZजयओ.

Page #191

१५०
देशीनाममाला
[ श्लोक ४७जंजुरुडाए घणरवजुअलिअविसमसरवेअणाइ मह ।।
दुहजुरुमिल्लावत्थं कह जूअय तस्स जुण्णजुअलस्रा ॥ ३९ ॥ अत्र । जूरवइ वञ्चति । इति धात्वादेशेषक्तमिति नोक्तम् ॥ [ ४७ ]
जेमणयं दाहिणए अंङ्गे जो रं च जो किरत्थम्मि ।
जोक्खमचोक्खे जोओ चन्दे जोग्गा य चाडुम्मि ॥४८॥ जेमणयं दक्षिणमङ्गम् । हस्तादि । जो रं यः किरेत्यर्थे । जोक्वं मलिनम् । जोओ चन्द्रः । जोग्गा चाटु ॥ यथा ।
जयसिरािणवासजेमणभुअ तुह गुणवण्णणम्मि का जोग्गा ।
जो रं जसेण चालुक्क जोक्खमवहरसि जोअस्स ॥ ४० ॥ [ ४८] णक्खत्ते जोडं जोइसं च जोई अ विज्जूए ।
खलिअम्मि जोइरो जोइक्खो दीवम्मि जोडिओ वाहे ॥ ४९ ॥ जोडं तथा जोइस नक्षत्रम् । जोई विद्युत् । जोइरो स्खलितः । जोइक्खो दीपः । जोडिओ व्याधः ॥ यथा ।
मेहम्मि पिहिअजोइसवइजोडे रुइरजोइजोइक्खे । 15 हिण्डन्ति अजोइरया वम्महजोडिअसराहया कुलडा ॥४१॥[ ४९ ]
__ 10
L. 1. C जुजुराडाए BF जंजुरु G जंजरु' G "जुयलिय Zजयलिय CN लिय" BFZ. वेयणाइ X वेइणाइ In G from अगाइ to तमिति 1. B. torn oft. L. 2. BF दुरुजुरु C °वच्छं C जुअअ Z जयय Z जुन्नजुयलस्स. L.B. CXZ. वंचतीति. L. 4. A जेमणचं. L. 5. From जोक्स to क्खं in जोक्खं 1. G. torn off in G. BX जोउ E जाओ E जाग्गा X जोग्गे Z जोया E चाटुम्मि. L. 6. X दक्षिणंगं । जोरं हस्तादि । Z हस्तादिति BF कः for य: C य C 2. hd. अ, om. DX. Z किलेत्यर्थे; this is perhaps the correct reading, the form for being foreign to Sanskrit, though usual in Pali and Prakrit. As to जा रcf.ospa. L. 7.GX जाउ जागा G चाट: L.S. CX निवास°CXZ भय From भअ to जोअस्स l. 9. torn off in G.Z गुह 7 णवणम्मि for गुणवण्णणम्मि X वण्णणमि. L. 9. Cहरेसि X हरासि Cx जोअस्सं. L. 10. B नक्वत्ते In Gण is torn off. E जोडं A जोइमं BCFGYZ य BF वियू G विजूए. L. 11. edd. खलियम्मि AX जोडिउ GZ वाहो. L. 12. From जोडं to स्खलित: incl. torn off in G. BF खलिंतः.
L. 18.GX जोडिउ. L. 14. ABEFGL पिहिय° C पिहिया X पिहियोइG om. वह Bom. जोइ. L. 15. G हिंडंति य जो Z हिंमंति य जोयरया BFGZ जोडिय° CX जोट्ठिय° BF “सरहया G सराहडोडियसराहया as it seems.

Page #192

५२]
तृतीयवर्गः ___णयणम्मि जोअणं तह खज्जोए जोइअं जाण ।
जोइंगणे अ इन्दोवे जोवारीइ जोण्णलिआ ॥५०॥ जोअणं लोचनम् । जोइओ खद्योतः । जोइंगणो इन्द्रगोपः । जोण्णलिआ जोवारी। धान्यम् । जोवारीशब्दोऽपि देश्य एव ॥ यथा ।
चलजोइअजोइंगणमिक्खिअ जोण्णलिअकारणं कालं ।
कासयवहूउ हरिसा उप्फुल्लयजोअणा हुन्ति ॥ ४२ ॥ [ ५० ] जोवणणारं तह जोव्वणवेशं जोव्वणोवयं च जरा।
जण्हं लहुपिढरे कसिणए अ जंपणमकित्तिवयणेसु ॥ ५१ ॥ जोव्वणणीरं तथा जोव्वणवेअं तथा जोवणोवयं वयःपरिणामः । जोव्वणणीरो जोव्वणोवओ ऋक्ष इति चतुष्पदवर्गे यत्केनचिदुक्तं तस्य संमोह एव ॥ यथा । 10
जोव्वणणीरं तरुणत्तणे वि विजिएन्दिआण पुरिसाण । जोव्वणवेए वि ण जोव्वणोवयं होइ इअराण ॥ ४३ ॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ जण्हं लघुपिठरं कृष्णं चेति यर्थम् । जंपणं अकीर्तिर्वक्त्रं च ॥ [५१ ] वेडिसवरुणेसुं जंबुओ अ गामणिविडेसु जणउत्तो।
15 जच्चंदणमगरू कुङ्कुमं च जोवो अ बिन्दुथोवेसु ॥५२॥
L. 1. BCFGYZ जोयणं A ज्जोइअं BEFGXYZ जोइयं Z जाणं. L. 2. BF जोइंगणे x जोइगणो ABCFY य GZ विA इंदोवि G इदोवे A जोवारि G जोवारी विZ जोवारीब्बे Eगई cdd. 'लिया. L.B. CGXZजोयणं र लोचन BFGX जोइउdd. 'लिया. X युगधरा for जोवारी L. 4. C जोवारि° X जावारी. L. 5. C (F१) G वल° Zबल B जोइया CG (F?) XZजोइय cdd. मिक्खिय जोण्णलिय X कारण. L. 6. C वहूओ B उफुल्लिय C ओप्फुलिया X उप्फलिया Z उप्फुल्लय CGXZ 'जोयणा. L. 7. C2. hd. जोचणणीरं GZ 'नीरं A तहा edd. वेयं । णोव्वयं After जरा EX (alld. अथाऽ नेकार्थाः Y अथानेकार्थाः. L. 8. Y लघुपिढरे । पिठरे ARCFGYZ य. L. 9. Com. तथा edd. "वेयं ( विथं ) X वय. L. 10. Cणोव्वओ G वउ X वउ. L. 11. BF तरुणतंमिणे C जिएदि GK जिइंदि । तिजिइंदि cdd. 'दियाण. L. 12. C°ए विन जोवणावए विन जोवणावयसि नZom. वि ण BF जोव्वणंवयं add. इयराण. L. 13. om. A, and E here. L. 11. cdd. जंपणमकीर्ति°G तिक्त्रं चZनि वक्त्रं. L. 15. BF जंचओ Ga XZAEGXYZय BCFX गामिाणे° G विडेसु. L. 16. B जच्वंद G जव्वद EG गरु x गुरु BF कुंकुम ARCFGYZ य G वि G7. थोएसु.

Page #193

१५२ देशीनाममाला
[ श्लोक ५२जंबुओ वेतसवृक्षः पश्चिमदिक्पालश्च । जणउत्तो ग्रामप्रधानपुरुषो विटश्च । जञ्चदणं अगरुः कुङ्कुमं च । जोवो बिन्दुः स्तोकं च । अत्र जूरइ खिद्यते क्रुध्यति चेति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥ [५२ ]
॥ अथ झादयः ॥ संततवरिसम्मि झडी झंखो तुढे झला य मयतण्हा ।
झंटी लहुद्धकेसेसु पीलुभायासु झंडुअझमाला ॥ ५३॥ झडी निरन्तरवृष्टिः । झंखो तुष्टः । झला मृगतृष्णा । झंटी लघूर्ध्वकेशाः । झंडुओ पीलुवृक्षः । झमालं इन्द्रजालम् ॥ यथा ।
ण झडिं झंखो वि रवी कुणइ झलं चेअ इत्थ मरुदेसे। मुञ्च झमालाइ लुलन्तझंटिओ झंडुआइ चुण्टेसु ॥ ४४ ॥ [ ५३] झंडलिझंखरझरया असई सुक्कतरुसुण्णआरेसु ।
झज्झरिझरुआ खिक्खिरिमसएसुं झंपणी पम्हे ॥५४॥ झंडली असती । झंखरो शुष्कतरुः । झरओ सुवर्णकारः । झज्झरी स्पर्शपरिहारार्थ चण्डालादीनां हस्तयष्टिः । खिक्विरीति । झरुओ मशकः । मशकवाचकशब्दाश्चीर्यामपि 15 वर्तन्ते । यदाह । मशकाख्याश्चीर्यामप्युच्यन्ते काव्यतत्त्वज्ञः॥इति । झंपणी पक्ष्म ॥ यथा ।
10
__L. 1. BF चंचुओ G जंवुउ X जंबूउ G पच्छिमदिया Zदिक्या L. 2. BF वञ्चंदणं GX जव्वंदणं CGZ अगरु om. form रु: in अगुरुः to स्तो in स्तोकं B कुंकुम BF चिंदु: B om. चेति. L. 1. A. om. EY ॥ झकारादिः॥ L. 5. X सतत° C “वरिस्सामि BF झुडी A कडी Gom. झडी A कंखो G झखो र महतण्हा. L. 6. A कंडी C लहु G लहलहुट x कोसेमु A 'माया य Z "मायामु झुडुय BF झंदु C झंटुअEX झंदुय GY झंडुय". L. 7. BF, C 1. hd. X झंषो G गेखो G झटी.
केशः B झूदुओ FZ झंटओ Gझं om. C: 02. hd. झण्ट र झंटउ L. 8.Com. पीलु C 2. hd. पीलुः. L. 9. X झंपो ed. चेय (Z वेय) BCFX देशे. L. 10. CFGXZ झमालाई C "झंडिओ G "झटिउ X झडिउ BFG झंदुयाई C झंडुयाइ X झंझुयाइं Z झंटुयाइं BF चुटेसु C घंटेसु. L. 11. B झडलि' G झरया X असुई BF 'सुण्णतलं GZ सुन्नआरेसु C “सुण्णया X मुवण्ण. L. 12. A झज्जरि B झझरि°C झझ्झरि° C झआ GYZ झस्या AX विखरि }F खिखिरिम C खिक्खिर E विखक्सिरि ]B मसएसु झयणी : पम्हो. L. 13. X झंडलि. C झसरो G संसउ X झरउ of om. झरओ सुवर्णकार: ( झझरी G झझरी र झज्झिरी Cx add खिक्खिरी. L. 14.C1. hd. चन्द्राला F चाण्डा Gom. हस्त CA om. here खिविखगति BCF झाओ GX झरट BFवीय या X चीया L 15. B Carta Bifrei (Cyrio G #17CBCFXZ tita G
रिति.

|

Page #194

५६ ]
तृतीयवर्गः झरुआउलम्मि मीलिअझैपणिअं झज्झरीकरविरूवं । शंखरतलम्मि झरयाहमं हहा झंडली रमइ ॥ ४५॥ [५४ ] वयणिज्जे झक्किअझिंखिआ झरंको अतिणपुरिसे ।
झंटिअझंटलिआओ पहरिअचमणअत्थेसु ॥५५॥ झक्किअं तथा झिंखिअं वचनीयम् । उझिखिअं वचनीयमिति तु उत्पूर्वेण झिंखि- 5 अशब्देन सिद्धम् । झरंको तृणमयः पुरुषः । झरंतो इति केचित् । झंटिअं प्रहृतम् । झंटलिआ चङ्क्रमणम् ॥ यथा ।
ण कुणन्ति झंटिअं ण य झंटलिअं झकिआइ अगणन्ता ।
तुह कुमरवाल रिउणो अझिंखिअ रणाजिरे झरंक व ॥ ४६ ॥ अत्र । झडइ शीयते । झंपइ भ्रमतीत्यादयो धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥[ ५५] 10
दट्टम्भि झलुसिअं तह झलुंकिअं शामिअं चेअ । झंकारिअझंखरिआ अवचयणे झोलिआइ झलझलिआ॥५६॥
___L. 1. BF गझया CX ऊसआZ झरुया BCGXZ मीलिय। मीलय G झपणिय
BCFXZ 'णियं BE झझरी° C झझरी G झझरी . L. 2. BF हा हा G हडा. L3. edd. झकिय (2 ककिय०)E झंक्खिया G झिकिया X झंखिया ABCFYZ. 'खिया A झरंजो BCFGYZ य C पुरुसे G पुरिसो. L. 4. BFZ झटिय° ACGY झंटिय. x झट्टिय C झंखलियाओ ABEFGXZ लियाउ Y लियाओ ABFGXYZ पहरियपहरियंचक BFGZ हत्थेस X°अच्छेस. L. 5. cdd. झकिय ABCEFXII झिंखियं G झिंकियं G om. व उज्झि C उझ्झिखियं BF खियं XZ उज्झिखियं BF उत्पूर्वेयझिंखिय° G उत्पूर्वस्य x उतपूर्वेण CXZ झिंखिय G झिंखिलशब्देन सिद्धः L. 6. BX °मयपुरुषः G झरता X ऊरंतो G om. केचित् cdd. झंटियं BF प्रहतं G प्रहितं L.7. cdd. 'लिया. L. 8. cold. झंटियं G अ CXZ लियं G अग्गियाइ BF °याइ CXZ याई GZ अगणेता. L. 9. C नुमर° C 2. hd. तुमर° BCFZ अझंकिय CX अझंखिय B झरंक C चं G . L. 10. BFGZ शीर्यते BF भ्रमेती° C त्रमती° C 2. hd. असती G भ्रमत्यादयो BFGZ पक्काः X पूक्त Gom.ति नोक्ताः. L. 11. AXZ ददम्मि BFG दट्टम्यि C दट्ठम्मि C 2. hd. झुलु° cdd. सियं A झलु ABCEFXY कियं BF झामि (sic) ACEXY झामियं A भेए EY चेय. L. 12. ABEFGXYZ झंकारिय° AEGYZ झंखरिया BF झंखरिय Cझंक्खरिया X झंपरिया BF अववयणे A कोलियाइ BFG झेलियाइ CEXYZ झोलेयाइ edd. झलिया C 2. hd. झुलिया.
20 [ Desināmamālā ]

Page #195

१५४
देशीनाममाला
[ श्लोक ५६
झलुसिअं झलुकिअं झामिअं त्रयमपि दग्धार्थम् । झंकारिअं तथा झंखरिअं अवचयनम् । झलझलिआ झोलिका । झोलिकाशब्दो यदि संस्कृते न रूढस्तदायमपि देश्यः ॥ यथा ।
तावझलुकिअदवझलुसिओ तुह पयावझामिओ अ रिऊ । फलझंकारिअदलझंखरिआई कुणइ झलझलिअहत्थो ॥ ४७ ॥ [ ५६] झाडं लयगहणे झामरो जरी झाउलं च वउणिफले।
झारुअझिरिंडझीरा चीरीजरकूवलज्जासु॥५७॥ झाडं लतागहनम् । झामरो प्रवयाः । झाउलं कर्पासफलम् । झारुआ चीरी । झिरिंडं जीर्णकृपः । झीरा लज्जा ॥ यथा ।
झाउलचुण्टणकज्जे अझीर कह झामरं णिओएसि । .. झारुअझाडच्छण्णे झिरिंडए एस जं पडिही ॥४८॥[ ५७ ] झुंखो वज्जविसेसे झुत्ती छेअम्मि झुट्ठमलिअम्मि । झुल्लुरिझुटणझुंझुमुसया गुम्मप्पवहमणदुहेसु ॥ ५८॥
10
L. 1. BFXZ झलुसियं C झुसियं । झलुसियं BZ झलकियं C झुलंकियं F झुलुकिय GX झलंकियं cdd. झामियं BF त्रयमपि यं त्रयमपि दधार्थे CXZ दग्धार्थे cdd झंकारियं (X झुकारियं)Zom. तथा CXZ झंखरियं. L.2. BFGC1. hd. XZझलिया C. 1. hd. कल° C. 2. hd. झुलिया BFZ झालिका cdd. झोलियाशब्दो edd. तदा अयमपि G न देश्यः. L. 4. BFGZ झुलंकिय X कलंकिय° C किय° B (F!)2 "झुलसिउ [C] झुलिसिओ G झुलउ X झलुसिउ C पयाझा X पयव GXZ मिउ BX रिउ C रिओ. L. 5. cdd. 'रिय° edd. रियाई (Xरियाइ) G om. कुणइ BF झलिझलिय° G झलह CGXZ लिय. L. 6. C लगहणे C2. hd. लता Cझरी जाउलं 02. hd. झाऊउलं BF व A वयणि° BF वउलि उणिफले. L.7.Cझारअ°GZ झाउय Y झारुय X झारूअB सिरिंड Aकरिड B इज्झीरा x °डझीणा AREF वारी. L. 8. Z प्रचयाः Cझाऊ उलं ('कापसिं फलं F का X वीरी B झरिडं x झिरंडं
L. 9. G कीर्णकर्णछूपः C झारी. L. 10. BF बुंटकज्जे B अज्झीर Z अझीरं BFGX णिउएसि. L. 11. CX झारुय° C च्छण्ण G °डअच्छन्ने Zछन्ने X झिरडए C पडिट्टी. L. 12. B झुखो AEX झंखो A झत्ती Y जुत्ती CGYZ छेयम्मि RFXY झुट्टम BCFGYZ लियम्मि. L. 13. AC झुलरि BF झुटण C 2. hd. 'झुंटणं om. Cl. hd. BF झुझुंझुमु XZ झुंझुमुE मुशया X मणुदुहेसु.

Page #196

६० ]
तृतीयवर्गः
१५५
झुंखो तुणयाख्यो वाद्यविशेषः । झुत्ती छेदः । झुटुं अलीकम् । झुल्लुरी गुल्मः । झुंटणं प्रवाहः । अत्र झुणइ जुगुप्सते । इति धात्वादेशेषक्तमिति नोक्तम् । झुंझुमुसयं मनोदुःखम् । झुमुझुमुसयं इत्यन्ये ॥ यथा ।
तुह णत्थि झुटुझुत्ती झुंटणतडझुल्लुरीसु णाओ सि। झुंझुंमुसयवईए मह काहेशं तत्थ झुंखवाएहिं ॥ ४९ ॥ [५८] । झूरं कुडिले झेरो जरघण्टे झंडुओ वि कण्डुअए।
अद्धमहिसीइ झोट्टी झोडप्पो चणयधण्णम्मि ॥ ५९॥ ___ झूरं कुटिलम् । अत्र झूरइ स्मरतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । झेरो जरघण्टः । झेंडुओ कन्दुकः । झोट्टी अर्धमहिषी । झोडप्पो चणकधान्यम् । शुष्कचणकशाकमित्यन्ये ॥ यथा ।
झोडप्पछेत्तकण्ठे झोट्टीओ कण्ठबझेराओ ।
उअ चारइ गोववहू खेल्लन्ती झेंडुएण झूरगई ॥ ५० ॥ [ ५९ ] वाहम्मि झोडिओ झोडलिआ रासयसरिच्छकीलाए । टङ्कच्छिण्णाजसतडतडत्थदीहगहिरेसु झससद्दो ॥६०॥
L. 1. BF झुखो X झंखो CX तृणया BF झट्ट X झुटुं GZ झुट्टमलीकं CGXZ झुल्लरी GZ. गुल्म. L. 2. C झुटणं BF प्रवाह C प्रवाहा: GZ, नुगुप्सत CGZX झुंझुमुसयं. L. 3. BF झुंझझमुसयमित्यन्ये CX झसुझसुसयमित्यन्ये Z झुसु( मु ! )झुमुसयमित्यन्ये G सयमेत्यन्ये. L. 4. CG णच्छि B ज्झुट्ट XZ सुट्ट G जुत्ती X झंडण CX तह GZ "तणु CX झुलरीमु B °ज्झुल्ल Z “झुल्लरीसु GXZ णाउ. L. 5. cdd. झुंझुम (Z झुझसु) Zम for मह cdd. कहियं झंख° and so several times ज्झ instead of झ in the beginning of the words. PF °वाएहि. L. 6. BF ज्झेरा X झरो Y झरो AXY जग्घंटो E घर GZ झरघंटो AX झंडुउ BF ज्झंदुओ E झेंदुओ G सेवुउ Y झंडुओ Z झेवुओ C अ for वि Y य BEFG कंदुअए Y कंडुयए cfr. II, 103. L. 7. AF अह C अg A “सीए LG झाटी A झोडणो BF वणय AGZ धन्नम्मि. L. 8. B (F) GX कुडिलं Z झरइ CX स्मरति इति X झूरो BF ज्झोरो BFZ झरघंटः C जरद्धंट: X जरदचंट:. L. 9. BF झेंदुओ C झंडओ G झंदुउ X झुंडउ
मओ RF कंडका C कण्टका संकंटकं र झोटी From झोटी toप्पो torn off in G. C झाटप्पो G चणकधाशा . L. 11. Z कंडे G झोटीउ XZ झोट्टीउ BF °वद्ध G 'चद्ध C झेरोओ GX राउ. L. 12. BCFX उय BFZ वारइ X चारय From खलन्ती to लिआ l. 13 torn off in G. BF झेंदुएण X झुंडएण Z झेंटुएण. L. 13. AX झोडिउ C झोड Y झोंट° cdd. °लिया BF सरिसच्छ सरच्छि° Ex add | अथाऽनेकार्थाः ॥ Y॥ अथानेकार्थाः ॥ L. 14. C टकछिंण्णा BEGZ°छिन्ना E°ठिण्णा x om. तड x गुहिरेसु झसंसद्वो.

Page #197

5
10
15
देशीनाममाला
झोडिओ व्याधः । झोंडलिआ रासकसदृशी क्रीडा ॥ यथा । झलिए खेलन्तु ताव बालाउ हरिणिआउव्व । आरोविऊण चावं पहरेइ ण कामझोडिओ जाव ॥ ५१ ॥ ॥ अथानेकार्थाः ॥
१५६
झसो टङ्कच्छिन्नमयशस्तटस्तटस्थो दीर्घगम्भीरवेति पञ्चार्थः ॥ [ ६० ] पिअं तुट्टघट्टिएसुं च ।
गयणट्ठेसुं झत्थं च झसुरं तम्बोलत्थेसु झंडुली असइकीलासु ॥ ६१ ॥
झत्थं गतं नष्टं च । झंपिअं त्रुटितं घट्टितं च । झसुरं ताम्बूलमर्थश्व | झंडुली असती क्रीडा च ॥ [ ६१ ]
पल्हत्था कुट्ठेसुं झसिअं चीहिमसएस झिल्लिरिआ । अङ्गकिडएस झीणं अच्चत्थे अच्छए अ झूसरिअं ॥ ६२ ॥ झसिअं पर्यस्तमाक्रुटं च । अत्र खइ संतप्यते विलपति उपालभते निःश्वसिति च । झरइ स्मरति क्षरति चेति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । झिल्लिरिआ चीहीतृणं मशकश्च । झीणं अङ्गं कीटश्च । झूसरिअं अत्यर्थं स्वच्छं च ॥ [ ६२ ] ॥ इत्याचार्यश्री हेमचन्द्रविरचितायां देशीनाममालायां तृतीय वर्गः ॥
[ श्लोक ६०
10
L. 1. X झोडिउ From डिओ to उ in चालाउ 1. 2 torn off in G. BF ज्झोडलिया C झोडिलिया XZ लिया B की (sic). L. 2. BF ज्झोडलियाए X झोंडलियाए 7 'लियाइ ( डलियाए (sic) 7 खेलतु BF ताच चालाउ CX वालाउ cld. गियाउ BF बा C च. L. 3. BE वावं edd, न GXZ डिउ / जाम्ब In G जाव is torn off. L. 4. BI om. this line In G from this line to पिअं 16. torn off. L. 5. CX हिण्णम eld. om. तटस CX पचार्थाः I. 6. A स C झच्छं cll. झंपियं X टिट्टि BF 'घटिओ Gघटिए. I. 7. BH इसरं BEGZ तंबो X तो GZ लच्छेस B झुंडली CAN) झुंडली BG EX असई From इकी to त्थ in पल्हत्थ 1. 10 CX झच्छं edd. झंपियं Cच्छदितं for त्रुटितं B झुंडुली L. 10. BF पल्हत्थकुट्टेसुं ल्हच्छा कुट्टे EZ कुट्ट जे कुद्धे चीहि C 2. hd. ins. तिण X झल्लिरिया 7. रिया.
झंदुली X झंडुई Y संतुली 7 झुंतुली torn off in G. L. 8. CX झुंटली G झुंडली Z झंडली. झसियं BCFGZ L. 11. G अगकि; from डएस किडिएस E ज्झीणं X झीणच्चच्छे cdd. "रियं. L. 12. cdd.
to लभते 1. 12 torn off B कडएस C ( F?) कीडएस XZ A सछंदए for अच्छर Y अत्थर ABCEGY य C झूसि झसियं C माकृष्टं च X माकुष्टं C संप X झखर CX उपलभते BF निःश्वसितं C निस्वसिति X निश्वसति G om. निःश्वसिति. L. 18. BF स्मरति BE om. क्षरति From मिति to चन्द्र 1. 15 torn off in G cdd. रिया BCEXZ वीही". L. 14. B मसकश्य झीणमङ्गकण्ट XZ झीणमंगं C2. hd. कीट: BEXZ कट C 1. hd. झूसियं BE, C 2. hd. X रथं. L. 15. C स्वस्थं च । CXZ add उभयं ३३५॥ BCFGXZ इत्या स्वोपज्ञदेशीशब्दसंग्रहवृत्तौ (Com संग्रह ). वर्ग: is torn off in G. BCFZ add ग्रंथाग्रं ( C only ग्रं X ग्रंथ ) २५४। EY ( X in text ) have only इति तृ

Page #198

चतुर्थवर्गः
___ १५७
१५७
॥ अथ टादयः ॥ टमरो केसचए टंकिअं पसरिए विमोडणे टसरं ।
टसरोट्टं सेहरए टट्टइआ जवणिआए अ॥ १ ॥ टमरो केशचयः । टंकिअं प्रसृतम् । टसरं विमोटनम् । टसरोळं शेखरः । टट्टइआ तिरस्करिणी ॥ यथा ।
मा संठवेसु टमरे टसरिअचूअङ्कराण टसरोढें । टंकिअमयङ्कजुहाइ अन्तरे देसु मामि टट्टइअं ॥ १ ॥ [१] टंबरओ भारिअए करालकण्णम्मि टप्परओ।
अरणिअकुसुमे टक्कारिआ य टारो अहमतुरए ॥२॥ टंबरओ भारिकः । गुरुरित्यर्थः । टप्परओ करालकर्णः । टक्कारी अरणिकुसुमम् । 10 टारो अधमतुरङ्गः ॥ यथा ।
टारम्मि चडिअमित्तो टंबरओ टप्परो अ वामणओ।
झत्ति पडिओ हसिज्जइ टक्कारीचुण्टणीहि वणे ॥ २ ॥[२] टिप्पी टिकं तिलए टिंबरु तुम्बुरु च टिग्धगे थेरे। टुंटो छिण्णकरे टेंढा जूअपयम्मि टेकरं च थले ॥३॥ 15
L. 1. om. AE. Y has only टकारादिः In G from अथ to टट्टइ ]. 3. incl. torn off. L.2.Z केसवए add. टंकिय X पसपिए BF विमोटने ACEXYZटणे 7 पसरं. L. 3. EX टट्टईया ABCFGYZ. 'इया BF जंव EY जम्ब G जम्ब ABCFGYZ 'णियाए X जबणि अ ABPGYZ य (व. L.A. RCEX टंकियं B प्रशनं In G from सरं to अकरा 1. 6. incl. torn off. B शेषर: BCFZडया X दईया तिरस्करणी. L. 6. BF टसरिय . L.7. cdd. टंकिय Cजहाई BF अंत-दृश्यं (sic) cdd. इयं. L.8.A टम्वरउ BFGटव C टम्बE दम्ब टबर In Gfrom रआ to gi अहम 1. 9. torn oft. ABCFGYZ भारियए 7 कन्नम्मि E दृप्पग्ओ AXZरउ. L.9. ABEFXY अरणिय Cअग्णीय अरणियकुमुमेमु BEZ कारिय ACEY रिया x टकरिया Zom. य. L. 10. BF?) टंवरओ C टम्ब Gटंवरर x only टं टंबरउ cdd. भारिको (X only रिको) GX BF टिकागे Xटकारी अरणी . L. 11. X
तरेगः In G from यथा to t incl. I. 12. torn off. L. 12. BFटारंसि BF चडि CXZचडिय R(F?) टंव टम्ब र BFIय BF वाम्पवणओ GXणउ. L. 13. C पहिओ X पहिउ Z पडिउ BF Qटणीहिं CX ‘णीहे (GZ. चाटसहि. L. 14. E टप्पी BF टिवरु A टिम्वरु C टिम्बर टिम्बरु B तुंचरु CZ तुम्बरु EX तुम्बरं F टुंचरु G तुंचरु BFGXZ घेरे C घोरे 2. hd. थोरे : थिरे. L. 15. CGZ छिन्न BF करो
टेंटो Xटंटा Y टिंटा Z. टेटो cdd. जूय BF टंकर व EY टिकटकरं A थूले X घले.

Page #199

१५८ देशीनाममाला
[ श्लोक ३टिप्पी तथा टिक्क तिलकम् । टिक्कं शिरसि स्तबक इत्यन्ये । टिंबरु तुम्बुरु । टिग्घरो स्थविरः । अत्र । टिविडिक्कइ मण्डयति । टिरिटिल्लइ भ्राम्यति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ । टुटो छिन्नकरः । टेंटा द्यूतस्थानम् । टेक्करं स्थलम् ॥ यथा ।
चन्दणटिक्किअपरवहुमिह टेक्करए रमन्तिअं दहुँ । टिंबरुजोग्गय टिग्घरटुंटयटेंटिअ करेसि किं टिपिं ॥ ३॥ [३] टोलो सलहे टोलंबटोक्कणा महुअमज्जभण्डेसु ।।
असिछिण्णखायजङ्घाखणित्तभित्तीतडेसु टंको वि ॥ ४॥ टोलो शलभः । टोलो पिशाच इत्यन्ये । यदाह ॥ टोलं पिशाचमाहुः सर्वे शलभं तु राहुलकः ॥ टोलंबो मधूकः । टोक्कणं मद्यपरिमाणभाण्डम् । केचित् टोकणखंड 10 मद्यमानभाण्डमाहुः ॥ यथा ।
टोलो ब्व मा पड तुम उज्जाणे वाणिणीउ जं पुरओ । टोलंबवणे टोक्कणहत्था मयणग्गिजालाओ ॥ ४ ॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ टंको खङ्गश्छिन्नं खातं अङ्घा खनित्रं भित्तिस्तटं चेति सप्तार्थः ॥ [४]
L. 1. B हिप्पी G स्तवक RF, C 2. hd. सूचक BG टिंवरु C(F?) टिम्बुरु x टिंबरू B तुंवरु G तुचुरु Z तुंचरु X तुंचरू Z तुटिग्घरो L. 2. B टिकइ. CX टिरटिल्लइ BF साम्यति x भ्रास्यति L. 3. CX छिण्ण° BF टंटा CX टिंटा 2. hd. टिंटो Z प्रतस्थानं टिकर. L. 1. CX चन्दन° cdd. टिकिय x om. the words from टिक्किअ to टिबरुजो incl. 1.5. and substitutes in their place टिरटिल्लड भ्राम्यति एती धात्वादेशेषताविति Z परचहु (वहु टिक्कर ए रमं दलू BFGZ. रमंतियं G दटुं. L. 5. B टिंवरु C(F?) टिम्बरु Zटेंबरु C °जोग्ग G टिग्घय Z डिग्बय' edid. टटिय (om. Z) Z कि G टिप्पि X टिप्पं. L.6. BFG टोलंबZ टोलंच°C टोलम्बटोकटणा E णो A मुहुअ° EGXYZ महुय X BF CTCH Y adds 3791714: X 374151FTETT:. L. 7. GZ 7 G खाणित EX खणेत्त°C तहेस RF टंको. L. 8. Zom. टोलो शलभः B पिशामाहः, L.9. BF राहलकाः । आचार्यः ॥ BF टोलंबो टोलम्बा G om. टोलंबो G om. मधुकः. L. 10. 7 मद्यपान . L. 11.X टोलोंच मा CIX पडं Cउझाण 2. hd. ओझाणे BF णीओ Cणीअ GX परउ. L. 12. BF टोलंचतले C टोलम्च° Gटोलंव X तणे C 'हच्छा BFGX जालाउ. L. 14. BF खङ्गं CX खगः CX छिण्णं X जघा G खनित्रः GZ भित्तिा.

Page #200

चतुर्थवर्गः
॥ अथ ठादिः ॥ ठल्लयठइअट्ठविआ णिद्धणउक्खित्तपडिमामु ।
ठाणो माणे ठाणिज्जो गोरविअम्मि सिण्हए ठिक्कं ॥५॥ ठल्लो निर्धनः । ठइओ उत्क्षिप्तः । ठइओ अवकाश इत्यन्ये । ठविश्रा प्रतिमा । ठाणो मानः । ठाणिज्जो गौरवितः । अयं दन्त्यादिरपीत्येके । थाणिज्नो । ठिक्कं । शिश्नम् ॥ यथा ।
ठाणो ण ठल्लयाणं ठाणिज्जतं ण यावि ठइआणं ।। ण य ठिकं सण्ढाणं अठविअउवलाण ण य पूआ ॥ ५॥[५]
॥ अथानेकार्थाः ॥ गोरविउद्धेमुं ठरिअं ठिविसं उद्घाणअडहिक्कासु।
दन्तग्गहिए डकं डवो डावो अ वामकरे ॥६॥ ठरिअं गौरवितमूर्ध्वस्थितं च । ठिविअं ऊर्ध्वं निकटं हिक्का चेति व्यर्थम् । उर्ध्वार्थ ठिअअं इत्यन्ये ॥
॥ अथ डादयः ॥ डक्कं दन्तगृहीतम् । दष्टार्थं तु दष्टशब्दभवम् । डवो तथा डावो वामकरः ॥ यथा। 15
डव्वे फरयमडावे खग्गं गहिऊण तुह पई समरे। पहुपच्चकवं पसरइ अमरिसडक्काहरो एसो ॥ ६॥। ६7
10
L. 1. om. A. Y has ठकारादिः. L. 2. A ठइयं BCEGXYZ ठइय C"विया EGZठविया ABFXY 'विया B गिद्वन° F णिहन AC उखित E उखेत्त. L. 3. BFGYI वियम्मि BF सिल्हए C सिण्डंप. L. 4.7 निर्द्वन: GX ठाउ (twice) BF ठविय CGXZ ठविया. L. 5. Cl. hd. ठाणा X दंत्यादिपीत्यन्ये BF ठाणिज्जो for था G "णिजो. L. 6. C2. hd. शिल्पं. L. 7.Cठाणा Z बल्लयाणं BCFX ठाणिज्जतं BFGZ ठइयाणं CX ठवियाणं. L. 8. C णिकं BFGZ संठाणं C सहाणं X सदाणं BF अठवियवलाण C वियओव°C 2. hd. उवX वियउ° GZ वियउविलाण BF (Gl) पूय C प्या X थूया. L. 1. B'कार्थाः [१] X कार्था YZ कार्थी. om. A. L. 10. C गौरवि CF उद्देसू X °उड्डेसुं Z उद्धेनु cld. ठरियं (X ठरिय ) ABHY ठिवयं CEX ठवियं 2 ठिवियं; om. G. C उद्घ ABCFGXYZ 'णियड डिकामु E adds ॥ अथ डकारादिः ॥XY डकारादि: only.
L. 11. EX गहिए Goin. डकं BF डच्चो E घो X डोवो ABCFGYZ या चाम BF वास Y वामयरे. L. 12. BCFX ठरियं X गौरचितमट्ठस्थितं GXZठवियं BF ठिवयं CGL ठिवियं X ऊद्ध Cऊवांथा Xऊद्वार्थ. L. 13. BF ठिअअमित्य विविअनि 2. hd. ठिGZ ठिययमित्य र ठविअमित्य . L. 11 om. A and E here. L. 15. X दृष्टशब्द C डच्चो B om. यथा. L. 16. X डके हुच्चे फार Cखंगगं. L. 17. Cपवक्खं BX एस.

Page #201

देशीनाममाला
[ श्लोक ७डंडं डिंडी सीविअकप्पडखण्डेसु तह डलो लोटे।
डप्फं सेल्ले डल्लं पिडिआइ अलिञ्जरे डहरी ॥७॥ डंडं तथा डिंडी सूच्या संघटितानि वस्त्रखण्डानि । डंडीत्यप्यन्ये । डलो लोष्टः । डप्फं सेल्लाख्यमायुधम् । डल्लं पिटिका । डहरी अलिञ्जरम् ॥ यथा ।
डंडपरिहाणडिंडीपाउरणा चइअ डप्फया तुज्झ । रिउणो पल्लेिवणिहरे डहरीडल्ले वहन्ति डलखलिरा ॥ ७॥ [७] डहरो सिसू सिरहरम्मि डग्गलो दवपहम्मि डडाडी।
रच्छाइ डंडओ डंभिओ अ कितवम्मि डंबरी घम्मे ॥८॥
डहरो शिशुः । डग्गलो भवनोपरि भूमितलम् । डड्डाडी दवमार्गः । डंडओ रथ्या । 10 डंभिओ द्यूतकारः । डंबरो धर्मः ॥ यथा ।
गिहिअ डहरे उत्तरिअ डग्गला डंडएण तुह रिउणो ।
डडाडिडंबरिल्ले जन्ति वणे डंभिअ व्व जरवसणा ॥ ८॥ अत्र । डल्लइ पिबति । 'डरइ त्रस्यति । एतै। धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥[८]
डाली साहाए णयणे डायलडोलडोअणया । 15 डिअली थूणा भेगम्मि डिड्डुरो डिफिअं च जलपडिए ॥ ५॥
L. 1. Cडंडी Y हिंदी ARCLEGXYZ सीविय कटुप्पडक्खंडेम G दलो GZ लोट्टे Y लोडे. L.2. BCEF दुप्पं A सेल्लो BFGZ सिल्ले डप्पं for डलं ABFGXYZ पिडियाइC पिलिआइE पिडआइ BF अलंजरे. L.B. Cअभ्या X श्वभ्या G संघडितानि X संघहितानि CX डंडीत्यन्ये. L. 4. BF डप्पं 0 डस्यं Z टुप्पं BF डहरं X अलिंजरां. L. 5. C डंडी BFGZ चइय C वइअ BCFXZ डप्पया C तुझ्झ G तुज्झा. L. 6. CX पल्लिविण G परिल्लवणि or परिलि BF डलखरिला. सिरि° BF सिहरांमि E इलेग्गो G डग्गछो AE डट्टाडी BF डंढाली C डाली GZ डडाडी X डझाली. L. 8. BF डंडिओ XZ डंडउ AGX2 डंभिउ ABCFGYZ य BF डंवडो C डम्बरो G डंबरो. L. 9. X भवनोपरि BF इंढाली C 1. hd. डडेली 2. hd. डहाली G डडाडी X डडाली Z डहाडी GXZ डंडउ. L. 10. GX डंभि3 C कारकः BFG डंवरो G घमी. L. 11. cdd. गिव्हिय C डरे eld. उत्तरिय BF तु for तुह. L. 12. B डंढालि°C(F) X डालिGZ डट्टादि° BG डंव-C (F?) डम्ब BF वंण्णे cdd. डंभिय Cच x व. L. 18.C1. hd. डल BF पिचति G पिवति Cडरइ स्थति भ्रस्यति Z एते. L. 14.G साहाइ साहारइ A डोअल° EGZ डायल X डोयल° A"ट्रोल°C 1. hd. om. डोल C2. hd. डोलो (Zडोयणया C2. hd. डोआणया. L. 15. B डियंली ACEGXYZ डियली F डियल्ली । थणे CX घूण। F घूणे A भेयम्मि X भेकम्भि A डिड्रिरो EXY ilgi I should have preferred this reading but for Sindhi cfr. Gujarati डेडको G2 डिंडुरो BF फियं (sic) ACEXY2 डिफियं 6 डिफियं BF पडए Y वडिए.

Page #202

११] चतुर्थवर्गः
१६१ डाली शाखा । डायलं डोलो डोअणं त्रयोऽपि लोचनार्थाः । डिअली स्थूणा । डिडुरो भेकः । डिंफि जलपतितम् ॥ यथा ।
गयडोल डोअणेहिं ण णिअसि डालिं लुणेसि डिअलिकए ।
ता तरलिअडायलओ गुत्तिद्रहे डिड्डरो व्व डिंफेसु ॥ ९ ॥ अत्र । डिंभइ स्रंसते । इति धात्वादेशेषक्तमिति नोक्तम् ॥ [९] डिडिल्लिअं च खलिए वत्थे डीरं च कन्दलए।
ओइण्णम्मि अ डीणं तहेअ डीणोवयं उवरि ॥ १० ॥ डिंडिल्लिअं खलिखचितं वस्त्रम् । डिंडिल्लिअं स्खलिते हस्ते इति केचित् । यदाह ॥ डिंफिअडिंडिल्लिअया पतिते च स्खलितहस्ते च ॥ डीरं कन्दलः । डीणं अवतीर्णम् । उड्डीनवाचकस्तु संस्कृतभव एव । डीणोवयं उपरि ॥ यथा ।।
10 विण्ह डीणो सि तमं बलिणिवडीणोवयं पयं देसि ।
डीरं लिहन्ति डिंडिल्लिअं च परिहन्ति तेण तुह रिउणो ॥ १० ॥[१०] डुबो सवचे डुंघो उअञ्चणे डुंगरो सेले । घण्टम्मि इंडओ डोला सिविआ दारुहत्थए डोओ ॥११॥
L. 1. C 1. hd. GZ डायलं X डोअलं C1. hd. डोअलो C डोआणं GZ डोयणं BFGZ डियली C स्थूणी G स्थूणार्थाः L. 2. CX डिड्डुरो G डिडुरो Z डिंडुरो RCF डिफियं G डिपियं र डिफिअ. L. 3. Zडयडोल GZडोयणेहि cdd. णियसि CGX डियलि. L. 4.CGXZतरलिय BF तरलिडा GZडायलउ Cडाअरओ Xलउ BCFXZ गुत्तिडहे G डिडिरो Z डिंडिरो C च डिंफोमु X डिप्फेसु. L. 5. B डिंभ (sic) X भ्रंसते B om. स्रंसते. L. 6. CX डिडि° G डिंडिय° edd. लियं B व A ए (om. खलि) X खविए CZ. वच्छे GZ कंदलेए. L.7. AY उइण्णम्मि C उइणमि GZ उइन्नम्मि X उइणम्मि ABCFGYZ य Zडीण ACY तहेय GZ तहेवडीणोवय EX उवरि. L. 8. CX डिडि edd. लियं (x °लिल्लिय)C2. hd. खलिते सचितं x om. खलि GX डिडि cdd. 'ल्लियं CX खलिते In G हस्ते twice. Z वस्खे for हस्ते X घेति for इति. L. 9. cdd. डिफिय° BF °डिंडिल्लयया C डिडिल्लियथा GZ डिलिपया X लियया G सतिते BF पतने C वा G हस्ते व G डीरं च. L. 10. G om. संस्क 6. G उवरि. L. 11. BF चिण्ह G विण्ह BF दीणो BCF चलिणिव GXZ वलि° BCF °डीणोचयं B देसी. L. 12. BF लिहित्ति Z डिडि° cdd. 'ल्लियं BF परिहित्ति Z परिहरंति X रिऊणो. L. 13 BFG डुंवो E कुंबो RF सबवे BF दुप्पा C jथो E ढुंघो X डुघा C उदंचणे GZ उयंचणे E ढुंगुरो but delet " (u) under गAX सेलो, L. 14. C घडम्मि B डंडओ AGXZ झुंड्उ cdd. सिविया AX डोउ GZ डोवो.
21 [ Desināmamālā ]

Page #203

१६२
देशीनाममाला
[श्लोक ११टुंबो श्वपचः । डुंघो उदञ्चनविशेषो नालिकेरमयः । डुंगरो शैलः । डुंडुओ जीर्णघण्टः । डोला शिबिका । अन्दोलनवाचकस्तु दोलाशब्दभवः । डोओ दारुहस्तः ॥यथा।
डुंगरआणिअडोलाडोए विक्तिन्तयस्स तुह रिउणो ।
डुंडुअसरस्स डुंगो त्ति छिविअ डुंघयजलेण लेइ जणो॥ ११ ॥[११] 5 तम्बोलभायणे डॉगिली तहा डोलिओ कसिणसारे ।
डाऊ फलिहंसदमे गणवइपडिमाविसेसे अ॥ १२॥ डोंगिली ताम्बूलभाजन विशेषः । डोंगिली ताम्बूलिनीत्येके । डोलिओ कृष्णसारः ॥ यथा ।
दइअम्मि सावर हे एन्ते डोलिअविसालणयणाए । 10 डोंगिलिणिहित्त वीडयकडणमिसओ परंमुहीइ ठिअं ॥ १२॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ डाऊ फलिहंसकवृक्षो गणपतिप्रतिमाविशेषश्च ॥ [१२]
डोंगी अ हत्थविम्बे तम्बोलट्ठाणभेए अ। ढडो भेरी ढंको अ वायसे ढंढणी अ कविकच्छू ॥१३॥
L. 1. B डुवो G डुंवो Z अपंच: C डुंथो G डुघो BF ओदंचन G om. डुंगरो शैलः. BF डुंडओ GX डुंडउ C जीर्ण बटः L... X घंटा G सिविका BF वि° GZ आंदोलवाच° x अंदोलवाच X डोउ. L. 3. cld. आणिय G °डोलाए CG विकंतयस्स. L. 4. C डुंडय GXZ झुंडुय° BFG डुंवो cdd. छिविय. L. 5. BFG तंवोल° AE/: डोगिली BE डोंगिणी GX डोलिउ E adds ॥ अथाऽनेकार्था ॥ x adds अथाऽनेकार्थाः ॥Y॥ अथानेकाथा ॥
L. 6.2 माऊ Cफलिंहस A डमे Z टमे विसेसो ABCFY7 य G यं. L.7. C डोंगिनी G डोंगेली From त्येके to ष्ण torn off in G. B डॉलिओ X डालिउ. L. 9. cdd. दइयंमि C सावरोहे BCFX इंते Z पंते cdd. डोलिय° B‘नयणाए. L. 10. BF डॉलिणि° C डोंगिलिं°CX निहत्त GZणिहत्त BF वीडायवाडय X वीडया BF कंडिण C2 कण GX कट्टण° C2. hd. GX मिसउ cdd ठियं (X छि अं). L. 11. om. A and E here. In G from कार्थाः to शेषश्चl. 12 ornoff. L.12.C९सवृक्षौर हंसवृक्षो गणपतितिपतिमावि L. 13. C डोगी ABCF YZ य B विवे E पिबे पिंवी G वो लद्वाण F लदाण ABCFGYZ य]ins. here || अथ ढकारादिः ॥XY ins. here ॥ ढकारादिः॥ L. 14. BF ढढो CXY ढं 1 G ढहो । ढको for ढंको ABCFGYZ. य (tvice) From कवि to सः in वायसः 1.3 next page torn off in G.

Page #204

चतुर्थवर्गः डोंगी स्थासकस्ताम्बूलभाजनविशेषश्च ॥
॥ अथ ढादयः ॥ ढडो भेरी । ढंको वायसः । ढंढणी कपिकच्छू : ॥ यथा ।
गोसुहिअढंकउले देउलवाइजमाणढड्डे अ।
उहविओ वेसाए ढंढणिछित्तो व्व तम्मइ भुअङ्गो । १३ ॥ [१३] मंकुणए ढंकुणढेकुणा तहा ढंकणी पिहाणाए।
ढंसयमजसे वीणाइ ढंखरी ढक्कयं तिलए ॥ १४॥ ढंकुणो तथा ढेकुणो मत्कुणः । ढंकणी पिधानिका । हंसयं अयशः । ढंखरी वीणाभेदः । ढक्कयं तिलकम् ॥ यथा ।
ढंखरिअ ढंकुणहरे इमाइ मा वच्च ढकयं दहुँ ।
ढेकुणखद्धो ढंकणिहणिओ णीहरसि हंसयं लहि ॥ १४ ॥ अत्र । ढक्कइ छादयति । ढंसइ विवर्तते । इति धात्वादेशेषकाविति नोक्तौ ॥ [१४] चिक्खल्ले ढंढरिओ ढंढसिओ गामजक्खम्मि। णिञ्चम्मि ढिक्कयं ढिंढयं जलगए बलाइआ ढकी ॥१५॥
10
L. 1. BF डोगी स्थासकः X om. च. L.:;. BFX ढंह C ढढो Z ढहो C ढेको BFX ढंकणी BF कवि X कपिकच्छ. L. 4. RCF गोमुहिGZगोसोहिय x गोमहिय° G देवल° From णढड्डे to भुअङ्गो torn off in G. BF 'हंढो वि CX ढंढे Z ढट्टे CXZ य. L. 5. C उद्वविओ X उद्धृविउ Z उदृइओ C वेसण C °च्छित्तो च X भुयंगो. L. 6. AXYZ मक्कुणए C मत्कुणए CY °ढिंकुण। X ढंकुणा C तह BF om. ढंकणी In G this line down to णीए is torn off. L. 7. बीणाइ BF वीणोइ C दंषरी X ढकरी for ढंखरी A तिलये. L. 8. In G from था in तथा to कु in ढंकुण 1.10 torn off. X ढंकणा for ढेकणो X ढंकनी C अयः x अयसः X ढक्करी. L. 10. cdd. ढंकरिय (X ढकरिए )C चञ्च BF ढंकयं Z ढंकयं ( ददु. L. 11. C ढेकुण' XZ ढंकुण CF खहो G खट्टो (2) Z ढंकणिउणीउ From कणि 1) नोक्तौ 1. 12 torn off n G. CX हउ C ढंकिसंयं F ढंसियं BFZ लहिय CN लहिया. L. 12. C विवर्तत. L. 13. CGX °रिउ AGX °सिउ Z गोम. L. 14. EX..णिव्वम्मि From यं in ढवयं to ढ in ढंढसिओ 1. 1 next pace torn off in G. ABCF ढिढयं E ढिढियं BZ लाइया AC (F?) वलाईया EX बलाईया C 1. hd. om. ढेकी C2. hd. X ढंकी Y ढिंकी.

Page #205

5
10
15
देशीनाममाला
[ श्लोक १५
ढंढरिओ कर्दमः । ढंदसिओ ग्रामयक्षः । केचित् ग्रामवृक्ष इत्याचक्षते । यदाहुः ॥ ढंढसिओ ढंढरिओ ग्रामतरी कर्दमे चाख्ये || अत्र | ढंढल्लइ भ्रमति । ढंढोलइ गवेषयति । इति धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ । ढिक्कयं नित्यम् । ढिंढयं जलमध्यपतितम् । ढेंकी
I
बलाका ॥ यथा ।
१६४
ढंढसिअपूअणपरा ढेंकीओ भणइ ढिक्कयं का वि ।
दिट्ठो कह वि मह पई हिंढो ढंढरिअखुत्तो वा ॥ १५॥
अत्र । ढिक्कइ वृषभो गर्जति । दुमइ दुसइ भ्रमति । इति धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥ [ १५ ]
raणे देल्लो ढिढोंघरया धूविअन्भमिरए । ढंढो पङ्कणिरत्ये ढंढरढयरा पिसायईसासु ॥ १६ ॥ ढेल्लो निर्धनः । ढिओ धूपितः । ढोंघरो भ्रमणशीलः ॥ यथा । सिरिकुमरवाल रिणो तुह दवडज्झन्तपीलुधूमहया ।
णव अगरुढें ढिआणं सुमरन्ते टेल्लढोंधरा रणे ॥ १६॥ ॥ अथानेकार्थाः ॥
ढंढो पङ्को निरर्थकश्वेति समाहारः । ढंढरो तथा ढयरो पिशाच ईर्ष्यायां चेति द्वावपि द्व्यर्थौ ॥ [ १६ ]
ढिकीउ X ढक्कयं.
L. 1. X “रिउ सिउ X ग्रामय (om. क्षः ) Z के चिग्राम . L. 2. G ढंढसिउ ढढसिउ कर्दमे चाख्ये (si ) X 'सिट रिउ Z ढंढसिओढंढओ C चाख्यो X वाच्ये C ढंढोलइ X ढलड् From इ in ढोल to यथा incl. 1. 4. torn off in G. Cdd. गवेषयतीति धा. L 3. BF ढेकी CXZ ढंकी BF चलाका. L. 5. cdd. ढसि CGXZ पूण' IF ढँकीउ C किओ G ढिकीउ X टंकिउ Z L. 6. G ढिडो From विto इनें excl. 1.7 torn off in G B ढिढो B ढिंढरिय C (F?) टिरिअ X हिंदरि Z ढंढरिय. 11. 7. Cdd. भ्रमतीति ( बक्ताविति नोक्तौः L. 8. X नोता. L. 9. BF अधY ढिलो BEF AYZ टेडिय° G ढेडिट' X दिय° Z 'हो' X'ढो 'घरिया BF धूले Z धूवियभूमि EXY add ॥ अथाऽनेकार्थाः ॥ (Yom.s). L. 10. Z ढंको From दो in ढंढो to ण in भ्रमण 1. 11 torn off in G. A णिरछे X निरत्थे Z "निरत्थो ढंढय B "ढइरा BF पिसाईसासु. L. 11. Z निर्द्धनः B देंडिओ X दिउ BF घरो X ढोंप्परो. L. 12. तुव G डवद्ज्जत X दत Z दुवडज्जं त" Cडझ्झंतपीलधूमाया X पलिया G. / 'मरया. L. 13. GZ जवयगुरु° BF ढेडियाणं CZ 'ढेंढयाणं GX ढेडिया From णं डो 1. 15 torn off in G. BF ढोघरा Z ढोपरा. L. 15. CGZ पिशाचे.

Page #206

१८]
चतुर्थवर्गः पिढरोण्हजलेसुं ढमरं ढेंका हरिसकूवयतुलासु ।
णत्था णासारज्जू आउत्ते णव्वणोवा य ॥ १७॥ ढमरं पिठरमुष्णजलं चेति द्यर्थम् । अत्र । ढुंदुल्लइ भ्रमति गवेषयति चेति धात्वादेशेषक्त इति नोक्तः । ढेंका हर्षः कूपतुला चेति यर्था ॥
॥ अथ णादिः ॥ णत्था नासारज्जुः । णब्वो तथा णोव्वो आयुक्तः ॥ यथा ।
भक्खन्तेणं गामं णत्थारहिओसहेण व समग्गं । णव तए णोव्वाणं अण्णाण वि भनिओ मग्गो ॥ १७॥ [१७] णद्धो आरूढे गंदाणंदीणदिणीउ गाईए ।
परिवञ्चिअम्मि णडिओ अ णच्चिरो रमणसीलम्मि ॥१८॥ 10 णद्धो आरूढः । णंदा गंदी णदिणी त्रयोऽप्येते गोवाचकाः । अत्र । णक्खा नखाः । णवि वैपरीत्ये । णइ अवधारणे । एते शब्दानुशासने साधिता इति नोक्ताः । णडिओ वञ्चितः । खेदित इत्यन्ये । णच्चिरो रमणशीलः ॥ यथा ।
अम्बरणद्धे मेहे गंदावालीण णंदिणीगोहे। ण सुणेसि णच्चिराणं जइ गीअं णंदिपुत्त णडिओ सि ॥ १८॥ १८118
चेति
L. 1. BF पिंढरो X पिठरोणूजZ om. ढमरं AY ढिंका ]F ढेका EX ढंका BF कुवयं EX ॥ अथ णादिः ॥ Y॥ णकारादिः॥ L. 2. X नासा GZ आवत्ते C (AG!) णचणोचा X °णाव्वा. . 3. BF पिढरंमुण्ण जलं G पिंटरमु° X ढुंढलइ x om.
L.4 BF शेषतमिति नो BCF ढंको X ढेको BCF ड्यर्थः X घ्यर्थाः. L. 5. om. A, and E here.Cणादयः. L. 6.C(G!) णच्चो C1. hd. णोद्वो C2. hd. (G) णोच्चो. L. 7. B भक्खतेणं G गाम CGX रहि उसहेण. L. 8.C1. hd. णच्च G णस्थ C 1. hd. (G१) णोच्चाणं BF अण्णाण्ण ण वि GZ अन्नाण G भंजिंउ X भंजउ C मप्पो. L. 9. C1. hd. णद्वो 2. hd. णहो GZ om. णंदी Cणंदिणीओ. L. 10. BF परिववियति CGL परवंचियम्मि AEXY वंचियम्मि AGX Mडिउ ABCFGYZ यx om. अGZणविरो. L.11.Cणद्वोर आरुढे Bणंदीणी CXणंदिनी RCFX योऽपिगो णखा. L.12. B नखाX पिपरीत्ये Gणयइ वधारण 2 णय for णइ BF इति for एते G JOFT: L. 13. GX ES BF aica Z otsoair. L. 14. BFG siqyo C 2 x °णदो Cणंदोवा GZ गंदीवा B (F?) °वालीणं G गोटे. .. 15. cdd. गीयं Cणंदीपुत्त GXZणडिउ.

Page #207

१६६
देशीनाममाला
[ श्लोक १९मलिणम्मि णज्जरो णंदणो अभिच्चाम्म णज्झरो विमले।
णलयमुसीरे सीहे णंदिक्खो णंदिरं च सीहरुए ॥ १९॥ णज्जरो मलिनः । णंदणो मृत्यः । णज्झरो विमलः । णलयं उशीरम् । णंदिक्खो सिंहः । णंदिरं सिंहरुतम् ॥ यथा ।
णज्झरजस तुह रिउणो णरवइणंदिक्ख णंदिरं साउं । णज्जरवत्था णलयकरा मालिअणंदणा हविअ जन्ति ॥ १९ ॥ [१९] दुहिअम्मि णदिओ णड्डरी अ भेगम्मि मन्दिरे णलिअं।
णहरी छुरीइ णडुली कच्छवए णहमुहो घूए ॥२०॥
णद्दिओ दुःखितः । णडुरी भेकः । णलिअं गृहम् । णहरी क्षुरिका । णडुली 10 कच्छपः । द्वित्वे णडुली इ यपि । णहमुहो चूकः ॥ यथा ।
णहमुहणलिए ण्णे रुण्णं सोऊण तुह रिउवहूणं ।
णहरीहय व्व गड्डरिणडुलीउ वि णद्दिआ हुन्ति ॥ २० ॥ अत्र । णवर केवले । णवरि आनन्तर्ये । एतावव्ययौ । णब्वइ णज्जइ ज्ञायते । णडइ गुप्यति । एते धात्व देशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥ [२०]
L. 1. A णज्जुरो E णंद | BFGYZ य Com. अ ABCF णज्जरो. L. 2. C णयलमG सीहो edd. णंदियं BF सीहरए ए. L.3. C मलिना BCEX णज्जरो Cणयलं CX उसीरं Gणलयमसीरं , णलयमुशीरं Gणंदिको L. 4. BX सीहः G सिहः cdd. णंदियं BX सीहरुतं C रूतं. L. 5. BCFX णज्जरजस edd. गंदियं BF सोओ X सोउ. L. 6. CGच्छा cdd. मालिय BF णंदिणा cil. हविय. L.7. ABCFGYZ दुहियम्मि F दुहआम्मि AGX णविउ E गंदिओ AC णडुरी a form which is perhaps equally correct. E णडरी G णंदुरी Y णंडुरी Zणंदुरि ABCFGXYZ य E भोग। म X भेकम्मि cld. णलियं. L. 8. BF छुरी GZ छरीए AC णदुली A कच्छयए Z व स्थवए. L. 9 GX णद्विउ र दुखितः Cणडुरी GZ णंदुरी BCFXZ णलियं G ललियं. L. 10. G om. णडुली कच्छप: Z कच्छए G णडुली RCF णड्डुलीत्यपि X णड्डलीत्यपि. L. 11. G णमुह CZ रणे G रण B रुणं F रुण GZ रिऊण बहू (Z बहू ). L. 12. C 1. hd. व BF गंव्वुरिणदुलीओ C च दुरिणडुलीओ G णड्डरिडलीउ Zलीओ BFG णद्वि I GXZणिादया. L.13. BF णवरं BF णचरि C वरि यानंतर्य X यानंतर्ये BCF ण ाइ Gणवइ BF णड्डइ. L. 14. BF णरइ X नोक्ता.

Page #208

5
२३] चतुर्थवर्गः
१६७ जत्थ पलासलयाए जणेहि पइणाम पुच्छिा जुवई ।
अकहन्ती णिहणिज्जइ णिअमविसेसो णवल या सा ॥२१॥ यदाह ॥ नियमविशेषश्च णवलया ज्ञेया । आदाय पला लतां भ्राम्यति लोकोखिलो यस्याम् । पृष्टा पतिनाम स्त्री निहन्यते चाप्यकथयन्ती ॥ यथा ।
दोलाविलाससमए पुच्छन्तीहिं सहीहि पइणामं ।
लहीहि हणिज्जन्ती वहुआ णवलयवयं भरइ ॥ २ ॥ [२१] णवरिअ सहसा ओआइए णमसिथं तडिम्मि णहवल्ली।
णव्वाउत्तो भोगी कण्हे णक्खत्तणेमी अ ॥२२॥ णवरिअ सहसा । णमसिअं उपयाचितकम् । णवसिअं इत्यन्ये । णहवल्ली विद्युत् । णव्वाउत्तो ईश्वरः । नियोगिसुत इत्यन्ये । णक्खत्तणेमी विष्णु : ॥ यथा । 10
णमसिअसएहि पाविअसिरीइ णवत्तणेमिसममप्पं ।।
णवरिअ णव्वाउत्तय मा मुण णहवल्लिचञ्चला एसा ॥ २२ ॥ [२२] जलभवफलभए णइमासयमुच्चिट्ठए णवोद्धरणं । णाओ गविट्ठ णाउल्लो गोमी बिलम्मि णागट्टो ॥२३॥
L. 1. In X, which gives the text and gloss separately, this stanza is omitted in the text portion and given in the gloss. C पलासयाए E जाणेहिं ABCEXYZजणेहि G जणइ पयणाम cdd. पच्छिया AE ज़अ. B जवइ. L. 2. CX णिहणज्जइ BF नियम C णियमे विसेसे AEGXY2 णियम 4 विसेसे E णवभया Z om. सा. L.3.7 नवलया Gसा for ज्ञेया The first vers is incomplete. BF आदादाय x पलाशतां C का for लोको. L. 4. x om. ऽखिगे C निहत्यते BF चाप्पकथयत्ती C वाप्पक'. L. 5. BF विलाप्समये BFGZ सहीहिं CX सईहिं BF वइनामं. L. 6. BFG लट्ठीहि X लटं हि BF चहुया CGXZ वहुया BF णवलयचयं Z णवलययं CX यावयं, L.7. BF णचरिअYणवरिय ACउआइए G2 उवयाह अए X उयाईए cdd. णमसियं (X णम° ) BF तडंमि. L.S. ACGX णच्चाउत्तो Yणवी तो x कन्हे BF णक्खत्तणामी ABFY य E या. L. 9. BFX णचरियं ( णवरियं ed l. णमसियं (X गुम°) BF उपयावितकं C 1. hd. 'तक्खं 2. hd. 'ततं cdd. णवसियमित्य ये B ण्णह L. 10. C(G!) X णच्चाGउत्ता X मा. L. 11. rdd. णमसि CGX सरहिं cdd. पाविय GZ सिरीए BF णषत BF सममप्प C प्य समप्पं. L. 12. BF णचरिय C चरिय GXZ णवरिय CXZ णच्चाउत्तय CXZ सुण C वह ! BF वंचला एसोL. 13. BF णइमोसय° CEX णयमा A °मुविदुए BFG °च्चि एY चहिए Z विट्टए AY णवुद्धGZणचो°C द्वरणं. L. 14. AGA णाउ BF चिठे E गविहो G2 °हे X गविहे C 1. hd. णाउलो cdd. विलम्मि C हो E दे.

Page #209

१६८ देशीनाममाला
[ श्लोक २३णइमासयं जलोद्भवः फलभेदः । णवोद्धरणं उच्छिष्टम् । णाओ गर्विष्ठः । णाउल्लो गोमान् । णारोट्टो बिलम् । कूसार इत्यन्ये ॥ यथा ।
णाउल्ल णवोद्धरणेण तुस मा विसस णायउडुणयं ।
दुलहणइमासयकए सया वि गोहा ण होइ णारोट्टे ॥ २३॥ [२३] णालंबी जूडे णाहिदाममुल्लोअमज्झदामम्मि ।
णालंपिअमक्कन्द जहणम्मि अ णाहिविच्छेओ ॥२४॥ णालंबी कुन्तलः । णाहिदामं उल्लोचमध्यदाम। णालंपिअं आक्रन्दितम् । णाहिविच्छेओ जघनम् । णाहीए विच्छेओ इति वाक्यमपि जघनवाचकम् । यदाह ॥ णाहीए विच्छेओ जघनं कैश्चित्तु णाहिविच्छेओ ॥ यथा ।
पुणजम्मे कुसुमाइं गयाइ णालंबिणाहिदामेसु । इअ णालंपन्ते तुह रिऊण पिहुणाहिविच्छेआ ॥ २४ ॥ [ २४ ] णामोक्कसिअंकज्जे णिज्जणुवण्णा य सुत्तम्मि ।
भूए णिडो हलिद्दा णिग्गा णिहसो अवम्मीए ॥२५॥ णामोक्कसि कार्यम् । णिज्जो तथा णुवण्णो सुप्तः । णिडो पिशाचः । णिग्गा 15 हरिद्रा । णिहसो वल्मीकः ॥ यथा ।
L. 1. CX णयमासयं BGZ णवुद्धग्णं F णवुद्ध C णवोद C उच्छिष्ठं GX णाउ BFG गर्विष्टः C 1. hd. om. णाओ ग° 2. hd. गर्वितः. L. 2. C नारोढो G णारोहो BFX णारोटे RFG विलं Z विल. L. 3. CX णोउल्ल B णवुद्रणाण F णवुद्वरणाण Cणवुद्ध GXZ णवुद्ध which is of course equally correct. BF, C_1. hd. त्तस G विसमु CX उल्लणयं (Zउंडणयं. L. 4. GZ टुलह° GZ_णारोटे X णारोहो. L. 5. A णेबंबी BFG णालंवी A जूढे A मज्ज° C मझ्झ° A 'दारुम्मि. L. 6. BCEFGZ णालंपियम' X णालंचियम° Y लंपियम° A 'पियमुकंदे BF जहमि ABCFGYZ य AGX च्छेउ. L. 7. B णालंची Gणालंबी G दामः BF उल्लोड X दामी B णाल° BCFX पियं. L. 8. GXZ °च्छेउ After जघनं G inserts णाहीए विच्छेउ जघनं GX °च्छेउ. L. 9. GX छेउ X के-तु GX °च्छेउ. L. 10. BF कुसुमाइ CXZ गयाइं BFGZ णालं Com. णालंबि. L. 11. cdd. इय Cणालपंते G णालंपते BF 'विच्छेय CGXZ वि-छेया. L. 12. EXY णामुक cdd. सियं BFणिध° GXY णिज्झ Zणिभ° G णुवन्ना GF for य X लुत्तम्मि. L. 13. E: मिड्डो C 1. hd. om. हलिवा 2. hd. हरिद्वा ARCH GYZ य. L. 14. cdd. °सियं Z कायं GXZणिज्झो BF गुव Z सुवण्णो X लुप्तः. L. 15. G हरिद्धा BF णिहसोओ G चल्मीक.

Page #210

२७1
१६९
चतुर्थवर्गः णामोक्कसिअं तुमए किं रे णिड णिग्गराग णिहसमुह । तीए चिअ जं णाम लवसि णुवण्णो अणिज्जो अ ॥ २५॥ [२५] णिहुणं वावारे कामिआइ णिहुआ य णिज्झरं जुण्णे ।
णिवहो सामिद्धीए णि अडी डम्भे णिहूअमवि सुरए ॥२६॥ णिहुणं व्यापारः। णिहुआ कामिता । णिज्झरं जीणम् । णिज्रं इत्यन्ये । 5 णिवहो समृद्धिः । णिअडी दम्भः । यदि निकृतिशब्दस्य प्रत्यादौ । सिद्धहेम० १, २०६ ] पाठ इण्यते तदा न देश्यः । णिहूअं सुरतम् ॥ यथा ।
णिहुआणिहूअयाणं मा संभर मुश्च णिअडिणिहुणाई ।
जं णिज्झरो सि इण्हि कुणसु मणं पुण्णणिवहरिम ॥ २६॥ [२६] तुण्हिक्कम्मि णिउक्को णिरुली मयराकिइग्गाहे। ___10
णिहणं कूले णिगढो घम्मे णिसुअं णिसामिरं च सुए ॥२७॥ णिउक्को तूष्णीकः । णिरुली मकराकृतिग्राहः । णिहणं कूलम् । णिगढो धर्मः । णिसुअं तथा णिसामिअं श्रुतम् ॥ यथा ।
णिसुए णिरुलीरावे णिसामिए सउणिकलयले अ वहू । णइणिहणागयजारं मुणिअ णिउक्काहिसरइ णिगहे वि ॥ २७ ॥ [ २७ ] 16
L. 1. cdd. °प्तियं Z रि for रे RCF om. णिड. L. 2. BF (G!) X च्चिय C 1. hd. (G!) Z ब्विय CX जण्णामं G णुमण्णो व्व णिज्झो Zy मन्नो XZ अणिज्झो cdd. य. L. 3. x णिहुयं चावारे cdd. कामियाइ CGXYZ णिहुया BEF अX om. य A रिज्जरः BCF णिज्जरं : जुण्णो G जुन्ने X जुणे. L. 4. CGXY/ णियडी A डंले BF दंभे C णिहयम° EX णिहुयम GZ णिहयम. L.5.X णिहुयं CGXZ णिहुया BCFX णिज्जरं BCEX णिज्जूरमित्यन्ये G णिज्झरमित्य Z णिज्यूरमिन्य . L. 6. G om. णिवहो समृद्धिः B समूहद्धिः F समूहविः edd. णियडी. L. 7. GXZ णिहृयं Com. णि' मु यथा. L. 8. CX णिहुयाणिहुआयाणं (x ण) GZ. अआणं x सभर edd. णियडि° CX निहु'. L. 9. RCFX णिज्जरो Z णिभरो In G from जं to ण in कुणसु torn off. X इन्हिं BX °निव° x हम्म. L. 10. BF तुम्हिक्किमि BF मयकाराकिइ° Y मगरागिइ° C मइग्गाहे (sic) Gz मइरा' A ग्गाहो. L. 11. A णिहलं RF णिण Gणिहम C2 णिगडो GZणिमुयं ACEXY °सयं cdd. °मियं. L. 12. cdd. तुष्णीकः BF णिउली C णिहुणं X णिणं. L. 13. cdd. णिसुयं cda. णिसामियं. L. 14. BF णिरुल्ली G 'राच Frora सामिए to वि 1. 15 torn off in G. BCFXZ य. L. 15. CX णय X °णियाग° BFZ मुणिय CX पुणिय x णिउकाहिं 2 काऽहिसरइ णिगडे.
22 [ Desinamamala]

Page #211

१७०
देशीनाममाला
[ श्लोक २८णिउरम्मि णिअलमविसेसिअम्मि णिरिअं च णिक्खुडमकम्पे ।
णिव्वेढणिवढा णग्गे निन्जूहो अणिवम्मि ॥ २८॥ णिअलं नूपुरम् । णिरिः अविशेषितम् । णिक्खुडं अकम्पम् । णिज्वेढो तथा णिव्वदो नग्नः । णिज्जूहो नीव्रम् ॥ यथा ।
णिरिअढाणाठा य किं णिअले णिअसि णिक्खुडो चोर । जरणिज्जहम्मि वरे णिव्वेढो णिव्वढेण पेल्लिअइ ॥ २८॥ [ २८ ] अरिभवणम्मि गिआरं णिब्बूढं पच्छिमङ्गणए ।
कढिणम्मि णिकडं तह णिप्फेसो सद्दणिग्गमणे ॥ २९॥ णिआरं रिपुगृहम् । जिब्वढं गृहपश्चिमाङ्गनम् । णिकडं कठिनम् । णिप्फेसो 10 शब्दनिर्गमः ॥ यथा ।
धणुकङ्कणणिक्कड अ चालुक्क तुहं णिआरणिब्बूढे । णीसङ्कविलसिरा, सिवाण उल्लसइ णिप्फेसो ॥ २९ ॥[ २९ । णहम्मिणिरादो णिच्छिए णिरुतं णए णिरिंको अ। संतुट्ठम्मि णिसत्ता वि णिमेलं दन्तमंसम्मि ॥३०॥
___L. 1. edd. णियल Bf. d° ABCI GXYZ "सिम्मि ABCEFXY णिरियं GZ. णिणियं From पे to व्वे 1. ; torn off in G. L.2. A णि द्रुढ' BF, C1. hd. णिच्चेढ A 'णित्तढा C1. hd. णिचढाXC1. hd. निजहो A णिज्जहो ABCFYZ य BCF णिचम्मि E णिवम्मि. L.B. CNZ णिलयं BCFT णिरियं X णिणिरियं RF णिचेढो C णिच्चेढो BF णिचढः C णिचटो X णिव्वटो नटः. L.5. BF णिरिहा CGXZणिरिय° From हा पेल्लिअइ incl. torn off in G. Z. टाणोद्वाणय CX °णाहाणय BCFX2 णियले णियसि BF णिक्खुडों चौर. L. 6. CX निज X घर BCF णिच्चेढो णिचढण 1 पेलयइ C (F!) XZ पेल्लियइ. L. 7. E अणिभव' ARCFGXZ णियारं AB FY णिचढं x णिछुढं A पथिम . L. 8. From ढ in कढि to न in कठेनम् 1.9 :orn off in G.X णिव्वडं तहं तह णेफेसो E CO . L. 9. BCF Z OTT BCF 10 X image C 1. hd. 50 X णि वडं. L. 11. BF धणु कंढण° C धणकढण° GZ धणुकट्टण X कढणणिन्वड BF डमुअ Cडभुय In G from to णिच्छिर 1. 13 torn off. BF चालुकं 2 वालुक्क BFX तुह BCFX णियार' BF चढे C °णिचूढो X णिवूढो. L. 12. Cणीसंका X °बिलिसि X सिवाल BF णिप्पे पो. L. 13. A णभे BCEFGXYZ णते AC (F?) णिरंको ABCFGYZ य. .. 14. A संस्थदुम्मि E°म्मि AX णिसन्नो C णिसंत्तो From मेलं torn off in G. A दत्त.

Page #212

5
३२] चतुर्थवर्गः
१७१ णिरादो नष्टः । णिरुत्तं निश्चितम् । णिरिकी नतः । ।सत्तो संतुष्टः । णिमेलं दन्तमांसम् । णिमेला इति धनपालः ॥ यथा ।
तुह घायणिमेलुच्छुडुदन्तया रिउगया णिरिंकमह ।।
जन्ति णिरादा तह वि हु जए णिरुत्तं तुमं सिा णिसतो॥ ३०॥[३०] जिल्लंकणिलंका पडिगहम्मि णिज्जामिणो मेणा रस्सी।
अंगुट्ठीइ णिरंगीणीरंगीउ अहिअम्मि णि पट्ठो ॥ ३१ ॥ णिल्लंको तथा णिलंको पतद्रहः । णिज्जोमी तथा णोमी रश्मिः । रज्जुरित्यर्थः । णिरंगी तथा णीरंगी शिरोऽवगुण्ठनम् । णिपढो अधिकः । यथा ।
णिजोमिखंचिओसहरहओइण्णे पिअम्मि लेइ व: । णिप्पडपेम्मविरइअणिरंगिआ करयाणलंके ॥ ३ ॥ कि मामि रोअसि तुमं णीरंगि चइअ आचम गिलंक। पेक्खसि ण चिरा दइअं णोमीबद्धं पुरो भइल्लं व ॥ ३२ ॥ [ ३१] णिम्मंसू तरुण णिब्भुग्गी भग्गम्मि णिकमयं णिहए । सुत्तोट्ठिअम्मि णिवित्तो णिस्संका अणिभरए ॥ ३२॥
10
L. 1. C णिरोदा In G from णिरादो to इति 1. 2. torn il. C (F?) X णिरंको X णिसुत्तो. L.2. Gधनपालो. L. 3. TFG थाय GI लव्डू C 1. Ind. जिओगया From या in°गया to णिज्जोमि' 1.5torn off iin.Xणिरंकमुहा. L. 1. Zणिगदा C तमि सिण णिसित्तो. L. 5. Zणिलंका Y पांगहम्मि X णिज्जमिणो corr. मिणा ( om. मिणो ). L. 6. A अदाडीइ E अंगुट्टीड GZ अंगुट्ठीउ A णरंगी X णिरगीG om. MiniC ACE 1971 ABCKGYZ TE BF og GUCTEN Y llogai. L. 7. In Gfrom णिलंको to शिरो torn olt.Com. तथा गिलंको X रस्मिः रज्ज़मित्यर्थः L.8. B णिप्पटो X णिप्पडो. L.9. BF णिज्जोसि CGX खनि उसह CGX "उडण्णे Zउइल Bपि आस CGZ पियमि F पियसि. L. 10. CZ णिपट्ट / णिप्पट्ट From णिपट्ट ty मामि 1. 11 torn off in G. BF पिम्म BFZ विरइय°C वरइप BCFXZणिरंगिया 7. करई C जिल्लयंके. L. 11. BE' सामि (GZ. रोयसि Cऔरंगी edd. चइय BF आवम. L. 12. Com. ण BF विरा GZ दइयं X दययं ( णोमा BC व X °बद्वे om. पुरो BIG बइल (Gल) BE वा CXZ च. L. 13. A णिम्म स B तरूणे A वरुणे In G णिभु भणि are torn off A णिग्गे BF णिज्झुग्गो Cणि दुग्गा A लेगमि BF णितयं C णिक्खियं 2 हिहए. L. 11. G सुत्तोटियम्मि BCFYZ हिमि CX णिञ्चित्तो GZणिविहां ABCFGY८ यA णिवरए.

Page #213

१७२ देशीनाममाला
[ श्लोक ३२णिम्मंसू तरुणः । णिभुग्गो भमः । णिक्खयं निहतम् । णिवित्तो सुप्तोत्थितः । णिस्संको निर्भरः ॥ यथा ।
णिस्संककामसरणिक्खया इमा सिविणए तुम दई ।
णिम्मंसुअ णिव्वित्ता णिभुग्गमणोरहा होइ ॥ ३३॥ [३२] णिज्जोओ पयरे परिहिए णिअत्थं चलम्मि णिक्कज्जो। णिव्वाणं दुहकहणे थड्डे णिगृहणिब्बूढा ॥ ३३॥ णिज्जोओ प्रकरः । पुष्पावकर इत्यन्ये । णिअत्थं परिहितम् । णिक्कज्जो अनकस्थितः । णिव्वाणं दुःखकथनम् । णिहहो तथा णिव्बूढो स्तब्धः ॥ यथा ।
णिक्कजे जं मण्णसि णिअत्थहारं फुलिङ्गणिज्जोअं । णिहूहे णिव्वाणं कुणसु अणिब्बूढयाण तं अम्ह ॥ ३४ ॥ [३३] गयकुसलोवकिईमुं णिम्मयणिग्घट्ठणिज्जाया। सेदोचिअउज्जाणा णिवायणिविट्ठणिब्भग्गा ॥ ३४॥
L. 1. C णिछग्गो C2. hd. 'थु G णिग्गयं x भग्गः Z णिययं RCF णिश्चित्तो x णिव्वती G°त्ते मुप्तः । L.. Z निर्भरः. L. 3. GZ क्सयाई मा सि. L. 4. cdd. जिम्ममुय (2 °° ) BF णिञ्चित्तो C णिचित्ता G णिवित्तो BFG °मणोरहो C होई. L. 5. BFGXZ णिज्जोउ 6 परिहियस्सियत्य चलम्मि CE णिअच्छं XYZ णियत्थं C पलंमि न णिकज्जो XY णिकज्झा. L. 6. C कहणा X °करणे A व्वड्डे BF थंढे C तहे G थटे X थद्वे Z घट्टे B णि दुह° CF णिहY हिहZ णिव्वूहाणहूढा G om. णिहूह' BF णिब्बूटा A णिहा (१) C णिच्चढा G "णिढ। E °णिवूआ. L. 7. GXz णिज्जोउ B प्रकार: BF पुष्फप्रक' X पुप्फावकर: 2 णियत्थं G om. णिअत्थं परि° X परहितं Gणिकज्झो X णिवम्जो. .. 8. G2 नव G णिज्जाणं (2) B णिग्रहो C 1. hd. गिच्चहो 2. hd. 'टू G णिच्चढ Z णिवूहो GZom. तथा CG णिच्चढो G स्तब्वः। C 1. hd. x om. यथा. L. 9. B fणकज्झे BGZ मन्नसि cdd. णियथG पुलिंग BF णिज्जोय. L. 10. BF om. णिहहे C निह G णिहुहे Z णिव्यूहे C निव्वाणं BF अनि°C अनिच्चूढ G x अनिव्धूढया X om. . L. 11. E कुशलो Y लोवकई G छिईसुंX °किईसु C णिम्मिय EX णिम्मयं Y णिम्मअ° BF जिम्मयम्घ A णिग्घढ EX °णिग्घट्टाणिज्जाआ (xom. टा) GZणिज्झाया 1 °णिज्जाआ. L. 12.01. hd. सेदा° ACT विय RFGY 'चिय° 0 वि BY "उज्जाणे A °णिविढ° BE "णिच्चिह F णिचिट्ट BF णिज्झग्गा.

Page #214

३६ ]
चतुर्थवर्ग:
१७३
णिम्मओ गतः । णिग्धटो कुशलः । णिज्जाओ उपकारः । णिवाओ स्वेदः । णिव्विहं उचितम् । उपभुक्तार्थं तु निर्विष्टशब्दभवम् । णिज्भग्गं उद्यानम् ॥ यथा । णिब्भग्गणिम्मयं तं दहुं पयडिअणिवायसिढिलङ्गी ।
तम्मइ तुझ कए णिव्विद्वयणिज्जायणिग्धः ॥ ३९ ॥ [३४] सुत्तपसुत्तम्मि णिसायं चामुण्डाइ णिम्मंसा ।
.ܶ
णिद्धम्मो एगमुहम्मि निंदिणिणिआणि कृतिणहरणं ॥ ३५ ॥ णिसायं सुप्तप्रसुप्तम् । चण्डालवाचकस्तु णिसायशब्दो निपादशब्दभवः । निम्मंसा चामुण्डा । द्धिम्मो एकमुख्यायी । निंदिणी तथा णिआणि कुतृणोद्धरणम् ॥ यथा । केआरणिदिणिकए णिआणिआमुल्लजंपणमिसेण ।
णिम्मंसदेउलं णिद्धम्म पिआ वच्चइ णिसाए ३९ ॥ [ ३५ ] णिण्णाला गोलच्छा णोलइआ चेअ चचुम्मि |
णिग्गिणं णिल्लसिअं च णिग्गए पाडिए णिमुद्धं च ॥ ३६ ॥ णिण्णाला तथा गोलच्छा तथा गोलइआ चञ्चुः । णिग्गिण्णं तथा णिल्लसिअं निर्गतम् । णिसुद्धं पातितम् ॥ यथा ।
गोलइआइ हणन्तो गोलच्छिवरो विसालणिण्णाला ।
15
णिग्गिण्णजिओ हूओ आसमणिल्लसिअरावणणिसुद्धो ॥ ३७ ॥ [ ३६ ]
L. 1. GX निम्मर जे गस: G णिग्धट्टो कुसल: 6 णिज्जोउ NZ णिज्जाउ GX शिवाउ. L. 2. BF णिच्चिटुं GZ निव्विहं G णिज्झग्गं. L. 3. BF णिउग्ग GZ has it twice. Cङ्गा. hd. णिच्चिटुं 2. hd. णिब्विटं णिग्घह 7 णिग्धट्टा. 6. In X for care
L. 4. C CX अणिज्जा L. 5. Z ga added in the
● णिम्मियं cdd. पयडिय BF om. शिवाय तुम्मइ तुझ्झ BF णिच्चिि C 1. BF णिज्जाई BCF णिग्धिट्ठ G C सत्तमि X चामुंडाय . L. margin. C निम्मो Y एक्कमुहम्मि C एगमुहं णिग्गंदि A दिणी ABCFGZ णियाणिया EXY णिआणिया 7 हरणेणि. L. 7. C 1. hd om. सुप्त C चाण्डाल. L. 8. BF हिंसो C निम्मो CG तथा गया कुBFXZ णियाणिया X कुनृण. L. 9. BFGXZ केयार C क्यार BF णियासिया CGL णियाणिया C "सुज्जप" G 'जपण'. णिसारं. L. 11. BF पिल्लाला BFZ णोलत्था om. चेयं B चंचुमि F' चंचुमि Z वंचुम्मि. L. 12. B / Cdd. "सियं EX णसुद्धं C 2. hd. GZ णिसुद्दं. गोलइया BCFX णिग्गिलं cdd. "सियं. ( X णोभ ) C णोलच्छविरो B णिल्लालो. "जिउ CGX हूउ cdd. "लिसिय' B "जिसु CF.
नंदिणि' X दिणिकार BFX
L. 10. C णिम्म cdd. पिया BF 1. hd. cd / फोलइया ABFY चेय C णिग्गिलं C ( FI) णिम्गिलं E णिग्गिष्ण L. 13. BI जिल्लाला G 'ल cdd. L. 14. Cf. L. 15. cdd. णोलइयाइ L. 15. BX निग° C ( F?) णिगिल GX

10

Page #215

१७४ देशीनाममाला
[ श्लोक ३७णिज्झाओ णिच्छुडो णिराहणिग्धोरणिफरिसा।
णिद्धंधसो अणिव्वेरिसो अ अदए णिमणमवि ठाणे ॥३७॥ णिज्झायादयः सप्त शब्दा निर्दयवाचकाः । णिव्वेरिसशब्दोऽत्यर्थेऽपि दृश्यते । णिमेणं स्थानम् ॥ यथा ।
णिग्घोरे णिच्छे डो अणिराहे को न ण हु अणिप्फरिसो । णिद्धंधसे अणि वेरिसो अणिज्झाय कत्थ वि णिमेणे ॥ ३८ ॥ । ३७ ] अविभिण्णगेहए णिद्धमणिद्धयणिद्धमाया वि। णिअरट्ठिए णिअरिअं णिअंधणणिअंसणा वत्थे ॥ ३८॥ णिद्धमो तथा णिद्धओ तथा णिद्धमाओ अविभिन्नगहः । अत्र । णिअइ पश्यति । 10 णिव्वाइ विश्राम्यति । णिम: न्यस्यति । एते धात्वादेशेषता इति नोक्ताः । णिअरिअं निकरेण स्थितम् । णिअंधणं तथा णिसणं वस्त्रम् ॥ यथा ।
णिअरिअगुण सुणिअंसण णिअंधणं कङ्क णिद्धमो हविअ । णिद्धय वयम्मि रमिमो किं पेममणिद्धमायाण ॥ ३९ ॥ [ ३८ ]
L. 1. A णिज्जाउ BF णि आउ GX णिज्झाउ BF णिहडो णिचंडो BF णिसह C णिरोह A "णि फरिया BF "णिफरिसा आणिष्फरिसा Y निष्फरिसा. L.2. BF जिंट्रीधसो Cणिटुंधसो BFGY य BCFG णिच्चेरितो G णिवारिसो 2 णिच्चोरिसो x mm. अ AY य Gदए ABCEFXदये X णिगेण EX हाणे. L. 3. BF णिज्झादयः G णिज्जाओ आदयःX णिज्जाउ अदय Cशब्दाः G पदा BCF गच्चेरिस BCFX अन्य G णिरिससवोऽत्यर्थ. L. 1. G णिमेलणं र णिगेणं 2 णिमेसं. L. 5. BF जिम्घाड x णिग्धोरो BF णिच्चुंडो G पिज्झुंडो C अणिरोहे CX को CZ च्च G हु य णि BF अणिप्फु 2 यणिप्फ C फणिसो. L. 6. C णिद्वंधसे BCF अणिच्चेरिसों CX अणिझ्झा णिच्छ वि णमेणा BF णिमण GZ णिमेणो. L. 7. EGZ “भिन्न C गेह णिदुर्माणणिद्वद्वयमाआ 2. hd. णिमणिद्वओणिद्वमाआ x गेहे अणिमणिद्वय G णिम L. 8. Cl. hd. नि: EXY णियर E ठिए णिरियं CECXYZ पियरियं BF णियधण CEGXI णियंधण EGYZणियंसणा C वच्छे. L. 9. C णिमो ( निओ G णिडउ X णि C निद्वमाओ G माउ x निगुमाउ. L. 10. C णिचाइ X णिव्वाय विस्वाति BF त्यस्यति C न्यस्याति BF षताः Com. इति नोकाःX नोक्ता (Zणिअरियं णियरिअं. L. 11. X णियंधणं GZone. तथा CGXZ णियंसणं. .. 12.2णियरिय CGZणियंधणं B कंढ CGXकह F कंठ CLUTÁ GZ JūITAL X reeds all st's in this line as 37 and om. 1937 i love BF हावय CZ हविआ. .. 18. CZणय G णिहF णि BFX वइम्मि X रमिगो C कि BF पेम्मणमणि X "मागणिचायमायाण F "णिद BFG याणा Com. पेम्म.

Page #216

४.]
चतुर्थवर्गः णिद्धमणं ओघसरे णिअक्कलं वट्टले चेअ ।
णिवमिश्र परिहुत्ते पाणिग्गहणम्मि णिवणं ॥३९॥ णिद्धमणं गृहजलप्रवाहः । णिअक्कलं वर्तुलम् । णिव्वमि में परिभुक्तम् । णिव्वहणं विवाहः ॥ यथा ।
गन्धव्वे णिव्वहणे तुह णिव्वमिअं णिअक्कलथणी । विरहे सुमरन्तीए बाहेहिं वहइ णिद्धमणं ॥ ४० ॥ [ ३९ ] अदढम्मि अणिक्खुरिअंणिरन्तरे चेअ णित्तिरडी।
ओआरणे णिवच्छणणेवच्छणया चुअम्मि णिस्सरिअं॥४०॥ णिक्खुरिअं अदृढम् । णित्तिरडी निरन्तरम् । णिवच्छणं तथा णेवच्छणं अवतारणम् । णिस्सरिअं सस्तम् ॥ यथा ।
णित्तिरडिविरहणिक्खुरिअतणू णिस्सरिअ अंसु पत्तपिए ।
णेवच्छणगहखलिआ सयमेव णिवच्छणीहुआ वह आ ॥ ४१॥ अत्र । णिअच्छइ पश्यति । णिरप्पइ तिष्ठति। णिम्माणइ णिम्मवइ निर्मिमीते । णिज्झरह क्षीयते । णिहुवइ कामयते। णिआरइ काणक्षितं करोति । णिरिषद निलीयते । णिव्वडइ
10
L. 1. C णिमणं AG उघ° C उघरे X उघघरे Z घसरे BFY णिय G णिकअलं BFY चेय Z वेअ. L. 2. C णिच्च° ABCEFXY °मियं CYZ भुत्ते G °कुत्ते C हम्मि G हणिम्मिC1. hd. णिच्चY निव्व. L.3. Cणिद्वमणं Zim. गृह G2 णियकलं G चदुलं C1. hd. णिचमिअं BFX °मियं G°मिअCI. hd. णिचणं. L. 4. CG जल. प्रवाह Gom. यथा. L. 5. BF धंधवे C1. hd. णिच्चहणे BCFL णिचमियं G णिव्वहणं X °मियं cdd. णियकल L. 6. BF सुमरंती C रंताए cdd. वाहेहिं C निमणं. L. 7. ARFGYZ य Com. अC1. hd. नि 2. hd. णिक्खुरयं ABEFYZ °रियं Cणिरंवरे 2. hd. णिरंयरे A वेअ C2. hd. वेय BFY चेय GZ णित्तिरिडी. L.8. BFGC1. hd. X उआरणे Y ओयारणे C 1. hd. णिव्वच्छणया 2. hd. णिच° om. णणेवच्छ G णिवक्कुणणाघुच्छणया 2 णिवत्थणणेव्वच्छ°C भुयंमि EY चयमि ABCEFXYZ रियं Gरणं. L.9. G णिचुरिअं BCFX °रियं BGZ णिनिरिडी C1. hd.x णित्तरिडी 2 णिरंतरं C2. hd. णेवच्छगं Zणिवत्थणं Com. तथा णे BF णवच्छणं वित्थणं X अवचारणं L. 10. BCFX °रियं. L. 11. BCFX णित्तरडे°G णित्तिरिडि BCFX रिय B णिस्तरिय अंसु C( F?)X रिअंसु पत्ते पिए. .. 12. Zणेवत्थण° cdd. खलिया 2 णिवत्थ° 2 बहुआ G om. हुआ. L. 13. BF णिच्छइ CGXZ णियच्छइ BFGX तिष्टति BF णिम्माण BF om. णिज्झरइ सी । णि कामणिझ्झरइ. L. 14. GZणिहअइ BCFX णियारह RCFX निरिGणिरग्घर CX निनZणिविडइ.

Page #217

देशीनाममाला
[ श्लोक ४०पृथक् स्पष्टो वा भवति । णिदुहइ निष्टम्भं करोति । णिव्वोलइ मन्युनोष्ठं मलिनं करोति । णिल्छइ मुञ्चति । णिउड्डुइ मज्जति । णिच्छल्लइ णिज्झोडइ णिल्लूरइ छिनत्ति । णिसुढइ भाराकान्तो नमति । णिअइ क्षरति । णिट्टहइ विगलति । णिम्महइ गच्छति । णिल्लसइ उल्लसति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्काः ॥ [ ४० ] 5 ट्ठिहिअणिक्खसरिअणिरुवकया थुक्कमुसिअअकएसु ।
णित्तिरडिअं च तुट्टे णीसारो मण्डवे चेअ॥४१॥ णिदुहिअं थूत्कृतम् । निष्ठ्यूतमित्यर्थः । णिक्खसरिओ मुषितः । अपहृतसार इति यावत् । णिरुवक्कयं अकृतम् । णित्तिरडिअं त्रुटितम् । अत्र । णिरुवारइ गृह्णाति । णिरिणज्जइ पिनष्टि । इत्येतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ । णीसारो मण्डपः ॥ यथा । 10 तुह णित्तिरडिअथामा रिउणो णिक्खसरिआ वसन्ति वणे ।
णिरुवक्कयणीसारे तण्हाइ सुसन्तणिढुहिआ ॥ ४२ ॥ [ ४१] णीसंपायं परिमन्तजणवए तह झुणिम्मि णीहरिकं । णीसीमिओ अ णिव्वासिअम्मि बाणम्मि णीलकंठी अ॥४२॥
L. 1. om. वा BF णिहुइ C निडुहइ G णिइ x निद्वहइ G निटुंभ 2 निष्ठभं. C(F१) निच्चो° BG निच्चो x निव्वो° BCFX मन्युना ओष्ठं ( C ओष्टं X उष्टं ) GZ मलिनीकरोति x मालिनं L. 2. BF णिउशइ X णिलुंछइ C निउडुट् 2 hd. °डुइ Zणिऊडइ Zom. मज्जति G जिल्लच्छइ C निज्जो x निज्झो 2 णिच्छो' BF °ज्जो.. L. 3. C°क्रान्तेन भमति BF निङ्गअइ G णिझुअइ or णिचुअइ Z णिहुअइ C सुरति BCF गिढुहइ G णिदुहइ X णिडुहइ Z णि?इ. L. 4. X उल्लइ. L. 5.Cणिडु G णिट्ट 2 णिद्गु ARCEFY°हिय°G सरिए ABCEFYZ सरिय°X °सरिअं° E °णिरूव° C °णिरुच्चुकया BF सुक्क X मुक्कZ पुक्क cdd. °मुसिय". L.6. BFGZ णित्तिरि° Xणत्तरि ABCEF °डिय XY°डियं A तुडे BCFG तुट्टे BFY मंडवो ABCFGY चेय. L. 7. C णिहु BCFXZ हियं G णिहदिय BF घुक्कं C थकतं G थुकृतं x धकं BF निष्ट्यूG निज (!)X निष्ट्र BF णिकक्ख x णिक्खरिउ CGZ °सरिउ BFX मुखितः C मुछिताः 2 hd. मुर्छिताः. L. 8. यावत् । णि' अ torn off in G. Cणिरुवकंयं 7 °वक अं GZ णित्ति x णित्तार BFX °डियं 7 णिसवारइ BC1. hd. गृह्णाति X गृगृह्णाति. 1. 9. GZ. पिनष्टीति एतौ CX om. इत्यू BF इति From यथा to स in वसन्ति torn off in G.
L. 10. BF णित्तिरिX णित्तर BCFXZ °डिय RCFX "सरिया. L. 11. C तण्होइ cdd. °हिया. L. 12. E परिसंतं From जणवए to णीसंपायं incl. 1 1 next page torn off in G.XYZ झुणम्मि BCFXY रियं. L. 13 X AX मिउYZ य BF णिवाणियम्मि A णिचा ACEXY7. सियम्मि BEF2 वाणम्मिनील Aणीलं° Xणीलकंची ABCFY य.

Page #218

४४ ] चतुर्थवर्गः
१७७ णीसंपायं परिश्रान्तजनपदम् । णीहरिअं शब्दः । णीसीमिओ निर्वासितः । णीलकंठी बाणवृक्षः ॥ यथा।
वोलिअवह णिसमहं णीसंपाए अणीहरिअकञ्ची।
अहिसरइ णीलकंठीवणम्मि णीसीमिअस्स तस्स कए ॥ ४३ ॥ [ ४२] णीसणिआ णिस्सेणी णीआरणमवि बलिघडीए ।
णूला साहाए पट्टवासिआए अ णेडाली ॥४३॥ णीसणिआ निःश्रेणी । कप्रत्ययाभावे णीसणीत्यपि । जीआरणं बलिघटी । अत्र । णीइ णीणइ णीलुक्कइ गच्छति । णीरंजइ भनक्ति । णुव्वइ प्रकाशयति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः । णीहम्मिों निर्गतमिति तु निर्वस्य हम्मिधातोः सिद्धम् । णूला - शाखा । अत्र णूमइ छादयतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । णेडाली पट्टवासिता । 10 शिरोभूषणभेदः ॥ यथा ।
णेडालिसुन्दर तुमं पुत्तय मा चडसु उच्चतरुणूलं । जं जीसणिपडिएसु वि णीआरणवल्लहा ण होइ छलं ॥ ४ ४ ॥ [ ४३ ] णेउड्डो सब्भावे कूवतुलाए अ णेलिच्छी। रविवणिअसचिवसण्ढा णेसरणेसत्थिणेलच्छा ॥४४॥ 1:
L.1.Xणीसंपा रिश्रांत°C°श्रांतं जन cdd. °रियं ध्वनिः for शब्दःG णिसीमिउ Xणीसमिउ, RCFX नील x णीलकंबी From o torn off in G. L.2. BF वाण. L. 3. From वोलिअ to मि in वणम्मि 1. 4. torn off in G. BCFX बोलिय° Z बोलिअ°बहू C °मूहं X णीसपाए BCFXZ हरिय° C कंचा. L. 4. X कंठीयणमि cdd. 'मियस्स B (F) om. तस्स. L. 5. cdd. °णिया From णीआरण° to णीसणी° 1.7 torn off in G. CYZ णीयार A बलिघडी य Cघडिए BFXY वलि° BF °घडिए. L. G.B पट्ठ ABCEFXYZ वासिंयाए ABFYZ य A णेडाली. L.7. BCFX2 °णिया BFX निश्रेणी CGXZ णीयारणं BF वलिघडी GX वलि . L. 8. Com. अत्र णीइ X om. णी X णीलइ From णीलुकइ to मिति 1. 10 torn off in G. L. 9. B णाहसियं F णीहंसीयं X णी मिय Zणीहम्मियं निग्गत° 2 निपूर्व° X धातो From णूला to दर ]. 12 torn off in G.
L. 10. x धक्तामिति. L. 12. Cणेलाडि° CXZ °सुंदरि BF वडसु x °तरुमलं. L. 13. In G from जं to णेसर° incl. 1. 15 torn off. C ज x om. जंX णीसणियापडिएसुः BF पडिसु X णीयार° C च्छलं Z छणं. L. 14. BF णेउशो A उद्यो BF सब्भावः BF कुवतुलाए edii. य BCF णेलच्छी E ण्णेलिच्छी Zणेलित्थी. L. 15. X रा A चणिअ° BCIYZ °वणिय° BF °सविवे' BCF °णेसच्छि, G not quite legible. BX °णेलस्था.
23[ Desinamamala]

Page #219

१७८
देशीनाममाला
[श्लोक ४४
णेउड्डो सद्भावः । णेलिच्छी कूपतुला । णेसरो रविः । सत्थी वणिक्सचिवः । णेलच्छो षण्ढः । वृषभ इत्यन्ये ॥ यथा ।
णेसत्थि अणेलच्छो तं णेउड्डेण णेसरत्थमणे ।
णेलिच्छिरवं सोउं वच्चइ जं जलमिसेण तुह जाया ॥४५॥ 5 अत्र णे९ नीडमिति तु नीडशब्दभवमिति नोक्तम् ॥ [ ४४ ]
भदवओज्जलदसमीऊसवभेअम्मि णेड्डुरिआ।
उच्छुणिवीडणकण्डे तहेअ कुण्डाम्म णंदं च ॥४५॥ णेड्डुरिआ भाद्रपदोज्ज्वलदशम्यां कश्चिदुत्सवविशेषः ॥ यथा ।
संकेअमागए उववइम्मि दूईइ झत्ति संलविआ। 10
अहिसरइ णापरवहू णेड्डुरिआदसणमिसेण ॥ ४६ ॥ अत्र णोल्लइ क्षिपतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ।
॥ अथानेकार्थाः ॥ णंदं इक्षुनिपीडनकाण्डं कुण्डाख्यो भाण्डविशेषश्चेति यर्थम् । केचित्तु । इक्षुनिपीडनकाण्डवाचकावेव णं कुंडशब्दौ देश्यावित्याहुः। यदाह । इक्षुनिपीडनकाण्डं गंदं 15 कुंडं च गो णंदी ॥ न तु कुण्डाख्यभाण्डवाची णंदशब्दो देश्यः। अस्माभिस्तूभयमपि दृष्टमित्यनेकार्थेषूपनिबद्धम् ॥ [ ४५]
L. 1. BF DITT BFZ Hala: l'rom uticati total. 4 torn off. in G. BCFX लच्छी Z णेलित्थी C 1. hd. णेसच्छा C2. hd. x °च्छी Z वणिक्स. L. 2. 2 लत्थो शंढः पंड: X वृषभः. L. 3. BF णसत्थि C सच्छि Z यणेलत्थो Xom. तं C वं BF उत्तोणे x णेउडिण CX च्छमणे. L. 4. Cx णेच्छि° Zणेलस्थि° 2 चल X जलिभिसेण. L. 5. BF णेशं CX णेडं G णड edd. पीडमिति GX om. तु ] rom ड in नीड° to डे in 'कण्डे 1.7 torn off inG. L. 6. ABCEXY भट्ठव उज्ज° (Cउज° ) Z भवऊज्ज Y °भेयम्मि BF णेंडरिया Cणेडरिया AEYZ रिया F. ins. here अथाऽनेकार्थाः XY अथानेकार्थाः. L. 7. C उच्चु YZ °णिवीलण ABCFY तहेय G तह अ C कुंडमि X व for च. L. 8. C णेदु 2. hd. णे/ RCFGA 'रिया. L.9.GZ संकेयः From मागए to बहू 1. 10. torn off in G. BF संकेअनाए उवचउम्मि X उच° BCF ज्जत्ति X ज्झइत्ति Z संवलिया BCFX °विया. L. 10.2 °बहू G ण्णेड्डरिया Cणेदुरिया BFXZ रिया. L. 11. In X from अत्र to भाण्ड वेशेष ]. 13 omitted here and given after दृष्टमित्यने in 1. 16. L. 12. GEकार्थः. L. 13. BF णंद From डन toशेष° torn off in G. Bपीडणकांड पश्ये य BF om. तु. L. 14. From काण्ड to 'निपीडन omitted in X. BनीपीडX कार्ड नदंकुडं L. 15. BFGZ नवी CX नदी x तु । कुं। कुंडा C जंडाख्य G कुडा CGX नंदशब्दो Z नदशब्दो G देश्य CX भिस्तु उभयम° L. 16.C . hd. ष्टमिनि नेका X °मित्यन्येका° G वहां।

Page #220

१८]
चतुर्थवर्ग:
घाणे मूके णको णण्णो कृवे खलग्गजेसुं च । safar asविवरे ओअणे णल्लयं निमित्ते अ ॥ ४६ ॥
णको प्राणं मूकश्च । ग्राहे तु णकशब्दो नकशब्दभव एव । णण्णो कूपो दुर्जनो ज्येष्ठो भ्राता चेति त्र्यर्थः । णल्लयं कर्दमितं वृतिविवरं प्रयोजनं निमित्तं चेति चतुरर्थम् ॥ [ ४६ ]
रयदुद्दिसु णडुलमह णद्धंबवयमविणणिन्दामु । सभावेऽभिपाए णाउडो चोरकञ्चणे णिक्खो ॥ ४७ ॥
लं तं दुर्दिनं च । णद्धंबवयं अघृणा निन्दा चेति द्व्यम् । णाउड्डो सद्भावो - ऽभिप्रायश्च । मनोरथ इत्यन्ये । णिक्खो चोरः काञ्चनं च ॥ [ ४७ ]
C
भिप्रा
कउहछउमेसु णिव्वं णिअयं रयसयणसासवडेसु । सुत्तोट्ठिए गिरासे उभडअकिवेसु अ णिविद्धो ॥ ४८ ॥
१७९
णिव्वं ककुदं व्याजश्च । पटलान्ते तु णिव्वशब्दो नीत्रशब्दभव एव । णिअयं रतं शयनीयं शाश्वतं घटश्चेति चतुरर्थम् । णिविद्धो सुप्तोत्थितो निराश उद्भटो नृशंसश्चेति चतुरर्थः ॥ [ ४८ <]
L. 1. BF थाणे B ण्णण्णो A क्खलग्ग° C ° जेतुं corr. 2. hd.
G, om. C.
L. 4. Bज्जेष्टो
L. 2. A कम्मिए E चिचरे AX पउअणे CGZ पडणे Y पओयणे A णल BF निमित्ते G णिरिते ABFYZ L. 3. X भव:; om. एव G को for णणे. GX ज्येष्टो X चत for भ्राता G णलअ Z णलअं C वृत्ति L. 5. Z चेति त्र्यर्थे चतुरर्थे । L. 6. G दुर्द्विणे AC डुल° X णेड्डुल° C वय BF चचर्य Z णचवय AEGXY णद्वंववय' A 'मणि'. L. 7. BF सब्भाचे G सभा YZom. S A विप्पाए BF भिप्पा णाउशे. L. 8. C डुलं X डुलं G खं X adds | मह | after च BF चचयं CGX 'ववयं Z चवयं G अघृणां BF सब्भावः G सब्भादो L. 9. X अभिप्राय BF om. णिक्खो चोरः Z चौरः X काचनं. L. 10. B कहF BF छउसे सु C 2. hd. (A) Y णिचं E नियय CGXZ णिययं Y णिअअं BF रयणसास Cरयसयणे. L. 11. E गुत्तोंठिए C °ट्टि मो Y सुत्तुहिए E निराए C निरासो C उज्झडअविवेसु X 'यकिवेतु Y य ABF णिचिट्ठो G णिट्टो CXY निविडो Z णिविड्डो. L. 12. BF, C 1. hd. Z णिचं CX कुकदं C पढल BCFX तु नीवशब्दभव ( BF नीव्व ) एव निव्वशब्दः । cdd. णिययं L. 13. Z शायनं यं X घटश्चेति च चतु BCE निविट्टो G णिविट्टो Z णिविड्डो C निराशा BF उब्मटो C उद्धये C नृसंसश्येति
L. 14. G रर्था:.

5
10

Page #221

१८०
5
10
देशीनाममाला
सेrगणेसु णिहाओ पुट्ठे उब्वेढिए णिरप्पो अ । चोरद्विअपुट्ठे णिरक्कमुज्जुअदट्ठेसु णिप्पिच्छं ॥ ४९ ॥
हिाओ स्वदेः समूहश्च । णिरप्पो पृष्ठमुद्वेष्टितं च । णिरक्को चोरः स्थितः पृष्ठं चेति त्र्यर्थः । णिप्पिच्छं ऋजु दृढं च ॥ [ ४९ ]
पडोज्जुरिङसु णिराओ णिकं च टङिए विसमे । णिहुअं णिग्वावारे तुहिके तह य सुरयम्मि ॥ ५०
णिराओ प्रकट ऋजू रिपुश्चेति त्र्यर्थः । णिट्टंकं टङ्कच्छिन्नं विषमं च । णिहुअं निर्व्यापारं तूष्णीकं सुरतं चेति त्र्यर्थम् ॥ [ ५० ]
[ श्लोक ४९
विलिअं जलधोए पविगणिए विहडिए चेअ । वायसमूकेसु णिउक्कणो णिहेलणमगारजघणेसु ॥ ५१ ॥
णिव्वलिअं जलधौतं प्रविगणितं विघटितं चेति त्र्यर्थम् । णिव्वले दुःखं मुञ्चति निष्पद्यते क्षरति चेति धात्वादेशे सिद्धम् । णिउक्कणो वायसो मूकश्व । णिहेलणं गृहं जघनं च । अत्र । णिवरइ दुःखं कथयति छिनत्ति च । णिहोडइ निवारयति पातयति च । णिलुक्कइ तुडति निलीयते च । णिवहइ णिरिणासह गच्छति पिनष्टि नश्यति च ।
L. 1. BF सेयाग' ACFGYZ सेय° X ° गणासु AGX णिहाउ A उवेढिए C उब्वेट्टिएँ E उब्वो GXZ णिरग्घो Y णिरिपो cld. य. L. 2 A वोर° C चोरे ABCEFXYZ 'द्विय द्विय' GZ पुट्टेमुं X पुट्ठेसु ABFGYZ णिरिक्क' BF 'मुयुअ' C' सुजय 2. hd. 'ऋ' X 'मुज्झ (!) Y 'मुज्जय' BF दडिसु C णिपिच्छं Z णिपित्थं. L. 3. GX निहाउ GXZ णिरग्घो cdl. पृष्टमु° GZ णिरिक्को BCFX चौर Z चौरः edd. पृष्टं (X पृथुं ) and त्र्यर्थं L. 4. Gm from णिपि to च incl. X णिणिपिच्छं Z णिपित्थं. L. 5. X प्पयडो° A पय डोउज्जु BF पयडोयु Y पयडुज्जु CGXZ "डोज्ज' "कोज्जुं ' AGX निराउ GXZ पिकं X ढंकिए. L. 6. CEXY णिहुयं. L. 7. GX णिराउ Z प्रकट: cdd. ऋज: ( X ऋजु ) GXZ हिंकं edd. णिहुयं L. 8. G व्यर्थः. L. 9. cdd. °लियं A पविगलिए C विंगणिए BF वेव ACGYZ चेय C 2. hd. वेय. L. 10. X वासय° BF मूहेसु Z णिउक्को A °लणमगरे ज° X मग्गर AC सुं. L. 11. (?) edd. 'लियं X प्रविगाणितं BCF णिच्चलेइ. L. 12. BF om. क्षरति G
G
°देशसिद्धं C 1. hd. “शे द्वं X ° देशे पूक्ता । णिउक्को काक मूकश्येति । C 2. hd. णिच्चरइ Gव्वि B (F?) Xom. च X णेहोहोइ. X तुडंति Z त्रुटति X णिणिवहर णिरिणोसइ.

L. 13. C जघन्यं L. 14. BF तुडयति

Page #222

५१ ] चतुर्थवर्गः
१८१ णीलुछइ निष्पतति आच्छोटयति च । णीरवइ बुभुक्षते आक्षिपति च । णीहरइ निःसरति आक्रन्दति च । णुमइ न्यस्यति छादयति चेति धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥[ ५१ ]
॥ इत्याचार्यश्रीहेमचन्द्रविरचितायां देशीनाममालायां चतुर्थो वर्गः ॥
5
_L. 1. B णिष्प x निःण्प° BF णिरवइ Cणारवइ. ]. 2. C 1. hd. निःसति x निःस्सरति C आक्रान्दति G लादयति र पूताः L. 3. 1 नोक्ता. L. 4. C इत्यार्य° BCFGXZतायां स्वोपज्ञदेशीशब्दसंग्रहवृत्तौ च व ग्रंथानं (G ग्रंथाः) २३२ (X233)। only:॥इति चतुर्थवर्गः ॥Y॥ चतुर्थो वर्गः॥छ। X has चतुथो वर्ग: at the end of stanza 51.

Page #223

१८२
देशीनाममाला
[ श्लोक १
॥ अथ तादयः ॥
तंबा गाई तंटं पुढे सुत्लो पलेसु तग्गतणा।
तट्टी वईइ सो मि तमो तवणी अ भक्खम्मि ॥१॥ तंबा गौः । तंटे पृष्टम् : तग्गं सूत्रम् । सूत्रमिति सामान्याभिधानेऽपि सूत्रकङ्कण5 मुच्यते । यदाह ॥ तग्गं च सूत्रकङ्कणकम् ॥ तणं उत्पलम् । तट्टी वृतिः। तमो शोकः । तवर्णी भक्षणयोग्यम् । कप (दि ॥ यथा ।
तंटवहणतट्टिविटीहि तंबचारणय तग्गवलणेहिं ।
तणलोअणा ण तवणिं कुणन्ति विरहे तमं जडा जन्ति ॥ १ ॥ [१]
तमणं चुल्ली तरी बहलसुरा वावडे तवओ। 10 तसिअं सुक्के र यणे तल्लडमोल्लम्मि तण्णायं ॥२॥
तमणं चुल्लिः । तहरी ( किला सुरा । तबओ व्यावृतः। तसिअं शुष्कम् । तल्लडं शय्या । तण्णायं आर्द्रम् । यथा ।
विरहन्मि तुज्झ सहव तसिए तण्णायकमलतल्लडए । तमणं व तप्पइ सही तहरीतवओ ण जाणसि तुमं तु ॥ २ ॥ [२]
L. 1. om. A; E | ‘ाथ तादिः ॥ Y ॥ तकारादिः ॥ L. 2. ABFGX तंवा C 1. hd. तंचा 2. hd तंब्चा E तम्बा C तंतं E तदं A पोढुं C 1. hd. मुहूं GZ सुद्धं AXY सुत्रुप्प° E मुत्तुप्प GZपणे तमगु Gz om. तग्ग. L. 3. X तट्ठी E तवी वई य cdd. यX भिक्वमि. I..4. BFGचार तंवा BF गो: X तट cdd. पृष्टं CX °मिति तु सा C सूत्रं क° Z सूत्रकंकां BX कणकमुच्यते L. 5. X तु for च G तट्ठी x तटी CX वृत्तिः. L. G. ( कणा. L. 7. BF विहिं CGXZ °विहीहिं BF तंचचारणय C तववार x तंव विचार G तंववार or चार BCFX °चलणेहि. L.8. CGXZ लोयणा X तुमं BF जरा C जड. L. 9. B तहहरी ABCFG वहल° E बाबडे B, C 2. hd. तचओ GY तवड. L 10. cdd. तसियं Z मुक्के E तलड° Y मुलम्मि. L. 11. C चुल्हिः 2. h. चुल्ली BG X तवउ cdd. तसियं G मुष्कं L. 12. B तन्नायं. L. 13. BCF ज्ज BCF चूह X मूहव C तवसिए BF तण्हाय° G तन्नाय. L. 14. CX च Con , तहरी CXZ तवउ G तचउ x इसि for जाणसि x om. तु.

Page #224

पञ्चमवर्गः तच्छिडं च कराले णयरारक्खे तलारो अ।
तत्तिल्लो तल्लिच्छो अ तप्परे तणचए तणेसी अ॥३॥ तच्छिडं करालम् । तलारो नगरारक्षकः । तत्तिल्लो तथा तल्लिच्छो तत्परः । तणेसी तृणप्रकरः ॥ यथा ।
दोसगवसणतत्तिल्ल तलारभया तणेसिअन्तरिआ । उअ तइ तल्लिच्छा सा तमतच्छिडे परिच्छइ कुड) ॥ ३ ॥ [३] तरसं मंसे तंबेहितंबटक्कारिआउ सेहाली।
इच्छाइ तक्कणा तंतडितोंतडिआ करम्बम्मि ॥४॥ तरसं मांसम् । तंबेही तथा तंबटक्कारी शेफालिका । तक्कणा इच्छा । तंतडी तथा तोतडी करम्बः ॥ यथा ।
10 चय तंबेहिकुडङ्गं ण तंबटक्कारिरत्तवसणोऽअं।
ण हु तरसतकणं कङ्गुतंतडी कलमतोतडी अ हरे ॥ ४ ॥ [ ४ ] गोहुमकुङ्कमिआए अतंबिरा तंबरती अ। तरवट्टो पउमाडम्मि तडवडा आउलितरुम्मि ॥५॥
L. 1. E त for च A णगरा Z णवरारक्खे G कलागे X तरो ccid. य. L. 2. BF तच्छल्लोछो cdd. य BF तप्पर ACZ तणवए X तण Y तिणन ए ABCFGXYZ य. L. 3. 2 तत्थिंडं B डं च करा°G तणारो CX नगररक्षक: C तहिन्छो; om. GX. L. 4. x तृणप्रकारः G om. यथा. L. 5. B भाया CX तणेसियंत° udd. रिया. L. 6. BF ओअ CZ तइं CX तच्छिल्ला G तमच्छिडे Z तरवरिछडे B' छिडो RF कडिंगे. L. 7. A तम्वेहि BCFGXYZ तंवे° E तम्बे° BFGZ "तंवट° X तंवट्ट C तम्ब° E तम्ब CX (F1) 'टकारि° ABFGXZ रियाउ C रियाओ. L8. E इच्छा य CF?) तंतडिया om. तोतडिX तोंडडिया ABEFGXYZ °डिया A करम्पम्मि C करवंमि BFZ "करंवंमि. L.9.C1. hd. मंसं 2. hd. असे C F?)GXZ वही B तंवेहि (FI) तंबदकारी x तंवकारिका Gटंदट BZव Bईच्छा L.0.X तोंडडी G करंव:. L. 11. CX वय BF तंचेहि CGXZ वेहि RGZवट° C (F; तम्बट्ट x तंवट्ट C °वसाणो BCFX यं G यं Z नं. L. 12. Gणं तरस र नरस BF कंगतंतंडी CZ कंगुतोतडी G कंगुतोतडी GZ कमलन्डिी C डी BPG CXZ डी हरइ. L. 13. EGXYZ मियाए cdd. य A तंचिरा BF तंवरा Cबिरा E तम्बिरा GYZ विरा BFGZ नंवरत्ती ACE तम्ब° cdd. य. L. 14. BF उताडमि C पउणा° E पउमारंमि Y पउनाडम्मि C तरंमि.

Page #225

१८४ देशीनाममाला
[ श्लोक ५तंबिरा तथा तंबरत्ती गोधूमेषु कुङ्कमच्छाया । तरवट्टो प्रपुनाटः । तडवडा आउलिवृक्षः ॥ यथा ।
सहि तंवरत्तिरम्मे छेत्ते सुत्तम्मि तबिरच्छि पिए ।
तरवट्टतडवडाउलकुडङ्गए कीस चलिआ सि ॥ ५॥ 5 अत्र । तलिणं सूक्ष्ममिति तलिनशब्दभवम् । तरइ शक्नोति । तच्छइ तक्ष्णोति । तडइ तड्डइ तड्डवइ तनोति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥[५]
इन्दोवे तंबकिमी तणसोल्ली मल्लिआए अ।
सुरयम्मि तत्तुडिल्लं पसारिए चेअ तणरासी ॥६॥ तंबकिमी इंद्रगोपः । तणसोल्ली मल्लिका । तत्तुडिल्लं सुरतम् । तणरासी प्रसा10 रितम् ॥ यथा ।
जइ तत्तु डिल्लपण्डिअ तणसोल्लीवल्लहो गओ कालो । तह विरहे तणरासिअतंबकिमी पाउसो कहं तीए ॥६॥ 1 सालिम्मि तलप्फलतालहला खुहिए तडमडो अ। तंतुक्खोडी अ तुरी उडुवे तरिअव्वतणवरंडीओ ॥७॥
L. 1. BFGXZ तंविर। C तम्बिरा G तचा BFGZ तंव° C तम्ब° G धमेवकुंकु B तरुवट्टो GZ तरवहो X प्रशटः (१). L. 3. X संह BFZतंव G तम्व X तम्मर C तम्मरम्मे GZ छित्ते मुत्तमि BCF तंचिर' G तंविर° X तंविरि. L. 4. X वरवट्ट In G तरवट्ट is torn off. C कुंडगए CGZ चलिया. L. 5. X अ for अत्र G तलिनं र बलिणं x शन्नोति. L. 6. Com. तडवइ, in G it is torn off. From एते to सो in तणसोली 1. 7. torn off in G. X वि for इति. L. 7. A तम्ब C तम्व BF तंव A तण्ण X “सोली cdd. मल्लियाए ACEGXYZ य. L. 8. A C 1. hd. EGX तत्रुडिलं BF त्रुडिल्लं X पसारिय AGXYZ चेय BF वेव CE वेय EX तणुरासी. LORREY तंव तन्व° From तणसोल्ली to ली in 1. 11. torn off in G. BF का for मल्लिका BC1. hd. FX तत्रडिलं. तण प्र.twice in B. L. 11. X तुडिल BCFG तत्रुडिल cdd. पंडिय B वल्लओहो CGX गउ. L. 12. cdd. 'रासिय From यतंब to t in वरंडीओ 1. 2. next stanza torn off in G. BFZ तंव C किमा B पासो. L. 13.X सलम्म BF2सालंमि BF तलहला A तलप्फता°2 तलप्पलता E तलष्पलतालफला X तलष्पलोतालहलो ABCFYZ य. L. 14. B तंतखोडी C(F!) तंत्तक x तंतुक्खोडि cdd. य BFXY तरियव्व C (E) तरियञ्च (Eव्व !) 2 तडियव्व AGXZ °डीउ.

Page #226

s]
पञ्चमवर्ग:
१८५
तलफलो तथा तालहलो शालिः । तडमडो क्षुभितः । तंतुक्खोडी वायकतन्त्रोपकरणम् । तरिअव्वं तथा तणवरंडी उडुपः ॥ यथा ।
कीस तलप्फलगोवीतडमडिओ जासि तालहलछेत्तं ।
तंतुक्खोडिअ वञ्चसु तरिअव्वणिउत्त तणवरंडीए ॥ ७ ॥ [] तद्दिअसं अणुदिअसे तहल्लिआ चेअ गोवाडे । तदिअचयं च णच्चे तलयागती अ कूवम्मि ॥ ८ ॥
तद्दिअसं | अदूरविप्रकर्षात् तद्दिअसिअं तद्दिअहं इत्यपि । अनुदिवसम् । तह - लिआ गोवाटः । तद्दिअचयं नृत्यम् । तलयागत्ती कूपः ॥ यथा ।
तरुण तहल्लिअरक्खय भुमयातद्दिअचएण तद्दि असं |
तलयागत्तिं वच्चइ णिसि वहुआ पाणिअमिसेण ॥ ८ ॥ [ ८ ] तडफडिंअं परिचलिअम्मि कुरवए तंबकुसुमो अ । गालिअअङ्गुलिएसुं तलसारिअतणयमुद्दिआओ अ ॥ ९ ॥
1. 10 torn off
L. 1. Z तलप्पलो From लि: in शालिः to जाति 1. 3 torn off in G. Z ममडो BFX क्षुभितं C तंतु BFX य वायक.. L 2. C तरियच्चं XZ तरियव्वं Z उडपः. L. 3. C किसलतल X कासलतलफल° C 'गाव' X तलमडिउ 7 मडिउ. L. 4. C तंतु edd. "डिय BF वच्चंसु From च to in पाणि in G. BF तरियन X तन्वि C तरियच्चणिउच्चण तणचरंडीओ / तरियणिउव्व तणवरंडीण. L. 5. ABCFG तद्वियसं ABCFGX अणुदियसे Z अणुदिवसे ABCFGXZ तहलिया BFZ चेव C वेय Y चेय. L. 6. Cdd. तद्विय CXZ वयं EZ गब्बे Z तलया BF मत्ती X 'गत्ता CEXZ य In A the whole stanza is omitted. L. 7. cdd. द्वियसं तद्वियसियं तद्वियहं ८ अनुदिवसः . L. 8. cdd. तहलिया cdd. तद्वियच ( X व ) यं / तलयागत्ती. L. 9. C वरुणवह cdd. 'लय' X सुमया call. 'तद्वियच ( XZ व ) एतद्वियसं. L. 10. BF चच्चर C उच्च BF ओ for णिसि Z उ for णिसि BFZ बहुया CX यहुया cdd. पाणिय. L. 11. A तडफडियं BEXYZ फडियं G फलियं From परि° to वकः in कुरवक: 1. 1. next page torn off in G. BFXYZ 'चलिमि A कुए E कुरबए Y कुरुवए Z कुरवार BF तंचकुसुमो (तम्बकुगो XZ तंव एवंd. य. L. 12. E गोलिय° ABCFXYZ गालिय X अगुलिप्सु edd, "माय" BF " तण " BEFYZ मुद्रियाओ CX मुद्दियाउ edd. यY वि.
24 [ Desināmamāla ]

5
10

Page #227

१८६
देशीनाममाला
[ श्लोक -
तडफडिअं परितश्चलितम् । तंबकुसुमो कुरवकः । तलसारिअं गालितम् । अन्ये तु तलसारिओ नालिक इति पठन्तस्तलसारिश्र मुग्धमाचक्षते । तणयमुद्दिआ अङ्गुलीथकम् ॥ यथा ।
अइ तलसारिअपेम्मय तुह विरहे तीइ इत्थ तडफडिअं । 5 तंबकुसुमस्स मूले ओपडिआ तणयमुद्दिआ कहइ ॥ ९ ॥
अत्र । तलयंटइ भ्रमति । इति धात्वादेशेषक्तमिति नोक्तम् ॥ [९] ताला लाजा रम्मम्मि तामरो रोअणम्मि ताडिअयं ।
तारत्तरो मुहत्ते जलभवफुल्लम्मि तामरसं ॥१०॥ ताला लाजाः । तामरं रम्यम् । ताडिअयं रोदनम् । तारत्तरो मुहूर्तः । तामरसं 10 जलोद्भवपुष्पम् । पद्मवाचकस्तु तामरसशब्दः संस्कृतसम एव ॥ यथा ।
ताडिअयपरं बालं कुलडा तालाहि भोलविअ जाइ ।
तारत्तरेण तामरतामरसे सरिअतूहम्मि ॥ १० ॥ [१०] तालप्फली अदासी तित्ती सारम्मि दूसहे तिव्वं । . तिरिडो तिमिरे तिणिसं महुपडले तिमिणमल्लदारुम्मि ॥ ११ ॥
L. 1. edd. °फडियं BF तंच° XZ तंव° C चकुसु र कुरवक C (F१) x कुरुव (X ब) कः BFGXZ सारियं From तु to तीइ excl. I. 4. torn off in G. L. 2. X लसरिउ ( omitting त ) Z तलसारिउ नालिकनालिक X पठंततूल' cdd. 'सारियं 2 °सारिय cdd. मुद्विया. L. 4. cdd. अयि BF तणसारय CXZ 'रिय° C इच्छ; illegible in G. Z एन्थ cdd. 'डियं. L. 5 RFGI तंव C संचx कुसमस्स BF ओपडिया (Z उपडिय GX उपडिया cdd. 'द्विया From कहा to णम्मि in 1. 7. torn off in G. L. 6. x अत्र अंटइ Z तलयंटइ. L.7. C लाज C 1. hd. रेम्ममि x तामरसो BE ताम रोअणंमि Z रोरोयणम्मि AEX ताडिययं GZ °डिअअं! 'डियअं. L. 8. C ताउत्तरो X तारतरो C 1. hd. मुहुत्ते BF मुहत्ते E जलवरफ़ . L. 9. B लाजा; From: to चकस्तु 1. 10. torn off in G. x तामरस BFZ ताडिययं X तारंतरो. L. 10. C द्वं पु B फुष्पं. L. 11. BXZ ताडियय° C (F) ताहि अययपरं cdil. वालं B कुडला X कुलटा CGXZ तालाहिं BFZ भोलविय x तोलविअ (Zजाई. L. 12. GXI तारंतरेण CX Gm. तामर मरतामरसे From तामरसे to सी दासी in ] 13. torn off in G. BFZ सरिय X सरिह F 'तूहमि C त्तहमि X तहमितामरसं. . 13. B7 तालाफली ABFYZ य E सहो G (A) तिच Eन-वं. 1.11. ABETIXI.निणर्म तिणिसं cr III. 12. Gमहपडणे BF निमिण दासम्म A तिमिणदासम्म Y तिमण" C बारबि GZ. "दारम्भि

Page #228

**]
पञ्चमवर्गः
१८७
तालफली दासी | तिची सारम् । तिब्वं दुर्विषहम् । ति अत्यर्थमिति सातवाहनः । तिरिडो तिमिरवृक्षः । तिणिसं मधुपटलम् । तिमिणं आर्द्रदारु || यथा |
वयणाहं तालफली असुणन्ती तिणिसतित्तिमहुराई । तिव्वविलिअस्स पइणो ओ पहरइ तिरिडतिमिणेण ॥ ११ ॥
अत्र । तालिअंटइ भ्रमति । इति धास्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥ [११] 5 उहपवणे तिरिड्डी तिगच्छी तिंगिआ य कमलरए । तिविडी पुडिआ गुरु तित्तुअं च ण्हाणोल्लिअम्मि तित्तिरिअं ॥१२॥
तिरिड्डी उष्णवातः । तिंगिच्छी तथा तिंगिआ कमलरजः । तिविडी पुटिका । तिविडा सूचीति केचित् । तित्तअं गुरु । तित्तिरिअं स्नानार्द्रम् । यथा ।
तिंगिच्छिसुरहिजसभरणिव कलुसिअतिंगिए तिरिड्डुम्मि ।
तित्तुअदुहा तुह रिऊ णइतित्तिरिआ जिमन्ति तिवि डी ॥ १२ ॥ [१२] तिमिरिच्छतिमिच्छाहा करअपहिआ तिमिंगिलो मीणे । तिहीयम्मितिक्खालिअं तह तिरोवई वयन्तरिए ॥ १३ ॥

I. 1. XZ तालफली G om. तालप्फलीदासी G निश्च्च X on तिव्वं दुर्विषहम् cdd. तिब्वमत्यर्थमिति X तिव्वं मित्यर्थः मिति. I. 2. G वाहान (२८ तिणसं X मधुपवुलं BF तिमिरं. L. 3. BCE तिणस CX महुराई. L. 4. CGXZ विलियम्स B ( F? ) 'वलियस्स X पयणो CG उZ तिरिद्धतिमिणेण. L. 5. FF तातिअं C 1. hd. बालि° BF भ्रमयतीति CGXZ भ्रमतीति G°ति तिघा BFCX शेषक इति नोक्त:( B नोकंः ). L. 6. A तिरड्डी C तिरिही C तिंगच्छी E तिगिंच्छी GZ तिग्गिंछी ABEFGXYZ तिंगिया C तिगिया X कमलए. L. 7. Cdd. पुडिया ABXY तित्रयं C ( F1 ) GZ तित्तयं A महाणुत्तियंमि Y हाणुल्लियम्मि 7 गोल्लियम्मि EX णोल्लियं च A तिने BF तित्तिरयं GZ तित्तरियं ACEXY °रियं. L. 8. C तिरिट्ठी BF तिगंछी GZ om. तथा C तत्प्रा (sic) BF गिया CGXZ तिंगिया GZ च कमल. L. 9. BCFX शूर्चति BX तित्रुयं CG (F1) Z तित्तुयं B तित्तरियं C ( F ? ) X 'रियं G स्नानांद्री. L. 10. C तिंगिच्छि° G तिगिंच्छि Z तिग्गिंछि° C सिडुलिय G ऋलु XZ लु BFGXZ स
BF 'तंगिए C निरिट्टिमि X मि. L. 11. BF तित्रुअ° CZ तत्तुर्य GX तित्रुय X "दुहा C रिणऊ णइतिंन्त्रि Z तित्ति cdd. "रिया. L. 12. AEFGXYZ तिमिरच्छ ? E छाडा cdd. पहिया 01. hd. विहिया B तमिंगलो F तमिंगिलो Y तिमिंगलो. ABFGXYZ °लियं C °लयं E विरो° G ° वइ Z वयतरिए.
L. 13.
10

Page #229

१८८ देशीनाममाला
[ श्लोक १३तिमिरिन्छो फरञ्जदमः । तिमिछाहो पथिकः । तिमिछुओ इति कश्चित् । तिमिगिलो मीनः । मत्स्यविशेषवाचकस्ता संस्कृतसमः । तिम्वालिअंतीणीकृतम् । तिरोवई वृत्यन्तरितः ॥ यथा ।
हणिओ तिमिंगिलधएण एस तिक्खालिएण व सरेण । मुच्छइ तिमिरिच्छतले तिरोवइपिओ तिमिच्छाहो ॥ १३॥ [ १३] तुंगी रयणी तुण्ही अ सूअरे तुच्छमोसुक्क ।
तुलसी सुरसलयाए तुंडीरं महुरबिम्बम्मि ॥१४॥ तुंगी रात्रिः । तुण्ही सूकरः । तुच्छं अवशुष्कम् । अत्र तुंदं उदरम् । तुंडं आस्यम् । तंबी अलाबू: । एते संस्कृतसमत्वान्नोक्ताः । तुलसी सुरसलता । तुंडीरं मधुरबिम्बम् ॥ यथा । 10 तुंडीरउहि तुमए अतुच्छतुलसीहि अच्चिआ चण्डी।
तुंगीवइपुण्णकलं जमाइतुण्हीबलं वरं लहसि ॥ १४ ॥ [ १४ ] तुण्हिक्को मिउअचलम्मि तुलग्गं कागतालीए।
तुच्छयतुच्छइआ रञ्जिए जरघडम्मि तुंडूओ ॥१५॥ तुहिको मृदुनिश्चलः । तुलग्गं काकतालीयम् । तुच्छयं तथा तुच्छइशं रञ्जितम् । 15 तुंडूओ जीर्णघटः ॥ यथा ।
L.1. edu. तिमिरच्छो GIकरेजः GXZ तिमिच्छउ. L. 2G तिमिगिलो x तिनिंगलो X विशेषः वा . लियं. L. 3. (वृन्यंतरितः. L. 4. GX हणिउ R तमिंगलोधरण F तमिंगिले x तिमिगिलएण G स BF सरंमि. L. 5. C. मच्छर BFGHZ तिमिरच्छ° C तिमिरित्य CGXZ पिड C त्तिमि G °च्छाउ7 °च्छाओ. L. 6. RCF तुष्णी EGYYZ तुण्णी GYZ य BEXYZ सूयरे C (P१) सुयरे ४ तच्छमवसुके ABC 1. hd. ( F१) मोमुक्के. L. 7. A सरस° BF °सल्लयाए 2 तडीरं G विवंमि. L. 8. IBCF तुष्णी G तुंगी X तूष्णी Z तुण्णी Z तुत्थं BFGXZ तुंदमुदरं C तुंदरं cdd. तुंडमास्यं. L. 9. BFG तुंवी BFG अलावू : C 1. hd. अलात्तः x अलाबू B 'त्वात् नो , तुंडी मधुर G विवं. L. 10. C तुंडीरहि B उदि FZ उहि G उहि or उहि cdd. 'तुलसीहिं BFGZ अच्चिया C अविया. L. 11. cdd तण्णी BFGXZ°वलं C. L. 12. Y मिओअC°वलंमि Y काकतालीए. L. 13. Y तुत्थयतुत्थइया Bतुत्थयइया F "तुस्थड या ACEGXZ इया X जिरघडंमि A तुंडउ BFX तडओ (Xउ) E तंदृयो 2 तुंदूओ. L. 14. B काग° Bom. तुच्छयं G तत्थयं BCFXZ तुच्छइयं G तु थइयं. L. 15. BFX तंडूओ (X उ) Cz तुंदुओ corr 2. hd. in C.G तुंडूउ GZem यथा.

Page #230

पञ्चमवर्गः
१८९ भास्सिं तुलग्गदिहे तुच्छइआ मेलिऊण तूंडूरं ।
कि अहिसरसि सहि तुम ण तुच्छओ एस होहि तुहिका ॥ १५॥[१५] तुणओ तूरविसेसे तुंतुक्खुडिओ तुराजुत्ते ।
दारू तुसेअजंभं तूओ तह उच्छुकम्मयरे ॥१६॥ तुणओ झुंखाख्यस्तूर्यविशेषः । अत्र तुवरो रसविशेष इति संस्कृतसमत्वानोक्तः । तुंतु- 5 खुडिओ त्वरायुक्तः । तुसेअजंभं दारु । तूओ इक्षुकर्मकर: ॥ यथा ।
तूओ वायइ तुणयं उच्छुणिवीडणतुसेअजंभठिओ। __तं सुणिअ गोववहुआ तुतुक्खुडिआ अहिसरेइ ॥ १६॥ अत्र तूहो सरिदवतार इति तीर्थशब्दभवत्वान्नोक्तः ॥ [ १६ ]
पुरिसम्मि तूहणो तोलणो अ सिंबलितरुम्मि तूलिणिआ। 10
तेंडुअमवि तुम्बुरुए तोसं दवम्मि तोमरी वल्ली ॥ १७॥ तहणो तथा तोलणो पुरुषः । तूलिणी शाल्मलिः । तेंडुअं तुम्बुरु । अत्र तेभवड़ प्रदीप्यत इति धात्वादेशेषुक्त इति नोक्तः । तोसं धनम् । तोमरी वल्ली ॥ यथा ।
तूहण तूलिणितेंडुअतोमरिगहणे गिरिम्म किं भमसि ।
मुत्तूण तोलणवयं ण हु तोसं लब्भए कह वि ॥ १७॥ [१७] 15 L. 1. CX अम्मिं BE अस्मि BF तुलाग्ग X तुलम्गि G दिट्टे BF तुत्थइया CGZ तुच्छइया X तुच्छया B मिलिऊण BFX तंडूयं CZ तंदूयं (Z अं). L. 2. x सहसि C छछओ G तुत्थउ X तुउ BFX होई (X इ) X तुण्हिको. L.B. AGX तुणउ AC तर C विसोस BF तंत्रुक्खरिओ 1 खुडिओ G कुडिउ AX "डिउ C2. hd. 'डिडं C जत्ते E जुत्तो G जुण्णे. L. 4. BEFXZ दारु CGYZ. तुसेयं C त्तउ A, C2. hd. तो GX तूउ BF तूओ RF तच्छ C उच्चु ; corr 2. hd. G7. तुच्छुX इच्छु C कम्मयरो. L. 5. C तुणंउ X नुणउ BF झुंखा° C कुंभा (1) X जंभा Cख्यसूर्य Z तुबरो XZ विशेषः. L. 6. B तुतुक्खडिओ F तंतुक्ख" XZ °डिउ C तुंतु त्वारा (sic) G om. तुंतु त्वरा CGXZ तुसेय° x दा for दारु Cत्तओ G तइउ X तउ. L. 7. C त्तउ GX तूउ CX वाअई BF उछ° CX नीवीडण GZ 'तुसेय BF विओ GXZ °ठिउ. L. 8. BCFXZ मुणिय G मुणेवि cdd. वहुया BCFX तुतुक्स cdd. °डिया. L. 9. 1. hd. त्रहो BZ 'तार:. L. 10. Y तोणो ABCFGYZ य RCFGY सिंवलि° F तरुम्मि RCFGXZ तूल' cdd. 'णिया. L. 11. AGY तेंडुयमवि BF तेदुयम° C नंप्तय 2. hd. संपूय° E तेन्डय X तेय 2 तंडुय° BF तुंवरुंए G तुंवु E तुम X तुंच BF तासं E दवम्मि. L. 12. BF तथा तोहणो BF X तूलणी C 1. hd. त्तलि° BF तेंदुअं C तंदुभं 2. hd. संपूअं G तेंडुयं 2 तडुयं BCF तुंवुरु X तुंबरुः BF तेवइ. L. 13. Gषतः : दन्वं for धनम्. L. 14. BF तोहण C तुहाणि XZ तूहणि C त्तलणि 2. hd. तलणि° X तूलण° BF तेंदु GZ°तेंडुय X गिरम्मि. L. 15. B मूण BF तोलवयं GZ न.

Page #231

देशीनाममाला
[ श्लोक १८. अणिमित्नतप्परे ताक ओ तहा तोडणो असहणम्मि । तोअयतोमरिआ बप्पीहयसत्थप्पमज्जएसुं च ॥ १८॥ तोक्कओ अनिमित्ततत्परः । तोडणो असहनः । तोअओ चातकः। तोमरिओ शस्त्रप्रमार्जकः ॥ यथा ।
वम्महसरतोमरिए माणंसिणिमाणतोडणे काले । तोअय मज्झ अवस्थाकहणे दइअस्स तोक्कओ होहि ॥ १८ ॥ [१८]
॥अथानेकार्थाः ॥ तंडं खलीणलालयसिरहीणसराहिएसुं च ।
गामाणिसेज्जासु तलं तल्लं पल्ललयबरुअसेज्जामु ॥१९॥ 10 तंडं कविकालालकं शिरोविहीनं स्वराधिकं चेति व्यर्थम् । तलं मामेशः शय्या च । तवं पल्वलं बरुकाख्यतृणं शय्या चेति व्यर्थम् ॥[१९]
तप्परआएसेसुं तनी तमणी अ बाहुभुज्जेसु ।
तलिमो कुट्टिमसेन्जाघरोद्धभूवासभवणभट्ठेसु ॥२०॥ तत्ती तत्परता आदेशश्च । तमणी भुजो भूर्ज च । तलिमो कुट्टिम शय्या गृहोर्ध्व15 भूमिर्वासभवनं भ्राष्ट्रश्चेति पञ्चार्थः ॥ [२०]
_L. 1. EX अणमित्त X "तप्पुरे र तोक GXZ तोकउ Z तोडणा, L. 2. Y तोअम' BF om. तोअय cdd. रिया PFGZ वप्पीह. L. 3. GZ तोकर x तोकए RCEX अनिमित्तं तत्परः BF सहनः , तोयउ X तोअउ Z तोयओ GX 'रिउ. L. 5. C सरि . L. 6. C अवच्छा BCFX दइयस्स CGX तोकउ BCFX होड़. L. 7. om. AB Xथानेका given twice. E °र्धा. L. 8. E खडीलाल° AX तालय. L. 9. EGXZ गामिाण B °सिज्जासु G तल C तं; corr 2. hd. Gz om. तलं Cतलं EX पल्लय BFX 'वरुअG2 वरूअY चरुय . L. 10. BFG कविकला G'लालकं X तालकं Zलीलकं X चतुर) for व्यर्थम् BF शज्जा व. L. 11.Cतलं पलवल BFZ चरुका GX वरुका BF शया G भेति. L. 12. BF तसणा for तमणी BFY य G तमणीइ om. अ BFG वाहु . L. 13. A °घरोव्व° C °घरोद्द G घरोह x घरोद्वभूमीवा (GX भहेसु x सद्वेसु. L. 14. G भु| C भुर्ज Instead of भूजं च one should expect to find भूर्जश्व cdd. गृहोई . L. 15. C भूमिवसिभG भूमिवास° C भापति G भारस्येति x शब्दश्येति.

Page #232

१९१
२४ ]
पञ्चमवर्गः कण्णाहरणविसेसे वरङ्गए चेअ तलवत्तो।
तालूरो फेणकविढेसु तिरिडिअं सतिमिरविचिएसु ॥२१॥ तलवत्तो कर्णाभरणीवशेषा वराङ्गं च । तालूरो फेनः कपित्थतरुश्च । तालूरो आवर्त - श्रेति केचित् । तिरिडिअं तिमिरयुतं विचितं च ॥ [२१]
कोउअविवाहसरिसवहविअसिणिद्धकुतुवसु तुप्पो वि। ।
पीणम्मि तुरीसदो उवगरणे तूलिआणं च ॥ २२॥ तुप्पो कौतुकं विवाहः सर्षपो म्रक्षितः स्निग्धः कुतुपश्चेति षडर्थः । तुरी पीनं तूलिकानामुपकरणं चेति यर्था ॥ [ २२ ]
णायव्वा तुंबिल्ली महुपडले उक्खले चेअ ।
तेड्डो सलहपिसल्ला तउवट्टिअकण्णिआसु तोवट्टो ॥२३॥ 10 तुंबिल्ली मधुपटलमुदूखलं चेति द्यर्था । तेड्डो शलभः पिशाचश्च । तोवट्टो त्रपुपट्टिकाख्यः कर्णाभरणभेदः कमलकर्णिका चेति व्यर्थः ॥[२३]
॥ अथ थादिः ॥ थग्यो गाधे णिलए थहो थरो दहिसरे थरू छरुए। थंबं विसमे थक्कोऽवसरम्मि पसुम्मि थट्टिथवा ॥ २४॥ 15
L. 1. Y कण्णाभरण BF वेय चेव AGYZचेय. L2. cdd. 'डियं (X डयं) A समिमिर Z भतिमिर G चिचिएस. L3. x वर्गः (sic) G कपित्थश्च. L. 4. cdd. °डियं BF विवं Com. विचितं.
L. 5. E कोउवि ABCEFXYZ 'हविय° G हचिये G सिणिव्व . L. 6. C उवकरणे X 'गरणा ABFXYZ तूलियाणं C तल्लियाणं G तलियाण. L. 7. edd. म्रक्षितं CFX स्निग्धं BF कुतप° C 1. hd. शुतुप° x कुभप X तुरो सद्यो पीनं From तुरी to व्यर्था torn off in G. L. 8. Z मूलिकाना C कानामुपरणं BCFXZ घ्यर्थः. L. 9. C णायचा तुम्बिल्ली E तुंम्बल्ली GZ तुवेल्ली BF महुपडवे C पडिले ACFY चेय B बेय. L. 10. RF तेशे C तेडु GZ तिड्डो cdd. वहि X हि ) यकण्णियासु E तोचट्टा Cgो (!) From तोवट्टो to वट्टो ]. 11. torn off in G. L. 11. BF तंवेल्ली C तुम्चे 2. hd. तुम्बि° X तुबेल्ली Z तुंबल्ली B'लमुद्खलं F°लनुद्द BFX द्व्यर्थः BF तेशः CXZ तिड्डो X शशलभः G वाओपु त्रपु. L. 12. B पट्टिकारख्यक GZ भरणविशेषः. L. 13. om. A. Y थकारादि: In G from अथ to पसुम्मि ]. 15 torn off. L. 14. A वग्यो BF थप्पा C ग्धो. It will not be noted in this chapter that some of the Mss. very often confound 4 and 7 in the lieginning of the words, x गाध ABF णिलये Z निलए Eथरो थहो दहि AC यस Y छए. L. 15. C I. hd. JŲ ABC %. Id. EFGZ 24 X 4 Zom. s Crí BEFY uz X wijze
ट्रि Cी .

Page #233

5
10
देशीनाममाला
[ श्लोक २४
घो गाधः । थहो निलयः । थरो दधिसरः । थरू त्सरुः । थंबं विषमम् । थक्को
अवसरः । थट्टी तथा थवो पशुः ॥ यथा ।
१९२
दहिअं थरेण खग्गा थरूहि कूवा य थग्धसलिलेहिं । सोहन्ति थंबथक्का भडेहि थट्टीथवेहि गामथहा ॥ १९ ॥ [ २४ ]
वित्थिष्णम्म सथसलथामा थविआ पसेविआए अ । थंडिल्लथमिअथलया मण्डलविम्हरिअमण्डवेसुं च ॥ २५ ॥
थसो थसलो थामो एते त्रयोऽपि विस्तीर्णार्थाः । थवी प्रसेविका । थंडिल्लं मण्डलम् । थमिअं विस्मृतम् । थलओ मण्डपः ॥ यथा ।
थामत्थणथंडिल्ले थसकडि तुह थविअसुण्णहिअयाए ।
थलयागओ वि दइओ थमिओ किं थसलदोसो व्व ॥ २० ॥ [ २५ ] भल्लाए थउडुं वसामे थत्तिअं चेअ ।
चञ्चूइ थग्गया थवइल्लो दीहोरुजुअलउवविट्ठो ॥ २६ ॥
L. 1. BF थप्पो C थग्धो X ग्गाधः From निलयः to अ 1 3 torn off in G CXZ दधिसार: XZ थरु BF mथरू त्सरुः BF थंव CXZ थंवं. L. 2. B थंदी H घंटी Com. यथा. I. 3. edd. दहियं CZ थग्गा C थरूहिं X थरुहिं / कवा B / प X थग्वलिलेहिं. L. 4. BF थंव C थंच X थव्वका From च to बसलो 1. 7. torn off in G B भडेहिं B थंडी F थंटी cdd. थवेहिं 7. गामधवा. L. 5. ACX विच्छिY वित्थ / विच्छिन्नम्म BF थवथसल ) थंसथसल E थामो C 2. hd. थासो ABCFXYZ थविया ABCFXYZ पसेवियाए ABCFYZ. L. 6. A थंडिलमिय' BEXYZ 'मि ।' 'धमा C लिय BF मंडला मंडलविम्हलिय° X मंडल° ACEXYZ "रिय. L. 7. X थासो G बसलो From विस्ती to गओ 1. 10. torn off in G. L. S. BEZ थमियं CX थवियं X थललउ. I. 9. C थागच्छण BF थविर्य C थडिय X हिय 7 प्पइय BF सुन्न edd. हिय्याए. L. 10. CGX गउ C दओ C 2. hd. X दउ C 2. hd. XZ थमिउ Form ओ in धमिओ to मुअ 1 3. next page torn off in G. C 2. hd. व. L. 11. Y रुल्लाअए / भल्लाय BFY Z थत्तिगं X थमित्र BF चेव YZ चेय L. 12. Z चंचूड़ Xom. चञ्चू कासया AY जगल BF "जम 02. hd. Z होसज्जु" BF
'दोहो
बटो

"

Page #234

२८]
पञ्चमवर्ग:
थउडु भल्लातकम् । थत्तिअं विश्रामः । थग्गया चञ्चुः । थवइल्लो प्रसारितोरुद्वयोपविष्टः ॥ यथा ।
णिव तुह भएण णहा भुञ्जिअ सुअथग्गअद्धखद्ध फला ।
रिउणो कुणन्ति खिण्णा थवइल्ला थत्तिअं थउडतले ॥ २१ ॥ [ २६ ] थरहरिशं कम्पिअए घणम्मि थारो थिरे थिमिअं। 5 थिरणामो चलचित्ते दरिए थुण्णो अ वट्टिए थुल्लो ॥२७॥ थरहरि कम्पितम् । थारो घनः । थाणयं आलवाल इति स्थानकशब्दभवः । थिमि स्थिरम् । थिरणामो चलचित्तः । यः क्वचिदपि धर्ति न बध्नाति । थुण्णो दृप्तः । थुल्लो परिवर्तितः ॥ यथा । थुण्णत्तणथुल्लमुहो माणिणिलोओ पिअम्मि थिरणामो।
____10 थारत्थणिअं सोउं थरहरिअतणू हवेइ थिमिअमणो ॥ २२ ॥ [ २७ ] थुलमो दूसे थुक्किअमुण्णयए थुड्डहीरमवि चमरे ।
थुरुणुल्लणयं सेज्जा वाअयभण्डम्मि थूरी अ ॥२८॥ थुलमो पटकुटी । थुक्किअं उन्नतम् । अम्बूकृते तु थुक्किअं थूत्कृतशब्दभवमेव । थुडुहीरं चामरम् । थुरुणुल्लणयं शय्या । थूरी तन्तुवायोपकर णम् ॥ यथा ।
__15 ___L. 1. C_1. hd. Z थउडं C 1. hd. भल्लाकं cdd. थत्तियं BF om. थग्गया चञ्चुः x थग्गो अनुदिनः C चञ्च र प्रसरि x रु यो .
L. 3. edd. भुजिय BCFX सुय CF अद्वखव BPX फले Frorn ला to लो in थुल्लो 1. 6. torn off in G. L. 4. B रिऊणो dd. थत्तियं X थउडुतल. L. 5. Z थरि cdd. हरियं AEXY कंपियए C कंपियपयणमि A थर्णमि Com. थिरे E थमियं ABCF XYZ थिमियं. L. 6. C 1. hd. वलवित्ते 2. hd. चलवित्ते Z दरिअ E स्थण्णो XZ थुणो Y य CZ वहिए A वहि X चदिए A चुल्लो थुल्लो . L. 7. citd. "हरियं BF थनः From नः to तः in परिवर्तितः 1. 9. torn off in G. C थालयं. L. S. Bथमियं C( F!)XZ थिमियं B य BX थणो. L.9.XZचल्लो. L. 10. G थलत्तण BF थुण्णतूण x पण्णत्तण° X माणिलोउC1. hd. GX लोउ ndd. पियंमि From थिर to रमवि 1. 12. torn off in G. L. 11. C थारच्छ र थारथ edd. "णियं सोओ F साओ BF थरथरिय CXZ हरिय cdd. थिमिय° C गणो. L. 12. C दूमे C 1. hd. वुक्केयसुण्णेय 2. hd. vणय ABC. hd. FXYZ थक्रिय BFYZ 'मुन्नयए X धुडुहीर° C 1. hd. रमढि. L. 13. C शुरुण्णुल 2. hd. °ण्णुल्लु E शुरुण्णुल्लयं GZ थुरुणू Y थरणु xणय GYZ. वायय' Aरी ARF या GXYZ. य. L. 11. F मा पटकुटी torn off in f. X पटकटी कुडी cal. थुक्कियं From तं in
a to 21241 1. 15 torn off' in G. PF 31151 edd. vii. X2510 L. 15. COड्डु । थथरु" C "णुल्लु Zल B शया । राज्जा C थरी
25 [ Desimamamala]

Page #235

देशीनाममाला
[ श्लोक २८.
तुह थुक्किसरिउणो थुरुणुल्लणथुङहीरथुलमाई।
ओमुत्तूण पणहा थूरिकरा तन्तुवायवेसेण ॥ २३॥ [२८] थूणो तुरए कोलम्मि थूलघोणो अ बिन्दुए थेवो ।
थेरो के थेरासणथेवरिआ पउमजम्मतूरेसु ॥ २९॥ थुणो अश्वः । थूलघोणो सूकरः । थेवो बिन्दुः । स्तोकवाचकस्तु थेवशब्दः स्तोकशब्दभव एव । थेरो ब्रह्मा । थूणो थेणो चोर इति स्तेनशब्दभवैा । थेरासणं पद्मम् । थेवरिअं जन्मनि तूर्यम् ॥ यथा ।
उक्कण्णिअ रविथूणाइ थूलघोणं अणज्झयणथेरं ।
थेरासणङ्कजिग तुह थेवरिअं जणइ हरिसजलथेवे ॥ २४ ॥ [ २९ ] कमपिहुवढे थोरो बलम्मि थोहं च खोलए थोलो ।
ठाणोण्डपिहुसु थाहो णिण्णेहदयदरिएसु थिण्णो वि ॥३०॥ थोरो क्रमपृथुपरिवर्तुलः । स्थूलार्थस्तु स्थूलशब्दभव एव । थोहं बलम् । थोलो वस्त्रैकदेशः ॥ यथा ।
थोरभुअथम्भ हि तुह थोहेणं रणे हयवईओ। सुअभिक्खणिपित्तं रिउसुद्धन्तवहूउ थोलमुड्डुन्ति ॥ २५॥
15
___L. 1. B थकियंस C (F१) X थुकियंस G चक्कियंसं Z सकियंस BF थुरुणल्लण G णुल्लुण C अट्टहीर X थुगृहीर . L. 2. C 1. hd. GX उमुत्तूण From वाय° to लम्मि ]. 3. torn off in G. L. B. F थुणो BE' पुरए X नुरए CE थूलथोणो ABEFGXYZ य BG विंदुए EX थोवो C2. hd. थेयो. ..!. C 1. hd. थेसो C क cdd. 'रिया C जम्मबूरेसु. L... BGZ. श्वः X थलथणा G शंकरः C थेबो X om. शब्दः स्तोक. L. (H. BEY भवः om. एप C थेरा. Xथेरो B चौर C (F!) चरः X चौरः एथेरोसणं X सण. L. 7. GXZ परियं C(F) रयं त्तयां 2 hd त्तयां G तयं र तय. L.S. BCFZ उपणिय ( X उकण्णिय BF थूभघोणमि C थसथोणं । थूणथोणं C अणझ्झयण X अज्झयण । थेएं C°थेरां Fथेरें. L.:).X थेरासणंकज्जिण G त्वेव स्वेव cdd. 'रियं X जलथेव. L. 10. E पिहि BF चट्टे EXY थेरो BF चलिम्मि GZ वलम्मि C 1. hd. Z. थोलं G थोल C G च रे वालो (sicZ च रे वालर Z थालो EXY ims. here अथाऽनकार्थाः (Y om.s). L. 11. ]:F घोणोंवपिहसु C1. hd. वाणडपि 2 hd. ठगउड Eठाणोड GZ. वाणोड° Y थाणोण्टु X ठणोउडपिटेमु थाहे (GZ. निन्नेह x om. दय ( 'दसेमु A थियो GZ थिल्लो. L. 12 : थेरो BI स्थलार्थ तु 7. बलश BCFY भवः ॥m. एन. 7 वलं Xथेलो Zथालो. L. 11. BCEX भय G थाम ( थोरणं ( वईड X °वई. L. 15.cdd. सुथ BCF पहओ B बोलमडॉन G थालमुद्दति । बोलयुडुन.

Page #236

३३ ]
पञ्चमवर्ग:
॥ अथानेकार्था :
: ॥
तत्र थक्कइ तिष्ठति फकति उण्डं गम्भीरजलम् । पृथु
चेति धात्वादेशेषूक्तमिति जोक्तम् । ठाणं स्थानम् । विस्तीर्णम् । तत्र त्रयेऽपि पाहशब्दः । थाहो दीर्घ इत्यन्ये । थिण्णो निःस्नेहदयो दृप्तश्वेति यर्थः । थिप्पइ विगलति तृप्यति चेति धात्वादेशेषुक्तमितीह नोक्तम् ॥ [३०]
भयरहिअणिग्भरेसुं बद्धसिरक्क अ थिरसीसा । दरकुविअवयणसंकोअणमोणेसुं थुकिअं अ ॥ ३१ ॥

थिरसीसो निर्भीको निर्भरो बद्धशिरस्त्राणश्चेति त्र्यर्थः । थुकिअं दरकुपितवदन-संकोचनं मौनं चेति द्यर्थम् ॥ [ ३१ ]
पासायसिहरबप्पीएस रप्फे तहा थूहो ।
थेणिल्लिअं हरिअभीएस रजगमूलएसु थोओ वि ॥ ३२ ॥
थूहो प्रासादशिखरं चातको वल्मीकं चेति व्यर्यः । थेगिल्लिअं हृतं भीतं च । थोओ रजको मूलकश्च ॥ [ ३२ ]
॥ अथ दादिः ॥ दरम दयमम्बू तो कडए वो अ गग्गरम् । दुच्छं तिक्खे सुत्तकणयम्मि दंडी इसेरो अ ॥ ३३ ॥
१९५

अम
L.
5
BFG नोकः
L. 1. om. A. L. 2. XZ तिष्टति BE देशेषूत इति 1 देशषुक्त Gom. धात्वादेशेषुकमिति B थाणं. L. 8. GZ गगीरं जल 7 °लं ) GZ त्रयो X " शब्दाः । थोही. L. 4. BF पिण्णो C थिन्नो 2. hd. थिण्णो X थिन्यो cdd. निस्नेह X निःस्नेहः दरियो X विप्पइ. L. 5. B शेक्त इतीह L. 6. eld. "रहिय C निब्भरेसुं BHFGZ बद्ध C ( F1 ) च cdd. य C सीमो. L. 7. Cdd. कुविय' GYZ 'संकोयग 17 मोणेमु G 'मोणेसु Y 'मउणेसुं A वुडुकियं BF थुकियं C थुकियं E थुड्डुकियं GXZ घुडुकियं Y थुकियं AYZ चेय BF वेय C चेव G चिय. L. 8. C 2. hd. सीमो BCE निभीको cori C 2. hd. G निभीरा BFG om. निर्भरो CXZ निर्भर: C वसशिर° G वस्त्रं शिर XZ सशिरस्त्राण BCFZ धुडंकियं GX थुडुकियं X दरसंकुपित'. L. 9. om. चेनि. L. 10. C सोरसिहर CEGZ पीहरपे X रफे. L. 11. A धणिलियं X चिणिल्लियं BCEFGYZ ●लियं Cdd. हरिय° 7 हरिभीएस G भीए XY रजक G7 थोवो X थोउ A वि. I. 12. X व्यर्थ edd. थेणिल्लियं. L. 13. GZ थोवो X थोर. Y has दकारादिः . L. 15. E दरमध्ये C 'मद्दे Z मद्देउ AY EX मंच BF दंतं A दत्तो cdd. य C मग्गरए. तिरेकेसुत्तकयांमि ABCFGYZ य.
L. 14. om. A.
10
15
मंबू
B मंम्बू G 16. Z दत्थं BF

Page #237

१९६ देशीनाममाला
[ श्लोक ३३दरं अर्धम् । दयं जलम । दयं शोक इत्यन्ये । दंतो पर्वतैकदेशः । दवो गद्गदः । परिहासवाचकस्तु दवो द्रवादभवः । वनवह्निवाची तु संस्कृतरामः । दच्छं तीक्ष्णम् । दंडी तथा दसेरो सूत्रकनकम् । दंडी ठंडीवत्सचीसंघटितवस्त्रयुगलमपीत्यन्ये ॥ यथा ।
दच्छतवं केण कयं दंते सहि दरदयस्मि को पडिओ।
जो दंडिमण्डिअउरो सदसेरं दवसरं तुमं रमइ ॥ २६॥ [३३] सोअम्मि दसू दयरी सुराइ दमओ दरिदम्मि ।
दत्थरदक्खज्जा करसाडयगिद्धेसु दंतिओ ससए ॥३४॥ दसू शोकः । दयरी सुरा । दमओ दरिद्रः । दत्थरो हस्तशाटकः । दक्खजो गृधः । दंतिओ शशकः ॥ यथा ।
दक्खज्जेण झड प्पिअदत्थरसंछण्णदतिअयमंसे । कुणइ दसुमारडन्ती दयरीपाणाउला दमयवेसा ॥ २७॥ [ ३४ ] दवरदहिट्ठा तन्नुकविढेसु दइअदयाइआ अविए ।
दडवडदहिउप्फदयावणा य धाडिणवणीअदीणेसु ॥३५॥ दवरो तन्तुः । दहिहो कपित्थः । अत्र । दरिओ दृप्त इति दृप्तशब्दभवः । दसइ 15 दर्शयतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तौ । दइअं तथा दयाइअं रक्षितम् । दडवडो धाटी।
दहि उप्फ नवनीतम् । दयावणो दीनः ॥ यथा ।
L.1. XZ अर्द्व CX दों B अं (sic) CGZ दरं शोक X दअ G पर्वतो पर्वतक. L.2. B वह्निचावाची 2 दत्थं दी तथा Z दंती. L. 3. BFX डिंडीवत् C दण्डीवत् see IV. 7. BF सूवी G शूची BF संघटितवमपित्यन्ये (FE, L. 4. BF दच्छंतयं G दच्छत्थव Z दत्थतवं G सेहि BF दरदअस्मि CXZ दरिदअम्भि G दरदमिय GX पडिउ. L. 5. X & RF om. जो दंडि BFGZ मंडिय° C मंडि° X मंडिउरो CX रमई GZ रडइ. L. 6. GZ सोयम्मि BF om. दसू GXZ दमउ Z दरिद्वमि. L. 7. CG दच्छर X दत्थर B दक्खया F °दक्खया C गिद्वेसु र गिद्वेसं G om. गिद्वेसु A दत्तिउ G दतिउ । दतिउC 1. hd. समए X ससउए. L. 8. G शोक cdd. दयरी G दमउ X दमिउ C दच्छरो BF हत्थ° BF दक्ख जो. L. 9. GX दंतिउ X ससकः. L. 10. BF दक्ख G दक्खा BCFZ झडप्पिय° C °दच्छर° CGXZ संछन्न BF दंतियसंसे C दतियय° GZ दंतितिय° X दंतियमंसे. L. 11. Z कुणई C मारंडंती G रदंती BCF दयरी GZ दम अ. L. 12. E दहिट्टा A कवि डेसु E °कचि edd. दइय (C) दयाइ (Cई) या C आदिए. L. 13. BF °दहियफ C°. यावणो BF धारि G वारि ABCEFXY णवणीय . L.14. GXZदरिउ Z तृप्तः GX2. दृप्त इति दृप्तः शब्द B. om. शब्द x दसय दशयतीति. L. 15. C नोक्तो cdd. दइयं तथा दयाइयं B धाडी.

Page #238

पञ्चमवर्गः
दइश दयावणय तुमं दवराहतणू दहिहवथणी । दहिउ'फकोमलङ्गी विरहदडवडा दयाउं जोग्गा ॥ २८ ॥ [३५] दवहुत्तं गिम्हमुहम्मि दहित्थारो दहिसरम्मि ।
दहबोल्ली थालीए दरवल्लदयच्छरा य गामेसे ॥३६॥ दवहुत्तं ग्रीष्ममुखम् । दहित्थारो दधिसरः । दहित्थरो इतान्ये । दहबोल्ली रथाली । । दरतल्लो तथा दयच्छरो ग्रामस्वामी ॥ यथा ।
सदहित्थारदहिणा णवदहबोल्लीइ विरइअकरम्बं । दवहुत्ते अलहन्तो दरवल्ल दयच्छरो सि कहं ॥ २९ ॥ [ ३६] णिविडम्मि दरुम्मिल्लं दरमत्तदरंदरा हढोल्लासा ।
दरवल्लहो अ दइए दरवल्लणिहेलणं च सुण्णघरे ॥३७॥ 10 दरुम्मिल्लं धनम् । दरमत्ता बलात्कारः । दरंदरो उल्लास: । दरवल्लहो दयितः । दरवल्लणिहेलणं शून्यगृहम् ॥ यथा ।।
दरवल्लहाइ तुह तइ ण सिणेहदरंदरो दरुम्मिल्लो ;
ता जइ दरमत्ताए दरवल्लणिहेलणम्मि तं रमसि ।। ३० ॥ अत्र । दव्वीअरो सर्प इति दर्वीकरशब्दभवः । दक्खवइ दर्शयतीति धात्वादेशेषक्त . इति नोक्तौ ॥ [ ३७]
___L. 1. cdd. दइय B] तणूं X दहिट्ट L. 2. Z दहिउ०° C दयाइउ X दयाइउउ. L... E गेम्ह° X गिह्म सुहमि Z मुटुमि E दइत्थारो C दहिच्छारो. . 4. ABGXYZ वोल्ली C चोली EX थालिए GZ सालीए PPY "दअस्थरा C °दअच्छरो G7. 'दयत्थरा C गामेसु X गामेसो. L. 5. C सुखं ( दहिच्छारो X दधित्थारा C दधिच्छरो BFG C 1. hd. XZ °वोली C2. hd. °चोल्ली Gछली. L. 6. BX दअत्थरो C (F!) दयच्छरो GZ दयत्थरो, L. 7.C सदहिच्छार° XZरयदहिणा cdd. °वोल्लीइ cdd. विर. इय X विरईई BFG करवं. L. 8. G दवहुंते X अलहतो BFGXZ दअत्थरो. L. 9. A निविड X णिवड CEX दरुमिल्लं दरमित्त E दरमल E हवो . L. 10. GZ वल्लहा BCFGYZ य A om. दर BFG सुन्नघरे Y सुण्णहो Z सुन्नघरो. L. 11. CG दरुमिलं BF दरामत्ता C°मत्तो X दरवल्लाहो. L. 12 X सून्यगृहं G om. यथा. L. 13. X नुह त ण सणे C दरुमिल्लो. L. 14.Gमत्ता दकल C°वल्लि X त G
___L. 15. x om. अत्र B दीकर° CG दवी GZ दर्शयति C पूक्ताविति x पूक्तमिति. .. 16. G इति नो (sic) Z नोक्ता.

Page #239

देशीनाममाला
[लोक ३८दाओ पडिहू कञ्चीइ दारदोरा य दालिशं णयणे ।
दारिअदारद्धंतादादलिआ वेसपेडअङ्गुलिआ ॥ ३८ ॥ दाओ प्रतिभूः । दारो तथा दोरो कटिसूत्रम् । दालिअं चक्षुः । दारिआ वेश्या । अत्र दावइ दर्शयतीति पात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । दारद्धंता पेटा । दादलिआ 5 अङ्गुलिः ॥ यथा।
चलदालिअदा लिआण रणिरदाराण दारिअजणाण ।
दोररवो दारद्धं ताए जणयत्थघल्लणयदाओ ॥ ३१ ॥ [३८] दिअहम्मि दिओ सुण्णागणत्थेसुं दिअन्झदिप्पंता ।
दिव्वासा चामुण्डा जडे दिअलिओ दिआहमो भासे ॥३९॥ 10 दिओ दिवसः । दिअज्जो सुवर्णकारः । दिप्पंतो अनर्थः । दिव्वासा चामुण्डा । दिअलिओ मूर्खः । दिआहमो भासपक्षी ॥ यथा ।
पुरिसदिआहम दिअलिअदिअज्झ दिक्खसि ण तीइ दिप्पंतं । जं दिव्वासाभव दिअन्तसमयम्मि णागओ सि तमं ॥ ३२ ॥ ३९ ।
L. 1. AGX दाउ A पGि पडडू X दारोदोरा B दोरो X om. य cld. दालियं ।' नयणे. L. 2. ABCFGXYZ. दारिय' : दोरिय A दार दत्ता BX दारिद्वंता । दारिद्वंतादारटुंता BEF YZ दादलिया C दाहलिया Gom. दाद : वेसापड G वेसा अंगुलिम्मि दंदलिया ABCFYZ लिया. L. B. AG दाउ र दाऊ G प्रतिभू । दाउ तथा BFGZ. दालियं eda. दारिया. L. 4. X दाखवइ B दारखंता ' दारेढुंता C दारटुंता 7. पेढा Gom. पेटा and ha here again | दारिआ वेश्या । G दंदलिया C 2. hd. दाहलिआ BEXZ लिया. L. 5.G अंलिः (sic). L. 6. cdel. 'दालिय G दंदलयाणा 2 दंदलियाण cdd. दारिय'. L. 7. G दाररउ Z. दोररओ C दोरनाए GZ ताइ BF जा एत्थलण ( जणअच्छ° BFGX दाउ. L. 8. दियोम ABCFGYZ दियहमि X दिउ । दिवो GZ सुन्नारा° ACF ) दिअज्ज° B दिअद्य EGZ दियज्झX दिय ज. L. 9. B दिवासा ABCFGYZ दिय° C 1. hd. X लिउ edd. दिया । हमे Z भासो. L. 10. GY दिउ B दिअज्जो C (P१) दियज्जो GXZ दियज्झो X चाम् डा From चामुण्डा to क्षी torn oil in G. L. 11. Before दिअलिओ C 2. hd. margin miserts जडशब्दो. edd. दियलिओ (X उ) CZ om. मूर्खः X जडः for मूर्खः cd I. दियाहमो र भाषा for भासपक्षी x om. यथा and illustrative stanza follow ng it. L. 12. cdd. दियाहम दियलिय° BF दिअद्य CG2 दियज्म BF दिक्वंतसि. L. 13. C भवं णे In G वणे दिअन्तसम is torn off. BCF दियंन्त Zसयणमि Gणम्मि BF णोगओ Cणागउ From गओ to हत्तं 1. 1. next page torn off nG.

Page #240

४२ ]
पञ्चमवर्ग: सइभोअणे दिअसिअं पुवण्हयभोअणे अ दिअहुत्तं ।
बाले दिल्लिंदिलिओ अ दुद्धगंधिअमुहो चेअ॥४०॥ दिअसिअं सदाभोजनम् । दिअसिअं अनुदिनमित्यन्ये । दिअहुत्तं पूर्वाह्नभोजनम् । दिल्लिंदिलिओ तथा दुद्धगंधिअमुहो बालः ॥ यथा ।।
मह दुद्धगंधिअमुहा दिल्लिंदिलिअस्स तस्स सेवाए ।
दूरे दिअसिअवत्ता दिअहुत्तकए वि तम्मन्ति ॥:३॥[४०] दिअधुत्तओ अ कागे ककिंडे दीवओ चेअ।
सम्मि दीहजीहो दुल्लं वत्थम्मि दुत्ति सिग्पम्मि ॥४१॥ दिअधुत्तो काकः । अत्र दिवाइत्ती चाण्डाल इति दिवाकीर्तिशब्दभवत्वान्नोक्तः । दीवओ कृकलासः । दीहजीहो शङ्खः । दुल्लं वस्त्रम् । दुत्ति शीघ्रम् ॥ यथा ।
ओ दीहजीहउज्जलदुल्लो गामणिजुआणओ दुत्ति । दिअधुत्तमुक्कमलकलुसमत्थओ दीवओ व्व उम्मुहइ ॥ ३४ ॥ [ ४१] दुत्थं दुक्खं जहणे दुली अ कम्मम्मि दुद्धआ णिवहे । माघण्हाण दुक्करमावि दुब्बाल्ला उवालम्भे ॥४२॥
10
L. 1. BCFXZ सय BEFY भोयणे YZणे दिय BCEFXY सियं Cपवण्ह पव्वण्हियार पव्वण्हिय ell. भोयणे Y भोयणम्मि and om. अ. cd. य दिय ABCFY दियहत्तं EF दियहृत्तं. L. 2. BCFGZ वाले CGT दिलं X'दलित AC लिउ ABCF (G!) YZ य C दुद्धं A गंविय BEFXYZ 'गंधिय G गंधय BF मुहे G मुहं AGYI. चेय BF वेव ( चेव. L. 3. B दिव 7 दियसिअं BGX °सिय B दियसियं From दि अनु to गंधि 1. 4. torn off in G. Z मित्येके BF दियहस्तं Z दियहुत्तं Cx हत्तं C पूर्वान्ह L. 4. 7 दिलंदिलिउ दलिउ F दुव BZ. गंधिय Cl. hd. सुहो BF वाल: L.5. BFGZ गंधिय' In G दिलिंदिलिअ is illegible. BCFXZ लियस्स C सेचाए X सेवए. L. G. From रे to सिम्म incl l. 8. torn off in G. BFX दिअसिय 7 दियप्तिय C दियसेयचत्ता cld. दिय हत्त C तम्मत्ति X तंम्मित्ति. L.7. ABCFXYZ दिय : पदिय XZ धुत्तउ ell. य X किंडी BF दीवओ य चेव र दीवउ वेअ CZ चेव AY चेय. L. 8. Cवच्छंमि X वत्थंम्मिपत्ति E सिंघम्मि. L.9. cdd. दिय° X काग: From a to मणि 1. 11. torn off in G.2 चंडाल: Com. शब्द. L. 10. C दिवओ X दीवउ र शखः. L. 11. Com. ओ XZ उ BF जीहोज्जल° BF जुयाणउ Zजुया CGXणउ. L. 1: 3FX दिय RF थुत्तमुक्क C दियधुत्ति C मच्छ ओ X मत्थउ CXZ दीवउ dal. च . om. व्व BF उस्मुहइ CX म्महइ (sic) In Gfron धुत्त to तथा] 1. next page torn of. L. 13. C
त्यं F दुखं . दुक्ख EX दुलि clil. य BI कम्म.म A दुइड C दुव x दुहक C णिवहो L. 11. X माघन्हाण A दुष्कर BC मचि A दुब्योलो BFXZ. दुवोलो EY दुवों (दुच्चा EX उपा X "लंभो.

Page #241

देशीनाममाला
[ श्लोक ४२. दुत्थं तथा दुक्खं जधनम् । दुली कूर्मः । अत्र दुहं असुखमिति दुःखशब्दभवत्वानोक्तम् । दुद्धओ समूहः । दुक्कर माघे रात्रौ चतुर्यामस्नानम् । दुब्बोल्लो उपालम्भः ॥ यथा ।
दुक्करवेविरतणुए पिहुदुत्थे णिअयदुक्खभारेण ।
जइ दुलिदुद्धयखुद्धा पडसि तुमं ता णु कस्स दुब्बोल्लो ॥ ३५ ॥ [ ४२] दुद्दोली अ दुमाली दुल्लग्गं अघडमाणम्मि ।
दूहवजणम्मि दुत्थोहदूसला दूहलो चेअ ॥४३॥ दुद्दोली वृक्षपङ्क्तिः । दुल्लग्गं अघटमानम् । दुत्थोहो दूसलो दूहलो त्रयोऽप्येते दुर्भगवाचकाः । दूहवशब्दस्तु दुर्भगशब्दभव इति नोपात्तः ॥ यथा।
दूसल अदूहलाणं पेम्मं दुत्थोहए सुदुल्लग्गं । किं कह वि कया वि मरुत्थलम्मि पल्लवइ दुद्दोली ॥ ३६॥ [ ४३] दुम्मुहदुमणीओ कविछुहासु दुग्घुट्टदूणया हत्थी।
दुजायं वसणे दुक्कुहो असहणम्मि दुद्दमो दिअरे ॥४४॥
दुम्मुहो मर्कटः । दहिमुहशब्दोऽपि देश्यः कपिवाची कैश्चिदुक्तः । दुमणी सुधा । 15. दुग्घुट्टो तथा दूणो हस्ती । दुजायं व्यसनम् । दुक्कुहो असहनः । अरोचकिन्यपि
लक्ष्येषु दृश्यते । दुइमो देवरः ॥ यथा ।
10
L. 1. C टुच्छं तथा तदुक्खं X जघणं From कूर्मः to विर° 1. 4. torn off in G. X दुक्खशब्द. L. 2. CX दुटुओ (X °उ) C 1. hd. दुष्करं BFXZ दुव्वोलो C दुच्चोलो. L. 4. BF दुक्कवेविरतणूए C 1. hd. दुष्कर x दुफर° X पिदुदुत्थे CG 'दुन्छे BF नियय CY णियय 7 णिअ Gणे and then torn off from अय° । हदसला 1.7. L.5.OX ण BFZ दुवोल्लो Cदुच्चोलो र दुव्वोलो. L. 6. cdd. य x दुलगा. L. 7. ICX दुन्छोह A दुसहा A दूसलो AY चेय BC 1. hd. F वेय X वेअ. L. 8. B दुद्धोली G दुल्लोली From क्षपडि : to यथा ]. 9. torn of in G. C टुच्छोहो. L. 9. C दहवZ भवः BF om. भव X om. इति, L. 10. GZ दूमलयदूह' cdd. दुच्छोहए G सुदुल्लगं. L. 11. From किं to दुज्जा incl. I. 13 torn off in G. X ह for कह Cमरुच्छ Z रुत्थलम्मि R दुद्धोली. L. 12. BF दुम्मह° C 1. hd. दुम्म दुर्म 2. hd. दुम्मुहोदुम° AXZ °णीउ B दुग्घट्ट Y दुम्बुहZ "दोणया. L. 13. A दुण्य हो X दुकहो B दुवमो G दिअरो ABCEPXY दियर. L. 11. BFX दुम्महो BF भकेट: Irom ft) दुक्कुहो 1. 15. torn off in G. B दश्य Z दुमणी. L. 15.3 उम्भुड्डो Z दुम्योटो BF दुवककहो X दुE BF अग कन्यपि CX अरोचकन्यपि. L. 16. लक्षषु.

Page #242

पञ्चमवर्गः
२०१
दुग्घुट्टदूणतट्टा दुमणिसिअघरे तुह प्पिा गट्ठा ।
ता दु-मुहबलदुदम विसेसु मा दुक्कुहत्तदुज्जायं ॥ ३७॥ अत्र दुमइ धवलयतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥ [ ४४ ]
दुहओ खुण्णे दुण्णिकदुण्णिखित्ता य दुचरिआ ।
दुंदुमिणी रूववई गलगज्जिअयम्मि दुंदुमिअं ॥४५॥ दुहओ चूर्णितः । दुण्णिक्को तथा दुण्णिखित्तो दुश्चरितः । दुण्णिखित्तो दुर्दर्श इत्यन्ये । दुंदुमिणी रूपवती । दुंदुमिअं गलगर्जितिम् ॥ यथा ।।
दुण्णिक्क दुण्णिखित्तं भज तं चिअ मयणबाणदुहयङ्गो ।
सुकुलुम्भवदुंदुमिणिं दई किं करसि दुंदुमिअं ॥ ३८॥ [४५] दुल्लसिआ दासीए दुरंदरं दुक्ख उत्तिण्णे ।
___10 दुद्धोलणी दुहिअदुज्झाए तिमिरे दुरालोओ ॥४६॥ दुल्लसिआ दासी । दुरंदरं दुःखोत्तीर्णम् । दुद्धोलणी या दुग्धापि दुह्यते । दुरालोओ तिमिरम् ॥ यथा ।
रक्खसु दुद्धोलणिअं दुल्लसिआपुत्त घणदुरालोए ।
जीइ पसाएण सया दालिद्ददुरंदरा अम्हे ॥ ३९॥[४६] 15 L. 1. G दुग्घुद्ध X दुग्घद Z दुग्घुह्रदूणतहा RFX °दूणि° C दृणितट्ठा CX डमणि' G2 दुम्मणि° RCFX सिय' C °घरेसु BF पिया CXZ पिया From प्पिआ to मा l. 2. torn off in G. CX नहा. L. 2. BX दुम्प्रह° B °वल 2 °चल°G डक्कुहुत्त° X हुकहत 2 °हुत्त° C om. दुक्कुहत्त CX दुज्जाय. L. 3. B नोक्तः. L. 4. AX दुहृउ GZ दुन्निकदुन्नि' AE क्खित्ता BF 2. hd. °त्ताइ दु BFGZ दुव ARCEFXYZ रिया. L. 5. Bढुंदमिणी x दुदमिणी G मिणी चई (रुव being torn off) EX °गज्जियंमि C 1. hd. °गझिय° ABC 2. hd. FGYZ गज्जिय° cdd. दुंदुमियं Z दुंदुवियं. L. 6. GX दुहउ G दुण्णिक्खो G2 दुन्निखित्तो x दुण्णिक्खित्तो and om. दुश्चरितः G दुन्निखित्तो x om. दुण्णखित्तो x दुदर्श L. 7. G दुमिणी BFX दुंदुमणी cdd. दुंदुमियं Com. गल. L. 8. G दुन्निक दुन्नि B क्खित्तं G रज Z त विय cdd. चिय cdd. °वाण. L. 9. X मुकुलब्भव G °लुपुच° G मिणि X दहं C करत cdd. दुंदुमियं. L. 10. cdd. °सिया A °उतिन्ने C उत्तण्णे. L. 11.
दुच्चोलिणी दुडोलणी Gणी चा दहिया वि दुज्झए Zणी वा दुहियावि दुज्झिए ABCEF XY दुहिय° C 1. hd. उझ्झाए 2. hd. ओझ्झाए AX दुज्जाए G मिमिरे AC 2. hd. GX लोउ E °लोए. L. 12. cdd. °सिया X दुरोदुर B दुक्खो G दुवो X °त्तीर्ण C 1. hd. दुद्दोलुणी 2. hd. दुचोलिणी G लणि FZ प्लाणया x दुट्ठोलणिया Z om. या B दुग्ध्वापि L. 13. GX "लाउ L. 14. C दुह्रोल° GX दुह्रोल° cdd. °णियं cdd. °सिया Xom. पण C लोओए 2 hd लोउप (sic). L. 15. BF जीए CX दुरंदुरा RF अम्हे ण,
26 [ Desinamamala ]

|

Page #243

२०२ देशीनाममाला
[श्लोक ४७. सण्ढे दुअक्सरो तह दुमंतओ केसबन्धम्मि ।
दुम्मइणीदुत्थुरुहंडाओ तह कलहसीलाए ॥४७॥ दुअखरो षण्ढः । दुमंतओ केशबन्धः । दुम्मइणी तथा दुत्थुरुहंडा कलहशीला स्त्री । दुत्थुरुहंडो पुरुषोऽपि ॥ यथा ।
दुत्थुरुहंडदुअक्खर दुम्मइणीए दुमंतए तीए ।
बन्धसु कुसुमामेलं अम्हे ण हु तुज्झ जोग्गाओ ॥ ४० ॥ अत्र । दुगुच्छइ दुगुंछइ जुगुप्सते । दुहावइ छिनत्ति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥[४७]
सरिआइ दुंबवत्ती दुक्कुक्कणिआ पडिग्गहए । 10 लज्जदुमणम्मि दूहट्ठो देहणिदोहणीउ पङ्कम्मि ॥४८॥
दुंबवत्ती सरित् । दुझुक्कणिआ पतगृहः । दूहट्टो लज्जादुमनाः । अत्र दूमइ परितापयतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । देहणी तथा दोहणी पङ्कः ॥ यथा ।
मा लज्ज ढुंबवत्तीदोहणिखुत्ता चिरेण आविन्ति ।
धोएमि देहाणं तुह पयाण दुक्कुक्कणीइ दूहट्ट ॥ ४१ ॥ 15 अत्र देक्खइ पश्यतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥[४८]
L. 1. X सढे E दुयक्खरो AZ दुमत्तओ G दुमत्तउ X °तउ RFG °वंधमि. L. 2. C दुम्मुइणी X दुम्मणीइ° A °दुछुरुहं BFY 'दुच्छरहं दुच्चिरह G 'दुछुरुहुँ 2 °दुन्धुरुहुँ AG °डउ X डीउ BF तह य. L. 3. C षष्ठः 2. hd. शण्ढः GZ दुमत्तउ (Z ओ)x तउ G वधः B दुत्थरुहंडा दुत्थहरुंडा 'Z दुथुरुहुंडा C पुच्चुरु° 2. hd. टुच्चुरु° G दुन्छुरुहुंडा x हंडी B °सीला. L. 4. BF दुच्छरुहंड: C दुन्चुरुडंड: G दुन्छुरुहुःडः (sic) 2 दुथुरुटुंडः X हंडः, L. 5. 13F दुत्थरुहंड C टुच्चु G दुन्छुहुंड 2 दुथरुहुंड BF दुअक्खरग G om. दुअक्खर C दुमंतीए नीए. L. 6. BFG बंधसु Com. from अम्हे to जो° X उ for हु BF तुज्ज G जुग्गाओ X जोगाउ. L. 7. B यथा । अत्र BF टुगंछइ X दुगच्छइ X दुहावदु C क्ताः om. इनि नोक्ताः. L. 9. E सारि° ACEFGXYZ रियाइ BF रियाई BF दुव° CE दुव GZ दुम्म ABCFX दुकक cdd. 'णिया. L. 10. AX लज्जा A 'दुम्म BF दुहट्टो ACGY दूट्टो A वेह° C देहणीओ ( sic; om. णिदोह). L. 11. B दुम्ब° C(F?) दुम्ब° GZ दुम्म° BCFX दुक cdd. "णिया C एतहः 2. hd. परिग्रहः RCFX दूहट्टो BF राजदु CX मना BF दुमइ. L. 12. G पयति धाZ पयति इति B पूक्तः C(F1), 'पूत X "युक्ता cdd. इति नोक्तः X दहणी. L. 13. BF लज्ज्ञ BF दुच° C दुम्ब° G दुम्ब° Z. तुंचबत्ती C दोहणीक्रयुत्ता C आचितिं X अविति. L 14. BF दोहणि C 1. hd. डुक्क BC2. hd. FGXZ दुकक Gणीप Zणीए BCF (G?)XZ दूहट्ट. L. 13. X अव for अत्र B पूत इति नोक्तः,

Page #244

५१]
पञ्चमवर्गः
पिक्कम्मि देवउर्फ पुप्फे दोग्गं च जुअलम्मि | कूवयसव सहेसुं दोद्धिअदोहूअदोआला ॥ ४९॥
देवउप्कं पक्वपुष्पम् । दोग्गं युग्मम् । दोद्धिओ चर्मकृपः । दोहूओ शवः । दोआलो वृषभः ॥ यथा ।
दो मुहा दोआलवाहणा गलि अबाहुदोग्गबला |
जीअन्ति दोद्धिअवहा तुह रिउणो महुअदेवउप्फेहिं ॥ ४२ ॥ [ ४२ ]
दोवेली सायंभोअणम्मि तह दोणओ अ आउ । जुहाइ दोसिणी कडिअडम्मि दोहासलं अ ॥ ५० ॥
२०३
दोवेली सायंभोजनम् । दोणओ आयुक्त: । हालिक इत्यन्ये । दोसिणी ज्योत्स्ना । दोहासलं कटीतटम् ॥ यथा ।
10
तुह दोहासलदंसणपव्वसो गामंदोणओ बहिणि ।
]
ता एहि मह घरे दोवेलिमिसा दोसिणी ण जा फुरइ ॥ ४३ ॥ [ ५० दोसाणिअं च विमलीकयम्मि दोणक्किआ सरहा । दोसाकरणं कोवे दोसणिजंता अ चन्दम्मि ॥ ५१ ॥ दोसाणिअं निर्मलीकृतम् । दोणका सरघा । दोसाकरणं कोपः । दोसगिजंतो
चन्द्रः ॥ यथा ।
L. 1. B पिक्खमि X पक्कम C उप्पं E उष्कं A उके EXY पुष्के X दोगे ABEFYZ जुयलम्म G जयलम्मे. L. 2. Y कूअअ° AY सब BF 'ओसहेसुं C 'ओउस' BEY दोद्विय दोद्विय om. C 1. hd. C2. hd. दोट्ठिय G दोच्छिय X दोहिया Z दोच्छि BF 'दोहुअ' Y 'दोहूय दोयाला. L. 3. B पक्कपुष्पं F पक्कपुष्कं X पक्कपुष्कं X दागं C (BF?) X दोट्ठिओ (X3) GZ दोहिउ ( Zओ ) B दोओ F दोहूओ XZ दोहूउ. L. 5. X दोलाल° G वामृणा cdd. गलियवाहुदोगावला. L. 6. BCFXZ जीयंति G जीयति BF दोद्विय° CXZ दोडिय° G दोट्टिय° GZ 'मुहा X रिऊB पुष्केहि. L. 7. CGYZ भोयम E 'भोअमम्मि GX दोणउ ABCFGY य C आउत्तो. L. 8. A जुण्हा य XY जो व्हाइ Z जुण्णा इ ACEXY कडियडंमि G कडय 7 कडियम्मि X दोहासल BF चेव ACY चेय. L. 9. B साथ भोयणं GX दोणउ . L. 10. X दोह्रासलं C कटितटं. L. 11. G दोहा सण C 1. hd. 'परचसो 1. hd. GX दोणउ cdd. वहिणि. L. 12. X तो एहिं. L. 13. BF दोसा सियं ACEGXYZ नियं cdd. "किया Y सरघा. L. 14. C दोसण AZ 'ज्जंतो cdd. य. L. 15. BF दोसालियं C GXZ °णियं C2. hd. सरथा Z दोसणिज्जंतो.

5
15

Page #245

5
२०४
देशीनाममाला
दोसणिजंतय दोसाणिअसीलाए इमाइ अहरदलं | दोणक्काए दट्टं दोसाकरणं करोसि किं इत्थ ।। ४४ ।। [ ५१ ] ॥ अथानेकार्थाः ॥
[ श्लोक ५१
दलिअं णिकूणिअच्छे दारुम्मि अ अङ्गुलीए अ । दीहविरले दरविंदरं च पसवणयणेसु दामणि
दलिअं निकूणिताक्षं दारु अङ्गुली चेति त्र्यर्थम् । दरविंदरं दीर्घं विरलं च । दामणी प्रसवो नयनं च ॥ [ ५२ ]
॥ ५२ ॥
उहिवाहहरिणी दीविआ दुहकडी दुग्गं च ।
जमिवत्थे जहणे वि अ दुण्णिअत्थं च ॥ ५३ ॥
10 दीवि उपदेहिका मृगाकर्षणी व्याधमृगी चेति द्व्यर्था । दुग्गं दुःखं कटी च । दुण्णिअत्थं जघनस्थितवस्त्रं जघनं च ॥ [ ५३ ]
दुबालो कलही दुच्चरिओ फरुसवयणो अ । हद्वावणभण्डे तुम्बीए तह य दुद्धिणिआ ॥ ५४ ॥

दुबालो कलहनिरतो दुश्चरितः परुषवचनश्चेति त्र्यर्थः । दुद्धिणिआ कप्रत्ययः15 भावे दुद्धिणी स्नेहस्थापनभाण्डं तुम्बी चेति द्यर्था । [ ५४ ]
दट्ठे BF जं for किं G अत्थ X इच्छा. दलियं CY निकू° BF 'णियत्थे ACEGXY L. 5. X दरविंदरे C वा C 1. hd. पहु° 2. L. 6. cdd. दलियं L. 7. X दामिणी. L. 9. EX जहन
L. 1. Z दोसणिज्जंत' BF 'दोसणिय' CGXZ सायि X अहरदल. L. 2. C L. 3. om. A; BE कार्या. L. 4. cdd. नियच्छे Cdd. य ABCFY लए य hd. पसन्न ABCFGXY दामणिया णिकू X विकूणिताक्षं X अर्थ for व्यर्थ G दरं च दीर्घ. L. 8. B उद्धेहि ABCEFXY दीविया GZ दविया G 'कढी BF 'हियंकि ACEGXYZ द्वियम्मि C वच्छे BF om. अ EXZ CY हु C दुणियच्छं E दुण्णियंत्थं G दुन्नियत्थं X दुण्णियत्थं Z दुनिवत्थं. L. 10. Cdd. दीविया G 'कषाणी BFZ 'मृगीति द्व्यर्था X मगति द्व्यर्था: C मृगो X दुगा. L. 11. BF दुण्णियअत्थ C दुन्निअच्छे GZ दुनिअत्थं X दुनियत्थं. L. 12. Z ABFGY य Com. अ.
दुब्वं ABCFY वालो G 'चालो AGX रिउ AGZ वय बीए AX णीया दुहि° E दुद्ध°F दुद्दि BCF 'वालो G 'चालो कालहनिरतः दुव्व Z दुहिं° F दु X दुब्बि° edd. °णिया L. 15.
L. 13. A नेह° Com. णे X 'हावणभडे G BCEFGYZ जिया. L. 14. Z दुव्वं "रित: G "घन' X 'वचनेति अर्थ: C दुट्टिणी F दुद्दिणी BFG ची X तुची BX द्यर्था:.

Page #246

५७ ]
पञ्चमवर्गः दुच्चंडिओ अ दुल्ललिअम्मि तहा दुविअडम्मि ।
दुप्परिअल्लमसक्के दुउणम्मि तहा अणब्भसिए ॥५५॥ दुचंडिओ दुर्ललितो दुर्विदग्धश्च । दुप्परिअल्लं अशक्यं द्विगुणमनभ्यस्तं चेति व्यर्थम् ॥ [ ५५]
दूणावेढमसक्के सरे अ दोसोऽद्धकोवसु ।
दोहणहारी पाणिअहारीए पारिहारिणीए अ॥५६॥ दूणावेढं अशक्यं तडागश्च । दोसो अर्धं कोपश्च । दोहणहारी जलहारिणी पारिहारिणी च ॥ [ ५६]
॥ अथ धादिः ॥ धरधव्वा तूलरया भमरे धंगधुअगायधूमंगा ।
11 धयधंधा णरलज्जा धवलो जच्चोत्तमे घरे धयणं ॥५७॥ धरं तूलम् । धव्वो वेगः । धंगो धुअगाओ धूमंगो एते त्रयोऽपि भ्रमरार्थाः । धओ पुरुषः । धंधा लज्जा । धवलो यो यस्यां जातावुत्तमः । धयणं गृहम् ॥ यथा ।
धयणधरसयणधंधा धयधवले चइअ कत्थ चलिआ सि । णिसि धंगकेसिधव्वा परिमलभमिरधुअगायधूमंगि । ४५॥[ ५७] 1.
____L. 1. AG दुच्चड्डिउ or दुव्वड्डि X दुचड्डिउ BF दुव्वंडिओ Y दुच्चडिओ Z दुवडिओ EGXYZ य cdd. लियंमि A दुधियढम्म BEFYZ दुविय° C दुवियटुंमि GX दुवियम्नि. L. 2. ABEFGZ रियल BF दुअणंमि Y दुगुणम्मि E तहा य ण°C अणज्झौ . L. 3. G दुचड्डिउ X दुचंडिउ Z दुवडिओ C 1. hd. दुप्परि; corr. 2. hd. BF यलं G यल्लमशक्यं । 2 यल्लमशक्यं X मनस्पस्तं. L. 4. G व्यर्था. L. 5. C "मसको cdd. य र दोसे A लद्कोवेसुं XYZ दुकोवसु. L. 6. BCFG पा पाणिय° Y पाणीय Zपाणीहारीए Bहारिए Cरीए पाणिहारीZ पाणिहारिणी ABCFXY य. L. 7. B दूणोवेढेमशक्यं GXZ °वढमशक्यं GZ दोहन GZ हरी C हारिणी च. L. 10. C धचा Z भूलरया A वमरे वंग° BFY धंगं°C 2. hd. X धुं| E गंध° cdd. धुयगा X यगा 2 धूमगा. L. 11. ABCFGZ नर° AC धवले A जेच्चोC जेव. x जातो Y जच्चु 2 जव्वो° A धणयं GZ धअणं. L. 12. C (G!) धच्चो CX धुंगो CGXZ धुय° GX गाउ GZ भ्रमरार्थाः एते त्रयोपि BGX धउ. L. 13. X यस्य B धणयं G गृही. L. 14. cdd. चइय C कच्छ BCFZ चलियः X वलिया From चलि° to मल° 1. 15. torn off in G. L. 15. BF धुगकेसि C धचा CGXZ धुय BFX धूममि.

Page #247

देशीनाममाला
[श्लोक ५८धणिअधरग्गा ढकप्पासेसु पिहुम्मि धसलधुत्ता य ।
धणिआ पिआइ धण्णाउसो कहिज्जन्तआसीसे ॥ ५८॥ धणि गाढम् । धरग्गो कापसिः । धसलो तथा धुत्तो विस्तीर्णः । धणि प्रिया । धण्णाउसो कथ्यमानाशीर्वादः । धण्णाउसो आशीरेवेति केचित् ॥ यथा ।
धणिअधसलथणकलसं धुत्तणिअम्बं धरग्गसिअहसि।
धणि लहिअ जुआणो मण्णइ घण्णाउसत्तणं सहलं ॥ ४६॥[ ५८] धंसाडिओ ववगए हंसे धवलसउणो लहुं धारं ।
धाराजिमुहे धाडी अ णिरसिए धाडिओ अ आरामे ॥ ५९॥
धंसाडिओ व्यपगतः । मुक्तार्थस्तु मुचिधात्वादेशसिद्धः । धवलसउणो हंसः । धारं 10 लघु । धारा रणमुखम् । धाडी निरस्तम् । धाडिओ आरामः । अत्र धाडइ निःसरतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ।। यथा ।।
धाराइ धाडिअङ्गा अधारणिवधवलसउण तुह रिउणो।
धंसाडिअसयलदुहा रमन्ति सुरधाडिए सुरवहूहिं ॥ ४७ ॥ [ ५९]
फलभए धाणूरिअमिन्दाणी धुंधुमारा य । 15
धुक्कुटुअधुक्कुद्धगिआ उल्लसिए गजे धूणो ॥६०॥ ___L. 1. A धणियंचरया बूढंकासेसुं BCFIXYZ धणिय C_1. hd. G धवल° In G धत्ता यis torn off. X यं. L.2. cdd. धणिया पियाइ2 धन्नाउसो From धण्णाउसो to विस्तीर्णः in 1.3 torn off in G. X कहिज्जत्त° Y आसीसो. L. 3. cdd. धणियं BFXI कास: cdd. धणिया G प्रियः. L. 4. Gधन्नाजसो BX धण्णाउसा Z धन्नाउसो G धन्नाउ and then torn off to s in मण्णइ 1. 6. Z धन्नाउसा X आशीसेचेवि. L. 5. BFXZधणिय धणि वाचसणघण°Bणि अंवं Zणियंचं BFXZ सिय° RCFXZ हसियं. L. 6. cdd. धणि लहिय 2 जुवाणो CX वण्णाउस . L. 7. E साडिओ AGXZ डिउ A हम्मे X हसे From धवल to धवल° 1. 9. torn off in G. C 1. hd. धर. L.S. C धाराजीमहे 7 जमुहे X धाडि ABEFGXY य 2 इ Com. अ ABCFGZ निरसिए E निरसिओ X मिरसिए C 1. hd. X धाडिउ Y य X आसमे Z आरामो. L. 9. X धंसार्डि उ Cस्तु विधा 2. hd. चि x धिधा BF मुवि° C धात्वादेशे सिद्ध X हसः. L. 10. From लघु to धवल° 1. 12. torn off in G. BF रणथुखं B निस्सर X ति इति. L. 12. Z धाडियंगा BF अंगा धारणिधवल तुह णिउणो From उणो to मारा 1. 3. next page torn off in G. L. 13. BFZ धंसाडिय Cx लिय° C रगति Z मुरधारिए. L. 14. E फलभोए cdd. रियमि° BF धुधु. L. 15. C थुक्कुद्दगिया (sic) BF धुक्कुटुमधुक्कुहगिया X धुकुव्यधुकुधु AEZ धुवकुद्रुय धुक्कुधु AEXYZ 'गिया E उच्चिए गजे.

Page #248

६२] पञ्चमवर्गः
२०७ धाणूरिअं फलभेदः । धुंधुमारा इन्द्राणी । धुक्कुटुअं तथा धुकुझुगिअं उल्लसितम् । धूणो गजः । अत्र धूआ दुहितेति दुहितृशब्दभवत्वान्नोक्तम् ॥ यथा ।
धूणगय धुंधुमारापइसमविक्कम तुहारिणारीओ।
धुक्कुटुअधाणूरिअमडन्ति धुक्कुटुगिअभया अडविं ॥४८॥[६० ] णीहारे धूमरिधूमिआउ धूमसिहधूममहिसीओ।
धूलीवट्टो तुरए धूमदारं गवक्खम्मि ॥ ६१ ॥ धूमरी धूमिआ धूमसिहा धूममहिसी एते चत्वारो नीहारार्थाः । धूलीवट्टो अश्वः । धूरिअवट्टो इत्यन्ये । धूमदारं गवाक्षः ॥ यथा ।
धूममहिसीइ धूमरिअजले को चडइ धूमिआकाले ।
धूमसिहाओ भीओ धूलीवट्टे अ धूमदारे अ ॥ ४९ ॥[६१] 10 धूरिअअं दीहे धूमद्धयमहिसीउ बहुलासु ।
भज्जापज्जत्तीसुं बद्धयणीसङ्कए अ धणी ॥६२॥ धूरिअं दीर्घम् । धूमद्धयमहिसीओ कृत्तिकाः ॥ यथा ।
धूमद्धयमहिसीसुं गए दिणेसे अधूरिआओ वि ।
पिअविरहविहुरिआणं रयणीओ जुगसमा हुन्ति ॥ ५० ॥ [ ६२] 15 ___L. 1. cdd. 'रियं BF धुधुमार। BF धुक्कुहुयं C धुक्कुदुयं X धुक्रुद्भुअं Z धुक्कुद्धयं BF धुक्कुगियं धुक्कुद्दुगियं X धुक्कु (!) धुगियं Z 'गियं. L. 2. C धूया. L. 3. F धंधुंधु In G पइसम is illegible. BF मुहारि BCF °णीरीओ XZ णारीउ From णारीओ to गव° incl. 1. 6 torn off in G. L. 4. BF धुक्कुहुअ°C धुक्कुद्दुय° X धक्रय° Z धुक्कुट्य° cdd. रिय° C मंडंति र मट्ठति Z मडते BF धुक्कुटु C धुक्कुद्दु X धुकुधु BCFXZ °गिय X डवि. L. 5. ABFY धूमियाउ Z धूमियाओ C 1. hd. om. धूमिआउ धूमसिह 2. hd. धूमिआ धूमसिहा AXZ सीउ. L. 6. C धुली A धद्बो BY वट्ठो BF द्वारुं E गचक्खमि L.T. GZ धूमिया X धूमीआ C धूमसीहा धूममसिहा From ममहि° to मिआकाले 1. 9 torn ofl in G. CXZ चत्वारोपि Cधूलि . L. 8. BF धूग्यिवहो CX धूरियवद्धो Z धूरिय Bधूमदारं. L. 9. CX °महिसीय Zमहिसाए cdd. धूमरिय° cdd. धूमिया . L. 10. GX सिहाउ भीउ C धलि RF (G!) वढे cdd. य (twice, in Z only lst.) From दारे to दीर्घम् incl. 1. 13. torn off in G. L. 11. BCF धूरियंअं : धूरिअअ A धुरिय अं Y धुरियय Z धूरियं C धूमद्वय° CEY सीओ EXY add ॥ अथानेकार्थाः॥ L. 12. A पजत्तीस Bqय BFZ वढु C वद्व RF om. अ ACEXYZ य. L. 13. BFZ धूरियं X धुरीअअं CG धूमद्वय° X महिसी G सीउ I रुत्तिका. . 14. C धूमय c दियो स 7 दिसे य धुरियाओ From णेसे to पर्याप्ति° 1. 1. next page torn off in G. BF, C2. hd. °रियाओ C 1. hd. x रिचाउ.
L. 15. cdd पियविरहविहुरियाणं C 1. hd. X रयणीउ BF जुगुसमा.

Page #249

२०८ देशीनाममाला
[श्लोक ६२॥ अथानेकार्थाः ॥ धणी भार्या पर्याप्तिर्बद्धोऽपि निःशङ्कश्चेति व्यर्थों धणीशब्दः ॥
चउरङ्गुलहत्थवणे चण्डिणरबलिम्मि धम्मओ तह य ।
धारावासो घणभेगेसुं धूमद्धओ सरे महिसे ॥६३॥ 5 धम्मओ चतरङ्गुलो हस्तव्रणश्चण्डीपुरुषोपहारश्च । यदाह ।
चोरा दुर्गापुरतो हत्वा पुरुषं तदङ्गरुधिरेण ।
गहने कुर्वन्ति बलिं धर्मार्थ धम्मअं तं तु ॥ धारावासो मेघो भेकश्च । धूमद्धओ तटाको महिषश्च ।।
नकारादयस्तु देश्यामसंभविन एवेति न निबद्धाः । यच्च वादाविति सूत्रितमस्माभि10 स्तत्संस्कृतभवप्राकृतशब्दापेक्षया न देश्यपेक्षयेति सर्वमवदातम् ॥ [ ६३]
॥ इत्याचार्यश्रीहेमचन्द्रविरचितायां देशीनाममालायां पञ्चमो वर्गः ॥
L. 1. om. A. L. 2. BCFX पर्याप्तिः B वो G वदो F वो Gz om. ऽपि Z निशंकश्येति x श्येति चतुरर्थो शब्दः. L. 3. C हच्छ° X चंडिणवलिम्मि Cणखलिम्मि E°णखिण्णिम्मि BFGZ वलिम्मि AG, C2. hd. X धम्मउ From घण° to हस्त° 1. 4. torn off in G. L. 4. XY भेकेसुं C(F) धूतद्दओ C 2. hd. °दउ X उ C भरे X महिसि x adds || इति पंचमो वर्ग: 1. L. 5.XZ धम्मउ X व्रणश्यडी. L. 6. B चौर। पुरुतो X चौरः चंडीपुरतो पुरुषं हत्वा तदंग. L. 7. CG om. बलि B धम्मार्थ धर्मअं GZ धम्मयं. .. 8. G om. भेकश्च C धूमओ G धूमडउ X धूम उ GZ तडागो. L. 9. X मसंभवन CX सूचितम [cfr. सिद्धहेमच° I. 229.]. L. 10. 7भवः प्रारुतxदेश्यः पेक्ष Xzadd at the end of line उभयं (Z य) r७॥
L. 11. BCFGXZ °तायां स्वोपज्ञदेशीशब्द (X देशीयशब्द) संग्रहवृत्ती B वर्ग । छ । ग्रं २४९ mc on ॥ श्लो. २९॥छ ॥x॥ ग्रंधा २४९ ॥2॥ श्लो २४९॥E has only ॥ इति पंचमो वर्गः ॥Y has only ॥ पंचमो वर्गः ||

Page #250

षष्ठवर्गः
२०९
॥ अथ पादिः॥ पड्डी पढमपसूआ पच्छी पिडिआ पलं पसेअम्मि ।
गामट्ठाणे पदं धवले पड्डमहिरोहिणी पज्जा ॥१॥ पड्डी प्रथमप्रसूता । पच्छी पिटिका । पलं स्वेदः । पदं ग्रामस्थानम् । पढें धवलम् । पज्जा अधिरोहिणी । अधिकारवाचकस्तु पज्जाशब्दः प्रबन्धभेदवाचकपर्यायशब्दभव एव । । मार्गवाचकस्तु पद्याशब्दभवः ॥ यथा ।
पड्डीपयपडुजसो पद्दवई एस जुवइपलजणणो । गुणपच्छी जस्ससे भुजपज्जाए चडेइ जयलच्छी ॥ १॥ [१] पत्तिपसाइअपत्तपसाइअसदा पुलिन्दसिरपण्णे ।
पत्तपिसालसमित्थ य पंती वेणी गुहाइ पडूंसो॥२॥ 10 पत्ती तथा पसाइआ तथा पत्तपसाइआ तथा पत्तपिसालसं इत्येते चत्वारः शब्दाः पुलिन्दशिरसि यत्पर्णपुटं तद्वाचकाः। पंती वेणी । केशरचना । पडुसो गिरिगुहा॥ यथा।
पहुंसे पत्तिकरो पत्तपसाइअसिरो रिऊ तुज्झ । पत्तपिसालसहत्थं सपसाइअपंतिअं रमइ सवरि ॥२॥[२]
L. 1. Y has पकारादिः. L. 2. BF पंडी CGZ पट्टी / मढम° ARCFGXYZ पसूया E°पसुया BX पडिया ACE(FGZ पिडिया Y पडियाए ARCFGYZ पसेयम्मि X पसयम्मि. L. 3. E गोम BF2 द्वाणे Cढाणे Gडाणे BCFGYZ पद्रं E पई x पडं BCF पंडमहि GZमधि X माहिGXYZ रोहणी. L. 4. BF पंडी CZ पट्टी G पिडिका GZ प्रस्वेद: cdd. पद्रं. BCFX पंडं L. 5.G रोहणी 2 रोहणी. G पर्याशब्द x पज्जाशब्द एव. L. 6. CZ°भव एव. L. 7. BF पंडी° Cपट्टी x पड्डी is given twice. G पेय X °पय° BF °पंडजसो X °मंड° C °पड° cdd. पवई X पंडवई X एसु जवइ. L. 8. XZ गुणपत्थी BFX वडेइ BF जयलंछी C भुजलच्छी. L. 9. cdd. °पसाइय° ( twice Zom. 4 second time ) E पुलिंगंद. L. 10. A °समितु BCFG °समिच्छ C गुहाई पीसो X पडुसे. L. 11. G पत्तिपसाइया तथा पत्तपसाइया तथा पत्तपिसालसं तथा इत्येते X पसाई आ Z पमाइया C_om. तथा पत्तपसाइआ Z पत्तसाइया RFX °पसाइया ( twice ) X पित्तपिसा°C लस X शब्दा. L. 12. BX °सिरसि C यत्पण्णापुटं BX °का. L. 13. C पटुंसे GZ पत्तिकरा BF om. पत्त cdd. °पसाइय X पसायसिरो G सिरा C तुझ्झ. L. 14. BCF °हच्छं GZ सपिसा° cdd. °साइय° .C पत्तियं BFGX2पति रमईCXZ सबरि.
27 [ Desinamamala]

Page #251

२१०
देशीनाममाला
[ श्लोक ३पलसू सेवा पणिआ करोडिआ पण्हओ अ थणधारा ।
पडिवेसिए पएसो पम्हारो पम्हरो अ अवमच्चू ॥३॥ पलसू सेवा । पणिआ करोटिका । पण्हओ स्तनधारा । पएसो प्रातिवेश्मिकः । पम्हारो तथा पम्हरो अपमृत्युः ॥ यथा ।
जह पण्हओ तहेही पम्हरभीए सुओ अपम्हारो । किज्जउ अज्ज पएसिणि सुरपलसु चइअ पणिअकम्माइं ॥ ३॥[३] कप्पासम्मि अ पलही पविआ खगपाणपत्तम्मि ।
पउढपऊढा गेहम्मि मिगविसेसम्मि पसओ अ॥४॥ पलही कसिः । पविआ पक्षिणां पानभाजनम् । पउढं तथा पऊळं गृहम् । पउढो 10 गृहस्य पश्चिमप्रदेश इति केचित् । पसओ मृगविशेषः ॥ यथा ।
कत्थ य गुणमणिपउढं लायण्णणिही कलापऊढ़ सा । पसयसमपलहिदसणो पविआपाणो अ कत्थ तुमं ॥ ४ ॥ [ ४ ] परडा सप्पविसेसे पडलं णिब्वे रविम्मि पच्चूहो। पहणं कुले दिणे पउओ पहणी संमुहागयणिरोहे ॥५॥
L. 1. G पलमू cdd. पणिया AREFGXYZ °डिया C °टिका 2. hd. 'डिका C पण्हपण्हओ AX पण्हउ cdd. य. L. 2. BF पडिवोसिओ पयएसो or पपएसो ARCFGXYZ पम्मारो BF पहरो ACGYZ य. L. 3. cdd. पणिया x करोडिया GX पण्हउ X °वेश्मिक. L. 4. cdd. पम्मारो BF पण्हरो X पारो अपमृत्यु. L. 5. C कुह GX पण्हउ BF तदेही X पझर° C 1. hd. GX सुउ GZ य पम्मारो BCF अपम्मारो X अम्मारो. L. 6. C किजुओ X किज्जए Z किज्जओ From पएसिणि to चइअ incl. is given twice in x. cdd. चइय Z वइय BF पणय X पिणिय 2 पणिय°CX कमाई. L.7.Cप्पासंमि X °संम्मि cdd. य ABF फलही EX पहली cdd. पविया X पत्तमि L.8.C पउच्छपऊढो x पउढा Y मियविसेस G°वेसेस X विसेसमि ABCFGX पसउ. C या AREFGY2 य. L.9. BF फलही cdd. पविया भोजनं पओढं. L. 10. BF गृहपश्चिम X पश्चिमदेश: Gपसवी x पसउ. L. 11. BFGXZ निहीं C निहा X उढं. L. 12. BF °दसणे BFGXZ
वियाए X °याएणो G2 य. L. 13. E पडलं G पडल X पडंल BF, C2. hd. णिच्चे A निव्वे or निच्चे. L. 14 C 1. hd. पुले BF पओओ GXZ पउउ Y पओउ ABCF °गअ G°निरो Z °निरोह.

Page #252

२११
७]
षष्ठवर्गः परडा सर्पविशेषः । पडलं नीत्रम् । पच्चूहो रविः । पहणं कुलम् । पउओ दिनम् । पहणी संमुखागतनिरोधः ॥ यथा ।
तइ पहणिअरिउवहुआ परडाउलजुण्णपडलउडएसु । पउअम्मि लिअन्ति सया डरिआ चालुक्कपहणपच्चूह ॥ ५॥[५] पयला णिद्दा पययं अणिसं पडवा पडकुडीए।
5 पहिरं महिए पसिअं पूगफले पड्डसं सुसंजमिए ॥६॥ पयला निद्रा । पययं अनिशम् । पडवा पटकुटी । पहिअं मथितम् । पसिअं पूगफलम् । पड्डसं सुसंयमितम् ॥ यथा ।
पडवन्तरे धणिवहू पयलं मुत्तूण पड्डसिअणीविं ।
दहिपहिअं विरयन्ती पययं पसिएण कागमुडुवइ ॥ ६ ॥[६] 10 पणिों पयडे परिहो रोसे पणओ अ पङ्कम्मि ।
पयलो णीडे विपुले पइण्णपेढालपेज्जाला ॥७॥ पणिअं प्रकटम् । विक्रेतव्ये तु संस्कृतभवमेव । परिहो रोषः । पणओ पङ्कः । पयलो नीडम् । पइण्णो पेढालो पेनालो एते त्रयोऽपि विपुलार्थाः । पेढालं वर्तुलमिति द्रोणः ॥ यथा ।
15
__L. 1. Z °विसेषः BF तीव्र Gणीव C 1. hd. नीलु 2. hd. नित्यं G पहो Z रेविः. BZ पओओ GX पउउ. L. 3. GZ तई cdd. पहणिय BFGXZ °वहुया C वहूया BF, C 2. hd. परडाओल° Z परडउल° C लज्जुण्ण° GZ °जुन्न BF °उदुएम. L. 4. C पउयंमि X पउयंम्मि CX लिहंति GZ लियंति cdd. डरिया. L. 5. B णिवा GZ निद्वा In A द्वा पय is illegible Y पअ BF om. पडवा. L. 6. A पडिय BCEFGXYZ पहियं cdd. पसियं A पडुसे BF पंडसं. L. 7. X पयं X पटवा om. पटकटी edd. पहियं. G मंथितं cdd. पसियं L. 8. BF पंडसं X पट्टसं BCF सुसयमितं. L. 9. BF धणवह C सुत्तुण BF पंडसिय CGX पड्डुप्सिय° Z पडुसीय x °णीवि. L. 10. cdd. पहियं G चिर BCFX विरइंती Z पयं BF कागमुंडवइ. L. 11. cdd. पणियं AGX पणउ cdd. य. L. 12. BF णिंडे CGYZ णिड्डे A ड्डे (sic) X णीड C पयण G पइन्न 2 पइत्त° In A ढालपे is illegible. BF °पेज्जाल C पेज्जालो. L. 13. cdd. पणियं RFGX पणउ. L. 14. C पय नीडं CX पयण्णो Z पइलो x om. पेढालो. G पढालं वर्ततमिति L15.x om. यथा.

Page #253

२१२
देशीनाममाला
[श्लोक ७पेढालखन्ध पेज्जालवच्छ चालुक्क तइ पणिअपरिहे। रिउणो पइण्णपणए वसन्ति पयलाउले समुद्दतडे ॥ ७ ॥[७] चोरणिवहे पडीरो पत्तवहोलेसु पंखुडिपरक्का ।
चोरम्मि पलाओ पत्थरपड्डलपड्डुआ चरणघाए ॥८॥ 5 पडीरो चोरसमूहः । लिपिभ्रष्टास्तु बोरणिवहे पडीरं इति तरुवर्गे पठन्ति । पंखुडी पत्रम् । परकं अल्पं स्रोतः । पलाओ चोरः । पत्थरा पडला पड्डुआ त्रयोऽप्यमी चरणघातवाचकाः ॥ यथा।
एस परक्कपडीरो पत्थरकुसलेण पड्डु दिन्तो ।
पंखुडिअ व्व विकिण्णो पलायरक्खेण पड्डलाहिं पि॥ ८॥[८] 10 दरिअम्मि पहट्ठो बालम्मि पडोओ पयाममणुपुब्वे ।
कुसुमे पसूअमोलिजलणभेएसुं पडालिपप्फाडा ॥९॥ पहहो दृप्तः । पडोओ बालः । पयाम अनुपूर्वम् । पसूअं कुसुमम् । पडाली पतिः । पप्फाडो अग्निभेदः ॥ यथा ।
जिणइ पसूअसरो वि हु भुवणपडालिं पयामथोरोरु । 15 एस पहहो मयणो अपडोअपयावप'फाडो ।। ९ ।। ९]
L. 1 BFZ °वत्थ BF वालुक्क C वाउलुक X चाउलुक cdd. पणिय . L. 2. x रिऊणो G पइन्न G पविसन्ति Z विप्तति G पयड्माउले x तटे. L. 3. BF वोर° C 1. hd. चार C निवहे EX °णिविहे G पत्तंडीरो E °बहोलेसु Y पंखुडि. L. 4. A पलाउं GXZ पलाउ A पत्थरपडूलपट्टलआ BF °पंडलपडआ Cपच्छरपड्डया (sic) E पडुया GZ पंडुआ X °पडुया Y °पट्टया BF वरणप्पोए C चरंणघाए L. 5. B वोरसमूह CX °भ्रष्टासु 2 °चष्टास्तु BF वोर° CGZ चोर' X चौर° CX °निवहे cdd. पडीरमिति G om. तरुवर्गे Z तरुवर्य. C पढन्ति X पंखुली L. 6. BCFX श्रोतः GX पलाउZचौरः. Cपच्छरो G पत्थला BF पंडला G पदुला BCF पट्ट आ G पदया Z पडया C एते त्रयो पि चरण° BF त्रयो पि प्पमी वरण° X त्रयोप्येते L. 7. G om. घात. L. 8. Z पस C °पढीरो पच्छर BF पंडुअं GXZ पड्डअंG दिन्नो Z दित्तो. L. 9. cdd. पंखुडिय BCF च GZ विकिन्नो CX °रिक्खेण BF पंडलाहि. L. 10. cdd दरियम्मि EGXZ पहिहो which is equally correct. cfr. Siddhah I, 130. BEFGXYZ वालंमि BF परोओ AXZ पडोउ G डोउ (sic). L. 11. A कुकुमे EX पसुअ GYZ पसूय° GZ °जणलण° E'जणभेएसु GXZ °F E °पष्फाडा GZ °पकाला BF °पफारा. L. 12. C पहछो GXZ पहट्टो BF परोओ GX पडोउ BFGX वाल: G आनुपूर्व Z आनुपूर्व cdd. पसूय° L. 14 G om. हु G भुयलपडालि Z भुयल° CGX रोरू. L. 15. C. पस पहट्टो X पहदो BF अफडोअ°G अपडोयावपम्फाडो BCF° पयाच'.

Page #254

षष्ठवर्गः
पत्थिअपसंडिपभोआ सिग्घसुवण्णभोएसु ।
पद्धरमुज्जू सइदिटे पहदं पक्खरा तुरयकवचे ॥१०॥ पत्थिओ शीघ्रः । पसंडि कनकम् । पन्भोओ भोगः । पद्धरं ऋजु । पहदं सदादृष्टम् । पक्खरा तुरगसंनाहः ॥ यथा ।
पक्खरिअपत्थिअहओ पसंडिगोरो रणे जयसिरीए । पभोअकए पहदो सि पद्धरं कुमरवाल तुमं ॥ १० ॥[१०] सुरखायम्मि पहम्मं पत्थीणं थूलवत्थम्मि ।
पविद्धं पेरिअए धणे पवद्धो अ पज्जणं पाणे ॥११॥ पहम्मं सुरखातम् । पत्थीणं स्थूलवस्त्रम् । सामान्येन पत्थीणं स्थूलमित्येके । पविद्धं प्रेरितम् । पवद्धो घनः । लोहकुट्टनोपकरणमित्यर्थः । पज्जणं पानम् ॥ यथा । 10
एसो पवद्धहत्थो पत्थीणी तह य तेण पविद्धा । हयकामिणि किं वच्चसि पहम्मजलपज्जणमिसेण ॥ ११ ॥ [११] पडिअपरेआ विहडिअपिसल्लएसुं च पंपुरं दीहे। पप्पीओ बप्पीहे पच्चूढो परिअली अ थालम्मि ॥१२॥
____L. 1. ABEF XYZ पस्थिय CG पच्छिय Z पसंडे° B (F१) पब्भोअ BF °भवण्ण X °सुचण्ण° GZ भेएसु. L. 2. C पदरसुज्ज 2. hd. °रऋजू X °रऋजु E सुजू G °दिट्टे G पक्खारा C तुरअ° BF °कववे X °कयए Y कवए. In G यकवचे is torn off. L. 3.C पच्छिओ X पस्थिउ x om. from पसंडि to ऋजु incl. B reads: कनकं। पद्धरं ऋज । पब्भोओ भोगः 2 पब्योउ C पद्वरं ऋजुः. L. 4. C पक्खारो BF तुरसन्नाहः. L. 5. cdd. पक्खरिय° BF °पत्थरहओ C पच्छिय° GX °पत्थियहउ Z°पस्थिय° BF पेसंडि° From जय' to सुर° 1. 7 torn off in G. L. 6. BFZ पभोग° C पद्वरं. L. 7.
BCF पच्छीणं E बूलचस्थम्मि. L. 8. C यवटुं E पविद्धं XZ पन्विटुं F पग्विदं cdd. पेरियए (X परि) BZ पवट्ठो C पवद्दो F पवट्ठो A om. अ BCEFXZ य From अ to रितम् 1. 10. torn off in G. BF दद्यणं. L. 9.C पच्छीणं CX थल°C पच्छीणं. C पविठं F पब्विटुं X पविहं L. 11. From एसो to परेआ 1. 13 torn off i Cच्छो पच्छीणी x पत्थीणं C (F1) पविदा B पच्चिदा. L12. x ववसि पम्मि CX °पज्जल . L. 13. BF पयडिय° ACEXYZ पडिय° dd. °परेया ABEFGX YZ विहाडिय° C विहड्डिय° X °पिसूल° BCF व GZ पंपुयं Y दीए. L. 14. E बप्पीओ AX °उ From पप्पीओ to ली 1. 2. next page torn off in G. Y वप्पीहे C पच्चुढो BF परिअलि AZ परियली ABFYZ य C या घामि ( sies corr. 2. hand ).

Page #255

5
10
२१४ देशीनाममाला
[ श्लोक १२पडिअं विघटितम् । परेओ पिशाचः । पंपुरं दीर्घम् । पप्पीओ चातकः । पच्चूढो तथा परिअली स्थालम् । भोजनभाण्डमिति यावत् ॥ यथा।
अपडिअपंपुअपिम्मं जीइ समं भुत्तमेक्कपच्चूढे । तं किं परेअ णेच्छसि परिअलिपडिअं जलं व पप्पीओ ॥ १२ ॥[१२] पच्चुत्थं पडिवविए पद्धारो छिण्णणझूले।
पम्हलपसरेहा केसरे पवसिअम्मि परिउत्थो ॥१३॥ पच्चुत्थं प्रत्युप्तम् । पद्धारो छिन्नलाङ्गलः । पम्हलो तथा पसरेहो किजल्कः । परिउत्थो प्रोषितः ॥ यथा ।
परिउत्थ चलसु काले केअइपसरेहणीमपम्हलिए ।
पच्चुत्थदुहा मरिही तुह दइआ चमरिअ व्व पद्धारा ॥ १३ ॥[१३] जीवाइ पहुंचपडंसुआ य भल्ली पलासिपासाला।
पत्तलपडुवइआ पत्तिसमिद्धं चेअ तिक्खम्मि ॥१४॥ पहुंचा तथा पडंसुआ ज्या। प्रतिश्रुतिवाचकस्तु पडंसुआशब्दः प्रतिश्रुत्-शब्द भव एव । पलासी तथा पासाला भल्ली । पत्तलं पडुवइअं पत्तिसमिद्धं एते त्रयोऽपि 15 तीक्ष्णार्थाः । पत्तलं कशमित्यन्ये । पत्तलं पत्रबहुलमिति तु पत्रलशब्दभवम् ॥ यथा ।
L. 1 CXZ पडियं X परेउ B विसाच: पिशाच X2 पप्पउि. L.2.2 परियली X घरिच्यल्पी Cथालं। भोज X मांडमिमिति From यावत् to 'रो 1. 5 torn off in G. L. 3. CXZ अपडिय cdd. °पंपुर्य C जाइ CX °मेक° X °पसि Z °पवूढे. L. 4. x om. from तं to णेच्छसि incl. cdd. परेय BFXZ परियलि° C परियडि° cdd. पडियं CZ च BF om. व BF पप्पीओ X पर्पउ Z पप्पीउ. L. 5. A पन्वुत्थं C पव्वुच्छं X पञ्चत्थं Z पच्चुत्तं A °ववए पव्वारो Z छिन्न C लंगूले From गूले to काले 1. 5. torn off in G. L. 6. X पह्मल° AE पवि° X पवे EX सयम्मि ABC FYZ 'सियम्मि C परिउच्छो. L. 7. C पव्वच्छं Z पच्चुत्तं BF प्रलुप्तं C प्रत्यूप्तं C °लांगुल: C C पम्हालो x पह्मलो. L. 8. C परिउच्छो X प्रोषितः L. 9. C परिउच्छ बलसु XZ वलस Zकया BF केयइपसरेहिणसि° From सरेह to in पडव° 1.12 torn off in G. X पह्मलिए. L. 10. C पच्चुच्छ° X पच्चस्थ Z पच्चुत्त cdd. दइया BF चमलिय XZ °रिय cdd. चं CF पद्वारा. L. 11. E जीज्जाइ X जीवाय BF °पंडभया ACEXY सुया 2 अ BF पासला. L. 12. A पडुच्चईया C 1. hd. वडु 2. hd °पड° E पदुव BCEFXYZ °वइया In G इआ is torn off. ACXY पत्त CF समि, ABCFGYZचेय From तिक्स to नं 1.5 torn off in G. L. 13 BFZ पडंवा BF तथा पहुंभुया जा CXZ °सुया C °श्रुत्वाच° X. प्रतिसुतिवाचकसु पडसु° Z °श्रद्वाच° cdd. सुया' edd. °श्रुतशब्द (X °श्रुति° ) Z पडंसुयाशब्दस्तद्भव. L. 14. C पड° cdd. °वइयं (X °चइय) cdd. पत्त L. 15. From मित्य° to ण in उण 1. 2. next page torn off in G. RF वहुल° Z पत्रशब्दभवं.

Page #256

२१५
२१५
१५]
षष्ठवर्गः महुमासे भमरोली वम्महवीरस्स धणुपडंच च । सहयारमञ्जरी उण पत्तिसमिद्धा पलासि च ॥ १४ ॥ तट्टा रणाउ रिउणो पडंसुअप्फालणे वि चालुक्क ।
पत्तलकोवो पडुवइपासालाहिं करेसि किं तुमयं ॥ १५ ॥ अत्र। पवित्तो दर्भः । पयरो शरः । इति पवित्रप्रदरशब्दभवौ । पल्लत्थो पल्लट्टो पर्यस्त 5 इति पर्यस्तशब्दभवौ। तथा पट्टइ पिबति । पंगइ गृह्णाति । परइ भ्रमति । इति धात्वादेशेषता इति नोक्ताः ॥ [ १४ ]
पच्चेडं पच्चवरं मुसले पग्गेज्जपहयरा णिअरे ।
पलहिअपुरोहडा विसमे परिअट्टो अ रजगम्मि ॥१५॥ पञ्चेडं तथा पच्चवरं मुसलम् । पग्गेज्जो तथा पहयरो निकरः । पलहिअं तथा पुरो-10 हडं विषमम् । यदाह ॥ पलहिलं विषममसमं च पुरोहडं गदितम् ॥ इति । अत्र चतुरक्षरपकारादिशब्दप्रस्तावे उकारसहितपकारादिपुरोहडशब्दपाठोऽर्थानुरोधात् । अन्ये तु पलहिअं पुरोहडं इत्यन्योन्यपर्यायतया आवृतमहीवास्तुवाचकावित्याहुः । यदाह ॥ आवरिअमहीवत्थू पुरोहडो पलहिओ तह य ॥ पुरोहडं पच्छोकडमिति तु सातवाहनः । परिअट्टो रजकः ॥ यथा ।
15
L. 1.X'चीरस्स cdd. पडंव. L. 2. x उणा cda. पत्त OF समिद्वा XZ पलास Cपलासव चZ ध्व. L. 3.CGXZ तदा राणाउ BFX पडंसय.C पडयष्फालणो x °फालणे Zणो From मुअ to ein शर: 1. 11 torn off in G.X वालुकक. L. 4. X पडुवइया Z पासालाहि C करेसिं BF तुमय. L. 5. Z पवित्रो BFZ पअरो CGZ शर Com. पल्लत्थो G पल्लच्छो C पल्लहौ. X. पल्लहो. L. 6. From ति to s in पञ्चेडं 1. 8 torn off in G. C पयास्त° B पिंचति Z परसइ Z एते for इति. L.8. C2 hd. XZ पव्वेडं C2. hd. 2 पव्ववरं मुशले C पगेझ Z पग्गोज्ज edd. णियरे (Y नियरे ) L. 9. ABCEF XYZ पलहिय G पहलिहिय° A °पुरोडा cdd. परियट्टो य A रजयाम्म C रजंग Y रजकम्मि From गम्मि to ज्जो 1. 10 torn off in G. L. 10X7 पव्वेडं Z पव्ववरं C पम्गेझो पयहरो. cdd. पलहियं BF पहडं L. 11. G om. यदाह । पलहिअं विषमम् BCFXZ पलहियं विषमं अस XZ गादितमिति BFG इति चं. L. 12. In G रसहित is torn off. edd. ' पाठः अर्था' (Z पाठः अनुरो° ) BF °रोधाच्च L. 13. cdd. पलहिय BCFX हडमिति अन्यो° (2 °हडमित्यन्यो) CX आवृत° G om. मही. L. 14. C तदाह BF आचरिय° C आंवरिय° GXZ आवरिय° C महहीवच्छू G °वत्थ BF पलिहओ G पलिहउ CX पलहिउ X परोहडं 2 पत्थो° GZ कडमिति B नुसा सात L. 15. cdd. परियट्टो.

Page #257

5
10
15
२१६
देशीनाममाला
परिअट्ट सिलापहयरपुरोहडाओ जलं णईतूहा । सविलम्बं आणिज्जइ सुन्दर मा कुप्पस इमाइ ॥ १६ ॥ तुह मयविसाणपञ्चेडखण्डिआ पलहिआ वि रिउवप्पा | हयभडपग्गेज्जा हुन्ति पञ्चवरपाणितल्ल चालुक्क ॥ १७ ॥ [१५] पडिसार पाडिसारा पडुआइ पडिच्छओ समए । पलिहस्सं पलिहाओ अ उद्धदारुम्मि पयवई सेणा ॥ १६ ॥
पाडसारो तथा पाडसारो पटुता । पाडसारो पटुरित्यन्ये । पडिच्छओ समयः । पलिहस्सं तथा पलिहाओ ऊर्ध्वदारु । पयवई सेना ॥ यथा ।
[ श्लोक १५
पलिहायत्थमिआए अपाडिसाराइ कह वि तुह विरहे । ती णिसा वोलीणा कह गोसपडिच्छए होही ॥ १८ ॥ तुह कुमरवाल पयवइदंसणमित्तेण थम्भिअव्व रणे । रिउणो गयपडिसारा जाया पलिहस्ससंठाणा ॥ १९ ॥ [ १६ ] एरण्डदुमे पंचंगुली अ घग्घरगलम्मि पडिसाओ । पंफुल्लिअं गविट्ठम्मि पडिअरो चुल्लिमूलम्मि ॥ १७ ॥
पंचगुली एरण्डवृक्षः । पडिसाओ घर्घरकण्ठः । पंफुल्लिअं गवेषितम् । पडिअरो चुल्लीमूलम् ॥ यथा ।
०च्छउ.
L. 1. BFXZ परियह C परिह G परियह CZ सिलाए ( Z प ) हयपुरो° GX ड3 Cx जलपणईत्तहा BF नई L. 2. B°लंचं G लंवं X अलिज्जइ G पमाई. L. 3. Z Gods G क्खंडिया BCFXZ "डिया cdd. "हिया ८ रिउवप्प. L. 4. Z घभड° XZ पञ्चवर X चालुक्का. L. 5. GZ 'पाडिसारा पडिसारा BFGXYZ पडुयाइ AGZ पडिच्छउ BF पडछओ C पडुच्छओ X पाडिच्छउ. L. 6. Com. परिहस्तं GX 'हस्स 'हाउ ABEFGXYZ य उ G पपवई X पयचई C सेणो. L. 7. BF परिच्छओ GX L. 8. X यथा for तथा X पालिहाउ G हाउ C हाओ अ. L. 9. BFZ लिहायस्थ CG "हायच्छ' X 'हायच्छि BF "मिसाए CGXZ मियाए GZ सारा वि. L. 10. C नाइ G जैसा CX मोस° L. 11. Cdd. थंभिय ( X थंधिय ) C चा 2. hd. व्वा. L. 13. X एरड E 'गुलीइ ABCFGXYZ 'ली य Z घग्घरी पड° AGX 'साउ. L. 14. A पुल्लियं C फंफु° Cdd. 'लियं A गविजृम्मि E गZि गवि C गविद्वं पेटियरो ABEFGXYZ पडियरो ABF, C 1. hd. बुद्धि Y चूलि° C ° मुलंमि. L. 15. B पंचगुली B परिसाओ X पडिंसाउ G ° साउ BF घग्घरः कंठ: G घग्घर cdd लियं XZ पडियरो. L. 16. B बुल्ली C मुलं.

Page #258

२० ]
षष्ठवर्ग:
२१७
पडिसाइल्ले पंचंगुलीसु किं कञ्चुअं गवेसेसि ।
पडिअरकम्मयरि तए वि कीस पंफुल्लिओ णलेसु इमो ॥ २० ॥ [१७] पडिसुत्ती पडिसूरो पडिसंतं चेअ पडिकूले।
पायवडणे परेवयपाडवणा पूअलम्मि पहएल्लो ॥१८॥ पडिसुत्ती पडिसूरो पडिसंतं एते त्रयोऽपि प्रतिकूलार्थाः । पडिसतं अस्तमितमिति तु 5 सातवाहनः । परेवयं तथा पाडवणं पादपतनम् । पहएल्लो पूपः ॥ यथा।
पडिसुत्ती पडिसूरे परेवयपरम्मि जो अपडिसंतो। पाडवणं पहएल्ला य तस्स दिज्जन्तु गामजक्खस्स ॥ २१॥ [१८] इन्दसुए पइहंतो लक्खारत्तम्मि पल्लवि।
पडिहत्थी वुड्डीए पडिहत्थपडिक्कया पडिकिदीए ॥ १९॥ 10 पइहंतो जयन्त :। पल्लविअं लाक्षारक्तम् । पल्लविअं पल्लवाकारमिति तु पल्लव इवाचरतीति क्विबन्तसिद्धत्वानोक्तम् । पडिहत्थी वृद्धिः। पडिहत्थो तथा पडिक्कओ प्रतिक्रिया। पडिहत्थो वचनमिति तु सातवाहनः ॥ यथा ।
तुमइ पडिक्कयकुसले पइहंतसरिच्छपत्तपडिहत्थि।
पल्लविउल्लणिवसणा णमन्ति पडिहत्थअक्खमा रिउणो ॥ २२ ॥[१९] 15 पंडविरं पांडविरं जलउल्ले पल्लवम्मि पत्थरिओ
पक्खडिअं पप्फुरिए जडे पलिहओ पडित्थिरो सरिसे ॥२०॥
L. 1. Z पंचंगुलीमु C 2. hd. कंबुअं G कंवुअं (1) X कंचुयं. L. 2. BFGXZ पडियर° C पडिरय° G, C2. hd. X °लिउ X नलेसु. L. 3. X पडिमुत्ती is given twice. B परिसंतं ABCFGXYZ चेय Z पडिकलो 4 BCF परेचय° EGZ पूयलम्मि A पहइल्लो C2 hd Z पहपल्लो. L. 5. C परिसूरो X पडिसंवं CGXZ एते त्रयः प्रति° X अस्तमिति सात° BCF om. तु. L. 6. CZ पहपल्लो. L. 7. X पडि. सृत्त: C पडिसूरो B परेचअ° G परेवअ L . 8. C पहल्ला. L. 9. A इंदुमुए BF परतो C पहते G पाइहंतो ABEFGYZ वियं X °पियं. L. 10. C हृच्छी BF वुढीए E वुट्ठीए G डट्ठीए BF परिक्कया A कर BF पडिक्किदीए. L. 11. X पयहंतो BFGXZ पल्लवियं Com. पल्ल लाक्षा° cdd. °वियं L. 12. X किचंत° BF हथिः CG ° हृच्छी C पडिहच्छो GXZ उ. L. 13. C वडिजिओ प्रतिवचनामिति x जडिकउ प्रतिवचन Z प्रतिवचन° BFG om. तु. L. 14. BF परिकय GZ पडिक्कम B°कुशले X पहहत Z सरिस्थ°CX पल्लपडिहत्थो (Xथे) BF °पडिपत्थि Z° हत्थे. L. 15. BCFX उण्ण G सणा ण पडि L. 16. cdd. 'वियं (twices Y only first time) E पल्लिवम्मि C_1. hd. Z पच्छ GX °रिउ. L. 17. G पक्खंडिय ABCEFX Y2 यिं BF पफुल्लिर C पणुरिए E पफुरिए B पडिहभो AGXZ हउ AG, C 1. hd. Z पडिच्छिरो Gससे.
28 [ Desinamamala]

Page #259

२१८ देशीनाममाला
[ श्लोक २०पंडविअं तथा पांडविअं जलार्द्रम् । पत्थरिओ पल्लवः । पक्खडिअं प्रस्फुरितम् । पलिहओ मुर्खः । पडित्थिरो सदृशः ॥ यथा ।
पत्थरिअसत्थरे वि हु पंडविए अंसुपांडविअसिहिणा ।
सा तप्पइ तुह पलिह्य पक्खडिए सिहिपडित्थिरे विरहे ॥ २३॥ [२०] पडिवेसो विक्खेवे पचत्तरं चाडु परिहणं वसणे।
परिहट्टी आयड्डी पडिहारीए पडिच्छिा चेअ ॥२१॥ पडिवेसो विक्षेपः । पचत्तरं चाटु । परिहणं परिधानम् । परिहट्टी आकृष्टिः । पडिच्छिआ प्रतीहारी । पडिच्छिआ चिरप्रसूता महिषीत्यन्ये ॥ यथा ।
किं परिहणं जलोल्लसि सयणे किं करसि कमलपडिवे । 10
कुणसु पचत्तरणिउणे पडिच्छिए हिअयसल्लपरिहहि ॥ २४ ॥ [२१] पप्फिडि पडिफलिए पडोहरं पच्छिमङ्गणए।
पडुवत्ती पडिसारी जवणीइ पसेवओ बम्भे ॥ २२ ॥ पप्फिडिअं प्रतिफलितम् । पडोहरं गृहपश्चिमाङ्गणम् । पडुवती तथा पडिसारी जवनिका । पसेवओ ब्रह्मा ॥ यथा ।
बाहपडिसारिदुउणं पडोहरे चन्दिमाइ पडुवत्तिं । कुणइ मणोपफिडिए तइ मुणइ दिणं पसेवअदिणं सा ॥ २५॥[२२]
15
L. 1. cdd वियं (twice ) X जलद्र C पच्छ GX° रिउ cdd. °डियं X प्रस्फुरित. L. 2.GX हउ X मुर्घः BF पडित्थरो C पडिच्छिरो. L. 3. C ( F1) पच्छ. रियसच्छरे RGX रिय° RCFXZ °विय°G विग x अंसृपाड 2 विहसि X °सिहणा. L.4.X बप्पय for तप्पइ G पक्खलि 2 पक्खलिए CGX2 °पडिच्छिरे. L. 5. BF पडिसेसो A पवत्तरी BFZ पवत्तरं C पवित्तरं X पत्तरं 2 चाटु A परिहरणं L 6. C हट्ठी A आयट्टी B आयढी C ( F!) आयट्टी GZ आअट्ठी X आयदी .G पडिहारी EX पडिच्छया ARCFGYZच्छिया A व BF वेय C या X वेअY चेय Z चेआ. L. 7. BC FZ पवत्तरं X पवत्तरो C 1. hd. x चाडु x परिहरणं x पारिट्टी आरुष्टि BF आरुषिःG आरुति: L.8 cdd.च्छिया CGXZ प्रतिहारी B प्रडि cdd. 'च्छिया. L.9. Cx
| य सय°G कि. L. 10. BF पच्चत्तरणयणे CXZपवत्तर cdd हियय° (Zहिय ) G परियट्ठि Z परिहटुिं. L. 11. E परुिफ G पष्फि° cdd. °डियं E पड हणं. L. 12. BF जम्वणी Y जंबणीइ A पसेच C1 hd. GXZ °वउ BF वंभेका G वंभे. L. 13. B F पसेफि° cdd. °डियं RZom. गृह CX गनं. L. 14. X पाडे-री यवनिका GX °चउ. Z ब्रह्मा. L. 15. cdd. वाह BF पडिसारडुउणं X °सारिउणं C2. hd. बंदि x वंदि° CG पडिवत्तिं X पडुवत्ति. L. 16. C °फफडिए X न for तइ GZ पसेवय x पसेवया.

Page #260

षष्ठवर्गः
२५]
परिवाहो दुब्विणयम्मि पट्ठिसंगं च कउहम्मि।
रुद्दम्मि पंडरंगो पक्कग्गाहो अ मयरम्मि ॥२३॥ परिवाहो दुर्विनयः । पहिसंगं ककुदम् । पंडरंगो रुद्रः । पक्कग्गाहो मकरः ॥ यथा ।
तइ पंडरंगविसपठिसंगसमखन्ध कुमरवाल णिव ।
सासिअजए जइ परं पक्कग्गाहद्धयस्स परिवाहो ॥ २६ ॥[२३] । परिलिअपडिछंदा लीणमुहा पच्छेणयं च पाहज्ज।
समुहागमणे पच्चुद्धारो पच्चोवणी चेअ॥२४॥ परिलिओ लीनः । परिअरो लीन इत्यन्ये । पडिछंदो मुखम् । पच्छेणयं पाहेन । पाथेयमित्यर्थः। द्वावपि देश्यावन्योन्यपर्यायतया निबद्धौ । पच्चद्धारो तथा पच्चोवणी संमुखागमनम् । क्रियाशब्दावेतौ । तेन संमुखागते पच्चद्धरिओ पच्चोवणिओ इत्याद्यपि 10 भवति ॥ यथा ।
लोअणचओरपच्छेणअन्तपडिछंदचन्दिमा कुणसु ।
हिअपरिलिआ वि पच्चद्धारं पच्चोवणीपरे दइए ॥ २७ ॥[२४] पच्चुहिकं पण्हविए पडच्चरो सालसरिसम्मि।
परिहायपरिच्छूढा झीणोक्खित्ता पडिक्खरो कूरे ॥ २५॥ 15 ___L. 1. BF दुध्वियम्मि BEFGXZ पडिसंगं C पट्टि° BEF कोहम्मि G कउ अम्मि Z कउम्मि. L. 2. C पडुरंगो BF पक्कग्गा (sic) C पकग्गहो ABEFGYZ य A सयरम्मि. L. 3. BFG पडिसंगं Z पट्टिसंग C2. hd. पंडुरंगो G मंडरंगो C पक्कगोहो X पक्कणहो. L. 4. X तइं BF पडिसमखंघ CZ पहिसंग G°पडिसंग° C निव X निवा.. L. 5. cdd. सासिय°Com. जए x जइ परि पकगह CF) हद्वयस्स. L.6. cdd. परिलिय° C पडिच्छंदा X परिन्छिदा BF पत्येणयं E पेच्छणयं x पच्छेणय Y पच्छेयणं BFY पाहिज्ज C 1. hd. पाहिझं 2. hd. इझं. L. 7. X संमुहा॰ A पचु C 1 hd. पबुहोरो F,C2. hd. पच्चुद्वारो X पव्वद्भारो Z पन्बु G पव्वोवणी X पच्चोचणी ABCFGYZ चेय. L. 8. GX °लिउ BCFX परियरो GZ परियलो In G न्ये पडि° मु is torn off. BFx परिछंदो C2 °च्छंदो BF पत्थेणय GZ पहेणयं X पच्छेयणं C पाहिज्ज. L. 9. cda. देश्यो अन्यो.°C (F !) द्वारो GZ पवु x पच्चोवाणी 2. पयोवणी सम्मुखा L. 10.x गमनकिया From ब्दावे' to इत्या torn off in G. Z सन्मुखागमने पवुद्धरिओ C (F !) द्वरिओ X °दरिउ Z पव्वोवणिउ C णियो X °णिउ. L. 12. CG लोयण° 2 जोयण CGXZ °चउर 2 पत्थेणयंत° G°णयंतपरिछंद 2 परिच्छंद° BE °छंदं BFGZ°चंदिया CX वंदिया. L. 13. cdd. हियपरिलिया Z पवुद्वारं C (F!) द्वारं From पच्चु to डिक्ख° 1. 15 torn off in G. B °परे देइ. L. 14 A पचु Z पवु cdd. हियं C °विये C 1. hd. Z पडव्बरो. L. 15. C परिहाइपरिच्चडा Y °परच्छूढा ABF छूढा BF जीणों° C विझणो° E झीणो° X झीणे° Y झीणु° B2 खित्ता E कुवे.

Page #261

२२० देशीनाममाला
[ श्लोक २५पच्चुहिअं प्रस्नुतम् । पच्चुअं प्रस्तुतमित्यन्ये । पडच्चरो श्यालपायो विदूषकादिः । परिहाओ क्षीणः। परिच्छूढो उत्क्षिप्तः । पडिक्खरो क्रूरः ॥ यथा ।
किं तं छुहपरिहाओ परिछूढकरो पडच्चर रडेसि । अपडिक्खरपच्चुहिआइ गद्दहीए थर्णधओ होहि ॥ २८ ॥ [ २५ ] खेत्तसए परिवासो पयट्टिओ तह पवट्टिअए।
पज्जत्तम्मि पहोइअमह खेत्ते पल्लवायपोरयया ॥२६॥ परिवासो क्षेत्रशयः । पयट्टिओ प्रवर्तितः । पहोइअं पर्याप्तम् । प्रभुत्वमित्यन्थे । पल्लवायं तथा पोरयं क्षेत्रम् । वल्लवायं इति दन्त्योष्ठयादिरप्पयमिति गोपालः ॥ यथा ।
परिवास सालिपोरयगोवीदंसणपयट्टिअमणो जं । ण णिएसि दिवा वि मिगे पहोइअं पल्लवायरक्खाए ॥ २९ ॥ २६]
10
पञ्चाहिअपण्णासाए पंचावण्णपणवण्णा । पप्फोडिअं च पक्खोडिअम्मि सुरयम्मि परभाओ॥२७॥
____L. 1. GZ. पव्वु X पचु cdd. "हियं C प्रसूतं GXZ प्रसुतं C पच्छ्यं G (1) 2 पवुमै X परचयं BXZ प्रयुत CF प्रस्तुत G प्रश्रुत or प्रभुत C पटच्चरो Z पडल्वरो From चरो to कगे 1. 3. torn off in G. X विदूधादिः L. 2. X परिहाउ B परछूडो X उक्षितः. L. 3. XZ परिहाउ BXZ. परछूढ CZ पडव्वर Z डसि for रडोस. L. 4. RCFX पाचुहिवाइ Z पहियाइ In G from पच्चु to पयहिओ ]. 7. torn off. C गद्दीपथणवउ 2 hd. धओ XZधउ. L. 5. C परिहासो पयाविओ 2. hd. °उ A पवहिउ X पयदिन Y पयाट्रिओ cdd. पवाट्टयए । 2 पयट्टियर ). L. 6. BF पज्जंतंमि C पझंतमि cdd. पोइचमह Cखत्ते A°चोरयया (पायरया Y पोरअआ L. 7. BF पट्टिओ C पयडिओ GX पयहिउ From त: to हिअ 1. 9. torn off in G. BCFXZ पहोइयं. L.8. C(F)XZ पल्लवायमिति Bयमिति(F) दंतो B दंत्योट्या XZ दंतोट्या X 'रथयमिति x यथाः L. 10 cdil. पयट्टिय (X °दि) CX °सणो GZ जं.
L. 11. X णण for ण From णिएसि to तथा 1. I. next page torn off in G. 2 . दिवा मितिगे पहो°X गिरो for मिगे cdil. पहोइयं (x पहोयं) C रक्खा य 2 रक्सयए.
L. 12. cdd. पंचाहिय Y पंचासाए A°वण्णा व पण x पंचवण्णा य पणवण्णा YZ पणवन्ना. L. 13. Enो cdd. "डियं Zom. a odd. 'डियम्मि A भाउ,

Page #262

२९ ।
पष्टवर्गः पंचावण्णा तथा पणवण्णा पञ्चाधिकपञ्चाशत् । पप्फोडिअं पक्खोडिभं निाटिल. मित्यर्थः । परभाओ सुरतम् ॥ यथा ।
रइपप्फोडिअ परभायलुद्ध वेसाइ देसु दीणारे । पञ्च वि पणवण्णसमे पंचावण्णं पि मा खु पञ्चसमं ॥ ३० ॥ [२७] पडिअलिपविरइआ तुरिए पुण्णम्मि पडिहत्थपोणिअया।
पडिखंधं पडिखंधी जलवहणे मत्थयम्मि पवरंगं ॥२८॥ पडिअली तथा पविरइओ त्वरितः । पडिहत्थो तथा पोणिओ पूर्णः । पडिखधं पडिखंधी जलवहनम् । जलमुह्यतेऽनेनेति जलवहनम् । इत्यादि । अन्ये जलवाहमाहुः । पवरंगं शिरः । उत्तमाङ्गवत् शिरोवाचकत्वेन नायं कवीनां रूढ इति देश्येषु निबद्धः ॥
. 10 अणपडिअलि पविरइअं अपोणिए कुण जलेण पडिहत्थे । पडिखंधे पडिखंधीणिउत्त किं कण्डुएसि पवरंगं ॥ ३१ ॥ [२८] णगरम्म पइट्ठाणं रुक्खे पसुहत्तपरसुहत्ता य। पाणिअणिग्गमणम्मि अ परिहालो परिहलाविओ चेअ॥२९॥
यथा ।
___L.1 CX पणपण्णा GZ 'वन्ना From ञ्चाशत् to bणसमे] 4 torn off in Godd. "डियCom पक्खो BFX2°डियं X मिटित L. 2.X परभाउ. L3. odd. हिय B परिभाषC लुद्वा F लुद्व. L. 4. CX पण्णसपे BFZ बन्नसमे G म प्रपेचाfor पंचावणं G वनं From समं to ओ त्वरितः 1.7. torn off in G. I. 5. cda. पडियलिपविइया (Y°लि°) B तुरंए A पडहत्थ C पडिहच्छ° E पहा oda. पोणियया (x पोणिय Y पोणि आ) L, 6. AC (F1) संध B परिखंधी E वरणा X पवरंग Z पउरंग. L.7. BF पडियली CXZ पडियली X पविण्इउ BG पडहन्धो G पणिमो x पाणिउ Form डिखधं to शयेष ].9 torn off in G. BCF खंध. L. 8. Z om जलवहनम् B जलवह x जल-ह्यते BXZ अनेने ते X दृत्याहि X जलवाहामाहः. L.9. Zमांगवच्छिरो° B रुदः. L. 11. cdd °पडियलि RCF 'रइयं G X दर्य From y to त्ता 1. 13. torn off in G. CK कण 2 जण पडX पडत्थे हच्छे. L.12. RF णित्त Cणियत्तसि X णियत्त The above is D's reading. BF कि. L. 13. CXY णयरम्म C om. हत्तपरसु BF परमहत्ता C हुत्ता. L. 14. odd पामिय° X °णिग्गमणयम्मि BF °णंथि cdd. य C_1. hd. GXZ °विउ ABCFGXY चेव 2.व्वेय.

Page #263

२२२ देशीनाममाला
[ श्लोक २९पइठाणं नगरम् । पसुहत्तो तथा परसुहत्तो वृक्षः । परिहालो तथा परिहलाविओ लानर्गमः ॥ यथा ।
महिकप्पपरसुहत्तय गुरुभु अपसुहत्त तुह पइहाणे ।
___ घरपरिहलाविआ करिमदपरिहालेहि हुन्ति अप्फुण्णा ॥ ३२ ॥ ॐ अत्र पंगुरणं प्रावरणमिति प्रावरणशब्दभवत्वानोक्तम् । तथा । पज्जरइ कथयति ।
पव्वायइ म्लायति । पल्हत्थइ विरेचयति । पलावइ नाशयति । पणामइ अर्पयति । पयरइ पम्हुहइ स्मरति । पयल्लइ पसरति । पहल्लइ घूर्णते। पण्णाडइ मृद्गाति। पड्डुहइ क्षुभ्यति। पच्चारइ उपालभते । पञ्च डुइ पच्छंदइ पदअइ गच्छति । पल्लट्टइ पल्हत्थइ पर्यस्यति ।
पउलइ पचति । पज्झरइ पञ्चडइ क्षरति । इत्येते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥ [२९] 10 पणयत्तिअं पयडिए इत्थीपणए पणामणिआ।
परिवारिओ अ घडिए पुलोअणे पसवडकं च ॥३०॥ पणअत्ति प्रकटितम् । पणामणिआ स्त्रीषु प्रणयः। परिवारिओ घटितः। पसवडक विलोकनम् ॥ यथा।
तीए रइसव्वस्सं पणअत्तिअपसवडक्कलीलाए। 15 कह लहसि णिठुरक्खर अणपरिवारिअपणामणिओ ॥ ३३ ॥ [ ३० ]
पव्वइसल्लं वालमयकण्डए तरुणिआइ पञ्जुवई। चिरसुअमहिसी परिहारिणी अ पडिअज्झओ उवज्झाए ॥३१॥
L. 1. x पयहाणं From पइहाणं to सुहत्तय 1. 3. torn off in G. B परमुहत्तो C2. hd. °हुत्तो x विउ. L. 3. BF °परमुह° GZ गरलुअ° C गुरुतुअ C पट्ठाणे G पहाणेx पयहाणे. L. 4. घरः परि BCFXZ °विया In G आ is torn off. B हालेंहिं 2 हालेहिं From न्ति to ब्द 1. 5. torn off in G. BF अफणा. L. 5.X नोक्त. L. 6. B.C1. hd. FG पञ्चायइX पव्वावइ. L.7.X पह्महइ In G पय. लह प्रसरति is torn off B पहलइ X पहल CX पण्णाणइ G मृनाति X मद्राति C (FGH) पटुढइ (FG पड्ड!) Z पड्ड L. 8. GZ पवारइ cdd. पच्छड्डुइ B पछदइ X पछंद G om. पदअइ. L. 3. B पओलइ C पउल्लइ. 2. hd. पओलइ BCF पज्जरइ XZ पव्वडइ x नोक्ता L. 10. EX पणय cdd. °त्तियं Cl. hd. इच्छी cdd. °णिया. L. 11. Z परिवारियओ घडि° C 1. hd. GX रिउ cdd. य C पलोयाण BEF पलोयणे GZ पलोयणं xविलोयणे Y पलोयणे. L. 12. C पण्ण G पणय cdd. 'त्तियं X पाणाम° cdd. °णिया GX रिउ X घटिः x पसरडकं. L. 14. X सव्वम्म GZ, पणय° cdd. °त्तिय x °डक° L. 15. G लहिसि X कहसि BF णिहुक्खर cdd. वारिय° GXZ उ. L. 16. In z the whole stanza is omitted. A पव्वय or पच्चय° XY पव्वय C पञ्चय BF वालमए कंडए ABCFG तरुणियाइ E तरुणिआई A पडजुदई G पडुनवई B°जुवइ. L. 17.Cवारसुहअ° AGY °मय त. य A पडियज्जउ BFG पडि अज्ज C पडि अज्जओ x पडिअज्झउY पडियाओ AC उवज्जार BF बज्जाए.

Page #264

३३] षष्ठवर्गः
२२३ पव्वइसेल्लं वालमयकण्डकम् । पडुजुवई तरुणी । परिहारिणी चिरप्रसूता महिषी । पडिअज्झओ उपाध्यायः ॥ यथा ।
पडिअज्झय तुह सीसो परिहारिणिदुद्धपाणदुल्ललिओ।
पडुजुवईण णिमित्तं पव्वइसेल्लाइ गुम्फेइ ॥ ३४ ॥ [ ३१ ] पडिएल्लिओ कयत्थे भग्गे पडिरंजिअं चेअ।
पज्जुणसरमुच्छसरिसतिणम्मि पडिअंतओ अ कम्मयरे ॥३२॥ पडिएल्लिओ कृतार्थः। पडिरंजिअं भग्नम् । पज्जुणसरं इक्षुसदृशं तृणम् । पडिअंतओ कर्मकरः ॥ यथा।
पडिरंजिअपडिमाए किं रे पडिएल्लिआइ होइ फलं ।
पडिअंतय किं दिवो पीडिअपज्जुणसराउ उच्छुरसो ॥ ३५ ॥ [३२] 10 पडिसारिअं सुमरिए परिल्लवासो अ अमुणिअगइम्मि । वम्मीअयम्मि पडिलग्गलं वसन्तम्मि पउमलओ॥३३॥
___L. 1. C पच्चयतेलं XZ पव्वय° C वालमयं All the four Mss BCFG (also XZ) read कंडकं ( sic), D has कांडकं Perhaps काण्डकम् to be read! Z परिहाणी C वीरप्रसूता L. 2. BCF पडि अज्ज ओ GX अज्झउ B om. यथा. L. 3. BCF पडि अज्जय C दुदु GX °लिउ. L. 4. C पडिजुव° CX निमित्तं C पञ्चइ X पव्वय° Z पव्वइं° cdd. °सेल्लाई. L. 5. A पंडि"ल्लिउ BF पडिअलि ओ C2. hd. पंडियल्लिओ ( पेलिउ X पल्लि उ Z °पल्लिओ A कयछे REP कयच्चे CG कयच्छे BF रुग्गे edd. रंजियं ARFGXYZ चेय C चेव. L. 6. C °सरसुच्चु cor. 2. hd. A 'सरमुसरिस° BF तिणं ABXYZ पडियं° AG, C2. hd. X त उ ABCFGXYZ य C कमयरे. L.7. C पडियल्लिओ X पंडिय° 2 °पल्लुओ GX लिउ cdd. रंजियं । रंजिअ) BF भध्र BF इक्षुषंडसदृशतृणं X °सदृशतृशतृणं GX °तउ. . 9. X पडिसारंजि edd. जिय x किं G पडेए° X पडिप° cdd. लियाइ. L. 10. C पडियंवय GZ पडियंतय BFX पीडिय° C पाडिय° GZ पीलिय° BF °पज्जुन्न x पज्जुण्ण B उछ X उव्व BF रसे. L. 11. cdd. °सार्यि C1. hd om. अं समरिए परि E पडिल cdd. य E असुणिय° ABCFGXYZ अमुणिय° AX गयम्मि C गइमि. L 12. BF अम्म°ि A वम्मीय G वम्मीयम्मि X वम्मिम्मि Z ववम्मीअ° RF पडि अग्गलं X लग्गल Between °ग्ग and लं the whole passage from °न्तरिओ to माचक्षते (st 37 1.5st. 421.3) is inserted in G. A चसत्तम्मि Z वसंतंमि BF पउपमलओ AGXZला .

|

Page #265

देशीनाममाला
[ श्लोक ३१. पडिसारिअं स्मृतम् । परिल्लवासो अज्ञातगतिः । पडिलग्गलं वल्मीकम् । पउमलओ वसन्तः ॥ यथा ।
हिण्डसि परिल्लवासो पउमलए सुहय कत्थ जं तीए ।
पडिलग्गलं व अरई पडिसारिअतग्गुणाइ वड्डेइ ॥ ३६॥ [ ३३] पवहाइअं पयट्टे पडिपिडिअमवि पवुड्डम्मि।
पच्चबलोक्को पाडच्चरो अ आसत्तचित्तम्मि ॥ ३४॥ पवहाइअं प्रवृत्तम् । पडिपिंडिअं प्रवृद्धम् । पञ्चबलोक्को तथा पाडच्चरो आसक्तचित्तः । चोरवाची तु पाटचरशब्दभवः ॥ यथा ।
पाडच्चरा तए सा पञ्चबलोको तुमं सुहय तीए ।
अण्णोण्णं पवहाइअरसाण पडिपिंडिओ चिअ सिणेहो ॥३७॥ [३४] पंथुच्छुहणी जा सासुराउ आणिज्जए वहू पढमं ।
पच्चुच्छुहणी पढमसुरा गुज्झहरे पलोट्टजीहो अ॥३५॥ पंथुच्छुहणी श्वशुरकुलात्प्रथममानीता वधूः । पच्चुच्छुहणी नवसुरा । पलोट्टजीहो रहस्यभेदी ॥ यथा ।
10
L. 1. CGXZ of GS TO X 3757 GX 33. L. 2. G om. 941 L. 3. BFX °चासो C कच्छ C ताए L. 4. CXZच B अरइ G परिसाइन 2 सारियता BF चड्ढेइ C व ई GXZ वट्टेइ. L. 5. BF पचहा cdd. °इयं (G °इय) X पवहायपट्टे पडि° C पव? Gपवद्वे B पविपिं F पवि० X पडिपि dd. °डियम (X °डियम) A पवुहम्मि E 'टुम्मि Giम्म X पवटुंमि° L. 6. ACFGXY पञ्चव B पञ्चच 2 पव्वव G°लोको BF पापाडच्चरो A पड चरो C पडेच्चरो BCEPXYZ य A am अ BF °वित्तंम्मि. L. 7. cdd. हाइयं cdd. °डियं B पव्वव° CG (F?) XZ पच्चव G °लोको. X असत. L. 8. BO वित्तः BXZ चौर° BF पाढच्चर° C पादृच्चर° G पाटतुर° x पाटचीर'. L 9. B पाडच्चरो x पाटव्वरा B पव्ववलोको CG (F) XZ पञ्चव BF मुहप X सहय G तीसे. L. 10. CXZ अन्नोन्नं G अन्नुन्न cdd. हाइय° x परिपोडिउ CGZ 'डिउ BFZ व्विय CEX चिय. L. 11. A पंथुत्थु BF पंछुछु° C पंच्चुच्च° G पंधुच्छXZ पंथुव्वं E सामुराउ A साससउ Gटू (sic) Y बह AEG पढुमं. L. 12. BF पछुछु G पजुछु or पज्जुछु° C 2. hd. पत्थुन्छु° X पच्चुछु 2 पच्चुत्थु BF गुज्ज°C गुंझ 2. hd. गुझ्झ° From पलोदृ to “णी 1. 13. torn off in G cdd. य. L. 13 x om. lines 13 and 14. BF पंछुछु C पंधु-हणी Z पंथुम्ब° BF स्वसुर C ममनीता BF पछुछु Z पy G पछु.

Page #266

३७ ]
षष्ठवर्गः
२२५
ण हु महुपच्चुच्छुहणी पिज्जइ ता कह पलोद्दजीहाहं ।
इअ कुलपंथुच्छहणी सासुअगइपुच्छिराण कुप्पेइ ॥ ३८ ॥ अत्र पडिअम्मिों मण्डितमिति प्रतिकर्मितशब्दभवमिति नोक्तम् । परिवाडइ घटयति । परिवालइ वेष्टयति । परिहट्टइ मृद्गाति । परिअल्लइ परिअलइ गच्छति । परिअंतइ श्लिष्यति । परिसामइ शाम्यति । इति धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥ [३५] 5
पयलायभत्तपरिअलिआ मोरपरिछिण्णेसु।
कलकलिए पत्थरभल्लिअं पडिणिअंसणं च णिसिवत्थे ॥ ३६॥ पयलायभत्तो मयूरः । परिअलिअं परिच्छिन्नम् । पत्थरभल्लिअं कोलाहलकरणम् । पडिणिअंसणं रात्रौ परिधेयवस्त्रम् ॥ यथा । पयलायभत्तसण्हय तीइ पडिणिअंसणं इहाणेसि ।
10. पत्थरभल्लिअमच्छउ परिअडलिओ सि चित्तेण ॥ ३९ ॥[ ३६ ] परिहारइत्तिआ रिउमईइ चूलाइ पासिपिच्छीओ। पारी दोहणभण्डे पाओ चक्के दिसाइ पाली अ॥३७॥
L. 1. BF न CZ दु x जेषामेदु महपच्चु BF महपछछुZ 'पच्चुत्थु From ज्जड to राण 1. 2 torn off in G. C जहाहं हं XZ जहा ई. L.2. cdd. x कसलपच्चुच्छ BF पंछछहणी Cl. hd. ° पछछु 2. hd. पच्चछ Z पच्चत्य edd. सासुय Z पस्थिराण. L. 3 BF पडिअंमियं C यमि GX2 यमियं x पडिवाडइ From परिवाडइ to परिसामइ 1. 5 torn off in G. CX, घयति L. 4. B परिवालं चश्यति BF गृहतिx गृहाति C परिहल्ला परिह अलइ । 2 hd. परिमल) Z परिहल्ला परिअल्लइ X adds परिहलइ before the two from s given above. BF om. परिअलइ. L. 5. 2 परियंतइ. BF शम्यनि. Bधूकाः 04. इति नोक्ताः G ताविति. L. 6. From पयलाय to 'त्तो 1. 8 torn off in G.A "सत्त° E रुत्त cdd. परियलिया (Y °अ) X मोरपच्छिण्णेसु A BF छिन्नेसु CZ 'च्छिन्नेसु. L. 7. CZ कलिकलिए A पत्थभलि अं BCEFXYZ भल्लियं BCFYZणि सणं x णियंत्रणं BF 2. hd. Y णिस. L8. CZलाइयर लाइभ तो BCFXZ. परियट्ट G परियट cdd. लिय B°छन्नं BF पत्थड° C परच्छ' BFX भल्लियं CZ भत्तियं Form पत्थर° to °ओ सि 1. 11 torn off in G. L. 9. BF °णिअसणं CXZणयंसणं, L. 10. C ताइ cdd. "णियंसणं. L. 11. C पच्छर° cdd. भल्लिय BF 'छओ X चउ Zथउ cdd. परियट्ट C. 1. hd. GX °लिउ Z स for सि. L. 12. CZ परिहारि cdd. इत्तिया From आ to °ण्डम् 1. 1 next page torn off in G. C चला पइसि° X तूलाइ A °पिल्लोउ (१) XZ 'पिच्छीउ. L. 13. C पारि A दोहर' A BCFXZ पाउ BF चक X दिसाय ABCFYZ य X यः.
29 [Desinamamala]
.
a

Page #267

२२६ देशीनाममाला
[ श्लोक ३७परिहारइत्तिआ ऋतुमती । पासी तथा पिच्छी चूडा । पारी दोहनभाण्डम् । पाओ रथचक्रम् । पाली दिक् ! यथा ।
पारीहत्थो पअन्तरिओ पालीउ किं णिअसि गोव । चलपासिअ तह पिच्छि लुणेमि परिहारइत्तिरं महसि ॥ ४० ॥ [ ३७ ]
पावो सप्पे सवचे पाणो पाणाअओ अ पुणई अ। णयणम्मि पायलं पाउथं हिमे पारयं सुराभण्डे ॥ ३८॥
पावो सर्पः । पाणी पाणाअओ पुणई इत्येते त्रयः श्वपचार्थाः । पायलं चक्षुः । पाउअं हिमम् । पारयं सुराभाण्डम् ॥ यथा ।
पारयहत्थो पागो पाणाअयवाडयम्मि पुणइजुओ। पाउअपावयभीओ रत्तीए रत्तपायलो गाइ ॥ ४१ ॥[३८]
पाडंकी वणिनिविआइ पाइअं तुण्डवित्थारे । पाणद्धी रच्छाए पाडुच्ची तुरयमण्डणए ॥ ३९॥
L. 1. BF पारि° CAZ हारि cdil. इत्तिया BFZ चूला C तली 2. hd. तली भो x तला X दोहनं BFG, C1. hd. x पाउ. L. 2. From n to न्तरिओ 1.3 torn off in G. See note to stanza 33 1. 2. L. 3. Z qriFe 031ao X पाउअंत° GX °रिउ BF पलिओ C पालिउ Z पालीओ Cणयसि BFGX2 णियसि. L. 4. CX वल cdd. पालय Z ह तुह C पिच्छि BF लुणेसि X परिहारि° cdd. 'इत्तियं. L. 5. G पाउ BF सपचे C1 hd. सववे EC सचवे C 1. hd. x अउ G
अवो. A om. अ BCEFGXYZ य E पुणइ edd. य. L. 6. RF पायालं CY पाअलं X पयणं AEGXZ पाउयं C पाउ अं. L. 7. G पाउ Z पाओ G पाणयउ Zq3 X 373 B qora GZ om. Z qazgi: BCF 9310 X 91370. GZ पाउयं. L. 8. X पिहिमं G भांडी. L. 9. C हच्छो G पाणोयय° B पाणाअ Z पाणायय°C वाडमि X पाडयंमि. GX जुउ. L. 10. BF पाओअ°G पाउय° Z पाओय BF सावअ°CX °१ व CGX भीउ BCFX पाइलो. L. 11. A पांडुकी
E पाडुक्की G पाडुकी चणि° वण° CXZ °सिचि° cdd. याइ पाइयं (xण ) c विच्छारे. L. 12. C पाण टी X रस्थीए 2 रत्थाए X यादुच्ची C मंडण.

Page #268

षष्ठवर्गः
.२२७
पाडुकी वणिशिबिका । पाइअं वदनविस्तारः । पाणद्धी रया । पाडुच्ची तुरगमण्डनम् ॥ यथा ।
तुह विरहे पाडुकीजोग्गा सा पाइअं ण पावेइ । मल्हसि पाणद्धीसुं तुमं तु पाडुच्चि अहएहिं ॥ ४२ ॥ [३९] पायडमङ्गणए तह पामदा पायधण्णमलणम्मि ।
हत्थजुअलप्पहारे पाणाली पाहुणं च विकेम्जे ॥४०॥ पायडं अङ्गनम् । पामद्दा पादाभ्यां धान्यमर्दनम् । पाणाली हस्तद्वयप्रहारः । पाहुणं विक्रयम् ॥ यथा ।
खलपायडपामदं मोत्तुं पाहुणरइत्थिमालविरो। पाणालीइ हणिज्जइ हलिओ पिठागयाइ जायार ॥ ४३॥[४०] 10 पारंकं मुरमाणयभण्डे मग्गीकयम्मि पाउक्त।
पाउग्गो सब्भे पासणिओ पासाणिओ अ सक्खिम्मि ॥४१॥ - पारकं सुरामानभाण्डम् । पाउकं मार्गीकृतम् । पाउग्गो सभ्यः । पासणिओ तथा पासाणिओ साक्षी ॥ यथा ।
पासणिआ खु पमाणं भज्जइ पासाणिएहि दिव्वं पि । पारंकयसलभमे इअ पाउग्गेहि पाउकं ॥ ४४ ॥
-
15
L. 1. B पांडुकी X पोडंका BFX व्रण BFG शिविका edd. पाइयं B पणद्वी F पणही पाणही. L. 3. B पांडं की GZ पाडंकीजाया C साप पाइयं BFGX2 पाइयं
2न BF पावेई. L. 4. CF पाणवीसुं BGXZ पाडुच्चिय C (F1) पाडुच्चियएहि. L. 5. GZ पामद्वा GZ घन्न EY °मलिणम्भि. L. 6. E हाथ G हच्छ° BFY °जुयल° GZ °जयल° C पहागे B पाणीली GZ पाहुडं A विकिज्जे. L. 7. GZ अंगणं ] पामद्धा X पामट्टा. L. 8. B पाहुणयं. L. 9. G7. पामद्वं Z मोतुं BF पाहुणय° GZरएस्थि°Cइच्छिCX °विगे. L. 10. BF पाया लीइ C हृणिझइ CX हलिउ. L. 11. C2. hd. पाणय° Xभडे E माग्गी । भगी L. 12. E पाउगगेसं Zपाउग्गे BF संभे X मज्झे BE पसीणओ पाणिओ यZयासणिओ AGX °णिउ A पास. णिउ य GX जिउ cdt. य B सखिनि C सिक्खमि. L. 13.Gपारकं CX पान° BF माग्री C1 hd. मागी GZ पाउको GX.णिउ (twice ). L. 15. G पासा cdd. "णिया BFGXZ °णिएहिं C दिञ्चं...... 16. cdd. इय पाउरोहिं.

Page #269

२२८
देशीनाममाला
[ श्लोक ४१
अत्र पामरो कुटुम्बीति संस्कृतसमः । पाहुडं प्राभृतमिति प्राभृतशब्दभवम् । तथा पाडिक्कं पाडिएक्कं प्रत्येकमिति शब्दभवौ । पारइ शक्नोति । पासइ पश्यति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोकौ ॥ [ ४१ ]
पाउग्गिओ अ सहिए खलीणजुत्ताइ पाडिसिरा।
पाडुहुओ पडिहूए मालाए पारिहच्छी अ॥४२॥ पाउम्गिओ समिकः । द्यूतकारयिता । अन्ये तु सहि सोढमाचक्षते । यदाह । पाउग्गिओऽपि सोढः ॥ पाडिसिरा खलीनयुक्ता । पाडुहुओ प्रतिभूः । पारिहच्छी माला। पाडिहच्छी शिरोमाल्यमित्यन्ये ॥ यथा।
पाउग्गिअ सारविउं पाडिसिरामणिअपारिहच्छीओ।
पाडुहुअं पुण मग्गसि किमेस पडिहाइ तुह णाओ॥ ४५ ॥ [ ४२] पाउरणी कवचे पासावयपारावरा गवक्खम्मि।
जो पिउहरा पइहरं णेइ वहुं पाडिअज्झो सो॥४३॥ पाउरणी कवचम् । पासावओ तथा पारावरो गवाक्षः। पाडिअज्झो यः पितृगृहात्पतिगृहं वधू नयति ॥ यथा।
10
L. 1. B कुटुंबीति X कुटुचीति G om. प्राभृतमिति BF om. प्राभूत cdd. 'भवः L. 2. X पाडिकं Z पाडिक BFGZ पाडिअकं X शक्रोति B एते. L. 3. x देशेपूक्का . L. 4. BF पउग्गि (sic) AG, Cl. hd. X पाउगिउ edd. य (x प) x जत्ताइ Z°जण्णइ X पाडिसरा Z पामिसिरा. L. 5. A पाहुडओ B पाडुहुउ F पडिहुउ X पाडुहुउ Y पावुहुओ G पाडहु AXYZ पारिहत्थी cdd. य. L. 6. GXZ गिउ cdal. सभिको BF कारपिता X °करइता cdd. सहियं From माचक्षते to °मित्य 1. 3 torn off in G. BF पाउगिओ C पाडु:गिउ (2. hd.
ओ) पिण सोढ XZ गिउ X सोढ. L. 7. Z सोढा C खलिन C पडओ C 2. hd. पा° X पाडुहुउ ' पाहूओ BF प्रतिभुः BFXZ पारिहत्थी C 1. hd. पाडि° XZ हत्थी. L. 9. From पाउ° to °म्मि l. 11 torn off in G. cdd. गिय BCFX वियं B पाडसिरा° cdd. मणिय° (X °मा) XZ हत्थीउ. L. 10. BFXZ यं यं BF परिहाइ Xणाउ. L. 11. BF पारा गव C परोवरा x पारावारा A गवख. . 12. E पिउरा From s to यह 1. 5 torn off in G ACY बहुं AC °अज्जो 1 °अब्भो YZ यज्झो X य for सो. L. 13. X पाउरण x पासावउ C गवाक्षे C अझो i. e. अज्जो X यज्झो य X वितृगृहात.

Page #270

षष्ठवर्ग:
पासावयप्पइडो वहूइ पारावरोवविद्वाए ।
रोमोग्गमपाउरणीइ पाडिअज्झो हुओ मलयपवणो । ४६॥ [ ४३ ] णायव्वा वीसामम्मि पाडिअग्गो अ पारुअग्गो अ । पारंपरो णिसिअरम्मि पारुअल्ली पहुंकम्मि ॥ ४४ ॥
पाडिअग्गो तथा पारुअग्गो विश्रामः । पारंपरी राक्षसः । पारुअल्लो पृथुकः ॥ यथा । 5
४६ ]
रे हलिअ पाडिअग्गं कुण इण्हिमपारु अग्गदाढ तुम ।
पारंपरो व्व तित्तिं ण मण्णसे पारुअल्लअसणम्मि । ४७ ॥ [ ४४ ] पालीहम्मं च वई मालीकयमाहु पारुहल्लं च । पालीबंधो अ सरे पायप्पहणो अ कुक्कुडए ॥ ४५ ॥
पालीहम्मं वृतिः । पारुहल्ले मालीकृतम् । पालीबंधो तटाकः । पायप्पणी 10
यः ॥ यथा ।
कुकुटः
२२९
लङ्घइ जलहिं गरुडो पालीबंधं च पारुहल्लोम्मिं ।
पायप्पहण तुमं पुण पालीहम्मं पि फुडसि दुक्खेण ॥ ४८ ॥ [ ४५ ] पाडलसउणी हंसे पिण्ही खामा जले पिब्बं । पिंचू पिक्ककरीरे पिल्हं लहुपक्खिरूअम्मि ॥ ४६ ॥

L. 1. BCF पासाचय' 7 'इट्टो. L. 2. G रोमु From गम to पहुंकम्मि 1. 4 torn off in GG. 7 रोमग्गमयाउर° Xगमप C अझो Z यज्झो C. 1 hd. X हुउ. L. 3. C णायच्चा विसा° A वीसासम्मि CEX पाडियग्गो edd. य ( X अ )
गो
C 1. hd. om. पारुअग्गो य 2 hd. marginal note and X पारुयग्गो A पासू° E cdd. य. L. 4. AE पारंपारो A घरम्मि BCEFXY 'यसम्म BF पारिअल्लो CEZ पारुयल्लो G पहुकम्मि. L. 5. CX पाडियग्गो From विश्रामः to से 1. 7 torn off L. 6. cdd. हलिय पाडियग्गं ( Z अग्गं ) BF इहिपा CX इन्हिम L. 7. Z पारंपरु BF तत्तिं C तित्ति णं BEZ मन्नते G तुसिणम्मि. From बई to कृतम् 1. 10 torn off in G. X पारुहल. L. 9. BF वंधो (om. X ) C सरो X पयहणो cdd य (om. X ) BF कुक्कुडओ C कुकुड. CX वृत्तिः BFGX बंधो CX तडाक: GZ तडागः, L. 11. C कुकुटः
in G.
Z पारु
याग,
कक्कुट
X कुक्कुट :. L. 12. G लघइ C जहिं X लहिं BX गुरुडो In G लहिं गरु is torn
off. BFG "बंधं व to पाडल 1. 14 फसि C फुडसि. YZपि G पिब्वं. "अम्मि C रूयंमि Y
C पारमल X पारह torn off in G. L. 14. A पाउल
L. 13. BI
BCFX 'लोमिं 7 लोम्मि From हो हणे BF om. पि BF पाडुल° X हमें G पिण्णी ABCEFX L. 15. B पिचू EX पक्क GZ पेक्क° ] पिण्डं G पिल्लं Z पित्तं B
C
रुम्मि

15
L. 8. cdd. य
L. 10.

Page #271

२३०
देशीनाममाला
[ श्लोक ४६
पाडलसउणो हंसः । पिण्ही क्षामा । पिब्बं जलम् । पिंचू पक्वकरीरम् । पिल्हं लघुपक्षिरूपम् ॥ यथा ।
पाडलसउणयपिल्हय तुमयं मरुमण्डलम्मि मा वच्च ।
तत्थ अपिब्बे पिंचुअमित्तफले होसि पिण्हितणू ॥ ४९ ॥ [ ४६ ] पिंडी अ मजरीए पिरिडी सउलीइ पिच्छिली लज्जा।
पिहुलं पिंसुलिपिछोलीओ मुहपवणभरिअतिणवज्जे ॥४७॥ पिंडी मञ्जरी । पिरिडी शकुनिका । पिच्छिली लज्जा । पिहुलं पिंसुली पिछोली त्रयोऽप्येते मुखमारुतापूरिततृणवाद्यवाचकाः ॥ यथा ।
रमिरं पिहलेण समं पिछोलिमुहीहि पिंसुलिकराहिं।। पिंडीहि पलोहन्तो अपिच्छिलीपिरिडिलोल किं महसि ॥ ५० ॥ [४७] पिअणं दुद्धे आणाइ पिणाई दाडिमम्मि पिंडीरं।
उण्णापिपीलिआए अ पिप्पडा मक्कडम्मि पिंगंगो॥४८॥ पिअणं दुग्धम् । पिणाई आज्ञा । पिंडीरं दाडिमम् । पिंडरयं इत्यन्ये । पिप्पडा ऊर्णापिपीलिका। पिंगंगो मर्कट: ॥ यथा। 15 लिह पिंडीरं पिअणं पिएसु मा कुणसु पिप्पडासङ्क।
जाव पिणाई दन्तो पिंगंगमुहो ण एइ धणिभट्टो ॥५१॥ [ ४८]
10
L. 1. In G 19 7341 G is torn off. BCFXZ 19 X 192 Z9 for पिंच. L. 2. करीर: GZ पिल्लं. L. 3. BF पडल° CX पाडलि°x
सउणल्हिय. L. 4. C नच्छ अपिच्चि पिंचुअपिञ्चे पि मित्त BF अपिच्चे पिंचुउx यपिच्चे पिंतुअ° GX om. the whole verse. L. 5. CE विडि cdd. य (X इ) x मजरीए परिडी, पिरडी C सउणेड G2 सउली यX पिच्छली C लिज्जा. L. 6. BF पिंमुलं पिच्छो° C 1. hd. 'ल सुलि पिच्छो 2 hd. पिमुलिं 2 पिसलि° AGX °लीउ C
सहएवण E पवभरिअ° ABCFGXYZ भरिय Y तण° BF वज्जो. L.7. B पिछली G पिच्छिली X पिच्छली. L. 8. Z पिछिली त्रयो B मुख BF वाट्य C om. वाद्य X om. यथा. L. 9. BF रमि or चं C पिछालिमुहाहिं X पिच्छोलि° GXZ हीहिं C पिंमुली 2 पिसुलि L. 10. BFGXZ °हिं C पिडीहिं GZ पलोअंतो य पिच्छि (Z 'छि) RCFX परिडि BF महसिं. L. 11. cdd. पियणं (Z as above) B दुद्ध ए दुद्दे F दुव CX आणाई Z पिणाइ. L. 12. edd. लियाए cdd. य C पिप्पाड Z. पिप्पला C पिगंगो X पिंगो. L. 13. cdd. पियणं F दुई B दुटुं Cपिणाइ cdd. पिंडरसमित्यन्ये BF पिथडा GX ऊण्णा . L. 14. BFZ पिगंगो. L. 15. cdd. पियणं (X )C पिपाडा . L. 16. BF पिणाइ C पिंगणाई X पिणाई CX दंतो BF पिंगंगो मुहो C पिंगगंमुहो G पिंगमुहो G एपइ धण° X धणिभदो.

Page #272

५० ]
षष्ठवर्गः
२३१
बलकारम्मि पिणाओ पिअमा फलिणीइ पिंजिअं विहुए।
पिलणं पिच्छिलदेसे सही पिडच्छा गुदम्मि पिटुंतं ॥ ४९॥ पिणाओ बलात्कारः । पिअमा फलिनी । पिजिअं विधुतं । पिजिअयं इत्यपि । पिलणं पिच्छिलो देशः । पिडच्छा सखी । पिलुतं गुदः ॥ यथा ।
पिअमासामाइ इमाइ एस उअ पिंजिओ पिणाअपरो ।
पुरओ वि पिडच्छाणं पिटुतभरेण पडइ पिलणम्मि ॥ ५२ ॥ अत्र पिहडो पिठरः । पिउच्छा पितृष्वसा। इति शब्दभवौ । गथा पिज्नइ पिबतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ॥ [ ४९ ]
पिंजरुडो भेरुण्डे जंकिंचिप्पढिअयम्मि पिप्पडिअं।
तणुए पिहोअरो पङ्क्सुरे पिट्ठखउरा य पेंढा य ॥५०॥ 10 - पिंजरुडो भेरुण्डः । वदनद्वयोपेतो भारुण्डाख्यः पक्षी । पिप्पडिअं यत्किंचित्पठितम् । पिहोअरो तनुः । अत्र पिहुरोमो मीन इति पृथुरोमशब्दभवः । पिसुणइ कथयतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः । पिट्टखउरा तथा पेंढा कलुषा सुरा ॥ यथा ।
पिंजरुडो व्व दुवयणो पेंढामत्तो सि पिट्ठखउरपिआ । सा तुह विरहुम्मत्ता पिहोअरा पिप्पडइ णिचं ॥ ५३ ॥ [ ५०1 15
. L. 1. AGZ वल° BF चल° GXZ पिणाउ ABCEFXY पियमा GZ पिडमा Y फणिली ABEFGXYZ पिंजियं C पिंजयं चिहुए. L.2. A रिलिणं B पित्थलदेशे C (F) x पिच्छल A पिच्छिण°x पिडिच्छा A अदम्मिX गदंम्मि ACGZ पिटुंतं E पेट्रंतं X पेट्रतं. L. 3. GX पिणाउ cdd. पियमा B फलिणी BFGX2 जियं Cपिंजयं विधतं. BF पिंजियमित्यपि CGXZ पिंजिययमित्यपि. L. 4. x पिपिलणं B पिछलो र विच्छलो
पिटतं L.B. cdd. पियमा°Com. इमाइ BF पस ओअ cd... पिंजिउ G2 पिणाय. L.6. BFG परउ X पुरुउ BF पिडछग 2 पिडत्थाणं पिटुंत° G पिट्टःत. L. 7. BF पिहरो X पिवतीति. L. 8. B का इति नोक्ताः. L. 9. Gz पिंजरुडो BFY भारुडे X भेरुडे BF किचि A पढि° ABEFGXYZ 'ढियय° ed 1. 'डियं. L. 10. CGZ पिहोयरो E पेट X पिटुरवउरा B क्ख उरा C 1. hd. om. पेंढा य 2. hd. adds पिंटा after °खउरा BF पेंट! EX पेढां Y पिंटा. L. 11. BF भारुडो CGZ भेडो x भेरुंड B पेते cdd. पिप्पडियं. L. 12. X तनु C पेसुगइ X कथयति. L. 13. B पक्का इति CXZ काविति G पूनमित. BCFXZ नोक्तो. GZ पिट्ट° BF पेढा CG टा. L. 14. BF भिंजभडो C पिज BX दुखयणो CG पेंटा° BF पिट्टखपिया CG पिट्ट°X पिट्टरवउर° CX °पिया.. L. 15. C तुहं विरहुमत्तो पिहोआरा Cl. hd. (G!) णिचं X णिचंपिZ निचं.

Page #273

देशीनाममाला
[श्लोक ५१पिअमाहविपीणा पिकिचउरंसा पीढमुच्छुजन्तम्मि ।
पीई तुरए पीलुट्ठपीडरइआ य डड्ढचोरवहू ॥ ५१ ॥ पिअमाहवी कोकिला । पीणं चतुरस्रम् । पीढं इक्षुनिपीडनयन्त्रम् । पीई तुरंगमः । पीलुटुं प्लुष्टम् । पीवलं पीतमिति तु पीतशब्दभवम् । पीडरई चोरभार्या ॥ यथा ।
पीणउरपीइरोहे पीढठिआ पिक्खिऊण पीडरई । पिअमाहविकालमुही पीलुटुं मण्णए पल्लिं ॥ ५४ ॥ [ ५१ ] पुंडे वच्चत्थे पुढो गत्ते पिउसिआइ पुप्फा य।
पुत्थं मिउ मेले पुंपुरं च पुवाडपुप्पुआ पीणे ॥५२॥ पुंडे इति शब्दो व्रजेत्यस्मिन्नर्थे । पुंढो गर्तः । पुप्फा पितृष्वसा । पुत्थं मृदु । 10 पुंपुरं संगमः । पुवाडं तथा पुप्पुरं पीनम् ॥ यथा ।
पुवाडखन्ध पुप्पुअभुअ पुत्थालाव अण्णओ पुंडे । ण सहइ पुंपुअमम्हं पइपुप्फा पुंढसमगल्ला ॥ ५५॥ [ ५२ ]
___L. 1. edd. पिय BF पढिमुछ° 2 °मुत्थु A जंभमि. L. 2. B पीइ A पीलुह° BEXZ पीलुद्ध (F पीलुद्द G om. पीलुड BF पीढ° A °इंया E रइंया RCF GYZ 'रइया ABF दट्ट GZ दट्ट x पुढY डंढ B पोर E रोरवाह x °चोखडू Z°बह. L. 3. cdd. पिय° B चउरथ x चतुरस्त्रं F चउरलं BF रुक्षुनिपीडण.
B पीइ. GZ om. पीई तु° L. 4. X पीलद्धं G प्लुतं C °लं पीमिति GZ पीडई G चोचोर XZ चौर. L. 5. BF °उरु° C पीरइ° BFG विया CxZ °ठिया C रुई. L. 6. cdd. पिय° X °महवि X पिल्हर्ट C मए GZ मन्नए X मयूए Z पल्लि. L. 7. C पुण्हे E पुण्डे CL hd. वच्छे 2 hd. वञ्चच्छे G वथच्छे Z वथत्थे BXZ पुंडो. CE ( F१) पुण्डो G मुंढे BF पिसियाइ ACGXY सिचाइ EZ सिया य AX पुष्फा BF पुष्पा E पुत्था GZ पुप्पा. L. 8. CZ पुच्छं X पिच्छं C मउ E मिओ RF पुम्मों C1. hd. पम्मअं 2. hd. पम्प अंY पंपयं C1. hd. om. पवाड 2. hd. पच्चाई Gडे x पुष्फआY ° पुप्पुया. L. 3. X वजशब्दो RCFXZ पुंडो G om. पुढो गर्तः BF पुष्पा. BCFX पुच्छं L. 10. GZ. पुंपुयं संघः C पुच्चाडं BF तथा पुणुओ X पुष्पुउ G पीनः. L. 11. C पुञ्चाड° C पुष्फ अ° FG पुष्फुअ° Z पुष्फुय GZ om. भुअ BCFX पुच्छालाव C 1. hd. X अण्णउ G अन्नउ Z अन्नओ. L. 12. CX रुहइ G पुंपुयम° X °मी 2 एइपुष्का X पुंडसगला.

Page #274

षष्ठवगैः
२३३
तरुणम्मि पुअंडो पंडओ अ पवरे पुरिल्लो अ।
असईए पुण्णाली अ पुण्णवत्तं पमाअहिअवत्थे ॥५३॥ पुअंडो तथा पेंडओ तरुणः । पेंडओ षण्ढ इत्यन्ये । परिल्लो प्रवरः । पुण्णाली असती । पुण्णव तं प्रमोदहृतवस्त्रम् ॥ यथा।
पुण्णालिपुण्णवत्तं पुरिल्लपेंडय तुमं परािहऊण । __ मल्हसु पुअंडमज्झे सुयत्तणगविओ किमम्हेहिं ।। ५६ ॥ अत्र पुक्खरो सारस इति पुष्करशब्दभवः । पुंछड पुंसइ पुसः मार्टि। पुलोइ पश्यति । इति धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ।।। ५२ ]
पुडइअपुंडइआ तह पेरुल्लीपेंडबालपेंडलिआ।
पिण्डीकए पुआइणिपूआओ पुण पिसायगहिआए ॥५४॥ 10 पडइअं पुंडइअं पेरुल्ली पेंडबालं पंडलिअं एते पञ्च पिण्डीकृतार्थाः । पिंडलइअं इत्यपि । पुआइणी तथा पूआ पिशाचगृहीता। पुआइणी उन्मत्ता दुःशीला चेत्यन्ये ॥ यथा ।
पुंडइआ पेरुल्लीसद्दा युडइअअपेंडबालकचा। अआइणी वि पूअ व्व तुहारिवहू रुअन्ति पेंडलिअं ॥ ५७ ॥ [ ५४ ] पुरुहूओ घूए पुडइणी अ णलिणी पुलासिओऽग्गिकणे। 15 असुरे पुरिल्लदेवो उक्कण्ठाए अ पुरुपुरिआ ॥ ५५ ॥
L. 1. E पुयंडो E पिंड ओ AG, C 1. hd. पेंड3 X पिंडड ABCEFY य ( twice ) x य ( second time) L. 2.C असइए C लीए CGZom अ ABEFXY य BF पण्णवत्थं GI.वंत AEY पमोय BFGYZ हिय (वच्छ. L. 3. BF पेडओ GX पंडउ7 पंडओ BF पिंडओ षंढ Gडउ खंड पेंडर7पंडओ षंढ, L.4.G पुण्यवत्तः. L. 5. G°पुण्यवंतं BF पुरिल्लय° C परिल्लं ' x पिरिहिऊणे. L. 6. X मलूमु C गच्चिओ X गचिउ Z गम्वि ( om. ओ) X किमहिं. L. 7. C पुष्करो X सारसः C इति पुष्करस इति पुंशब्दभवः । G om पुंछइ CX फुसइ C om. पुसइ XZ फुसइ. All mss read पलोइ. L. 8. GZ पश्यति धात्वा G नोक्ता. L.H. ABEFGYZ पुडइय C पुंडइय° A पुंडरिया X पुडइपुडइया E पुण्ड BCEFGYZ °इया E तहा परु° X पेरुल्ला ABCFGXYZवाल A पिंड GZ पेंड edd. 'लिया. L. 10. E पिंण्डी A GZ पुयायाण AX पूआउ GZायाउ X पिसा cdd. गांहयाए. L. 11. cdd. पुडइयं BFGX2 पंडइयं G om. पेरुली BFX पेंडवाली C वाल G पेंढवालं Zडवालं BF पेड्डलियं C पण्डलियं GX पेंडलियं Z पेंडुलियं. L. 12. B पिंडलियमित्यपि CG (F)पिंडलइयमित्यपि र पिंडलायमित्यापि BF पआणी आणी GIपया C आइणा, CX वेत्यन्ये L. 13. edd. पुंडइया GZ पेरल्लीसदा (Z द्वा) cdd. पुडइय' BC FX अपिंड cld. वाल° C कवा GZ. कग X कवचा. L. 14. BF अपुइणी GZ पूय G व्वा CX मुहारि BF पेड BCFXZ लियं. L. 15. AY पुर GX हूउ C घओ cdd. य A पुणा AG, C1. hd. XYZ°सिउ BF अम्गि L. 16. ACEYZ य AEGXYZ रिया.
30 [ Desinamamala]

Page #275

२३४ देशीनाममाला
[ श्लोक ५५पुरुहूओ घूकः । पुडःणी नलिनी । संस्कृते तु पुटकिनीशब्दं केचिदेव निबध्नन्ति। पुलासिओ अग्निकणः । पुरेलदेवो असुरः । पुरुपुरिआ उत्कण्ठा ॥ यथा ।
पुरुहूअपिए काले पुरिल्लदेवारिविरहिआ राही।
मयणपुलासिअतत्ता पुडइणिसयणे करेइ पुरुपुरिअं ॥ ५८ ॥ 5 अत्र पुलअइ पश्यतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥ [ ५५ ]
आसीइ पुरिल्ल पहाणा पूणी पिचुलया करी पूणो।
पूरी वायगभण्डे पूअं दहिअम्मि पूरणं सुप्पे ॥५६॥ पुरिल्लपहाणा अहिदंष्ट्रा । पूणी तूललता । यन्मध्यात्सूत्रतन्तुनिःसरति । पूणो हस्ती । पूरी तन्तुवायोपकरणम् । पूअं दधि । पूर्ण शूर्पम् ॥ यथा ।
पअअपरीपूरणपूणीहिं जे जिअन्ति ते वि वरं।
खुत्तपुरिल्लपहाणो मरसि अलं गारुडेण णरपूण ॥ ५९ ॥ [ ५६ ] पूरोट्टी कज्जवए पूंडरिथं पेसणं च कज्जम्मि।
पेल्लिअमवि पीडिअए पेआलं पेज्जलं पमाणम्मि ॥ ५७ ॥
परोट्टी अवकरः । पंडरिंअं तथा पेसणं कार्यम् । पल्लिअं पीडितम् । पेआलं तथा 15 पेज्जलं प्रमाणम् ॥ यथा ।
_L. 1. GX हउ B नलीणी. C केचिदेवं Z केचिदेनं L.2. BF मुला GX °सिउ x अरिल्लदेवो. BF पुरपुरिया X पुरिया Z उकंटा. L. 3. BF पुरुहूओअपिए C हृय" X पुरुहूउहपिए कालो cdd. विरहिया. L. 4. call. पुलासिय (X 'स) BF पुडइणी' C पुडयिणि X पडयणि° ed.l. "रियं. L. 5. X om the whole line. L. 6. A दुरिल्ल In G पुरि पूणी is torn off. C पुणी. L. 7. C पुरी A वाघग Y वायक A पूअ BCEFGXYZ पूय BCEFGYZ. दहियम्मि. L. 8. X पहाणो In Gणी तू is torn off. X पिचुलता 1 यन्मथ्या B तंतु C (F१) X तंतु: G तं and then torn off to यथा incl. 1. 9. L. 9. X पूयं BCFZ सर्प र सूर्प- L. 10 GZ पूययपूर्णीपुरणपू X पुरी is given twice. X पूणीहे BCFX जियंति C ते चि L. 11. परिल From णो to पेज्जलं 1.2 next stanza torn off in G. C मला यं गा°X गारुडेन BCFXZ. नर L. 12. ARFY पूरोढी C पूरोटी Z परोडी BF कज्झवए C कझ° 2. hd. कझ° BF पुंडरिय ACE पुंडरियं X पुडरियं Y पुंडरियं Z पुंडरिअं X पसणं. L. 13 E पल्लियम ARCFYZ पेलियम BF पीडअए CEXYZ पीडियए cdd. पेयालं G पेज्जल पवाण म. L. 14. BFGZ परोढी C पूरोटी B पुंडरयं C ( F?) X पंडरियं Z पंडरीअं C1. hd. प्पसणं 2. hd. सणं [n G from पेसण to अपेज्जल 1. 17 torn off. C (F ? ) पेल्लीयं BX पेल्लियं. BCFXZ पेयालं.

|

Page #276

षष्ठवर्गः
पूरोट्टमपेआलं पेसणअणहिज्ज घल्लसु सखेत्ते ।
]
दारिद्दपेल्लिअ अपेज्जलकणिसेहि जइ अत्थि पुंडरिअं ॥ ६० ॥ [ ५७ पेरिज्जं साहिज्जम्मि पेच्छओ दिट्ठमित्त अहिलसिरे । पिच्छम्मि पेहुणं पेंडलो रसे गोवयम्मि पेंडारो ॥ ५८ ॥ पेरिज्जं साहाय्यम् । पेच्छओ दृष्टमात्राभिलाषी । पेहुणं पिच्छम् । पेंडलो रसः । 5 यदाह गोपालः ॥ पेहुणपेंडलशब्दौ पिच्छे च रसे च बोद्धव्यौ ॥ पेंडलो अरस इति तु अकारप्रश्लेषो मूढानाम् । पेंडारो गोपः । पेंडारो महिषीपाल इति देवराजः ॥ यथा ॥ सिहिपेहुणावसो पीणो पयपेंड पेंडारो ।
५९ ]
वम्महकयपेरिज्जो भत्तयहारीण पेच्छओ जाओ ॥ ६१ ॥ [ ५८ ] पॅडोलीपेरणपेंडधवा कीलोइठाणखग्गेसु ।
1
पेडइओ कणवणिए पेसणआरी अ दूईए ॥ ५९ ॥ पेंडोली क्रीडा । पेरणं ऊर्ध्वस्थानम् । अत्र । पेच्छइ पश्यति । पेल्लइ क्षिपति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ । पेंडधवो खड्गः । अत्र पेंडवर प्रस्थापयति । अयं धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः । पेडइओ कणादिविक्रेता वणिक् । पेसणआरी दूती ॥ यथा ।
२३५

L. 1. BXZ पूरोढ C ( F १ ) पुरोढि BCFXZ पेयालं BF पेसणहिज्ज CX पेसण अणिहिज्ज घलम BF 'सुक्खत्ते. BFXZ 'पेलिय GZ य पेज्जल अच्छि From स्थि to मात्रा
L. 2 BF दारिद BF 'कलिसेहिं GZ सेहिं X कणिसे हइज्जि C 2. hd. 1. 3. next stanza torn off in G. CZ पुंड X कुंड cdd. रियं ( Z as above ). L. 3. BF पेरिद्यं B साहिज्झमि X साहिज्जग्मि A पेत्थर BFX पिच्छउ E पेच्छओ Z पेहओ. L. 4. BY पेच्छमि X पेच्छमि / पेहुलं A पंडलो BF पेडलो EXZ पिंडलो BFX रसोX गावयंमि A पंडारो BCFY पिंडारों X पेडारो. L. 5. B साहाज्जं C पिच्छओ XZ पेच्छउ BF 'भिलाख: BEX पेछं. BEX पिंडलो L. 6. ( पिंडरशब्दौ X पिंडलशब्दो X व for च ( twice ). BE चोयव्यो X बोधव्यौ BCFX पिंडलो In G from पेंडलो to महिषी 1. 7. torn off L. 7. BE पंडारो गोपः । पिंडारो X पिंडारो ( twice ) CZ 'पाल: From यथा to खग्गेषु 1. 10. torn off in G. L. 8. BF सिहु BF 'पेडलेण Z पंडलेण BFZ पंडारो CX पिंडारो. 19. C 1. hd. X पेच्छउ X जाउ. BF पेडथवा X पेडधरो EX कीलाउद्ध 11. E पेडईओ X पेंडईड ACG 3 BF व° to खङ्गः 1.5 torn off in G. YZ पेसणद्वईए. L. 12. B) पेडोली BF उर्दू X ऊर्द्ध B क्षिपति ति एते L. 18. BF पेडधवो X पंडवरो. पचड़ X पिचड़ Form यति to स 1. 15 torn off in G. L. 14. Bूक्काइ नोक: X बूकाविति नोको : CX पेंडड्ड 2. hd. "ओ X वणिगू BFZ "यारी X पूती.
I. 10. BF पेडो C पिंडो° X पडों / पंडो C लो / कीलोई BCEF " द्वा". L. कणकणवणिए C कणधणिण (sic) From यारी ABEFGX य Y उ BZ द्वईए

10

Page #277

5
10
देशी नाममाला
[ श्लोक ५९
पेडइ अधूअपेंडोलिलम्पडो पेरणं कुणसि कीस |
ण विणा पेसणआरिं हवन्ति कज्जाइ पेंडधवहत्थ ॥ ६२ ॥ [ ५९ ] पोई उभरे पोचं सुकुमारे जूहणायगे पांडो । काचम्मि होइ पोती गामपहाणम्मि पोआओ ॥ ६० ॥
पोट्टं उदरम् । पोञ्चं सुकुमारम् । पोंडो यथाधिपतिः । पत्ती काचः । पोआओ
ग्रामप्रधानः ॥ यथा ।
२३६
तं पोच्चं तणुपोट्टि मेल्लिअ पोआअपोंड णिअघरिणि ।
हालिअमहिलं एअं रमसि ण तं मुणसि पोत्तिमणिअं ॥ ६३ ॥ [६०] दुत्थम्मि पोसिओ पोणिआ य सुत्तभरिअम्मि तकम्मि | पोअंडो मुक्कभयम्मि पोउआ करिसअग्गिम्मि ॥ ६१ ॥ पोसिओ दुःस्थः। पोणिआ सूत्रमुत्तर्कः । पोअंडो मुक्तभयः । षण्ढ इत्यन्ये । पोउआ करीषाग्निः ॥ यथा ।
हालिअजालिअपोउअधूमं दट्ठूण पाणिअं चइअ ।
पोसिअघरिणी छेत्तं उअ पोअंडा णिसाइ अहिसरइ ॥ ६४ ॥ [ ६१ ]
L. 1. BCFZ पेडय X पेंडय X ध्यध्यपिंडोल ( 'धूयपिंडोलिं / धू BF पेडोलि L. 2. BFGZ पेसणया X पेसणहारिय C आरिं य BCFXZ कज्जाई From कज्जाइ to मारम् 1 5 torn off in G BF पेड Cच्छा X हत्था. L. 3. A पोटू EX ऊअरे Y उयरे Z उमर A णाचं X पोच ८ पुव्वं X सुकुमार A जहणा BF पांडो Cपोंड. L. 4. X कर्चमि X पुत्ती A पोहाउ EX Z पोयाओ. L.. X पोदें BF पोड्डो X पेंडो Iu G not quite legible. X कचे X पोआउ / पोयाओ From आओ to त्थम्मि 1 9 torn off in G. L. 7. Z तप्पोचं X वर्ण BF, C 2. hd. पोहं BF मिल्लिअ C मेल्लिआ 7 मेल्लिय C पाआअ Z पोयाय B निय° C ( F ? ) XZ2 णिय BX घरणं. L. S. BCFZ हालिय° X होलिय° BCFXZ एवं C महिलेसि BH न X for BCFXZ भयं. L. 9. C दुच्छमि AGX पोसिउ edd. पोणिया BCFGZom. य cdd. 'भाग्यम्मि BF तंकुमि From म्मि to पोउआ 1. 2 torn off in G. X तक्कुम्मि. L. 10. X पोअडो Z पोयंट्ठो BFY पांड्या In G करि not legible. L. 11. X पोसिउ In G पोनिओ not legible, from दुःस्थः to पोउआ 1. 12. torn off . BCF दुम्थः X दुत्थः BCFXZ पोणिया B सूत्रभृतकः C ( F 1 ) तर्कु C 2 hd. "भृततकुं XZ भृतत: B पंढ X घंढ. L. 12. BF पाउआ. L. 13. BF होलिय X हालिय° C 'जालिपोड लियोउय X 'जालिय In G "जालियपोउयधूमं is torn off. C दगुण X दक्षूण BF पंणियं / पाणियं BCFX चइय G/ चमड़ L. 14. Cdd. पोसिय° B धरणी X च्छंत्तं C From उअ to पोलिस 12 next page torn off in G. C णिसोइ X णिस्सड़ ( अहिसरई / मासरइ.
c

Page #278

६४ ] षष्ठवर्गः
२३७ पोआलो वसहे पोअंतो सवहम्मि पोत्तओ विसणे ।
पोलिअपोहणपोरच्छा सोणिअलहुअमच्छपिमुणेसु ॥ ६२॥ पोआलो वृषभः । पोअंतो शपथः । पोत्तओ वृषणः । पोलिओ सौनिकः । पोहणो लघुमत्स्यः । पोरच्छो दुर्जनः ॥ यथा ।
तं रे पोहणगन्धि सपोत्तपोआलर ब्व रमिऊण ।
पोरच्छकम्म पोलिअ इण्डिं पुण कुणसि पोअंते ॥ ६५॥[ ६२ ] पोइअपोअइआ णिहयरिलया पोइओ अ कन्दुइए।
पोलच्चा खेडिअभू कुसुम्भरत्तम्मि पोमरयं ॥ ६३॥ पोइआ तथा पोअइआ निद्राकरी लता । पोइओ कान्दविकः । खद्योत इत्यन्ये । पोलच्चा खेटितभूमिः । पोमरं कुसुम्भरक्तं वस्त्रम् । अत्र पोक्कइ न्याहरतीति धात्वादेशे- 10 षूक्तमिति नोक्तम् ॥ यथा ।
पोइअचण्टणमिसओ पोअइअवणम्मि पोइअघरिल्ली। पोलच्चछेत्तकण्ठे सुपोमरा पेच्छ अहिसरइ ॥६६॥ [ ६३ ]
॥ अथानेकार्थाः ॥ दरिअक्खमेमु पक्को पत्तणमिमुफलयपुङ्खमु ।
___15 पइअं भच्छिअचक्केसु पप्फुअंदीहउड्डिअन्तेसु ॥ ६४॥
L. 1. x पोआले 2 पोयालो RCF वसहो A पोअंठो (!) E सचहम्मि AXZ पोत्तउ. L.2. BF पोरिय CEGYZ पोलिय AZ पोरत्था x पोरिच्छा cdd. सोगिय° C लह, मच्छ° EGXY लहुय BF मत्थ. L. 3. GX पोत्तउ X पोलिउ In G पोलिओ सौनि is torn off. BFX शोनिकः CZ शोनिकः .. 4. Z. पारत्थो. L. 5. Xगे GZ 'पोयालउ X पेंतेपोआलउ BF, C2. hd. XZच. L.GL पारस्थ edit. पोलिय. L.7. BCEFGXZ पोइयपोअइया Y पोअड़या 2 णिरि AX परि G अरि AGX पोइउ E पोईओ C om. अ ABEFGXYZ य A कंडइए BP कयंदइए EX "ईए. L. 8. 'Z पोलव्वा cdd. खेडियभू A कुसंभ E कुशुभ A ण नग्यं GZ 'रअं. L. ). (dd. इया twice; (Z only 2nd time ) R करि GX पाइउ - कांदचिकः B पद्योन. L. 10. BFGZ niezai C 7 BF wao. L 12. CGXZ 4157° C za CGX 'मिस x पाइयवर्णमि CGL अइय° cdd. पोइय'. L13. BFZ पोलव BF घेत्त CX खेत पेत्य 'रई. L. 14. om. A. L. 15. ABCDEXY दरिय' C पत्तणमिसु BF खोसु L. 16. edd. पइयं ABCFGYZ मच्छिय E भथिय X भस्थिय Y “चकेK AGZ पप्पअंE पत्य अंY पप्फयं BP उडीयतेम ACGYZ उड्डियंतेसु.

Page #279

२३८
देशीनाममाला
[ श्लोक ६४
पक्को दृप्तः समर्थश्च । पत्तणं बाणस्य फलं पुनश्चेति व्यर्थम् । पइअं भर्सितं रथचक्रं च । पप्फुअं दीर्घमुड्डीयमानं च ॥६४ ]
वइजवणीसु पडिल्ली पउणो वणरोहणि अमभेएसु ।
अइसोहन्ते भग्गे पिअंवए पक्कणी चेअ॥६५॥ पडिल्ली वृतिस्तिरस्करिणी च । पउणो व्रणरोहो नियमभेदश्चेति यर्थः । पक्कणी अतिशयशोभमानो भग्नः प्रियंवदश्चेति व्यर्थः ॥ ६५ ]
णायरसविरलमग्गेसु पइट्ठो गणगुहासु पब्भारो। __कोकिलजारेसु पंसुलो पउत्थं घरप्पवसिएसु ॥६६॥
पइट्टो ज्ञातरसो विग्लं मार्गश्चेति व्यर्थः । पन्भारो संघातो गिरिगुहा च । पंसुलो 10 कोकिलो जारश्च । पउयं गृहं प्रोषितं च ।। ६६ ।
वइविवरे तह मग्गे दुस्मीले कण्ठदीणारे।
कण्ठच्छिद्दम्मि तहा य दीणणाए पएरो अ॥ ६७॥ पएरो वृतिविवरं मार्गा दुःशील: कण्ठदीनाराख्यभूषणभेदः कण्ठे विवरं दीननादश्चेति षडर्थः ॥ [ ६७ ] 15 लहुपिढरम्मि पडुल्लं तह चिरकालप्पसूअम्मि ।
पत्तट्टो णायब्वो बहुसिक्खिअसुन्दरेसुं च ॥ ६८॥ पडुल्लं लघुपिठरं चिर पसूतं च । पत्तट्टो बहुशिक्षितः सुन्दरश्च ॥ [ ६८ ]
असहणसमत्थएमुं च पच्चलो पक्कणो चेअ।। पव्वजो णहमरसिसुमिएसु गणमत्थरेमु पत्थारी ॥१९॥
L. 1. X दप्तः BIG वाणस्य x वाणफलं CX यथः cdd. पइयं X भस्यितं L.2. GXZ पप्प अंX दोघमुट्टीयमान. L. 3. E om. वह BCF च ABFGYZ पणियमणियमा . L. 1. G भम्गे अंवर (sic) XYZ पियंवए ABCF वेय C2 hd. Y चय. L. 5. BCF वृत्तिस्ति 2 करणी GZ व्रणरोहो. L. 6. B सोभ° B दश्ये (sic). L. 7. A नाय° X सइटो Y पइवो BEF गुणगुहासु X घाउगरिगुहामु A पत्तारो. L. 8. G जासेसं X जारसु Zजासससु C पंसले C पउच्छं Zय उत्थं G पंव L.9 G पइदो BF संघाल: C गिरिगुहा संघातश्य. L. 10. X कोलिको C पउन्छे X प्रोपितं. L. 11. BF चZ "विचरे X कट L. 12. C 1. hd. छिघमि x "छिटुंमि तहा ACGYZ 4. L. 13. C पर! य BFX दुःशील C दुःशीलं X दीराख्य Z राख्यं भूषण C भेद. BP om. दोन. L. 15. E पिठर° BCF पदुलं X पटुल GYZ सूयम्मि. L. 16. GZ पत्तटो EX नायव्वो C1. hd. 'चो G वहु BF बहुसिक्खियसुं च X सक्खिय'YZ सिक्खिय. L. 17. BFX पनुलं C पदुल C लहु । पत्तड्डा BG वहु B "सिमितः. L. 18. C समच्छएK BF om. च G पव्वणो Z. पव्वला G पकलो ABCFY चेय L. ]:). C (A ?) पञ्चज्जा Y मिगेस C गणपन्छरसु x "सरस C पच्छारी

Page #280

७२ ]
षष्ठवर्गः पञ्चलो तथा पक्कणो असहनः समर्थश्चेति द्वावपि ह्यौँ । पव्वजो नखः शरो बालमृगश्चेति व्यर्थः । पत्थारी निकरः प्रस्तरश्च ॥ [ ६९ ]
कप्पासे सेए पलसं पीडिअपडिअभीरुम परद्धं ।
पड्डत्थी बहुदुद्धाए पारीहारिणीए अ॥ ७० ॥ पलसं कर्पासफलं स्वेदश्च । परद्धं पीडितं पतितं भीरु चेति व्यर्थम् । पड्डुत्थी बहुदुग्धा 5 दोहनहारिणी चेति यर्था । अत्र परीइ भ्रमति क्षिपति चेति धात्वादेशेषूक्तामति नोक्तम् ॥[ ७० ]
पइरिकं च विसाले एगन्ते तह य सुण्णम्मि।
परिहच्छं पडुमण्णूसु भीअभग्गेसु पडिसिद्धं ॥ ७१ ॥ पइरिक्कं विशालमेकान्तं शून्यं चेति व्यर्थम् । परिहच्छं पटर्मन्युश्च । पडिसिद्धं 10 भीतं भग्नं च ॥ [ ७१ ]
पयलाओ हरसप्पेसु परिभंतो णिसिद्धभीरूसु। दाथायड्डीमहिसीसु पयबृणिपारिहट्टीओ ॥ ७२ ॥
- L. 1. BF (G!) Z. पव्वला C पञ्चज्जा. C नस । नखं L. 2. BFGA वाल' X मगश्येति C पच्छाग GZ स्रस्तरश्च. L. 3. X स for सेए edd. पीडिय° BCF पंडिय° YZ°पडिय° X पडिएसु A भीरुमुE भीग्सु G भीरुएस. L. 4. AY पड्डछी BF पंडत्थी C पडच्छी GZ पडुत्थी X पड्डत्थी G बहु A °दुछाए C हुन्छाए X दोहणहारिणीए ABCFGXYZ य. L. 5. C कार्पास° X °फल: B दश्य B परिद्धं C परदं F परिद्वं CX भीरुश्येति. BF पंडन्थी CX पडत्थी G पड़च्छी Z पड़च्छी BF चदुग्धा L. 6. Z दोहदकारिणी B हारीणी x यर्थाः Z यर्थ: CX2 परीअइ.
BF om. क्षिपति GZषक्त L.7. CGXZ नोक्तः, L. 8. Eom. च BF सुण्णं पिC मुण्णगि 2 hd. °मि G सुन्नZ मुन्नम्मि. L. 9. ABFYZ परिहत्थं CX पडिहत्थं BF पडण्णस E पदु A मणूसुं C 1. hd. 'मपूस 2. hd. 'मन्नसु GZ 'मन्नसु X मुण्णस Y भीय B परिसिद्धं C ( F ? ) "सिद्वं. L. 10. GZ कांतः BFZ परिहत्थं CN पडिहत्थं. BF पदुमन्यश्य or g X पटुमन्युश्च BF पेडि. L. 12. C पहलाओ AGX °लाउ Y पअलाओ BF परिभत्तो A परवुत्तो GYZ पर° X परिभंसो C णिसुद्दा भीरुसु. L. 13. A दाछ।° BCEFGYZ दात्था X दोस्था C (F?) यट्ठी GXZ यही E माहसी GXYZ पयट्टणि C (F?) पयट्टणी C हत्थीओ E हड्डीओ GZट्ठीउ AX °उ.

Page #281

२४०
देशीनाममाला
[ श्लोक ७२
__पयलाओ हरः सर्पच । परिभतो निषिद्धो भीरुश्च । द्वाःस्था प्रतीहारी । आकृष्टिराकर्षणम् । महिषी सामान्योक्तापि चिरप्रसूतेह गृह्यते । एषु द्वाःस्थादिषु त्रिष्वर्थेषु पयणिपारिहट्टिश दौ । यदाह गोपालः ॥ पयडणी स्यात्प्रतीहारी । आकृष्टिः परिहट्टी पयङ्कणी चौते विज्ञेया ॥ द्वा:स्था च पारिहट्टी आकृष्टिः 6 पारिहट्टी स्यात् ॥ इति च । गोकुलप्रकरणे देवराजस्त्वाह । परिहारिणीप यबृणिपडिच्छिा पारिहट्टीए ॥[ ७२ ]
वइमुक्खेसु परिअडी पहेणयं लाहणोसवेसं च।
पडुआलिअं पडूकयपरिताडिअधारिएसुं च ॥७३॥
परिअडी वृतिमूर्ख । पहेणयं भोजनोपायनमुत्सवश्च । अत्र । पब्बालइ प्लाव10 यति छादयति च । पयल्लइ शिथिलीभवति लम्बते च । पम्हुसइ विस्मरति प्रमृशति
प्रमुष्णाति च । पक्खोड: विकोशयति शीयते च । पलोट्टइ प्रत्यागच्छति पर्यस्यति च । पडिसाइ शाम्यति नश्यति च । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः । पडुआलिअं पटूकृतं ताडितं धारितं चेति व्यर्थम् ॥[७३]
परिहत्तवड्ढविअपालिएमु पडिअग्गिरं चेअ। पविरंजिओ अ भणिओ सिणिद्धए कयणिसेहे अ॥७४॥
L. 1. C पहलाओं G"लाउ X पइलाउ हर x परिभंसो B भिरुश्य BF दास्थायढी C द्वास्था GXZ द्वास्थ. L. 2. B कृषि X कृष्टिग (om. आ) B om. पि. BFXZ द्वस्था C द्वास्थ G द्वास्थादि BFX om. त्रिष्वर्थेषु C त्रिज्जथेषु L. 3. BCX पयटिणि° F पयडिणि (Z यट्ट B पारिहट्टिणि F हड्डिणि C हट्टि BF om. शब्दौ. X गोपाल BF पायढणी Cx हि G
BX आरुष्टि L. 4. B परिहट्टी Gपरिटी X पारिहट्टी BF C GXZ X ज्ञेया BFGXZ द्वास्था C द्वास्था BCF व Bहन्ढी ( twice) B'ष्टि G om. आरु पारि L. 5. cdd. स्यादिति. G om. च G गोधाल° CX प्रकारणे Bहारीणी x पारिहारिणी Z परिहाणी B पयणि CG x Z . L.B. BCF पडिस्थिया GZ 'च्छिया X पवित्थिया RF हढढीए, L. 7.C1. hd. सक्खरा cdd. परियडी (X as above ) X पहेयणं C 1. hd. x लाहे C2. hd. भोय . L. 8. EX पटुZ पडू cdd. °लियं B पज cdd. °डिय GZ धाडिएसु च X धारएसं. . 9. BCF X परियडी G पडि° RCF वृत्ति C मुर्ख° G मूर्खX पहेणं BF पल्वालइ C पचालइ GLX पव्वालइ L. 10. CX पयलइ B सिार्थ°x भवंति BFG लंबते. GZ पम्हसइ । पह्मसइ L. 11. BF om. च after ष्णाति CZ विकाशयति.
पलोड X "गन्छति च om. पर्यस्थति च X पर्यइयति L. 12. G डिसाइ (sie) BFX पडिशाइ. Bom. च Bषक्ताः BF पटु cdd. लियं BF पदुरुतं C पटु L. 13. x रुत परिताडितं .. 14. BF परिभक्त CX परिमुत्त AEXY वझवियं B°वन्द्धविय° C ( F१) °वविय 2. hd. 'द्व G2 °वविय° AEXY पडिय° ABCEFXY ग्गियं From पडि to से? अ 1.2 written twice in C. A चेयं BF चेव C चेव य CY चेय X वेअ. L. 15. ABP जिउ C परिरंजिउ 2. hd. °ओ C पविबंजिउ E पचितरंजेउ X पडिरंजिउ CEGYI य ABFG, C. 2. hd. भणिउ र सिणिद्वये C(F) दुए X भणिगए A कयसि गेहे EX णिहे C °णिसिहे ABCFGXYZ य.

Page #282

•]
षष्ठवर्ग:
२४१
पडिअग्गिअं परिभुक्तं वर्धापितं पालितं चेति व्यर्थम् । पडिअग्गि अनुव्रजितमिति तु अनुत्रजिधात्वादेशसिद्धम् । पविरंजिओ स्निग्धः कृतनिषेधश्व | पविरंजिओ भग्न इति तु भञ्जिधात्वादेशसिद्ध: ॥ [ ७४ ]
I
सरहे वग्घमि अ पक्कसावओ पासमच्छिविरुवे । पालो सुण्डिकजुण्णेसु भत्तउच्छूसु पाऊ अ ॥ ७५ ॥ पक्कसावओ शरभो व्याघ्रश्च । पास अक्षि विशोभं च । दन्तकुन्तयोरपि पासं इच्छन्त्यन्ये । पालो शौण्डिको जीर्णश्च । पाऊ भक्तमिक्षुव | स्वार्थे के पाउअं इत्यपि ॥ [ ७५ ]
1
चचपडु पाको विष्णुअपडिसारएस पालप्पा | हंसे विसेऽम्बुजे पाडलो दुवारतिरिएस पासलं ॥ ७६ ॥ पाडुको समालम्भनं पटुव । पालप्पो विप्लुतः प्रतिसारश्र्व | पाडलो हंसो वृषभः कमलं चेति त्र्यर्थः । पासलं द्वारं तिर्यक् च ॥ [ ७६ ]
७७
पुष्वकय कम्मपरिणइआहेडअपीडिएस पारद्धं । तुल्लणिसेह सरिसे समुआचारे अ पाडिसिद्धी अ ॥ ७७ ॥ पार पूर्वकृतकर्मपरिणाम आखेटक : पीडितश्चेति व्यर्थम् । पाडिसिद्धी स्पर्धा 15 सदृशः समुदाचारश्चेति त्र्यर्थः ॥ [ ७७ ]
या.
L. 1. G परि cdd. अग्गियं ( Z as above) वादां XZ In G पालित twice. cdd. "ग्गियं ( X as above ). C add च after गिअं X 'नजत L. 2. Xom. तु अनुब्रज CXZ 'देशे सिद्ध BFX पडि GX इंजिउ CX परि° GX रंजिर L. 3. BX मंजित्वा". CGXZ "सिद्ध. L. 4. BF वथंमि ABEF GYZ य C X यं AGX 'वउ C पासमिच्छि A विसवेसु BF 'विरूवेसु CX विरवेस G विरुधेसु 7 विरुद्वेस. L. 5. A मुंडि° C सुकंडिजणेस भत्तओ उच्छसु C उच्छ पानी ABCEFXY L. 6. X साब In G सावओ श° is torn off ] सरभो BF पाशं, BF दंडकं X दर्ता C पिणसमछंमित्य X पासमिन्छ / पाशमिच्छ L. 7. CX शोंडि B शौडि° C भक्त In G मिक्षुभ्य is torn off F भक्त इक्षुश्च BCFX पाउअमित्यपि G पाउयमित्यपि / पाऊयमित्यपि. L. 9. BF वव्व° C वच्च X चचपड़ पाडको From डुको to विसे 1. 10 torn off in G. C विष्फअ° C 2. hd. E विप्पू XY विपुय° C - पसा X 'पाडसारेसु. L. 10 X हंस A विसंबुजे F अंबुजे X अबुजे In G जे प दुवार is torn off. BEF दुचार E 'तिरएस BF पासल / पासला. L. 11. BG पादुक्को / घाडुक्का B समालनं om. पशु From अ to प्रति torn off in G B हंस वृभश्य कमलं. L. 12 From मलं to रस 1. 13 torn off in G C व्यर्थः X ज्यर्यः X द्वार B नियत्क X नियंक्त. L 13. BF परिणय' ACXYZ 'ड' 'ड' A 'पीएस BF 'पीडएस F' पार. 1. 14. E उल XCY समय G/ 'बारे ACEGXY C 'सिद्धि From पार्डि to 1. 1. uex G. edd. 4. L. 15. X पूर्ववत', L. 16. Z 971. 1 except 3 - यर्था: ).
समुर्दा BE C1.hd. page torn off in
यर्थः read all Mes
31 [ Desinamamala |

5
10

Page #283

२४२
देशीनाममाला
[ श्लोक ७८पाडुंगोरी विउणे मज्जामत्तम्मि दढवईए अ।
मसउम्मत्तेसं पिप्पओ अ पिचुपूणिआमु पिउली अ॥ ७८ ॥ पाडुंगोरी विगुणो मद्यासक्तो दृढकृतावेष्टना च वृतिरिति व्यर्थः । यदाह ॥ पाडुंगोरी च वृतिर्दीधैं यस्या विवेष्टनं परितः ॥ पिप्पओ मशक उन्मत्तश्च । पिउली 5 कर्पासस्तूललतिका च ।।। ७८ ]
गण्डुतिणचीरिघम्मेसु पिल्लिरी पिप्परो विसे हंसे।
वज्जविसेसविवण्णेसु पिहंडो वग्घसीहया पुल्ली ॥७९॥ पिल्लिरी गण्डत्संज्ञं तृणं चीरी धर्मश्चेति व्यर्था । पिप्परो वृषभो हंसश्च । पिहंडो __ वाद्यविशेषो विवर्णश्चेति यर्थः पुल्ली व्याघ्रः सिंहश्च ॥ [ ७९ ] 10 तरुणोम्मत्तसिल्लेमु पुआई वयणबिन्दुसु पुडिंगं ।
पूसो हालसुगमुं पेड्डा भित्तीदुवारमहिसीसु ॥८० ॥ पुआई तरुण उन्मत्तः पिशाचश्चेति व्यर्थः । पुडिंगं वदनं बिन्दुश्च । पूसो सातवाहनः शुकश्च । पेड्डा भित्तिद्वार महिषी चेति व्यर्था । केचित्येडशन्दन महिषमाहुः।। ८.7
---
_L. 1. X पामुंगोरी E रोगी चिY विगुण A °णा B °वइए From ए to टनं ]. 4. torn off in G. ACEY Z य. L. 2. BF मसओउम्म° C. 2. hd. ओम्म X मसठम्मत्तम Z °उम्मत्तोसुं ABGXZ पिप्प3 cdd. य (twice ). C पूणि° cdd. यासु. L. 3. Z पांडुंगोरी B मज्जा C ( F१) XZ कतवे X वेष्ठना BF °ना व धृतिारति CX वृत्तिरिति B द्व्यर्थः (sic) Z वृतिरिव्यथः। L. 4. Z पांडुंगोरी B वृतिदीर्घ ( sic) C वृत्तिदीर्घ F वृत्तिदीर्घ (१) वृातदीर्घ 2 घ च यस्या G टन BX पिपउ. B मशकः From उन्मत्तश्च to लिग 1.8 torn off in G. L. 5. Z च twice. L. 6. BF गुंड : गंदु C°वीरि . hd. 'वारि Zचार' X धम्मोसु BF पिल्लिग Y पिल्लरी Z पेप्परो X हते. L.T. BF विश्वावसेविवण्णेमु C 1. hd. वझ C विसेमु X "चिवण्णेसु. L. 6. X पिरिलो. C गण्डसंज्ञं X गंडुसज्ञ Z गंडसंज्ञ C वारी In G. from धर्मश्चति to पुलिंगं 1. 11 torn off. CX व्यर्थाः. L. 9. B विशेषश्च X विवाण्णश्यति. X व्यघ्र सिंहः यथः. L. 10. A तरुण्णोमत्त CYZ Oम्म. EA णोम CZ पुयाई E पुई B वर्णविंदसु E चिंदुसु BF पुडिगं C पुटिंगं E पुंडिंग. L. 11. E हले° A °F From लसु° to रं 1. 14 torn off in G. BF पेंडा C पेडु महिसीदुवार° x पडु Z पेढें (१) मोहसीदुवार' X महिती ( sic ). L. 12. CZ पुयाई X तरुणामतः B द्यर्थः X व्यथा: BF चंदनं X बिहुश्चति BF विंदुश्य । पूसो सातवाहनं विंदुश्य । पसो सात° शु° L.:. BF पंडा C पिड्डा X पिंडा BPX भित्तिद्वारं C द्वार. L. 13. BX 574: From th=7 to 4 1. 3 uest page torv off in G. BF पेड C पडX "पंड,

Page #284

८३ ] षष्ठवर्ग:
२४३ खण्डवलएम पेंडं पोओ धवरुक्खलहुअसप्पेमु ।
अस्सिणमासोसवए अपूअए तह य पोअलओ ॥८१॥ पेंडं खण्डं वलयश्च । पोओ धववृक्षो लघुसर्पश्चेति व्यर्थः । पोओ बाल इति तु पोतशब्दभवः । पोअलओ आश्विनमासोत्सवोऽपूपश्च । यदाह ॥ भर्ता भुङ्क्तेऽपूपं यत्र गृहिण्याः करात्समादाय । आश्वयुजे पोअलओ स उत्सवोऽपूपभेदश्च ॥ पोअ- 5 लओ बालवसन्त इत्यन्ये ॥[ ८१]
॥ अथ फादिः ॥ फग्गू महुच्छणे फलही ववणी फमुलफंसुला मुक्के ।
फरओ फलयम्मि अ फंसुली अ णामालिआए अ॥८२॥ फग्ग वसन्तोत्सवः । फलही कसिः । फसुलो तथा फंसुलो मुक्तः । फरओ 10 फलकः । फंसुली नवमालिका ॥ यथा ।
किं रे फरेसि फरयं फलहीलयहत्थ फंसुलहिरी अ। फग्गुम्मि फंसुलिघणे खलन्ति कामफसुला सरा णेत्थ ॥ ६७ ॥ [ ८२ ] फलिआरी दुवाए फसलिअफसलाणिआ कयविहूसे । फंफसओ लयभेए फिक्की हरिसम्मि कारिमे फिप्पं ॥८३॥ 15
L. 1. X खड° E "बलएF BF सुं पेडं X पंडो Z पोडं BFX/, पोउ E रुक EXY लहय 2 °सप्पेसुं. L. 2. Eवे य पयए ABCFY अपूपए X अपूए य Z पुपए BF तह अ Ez पोयलओ Y पोअलिओ X °लउ. L. 3. B पेडं X पेंडो X पोउ (twice ) CX सर्पश्च om. यर्थः From घ्यर्थः to श्वयुजे ]. 5 torn off in G. B वाल. L. 4. BXZ लउ C(F!) अश्विन X मासोधावो अपूZ अपूपश्य. L. 5. गृहीण्या:. B पोअओ म ओत्सवो CGX लउ B अपूप From घ्य to लिआए 1. 9. torn off in G. L. 6. X 3 BX 97 L . 7. om. A X has 374 File: in com. L. 8. A फग्गु X फग्गु अ BF फग्ध महुत्थणे पल ही पवणी C चवणी E वाणी Z ववणीए BF फुसला C फैसला 2 मुक्को. L. 9. E फेरओ A फरउ E फलियम्मि Y फलअम्मि Zफलहम्मि cdd. य BF फंसलि याए 'अ (sic) E फसली AECXYZ य लियाए य. L.10.Xत्सव । कही From फलही to लहिरी ]. 12. torn off in G. Cकासः BFX फसलो C फंसलो BF om. तथा BF फंसलो CX फंसलो X फरउ. L. 11. B फसली x फंसला. L. 12. C कि BF फरासि C फेसि BCFZ फसल X फसल cdd. य. L. 13. Cफ X फंसलZ खलनि In G फसुला सरा णेत्थ is torn off. L. 14. di. फलियाग Eदृच्चाए cdd.. लय From लाणिI to हरि 1.15 torn off in G. ABCEFXYZणिया BF कयविहरो. L. 15. A फंफसउं XZ सउY पिकी From FA to l. 1 next page torn off in G. XY 1964.

Page #285

२४४ देशीनाममाला
[ श्लोक ८३फलिआरी दूर्वा । फसलिओ तथा फसलाणिओ कृतविभषः । कंफसओ लताभेदः । फिक्की हर्षः । फिप्पं कृत्रिमम् ॥ यथा ।
फंफसयमालफसलाणिओ अ फलिआरिआफसलिओ अ ।
फिप्पगहिलो जणाणं विरइअ हास जणइ फिकिं ॥ ६८॥ [ ८३] 5 फिड्डो वामणए फुक्का मिच्छा केसबन्धणे फुटा।
फुक्की रजई फुरिअं च णिन्दिए फुफुआ करीसग्गी ॥८४॥ फिड्डो वामनः । अत्र । फिडइ फिट्टइ भ्रश्यति । एतौ धात्वादेशेषताविति नोक्तौ । फुक्का मिथ्या । फुटा केशबन्धः । फुक्की रजकी । फुरिअं निन्दितम् । चलितदीप्तयोस्तु स्फुरितशब्दभवमेव । फुफुआ करीषाग्निः ॥ यथा ।
संकेअफुक्किअहरे फुक्काफिडं पिअमफुरिअफुटं ।
दर्दु विओअफुफुअतत्ता तरुणी सुहाइ व णिबुड्डा ॥ ६९ ॥ अत्र फुडइ फुट्टई भ्रश्यतीति धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥ [८४ ]
फुलंधुओ अली फूओ लोहारे दलिद्दए फेल्लो । माउलवहूइ फलाया वरुणे फेणबंधफेणवडा ॥८५॥
फुल्लंधुओ भ्रमरः । फूओ लोहकारः । फेल्लो दरिद्रः । फेलाया मातुलानी । फेणबंधो तथा फेणवडो वरुणः ॥ यथा ।
10
15
L. 1. edd. फलियागGX लिउ GX णिEX फंफसउ. L.2. CG (F?) XZ फिप्फ X त्यत्रिम From यथा to सला 1.:. torn off in G. L.3. C1. hd. GXZ °णिउ BCFX य GZ उ cdd. फलियाग्यिा र लिउ edd. य (X अ) L. . CG (F)XZफिप्फ 142गहिलो cdd. विग्इय BF हासो BF फिकं C फकिं. (sic) L. 5. BF फिंडो C फिटो E बामणाए Z मुच्छा BF वेधणे ( वंधणे X फुटी. L. 6. B रजयी cdd. फरियं ( Zय) APF फुफया CEGXYZ फुफुया X करिसम्गी. L. 7. BF फिग्गो C फिटुइ for फिडइ X पिट्टइ CGZ भ्रस्यति. L. 8. BF फुटा X फंठा BFG बंधः. cdd. फरियं. L. 9. GZ फुफया. L. 10. cdd. संके RF पुफिय CGXZ फुक्किय BFZ पिटुं C पंडिं X पिंडं cdt. पियमफुरिय B फुड. L. 11. BCF विओय (GZ विउय Xविड BF फुफुअ° C फुफअ° GZ फंफय° BF णिवुड्डु C णिमुंडा G णिववुडा X णिqडा Z. णिवचुड्डा. L 12. X अव BF फुडइ for फुट्टड CGZ भ्रस्यतीति X भ्रम्यतीत BF ति इति CX एतौ धात्वा . L. 13. AGX धउ E धओ ACGX फूउ BF फुओ G लाहारे C दलिहओए 2 hd. उए Y दरिद्वर X फेलो. L. 14. EबहहY फेलाआC वरुणे बंधG फेणबंध RCF फेणचडा. L. 15. C फल GX धुउ F धओ BT फुओ G पड X फर X फल्लो G फेल्लाया. L. 16. G फेणवणो Zफेणवडो Com. तथा फेण तथा फेणबंधो Z तथा फेणबंधो.

Page #286

२४५
८७ ]
षष्ठवर्ग: उअ फेलायाइ मुहं फेणवडदिसाइ फेल्लफअहरे ।
फुल्लंधुओ व्ब चुम्बइ एरा गए फेणबंधारसमक्के ॥ ७० ॥। ८५ 1 फल्लुसणं पिलणे उग्गमम्मि फोसा भयदरवे फोफा ।
फडमहिभोगफणेसुं फली अलिङ्गम्मि उसहे अ॥८६॥ फेल्लुसणं पिच्छिलो देशः । फेल्लुस इति पतनार्थः । क्रियाशब्दोऽयम् । स यदा 5 आधिकरणसाधनस्तदा फेल्लुसणं पिच्छिलो देशः । यदा तु भावसाधनस्तदा फेल्लुसणं पतनमुच्यते । एवं च । फेल्लुसइ । फेल्लुसिऊण । इत्यादयो द्रष्ट व्याः । फोसो उद्गमः । फोओ इत्यन्ये । फोफा भीषयितुं शब्दः ॥ यथा ।
भूछत्तफोसकाले तरुणिं दट्ठण करइ तह फॉर्फ । जह फेल्लुसणे खलिअं धरेइ धुत्तो णिअम्बम्मि ॥ ७१ ॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ फडं सर्पस्य सर्वशरीरं फणश्च । फली लिङ्गं वृषभश्च ॥ [८६]
जुत्तमलिणेसु फंमणमह सारे थासए अ फसलं च ।
फेसो डरसब्भावेसु मुक्कवित्थारिएम फोइअयं ॥८७॥ फंसणं युक्तं मलिनं च । फसलं सारं स्थासकश्च । अत्र । फंसइ विसंवदति 15 स्पृशति च । फुसइ मार्टि भ्रमति चेति धात्वादेशेषक्ताविति नोक्तौ । फेसो त्रासः सद्भावश्च । फोइअयं मुक्तं विस्तारितं च ॥ [ ८७ ]
10
____L. 1. BF ओअ CX उव C फेलायाहि X मुहां G वयं देसाइ X दिसाउ पेल GZफय. L. 2. CGXZ धुउ C B चुंबइ G बुंचइ BF गए चंचदिस X एग for गए GX बंधL.3.X फेल्लसण C फेसोG फोसो AX भयदा CGXZ फोफा EXY add here ॥ अथानेकार्थाः॥ L. 4. BF महिम° C गफसंफर्म REFYU फलि cdd. य (Xउ) BF लिगमि cdd. य L.5. B पिथिलो X पिछिलो BCFX फेल्लसण इति (Xल)C पालनार्थःX पातनार्थ. L. 6.G सण. L. 7. CX फेलु X फेलिसिऊण B व्या L. 8. GX फोउ BFX फोफो CZ फोफो G फोफा. C भाष X भीयितुं G °यितु. L. 9. GZ भूसत्तG तरणि C°णिं तं द G दवण X तहा cdd. फोफं (X फोकं). L. 10. X फलमणे cdd. खलियं CX धरिए R गिअवमि C (F !) णिअबंमि G णियंवंम्भि Z वम्मि. L. 11. om. A. L. 12. Z फंडं G सद्यस्य GZ सर्व शरीरं X वृपभश्च. L. 13. X फंसणमहि x वासः AREFGXYZ य C फमलं वा. L. 14. E फोसो BCF फोइयं AEGXZ पोइययं फोइअअं. L. 15. B मलिणं X सलिणं G फासलं X सार BF फसइ. L. 16. C फुसई Z फुसइ. CG (F!) फोसो फासो L. 17. BX फोइयं.

Page #287

२४६ देशीनाममाला
[ श्लोक ८८फोडिअयं राई धूमिअंच सीहाइरक्षणविही अ ।
बंधो भिच्चे बब्भो वद्धे बप्पबलिआ सुहडपीणा ॥८८॥ फोडिअयं राजिका धूभितं । शाकादि । रात्रावटव्यां सिंहादिरक्षाप्रकारश्च ॥
॥ अथ बादिः ॥ 5 बंधो मृत्यः । बब्भो वर्धः । बप्पो सुभटः । पितेत्यन्ये । बलिओ पीनः ॥ यथा ।
कासणिअबंधय तुमं गड्डीए चइअ बब्भकम्माइं ।
रे बलिअबप्पघरिणि जंपन्तो लहसि झत्ति फलं ॥ ७२ ॥ [८८] बंधोल्लो मेलयए बब्वाडो दाहिणकरम्मि।
बहलं पङ्के हासम्मि बक्करं बद्धओ अ तउवट्टे ॥ ८९॥ 10 बंधोल्लो मेलकः । बव्वाडो दक्षिणहस्तः । बहलं पङ्कः । बक्करं परिहासः । बद्धओ त्रपुपट्टाख्यः कर्णाभरणविशेषः ॥ यथा।
बव्वाडग्गहणछणे बन्धुरबंधोल्लयम्मि तुज्झ पिए ।
चलबद्धयाण मयमयबहलिअआलीण बक्करं भरिमो ॥७३॥[ ८९ ।
बप्पीहभणीओ चाअयहालाहलेसुं च । 15 तुमुले बमालबोला य बब्बरी केसरयणाए ॥ ९० ॥
L. 1. CZ फोडियय EGX फोडिययं cdd. धमियं C विह। cdd. य (om. X ) EX add here || अथ बादिः ॥ Y चकारादिः ॥ L. 2. Some of the Mss. constantly confound a with or in the beginning of the Desi words of this varga. This will not be noted in detail. R भिव्वे BF बच्चे Y बंभो Z वभो E बढ़े वंद्वे (!) Y2 वप A. बलिया BCFGYZ वलिया EX बलीआ
B सहपीणा. L 3. CGZ फोडिययं X फोडियअयं X शाकादिः. L. 4. om. A. G वादिः L. 5. x भः for भृत्यः CX वधः G वह्नः. GX वलिउ Z पीतः. L. 6. cdd. कासणिय edd. चइय G कम्माइ. L. 7. BGZ वलिय° C(F1) बलिय x om. बलिअ B घरिणिं CG ( F!) X घरिणि CX जंपत्तो B ज्झत्ति. L. 8. BF मेलवअए ACY मेल अए AB (G१ ) वचाडो C 1. hd. Y चच्चाडो 2. hd. बव्वाडो. L. 9. B वलह A वकरं च X बर्करं Cबवउ 2. hd. ओ G वदउ X बदउ Z वदओ cdd. य A त उवट्ट BF तओवट्टे Cउच्चट्टे G तउपतउपY. L. 10. BFG वच्चाडो C बच्चाडो C चेहलं X वेहलं X बकरBG वगु C (F१) बदओ X बद्धउ L. 11. BF पुढाख्यः C त्रपटाख्यः X वपुटारख्य. L. 12. BG वच्चाड C ( F१) बच्चाड G बंधुर Z धुल्ल' X बंधुल्लयंमि C तुभ. L. 13. C बल° GZ वल BCFXZलिय°G लिया X भणिमो. L. 14. AGXZ णीउ BF वाअय° AY चाअअ CG चाययवायहाल° CGZ हलासु. L. 15. EX तमलेर बोलाचाला A वबरी BF वच्चरी GZ वव्वरी बव्वरी Y बच्चरी BF केश.
Gमह:
6

Page #288

९२] षष्ठवर्गः
२४७ बप्पीहो चातकः । बंभणी । स्वार्थे के बंभणिआ । हालाहलः । बमालो तथा बोलो कलकलः । बब्बरी केशरचना । अत्र बप्पीहबमालबोला दन्त्योष्ठ्यादयः कैश्चिदिष्यन्ते ॥ यथा।
सा बंाणे व्व तप्पइ तुह विरहोम्हाइ लुलिअबबरिआ । बप्पीहबोलघणघणबमालकाले वि णेअ णिव्वाइ ॥ ७४ ॥ [ ९० ] उच्छुसमतिणे बरुअं गोकमलेमुं बदल्लबंभहरा।
बलवट्टीबहुराणा सहिअसिधारा सिवाइ बहुरावा ॥ ९१ ॥ बरुअं इक्षुसदृशतृणम् । बइल्लो बलीवर्दः । बंभहरं कमलम् । बलवट्टी सखी । व्यायामसहेत्यन्ये । बहुराणा खड्गधारा। बहुरावा शिवा । अत्र बरुअबलवट्टिशन्दौ दन्त्योष्ठ्यादी कैश्चिन्निबद्धौ ॥ यथा।
10 कत्थुच्छु कत्थ बरुअं बंभहरं कत्थ कत्थ बहुराणा । बलवट्टी कत्थम्हं बइल्लबहुरावसद्द कत्थ तुमं ॥ ७५॥ [ ९१ ] बप्फाउलमइउण्हे हढे बलामोडिबलमड्डा ।
बहुमुहबालयबाउल्ली खलवणिउत्तपुत्तिआसुं च ॥ ९२॥ बप्फाउलं अतिशयोष्णम् । अबाष्पाकुलेऽपि वृत्ते यं बाष्पाकुलशब्दभवः । बलामोडी 15
L. 1. Z बंभाणी Z बंभा' cdd. "णिया CGZ हलाहला X हल G वमोलो. L.2.2 वालो G कलहलः BF बच्चरी Gaव्वरी x ववरी 2 बब्बरी GZ om. अत्र. B हमाल° X °वमाल° CXZ दन्तो BGXZष्ट्या B दिट्यने. L. 4. BCF च GZ विरहुम्हाइ X झाइ cdd. लुलिय° BF वच्चरिया बब्बरिया G व्यरिया X बवरिया Z ववरिया. L. 5 X °वोल° X घणावमालZमाल° BFCIZणय CD इ C (G! ) णिच्चाइ. L. 6. EX अच्छु° C उच्छ्स मतणे EY वरुयं X बरुयं Z चरुअं C बडल्लं.
G वलट्ठी BF सहिहिअसि°C सहियासि. L. S. BG वली L.9. BF व्यायासमहे BF वहधारा B सिवा GZ वरुय L. 10. CXZ दन्तो . cdd. त्यादी. L. 11. BF कछुछ CX कच्छु उच्छू GZ कच्छुच्छु CX कघु बरुअ BF करु and X वरु for बरु BF हरं कत्थ रवहुराणा C कच्छ कच्छ बहु L. 12. X बलवदी BF वत्थम्हं C कच्छम्हG कत्थ ऽम्ह X कच्छी BF कइल GZom. सदकन्छX मं. L. 13. BCFX बप्पाउलं E बफा Y मउइण्हे X हठे Y दढे (, मोलि BF बलामड्डा Y "बलमंडा. L. 14. C खेल° E बणिउत्त । वणिपुत्त° cdd. 'पुत्तियासु (ZH). L. 15. B वप्पा C (F१) X बप्पा X उल.मत्युग्मे । B “यो X om. from अबाप्पा to "शब्दमा C अवाप्पकले जप वृत्तेनाय BF बाप्पा कल CGZ.m. चापाकुल and भव; they have only शब्द: X चलाभाडि, om. तथा

Page #289

२४८
देशीनाममाला
[ श्लोक ९२
तथा बलमड्डा बलात्कारः । बहुमुहो दुर्जनः । अत्र । बज्जरइ कथयति । बडबडइ विलपति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ । तथा बाहिं बहिरिति शब्दभवत्वान्नो क्तम् । बालओ वणिकपुत्रः । बाउल्ली पञ्चालिका । अत्र बफाउलबाउल्लीशब्दौ केषांचिद्दन्त्योष्ठ्यादी ॥ यथा ।
अमरिसबप्फाउलिआ बहुमुह बाउल्लिअ व्व तुण्हिक्का।
ण बलामोडीजोग्गा बालय पेम्मं खु हणइ बलमड्डा ॥ ७६ ॥[ ९२ ] बिग्गाइबिआया जुअदो कीडा बीलओ अ ताडङ्के ।
असणम्मि बीअओ बीजमलणखलयम्मि बीअजमणं तु ॥५३॥ बिग्गाई । स्वार्थ के बिग्गाइआ । तथा बिआया युतौ कीटौ। यदाह । यौ 10 कीटौ संलग्नौ भ्रमतो बिग्गाइआ ख्यातौ ॥ यस्तु । बिग्गाइआ बिआया । इत्यभिमानचिह्नसूत्रे सति विग्गाइआ चलचित्ततेति व्याचष्ट उदाहरति च । यथा ॥
जहिमं तिरो वईए गुलुगंछिअ गोविआ पुलोएसि ।
बिग्गाइआइ काहिसि कायं तह कामबाणाण ॥ ७७ ॥ इति । स महासाहसिकः । यदभिमानचिह्नेनैव स्ववृत्तावुदाहृतम् ॥ यथा ॥
L. 1. C बलमडू Bi' महो कलिः । ।त बड वि torn off in G. BF बडइ बडबडाइ बलबद्ध. L. 2. 6 वाहिरिनिरन्नको. L. 3. G बालउ X चाल X वणिगपत्र Z वणिक्यत्रः In G पुत्रः । बाउलीप is torn off. BFX बप्पाउलीशब्दो C बप्पाउल° Z बप्पाउबाउली G वफाउलीचाउल्लीश and then torn off to अब ]. 6. L. 4.Z द्वंतो BCFXZट्या L. 5. BCF बप्पाउलिया X प्याउलीया Z वप्पाउलिया B बहुमहु BF °ल्लिय Z ल्लियं CX लिया च BF तुम्हिक्का. L. 6. CX न C 2. hh. ब CX om. ब Z वलामाड्डी C बाडय x वडय. L. 7. ABEF °वियाया C 1. hd. X विया C2. ht.चियाया Y विआआ 7 बियाय AEXYZ जयदो 2 कील AZ वलिउ RF विलओ बीडओ X बलर EXYZ य. L.8.X असणाम BFY बीयओ X वीअउ BF °खल्यं विY 'खिलियाम्म बीय 2 वीयं जमणं. L. 9. B विम्गाइ cdd. 'इया BXZ नियाया C (F!) बियाया Froin आया to चित्त 1. 12 torn off in G. CXZ gatal (C misread for Fiat ). X f or L. 10. BF भ्रमतः CX भ्रतो RCFZ इय! Z इत्याख्यौ तो for ख्याती BCFXZ डया From बिग्गाइआ to सति ]. 12 omitted in X. BFX वियाया C बियाबियाया L.11.2 इति अभिमान cld. 'इया Bहाद चल बलचित° Cx चित्तता चेति.dl. व्याचष्ट Com. च. From च to ह्वेनैव 1. 3 next page torn off im G. L. 12. CX जयं D जाहयं । जहम cdd.. पटिय BF गाविया C गोचियाए लोएसि X मोवियाए लोगस पलाएसि. L. 18. BFXT. इयाइ ( "इयाइयाइ BEZ जाहिसि BF कामचाण CK कामवणाण / कामचाणाणेनि. L. 11. Com. म BF om. चद BF agring From 41 x 41731 1.5 next page torn off' in G.

Page #290

९४ ]
षष्ठवर्ग:
सभावसंदिआओ णिचं चित्र संगयाउ होज्जाह ।
मुअन्ति एकमेकं पुत्तय बिग्गाइआओ वि ॥ ७८ ॥
अत्र बिसकण्ठी बलाकेति संस्कृतसमत्वान्नोक्तः । बीलओ ताडङ्कः । बीअओ असनवृक्षः । बीअणो इत्यन्ये । अत्र बीहइ बिभेतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । बीजमणं बीजमलनखलम् । अत्रापि बील बी अजमणशब्दौ दन्त्योष्ठयादी केषां - 5 चित् ॥ यथा ।
बिग्गाइआ विहु वरं विणा पिअं बीलएहि किं इत्थ ।
इअ त्रीअजमणबीअग्रतलम्मि सलहइ बिआइअं बाला ॥ ७९ ॥ [ ९३ ]
बुत्ती पुप्फवईए बुक्का मुट्ठी बुक्कणो कागे । बिन्दम्मि बुबु बुंदिणी कुमारीसमूहम्मि ॥ ९४ ॥
२४९
चुत्ती ऋतुमती । बुक्का मुष्टि: । व्रीहिमुष्टिरित्यन्ये । बुक्कणो काकः । त्रुंअं बृन्दम् । बुंदिणी कुमारीसमूहः ॥ यथा ।
अज्ज विण हुबुत्ती सा बुंदिणिमज्झम्मि खेल्लए मुद्धा | दासीबुबु अबुक्को विअ बुक्कण मा खु होहि उत्तालो ॥ ८० ॥
torn off in G
L. 1. “ संदियाओ CX 'संदियाउ Z निच्चं edd. चिय ( X विय) B संघयाउ Z हुज्जाह L. 2. Cणे Z न BF मयंति C सुयंति X सुति एकमेकं BF पुत्तिय Cdd. 'इयाओ (X इउउ ). L. 3. B विसकंटी C ( F ? ) बिसंकटी B संस्कृते सम° BF बीडओ C चाडओ G वीउ XZ बीलउ G ताडेकः BFX बीअउ From ओ to णशब्दौ 1.5 torn off in G. L. 4. BF सनZ असनसंज्ञो वृक्षः । चयणो X इत्यान्ये B विति धावा L. 5. Z चीयजमणं X मलर्ण C खलं Z बीयजमण CZ दन्तो' B यादौ X दंत्येष्ट्यादी Z ष्ट्यादी From पांचित् to ईए 1. 9 L. 7. BCFZ 'इया X "ईया BFX घरं BEZ पियं C बाल CXZ एहिं C किं एहिंत्थ. L. 8. BCFXZ इय Z बीयजमणबीयय BF 'बीअयसमिलं C सलहइ यं बाला BFXZ वियाइयं X.. लं for बाला. L. 9. B पुष्प EXZ पुष्क' D ' वइए A वुट्ठी G From कागे to मूहः 1. 12 torn off in G 10. A चिंदुम्मि C A चिंबुअं BF बंचुअं C बंधुअं X बुंबअं Z बुचयं L. 11. C 1. चुकणो Z काग: C बुंचुभं BCFZ वृंदं X वृद 12. B बुदि अज्झ C अझ From ती to शेषू 1.1 next page torn off in G B मज्जमि C ( F' ? ) 'मंझमि C ( F ? ) X मुद्दा. L. 14. BF "बुंवुअ° C चुचुयउको Z 'बंबुयमुको X मुक्का cdd. विय C खु ओ होहि X उतालो.
L.
वुट्टीइ X मुट्टोइ ( F ? ) विंदमि hd. मता X
I.
L 13. B
32 [ Desināmamala ]

10

Page #291

देशीनाममाला
[ श्लोक ९४अत्र । बुक्कइ गर्जति । बुडुइ मज्जति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥ [९४]
बुक्कासारो भीरू बुलंबुला बुब्बुए चेअ ।
बेली थूणा बेडो तरीइ मंसुम्मि बेड्डुबोड्डुरया ॥९५॥ बुक्कासारो भीरुः । बुलंबुला बुद्धदः । बेली स्थूणा । बेडो नौः । दन्त्योष्ठ्यादिरयं 5 केषांचित् । बेड्डा तथा बोडुरं श्मश्रु ॥ यथा ।
रे बेडिअसुअ बोकडबोर्डर किं तुज्झ उग्गया बेड्डा ।
णइजलबुलंबुलाओ बुक्कासारो सि बेलिबिडिओ वि ॥ ८१ ॥[ ९५] धम्मिट्टयम्मि बोडो बोव्वं खेत्तम्मि चूचुए बोंडं ।
छागम्मि बोक्कडो बोदरं पिहू पवहणम्मि बोहित्थो ॥९६॥ 10 बोडो धार्मिकः । तरूण इत्यन्ये । बोव्वं क्षेत्रम् । बोंडं चूचकम् । बोंटणं इति शीलाङ्कः । बोक्कडो छाग: । बोदरं पृथु । बोहित्थो प्रवहणम् ॥ यथा ।
बोडाण पुण्णबोव्वे बोदरसंसारसिन्धुबोहित्थं ।
अवलम्बन्ताण समं वरबोंडा बोक्कडि व पडिहाइ ॥ ८२ ॥ [ ९६7 L. 1. X पअत्र C चुड्डनाः । इ (sic) 2. hd. बुड्डनाइ X "पुक्ताविति. L. 2. E बको RCEF भीरु From भीरु to नौः 1. 4. torn off in G. A वुलंबुला Y वुला A वुट्टए BF वुवप C बुझए 2. hd. बझ्झए । बुच्छुए X बुब्चए Y बुच्चए Z बुब्बुए A चेव BF वेय CYZ चेय. L. 3. A छणा A विड BE बेड° C बेंड X बेडरया ( om. बोड़) A बोटरया BYZ बोण्टरया C बोडरिया F बाण्टरया. L. 4. C भीरु x बेडा.Zदंतो° BGXZष्ट्या L. 5. Cबेडो र बेडा From तथा to वि 1. 7. torn off in G. B बेण्टरं CX योण्डरं F बढ7 बोण्टर CX स्मश्र. L. 6. BFZ वोडेय°C वेढियमुय X वेडियसुय Z भय B वोकडवोण्टर C बोच्छडबोण्डर F वाकडवाण्टर X व्वोक्रडबोंडर Z °बोण्ट C तुझ्झय X बेडा Z बोड्डा. L. 7. B बुलंबुलाओ Z बुलुब्बुलाओ X° बुलाउ C°ला उक्कासागे X बुकाम BF विडिओ C बिढिउ D विहिउ X विढिउ Z विढिओ. L. 8. C g GET ट्ठिE वेडो G वोटो X बेडो AY वोच्चं BCFX बोच्चं Z बाचं E खित्त BF वुए C चुबुए E चचए Z बुब्बुए G चच्चु and then torn off to म्मि बोक 1. 9. A बोटं BF बाट C चोढं E बोण्डं X बोटं Y वोटं 2 चोटं L. 9. C बुक्कडो AXZ बोंदरं Gोदरं BF X पिहु C हुए वह From णम्मि to बॉटणं ]. 10. torn off in G. A बाह EX बोह L. 10. BCFX बोच्चं 2 बोब्वं BF वोटं बोई C बोटं C चबुकं B वोटणमिति CZ बोटणामिति G वोटणमिति X बोढणमिति The correct reading is probably बोडणं इनि. L. 11. G बोदरं Z बोंद C पृथः BF प्रवहण: L. 12. Z°बोब्बे x वोच्चे In ( बोव्वे, in G बोये to हित्थं torn off. Cबोदरंसं Z बोंदर L. 13. BF अवलंबताण Gलंवंताण समः BZबोण्टा वोण्ट FG वोण्टा C व्वोछाडि च पडिच्च पडिहाइ 2. hd. for च X पडिहाय.

Page #292

२५१
९९ ]
षष्ठवर्गः संमज्जणीइ बोहारी बोहहरो अ मागहए।
बहुणो चोरे धुत्ते अ सुहयपणसेसु बाणो अ॥ ९७ ॥ बोहारी संमार्जनी । बउहारी इत्यन्ये । अत्र । बोल्लइ कथयति । इति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । बोहहरो मागधः ॥ यथा ।
बोहहरमङ्गलझुणीइ झत्ति मिहुणाण उ?माणाण । रयतुट्टहारमुत्ता उअ बोहारीहरीउ गेण्हन्ति ॥ ८३ ॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ बहुणो चोरो धूर्तश्च । बाणो सुभगः पनसश्च ॥ [ ९७ ] विबोवणयं खोहे विकारऊसीसएमुं च ।
चुम्बिअकिडीसु बुंदी बुंदीरो महिसगरुएसु ॥ ९८॥ बिंबोवणयं क्षोभो विकार उच्छीर्षकं चेति व्यर्थम् । बुंदी चुम्बनं सूकरश्च । बुंदीरो महिषो महांश्च ॥ [ ९८]
रूवमुहतणुसु बोंदी भूसिअआडोवएमु बोगिल्लो ।
भल्लू रिच्छे भग्गं लित्ते भंभी अ असईए ॥ ९९ ॥ बोंदी रूपं मखं शरीरं चेति व्यर्था । बोंदं मुखमित्यन्ये । बोंगिल्लो भूषित 15 आटोपश्च ॥
10
L. 1. BF सम्मज्झइ C सम्मझणीइ EXणी G जइणी edal. य X मागहिए EXY add here अथानेकाः . L 2. BF बहुणे X बहुजणो A बहुणो भोगे धुत्ते घो BCEF GXYZ य X मुहयपवणेसु पिसणेसु A बाणे cdd. य. L... B समज्जनी x सन्माजनी CX बहहारीत्य GZ 'रीत्यX बोलइ Com. इति GXZ यतीति. L. 5. B 'उझ गीइ X डुगीइ BF ज्झात्त C झत्त X मिहुणेण C उड्डमाणाण GZ उट्टमा. X मुहमाणो L. 6. X रयमुहार C सुत्ता cdd. उय C बोहरी BF गिराहमि CX गि. L. 7. om.
L.8. X चौरो BF पनसवृक्षय X पवनच. L. 9. C वणियं 2 वयणं ABF GXZ उसीसएस (X “सु) C"उत्तीमुEY ओसी. L. 1) ACE (F?) YZ चुंबियं BG चुविय चुचिय A किरीसु C कीडीसु BF की C बंदी EX बुदी E बदीरो X वंदारो A गुरुएसु. L. 11. BF किंवो G विवो Gउत्थीष Z उच्छीर्ष x चंबंनं GZ शंकरश्य BF बुदिरो G महाश्व. L. 13. BF रुरुव° E स्य' A "मुहू C 1. hd. 'मह 2. hd. सह C तणस AE बोदी ARCFGXY/ भूसिय E भूसिआडो' C आरोविएस A वॉगिल्ले BF चोगिल्लो CE "ल्ला x adds hre ॥ अथ भादिः ॥Y ॥ भकारादिः॥ L. 14. BF रित्थ रच्छे corr... hd.Xत्तिो EXY य C असइए. L. 15. BF बादी Cसखं । शाररं BF ज्य: CGXZ व्यर्थ BF बादं C वोदं सखमि R चागिल्ला X बागिलो. B भनि: L. 16. BF आटापितश्य CX आरापितञ्य।

Page #293

२५२
देशीनाममाला
[ श्लोक ९९
॥ अथ भादिः॥ भल्लू ऋक्षः । भग्गं लिप्तम् । भंभी असती ॥ यथा ।
भल्लूसरिच्छकेसे पइम्मि अलसे सयालुए भंभी।
चन्दणरसभा गतणू उववइमहिसरइ जुण्हीए ॥ ८४ ॥ [ ९९] 5 . भंभा भेरी भब्यो बहिणीतणए वइङ्गणे भंडं ।
भंडं मुण्डणए भदं आमलयम्मि भट्टिओ कण्हे ॥ १० ॥ भंभा तूर्यविशेषः । भवो भागिनेयः । भंडं वृन्ताकम् । भंडं मुण्डनम् । भदं आमलकम् । भट्टिओ विष्णुः ॥ यथा ।
कयभंडुसिरो भंभासदो रे भव्व लिहइ तुह जणओ।
भट्टिअभत्तिविउत्तो भद्दयएगारसीइ भंडाई ॥ ८५ ॥ [ १०० ] बरुअम्मि भमासो भल्लंकी भसुआ भुरुंडिआ य मिवा । पखलन्तम्मि भलंतं कलहावत्तेसु भंडणभममुहा ॥ १०१ ॥ भमासो इक्षुसदृशतृणम् । भमसो इति धनपालः । भल्लुकी भसुआ भुरुंडिआ इत्येते त्रयोऽपि शिवावाचकाः। अत्र भुरुंडिशब्दो भुकारादिरर्थानुरोधात्पठितः । भलंतं 15 प्रस्खलत् । भंडणं कलहः । अत्र भसलो भ्रमर इति भ्रमरशब्दभवः । भरइ भलइ
स्मरतीति धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ । भममुहो आवर्तः ॥ यथा ।
10
L. 1. om. A. L. 2. B FET: X . L. 3. BZ Catia BCF 1 X पयंमि BF सयालए. 4.G जण्हाण. L.5.C भचोG भव्बा AB बहिणीG वहिणि x बहितए AGZ वयंगणे ABCFYZ भेटं which is probably equally correct; see Amarakos' a II,4,4,2. G भंठं E भण्डं x भंटे. L. 6. CGXZ भंडं E भण्डं From णए to नम् ]. 7. om G. A भद्रं 7 आमलियमि BEFY भदिओ C भञ्चिओ X भदिउ Z भट्टिउ. L.7.C भच्चो CXZ भंट B भुडं CXZ भंडं F मुंडं. L. 8. BC FX भविओ (X °उ)G महिउ. 9. CGZ भंड° C भस्तासद्वा C (G!) भच्च । जणिउZजणउ. L. 1). BCFX भद्विय CX एमारि (सीई G "रासीइ did. भंटाई. L. 11. ABCF वरुE च: GZ वरुयम्मि A भलंकी x भल्लकी ACEXY भसुया 7 भमया CE भरंडिया ABFGYYZ भरंडिया र सिवो. .12. E पक्खाल पक्खलं A कलहव CZ भंडणंभमुहा X भमुहा. L. 13. CZ "सदृशं तृणं X समसो Com. इति BF वनपालः G भल्लुकी BFZ भनुया. CGX भमुया C भुरं भुरुं BCFGYZ 'डिया L. 14. BF वाचका: C भुगंडिया BFGZ. भुरुंडिया X भुरंडिय" C भकाग
Bानुपरोधाप C भलं भलं L. 15 BF प्रस्खललो र भंडणा. C भसरो BFX om. भ्रमर इति B' भरइ लइ ( sic ) G7, भलइ भाइ स्म- L. 16. BEदशेपूका: om. इति नो° G रुममुहो C भमसुहो.

Page #294

१०३]
षष्ठवर्गः भंडणभममुहपाडेअं पेक्खिअ भल्लुकिआइ सह भसुअं ।
णेइ भनासभलतं तुह हयवेरि भुरुंडिआ अण्णा ॥ ८६ ॥ [ १०१ ] भद्दाकरिभद्दसिरी दीहमलयजा भरोच्छयं तालं ।
भयवग्गामो मोढेरयम्मि जेठबहिणीवई भाओ ॥१०२॥ भद्दाकरी प्रलम्बः । भद्दसिरी श्रीखण्डम् । भरोच्छयं तालफलम् । अत्र भम्मडइ । भमाडइ भमडइ भ्रमतीति धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः । भयवग्गामो मोढेरकम् । माओ ज्येष्ठभगिनीपतिः ॥ यथा ।
भद्दाकरिभुअदण्डं भयवग्गामम्मि भद्दसिरिहत्थो । वीरजिणमच्च भाउअ भरोच्छयफलं चयण्णसुरसेवं ।। ८७ ॥
अत्र भाइ बिभेतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥ [ १०२] 10 भासलभाविअभाउज्जा दित्तगहिअयभाउजायासु ।
भासंडी णीसरणे भाउअमासाढगोरिऊसवए ॥१०॥ भासलं दीप्तम् । भाविअं गृहीतम् । भाउज्जा भ्रातृजाया । भासुंडी निःसरणम् । भाउअं आषाढे गौर्या उत्सवविशेषः ॥ यथा । ओ पिच्छ जारभाविअसंकेआ मयणआग्गिभासलिआ ।
___15 भाउअमिसेण भवणा भासुंडइ तुज्झ भाउज्जा ॥ ८८॥ [ १०३]
L. 1. BF भममुहं प°C सुह X भमुह (dd. “पडियं BFX पेक्खिय CGZ. पिक्विय G भल्लु X भलु edl. "कियाइ G भयं X भन्नुहं Z भभव. L. 2. X भगाइमभलंतंभमासलभंतं BCF भरुंडिय। GXI भरूंडिया 1. hd.त्ता 2. hd. G7 अन्ना L. 3. BGZ भरोत्थयं x भगच्छयं. L. 1. X भयचम्मामो Z भगवम्गामो EX जिट AGXYIवहिबई AGT भाऊ भाउ. L.B. BF सदाकरी अलंच. Com भदा प्रG प्रलंवः प्रचंधः BF भटुंसिरी Cxरो चन्दनं । BF सरोत्थयं XZथयं. xom. from अत्र to नोक्ताः16. L6. B भनाइइ भमाडड भमड भ्रमति । एते Cमोढे मोढेरकारव्यं स्थानं XZ मोढेरकारव्यं स्थानं GX भाउ L. 7. BGX ज्येष्ट L.S. X भट्टाकरि BF करिसुअC भय G दंड Z भुअंदंडं Cगामंसि. L.). BF भाअय CGXZ भाउय C भारोत्थG भरोचय X भरोत्थय 7. भागव्यय ( चयंत्तु Z चयत्तुसुरमुर BF °णसुसेवं. L. 10. B बिभेति इति G विभे . L. 11. cdd. भाविय' BF CHIJOUTI ( 1 ) cdd. Cien (Y ) against metre. 1. 12. BF 161 B. C2. hd. F भाप्रोप्रमा° EGXYZ भाउय'. L. 13. Com. गृ BCFXZ भाविय C भातृC 1. hd. भामुंडी. L 14. GXZ भाउ B आसाढो गोर्या. L. 15. GXZ उZपिच्छला C जाभाविया BFGAZभावित call. 'संध्या BF भासलिआ C भासलया X लिया. L. 16. CXZ भाउय C भासुंड BF तुझ आउज्जा X आउज्ज,

Page #295

२५४
5
देशीनाममाला
[ श्लोक १०४
भायलभासिअभाइल्ला जच्चतुरंगदिण्णहलिए । भावइआ धम्मिअगेहिणीइ भिंगं च कसिणम्भि ॥ १०४ ॥
भायलो जात्यतुरंगमः । भासिअं दत्तम् । भाइल्लो हालिकः । अत्र भाइरो भीरुरिति बिभेतेर्भादेशे तृन इरे सिद्धमिति नोक्तम् । भावइआ धार्मिक गृहिणी । भिंगं कृष्णम् ॥ यथा । इन्दिअभायलविवसो भावइआण णिअडे भम तुमं मा ।
भाइल्ल ताहि भासिअसावो कह होसि पाव भिंगमुह ॥ ८९ ॥ [ १०४ ] भिसिआ बिसी भिसंतमणत्थे चीरीइ भिंगारी | बारम्मि भित्तरं टङ्कच्छिण्णे भित्तिरूवं च ॥ १०५॥
मिसिआ बृसी । भिसतं अनर्थः । दीप्तार्थस्तु भासेर्भिस इति धात्वादेशे सिद्धः । 10 भिंगारी चीरी । मशक इत्यन्ये । भित्तरं द्वारम् । भित्तिरूवं टङ्कच्छिन्नम् ॥ यथा । भिंगारि संकुलाभित्तिरूवगुहभित्तरे वसन्ताणं ।
भिसिआपरिग्गहाणं मुणीण कत्तो भिसंताई ॥ ९० ॥ [ १०५ ] भुजे भुअं छुहाए भुक्खा कोलम्मि भुंडमुंडीरा । भुत्तूणो भिच्चे भुरुहुंडिअमुद्धूलिए चेअ ॥ १०६॥
X मीरुरिति
L. 4. L. 5.
L. 1. X भालय भाअल edd. भासियY "मायला 7 जव्व E " तुरंगं GL दिन्न L. 2. cdd. "इया B धर्मिय CEFGYZ धम्निय C 'गेहणीइ C भिगं X भगं A omits the whole verse. I. 3. BF भागालो C भायजो C 1. hd ° तुङ्गः 2 hd. X तुरङ्गः edd. भासियं. BF मतइगे CX भायरो ८ भाइरे G विभेदिशे X विभेते OX तुन X इतरे for इरे. Cdd. 'इया BCE भिगं. CGXZ इंदिय° BFGZ भाइल X यल is given twice. C दिवसो Cdd. 'इयाण BF पियरे CGZ जियडे विभमडे for णिअडे G / भव Xom from म in भम to भोसि incl. 1. 6. L. 6. BCF नाहिं cdd. भासिय X पाच. L. 7. cửa. मिसिया विसी X भसंत" G "च्छे C 1. hd. भिंगरी. L.S. BE, C1. hd. वारम्मि AG, C 2. hd. Z दाग- E भित्तर Z भित्तिरं Y डंक AGZ च्छिन्ने C "रुवं E रूचं. L. 9. B मिति CGXZ मितिया में मिसी cdd. वृषी BGX/ भितमनर्थः B दप्ता G भासमिस इति 'देशसिद्ध: X सिद्धं L. 10 BF चारी Com. चीरी X चीरी is given twice. / भित्तिरं X भित्तिरुवं BCF' 'च्छिण्णं. 1. 11. G रुव CX "गह 4 भित्तिरे BF वसंतान X वसतण. L. 12. edd. मांसया X मुणी Z कात्ता BGX “ताइ. !.. 18. C 1. hd. तुअं Y भुयं X बुहाइ / छुट्टाईए XZ भुड B "भुडीरा X “भुँडीगे. L. 14. BF भिचा Y मिच्चे / मिने BF भुरुंडियम ACEG XYZ हुंडय ABG “लए ( 1 ) लिए कहुरिए ABP चेयC च्या GYZ चेव.

Page #296

१०८] षष्ठवर्ग:
२५५ भु भूर्जम् । भुक्खा क्षुत् । भुंडो तथा भुंडीरो सूकरः । मुत्तूणो । ओसंयोगे इति भोत्तूणो इत्यपि । भृत्यः । अत्र । भुमइ भ्रमति । भुल्लइ भ्रश्यति । भुक्कइ भषति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः । भुरुहुंडिअं उद्धूलितम् । भुरुकुंडिअं इत्यन्ये ॥ यथा।
धूलिभुरुहुंडिआ जे भुक्खाए भुअकिसा य भुत्तूण । किं जाएहि बहूहि वि मुंडीरेहिं च तेहि भुंडीए ॥ ९१ ॥ [ १०६] । भुओ अ जन्तवाहे भूअण्णो किट्ठखलजण्णे ।
भूमिपिसाओ ताले भयालुए भेडभेज्जभेज्जलया ॥ १०७॥ ___ भूओ यन्त्रवाह । भअण्णो कृष्टे खले यज्ञः । भूमिपिसाओ तालः । भेडो भेजो भेज्जलओ त्रयोऽप्येते भीरुवाचकाः । भेडशब्दो भेरशब्दभवोऽप्यस्ति ॥ यथा ।
भूमिपिसाए भूअं चडिअमभेडं वहू णिएऊण ।
भूअण्णपिक्खणमिसा अभेज्जला जाइ भेज्ज व्व ॥ ९२ ॥ [१७] भेरुंडो दीवी भोअभोइआ भाडिगामपवरेसु ।
अहिआरिसम्बले भोल्लयं च भारुण्डयम्मि भोरुडओ ॥ १०८॥ भेरुंडो चित्रकः । भोओ भाटिः । भोइओ ग्रामप्रधानम् । भोल्लयं प्रबन्धप्रवृत्तं पाथेयम् । भोरुडो भारुण्डपक्षी ॥ यथा ।
10
15
L. 1. BCF भूभं X भूयं भूर्य , C भुर्या Z भूर्य CX भुडीरो G शकरः । भुत्तणो भौत्तूणों X भत्तूणो. cdd. उन्संयो C °ग Gom. इति भो L. 2. B भत्तणो G भुमति for भ्र. CGZ भ्रस्यति x om. श्यति । भुक C भकइषति 2. hd. इषति L. 3. C दे पक्का From इति to रुकुंडिअं torn off in G. BF इंडियं CNZ 'दुटियं B उटू B भुरुकु. cdd. 'डियमित्य (X त्या ). L. 4. Z धलिभुर BF इंडिया CGXZटुडिया X ये for जे GZ 'किसा ए C भोत्तण. L. 5. In G जाब वि is torn off. BCFX जाएहिं BZ वहूहिं C (F १) चहहिं Z om. वि X भुंडीरेहि व cdd. नेहि. L. 6. From भूओ to डभेज 1 7 torn off in G. C_1. hd X भूउ Z भयो ABCFYZ य X जत E बाहे BCF कि BF जल _L. 1. Z. भूमिभिसाओ AX "साउ BF भयलुए Z भयांलुए X भंडभज्ज BCEFGZ om भेज्ज. L. 8. GX भूउ X यंत्रवाहनः । भूयण्णोष्टे BF कृष्णे From टे to पिसाए l. 10 torn off in G. X भूमिपिपिसाउ. L. 9. BF भेद्यलओ भेजलउ zत्रयोऽप्यमी C भेरीशब्द x शब्दोभवो. L. 10.
F अं GXZ भूयं cdd. चडियम G मभेयं CZ बह CX निएऊण From M to च 1. 13. torn off in G. L. 11. Z भयण C भेझ BF व Cव्वा 2. hd. चा. L. 12.XZ भोय CXYZ भोइया. L. 13. CEYZ अहियारि BF संचले CXZ संवले x भोल्यं E भारुडम्मि X भारुंडम्त्रि BGXZ भोरुडउ. L. 14. C मेडो Xभेः रुंडो (sic) From रुंडो to विअ ]. 1. next page torn off in G. X भोउ XZ भोइउ. Z प्रबंधवृत्तं L. 17. CXZ भोरुंडो B"डो भारुंडो पक्षी x भारंड Z भेरुंट

Page #297

10
२५६
5 भंडी सिरीसरुक्खो अडई असई अ गड्डी अ ॥ १०९ ॥ भंडो छिन्नमूर्धा मागधो मण्डनं सखा दौहित्रश्चेति पञ्चार्थः । भंडी शिरीषवृक्षोऽटवी असती गन्त्री चेति चतुरश्र ॥ [ १०९ ]
मंगलसद्दो अप्पिअजडेसु भित्तं च देरगेहेसु ।
साणे सुरमाणे भुक्कणो अ आणतरिचेडिआ भेली ॥ ११० ॥ भलं अप्रियम् । भलो मूर्खः । भित्तं द्वारं गृहं च । भुक्कणो श्वा मयादिमानं च । भेली आज्ञा बेडा चेटी चेति त्र्यर्था । बेडायां भेलओ इत्यपि केचित् ॥ [ ११० ]
15
देशीनाममाला
[ श्लोक १०८
अतित्थं भोआ एकमुहीहविअ भोल्लयं लेह ।
भोइअभेरुंडा दोमुहभोरुडयाण पेच्छह अवायं ॥ ९३ ॥ [ १०८ ] ॥ अथानेकार्थाः ॥
छिण्णसिरवन्दिभूसा सहिदोहितेसु भंडो अ ।
॥ अथ मादयः ॥
मंती विवाहगणए मंठो सण्ठे पिहाणिआ मंडी ।
मंचो बन्धे मग्गो पच्छा मच्चं मले मलो से ॥ १११ ॥ मंती विवाहगणकः । मंठो शठः । मंडी पिधानिका । मंचो बन्धः । मंठो बन्ध इति केचित्पठन्ति । मग्गो पश्चात् । मच्चं मलः | मलो स्वेदः ॥ यथा ।
L. 1. C °तिच्छं ( ? ) कथं भूआ Z 'भोया इक्क X एक्कमुह (om. ही ) cdd. 'हविय Com. भोलयं लेह BF भोलय X लेहा. L. 2. BCFXZ भोइय In G from अ to ड्डी अ 1. 5 torn off C भोइव भेडा B भेरुंडयाण C ( F 1 ) X भेरुडयाण BCF पेत्थह Z अवअं. L. . om. A. L. 4. Z छिन्न BCF "सिर चंदि Z दि C तेसुं AEXYZ य. L. 5. B अडइ cdd. य ( twice) C गंडि या G ही च. L. 6. Z च्छिन्नमूर्द्धा मागाधो From मागधो to मातुलानी 1. 4 stanza 112 torn off in G. C संख्या C पञ्चार्थाः X शरीर्ष cdd. वृक्ष: BZ अटवी C ( F 1 ) अडवी X अडई. L 7. BFX मंत्री BCFXZ चतुरर्थः L. 8. Cdd. अप्पिय ( X as above ) BF च ACXZ BF 'देहेसु. L. 9. X सुरमाणो edd. य ( Z अ ) A भरि Aभेडिया CEXY Z चेंडिया X भल्ली ८ भेडी. L. 10. CXZ मूर्ख:.
L. 11. BF भोलया मेला X मल्लिआ for भेली C वेडा 2. hd. चेडा C वेडी 2. hd चेडी C व्यर्थ: X व्यर्थाः BF चेडाय C वेडायां 2 hd. चे X भेल उ. L. 12. om. A. Y has only मकारादिः. L. 13. E विचाह A मंढो AEX संढे but see Hemach. Abhidhānacintāmani V. 376 com. BF पिसा cdd णिया Y om. from आ in L. 14. C. 2. hd. मंठो E मेंचो B बंधे 7 पेस्था L. 15. BF मंचो Xom. मंठो शठः Com.
णिआ to मग्गो incl 1 14 A मंठी C. 1. hd. मच्छं Z मव्वं Xom. मले. मंचो बन्धः BF मंठो मंध

L. 16. / मव्वं B मल. B खेदः X श्वेदः

Page #298

११३]
षष्ठवर्गः
मंडीइ हणेमि सिरं जं मुण्डेऊण धम्मजायमलो।
रे मंचजोग्गमच्चिअ मंतिं पुच्छेसि मग्गओ मंठ ॥ ९४ ॥ [ १११] सिङ्गविहीणे मट्टो मट्ठमराला य अलसम्मि ।
मंखोऽण्डे मम्मी मल्लाणी मामा य मामीए ॥ ११२॥ मट्टो श्रृङ्गविहीनः । महो तथा मरालो अलसः । मरालो हंस इति सातवाहनः। 5 मंखो अण्डः । मम्मी मल्लाणी मामा त्रयोऽप्यमी मातुलानीवाचकाः । मामीशब्दोऽपि देश्यः। पर्यायभङ्गया तूपात्तः ॥ यथा ।
रेहसि मराल ण घरे मंखिल्लो महमट्टउसहो व्व । इअ एस मम्मिमझे मामाहसिओ हणेइ मल्लाणिं ॥ ९५॥ [ ११२] मइराइ मई मइमोहणी असीमाइ मज्जमेराओ।
10 सेले मऊ हढे मत्तल्लिमिणायाइ अक्खमे महरो ॥ ११३॥ __ मई तथा मइमोहणी सुरा । मज्जा तथा मेरा मर्यादा । मऊ पर्वतः । मत्तल्ली तथा मिणायं बलात्कारः । महरो असमर्थः ॥ यथा।
मत्तल्लिमुक्कमज्जो मउमेराघोसदसिअमिणाओ । पिअइ मई गइमहरो मुसली मइमोहणीकुडयहत्थो ॥ ९६ ॥[ ११३ ] 15
___L. 1. B मडुइ B सिरुं C जं ऊण BF मुडेऊण धम्म X भुंडेऊण. L. 2. x मंचजोगमव्वेय B गम BCF चिय' 'ब्विय BX मंति Z पुच्छसि X मग्गाउ BF मंच.
L. 3. BF विणे मड्डो Y विणे C मट्टमराला X मट्ट: मह From ला in 'मराला to मामीए omitted in I. L. 4. ABF मंखो डे CZ अंडे CZ मल्लोणी E माल्लाणी BF मासा C मा (sic ) या E मासीए. L. 5. CX मट्टो C मलारो हंसः BF om. हंस इति. L. 6. BF मंखो डः BF माल्लाणी X मा for मामा Z एते त्रयो पि for त्रयोऽप्यमी xऽप्यते BF मामीशब्दो dele मी before मी From ब्दो to लाणिं 1.9 torn off in G. L. 8. CXZरहसि मराला C मंदृमदृ x मट्टमट्ट2 मदृमट्ट BF
ओससहो Cओसहेर उसहे Zउसहा Cच्च. L. 9. cdd. इय BF मज्जे ममा°C मासा CX हसिउ हणेहिं In Gणिं is torn off. L. 10. X om. from मइराइ to अ incl. BF मइरा A मइरइ C 1. hd. °मोहणा ABCFGYZ य E EX सीमाय B मज्झC (F१) म° In G from मज्ज to मऊ ]. 11. torn off. AXZ मेराउ. L 11 BF सेल सेरे Gढ मऊ Y2 मिणाआइG मिणाआ; from s to मत्तल्ली ].12. torn off. ABCF याई X म्मक्खमे 7 महरे. L. 12. Cम X मइरामई तथा C °मोहिणी B मज्झा. L. 13. X वलात्कार: L. 14. BF मत्तल्लिमुज्जो मऊमेरा C "ATIC BCFXZ razo G ; from 371 to Fai l. 15. torn off. X ' 0713, L. 15. Z पियइ मइ X मयं मयं गयमहरो.
33 [ Desinamaimala ]

Page #299

5
२५८
देशनाममाला
मडिआ समाहयाए मउअं दीणम्मि पिउहरे महणं । मरुलो भूएं मइअं च भच्छिए मंडलो साणे ॥ ११४ ॥
मडिआ समाहता । मउअं दीनम् । महणं पितुर्गृहम् । मरुलो भूतम् । पिशाचादि । मइअं भर्सितम् । मंडलो श्वा । ॥ यथा ।
[ श्लोक ११४
काममरुलमडिआ सा मउआ महणम्भि वसइ मइअसही ।
तं मंडलो व्व कत्थ वि भमेसि जाणसि ण वेअणं तीए ॥ ९७ ॥ [ ११४] मडयमयडा उबवणे चण्डिलए मज्झओ चेअ । सिरमालाइ मआई मउली अ हिअयरसोच्छलणे ॥ ११५ ॥
डओ तथा मडो आरामः । मज्ज्ञओ नापितः । मआई शिरोमाला | मउली 10 हृदयरसोच्छलनम् ॥ यथा ।
मज्ज्ञय मच्छयगन्धिअ हवेइ मउली तुमं णिअन्ताण |
महसि सुअन्धिमआईं मडयठिअं तं कहं मयडवालिं ॥ ९८ ॥ [ ११५ ]
मंजीरं हिञ्जीरे वल्लिविसेसे मयाली अ । जारम्मि महालो मंजुआ य तुलसीइ मंतुआ लज्जा ॥ ११६ ॥

L. 1. Cdd. मडिया Y मउयं X पिउह (om. रे ) A. "हरं. L. 2. C मरुल्लो X मेरुलो Y भूते ABCFGXYZ मइयं E मईयं () साणो. L. 3. BF मंडिया XZ मडिया Com. मडिओ In G is torn off X हताः BH' पितृ । (sic) C 2. hd. मरुलो. L. 4. BF मइइ में GZ मइयं X मईयं. I. 5. edd. "मडिया GZ मउया edd. मय (सहा,
X om. सा मउआ L. 6. G त म Cच कच्छ C विअणं GZ वेयणं. L. 7. BEF मंडअ Z मयड C मउडा X मडया / उववण्णे चंदिलए GZ चडिलए X चेंडिलए A मज्जओ Cमझ GXZ 'उ ACY चेय BFX वेय GZ चैव. L. S. BF मआए GXZ मयाई edd. म ( Y अ ) BF हियरसो ACEGXYZ हियय" Y "सुच्छलणे. L. 9. GX मडउ C2. hd. तथा मउडो X अराम: B मयओ C मझ्झओ GX मज्झर B मयाइ C ( F ? ) GXZ मयाई B सिरो. L. 11. BF मज्झ मझय XZ मत्थय BFX "गंधिय () "गंधिया G "गंध () हेवेइ cdd. नियंताण. L. 12. सुंयधि X सुबंधे BCFXZ मयाई G " मयाई BCFX/ 'ठियं BH' कयं मडय". L. 14. BCE मंजुना ABCEEZ अ [1] G मंकुआ Y मंतुया.
L. 13. cdd.
य.

Page #300

११८] षष्ठवर्गः
२५९ मंजीरं शृङ्खलकम् । मयाली निद्राकरी लता । महालो जारः । मंजुआ तुलसी । मंजिआ इत्यन्ये । मंतुआ लज्जा ॥ यथा ।
तइआ मयालिगहणे मंजुअदलचुण्टिरिं रमसि सुण्हं । विरयसि मंतुअमिाण्डिं महाल मंजीरघल्लिओ कीस ॥ ९९ ॥ [ ११६ ] करहम्मि महंगो मंडिल्लो पूवे लहुम्मि मडहं च।
मउडी मुक्कुंडी मुरुमुंडो मोडो अ जूडम्मि ॥ ११७॥ महंगो उष्टः । मंडिल्लो अपूपः । मडहं लघु । मउडी मुकुंडी मुरुमुडो मोडो इत्येते चत्वारो जूटवाचकाः ॥ यथा ।
तीइ सुमुक्कुंडीए मुरुमुंडं णिअ वि किं सुमोडकए । मंडिल्लमत्त मोडसि मडहं णिअकुमउडिं महंगोह ॥ १०० ॥ [ ११७ ] 10 मज्जोक्कमहिणवे मंगुसमुग्गुसुमुग्गसा णउले ।
मंगलमसिणा समरम्मा अग्घाडम्मि मउरमउरंदा ॥११८॥ ___ मज्जोकं प्रत्ययम् । मंगुसो मुग्गुसू मुग्गसो त्रयोऽप्येते नकुलवाचकाः । मंगलं सहशम् । मसिणं रम्यम् । मउरो तथा मउरंदो अपामार्गः ॥ यथा।
मंगुसमुअप्पमंगल मुग्गुसुमुग्गसिजुअं मसिणपुच्छं । मउरंदवणे मज्जोक्कमउरकण्टयणहं हणन्तमहिं ॥ १०१॥ [ ११८.]
15
L. 1. Z. मेहालो BCF मंजिया for मंजुआ Z मंजिया. L. 2. G om. मंजिआ इत्य° BF मंतुया Cx om. मंतुआ लज्जा. L. 3. cdd. तइया (Z as above) G मंजआ" B'बुंटिरि L. 4. CX मंतुयमि C मंजारपल्लीओ X पलिउG L. 5. Y करमम्मि X हागो for महंगो X लअम्मि C महं च. L. G. BFG मउली BEF मुकंडी X मुकंदी A मुरुमुडो । मोडे BEFGXYZ य Y जन्मि. L. 7. X मडिल्लो X लघुः BF मुकंडी GZ. मुक्कुडी X मुकुंदी मुरुमंडो. L. 8. B om. मोडो X जूढ L. 9. BF समुझंडीए C सुमुकु र मुमुकुं C मुरुमंडं 2 hd. X मुरुमंडं C नय X निय 2 णिय G कि. L. 10. C मंडिलम (sic)C 1. hd. माडसि BCFX णियकुमउलिं C महंगोच्च G महगोव्व XZ 'गोव्व. L. 11. C मझो । “महिणवेसुं A मुंतुस E मंगुसु A मुग्गुमुग्गसा X मंगूममुगासा C मुगुप्स 1. hd. om. मुग्गसा 2. hd. मुग्गसो A णउलो C णेउले. L. 12. AX मसूणा C ममृणा EGYZममृणा X समरंम्म A अघा Cभग्घड A “मउरंडा X मरिंदा. L. 13. C मझोकं BF गुभूसू CZ मुग्गसु G मुग्गमु
X मंगूस CX मुग्गुसो C प्यते I प्येतं. L. 14. X सदश dd. ममृणं ( मसूणं) .X मउग्दो X अपार्गः. L. 15. CI मंगुल I om. मुग्गम C "मुग्गुसि G जयं X जूअं Z जुयं ld. मृण ( मसूण") B पुत्थं, L. 16. C मझो BX मज्जोक C कंठयण X कंटयणह 7. "महि,

|

Page #301

२६०
देशीनाममाला
[ श्लोक ११९मंतेल्लीमयणसलाया सालहिआइ मल्हणं लीला। .
मंधायमहायत्ता अड्डे पङ्के महेड्डो अ॥ ११९॥ मंतेल्ली तथा मयणसलाया सारिका । मल्हणं लीला । मंधाओ तथा महायत्तो आढ्यः । महेड्डो पङ्कः ॥ यथा ।
एन्तम्मि महायत्ते मल्हन्ती णवमहेडुरुहणयणा ।
पाढइ मंधायबहू मयणसलायापिएत्थ मंतेल्लिं ॥ १०२ ॥ - अत्र । मक्कडो जालकारकृमिः । मद्दलो मुरजः । इति मर्कटमर्दलशब्दभवौ । मलइ मढइ महुइ मृद्गाति । महइ काङ्कति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥ [११९]
गव्वे मरदृमडहरमडप्फरा मलहरो तुमुले। 10 महिसंदो सिग्गुतरुम्मि महासदा सिवाए अ ॥ १२०॥
मरट्टो मडहरो मडप्फरो त्रयोऽप्येते गर्ववाचकाः । मलहरो तुमुलः । महिसंदो शिग्रुतरुः । महासद्दा शिवा ॥ यथा।
__ महिस महिसंदमोडणमडहरिअ मडप्फरा मलहरेसु ।
हत्थिमरट्ट घरटे होसि महासद्दभोअणं सीहे ॥ १०३ ॥ [ १२० ] 15 मज्झम्मि मज्झआरं महाबिलं खे महाणडो गिरिसे ।
मइहरमलंपिआ गामणिगव्वीसु तरुणे महालक्खो । १२१ ॥ ____L. 1. BF मतेल्ली (' साह X साला ABCEFXY हियाइ GZ हियाए. L. 2. G मंधाअ A महाअंता CY महायत्ता BF अन्ढे CEG अ? AC महेडो Y महोडो ABCEF XY य. L. 3. BF मत्तेल्ली BF शारिका GX मंधाउ. BF महाअन्नो GZ महाअंतो x महामत्तो. L. 4. BF आयः C आठ्यः BF महेशे CX महेडो. L. 5. BF इत्तंमि
X इंतमि Z एतम्मि GZ महाते x महामत्ते CX महंती Cणडइ र महे . L. 6. F पाढय CXZ मंधाइGom. मंधाय BFG पिए एत्थ पिपच्छ BF मंतिलं. L.7. G 'क्रिमिः X कमि B मलूलो CZ मुरुज X मरुज GZ मर्कटमुरजशब्द. L 8. BF om. मढइ BF गृह्णाति C मुडइति G मृड्नाति X मुद्राति. L. 9. C मरफरा E मटुप्फरा G मंड A मडमलहरो G मडहगे X मलरो EX तुमले. L. 10. X महिसिंदो E सिगx सिग्घु A महासदा ABCFGYZ. य. L 11. C मडट्टो GZ. माडो X मरदो X पहुफरो C एते त्रयोऽपि X तुमल:. B नंहिसंदो G महिंसंदो L.12.CX सि L. 13. C मो. णमडणमडह cdd. 'रिय L. 14.C2. hd. हच्छि BCF था? GXZ घरहे G2 भोया L.15. A मज्जमि C1. hd. मझमि 2 hd. मझमि A मज्जआरं Cl. hd. मझ2. hd. मझ EGXZ मज्झयारं AEGZ महाविलं B गिरसे. L. 16. X मइहरं Y मयः Zमद्वहर G om from मइहर' to महाणडो ]. ] next page BCEFGXYZ पिया BF मामाणि° E गोमणि Z तराण.

Page #302

१२३]
षष्ठवर्गः
२६१
1
मज्झआरं मध्यम् । महाबिलं व्योम । महाणडो रुद्रः । महरो ग्रामप्रवरः । मेहरो इत्यन्ये । मलंपिओ गर्यो । महालक्खो तरुणः ॥ यथा ।
दिण्णा महाबिलचरीसमा पिआ तुह महाणडपिआए ।
मइहर मलंपिओ तो भ्रमसु महालक्खमज्झआरम्मि ॥ १०४ ॥ [ १२१] routs महावल्ली मडवोज्झा जप्पजाणम्मि | मत्तम्मि मत्तवालो तह महुमुहमासिआ पिसुणे ॥ १२२ ॥ महावल्ली नलिनी । मडवोज्झा शिचिका । मत्तवालो मत्तः । महुमुहो तथा मासिओ पिशुनः ॥ यथा ।
रे मत्तबाल महुमुह मडवोज्झाजोग्ग तुज्झ वि विओए ।
तम्मेइ महावल्लीसयणम्मि अमासिआ खु सा बाला ॥ १०५ ॥ [ १२२] 10 कुसुमरए मयरंदो मम्मणिआ णीलमक्खिआए अ । मत्तलंबो तह मत्तवारणे महयरो मिउञ्जवर्ड ॥ १२३ ॥
मग्ररंदो कुसुमरजः । पुष्परसवाचकस्तु संस्कृतभव एव । मम्मणिआ नीलमक्षिका । मत्तालंबो मत्तवारणः । महयरो गह्वरपतिः ॥ यथा ।
कमलमयरंदगोरिं मत्तालंबे इमं ण जइ रमसि ।
मम्मणिआउलरण्णे महयरभिच्चो व्व ता वरं भमिरं ॥ १०६॥ [१२३]
L. 1. C मर्झ 2. hd. मझZ मज्झयारं cdd. विलं ( Xas above) X ग्रा: मप्रवरो GX महर BCEZ मेहर. L. 2. GX पिउ BFGX गधी C गर्वः X महालखो. L. 3. GZ दिन्ना CG "विल' X 'चल वरी' edd. पिया edd. पियाए. L. 4. CG XZ पिउ BFXZ मज्झ C मझया 2. hd. "मझ्झया". 1. 5. A नलिणी A मडवेज्जो बोझ्झा 1 बोज्झा X बेज्झो. L. 6. In Gमत्तम्मि is written twice ABCFGXYZ मत्तवालो BF मुहुमुEGZ महमुह L. 7. B नलिनी X णलिनी ( वोझ्झा X वोज्झे B सिविका G मत्तमालो CXZ वालो G मेत्तवालो, सहुम हो 2 hd सहु L. 8. BG पिसुनः. L. 9 cdd. मत्तवाल C महुमुह G महमूह C तुझ Gom. वि CX वि उए G विउए (sic) / चि आए. I. cdd. सिया edd. वाला. L. 11. B कुसमग्ए C 1. hd कुसरए 2. hd. कुस ABFG XZ 'निया C या E मम्मिया cdd. मक्खियाए ACEGXYZ य. L 12. BG "लंवो E लम्बो E चारणे G / महयरो Y महायरो BF णिउंजुवई Y णिकुंजवई. L. 13.
मह edd. 'मासिया. शिविका X सिबिका BF X मुहुर्मुहो GZ मासि
X मुहसुह C 'वोझ्झा 10. B तंमेइ C
या GZ जिया.
X मरदो X पुष्करस BX मणिया C (F1) L. 14. Cdd. लंवो ( XZ as above ) (/ मयहरो. L. 15. BF इंदिG र G लंवे CX न. I. 16. BF मंमालिया उसरण्णे CGX% निया GZ ने BCFX महअरि GZ महयर C 1. hd. भिव्वो 7 भिe In G "च्चो व्व is torn off Cता खं खमओ X मा for ता BF भमिओ X भमिउ.

5

15

Page #303

२६२
15
देशीनाममाला
मज्झतिअं च मज्झंदिणम्मि मग्गणिरो अ अणुगमिरे । मलवट्टी तरुणीए महिसिक्कं महिसिणिवहम्मि ॥ १२४ ॥
[ श्लोक १२४
मज्झंतिअं मध्यंदिनम् । मग्गणिरो अनुगमनशीलः । मलवट्टी तरुणी । महिसिक्कं महिषीसमूहः ॥ यथा ।
मलवट्टिमं कीलन्तयस्य मज्झतिअम्मि वोलीणे ।
ओ वच्चइ महिसिक्कं इमस्स मग्गणिरो हवसु गोव ॥ १०७ ॥ [१२४] भण्डम्मि महत्थारं मज्झिमगंडं च उअरम्मि | महुरालिअं परिचिए रयस्सलाए मयलबुत्ती ॥ १२५ ॥
महत्थारं भाण्डम् । महत्थारं भोजनमिति सातवाहनः । अत्र । मयगलो हस्ती । 10 मयधुत्तो क्रोष्टेति मदकलमृगधूर्तशब्दभवौ । मज्झिमगंडं उदरम् । महुरालिअं परिचितम् । मयलबुत्ती रजस्वला ॥ यथा ।
उअह महत्थारसरिसमज्झिमगडं पुलोइअ भुअङ्गं ।
वेसा संभलिमहुरालिअं पि ण रमेइ मयलबुत्तिमिसा ॥ १०८ ॥ [ १२५ ] मंगलसझं तह बीअवावसेसम्म खेत्तम्मि । मणिरइआ कञ्चीए कन्दप्पे मयणिवास मित्तलया ॥ १२६ ॥

निरो From नुगमन
L. 1. A मजे C मझं 2 bd. मझ्झं cdd. तियं A om. च A म ( मझं 2 hd. मझं दिव्यंमि A मग्गणिरो GZ मज्झन्निरो EXY G अणुमध्ये ( 1 ) L. 2. CBCEFGXY महिसक्कं G महिस X विहम्म. L. 3. C मझं 2. hd. मझं G मझ edd. तियं B मर्ग GZ to हिसिकं torn off in G. X मलवदी Cdd. महिस कं. L. 5. C वहीं Z कलिंतयंम्म C मझं cdd. "तियम्मि CX वोलणो. L. 6. CGX उ In G वच्च म is torn off CXZ महिसकं B मणिरो X मग्गणिरो GZ निरो ( हवस्तु. L. 7. From भण्डम्मि to ती 1. 8 torn off in G. C भडम्मि महच्छारं A मज्जिम C मझिम BCE ओअरमि EXY उयरम्मि. L. 8. cdld. लियं Y च परि A रयस्सला Y मइल ABCFYZ वृत्ती X धुत्ती. L. 9. CV महच्छारं G भांडं | महच्छा; from रं to श्वेत 1.3 page 264 torn off in G. X महात्थारं Xom. हस्ती. L. 10. X मेदकल B om. शब्द. C मझिम X मधुरा edd. "लियं. L. 11. CX मलय cdd. वृत्ती 2. hd. धुती. L. 12. C महच्छारसरिसं मझिम BF om. सरिस X सस्सि / सरिसं cdd. पुलोइय edd. भुयंगं ( XZ as above ) L. 18. C संभरि cdd. 'लियं ( X as above ) C मलय Cdd. "वृत्ति (X चुत ) BF मि. L. 14. ABXYZ सज्जं C ( Ft ) ● ABEF वी ची YZ वीर्य बाZ सेसम्म BF खित्तंमि X खेत्तम्मि / खत्तम. L. 15. cdd. रइया E मयण CXYZ मेत्तलया E 'मत्त '
X

Page #304

२६३
१२८]
षष्ठवर्गः ___ मंगलसझं बीजवापशेष क्षेत्रम् । मणिरइआ कटीसूत्रम् । मयाणवासो तथा मित्तलो कन्दर्पः ॥ यथा ।
मंगलसज्झे गलिआ मणिरइआ तुज्झ पंसुलि सहेइ ।
मित्तलपिआणुहारिणि किर मोबी मयणिवासधणुहस्स ॥१०९॥[ १२६] घूअम्मि महासउणो महालवक्खो असद्धपक्खम्मि। 5
मक्कडबंधं गीवाविहूसणे सङ्कलारूवे ॥ १२७॥ महासउणो उलूकः । महालवक्खो भाद्रपदे श्राद्धपक्षः । मक्कडबंधं शृङ्खलारूपं ग्रीवाभरणं सव्यापसव्यं यज्ञोपवीताकारम् ॥ यथा ।
सरएण महासउणो महालवक्खेण बम्भणा तह य ।
णवमक्कडबंधेण य मोअन्ते उप्पलच्छीओ ॥ ११ ॥ अत्र महमहइ गन्धः प्रसरतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥ [ १२७ ]
मणिणायहरं जलही माला जुहाइ रोमसे माई।
माहं च कुन्दकुसुमे मायंदोऽम्बम्मि माडिअं गेहे ॥ १२८॥ मणिणायहरं समुद्रः । माला ज्योत्स्ना । माई रोमशः । माह कुन्दकुसुमम् । अत्र । माइं मार्थे । मामि सख्यामन्त्रणे । एतौ शब्दानुशासन उक्ताविति नोक्तौ । माढी संनाह 15 इति माठीशब्दभव इति नोक्तः । मायंदो आम्रः । माडिअं गृहम् ॥ यथा।
गुणमणिणायहर चुलुक्क तुज्झ मायंदकुञ्जमाडिअए ।
गाएइ पुलयमाई खयरिजणो माहमालधवलजसं ॥ १११॥ [ १२८] ____L. 1. BFXZ 'सज्जं C सझं BFX वीज X सेषं cdd. 'रइया C (F!) टि.2 मेत्तलो. L. 3.: BFX2 सज्जे C “सझे cdd. गलिया रइया C तुझ X सहइ. L. 4. BF मेत्तल्लल Z मेत्तल cdd. 'पिया Zणुकारिणि BF मोरवी C मोच्ची X वी (sic) BF मयणवास . L. 5. CEYZ घूयम्मि BF थूयम्मि E तहा सउ B महावलखो C (F१) महावलक्खो . य (X अ) C सव L. G. A मकडी Z चिभसणे E वि. F.7. B वलखो C (F!) वलक्खो X °वलको. L. 9. X सरपण Zसउणा edd. महावलक्खेण (Zas above) BF अ. L.9.x.णेव 2 मोयंते BCFX उप्पलच्छोए Z उप्पलत्थीउ. L. 11. C महमहई X महमह ( sic) B देवक्त x नोक्तां. L. 12. Y मणिणागहरं A जण्णाइY जण्णाइ EX जुण्हा य A सेमसे. L. 13. A कुंदंकसमे X कुद BF वम्मि Y अंचम्मि 'Z ऽवम्मि A दो म्वम्भिE दो म्ब (sic ) AB C2 hd. FXYZ माडियं Cl. hd याडियं BF गेहोइ C 1. hd गे (sic). L. 14. x मणिायहरं (sic) X कुंद is written twice. L.15. BF माह मार्थ X माइं written twice. BCFX शासने BX उकौ om. इति नोक्तौ. CX मटी for माढी x मार्टी L. 16. CXZ नोक्का CX माइंदो B अम्रः cdil माडियं. L. 17. BF णायर C वुत्तक X वुक C तुझ BF माइंद" all माडथए ( 2 दि" ). L. 15.X पुलइमाई.. ... ......
कटि. 2 मेत्तलो.

Page #305

२६४ देशीनाममाला
[श्लोक १२९सिअवडपब्वइआए मायंदी आमलीइ माइंदा।
मउए माइलिमाउच्छा माभाई अभयदाणे ॥ १२९॥ मायंदी श्वेतपटा प्रव्रजिता । माइंदा आमलकी । माइली तथा माउच्छो मृदुः । माउक्कं मृदु इति तु मृदुकशब्दभवम् । माभाई अभयप्रदानम् । अदूरविप्रकर्षात् माभी5 सिधे इत्यपि ॥ यथा।
किं माइंदवएणं करेसु मरणभयमाइलिमणाण ।
माभाई माउच्छो इअ मायंदी उवदिसेइ ॥ ११२ ॥ [ १२९ ] मालूरो अ कविट्ठम्मि माहिलो महिसिवालम्मि।
मंसुम्मि मासुरी माणिअमणुहूअम्मि माहुरं साके ॥ १३०॥ 10 मालरो कपित्थः । बिल्ववाची तु संस्कृतसमः । माहिलो महिषीपालः। मासुरी श्मश्रु । __ माणिअं अनुभूतम् । माहुरं शाकम् ॥ यथा ।
जं सुअसि सुरयसमए माणिअमालूर माहुरयभोज्जो । ता माहिल तुज्झ मुहे किमुग्गया मासुरी एसा ॥ ११३॥ [ १३० ]
अम्बाए मादलिआ सिसिरसमीरम्मि माहिवाओ अ। 15
माअलिआ माउच्छाइ मारिलग्गा य कुच्छिइआ ॥११॥
L1. edd. सियवटुपव्वइयाए AREFX माअंदी BF आगलीइ BFXZ मायंदा. L.2.Com. माइलि APPYZमाउत्था C साउच्छा. L.B.CY माइंदी BF ग्वत GZ मायंदा X माइंदी Froin आमलको to पि ]. 5. torn off in G. BFZ माउत्थो C 1. hd. माच्छो. L..J. X मदुः CXZ om. तु मदुक C अदूरे विप्र 2. 'कषार्मा BF साभासियं XIसियं मामीसियमित्यपि. L. 6.Cमाइणिमणाणा / माइणिमणाण Xलिममाण In G लिमणाण is torn off. L.7. In G मा is torn off. G भाई 2 माभाई BFXZ माउत्थो edd. इय B माइंदि C ( F१) माइंदी C उदिसेइ X उदिवसेइ In G from दिसेइ to अनुभूतम् ]. 11. torn off. L. 8. cdd. य ( अ)कविंडमि 2. hd. ठमि (sic) कविलुम्मि X माहिलो महिलो महि° BF महिसE बालाम्म, L. 9. C मामुरी cdd. माणियम Cणहू EXYZ हूयम्मि. L. 10. C मामुरी BF श्रशुः CX स्मश्रु L. 11. cdd. माणियं G साकं. L. 12. CXZ सुयसि BF सुसुरय G "सए BF माणियपालर CX साणिय G माणेय, माणिय BFX माहुरय अज्जो. L. 13. C तुझ X किमुगाया In G एसा is torn off. L. 14. A अम्वाए B अंवाए C (F!) अयाए edd. 'लिया (Yas above) E सिसर र ससिर (GY वाड ACEGIYZ य. L. 15.ABEFXY मा अलिया (GZ मायलिया माउच्छा 2 मा उत्थाइ C मारलिग्गा 2 इ for य ABEFGZ कुरिया ( कुत्सिइया X कुच्छिईया.

Page #306

१३३]
षष्ठवर्गः मादलिआ माता । माहिवाओ शिशिरवातः । माअलिआ मातृष्वसा । मारिलग्गा कुत्सिता ॥ यथा।
सुन्दर अमारिलग्गा तुज्झ कए मयणअग्गिजलिआ था।
मादलिआमाअलिआ खेअकरी जलइ माहिवाए वि ॥ ११४ ॥[१३१] मालाकुंकुममाहारयणा वरघुसिणवत्थेसु।
मिरिआ कुडी घणगणे मिहिआ जेट्ठम्मि मित्तिवओ ॥ १३२॥ मालाकुंकुमं प्रधानकुङ्कुमम् । माहारयणं वस्त्रम् । वस्त्रविशेष इत्यन्ये । मिरिआ कुटी । मिहिआ मेघसमूहः । मित्तिवओ ज्येष्ठः ॥ यथा ।
मालाकुंकुममाहारयणेहिं भूसिआ वि कुलसुण्हा ।
मिहिआचुअन्तमिरिआइ लिअइ मित्तिवयदसणसलज्जा ॥११५॥ [१३२] 10 समकाले मीअं घरवलए मुब्भो मिगीइ मुंडा य ।
मुंडी पीरङी चुम्बणम्मि मुद्दी मुणी अगत्थिदुमे ॥ १३३॥ मीअं समकालम् । मीसालिअं मिश्रमिति तु मिश्रशब्दभवम् । मुभो गृहमध्ये तिर्यग्दारु । मुंडा मृगी । मुंडी नीरङ्गी । अलम्बुषायां तु मुण्डितमुण्डसादृश्यान्मुंडीशब्दो लाक्षणिकः । मुद्दी चुम्बितम् । मुणी अगस्तिद्रुमः ॥ यथा ।
मंडच्छीइ समुंडीइ मुणिवणे पत्थिआइ फुल्लकए ।
मुद्दीलुद्धो मीअं मुन्भाणयणमिसओ जुवा चलइ ॥ ११६॥ [ १३३] __L. 1. cdd. लिया ( twice ) BF महि GX 'वाउ 1.3. CGZ सुंदरि C तुझ.. cdd. जलिया. L. 4. cdd. °लिया (twice ) X "साअलिया C लिया सा मादलियामाअलिया edd.. खेय° L. 5. A चर° C वच्छेनुं YZ °वच्छेसु. L. 6. ARC FGYZ मिरिया EX मिडिया A यगणे BF यणगण C गाणे AE EXY मिहया BF मिहय C महिया 2 मिहिया BF जिलुमि X जिहाम्मि AGX वउ. L. 7. C प्रधानं om. कुडूकमम्. X वस्त्र विशेषः cdd. मिरिया L8. BCFZ मिहिया C मिहया X महिया X मित्तिवउ BFGX ज्येष्टः L. 9. BF म्मल°C मालांकममाहाररय° X °माहाररय° BF रयणहिं GZणेहि BF धूसिया CGXZ भूसिया. L. 10. BF सिहआवुअंत°C मिहआभुयंत°GZ मिहयाचुयंत°X मिहयाभुयंत° cdd. मिरियाइ BF लिहइ CGZ लियइ BF सिलज्जा. •L. 11. C मीयं X घरचलए मुस्सो BF सुमो मिगोय BF अZ इ. L12. B नीरंगि ACE (F)GZ नीरंगी A वुम्ब° G मुंव ABFG अगच्छिG°डमे. L. 13. CGXZ मीयं CGXZ लियं BF om. मिश्रमिति तु. BF मुज्झो X मुसो L. 14. C तिर्यक दारु X मुडी B निरंगी. G अलंबु° cdd. 'सायां CX च for तु G मुंडंत BC FX सादृश्यात्. L. 15. X ऽलाक्षणिकः, G अगस्तिर्द्वमः. L. 16. BF मुच्छीइ X मुंडत्थीइ मुंडीइ C मुणिवाण BCF पच्छियाइ GXZ पत्थियाइ G फल्लुकए. L. 17. B FX °लुद्दो CG लुट्ठो B मुब्भायणमि° C (F) X मुभाणयमि° GXZ °मिस3 C ज्जुवा X जुचा B चल C( F !) चलाई.
34 [ Desinamamala]
____15

Page #307

देशीनाममाला
[श्लोक १३४मुहलं मुहे मुअंगी कीडी हिक्काइ मुट्ठिका।
मुसहं मणआकुलया मुहिअं एमेअकरणम्मि ॥ १३४ ॥ मुहलं मुखम् । मुअंगी कीटिका। मुहिक्का हिक्का । मुसहं मनस आकुलता। मुहिअं । मुहिआ अन्येषाम् । एवमेवकरणम् ॥ यथा।
विरहमुसहम्मि जाए डसइ मुअंगि व पउममुहलं तं ।
दाहिणपवणो मुहिअं जरमज्झे एस मुहिक्का ॥ ११७ ॥ [ १३४ ] मुक्कयमण्णवहूवीवाहे मुरिअं च तुडिअम्मि ।
मुरई असईइ मुलासिओ फुलिङ्गे मुआइणी डुम्बी ॥ १३५॥ मुक्कयं यासौ वोढुं प्रकृता तद्वर्जितानामन्यासां निमन्त्रितानां वधूनां विवाहः । 10 मुरिअं त्रुटितम् । मुरई असती । अत्र । मुणइ जानाति । मुरइ हासेन स्फुटति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तो । मुलासिओ स्फुलिङ्गः । मुआइणी डुम्बी ॥ यथा ।
अमुरिअतेअमुलासिअ जयसिरिवीवाह मुक्कया तुज्झ । मुरइ व्व भमइ कित्ती मुआइणी किं ण पल्लिदेसे वि ॥ ११८॥ [१३५] मुग्धुरुडो मुक्कुरुडो रासीइ मुहत्थडी अ मुहवडणे । मुरुमुरिअं रणरणए भुमया मुहरोमराई अ॥१३६॥
15
. A सुहलं GZ मुयंगी X कोडीइ GZ हिकाए X हिकाय C मुठ्ठिका E मुटेका G सुटिका L.2. BF आऊलया X आकुलिया ACEGYZ मुहियं AGYZ एमेय L. 3. X मुहल BF सुअंगी GZ मुयंगी X अंगी (sic) C मटिका Z. मन आकु (2) L. 4. edit. मुहियं मुहिया BXZ अन्येषामेव BZ करणं X कारणं. L. 5.X 'मुसहमि BFGZ मुयंगि L. 6. . दाहिपवणो CGXZ मुहियं C मज्जे G मुहिका, L. 7. BF मुक्कयण्ण C मुक यम" GZ °मन्न र चह BCFGXYZ मुरियं BCEFGXYZ तुडियम्मि. L. 8. E सुरई C असतीइ E असई य G सुलासिउ AX 'सिउ B फुलिंगे मुआणी BY ढुंबी E दुम्बी G ९वी. L.). G7. वोढुं X चोदं G om. अन्यास L. 10. cdi. मुरियं C मुराइ X अण for अत्र. C स्फटयति G स्फटति B om. एते. L. 11. Bl' मुलासि GX सिउ.G डुंवी. L. 12. BXZ अमुरिय C (F ?) अमुयरि° dl. 'सिय Z जइसिरि C तुब्भा 2 hd. तुझ्झ. L. 13 B मुरइ B च Ga C (F ? ) om. व्व भमइ BF किण्ण CX किन्न GZ किं न B देशे. L. 14 E मुग्घुरडो BFY मुकाडो C मुकुE र डो Y ससीइ BF मुड हस्थी CX मुहच्छडी E मुहडीइ BE om. अ ACG (F? XYZ य E मुहडवणे, perhaps the better reading; cfr. पाडवणं X मुहचडणे. 1. 15. X मुर" ld. 'रियं BFGZ भुमआ (dd. य.

Page #308

5
१३८ ] षष्ठवर्गः
२६७ मुग्घुरुडो तथा मुक्कुरुडो राशिः । मुहत्थडी मुखेन पतनम् । मुरुमुरिअं रणरणकः । मुहरोमराई भ्रूः ॥ यथा।
सा सुमुहरोमराई तुह विरहे पाव दोसमुग्घुरुड ।
गुणमुक्कुरुडा घणमुरुमुरिएण मुहत्थाडि पत्ता ॥ ११९॥ अत्र मुसुमूरइ भनक्तीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ॥ [ १३६]
मूसामूसाआई लहुअदुवारम्मि मूसरी भग्गे।
पीणम्मि मूसलो तह मूअल्लो मूअलो मूके ॥१३७॥ मूसा तथा मूसाअं लघुद्वारम् । मूसरी भग्नः । मूसलो उपचितः। मूअल्लो तथा मूअलो मूकः । अत्र मूरइ भनक्तीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ॥ यथा ।
मूअल ण अत्थि मूसाअसंचरी जेण मूसरी मूसा ।
मूअल्लिअणिउरा वि हु कह सा मूसलथणी अहिसरेउ ॥१२०॥ [१३७] मेंठी मेण्डी मेली असंहई वणिसहायए मेढो ।
हत्थिवए मेंठो मेअरमेअज्जा असहणधण्णेसु ॥ १३८॥ मेंठी मेण्ढी । मेण्ढीशब्दोऽपि यदि देश्यस्तदा पर्यायभङ्ग्या निबद्धः । मेली संहतिः। मेढो वणिक्सहायः । मेंठो हस्तिपकः । मेअरो असहनः । मेअज्जं धान्यम् ॥ यथा। 15
मेअन्नहट्टबारे मेंठेणं कुञ्जराहिरूढेणं । मेंठीए हणिआए मेअरमेढाण हुन्ति मेलीओ॥ १२१॥ [ १३८ ]
10
___L. 1. BF मुक्करडो C मुकुरुडो र रासिः C मुहच्छडी X पतितं X मुर BCFXZ 'पियं G रिय. L. 2. BF "रोमरां. L. 3. X कुह. L. 4. BF "मुकरुडा C "मुक्कुरणा GZ मुक्कुरुडो र मुक्कसडा X "मुरइएण L. 5. C मसमुग्इ X मुसमरइ B भनक्ति इति. L. 6. G आई X “आइ B, C2. hd. EX लहुय E दुबार . L.7. A मूसलो Z. om. मूअल्लो EX मयलो. L. 8. BF मूसी तथा अं GZ मसायं X भगूः G°लो पी उप. L. 9. C मुरइ B भनक्ति इति X om. इति ता. L. 10. G XZ संवरी. L. 11. G मयल्लिय 2 मअल्लिय° BCF ‘णिओग कल CxZघणी C सरेसई X सरेइ. L. 12. E मेण्डी मेण्डी G मेण्टी BFX मेढी Z मेण्टी B मेलि 7 मेलि corr. "ली ABCFGXYZ य E om. अY सहाअए E मोठो GZमेंटो. L. 13. E • हस्थिमए X हस्थिविए A मेंठों CX मेंढो E मेण्ढो GZमेण्टो GZ मज्जा C मेअझा Y
मेयना GXZ धणेस L. 14. G मेण्टी मेण्डी मेंढी मेढी । मेण्ढी भेण्ढी BF मंळीशब्दो CZ मेढी BF om. यदि BFX देश्य: L. 15. CZ मंढो G मेण्टो X वणिग्
Z हस्तिक: BF मेअज्झं C मेअझं. L. 16. BF मेअज्झC1. hd. मेअझ 2.hd. 'इझ • BFGZ वारे CX चोरे C मेटेणं GZ मेंटेण B रूढेण. L. 17. C मेढीए G मेण्टीए Z मेण्ढीए BCFX हणियाए G हणिया Z हणेयाए BCF मेयर BFGA मेली.

Page #309

२६८
5
देशीनाममाला
मेडभोमिगतन्तू मेहच्छीरं च णीरम्मि । मोचं च अद्धजङ्घीइ मोग्गरो चेअ मउलम्मि ॥ १३९॥
मेडंभो मृगतन्तुः । अत्र मेल्लइ मुञ्चतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः । मेहच्छीरं जलम् । मोचं अर्धजङ्घी | मोग्गरो मुकुलम् ॥ यथा ।
मेडंभखलिज्झता मेहच्छीरं पि कह वि अपि अन्ता |
भयमोग्गरिअमुहा तुह रिउणो गयमोचया वणे जन्ति ॥१२२॥ [१३९] सवचमि मोरमोरत्तया कसिणकण्णिआइ मोक्कणिआ । मसओलूएस मरो मड्डा बलकार आणासु ॥ १४० ॥
मोरो तथा मोरत्तओ श्वपचः । मोरत्तओ चण्डाल इत्यन्ये । यदाह || मोरत्तओ 10 श्वपाकश्र्चण्डालः केषुचिढ़ः || मोक्कणिआ असितं पद्मोदरम् || यथा ।
[ श्लोक १३९
रे कम्ममोर म्ह णण्णो मोरत्तओ विरहिणीण | तावोवयारणिहयाइ मोक्कणीए वि ताउ जं डहसि ॥ १२३ ॥
अत्र । मोरउल्ला मुधा । इत्यव्ययेषु । मोट्टायइ रमते । इति धात्वादेशेपूक्त। विति नोक्तौ ।
1

YZ मेहत्थीरं Bणीरं पि C अ C जंघाइ BCEFY चेय AZ पूक्तमिति नोकं. BX मेहत्थीरं BF मुक्कलं X यथा is given twice. L. 4.
L. 1. ABCFGXYZ मेडब्भो X "तंतु मिह L. 2. A, C. 2 hd. मोवं Z व C1 hd. अट्ठ येय X चेव. L. 3. edd. मेडब्भो CX BFZ मोG मोघं F अर्द्धजंघी XZ अर्द्धजंत्री C मोयरो L. 5. Cdd. मेडब्भ° C लिस XZ लिज्जता In G लिज्झ is torn off X पिय for पि BCF अपियंता X यपियंता ८ य पिअंता. L. 6. edd. ' X 'मुह, om. तह C तुहज In G रिउणो is torn off Z मोवया. L. 7. C om XZ कणिया C ( F ? ) कण्णयाइ G काणिया C. 1 hd. मोणिया ABEFG, C मोर ABE 2. hd. XZ 'णिया Y मोकलिया In G from आ to आणासु 1.8 torn off . EXY add here अथाऽनेकार्था: ( Xom s ). L. S. X मकरउलूएस A उल्लएसु Z उलूएस A मडा E मड्डो X मडो CZ चल EX बलक्कार X “ आ. In G मोरतओ व 1 मो is torn off मोरतो व Z तर व X तर ( twice ) L. 9. Z मोरउ. BCFX मोरतउ In G व is torn off . L. 10. X ‘चांडालः B'चिद्रूपः cdd मोक्कणिया In G from असितं to याइ ]. 12. torn off X पयोदरीं. X कंममो BF वंसह C वहन्म / णन्नो BFXZ मोरत्तउ CX विरहणीण. तातो' B'यारहयाइ G... यदि ८ वारिणिहियावि X 'णिहणाइ BCE मोक्कणिए BF ताओ G om. ताउ BFZ दहसि CX वहसि G and then torn off to वाचकस्तु 1. 15 page 270. L. 18. BF मोरओला ८ गोरला CX सुधेत्यव्य" BF इति अन्य Xom. इस after रमते.
L. 11.
L. 12. X

Page #310

१४४ ]
२६९
षष्ठवर्गः
॥ अथानेकार्थाः ॥ मरो मशक उलूकश्च । मड्डा बलात्कार आज्ञा च ॥ [ १४० ]
कण्ठे मुअम्मि अ मडो लज्जादुक्खसु मंतक्खं । सिङ्खलमन्थाणेमुं मंदीरं मम्मणो मयणरोसा ॥ १४१ ॥ मडो कण्ठो मृतश्च । मंतखं लज्जा दु:खं च । मंदीरं शृङ्खलं मन्थानश्च । मम्मणो 5 मदनो रोषश्च । अव्यक्तवचनार्थस्तु मन्मनशब्दभवः ॥[ १४१ ]
तुमुलमलिणेमु मइलो सारसिदूईसहीसु अ मराली।
मक्कोडझुणी उणापिपीलिआजन्तगुम्फरासीसु ॥ १४२॥ __ मइलो कलकलो गततेजाश्च । मराली सारसी दूती सखी चेति व्यर्था । मक्कोडा ऊर्णापिपीलिका । मक्कोडो यन्त्रगुम्फनार्थं राशिश्च । यदाह ॥ मक्कोडोऽपि हि राशिर्यन्त्र- 10 ग्रथनाय यः क्रियते ॥ इति ॥[ १४२]
मम्मका णायव्वा उक्कण्ठाए अ गव्वे अ।
वुड्डे णिवहे पिहले मुहले जलहिम्मि अ महल्लो ॥ १४३॥ मम्मक्का उत्कण्ठा गर्वश्च । महल्लो वृद्धो निवहः पृथुलो मुखरो जलधिश्चेति पञ्चार्थः ॥ [ १४३ ]
सिरिवयखगबन्दीसुं महुओ कडओवणेसु मलओ अ। लहुअक्खित्ते कुण्डे मलिअं मज्जिअमुदिक्खिए पीए ॥१४४॥
15
L. 2. C मेरो X मकर for मशक X वलात्कार Z बलत्कारः . 3. BIZ मुयंमि C सुमि Y मयम्मि ABFYZय BF लज्झा L. 1. B सिंघल F सिंघल X सिक्खल BF रं म्मणा C मंमण EYZ मम्मणा C रोसो L. 5. BF लण्वा दुक्खं च C दुःक्खं X श्रृंषलं Z श्रृंखला. C ममणो. L. 7. X तुमल° BF मलिणामु Y मयलो C सारखी YZ य. L. 8. A रुणी Z कुणी XYZ उण्णापिपीलिया BF पिपीलि नंत L 9. X मलयो BF कलमलो C कलकलकलो I गतेजाश्य X सती for सखी CY व्यर्थाः L. 10. Z ऊर्णा B रासिश्च x ह for हि B राशियंत्र L. 11. BCEXZ क्रियत. L. 12. Cणायचा ACEXYZ य B गच्चे cdd. य L. 13. C बुद्धे E वुढे Z वुट्टे AEYZ मुहरे X महुरे Z जलिहिम्मि C om. जल eld. य. L. 14. X उत्कठा.. L. 15. X पंचार्थाः L. 16. E पग BCEFXZ°वंदीसुं BF मुहुओ X महउ Z महुउ EX कडउव° Z कडउणेसुं CI. hd X मलउ / मओव EY य XZ या. L. 17. B लहुअसित्ते C (F?) लहुखित्ते YZ लहुय । मलियं B" मथियमुदक्खिए C मझियमुविक्खिए AEYZ मज्जियमु X मेज्जियम EX मुडक्खिए.

Page #311

२७० देशीनाममाला
[ श्लोक १४४महुओ श्रीवदाख्यः पक्षी मागधश्चेति व्यर्थः । श्रीरिति वदति । वाश्यते । स श्रीवदः । मलओ गिर्येकदेश उपवनं च । मलिअं लघुक्षेत्रं कुण्डं चेति व्यर्थम् । मज्जिअं अवलोकितं पीतं च ॥ [ १४४]
मल्लयमपूवभेए सरावकोसुम्भचसएसु।
मंगुलमणिट्ठपावेसु मंथरं बहुकुसुम्भकुडिलेसु ॥ १४५॥ ___ मल्लयं अपूपभेदः शरावं कुसुम्भरक्तं चषकश्चेति चतुरर्थम् । मंगुलं अनिष्टं पापं च । मंगलो चौर इत्यन्ये । मंथरं बहु कुसुम्भं कुटिलं चेति व्यर्थम् । मन्दवाची तु संस्कृतसमः ॥ [ १४५]
ऊढाकुविए कलुसे असुइम्मि अ होइ मझुहिअं। 10 मडुवइअं हयतिक्खे मालो आरामम मञ्चेसु ॥ १४६॥
मझुहिरं परिणीतायाः कोप: कलुषमशुचि चेति व्यर्थम् । मडुवइअं हतं तीक्ष्णं चेति यर्थम् । मालो आरामो मञ्जुर्मञ्चश्चेति व्यर्थः ॥ [ १४६ ]
माणंसी माइअचन्दवहूसुं माउआ सहिउमासु ।
मुक्कलमुचिए सइरे अ मम्मुरो करिसकरिसअग्गीसु ॥ १४७॥ 15 माणंसी मायावी चन्द्रवधूश्चेति व्यर्थः । मनस्विवाचकस्तु मनस्विशब्दभव एव । __ माउआ सखी दुर्गा च । मातृवाचकस्तु मातृकाशब्दभवः । मुक्कलं उचितं स्वैरं च । मुम्मुरो करीषं करीषाग्निश्चेति यर्थः ॥ १४७ ]
L. 1. X मुहुउ 7. पक्ष X मागधयेते Z यो वदति CX वदिति BF वास्यते CZ वाशते. CX श्रीवद L. 2. X मलउ गिर्येकदेशे Z देशः B2 मलियं B2 मज्जियं C (P) मझियं X मेजियं. L. 1. E पूवभे य X पूचभेए YZ पूपभेए BF सराच ABF, C_l hd. Z वसएसु. L. 5. X मंगल C मंघरं BCF वहु E कडलेसु BF कुडिले. L. 6 Z मत्तयं X अपूपभेदाः B चकपश्येति x चतुरर्थाः L. 7. C चोर C मंघरं ]' मथरं B बहु X मुंभं (sic ). 2 मंचवाची. L. 9. A ऊठो BEF ऊदो . वुड्डो Y ऊढक्कुविए BF असुयंमि Y असुचिम्मि cdl. य A मह or म? B मद्रु C मजुF मह 1Z मड्ड X म Y मड्डC 1. hd हि ABLE C2 hd. XYZ "हियं L. 10. CE (A ? ) मदु cdd. वइयं C 'तिक्खो C संजु L. 11. B म C मज्ज Zमड महिंयं BCFZहियं Zom. कोपः BF कलुखं अथुवि CXZ पं अश्रुचि । अर्थ for व्यर्थ B मुड Z मदु BCFXZ वइयं. X हयं L. 12. B मंजुः म । मंजुमंच L. 13. BF माणंगी BCEFXYZ माइय A माइचंद BXZ “वहसु EY बहूसुंEXYZ माउया Z. सहिडमसु. L. 11. A मोकल BF मुविए C रुहरे X सयरे ACXYZ. य BE REF BF तस्सरो मम्मरो BF कविसकरिस ACXZ om.. करिस Yअन्गीसस L. 15. C मनस्वी मनश्विdd. om. मनस्वि Cशब्दशब्दभव. L. 16. (GZ. माडया X मातृवाचक ( om स्तु) BF सुक्कलं Fron उचित to करीषा ]. 17 torn off in G. C स्वरं. L. 17. B मुसुरो X करीषो करी"

Page #312

१४८ ]
षष्ठवर्ग:
सालीमा उलधूआपिउच्छपुत्ते मेहुणयसहो ।
मोओ अ अहिगयत्थे गिरिम्मि तह चिन्भडाई ॥ १४८ ॥ मेणि पत्न्या भगिनी मातुलात्मजा च । मेहुणओ पितृष्वसुत इति लिङ्गपरिणामेन व्याख्येयम् । मोओ अधिगतश्चिर्भिटादीनां बीजकोशश्वेति द्यर्थः ॥ [ १४८ ] ॥ इत्याचार्य श्री हेमचन्द्रविरचितायां देशीनाममालायां षष्ठो वर्गः ॥

२७१
L. 1. 7 माली In A लघुआ illegible. BEFGXYZ च्या Y पिउथ BF 'पिव्यमुत्ते X मेहुनिया for मेहुणयसो L. 2. ACGX/ मोड़ Aom अ CEG XZ य BCEFZ 'गयच्छे E गिरम्मि BF चिपजण EZ विभX ई. L 3. cdd. मेणिया CX मेहुण GZ णउ BF C. L. 4. GX मोउ Z माओ BF "चिमिंटा G वीज ॥ L. 5. BCFGXZ तायां स्वोपज्ञदेशीशब्दसंग्रहवृत्तौ ( GZ om. स्वोपज्ञ ) E, X ( in text ), only ॥ इति षष्टो (sic) वर्ग: !! Y | षष्टो (sic) वर्ग: । B adds ग्रंथाग्रं ७०४ GZ संख्या ७०४,

5

Page #313

२७२ देशीनाममाला
[ श्लोक १. वर्गसंज्ञा चेह न व्याकरणप्रसिद्धा किं तु ज्योतिःशास्त्रप्रसिद्धयेहादृता । ते च अकचटतपयशा इति । तत्र प्रथमः स्वरवर्गस्ततः कवर्गादयः पञ्च । सप्तमो वर्गो यका. रादिः । यकारस्य प्राकृतेऽसम्भवात्ततो रेफादयः प्रस्तूयन्ते ॥ तत्र रादिः ।
रंग तउए रत्ती आणा रप्फो अ वम्मीए । 5 रंभो दोलाफलए ककए रल्लरालराअलया ॥१॥
रंगं त्रपु । रत्ती आज्ञा । रप्फो वल्मीकः । रंभो अन्दोलनफलकम् । अभिमानचिह्नस्तु । अन्दोलणफलयसिन्दुरं रंभो ॥ इत्याह । रल्ला तथा राला तथा राअला प्रियङ्गवः ॥ यथा ।
मेल्लिअ राअलदलणं भञ्जिअ रत्तिं च रल्लभोज्ज तुमं । रप्फमुह रंभचडिअं रालकरो रंगकुण्डलं णिअसि ॥ १ ॥ [१] रद्धी वरे रसाला य मज्जिआ ण्हाविअम्मि रत्तीओ।
भमरे रसाउरोलंबा य रसदं च चुल्लिमूलम्मि ॥२॥ रद्धी प्रधानम् । रसाला मार्जिता । रत्तीओ नापितः । रसाऊ तथा रोलंबो भ्रमरः । रसाअशब्दोऽयमित्यन्ये । यद्गोपालः ॥ अलिरपि रसाओ स्यात् ।। इति । रोलंबशन्हें 15 संस्कृतेऽपि केचिद्गतानुगतिकतया प्रयुञ्जते । रसई चुल्लीमूलम् ॥ यथा ।
L. 1. G वर्गसंख्या X व्याकरणे B द्योति: C 1. hd. ज्योतिशा G ति:ज्योशास्त्रमा CXZ सिद्धा इहा BG (F१) सिध्या इहा GZ दृता: X°दता. L. 2 BGX प्रथमस्वर° X2वर्गः ततः L. 3. B यकादि x यकारादि BCFX असंभ BX om. ततो. E अथ for तत्र. x adds अथरादिः Y रादिः L. 4. E तओए X तउयं A रष्फो cdd. य (om. X). L. 5. x पियंगुए for कङ्गए C रल्ला° C 1. hd. om. राल, 2. hd. राला GYZरायलयाxराअलारला. L6 BX प: G आंदोलन L. 7. BCFX अंदोलन (C अदो ) GZ °फल X सिंदूरं X रल्ल X om. तथा राला B राल CGZ रायला. L. 9. BCFXZ मेल्लिय CGZ रायल° cdd. भंजिय. L. 10. C रफमुह RCF रभवडियं GZ वडियं X वडियं cdd. णियसि. L. 11. C रवी 2 वर BFGXYZमज्जिया C 1. hd. मझिया 2. hd. शिस cdd. पहावियम्मि AGX2 रत्तीउ. L. 12. C रसाओरोलम्बा AG लंवा E रोलंम्बा BF रासव्वं चा चलि Y चूल्लि° L. 13. ( रट्ठी x रिद्धी C रासाला मार्जित । रेत्तीओ BF रत्तिो GX रत्तीउ X रसाउ B रोलम्बो C लम्बो G लंबो L. 14. GZ रसाय GXZ रसाउ XZ स्यादिति B रोलंव° C रोलम्ब G लंच°X °शब्द _L. 15. BCFX केचित् गता° X गतिकया. G रसवी B वुल्ली X चूली.

Page #314

सप्तमवर्ग: रोलंबो ब्व महुपिओ रसाउवण्णाइ तीइ पिअ अहरं ।
रद्विरसालं पुच्छसि रत्तीअ रसद्दवावडं किमिह ॥ २ ॥ [२] रत्तयरग्गयरंजणरवया बन्धूअघघडमन्था।
रंटुअरयवलिरइंगेल्ला रज्जुसिसुत्तणाहिलासेसु ॥३॥ रत्तयं बन्धूकम् । रग्गयं कौसुम्भवस्त्रम् । रंजणो घटः । रंजणं कुण्डमिति केचित् । 5 रवओ मन्थानः । रंदुअं रज्जुः । अत्र । रंभइ गच्छति । रंपइ रंफइ तक्ष्णोति । एते धात्वादेशेषक्ता इति नोक्ताः । रयवली शिशुत्वम् । रइगेल्लं अभिलषितम् । रइगेल्ली रतितृष्णेति केचित् ॥ यथा ।
रंजणथणिमर यवलिं रायवत्थं वहुं रवयहत्थं । रत्तयउहिँ रइगेल्लन्तो बज्झिहिसि रंदुएण हरे ॥ ३ ॥ [३] रच्छामयरत्तक्खररप्फडिआ साणसीहुगोहासु ।।
रयणिद्धयं च कुमुए राओ चडए रणे राडी ॥४॥ रच्छामओ श्वा । रत्तक्खरं सीधु । रप्फडिआ गोधा । अत्र रंखोलइ दोलयतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । रयणिद्धयं कुमुदम् । राओ चटकः । राडी संग्रामः ॥ यथा।
__10
L. 1. C लम्बो G लंबु X लंबो Z °लबु C च X महू CX पिउ GZ महपिउ BF ‘वण्णई C रसाओ GZवण्णाउ om. ती CGZ पिय GZ य हरं. L. 2. C रद्विX रिद्वि BF रत्तीय सट्ठ 2 रत्तीय C रत्तीअ रत्तीअ रसवावा L.B.C रत्तेय E रजण Cणचया AEYZ बंधय B बंधूअ G बंधय BF घट्टघट E घट्टघर X वत्थघड C मंज्झा. L. 1. A रद BCFXZरंदुY ढय° BEF 'रअवलि° C ग्यचलि C गेल्लो G गेहल्ला Y °गिल्ला C रज्ज A सिमु BF हिलासे L. 5. BF रत्त BF वधूकं C बन्धुकं G व° GZ रग्गअं BF कोभवस्त्रं GZ कुसुंभ X कोसुंभ. L. 6. GX रवउ CF रंटुअंX रंदु BF रघः BFGZ रभइ ग°. GZ पइ रंभइL. 7. C रलवली. cdd. रइगिलं BFX अभिलिखित C अभितस्थितं CX 'गिल्ली. L. 9. BF °थणियरमयवलिं Cघणिमरयघणिमरयवलिं X रंजण्णिथण्णिमयरवलं BF रग्गिय C°वच्छं CX बहुं GZ स्यय X हहत्थं. L. 10.GZ त्रु (Z तु ) हि रयगिलतो C गिल्लिंतो x रइमिलिंतो BF वज्जियसि C वज्जिहसि GZ वज्झिहसि X वज्जहसि BF रंडुएण CX रंदुएण, L. 11. Z रत्थामय° C मया E °यररत्त C क्खरफ° cdd. ° डिया A सीह°C साहु. L. 12. A °णिव्वयं C णिद्वयं BF कुसुर EX कुमए C 1. hd. GX2 राउ A वडए x वटए. L. 13. Z रत्थामओ GX मउ B शीधु X रफ' cdd. °डिया BF गोका. L. 14. B णिद्वय C (F१) णिवयं GX राउ. X वटकः.
35[Desinainamala]

Page #315

२७४
देशीनाममाला
[ श्लोक ४
रच्छामयरप्फडिआरयणिद्धयमोअणे खणे के वि ।
राय व्व कामअन्धा पिअन्ति रत्तक्खरं रइअ राडिं ॥ ४ ॥ [ ४ ] राविअमस्साइअए रायगई तह जलोआए।
रिंडी कन्थप्पाया रिप्पं पट्टे पवेसए रिग्गो ॥५॥ 5 राविअं आस्वादितम् । राविअं रञ्जितमिति तु रजे राव इति धात्वादेशे सिद्धम् । रायगई जलौकाः । रिंडी कन्थाप्राया। रिप्पं पृष्ठम् । रिग्गो प्रवेशः ॥ यथा ।
रायगइराविअस्सं पितं जरो मन्द जं ण मिल्लेइ । रिंडीढंकिअरिप्पो ता कुण रिग्गं णिवायहरे ॥ ५॥ [५]
रिक्खो रिच्छो वुड्डे रिकं थोवम्मि वायसे रिहो। 10 रिद्धं पिक्के रिद्धी संघाए रिंगिअं भमणे ॥६॥
रिक्खो तथा रिच्छो वृद्धः । ऋक्षवाचकौ तु रिक्खरिच्छशब्दावृक्षशब्दभवौ । रिक्खो वयःपरिणाम इति केचित् । रिकं स्तोकम् । रिहो काकः । रिद्धं पक्वम् । रिद्धी समूहः । रिही खड़ इति रिष्टिशब्दभवः । रिंगिअं भ्रमणम् ॥ यथा ।
रिक्खो वि खलोऽरिच्छो वि रिहओ रिद्धलिम्बरिद्धी अ।
रिकं पि हु किं महुरा रिंगन्तेहिं इमे दिट्टा ॥ ६ ॥ [६] ___L. 1. BF रच्छारप्फ° Z रत्थामय' cdd. 'डिया BF ‘रयणिय C "णिद्वय GZ 'मोयणे B के चि x को. L. 2. B राओ F सउ C BF काम CX पियंति G रत्तक्खर BFGX रइय C रइया. L. 3. edd. रावियम BEFGXZ स्साइयए Cम्माइयए E राइगई cdd. जलोयाए. L. 1. BF 'पया GZ पाआ C पडे 2. hd. पठे G हेहे. L. 5. cdd. रावियं ( twice ) B गवमिति G देशसिद्ध. L. 6. BX 'गइ BF जलका X जलोका cdd. पृष्टं (Z as above). L. 7. B रायमई X रोयगई Zराइगय° cdd. राधियस्सं B C तं (त्त !) X त्त. L.8 G2 रिंढी cdd. "किय GZ °रिप्फो X वा for ता G रिक्खं X रग्गं. L. 9. X रिक्को C 1. hd. बुढे 2. hd. वुद्दे G वुढे GZ थोयम्मि X च्छोवम्मि ! रितु. L. 10. ABCF रिहं BF पिक E पेक्के पके ABCF रिही ACEXYZ रिंगियं BFG सिंघियं. L. 11. x रिको GZ ऋच्छो X °वाचकस्तु BF तु रिच्छरिक्ख शब्दभवौ G तु ऋक्ष. . 12. X रिद्वो BF रिटं RCF रिट्ठी समूहः L. 13. रिट्री खड्ग x रिद्धी Z रिट्टी BF रिहिशब्द GZ *ष्टिशब्द . cdd. रिंगियं (Y रिंगि...) BF चमणं. L. 14. BCF चि CX खलो cdd. रिच्छो C रिठ्ठओ GXZ 3 B रिह x रिटुरिट्ट C (F१) रिव B लिंम्ब° C लिंवि° F लिम्व GX "लिंव BFX रिटी C "रिद्वलिंवरिही cdd. य. L. 15. BE रिंगिंतेहिं C दिद्या.
15

Page #316

सप्तमवर्गः
२७५
रिरिअं लीणे सडिअम्मि रिक्विअं रोविरम्मि रिमिणो अ । रिछोली पंतीए अ रिच्छभल्लो अ रिच्छम्मि ॥ ७ ॥
रिरिअं लीनम् । रिक्तिअं शटितम् । रिमिणो रोदनशीलः । रिछोली पङ्किः । अत्र रिअ प्रविशतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । रिच्छभल्लो ऋक्षः ॥ यथा । रिमिणत्तरिक्कि अच्छीउ रुक्खरिंछोलिमज्झरिरिआओ ।
मुच्छन्ति रिच्छभल्लयभीआ तुह कुमरवाल रिउवहुआ ॥ ७ ॥ [७] रित्तूडिअं च साडिअमवगणणा रीढमक्खिए रुंढो ।
सहलम्मि रुंढिअं रुचणी घरट्टी रुअरुइ उक्कण्ठा ॥ ८ ॥
9]
रित्तूडिअं शातितम् । रीढं अवगणनम् । अत्र रीरइ राजतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । रुंढो आक्षिकः । कितव इत्यर्थः । रुंढिअं सफलम् । रुंचणी घरट्टी । अत्र 10 संजइ रौतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । रुअरुइआ उत्कण्ठा ॥ यथा । अरुइआए रुंढो गओ इमाए घराउ णीहरइ ।
ओ कयरीढं रुंचणिहत्थयरित्तूडिओ अरुंढिअओ ॥ ८॥ [ ८ ] रूअं तूलेऽक्कदुमे रूवी रूववइआइ रुवमिणी । रेणी पङ्के छिण्णम्मि रेसिअं रेवयं पणामम्मि ॥ ९ ॥
5

L. 1. Cdd. रिरियं edd. सडियम्मि रिक्कियं ( Y रिक्कयं ) ABCFGYZ रोइरम्मि BF रिक्षिणो cdd. य (X अ). L. 2. E रिच्छोली dd. य (om. X ) Z रित्थभल्लो cdd. यZ रिथम्मि L. 3. cdd.. रिरियं edd. रिक्कियं CX सटितं. L. 4. cūd. रियइ BGZ श्रूक्त इति नोक्त: X नोक BF कच्छ Z स्थि L. 5. CXZ रिमिणत्तिं edd. "क्कि (X रिकिय ) Bओ Xठीउ Z थीओ क्a BFZ रिरियाओं Gयाउ X "आउ.
L. 6. GZ अच्छंति X सुच्छंति X भई 7 "भलीय BFGZ भीया C
"वहआ GZ हुया X 'बहुआ. L. 7. AEY रिब्रूडियं B रिडिरियं CXZ रित्तूडियं F रित्तरियं G रिडि and अं च torn off cdd. साडियम (X डी ) C 1. hd. ACG ( F 1 ) XYZ रुंटो B रुंटो. L. 8. X सहलंम्मि Y Z सलहम्मि ABFG रोटियं C1. hd. रुटि 2. hd. / रुंटिय E रुढियं XY रुंटियं ACG रुअरुई X रुअरुअरुड्य Y रुअरुइया / रुअरुईइ A उक्कठा C 1. hd. उत्कंठा In G उ° torn off . L. 9. BF रिक्रूरियं CXZ 'डियं G रिडियं BF शांति: X शाटितं Z सातितं G रोद X अवगणितं X शररिइ In G राज is torn off. L. 10. In G from शे to क: torn off BCFZ रुंटो X रुटो BXZ रुटियं C ( F1 ) इंद्रियं G रुंदियं. In G णी घर is torn off . L. 11. C रुज‍ In G from जइ to संचणि 1. 13 torn off X रुअरुअ cdd. 'रुइया ( Z as above). X उक्कंठा. L. 12. CXZ रुइयाए CXZ रुंटो BCFX गउ Z णीहरिवि L. 13. CXZ X करीनं C संचणि G7 'हत्थ B "रितू X °डिउ In G from चूडिओ to रुंटइ 1. 16 page 277 torn off B दियउ CZ 'टिओ FX टियउ. BCEF रुअं Cबूले ABCEX कदुमे 1 कदुमे B रुवी Z रूई BEI रुव Aथई ACEZ इयइ X स्वचई BF सिणी. L. 15. Z छिन्नग्मि ABCFXYZ रोसियं.
L. 14.

15

Page #317

२७६ देशीनाममाला
[श्लोक ९. रूअं तूलम् । रूवी अर्कद्रुमः । रूवमिणी रूपवती।रेणी पङ्कः । रेसिअं छिन्नम् । रेवयं प्रणामः ॥ यथा ।
गयरेणी रेसिअरूविरूअगुणभूसणे महा वहसि । सव्वङ्गरेवयं कुण रूवमिणिमिमं जइ महेसि ॥ ९॥ [ ९ ] माईसु रेवईओ रेवलिआ वालुआवट्टे ।।
रेवज्जिअं उवालद्धे रेहिअरं च छिण्णपुच्छम्मि ॥१०॥ रेवईओ मातरः । अत्र रेहइ राजतीति धात्वादेशेषक्तमिति नोक्तम् । रेवलिया मालुकावर्तः । रेवजिअं उपालन्धम् । रेहि छिन्नपुच्छम् ॥ यथा ।
रेहिअएण वि ण चलइ रेवलिआणिवडिओ जइ बइल्लो ।
ता रेवईउ रेवज्जिएहि भो बम्भण भणेसु ॥ १० ॥ [ १० ] रेअविशं खणगरिए तन्दुलपिटुम्मि रोट्टं च ।
रोडं घरमाणे रोररोघसा रोंकणो अ रङ्कम्मि ॥११॥ रेअविअं क्षणीकृतम् । मुक्तार्थे तु मुचिधात्वादेशे सिद्धम् । रोलैं तन्दुलपिष्टम् । रोडं गृहप्रमाणम् । रोरो रोधसो रोंकणो त्रयोऽप्येते रङ्कार्थाः ॥ यथा ।
रेअविअसंपया तइ रिउणो रोरा अरोघसघरेसु । रोंकणमिलिआ कम्मन्ति रोडसुत्ताइ गहिअ रोट्टकए ॥ ११ ॥[११]
10
15
L. 1. BCF रुअंCom. तुलम् B रुवी Z रूई B रुकमि रूप° RCFXZ रोसयं CX छिण्णं Z रेवइयं L.2. B प्रामाणः. L. 3. BCFXZ रेसिय BF रुचिरु CX रूविरूवx सुहा. L. 4. C मिम जइ. Lb. X माईमुं AXZ ईउE रवे cdd. 'लिया E बालुया ACXYZ. वालुया C वद्वे. L. 6. ACEYZ रेवज्जियं CF ) रेवझियं B रेवज्झियं C°लवे BF रिहि CY रोहिययं X रेहिअं BF व E व BF छिन्नमुच्छमि AZ छिन्न. L. 7. B रेवइओ XZ रेवई उ BF रेतइ BF रेवलियं CXZ लिया. L. 8. BF "ज्जिय Cझय 2 ज्जियं BCFXZ रेहियं B पुत्थं. L. 9. BCFXZ रोहियएण CXZ om. ण B वलइ BCFXZ लिया Z निव° XZ. 'डिउ RF जइ लो. L. 10. F रेवइओ X रचई BF रेवज्झएहिं Z "जिएहिं C झिएहि रे वं भणेसु X रो for भो BF वंभण. L. 11. BF रेवविअंEX वियं Y रेयचियं YZ तंडल B पिढें F पिढें C पिट्ठमि E पेट्टम्मि BF om. रे, CZ रोडे BF व. L.12. A रोघसरोकणा X राघमरोंकणा CYZ रोकणो ACEXYZ य. X क्खम्मि. L. 1:3. BE रेविवियं CXZ वियं BF तु मुवि BFXZ धात्वादेशसिद्धं B° लं पिष्टं L. 1.4. BF रोरं X रोरोरो BCF रोकणो, BFX ऽपि रंका पि एते. L. 15. BFXZ विय B तई X ता for तइ C रोरो Z यरोघस . 16. BP रोवण BCF XZ °मिलिया CXZमुत्ताई BCFXZ गहिय,

Page #318

१४ ]
सप्तमवर्गः
रोज्झो अ रोहिओ रोमराइरोमूसला जहणे ।
रोअणिआ डाइणिआ रोमलयासयमुदरयम्मि ॥१२॥ रोज्झो रोहिओ इत्यन्योन्यपर्यायावृश्यवाचकौ । अत्र रोंचइ पिनष्टीति धात्वादेशेपूक्तमिति नोक्तम् । रोमराई तथा रोमसलं जघनम् । रोअणिआ डाकिनी । अत्र रोसाणइ मार्टीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । रोमलयासयं उदरम् ॥ यथा ।
पिहरोमराइ तणुरोमलयासइए कया वि इत्थ तमं । रोज्झि व्व विअडरोमूसलरोअणिवाडयम्मि मा वञ्च ॥ १२ ॥[१२]
॥ अथानेकार्थाः ॥ हंसे वग्घे रत्तच्छो रइजोअजहणेसु रइलक्खं ।
दइआणिरन्तरसोहिअसणाहपलिएमु राहो वि ॥१३॥ रत्तच्छो हंसो व्याघ्रश्च । महिषे तु संस्कृतभवः । रइलक्खं रतिसंयोगो जघनं चेति व्यर्थम् । राहो दयितो निरन्तरः शोभितः सनाथः पलितश्चेति पञ्चार्थः ॥ [१३]
रायंबू वेडिससरहा रिक्षणमहिगमम्मि कहणे अ। विउलमुहलेसु रुंदो रेंकि अमक्खित्तलीणलज्जासु ॥ १४॥ रायंबू वेतसद्रुमः शरभश्च । रिकावणं । इत एति रेक्खणं इत्यपि । उपलम्भः 15 कथनं च । रुंदो विपुलो मुखरश्च । अत्र रुंटइ भ्रमति रौति चेति धात्वादेशेषक्तमिति नोक्तम् । रेंकिअं आक्षिप्तं लीनं व्रीडितं चेति व्यर्थम् ॥ [ १४ ]
L. 1.A रोज्जो C रोझो ABCFXYZय A राहिउ In ( रोहिओ twice. X रोहित twice. A राई. L.2. A रोआणघा CX रोअणिया YZ रोयणिया edd. डाइणिया (Y डागिणिया ) BFZ रोमलिया L. 3. C रोझो X रोहिउ C पर्यायदृश्य° XZ 'दृश्य BF रोवइ BF पिनष्टि इति. L. 4. B (!) पूत इति नोक्तः CZ देशे सिद्धः इति नोक्तः X रोमरोमाराई CZ. रोय BCFZ 'णिया. L. 5. B मार्टि इति । माष्टीति BZ पूक्त इतीह नोक्तः L. 6. X तुम. L. 1. रोझि C 1. hd.. च BC FIZ वियड BF रोइणिवाडवमि Z रोयणि C वाडयंमि B व्यच्च 2 वव्व. L.8. om. ... L. 9. A वग्यो । चम्बे स AE रत्तथो C रय° . hd. रयि° d जोय ( Y° जोग° ) Y °जघणेसु A रई. L. 10. cdd. दइयनिरंतरसोहिय (Y'गिरंतर) C पडिएसु । फलिए E राहा. L. 11. A रत्तच्छ Z रत्तत्थो X हंस L. 12. x व्यर्थः X निरंतारः L. 18. A रायंछु BF रायंडू C रायंन्छु रायंचू 2 रायंचू A वेडिसरहे Eसरहा cdd. य. L. 11. CXY विपुल 2 व उल°E मुफलेसु ABEF XZ रिकियम C कियम Y रेंकियम° E मक्खेत्त° Y "त्तणीलिलज्ज सुर लज्जासु. L. 15. BF गचंद्र C रोयंच्छ र रायंयंच 7 रोयंच वेनसो द्रमः रिक्स( sic) रिक्खणड । तपति । रेखा BF इति for इत एति BCEXZ रेक्खणमित्यपि. L. 16. BF पिपुलो B मक्खरय. X चेति is given twice. BZ षतः इति नोक्तः (Zom.:) 'डिति for “मिनि In G from देशे to किs torn off. L. 17. BCFXZ सिषयं In G from क्षिप्तं to व्यर्थम् incl. torn off. BE नीली for लोन X वीडितेति व्यथा.

Page #319

5
0
देशीनाममाला
[ श्लोक १५
अच्छिणिकोच करोडीसु रेसणी कलिरवेसु रोलो अ । रोडी इच्छसिविआसु कूणिअच्छे मले रोद्धं ॥ १५ ॥ रेसणी अक्षिनिकोचः करोटिकाख्यं कांस्यभाजनं च । रोलो कलहो रवश्र्व । रोडी इच्छा व्रणिशिबिका च । रोद्धं कूणिताक्षं मलश्र्व ॥ [१५]
२७८
रोहो पमाणणमणेसु रोक्कणी सिङिकरकम्मेसु । नवदंपण अण्णुण्णणामगहणो सवम्मि लयं ॥ १६ ॥
रोहो प्रमाणं नमनं च । प्रतिरोधवाची तु रोधशब्दभवः । रोहो मार्गण इत्यन्ये । रोक्कणी । के रोक्कणिओ । शृङ्गी नृशंसवेति द्व्यर्थः ॥
॥ अथ लादिः ॥
लयं नवदंपत्योः परस्परं नामग्रहणोत्सवः ॥ यथा ।
तुह कुमरवाल सेण्णं इन्तं दृष्ट्टण णिसि पलायन्ता | अण्णोण्णणामगहणा रिउदंपणो लयस्स सुमरन्ति ॥ १३ ॥ [ १६ ]
लक्खं काए लग्गं चिन्धे लंचो अ कुक्कुडए । गण्डुअतिणम्मि लचयं लट्टयलडहा कुसुम्भरम्मेसु ॥ १७ ॥
L. 4. X
L. 1. Z अस्थि C निकोच E कोच G करोडिस C रेमुणी X रोसिणी C गेला cdd. य. L. 2. ( इच्छीसिबियासू ABEFGY / सिवियासु X सिबियासु cdd. कुणियच्छे (Z 'त्थे ) X मल AY रुद्रं C रोहूं. L. 3. C सण (sic) G रेसली X रेसिणी BG का C ( F ? ) X कांय Bom. च after भाजनं. 7 सेडी om. ऋणि G "शिविका C रोहूं BF कूणिकाख्यं X मलयश्व. L. 5. twice. X adds अथ लागिः ॥ Y ॥ ढ ॥ लकारादिः ॥ L. 6. Y नव अणुण अन्न Y अण्णो Z अतुन C संधमि A, C 2. hd. I. 7. G भव. L. 8. BFG om. रोक्कणी के X om. के BF रोक्कणीउ GX रोक्कणिउ X नशंस L. 9. om. A. L. 10. X एरस्परे i. e. परस्परे X ग्रहणो BF Cणोत्स्वव: C 1. hd. णोशवः L. 11. C तुम CX सेणं G सेन्नं / सिन्नं C इंतिं X इंति C दहूण F दद्दूण. 1. 12. G अण्णुण्ण Z अज्झुण्ण X ग्रहणे रिडं X लयस्म BF सुमपि L. 13. (काये B चिछे E बिंधे ACX लंबो L लंच Z मंचो रचो eld. X कुडए L. 11. A गंडय B गंडूज C ( F1 ) गंडय डुअ' CGXZ लवयं BH लालडहा.
EGY / गंडय X

B रोक्क सिद्धि BX अणुण C सव्वंमि Y लअं.

Page #320

सप्तमवर्गः
२७९
१५ ॥ [१07 10
लक्खं कायः । लग्गं चिह्नम् । लग्गं अघटमानमित्यन्ये । लंचो कुक्कुटः । उत्कोचवाची तु संस्कृतसमः । लचयं गण्डुत्संज्ञं तृणम् । लट्टयं कुसुम्भम् । लडहं रम्यम् । लडहो विदग्ध इत्यन्ये ॥ यथा ।
कालम्मि लचयलग्गे उड्डिअलंचो व गन्तुमसहा सि ।
तो तुज्झ लडहलक्खा लट्टयवसणा कहं होही ॥ १४ ॥ [ १७ ] 5 लल्लकं भीमे लसई कामे परिहिए लइथं ।।
लसुअं तेल्ले लइणी लयाइ लसक तरुच्छीरे ॥ १८॥ लल्लक्कं भीमम् । लसई कामः । लइअं परिहितम् । लइअं अङ्गे पिनद्धामत्यप्यन्ये । ल सुअं तैलम् । लइणी लता । लसकं तरुक्षीरम् ॥ यथा ।
लइणीरसलसकलसुअपमुहेहिं किं इमाइ भेसज्ज ।
लल्लक्कलसइरोगे सो च्चिअ तरुणो तया लइअहारो ॥ १५ ॥। १८ । लंपिक्खो तह चोरे लंबाली पुप्फभेअम्मि ।
लउडम्मि लक्कुडं चिअ उसहे लइअल्ललाइल्ला ॥१९॥ लंपिक्खो चौरः । लंबाली पुष्पभेदः । लक्कुडं लकुटः । अत्र । लढइ स्मरति । ल्हसइ स्रंसते । इति धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ । लइअल्लो तथा लाइल्लो वृषभः ॥ यथा। 15
___L. 1. X लगू X व्हिं (!) Com. चिहं । लग्ग CX नमिन्येके । लंबो. L. 2. X कुर्कुटः BCFX लवयं B गडुत्सं CGXZ गंडुस B मडहं. .3. After इत्यन्ये B, and, as it seems, also F add : लंवो कुक्कुटो उत्कोचवाची तु संस्कृतसमः L. 4. CXZ कोलम्मि CX लवय°C (F ? ) उद्विय° BZ उष्ट्रिय X उहीय C (F?) X लंच. L. 5. X ता CX तुभ XZ लडलक्खा C om. लडह BF लख. After होही। CXZ add: इति मूलपाठः । दोसक्ख ( ख ) यलगलकवय लट्ट (Z टि) अलड (X om. ड) ह (Z adds लह) अ (X य) हरय तुह णायां ( X याणं)। लचु ( लंबु Z च) उ (Z ओ) डयवियमुणिण (X य ) मिय (X अ) जिणलंबाइजोणितंपत्ती. The same is found in D, but still more corrupt. It is also found in HF. See Corrections at the end. LG.A ललं GZ ललक B लसइ य कामे A लईयं BCEI लइयं G लसयं. L.7. A लसंअं EGXYZलसयं A तले Y तिल्ले Cलयणी Yलआइ L. 8. G भीमे GXZ लइयं G परिहिसं Com. ल परि cdd. लइयं अंगे. 1. 9. CX °मित्यन्ये C लेइणी G क्षीरः. L. 10. GZलसयलसुय ]F 'प्पमुहेहिं GZ हेहि C इमाई G भोसज्जं. L. 11. BF बिय C1. hd. GX चिय 02 hd.Zविय BFGZ लइय Xहरो. L. 12. E लंपेक्खो ABFG लंवाली X लंबाणी AEX पृष्फ C1. hd. Z पुष्प 2. hd पुष्प" GZ भयम्मि. L. 13. In B लउडमि twice. BF लकुडं BCF विय GZ चिकXY चिय / ओसहे EGXZ लइयल्ल. L. 14. G चोरः BF GX लंवाली B पुष्फ GAलकुडं X लउडं BF लकडः CG लक्क : 2 लक्कुडः CX लडइ Z लटइ. L. 15. X भंसते G का इति BFG लइल्लो तथा,

Page #321

10
15
देशीनाममाला
[ श्लोक १९
लंपिक्खहरिअलाइल्लधणे लइअल्ल कीस मूढो सि । लंबालीहिं जक्खं पूइअ अणुसरस लक्कुडहत्थो ॥ १६ ॥ [ १९ ] पउमकरा जत्थ वहू लिहिज्जए सो लयापुरिसो । लहुअवडो णग्गोहे लडहक्खमिअं विहडिअम्मि ॥ २० ॥ लया रिसो यत्र पद्मकरा वधूर्लिख्यते । लहुअवडो न्यग्रोधः । लडहक्खमि विध-टितम् ॥ यथा ।
२८०
सा वित्ती लहुअवड क्खमसु तुमं तुह णमो लयापुरिस | लडहक्खमिअप्पेम्मे पिअम्भि कह णाम जीविस्सं ॥ १७ ॥ [ २० ] लामा य डाइणी लावंजमुसीरम्मि लाहणं भोज्जे । लालसलासयविहया मिउमोरेसुं वहोलए लिक्खा ॥ २१ ॥ लामा डाकिनी । लावंजं उशीरम् । लाहणं भोज्यभेदः । लालसं मृदु । लालसं इच्छेत्यन्ये । लासयविहओ मयूरः । लिक्खा तनुस्रोतः । लिक्खं इत्यन्ये ॥ यथा । लामाउ लिक्खकण्ठे घणलावंजे कुणन्ति लाहणयं ।
तासिअलासयविहया अलालससरा बिडालिरूवाओ ॥ १८ ॥ [ २९ ] बालम्मि लिंकलीवा लित्ती खग्गाइदोसम्मि । तणुकयम्मि लिसयं लिट्टिअलोलंठिआ य चाडुम्मि ।। २२ ।।
C
L. 1. X लंपिक्खो cdd. हरिय' BF घण्णे GZ लइयल X ऽसि. L. 2. BFG लंवा X “लीहि BFG पूइच CX पूरियX सारसु C लक्कुडहन्छो X लक्कुडइहत्थो L. 8. BF करो EY बहू, L. 4. EGXYZ लहुर्य BF णिग्गोहो C क्खमियं X खमियं ABEFGYZ मियं E चिह्न add. "डियम्मि ( X मिअम्मि ). L. 5. BFG वधूलि C न्येग्रोधः X लडहख cold मियं. L. 7. G/ लहुयवड BF खसु GZ खमसु X खमस BFGZ नमो. L. 8. BF " क्खमिपेम्मे C खमियोम्म GZ क्खमिय X खमियपेम्मे Z पम्मे eld पियम्मि BCFX जीइस्सं. L. 9. G मा for लामा EX लामाइ डा° C " मुशीर L. 10. C. लालम 2. hd लालसं A विहिया BCFY मिओमो Y 'मोरेस में बहोलए लेक्खा corr. from लेक्खो BEZ लिक्खो. L. 11. X लमा डकिनी । लावजं GZ लावंजमुशीरं BX उसीरं BF भोज्ज" ( भेदे मृदुः L. 12. eld. लालसमिच्छे" ( Xom ला ) GX 'विहउ तन्तुः श्रोतः 2 hd स्रोत: X तनुः श्रोतः BF श्रोतः BFGXZ लिक्खमित्य C लिखमित्य L. 13. X लामाइ GZ लोहणयं. L. 14. Cdd. तासिय X 'लासा CX अलाससरा Z अलस CGXZ वि BF B FGX वाड. L. 15. BCFGXZ वालम्मि. ( E ! ) लिट्ठिय " BFGZ लिट्टिय 'ठिया E दिया X °तिया Com

L. 16. BF लसुअं Cलिसियं A Cलिद्दिय C 'लोलंच्छियं 4 लालंदिया ABFGY CZ वाडु X चाटुम्मि

Page #322

२४ ]
सप्तमवर्गः
२८१ लिंको तथा लीवो बालः । लित्ती खड्गादीनां दोषः । लिसयं तनूकृतम् । लिट्टि तथा लोलंठिअं चाटु ॥ यथा ।
लोलंठिएहि रच्चसि ण मुणइ सा लिट्टि लिसयपेम्म ।
लिंका लीव मयच्छी सलित्तिछुरिअ व्व किं चत्ता ॥ १९ ॥ अत्र । लिक्कइ ल्हिक्कइ निलीयते । लिसइ स्वपिति । एते धात्वादेशेषुक्ता इति 5 नोक्ताः ॥ [२२]
लीलो जण्णे लुंखो णिअमे सुत्तम्मि लुंको अ ।
लूणम्मि लुअं भग्गे लुग्गं तह णिण्णयम्मि लुंखाओ ॥२३॥ लीलो यज्ञः । लुंखो नियमः । लुको । उत ओति लोंको। सुप्तः । लुअं लूनम् ।। लुग्गं भग्नम् । लुंखाओ निर्णयः ॥ यथा ।
10 लुअदभं लुग्गलयं णइपुलिणं कुणसु कीस लुको सि।
रे अलस इत्थ लीलो होहि त्ति सलुंखयाण लुंखाओ ॥ २० ॥[२३] लुरणी वज्जविसेसम्मि लुंकणी चेअ लयणम्मि । लूआ मयतण्हाए लेहुडलेढुक्कलेडुआ लोढे ॥ २४ ॥
L. 1. From लिंको to यथा 1. 2. only 2. hd margin in C. C लिंखो G लिंक्खो X लीवोवो BCFX वाल: G वा (sic ) X खड़ादीनां BCF लिसिय G लिसयः X लिसियं र लिहियं C लिट्ठियं F लिठियं GZ लिहियं L. 2.Com. तथा x om. तथा लोलंठि अं BF लोठियं (sic)C लोलच्छियं GZ ठिय. L. 3. BCFX एहिं BF रचसि CZ ख्यसि B लट्टियं C ( F!) लिठियं GZ लिहिय र लिहियं BF लियस C लिसिय X लिसिये CXZ पम्म. L. 4. BF लिहा लिव्ही X लिका BFZ लीच BF मथच्छी CGZ सलित्त X लियत्त° BF छपिय C युरिय 2. hd. 'बुरिझ्झ GXZ 'छरिय BCF च Z वत्ता. L. 5. C लिसनि. L. 7. G छंखो णियाम ABCEF XYZ णियमे B लुढो C (F1) लुटो C_2. hd. लु को A लुक्को cdd. य L . 8. CEGXZ लुयं X भुगे । जिण्णयं X णिणिय Zणिन्नय A लुंखाउं E लुक्खाओ Gउ X लुक्खाउ. L. 9. G लीणो G लुडो B ओत ओति CX उति G उत्ति 2 ओत ओ इति C लोव्हो B लोहो X लं को G om. लोको. L. 10. X भुग्नं G लुंखाउ X लुक्खाउ C 1. hd. निर्णायः G निर्त्तयः Z निन्नयः L. 11. G लुलुअ° C लुग्गलयणं पुलिणं Gom. कुणसु, has agap after कीस and then repeats कीस B लहो C लुको 2. hd. लुङ्को G om. सि. L. 12 GZ हो त्ति X होहिं ति CX मुलंख G °याणं BF लुखाओ G 3 X लुक्खाउ. L. 13. C वझ X चज्ज° B वित्से° GZ °सेम्मि BF लुटणी or लुवणी CX लुकगी E लुङ्कणी ARCEFXY चेय. L. 14. 'Z लहुड° C °ले दुक्क E लेंदुक्क X लेडुक In G ढुक्कलेडु is torn off. G -या E °लेड्डा YZ°लेडुया C om. आ लोहे 2. hd. ओ E लोट्टे G लो.
36 [ Desināmainālā ]

Page #323

२८२ देशीनाममाला
[श्लोक २४लुरणी वाद्यविशेषः । लुंकणी लयनम् । अत्र लुंछइ लुहइ मार्टीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । लूआ मृगतृष्णा । अत्र लूरइ छिनत्तीति धात्वादेशेषूक्त मिति नोक्तम् । लेहुडो लेढुक्को लेडुओ त्रयोऽप्येते लोष्टवाचकाः । यथा ।
हर लेढुक्के मा कुण लूअभया लुरणिसाललुंकणिअं ।
पेसणलेहुडलेडुअखलणं मा हुज्ज इन्तदइअस्स ॥ २१ ॥[ २४ ] लेढिअमवि संभरणे लोले लेहडयलोहिल्ला।
लोट्टिअओ उवविढे तह लोलुंचाविरं रइअतण्हे ॥२५॥ लेढिअं स्मरणम् । लेहडो तथा लोहिल्लो लम्पटः । लोट्टिओ उपविष्टः । अत्र लोट्टइ स्वपितीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । लोलुंचाविअं रचिततृष्णम् ॥ यथा । 10 .महुरसलोलुंचाविअ लेहड णलिणीउ भसल चुम्बन्तो । इह लोट्टिअस्स मह रयलोहिल्लपिअस्स लेढिअं रयसि ॥ २२ ॥ [ २५ ]
॥ अथानेकार्थाः ॥ लल्लं सप्पिहणूणेसु केसओसारएसु लंबो वि ।
अच्चासत्तमणोहरपिअंवएसुं तह य लट्ठो ॥२६॥ ___L. 1. B लुहगी C (F१) लुंकणी X लुक्कगी BF लुछइ X लहइ B माष्टीति. L. 2. X मूगतृष्णा B छिनत्ति इति From त्वादे to लेड 1.3 torn off in G B पूक्त इति नोक्तः L. 3. X लेडुक्को लेडुउ BF लेडुक्को for लेडुओ. In G ते लो यथा is torn off. Z लोष्ठ L. 4. From लेढु to लालु torn off in G. B लेदुक्के C (F१) लेडक्क X लेडुक्के 2 लयभया X लुणिसाललुलु किणियं BF °लुकणियं C लुकिणयं Z "णियं. L. 5. BF लेडु अस्वलण C खणं. C हुझ x दुज्ज BF इंतदतइयस्सा CZदइयस्त x यंतदईयर-. From अखलणं to 'लरीवि० 1.14 page 218 torn off in G. L. 6. A लेडियम° BCEFXYZ लेढिय° BF नपि EX लोले टूड, L. 7. A लोडिउ BFXYZ लोहियों (X °उ ) C लोहियओ E ट्टिय' BCF लोलंचावियं Z लोलुंबा AY चावियं E वावियं X °वाविय BCEFXZ रइय° Y रउय° L.8. BCFXZ लेढियं BF लोहिओ C लोहिओ XZलोहिउ Z उपविष्ठःX लोदइ Zलोट्टइ. L. 9. B स्वपिति इति X स्वपतीति BZ पूत इति नोक्तः X “पूतः ति. BIZ °चावियं CX °वावियं B तृणं X तृ ।-1. L. 10. C (F ! ) लोलंचाविय Z लोलुवाचियं x 'लोलवा B °वाविय C लेहड लिणीउ CX लसल C Qवुत्तो. L. 11. BZ लोट्टियस्स C ( F१) लोष्ट्रियस्त X लोहियस्स BFX लोहिल्ल (X ल) स्स पियलेढियं CZ °पियस्स लेढियं. L. 12. om. A. L. 13. C नणेसु । केस ARX °उसार B लंचो C (F१) लंवो. L. 1. Z अब्बासत्त° cdd. °पियंवएसुं X लहा.

Page #324

२९] सप्तमवर्गः
२८३ ललं सस्पृहं न्यूनं च । लंबा केशा लंबो गोवाटश्चेति व्यर्थों लंबशब्दः । लट्टो अन्यासक्तो मनोहरः प्रियंवदश्चेति व्यर्थः ॥ [ २६ ]
लयणं तणुमिउवल्लीसु लाइआ भूसगहिअअजिणद्धा।
लालंपिकं पबाले खलीणआकन्दिएसुं च ॥२७॥ लयणं तनु मृदु वल्ली चेति व्यर्थम् । लाइभं भूषा गृहीतं चौध चेति व्यर्थम् । 5 लालंपिकं प्रबालं खलीनमाक्रन्दितं चेति व्यर्थम् ।। [ २७ ]
लिहिओ तणुसइएसुं लिंकिअमक्खित्तलीणेसु ।
लुंबी थवयलया लेसा लिहिआसत्थणिदणीसदा ॥२८॥ लिहिओ तनः सुप्तश्च । लिंकिअं आक्षिप्तं लीनं च । लंबी स्तबको लता च । लेसो लिखितमाश्वस्तो निद्रा निःशब्दश्चेति चतुरर्थः । अल्पवाची लेशशब्दभवः ॥ [२८]16
लेडुक्को लम्पडलुट्ठएमु लोढो अ भरिअसइएसु।
वंगवयवंढवड्डा वाइङ्गणगिद्धबन्धगरुएसु ॥ २९॥ लेडुक्को लम्पटो लोष्टश्च । लोढो स्मृतः शयितश्च ॥
॥ अथ वादिः ॥ वंगं वृन्ताकम् । वओ गृध्रपक्षी । वंढो बन्धः । वड्डो महान् ॥ यथा ।
चञ्चूइ विण्टवंढे आवणपिडिआउ वड्डवंगमिमं ।
उग्घेत्तुआण उड्डइ आमिसपिण्डब्भमेण वओ ॥ २३॥ [२९] L. 1. BF लंचा C लंवा . hd. लंचा B, C 1. hd. X लंबो BX लंब° C (F!) लम्ब° X शब्द C लट्टो Z लठ्ठो X लदो. L. 2. B अन्यात्स° Z अत्यासको B मरो. L. 3. Y लअणं B°मिओ ACEXZ लाइया cdd. गहिय° C (F!) °णवा 2 °णहा. L. 4. ABEFXZ पियं C लालिट्ठियं ABCFXYZ पवाले Z 'आकदिएसु. L. 5. BCF लअणं X लइणं B व्यर्थः X व्यर्थाः BCFXZ लाइयं X चाई. L. 6. BCFX 'पियं BCFXZ प्रवालं Bमकंदि. L.7 AX लिहिउ E मुइएK X सुइएमु A एसु cdd. लिंकियम A खेत CX खित्त . L. 8. B लुवी E लुम्बो X लुची A थब्वय x सुचय AX लेभो ACEXYZ लिहिया BF हिलिया C सच्छ° BF °णीसव. L. 9. C तन्तुः BCFXZ लिंकियं B अक्षिप्तं B स्सवको X सूचको for स्तबको C लेसा. L 10. Bश्वस्ते X श्वस्तो B चतुर्थः. B लेश्यशब्द.. L. 11. Z लिडको लपड X लंपडंटएमु A 'लु हरसु C लट्ठएमु Y लोट्रएस E लोट्टो X लेढो cold. य भरिय (X सारिय सिरिय) BF सइस x adds अथ वादिः ॥Y ठ ॥ वकारादिः L. 12. X वउवड A वेंड BF वन्द C ड वट्ठ BF वंडा BF वाइगणE बाइंगण Z वायंगण X वाइंगगिदबद्वगुरु° C गिव AB°वंधL. 14. om. A. L. 15. x वंग Bओ for वओ X वउZ वंठो X वडो बदः BF महा व॥ L. 16. C बंबई विंद वंच विंटवंठे x चिंढे for विण्टवंढे BCF विढे RCF पिडिया पडियाउ C वगुवंगमिम. L. 17. BF ओघेत्रुआण C 1. hd. X वउ,

Page #325

२८४
देशीनाममाला
[श्लोक ३०
15
वद्धी अवस्सकिच्चम्मि वंकवंसा कलङ्कम्मि ।
वंसी अ सिरसि माला वच्छ पासे वऊ अ लायण्णे ॥३०॥ वद्धी अवश्यकृत्यम् । वंको तथा वंसो कलङ्कः। वंसी शिरसि माला । वच्छं पार्श्वम् । वऊ लावण्यम् ॥ यथा ।
वच्छे सवऊ दइआ सवंसिआ धम्मअत्थवद्धी अ ।
अण्णोण्णबाहवंको अवंसवंसाण ण हु होइ ॥ २४ ॥ | ३० ] वम्हं रप्फे वत्थी उडए वल्लो सिसू वह चिविडा।
वहवट्टा खन्धव्वणमग्गा सीमाइ वत्तिवइवेला ॥३१॥
वम्हं वल्मीकम् । वत्थी तापसानामुटजम् । वल्लो शिशुः । वहू चिविडा । गन्धद्रव्य10 विशेषः । वहो स्कन्धव्रणः । सामान्येन व्रण इत्यन्ये । वट्टा पन्थाः । वत्ती तथा वइवेला द्वावेतौ सीमवाचकौ ॥ यथा ।
वत्थीवइवेलाए वल्लयणिव्वत्तिआ मह बइल्ला ।
किं दिट्ठा वहुसयडे वट्टाए वम्हखुत्तया अवहा ॥ २५॥ [३१] वज्जा अहिआरे वल्लिवल्लरीविल्लरीउ केसेसु ।
वतुविच्छड्डा णिवहे वलहीववणीउ कप्पासे ॥ ३२॥ वज्जा अधिकारः। वल्ली वल्लरी विल्लरी त्रयोऽप्येते केशवाचकाः । वतू तथा विच्छड्डो निवहः । ऋद्धिवाची तु विच्छड्डो विच्छर्दशब्दभवः । अत्र वन्द्रं वृन्दमिति वन्द्रशब्दभवम् । वलही तथा ववणी कसः ॥ यथा ।
L. 1. C ( F ?) वट्ठी E बट्ठी X अवस° E बंक L. 2. edd. य Y मालाए AXYZ वत्थं E पच्छं X पास C1. hd उऊ 2. hd. उवऊ YZ य BF लायणे Y लावण्णे L. 3. C ( F?) वट्ठी आवश्य° BF वंकी CX वंशी; C corr 2. hd. BFZ सिरसि CX शिरारी XZ वत्थं. L. 1. B लावणं. L. 5.X वत्थे BCFXZ दइया BF सबसि CX संवसिया Z सवंसिया C अव BCFX य. L. 6. BF वाहवं अवंस° CXZ वाह B होई. L.7. X वी E रष्फे C वच्छी C वेल्लो सिसु ABCF विविडा x चिवडा Z वीडा. L. 8. E वह E ( B ?) वड्डा Y वट्ठा C खन्धच्चण L. 9. X वरूँ CZ वच्छी B मुड B वल्ले BF वह वीडा C विविडा Z चीडा L. 10. X वहा x सामान्ये BX पंथा. L. 11. C वइवेलो Z सीमा . L. 12.Cवच्छी BF ववेलाए BF °णिञ्चत्तिया CX णिवत्तिया Zणिव्यन्निया BZ वइल्ला. L. 13. C दिट्ठा CX बहु Cसुयडे Z वट्ठाए C वम्ह X वह्म Zभ. L. 14. C वझा 2. hd. वझ्झा CXYZ अहियारे E विल्लरीविल्लरीउ C वल्लिवल्लरीओ Y रिउ From केसेस to ववणीउ incl. 1. 15 is given twice in Z. L. 15. A वत्त Z वरु X वतू BF विछडा From वतु to pic torn off in G, and a cain from Cois to scial 16. X Zgoris Cणीओ. L. 16. C बझा Cरी वित्र 2. hd. del. वि. GZ. वरू C विच्छिड़ो. L. 17. In G वि° is torn off. C विच्छिट्टो BF विविच्छt X विछार्द्ध BCF चंद्रं र लंद्र CZ मिति तु BCFZ चंद्र In G वन्द्रश is torn off. L. 18 CXZ वउणी.

Page #326

३४]
सप्तमवर्गः
२८५
वरवल्लरीण विल्लरिवण्णणवज्जाइ लज्जइ कुवल्ली । वलहिवतुं चुण्टन्ती ववणीविच्छड्डुमज्झम्मि ॥ २६ ॥ [ ३२ ] वडहो खगभेए वसलविडविअलंबला य दीहम्मि ।
वप्पीओ बप्पीहम्मि वम्हलं केसरे चेअ ॥३३॥ वडहो पक्षिभेदः । वसलं विडं विअलंबलं त्रयोऽप्यमी दीर्घार्थाः। विडुस्थाने 5 वित्तं अन्ये पठन्ति । वप्पीओ चातकः । वम्हलं केसरम् ॥ यथा ।
पुच्छइ वडहं वप्पीअयं च णवणीमवम्हलं दट्टुं ।
वसलसरं विड्च्छी विअलंबलमग्गइन्तपइवत्तं ॥ २७ ॥ [ ३३ ] णिदाकरीलयाए वयली वेली अ वट्टिमं अहिए।
वइओ पीए वलिआविलमा जीवाइ चुण्णिए वयरं ॥ ३४॥ 10 वयली तथा वेली निद्राकरी लता । वट्टिमं अतिरिक्तम् । वइओ पीतः । वलिआ तथा विलमा ज्या । वयरं चूर्णितम् ॥ यथा ।
वइए वयरवयलिदलवेलिफलरसे वि वट्टिमं णिदं ।
ण लहइ विलमझुणीहि च तणुई कामस्स किहवलिअस्स ॥ २८॥[३४] L. 1. C वल G चर BF विलरि° G वल्लण° Z वज्जण°C वझाइ 2. hd. वझ्झाइ B लज्झइ G, C 1. hd कुचल्ली. L. 2.CX बलह° G2 वरु CG qटनी G बचणी° X वउणी . L. 3. C विड GZ वड्ड EX °वियलं° ABCFGXY लंवला. L. 4. A बप्पीउ BF बपहिो GY वप्पीउ BF बष्पीहमि CGZ वप्पीह x बह्मलं E करे ABEG (F) XYZ चेय B वेय. L. 5. G वसल BFGX विड BCFGXZविय GXZ लंवलं X चत्वारोप्यमी CX विड° G चिंटु. L. 6. cdd. वित्तमन्ये C 1. hd. बप्पीओG X बप्पीहो CX वह्मलं G केशरचनं य ॥ L. 7. BF बडह x वप्पहियं BF om च C व BCFX नव X णीमवह्मलं C दहं. G ददृ L. 8. BF सर Z विडत्थी GZ विय° BGXZ लंवल° C गईत X गई BF पई वत्तं C व{ x वमं. L.9. GZद्विा०Y अली A वेल्ली B चेली E बेली cdd. य AY वड्रिम BF चन्ठिमं Xव्वदिम. L.10 AGX2 वइउ E वईओ Y पीने cdd. वलिया विमलमा AC वण्णिए ABGY वअरं Cवरं F अवरं. L. 11. GZ अली C°करिलता BF वढिमं GX वडउ RZ वलिया C(F१) विलिया. L.12. G वइया X वलिय BF ज्जा BFX वअरं C वअर GX चूर्णिणयं. L. 13. X वइ र BFGXZ अर° Com. फल GZ वहिमणिद्वं. L. 14. 2 लंगइ C विमल° BF झुणीहि CGZ °हिं X ज्जुणीहि BFZ व cdd. कव्वालियस्स.

Page #327

5
२८६
15
देशीनाममाला
वयडो अ वाडिआए वंफिअवलिआ य भुत्तम्मि | वाहाकुले वणार्यं च वदलं वक्कडं च दुद्दिणए ॥ ३५ ॥
वयडो वाटिका । वंफिअं तथा वलिअं भुक्तम् । वणायं व्याधाकुलम् । वद्दलं तथा वक्कडं दुर्दिनम् । वक्कडं निरन्तरवृष्टिरित्येके ॥ यथा ।
[ श्लोक ३५
तुह बाणवक्वडे वद्दले व्व हंसो रिऊ चइअ समरं ।
वंफिअसुअवलिअफलो सुमरइ वयडं गओ वणायवणे ॥ २९ ॥ [३५] रज्जे वंडुअमोलीइ वडाली अ वरओ कलमभेए । गाईइ वल्लई वद्धयं वरं वड्डिआ य कूवतुला ॥ ३६॥
वंडुअं राज्यम् । वडाली पङ्किः । वरओ शालिभेद: । योऽसावणुरिति प्रसिद्धः । 10 वल्लई गौ: । वीणागोपीवाचकस्तु वल्लकीवल्लवीशब्दभवः । वद्धयं प्रधानम्। वडिआ कूपतुला ॥ यथा ।
गोवाल किंण रक्खसि वयवरएस चल्लइवडालिं ।
किं वंडुअं व पत्तं वड्ढिअणिअडे इमाइ जं लविओ ॥ ३० ॥ [ ३६ ] वणवो वाणले वज्जरा णई वण्णयं च सिरिखण्डे ।
सम्म
ओ तह वहडवणारा य वच्छयरे ॥ ३७ ॥
L. 1. Cdd. य वाडयाए ABCFYZ वंफिय EX विष्किय G "वकिय cdd. वलिया. L. 2. E चाहा G वयाण Y बणाअं A om. च BF वहलं G बद्दलं C वक्कणं C 1. hd. डुद्धि . L. 3. CGZ वंफियं X विष्किय edd. वलियं BF वणयं. C बद्दल L. 4. C कंडे X वकुडं B निरंतरं GZ "रित्यन्ये. L. 5. edd. वाण ( Xas above ) BF च BFG / चइय CX वइय. L 6. CGZ वंफिय X विष्किय GXZ 'सुर्य' Cdd. 'वलिय° G मुमरइ Z सुमग्य CGZ गउ C वणवोवणे GZ वणास X वणायणे. L. 7. A चंदु BCFX वंदुअ' है बंडुय GYZ बंदु X 'मालीइ BF वराली ACEGX YZ BF GZ वरउ. L.S. A गोईए X गोइड A वण्णई BF वलयं Z वयलाई for वल्लई BF om. वद्धयं C वद्वयं G चदई E चरं ACX वट्टिया BF वन्दिया EY ड्डिया GZ वद्धिया Y च B "तुलं F "तूलं. L. 9. BCFX बंदुअं GZ बंहुअं B राज्जं G वरउ X सावपुरिति B प्रसिद्धिः Xom. वलकी. G "लडीश B वन्दिया C ( Fi) X वट्टिया GZ L. 11. B तूला. B न ( F १) वय G 'वर. CB वन्दियनियडे C ( F ? ) लविउ / बलिविओ. L. 14. 2. hd. वझ C वणयं X खंडो. तह X तहा BFY वत्थयरे G अरे Z वत्थअरे.
L. 10. वड्डिया.
C ( F ?) वद्वयं L. 12. X om. L. 13. BF बंटुअं C वेंदुअं G वंदुअ X बदु Z हु वट्टियणियट्टे GZ वट्टियणियड X वट्टिणियदे 7 इमई G ABCFY दवानले A वज्जुरा B वज्झरा C. 1 hd. L. 15. C समि B वडिओ C वदिओ A“उ Am

Page #328

३९] सप्तमवर्गः
२८७ वणवो दवाग्निः । वज्जरा नदी । वण्णयं श्रीखण्डम् । पिष्टातकचूर्णमित्यन्ये । वद्धिओ षण्ढः । वहडो तथा वणारो दम्यो वत्सः॥ यथा ।
वज्जरतडतिणमत्तो वहडिं मा सुंघ वद्धिअवणार ।
वणवापिलुढो पल्लवइ णेअ वण्णयतरू कह वि ॥ ३१ ॥[ ३७ ] वत्ताइ वग्गयं पउरे वग्गेज्जो दुमालिआ वणई।
गोवन्द्रम्मि वणद्धी वब्भयमम्भोअमज्झम्मि ॥ ३८॥ वग्गयं वार्ता । वग्गेनो प्रचुरः । वणई वृक्षपतिः । वणद्धी गोवृन्दम् । वन्भयं कमलोदरम् ॥ यथा ।
वभयणिलीणभमरे वणद्धिसंछण्णवणइमूलम्मि ।
गइवग्गयं पि मा कुण पिअ वग्गेज्जम्मि मज्झदिणतावे ॥ ३२ ॥ [३८] 10 लहुजलवहे वहोलो वाहलिविरया य वज्जिअं दिने।
अत्थम्मि अ वव्वाडो पमहेसुं तह य वंगच्छा ॥ ३९॥ वहोलो वाहली विरओ त्रयोऽप्येते लघुजलप्रवाहवाचकाः । वजिअं अवलोकितम् । वव्वाडो अर्थः । वंगच्छा प्रमथाः ॥ यथा । मा वाहलीउ विरयं भमेसु किं इत्थ वज्जिअं कहसु ।
15 तुढे वंगच्छेसे समयवहोलम्मि होइ वव्वाडो ॥ ३३ ॥ [ ३९ ] ____L. 1. B वज्झरा C वझरा G सिरिखंड X श्रीखंडः G चण्णामि x चूर्णमि L. 2. B वढिओ C ( F ?) वडिओ G °उ संढः X षढः. L. 3 C वझर 2. hd. वइसर° C तणतिडमत्तो Z तिणमेत्तो x गा for मा BXZ वद्धिय° C वट्टिय° F वद्विय C °वणारे. L. 4. C वेणव BX पिलुद्धो C ( F१) वो cdd. नेय BF वन्नयतरु CX वण्णइ. L5. BF चत्ताइ CX वत्ता य विभाइ BF वगंयं C वगह x वगायं E चम्गेज्जा C वग्गेजो A दुम्मा edd. 'लिया B चणई. L. 6. A गोवंडंमि Blz चंदंमि C चम्मि EX चंदम्मि G चंद्रम्मि Y 'बंद्राम्मि CX वणही E णवठ्ठी A वसयम BF मंभोय E °मब्भोय X मभोय Y मभोज° A मज्जमि G °मझ 2. hd. माझ E मझ्झमि Y मज्झम्मि. L. 7. C वनहं C वगनो BFX प्रचुरं B वदद्वी F वदवी CX वणट्ठी. L.9.x णिलीन CXZ वणहि BFGZ संछन्न सछण्ण BFG वणई L. 10. cdd. पिय BF चग्गे X वगेज्जति C झमि मझ BCF °तावो. L. 11. X लहुलवहे A वहोला E बहोलो बाहलि A °विरउ वि Y विरआ AEGY2 वज्जियं B वज्झियं C वझियं 2. hd. वझ्झियं C दिहे. L. 12. C अच्छमि cdd. य ABFXY वच्चाडो C वच्छ।डो BF पमुहेसं BFGY वंगत्था. L. 13. G विरउ. B वज्झि (वझियं 2. hd. वझ्झियं XZ वज्जि L. 14. BCF वच्चाडो BF ऽर्थः B चंगत्था X मत्था BCFX प्रमथा. L. 15. BF वाहडीउ C वाहलाइ x वाहलीइ CX विरई RCF XZ वज्जियं C वझियं. L. 16. C तुद्वे Z तुट्टे BFG वंगत्थेसे Z वंगा C सयंवहो Z समयं B चच्चाडो CZ वच्चाडो G वव्वा (sic).

Page #329

२८८
देशीनाममाला
[ श्लोक ४०
वप्पीहो थूवे वहुरा य सिवा वट्टिवं च परकज्जे।
णउलम्मि अ वग्गोओ कणिट्ठसासू वहुव्वा य ॥४०॥ वप्पीहो स्तूपः । मृदादिकूट इत्यर्थः । वहुरा शिवा । वट्टिवं परकार्यम् । वग्गोओ नकुलः । वहुव्वा कनिष्ठश्वश्रूः ॥ यथा ।
___ जं मण्णए वहुव्वाण वट्टिवं मन्झ कज्जवप्पीहं ।।
तं सहि मग्गपयाहिणवहुरावग्गोअदंसणपहावो ॥ ३४ ॥। ४० 7 वंजरवहुण्णिवच्छीवा णीवीजेट्ठभज्जगोवेसु ।
वत्तारो वेडुल्लो अ गविए ववहिओ मत्ते ॥४१॥ वंजरं नीवी । वहुण्णी ज्येष्ठभार्या । वच्छीवो गोपः । वत्तारो तथा वेडुल्लो गर्वितः । 10 ववहिओ मत्तः ॥ यथा ।
___ मा कड्ड वंजरं मह ववहिअवच्छीव रूववेडुल्ल ।
ओ पेच्छइ कुडिलच्छी वहुण्णिआ मं सइत्तवत्तारा ॥ ३५॥ अत्र । वद्धणी संमार्जनी । वरं वज्रम् । वसई रात्रिः । एते वर्धनीववसतिशब्दभवाः । वलवा वामीति वडवाशब्दस्य डस्य लत्वे सिद्धम् । वज्जइ त्रस्यति । वच्चइ 15 काशति । इति धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥ [ ४१ ]
L. 1. AE बप्पीहो C 1. hd. बप्पीवो 2. hd. वप्पीवो X धूवे AY बहुरा। चहुरा B शिवा AY वड्डिवं BF वद्धिवं C वट्टियं GZ. वढिवं X वदियं C व पखझे 2. hd. 'ज्जे X परकण्वे.
L.2. AEX नउलZणओल° edd. य AG2 वम्गोउ In Bणउ° य° is written twice. X कनिट्ठ AEY बहु° C वहुच्चा. L. 3. B बप्पीहो C 'कूटं C 1. hd. X बहुरा B चन्दियं C (F1) वट्टियं GZ. वहियं X वदियं GZ वगांवो. L. 4. ( कुकुलः BF बहुव्वा C बहुच्चा edd. कनिष्ट° (2°ष्ठ°) B श्वश्रू Cश्वरःX स्वतः. L. 5. GZ मन्नए C बहुचाण B बन्ढीयं CX वट्टियं F वटीयं GZ वहिवं C मझ. L. 6. C बहुग cdd. वग्गोय° C पहोवो. L. 7. C2. hd. वहुण्णी G वहुल्लि XY बहुण्णि° BF वत्थीवा X वत्थीपो C_1. hd. णाने? 2. hd. णीवीजेढे Z णीवेजेह
L. 8. A वेडलो cdd. यX गविए AG हिउ BFXZ मत्तो. L.9. BF वंजरी X वंजूरं GZ वहुली B जेष्ट CG (F!)x ज्येष्ट XZ वीवो B चत्वारो. x वेडल्लो. L. 10. G हिउ. L. 11. BXZ कह C (F!) कट्ठ G कह cdd. ववहिय (Z ही ) XZ वत्थीव B रुव. L. 12. G उ BF पेथिइ CG पिच्छइ Z पिच्छं B वहुणिया C(F!)X वहुणिया GZ वहुल्लिया BF चत्तारो. L. 13. C(F) वणी In G वदणी सं is torn off. X वइयं BX वज्जं X रात्रि पति: for रात्रिः । एते.
B वर्जनी X2 वर्द्वनी L. 14.Xभवा. वलवा is torn off in Gand omitted in X.X वडवो 2 °शस्य (sic). BF वज्झइ GZ त्रस्यतीति CGX वव्वइ. L. 15. BZ °तीति धा X एते for इति In C क्षति । इति धा° is torn off. C (F !) X का इति C (F!)XZ नोक्ताः G नोक्ता.

Page #330

४४)
सप्तमवर्ग:
३९
२८९ वंगेवडुवम्मीसरवइरोडा कोलकामजारसु ।
हढमालिअवायालीसुं ववसिअवडुहुल्लिवहढोला ॥४२॥ वंगेवडू सूकरः । वम्मीसरो कामः । वइरोडो जारः । ववसिअं बलात्कारः । वडुहुल्ली मालाकारः । वहढोलो वाताली । वात्येति यावत् ॥ यथा ।
कयववसिएण वम्मीसरेण वंगेवडु ब्व सरविद्धो।
अणु वढुहुल्लिघरिणिं किं वहढोलो व्व भमसि वइरोड ॥ ३६ ॥ [ ४२ ] वलयणिवलवाडिवलग्गंगणिआवाडीओ अ वईए ।
वलअंगिवलंगणिआवेगीओ वइमईए अ॥४३॥ वलयणी वलवाडी वलग्गंगणी वाडी एते चत्वारो वृतिवाचकाः । वलअंगी वलंगणिआ वेंगी त्रयोऽप्यमी वृतिमतीवाचकाः ॥ यथा ।
10 समिइवलग्गंगणिआवेंगी खन्तिवलवाडिवलअंगी। दिहिवाडिवलंगणिआ मणवित्तीवलयणी सुविहिआण ॥ ३७ ॥ [ ४३] वडइओ चम्मयरे वच्छिमओ गब्भसेज्जाए। सूलप्पोइअमंसे वउलिअमहिणववरम्मि वरइत्तो॥ ४४ ।।
L. 1. AX वंगेवड° BF वंगवडुमीसर G वंगवूड E वंगेवड Y बम्मीसर In G वम्मी कोल is torn off. BF रोडो From जारेमु to अवडु 1. 2. torn off in G. L. 2. edd. 'मालिय° C 1. hd. बायालि° 2. hd. वायालि AX °लीसुY बायालीसं BF (G)XYZ ववसिय E सियं CEGZ वडहुल्लि. X वड्डहल्लि BF °ढोलो. C वढुटोला. L. 3. X वंगेवड From करः to मारणे 1. 9. page 291 torn off in G. B धम्मीसरो BF बदसियं CXZ सियं. x वलात्कारः X वड्डहल्ली 2 बडहुल्ली. L. 4. Z वहडोलो. L. 5. BF चवसि C विवसि C च BF सरि° CF विवो. _L 6. C वड्डहल्लि X वदुहल्लियरिण Z °घरणिं BF कि C °ठोलो च्च BF चइरोड. L. 7. BF चलवाडि°C वडवालि E वडवाडि Z वलग्गुंग A 'णिया BEGXYZ 'गणिवाडीओ C (F1)
गणीवा Y य A वईउ. L. 8. E बलयगिबलं° XZ वलयगि A °णियावेगीउ BF 'णियागीउ CXYZ "णियावे E °णिया x गाओ ACEXY य. L.9. B वलयणी बलयणी वलवाडी X वलगांगणि X चत्वारोपि C वृत्ति Z वलयंगी. L. 10. BCFXZ णिया लवसिमति. xom. मती and यथा.. L. 11. Zसम BCFXZणिया वंगी BF पति C वाडीवलयंगी Z वलयंगी. L. 12. X दहि C वलंणिया 2 वलग्गणिया BFX °गणिया CX वी BFZ °हियाण C हियाए X हयाए. L. 13. BF वन्ढ C वद्रओ 2. hd. वद्दइओ AE °इउ X बदइओ Z वइओ AXZ बम्मयरे E वम्मउयरे A वड्डिमउ Z वस्थिमओ B गज्झप्तिजाए F गज्झसियाए. L. 14. BF यूल° CZ मूल C 2. hd. सुल° cdd. °इय° BEF चउलिय ACXYZ वउलिय° E वइरत्तो Z वरइत्ता,
37 [ Desīnāmamālā ]

Page #331

२९०
देशीनाममाला
[ श्लोक ४४वडुइओ चर्मकारः। रथकारवाचकस्तु वर्धकिशब्दभवः । वच्छिमओ गर्भशय्या । वच्छिउडो गर्भाश्रय इत्यन्ये । वउलिअं शूलपोतं मांसम् । वरइत्तो अभिनववरः॥ यथा ।
बहिणिवरइत्त किवणत्तवडइअ वच्छिमयगउ व्व तुमं ।
ण मुणेसि किं पि जं इह लिहेसि सूलं पि वउलिअपसङ्गा ॥३८॥ [४४] वल्लादयं च अच्छाअणम्मि वत्थासयम्मि वत्थउडो।
वक्खारयं रइघरे वड्ढाविअमवि समाविअए ॥४५॥ वल्लादयं आच्छादनम् । वत्थउडो वस्त्राश्रयः । वस्त्रनिर्मित आश्रय इत्यर्थः । बक्खारयं रतिगृहम् । अन्तःपुरमित्यन्ये । वड्डाविरं समापितम् ॥ यथा ।
णववत्थउडयवक्खारयम्मि वल्लादयल्लपल्लङ्के । 10
लुढिआ णिएइ वड्डाविअण्णकज्जा वहू दइअमग्गं ॥ ३९ ॥ [ ४५ ] वक्कल्लयं च पुरओ कयम्मि वग्गंसि जुज्झे ।
वहुमासो जत्थ पई ण जाइ बाहिं णवोढवहुघरओ ॥४६॥ वक्कल्लयं पुरस्कृतम् । वग्गंसिअं युद्धम् । वहुमासो यत्र पती रममाणो नवोढवधूगृहाद्वहिर्न याति । यदाह ॥ प्रथमोढायाः सदनाद्यत्र पति पयाति बहिः । स स्याद्र15 मणविशेषो वहुमासो ॥ यथा ।
L. 1. BF वढइओ CXZ वट्ट° C ( F१) वईकि° XZ वर्द्धकि X शब्दरुवः X2 वत्थिनओ. BF गर्भशज्जावा । वच्छिओडोCom. गर्भशय्या। वच्छिउडो C2. hd. adds गर्भशय्या 2 गम्भशय्या L 2. XZ वस्थिउडो C श्रयः BCFXZ वउलियं. B वरेइत्तो BF वरं Z°चर. .3. BCF2 वहिणि X वेहिणि BF वढिइय C बढ़ इय x वदय 2. वइय वत्थिX गओ Cच x om. व्य. L.4. G सुणेसि BF शुलंx मूलं BFXZ2 वउलिय° C ओवलिय L. 5. ACX अच्छायण Y अस्थायण° Z अच्छाअणस्मे BCF वच्छासयस्मि C वच्छउडो E °उडे, L. 6. BF वत्थारयं Y रइहरे A वट्टा BF वन्दा° C बवा X वहा Z वद्धा edd. वियमवि AYZ °वियए. L. 7. x आच्छादितं C वच्छ उडो BCFXZ वस्त्राश्रयो. L. 8. BF वखारयं X अत:. पर BF वढावियं Cवद्वावियं X वट्टावियं 7 वट्टावियं L 9.Cवच्छउड BF वल्लादइपल्लंके 2 वल्लादइल्ल° L. 10. BCFX लुढिया BF वढाविअ° C वद्वावियण्ग° X वहावियण्ण Z वट्टावियण्ण BCFXZ दइय° L. 11. BF वकलयं om. च C पुरउ B कमि x कयंम्नि (sic) BF वकंसियं ACEXYZ सियं. L. 12. AEYZ बहुमासो EX न B वाहि BCEFXZ वाहिं EX नवोढ° A णबोढ° AEXZ बहु A 'घरउ. L. 13. B वकलयं BCFXZ वग्गंसियं X जुड़े C 1. hd. XZ बहुमासो Z नवोढवधू. L. 14. C पतिनपियाति पतिर्नोपयति Z पति याति. L 15. CXZ बहुमासो.

Page #332

४८ ] सप्तमवर्गः
२९१ जयसिरिणववहुआघरवग्गंसिअङ्गणा बहिमणिन्तो। किं वक्वल्लयभुअबल वहुमासं कुमरवाल पुण कुणसि ॥ ४० ॥ [ ४६] मेहम्मि वड्डवासो मुअम्मि वरउप्फवामा य।
चण्डिलए वच्छीउत्तवारिआ तह फले वरेइत्थं ॥४७॥ वड्डवासो मेघः । केचिदोष्ठ्यादिमेनं पठन्ति । वरउप्फो तथा वामो मृतः । वामस्या- 5 स्थीनि वामट्ठिआइं । अत एव वामट्ठीओ मृतास्थीनीति न वक्ष्यते । वच्छीउत्तो तथा वारिओ नापितः । वरेइत्थं फलम् ॥ यथा ।
वामम्मि वारिए इह वच्छीउत्ति व्व बाहिभमिर म्हि ।
मह वड्डुवास वरउप्फमारणे तुज्झ किं वरेइत्थं ॥ ४१ ॥ [ ४७ ] वप्पीडिअं च खेत्तम्मि वलविअवलमयवारुआ सिग्धे । 10
वंसप्फालं पयडे चुल्लीमूले वडिसरं च ॥४८॥ वप्पीडिअं क्षेत्रम् । वलविरं वलमयं वारुअं एते त्रयः शीघ्रार्थाः । वंसप्फालं प्रकटम् । ऋज्वित्यन्ये । वडिसरं चुल्लीमूलम् ॥ यथा ।
वप्पीडिआ वलविरं किमागओ वच्च वलमयं तत्थ ।
वंसप्फालं वुच्चइ वडिसरकम्मे ण वारुआ अम्हे ॥ ४२ ॥ [४८] 15 _L. 1. B °नव° C वहया Z वहुया X वहुघर BCF °सिय XZ °सियअंगणा वहिम BCFX मणित्तो. L. 2. B °सुअवल C भुयवल F °सुयवल X °भुअवल Z भुयबल CXZ बहु. L. 3 YZ मुयम्मि E वरउण्फबामा. L. 4. X चंडिल्लए Z वंडिलए E वच्छिX वस्थि° Y2 वी ACEXY °वारिया C वोइच्छं. L. 5. BCFXZ केचित् B उष्ट्या C1. hd. उष्ठया XZ ओष्ट्यादि x वरउप्पो. L. 6. BZ वामट्टियाइं C (F१) x हियाई C वामोहिओ X वामाहिउ. B वक्षते X2 वीं L. 7. B वरइत्थं C (F१) वरेइच्छं Z चरेइच्छं. L. 8. BF वामंम्हि CX वामनि Z वामहिXZ वत्थीउत्ति BCFXZ वाहि BFZ भमरामि X हि. L. 9. CX ववास From तुज्झ to सिग्घे ]. 10 torn off in G. C तुम Cइच्छं X वरेइत्थी. L. 10. cdd. डिय X व BF खित्तंमि AEYZ वलविय X चलवियं EX मयं AYZ वारुया E °चारुया X चरु # A सिग्घो G सिघे. L 11. In G पयडे चु is torn off. BE चुल्लीमुलं चडि° From वडिसरं to एते torn off in G. X वा for च. L. 12. BCFXZ °डियं B चलवियं CFXZ वलवियं C वलमं B चारुअंX वारूअं L. 13. B. वं सफालं X प्रकट In G टम् । ऋवित्यन्ये । is torn off. X वलीमूलं. L. 14. cdd. 'डिया वलवियं CX कमागउ From गओ to वारुआ torn off in G. C वञ्च लमयं तच्छ Z दव्व. L. 15. X बस BCF वुवइ BF चड़िसरे C2 वढिसक्सस्से BF चारुमा c वारुया X वारूअं अम्मे.

Page #333

२९२ देशीनाममाला
[ श्लोक ४९थामम्मि ववत्थंभो कागे वसभुद्धविरसमुहा ।
कणभेअम्मि वरइओ वड्णसालो अछिण्णपुच्छम्मि ॥४९॥ ववत्थंभो बलम् । वसभुद्धो तथा विरसमुहो काकः। वरइओ धान्याविशेषः । अत्र वलग्गइ आरोहति । वग्गोलइ रोमन्थयति । वमालइ पुञ्जयति । वसुआइ उद्वाति । एते 5 धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः । वडणसालो छिन्नपुच्छः ॥ यथा ।
वसभुद्धसद्द किं तुह हलिअ ववत्थंभएण जं पडिआ।
इह वरइएसु वड्ढणसालबइल्ल व्व णेअ विरसमुहा ॥ ४३ ॥ [ ४९] विसुवम्मि वओवत्थयवओवउप्फा वदिकलिअं वलिए।
वहुहाडिणी वहूवरि ऊढा वहुधारिणी अ णववहुआ ॥ ५० ॥ 10 वओवत्थं तथा वओवउप्फ विषुवत् । समरात्रिंदिवः काल इत्यर्थः । वदिकलिअं वलितम् । वहुहाडिणी वध्वा उपरि या परिणीयते । वहुघारिणी नववधूः ॥ यथा ।
वहुधारिणं च वहुहाडिणिं च मोत्तुं गओ वओवत्थे । मह पुत्तो दुइए वि हु वओवउप्फे ण इत्थ वदिकलिओ ॥ ४४ ॥ [५०]
L. 1. G थमम्मि BF चव C ववच्छंभो A वससुद्ध BF वुद्ध° C भुट्ट x °भुद्द. L. 2. E भेइम्मि GXYZ भेयम्मि CX विरईओ E वरईओ GZ "इउ BF वन्ढण° CX वर्ण G वटण Z वट्टण° ABEFYZ य From अ to काकः torn off in G. YZ छिन्न. L3. C ववच्छंभो BF, C. 1 hd. वलं C भुट्टो X भुट्टो C om. तथा CF
Gatzz L. 4. From 1 to Fl torn off in G. X gela. L. 5. BF वन्ढण° CX ववण Z वट्टण° L. 6. BFX भुद्ध C भुढ cdd. हलिय BF ववछेभएण C ववच्छं° X ववत्थंसएण cdd. पडिया. L. 7. Z धरइएसु B वदण perhaps the correct from. CFX ववण GZ वट्टण° BFZ वइल्ल CX वइल्लु व In G from बइल्ल to वउप्का 1. 8. torn off. BCFXZ णेय BF विरेस L. 8. BF विसुचंमि X विसुमंमि AZ वउवथ B वओचय C वउवच्छ° X वउवउत्थंवउव B °चउव° CEFZ 437° AE 3071 C Cach G5091 X °5061 cdd. Fresci. L. 9. BF om. वहुहाडिणी AYZ बहु° E चहूचरि Z बहूवरि EX बहुघा C 1.hd. वहुप्पा° C °रणी CG
य Z व A बहुआ C वह आ EGY वहुया X वहया 2 °वहया. L. 10. BF चउवत्थं C वउवउच्छं G वउवत्थ Z वउवत्थं BF चउव° CGZ वउव° C उप्पं X "तुष्पं From प्फ to हुहाडिणी torn off in G. X विषवत् X 'राविंदिव ( दिवकालः. L. 11. BC FXZ लियं BF कलितं Z बहुहाडिणी X ओपरि XZ बहुधारिणी. L. 12. B घारणिं BG मोजे C. 1 hd. गउ वउ Z व Cवच्छे Z °वच्छो. L. 13. C विउ वउप्फे Z वउवउप्फे C इच्छ GZ °लिउ.

Page #334

२९३.
५३]
सप्तमवर्गः वइरोअणो अ बुद्धम्मि वड्ढणमिरं च पीणम्मि।
वइवलओ दुण्डुहए वक्कडबंधं च कण्णआहरणे ॥ ५१ ॥ वइरोअणो बुद्धः । वड्डणमिरं पीनम् । वइवलओ दुन्दुभसर्पः । वक्कड बंधं कर्णाभरणम् ॥ यथा।
करुणा वइरोअण तइ वड्डगमिरबाहुधरिअधरवलए । सेसो चलवक्कडबंधो वइवलउ व्व लुलउ जलहिम्मि ॥ १५॥ [५१] चूडम्मि वलयबाहू कलकण्ठी वणसवाई अ ।
वग्गोरमयं लुक्खे सरहे वणपक्कसावओ चेअ ॥ ५२ ॥ वलयबाहू चूडकाख्यं भुजाभरणम् । वणसवाई कलकण्ठी । वग्गोरमयं रूक्षम् वणपक्कसावओ शरभः ॥ यथा ।।
10 वरवलयबाहु वग्गोरमयसरा तुह पुरो वणसवाई । तुज्झ पिअस्स य पुरओ ण सो वि वणपक्कसावओ सूरो ॥ ४६॥ [५२] वाढी वणिअसहाए वायं गन्धम्मि उच्छुए वाऊ । मुहपूरिअतिणवज्जे वाली वामी अ इत्थीए ॥५३॥
L. 1. E चइरो° C. 1. hd. रोआणा 2. hd. रोअणा GYZ य C बुटुंमि G चु° BF GZ वट्टणमिरि CX वट्टणसिरं Y °वट्टणमिरं E मिणं C om. च. L. 2. B चइव AGZ लउ ABFGXYZ दुंदुहए C °भए B वंधं C बधं X वंध A व G कन्न X °हरणा. L. 3. From वइरो' to वक्कड° torn off in G. X वुद्धः BF वट्टण° CX वट्टणसिरं Z वणमिरे B वइचलओ B वंध. L. 5. cdd. वट्टणमिरवाहु (X सिर ) BF
धुरिय CGXZ धरिय. L. 6. CG (F१) Z om. चल x वल° B वंधो X वलओ CIX लुल भो In G from डबंधो to हु कल ]. 7. torn off. L. 7. ABCFYZCE E. Car cdd. 7. L. 8. C 1. hd. T AGZ 193 GZ चेव X वेय Y चेय. L. 9. BGZ वाह CX चूलका From जाभर to ओ (Gउ) शरभः torn off in G. B चण x वेणसवाई BF °मयां रुक्षं. L. 10. x
सावउ Z सवउ. L. 11. B चलवलय° F वलवलय BX वाहु C ( F१) °वाहू x वग्गोरे° BF 'सरा पुरो तुह. L. 12. C तुझ edd. पियस्स (x पियस्फ) GZ वि for य G पुरउं From पy to ऊ in वाऊ 1. 13 torn off in G. X स्तरो Z सूरे. L. 13. E बाढी RCEFZ वणिय° X वणय E बायं Y वाअं BEF उत्थुए C उच्छूए 2 उच्छुयं A वाह BF वऊ. L. 14. ABEFGXYZ पूरिय' C पुरिय° C °वये X वज्जां F बाली cdd. य C इच्छीए.

Page #335

२९४ देशीनाममाला
[ श्लोक ५३वाढी वणिक्सहायः । वायं गन्धः । वाऊ इक्षुः । वाली मुखमारुतापूरिततृणवाद्यम् । वामी स्त्री ॥ यथा ।
वाउअवाडे वाढिअ वालीसद्देण अण्णवामीओ।
कि रे णिरास कोक्कसि बोक्कडवायं णिएसि ण हु अप्पं ।। ४७ ।। [ ५३ ] वारो चसए वाहा य वालुआ वाणओ वलयआरे ।
गीवाइ वाहणा वावडो कुडुम्बिम्मि वामरी सीह ॥ ५४॥ वारो चषकः। वाहा वालुका । अत्र वाइ म्लायतीति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । वाणओ वलयकारः । वाहणा ग्रीवा । वावडो कुटुम्बी। व्याकुलार्थस्तु व्यापृतशब्द
भवः । वामरी सिंहः ॥ यथा । 10 वाहामज्झे वामरिकडीउ वाणयवहूउ वारकरा ।
किं कम्बुवाहणाओ पेक्खिभ वावड विमूढो सि ॥ ४८॥ [ ५४] वारिज्जो वीवाहे वासंदी वासुली अ कुन्दम्मि ।
वावयवावणिवासाणीओ आउत्तछिद्दरच्छासु ॥५५॥ वारिज्जो विवाहः । वासंदी तथा वासुली कुन्दः । वाव आयुक्तः । वावणी छिद्रम् । 15 वासाणी रथ्या ॥ यथा ।
___L. 1. X वणिग्° B चाअं F वाअं C 1. hd. om. वायं गन्धः C °मरुतापुरित° From मारुता to सद्रेण 1.3 torn off in G. L.3. BF वाओवाडे XZ वाउय° BFX वाढिय Com. वाढिअ CGX अन्न. L. 4. CX निरास C कोकसि वोकसि CGZ वोकड X वोकवायं. L. 5. ABEFX वसए CEXYZ वालुया From लुआ to री सीहे 1. 6 torn off in G. Z वालउ E बलय Y वलआरे 2 °आरो. L. 6. Z गीचाइ A कुडिवि (sic). B कुडंविम्मि C ( F !) कुडंचिम्मि E कुडम्विम्मि X कुडंबम्मि वोमरी B, C2. hd. सीहो. L. 7. BFX वषक: G वाला In X from वाइ to नोक्तम् is written twice X Falqualia for Fargo (twice ) BGZ FT stā also: L. 8. G वाणउ From. कारः to वः वामरी 1.9 torn off in G. B कुंडंगी C कुडम्बी F कुटुंगी X कुडंबी C1 hd व्याऊला र व्यातुला Z व्यावृत . L. 9. BF वमरी. L. 10. G. थाहा BF °वज्जे C 1. hd. वसे 2. hd. °वझ्झे BF वडीउ C वह ओ B चार' L. 11. BF किं किंतुवा C किं किंचु G कंवुवाहणाउ X चुवाहणाओ BFXZ पेक्खिय C पेक्सिया G पक्यिय From ड वि° to दावय 1. I next page torn off in G. CX विमूढे सु. L. 12. AX वासुंदी cdd य C कंदमि. L. 13. 2 वावाय. G वायवणिवणिवासा ABFGX °णीउ Cणी उत्तच्छिद्द G छिट्ट° A रछासु. L. 14. G चारिज्जो BF वासली C कन्दः GZ कंद: B वाच मो. Z व वेगी From वावणी to वासुलि° 1. 1 next
L. page torn off in G.
L. 15. BF रम्या.
1: P

Page #336

५७) सप्तमवर्गः
२९५ वावयकुमार वासंदिदन्त वासुलिदईइ वारिज्ने ।
जं दिक्खिओ सि ता मा वासाणिं सुलहवावणिं भमसु ॥ ४९ ॥ [५५] वाउल्लो पलविरए वायारो सिसिरवायम्मि ।
वाणीरो जम्बू वायाडो कीरे किमिम्मि वाडिल्लो॥५६॥ वाउल्लो प्रलपनशीलः । वायारो शिशिरवातः । वाणीरो जम्बूवृक्षः । वायाडो शुकः ।। वाडिल्लो कृमिः ॥ यथा ।
वाडिल्लो व्व पुणो रम वाणीरवणम्मि तीइ असुचीए ।
तुममगणिअवायारो णिग्विण वायाडवाउल्ल ॥ ५० ॥ [ ५६ ] वालप्पं विप्पं तह णझूले वाविरं पसारिअए ।
गण्डयमिगम्मि वाडिमविडोमिआ वायणं च लाहणए ॥ ५७॥ 10 वालप्पं तथा विप्पं पुच्छम् । वाविअं विस्तारितम् । वाडिमो तथा विडोमिओ गण्डकमृगः । वायणं भोज्योपायनम् । अत्र वासाहू भेक इति वर्षाभूशब्दभवत्वानोक्तः ॥ यथा ।
वाडिम विडोमिएसुं वालप्पत्थोडणाइ ताव कुण । वाविअविप्पे सीहे पुण जम्बुअवायणं होसि ॥ ५१ ॥ [ ५७ ] 15
L. 1. B वाचय BF °दत्तीइ GZ °दनीइ CX °दन्तीइ against metre. L. 2. GZ दिक्खि उ BF सुलवावणिं. L. 3. X वाठउल्लो A पलवरए AY वाआरो AB °वाअंमि In G. from वायम्मि to वाउलो 1. 5 torn off. L. 4. A बाणीरो BG जवू C जंबू यारो BF, C2 hd. वायारो X वायडो E किमम्मि BF वारिल्लो. 1.5.G जंवू. BFX वायारो BF शुष्का L. 6. G क्रिमिः L. 7. BF लो: CI BF पाणीरमणमि BX असुवीए From वाडिल्लौ to मगणिअ°1. 8. torn off in G. L.8. B तुमगणि° BCFGX2 गणिय G यारा B णिम्घिाण 2 वाउल्ला. 9. E चालप्पं C2. hd. लंगूले E गंगू ABFXYZ वावियं C वाठियं E वाचियं G चावियं cdd. 'रियए. L. 10. BF गड्डय° From म्मि to विष्पं 1. 11. torn off in G. B चाडिम° cdd. 'मिया A लहणे. L. 11. B वाचियं CFGXZ वावियं GZ °मिउ. L. 12. X गडकमृगः B भोज्जो G भोज्यापनयनं RF वसोहू From हू to मविडो° 1. 14. torn off in G. C 1. hd. वर्षप्तिशब्द x वभूशब्द. L. 13. CXZ नोक्तम्. L. 14. BF विडामएK BFZ थोडणाई C °च्छोऊणाई G च्छोडणाई X च्छोकण्णाई. L. 15. cdd. वाविय BP पिप्पे CL जंबुय G जंवुय° BF वाहणं.

Page #337

10
२९६
15
देशीनाममाला
वाडंतरा कुडीरे वामणिआ दिग्घकटुवाडीए । वावडयं वोच्चत्थं विवरीअरयम्मि णिट्टिं ॥ ५८ ॥
वातरा कुटीरम् । वामणिआ दीर्घकाष्ठवृतिः । वावडयं तथा वोञ्चत्थं विपरीतरतम् । केचिद्युगपत्परिवर्तितमुखयोः स्त्रीपुंसयोर्मुखेजघनकमाहुः । यदाह ॥ वोचत्थमौपरि - 5 टकमाहुः स्त्रीपुंसयोः परस्परतः ॥ यथा ।
[ श्लोक ५८
वामणिअन्तरवाडंतराइ सुण्णाइ तह तए रमिअं ।
जह सहि वावडयपिओ वोच्चत्थं अज्ज वि भरेइ ॥ ५२ ॥ [ ५८ ]
तुरयम्मि वासवारो सिरआहरणम्मि वालवासो अ । वावोणयं विकिरणे णटुपडिग्गाहयम्मि वामणिओ ॥ ५९ ॥
वासवारो तुरगः । वालवासो शिरआभरणम् । वावोणयं विकीर्णम् । वामणिओ नष्टप्रत्यादाता ॥ यथा ।

हारिउवहूणं वावोणयकणयवालवासाण ।
तुह वासवारवाला वामणिआ हुन्ति कुमरवाल णिव ।। ५३ ।। [ ५९ ] साणम्मि वासवालो सुरणाहे वाणवालो अ । वारसिआ मल्ली कणए वालंफोसवालिआफोसा ॥ ६० ॥
E
L. 1. A कुडीए From कुडीरे to तरा कुटीरम् 1. 3 torn off in G. cdd. निया B. I. 2. B वोच्छत्थं CX वोच्चच्छं E वोचत्थं Z वोव्वत्थं Cdd. विवरीय . L. 3. BF कुडीरं C कुटारं From टीरम् to यं तथा torn off in G. X का? BCFX वृत्तिः BZ वोव्वत्थं. In G विपरीत is torn off
BCFXZ वामणिया
L. 4. X के वित From युग to : विसी 1. 4. stanza 61 torn off in G B "पुंसयोः मुखेज C 'योरेवज' X यो: रेवज' 7 'जघनमाहु: C यदाहुः BZ वोव्वत्थ C ( F 1 ) वोच्चच्छ C (F) XZ मौपरिष्टिक". L. 6. C वामणियंतर वाडंतरिवइ 2. hd. ती राइ (sic) X वामाणियं Z वार्डनरम्मि सुत्तम्मि तह C सुणाई BCFXZ रमियं. L. 7. X वावडपिउ / 'पिउ BXZ वोग्वत्थं. L. 8. E सिरअहिरणम्मि X अहरणम्मि cdd. य. बाबो Z वा X वावोण्णयं A णदुपडि Cg X णहगाह AZ 'णिउ. सिर. X वामणिउ ( 'ठ १ ). L. 12. C पट्ठाण B रिऊ 'वारवारा BCFXZ °णिया Zom. हुन्ति X कुमारवाल. वासचालो cdd. य. L. 15. cdd. “सिया E बालं" BF CEXYZ वालिया XZ फोसो.
L. 9. E
L. 10. B L. 13. CX
X रिओ . L. 14. BF सणंमि E om. सर्वालिआफो A 'वाणिया

Page #338

६२] सप्तमवर्गः
२९७ वासवालो श्वा । वाणवालो इन्द्रः । वारसिआ मल्लिका । वालंफोसं तथा वालिआफोसं कनकम् ॥ यथा ।
वारसिआइ महाबल सुवासवालरह वाणवालपि ।
तुममच्चिऊण वालंफोसपिओ लहइ वालिआफोस ॥ ५४ ॥ अत्र वाहिप्पइ व्याहियते । वावंफइ श्रमं करोति । इति धात्वादेशेषूक्ताविति 5 नोक्तौ ॥ [ ६० ]
वाहगणो मन्ती दद्दरडे वायडघडो विसी सारी। विहं च धवलवण्णे विपित्तविहसिविआ विअसिअम्मि ॥६१॥ वाहगणो मन्त्री। कात्यये वाहगणओ। वायडघडो दर्दुरकाख्यो वाद्यविशेषो भरते प्रसिद्धः । विसी करिशारिः । विल्हं धवलम् । अत्र विसो आखुरिति वृषशब्द- 10 भवः । विड्डा लज्जेति व्रीडाशब्दस्य तैलादिपाठात् डस्य द्वित्वे सिद्धमिति नोक्तो । विपित्तं तथा विहसिव्विअं विकसितम् ॥ यथा ।
तुह णिव विपित्तगुण विहसिव्विअविल्हजस चत्तकरिविसिआ ।
वाहगणएहि मुक्का वायडघडवायणा हुआ रिउणो ॥ ५५ ॥[ ६१ ] विच्छोहो विरहे विरसं वरिसम्मि विसढो अ णीराए। 15 कमलासणो विसारी विढणा पण्ही चमूइ विसरो अ॥ ६२॥
L. 1.Zइंद्वः RCFZ °सिया X °सिय. L. 2. RCFXZ वालिया X पोसं. L. 3. BXZ °सियाइ C (F 1) °सियाई BX महावल र सुवालहर 2 मुवासरह C वाणपिय (usic) Z°चाल° X2 °पिय. L. 4. X तुह° Z °मविऊण C वालफोसियउ लहइ X वसियभो for वालं° Z पिउ BCFXZ वालिया L. 5. CX वाहप्पइ. L7. E बाह° A °गणउ X गणोओ A ददुराड E दट्टरडे X दवर Z दडरडे A °घडों X°घडो वित्तकरि सरी A सारे. .. 8. B व C °वण्णो A om. विपित्त Z विपत्त B विहसि C (F1) विहि ABEXYZ विया Y बिय BCFXYZ °प्तियांपे. 19. X वाहगणेओZगणउ Cवाया X विशेषः L. 10.C2. hd. भारने C प्रसिद्धम् Cविशी X वित्त C om. शाXि वितं for विल्हं. From खुरिति to विपित्तं l. 12. torn off in G. X आरपुरति C वृश्य Z वृषभशब्द. L. 11. BF विश for' बिड्ड। 2 पाठाडस्य B द्वित्थे Z सिद्ध इति. .. 12. BFGXZ सिव्वियं C सिच्चियं X कथितं for विकसितं. L. 13.GZ निव B सिब्वियंविल्ह2. hd. FGXZ विय°C1. hd. °चिय x विलजस BCFX वत्त C( F!) विसया BFZ विसिया. From रिविसिआ to णो in रिउणो 1. 14. torn off in G. L. 14. BF णरहिं x दुआ. L. 15. B विच्छोहे A विरस AX विसम्मि E om. विरसं cdal. य. L. 16. BE पल्ही वमइ XYZ य From अ to नीरोग torn off in G.
38 [ Desinamamala]

Page #339

२९८ देशीनाममाला
[ श्लोक ६२विच्छोहो विरहः । विरसं वर्षम् । विसढो नीरागः । नीरोग इत्यन्ये । विषमवाच. कस्तु विषमशब्दभवः । विसारी कमलासनः । विढणा पाणिः । विसरो सैन्यम् ॥ यथा ।
विसढ विढणा वि ण तुहं तप्पइ विच्छोहिआ तुमए ।
कामविसरेसमहुणो दिणं पि मण्णइ विसारिविरसं व ।। ५६ ॥ [ ६२ ] विहई वुन्ताकीद विरूवे विक्खासविरुअवेलंका।
विलयविओलविहण्णा सूरत्याविग्गपिञ्जणेसुं च ॥ ६३॥ विहई वृन्ताकी । विक्खासो विरुओ वेलुको त्रयोऽप्यमी विरूपार्थाः। विलओ सूर्यास्तमयः । विओलो आविनः । विहण्णं पिञ्जनम् ॥ यथा ।
विक्खासविहइकच्छे विहण्णहत्थं पि सव्वविरुअं तं । 10 विलए जं रमसि तओ वेलुको तुह ण को वि अविओले ॥ ५७ ॥[६३]
विग्गोवो आउलया विक्खणवितता य कज्जम्मि । विसिणो अ रोमसे फाडिए विरिकं च पिञ्जिए विहयं ॥ ६४॥ विग्गोवो व्याकुलभावः । विक्खणं तथा विततं कार्यम् । विसिणो रोमशः । विरिकं पाटितम् । विहयं पिञ्जितम् ॥ यथा । 15
महविक्खणविग्गोवे तं अणुणिन्तीइ तइ कयं विततं । विहयालया सि जं सहि णक्खविरिका य पुलयविसिणा ॥ ५८॥[६४ ]
__L. 2. C विटणा x पार्णि. G सौन्यं. L. 3. From वि to काम° torn off in G. BCFXZ विच्छोहिया CZ तुसा तुमए. L. 4. CXZ °सरेसुमहुणो C दिण्णमि मण्णइ र दिमि BF मन्नई G मन्नइG विसरि र विरस BCFZ च X : L. 5. E बुत्ताकीइ Z चुंताकीइ BF विरुवे C विकोस E विक्खासं A 'विरूEY 'विरुय° X विरय G वेलुका Z वेल्लंका. L. 6. E विलयं ACEG (F ?) XYZ विउल From विहण्णा to विहई torn off in G.Cसुरच्छाजिण्णमं चा. L.7. B om. विहई G विरउ GZ विलयो. L. 8. B सूर्यासूमसः C (F?) XZ. सूर्यास्तसमयः cdd. विउलो X आविग्रः. L. 9.X विक्सासं From सविहइ to व्ववि torn off in G. B विहण्णकच्छं BCF सच्च. L. 10 Gज CX वओ G तउ B वेलुको BG अविउले C(F)2 अविउलो X अविओला. L. 11. EX विवता E कज्जमि. L. 12. EX विसणो BCEFGXYZ य From मसे to विहयं torn off in G. B विरकं A पंजारप (sic) B पिजिए 2 पिंजियं E विहियं. L 13.X विग्गेवो B भवः G विखणं X विवतं B विशिणो. X विसणो BF विरकं. L. 15. From णविग्गोव to विततं incl. torn off in G. 2 om. तइ. L. 16. G विहियालया B लक्खविरका x णविरिका BF पुलयसिविणा XZ °विसिणा य.

Page #340

६६]
सप्तमवर्गः लज्जाइ विलिअविद्दणावेदूणा तहेअ वेलूणा ।
सब्भाणुम्मि विडप्पो विडओ अ विहुंडुओ चेअ॥६५॥ विलिअं विदणा वेदूणा वेलूणा एते चत्वारो लज्जार्थाः । यत्तु विलिअं विप्रियं तत् व्यलीकशब्दभवम् । केचित् वेलणयं लज्जेत्याहुः । विडप्पो विडओ पिहुंडुओ त्रयोऽप्येते राहुवाचकाः । विज्जुला विद्युत् । विलया वनिता। एतौ शब्दभवौ । तथा विराइक विलीयते । इति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ॥ यथा ।
गयविद्वणे गयवेदूणो विलिअसहिए सवेलूणो । विडयारिबल विहुंडुअघोरम्मि विडप्पघोरो सि ॥ ५९ ॥ [ ६५] धडे विसारओ तह विरिज्जयविलुंपिआ अणुगइट्ठा ।
भल्लायए विसमयं विप्पवरं तह य वेअढें ॥६६॥ ___10 विसारओ धृष्टः । विरिज्जओ अनुचरः। विलुपिअं अभिलषितम् । विसमयं विप्पवरं वेअड् त्रयोऽप्यमी भल्लातकार्थाः ॥ यथा ।।
अविरिजओ सि कुट्टिअ विसारय किमम्बए विलुपेसि । विप्पवरोविअ गन्तुं वेअडवणम्मि विसमयं भुञ्ज ॥ ६०॥[६६]
२४ा।
___L. 1. C लज्जाई X लज्जाय ABCFGYZ विलिय EY विलय E ( BG १) "विट्टणा X विदो C °वेडूणा B° वैदूणा A वेटणविष्णा Perhaps विड्डणावेड्णा is the correct reading. BCFGYZ तहेय EX तह य A only य } चेलूणा E वैलूणा From लूणा to यत्तु torn off in G. X वेल्लणा. L. 2. A विडउC 1. hd. वितुउ cdd. य A विहंडउ CEFX विहडओ YZ विहंडओ ABCFY चेयX वेअZ चेव. L.3. BZ विलियं C ( F!) विलयं X विलय BCF विट्टणा ( Bह १) X विदूणा X वेदूणो BF वेल्लणा BZ यत्रु BGXZ विलियं C (F ?) विलयं. L. 4. Z तद्व्यलीक x om. शब्द CX अन्ये for केचित् Z केचिद्वेलणयं B चेलणयं In G from वेलणयं to ण अंसुअ° 1. 7. st. 71 torn off. Z विडउ C (F ? ) विहुंडओ 2 विहंडुओ. L. 5. BF विद्युली विज्जुव X विद्युला 2 विज्जुली BF विरोइ. L. 6. Bषतः C (F१) XZ क्ता इति नोक्ताः. L. 7. B विटूणे x वेदणे BCFXZ विलिय x सवेलूणो. L. 8. x om. विडयारिबल BCF वल B विहंडु x विहुहु 2 विहंडुय BF अप्पोरंमि. L. 9. C विरिझय 2. hd. इस cdd. पिया C 'इट।. L. 10. Z भल्लायए C विष्पमयं A वेसट्टे BCFX वेयर्से EY वेयडूं Z वेयटुं.. L. 11. BX विरज्जओ C विहझओ 2. hd. इझ 2 विरिजउ Bनर x यं BF . L. 12. BCF वेयर्ट X वेअर्से Z वेयहूं. L. 13. BX विजिअ C आ 3 ... रझ्झउ Z अविरज्जिओ BCF कुट्टिय X कुडिय Z कोढिय BCFZ किमम्वए X विमा C विलुपेसि. L. 14. X विष्पचरोविष्पचरोविय BZ °चिय CFX वय BFXZ पेपट्ट यह पण° BF विस भुंज C 1. hd. भुज.

Page #341

देशीनाममाला
[श्लोक ६७सूईविद्धे विभेइअं चउरगइहयम्मि विक्कमणो ।
कीडे विलुपओ णिसि च विड्डिरिल्ला विडंकि वेई ॥६७॥ विन्भेइअं सूच्या विद्धम् । विक्कमणो चतुरगतिस्तुरगः । विलुपओ कीटः । विड्डिरिल्ला रात्रिः । विडकिआ वेदिका ॥ यथा ।
एअं विडंकिअठिअं पलोइउं विड्डिरिल्लवइवयणं । किमविन्भेइअकण्णय विलुपए दलसि विक्कमणगमणो ॥ ६१ ॥ [६७] पच्छातावम्मि विणिव्वरं च कोसुम्भयम्मि विरहालं। विच्चोअयविभवणा उवहाणे तह विआलुओऽसहणे ॥ ६८॥ विणिव्वरं पश्चात्तापः । विरहालं कुसुम्भरक्तं वस्त्रम् । विच्चोअओ तथा विभवणं 10 उपधानम् । विभमणं इत्यन्ये । विआलुओ असहनः ॥ यथा ।
विभवणे विच्चोईकए भुए जूडके अ उल्लिहिए ।
जइ विरहालवईए कुवसि विआलुअविणिव्वरो होही ॥ ६२ ॥ [ ६८] धाणा विलिंजराओ विअंगिअं णिन्दिअत्थम्मि । विक्केणुअं च विक्केज्जे विकराले विडिच्चिरं चेअ॥६५॥
__L. 1. C. om. विद्वे ABCFY इयं EXZ “इय BF चओर. E. 2. B. विलिंपओ01. hd. विल Aपउ ACom. च BF NA विडिरिल्ल BF विड़ारिल्ला C विडरिल विहिरिल्ला B विडंकिय AC (F)XYZ किया E विड़किया BCF ई. .B. BCFZइयं x ईयं सून्या C चतुरग: X स्तुरंग. L. 4. x विडुरिल्ला B रिलो BCFXZ किया. L. 5. BCFXZ एवं BCFXZ विडंकिय Bहियं CF BF इयं C पलोइ X पलोइयं पलोविअं BCFX विटुरिल्ल Z विडिरिल्ल BF वइवणं. L. 6. BF किमति किमंत्र BFXबिभेइय भइयर कणया 2 विलंपप गमणे. L.7. C१च्छता A विणिचरं BF विाण C णिभवरं 2. hd. विणिच्चिरं Y कोसम E हाल.. L. 8. A,C. hd. ( B ?)XY विवो Z विभोयय edd. विया (Yas Above ) AZलउ BCEFXZसहणे, L. 9. Cविणिचिरं X विरं C 2. hd. X विवो 2 विव्वोयओ. L. 10. BF विभमणमित्य CX विभायणमित्य 2 विभमणमित्यन्ये
BCFZ वियालुओ X विश्रालओ. L. 11. BF, C. 2. hd. विव्वोई X विच्छोई Z विव्वोई X नए for भुए Z य X ओलिहिए. L. 12. BF वियालुअCX वियालूअZ विलयविणिव्वरो C विणिच्चरो । विणिथेरो होहि. L. 13. E धाणो A “राउ A विअंगअं YZ °गियं ABEFXYZ जिंदिय" A 'छम्मि E "स्थाम. L. 14. B णुअ EY °णुयं C विकिज्जे BF विडिब्बरं 2 विडिविरं ABFYZ चेय वेय.

Page #342

७१ ]
सप्तमवर्गः:
३०
विलिंजरा धानाः । विअंगिअं निन्दितम् । विक्वेणुअं विक्रेयम् ! विडिच्चिरं विकरालम् | विडिंचिअं इत्यन्ये ॥ यथा ।
विरहविडिच्चिर अङ्गे तीइ विअंगिअसहीइ फुट्टन्ति ।
5
मुत्ता विलिंजराउ व तुमं तु विक्केणुपत्थिरयसत्तो ॥ ६३ ॥ [ ६९ ] कोमलअबलङ्गीए विलिव्विली विहरिअं च मुरयम्मि । विष्फाडिअ च विद्दंडिअ च विप्पिडिअं च णासिअए ॥ ७० ॥ विलिविली कोमलनि: स्थामतनुः । विहरिअं सुरतम् । विष्फाडि विद्दंडिअं विप्पिंडिअं त्रयोऽप्येते नाशितार्थाः ॥ यथा ।
विप्फाडि साहिम विद्वंडिअपारेवएहि कयरावं ।
विप्पिंडिअभयलज्जं विलिव्विली विहरिअं भरिमो ॥ ६४ ॥ [ पुव्वण्हभोअणजलोल्लेसु विआरिअविरल्लिआ चेअ । भच्छिअजलहिसु विमइअविसालया तह विहाडणमणत्थे ॥ ७१ ॥ विआरिआ पूर्वाह्णभोजनम् । विरल्लिअं जलार्द्रा । विस्तारितार्थं तु तनोतेरादेशे सिद्धम् । विमइअं भसितम् । विसालओ जलधिः । विहाडणं अनर्थः ॥ यथा ।

७०

]
L. 1. 7 विलिंजरा: X धाना X अंविगिय for विअं CZ गियं X निंदितार्थ X विकेणुअं णुयं Z विडिब्बिरं. L. 2. BF विडिवियं C विडंचियमित्यन्ये X विडंबियं 7 विडिंबिय मित्यन्ये. L. 3. CDX विरहे BF "विडिव्विरं CX डिच्चिरंगे 7 वियंगिय BCFX गिय" CX मुहंति. L. 1. BF पुत्ता CDX मुच्चा Z क्लिंज BCFXZ 'ओ BF विक्केणुपत्थिरहसत्तो ( विद्वेणुद्दुरियसत्तो D विकेणुइद्विस्यासित्तो X विक्केणुअद्भु ( 1 ) रियसत्तो / थर. L. 5. BCFXYZ 'अवलं E लंगिए X लंमिए C "च्चिली ACEXYZ विहरियं BF विरहियं. L. 6. X विप्पा cold. "डियं ABEFXYZ विखंडिय C°डिय प ( delet 2 hd ) AY विष्किडियं BF बिप्पंडियं CEXZ डियं B नासियए CE ( F ? ) YZ णासियए. L. 7. B विलिव्विरी ( ( F ? ) विलिच्चिली X विलिविली BCEXZ निस्थाम" BCFXZ विरहियं X स्थरतम् BF विष्फोडियं X विप्पा CXZ “डियं BCFXZ "डियं. L. 8. BCFX विष्पंडियं Z विप्पिंडियं X नासितनासितार्था:. L. 9. X विपा BCFXZ "डिय" ( twice ) X on साहिम विद्वंडिअ CZ सहियम BXZ एहिं ) ( R ? ) वरेहिं. L. 10. B डिय ( ( F 1 ) X विष्पंडिय ८ विप्किंडिय B विलिध्विरी (C ( F ?) चिरी X विलिघिरी ८ विरहियं BCFX 'रियं BF भरि L. 11. BF पुवर्ण' CZ मोय Y 'जललेस cdd. वियारिर्य C विल्लिया ABEYZ "लिया FX विरिल्लिया ACY / चेय BF चेव. L. 12. ABCFXYZ भच्छिय cdd. विमइय C 1. hd. “मणच्छे. L. 13. BCEXZ वियारिया ECFX पूर्वाह्न C 2. hd. पूर्वाह BEZ विरल्लियं C चरिल्लियं 2. hd. विरिल्लियं विरहियं C.XZ जलाई. BXZ देशसिद्धं BCFXZ विमइयं B भत्सितं CZ डनं X बिहाण
L. 14.
10

Page #343

देशीनाममाला
[ श्लोक ७१गुणमणिविसालय तुहं विहाडणगयाण वेरिआसिसूण । विमइअगुरूण अंसुअविरल्लिआणं विआरिआ कत्तो ॥ ६५॥ [७१]
मलिणम्मि विसंवायं विअओलिअमवि विअंसओ वाहे । णद्वे विऊरिअं तह कोलाहलयम्मि विमलहरो ॥ ७२ ॥
5 विसंवायं तथा विअओलिअं मलिनम् । विअंसओ व्याधः । विऊरिअं नष्टम् । विमलहरो कलकलः ॥ यथा ।
मयणविअंसय विअओलिओ विसंवायकम्मणा तं सि । जलहरविमलहरविऊरिआ विरहिणीउ जं हणसि ॥६६॥
अत्र । विहोडइ ताडयति । विउडइ विप्पगालइ नाशयति । विच्छोलइ कम्पयति । 10 विढवइ अर्जति । विरोलइ मथ्नाति । विअट्टइ विलोट्टइ विसंवदति । विसूरइ खिद्यते ।
विसट्टइ दलति । विहीरइ विरमालइ प्रतीक्षते। विडविडइ रचयति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥ [७२]
काले कज्जअयाणे विलुत्तहिअओ तरङ्गए वीली । वीची लहुरच्छा वीसुं जुअए वीलणं च पिच्छिलए ॥७३॥
L. 1. Z विलडण° corr. विहाडण° C वरियसिसूणा X वेरियसिस्तण. L. 2. BCFXZ विमइय B गुरुण CGX2 अंसय° cdd. 'ल्लियाणं BCFX वियारिया. L. 3. From वायं toलिअं 1. 5. torn off in G. A विअउलियं विअंसउ B वियलिअमविC ( F१) Z वियलियमवि C2. hd. विउलिX विअउ Y वियओ° EXY °लियम EXY वियंसओ ABF सउ C वाहो बाहे. L. 4.Zणद्वे cdd. °रियं. L. 5. BZ तथा विउलियं C( F१)X तथा पिउलिअंX मलितं CX वियंसओ G सउ B°रिय CG ( F!) XZ रियं. 1. 6. B कल. L. 7. G वियंसय 2 विअंसिय G विअ-3X वियओलिओ G विसवाय BCF कमणा. L.8. BCF हराविऊरिया x
हराविZ हराओवि ऊरिया B विरहिं 2 विरह गीउं. L. 9. X ताहयति BCF ब्रिओडइ BF विष्पगालई नोड्डायति. L. 10. BF विढइ CXZ अर्जयति In G from
अर्जति to विलोहइ torn off. BF विअ C विट्टइ र विदइ 2 वियडइ X तिलोदइx विस्तरइ BFX खिद्यति. L. 11.X विसदइZ पिसह C विहारइ C विढX विहविडा G विड्रह 2 विट्टइ. L. 13. काले क torn off in G. E कज्जयआणो X कज्जय
तG विलक्त ACEXY 'हियओ GIहियउ Zठीली. L. 14. X ची for पीची A रत्था BFX जुयर C जअए E जुवए BF पवीलणं च पिच्छलए.

Page #344

सप्तमवर्गः विलुत्तहिअओ यः काले कार्य कर्तुं न जानाति । वीली तरङ्गः। वीची लघुरथ्या । वीसुं युतकम् । पृथगित्यर्थः । सामस्त्यवाचकस्तु वीसुंशब्दो विष्वक्शब्दभवः । वीलणं पिच्छिलम् । अत्र । वीसालइ मिश्रयति । वीसरइ विस्मरति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥ यथा ।
जं णिसि वीचीए जलवीलीगयवीलणत्तणाइ तुमं ।
ण गओ सि हविअ वीसुं तं दइअं ता विलुत्तहिअओ सि ॥६७॥ [७३] वुप्फ च सेहरे गहगहिए वेप्पो पसुम्मि वेंढी अ। .
वेलं च दन्तमंसे वेणो विसमे णईतूहे ॥ ७४॥ वुप्फ शेखरः । वेप्पो भूतादिगृहीतः । वेंढी पशुः । वेलं दन्तमांसम् । वेलेत्यन्ये । वेणो विषमः सरिदवतारः ॥ यथा ।
10 वेंढिं हणिउं जण्णे धावसि वेप्पो व्व विप्प जडवुप्फ ।
तो वेणाओ पडिओ पडिअदसणमूलवेल लहसु फलं ॥ ६८॥ [७४ ] वेत्तं च अच्छवत्थे विडम्बणाएं अवेलंबो। वयणिज्जे वेणिअवेसणा य मउअम्मि वेअल्लं ॥ ७५॥
___L. 1. BF विलुप्त C 1. hd. वित्तहियउं C2. hd. XZ हेयओ G अउ X जाताति From ली to युतकम् 1.2 torn off in G. L. 2. BF वीसं G2 सामर्थ्यवाच' G वीसु° BF यिष्वरशब्द G विष्वक X विष्वग्. L3. CX पिच्छलं C विसालइ. B मिश्रययति C एते From षुक्ताविति to जलवीली 1. 5 torn off in G. ZZ ७२ for यथा. L. 5. BCF निसि वीवीए 2 वीचीइ C गेय Z वालत्तणाइ. L. 6. Xणे BF गागओ स CG गउ cdd. हविय BF दइ (sic) C दइउं GZ. दइयं Xदइओ C हिअउ Gहियउ Zहियओ. L.T. A वष्वं विष्फ B व AG वेको BF वप्पो C विष्पो E वेपे X पसुं A वेंटी BCF वेठी X वेठा Y उठी From ढी to णतूहे 1. 8 torn off in G. ABXYZ य C ( F१) या. _L. 8. C 1. hd. X च A दत्तमंसे Y दंतमासे which is equally correct C विसामण ईत्तहे BF णइ°A णईतारे X णइत्तारे Y णईवूहे. L. 9. X शेषर B वयो C विप्पो X स्ततादिगृहतिः C (F?) हीताः BCFX वेठी G वेण्डी CZ मासं B चेले. L. 10. G विणो X विषमसरि. L. 11. B वेठि CG वेण्टि X वेटिं B, C 2. hd. F हणिओ Form उ to पडिअ° om. G. BF वेप्पे CX विप्पो Z विप्पु C च्च BF जलवुप्फ. L. 12. cdd. वेणउ (X as above) cdd. om. पडिओ cdd. पडिय° BF सूलZ सूण° X मण° G मणहमु X लसु. L. 13. E वित्तं Z अस्थ: C वच्छे BFZ विडवणाए C विलंबणाए cdd. य E चेलंबो B वेलंवो. L. 14. B विणिय AEFGXYZ वेणिय वेणियाG वेसया ण म BF.C2. hd. मओ Ex वेयलं.

Page #345

5
देशीनाममाला
[ श्लोक ७५
वेत्तं अच्छवस्त्रम् । वेलंबो विडम्बना । वेणिअं तथा वेसणं वचनीयम् । वेअल्लं मृदु । वेअल्लं असामर्थ्यमित्यन्ये ॥ यथा ।
३०४
वेअल्लवेत्तमेअं अवेणिअं पामराण दंसन्तो । अण्णाणत्तणवेसणवेलं लहसि वणिउत्त ॥ ६९ ॥
अत्र वेसणं ओष्ठ्यादिकं केचित्पठन्ति ॥ [ ७५ ] वेसाइ वेल्लरी वेइआ सलिलहारिणीए अ । वेंढिअवे पुअवेरिज्जा वेढिअसे सवासहाए ॥ ७६ ॥
वेल्लरी वेश्या । वेइआ जलहारिणी । अङ्गुलिमुद्रावाचकस्तु वेदिकाशब्दभवः । वेंढिअं वेष्टितम् । वेप्पुअं शिशुत्वम् । भूतगृहीतमित्यन्ये । वेरिज्जो असहायः । एका10 कीत्यर्थः । वेरिज्जं साहायकमित्यप्यन्ये । यदाह गोपालः ॥|| असहायं वेरिज्जं साहायकमपि च केचिदिच्छन्ति ॥ यथा ।
I
अन्धारवेंढिआसुं दिसासु जं भमसि दिअर वेरिज्जो ।
गयवेप्पुअ तं णूणं तं वेल्लरिवेइआहि हरिओ सि ॥ ७० ॥
अत्र वेल्लइ रमते इति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् ॥ [ ७६ ]
.य.
L. 1. BG वेलंवो वेडंबो C विलंचना edd. वेणियं X वसणं. In G नीयं वे " torn off. L. 2. BGZ वेअल्लमसाम े X वेअल. L. 3. G वय / बेयल Cdd. मेयं अवेणियं ( Z मयं ) X दंसतो. L. 4. BF अल्लाणत्तण' From 'नत्तण to चकस्तु 1. 8 torn off in G B बेलवं C ( F 1 ) हलांसे Z वहास उत्ता. L.5 BZ वेसणमोष्टयादिक ( 72° कं ) C ( F ? ) वेसपेणो X एमट्या L. 6. BF बसाइ AZ वेल्लिरी C 1. hd. विल्ली EX विल्लरी cdd. वेड्या X 'हरिणीए cdd. L. 7. A विडिअ B वेदिय CE ( F ? ) Z वेण्डिय X वेंटिय° Y वेंटिय° E 'वेप्पुवेरिज्जा ABCFXYZ वेढिय' X 'सासु. L. 8. BCFZ वेल्लिरी X विल्लरी BF om. वेश्या BCFXZ वेइया X सलिलहरिणी Xom from अगुलि to "भव: incl L.9 BF वेंटियं C विण्टियं C 2. hd. वेण्टियं GXZ वेण्टियं B चेष्टितं C वेथुयं G/ 'गृहीतमप्यन्ये. From रिज्जो to असहायं 1. 10 torn off in G B ऽसहायः CZ असहाय X असहा. L. 10. X वेरिज्जा हायक B सहायक X असहाय 7 वरिज्जं B साहायकमव X सायायक. L. 11. BCFXom. च Com from दिच्छन्ति to दिअर 1. 12. L. 12. BF वॅटियासुं G / वेण्डियामु ( 7 °सुं ) X वेटियासुं X नससि for भमसि CX दियर X वेरिग्गे From रिज्जो to त्र वेल्लइ 1. 14 torn off in G L. 13.
C 'वेष्फअ यं X यं for तं / 'वेप्पूअ यं B पूर्ण F पूण्णं BF चेल्लरि° CZ वेल्लारे' BCF XZ याहिं B हरिसि ओ सि C 1. hd. हरिउ. L. 14. C रमतेति X रमतीति 7 रमत B° युक्त इति नोक्त:.

Page #346

३०५
5
७९ ]
सप्तमवर्गः मणिआरघरोलीमुं वेडिअवेसंभराओ अ।
वेलुलिअं वेरुलिए वेअडिअं तह य पच्चुत्ते ॥ ७७ ॥ वेडिओ मणिकारः। वेसंभरा गृहगोधा। वेलुलिअं वैडूर्यम् । वेअडिअं प्रत्युप्तम्॥ यथा।
वेसंभरासिरोमणिवेलुलिआहरणमुप्पलच्छीए।
वेडिअ जइ देसि तुमं होसि तओ तीइ हिअयवेअडिओ ॥७१॥[७७] वेडइओ वाणिअए कलुससुराए अ वेढसुरा ।
भमरम्म वेणुणासो संकडए वेडिकिल्लं च ॥ ७८॥ वेडइओ वाणिजकः । वेंढसुरा कलुषा सुरा । वेणुणासो भ्रमरः । वेडिकिल्लं संकटम् ॥ यथा।
महुपाणन्धे अम्हे णिए वि वेडइअ वेणणासे व्व । किं लोअवेडिकिल्ले वेढसुरं देसि पाणिअं खिविअ ॥ ७२ ॥ [ ७८] वेवाइअमुल्लसिए वेल्लाइअमवि अ संकुइए।
बसत्तणम्मि वेसक्खिजं उसहम्मि वोवालो ॥७९॥ वेवाइअं उल्लसितम् । वेल्लाइअं संकुचितम् । वेसक्खिज्जं द्वेष्यत्वम् । अयमोष्ठयादिः प्रायेण । वोवालो वृषभः ॥ यथा ।
___ 10
15
___L. 1. BF मणियाघरो° CEGXYZ मणियार E °लीसं cdd. वेडिय° ABFG, C 1. hd.Zराउ cdd. य. L. 2. A वेरुलियं BCEFXYZ °लियं Gलिय ABFG XYZ °डियं From तह to संभरा 1. 3 torn off in G. X तह य तह य EZ अZ पव्वुत्त. L. 3. CG वैलु° BCFGXZ °लियं. XZ वेअडियं BF प्रलुप्तं. L. 4.C वेसभरा° X शिरोमणि cdd. 'लुलियाह° BF °णसुप्पल. L. 5. cdd. वेडिय From मं हो to अडिओ torn off in G. C होसी CX तउ BCFXZ हिययवेयडिओ. L. 6. AG वेडइउ EXZ वाणियए G चाणियए B कलस E कलसु° cdd. य AXY वेंट° EG वेण्ढ° X °सुवा. L. 7. BF वोणुणासो B सकडए E वेडिकलं X विडिकिल्लं व. L. 8. G इउ X वेडिइओ BCFX वेंटसुरा G वेण्ट° From लुषा to वेडि° torn off in G. C 1. hd. विणुण्णासो 2. hd. वेणुग्णासो. L. 10. C अम्ह X अझे णिप C ति G वे BFGXZ वेडइय Com. वेडइअ Cण्णासे C 1. hd. च G वं. L. 11. C कि cdd. लोय RCFX वेंट° G वेण्ट° B सुरा C ( F१) सुर BCFK पाणियं G याणिअं cdd. खिविय. L. 12. B वेवाविय° ACE ( F) XYZ वेवाइय° ABF वेल्लाइयम C वेल्लोइयम E चेल्लाइयम In G from वाइअ to वि turn off. cdd. य BF संकुयए Y संकुचिए. L. 13. ABCFY वेसत्त° EX वेसित G वेसित्व Z वेसतू BFG वेसखिज्जंC 1. hd. खिझं 2. hd. 'खिझ्झंE वेसिखिज्जX क्खिज्ज Bउसहांस Z ओसहम्मि E चोवा x वोवाले. L. 14. cdd इयं ( twice )C वेसखेझं 2. hd. 'झं F खिज्जं X क्खेज्ज. B अयमौष्ट्याZष्ट्या From या to यथा torn off in G. L. 15. वृषभो.
39 [ Desinamainala]

Page #347

३०६
देशीनाममाला
[ श्लोक ७९अमुणिअवेसक्खिज्जं लज्जावेल्लाइअं इमं बालं ।
वेवाइअरोमञ्चो किं रे वोवाल छिप्पेसि ॥ ७३ ॥ अत्र वेरुलिअं वैडूर्यमिति शब्दभवम् । वेअडइ खचति । वेहवइ वञ्चति । वेमयइ भनक्ति । एते धात्वादेशेषुक्ता इति नोक्ताः ॥ [ ७९ ]
वोकिल्लो घरसूरे तह वोज्झयवोज्झमल्लया भारे ।
अणुचिअवेसम्मि अ वोमज्झो वोरच्छवोद्रहा तरुणे ॥८॥ वोकिल्लो अलीकशूरः । वोज्झओ तथा वोज्झमल्लो भारः । वोमज्झो अनुचितो वेषः । वोमज्झिअं अनुचितवेषग्रहणमिति तु अस्यैव णिगन्तस्य सिद्धम् । वोरच्छो तथा वोद्रहो तरुणः । वोद्रहो ओष्ठ्यादिः प्रायेण ॥ यथा ।
वोकिल्लय वोरच्छय असिवोझं कलयवोज्झमल्लं च । किं वहसि वोद्रहीणं मझे एसो खु वोमझो ॥ ७४ ॥ [ ८० ] वोहारं जलवहणं णहसि अ चोदसिछणम्मि वोरल्ली। वोसेअमुब्भुआणे भरिउल्लट्टम्मि वोसढें ॥८१॥
___L. 1. cdd. अमुणिय CX खिज्ज G खिज्जः BFGXZलाइयं C लाइमं cdd. वालं (Z as above). L. 2. cdd. वेवाइय C वोव BF ठिप्पसि C ढिप्पोस (?) x विप्पेसि. L. 3. BCLXZ लियं G लिअं From ति to वs torn off in G. X शब्दनवम् BF खज्झनि C विहवइ C विमअइ GZ वेमयइ. L 4. Rषूक्ताः. L.. X वोकिलो G तथा BF om. वोज्झय° C वोझय : बोज्झय Y चोज्झयचो°C चोझ बोज्झ EX भारो From भार to च्छवोद्रहा 1. 6. torn off in G. L. 6. ABEFXY °चिय°CZ विय ABCFXYZ य BCF2 वोमज्जो C वोमझो YZ वारस्थ C2. hd. वोड्डहा E वोद्रह BF भरणे. L. 7. C वोकिलो X विक्किलो BCEX
सूरः वोज्जओ C वोझ 2 hd. 'इझ (F!) also next word. G °उ From तथा to rः torn off in G. BF वोमज्जो C ‘झो. BF अनुवितो From तो to सिद्धम् 1. 8. torn off in G. L. 8. X वेष BF 'ज्जियमनु° C झियमनु र झियमनु वित 7 झिअमन . Z वोरस्थो C om. तथा. L. 9. From प्रा to जल]. 12 torn off in G. B ओष्ट्या G उष्ठया 2 प्रायेणः L. 10. CX वोकिल्लय 7 वोकिल्लिय वोरत्यअ B वोज्जं C वोझं ( F!) B वोज्जमलं C 'वोझ ( F ? ). L. 11. x वोद्रहीर्ण BF मज्जे C मझे B] वोमज्जो C वोमझ्झो. L. 12. E बोहारं A जलवलणं EG XYZ य A वोसि E रोदसि C च्छण्णमि E°छणम्मि चो° X च्छणमि From ZIEIło to wigilâ l. 6. stanza 86 torn off in G. L. 13. ABCFXY JH. यमु (A सो!) E बोसेय मु Z वासेयमु ABCRIYZ मुभुयाणे : "मुझयाणे Z° उल्लटुंमि E बोसह Z वोस.

Page #348

८३] सप्तमवर्गः
३०७ वोहारं जलस्य वहनम् । वोरल्ली श्रावणशुक्लपक्षचतुर्दशीभव उत्सव विशेषः । केचिदिमामपि वोरल्लीमाहुः । वोसेअं उन्भुआणं । उन्मुखगतमित्यर्थः । वोसट्टं भृतोल्लुठितम् ॥ यथा ।
अंसयवोसट्टच्छी वोसेअहिआ य विरहतावेण ।
कह पेच्छे वोरल्लिं वोहारमिसा किमित्थ सहि णेसि ॥ ७५॥ अत्र। वोक्कइ विज्ञपयति । वोलइ गच्छति । एतौ धात्वादेशेषक्ताविति नोक्तौ ॥[८१]
वोकिल्लिअंच रोमन्थे तह वोभीसणो वरायम्मि ।
दारेगदेसखेत्तेसु वडो अ वणोऽहिआरसवचेसु ॥ ८२॥ वोकिल्लिअं रोमन्थः । वोभीसणो वराकः ॥ यथा ।
उप्पाइउमसमत्था जे चव्विअचव्वणं कुणन्ति कई ।। वोभीसणा फुडं ते वोकिल्लिअकारिणो पसुणो ॥ ७६ ॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ वडो द्वारैकदेश : क्षेत्रं चेति यर्थः । वणो अधिकारः श्वपचश्च ॥ [ ८२]
वंठो अकयविवाहयणिण्णेहयखण्डगण्डभिच्चेसु। तणुबलिअभूअगहिएसुं वप्पो वण्णमच्छरत्तेसु ॥८३॥ 15
10
__L. 1. BZom. पक्ष B उच्छव B किंचंदिमामपि X केविदेमामापि... L. 2. Z देनामपि BF वोरलीमाहुः C वेरेल्लामाहुः X वोरल्लामाहुः BCFZ, वोसेयं X वोसेय BXZ उन्भु (x भ° ) याणं C ( F?) उज्झुयाण. B उन्मख x उन्वुख (१) X भतोल्लु. L. 4. BF अंसु XZ अंसय BCFXZ हिया C विहर (F१) L. 5. BF om. वोरलिं C वोरिलं C किमिच्छ X कमिच्छ B सह X णे (sic ). L. 7. B वेकि E बोकि edd. ल्लियं B व X तेह E चोभी BF वोभीणो X वोभीसणे C बिरायमि XY add अथानेकार्थाः ॥ L. 8. BF दारगदेस B चडो BEFX य
आ C2 hd. बेणो ABF हियार अहियार Y अहिआरहियारसवएस Y सवच्चेस. L. 9. B वोकिल्लयं C(F!) X ल्लियं. L. 10. BF उप्पाइयम X उप्पाइयाम°C समच्छा BF चविय चच्चिय CX बच्चियवञ्चणं B कइ. L. 11 Z वोभीसणो BF फर B वोकिलय° CZ वोकिलिय° F बोकिल्लय X °ल्लियकारणो C पिभुणो. L. 12. E अथाsनेकार्था om. A. L. 13. C वेडो C वेणो BZ अधिकारः X अधिकार.. L. 14. A वण्ठो E वणो 2 वण्टो C णिण्णेहख C2. hd. del ख. Z. निन्नेहयखड BF गंडभिभि 2 °गंडसिव्वेसु E भित्तेसु X भित्तेसु. L. 15. A ‘वलिअ° BCEFZ वलिय XY बलिय° CX भूय BF भूअहिगएK A एसु Z गहेएसुं X वणम° BZ. मत्थरत्तेसु.

Page #349

३०८
देशीनाममाला
[ श्लोक ८३
वं अकृतविवाहो निःस्नेहः खण्डो गण्डो भृत्यश्वेति पञ्चार्थः । वप्पो तनुर्बलवान् भूतगृहीतश्चेति त्र्यर्थः । क्षेत्रवाचकस्तु वप्रशब्दभवः । वण्णं अच्छं रक्तं च । अत्र । वले निर्धारणनिश्चययोः । वणे निश्चयविकल्पानुकम्प्यसंभावनेषु । एतौ शब्दानुशासने निपातावुक्ताविति नोक्तौ ॥ [ ८३ ]
5 झाडझडी वडपं वरडी तेलाडिदंसभमरेसु ।
विअसन्तकलयलेसुं वयलो सेणणउलेसु वल्लाओ ॥ ८४ ॥
वडप्पं लतागहनं निरन्तरवृष्टिश्व । वरडी तैलाटी दंशभ्रमरश्व । दंशश्वासौ भ्रमरश्वेति विग्रहः । यदाह । वरडी तैलाटी स्यादिति । दंशभ्रमरविशेषो वरडीति च । वयलो विकसन् कलकलश्वेति द्व्यर्थः । वल्लाओ श्येनो नकुलश्र्व ॥ [ ८४ ] खेत्ते घरे अ वलयं सुन्दरबहुसिक्खिएसु वत्तद्धो ।
10
वयणं मन्दिरसेज्जासु वपिणो खेत्तउसिएस ॥ ८५ ॥ वलयं क्षेत्रं गृहं च । वत्तद्धो सुन्दरो बहुशिक्षितश्चेति द्व्यर्थः । वयणं मन्दिरं शय्या च । वप्पिणो क्षेत्रमुषितश्च ॥ [ ८५ ]
1
15
वल्लुरमरण्णमहिसक्खे तजुवसमीरणिज्जलवणेसु ।
सालविडङ्के वरंडो साहेज्जविकचेसु वग्धाओ ॥ ८६ ॥ वल्लरं अरण्यं महिषः क्षेत्रं युवा समीरो निर्जलदेशो वनं चेति सप्तार्थम् । वरंडो प्राकारः कपोतपाली चेति द्यर्थः । वग्वाओ साहाय्यं विकसितश्व । अत्र । वलइ आरोपयति गृह्णाति च । वंफइ वलति काङ्गति च । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥ [८६]
L. 1. Z घंटो sad BCFX निस्नेहः X भत्यश्वेति B. L. 2. Z चेति for च. L. 3. BF वलं C वेले X निर्द्वारणनिश्वययो Com. योः । वणे निश्चय. Z वण BCFZ कंप X 'ल्पानुकंभावनेषु. L. 4. X निपातानुका L. 5. BF जाज्जड A झाडीसु C हंसभम' X 'दंत'. L. 6. ABEFXYZ वियसंत C विलसंत X वयणो Y वअलो A वण्णाउ Z वल्लाउ L. 7. Z वृष्टिश्चेति X वरटी C तेलाटी X दंसभ्रमर CX दंसण. L. 8. X वर:टी C तेलाटी. X वरडीदिति; om. च L.97 वेयलो. L. 10. Cdd. E बलयं BZ 'बहु E सक्खिएसु ABCFXY वत्तट्ठो ( हो ! ) Z वत्तट्टो. L. 11. Y वअणं BF मंदर 7 वप्पणो EX खित्त' C खेत्ते E ओसिए. 1. 12. X क्षेत्र घतं च BX वत्तट्ठो C ( F ? ) वेत्तट्टो Z वत्तट्टो B वहु- L. 13, X शज्जा B "मुक्षितच. L. 14. AD वब्भर EF सखेत B णिल. L. 15. BF विडंको E 'विटंकेसु BCFXZ साहिज्ज EX विकसे. L. 16. X अरिण्यं BF निर्जदेशो C निर्जरदेशो X तिर्जल CZ सप्तार्थः X समार्थ BF वरडो प्राकार. L. 17. X वेति B द्व्य (sic) X साहायं B विकशित X किसितश्च B चलड्. L. 18. B गृह्णाति C गृण्हाति BF वफ चलति CX वंपइ C वलयति. BF काक्षति Z वा for च. From च to णं अनं 1 3 next page torn off in G .
BC.

Page #350

८९]
सप्तमवर्गः अङ्गम्मि वट्टमाणं गन्धद्दव्वाहिवासभेए अ ।
वत्थाहरणम्मि तहा अब्भुदयावेअणम्मि वड्ढवणं ॥८७॥ वट्टमाणं अङ्गं गन्धद्रव्याधिवासभेदश्च । वड्ढवणं वस्त्राहरणमभ्युदयावेदनं चेति व्यर्थम् । अत्र वरहाडइ निःसरति धातवोऽर्थान्तरेऽपीति [ सिद्धहेम VIII, 4, 259 ] निषेधति चेति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ॥ [८७]
5 वाउत्तो विडजारेसु विल्लमच्छे विलसिए अ।
ठाणविचालेसुं विक्खंभो दीहजघणेसु विक्खिण्णं ॥ ८८॥ वाउत्तो विटो जारश्च । वायउत्तो इत्यन्ये । विल्लं अच्छं विलसितं च । विश्वंभो स्थानमन्तरालं च। विस्तारवाचकस्तु विष्कम्भशब्दभवः । विक्खिण्णं आयतं जघनं च। अवतीर्णमित्यप्यन्ये ॥ [८८]
10 विडिमो सिसुमिअगण्डेसु दिट्ठवीसन्तएसु विवाओ।
खलभिक्खवेज्जवाविअदाणेसुं विष्पयं चेअ ॥ ८९॥ विडिमो बालमृगो गण्डकश्चेति व्यर्थः । विवाओ अवलोकितो विश्रान्तश्च । विप्पयं खलमिक्षा वैद्यो वापितं दानं चेति चतुरर्थम् ॥ [ ८९ ]
L. 1. Bबढमाणं BF धंगंध° C गंध' ABEFXY गंधदव्वा Z गंधवा E भोए cdd. य. L. 2. C वच्छा' (F!) B भरणंमि A णमि Y अभदआवे AEXYZ वेयणम्मि ACXYZ वट्टवणं (F ?) B वढ'. I. 3. C वट्टमाणं ( F ?) B बढX वदमाणं 2द्रव्यादिवास° BF वढवणं C व अणं GXZ वट्टवणं From स्खाहरणं to बोऽर्धा 1.4. torn off in G. XI हरणं अभ्यु . 1. B धातवो अर्थीपीति CX अर्था' L. 5. x निषेधयति G निषेधति धाव-चेति. X वक्ताः; om. इति नोक्तः, L. G. A वाउल्लो X विडजारे cdd. य. L. 7. From ठाण° to घणेसु torn off in G. AZ विवालेK BCF विवालेसु AGY जहणेसु Z दीहजणेस AC विखित्तं BF विखिण्णं GI विक्खितं. L. S. BCDF बाउ अत्तो x बाउत्तो G2 अत्यं. L. 9. From विष्कम्भ to यतं torn off in G.Cशब्दः। B विक्खिप्पं F विखि L. 10.X अवतीण्णी CX °मित्यन्ये. L. 11. B सिमुं BCEFGXYZ मिय°C विट्ट G Cि बिच्चाओ G वेव्वाउ Z वेवाओ A°उ. L. 12. BFX विज्जC 1. hd. 'विझcdd. वाविय GX णेसु ABCFXYZ चेय From चेअ to कश्येति !. 13 torn off in G. L. 13. BZ वाल° Z गंडश्येति BCF विचाओ G 'उ. L. 11. X चतुराः

Page #351

देशीनाममाला
[ श्लोक ९०विडिरमाभोगरउद्देसु विलासजघणेसु विच्छेओ।
विहिगोसेसु विहाणो संझाचोरेसु अ विआलो ॥९०॥ विडिरं आभोगो रौद्रं च । विच्छेओ विलासो जघनं च । विहाणो विधिः प्रभातं च । विआलो संध्या चौरश्च ॥ [९]
विरहो रहकोसुम्भेसु वित्तई गविविलसिएमुं च ।
परिपाडिअम्मि विचिए विरलम्मि अविच्छिअं हाइ ॥ ११ ॥ विरहो एकान्तं कुसुम्भरक्तवस्त्रं च । वित्तई गर्वितो विलसितं च । वित्तई गर्व इत्यन्ये । विच्छिअं पाटितं विचितं विरलं चेति व्यर्थम् ॥ [ ९१]
सो विमलिअमवि पण्णत्तं मच्छरभणिए ससद्दे अ। 10 विसमिअममलोत्थरिएसु विलइअमहिज्जदीणेसु ॥ ९२ ॥
विमलिअं मत्सरभणितं सशब्दं चेति व्यर्थम् । विसमिअं विमलमुत्थितं च । विलइअं अधिज्यं दीनं च ॥ [१२]
हयविरलेसु विरिचिरममलम्मि विरिंचिओ विरत्ते अ । फाडिअधारासुं विंचिणि वीरं च विहरतक्काले ॥ ९३॥
L 1. B विडारिमा C ( F!) विदुरमा GZ विट्टिरमा C जहणेसु From घणेमु to म विहा 1.2 torn off in G. BF चिच्छेउं A विछे दउ. L... विहिगोसेस A विहाणो विहिपहाए संझा संज्झा In A चोरेमु अ not legible. GYZ य BCFGXZ वियालो. L. 3. BF विडरिलं C विद्विरं G विच्छे उ. L. 4. cdd. वियालो B संथ्या. L. 5. C कौमुं° C वित्तूई Z वितुई In G from विरहो to गवि torn off. L. 6. EX पारि° BCEFGX2 °डियाम्भि In G विचिए विर" twice. X विएए विरलम्पि GYZ य BCFY विच्छियं G विच्छि अ. L. 7. X रक्तं वस्त्रं । वित्तइ C 1. hd. (F!) x वित्तई From गर्वितो to च्छि torn off in G. C वित्तूई L. 8. edd. विच्छियं X पारिपाटितं G चे (sic) L. 9. cdd. °लियम E पन्नत्तं Cणिए सद्दे In A ससटे not legible. cdd. य. L. 10. cdd. 'मियम A लोछ CX लोच्छ Yलोत्थरिमु x लोच्छतिए (1) ABCEFXYZ विलइयम In G from अमहिज्ज to समिs torn oft. L.11. BCFYZ लियं X प्रज्ञप्तं मत्सर cdd. मियं G विमलं समच्छितं च वितं च। 7 विमलं समत्थितं च । BF विलईयं C विवलियडयं GXL चिलडयं L 19 BF
अधियं X व. L. 13. BF विरिंचिंरमभिलंमि Cविरंचिर C विरंचिओ G विरिचिउ Z . विरिचिओ From विरत्ते th) चिरो 1.1 nextpage torn off im G.cdd. य L. 14.
B वाडिय ACE (F ! ) YZ फाडिय X फोडिय° ABF रासु C “रामु चि BFZ विचि°C विरि । चिंचिx विवि dd. 'णियं ABCFXY वीयं F बीयं Zom.
वीरत्तकाले.

Page #352

९५ ]
सप्तमवर्गः
३११
विरिंचिरो अश्वो विरलं च । विरिंचिरा धारेति केचित् । विरिंचिओ विमलो विरतव । विंचिणिअं पाटितं धारा च । अत्र विम्हरइ स्मरति विस्मरति चेति धात्वादेशेषूक्तमिति नोक्तम् । वीअं विधुरं तत्कालं चेति द्यर्थम् ॥ [ ९३]
goणो भीओग्विग्गेसु चोरमुसलेस वेलू अ । वेल्लो केसेसुं तह पल्लववल्लीविलासेसु ॥ ९४ ॥
वुण्णो भीत उद्विग्न | ओष्ठ्यादिरयं प्रायेण । वेलू चौरो मुसलं च । वेल्ला केशाः । वेल्लो पल्लव: । वेल्ला वल्ली । वेल्लो विलासश्वेति चतुरर्थो वेल्लशब्दः । अत्र वेव्वे भयवा रणविषादामन्त्रणार्थेषु प्राकृतलक्षणे निपातेषूक्त इति नोक्त: ॥ [ ९४ ]
वेद्धो उद्घीकयविसंठुला विद्धसिढिलयंगेसु ।
वे आलोऽन्धतमेसुं वेरिअमवि पयारिअकचेसु ॥ ९५ ॥
aat ऊर्ध्वकृतो विसंस्थुल आविद्धः शिथिलतां गतश्चेति चतुरर्थः । वेआलो अन्धोऽन्धकारश्च । वेरिअं प्रतारितम् । वेआरिआ केशाश्चेति द्यर्थो वेरिअ - शब्दः ॥ [ ९५ ]
ܘ
L. 4. B goo
L. 1. C विरंचिरो X विरिचिरो G7 वो BF विरिंचिरेति कश्चित् CX विरंचिरा CX विरंचिओ चिउ. I. 2. X विरश्व BIZ विचिणियं () विंचिणयं X नियं From पाटिनं to विलासी 1. A next page torn off in G. XZ विह्नरइ CZom स्मरति X om. विस्मरति I. 3. BCFXZ वीयं. X विधुरितं. E चुण्णो / बुन्नो AXYZ भीउ BF 'विग्गेसु Z विग्गे गांड चोरेसुलसेसु 2 hd. 'मुल' E 'मुशलेस E वेलु X वेल अं Y बेलय. L. 5. A वेल्ला वेल्लो Y वेल'. L. 6. BF भीत: CX भीओ C 2 hd भीतो BXZ ओष्ट्या C वेल चोरो B वेल्लाः X वेल्लू X मुशलं. L. 7. C पल्लवश्व वेल्ली. L. 8. Cवाएरण 2. hd. 'वातेरण C 'मंत्र'. C लक्षण F 'लक्षणनि' X 'लक्षणातिपातेषतः C L. 9. A वेदो C वेदो उद्दी A °विसंडला B ' विइसुंडुला YZ सिढिलियंगेसु. L. 10. CEXYZ वेयालो; आलो not legible in A. BCFZ
'क्ता: Xom. इति नोकः. C "विसुंठलाविद् ABCFX
अंध ACEFXZ वेयारियमवि CY वेरियमवि ABEYZ 'रिय° BCF "कवेसु X 'रियंकेसे Z सु. L. 11. C वेइट्ठो BF उद्धी CX ऊद्धी BF विंशंटुल: C विसंस्थूल Z विशंस्युल: B गतांश्चेति / गश्येति B वेयालो Z विआलोंऽधो. अंधका' CX अंधकारं च BFXZ वेयारियं C वेरियं BF रिया C 2 hd adds रिया B व्यर्थः BCEXZ वेयारिय
I. 12. Xom. अन्धो BF वैयारियं के XZ वेया CXZ

5

10

Page #353

३१२
देशीनाममाला
वेहविओऽणायरकोवणेस वेलाइअं च मिउदीणं । वेल्लहलो मउअविलासीसुं वोज्झरमईअभीएसु ॥ ९६ ॥
[ श्लोक ९६
वेहविओ अनादरो रोषाविष्ट । वञ्चितार्थस्तु वञ्चिधात्वादेशसिद्धः । वेलाइअं मृदु दीनं च । वेल्लहलो कोमलो विलासी च । अत्र वेलवइ उपालभते वञ्चति चेति धात्वा5 देशेषूक्त इति नोक्तः । वोज्झरं अतीतं भीतं च । अत्र वोज्जइ त्रस्यति वीज चेति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्त: ॥ [ ९६ ]
॥ इत्याचार्य श्रीमचन्द्रविरचितायां देशीनाममालायां सप्तमो वर्गः ॥
L. 1. X वेहविउ BCF अणायर E णार्य edd. "इयं BF C 2. hd. मिओ . E. 2. X बिलहलो BE, C2hd. ओअ EX मिउर्य Y मर्य / विलासीस B वोज्जर तभी F वोज्जमंतीभी A वोज्जर C वोझर ACEXY "रमतीतभी / रममीती X adds || इति सप्तमो वर्गः । I. 3. BF अनादरो वृष्टश्व After विष्टश्य 2. hd. inserts on margin: वेलाइयं मृदु दिनं (sic) च. X सिद्धा: X वेलाइयं मदु BF, C 1. hd. 7 om. वेलाइअं मृदु दीनं च, see preceding note, X has these words after 'विष्टव in the preceding line. L. 1. From व उप to त्याचा 1.7 torn off in G. L. 5. BF वोज्जरं बोझ वोझड़ X वोज्झड़ X स्यति विजयवि 2. hd. s. L. 7. In G विरचि and from देशी to मुएस 1 FXZ तायां स्वोपज्ञदेशशब्दसंग्रहवृत्तौ ( X om. वृत्तौ ). A वर्ग ACX add ! समाप्त: B adds ॥ ग्रंथः ॥ ३९५ ॥ छ ॥ दू | Zadds | ग्रंथाग्रं ॥ ३९५ ॥ वर्गः ॥ छ ॥ Y only सप्तमो वर्गः ॥
2 next page torn off BC
only has ॥ इति सप्तमो

Page #354

अष्टमवर्गः
३१३
अष्टमवर्गे प्राकृते शषौ न संभवत इति सादयः पस्तूयन्ते ।
सीहकुमुएसु सढिसंफा सहसंधारिआ जोग्गे । सत्ती वंकतिवयवट्ठलदारू सत्थसेहिआ य गए ॥१॥
सढी सिंहः । संफं कुमुदम् । सहो तथा संधारिओ योग्य: । सत्ती वक्रपादत्रयं वृत्तं दारु । यदाह ॥ पल्लङ्कपायसरिसं तिदारुअं उद्धणिमिअआयरिसं । तं जाणसु सत्तिं॥5 इति । गोपालस्तु ॥ सत्ती कलसाधारो दारु भवेत्तल्पसमसमुच्छ्यणम् ॥ इत्याह । सत्थो तथा सेहिओ गतः ॥ यथा।
संफच्छी सढिमज्झा संधारिअसयणसेहिए दइए। सत्तीसत्थं कलसं रयन्तसहवारिणा भरइ दइआ ॥ १ ॥ [१] संगा संडी वग्गा संपा कञ्ची सरा माला ।
10 संखो बन्दी सरली चीरीइ सरत्ति सहसत्थे ॥२॥ संगा तथा संडी वल्गा । संपा काञ्ची । सरा माला । संखो मागधः । सरली चीरिका । सरत्ति सहसा ॥ यथा ।
L. 1. Y has simply सकारादिः ॥ X अष्टमे X शेषौ. L 2. A सीहे कु. x सीहै कु° C 1. hd. कुसु° C °सढी° B संप्फा CEX सम्फा E भधा A °रया BCEFX YZ 'रिया From आ जो° to कपाद 1. 4 torn off in G. X जोगो. L.B. EX °त्तिवय Cवदुल X यटुल° BFX दारु A सच्छX सस्थि cdd. °सेहिया. L.4. BCFX सम्] Z सहे X रुधारिओ B चक्र . L. 5. From ह पल to तिदारुअं° toru off in G. X पलंकप्पय BF सरिकं तिदा कप्पयसरिसं तिदारुअं 2 रुयं BF उद्मिमिय C उद्दनियमिय F उद्वमिमिय° G उद्वानमिय' X उदतिमिय° Z उद्धनिमिय" From °आय to समुन्छ्य ° 1. 6 torn off in G. BF आयरसं C आउरिसं 2 आइरसं L. 6. RCFXZ सत्तिमिति BF कलशा X यहारु BF भवेत्तल्यसमुच्छ्रय G समुच्छय° X च्छ्यणमिति आह 2 °च्छयणमित्याह C सच्छो. L. 8. CXZ सम्फच्चो G स्म्फ From च्छी to यण torn oft in G. B°मज्जा C(F!) मझा BCFXZस्य x Om सय Cसहिए L. 9. From सत्ती to भरइ torn off in G. CX सन BF कलशं cdd. दइया (x दया ). L. 10. BF संढी CE सण्डी BF चगा सम्पा GX सम्मा 2 कंी. L. 11. ABCFG वंदी Z चंदी A वीरीइ C रिड. L. 12. GX सगा C सण्डी Bx वला X सम्मा From संपा to सरली torn off in G. L. 13.X वरिका,
10 [Desinamamala]

Page #355

३१४ देशीनाममाला
[ श्लोक २समरे संखवहूए सरलिझुणीइ दढसंपसरिआए । सुहडे सरत्ति वालिअसंगे संडीइ धरिअए तुरओ ॥ २॥ [२] सज्जोकं पच्चग्गे सउणं रूढे पसूणए सढयं ।
सलली सेवा सभरो गिद्धे सद्धाइ सगयं च ॥३॥ 5 सनोकं प्रत्यग्रम् । सरणं रूढम् । सढयं कुसुमम् । सलली सेवा । सभरो गृध्रः । सगयं श्रद्धा ॥ यथा ।
तुह सज्जोक्के सढए सभरो मंससगएण सललिपरो। होइ विलक्खो किंसुअसउणमिणं वा मलीमसमुहाणं ॥ ३॥[३] सत्थरसंगोल्लीसंगेल्ला णिअरम्मि संगहो मोब्भे ।
सत्तल्ली सेहाली पसवजरा संभवो सुरा सविसं ॥४॥ सत्थरो संगोल्ली संगेल्लो त्रयोऽप्येते समूहार्थाः । शय्यार्थस्तु सत्थरो स्रस्तरशब्दभवः । संगहो गृहोपरि तिर्यग्दारु । केचित्तु सग्गहो मुक्को इति पठन्तः सग्गहशब्दं मुक्तपर्यायं व्याचक्षते । सत्तल्ली शेफालिका। संभवो प्रसवजरा । सविसं सुरा ॥ यथा ।
जायवसंगोल्लीणं खयं सुणन्ता वि खीवसंगेल्ला । 15 बुद्धिविहूणा संभवगय व्व सविस विसं ति ण मुणन्ति ॥ ४ ॥
10
L. 1. X संखबहूर सज्झुि BF °द्युणीइ C डुणीई X दढसम्म cdd. सरियाए. L. 2. BF सरेत्ति BFGXZ वालिय° C वालियं° BF सडीइ CX सहीइ BCFZ धरियए X धरिए From रिअए to उणं सूढे next line torn off in G. BF तर (sic ) X तुवओ. L. 3. C स तो 2. hd. इझो 2 पव्वग्गे सउणं BF सढियं Y सढअं. L.A. C गिटे A गिदाइ सदाइ. ..5. Cसझोकं. From सभरो to ह सज्जो 1.7. torn off in G.X गधः L. 6. Bअद्धा. L.7.C सझो G संभरी X सतरो Gमंसभगएण. L. 8.7 विलक्खओ BFGZ किंसुय° C सउणिमिउणं (C2. hd. del उ) चा मरांलामसमुहाणं. L. 9. C सच्छर BF 'संगिल्ला X संगेल्ली From गेल्ला to the end of the line torn off in G. BCFXYणियरंमि Y मुब्भे. L. 10. E सत्तली E यसव . L.] 1. C सच्छरो सिंगल्ला G सगेल्लो X शथार्थस्तु. C सच्छरो BF श्रस्तशब्द Cशब्दरु-सवः ( शब्दभः X शब्दरसः L. 12. From हो गृहो° to सम्गहो torn off in G.Cसंग्गहो (F!) X सगाहो. G पठंत C (F?) संम्गह B सम्गहं शब्दं x सगहशब्द. L. 13. B सत्तली. L. 14. G जायवस and then torn off to the end of the line. C खयं 2 रवीवसंगेल्ली X "संगेल्ला.
L. 15. BFG वुदि C7. विहीणा G विणा X विहीणो संभवमय C च C1. hd. Z om. विसं G2 न.

Page #356

अष्टमवर्गः
बहुणो वि ण कापुरिसा हुन्ति महारम्भकज्जभारखमा । सत्तल्लिसत्थरेहिं ण संगहो होइ कइआ वि ॥ ५ ॥ [४]
सण्णिअमोल्ले दप्पोद्भुरे सराहो दिए सवासा अ। संफाली पंतीइ सयग्घिसयत्ता घरट्टिमुइएसु ॥५॥
सण्णिअं आर्द्रम् । सराहो दर्पोद्धुरः । सवासो ब्राह्मणः । संफाली पङ्क्तिः । सयग्धी 5 घरट्टी । शतघ्नीशब्दो येषां संस्कृते प्रसिद्धस्तेषां न देशी । सयत्तो मुदितः ॥ यथा ।
होसि सराहसवासय ण सयत्तो भोअणेण जं तुज्झ । रदसफालिसयग्धी ण हु थक्कइ सण्णिअम्मि सुक्के अ॥ ६ ॥ [५]
सण्णेज्झो जक्खे सव्वला कुसी सम्बरम्मि संखालो। संकरसाहीओ रच्छाए णिअडे सगेदं च ॥६॥
10
सण्णेझो यक्षः । सव्वला कुशी । संखालो शम्बराख्यो मृगविशेषः । संकरो तथा साही रथ्या । सगेई निकटम् ॥ यथा ।
____L. 1. BFGZबहुणो X णामो for ण. L. 2. C ‘सच्छरेहिं CX न C इ for होइ From हो in संगहो to ल्ले दप्पो 1.3. torn off in G. BCFXZ कइया CX इ. L. 3. ABF सण्णियमो°C सन्निय Eसलिमोले र सलिय° Y सणियमले दप्पु G दयो Z दयो° ABEGXY 'द्वरे C दुरे F द्वरे cdl. य (X अ). L 4. BCF सइघि ABCFGZ 'सइत्ता X घरदि° BF °मुएसु. C 1. hd.° सुएम. L.. BFGZ सण्णियं X सल्लियं C सन्नियं G दप्पो X दो° Z ब्राह्मणः From ह्मणः to ही torn off in G. L. 6. B थरही. cdd. सइत्तो L. 7. BFGXZ सइत्तो CXZ भोयणेण G भोयणेणं C तुझ. L. 8. Z रह° C संपालि 2 न C संण्णिय BFZ सण्णिय X सण्णिमंमि From रद° to म्मि torn off in G. CZ मुके cdd. य. L.9.Cसण्णोझो 2. hd. झो GI सन्ने र सणेभो A सम्बर BCFGZ संवर EX संबर Y सबर". L10.B°साहिउ AGYZ"ही3 X रच्छोए Zरत्थाए A णिघडे BCF XY णियडे EGZ नियडे E संगेव GZ सगेद्वं. L. 11. C मण्णिझो BF जक्षः Z सव्वला BF कुसी From लो to तथा torn off in G. B2 संवरा C ( F !) संबरा L. 12. C संगेहूं G सगेहूँ.

Page #357

देशीनाममाला
[ श्लोक ६वेससगेद्दे संकरमज्झे णं आसि तं सुहडमाणी ।
सव्वलहत्थो संखालभया किं भरसि साहिसण्णेझं ॥ ७ ॥ [६] संखलिसंदेवा सङ्खपत्तसीमासु संगयं मटे।
सेणम्मि सवाओ संघाडी जुअले खलम्मि संभुल्लो ॥७॥ 5 संखली शङ्खपत्रताडङ्कः। संदेवो सीमा । नदीमेलक इत्येके । संगयं मसृणम् । सवाओ श्येनः । संघाडी युगलम् । संभुल्लो दुर्जनः ॥ यथा ।
समरासंगय रिउखगसवाय गायन्ति मलयसंदेवे । चलसंखलिसंघाडीउ किण्णरी तुह जसं असंभुल्ला ॥ ८॥ [७] असुअन्धि संधि सउली चिल्ला वइअरम्मि संघोडी।
संपण्णसंपणा घयउरत्थगोहूमपिट्ठम्मि ॥८॥ संधिअं दुर्गन्धम् । सउली शकुनिका । संघोडी व्यतिकरः । संपण्णा तथा संपणा धृतपूरार्थगोधूमपिष्टम् ॥ यथा ।
रक्खसु तुमं असंधिअसंपणपायम्मि सउलिसंघोडिं । जं अज्ज आगमिस्सइ वल्लहसंपण्णभोअणो दइओ ॥ ९ ॥ [८]
10
____L. 1. C वेसमगढे यं ( del. 2 hd. ) X वेसमगद्वे Z वस B गेडे B मज्जे C मझे 2. hd. 'झ्झे C असि. L. 2. C सच्चल G सबलत्थो C सणेझं Z °सण्णणं From ण्णेज्जं to मासु torn off in G. L. 3. B मद्वे C मटे F मद्धे. L. 4. BF सवाउ X सव्वाओ B संघाडी X संघडी EGYZ जुयले A संतुल्लो BCF संवुल्लो. L. 5. x om. संखली BFX संखपत्र GZ°पत्रं X रडंकः X मेलक: From संगयं to गलम् torn off in G. L. 6. BFZ सावउ C 1 hd. संवुल्लो G संभुंल्लो. L.7.G°सम'. L. 8. BCFX वल° B सखलि cdd. डीओ (X °उ ) BX किंनरी CFGZ किन्नरी C असंतल्ला. L. 9. From असु to वइअ° torn off in G. A असुधि Z असुयंधि ABEFYZ संधियं X यं (sic) BF विल्ला C 1. hd. Z विल्ली C 22. hd.. चिल्ली BF वइमि EX वइथ C संघाडी. L. 10. A संपण्णा घर C 1. hd. रच्छ°C पिट्ठमि EX पट्टम्मि G यिहम्मि. L. 11. edd: संधियं (X धे) BF संघोडो BF संपवा From ण्णा to क्खप्नु torn off in G. C संपणा BF "पूगर्थ CXZ पूरार्थ गो L. 13. C रखसु BCFXZ असंधिय G असंधियं° C सघोडिं. L. 14.C अझ Z आगिमस्सइ In G आग वल्लहसंप is torn off. B संपण° C संपण्णे GX भोयणो Z भाइओयणो GZ दइउ.

Page #358

१०]
अष्टमवर्गः संजुद्धं सप्फन्दे सच्छहसरिसाहुला सरिसे ।
संभलिसण्हाईसहउत्थिअसुहउत्थिआउ दूईए ॥९॥ संजुद्धं सस्पन्दम् । सच्छहो तथा सरिसाहुलो द्वावप्येतौ सदृशार्थौ । संभली सण्हाई सहउत्थिआ सुहउत्थिआ चत्वारोऽपि दूतीवाचकाः ॥ यथा ।
संभलिसहउत्थिवरे सुहउत्थिअसच्छहेण कम्मेण । तं सहाई जं तुह मोणमसरिसाहुलं असंजुद्धं ॥ १० ॥ [९] सत्तत्थो अहिजाए पडिवेसिअए सइज्झो अ। संजत्थो कुविए सद्दालं सिंदीरसिंखला णिउर ॥ १०॥ सत्तत्थो अभिजातः । सइज्झो पातिवेश्मिकः । सइझिअं तु प्रातिश्यम् । संजत्थो कुपितः । संजत्थो कोप इत्यन्ये । सद्दालं सिंदीरं सिंखलं त्रयोऽप्येते नपुरार्थाः ॥ यथा। 10
किं सत्तत्थे दइए संजत्था होसि रणिरसिंदीरे । तुह सद्दालपडिरवो ण सइज्झे सिंखलारवोऽण्णाए ॥ ११॥ [१०]
____L. 1. From संजुद्धं to सरिसे torn off in G. ABFYZ संजद्धं C 1. hd. संद 2. hd. संजद्वं E संयुद्धं A संफद्वे E सण्फंदे BEF C2. hd. X सत्थह x °सरिसाउला सरिसो. L. 2. 2 °सहा BF सहउच्छियाउ ( om. असुहउत्थि ) CXY °सहउच्छियसुहउत्थि (Y °च्छि ) याओ (X°उ) C 1. hd. Z उत्थियसु A छियसुहउछियाउ E °च्छिय G सण्हाई स-हउच्छिआउ X दूएए ( sic) In E fol. 19 containing stanza 9 from सुहउत्थि° to stanza 51 आसु उलूअए is wanting. L. 3. BFGZ संजद्धं C संजद्वं x सजुद्वं From स्पन्दम् to उत्थिआ सुह 1.5 torn off in G. BF C2. hd. सत्थहो BF सरिसाहुल्लो B द्वावप्पेतो. L. 4. RFGXZ °उच्छिया C उत्थिया BF om. सुह. CX उत्थिया G ऊच्छिया 2 उच्छिया C च चत्वारो. In G ऽपिदूती' is torn off. X द्तीचकाः L. 5. From उस्थिवरे to जुड़े torn off in G. BF °उच्छिX सुहउस्थिवर BCF उच्छिय° X सुहइच्छियसत्थहेण Z मुहउत्थियसत्थ C हेणं. L. 6. X वं for तं C मोणेम BF °साउलं BXZ असंजg F जव. L. 7. cdd.
च्छो (XYZ as above) In G अहिजो is torn off. From वेसि to तु torn off in G. C विसिअए BFXYZ सियए AX सइज्जो C सइहो Y सयज्झो cdd. य. - L. 8. C सजज्छो X सवाल C संचारं सिंखिला X सिंजीखलासिंर Z सिंजीर L.9. cdd. °च्छो (XZas above)C 1. hd. om सत्त अभिC 1. hd सइइझो 2. hd. हो BFXZ सइज्झियं C 'ज्जियं BF om. तु. C संजच्छो From त्यो कु° to तु पा 1. 16 page 319 torn off in G. L. 10. C संजच्छि कोप X इत्ये (sic) C2 hd सिंचीरं 2 सिंजीरं. C सिंखिलं Bऽपि नपु° X त्रयोपि नूप L. 11. cdd. °च्छे (X as above) Z दईए C संजच्छ। BF सिंदीरं. L. 12. C पडिरवे णे BF सइज्जे C सइझे BCF सिखला BCFX वोण्णाए.

Page #359

३१८
देशीनाममाला
[ श्लोक ११सयढा लम्बकचा संपत्थिअसयराहया सिग्घे ।
संपासंगं दीहे सलहत्थो दविआइहत्थम्मि ॥११॥ सयढा लम्बकेशाः । अत्र । सयली मीनः । सरडो कृकलासः । एतौ शकलिन्सरटशब्दभवौ । तथा । संखाइ संस्त्यायते । सहइ राजते । इति धात्वादेशेषूक्ताविति 5 नोक्ताः । संपत्थिअं तथा सयराहं शीघ्रम् । संपासंगं दीर्घम् । सलहत्थो दादीनां हस्तकः ॥ यथा ।
संपत्थिअ सयराहं तीइ घरे सावराह मा वच्च ।
जं अच्छइ वरसयढा संपासंगसलहत्थहत्था सा ॥ १२॥ [ ११ 1 सप्पे सराहओ संवेल्लिअसंवट्टिा य संवरिए । सरिवाओ सीहरओ आसारे पेरिए सउलिअं च ॥ १२॥
10
सराहओ सर्पः । संवेल्लिअं तथा संवट्टिकं संवृतम् । सरिवाओ तथा सीहरओ आसारः । सउलिअं प्रेरितम् ॥ यथा ।
सरिवायम्मि सराहयघोरे संवेल्लिअं कुणसु माणं । जं सीहरयसउलिओ कुवइ असंवट्टिअं मयणो ॥ १३ ॥
L. 1. A असट्टा B असढा लंच X असढा . सयढा X लंबकत्था ABF संपच्छि CY संपच्छिय XZ संपत्थिय° C 1. hd. om. सय BF सिप्पे. L. 2. C1. hd. सहलच्छो 2. hd. सलहच्छो BXYZ दवियाइ रहच्छिम्मि. L. 3. BF अढा (sic) X असढा Z सयढा BF लंव X लंव्व 2 केसाः BF सरलो रुकलाशः BF सकलिन CxZ शकलिन. L. 4. CX2 शरट° CX ‘यति CX पूता इति Zषताः, om. इति नोक्ताः L. 5. BFXZ संपत्थियं C 'च्छियं. L. 7. BFXZ संपत्थिय C सपच्छीय B तीई. L. 8. XZ वरसयढा C सम्पा° BF संगडलहत्था ( om. हत्थ) L. 9. A हउ BF सवेल्लय XYZ संवलिय A संवरिया BCEXYZ संवट्टिया. L. 10. AZ °वाउ A रउ BF 'रए Z असारे C पेरियए cdd. लियं Zends with सउलियं the remaining leaves of the Ms. being lost. L. 11. X स्माहउ सर्पः BF सचेल्लियं X सवेल्लियं BCFX संवट्टियं C 1. hd सहिओ आसरः L. 12. BCFX °लियं L. 13. CX सरिवाहमि C सराहघोरे BCFX °लियं. L. 14. CX सहिरहसउ ८ कुवइ Bअसं BCFX 'ट्टियं.

Page #360

१३] अष्टमवर्गः
३१९ इह ॥ सराहयं जाण पयलायं ॥ इत्यभिमानचिह्नसूत्रपाठे स्थितेऽन्योन्यपर्यायतया द्वावपि सर्पवाचकावित्यजानता पयलाओ शराहत इति व्याख्याय पाठोदूखलेन यदुदाहृतम् ।
सरडो व्व विविहरूवो कओ सि तं जीइ सुहय तं चेअ ।
अणुणयसु मयणपयलाइअं हि मा में कयत्थेसु ॥ १४ ॥ मयणपयलाइअं मदनशराहतामित्यर्थः । तदेतदसमञ्जसम् । यत्पूर्वदेशीषु पयलाओ सराहओ इति सर्पनाममध्ये पठितम् । अभिमानचिह्नेनैव स्ववृत्तावुदाहृतम् ।
अइपच्चलो त्ति हसिओ वाहो पल्लीइ वाहवहुआए ।
दहण अणिभिण्णं तिक्खपलासीइ पयलायं ॥ १५॥ एवं च । अधुनातनदेशीकाराणां तद्व्याख्यातॄणां च कियन्तः संमोहाः परिगण्यन्ते । 10 किं वा परदोषोद्बट्टनेनं । मोहापसारणार्थं त्विदमुक्तमित्यलं बहुना ॥ [ १२ ]
संघासयसमसीसी फद्धाइ समुग्गिरं पडिक्खिअए ।
सत्थइअं साणइअं तेअविए सुमरिअम्मि सरभेअं ॥१३॥ संघासओ तथा समसीसी स्पर्धा । समुग्गिरं प्रतीक्षितम् । यदाह ॥ प्रतिपालितं समुग्गिअं॥ इति । अत्र प्रतिपालितशब्दस्य प्रतीक्षितमित्यर्थोऽस्माभिर्व्याख्यातः । 15 यदि तु पालनमात्र प्रतिपालितशब्दस्यार्थस्तदप्यस्तु । केवलं सहृदयाः प्रमाणम् । सत्थइअं तथा साणइ उत्तेजितम् । सरभेअं स्मृतम् ॥ यथा।
L. 1. BCFX पयलायमित्य° BCFX अन्योन्य L. 2. C पयलाउ सराहत. C यदूतं. L. 4. C च C कउ C सुयह BCF चेय x चेव. L. 5. x मणय° BFX °लाइयं C पायल इयं C कयच्छेसु X कयच्छेसु. L. 6. RCF मयणपलाइयं x लाइयं BCF मदनशराहतमित्यर्थः BF यवपूर्वदेशेषु C पलाइओ L. 7. C 2. hd. °हउ X om. सराहओ C_om. इति C 1. hd. om. स of सर्प B पठित: X स्ववृत्तावुदाहतं. L. 8. BF अयच्चलो X अइपच्चल्लो C हसिउ C वाहोलाइ BCFX °वहुयाए. L. 9. C ( F ! ) दटूण C अणिभिणं X अण्णिभिण्णं BF °ण्णं खपला C तिखपलासी य. L. 10. X अधुनातेन X 'कराणां BX° ख्यात्तृणां C ( F !) तृणां. L. 11. C °टनेन x दनेन C गोहा X ऽपसारणार्थ तु इद. L. 12. C सयासनसीसी 2. hd. संघासओ A पव्वाइ B पदाइ CF पदाइ cdd. ग्गियं° ACFXY क्खियए B °खियए.
3. A सत्थइयं BCFXY सच्छइयं cdd. साणइयं A भेअविए BF तेअचिए X तेयविए Y तेजविए ABFXY °रियम्मि C1.hd. सभेअंX सुरभेए Y सम्भेयं. L. 14 xom तथा C स्पर्ट्स X स्पर्धा BFX गियं C सिमुग्गियं 2. hd. सिसमुग्गियं. L. 15. BCFX समग्गियामति.X अस्माभि L. 16. From नमात्र to घासय 1. 1. next 1 torn off in G. cdd. सच्छइयं L. 13. edd. इयं edd. सरभेयं.

Page #361

३२०
देशीनाममाला
[ श्लोक १३साणइए सत्थइओ संघासयउद्धरे ससमसीसी ।
समरसमुग्गिअखिण्णारिभूवसरभेअसत्थो सि ॥ १६॥ [१३] " संखद्रहो अ गोलाद्रहम्मि लद्धम्मि संपडिअं।
सच्चिल्लयसंघयणा सच्चसरीरेसु सहरला महिसी ॥१४॥ संखद्रहो गोदावरीह्रदः । संपडिअं लब्धम् । सच्चिल्लयं सत्यम् । संघयणं शरीरम् । सहरला महिषी ॥ यथा ।
संपडिअवम्महाणलतावा पीणत्थणी सहरल व्व।
सच्चिल्लयसंकेआ संखद्रहं सरइ चारुसंघयणा ॥ १७ ॥ [ १४ ]
संगोविअम्मि संजमिअं णिविवरम्मि संकडिल्लं च । 10 साविहजन्तुम्मि अ सरलीआ संसप्पिरं च मङ्किअए ॥१५॥
संजमिअं संगोपितम् । संकडिल्लं निश्छिद्रम् । सरलीआ श्वावित्संज्ञः प्राणी । कीटभेद इत्यन्ये । संसप्पिअं मङ्कितम् । उत्प्लुत्य गतमित्यर्थः ॥ यथा ।
सरलीअसूलतिक्खिअणहक्खए संजमेसि जीइ तुमं । संसप्पिरं कुण पुणो तीए च्चिअ संकडिल्लपेम्माए ॥ १८॥ [१५]
L. 1. BF साणइओ X माणसए BF om. सत्थइओ C °च्छं° C (F१) °उद्रे From सी to सहरला ]. 4 torn off in G. L. 2. BCFX °ग्गिय BC
x भेय. L.3. BFXY संखदहो edd. य (omx) BF द्वहमिX दहम्मि C लद्वंमि cdd. °डियं. L. 4. BFX सव्विल्लय A लयं ABF C 1. hd. X सव'. L.5. In G गोदा is torn off. C गोदावरि x गोदावरीद्रहः cdd. संपडियं G लव्व (sic). B सबिल्लयं x सविल्लयं From लयं to हिषी l. 6. torn off in G. PF संखणयं X सत्यं for शरीरं L. 6. From यथा to स्थणी ]. 7. torn off in G. L. 7. cdd. संपडिय X वम्महण C पणिच्छणी G सहरले G च (?). L. 8. X सब्विल्लयसंकेया In G यसंकेआ सं is torn off. BF द्वहं CGX गृह C वारु L.9. B सगोवि. ABCEXY वियाम्म In G fronm संगो to विवरम्मि torn off. ABCFXY मियं Cणिच्चि. L. 10. BCF जंतुमि ABCFXY य XY सरलीया ACGXY प्पियं BF प्पिय and om. च G संसप्पियं च given twice. A कमियए BCFGXY मंकियए L. 11. cdd. 'मियं BF संगोवितं G संकोपितं B सकडिलं BF रलीआ (sic) From आ to णी torn off in G. X श्वाविसंज्ञ. B केटभेद L. 12. From न्ये to था in यथा torn off in G. cdd. प्पियं ( X मंसप्पिय ) BF संकितमुत्प्लुतगतमि C अङ्कितमुल्लुत्य° 2. hd. मुत्प्लुत्य° X मंकितमुल्लत्य. L. 13. G सरलीयशूल° C मूल BX तिक्खय° CC (F 1) 'तिक्खिय° C मंजमोस. L. 14. cold. प्पियं ( प्पिय) C कुण घाणा G पुरो घणो F तीs cdd. च्चिय.

Page #362

१७ ]
अष्टमवर्गः घूअम्मि सहगुहो तह सत्तिअणा आहिजाईए ।
संखलयं सम्बूए संसाहणमवि अ अणुगमणे ॥१६॥ सहगुहो घूकः । सत्तिअणा आभिजात्यम् । संखलयं शम्बूकः । शुक्त याकारो जलजः प्राणिविशेषः शम्बूकः । संसाहणं अनुगमनम् ॥ यथा ।
संखलयदन्त हिण्डसि जं बाहिं सहगुहो व्व राईसु ।
ता तं गयसत्तिअणो किमम्ह संसाहणं कुणसि ॥ १९ ॥ [१६] संडोलिओ अणुगए सच्चवि तह अहिप्पेए ।
संगोढणो अ वणिए समुच्छणी सोहणी अ वद्धणिआ ॥१७॥ संडोलिओ अनुगतः । सच्चविअं अभिप्रेतम् । दर्शनार्थस्तु दृशेः सच्चवादेशसिद्धः। संगोढणो व्रणितः । समुच्छणी तथा सोहणी संमार्जनी । यस्तु ॥ वद्धणिअं जाण समु- 10 च्छणिं च बहुआरिअं तह य ॥ इति पाठं दृष्ट्वा वद्धणिसमुच्छणिशब्दौ वधूपर्यायत्वेन व्याचष्टे स बहुआरीशब्दविप्रलब्धो बहुआरीशब्दं संमार्जनीवाचकं नावगच्छति । तथैव च लक्ष्यमुपलक्षयति । यद्धनपालः ॥ समुच्छणिआ वद्धणिआ बोहारी ॥ इति । गोपालोऽपि समुच्छणी वर्धनीत्याह । देवराजोऽपि ॥ वद्धणिआ सोहणिआ बहुआरी तह य मज्जणिआ ॥ इत्याह । द्रोणाचार्योऽपि ॥ वद्धणिसमुच्छणीओ बोहारी ॥ इत्याह । अभि- 15 मानचिह्ननापि स्ववृत्तावुदाहृतम् । यथा ॥
L. 1. CXY घूयंमि From अम्मि to ईए torn off in G. A सहमुहो x om. तह A सत्तअणा Y सत्तियणा B जाइए. L. 2. B सखलयं A संखेलयं BG संवूए Y संबके edd. य X अणुगमणा. L... Bअणाऽभिजा आतिजात्यम् BG शंबूक: C ( F?) X संबूकः C 1. hd. 'काग शुक्तयकारो. L. 4. From रो to हणं अनु torn off in G. B शंबूकः. L. 5. cdd. वाहिं C सहगुरो च. L. 6. CX त्तियणो X
C संसाहस X संसाहसं. L.7. Fron संडो toपए torn off in G. A लिउ BF लिए BX सव्व ABXY वियं C अभिप्पए. L. 8. \ संगोटणो Y य ( first time ) cdd. य ( second time om. X ) ACG वणिया B वन्ढया X वदणिया Y वणिया See VII, 41. L. 9. X सव्व RCFX वियं X दर्शतार्थमु. B दृशे C दृशोः Fदृश BFX सव्ववा° From देश toच्छणी torn off in G.Xदेश: Com. सिद्ध. L. 10. B वहणियं CG ( F ?)X वणियं B समच्छिणि L. 11. BX वहु cdd.
आरियं. X पाठ: After दृष्ट्वा B erroneously inserts : बट्टणिसमुच्छिणि च बहुआरियं तह य इति पाठं दष्वा BCFX वणि G वड्डणि B °समणि G "शब्दो BF पर्यायन X पपर्याय From र्याय to शब्द ]. 12 torn off in G. L. 12. Cस चहुआ X सव्वया BF वहु L. 13. Com. च C लक्षणमुप GX लक्षमुप RCFX यत् धन cdd. °णिया BG वणिया CX वणिया F वणिया edd. वोहारीति Fronm मुच्छणी to वद्धणिआ 1. 14. torn off in G. L. 14. B वन्ढणिया CFG. वणिया cdd. सोहणिया (x °णि ) BG वह L. 15. B मज्जणियाया C(F) EXणिया. B वणि C ( F ? ) वट्टणी G वणि x वदणियास B समच्छाणउ Gणीउ edd. वोहारीत्याह, From पि to समुच्छणि° 1. 1 next page torn off in G. L. 16. X वुदाहृतो,
41 [ Desinamamala.]

Page #363

देशीनाममाला
[श्लोक १७
सुणइ समुच्छणिसई जह जह सुण्हा सइज्झयघरेसु । छिंछेण मुअइ तह तह पइं पहाए विसूरन्ती ॥ २० ॥ उअह पमुच्छन्तीए दवाइरित्ताइ जंपमाणस्स ।
वणिआइ पहारो दिण्णो असईइ दिअरस्स ॥ २१ ॥ इति ॥ 5 तदेवं बहुदेशीपर्यालोचनेन समुच्छणीप्रभृतयो बहुकारिकापर्याया इति निश्चितमस्माभिः ॥ यथा ।
संडोलिओ सि तइआ समुच्छणिकराइ सोहणीहत्थ । लक्खिज्जइ सच्चविअं सिद्ध संगोढणाहरेण तुह ॥ २२ ॥ [१७]
परिताविअम्मि सण्णत्तिअं च संपत्तिआ बाला । 10 संदट्टयं च संलग्गयम्मि सच्चेविअं रइए ॥१८॥
सण्णत्तिअं परितापितम् । संपत्तिआ बाला । पिप्पलीपत्रवाचकोऽपि संपत्तिआशब्दो लक्ष्येषु दृश्यते । संदट्टयं संलग्नम् । कात्ययाभावे संदट्ट इत्यपि । संदट्ट संघट्ट इत्यन्ये । सच्चेविअं रचितम् ॥ यथा ।
L. 1. X सुणय G सह C °सद सह सुण्हा BF सहज्जय° C सयझय° X सयज्झय. L. 2. BFX छिछेण BFG मुयइ CX C सुयइ G ततह B पइ C पंइं (F१) B विसूरंति G विसूयंती. L. 3. BF ओअह CX उयह BF पउच्छंतीए CX समुच्छंतीए BX रित्ताई C (F१) रिताई From पमाणस्स to असईइ torn off in G. L. 4. B वणियाइ C ( F ? ) X वणियाइ BCFX दियरस्सोत G दियरस्स and om. इति. L. 5. B वहु X वहु C प्रभृतयो (2. hd. यः) किरिका G बहु. L. 6. x निश्चितः and om. अस्माभिः X यथ. L. 7. C संडालिउ From डो° to सोहणी torn off in G. BCFX तइया B समुच्छकराइG सोहणीहणीहत्थ. L. 8. BF सव्ववि CX वियं C (F?) सिढे BF संगोडणार सगोढणा°Cणाइहरेण xणाइरेण BCF तुहा. L. 9. cdd. वियन्मि A सणत्तियं B संगत्तियं CF सण्णतियं X सण्णत्तियं Y सत्तणियं G सन्न च सं° (sic ) cdd. त्तिया BG वाला. L. 10. C संदिठ्ठयं BF EX संघट्टियं Y संदट्ठयं BF व सल° From मि to पितम् । torn off in G. BY सब्बे ABC 1. hd. ( F?)XY बियं. L. 11. C सन्नत्तियं BF °त्तियं x संमत्तियं cdd. त्तिया BG वाला BF पिप्पलीपलीपत्र' X पिष्फली . cdd. 'त्तिया L. 12. BFG EC संदिट्टयं X संदिद्वयं G च सं°C लग्नं BF om. भावे BFG संदमित्यपि CX संवट्ठमित्यपि From दहें सं° to था in थथा torn off in G. BFX टुं C संघट्टमित्यन्ये' L. 13. BX सवे BCFX वियं.

Page #364

२०]
अष्टमवर्गः
३२३
संपत्तिआइ सण्णत्तिअम्मि तुज्झ विरहग्गिणा हिअए ।
सच्चेविआउ माला संदट्टजलद्दया य सुक्कन्ति ॥ २३॥[ १८ ] सइलभं सइदिटुं सइसुहसइदंसणाइ मणदिटे।
संखबइल्लो हालिअछन्दोत्थाइरबइल्लम्मि ॥ १९॥ सइलंभं सइदिदं सइसुहं सइदंसणं एते चत्वारोऽपि चित्तावलोकितार्थाः । संखबइल्लो 5 हालिकच्छन्दोत्थायी बलीवर्दः ॥ यथा।
सहि णिसि सइसुहसउहे सइदंसणसयणयम्मि सइदिहो ।
संखबइल्लो व्व पिओ सइभरई अ ता विहाणं जा ॥ २४ ॥ अत्र । संखुडइ रमते । संदाणइ अवष्टम्भं करोति । सण्णामइ आद्रियते । संगलइ संघटते । संदुमइ संधुक्कइ प्रदीप्यते । संभावइ लुभ्यति । एते धात्वादेशेषूक्ता इति 10 नोक्ताः ॥ [ १९ ]
ससराइअं च णिप्पिटे समइच्छिअमइक्वन्ते ।
मोरे सइलासयसिंढा खन्दे सइसिलिंबो अ ॥२०॥ रासराइअं निष्पिष्टम् । समइच्छिअं अतिक्रान्तम् । सइलासओ तथा सिंढो मयूरः। सइसिलिंबो स्कन्दः ॥ यथा ।
15
___L. 1. cdd. "त्तियाइ G संन X मण्ण edd. 'त्तियम्मि C 1. hd. तुझ BFX हिग्गिणा CX हियए. L. BX सव्वे BCF "वियाओ X ‘वियाउ BCFX सट्ट CX मुकंति. L. 3. C 1. hd. om. सइदिटं C2. hd. सइमुह Y सइसंद AC (F) Y °णाई From सुह° to लो torn off in G. L. 4. BCFXY °वइल्लो BCFY हालिय GX हालियं° CY 'दोच्छाइर AX स्थाइबइ° BCFG °वइल्लम्मि. L. 5. G सयलंभं Cl. hd om. सइमुहं 2 hd. adds it after सइदंसणं BFG चिंता L. 6. cdd. 'वइल्लो BF हालियछंदोत्थीयी C हाहिकच्छंदोच्छाइ X छंदोछाई In G from हालिक° to णिति 1. 7. torn off. B वलिवर्द्धः X व्वलीवर्द्धः L. 7. X णसि CX सइमुहसवहो CX सइणयंमि. L. 8. cdd. वइल्लो B C च F CG पिउ X पिडं C रही cdd. य. L. 9. From सुड्डइ to मइ आ° torn off in G. L. 10. C संधुक्कड x संवुक्कइ In G इ लुभ्यति एते torn off, also from क्ताः to पि? 1. 12. L. 12. AXY राइयं B व C (F?) ब G ट्टे x ° cdd. 'च्छियम (x थि) L. 13. BFX सयलासय° C सयलासिण्हा A 'सिंटा G °सिण्टा र मिणंढो ARY °सिलिंबो C (F1) सिलंबो G सिलि and then torn off to समइ cdd. य. L. 14. BF समरा BCFX° इयं X नि:प्पिष्टं From च्छि to मयूरः torn off in G. BCFX 'च्छियं CX सयलासओ C सिण्हो X सिणंढो. L. 15. BF सडसिलंवो G लिंवो From था to पिअ° torn off in G.

Page #365

३२४ देशीनाममाला
[ श्लोक २०सइलासयपिअसमए समइच्छिअअवाहिआगए दइए । ससराइअविरहदुहा सहि णच्चसु सइसिलिंबसिंढो व्व ॥ २५ ॥ [२०] कितवे सयक्खगत्तो सेलूसो जलघरे समुदहरं ।
सवडंमुहो अहिमुहे धम्मच्चत्तोसहे सइरवसहो ॥ २१ ॥ सयक्वगत्तो तथा सेलूसो कितवः । समुद्दहरं पानीयगृहम् । सवडंमुहो अभिमुखः । सइरवसहो धर्माय त्यक्तो वृषभः ॥ यथा ।
सेलसहारिणटो सवडंमुहसइरवसहपक्खलिओ। एसो सयक्त्वगत्तो लुक्कइ वेसासमुद्दहरे ॥ २६ ॥ [२१]
सत्तावीसंजोअणमिन्दु मवयम्मि समरसदहयं । _10 जाण बिसीए सारं सालं साहाइ केसरे साइं ।। २२॥
सत्तावीसंजोअणो इन्दुः । समरसदहओ समानवयाः । सारी बसी। ऋषीणामासनमित्यर्थः । सारी मृत्तिकेत्यन्ये । साला शाखा । साई केसरम् ॥ यथा ।
सत्तावीसंजोअणमुही समरसद्दहय तह कए सा । सालतले सारिठिआ अच्चइ चण्डि ससाइपउमेहिं ॥ २७ ॥| २२] सामुद्दो बरुए सावओ अ सरहम्मि सामिअं दड्डे। सामंती समभूमीइ सामरी सिंबलीए अ॥२३॥
13
___L. 1. B सरलासय C (F!) X सयलासय edd. पिय BCFX °च्छिय° From अअवहि to हदु torn off in G. CX हियागए. L2. BCFX राइय° x 'विरहदु ( sic) From हा सहि to कितवे 1.3 torn off in G. X णव्व (sic ) BF सिलिंवि C सिण्ढो ] संढो BCF च. L. 3. In G गत्तो खलू and जलघरे समुदह is torn off. A सलूसो C 1. hd. सेल्लसो. L. 4. AX सवडम्मुहो C डमुहो In G सव and then end of the Ms., the rest being lost. AY अभिमुहे X धम्मवत्तो ( om. सहे ) A सइरवहो ( °वसेहो X सयरसवहो. L. 5. B सेलूसे X कितः CX सवडमुहो. L. 7. X सेल्लस CX सयरवसह . L. S. CX सयक्ख. L. 9. C सत्ताविसंजोयणमिटुं AX ‘मिंदु Y सद्दहअं. L. 10. edd. विसीए A सायं X साई. L. 11. C सत्ताविसंजोयणो X जोअण x समद्दहओ C वयः X सारि. cdd. वृषी. L. 12. B मूत्तिकेत्य° C 1. hd. om. साला शाखा; 2 hd. adds it after मित्यर्थः but reads साली X साखा C केशर. L. 13. C सत्ताविसं . L. 14. BFX सारिठिया Cसारिविया BF अच्छद चर्डिX अव्वइ. L. 15. C सासुट्ठो ABF वरुए X वरूए A सावउ XY य ACXY सामियं BF सामि BF दत्थे दिट्टे Y डड्डे. L. 16. x समभए B सिंवलीए call.. य.

Page #366

३२५
२५]
अष्टमवर्गः सामुद्दो इक्षुसदृशतृणम् । सावओ शरभः । सामिअं दग्धम् । सामंती समभूमिः । सामरी शाल्मलिः ॥ यथा ।
सामरिसामुद्दघणं दवग्गिणा सामिअं गइन्द वणं ।।
इण्हि सामंतीए सावयभीओ कहं होसि ॥ २८ ॥ [ २३ ] साराडी आडीए साणूरं देवहरयम्मि ।
साउल्लो अणुराए सालंकी सालही अ मारिइ ॥ २४ ॥ साराडी आटिः । साणूरं देवगृहम् । साउल्लो अनुरागः । सालंकी तथा सालही सारिका ॥ यथा ।
साराडि व्व णइं सा तरिउडिअसालहि व्व साउल्ला ।
सालंकिफुडालावा आवइ संकेअसाणूरं ॥ २९ ॥ अत्र । सामत्थं सामर्थ्यमिति शब्दभवम् । तथा । साहइ कथयति । सारइ प्रहरति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ ॥ [ २४ ]
साइअमवि सक्कारे सायंदूला य केअईए अ।
सासवुलो कविकच्छू सारमिअं संभराविअए ॥ २५॥ साइअं संस्कारः । सायंदूला केतकी । सासवुलो कपिकच्छुः । सारमिअं स्मारि-15 तम् ॥ यथा।
10
L. 1. CX सासुवो X इक्षुसदश BFX सामियं. L. 2. BF शामरी. L.3. BCFX सामियं वणे. L. 4. X इसा for इण्डिं x सावभीओ कटुं. L. 6. Y अणुरागे clil. य (X इY उ) 1. सारिइया. L. 7. BFX आडिः X साणूरा C 1. hd. दिव B गृह. L. 8. BF शारिका. L. 9. सोराडि BF तििड्डय CX तरिउडुय B सालहि व्व हि व्व सा C. L. 10. BE "कुडालावा X पुडालावा BF अबइ BCFX संकेय. L. 11. C सामच्छं BF भवः. L. 13. A सायमवि BFY साइयमवि C सावियम X सारियमवि BF सयंदूला BF om. य ABF केयईए cdd. य (X अ ). L. 14. C सामचलो X सासवलो cdd. 'मियं ( X वियं ) ABFXY वियए. L. 15. BCF साइयं X सारियं BI' सायंदुला C साइयंदूला C सासेतुलो X सासवलो कपिकच्छ BFX सारवियं C मियं.

Page #367

देशीनाममाला
[ श्लोक २५थिरतत्तसाइआण वि उप्पाअन्तीइ कामकण्डूई । सारमिआ सासवुलं सायंदूले तए अम्हे ॥ ३० ॥ [२५] सालंगणी अ अहिरोहिणीइ साहेजओ अ अणुगहिए ।
साइजिअमवलम्बिअमवगयमोहम्मि साहरओ ॥२६॥ सालंगणी अधिरोहिणी । साहेजओ अनुगृहीतः । साइजिअं अवलम्बितम् । साहरओ गतमोहः ॥ यथा ।
साइज्जिअणेमिजिणो अम्बासाहेजओ अहिरुहेसु । सग्गारोहणसालंगणिं व साहरय उजिन्तं ॥ ३१ ॥ [२६]
सारिच्छिअसेआलीओ दुवा सारहम्मि साहिलयं । 10 सालाणओ थुए साहंजयसाहंजणा य गोखुरए ॥२७॥
सारिच्छिआ तथा सेआली दूर्वा । साहिलयं मधु । सालाणओ स्तुतः । स्तुत्य इत्यन्ये । साहंजओ तथा साहंजणो गोक्षुरः ॥ यथा ।
साहिलयवयण सेआलिसाम सालाणय पसिअ जमहं । साहंजणेहि सारिच्छिछण्णसाहंजए पहे खलिआ ॥ ३२ ॥
L. 1. C घिर C_2. hd. 'तत्तू BFX साइयाण X उप्पायंतीइ X कंड्य. L. 2. BF om. सारमिआ Cxमिया C सासचूलं सायंदुले. L. 3. BFX सालंगणीड अCY य A om. अ ABY रोहणी अधिरोहणी A साहिज्जओ C. 1. hd. झउ 2. hd. झ्झउ र साइज्जओ Y य X om. अ. L. 4. BFXY साइज्जियम° C 1. hd. 'झिय 2. hd. 'झिय: BCF मवि BCFXY लंबियम° X मवगमोहम्मि A साहाउCसारहओ. L. 5. BX रोहणी BF सहे° C साहिझओ BX साइज्जियं C (F) इझिअं. B°लंषितं C सारहओ L. 6. B मोह. L.7. BF सइज्जिय C साइझियणेजिमिणो X साहिज्जियणमिजिणे B अंवा x अंव्वा C हिझओ X हिज्जओ. L. 8. BF सम्गासोह C मुग्गा BFX सालिंगणिं BCF च x साहरइ C उझिंतं. L.9. A सारिछिअहरिआलीउ BFXY °च्छियच्छियासयलीउ x सेयाली Y सेया ABF लीउ Cयं 2. hd. य दु A डुवा BF दुचा BF साडहमि CY सारघंमि Cसाहि. लियं. L. 10. A C2. hd. णउ Xणुओ A व्वुए BF घुए Cचए X मुए x om. साहंजय A जगो BCFY | ABF गोखुरुए. L. 11. BCFX च्छिया तथा सेयाली C साहिलियं X सारथी for मधु X णउ BF सुतः । स्रुत्य x सुतः । त L. 12. B सोहंजओ X साहंजणओ. L. 13. BCFX सेयालि C° याम BCFX प्पसिय. L. 14. B जणेंहिं CX "रिच्छियच्छण्णा (X ण° ) BCFX खलिया.

Page #368

३२७
२९]
अष्टमवर्गः अत्र । साहरइ साहट्टइ संवृणोति । सारवइ समारचयति । सामग्गइ श्लिष्यति । सामयइ प्रतीक्षते । एते धात्वादेशेषूक्ता इति नोक्ताः ॥ [ २७ ]
सिग्गो खिण्णे सिंदू रज्जू कुक्कुडकिसमु सिहिसिंगा।
मच्छम्मि सित्थिसीहंडया पलालम्मि सिप्पसिंबीरा ॥ २८ ॥ सिग्गो श्रान्तः । सिंदू रज्जुः । सिही कुक्कुटः । सिंग कृशम् । सित्थी तथा । सीहंडओ मत्स्यः । यस्त्वेतौ सिद्धिपिण्डिकावाचकावाह स देश्यन्तरानभिज्ञो भ्रान्त एव । सिप्पं तथा सिंबीरं पलालम् ॥ यथा ।
जगजय सीहंडद्धय सिहिधय तुह सिंदुबद्धसिप्पभरो । सिग्गो सिंगो सिंबीरसेवले लुलइ सित्थिओ व्व रिऊ ॥ ३३॥ [ २८] सिंदीसिंदोला खज्जूरी सूईइ सिविसिव्विणिआ। 10
सिंडं मोडिअए सिंढासिंबाडीउ णासिआणाए ॥२९॥ सिंदी तथा सिंदोला खजूरी । सिव्वी तथा सिव्विणी सूची । सिंडं मोटितम् । सिंढा तथा सिंबाडी नासिकानादः ॥ यथा ।
सिंदिवणे सिंदोलतले सिंढं सणिअ सिव्विसममइणा । सिव्विणिबुद्धी सिंडङ्गी सिंबाडीइ उत्तरं देइ ॥ ३४ ॥ २९ । 15
L. 1. साहइ सं BF सारडइ X सामगाइ. L.B. K सग्गो C खिणे x खिण्णो BX कुकुड X किसेसु. L. 1. C सिच्छि Cसीप (!) A "सिंधीरा BFY सिंचीरा C°सिंघिरा X संढीरो. L.D.C1. hd. om. सिंद रज्जुः 2. hd. adds it. BF रनः रज्ज BFX सिंही BF कर्कट: Cसिच्छी. L.H. C सिहंड ओ X मत्सः । यस्त्वेतो B सिद्विपिंडवा X सिसिद्विपिंडिकावाचकावा Com. स. L.7. BF विष्पं B सिंवीरं CX सिंढीरं F सिवीरं C 1. hd. पलायलं. L. 8. CX जय जग B सिहिड ( (F1) सीहंडद्वय C सिधिय BF बद C वटु L. 9. B सिंवीर BF सिस्थिय C सिच्छउ र सिच्छिउ BCF च. L. 10.C सिंढोला X सिंदूला सज्जरी BF om. "सिव्वि C1. hd. सव्वि A 'सिच्चि (१) BF ‘णिय ACXY णिया. L. 11. A सिरं C सिण्डं cdd. मोडियए (X om. ए)C1. hd. सिंवा A.C2. hd. x सिंटा A 'सिम्बा' BF 'सिंवा Y सेवा ( सिंबाडिउ BF, C2. hd. XY डीओ cdd. णासिया . L. 12. B सिदोला X सिंदूला B खर्जुरी Cl. hd. सिट्ठी X सिद्धी BF सिंविणी BF सूरी. L13. B सिंडा C (F ?) X सिण्टा BCF सिंवाडी B नासिकादयः X नाशिका L. 14. C सिंदिवदे X सिंदिवले सिंदूल CX सिण्टं BCFX सुणिय BF सिव्विसमइणो C सिव्वसमएइणो X सिव्वमइपइणो. L. 15. B चुद्धि C बुद्वी सिण्डंगी B सिचाडीइ C (F१) x संवाडीइ.

Page #369

5
३२८
देशीनाममाला
परिपाडिअम्मि सिद्धं रज्जे सिज्जूरसिंदृरा । भूअगहिअम्मि सिंyअमुञ्छे सिलओ सिमुम्मि अ सिलिंबो ॥ ३० ॥
सिद्धं परिपाटितम् । सिज्जूरं तथा सिंदूरं राज्यम् । सिंअं भूतगृहीतम् । सिलओ उञ्छः । सिलिंबो शिशुः ॥ यथा ।
[ श्लोक ३०
सिद्धपरकुम्भिकुम्भत्थल हरिसिंदूरसारसिज्जूर ।
सिंपुअरूवा रणे जिअन्ति सिलएहि तुह रिउसिलिंबा ॥ ३५ ॥ [ ३०
३०]
सिंगयसिंघुअसिंगिणिसिद्धत्था तरुण राहुगोरुद्दा | सिसिरं दहिम्मि सिहिणा थणेसु वरुणे सिअंगसुरजंट्ठा ॥ ३१ ॥ सिंगओ तरुणः । सिंधुओ राहुः । सिंगिणी गौः । सिद्धत्यो रुद्रः । सिसिरं दधि । 10 सिहिणा स्तनाः । सिअंगो तथा सुरजेहो वरुणः ॥ यथा ।
सिद्धत्थसिअंगाण वि सिहणिज्जं सिंगिणीसिसिरखाय ।
पिहुसिहिणिं सिंगय सिंघुअमुह सुरजेहादिसि णिअसु ॥ ३६ ॥ [ ३१ ] डमरम्मि सिआली विडजलणेसु सिरिंगसिंदुवणा । हंसम्म सिग्विओ सिरिमुहो मयमुहे सिरिद्दही पविआ ॥ ३२ ॥

L. 1. cdd. “डियंमि ( X “डियम्मि ) AC सिद्धं । सिदूरा C सिंदुरा. L. 2. XY भूय edd. हियां Y संपु BF मुछे A सिलउ B सिसिसुंमि cdd. य B C सिहं BF पारिपाडितं BE सिंजरं C सिंदुरं B सिम्पुअं. C ( F ? ) “लिम्बो. 1. 5. C सिट्ट° F सिट्ठBI C हसिंदूर. L. 6. BF सिम्मु अरुवा C A৺सिलिस्वा C ( F ? ) शिलिम्बा X शिलंचा. C सिद्धच्छा BF गोभट्ठा C 1. hd. “रद्दा. घणे X थणासु BFX सियंग C अंग X सिद्धच्छा सिद्ध BF रौद्रः X दधि:.
सिद्धं A om. रज्जे X रेज्जे BE (X हिम्मि ) B सिंम्पुअ X सिंपुय' सिलिंवा C ( 1 ) “लिम्बो. L. 3. L. 4. BF ओछ B सिंलिंवो कुंभकुंभिकुंभत्थल X “कुरिकुंभत्थल C जियंवि X जियंति B सिलएहिं X सिलरहि L7Y "संधु X सिघुसिंघ L. S. B दहंम्मि A स्थणे C 1. hd. जेट्ट. L. 9. C सिधुओ X सिंघओ C L. 10. BF सिहिणा सूना X स्तना BF "ज्येहो C. 1. hd. जोट्ठो. L. 11. C सिद्वच्छ X om. सिंह C णिझं X सिगिणी CX सिसिरमाय. L. 12. C सहिणं B सिगय B णियसु X असु ( sic ). cdd. सियाली BF सिरिंगसिंदुवणी C सिरंग. L. 14. A हिंसम्मि B सिर om. सिरिमुहों C मयसुहे X मयहे Y मदमुहें cdd. पविया.
A

L. 13. वर X

Page #370

३४ ]
अष्टमवर्ग:
३२९
सिआली डमरः । सिरिंगो विटः । अत्र । सिहइ स्पृहयति । सिंपइ सिञ्चति । एतौ धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ । सिंदुवणो अग्निः । सिरिवओ हंसः । श्रीवदपक्षिवाचकस्तु शब्दभवः । सिरिमुहो मदमुखः । मदो मुखे यस्येति विग्रह: । सिरिद्दही खगपानभाजनम् ॥ यथा ।
ओ पिअइ रिऊ विरइअसिआलिए तुह पयावसिंदुवणे ।
सिरिमुहसिरिंगहसिओ पात्थव सिरिवयसिरिद्दहीइ जलं ॥ ३७ ॥ [ ३२ ] सिहरिणिसिहरिल्ला मजिआइ सिंगेरिवम्ममवि रप्फे । सिरिवच्छीवो सुद्धो गोवाले सित्थए सीअं ॥ ३३ ॥
सिहरिणी तथा सिहरिल्ला मार्जिता । सिंगेरिवम्मं वल्मीकः । सिरिवच्छीवो तथा सुद्ध गोपालः । सीअं सिक्थकम् ।। यथा ।
I
सिंगेरिवम्ममुहसिविच्छीवय सुद्धपुत्त एआए ।
सीअयमउअङ्गीए सिहरिल्लपिआइ सिहरिणं देसु ॥ ३८ ॥ [ ३३ ] पवरसिरक्कझडीसुं सीसयसीसक्कसीइआओ अ । सीउग्गयं सुजाए सीहलयं धूवजन्तम्मि ॥ ३४ ॥
L. 5. CX उ C
L. 6. C सिरि
L. 1. BCFX सियाली X विद X सिपड़. L. 2. X नोक्ताः B ऽमिः. B सिसिवओ. L. 3. X शब्दरुवः L. 4. Xom. यथा. पियरिङ X पियड् BCE विरइयसियालिए X सिवियसियालिए मुहसिओ B "सिंरिंग Cपच्छिव BF सिरिव C सविर्य X सिरिहाइ (i.e. om. सिविय ). L. 7. ACXY मज्जियाइ ( C1 hd. झि ) BE "याई B रिष्फो C ( F ? ) रप्फो. L. 8. BF सिर C ( F ? ) सुद्दो C सिच्छिए X सक्कए XY सीयं. L. 9. B सिंहरीणी F सिंह X सिहिरणी C सिहरला B सिंगेरी . B सिर L. 10. C ( F 1 ) मुद्दो C सियं सिच्छयं, 2. hd. सिच्छियं and adds शिक्षितं X सीयं सिक्कयं.
L. 11. X सिंगेविवम्
L. 12. B सिहिरिल्ल BX पियाइ L. 13. BF कज्जडीसं C 1. hd.
B "सिर X वत्थ C ( F ? ) सुद्व BCFX एयाए. C ( F 1 ) पियाई C ( F1 ) सिहंरिणिं X सिहिरिणि. "कड B सीसक B, C 2. hd. ( F 1 ) Y सीइयाओ A, C. hd. X 'झ्याउ XY य. L. 14. C सुउग्गयं Y सुजाते X साहलयं. L. 15. Xom. सीसयं X साससकं BX सिरकं X शिरणमित्यर्थः BCFX सीइया. Xom. झडी here. BF सडी L. 16. X कथयति B षूक्तः । om. इति नोक: C सीओग्गयं
निरतंरवृष्टि झडीरित्यर्थः 1. 17. X धूपितं,
12 [ Desinamamālā]
1
सीसयं प्रवरम् । सीसक्कं शिरस्कम् । शिरस्त्राणमित्यर्थः । सीइआ झडी । निरन्तर - 13 दृष्टिरित्यर्थः । अत्र सीसइ कथयतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः । सीउग्गयं सुजातम् । सीहलयं वस्त्रादिधूपयन्त्रम् ॥ यथा ।

5

10

Page #371

देशीनाममाला
[ श्लोक ३४
उअ सीउग्गय तुह सरसीइअरइअविवराइ वेरीणं । रणसिरिसीहलयाइ व सीसयसीसकसीसाइं ॥ ३९ ॥ ३४]
सीमंतयं च भणिअं सामन्तालंकरणभेए।
सीलुट्टयं च तउसे करवन्दीए अ सीहणही ॥३५॥ सीमंतय सीमन्ते भूषणभेदः । सीलुट्टयं । कप्रत्ययाभावे सीलुटुं । त्रपुसम् । सीहणही करमन्दिका । तत्कुसुममित्यन्ये ॥ यथा ।
10
सीलुट्टयसीहणहीफलवणिअ मुणेसि किं ण अप्पाणं ।
जं आसत्तो तीए मणिमयसीमंतयं पि मण्णेसि ॥ ४० ॥ [ ३५ ] सीरोवहासिआ लज्जाए उक्का मुली मुई बुद्धी।
मुहरा चडयाभए मुढिओ सन्ते मुंह मुहेल्ली अ ॥३६॥ सीरोवहासिआ लज्जा । सुली उल्का । सुई बुद्धिः । सुहरा चटकाभेदः । यस्या अधोमुखं नीडं भवति । सुढिओ श्रान्तः । सुहेल्ली सुखम् । सुहल्लीत्यन्ये ॥ यथा ।
रण्णे दवसुलितत्ता गयसुइसीरोवहासिअसुहेल्ली ।
सलहन्ति तुझ रिउणो सुढिआ सुहरं पि णेडुठिअं ॥ ४१ ॥ [ ३६ ] 15
सुंघिअसुलससुवण्णा य घाणकोसुम्भअन्जुणदुमेमु । संकेअम्मि सुवुण्णा सुरंगिसोहंजणा य सिग्गुम्मि ॥ ३७॥
L. 1. BCF उय BCFX सीइय BEX "रड्य C राइय° BCFX राई. L. 2. B सिरी BCF लयाई च C सीसीसक X सीसई. L. 3. cdd. भणियं (X नणियं). L. 4. A सीलव्वयं Y करबंदीए edl. य. L. 6. करमंदिका (X कर. वंदिका) not करमर्दिका is the reading of all the Mss. : BCDEHF. L.7. x सीलट्टय° C साहणही CX वणिय C आप्पाणं. L. 8. C सामंतयं. L. 9. cdd. 'सिया B सई X मुई BX वुद्धी ( (F?) बुद्धी. L. 10. BF मुहर C 1. hd. मु°CX om. सुहे cdd. य. L. 11. C1. hd. सा cdd. “सिया X सुती for मुली BF सई CX बृद्धिः. L. 13. C देव BCFX हासिय . L. 14. C तुझ BCFX सुढिया CKहर BFX वियं Cठियं. L. 15. B मुघिय AC (F!) XY संघिय x सुलस-वण्णा Y अX अज्जण ( “दुमेसि. L. 16. BCF संकेयाम B (F!) मुवण्णो X सुवण्णा BF सुगंमिसोAY सारुंग सिन्धु म.

Page #372

३९ ]
अष्टमवर्गः
३३१
संधिअं घातम् । सुलसं कुसुम्भरक्तं वस्त्रम् । सुवण्णो अर्जुनतरुः । सुवण्णा संकेत: । सुरंगी तथा सोहंजणो शिग्रुतरुः ॥ यथा ।
मज्झसुवण्णसुवणं दाउ सुलसवसणाइ तीइ गओ ।
संकेअसुरंगिवणे भमेसि सोहंजणाइ सुंघन्तो ॥ ४२ ॥ [ ३७ ] किंसारु सुंकर्यं सूअलं च सुअणा य अणिउँत्ते । अम्बाइ सुविआ तह य सुद्धपूअम्मि सुद्धवालो अ ॥ ३८ ॥
सुंकयं तथा सूअलं किंशारु: । सुंकलं इत्यन्ये । सुअणा अतिमुक्तः । सुव्विआ अम्बा | सुद्धवालो शुद्धपूतः ॥ यथा ।
सुअणावतंसिअमिमं दट्टु किं करसि सुद्धवात्तं ।
गाईसुव्विअ सूअलजीअण ण वहेसि सुंकए कीस ॥ ४३ ॥ [ ३८ ] डुंबे सुदारुणो सइओ अ सुविरे मुण्हसिअसोमइआ । सुज्झरओ धोवयए सुसंठिआ सुल्लमंसम्मि ॥ ३९ ॥ सुदारुणो तथा सूइओ चण्डालः । सुण्हसिओ तथा सोमइओ स्वपनशीलः । सुज्झरओ रजकः । सुसंठिआ शूलप्रोतं मांसम् ॥ यथा ।
सुण्हसिअसूइआए सुदारुणो रमइ सुज्झर अवहुअं ।
भसिरभसणस्स दिन्तो सुसंठिअं पुरजणम्मि सोमइए ॥ ४४ ॥
L. 1. BCFX सुंघियं BF, C1. hd. सुवण्णा. L. 2. X सुकंगी तथा सोहजणो CX सि BCE सुवण्णसुवण्णं X 'सुवर्ण BF, Clin corr. दाओ
L. 8. C.
X वसणाई. I. 4. CX संकेयी BF जमेसि BCF' 'जणाई B सुघंतो X सुंघाता. L. 5. A सुकअं BF सुंकउं X सुकयं Y सुंकयं BF सुअलं BF सुसुअणा CXY सुयणा ABFY अणिते अणियुंते X अइमुत्ते. L. 6. A अम्बाइ B अंबाई C ( F ? ) अंब्वाइ ( ( F ? ) सुव्विया A सुचिया or सुब्विया BFXY सुब्विया C सुद्वपूर्यमि F सुद्ध ( 1 ) X सुब्भयम्म C ( F १ ) सुवालो X बालो BFXY य. L. 7. BCF सुंकयं X सुकयं B किंसारु X किसारु BF संकलमित्यन्ये CX सुकुलमित्य CX सुयणा. C सुब्विया X सुच्चिया L. 8. BX अंबा BX शुद्धवालो C सुद्ध शुद्धवाला. L. 9. BCFX सुयणावतंसि - यमिमं BF दट्टु BF सु L. 10. BCFX सुव्विय सुवलजीअ वहेोसि X सूवल . L. 11. B डुवे X सुदारुणा A सूइउ X सुईओ XY य A चिरे C सुचिरे BF सुल्हसि L. 12. BF सुरज्जओ सुझ° AA रयए BFY 1. 13. X सुदारणो Com. from सुह° to L. 14. C सुझ° BCFX “ठिया BFX सूल
ACXY सुण्हसि edd. "इया. धोए X धवयए cdd. 'टिया (Y 'विया).
सुज्झरओ excl. BF सुल्ह X सोमईओ. Cला. L. 15. BF सुल्हसि CX सुहसिय BF 'सइयाए C° सुइयाए X सूइयाए X सुदारणो BF सुज्झरड BF, C 2. hd. वहुयं X वहूयं. BCF टियं X 'टिओ.
L. 16. BF भसिणस्स

10
15

Page #373

३३२ देशीनाममाला
[ श्लोक ३-९ .. अत्र सुगिम्हओ फाल्गुनोत्सव इति सुग्रीष्मकशब्दभवः । दृश्यते चायं संस्कृते। यद्भामहः । सुग्रीष्मके न दृष्ट इति ॥ [३९]
कण्हे सुवण्णबिंदू रूववईए सुदुम्मणिआ।
सुकुमालिअं मुघडिए तुलसीए सुलसमंजरिआ ॥४०॥ सुवण्णबिंदू विष्णुः । सुदुम्मणिआ रूपवती । सदुम्मणिएति शीलाङ्कः । सुकुमालिशं सुघटितम् । सुलसमंजरी तुलसी ॥ यथा ।
णवसुलसमंजरीए तइ चण्डी अच्चिआ सुदुम्मणिए । सुकुमालिअङ्गि जं तुह सुवण्णबिंदूवमो वरो एस ॥ ४५ ॥ [ ४० ]
मूला वेसा सूई अ मञ्जरी सूरणो कन्दे । 10 सूरंगो अ पईवम्मि सूअरी जन्तवीढम्मि ॥४१॥
सूला वेश्या । सूई मञ्जरी । सूरणो कन्दः । रंगो प्रदीपः । सूअरी यन्त्रपीडनम् ॥ यथा ।
सूअरिअसूरणासणसूलाए लिहिअसूइगण्डाए । मयरद्वयसूरंगे मा तं सलहो ब्व रे पडसु ॥ ४६॥ [ ४१] सूलच्छं पल्ललए मूलत्थारी अ चण्डीए । सूरद्धयो दिणे गणवइम्मि सेओ अ गामणी सेट्ठी ॥४२॥
15
____L. 1. x सुनिमओ B फाल्गुत्सव C भव इति । B संस्कृतः X यद्भानुमहः. L. 3. X कणे A सुसुवण BF विदू or विहू BF रुवइए A वइए X सुदुम्मि cdd. णिया. L. 4. B सुकमा cdd. °लियं (X ) X तुलसीइ cdd. "रिया. L. 5. BF सुवर्णविंदू: X °बिंदु: C सुदु BCFX णिया B रुप BFX °णियेति. L. 6. Cसुकुसमा BFX °लियं. L.7. X मंजतीए BCFX अच्चिया BF य सुदु सुदु X सुदुम्मणिया. L. 8. BF लियंगि C जं तु सुव BF विंदूव C बिंदु C वसे एस. L.9. B सइ cdd. य. L. 10. BFXY य C 1. hd. om. अ पईवम्मि 2. hd. has पईवे BF पइवाम X पईचंम्मि C 1. hd. अरी (sic).2. hd. सुअरी X सूयरी CY पढिमिX वाडम्मि. L. 11. BF om. सूरंगो प्रदीप: C1. hd. सरगो 2. hd. सरंगो. CK सूयरी C यंत्रपीटं। L. 1. BF °णासलसूलाए BCFX लिहिय BF मंडाए. L. 14. C मयरद्वय C हो व्वा र X च CX फडसु. L. 15. XY सूलत्यं C पल्लडए C ( F!) सूलच्छारी cdd. य. L. 16. A Cढओ X गणवयम्मि ABF. C1. hd. सेउ ACXY य A सेमी.

Page #374

४४ ]
अष्टमवर्ग:
सूलच्छं पल्वलम् । अत्र सहवो सभग इति सुभगशब्दभवः। तथा सरइ सूडइ भनतीति धात्वादेशेषूक्ताविति नोक्तौ । सूलत्थारी चण्डी । सूरद्धओ दिनः । सेओ गणपतिः । सेठी ग्रामेशः ॥ यथा ।
सूलत्थारीसूरद्धए ससेआण पणमणमिसेण ।
सूलच्छतडकुडङ्गे ओ सेठिवहू अहिसरेइ ॥ ४७ ॥ अत्र सेहइ नश्यतीति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः ॥ [ ४२ ]
सेवालसोमहिड्डा पङ्के कोकम्मि सेहरओ।
चप्पुडिणाए सेवाडओ अ सेजारिशं च दोलणए ॥४३॥ सेवालो तथा सोमहिड्डो पङ्कः । सेहरओ चक्रवाकः । संवाडओ चप्पुटिकानादः । यदाह ॥अङ्गुष्ठमध्यमाङ्गलिशब्दः सेंवाडओ गदितः ।। सेजारिअं अन्दोलनम् ॥ यथा । 10
सज्जारिश्र ण इच्छइ सेवालजयक्ख सोमहिढे अ ।
मरिही सेहरथणिआ कइवयसेवाडएहि तुह विरह ॥ ४८ ॥ [ ४३ ] सेआलुओ उवाइअवमहम्मि धुरंधरम्मि सेरिभआ ।
सोती गईइ सोअं णिहा मंसम्मि सोल्लसोमाला ॥४४॥ सेआलुओ उपयाचितसिध्द्यर्थं वृषभः । उपयाचितं केनापि कामेन देवताराधनम् । 15 सेरिभओ। कप्रत्ययाभावे सेरिभो । धुर्यवृषभः । सेरिभो महिषेऽपीत्यन्ये । सोती नदी । सोअं स्वपनम् । सोल्लं तथा सोमालं मांसम् ॥ यथा ।
___L. 1. X मूलत्थं पल्ललं । X स्तहवी (i. e. सूहवी). L. 2. B भगक्ति इति x भतक्तीति X पूक्ता इति नोका: C नोक्तौ (F ? ). C (F१ ) सूलच्छारी. X वंडी C (F!) सुरदओ X दिनकरः for दिनः L. 3. B सेट्टी. L. 4. C (F१) सूलच्छारीसूरद्वए BCFX ससेयाग BF पणमिसेण. L. 5.X मूलत्थ XI B सिद्धिवहू. L. 7. AD om. dist. 43, but D has the commentary. Y हेड्डा BF हिड्डु पंको कमि से L. 8. cdd. वप्पुडि (X चप्फडि° Y as above) C सिंघाडउ 2. hd. °डओ X सेंबाडउ Y सेंबडायओ cdd. य ( om. Y) X सेज्जाविरि Y सेज्जायरि° cdd. 'रियं. L. 9. C हिड्डा B चक्रवाचकः X वकवाक: C सेवाडओ. C वप्पुडिका 2. hd. चुण्टकी X चप्फुडिका L. 10. X अंगुत्थलमध्य C सेवा . BCFX रियं. L. 11. BCFX रियं BF सेवालजजक्ख CX सेवाल जक्ख BF सोमहिडे C हिट्ठा X हिड्डा BCFX य. L. 12. X सरिही Bथणिया C (Ft) X धणिया B कइवइ X कयवय B°डएहिं C सेवाएहि F सेंवाडएहिं x सेवागहि. L. 18. BCFX सेयाल ओ A उवाईय BCF XY उवाइयC धरमि A भउ B सेभरिओ. L. 14.C सोसोअं x सोअY णिद्वा B मसंमि. L. 15. BCFX सेयालुओ X om. कामेन. L. 16. X सेरभओ. CX महिषो L. 17 C स्थअ स्व.

Page #375

३३४
देशीनाममाला
[ श्लोक ४४
उवचिसोमालो वि हु कुणेइ सेआलुओ सुहं सोअं।
सोत्तीइ झीणसोल्लो वि सेरिभो च्चेअ कडए भारं ॥ ४९ ॥ [ ४४ ] सोसणसोमाणा पवणमसाणा सोव्वओ पडिअदन्ते ।
कडिउवकिदिउदरेसुं सोसणिसोवत्थसोमहिंदाई ॥४५॥ 5 सोसणो पवनः । सोमाणं श्मशानम् । सोव्वओ पतितदन्तः । सोसणी कटी । सोवत्थं उपकारः । सोवत्थं उपभोग्यमित्यन्ये । सोमहिंदं उदरम् ॥ यथा ।
अइ थूलसोमहिंदे सोव्वे सोसणयभग्गसोसणिए ।
सम्भलि कइआ तुमयं करेसि सोमाणसाणसोवत्थं ॥ ५० ॥ अत्र । सोमालं सुकुमारम् । सोअमल्लं सौकुमार्यम् । एतौ शब्दभवौ ॥[ ४५ ] 10 सवम्मि सोलहावत्तओ अ सोवण्णमक्खिआ सरहा।
केसविसमथम्बेसुं सढो सिलाघुण्णिएमु सअयं च ॥४६॥ सोलहावत्तओ शङ्खः । सोवण्णमक्खिआ मधुमक्षिकाभेदः ॥ यथा ।
चालुक्क सोलहावत्तसेअजस भग्गरज्जमहुछत्ता । सोवण्णमक्खि आउ व दिसो दिसं जन्ति वेरिणो तुज्झ ॥ ५१ ॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ सढा केशाः । सर्ट विषमम् । सढो स्तम्बः । इति सढशब्दस्यर्थः । सअयं शिला धूर्णितं च ॥ [ ४६]
___L. 1. C उववियासा 2. hd. °सो BFX °चिय B कुणइ BCFX सेयालुओ BF सोओ. L.2. CX सत्ताइC जणसोलो X जणसोल्ला BF थीण B सेरभो BF व्वय C च्चेय X व्वेइ BF कन्टए C कढई X कदृइ चरं. L.B. CX सोमण x सोसोमाणा A सोव्वउ C सोचओ cdd. पडिय. L. 4. A सोसाणि C "सोवच्छ C दाई X सोमहिवाई L.5. C सोमणो X सोमणसो X सोमाण C स्मशानं C सोच्चओ. L. G. C सोवच्छं BFX सोवत्थमुपभो C सोवच्छमुपभो X भोग्यमित्ये. L. 7. C सोचो X सोवो CX सोमणय BF भग्गसणिए CX भग्गमोसणिए. L. 8. BCFX कइया B तमंयं सोवच्छं. L.9. CX सोउमलं BF सौकमार्यो. L. 10. BF वताओ C 1. hd. वत्तउ BCFXY य cdd. क्खिया Y °सरघा XY add अथानेकार्थाः L. 11. A 'विसमथडेस BF थंवेसुं C यंबेसुं Xथहेसु BF "पुण्णिएसु C 1. hd. 'घुणिएस Y सययं. L.12. BCFX मक्खिया. L. 13. C वालुक्क वत्तसोअजस BF सेयजस X भगा C रझ° BCFX 'महुछत्तो. L. 14. BCFX मक्खियाओ (X °उ ) CX दिसिं C तुझ्झ. L. 16 C सढो केशाः BFX स्तंव इति C स्तब इति 2. hd. सूध इति. BX सिला.
15

Page #376

५०
३३५
अष्टमवर्गः सरहो वेडिससीहेसु सक्खिगामीणएमु सणिओ अ। पहाविअरजकपुरक्किअदित्तेसुं सज्जिओ चअ ॥४७॥ सरहो वेतसवृक्षः सिंहश्च । सणिओ साक्षी ग्राम्यश्च । सजिओ नापितो रजकः पुरस्कृतो दीप्तश्चेति चतुरर्थः ॥ [ ४७ ]
हंसोघसरेसु सरेवओ अ संवाअआ णउलसेणा।
सण्णिहिअमाविएमुं अणुणीए चेअ सण्णुमिअं ॥४८॥ सरेवओ हंसो गृहजलप्रवाहश्च । संवाअओ नकुलः श्येनश्च । सण्णुमिअं संनिहितं मापितमनुनीतं चेति व्यर्थम् । प्रच्छादनार्थं तु च्छादिधात्वादेशसिद्धम् ॥ [ ४८ ]
तोसिअसारविअअलिकरणेसु समुच्छिदं चेअ।
पडिवेसिपओसेसुं वज्झे अ समोसिओ होइ ॥४९॥ समुच्छिअं तोषितं समारचितमञ्जलिकरणं चेति व्यर्थम् । समोसिओ प्रातिवेश्मिकः प्रदोषो वध्यश्चेति व्यर्थः ॥ [ ४९ ]
चिन्तिअसण्णिझे सण्णविरं समणिब्भरेसु समसीसं । अजसरएमु समुप्पिंजलममएन्दुसु समुद्दणवणीअं ॥ ५० ॥
10
L. 1. Y वेडस C गामिणएसु ACXY य. L. 2. vdd. पहाविय° C रजय ABFXY पुरकिय C पुरक र वित्तेसुं A सज्जि र C सिझिओ X सज्झिओ Y सज्जओ BF वेअ CY चेय X वेय. L.B.X वृक्ष B सिहान्य सक्षी BFX ग्रामश्य C सझिओ BF नापितः L. 5. A हंसेघ x हंसोकस Cघरेसु A सारवउ Y य C सवाअअX संवाअओ Y संबाअआ BF णओल. L. 6. ABXY सण्णिहिय° C (F?) संण्णिाहय cdd. चेय (X वेय) X सुण्णु ACXY °मियं. L. 7. C सरवहो 2. hd. सरेवहो C सवाम्रओ C 1. hd. सन्न र सुन्नु BCFX मियं. L. 8. X मापितं अन. L. 9. BF तोसियतोसियसा A तोसियं CXY तोसिय edl. 'वियंजलि (X बि) BF °करणेस ABFXY समच्छियं C समच्छियं ABFY चेय Cचेयं X वेय. L. 10. BF °वेसिओपओ AC पउसेसु BF चज्जे AC वज्जे Y बज्झे cd.l. य C 1. hd. समोहिओ C होई. L. 11. BCFX °च्छियं X तोपितं समागवियं अंजलि' . L. 13, ABXY चिंतिय Cचिंतियं F चिंतय ABF. C] hd.°सपणज्जे 02. Id. "सण्हिज्जे BCFXY वियं C"णिभ्भ Y निभ. L. 11. BF सम° X मदुसु Xणवणीयं.
चिनिय' ( चिनिय

Page #377

देशीनाममाला
[ श्लोक ५०सण्णविरं चिन्तितं सांनिध्यं च । चिन्तिअसण्णिज्झे इति समाहारः । समसीसं सदृशं निर्भरं च । अत्र समाणइ भुङ्क्ते समाप्नोति चेति धात्वादेशेषूक्त इति नोक्तः । समुप्पिंजलं अयशो रजश्च । समुद्दणवणीअं अमृतं चन्द्रश्च ॥ [ ५० ]
मरहट्ठदेसपट्टणभेए दूरे अ सायं च । 5 साहो अ वालुआसुं उलूअए दहिसरे चेअ ॥५१ ॥
सायं महाराष्ट्रदेशे पत्तनविशेषो दूरं चेति यर्थम् । केचित्तु सायंदूरं इति चतुरक्षरं नाम पत्तनभेदवाचकमाहुः । साहो वालुका उलूको दधिसरश्चेति व्यर्थः । दधिसरो दन उपरि सारम् ॥ [ ५१]
वत्थब्भूभुअसाहापिकिसरिससहीसु साहुली चेअ । 10 सम्बूअयम्मि सालुअमह सुक्कजवाइअसिरम्मि ॥५२॥
साहुली वस्त्रं भूर्भुजः शाखा पिकी सदृशः सखीचेति सप्तार्थः । सालुअं शम्बूकः शुष्क यवादिशीर्ष चेति यर्थम् ॥ [ ५२ ]
सामग्गिरं च चलिए अवलम्बिअपालिएसुं च ।।
सित्था लालाजीआसु हिमोसाएमु सिण्हा वि ॥ ५३॥ 15 सामग्गिरं चलितमवलम्बितं पालितं चेति व्यर्थम् । आलिङ्गनार्थं त श्लिषिधात्वा
देशसिद्धम् । सित्था लाला जीवा च । सिण्हा हिममवश्यायश्च ।। ५३ ]
_L. 1. BFX वियं C 1. hd. only सण्ण X वितित X व for च BX चिंतिय C चिंतय B सणिज्जे इति C झे इति F 'जेति x सणिज्जे C 1. hd. हागः L. 2. B निभरं CX पूक्ता X नोक्ताः L. 3. BF' जलमयशो C पिजलमयशो X जल अजस X सेमुद्रणवणीयं BF अमृतं X अमृत. L. 4. ( महरट्ट X मरहद BF 'दोस X पदण eld. य. L. 5. BF सहो आ C साहे CY य C वाल यासं B दहसरे ACY चेय X वेअ. L. G. BF साअं B व्यर्थं ( ( F ? ) X यर्थः. BCFX सायंदूरमिति. L. 7. B भेदं वाच । दधिशरश्येति. L. 9. Cवच्छ. भभअ BF भभुअ]. भुय Y भुज B सहीसं X “महासु ABCFY चेय X वेअ. L. 10. BF संभूअमि C संव्यसंअमि X संबूअम्मि Y संबयअम्मि C 1. hd. साच्छ्य मह 2. hd. सालयमहर सालअमह Y सालयमह cdd. °जवाइय. L. II. CX भभुजः B सप्तार्थाः X षष्टार्थः C सालूयं । साळूअं CX संचकः C. hd. adis संयतं च B.' शंदूकः L. 12. C श्वश्रुजवशीर्ष X शुस्कयवशीर्ष. L. 13. eld. "ग्गिय A भ वलिए ABCEXY अवलंबिय लम्बिय . L. 11. C साँच्छा X लीला EX जीयासु A हिमोओसा X हिममवसाएम. L. 15. BCFX 'ग्गियं X चलितं अब X वेति. L. 16.xदेशसिद्धा Cमिच्छा लीला B सिण्हूं.

Page #378

५८]
अष्टमवर्ग: सिंदुरयं णायव्वं रज्जूए तह य रजम्मि ।
बालम्मि दहिसरम्मि अ मोरे अ सिहंडइल्लो वि॥५४॥ सिंदुरयं रज्जू राज्यं च । सिहंडइल्लो बालो दधिसरो मयूर श्चेति व्यर्थः ॥ [ ५४ ]
हिमकालदुदिणे तह झाडविसेसम्मि सीअल्ली।
सीअणयं पारिमसाणा सिहणोमालिआसु मोहलिआ ॥५५॥ 5 सीअल्ली हिमकालदुर्दिनं झाविशेषश्चेति यर्था । सीअणयं दुग्धपारी श्मशानं चेति द्व्यथम् । सीहलिआ शिखा नवमालिका चेति व्यर्था ॥ [ ५५ ]
सुग्गं च अप्पकुसले णिविग्यविसज्जिएमुं च ।।
रुप्परजगेसु सुन्झयमह वेसहरचडएसु सुहराओ ॥५६॥ सुग्गं आत्मकुशलं निर्विघ्नं विसर्जितं चेति व्यर्थम् । सुज्झयं रौप्यम् । सुज्झओ 10 रजकश्चेति व्यर्थः । सुहराओ वेश्यागृहं चटकश्चेति द्यर्थः ॥ [१६]
सूरल्ली मज्झण्हे तिणभेए मसयरूवकीडे अ। मिगसिसुसरेसु सेल्लो दीहरभदाकिईसु सेरी अ॥५७ ॥ सरल्ली मध्याह्नो ग्रामणीतृणं मशकाकृतिकीटश्चेति व्यर्थः । सेल्लो मृगशिशुः शरश्चेति व्यर्थः । सेरी दीर्घा भद्राकृतिश्चेति व्यर्था ॥ [ ५७ ]
गामपहाण सण्णिज्झकारए तह य सेआलो।
भए भाविणि सोही सोवणमालयणसिविणमल्लेसु ॥५८॥ ___L. 1. A सिंदुणयं C सिंदूरयं णायचं A रज्जुम्मि C रंजॉम. L. 2. ABCF वालम्मि X दहिसार edd. 'रम्भि य ABCFY मोरे य EX मोरे इ C सिंह EX सहिंड L. 3. BCFX सिंदूरयं X रज्जु B गयं व X सिंहड B वालो दहिशरो C ( F१) दधिसारो. L. 4. B काले दु C काड° EXY सीयल्ली. L. 5. 1 सीयणयं A सिहमालि° cdd. 'लियासु सीहलिया. L. 6. B ज्झाड CFX झाड BX यर्थाः. L. 7. BCF °लिया X यर्थः L.S. A णिविम्य BF विसज्झिएस. L.9. A सूप्प Y °रजएसु AB सुज्जय C (F1) सुझय BF मुहग CI. hd. नहरा X हराओ A °राउ. L. 10. B निविघ्नं B सुजयं C (F? ) सुझयं B मुज्जओ ( (F? ) सुझओ. L. 11. X 572f: for gů: ( second time). L. 12. C (F?) HAS A 37o (!) Y मज्झण्ह A मसघ d. य. L. 13. A मिगसिर मुसरेमु C सिससुरेसु 2. hd. 'सिसस EX "सिरे सु BF सिल्ला X सिलो BF "किडम Y गिईसु edd. य. L. 14. C सुरल्ली CY मध्याह्नः C तृणं ( om. ग्रामणी ) । तृणभेदः (om. I मणी) X मशकरूपकीट. B शिसुः BF सरति. L. 15. C द्यः. L. 16. ABEF सणिज्ज C सझिण्ण cld. सेयालो (Xसेयासो Y आले ).
43 [Desinainamala]
15

Page #379

5
10
देशीनाममाला
[ श्लोक ५८
सेआलो ग्रामप्रधानं सांनिध्यकर्ता च यक्षादिरिति द्यर्थः । सोही भूते भाविनि च काले प्रयुज्यते । सामर्थ्यात्तदर्थं भवति । सोवणं वासगृहम् । सोवणो स्वप्नो मल्ल श्वेत त्र्यर्थः सोवणशब्दः ॥ [ ५८ ]
३३८
॥ अथ हादिः ॥
ह अट्ठम्म हरी कीरे दूरे हणं हर्ड हरिए ।
हत्थं हल्लप्फलिअं हुलिअं सिग्घम्मि हणु ससेसम्म ॥ ५९ ॥ हहुं अस्थि । हरी शुकः । हणं दूरम् । हर्ड हृतम् । हत्थं हल्लम्फलिअं हुलिअं त्रयोऽप्येते शीघ्रार्थाः। हल्लम्फलिअं आकुलत्वमित्यन्ये । हणु सावशेषम् ॥ यथा । हरिणासहड्डिअ महं अहणुधणेणं हडेण हत्थो वि ।
ण हणं वच्चसि हल्लप्फलिअं चलिअम्मि मइ पवणहुलिए ॥ ५२ ॥ अत्र । हंद गृहाणार्थे । हद्धी निर्वेदे । एतौ प्राकृते निपातेषूक्ताविति नोक्तौ ॥ [ ५९ ]
हत्थारं साहेज्जे कीलत्थं करगयम्मि हत्थलं ।
हक्कोद्धुं अहिलसिए उप्पाडिअयम्मि हक्खुत्तं ॥ ६० ॥
हत्थारं साहाय्यम् । हत्थलं क्रीडया हस्ते गृहीतम् । हक्कोद्धं अभिलषितम् । 15 हक्खुत्तं उत्पाटितम् ॥ यथा ।
L. 2. X साम
L. 1. BCFX सेयालो C संनिध्य ( भाविनी X व for च. र्थ्यात् तदर्थं F सोहणं BF रतिगृहं. I. 3. X सावणशब्दः.
L. 4. om. A. Y has only हकारादिः L. 5. C हहं 2. hd. हड्ड BF अट्ठमि ( अहंम EX अत्थिम्मि X हरे for दूरे Xom. हड. L. 6. B हछं AXY लियं BF फलियं C फलिअं H° फलिय BF हुलिय CHXY हुलियं A सवसे सम्मि X only से सम्मि. L. 7. X
दूर C हड्डुं X हतं BCF हच्छं BF फभियं (हछफिलियं BF om. हुलिअं C हुलियं. L. S. X हसूफलिअं BF फलियं C फलिअं B सावसेयं. L. 9. BC FX हड्डिय CX मह BCF हच्छो. L. 10. BCFX 'लियं BCF चलियम्मि X only मि for चलिअम्मि BF मेइ. L. 11. Cणार्थी हद्दीं X णाथा हत्थी ही CX निवेद. L. 12. C हच्छारं ACY साहज्जे BF साहाज्जे C कीलच्छं करमयंमि L. 13. A हक्कोहं CFX सुप्पा cdd. 'डियय ( X °डियम्मि हच्छारं X साहाज्यं हच्छलं X हीतं ( हक्कोट्टं 2. hd. F द्वं B°लखितं. ( F ? ) X उत्पादितं.
हच्छलं E हत्थल
).
L. 14. C L. 15. C

Page #380

६२] अष्टमवर्ग:
३३९ अणवेक्खिअ हत्थारं हक्कोद्धजगज्जएण कामेण । ससिवयणे हक्खुत्ता तुमं सि हत्थल्लभल्लि व्व ॥ ५३ ॥ [ ६० ] सङ्गप्फंसयसवहम्मि हजओ रासयम्मि हल्लीसो।
हत्थल्ली हत्थबिसी बहुजंपिरए हलप्पो अ॥ ६१ ॥ हंजओ साङ्गस्पर्शः शपथः । हल्लीसो रासकः । मण्डलेन स्त्रीणां नृत्तम् । हत्थल्ली 5 हस्तबृसी । सारीशब्दो बृसीवाचक उक्तः । ततो हस्ते सारी हस्तसारीति न देश्येषु वाच्यः । हलप्पो बहुभाषी ॥ यथा ।
तुह हंजओ अतुल्लं सोहग्गं तुज्झ ण हु हलप्पो हं। जं हत्थल्लीहत्था णिअन्ति मुणिणो वि तुज्झ हल्लीसं ॥ ५४ ॥ [ ६१] गेहम्मि हम्मिअं तह चलिअसयण्हेसु हल्लिअहलूरा। 10
हासे हद्धयहसिरिअहासीआ मक्खिए हवियं ॥ २ ॥ हम्मिअं गृहम् । हल्लिअं चलितम् । हलूरो सतृष्णः । हवओ हसिरिआ हासीअं त्रयोऽप्यमी हासार्थाः । हविअं प्रक्षितम् ॥ यथा ।
गुणहम्मिअ तुह विरहे सा हविअहलूरहल्लिएक्कमणा । ण णिएइ कुडयहद्धयकेअइहसिरिअकयम्बहासीए ॥ ५५॥
15
L. 1. edd. क्खिय C हच्छारं C हक्कोट्ट ' हक्कोद्द । हक्कोद्धं C जगझएण. L. 2. X मि for सि C हछल्ल. L. 3. X om. dist. 61, but gives the commentary. BF संगफंसय E फंसंय° हजउ. L. 4. C हच्छल्ली हच्छ ABCFY "विसी E चिसी B वहुE वहुं cdd. य. L.5. हंजउ C. रासको C नृत्यं X नृत्यं X om. हत्थल्ली C हच्छल्ली हच्छ. L. 6. BCFX वृषी x om. सारीशब्दो बृसी BCF वृषी x वोचक CX उक्तस्ततो Instead of हस्तसाराति we should expect to tind हत्थसारीति B देशेषु. L. 7. X हल्लप्पो. L.S. X जंजओ C तुझX प्पलो for हलप्पो. L. 9. C हच्छल्लीहच्छा X सुणिणो C तुझ, L. 10. X गेहम्मि BF हमियं CEXY हम्मियं BCEFXY चलिय° BX ‘सअण्हेस cdd. हल्लिय. L.11. AX हट्टय CF हवय cdd. हसिरियहासीया Y मंखिए cdd. हवियं. L. 12. B हमियं C ( F!) X हम्मियं BCFX हल्लियं C हट्टओ F हवओ X हट्ठय BCF रिया x हरिसिय BCF हासीयं X हासीयें. L. 13. B हवियं. L. 11. B हमियं C (F१) X "हम्मिय x om. रहे सा हवि BCF हविय X यहल्ला . L. 15. X तडय CF हदय BE कय RCFX हसिरियकयंवदासीप

Page #381

३४० देशीनाममाला
[ श्लोक ६२अत्र । हणइ शृणोति । हक्कइ निषेधति । हरइ गृह्णाति । एते धात्वादेशेषुक्ता इति नोक्ताः ॥ [ ६२ ]
गहभेए हथिवओ लउडे हरिमिग्गहिरिवंगा।
बंभणिइन्दगजमुं हलाहलाहत्थिमल्ला य ॥ ६३॥ ___हथिवओ ग्रहभेदः । हरिमिग्गो तथा हिरिवंगो लगुडः । हलाहला बंभणिका । ___ हत्थिमल्लो इन्द्रगजः ॥ यथा ।
जो ण गणइ हत्थिवयं जो पडिमल्लो अ हत्थिमल्लस्स ।
सो किं हरिमिग्गकरो हिरिवंगेणं हलाहलं हणइ ॥ ५६॥ [ ६३ ]
हत्थल्लिअं च हत्थोसारिअए कलयलम्मि हलबोलो। 10 हरिआली दुव्वाए हथिहरिल्लो अ वेसम्मि ॥ ६४ ॥
हत्थल्लिअं हस्तापसारितम् । हलबोलो कलकलः । अत्र । हलिआरो हरिताल इति हरितालशब्दभवः । हक्खु पइ उत्क्षिपतीति धात्वादेशेषक्त इति नोक्तौ । हरिआली दूर्वा । हत्यिहरिल्लो वेषः । यथा ।
हरिआलिकयत्थरणा हत्थल्लिअकण्टया य रणम्मि । णिन्दिअहत्थिहरिल्ला तुह रिउडिम्बा करन्ति हलबोलं ॥ ५७ ॥[६४ ] हट्ठमहट्ठो कल्ले हत्थच्छुहणी णववहूए । हरिचंदणं च घुसिण हत्थिअचक्खं च वंकदिदम्मि ॥६५॥
15
L. 1. C ( F ! ) X निषेधयति }, गृह्णाति C गृहाति. L. 3. B महभेए C हाच्छिवओ ( F!) A °वउ र हरिममाह A 'हिरिचंगा BF हरिवंगा C1. hd. हिर L. 3. BF वंभणि C म्हणि° E पदगजेसुं C हच्छिमल्ला. L. 5. C हच्छिवओ X हरिमग्गो CX हरिवंगो लगुटः, Instead of बंमणिका we should expect to find बाह्मणिका; but clr. viii. 75. 1.6. C हच्छि०. L. 7. Cजा हच्छि ( twice ) RCFX य. L. S. B हरिनिग्ग X हरिमन C (F?) हरिवंगणं BF हण Cहणई. L.). BFX हथि हुन्छ clil. 'ल्लियं Cहच्छो cld. °रियए C कयलयंमि ABCFX वालो. L. 10. cdd. हरियाली : दुच्चाए हच्छि dd. य. CX हस्थि BCFX "लियं B वोला CFX वोलो BF हसियारो CX हरियालो. Bom. हरिताल इति. L. 12. हरितालब्द BF हक्कुप्पइ C हक्खुप्पई X टुक्खुप्पइ. X पक्ता BCFX हरियाली L.13. C हच्छि". L. 11. BCEX हारयालि°C कयच्छरणा X कत्थरणो BEX हत्थलिय°C हलच्छिय BEX अ for य BF रणमि. L. 15. BC FX जिंदियC हच्छिउडिभा CK करिति BCEX वोलं. L. 16. E महठो C इच्छभुहणी EX हत्थत्यहणी 1 1 नव C वहुए Y “बहए. L. 17. X चंदण घुसिणो ( om. च ) ABEXY हति व ( हच्छि- (!) A दिदिम्मि C दिट्ठमि E °दित्यंमि.

Page #382

६७ ]
अष्टमवर्गः
३४१
महो कल्यः । कल्यो नीरोगदक्षयोः । हत्थच्छुहणी नववधूः । हरिचंदणं कुकुमम् । हत्थिअचक्खुं वक्रावलोकनम् ॥ यथा ।
हरिचंदणपिञ्जरिअं हत्थच्छुहणिं सहीउ सिक्खन्ति ।
हठमहट्टं दइअं हत्थिअचक्खूह पिच्छ तुमयं ति ॥ ५८ ॥ [ ६५ ] सालाहणम्मि हालो हारा लिक्खाइ हालुओ खीवे । हिलहिल्लाओ तह वालुआसु हिक्का य रजगीए ॥ ६६ ॥ हाल सातवाहनः । हारा लिक्षा । हालुओ क्षीब: । हिला तथा हिल्ला वालुकाः । हिक्का रजकी ॥ यथा ।
हालचउरं पि हु पिअं असई चइऊण दूइकयहिक्का |
हारिल्लहिला वहहालुएहि ही रमइ हिल्लासु ॥ ५९ ॥ [ ६६ ] हिड्डो वामणए हिज्जो कल्ले हित्थहीरणा लज्जा । विहुरे हिट्ठो हिट्ठाहिडो अ लहरीइ हिल्लूरी ॥ ६७ ॥
हिड्डो वामनः । हिज्जो कल्यम् । भविष्यदतिक्रान्तं च दिनमित्यर्थः । हित्था तथा हरिणा लज्जा | हित्थो लज्जित इत्यन्ये । यगोपालः । लज्जितभीतौ हित्थो ॥ त्रस्त - वाची तु हित्थशब्दस्त्रस्तशब्दभवः । हिट्ठो तथा हिट्ठा हिडो आकुलः । अधोवाचकस्तु 15 हिशब्दो अधः शब्दभव: । हिल्लूरी लहरी ॥ यथा ।
वम्महसरहिल्लूरीहिट्ठा सहि रमसि हिडुमणहित्थे ।
हिजो आलीण पुरो वहसि अ हिठाहिडा तु हीरणयं ॥ ६० ॥ [ ६७ ]

L. 2. BX हंत्थिय° C ( F ? )
L. 1. BCFX कल्पः । कल्पो BX णव C "वधू. हच्छिय L. 3. BCFX °रियं C 1. hd. हत्थच्चुहाणं 2. hd. छु X हत्थट्टहाणं. L. 4. C हम BCFX दइयं BF हत्थिय C ( H 2 ) हच्छिय 'चक्खहिं X उमय. L. 5. CX हलंमि BF हाला लि L. 6. X “हलाओ Y वालुयासु BF रजगी XY रजकीए. लिक्खा C हाल उत्क्षीव: BFX क्षीव: CX वालुका. CX दूक L. 10. C 'हिला विहडा X विडहा BCFX रमइ. L. 11. BCF हिंडो C हिझो A हित्थं ही C हिच्छा". हिद्वाविडो E हेट्ठा X हिट्टा हिंडो cdd. य A हिलरी. हिझो BCFX कल्पं B त्यर्थ C हिच्छा. FX हित्था. L. 15. X शब्दः त्रस्त L. 17. BF धम्मह° C 'हिट्टा BCFX हिंडम. पुरो हसि X हिट्टा हिंडा X हीरणय.
BF चक्खुहिँ X X हालओ C क्खीवे. L. 7. BF हारो X X हालवउरं omपि हु एहिं C हि CX राइ for
L. 9.
L. 12. B विदुरो B L. 13. BF हिडो X हिंडो C L. 14. X हीरिणा BCF भीतो BC C हित्याहिडो or हिच्छा° X हित्था हिट्ठो. L. 18. BF हिज्जे C हिझो X हित्थे C
5
10

Page #383

३४२
देशीनाममाला
[ श्लोक ६८एक्कपयगमणकीलाइ हिचिअं हिविरं चेअ । हिरडी सउली हिक्किअहीसमणा हेसिअरवम्मि ॥ ६८॥ हिंचिअं तथा हिंबिरं एकपदगमनक्रीडा । यदाह ॥ उत्क्षिप्य चरणमेकं यत्र शिशुर्वल्गति क्रीडा । कथिता हिंचिअहिंबिअनामभ्याम् ॥ इति । हिरडी शकुनिका । 5 हिक्किअं तथा हीसमणं हेषारवः ॥ यथा ।
तुज्झ रिऊ हिक्किरहयघणहीसमणे रणे सहिरडिम्मि । 'भरिअसिसुहिंचिओ हिंबिएण णस्सइ सकण्टएक्कपओ ॥ ६१ ॥ [६८] हिक्कासहिरिंबा पङ्कपल्ललेसुं हिसोहिमा फद्धा ।
हिंडोलयं च हिल्लोडणं च खेत्तमिगवारणारावे ॥ ६९ ॥ 10 हिक्कासो पङ्कः । हिरिबं पल्वलम् । हिसोहिसा स्पर्धा । हिंडोलयं तथा हिल्लोडणं क्षेत्रे मृगनिषेधरवः । हिंडोलं क्षेत्ररक्षणयन्त्रमिति केचित् ॥ यथा ।
हिंडोलएण पइणो णहेसु मिगेसु तुह इह हिरिंबे ।
हिक्कासयच्छि हिल्लोडणेइ जारो हिसोहिसाइ ब्व ॥ ६२ ॥ [ ६९ ] हिरिमंथा चणएसुं हीरो सूईणिहे हुडो मेसे । हुत्तोऽभिमुहे हुड्डा पणम्मि हुडुअहुडुमा पवाहधया ॥ ७० ॥
15
L1. EX एकवय AXY हिचियं BF हिक्खियं C हिग्वियं 2. hd. हिच्चियं E हिम्चियं A हिम्वियं BF, C1. hd. हिंवियं C2. hd. हिंचियं EY हिम्चियं x om. हिंबिअं BCFYY चेय. L.2. A सउली cdd. हिकिय cdd. हेसिय
.B. BF.C2. hd. हिचियं C1. hd. x हिवियं BF तथा हिवियं CX हिवियं. L. 1.CX शिशुलाति BF हिंचिय and om. हिंबिअCहिवियहिम्चिय' X हिचियरनाभ्यामिति xहिरिडी. L. 5. BCF हिक्कियं X हिकिवं BF हेसमणं x हेपारवः. L. 6. C तुझ X हिक्कियरहयघणहीममणे Com. रणे BCF सिहिरि x सहिरि. L.7. BCFX भरिय BF सिंहिंविओ C हिचिउ BF हिंविएण C हिव्विएण x हिव्वएण. L8. BF हिवाहिरिम्ब। BEFY रिवा C1. hd. 'रिस्वा 2. hd. 'रिम्या X हारिवा ABEFX ल्लले ABX एफदा C (F!) फद्वा E फदा. L. 9. AX हिरोलयं Cl. hd. हिंसो° E हिण्डो° EX om. च A हिंलोडणं X हिंडोलण B व A खेत्तम्मिग°C खित्तंमिगX खत्तमिग Cराचे. L. 10 x हिकासो B हिरिचं C (F) हिरिम्वं X हिरिव BX स्फ . L. 11. X केवित्. L. 12.Cणटेस BF Om इह BF हिरिव Cहिरिम्बे x ग्वेि (sic). L. 13.X हिकासयत्थि CX हिसाहि C2 hd. च. L14. ACX हरिमंथा A वणएसु X एस C मासे. L. 15. E érii ABCI XY wa Bega ABEFY 54° Cum 533 X 46AI.

Page #384

७२ ] अष्टमवर्गः
३४३ हिरिमंथा चणकाः । हीरो सुचीमुखाभं दाििदवस्तु । वज्रवाचकस्तु हीरशब्दः संस्कृतसमः । हरवाचकस्तु हरशब्दभवः । केचित् हीरशब्दं भस्मन्यपि प्रयुञ्जते । हुडो मेषः । हुत्तो आभिमुखः । हुड्डा पणः । हुडुओ प्रवाहः । हुडुमो पताका ॥ यथा।
हुडसिङ्गहीर मइ कुण हुई जसहुडुम तीइ तुह विरहे ।
णयणा जइ हिरिमंथ व्व णंसुहुडुएण सूणया हुत्ता ।। ६३॥ [७० ] 5 हुरुडी विआउआ हुंकयहुंकुरुवा य अञ्जलीए अ। पसवपराइ हुलुव्वी हूमो लोहारए जवे हेला ॥ ७१ ॥ हुरुडी विपादिका । हुंकओ तथा हुंकुरुवो अञ्जलिः । हुलुव्वी प्रसवप। । हुमो लोहकारः । हेला वेगः ॥ यथा ।
तुह हुंकुरुवो कामुअ इमाइ हुरुडीपयाइ हेलाए।
जं करसि हुंकयं किर हुलुव्विआहूमिआइ रइलुद्धो ॥ ६४ ॥। ७१ ] हेलुक्का हिक्का हेलुअं छिए गणवइम्मि हेरिंबो।
सप्पसिरकरणिसेहे हेआलं होरणं वत्थे ॥ ७२ ॥ हेलुक्का हिक्का । हेलुअं क्षुतम् । हेरिबो विनायकः । हेआलं सर्पशिरःसंज्ञेन हस्तेन निषेधः । सर्पशिरा नाम हस्तकविशेषः । यदाह भरतः ॥ अमुल्यः संहिताः सर्वाः 15 सहाङ्गुष्ठेन यस्य तु । तथा निम्नतलश्चैव स तु सर्पशिराः करः ॥ होरणं वस्त्रम् ॥ यथा।
10
L. 1. C हरिमंथा X हरिमथा X हीरः हरवावकस्तु. L 3. C 1. hd. om. हुडो मेषः 2. hd. हुडो मासः X अभिमुख BF हुशः पणः X पताकाः. L. 4. BF हुडुमिंग L.5. B जइ रिहि C हिरमंथ X हरिमंथ CX च. L. 6. AC वियाउआ ABY 'हुंकुरवा : हुंकुरुचा cdd. °लीए य. L. 7. BF पसच ACY हुलुच्ची C हुमो AX लोहयारए X हेली. L. 8. B ढुकुरवो C (F !) X हुंकुरवो BCFX हुलुची X प्रसवपराः Cमो . L. 9. C हेलो. L. 10. Bहंकरवो C(F?) x हंकरवो BF कामय x कोसुअX दुरुडी L. 11. X ज BF हुंरुयं C किरि BCFX हुलुच्चिया BFX हमियाइ C हुमियाइ BFX लुट्ठो C लुट्ठवा. L. 12. C हेसुक्का BFY हिकाए A हेलुगं E हेलुअX हिलूअंY हेलुयं AX छीए E च्छिए BF वयंमि E वयम्मि X °वय ( sic ) BF डेरिवो C हेरम्बो E हेरिम्बो X हरित्थो. L. 13. ABCFY हेयालं X हंआलं आलं A वछे C वच्छे E चत्थे._L. 14. X हेक for हिक्का BF क्षतं BF हेरियो CX हेरम्बो BC FX हेयालं c om. सर्प नाम हस्तक X हस्तचक्रविशेषः L. 13. X अंगुत्यसहिताः सवा Com. संहिताः L. 16. B सहागुष्टेन X सहांगुष्टेन BF निमतल°C निस्त.

Page #385

३४४
देशीनाममाला
[ श्लोक ७२हेलुक्कहेलुअमुहे दुल्ललिए होरणञ्चलविलग्गे। हेरिबं पूअन्ती अम्बा बाले करेइ हेआलं ॥६५॥
॥ अथानेकार्थाः ॥ तत्र हंदि विषादविकल्पपश्चात्तापनिश्चयसत्यगृहाणार्थेषु । हरे क्षेपसंभाषणरतिकल5 हष । एतौ प्राकृतलक्षणे निपातेषक्ताविति नोक्तौ ।। ७२ ]
हत्थे कीलागहिअम्मि हत्थलो हत्थलोले अ।
हत्थाभरणे हत्थप्पाहुडए चेअ हत्थोडी ॥ ७३॥ हत्थलो हस्ते क्रीडा) गृहीतः पदार्थों हस्तलोलश्चति व्यर्थः । हत्थोडी हस्ताभरणं हस्तप्राभृतं च ॥ [७३] 10 तुमुलम्मि कोउए हलहलं हडहडोऽणुरायतावेसु ।
हरपच्चुअं सुमरिए णामोदेसण दिण्णे अ॥ ७४ ॥ हलहलं तुमुलः कौतुकं च । हडहडो अनुरागस्तापश्च । हरपच्चुअं स्मृतं नामोद्देशेन दत्तं च ॥ [ ७४ ]
जङ्घालदीहमन्थरविरएसुं हाविरो होइ।
हालाहलसदो तह मालारे बंभणीए अ॥ ७५॥ हाविरो जवालो दी| मन्थरो विरतश्चेति चतुरर्थः । हावो जङ्घाल इत्यपि कश्चित् । हालाहलो मालिकः । हालाहला बंभणिका चेति यर्थो हालाहलशब्दः ॥ [ ७५]
15
L. 1. C हेलुयसुहे X ° हेतुयसुहे B डल° F डुलि° C दुल्ललिप BF °णंवल L.2. BF हेरिवं CX हेरम्बं X पूयंती B अंवा CX अंबा BX वाले C(F१) बाली BFX हयालं C यालं (sic). L. 3. om. A; E अथाने L. 4. X अत्र C निश्चयस्यय. L. 5.C°लक्षणा X लक्षण. L. 6. A हछकीला BF हत्थकीलाए ग° but ए del. in B.Cइत्थकीलाY हत्थकीला (om. ए) cdd. गहियम्मि (X गिहियम्मि)C हच्छलो A हछलोले C हच्छलोले cild. य (X या.) L.7.C हच्छा हच्छप्पा or हत्थप्पा ABCFXY चेय C हच्छोडी. L. 8. C हच्छलो हस्तक्रीडार्थ X गृहति C हच्छलोलश्चेति ( हच्छोडी. L.9.Cप्रावृतं च X हाभतं च. L. 10. X तुमलंमि C कोउ (sic)X हलं (om हल) After हलहलं C 2. hd. adds हलं BF हंडहडो अणुराय ACE om. s. L. 11. A हरपद्गअं BF पच्चुए E पव्वुअ X पेरपच्चुय BF सुसरिए A नामुद्दे BX नामो ABF दिन्ने cdd. य . 12. BF हलंहलं X हलहं तुमल C तुमलः C हडहडा B °रागः ता X हरपच्चुयं. L. 13. X दमं for दत्तं L. 14. C 1 hd. विरविरएK X हाबिरो. L. 15. C 1. hd. सालारे BF वंभणीए X बंभिणीए edit. य. L. 16. BF वितरश्वेत. L. 17. X हालाहलो As to बंभणिका cfr. note on VIII, 63. It is with purpose that I have not ivritten बम्भणिका X व्यर्थे. L. 18. X शब्दभवः.

Page #386

७७ ]
अष्टमवर्गः
[३४५
रयणावलिखेत्तावणरवेमु हिंडोलणं हिडोलणयं ।
हेरंबो णायवो महिसम्म अ डिण्डिमे चेअ ॥ ७६ ॥ हिंडोलणं तथा हिडोलणयं रत्नावली क्षेत्ररक्षणनादश्चेति द्वावपि यौँ । हेरंबो महिषो डिण्डिमश्च ॥ [ ७६]
इअ रयणावलिणामो देसीसदाण संगहो एसो ।
वायरणसेसलेसो रइओ सिरिहेमचन्दमुणिवइणा ॥ ७७ ॥ __ इत्येष देशीशब्दसंग्रहः स्वोपज्ञशब्दानुशासनाष्टमाध्यायशेषलेशो रत्नावलीनामाचार्यश्रीहेमचन्द्रेण विरचित इति भद्रम् ॥
॥ इत्याचार्यश्रीहेमचन्द्रविरचितायां देशीनाममालायामष्टमो वर्गः ॥ L. 1. C खेत्तोवण B हिडोलणं C (F ?) om. हिंडोलणं CEY हिंडोलणयं against metre. X हिंडोलयणं. L. 2. B हेरंवो C (F !) हेरम्बो E हेरध्वो Cणायच्चो Y नायव्वो (d. य ABCFY चेय x व. L. 3. BFX हिंडोलणयं C हिडोलणं C रत्नावलि C. रक्षणनिनादश्यति B हेरंवो C ( F ?) हेरम्बो. L. 4. B महिषत्र्य. L. 5. cdd. इय BF रयणामो E स्यणाबलिनामोXY नामो. L. 6.x वायरण is given twice. X मुणिवयणा. L. 7. C इत्यशेषदेशी BCFX नामा. L. 8 आचार्य C आचार्यहेमचन्द्रविरचित X आचार्यहमचंद्रेण BF विरचितः. L. 9. A लायां अष्टमो वर्ग: गाथा ॥ ७८०॥ ॥ लोकसंख्या ९०५॥ ॥ छ ॥ शभं भवत ।। संवत् १५४९ ॥ वर्ष fi and then the rest of about a line is made illegible but for the
1 लेखि. Bइत्या स्वोपज्ञनत्नावलीमा (sic )देशांशब्दसंग्रहवृत्तीवष्टमा (sic) वर्ग:. ८॥छ ॥ शुभं भवतु कल्याणमस्तु । छ ॥ लेषकपाठकयोमगलं! छ । लिक्ष्यतं पांडे कल्याण। CX इत्या स्वोपज्ञदेशीशब्दसंग्रहवृत्तावष्टमो वर्षः समाप्तः॥ ८ । ग्रन्थाग्रं ३२ । संवत् १५८७ वर्षे...... छ छ। E इति अष्टमो वर्गः ॥ छ ॥ इति श्रीदेसीनाममाल (sic) संपूर्णमिति (sic) भद्रं ।। छ ॥ शुभं भवतु ॥ श्रेयो (5) स्तु लेखकपाठकयोः ॥ श्री॥ ॥ देशीनाममालापत्र २० संपूर्ण ॥ १५१५ ( ? ) ऽनायी (?) ॥ (F ?) X 'तायां देसीनाममालायां अष्टमो वर्गः । समाप्तः ।। । शभं भवतु लेखकस्य ॥ : छ ॥ ॥ श्री ॥ ॥छा ॥ in the text. "तायां स्वोपज्ञदेशीशब्दसंग्रहवृत्तावष्टमो वर्गः समाप्तः ।। हैमदेशीयनाममालावृत्तिः ॥ ग्रं० ४००० ॥ छा ।। ॥ श्रीः ॥ : छा ॥ श्रीः ।। शुभं भवतु ॥ : छा ॥ in the commentary. Y अष्टमो वर्गः ॥ संवदर्हन्मतमतद्रव्य त्रिनयननयनषण्मुखभुखखज्जिरंगच्छंग (?) वर्षे ॥ श्रीवृहद्बहत्खरतरगच्छे श्रीजिनमाणिक्यमूरिपट्टोदयगिरिशिखिरनभोमणिश्रीमज्जिनचंद्रसूरिसूरिसूरिमतल्लिकानामंतेवासिना पंडितरत्ननिधानगणिना स्वपठनार्थमलेखि देश्यनाममाला ॥छः। श्री॥ विक्रमनगरमध्ये ॥ फाल्गुनमासि विशदपंचमीवासरे शुक्रवारे ॥ शुभं भवतु लेखकपाठकयोः ॥ श्रीः ॥ छः॥
11 [ Desināma mālā ]

Page #387

Page #388

GLOSSARY

Page #389

Page #390

Glossary.
Abbreviations:- Can. = Canarese; cf. compare; cogn.= cognate with; Dp. Pl. = Dhanapala in liis Paialacchi; Dr. = Dravidian; f. = from; foll. = the follwing word; Hc. Gr. = Hemacandra ir his Prakrt Grammar; Mar. = Marathi; Pehl. = Pehlavi; Pers. = Persian; prec. = the preceding word; prob. = probably; q. v. = which see; rt = root, Tam. = Tamil; Tel. = Telugu; Tr. = Trivikrama in his Grammar; ts. = tatsima or Samskrtasama. अ
| अकंदो i. 15 परिचाता, protector [f. आक्रन्द। अअंi. 49. विस्तारितम्, extended; आदर
अक्कसाला i. 58 बलात्कारः, force, ईपन्मत्ता
__ स्त्री, a woman slightly intoxicated. 0144, respectful;97554, abandoned. अअंखो i. 13 निःस्नेहः, unkind.
अक्का i. 6 भगिनी, sister [f Dr. akka]
अक्कर्ट. 11 अभ्यासितम्, attributed [f. अइगयं 1.57 मार्गपश्यादागः, the back part
आरुष्ट !] of the road; समागतम्, met; प्रविष्टम्, entered. [f. अधिगत !]
अको i. 6 दूतः, a messenger.
अकोडो i. 12 छागः, a goat. अडणं i. 10 गिरितटम्, the slope of a mountain. [f. अजिन.]
अक्खणवेलं i. 59 सुरतम्, sexual interअइणिअं i. 24 आनीतम्, brought [f. अति- ____course; प्रदोषः, evening. [f. अक्षणनीत १]
वेल] Dp. अक्खणिया=वावडया q.v. अइरो i. 16 आयुक्तः । ग्रामेशादिः, an agent,
अक्खलिअंi.27 प्रतिफलितम्, reflected. e. g. the headman of a village (f.
अक्खवाया 1.35 दिक्, a direction. अधिराट् ?]
अगओ i. 6 दानवः, a demon [f. असुर अइरजुवई i. 48 नववधूः, a newly marri
HG ii. 171] ed girl. [f. अचिरयुवति]
अगंडिगेहो i. 40 यौवनोन्मत्तः, in the madअइराणी i. 58 इन्द्राणी, the wife of Indra; ness of Youth. (but Tr. = सुरतम्,
इद्राणीव्रतसेविनी स्त्री, a woman engaged sexual intercourse) in an act of devotion, entitled In- अगहणो i. 31. कापालिकः, a follower drani cf. एराणी. [ f. अधिराज्ञी 1]
of a certain Saiva sect, character अइरिम्पो i. 26 कथाबन्धः, a tale.
ized by carrying skulls of men अइहारा i. 34 विद्युत्, lightning. [by me- | in the forın of garlands and eattathesis f. अचिराभा.]
ing and drinking from them [f. अकंडतलिमो . 60 निःस्नेहः, unkind, अर अगधन!] विवाहः, unmarried.
अगिला। 17 अवगणना । अवज्ञा, contempt. अकासि i. 8 पर्याप्तम् । रुतमलमिति यावत्, अगुज्झहरी i. 43 रहस्यभेदी, one who dis. enough.
closes a secret. [ Hc. E. 37TTETETT but अकंतं i. 9 प्रवृवम्. increased. [f. आक्रान्त] | Tr. f. गुपहर with prefixed अ]

Page #391

Desinamamala.
भगक्खंध i. 27 रणमखम, Valn ofanarmy. आच्छवडण 159 निमालनम, shutting the
(but Dp. = अनीक ) [ अग्रस्कन्ध ]. eyes [ He. f. अक्षिपतन ] अम्गवेओ i. 29 नदीपूरः, a river which has अच्छिविअच्छी i. 4] परस्परमाकर्षणमू, muoverflown its banks. [ f. अग्रवेग or
tual attraction. [ prob. f. अंछ or अब्जवेग ।
अंच for रुष in आकर्षतिव्याकर्षति ] अम्गहणं i. 17 अवगणना । अवज्ञा, con | अच्छिहरुलो i. 41. द्वेष्यः, an enemy; वषः, __tempt. [f. आग्रह (ण]
dress [f. अक्षिहर अग्गिओ i. 53 इन्द्रगोपकीटः, a kind of अजराउरं i. 45 उष्णम् heat. insect of red colour; मन्दः, slow.
अजअलवण्णा i.48 अम्लिकावृक्षः, the ta[f. अग्निकाय].
__marind tree. [ f. अयगलपर्ण] अग्घाडो i. 8 अपामार्गः, a kind of plant,
अजओ i. 17 सप्तच्छदः, name of a tree. Achyranthes Aspera (Mar. 3719151)
Alstonia Scholaris [ He. f. अयुक् अग्घाणो i. 19 तप्तः, satistiid.
(पर्ण)] अंकारोi.9 साहाय्यम, help( Hindi अंकार
अज्जओ i. 54 सुरसतृणम्, गुरेटकतृणम्, kinds अंकि अंi. 11 परिरम्भः, an embrace.
__of grass. अंकुसइअं i. 38 अकुशाकारम, hookshap
अज्जो 1.5 जिनः, Mahavira [He. f. अर्य] ___ed. [past. part. dem. f. अंकुश]
अज्झओ i. 17 प्रातिवेश्मिकः, a neighbour. अंकेली i.7 अशोकतरुः, th: Asoka tree..
अज्झत्थो i. 10 आगतः, come (past part.) [f. कंकेल्लि]
अज्झवसिअंi. 40 निवापितं मुखम्, shaven अंको 1.5 निकटम, proximity [ts]
____face. अंगवडणं 1.47 रोगः, disease
अज्झसिअंi.30 दृष्टम्, seen. अंगवलिज्जं i. 42 अङ्गवलनमा, motion of
अज्झस्सं i. 13 आक्रुष्टम, censured. Cf. ____ the limbs [cogn. with अंगवलन]
index of verbal substitutes. अंगालिs i. 28 इक्षखण्डम, a piece of अज्झा 1.50 असती, an unchaste wosugarcane ( Tr. अंगलि अं)
man; शुभा, beauty; नववधः, a bride; अगुहा 1. 6 अवगुण्ठनम् । शिराऽवगुण्ठनामात तरुणी, a young woman; एषा, this
यावत्, veil [ cogn. wit}] अवगुण्ठन !] । (fem.) अंगुत्थलं i. 31 अंगुलीयम, a finger ring. अज्झोल्लि आ i.33 कोडाभरणे मौक्तिकरचना, (Pers. angushtai, Pehl. angust. pearls in a chest-ornament.
Zend angusta) [cogn. with अंगुष्ठ ] | अज्झोल्ली i. 7 दुग्धदोह्या धेनः । या पुनः पुन?अंगलिनी i. 32 पियद्गुः , a creeper [prob. ह्यते, a cow giving milk several
by contamination f. प्रियङग and times a day. फलिनी]
अंछिअंi. 14 आरुष्टम्, drawn near [a. अचलं 1.53 गृहम, a house; उक्तम्, spoken; ___variant of अंच q. v. in the index
गहपश्चिमप्रदेशः, the western part of a of verbal substitutes, prob. f. 31] house; निष्ठुरः, harsh; नीरसः, without अंजणइसिआ i. 37 तापिच्छम् , the Tamala juice.
flower. अच्छं i. 49 अत्यर्थम्, very much; शीध्रम्, अंजणईसं i. 37 तापिच्छम् the Tamala quickly.
flower.

Page #392

Glossary.
3
अंजणिआ i. 37 तापिच्छम्, the Tamala अणुअलं i. 199 प्रभातम्, dawn. flower.
अणुआ cf. अणुओ. अंजसं i. 14 ऋजु, straight [ f. अंजसा but अण्ड ओ i. 21 चणकः the chick-pea. [ f. ____Tr. f. ऋजु ]
अणु or Dr. anumu.] अटें i. 50 रुशः, weak; गुरुः, great; शकः, अणओ i. 52 आरुतिः, form; धान्यविशेषः, a a parrot; सुखं, happiness; धृष्टः, bold;
___ kind of grain ( अणुआ यष्टिरित्यन्ये ) अलसः, lazy; शब्दः, a sound; असत्यम्,
[cf. prec. falsehood [ f. अट्ट]
अणुदवि i. 19 प्रभातम्, dawn.( Tr. अणुदिवं ) अट्टो i. 10 यातः, gone [ f. अ or अट् ]
अणुबंधिअंi. 44 हिका, hiccough [f. अनुअड उज्झिअंi. 42 पुरुषायितम् । विपरीतरतम्, बंध ?]
reversed sexual intercourse. अणुवजिअं i. 41 पतिजागरितम्, watchfulअडखम्मिअं i. 41 प्रतिजागरितम्, watch
__uess. (T1. अणुअज्झिओ) fulness अडणी i. 16 मार्गः, a way [f. अट् ]
अणुवहुआ i. 48 नववधूः, a bride (Tr अणअडयणा i. 18 असती, an unchaste wo
रहू ) [ Tr. by metathesis fr. नववध ]
अणुवो i. 19 : लात्कारः, violence, force man [ f. अट]
( Tr. अणुओ) अडया i. 18 असती, an unchaste woman
अणुसंधि i.9 अविरतम्, continually; [f. अट् ] अडाडो i. 19 चलात्कारः, violence, force.
Real, hiccough अड्ढ अक्कली i. 45 कट्या हस्तनिवेशः, placing
अणुमुत्ती i. 2) अनुकूलः, favourable [t. the hand on the hips. (Dp अध्यकलिं)
अनु-.] अणच्छि आरं i. 44 अन्छिन्नम्, unbroken
अणुसूआ i.2: आसन्नप्रसवा, about to be अणडो i. 18 जारः, an adulterer. [f.
___delivered [ f. अन-सू.] अनृत]
अणू i. 5 शामिभेदः, a kind of grain [f. अणत्तं i. 10 निर्माल्यम्, flovers used and अणु or Dr. anumu] cast off.
अणेकज्झो i. 80 चञ्चलः, unsteady अणप्पो i. 12 खगः, a sword.
अणोलयं i.19 प्रभातम्, dawn. अणरामओ i. 45 अरतिः, dissatisfaction .
अंडओi. 16 मत्स्यः , a fish [ f. अण्डज । अणराहो ।. 24 शिरसि चित्रपट्टिका, a colour
अण्णइओ i. 19 तृप्तः, satisfied [ Hc. अन्नed cloth on the head.
चित Tr अर्णव-1 अणरिको i. 20 क्षणरहितः । निरवसरः, busy. [f. न-रिक्त ?]
अण्णओ i5) तरुणः, a young man; धर्तः, अणहं i. 13 अक्षतम् unhurt E. अनघ a rogue. देवरः, husband's brother. अणहप्पणयं i. 48 अनष्टम्, not lost.
[f. Dr. anna ] अणहारओ 1.38 खल्लम् । निम्नमध्यम्, a pit. । अण्णत्ती i. 17 अवगणना। अवज्ञा contempt. अणाडो i. 18 जारः, an adulterer. [ ava- अण्णमयं i. 28 पुनरुक्तम्, repetition. [ f. ___riant of अणडो .v.]
अन्य-मय ! अणिलं 1.19 प्रभातम, dawn.
अण्णाणं i.. विवाहवधदानम्, dowry or a अणिहं i. 51 सदृशम्, similar; मुखं, the present from the bride to the face, the mouth.
bridegroom for marriage.

Page #393

Desinamamala.
अण्णिआ i. 51 [formed by adding अंतरिज i. 35 कटीसूत्रम, a woman's girthe suffix 31 to 37oori q. v. )
dle. [f. अंतरीय] अण्णी .. 51 देवरभार्या, wife of husband's अंतीहरी 1.35 दूती, a female messenger.
brother; ननान्दा, a husband's sister; (Tr. अत्तिहरी आतिहरी)[f. अंतिकहरी] पितृण्वसा, a father's sister.
अंतेल्ली .55 मध्यम्, the middle; जठरम्, अण्णोसरिअंi.39 अतिक्रान्तम्, past
____the belly; तरङ्गः, a wave [f. अन्तराल?] अण्हेअओi.21 भ्रान्तः, mistaken
अंतोहुत्तं i. 21 अधोमुखम्, having the अत्ता i. 51 जननी, mother; पितृण्वसा, a
face downwards. father's sister; श्वशुरभार्या, mother
अंधंधू i. 18 कूपः, a well. [ Hc. ts. or i. in-law; 927791, a female friend (ts.
___ अन्ध juice' i. e. water + अन्ध] or f. Dr. atta]
अपडिच्छिरोi. 43 जडमतिः, dull-witted.
अपारमग्गो i. 43 विश्रामः, rest. अत्थकं । 14 अनवसर: ill-timedness. [ He. Gr. ii. 174%Dअकाण्डम् ]
अप्पगुत्ता i. 29 कपिकच्छूः, name of a अस्थग्धं 1.54 अगाधम्, very deep; आया- plant, forget-me-not.
मम्, length; स्थानम्, a place. | अप्पज्झो i. 14 आत्मवशः, depending on अत्थयारिआ i. 16 सखी, a female friend. ____ one's own will. अत्थारोi. 9 साहाय्यम्, help [.. स्तृ-प्रीतिपाल- अप्पो i. 6 पिता, father [ f. अम्बः Or Dr. नयोः + आ cf. Dp. 215
appa] अस्थाहं i. 54 आगाधम्, very deep; आयामम् । अप्फुण्णं i. 20 पूर्णम्, filled. [ f. आ-स्पृ ! ] length; स्थानम्, a place [ a variant | (Hc. Gr. iv. 258 = आक्रान्तम् ) of अत्थग्धं]
| अब्बुद्धसिरी i. 12 मनोरथाधिकफलमाप्तिः, obअत्थुडं i. 9 लघु, light [ f. अस्थल !]
taining more than what is अत्थुवडं i. 23 भल्लातकम्, the marking-nut |
desired [f. अबुद्धश्री ] plant Semicarpus Anacardium. अदंसणोत. 29 चौर:, a thieff. अदर्शन ]
| अब्भक्खणं । 31 अकीर्तिः, infamy अद्वणो i. 15 आकुलः, agitater!
अब्भपिसाओ i. 12 राहः, Rahu [f. अभ्र
पिशाच] अद्वण्णो 1 15 आकुलः, agitated [ a variant of अद्वणो ]
अब्भायत्तो i. 31 प्रत्यागतः, returnel. पत्र्याअद्वाओ 1. 14 दर्पणः, a mirror [f. Tel
sa sia 171917:, one who has gone addamu ]
after. अक्खणं 1.34 प्रतीक्षणम्, Waiting for. परी- अभिष्णपुडो i. 14 रिक्तपुटः, an empty क्षणमिति केचित्, examining
vessel made of leaves. अद्भक्खिअं 1.34 संज्ञाकरणम, Besture [f.
अमओ i. 15 चन्द्रः, the moon [S. अमृत ]
अग __ अर्धाक्षिक ]
अमयणिग्गमो i. 15 चन्द्रः, the moon अद्वजंघा 1.33 मोचकम् । पादत्रागम, a kind
[ Hc. f. अमृतनिर्गम] of shoe [.अर्धजंघा?]
अंबडो i. 16 कठिन:, hard-hearted. अद्धंतो i. 8 पर्यन्तः, youndary
अंबसमी i. 37 स्तीमितपर्युषितकणिका, cookअद्वविआरं .43 मण्डनम, ornamentation ed grain wet with being kept
मण्डलकामनि कश्चित, a circular ring. I over a night [f. आम्लसम 0 अबसमा

Page #394

Glossary.
अंबिरं i. 15 आम्रम् a mango [ Hc. Gr. ii. 56f. आम्र ]
अंबुसू i. 11. शरभः, a fabulous animal, said to have eight legs and to be stronger than a lion. अंबेही i. 7 मुष्टिद्युतम् a kind of game. अंबेसी i. 8. गृहद्वारफलहकः, a plank at - tached to the doorway. अंबोच्ची i. 9 पुष्पलावी, a flower-gatherer. [ He. f. आम्रोच्चि . ]
अम्मणु अंचिअं i. 49 अनुगमनम्, following. अम्मा 1. 5 अम्बा, mother. [f. अम्बा or Dr. amma ]
अम्माइआ i. 22 अनुमार्गगामिनी,
going
along the way. अयको i. 6 दानवः, a demon [ f. अयक्ष ! ] अयगो i. ( दानवः, a demon [by metathesis f . अगओ ]
अडो i. 18 कूपः, a well [ f. अवट ] अयनंचिअं i. 47 उपचितम् । मांसलम्, fleshy. अयाली i. 13 दुर्दिनम्, a cloudy day. अरलं 1.52 चीरी, a cricket; मशकः, a mosquito
अरलाया 1. 26 चीरी, a cricket
अरविंदरं i. 45 दीर्घम्, long. [ अरविंद १ ] अरिअल्ली 1. 24 व्याघ्रः, a tiger [Tr. only अल्ली ]
अरिहइ i. 22 नूनम्, certainly [[ अर्हति ] अरुणं i. 8 कमलम् a lotus [ts. perhaps
because it is red. ]
अलग्गं i. 11 कलङ्कारोप:, attribution of
fault.
अलमजुलो i. 16 आलस्यवान्, a lazy per
son.
अलमलो i. 27 दुदन्तिवृषभः, untamable bull ( Tr. अलवलवसहो ) [ 1. अलं-चल ] अलंपो i. 18 कुक्कुट, a cock. अलयं i. 16 विद्रुमः, a coral. अलसं 1. 52 सिक्थकम्, bees' wax; कुसुम्भ रक्कम, saffron coloured,

5
अलिअल्ली 1. 56 कस्तूरिका, musk, व्याघ्रः, a tiger [in the second sense a variant of अरिअल्ली ]
अलिआ i. 16 मखी, a female friend. [[. आली ]
AL
अलिआ 1. 23 दुग्धम्, milk ( Tr. अलिसारं ) अलि i. 11 वृश्चिक:, a scorpion [f. अलि] अलीसओ i. 27 शाकवृक्षः, a teak-tree. अलं i. 5 दिनम्, day. अलओ i. 12 परिचितः, acquainted. अट्टपल i. 48 पार्श्वपरिवर्तनम्, turning round from one side to the other in bed (Tr. अणट्टपलहं )
अल्लत्थं i. 54 जलार्द्रा, a fan wetted with water; केयूरम्, an armlet.
अललो i. 13 मयूरः, a peacock [ . अलि ? ] अल्ला i. अम्बा, mother. (ts. ) अव अक्खिअं i. 40 निवापितं मुखम्, shaven face.
अव अच्छं i. 26 कक्षावत्रम्, the lower ment. कक्षेत्यन्ये, the waist.
अव अच्छि i. 40 निवापितं मुखम् shaven face. [ a variant of अवअक्विअं ] अवअजिओ 44 असंघटितः, disunited. (Tr. = अन्त्यः ) [ f. अव-गणित ] अव अण्णो i. 26 उदूखलम्, a wooden mortar used for cleansing rice ( from the husk etc. ) अवष्णो इति केचित्. [ [. अवहन् ]
अवकीरिअं 1.38 विरहितम्, separated from. अवकरसो i. 46 सरक:, spirituous liquor [f. अपक्कस 1]

gar
अवगदं i. 30 विस्तीर्णम्, extensive. II. अवगल ! ]
अवगूढ i. 2(0) व्यलीकम । अपराध:, an offence [ ts. ]
अवंगो i. 15 कटाक्षः, a glance [i. अपाङ्ग ] अवच्छरणं i. 30 को सनि भङ्गया मणिनम्, speaking in a round-about way with anger. | ts. 1

Page #395

Desinamamala.
अवज्झसं i. 56 कटी, the buttocks; कठिनं | अवरज्जो i. 56 अतिक्रान्तं दिनम्, past day; वस्तु, a hard substance.
भविष्यविनम्, future day; दिनमुखम, the अवठंभो i. 36 ताम्बलम्, betels with dawn.
areca-nut (chunam and spices ) 377777371 i. 45 VALTIT:, repentance अवडओ i. 20, 53 तृणपुरुषः, the form
अवरत्तेअं इति गोपासः [f. अपरक्त ?] of a man made of grass; 9:, a
379731 cf. prec. well; आरामः,a garden. [f.अवडो .v.] अवराहो .28 कटी, the buttocks. अवडकिओ i. 47 कूपादौ निहतः, killed in अवरिको i. 20 क्षणरहितः। निरवसरः, busy. _a well. (Tr. अवडुक्किअं) [f. अवडो ([.v.] [f. 'भवरिक्त] अवडाहिरं i. 47 उत्कृष्टम्, cried out. [f.
अवरिज्जो 1.36 अद्वितीयः, inatchless [. अवडो q. v.)
अवर] अवडिअंi. 21 खिन्नम्, distressed.
अवग्हिड्डपुसणं i. 60 अकीर्तिः, infamy; असअवडुओ i. 26 उदूखलम्, a wooden mor
त्यम्, falsehood; दानम् , a gift. tar used for cleansing rice ( from
अवरुंडि i. 11 परिरम्भः, embrace. [i. the husk etc.)
अवरुध]
अवरोहो i.28 कटी, the buttocks [ts.] अवडो . 53 कृपः, a well; आरामः, agar__den cf. अबडओ [f. अवट, अवत]
अवलयं 6.28 गृहम्, a house. अवणो i. 55 परीवाहः, overflow; गृहफलहकः,
अवलियं .22 असत्यम्, falsehood. the plank of a house.
अवल आ i.36 कोर:, anger. अवण्णं i. 17 अवगणना । अवज्ञा, contempt
अवल्लावओ i.38 अपलापः, concealiment. [f. अवगण]
अबल्लाबो अपि [ef. fol.] अवत्तयं i. 34 विसंस्थुलम् , unsteady. [f.
अवल्लावो cf. prec. [f. अपलाप ] अ-वृत् !]
अवसमिआ i.37 स्तीमितपर्युषितकणिका, अवस्थग 1.22 पादघातः, a kick. अवहत्थारा cooked grain wet with being इत्यन्ये.
kept over a night. [f. आपः-सम!] अवसं i. 30 उदूखलादि शूर्पप्रायमुपकरणजातम्,
अवसहं . 58 उत्सवः, a festival; नियमः, a
VOW domestic utensils. अवपुसिओ i. 39 संघटितः, joined.
| अवहट्ठो i. 23 गर्वितः, proud. [ f. अवधृष्ट ] अवयड्डिअं i. 46 रणहृतम्, seized in battle.
अवहडं i. 32 मुसलम्, a pestle used for
___cleansing rice. [ f. अवधृत ! अवयरिओ i. 36 विरहः, separation ( Tr.
अवहण्णो cf. अवअण्णो. __ अवसरिओ)
अवहत्यारा f. अवत्थरा. अवयाणं i. 24 आकर्षणरज्जुः , a cord to
अवहाओ i.36 विरहः, separation. If. draw anything near.
अपभोग] अवयारो i. 32 माध्यामुत्सनविशेषो यस्मिन्निक्ष. दंतधावनाद्याचारः क्रियते, a festival in
| अवहेअं i. 22 अनुकम्प्यम्, pitiable | f. the month of Māgha ( January
अवधे । February )
'अवारी i. 12 आपणः, a market f. अपार अवयासिणी i. 46 नासारज्ज., nose-thread. | अवारो i. 12 आपण :, a market. [cf. prec.]

Page #396

Glossary
अवालुआ i. ४ मृक्क । ओमपर्यन्तः, the cor- 'अहिसंधी . पौनःपुन्यम्, frequent ner of the mouth.
___repetition. अविअंi. 10 उक्तम्, spoken.
। अहिसायं i. 20 पूर्णम्, full. ( Tr. अहिरइअं) अविणयवई cf. fol.
- अहिसिअं i. 30 ग्रहशङ्कारुदितम्, crying for अविणयवरोi. 18 जार:, an aduiterer. I fear of being possessed by a spi[ He. f. अविनयवर ] अविणयवई इति द्रोणः rit. [ f. अमि-सद् ] [ f. अविनयपति ]
अहिहरं i. 57 देवकुलम्, a temple; वल्मीकः, अविलो. 52 पशः.ananimal कठिन: hard. anant-hill. f. अहिगृह] अविहाविअंi. 5) दानम्, wretched; अनाल- अहिहाणं i. 21 वर्णना, description [ He. पनेऽपि दीनम् [f. अविभावित !]
#. अभिधान] अवसी i. 8 गृहद्वारफलहकः, a plank at- अहारणं i. 25 उत्तरीयम्, an upper cloth. tached to the doorway.
आ अव्वा i. 5 अम्बा, mother. [f. Dr. avva] आ i. 73 अन्यर्थम्, excessive, very असंगयं 1.34 वस्त्रम्, a cloth.
much; दीर्घम्, long; विषमम्, uneven; असंगिओ i. 55 अश्वः, a horse; अनवस्थितः, लोहम्, iron; मुसलम्, a pestle, (used fickle. [f. असंगित ]
for cleaning' rice ) ( Tr अतिदीर्घ असरासओ i. 40 खरहृदयः, hard-hearted. as one ) [f. असुराशय]
आअड्डिअंi. 68 परवशचलितम्, moving at असारा i. 12 कदलो, the plantain tree. the instance of another. असिअं i. 14 दात्रम्, a sort of sickle ! आअरं 1.74 उखलम्, a wooden mortar ___or knife. [ f. असि]
usad for cleansing rice (from the अहं i. 6 दुःखम्, sorrow [ f. अघ ]
husk etc.) *14, a brush. (Tr=only अहरो i. 17 असमर्थः, incompetent. [..
मुसलम्.) अभर]
आअली i. 61 झाटभेदः, a kind of bower. अहव्वा i. 18 असती, an unchaste woman
आअल्ला i. 75रोगः, a diseases चञ्चलः, अहिअलं .36 कोपः, anger. [ f. अहिवल]
unsteady. अहि आरो i. 29 लोकयात्रा, the course of आइप्पणं i. 78 पिष्टम्, a ground sub___worldly life. ( Tr. अवआरो)
stance; उत्सवे गृहमण्डनार्थ सुधाछटा, अहिक्खणं i. 35 उपालम्भः, censure. आभी- ।
___whitewash. तंदुलपिष्टक्षीरं गृहमण्डन
मित्यन्ये. qugffrara, continued repetition [ f. अभीक्ष्ण्य ?]
आइसणं 1.71 उज्झितम्, abandoned. अहिपच्चुइ अं i. 49 अनुगमनम्, following.
आउरंi. 65 संग्रामः, a battle [f. आतुर १] अहिरीओ i. 27 विच्छायः, pale.
आउलं i. 62 अरण्यम्, a forest [f. आकुल] अहिलिअं i. 57 अभिभवः, defeat; कोपः,
आउसं i. 65 कूर्चम्, a brush. anger.
आऊ i. 61 सलिलम्, water. ( He. Gr. ii. अहिलो i. 10 ईश्वरः, a rich man.
___174 but Tr. आओ) [f. आप] अहिवणं i. 33 पीतरक्तम्, orange-coloured. आऊडिअं i. 68 द्यूतपणः, a stake at अहिविण्णा i. 25 रुतसापत्न्या, a woman
gambling. whose husband has married an- आऊरं i. 76 अतिशयम्, excess, उष्णम्, beat other wife.
| आगती i. 63 कूपतुला, a contrivance for

Page #397

४
raising water from a well ( in which a horizontal beam, from one end of which a bucket hangs, see-saws on a vertical post.) आडाडा i. 64 बलात्कार:, violence. आडुंआली 1. 69 मिश्रीभावः, the state of being mixed.
आडोविअं i. 70 आरोपितम् angered [f. आटोपित ]
आदिअं i. 74 इष्टम्, wished, गणनीयं, to be counted; अप्रमत्तम्, careful; गाढम्, intense [f. आठ्य ]
आणंदवडो i. 72 प्रथमं वध्वा रुधिरारुणितं वस्त्रम् ।। पथमपरिणये भर्त्रा कौमारे गृहीते यत्तत्परिमलरुधिररञ्जितं वस्त्रम् बान्धवानानन्दयति तत्, a cloth stained with the first menstrual disharge of a girl. [ f. आनन्दपटः ]
आणाई 1. 64 शकुनिकाख्यः पक्षी, a kind of bird.
आणिअं i. 74 इष्टम्, wished, गणनीयं, to be counted; अप्रमत्तम्, careful; गाढम्, intense. [ a variant of आढिअं १ ] आणिक्कं i. 61 तिर्यक्सुरतम्, sexual intercourse in an oblique posture (Tr. only तिर्यक् )
आणु 1. 62 मुखम्, the face. आकार इत्यन्ये
*
Desinā mamala.
form, appearance [f. आनन ] आणूवो 1. 64 श्वपचः, a man of the low
est caste. [ Tr. आडोरो ] आफरो i. 63 द्यूतम्, gambling. आमंडणं i. 68 भाण्डम, a pot.
आमलयं 1. 67 नूपुरगृहम्, dressing room. आमेलो 1. 62 जटः, the mass of twisted hair. [ f. आपीड ]
आमोओ i. 64 हर्षः, joy [ Hc. आमोद, but
his remark is beside the point. ] आमोडो 1. 62 जूट:, the mass of twisted hair. [ a variant of आमेलो q. v. ] आमोरओ i. 66 विशेषज्ञः, learned.

आयड्डी i. 64 विस्तार:, extension. [ooga. आयत ]
आयामो i. 64 बलम्, strength. दीर्घ इत्यन्ये, long. [ ts. ]
आयावलो i. 7(0) बालातपः, morning sun आवासतलं i. 72 हर्म्यपृष्ठम्, the top of a
palace. [. आकाशतल ]
आयासलवो i. 72 पक्षिगृहम्, a nest, a cage. आरडिअं cf. आराडी.
आरणं i. 76 अधरः, the nether lip;
फलकः, a slab [ cogn. अरुण ] आरणालं i. 67 कमलम्, a lotus [f. आरात्. नाल ]
आरखं i. 75 प्रवृद्धम्, full-grown; सतृष्णम्,
thirsty; गृह आगतम्, come home. आरंदरं i. 78 अनेकान्तम्, not alone, संकटम्, difficulty.
आरंभिओ i. 71 मालाकारः, _a_garlandmaker. ( Tr. आरंतिओ )
आइअं i. 70 गृहीतम् taken. आसादितमित्यन्ये, obtained.
आराडी i. 75. विलपितम्, lamentation; चित्रयुतम्, decorated with paintings. आरडिअं इत्यन्ये.
आरिल्लो i. 63 अर्वाक् । अर्वाक्कालोत्पन्न इत्यर्थः, modren. ( Tr. = बन्धः ! )
आरेइअं i. 77 मुकुलितम्, budded मुक्तम्, released; भ्रान्तम्, roaming; सरोमाञ्चम्, horripilated. [ [. आरेचित ] आरोग्गअं i. 69. भुक्तम्, eaten [prob. f. Can arogana ( f. आहरण ? ) ] आरोहो i. 63 स्तनः, a breast. [ f. आरोह ] आलं i. 73 अल्पस्रोतः, a small stream;
मृदु, soft.
आलंकि i. 68 खञ्जीकृतम्, made lame. आलत्थो i. 65 मयूरः, a peacock. आलंब 1. 64 भूमिच्छत्रम् । यद्ववसु प्ररोहति, the fungus [f. आलम्ब ]

Page #398

Glossary.
आलयणं i. 66 वासगृहम्, the bedcham
ber.
आलासो i. 61 वृश्चिक:, a scorpion. आलीलं i. 65 निकटं भयम्, danger at hand.
आलीवणं i. 71 प्रदीप्तम् । प्रदीपनकमित्यर्थः, illu - minating.
आवंगो i. 62 अपामार्गः, Achyranthes Aspera, a kind of plant.
आवट्टिआ i. 77 नववधुः, a bride, परतन्त्रा, dependent [f आवृत् ]
आवडिअ i. 78 संगतम्, united; सारम्, es sence. [ f. आपतित ]
आवरेईआ i. 71 करिका । मद्यपरिवेषणभाण्डम्, a pot for distributing wine. आवालं cf. fol.
आवालयं i. 70 जलनिकटम्, proximity to water. कप्रत्ययाभावे आवालं इत्यपि.
आवि i. 78 प्रसवदुःखम्, the pangs of childbirth; नित्यम्, daily, दृष्टः, seen. आविअं i. 76 इन्द्रगोपः, a kind of insect
of red or white colour (found on rainy days ); मथितम्, churned, प्रोतम्, stitched, pierced .
आविअज्झा i. 77 नववधूः, a bride, परतन्त्रा, dependent.
आविद्धं i. 63 प्रेरितम्, urged instigated. [ts.]
आसक्खओ i. 67 श्रीवदाख्यः पक्षिविशेषः, a kind of bird.
आसंगो i. 66 वासगृहम्, the bedchamber.
[ts.]
संघा 1. 63 इच्छा, desire. आस्थेत्यन्ये, regard, care. [ Tr. f. आस्था ] आसयं 1. 65 निकटम्, proximity [f. आश्रय ! ]
आसरिओ 1. 69 संमुखागतः, come face to face.

आसवणं i. 66 वासगृहम्, the bedchamber. (Tr. आवसणं ) [ f. आ-वस by metathesis ]
आसिअओ i. 67 लोहमयः, made of iron. [ Hc. by metathesis f . आयसिक ] आसीवओ 1. 69 सूचीजीवकः, a tailor. आi. 62 अत्यर्थम्, very much. आहित्थो i. 76 चलितः, shaken; कुपितः,
angry; आकुल:, confused, agitated. ( Hc. Gr. ii. 174 calls it a भाषाशब्द ) [[ आ + हित्था q. v. ] आहुi. 61 उलूकः, an owl.
आi. 74 सीत्कारः, a sound made by drawing in the breath, पणितम्, a wager [f. आहृत ]
आहुडिअं 1. 69 निपतितम्, fallen. आहुंदुरु cf. fol.
आहुँदुरो i. 66 वाल:, a tail. आहुंदुरु इत्यन्ये.
इ
इक्कणो i. 80 चोरः a thief.
इक्कुसं i. 79 नीलोत्पलम्, a blue lotus [ Tr. इक्कसं]
इग्गो i. 79 भीतः, frightened. इग्विअं i, 80 भसितम्, reproached. ( Tr. इग्घुओ )
इंगाली i. 79 इक्षुखण्डम्, a piece of sugar
cane.
इंधि 1. 80 घ्रातम्, smelled. खंडो i. 79 भ्रमरः, a bee.
इंदगाई 1. 81 युताः कीटाः । ये कीटाः संलमा भ्रमन्ति insects which go about attached to each other.
इंदग्गिधूमं i. 80 तुहिनम् snow. [ Tr. f. इन्द्रनिधूम in one place but else - where he calls it a desi-word] दग्गी i. 80 तुहिनम् snow [cf. prec. ] इंदड्ढलओ i. 82 इन्द्रोत्थापनम्, awakening Indra.

Page #399

10
Desinamamala.
इंदमहकामुओ i. 82 श्या, a log [f. इन्द्र- उअकिअं i. 107 पुरस्कृतम्, placed in ""महकामुक ]
____front. [ f. पुरस्कृत ! ] इंदमहो i. 81 कौमारः। कुमा- भव इति व्युत्पत्तेः, उअचित्तो i. 108 अपगतः, gone away.
born of a maiden. इंदमहं कौमारमित्य- उअरी i. 98 शाकिनी, a kind of female
वन्तिसुन्दरी, maidenhoort. [ [. इन्द्रमह | demon or faiiry. इंदोवत्तो i. 81 इन्द्रगोपकः, a kind of insect उअह 1.98 पश्यत, see, pl. impv. ( cf.
of red or wbite colour (found 5'3=799 in the index of particles.) on rainy days) [ cogn. with इन्द्रः उअहारी i. 108 दोग्धी, a milch cow. गोप!]
उआली i. 9) अवतंसः, an ear-ornament. इभो i. 79 वणिक्, a merchant [f. इभ ? ]
उइंतणं i. 10:) उत्तरीयम्, all upper gar. इरमंदिरो i. 81 करभः, a young elephant.
___ment. इरावो i. 80 गजः, an elephant [f. ऐरावत]
उकं 1.85 पादपतनम्, prostration. इग्आि i. 80 कुटी, a cottage.
उकंडा i.92 लश्चा, a bribe. इरिणं i. 79 कनकम्, gold. cogn. with हिरण्य !]
उकंती . 87 कूपतुला, cf. fol. इल्ली 1.83 शार्दूलः, a tiger: सिंहः, a lion; | उकंदी . 87 कूपतुला, a contrivance for
वर्षेत्राणम्, a shelter from rain If raising water from a well ( in Dr. puli?]
which a horizontal beam, from इल्लीरं i. 83 बृसी, the seat of an ascetics |
one end of which a bucket hangs, वृष्टिवारणम्, warding off of rain; गृह- see-saws on a vertical post. ) द्वारम्, a house-door. [ cogn. with उक्का i. 87 कूपतुला ct. prec. Dr. illu!]
उकासिअं1114 उत्थितम्, risen. इल्लो i. 82 दरिद्रः, poor; कामलः, tender: । उक्कंडो 1.91 मत्तः, intoxicated. प्रतीहारः, a doorkeeper; लवित्रम्, a
उक्कुरुडी i. 110 अवकरराशिः, a heap of sickle; Fouqui:, black colour. [f.
sweepings. Dr. illa.]
उक्कुरुडो i. 110 अवकरराशिः । रत्नादीनामपि
Triat: a heap of sweepings; also इंसं i. 84 कीलकः, a wedge.
a heap of precious stones. ईसओ i. 84 रोज्झाख्यो मृगः, a kind of
। उकेरो i. 96 उपहारः, an offering. animal.
उकोडा i.92 लश्चा, a bribe. ईसरो i. 84 मन्मथः, Cupid, the god of
उक्कोडी i.94 प्रतिशब्दः, an echo. love. [ f. ईश्वर; Tr. connects with स्मर]
उक्कोलो i. 87 धर्मः, warmth. ईसिअंi. 84 शबरशिरःपत्रपुटम्, a cup of उक्खणि अं i. 115 कण्डितम, threshed.
leaves on the head of a sabara; 3 eis : i. 112 371871A, seized. 3a वशायितम्, acting the part of a ओति ओक्खंडिअं इत्यपि. woman.
उक्खंडो1.126 सघात:,acollection; स्थपुटः।
.. विषमोन्नतप्रदेशः, nevenly raised. उअअंi. 88 ऋजु, straight [ Ty. f. मन । उक्सली i. 68 पिठरम, a pot

Page #400

Glossary.
1.1
ed.
उक्खिपणं i. 180 अवकीर्णम्, scattered, ! उच्चुलं i. 127 उद्विग्नम्, grieved; अधिरूढम्,
छन्नम्, covered; पार्श्वप्रशिथिलम्, very mounted; भीतम्, frightened. loose at the sides. उत ओति ओक्खि- : उच्चेलारं i. 136 खिलभूमी, waste land, जघज्णं इत्यपि.
। नरोमाणि, hair on the buttocks. उत उखुंडो i. 125 उल्मुकम्, a firebrand, ओति ओच्चेल्लरं इत्यपि.
निकरः, a heap, collection; वस्त्रेकदेशः, उच्चेवो i. 97 प्रकर:, apparent, undisguis
a part of a garment. उग्गहिअं i. 104 निपुणगृहीतम्, cleverly उच्चोलो i. 131 नीवी, the knot of the caught. [ f. rt. ग्रह ! ]
wearing garment; खेदः, sorrow. : उग्गाहिंअं i. 137 गृहीतम, taken; उत्क्षिप्तम्,
उच्छंगिअं i. 107 पुरस्कृतम्, placed in raised; प्रवर्तितम्, founded, set up, ___ front [ f. उत्सङ्गित.] established. [f. उद्राहित ]
उच्छंटो i. 101 द्रुतचौर्यम्, sleight of उग्गुलुंछि आ i. 118 हृदयरसोच्छलनम्, dis- hand in stealing. ___turbance or upsetting of the heart. उच्छटो i. 101 चोरः, a thief. उत ओति उम्घट्टी i. 90 अवतंसः, an ear-ornament. ___ ओच्छट्टो इत्यपि. उग्धाओ i. 126 संघातः, a collection; उच्छडिअं i. 112 चोरितं वस्तु, stolen pro__ स्थपुटः। विषमोन्नतप्रदेशः, unevenly rais- perty. ed. [ f. उद्घात.]
उच्छल्लिअंi. 11| छिन्नत्वक्, skin torn off. उग्घुटं i. 9) पुंसितम्, courage [ He. i.
उच्छविअंi. 10:, शयनीयम्, a bed. उपुष्ट ।
उच्छाहो i. 92 सूत्रतन्तुः, a thread. .
उच्छित्तं i. 124 विक्षिप्तम्, scattered; उरिक्षउच्चं i. 86 नाभितलम्, the navel. उच्चड्डिओi 106 उत्क्षिप्तः, raised, thrown
नम्, raised. [f. उरिक्षप्त ]
उपिछलं i. 95 छिद्रम्, a hole [ He. उत् + up. उच्चत्तवरत्तं i. 139 पार्श्वयोः स्थूलम्, large at
छिल्ल q. v.] the sides; असमञ्जसविवर्तनम्, turning |
। उच्छुअं i. 95 भयचौर्यम्, stealing with
sear round in an improper manner. उच्चत्थी i. 97 दृढः, strong.
उच्छुअरणं i. 117 इक्षुधटः, a garden of
sugar-canes. [ f. इक्षु-अरण्य.] उच्चप्पो i. 100 आरूढः, mounted. उच्चंपिअंi. 116 दीर्घम, long.
उच्छुआरं i. 115 सञ्छन्नम्, concealed.
उच्छुच्छू i. 99 हप्तः, proud. उच्चाडो i. 97 विपुलः, extensive [f. उच्चट् ।
उच्छंडिओ i. 135 सपत्रितः । बाणादिनातिrt.]
व्यथितः, womded with an arrows उच्चारिअंi. 114 गृहीतम, taken.
अपहृतः, taken away. उच्चारो i. 97 विमलः, pure.
उच्छरं i. 90 अविनश्वरम्, indestructible. उच्चुचो i.99 दृप्तः proud.
उच्छुरणं i. 11: इक्षुवाटः, a. garden of उच्चुप्पिओ i. 100 आरूढः, mounted. sugar-canes. इक्षुरिति केचित्, sugarउच्चुल उलिअं i. 121 कौतूहलेन त्वरितयातम्, cane ( a variant of 35337Tui q. v.]
hurrying with curiosity ( Tr. उच्छुल्लो i. 131 अनुवादः, repetition; खेदः, उपिलवेलिअं)
sorrow

Page #401

12
Desīnāmamālā.
उच्छू i. 85 वातः, wind.
उड्डसो i. 96 मत्कुणः, a bug. उच्छेवणं i. 116 घृतम्, ghee ( Tr. उत्थवणं) उड्डहणो i. 101 चोरः, a thief. उच्छो i. 85 अन्त्रावरणम्, the intestines. उड्डाओ i. 91 उद्गमः, rising उज्जग्गिरं i. 117 औनियम्, wakefulness. उड्डाणो i. 128 प्रतिशब्दः, an echor कुररः, [f. उत्-जागृ.]
___an osprey; निष्ठा, devotion, upplica. उज्जगुज्ज i. 113 स्वच्छम्, clear.
_tion; गर्विष्ठः, proud, मनोरथः, desire. उज्जंगलं i. 135 बलात्कारः, force; दीर्घम, ( Tr. उद्वाणो) long.
उड्डासो i. 99 सन्तापः, distress. उज्जड i. 96 उद्वसम्, banished, desolate | उड्डिआहरणं i. 121 सुरिकारमुक्तं पुष्पं पादाङ्ग[.उज्ज्व ल]
लीभ्यां गृहीत्वोत्पतनम्, catching hold उज्जणि i. 111 वक्रीभूतम, bent.
with the toes of a flower thrown उज्जल्ला i. 97 बलात्कारः, violence ( Hc. up by a knife [f. उड्डीय-आहरण ]
Gr.ii. 174 उज्जल्लो बलीf. उज्ज्वल । उहिअंa variant of उडहिअंa. v. उज्जाणिों i. 113 निम्नीरुतम्, made low, उड्डो i. 85 कपादिखनकः, men who dig subdued.
___wells etc. [ f. Dr. odde] उज्जीरि. 112 निर्भसितम्, threatened. उड्डलो i. 91 उल्लासः, joy उज्जारअ 1. 112 क्षाणम्, thin. शुष्कमित्यन्ये, उड्डल्लो i. 91 उल्लासः, joy [ a variant of dry.
___prec.] उज्जोमिआ i. 115 रश्मिः, a rope.
उंड i. 85 गम्भीरम्, deep. उज्झमणं i. 103 पलायनम्, running away. उंडलं i. 129 मञ्चः, a bedstead; निकरः, a उत ओति ओज्झमणं इत्यपि.
____heap, collection. उज्झरिसं i. 133 काणाक्षिदृष्टम्, looked उण्णमो i. 88 समुन्नतः, high [ f. उन्नम् ]
askance; विक्षिप्तम्, scattered; क्षिप्तम्, उण्णालिभं i. 136 रुशम्, lean, weak; उन्नthrown; त्यक्तम्, abandoned.
___ मितम्, raised [ cf. prec. ] उज्झसो i. 95 उद्यमः, effort.
उण्णुइ ओ i. 132 हुङ्कारः, uttering a hum. उंचहिआ i. 109 चक्रधारा, the periphery ming sound; गगनोन्मुखस्य शनः शब्दः, of a wheel.
the howl of a dog. उंछओ 1.98 छिम्पकाख्यः कारुविशेषः, adyer |
उहिआ i. 88 रुसरा, a dish made of ser उडिदो 1.98 माषधान्यम्, a kind of pulse. samum, rice and milk ___the black gram. [Tam. ulundu, उण्होदयभंडो i. 120 भ्रमरः, a bee. Can, uddu. ]
उत्तप्पो i. 131 गर्वितः, proud; अधिकगुणः, उडुहिभं i. 137 ऊढायाः कुपितम्, the anger full of good qualities (f. 37154 or
of a married girl; ऊढायाः उच्छिष्टम् उत्तप्त. ] the leavings of a married girl. उत्तंपिओ i. 102 खिन्नः, distressed उत्तम्मिों उड्डुहि इत्यपि.
खिन्नमित्यन्ये. [ f. rt. उत्तम् ] उi. 86 तृणपरिवारणम् । तृणावच्छादनमित्यर्थः उत्तम्मिों cf. prec.. . covering made of grass.
उत्तरणवरंडिआ i. 122 उडुपः । समुद्रनद्यादौ उडुको i. 123 दीर्घः, long; वृषभः, a bull. जलतरणोपकरणं प्रवहणादि, a boat [f. [f. वृद्ध 1]
उत्तरण-बरण्डक]

Page #402

Glossary.
13
उत्तलहओ i. 119 विटपः, a bush. उत ओति उद्वेही i. 93 उपदेहिका, a minor body ओत्तलहओ इत्यपि.
(which grows on the diseased उत्ताणपत्तयं । 120 ऐरण्डम् । एरण्डस्येदमेरण्डम् । parts of the body) [ f. उपदेह ]
पत्रप्रायम्, of the castor-oil plant. उवच्छवि i. 119 सज्जितम्, made ready. उत्तालं i. 101 निरन्तरस्वररुदितम्, incessant उद्वच्छवी i. 114 विसंवादितः, inconsistent. weeping. [ ts. ]
उद्धच्छि अंi. 111 निषिद्धम, forbidden. उत्ताहिओ i. 106 उक्षिप्तः,
उद्गत्थो 1.96 विपलब्धः, disappointed (Tr. up.
उद्दच्छो , as all Mss of Hc. Dnm.) उत्तिरिविडी i. 122 ऊोर्ध्वम् । भाण्डादेः स्थाप- - f. वृधा-अर्थ __नम्, one above the other.
उद्धरणं i. 106 उच्छिष्टम्, leavings. उत्तुणो i. 99 दृप्तः, proud ( Tr. उद्वणो [ f. उद्वव ओ i. 106 उत्क्षिप्तः, raised, thrown उद्वदन ])
___up. [f. ऊर्च] उत्तुरिछी i. 99 दृप्तः, proud. गर्व इत्यन्ये, pride. उद्वधिअंi. 107 अर्पितम्, made valuable उत्तुहिअं i. 105 उत्खोटितम्, broken ( Dp. or venerable. [ f. ऊर्ध्व.]
उड्डिाहों-उरिक्षप्तं; but Hc. says तकारसं- उद्धाओ i. 124 विषमोन्नतप्रदेशः, unevenly योगस्थाने डकारसंयोगं केचित्पठन्ति । स च high place; श्रान्तः, tired; संघातः, a लिपिभ्रम एव ).
collection. उत्तहो 1.94 अतटः कूपः, a steep well. उंदुरओ i. 105 दीर्घमहः, a long day. उत्थग्यो i. 93 संमर्दः, crowd. [f. उत्-स्थग्] उप्पंको i. 130 पङ्कः, mud. उच्छ्रयः, height. उत्थलिअं i. 107 गृहम, a house. उन्मुखगत- समूहः, a collection. बहलम, abun
मित्यन्ये, moved towards. (Hc. Gr. dant [ts.] iv. 174 = उच्छलितम्. cf. उत्थल in the । उप्पिंगालिआ i. 118 करोत्सङ्गः, interior or index to verbal substitutes. ) [f. उत्-स्थल]
। उप्पिंजलं i. 135 मुरतम्, sexual interउत्थलपत्थल्ला i. 122 पार्श्वद्वयेन परिवर्तनम्, course. रजः, pollen. अकीर्तिः, infamy.
turning on the sides. उत ओति ओत्थ. 1 [f. पिञ्जर ].
लपत्थला इत्यपि. [f. उत्स्थलप्रस्थला ]. | उप्पित्थं i. 129 वस्तम्, frightened. कुपिउत्थला i. 93 परिवर्तनम्, turning round तम्, angry. विधुरम्, distressed, depri[cf. prec.]
ved of. उहूं i. 123 जलमानुषम्, the humanity उप्पीलो i. 126 संघात:, a collection. स्थपुटः। ___of water; ककुदम, the hump.
विषमोन्नतप्रदेशः, unevenly raised. [f. उरिअं i. 100 उत्खातम्, dug up. [ f. उत्- उत्-पीडू or -पिण्डू ] दारित ].
उप्पेहडं i. 116 उद्भटः, excellent. ( He. उदाणा i. 87 चुल्ली, the fireplace.
Gr. ii. 174 calls this a 1919E) उवामो i. 126 सघातः, a collection; ! उफंदोलो i. 102 चलः, moving, unsteady.
स्थपुटः । विषमोन्नतप्रदेशः, unevenly rais- [cogn. with स्पन्द्.] ed. [ts.]
उकालो i. 90 दुर्जनः, a wicked person. इद्विसिअं i. 109 उत्प्रेक्षितम्, conjectured उप्फुकिआ i. 114 रजकी, a washerwoman [f. उत्-दिश]
- उप्फुडिअं i. 113 आस्तृतम्, spread.

Page #403

14
Desinamamala.
उप्फुण्णं i. 92 आपूर्णम्, fillel. [probably | उम्मइअं i. 102 मूढम्, stupid, silly or a variant of 37cooj q. v. ]
confounded. उप्फेसो i. 94 त्रासः, fear. अपवादार्थोऽप्ययं । उम्मच्छं i. 125 असम्बद्म, unconnected
लक्ष्येषु दृश्यते, censure f prob. f. फेसो भङ्गीभणितम्, periphrasis. क्रोधा, anger. q. v. although Hc. Dom. i. 95
। उम्मच्छविअंi. 116 उद्भटम, excellent. contradicts it.] उप्फोओ i. 91 उद्गमः, rising. [ cogn. with
उम्मच्छिअं i. 137 रुषितम्, enraged. आकु. स्फोट!]
___ लम्, agitated. उचिचं i. 127 खिन्नम्, distressed. शून्यम, उम्मड्डा न. 97 बलात्कारः violence. [f. उत्. empty. भीतम्, frightened. उगटम,
मई] excellent. क्रान्तम्, gone. प्रकटवेषम्, un- उम्मंडं i. 124 हठः, violence उद्वृत्तम्,
disguised appearance.[ f. उत्-बिम्ब] raised. उबिबलं i. 111 कलुषजलम्, turbid water. उम्मत्तो i. 89 धत्तूर:, the thorn-apple.
(Dp. Pl. 89 उचिंवलयं ) [ as prec.] एरण्ड इत्यन्ये, the castor oil plant [ f. उम्बुकं i. 128 प्रलपितम्, prattle. सङ्कटम्, Dr. ummetta; उन्मत्त is also used difficulty. बलात्कारः, violence. ( Tr.
in this sense.] assigns only the first sense ). उम्मत्थं i. 93 अधोमुखम्, with the face उठ्यरो i. 126 अधिकः, more or greater, downwards विपरीतमिति यावत्, oppo
abundant. सह्यातः, a collection. site, reverse. ( Dp. Pl. ओमत्थं ) [f. स्थपुटः । विषमोन्नतप्रदेशः, unevenly rais- अवमस्त] ed. [f. Dr. ubbu ? ]
उम्मरिअंi. 100 उत्खातम्, dug up. उन्भग्गो i. 95 गुण्ठितः, covered
। उम्मरो i. 95 गृहदेहली, the threshold of a उभंतो i.95 म्लानः, weary.
house [f. Tam, ummāra padi. ] उब्भाओ i. 96 शान्तः, tranquil [ f. भाव !] उम्मलं i. 91 स्त्यानम्, thick. उब्भालणं i. 103 शूदिनोत्पवनम, winnow. उम्मल्ला i.94 तृष्णा, thirst. ing. अपूर्वमिति केचित्, strange. उत ओति उम्मल्लो i. 131 नृपः, a king; मेघः, a cloud;
ओभालणं इत्यपि. [ f. उदालन !] ( Tr. पीवरः, fat. बलात्कार इति केचित्, violence. Gr. = पूर्णम्)
[f. उत्-मल्ल] उभासुअंi. 110 गतशोभम् , devoid of उम्महो i. 99 दृप्तः, proud. [ f. उन्मुख ] __beauty or grace.
उम्हाविअं i. 117 सुरतम्, sextual interउम्भुआणं i. 105 यदग्न्यादिना तप्तं दुग्धादि ___ course. भाजनादुच्चलति, overflow of milk etc. उरं 1.86 आरम्भः , beginning. when heated.
उरत्तं . 90 स्फाटितम्, burst. उभुगो ।. 102 चलः, moving, unsteady. उररी i. 88 पशुः, an animal. उंबरं i. 90 बहु, much.
उरुपुल्लो i. 134 अपूपः, a cake of flour उंबरउर्फ 1. 119 अमृताभ्यदयः, unreal for- mixed with sugar. धान्यमिश्रा, a tune.
__mixture of rice and pulse, a medउंबा i. 86 बन्धनम्, a bond.
___ley (as of various grains) उंबी i. 86 पक्कगोधूमः, ( ripe ) wheat. 'उमि i. 108 प्रेरितम्, instigated.

Page #404

Glossary.
15
उरुसोल्लं i. 108 प्रेरितम्, instigated. उल्लोल्लो i. 99 शत्रुः, an enemy [ts. ] उलिअंi. 88 निकूणिताक्षम्, closed eyes. उल्हसिअं i. 116 उद्टः , excellent. [f. उलित्तं i. 89 उच्चस्थितः कपः, a well in a उल्लसित !] ___high place.
। उवउज्जो i. 108 उपकारः, help, favour. [f. उलुउंडिअं i. 119 प्रलुठितम्, rolled. विरोचित- उपरु.] मिति यावत्, purged.
उवएइआ i. 118 मद्यपरिवेषणभाण्डम्, a pot उलुकसिi. 115 पुलकितम्, thrilled with for serving wine. ___joy.
' उवकयं i. 119 सज्जितम्, made ready. उलुखंडो i. 107 उल्मुकम्, a firebrand. कप्रत्यये उवकययं इत्यन्ये. [f. उपरुत] उलुफुटिअं i. 138 विनिपातितम्, thrown उवकसिओ i. 138 संनिहितः, placed near';
down, killed; प्रशान्तम्, calm, tran-. परिसेवितः, served; सर्जितः, acquired. quil.
उवजंगलं i. 116दीर्घम्, long. उलुहंतो i. 109 काकः, a crow [f. उलूक- । उवदीवं i. 106 अन्यद्वीपम्, a different part हन्तृ]
____ of the world. [ f. उप-दीप ) उलुहलिओ i. 117 तृप्तिरहितः । यः कदापि तृप्तिं उवलभत्ता i. 120 वलयानि, rings.
न जानाति, dissatisfied, one who उवलयभग्गा i. 120 वलयानि, rings.
is never satisfied with anything. उवललयं i. 117 सुरतम्, sexual interउल्लरयं i. 110 कपर्दाभरणम्, an ornament . course. made of cowries.
उवलुअंi. 107 सलज्जम्, bashfully. उल्ललिअं i. 104 शिथिलस्थिति, loose or उवसम्गो i 113 मंद:, slow. [f. उप-मृ] severed condition.
उवसेरं i. 104 रतियोग्यम्, fit for enjoy. उल्लसिअंi. 115 पुलकितम्, thrilled with :
____ment. ___joy [f. उल्लसित]
उविअंi. 89 शीघ्रम्, soon. . उल्ली i. 87 चुल्ली, the fireplace. [ f. चुल्ली] 969cf. foll. उल्लुकं i. 92 त्रुटितम्, broken.
उव्वत्तं i. 129 नीरागम्, without colour उल्लुटुं i. 89 मिथ्या, false.
or aftection; गलितम्, dropped down उल्लुंटिअं i. 109 सञ्चाणितम्, ground. [ f. I उव्वटै टान्तामति केचित्. [f. उत् - वृत् ] उत्-लुट्]
उव्वरिअं i. 132 अधिकम्, more, abunउल्लुरुहो i. 105 लघुशंखः, a small conch- dant, अनीप्सितम्, undesired, निश्चितम्,
settled; तापः, heat; अगणितम्, unउल्लूढो i. 100 आरूढः, mounted. अकु- counted. [ as prec.] रित इत्यन्ये, sprouted. ( He. Gr. iv. उव्वरो i. 87 धर्मः, warmth.
259 उल्लुहइ = निःसरति ) [f. उत्-रुह.] उव्वहणं i. 110 महानावेशः, a great paउल्लेवओ cf. foll.
____ssion or anger. उल्लेवो i. 102 हासः, laugh. स्वार्थे के उल्ले- उव्वा i. 87 धर्मः, warmth. चओ इत्यपि.
उवाओ i. 102 खिन्नः, distressed. [f. उल्लेहडो i. 104 लंपटः, a libertine. [f. उत्- उत्-वै] cf. He. Gr. iv. 240. लिह्]
। उव्वा उलं i. 134 गीतम्, suug, a song; उपउलोचो i. 98 वितानम्, a canopy. [ ts.] - वनम्, a garden.
shell.

Page #405

16
Desinamamala.
उव्वाडुअं i. 133 परामुखसुरतम्, sexual | ऊसत्थो i. 143 जृम्भितं, yawning; आकुलः,
intercourse with the faces avert- agitated. [ f. अस्वस्थ ] ed; निर्मर्यादसुरतम्, indecorous sex- ! ऊसलं i. 140 पीनम्, fat, stout ual union.
ऊसलिअंi. 111 सरोमाञ्चम, thrilled with उव्वाद i. 129 विस्तीर्णम्, extensive; गत. ___joy or horripilated [f. उल्लसित, ci.
दुःखम्, free from sorrow. केचिद्विपूर्व- Hc. Gr. iv. 2021 मेनं पठन्ति विउव्वाद इति.
ऊसविs i. 143 उद्भ्रान्तम्, bewildered; उध्वाहिओ i. 106 उत्क्षिप्तः, raised, thrown ऊर्वीरुतम्, raised [ f. उत् - श्रपयति] up. [f. उत् - वह्]
ऊसाअंतो i. 141 खेदे सति शिथिलः, broken उवाहुलं i. 136 औत्सुक्यं, eagerness; द्वेष्यम्, down with sorrow. hateful. [ f. उत् - व्याकुल ? ]
ऊसाइअं. 141 विक्षिप्तम्, scattered. उत्क्षिप्तउव्वाहो i. 87 धर्मः, warmth.
मिति धनपालः raised, thrown up.. उविडिमो i. 134 अधिक प्रमाणः, great in ऊसारोi. 110 गर्तविशेषः, a pit. [a variant size; विमुक्तमर्यादः, indecorous.
of कूसार q. v.] उव्वीढं i. 100 उत्खातम्, dug up.
ऊसुकिअं i. 142 विमुक्तम् released [f. उव्वुण्णं i. 123 उद्विग्नम्, afflicted; उसिक्तम्, उत् - शुष्क]
sprinkled. उद्भटम्, excellent. शून्यम्, ऊसुमिअं i. 142 रुद्धगलं रोदनम् , low weep__empty. [f. उद्विम ]
___ing [ f. उत् - सुम्भ ] उब्वेत्तालं i. 101 निरन्तरस्वररुदितम्, incessant | ऊसुरुसुमिi.142 रुद्धगलं रोदनम्, low weepweeping
ing [ cogn. with prec. q. v. ] उसणसेणो i. 118 बलभद्रः, Balarama. [f. ऊहह i. 140 उपहसितम् , ridicule. [f. उपवृषण = strong !]
हस् !] उसारं i.94 दिसम्, the fibrous stalk of 3 lotus.
एकपरिलो i. 146 देवरः, a husband's उसुओ i. 89 दूषणम्, censure
brother. [ f. एक-गृह ] एकंग i. 144 चन्दनम्, sandal. [f. एकं -
अङ्ग] ऊआ i. 139 यूका, a louse [ f. यूका ]
एकणडो i. 145 कथकः, a storry-teller. [f. ऊणंदिअंi. 141 आनन्दितम्, rejoiced [[..
एक-नट] __ आनन्दित ]
एकमुहो i. 148 निर्धर्मः, unrighteous. दरिद्रः, ऊमुत्तिअंi. 142 उभयपार्श्वघातः, struck on | poor. प्रियः, dear. [f. एक-मुह ] both sides.
। एकलपुडिंगं i. 147 विरलबिन्दुवर्षः, a shower ऊरणी i. 1400 उरभ्रः, a ram. [f. ऊर्णा ] ____of train [एक- स्फुल् ! ] ऊरो i. 143 ग्रामः, a village; संघः, a col- एकसाहिल्लो i. 146 एकस्थानवानी, divelling ___ lection [f. Dr. uru]
__ at the same place. ऊलो i. 139 गतिभङ्गः, stoppage.
एकसिंबली i. 146 शाल्मलीपुष्पैनवफलिका, the ऊस i. 140 उपधानम । शयने मस्तकोत्तम्भ
form of a woman made of silkनाय यन्निवेश्यते, a pillow.
cotton flowers. ऊसणं i. 139 रणरणकः, Cupid, the god | एकेकम i. 145 अन्योन्यम्, mutually. [ f. of love.
एक-एक] .

Page #406

Glossary.
17
एक्को i. 144 स्नेहपरः, friendly. [f. एक] ओआवलो i. 161 बालातपः, morning sun एणुवासिओ i. 147 भेकः, a frog.
ओइत्तं i. 155 परिधानम, agarment. एत्तोप्पं i. 144 एतत्प्रभृति, from now.
ओइत्तणं i. 155 परिधानम,a garment. [a [cogn. with एतत्प्रभृति]
____variant of prec.] एमाणो i. 144 प्रविशन्, entering.
ओइलं i. 158 आरूढम, mounted. एमिणिआ i. 145 यस्याः स्त्रियाः सूत्रेण शरीर
ओकणी i. 159 यका, a louse. प्रमाणं गृहीत्वा दिक्षु प्रक्षिप्यते (कस्मिंश्चिद्देश
ओकि i. 151 उषितम, habitation. वान्तआचारविशेषे ) सा, a woman the mea
मित्यन्ये, vomited. sure of whose body is thrown in
ओक्खंडिअं, a variant of उक्खंडिअंq. v. all directions.
ओक्खिण्णं, a variant of उक्खिण्णं 4.v. एराणी i. 147 इन्द्राणी,the wife of Indra;
ओग्गालो i. 151 अल्पं स्रोत:, a brook.[f. इन्द्राणीव्रतस्था स्त्री, a woman, engaged
उद्रार] in an act of devotion, entitled
ओग्गिओ i. 158 अभिभूतः, defeated. Indrani.[a variant of अइराणीq.v.]
ओग्गीओ i. 149 नीहारः, mist, fog. एलविलो i. 148 आढ्यः
ओघसरो i. 170 अनर्थः. evil, misfortune. , rich; वृषभः, a bull. [f. ऐलविल or ts.]
- गृहवारिप्रवाहः, sewage of a house. एलो i. 144 कुशलः, clever.
ओचुलं i. 153 चुलयेकदेशः, a part of the
___fire-place. [f. अव-चल्ली !] ओ
ओच्चेल्लरं, a variant of उच्चेल्लरं, q. v. ओअंi. 149 वार्ता, news.
ओच्छट्टो, a variant of उच्छट्टो, q. v. ओअग्गिअं i. 172 अभिभूतम्, defeated; ओच्छत्तं i. 152 दन्तधावनम्, cleaning the
केशादीनां पुञ्जीकरणम्, collection of hair | ___teeth. (into a braid).
ओच्छिअंi. 150 केशविवरणम्, displaying ओअग्घिअं i. 162 घ्रातम्, smelled. [f. ___ the hair. अव-आघ्रात]
ओज्जलो i. 154 बलवान्, strong. [f. ओअंको i. 154 गर्जितम्, thunder.
उज्ज्वल] ओअल्लो i. 165 पर्यस्तः, scattered over, |
ओज्जाओ i. 154 गर्जितम्, thunder. कम्पः, shaking; गोवाटः, a cowpen; लम्चमानः, hanging. [ f. अपचाल]
ओज्ज्ञ i. 148 अचोक्षम्, impure, unclean ओआअवो i. 162 अस्तसमयः, evening.
[f. अवध्य.] [f. अपातपः]
ओज्झमणं, a variant of उज्झमणं, q. v. ओआओ j. 166 ग्रामाधीशः, the headman ओज्झरिअं, a variant of उज्झरिअंq. v. of a village, अपहृतः, taken away; | ओजसरी i. 157 अन्त्रावरणम्, the intes. आज्ञा, order. हस्त्यादीनां बन्धनार्थ खातम्, tines. a pit for catching elephants. (Dp. ओज्झायं. 159 अन्यं प्रेर्य यत्करेण गृहीतम्, Pl. 203 उवओ)
anything first offered to another ओआली i. 164 खगदोषः, a defect in a and then grasped with the hand. ____sword; पद्धि, a row.
ओडळं i. 156 रक्तम्, attached [f. अव. ओआलो i. 151 अल्पं स्रोतः, a brook. । दग्ध]

Page #407

18
Desinamamala.
१. v.
ओढणं : 155 उत्तरीयम, an upper gar- ओलइअंi. 162 अङ्गे पिनम्, put on or ment.
worn on the body. ओणिव्वो i. 151 वल्मीकः । पिपीलिकोत्खातो ओलइणी i. 160 दयितीभूता, beloved wo__ मृद्राशिः, an anthill.
man. ओणीवी i. 150 नीवम, the eaves.
ओलओ i. 160 श्येनपक्षी, a hawk, falcon. ओणुणओ i. 158 अभिभूतः, defeated [ f. ! अपलाप इत्यन्ये, concealment. ___ अप-अनुनय]
ओलत्थो i. 156 विदारित: split. ऑडलं j. 150 केशगुम्फो धम्मिल्लप्रायः, braid- ओलावओ i. 160 श्येनपक्षी, a hawk, falcon. ed hair.
ओलित्ती i. 159 खड़ादिदोषः, defect in a ओत्तलहओ, a variant of उत्तलहओ q. v. . sword etc. ओत्थओ i. 151 अवसन्नः, ended; ओथ ओलिप्पं i. 153 हासः laughter. [f. अवलिप्त] पिहितमित्यन्ये, covered.
ओलिप्पंती i. 15) खड़ादिदोषः, a defect in ओत्थरिओ i. 169 आक्रान्तः, seized. आक्र- ___a sword etc. ___ ममाणः, seizing.
ओलिंभा i. 153 उपदेहिका, a minor ओत्थरो i. 150 उत्साहः, effort, exertion. . body (which grows on the diseasओत्थल्लपत्थल्ला, a variant of उत्थल्लपत्थल्ला, ed parts of the body )
ओली i. 148 कुलपरिपाटी, a family cusओटुंपिअं i. 171 आक्रान्तम्, seized; नष्टम, tom [ f. आवलि ] lost.
| ओलुग्गो i. 164 सेवकः, a servant; निश्छायः, ओप्पा i 148 शाणादिना मण्यादेर्मार्जनम्, ___devoid of lustre; निःस्थामा, power.
cleaning or polishing a precious less, feeble. [f. अवरुग्ण]. stone with a touchstone [f. Can.
ओलुकी i. 153 छन्नरमणम् । नंष्ट्रा यत्र शिशवः oppu]
कीडन्ति । चक्षःस्थगनक्रीडेति केचित्, the ओब्भालणं, a variant of उम्भालणं .v.
play of bide and seek. आ i. 149 चारु, lovely [ f. अपर ] । आलुट i. 161 अघटमानम्, impossible, ओरत्तो i, 165 विदारितः, split. गर्विष्ठः, cannot be effected; मिथ्या, false.
proud. कुसुम्भरक्तः, coloured with ओलंपओ. 163तापिकाहस्तः, ago-between. safflower.[f. अप-रक्त ]
ओलेहडो. 172 अन्यासक्तः, attached to ओपिअंत. 171 आक्रान्तम, seized; नष्टम,
___ another (woman); तृष्णापरः, greedy; lost. ( Dp. Pl. 198 = ओरत्तं i. e.
प्रवृद्धः, full-grown. विदारितम्.)
ओलणी i. 154 मार्जिता, curds with su. ओरल्ली i. 154 दोघभधुरध्वनिः, a long and
___gar and spices.
ओलरिओ i. 163 सुप्तः, slept. sweet sound. (Dp. Pl. 204 ओरिलं)
ओवं i. 149 गजादेबन्धनार्थं खातम्, a pit ओरिलो i. 155 अचिरकालः, a short peri
___for catching elephants etc ( Dp.
Pl. उवओ) ओरुंजं i. 156 नास्तीति भणितगां क्रीडा, a ओवट्टिअंत. 162 चाटु, pleasing, agreegesture expressive of negation.
___able. ओलअणी i. 160 नववधः, a bride. ( Tr. | ओवटो i. 152 मेघजलसेका, a sliower of adds दयितीभूतार्या च)
rain.
od.

Page #408

19
Glossary. ओबड्डी i. 151 परिधानकदशः, a part of a ओसीओ i. 158 अधोमुखः, with the face ____garment esp. the knot.
downwards. ओवरओ ef. foll.
ओसीसं i. 152 अपवृत्तम्, turned away. ओवरो i. 157 निकरः, a heap, collection. [f. उत्-शीर्ष ?] ओवसेरं i. 173 चन्दनम्, Sandal; रतियोग्यम् , ओसुंखिi. 161 उत्प्रेक्षितम्, conjectured. fit for enjoyment.
__ [ cogn. with शंक !] ओविरं i. 167 आरोपितम्, raised; रुदितम्,
ओसुद्धं i. 157 विनिपतितम्, fallen down. weeping; चाटु, pleasing; मुक्तम्, re
__ ( Dp. Pl. 194 ओसटुं=पातितम् ). leased; हृतम्, taken away.
ओहंसो i. 168 चन्दनम्, sandal; चन्दनघर्षणओसकी i. 149 अपसृतः, gone away. [f.
शिला, a stone for preparing san__ अप-सक्त !]
____dal-paste. ओसणं i. 155 उद्वेगः, agitation.
ओहंको i. 153 हासः, laughter. ओसणं i. 156 टितम्, broken [f. अवसन्न] ओहहि i. 159 अन्यं प्रेर्य यत्करेण गहीतम, ओसरीअं i. 171 अधोमुखम्, with the face anything grasped with the hand downwards; अक्षिनिकोचः, contrac
having first offered it to another. tion of the eye; आकीणम्, scattered. [ as foll.] [f. अप-मृ or उप-सृ]
ओहटो i. 166 अपसृतः, gone away; ओसग्आि i. 161 अलिन्दः, a terrace be- अवगुण्ठनम, a veil; नीवी, the knot of fore a house-door. [f. अप-मृ]
the lower garment. [ f. अप-ह] ओसविअं i. 168 गतशोभम्, devoid of ओहहो i. 153 हासः, laughter. [ f. अव-हसू!]
beauty or grace; अवसादः, fainting. ओहडणी i. 160 फलहकागला, a wooden ओसा i. 164 निशाजलम्, dew; हिमम्, frost, bolt. snow.
ओहत्तो i. 156 अवनतः bent down. [f. ओसायंतो i. 170 जृम्भालसः, idle and अव-हत ]
yawning. सीदन्, sinking down; ओहरणं i. 174 विनिपातनम, throwing सवेदनः, suffering from agony.
down. असम्भवतोऽप्यर्थस्य संभावनम्, fanओसाओ i. 152 प्रहारपीडा, pain of blows. cying an impossible thing. ओसाणिहाणं i. 163 विधिवदनुष्ठितम्, per- ओहरिसो i. 169 घ्रातः, smelled; चन्दनघर्षणformed according to law.
TNIJI, a stone for preparing san. ओसारो i. 149 गोवाटः, a cowpen.
dal-paste. ओसिओ i. 150. अबलः, weak. [f.. अप- ओहसिअं i. 173 वस्त्रम्, a cloth; धूतम्, श्रि-क].
___shaken. ओसिक्खिi. 173 गतिव्याघातः, stoppage |
ओहाइओ i. 158 अधोमुखः, with the face or obstruction; अरतिनिहितम्, placed ___downwards. in anxiety.
ओहाडणी i. 161 पिधानी, a lid. ओसिंघिi. 162 घ्रातम, smelled.
ओहारो i. 167 कच्छपः, a tortoise; नयादीओसित्तं i. 158 उपालिप्तम्, anointed. [f. ___ नामन्तीपम्, an island in a river; अवसिक्त]
319t:, a portion.

Page #409

20
Desinamamala.
ओहित्थं i. 168 विषादः, sorrow; रभतः, कंकेल्ली ii. 12 अशोकवृक्षा, Jonesia Asoka.
haste; विचारितम्, thought or consi- [ts.] dered.
कंकोडं ii. 7 ( कंकोलम् ! )a kind of plant. ओहीरिअं i. 163 उद्गीतम्, sung aloud. | कच्चं ii. 2 कार्यम्, work. [f. कृत्य ] अवसन्नमित्यन्ये, sunk down.
कच्छरो ii.2 पङ्कः, mud [a variant of ओहुओ i. 158 अभिभूतः, defeated [ अप- कस्सो q. v.] हृत]
कच्छुरिअं ii. 16 इंर्षितम्, envied. ओहुडं i. 157 विफलम, fruitless.
कच्छुरी ii. 11 कपिकच्छ्रः , a kind of ओहुरं i. 157 खिन्नम, distressed; अवनतं ___plant, forget-me-not [f. कच्छ of स्त्रस्तं चेत्यवन्तिसुन्दरी, bent down, कपिकच्छु !] dropped down.
कजउडो i. 17 अनर्थः, evil, misfortune.
कज्जवो ii. 11 तृणाद्यत्करः, a stack of क
grass, etc. विष्ठेत्यन्ये, exerement कइअंकसई ii. 13 निकरः, a heap, collec- कज्झालं ii. 8 शेवालः, moss. tion.
कंची ii. 1 मुसलमुखे लोहवलयम्, the metal कइअंको ii. 13 निकरः, a heap, collec- ring at the end of a wooden tion.[a variant of prec.]
pestle. [ Tel. kañchu. ] कइउलं ii. 21 स्तोकम, a little.
। कटारी .4 क्षुरिका, a knife. [f. Dr. kaकइलबइल्लो ii. 25 स्वच्छन्दचारी वृषभः, a
(t)thari or rt. रुत् or कट्टार.] bull roaming at will.
कहिओ cf. कंठिओ.
कडअल्ली ii. 15 कण्ठः , the neck. कउअं ii. 56 प्रधानम्, chief; चिह्नम्, a mark
कडअल्लो i. 15 दौवारिकः, a door-keeper कउलं ii. 7 करीषम् । तच्च गोमयखण्डं तच्चूर्ण च,
[a variant of कडइल्लो] (a lump of) dried cowdung | कडइओ ii. 22 स्थपतिः, a. chief, king. (or its powder).
| कडइल्लो ii. 15 दौवारिक, a door-keeper. कउहं ii. 5 नित्यम्, daily.
[a variant of कडअल्लो] ककसारो ii. 14 दध्योदनः, boiled rice | कडच्छू ii. 7 अयोदर्वी, an iron spoon.
mixed with curds and spiced. (Dh. Pl. 231 कडुच्छुओ) करतो ii. 14 दभ्योदनः, boiled rice mix- कडतला ii. 19 वक्रमेकधारं लोहायुधम्, a ed with curds and spiced [a va
sickle. riant of prec. ]
कडंतं ii. 56 मूलकशाकम्, a radish, an कविंडो ii. 5रुकलासः, a chameleon.
esculent root; मुसलम, a pestle
used for cleaning rice. कक्सडंगी ii. 19 सखी, a female friend.
कडंतरं ii. 16 जीर्णशूर्पाद्युपकरणम्, worn out कक्खडो ii 11 पीनः, fat, stout. [f. कर्कश ]
utensils. कम्घाडो ii. 53 अपामार्ग: a kind of plant, कडंतरिअंi. 20 दारितम, torn, rent.[cogn.
Achyranthes Aspera; किलाटः, co- with prec.) agulated milk.
कडप्पो . 13 निकरः, a heap, collection कग्घायलो ii. 22 किलाटः, । क्षीरविकारः, वस्त्रैकदेश इति केचित्, a part of a coagulated milk.
garment. [f. कलाप and कर्पट]

Page #410

Glossary.
कडंअं ii. 20 कुटकंठः । कुटस्येव कण्टो यस्य सः कुम्भग्रीवाख्यो भाण्डविशेष:, a kind of pot घटस्यैव कण्ठः इति शीलाङ्कः, the neck of a pot.
कडसी ii. 6 श्मशानम्, a cremation ground. कडारं ii. 10 नालिकेरम्, a cocoanut. कडाहपल्हत्थि ii. 25 पार्श्वद्द्यापवृत्तम्, turning on the sides.
कडिखंभो ii. 17 कटीन्यस्तो हस्तः, the hand placed on the hips. कट्याघात इति केचित्, striking on the hips. [ f. कटिस्तम्भ ]
कडिलं ii. 52 निश्छिद्रम्, without holes कटीवस्त्रम्, a lower garment, दौवारिकः, a_door-keeper; शत्रुः, an enemy; आशीः, a benediction; गहनम्, dense, thick; वनम्, a forest. [f. कटि ] कडुआलो ii. 57 घण्टा, a bell लघुमत्स्यः, a small fish.
कडो ii. 51 क्षीणः, thin, emaciated; मृतः, dead.
कणइअं ji. 57 आर्द्रम्,wet; कृतम्, done; चित्रि - तम्, spotted; कणाकीर्णम्, overspread with grain [ f. कण ]
कणइलो ii. 21 शुकः, a parrot [cogn with the foll. ]
कई ii. 5 लता, a creeper [ f. कन् ] कणओ ii. 56 कुसुमावचयः, gathering flowers; इषुः, an arrow [ f. कन् ] कणयंदी, a variant of कलयंदी, q. v. कणिआरिअं ii. 24 काणाक्षिदृष्टम्, looked a skance.
कणसं ii. 6 किंशारुः, a heron.
डिआ ii. 21 गुआ, the Gunja berry. कणोवअं ii. 16 उष्णोदकम् उदकमुपलक्षणम् । तेन घृततैलाद्यप्युष्णं, hot water, ghee, oil etc. [ cogn. with कवोष्ण ] कंटउच्ची ii. 17 कण्टकप्रोतः, pierced with thorns [ cogn. with कण्टक १ ]

21
कंटाली ii. 4 कण्टकारिका, Solanum Jacquini.
कंटोलं ii. 7 कंकोडं q. v. ( Dp. Pl. 148 कंटुलं )
कंठकुंची ii. 18 वस्त्रादीनां कण्ठे निबद्धो ग्रन्थिः, a knot of cloth etc. round the neck कण्ठे समुत्तुङ्गो नाडिग्रन्थिरित्यन्ये, the Adam's apple
कंठमलं ii. 20 मृतप्रवहणम् । येन मृतकमुह्यते, a
vehicle for carrying corpses. सामान्येन यानपात्रमिति केचित्, a ship. कंठिओ ii. 15 दौवारिकः, a door-keeper अत्र टकारयुक्तं ठकारं केचित्पठन्ति.
कंठदीणारो ii. 24 वृतिविवरम् a hole, an opening in a fence
कंटो ii. 51 सूकरः, a pig, मर्यादा, limit. कंडपडवा ii. 25 यवनिका, a curtain [cogn. with पट ]
कंडूरो ii. 9 बकः t crane.
कंडो ii. 51 दुर्बलः, weak; विपन्नः, dead; फेनः foam. ( Tr. कुंढो )
कण्णच्छुरी ii. 19 गृहगोधा, a small houselizard.
कण्णंबालं ii. 23 कर्णस्याभरणं कुण्डलादि, an
ear-ornament. [f. कर्ण + Dr. val! ] कण्णस्तरिअं ii. 24 काणाक्षिदृष्टम्, looked a
skance. कण्णोस्सरिअं इत्यन्ये. [f कर्ण-उत्सृ] कण्णा आसं ii. 23 कर्णस्याभरणं कुण्डलादि, an
ear-ornament [f कर्ण - आयास ] कण्णाइंधणं ii. 23 कर्णस्याभरणं कुण्डलादि, an ear-ornament [f. कर्ण- आचिह्न ! ] कण्णासो ii. 14 पर्यन्तः, border. कण्णोच्छडिआ ii. 22 दत्तकर्णा । या भाषणार्थं
परवाक्यं गृह्णाति, overhearing कण्णोडिआ ii. 20 नीरङ्गिका, a veil कण्णोढत्ती ii. 22 दत्तकर्णा । या भाषणार्थे परवाक्यं गृह्णाति, overhearing
कण्णोली ii. 57 चञ्चुः, beak अवतंसः, an ear-ornament [f कर्णावलि Or कर्णालि ]

Page #411

22
Desināmamala.
कण्णोस्सरिअं a variant of कण्णस्सरिअं
q. V.
कतवारो ii. 11 तृणायुत्करः, stack of grass etc.
कत्ता ii. 1 अन्धिकाद्यूतकपर्दिका, a cowrie used in gambling.
कमिओ ii. 15 महिषः, a buffalo [f. कर्दमित ].
कंतू ii. 1 काम:, Cupid, the God of love [f. कान्त ].
कंदलं ii. 4 कपालम्, the skull. कंदी ii. 1 मूलकशाकम् a radish, an escu lent root. [ f. Tel. kanda ] कंदो ii. 51 दृढः, strong; मत्तः, intoxicated; स्तरणेऽपीत्यन्ये, the act of scattering.
कंदोहं ii. 9 नीलोत्पलम्, a blue lotus. [ f. कन्द-उह or उत्थ, or ts. ] ( Hc. Gr. ii. 174 कंदुहं = उत्पलम् )
कप्परिअं ii. 20 दारितम्, tori, rent [f. खर्पर १ ]
कफाडो ii. 7 गुहा, a cave [f क स्फाट ] कमढो ii. 55 दधिकलशी, a jar to hold
curds, पिठरम्, a pot; हलभृत् Balarāma; मुखम्, mouth, face. [f. कमठ ] कमणी ii. 8 निःश्रेणिः, a ladder [f क्रम ] कमलो ii. 54 पिठरः a pot; पटहः, a drum; मुखम्, mouth, face; हरिणः, a deer. [ f. कमठ, thro' कमद; also ts. ] कमिओ ii. 3 उपसर्पित:, approached. कंपडो ii 7 पथिकः, a traveller. कंबरो ii. 13 विज्ञानम्, wisdom. कम्हिओ ii. 8 मालिक:, a florist. कयलं ii. 4 अलिञ्जरः, a water-jar, कयारो ii. 11 तृणाद्युत्करः stack of grass.
करयडी, a variant of foll.
करयरी ii. 16 स्थूलवस्त्रम्, a coarse cloth. केचिदन्त्यस्थाने डकारं पठन्ति

करइल्ली ii. 17 शुष्कवृक्षः, a withered tree. करके ii. 55 भिक्षापात्रम्, a begging bowl;
अशोकवृक्षः, Jonesia Aśoka [ ts. ] करघायलो ii. 22 किलाटः । क्षीरविकारः, co
agulated milk.
करंजो ii. 8 शुष्का त्वक्, dry skin or bark. करडा ii. Õð लट्वा, a sparrow. करडो ii. 55 व्याघ्रः, a tiger, कर्बुर:, spot
ted, variegated. [f. Dr. karadi ] करणी ii. 7 रूपम् । आकार इत्यर्थः form. [ Hc. f . करण ]
करमरी ii. 15 हठहृता स्त्री, a woman ab
ducted by force [f. कर- मृदित ]. करमो ii. 6 क्षीणः, thin, emaciated. करवंदी ii. 18 मल्लिका, a kind of jasmine.
कराइणी ii. 18 शाल्मलितरुः, the silk-cotton tree. कारायर्णाति कश्चित्.
कराली ii. 12 दन्तपवनकाष्टम्, a toothbrush. [ f. Arabic khilal ] करिआ ii. 14 मद्यपरिवेषणभाण्डम्, a pot for serving wine [f. करक ]
करिलं ii. 10 वंशाङ्कुरः, a bamboo shoot. [f. करीर ].
करेडू ii. 5 कलासः, a chameleon. करोडी ii. 8 कीटिकाभेदः, a kind of small
worm.
करोडो ii. 54 नालिकेरम्, the cocoanut;
काकः, a crow; वृषभः, a bull. कलओ ii. 54 अर्जुनवृक्षः, Terminalia Ar juna, सुवर्णकारः, a goldsmith. कलंकवई ii. 24 वृतिः, an enclosure. [f. the foll. ]
कलंको ii. 8 वंशः, a bamboo.
कलमो ii. 10 चौर:, a thief [ Hc. ts. ] कलंबू ii. 3 नालिकाभिधाना वल्ली, the stalk of a lotus.
कलयंदी ii. 58 पाटला, the red Lodhra;

Page #412

Glossary.
प्रसिद्धः, famous. केचित्पाटलायां कणयंदी- कसणमिओ ii. 23 बलभद्रः. Balarama. [f. त्याहुः.
रुष्ण-सित] कलव ii. 12 तम्चीपात्रम, a vessel made | कसरी ii. 4 अधमचलीवर्दः, a bull of the out of gourd. [ f. अलाबू !]
___lowest quality. कलहं. 5 प्रत्याकारः । असिपरिवार इति यावत्, कसव्वं 1.53 स्तोकम, a little आर्द्रम, wet. a scabbard.
प्रचुरम्, abundant. बाष्पः, a tear. कलिआ .56 सखी, a female friend. कसिआ ii. 6 अरण्यचारीफलम, a wildfruit. कलिओ ii. 56 गर्वितः, proud, नकुलः, a
कम्सयं ii. 12 प्राभृतम्, a present, gift. ___mongoose.
। कस्तो ii.2 पङ्कः, mud. [f. Dr. kasa, कलिंज ii. 11 लघुदारु, a small piece of kasavu] ___wood [a variant of किलिंचं]
कहेडो i. 13 तरुणः, a youth. कलिमं 11. ) नीलोत्पलम्, a blue lotus. [f. काइणी ii. 21 गुञ्जा, the Guija berry. क-ली]
काउल्लो ii. 9 बकः, a crane. कली ii.2 शत्रुः, an enemy. [ts.] काओ ii. 26 लक्ष्यम् । वेध्यमित्यर्थः, an aim, कलेरो ii. 53 कङ्कालः, a skeleton; कगल:, ___anything aimed at. अन्य तु लक्ष्य___dreadful. [f. कराल ]
शब्देन यो येन गुणेन लक्ष्यते तमुपमानभूतं पदाकल्लविii. 18 नीमितम, made wet. विस्ता.. र्थमाहुः, the standard of comparison,
स्तिमित्यन्ये, extended [ f. Dr. kal. ] that with which anything is कल्ला i.2 मद्यम. liquor, wine. [f. Dr. compared. ___kal-lu; He. f. कल्या ]
काणच्छी ii. 24 काणाक्षिदृष्टम्, looked aकल्लोलो i. शत्रः, an enemy.[ts. ]
skance [1. काणक्षि] कल्होडी ii. 9 वत्सतरी, heifer.
काणत्थेवो . 2) पिरलाम्बकणवृष्टिः, a shower कल्होडो ii. 9 वत्सतरः, a steer.
of rain. कवयं ii. 3 भमिच्छत्रम। यदर्षास प्ररोहति. काणा 11 28 पारहास, ]oking.
| कामकिसोरो ii 30 गर्दभः, an ass. [ f. कामmushroom.
किशोर ] कवासो ii. 5 अर्धजया । मोचकमित्यर्थः, am
कामिंजुलो ii 2:) कामिंजुलाख्यः पक्षी । जलarmour for the legs.
पक्षिविशेषः, an aquatic bird. कविडं ii. 9 गृहपश्चिमाङ्गणम्, the western
कायंचुलो ii. 2) कामिंजुलाख्यः पक्षी। जलपक्षिcourtyard of a house.
__ विशेषः, an aquatic bird. कविलो ii. 6 श्वा, a dog. [f. कपिल ]
कायंदी ii. 28 परिहासः, joking. कविसं ii. 2 कविसम्, liquor, wine.
कायंधओ ii. 2.) कामिंजुलाख्यः पक्षी। जलपक्षि[f. कपिश]
विशेषः, an aquatic bird. कविसा ii. 5 अर्धजया। मोचकमित्यर्थः, an
n कायपिउच्छा ii.30 कोकिला, a cuckoo.(Tr. armour for the legs.
कायपिउला) [f. काक-पितृ ] कव्वाडो ii. 10 दक्षिणहस्तः, the right hand. कायरो, a variant of कायलो. q. v. कपालं .52 कर्मस्थानम,aplace of busi- | कायलो ii 58 पियः, dear'; काकः, a crow. _ness. गृहम्, a house.
फेचित्विये कायगे इत्याहुः. [f. कातर and कसई ii.6 अरण्यचारीफलम, a wild fruit. । काक]

Page #413

24
Desinamamala.
कारं ii. 26 कटु, pungent [ f. Dr. kāra | किकिंडी ii. 32 सर्पः, a. snake.
or क्षार Tr. connects with कटु ] किंकिअं ii 31 धवलम्, white. कारकडो i. 30 परुषः, harsh. कप्रत्यये कारं- | किंजक्खो ii. 31 शिरीषः, Acacia Sirisa. कडओ [ f. कार -कटु; cf prec. ]
किण्णं i. 30 शोभमानम्, shining. कारा ii. 26 लेखा, a line, streak. किण्हं 1.59 सूक्ष्मवस्त्रम्, a fine cloth; श्वेतकारायणी a variant of कराइणी, q. v. ___ वर्णम्, the white colour. कारिमं ii. 27 रुत्रिमम, artificial. [f ] | धिरो ii. 32 लघुमत्स्यः , a small fish. [a कालं ii. 26 तमिस्रम्, darkness. [ ts. ] ____variant of कुंधरो] कालओ ii. 28 धर्तः । ठक इत्यर्थः, a rogue. | कामराय ll. 32 लाक्षारक्कम, red w
किमिराय ii. 32 लाक्षारक्तम्, red with lac. कालवटुं ii. 28 धनः, a bow. [f. काल-बर्त !] [f. रुमिराग] कालिआ. ii 58 शरीरम, the body; कालान्त- | किमिहरवसणं ii. 33 कोशेयं वस्त्रम्, a silk रंम्, another time; मेवः, a cloud. | cloth. [ f. रुमिगृहवसनम् ] [f. काल ]
किंपओ ii. 31 रुपणः, poor, pitiable. कालिंजणं, a variant of कालिंजणी, q.v.
किंबोडो i 31 स्खलितः, slipped. कालिंजणी ii.29 तापिच्छलता, the Tamala |
किरो ii. 30 सूकरः, a pig. [f. किर or किरि; Xanthochymus pictorius. केचित्का
____Dr. kiru]
किरिइरिआ ii. 61 कर्णोपकर्णिका, rumour; लिंजणं तापिच्छमित्याहुः । कालेज्जं तापिच्छकुसुममित्यन्ये.
कौतूहलम्, curiosity [ onomatopoetic
f. किरिकिरि] कालिंबो ii. 59 शरीरम्, the body; मेघः, a
किलणी i.31 रथ्या, a road. cloud. कालेज्जं f. कालिंजणी.
किलिंचं i. 11 लघुदारु, a small piece of कावलिओ ii. 28 असहनः, intolerant.
____wood. [ a variant of कलिंजं.]
किलिम्मि ii.32 कथितम, told. कावी ii. 26 नीलवर्णा, blue. [f. Dr. kavi?]
किविडं i. 60 धान्यखलम, a thrashing कासारं ii. 27 सीसपत्रकम्, lead.
floor; धान्यखले जातम्, grown in a कासि ii. 59 सूक्ष्मवस्त्रम्, a fine cloth; ___ thrashing floor. श्वेतवर्णम्, the white colour.
किविडी ii. 60 पाश्चंद्वारम्, a side doory गृहकासिज्जं, ii. 27 काकस्थलाभिधानो देशः,
GARISTE, the western courtyard _name of a place.
of a house. [ a variant of कविडं ] काहलो ii. 58 मृदुः, soft; ठकः, a rogue. | कीरो ii 21 शुकः, a parrot. [f. कीर, Dr. काहल्ली ii. 59 व्ययार्थ धान्यादि, grain ete. kili). for sale; तवणीति प्रसिद्धमपूपादिपचन. कोलं ii. 21 स्तोकम, a little. भाण्डम्, a pan for baking bread. कीलाणआ i. 31 रथ्या, a road. [a va[f. खल्लिका !]
____riant of किलणी] काहारो ii. 27 परिखन्धो । जलादिवाही कर्मकरः, कीला ii.33 नववधः, a bride. a man who carries water.
कुउआ ii. 12 तुम्बीपात्रम, a vessel made काहिलो ii. 28 गोपालः, a cowherd. ____ out of agourd. काहेणू ii. 21 गुञ्जा, the (Gurja berry, कुऊलं ii. 38 नीवी, the knot of the Abrus precatorius.
lower garment. परिहितवस्त्रप्रान्त इति

Page #414

Glossary
25
grain.
केचित्, the ends of a garment fold- कुड्डलेवणी . 42 सुधा, white-wash [f. ed in.
| कुट-लेपन] कुकुला ii. 33 नववधः, a bride.
कुढो ii. 62 हृतानुगमनम्, following up कुक्कुडो ii. 37 मत्तः, intoxicated. [f. stolen property; हृतत्याजकः, one कुक्कुट]
who abandons stolen property. कुक्करुडो ii. 13 निकरः, a heap, collection. | कुणिआ i. 24 वृतिविवरम्, a hole, an कुक्कसो ii 36 धान्यादितुषः, the husk of _____ opening in a fence.
कुंटारं ii. 40 म्लानम्, withered. कुक्खी ii. 34 कुक्षिः , the belly. [f. कुक्षि] |
कुंटी ii. 34 पोट्टलम् । वस्त्रनिबद्धं द्रव्यम्, a कुच्छिमई ii. 41 गर्भिणी, a pregnant wo
___bundle. _man. [f. कुक्षिमई or °मती] | कुंडं ii. 33 वेणुमयं जीर्णमिक्षुपीडनकाण्डम्, an कुच्छिल्लं ii. 24 वृतिविवरम्, a hole, an
old sugar-cane press made of ____ opening in a fence. [f. कुक्षिा
bamboos. कुंचलं ii 36 मुकुलम्, a bud. [f. कुंच ]
कुंडिअपेसणं ii. 43 बाह्मणविष्टिः, sending a कुट्टयरी ii. 35 चण्डी, an angry woman.
brahman. [f. the foll+प्रेषण ]
कुंडिओ ii. 37 ग्रामाधिपतिः, the headman [f. कुट्] कुट्टा ii. 35 चण्डी, an angry woman.
of a village. __ [cf. prec.]
कुंढयं ii. 63 चुल्ली, the fireplace; लघुकुट्टाओ ii. 37 चर्मकारः, a sboe-maker', भाण्डम्, a small pot. (कुंडयं seems currier.
to be the correct reading.) [f. कुडयं ii. 37 लतागृहम्, a bower of creep
__ Tel kunda]
कुतत्ती . 36 मनोरथः, desire. __ers. [f. कुट; कुटङ्गक] कुडिआ ii. 24 वृतिविवरम्, a hole, an
कुत्थरं, a variant of कोत्थरं, q. v. opening in a fence. [ f. कुटी?]
कुत्थुहवत्थं ii. 38 नीवी, the knot of the कुडिच्छं ji. 64 वृतिविवरम्, a hole, an
lower garment. opening in a fence; कुटी, a cott
कुई ii. 34 प्रभूतम्, abundant. age) त्रुटितम्, broken. [f. कुट; कुटी ]
| कुद्वणो ii. 38 रासकः, a kind of dance कुडिल्लयं ii. 40 कुटिलम, crooked. [ f.
( practiced by Krsna and the कुटिल ]
cowherdesses) कुडीरं ii. 24 वृतिविवरम्, a hole, an
| कुंतली ii. 38 करोटिकाख्यं परिवेषणोपकरणम्, opening in a fence. [ f. कुटी ]
a serving cup. कुडुच्चिअं ii. 41 सुरतम्, sexual inter
कुंतलो ii. 36 सातवाहनः, King Hala. course (कुडुब्विअं or कुडंविs seems to [ts ! ] be the correct reading.) [f. कुटुम्ब]
कुंती ii. 34 मञ्जरी, a cluster of blossकु९ ii. 33 आश्चर्यम्, a wonder. केचित्
___oms. [ f. Tel gutti ?] कोडे इत्याहुः । तच्च उकारओकारविनिमये
कारओकारविनिमय कुंतीपोट्टलयं ii. 43 चतुष्कोणम्, a square. सिद्धम्. [ f. कुतुक or कौतुक ]
कुंतो ii. 21 शुकः, a parrot. कुडगिलोई ii. 19 गृहगोधा, a small house- कुंदओ ii. 37 रुशः, lean, weak. lizard.[f.कुट-गिल]
कुंदीरं ii 39 बिम्ब्याः फलम, the fruit of

Page #415

26
Desināmamāla
the bimba plant, Momordiea mo- कुलफंसणो ii. 42 कुलकलङ्कः, a disgrace nadelpha.
to a family.[. कुलपांमुल ] कुंधरो ii. 32 लघुमत्स्यः , a small fish. [a कुलसंतई ii. 3) चुल्ली, the fireplace. ___variant of किंधरो]
कुल्लडं ii. 63 चुल्ली, the fireplace. लघुकुप्पढो ii. 36 गृहाचारः, a custom pre
भाण्डम्, a small pot. vailing in a family. समुदाचार इत्यन्ये, कुलरिओ ii. 41 कान्दविकः, a confectioner.
कुल्लो ii. 61 ग्रीवा, the neck. असमर्थः, proper practice or usage. कुप्परं ii. 64 कीलाघातः। कीला सुरत उप्रहा
incompetent. छिन्नपुच्छः , tailless [f. णनविशेषः, amorous stroke on the
Tel. kullu.]
कल्हो i.34 शृगालः, ajackal. breast; समुदाचारः, proper practice or usage; नर्म, sport.
कसणं 1.35 तीमनम्, a sauce. कुमारी ii. 35 चण्डी, an angry woman.
कुमुमण्णं ii. 41 कडकुमम, saffron. [f. [ts.?]
कुसुम.] कुमुली ii. 39 चुल्ली, the fireplace. कुसुमालिओ ii. 42 शून्यमनाः, absentकुंभिणी ii. 38 जलगतः, a hollow with minded. ___water, a pond.
कुसुमालो ii. 10 चौरः a thief [ts.] काभला 11. 62 चौरः, a thief; पिशुनः, a
कुसुंभिलो ii. 40 पिशनः, a backbiter.
कुसुाभला ll. 40 पिशुनः, a back backbiter, slanderer, wicked per
wicked person [ f. कुसुम्भ ] son. [ts.]
कुहडो ii. 36 कुजः, humpback. [f. कंभिलं ii.39 खननीयम्, to be dug.
कुब्ज] कुंभी ii. 34 सीमन्तालकादिः केशरचना, कुहिअं ii. 35 लिप्तम्, besmeared. dressing the hair.
कहिणी ii. 62 कर्पूरः, camphor. रथ्या, a कुम्मणं ii. 40 म्लानम्, withered. [ Tr _road.
says that कुम्म is a Pkt. substitute | कुहेडो ii. 85 गुरेटकाख्यो हरितकविशेषः, a for म्लै.]
kind of grass. कुररी ii. 40 पशुः, an animal. [ ts]
कडो ii. 43 पाशः, a noose. [f. कूट ] कुरुकुरिअं ii.42 रणरणकः, Cupid, the कूणिअ ii. 44 ईषन्मुकुलितम, half-closed. god of love.
[f. कुणित ] कुरुचिलं ii. 41 ग्रहणम्, catching, seizing.
कूलं ii. 43 सैन्यस्य पश्यादागः, the rear कुरुचिल्लो ii. 41 कुलीरः, a crab. [ Dp. Pl. part of an army. [f. कुल!] कुरुविल्लो]
कवलं ii. 43 जघनवसनम्, the lower कुरुचं ii. 39 अनिष्टम्, an unwelcome garment. ___thing. [ f. कु-रोच्य]
कूवो ii. 62 हृतानुगमनम्, following up कुरुडो ii. 63 निर्दयः, unkind. निपुणः, clever stolen property. हृतत्याजकः, one __ [f. Dr. kuruda ]
who abandons stolen property. कुरुमाणं i. 40 म्लानम्, withered.
कूसारो ii. 44 गर्ताकारः, a pit. [f. कासार ] कुरुलो ii. 63 निर्दयः, unkind. निपुणः, केआ ii. 44 रज्जुः, a rope. [ Dr. kayar]
clever. कुटिलकेशः, eurly hair. [ f. केआरबाणो ii. 45 पलाशः, the tree Butea Dr. kurul; also ts. ]
Frondosa.

Page #416

Glossary
27
केऊ ii. 44. कन्दः , a bulbous root. कोत्थरं, ii. 13 विज्ञानम्, knowledge, उदोकेली 1.44 असती, an unchaste woman. तोयत्यये कुत्थरं इत्यपि. [ts. ]
कोत्थलो ii. 48 कुशूलः, a granary [f. Tel. कोइला ii. 49 काष्ठागारः, charcoal. [f. कोकिल]
कोप्पो ii. 45 अपराधः, an offence, guilt. कोउआ ji. 48 करीषाग्निः, fire of dry | [f. कोप] cowdung.
कोमुई ii. 48 सर्वा पूर्णिमा, the full moon कोकासि ii. 50 विकसितम्, blown, fully | day [f. कौमुदी ] ___opened.
कोलंबो ii. 47 पिठरम्, a pot, pan. गृहकोचप्पं ji. 46 अलीकहितम् false benefit..
मित्यन्ये, a house. कोज्जप्पं . 46स्वीरहस्यम, woman's secret. कोलाहलो ii. 50 खगरुतम, the cryof birds. कोज्झरिअं 1.50 आपरितम, filled.
[ts. ] कोर्ट ii. 45 नगरम, a town [f. Dr. kotal.
कोलिओ ii. 65 तन्तुवायः, a weaver. जालकोट्ट]
काररुमिः, a spider. [f. कौलिक ] कोटिंबो ii 47 द्रोणी, a wooden tub.
कोलित्तं ii. 49 उलमुकम, a firebrand [f. कोट्टी ii. 64 दोहः, milking. विषमास्खलना,
____Dr. kolli ] _slipping.
कोलीरं ii. 46 कुरुविन्दम् a ruby.[Tr. conकोटटुंभं ii. 47 कराहतं वारि, water stirred
___nects with कुरुविन्द] with the hand.
कोलो ii. 45 ग्रीवा, the neck. [ f. कोल ? ] कोडिअंii. 47 लघुशरावः, a little platter.
कोल्लरो ii. 47 पिटरम, a pot, pan. कोडिल्लो ii. 40 पिशुनः, a. backbiter',
कोल्हाहलं ii. 39 बिम्ब्याः फलम, the fruit ___wicked person [ f. कुद, कुटिल ]
of the bimba plant, Momordica कोडुंबं 1. 2 कार्यम् work.
monadelpha कोड़े a variant of कुटुंq. v.
कोल्हुओ ii. 65 इक्षुनिपीडनयन्त्रम्, a sugarकोण ii.26 लेखा, a line, streak.
cane mill. >1T13:, a jackal. [ f.Fig?] कोणो i. 46 रुष्णवर्णः, black. लकुट इत्यन्ये
कोविआ ii. 49 शृगाली, a she-jackal. a club [ f. रुष्ण and ts.]
कोसहइरिआ ii.3चण्डी, anangry woman कोंडलिआ ii. 50 श्वावित्संज्ञः प्राणिविशेषः -
कोसयं ii. 47 लघुशरावः, a little platter. __porcupine. कीट इत्यन्ये, a worm. [f. कोष ] कौडिओ.48 भेदेन ग्रामभोक्ता । ऐकत्यं ग्रामी- कोसलं i. 38 नीवा, the knot of the णानामपास्य यो मायया ग्रामं भुनक्ति, one | lower garment. who creates disunion among the | कोसलियं ii. 12 प्राभृतम्, a present, gift. inhabitants of a village and earns
कोसलिआ इत्याकारान्तमित्यन्ये । लकारस्य his livelihood thereby. [f. Tel. ko- | द्विर्भावे कोसल्लिअं इत्यपि. ndemu. ]
कोसलिआ, a variant of the prec. कोंढुल्लू ii. 4) उलूकः, an owl
कोसलिअं, a variant of कोसलिअं. कोण्णो ii. 45 गृहकोणः, the corner of a कोसो ii. 65 कुसुम्भरक्तवस्त्रम्, a cloth ___house [ f. कोण.]
coloured with safflower. जलधिः, कोत्तलंका ii. 14 मद्यपरिवेषणभाण्डम, a pota the ocean. for serving wine.
| कोहली ii. A नापिका, a go-between.

Page #417

28
Desinämamālā
ख
खग्गओ ii. 69 ग्रामेशः, the headman of a village.
खच्चलो ii. 69 अच्छभलः, a bear. खच्चोलो ii. 69 व्याघ्रः, a tiger. खज्जि ii. 78 जीर्णम्, worn out उपालब्धम्, censured.
खज्जोओ ii. 69 नक्षत्रम्, a star [f खद्योत ] खंजणो ii. 69 कर्दम:, mud.
खंजरो ii. 68 शुष्कद्रुमः, a withered tree. खहं ii. 67 तीमनम् a sauce
वहंगं ii. 68 छाया, shade. खटिको ii. 70 सौनिकः, a butcher. [f. खट्टिकः Tel. katika ]
खर्ड ii. 67 तृणम्, grass. खडइओ ii. 72 संकुचितः, contracted. खडकी ii. 71 लघुद्वारम् a small door, window. [ f. खटक्किका; Tel. kitiki ] खडहडी ii. 72 तरुमर्कटः, a monkey. खडुआ ii. 68 मौक्तिकानि, pearls. खड्डुं ii. 66 श्मभु, the beard [f. Dr. gadda or katta ]
खड्डा ii. 66 खानिः a mine. पर्वतखातमित्यन्ये, an excavation in a moun tain. [ [. खन्; खात ]
खड्डिओ ii. 67 मत्तः, intoxicated. खलगं•डिओ मत्त इत्यन्ये.
68 मनोदु:खम्, inental dis
ससा ii
tress.
खंड ii. 78 मुण्डम्, the head मद्यभाण्डम् a liquor pot.
खंडई ii. 67 असती, an unchaste wo
man.
खंडिओ ii. 78 मागधः, a bard. अनिवारः, unavoidable.
खणं ii. 66 खातम्, dug [ci Tel. kannamu. ]
खणुओ ii. 68 कीलकः, a wedge.

खत्तं ii. 66 खातम्, dug [f खात ] खर्द्धं ii. 67 भुक्तम्, eaten प्रचुरार्थेऽपि लक्ष्येषु दृश्यते, abundant.
खंधग्गी ii. 70 स्थूलेन्धनाग्निः, conflagration. [f. स्कन्धानि ]
धमंसो ii. 71 बाहु: the arm [f. स्कंधमृश or स्कंध अंस ]
संघही ii. 71 बाहु:, the arm [f. स्कंध - यष्टि ]
खंधीधारो ii. 72 अत्युष्णजलधारा, a stream of hot water.
खप्परो ii. 69 रूक्षः, rough, harsh. खप्पुरो इत्यन्ये.
खप्पुरो, a variant of the prec. q. v. खम्मक्खमो ii. 79 संग्रामः, a battle. मनोदुःखम
mental distress. मनोदुःखविशेषोऽनु यिनः श्वसितमित्यन्ये, the sighing of a repentant person. [ f. कर्म-क्षम ! ] खरडिअं ii. 79 रूक्षम्, rough, harsh. भमम्, broken.
खरहिओ ii. 72 पौत्रः, a grandson. खरिअं ii. 67 भुक्तम्, eaten [f खादित ] खरुलं ii. 78 कठिनम, hard. स्थपुटम् unevenly raised.
खलइअं ii. 71 रिकम्, devoid of [f. स्खलित ! ]
खलगंडिओ, a variant of खडिओ q.. खली ii. 66 तिलपिण्डिका, a ( sesamum ) oil-cake.
खलं ii. 77 वृतिविवरम, a hole. an opening in a fence. विलासः, sport. [ f. खल ! ]
खलइअं ii. 79 संकुचितम् contracted. प्रहृ, pleased.
खल्ला ii. 66 चर्म, the skin.
खल्लिरी ii. 70 संकेतः, a sign, gesture. खबओ ii. 67 स्कन्धः, the shoulder. खवडिअं ii. 71 स्खलितम्, stumbling. खवलिओ ii. 72 कुपितः, angry.

Page #418

Glossary
29
सवो 1.77 वामकरः, the left hand. रासभः, असहन इत्यन्ये, not enduring, jealous.
adonkey. [ a variant of खव्वो] __ [f. खेदालू] खव्वुलं ii. 68 मुखम्, the face.
खेल्लि ii. 76 हसितम्, laughter. खव्वो ii. 77 वामकरः, the left hand. खोट्टी ii. 77 दासी, a female servant. रासभः, a donkey.
खोडपज्जाली ii.0 स्थूलेन्धनाग्निः, conflaखाइआ ii. 73 परिखा, a ditch [f. खात ] ____gration. [ f. स्थूलपवाली ? ] खाडइअंii.73 प्रतिफलितम, reflected. खोडो ii. 80 सीमाकाष्टम, a boundary post खारंफिडी ii.73 गोधा, an alligator. __ धार्मिकः, right::ous. खञ्जः, lame [ ts. ] खारयं ii. 73 मुकुलम् a bud.
खोलो ii. 80 लघुगर्दभः, a small donkey. खिक्खिंडी ii. 74 रुकलासः, a chameleon. वस्त्रेकदेशः, a part of a garment खिक्खिरी ii. 73 डुम्बादीनां स्पर्शपरिहारार्थ चिह्न- खोसलओ ii. 77 दन्तुरः, having long teeth.
यष्टिः, a stick in the hand of chan
dala, as a sign of untouchability. खिखिणी ii. 74 शृगाली, a she-jackal. खिज्जिअं ii. 74 उपालम्भः, censure. [f.
गग्गरी ii. 89 गगरी, a water pot [Hc. f. खिद् !]
__ गर्गरी]
गज्जणसवो ii. 88 मृगवारणध्वनिः, a cry to खित्तयं ii. 79 अनर्थः, evil, misfortune.
___prevent animals [.. गर्जनशब्द । दीप्तम् । प्रज्वालनमित्यर्थः, inflaming.
गज्जो ii. 81 जवः, speed. मुखुणओ ii. 76 घ्राणसिरा, a nostril.
गंछओii.84 वरुडः a man of a low caste. खुंखुणी ii. 76 रथ्या, a road.
गंजिलो ii. 83 विधरः, distressed. खुढे ii. 74 त्रुटितम्, broken.
गंजो ii. 81 गलः, the cheek. खुडूं ii. 74 लघु, small [f. Tam. kuttai] गंजोलि ii. 100 रोमांचितम्, horripilated. खुडिअंii. 75 सुरतम्, sexual intercourse.
हास्यस्थानेऽङ्गस्पों, यत् गिलिगिलावि इति खुणक्युडिआ ii.76 घ्राणम्, the nose.
लोके रूढम्, touching the body in a खंडयं 1.71 स्खलितम्, stumbling.
place where a cry of joy is proस्खुण्णं .75 परिवेष्टितम्, surrounded.
duced [ cogn. with गर्जित ] खुत्तं ii.74 निममम,plunged, submerged. | गडयडी ii. 85 वज्रनिर्घोषः, thunder. पा ii. 75 तृणादिमयं वृष्टिनिवारणम्, a. shel- गडुरी ii. 84 छागी, a she-goat.
ter from rain made of grass. गड्डी ii. 81 गन्त्री a car. [ prob. f. गन्त्री; खुरुडुक्खुडी ii. 76 प्रणयकोपः, amorous ____Can gadi ] anger.
गड्ढे ii. 81 शय्या, a couch. खुलुहो ii. 75 गुल्फः , the ankle [ cogn.
गढो ii. 81 दुर्गम्, a fortress. with गुल्फ ?]
गणणाइआ ii.87 चण्डी an angry woman खुल्लं ii. 74 कुटी, a hut.
गणसमो ii. 86 गोष्टीरतः, addicted to sociयुल्लिरी ii. 70 संकेतः, a sign, gesture. ety. [ f. गणस-] युवओ ii. 75 गण्डुत्संज्ञतृणसदृशं कण्टकितृणम्, गणायमहो ii. 86 विवाहगणकः, an astrolo___ a kind of grass.
ger who fixts the days for maखेआल ii. 77 निःसहः, unable to hear. I rriages. [ f. गण-मह ]

Page #419

30
Desīnāmamāla
गणेत्ती ii. 81 अक्षमाला, a string of गहणी ii. 84 हठहृता स्त्री, a woman cabeads, rosary. [f. गण]
____rried off by force. [f. ग्रहण ] गंडीरी ii. 82 इक्षुखण्डम् a piece of sugar- । गहरो ii. 84 गृध्रः, a vulture [f. गृध्र ] cane.
गहवई ii. 100 ग्रामीणः, avillager. शशी, गंडीवं ii. 84 धनुः, a bow [ £. गाण्डीव ] ____the moon. [f. गृहपति ? and ग्रहपति, गंडो 4.99 वनम, a forest. दाण्डपाशिकः, an though Hc. contradicts it.] __executioner. लघुमृगः, a small deer. | गहि ii. 85 वक्रितम्, bent. ariaati, a barber
गहिआ ii. 85 काम्यमाना स्वी, a woman गत्तं ii. 99 ईषा, the pole or shafts of a
___who is the object of desire. [f. carriage. पङ्कः, mud [ f. Tel. gett
__ ग्राह्या ] amu.]
गागेज्जं ii. 88 मथितम्, churned. गत्ताडी ii. 82 गवादनी, a pasture. गायिकेति
गागेज्जा ii. 88 नवपरिणीता, newly maगोपालः, a songstress. [ f. गात्री ]
___rried. गडब्भो ii. 82 कटुध्वनिः, disagreeable
गाडिओ ii. 83 विधरः, distressed. sound [ f. गार्दभ्य ]
गाणी ii. 82 गवादनी, pasture.
गामउडो ii. 89 ग्रामप्रधानः, the headiman गद्वहं ii. 83 कमुदम्, the white lotus [f.गाभ!]
___of a village. [f. ग्रामीण ] गदिओ ii. 83 गर्वितः, proud [ f. गर्द ]
गामगोहो ii. 89 ग्रामप्रधानः, the headman गंदीणी ii. 83 चक्षुःस्थगनक्रीडा, the play of
___of a village. [ f. ग्राम + गोहो q• v.] ____hide-and-seek
गामणिसुओ, cf. foll. गंधपिसाओ ii. 87 गान्धिकः, vendor of
गामणी ii. 89 ग्रामप्रधानः, the headman ___perfumes [f. गन्धपिशाच ]
of a village. [f. ग्रामणी ] गामणिसुअगंधलया ii. 85 नासा, the nose [f. गन्ध]
शब्दोऽपि ग्रामप्रधानवाचीत्यन्ये. गंधिओ ii. 83 दुर्गन्धः, bad sinell [f. गंधिक] |
1 गामरोडो ii. 90 छलेन ग्रामभोक्ता । अन्तर्भेदं गंधेल्ली ii. 100 छाया, shade. मधुमक्षिका,
कृत्वा यो मायया ग्रामं भुनक्ति, one who ___the honey-bee.
creates disunion among the inगंधोल्ली i. 99 इच्छा, desire. रजनी, night.
habitants of village and earns his गयं ii. 99 पूर्णितम्, reeled मृतम् dead [ f.
livelihood thereby. (Tr. ग्रामरेडो) गत ]
गामहणं ii. 90 ग्रामस्थानम्, a village site. गयणरई ii. 88 मेघः, a cloud. [f. गगनरति ] [f. ग्रामस्थान] गयसाउलो ii. 87 विरक्तः, disaffected. [ f. गामेणी ii. 84 छागी, a she-goat. [f. ग्रामगतस्वादु]
एणी] गलस्थलिओ ii. 87 क्षिप्तः, thrown. गायरी ii. 89 गर्गरी, a water-pot. गलिअंii. 81 स्मृतम्, remembered. गाहुली ii. 89 फरजलचरः, a cruel aquatic गलफोडो ii. 86 डमरुकः, a sort of small ___animal. [ f. ग्राह !] drum.
गंछा ii. 101 बिन्दुः, adrop. अधमः, lowगवत्तं ii. 85 घासः, grass. [ f. गो-अद् ! est, vilest JaT4427, moustache. गहकल्लोलो ii. 86 राहुः, Rahu. f. ग्रहकल्लोल] गुंजेलि ii. 92 पिण्डीरुतम, made into a गहणं ii. 82 निर्जलस्थानम्, a lesert.
lump.
.

Page #420

Glossary
31
गडदालिअंii.92 पिण्डीरुतम, made into a stirred. कन्दुकः, a ball. स्तबकः, a ____lump.
cluster. [ f. गुटिक १] गडोलद्विआ ii91 चुम्बनम, a kiss.
गुलगुंछिअं ii.93 वृत्यन्तरितम्, screened by गुठी ii. 90 नीरङ्गी, a veil.
a fence. गंठो .91 अधमहयः, a horse of inferi- गलच्छं ii.92 भ्रमितम्, turned round. ___ or quality.
गेज्जं ii. 88 मथितम्, churned. गुंडं ii. 91 मुस्तोद्भवं लचकाख्यं तृणम्, a kind
गेज्जलं ii.94 ग्रेवेयकम, a neck-ornament. ___of grass.
गेहूं ii. 104 पङ्कः mud. यवः, barley. गत्तण्हाणं ii. 93 पितृभ्यो जलाञ्जलिदानम्, off- गेंठ i. 93 स्तनयोरुपरि वस्त्रग्रन्थिः, a knot ering libations of water to the
____ of cloth over the breasts. manes.
गेंठलं ii.94 कञ्च कः, a bodice, jacket. गुत्ती ii. 101 बन्धनम्, bondage. इच्छा,
गेंड 1.93 स्तनयोरुपरि वस्त्रग्रन्थिः , a knot desire. वचनम्, an utterance. लता,
of cloth over the breasts. a creeper. शिरोमाल्यम, a garland for
गेंडुई ii. 94 क्रीडा, play. the head. [f. Tel. gutti]
गेण्हिअं ii.94 उरःसूत्रम, a necklace of गुत्थंडो ii.92 भासपक्षी, a kind of waterfowl.
pearls hanging over the breast. गुंदा ii. 101 बिन्दुः, a drop. अधमः, lowest,
गोअग्गा ii. 96 रथ्या, a road.
गोअंटा ii. 98 गोचरणाः, tenders of cows. ___vilest. गुप्पंतं ii. 102 शयनीयम्, a couch. संमूढं,
गाअंटो स्थलश्रृङ्गाट इत्यन्ये, a kind of stupefied, bewildered. गोपितम्,
__plant. concealed. [f. गुप्]
गोअला ii. 98 दुग्धविक्रियकी , a milkmaid.
गोआ ii. 89 गगरी, a water-pot. गुफगुमिअं ii. 93 सुगन्धि, fragrant. [ f.
गोआलिआ ii.98 प्रावृषि कीटविशेषः, a kind Tel. gumaguma ] गुमिलं ii. 102 मूढम्, stupefied, bewil
of insect found in the rainy season. dered. गहनम्, deep, dense. प्रस्खलि
| गोचओ ii. 97 प्राजनदण्डः, a whip or its
handle. तम्, slipped. आपूर्णम्, filled up. [ f.
गोच्छा ii. 95 मञ्जरी, a cluster of blossthe Pkt. root गुम्म मुह] गुंपा ii. 101 बिन्दुः, a drop अधमः, lowest,
oms[f. गुच्छ ]
गोंजी ii. 95 मञ्जरी, a cluster of blossvilest. गुंफी ii. 91 शतपदी, a centipede.
___oms. [ f. गुंज] गुंफो ii. 90 गुप्तिः, concealing.
गोणिको ii. 97 गोसमूहः, a herd of cows. गुम्मइओ ii. 103 संचलितः, moved. स्खलितः,
__[f. गोऽनोक]
गोणो ii. 104 साक्षी, a witness वृषभः, an slipped. विघटितः, separated. पूरितः, filled. मूढः, stupefied. [ f. the Pkt. ____ox. [ He. f. गो-]
गोंठी i.95 मञ्जरी, a cluster of Howers. root गुम्म- मह; or f. गुल्म] . गुम्मिअंii.92 मलोत्सन्नम्, uprooted.
गोंडं ii. 94 काननम्, a forest [f. Tel. गुम्मी ii. 90 इच्छा, desire.
____konda ] गुलं ii. 91 चुम्बनम्, a kiss.
गोंडी i.95 मंजरी, a cluster of blossoms. गुलिआ ii. 103 बुसिका, chaff. विलोडितम्, । [f. Can. gonde ]
.

Page #421

32
Desināmamālā
गोंदणं ii. 97 मयूर पित्तम्, the bile of a peacock.
eye.
गोमा ii. 96 रथ्या, a road गोरंफिडी ii. 98 गीधा, an alligator. गोरा ii. 104 लाङ्गलपद्धतिः, a ploughshare. चक्षुः, the ग्रीवा, the neck. गोला ii. 104 गौ:, a cow. गोदावरी, the Godavery. नदी, a river. सखी, a female friend. [f. ; and ts. Hc. Gr. ii. 174]
गोली ii. 95 मन्धनी, a churning vessel. गोलो ii. 95 साक्षी, a witness.
गोल्हा ii. 95 बिम्बी, the Bimba fruit, Momordica monadelpha.
गोवरं ii. 96 करीषम्, dry cowdung. [ f. गो ? ]
गोविओ ii. 97 अजल्पाकः, taciturn. गोविल्लं ii. 94 कञ्चुकः, a bodice, jacket. गोवी ii. 96 बाला, a girl [f. गोपी ! ] गोसं ii. 96 प्रभातम्, the dawn, early morning. [ ts.; Tr. also f. गोसर्ग ] गोसग्गं ii 96 प्रभातम्, the dawn, early
morning. [ Hc. f. गोसर्ग ]
गोसण्णो ii. 97 मूर्खः, a fool. [ f. गोसंज्ञ ] गोरं ii. 96 गोविष्ठा, cowdung. [ f. गो ? ] गोहो ii. 89 ग्रामप्रधानः, the headman of a village. भट इत्यन्ये, a warrior. पुरुष इत्येके, a man.

[ f.
घडिअघडा ii. 105 गोष्ठी, an assembly [ घटित घटा ]
घडी ii. 105 गोष्ठी, an assembly [f. घटा ] घणवाही ii. 107 इन्द्रः, Indra, king of the gods. [f. घनवाहन ]
घण्णो ii. 105 उरः, the breast. रक्त इत्यन्ये, coloured, red.
मोई ii. 106 गण्डुत्संज्ञं तृणम्, a kind of grass.
बम्मोडी ii. 112 मध्याह्नः, noon. मशकः, a
mosquito, also a cricket cf. note iii. 54. ग्रामणीसंज्ञं तृणम्, a kind of grass.
घरघंटो ii. 107 चटकः, a sparrow. घरयंदो ii. 107 आदर्शः, mirror [ f. गृहचन्द्र ] घरी ii. 106 पत्नी, a wife [f गृह ] घरोलं ii. 106 गृहभोजनभेदः, a dish prepared at home.
घरोली ii. 105 गृहगोलिका, a small ball घल्लो ii. 105 अनुरक्तः, devoted, attached. घायणो ii. 108 गायनः, a singer. [ Hc. ( Gr. ii. 174 ) f. गायन: ] घारंतो ii. 108 घृतपूर:, a kind of sweet
meat.
घारी ii. 107 शकुनिकाख्यः पक्षी, a hen
sparrow.
घारो ii. 108 प्राकारः, a wall, rampart [ f. Tel. goda ? ]
घिअं ii. 108 भसितम्, reproached. घट्टो ii. 108 कुब्ज:, a humpback. घुग्घुच्छणयं ii. 110 खेद:, sorrow, pain.
घ
घग्घरं ii. 107 जघनस्थवस्त्रभेदः, a sort of घुग्घुरी ii. 109 मण्डूक: a frog [onomalower garment.
topoetic ]
घंघो ii. 105 गृहम्, a house.
घंघोरो ii. 106 भ्रमणशीलः, addicted to wandering.
|
घट्टो ii. 111 कुसुम्भरक्तं वस्त्रम्, a cloth dyed with safflower नदीतीर्थम्, the stairs of a landing place in a river वेणुः a bamboo [f. Dr. ghatta ]
घुग्घुस्सुरायं ii. 109 साशङ्कभणितम् doubt ful speech.
घुंघुरुडो ii. 109 उत्करः, a heap.
घुट्टघुणिअं ii. 110 गिरेर्गडम् । पृथुशिला, a big
stone or boulder.
घुणघुणिआ ii. 110 कर्णोपकर्णिका, rumour [ onomatopoetic 1 ]

Page #422

Glossary.
नाचक्र
jewel.
घुत्तिअं ii 10:) गवेषितम्, searched.
तहस्ताघातः, a slab with the hand घुरघुरी ii. 109 मण्डूकः, a frog [ onoima. [f. चर्चा ] ___topoetic ]
चचिकं iii. 4 मण्डितम्, adorned.[f. चर्चिका घुसिणि ii. 100 गवेषितम्, searched. ___cf. He. Gr. ii. 174 ] घुसिरसारं ii. 110 अवस्नानम् । मसूरादीनां पिष्टम् : चंचप्परं iii. 4 असत्यम्, falsehood. the four of a certain pulse.
चट्ट iii. 1 दारुहस्तः, a wooden spoon. घोरी ii. 111 शलभविशेषः, a kind of चडिआरो iii. 5 आटोपः, pride, arrogance. grasshopper.
चडुला cf. the foll. घोरो ii. 112 नाशितः, destroyed गृध्रपक्षी, चडुलातिलयं iii. 8 काञ्चनशृङ्खलालम्बिरत्नति____a vulture. [f. घोर ]
लकम्, a jewel hanging from a घोलिअं ii. 112 शिलातलम्, a stone sur
gold chain. चडुला रत्नतिलकमित्यन्ये, a face हठकतम् done violently. घोसाली ii. 111 शरदुद्भवो वल्लिभेदः, a kind चडो iii. 1 शिखा, the top-lock. [f. चट् ! । of creeper growing in autumn. चंडिओ iii.3रुत्तः, cut [f. चट]
चंडिको iii.2 रोषः, anger [f. चण्ड ]
चंडिज्जो iii. 20 पिशुनः, a villain. कोपः, चउकं iii. 2 चत्वरम्, a courtyard. [ Hc.
anger [ f. चण्ड ] ____f. चतुष्क and Tr. f. चतुष्पथ ] चउकरी iii. 5 कार्तिकेयः, Kartikevar चाडला iii.3 पनिः, fat.
चत्तो iii. 1 तर्कः, a spindle. चतुरक्षर !] चउरचिंधो iii. 7 सातवाहनः, a name of
के चत्थरी iii. 2 हासः, laugh. [Hc. f. चस्तरि]
। चंदइल्लो iii. 5 मयूरः, a peacock. ___King Hala. [ f. चतुरचिह्न !] चकप्पा iii.3 त्वक, the skin.
चंदहिआ iii. 6 भुजशिखरम, the shoulder. चक्कणभयं iii.7 नारङ्गफलम्, an orange.
स्तबक इत्यन्ये, a cluster. चवणाहयं iii. ऊर्मिः , a wave,
चंदवडाया iii.7 अर्धप्रावृतदेहा, half coverवकलं iii. 2) कुण्डलम्, an ear-ring. वर्तु
ed body. लम्, round. दोलाफलकम्, the board चादलो iii. 2 नापितः, a barber. of a swing. विशालम्, extensive. [f. | चंदोज iii. 4 कुमुदम्, the vhite lilv. चक-ल]
स्वार्थे के चंदोज्जयं [f. चन्द्र-उद्य-] चक्कुलंडा iii. 5 सर्पविशेषः, a kind of snakei चप्फलं iii. 20 शेखरविशेषः, a garland for चक्कोडा iii. 2 अग्निभेदः, fire.
___the head. असत्यम्, falsehood. चक्खडिअं iii. 6 जीवितव्यम्, the possibility चंभो iii. 1 हलस्फाटितभूमिरेखा, a furrow. . of living.
चरुल्लेवं iii. 6 नाम, a name. चक्खुडणं iii. 4 प्रेक्षणीयम्, beautiful to; चवेडी iii. 3 श्लिष्टं करसम्पुटम्, a cavity look at.
formed by joining the hands संपुटचक्षुरक्खी iii. 7 लज्जा, shame [ f. चक्षुः- मित्यन्ये, a cavity. रक्षण]
चवेणं iii. 3 वचनीयम्, censure. चंगं iii 1. चारु, lovely, beautiful.[ts. ] चहुÉ iii. 2 निमग्नम् , immersed. चच्चा iii. 1:) स्थासकः, perfuming the चाउला iii. 8 तण्डुलाः, rice.
boily with fragrant unguents 77/• / aici iji. 8 Ararat, deceitful.

Page #423

34
चारणओ iii. 9 ग्रन्थिच्छेदकः, a cutpurse, a pickpocket. कप्रत्ययाभावे चारणो. चारणो, a variant of the prec. q.v. चारवाओ iii. 9 ग्रीष्मानिलः, hot breeze. चारो iii. 21 पियालवृक्षः, a kind of tree. बन्धनस्थानम्, a prison. इच्छा, desire. [ts.]
petticoat, a cloth of females reaching to the middle of the thighs. चिरया iii. 11 कुटी, a hut, cottage. चिरिक्का iii. 21 चर्ममयजलभाण्डम्, a leath
चालवासो iii. 8 शिरोभूषणभेद:, a kind of head ornament.
ern bag for water. तनुधारा, a small stream प्रत्यूष:, morning.
चासो iii. 1 हलस्फाटित भूमिरेखा, a furrow.
चिरिचिरा iii. 13 जलधारा, a stream of water [ onomatopoetic ]
चिक्का iii. 21 अल्पं वस्तु, a small thing. | चिरिंचिरा iii. 13 जलधारा, a stream of तनुधारा, a small stream [f. Dr. chiru, chikka- or f . च्छिद् १ ]
चिक्खल iii. 11 कर्दमः, med. चिच्चं iii. 10 रमणम्, charming. चिच्चरो iii. 9 चिपिटनासः, fat-nosed [a variant of चिच्चो ]
चिची iii. 10 हुताशनः; fire | f. Dr. kiccu, ! ciccu]
चिचो jii. 9 चिपिटनासः, fat-nosed. [ a variant of चिच्चरो ]
Desinamamala.
चिंचिणी iii. 10 अम्लिका, the tamarind. कैश्चित् चिंचिणिचिंचाशब्दः समस्त एव अम्लिकावाचकत्वेन प्रोक्तः.
चिट्ठी iii. 12 गुञ्ज, the Guñja berry. चित्तठिओ iii. 12 परितोषितः, gratified. चित्तदाऊ iii. 12 मधुपटलम् a beehive. चित्तलं iii. 4 मण्डितम्, adorned. रमणीयमित्यन्ये, lovely, charming. [ f. चित्र or चित्तं-ला ]
चिह्नविओ ill. 13 निर्नाशितः, destroyed. चिंधालं iii. 22 रम्यम्, agreeable. मुख्यम्, important.

चिमिणो iii. 11 रोमशः, a ram, a hog. चिंफुलणी iii. 13 स्त्रीणामर्धारुकवस्त्रम्, a short
चिंचइओ iii. 13 चलितः, shaken, moved. चिंचणी iii. 10 घरट्टिका, a grinding चिल्लूरं iii. 11 मुसलम्, a pestle used for
cleaning rice.
stone.
चिंचा iii. 10 अम्लिका, the tamarind [f. Tel. cinta ] cf. चिंचिणी, चिंचिणिचिंचा, cf. the foll.
water. [ a variant of the prec. q. v. ]
चिरिड्डिहलं ill. 14 दधि, curdied milk चिरिट्टिी iii. 12 गुंजा, the Gunja berry. चिलिच्चिलं iii. 12 आर्द्रम्, wet.
चिलिचील iii 12 wet [a variant of
the prec. ]
चिला iii. 9 शकुनिकाख्यः पक्षी, a hensparrow [ onomatopoetic ] चिल्लिरी iii. 11 मशक:, a mosquito; also a cricket cf. note iii. 34.
चिल्लो iii. 10 बालः, a boy.
चीवडी iii. 14 भल्ली, a kind of crescentshaped arrow.
चीही iii. 14 मुस्तोद्रवं तृणम्, a kind of grass.
चुक्कुडो iii. 16 छाग: a goat.
चुक्को iii. 14 मुष्टि:, the clenched hand. चुज्जं iii. 14 आश्चर्यम्, a wonder. ओत्संयोगे इति चोज्जं इत्यपि.
चंचुओ iii. 16 शेखरः, a garland for the
head.
चुंचुणिआ iii. 23 च्युतम् dropped प्रतिरवः, resound of a crowd. रमणम्, charm - ing अम्लिका, the tamarind मुष्टिद्यूतम्, a kind of game. यूका, a louse. केचित् चुंचुणिअं चलितेऽप्याहुः, shaken.

Page #424

Glossary.
35
चुचुमाली iii. 18 अलसः, lazy.
। चूओ iii. 18 स्तनशिखा, a nipple. [f. चुंचुलिअं iii. 23 अवधारितम्, ascertain- चचुक]
ed, known. सतृष्णता, thirst with चूडो iii. 18 वलयावली, a bracelet. (f.
another. चंचुलिपरी iii. 18 चुलुकः, the hand holl- | चेडो iii. 10 बालः, a boy. [ f. चेट] ___ovel to hold water.
चेल्पं iii. 11 मुसलम्, a pestle used for चुचुली iii. 23 चञ्चुः , the beak. चुलुकः, cleaning rice.
the hand hollowed to hold water. चुंछो ii. 15 परिशोषितः, completely | चोही iii. 1 शिखा, the top-lock. __dried up.
चोटो iii. 19 बिल्वः, a kind of tree, चुडुप्पा iii. त्वक्, the skin. चुडप्पं त्वम्विद- Aegle Marmelos. लनमित्यन्ये, tearing the skin.
चोत्तं iii. 19) प्रतोदः, a goad. चुडुली iii. 15 उल्का , a firebrand. चोष्फयो iii. 15 सस्नेहः, friendly. [f. Pkt. चुणओ iii. 22 चण्डालः, a man of a low चुप्पो ! q. v.] caste, a Chandala. अल्पः; small. बाल: चोरली iii. 19 श्रावणरुष्णचतुर्दशी, the foura bay. मुक्तः, released. छन्दः , desire. teenth day of the dark fortअरोचकः, discust. व्यतिकरः, mixture. night of the month of Srāvana चुणओ विअरओ इति धनपालः । आघ्रातार्थ (July-Aug ist ). ऽपीति केचित्, smelt.
चोलो iii. 18 वामनः, adwari. चुणिओ iii. 15 विधारितः, supported, con
tinued to live. चुण्णइओ iii. 17 चूर्णाहतः, powdered [F. |
छइलो iii. 24 विदग्धः, clever. चूर्णापित ]
छउअं iii. 25 तनु, thin, emaciated. चुण्णाआ iii. 16 कला, an art.
छंकुई iii. 21 कपिकच्छूः , a kind of plant, चुण्णासी iii. 16 दासी, maid servant [ f. ___forget-ine-lot. ___the prec. !]
छंछुई iii. 24 कपिकच्छः , a kind of plant. चुप्पलिअं iii. 17 नवरतं वस्त्रम्, a newly छडक्वरो iii. 26 स्कन्दः, Kartikeya. _____coloured cloth.
छडा iii. 24 विद्युत्, lightning: [ f. छटा ] चुप्पलो iii. 16 शेखरः, a garland for the छंटो iii. 83 जलच्छटा, a quantity of ____head.
____water. शीघ्रः, quick, swift. [f. छटा ?] चुप्पाल ओ iii. 17 गवाक्षः, a window. छही iii. 24 शय्या, a couch. चुप्पो iii. 15 सस्नेहः, friendly.
छप्पणो iii. 24 विदग्धः, clever. [f. षट्-प्रज्ञ] चुंभलो iii. 16 शेखरः, ararland for the छप्पंती iii. 25 नियमविशेषो यत्र पा लिख्यते, head.
a religious observance in which चलुप्पो iii. 16 छागः, a goat.
the picture of a lotus is drawn. चुल्ली ii. 15 शिला, a stone.
छमलओ iii. 25 सप्तच्छदः, a kind of tree. चल्लो iii. 22 शिशुः, a child. दासः, a ser
छलिओ iii.21 विदग्धः, clever. ___vant, slave. [f. चलक.क्षलक] छली iii.24 त्वक, the skin. [f. शल्य !] चुल्लोड ओ iii. 17 ज्येष्ठः, elder ( brother) छवडी 1.25 चर्म, the skin, leather.
Lu.

Page #425

36
Desināmamala.
छाइलो iii. 85 प्रदीपः, a lamp, light सदृशः, similar. ऊन:, deficient. मुरूप:, handsome. [ [. छाया ] छाईओ iii. 26 मातर:, divine mothers छाओ jii. 33 बुभुक्षितः, hungry. कृशः, emaciated.
छाणं iii. 34 धान्यादिमलनम् grinding corn etc. गोमयम्, cow-dung. वस्त्रम्, a cloth. [ f. Dr. cāni, sini or f. छागन; छादन] छाणीत्यपि केषांचित्पाठः छाणी, a variant of the prec. . . छाया iii. 34 कीर्तिः, fame. भ्रमरी, a female black bee.
छारयं iii. 34 इक्षुशल्कम्, the bark of sugar-cane. मुकुलम्, a bud.
छागे iii. 26 अच्छभल:, a kind of plant. छासी iii. 26 तक्रम्, buttermilk. छाही iii. 20 गगनम्, the sky. किं iii. 36 स्पृष्टम्, touched श्रुतम् sneez ing.
छिक्कोअणो iii. 29 असहन:, jealous, en
vious.
छिकोहली iii. 37 अंहरवः, the sound of feet. पादाभ्यां धान्यमलनम्, grinding corn by the feet. गोमयखण्डम्, cowdung, छिक्कोलिअं iii. 25 तनु, thin, emaciated [ f. Dr. cikka ? j
छिंछओ iii-36 देहः, the body जारः, an adulterer. केचित् छिंछयं शलाटुकलमाहुः, an unripe fruit. (cf. Hc. Gr. ii. 174 ) [f. छिंछ = धिधिक Or अक्षिक्षन] छिंछटरमणं ii. 30 चक्षुः स्थगनक्रीडा, the
play of hide-and-seek. छिछोली iii. 27 लघुजलप्रवाहः a small stream of water.
छिंडं iii. 35 चूडा, the hair on the top of the head. छत्रम्, an umbrella. धूपयन्त्रम्, a censer संयोगे पर इदेतो: कामचार इति छेंड इत्यपि.

द्विण्णच्छोडणं iii. 29 शीघ्रम् soon. द्विण्णा cf. हिग्णो below. द्विण्णाली ef. the foll.
छिण्णालो iii. 27 जार:, an adulterer. छिण्णाली स्त्रीत्यपि [ [ छिन्न- ला ]
छिण्णो iii. 27 जार:, an adulterer डिण्णा स्त्रीत्यपि [ [ छिन्न ]
छिण्णोब्भवा iii. 29 दूर्वा, the dnirva-grass. [f. छिन्नोद्भव ]
छित्तं iii. 27 स्पृष्टम्, touched. छिg iii. 26 लघुमत्स्यः, a small fish. छिप्पं iii. 36 भिक्षा alms. पुच्छम, the tail.
[ f. Dr. cippa, and पुच्छ ]
छिप्पंती iii. 37 व्रतभेदः, a certain religious observance उत्सवभेदः, a festival.
छिप्पंदूरं iii. 38 गोमयखण्डम् cow-dung. विषमम्, unevenness, difficulty. छिप्पालुअं iii. 29 पुच्छम्, the tail. छिप्पालो iii. 28 सस्यासतो गौः, of eating corn.
a ox fond
छिपिंडी iii. 37 व्रतभेदः, a certain religious observance उत्सवमेद:, a festival. पिष्टम्, flour
छिप्पीरं iii. 28 पलालम्, straw
हिलं iii. 35 छिद्रम्, a hole कुटी, a hut. वृत्यन्तरमपीति केचित्, an opening in a fence [ [. Tel cilli; छिद्र ]
छिलरं iii. 28 पल्वलम् a small pond or puddle. [ f. prec]
छिल्ली iii. 27 शिखा, the top-lock. छिवओ ii. 36 समूहः, a collection. नीदी, the knot of the lower garment of women.
छिविअं jii. 27 इक्षुखण्डम् a piece of
sugar-cane.
छिव्वं iii. 27 कृत्रिमम्, artificial. छिबोलो iii. 28 निन्दार्थ मुखविकूणनम्, pursing the mouth in contempt.

Page #426

Glossary
विकूणितं मुखमेवेत्यन्ये, such a face. छलो a variant of छेलओ, q. v. छिहंडओ iii. 2) दधिसरः, cream.
छोइओ iii.33 दासः, a slave, servant. छिहिडिभिलं iii.30 दधि, curds.
छोहो.3.) समःः, a collection. निशेषः, हुई iii.30 बलाका, a crane.
scattering. f. क्षाभ ] →छंभुप्तयं iii.:1 रणरणकः, Cupid, the छोळभत्थं iii.33 अप्रियम्, a disagreeable. God of love.
___thing. ह्रस्वः संयोगे इति छुब्भत्थं इत्यपि. छुहारो iii. 38 शिशुः, a child. शशी, the छोटभाइत्ती iii. 3) अस्पृश्या, an untouchmoon.
able woman. द्वेण्या, an enemy (1) छु iii. 30 बहु, much, abundant.
[t. the prec + i] छन्भत्थं, a variant of छोडभत्थं, प. v. छोटभो iii.33 शिनः, a backbiter, छुरमट्टी iii. 31 क्षुरहस्तः, having a lazor wicked person.
in hand. नापित इति यावत्, a barber.
[ सुरमर्द] छरहत्थो iii. 31 सुरहस्तः
जक्खरत्ती iii. 43 दीपालिका, the Divali , having a trazor in hand. नापित इति यावत्, a barber.
___festival. [ f. यक्षरात्रि]
जगडिओ iii. 44 विद्रावितः। कदर्थित इत्यर्थः, [f. सुरहस्त ] छुरिआ iii. 31 मृत्तिका, earth, clay,
torrmented. f. Tel. jagadlamu ]
: जगलं iii. 41 पङ्कि ला सुरा, muddy or imछुहि iii. 30 लिप्तम्, smeared. नको.१९ अन्तः, end, limit. दवरः, a
pure liquor. पङ्किलसरको जगलं इत्यन्ये.
यसकओ iii. 45 अल्पमुकतग्राह्यः, obtain ___lhusband's brother. [.. छेद]
___able by smail virtue. छेडं, a. variant of छिंडं, q. v.
जंगा iii. 40 गोचरभूमिः, pasture land. छेडा iii. 39 शिखा, the top-lock. नवमालिका,
जंघाछेओ iii. 43 चत्वरम्, a place where ___ a kind of jasmine. छेडी iii. B1 लघुरथ्या, a small road, a
many roads meet. ___lane.
जंघामओ iii. 4:2 जंघालः, a courier.[f. छेत्तरं iii. 32 जीर्ण शूर्पाद्युपकरणम्, unserv
जंघामय] iceable or worn out utensils. . जघालुओं iii.42 जंघालः, a courier T. Tel. cetta ]
जंघालुक] छेत्तसोवणयं iii.32 क्षेत्रे जागरण , watch- जच्चंदणं iii.52 अगरुः, a kind of per:ing in the fields.
fuine; Agallochum, Amyris Agalli iii. 39 FATHF:, perfuming the
ocha. FGFA4, saffron. body with fragrant ungments. | जचा ill. 40 पुरुषः, a man. चोरः, a thief. [f. छेद]
जच्छंद ओ iii. 43 स्वच्छन्दः, one's own . छेभओ iii. 32 स्थासकः, perfuming the , will or pleasure. [ . स्वच्छन्द ] कप्र
body with fragrant unguents. । त्ययाभावे जच्छंदो. छेलओ iii. 32 छ।गः, a goat. कप्रत्ययाभावे । जच्छंदो a varians of the prec. CI. I. छेलो इत्यपि.
जडि अं iii. 11 खचितम्, inlaid, set, छेली iii.31 अल्पप्रभूना माला, a garland studderl. of a few flowers.
जण उत्तो ji 2 ग्रामप्रधानपुरुषः, the head

Page #427

Desinamamala.
man of a village विट:, a voluptuary | जलणीली iii. 42 शेवालम्, duck - weed [f. [f. जनपुत्रः ]
जण्णोहणो iii. 43 राक्षसः, a Raksasa [f. यज्ञापहम् cf. यज्ञहन् ] ( [r. जण्णहरी f. बज्ञहर )
जहं iii. 51 लघुपिटरम्, a small pot कृष्णम, black.
38
जपहली iii. 40 नीवी, the knot of the
wearing garment of women. जंपणं iii. 51 अकीर्तिः, infamy. वक्त्रम्, the face.
जंपिच्छओ iii. 44 यथादृष्टमभिलपिता, desir - ing according to observation. [ यत्-प्रेक्षू-इच्छ्र ] जंपेच्छिरमग्गिरो iii. 44 यो यद्यद्दृष्टं तदेव मृगयते, one who seeks after whatever is seen [f. यत्-प्रेक्षू-मार्ग ]
जंबालं iii. 42 जलनीली । शेवालमित्यर्थः, the duck-weed. [ts. ]
जंबुओ iii. 52 वेतसवृक्षः, the ratan, Cala - mus rotang. पश्चिमदिक्पालः, the lord of the western quarter, Varuna. [f. जंबुक ] जंबुलं cf the foll.
चुलो iii. 41 वानीरः, the ratan, Cala - mus rotang जंचुलं मद्यभाजनमिति सातवाहनः, a liquor pot.
जंभणवो iii. 44 यथेष्टवक्ता, speaking according to ones own pleasure. जंभणभणो इति केचित् [ f. बत् भण. ]
q. v.
जरडो, a variant of the foll जरंडो iii. 40 वृद्धः, old. जरडो इत्यन्ये. [ts] जरलडिओ iii. 44 ग्रामीणः, a villager. जरलविओ iii. 44 ग्रामीणः, a villager,
जलनीली ]
जवओ iii. 42 चवाङ्कुरः, a sprout of barley [f यव ? ]
जवणं iii. 41 हलशिखा, the handle of a

plough
जवरओiii. 42 यवाङ्कुरः, a sprout of barley [f. यब ? ]
जहणरोहो iii. 44 ऊरुः the thigh [f जघन
रोह. ]
जहणूसवं iii. 45 अर्धोरुक्रम्, a short petticoat [f जघनांशुक ]
जहाजाओ iii. 41 जडः, dull. [ f यथाजात ] जहिमा iii. 42 विदग्धरचिता गाधा, a stanza
composed by a clever person जाई iii. 45 सुरा, spirituous liquor. जाऊ jii. 45 कपित्थः, the wood apple
tree.
जाडी iii. 45 गुल्मम्, a cluster of trees. जालघडिआ iii. 46 चन्द्रशाला, a room on
the top of a house [ f. जाल-घटित ] जिग्धिअं iii 46 घ्रातम्, smelt at [ f जिघ्रित ] जिष्णोब्भवा iii. 46 दूर्वा, the Dūrvā grass [f. जीर्णोद्भव 1 ]
जीवयमई iii. 46 मृगाकर्षणहेतुर्व्याधमृगी, a hunter's deer which attracts other deer.
जुअलिअं iii. 47 द्विगुणितम्, doubled [f. युगलिन ]
ance
जंभणभणो, a variant of the prec. q.v. जंभलो iii. 41 जडः, dull [f जंभ ] जंभो iii. 40 तुषः, chaff. जयणं iii. 40 हयसंनाहः, caparison [f. | जुण्णो iii. 47 विदग्धः, a clever person. जुरुमिलं iii. 47 गहनम्, difficult, grave. जूरुम्मिलयं इति गोपालः.
जयन ]
जुअलो iii. 47 तरुणः, a young man [f. युवन् ] जुजुरुडो iii. 47 अपरिग्रहः, non-accept -
अओ iii. 47 चातकः, a bird supposed to live only on rain drops, Cucu lus melanoleucus.

Page #428

Glossary.
39
पतष्क
जूरुम्मिलयं, a variant of जुरुमिलं g. v. झज्झरी iii. 54 स्पर्शपरिहारार्थ चण्डालादीनां हस्तजेमणयं iii. 18 दक्षिणमङ्गम् । हस्तादि, a right यतिः, a stick in the hand of a Chan. limb.
dala, as a sign of untouchability जोअणं iii. 50 लोचनम्, the eye.[f द्योतन] झडी iii. 53 निरन्तर वृष्टिः, incessant rain, जोइओ iii. 50 खद्योतः, a fire-fly [ f. [f. Dr. jadi ] योतित or ज्योतिष्क]
झंटलिआ iii. 55 चन्क्रमणम्, moving about. जोइक्खो iii. 1) दीपः, a lamp, light. [ f. झांट अं iii. 55 प्रहृतम्, beating, striking. ज्योतिक
झंटी iii. 53 लघु कशाः, short and erect जोइंगणो, iii. 50 इन्द्रगोपः, a kind of insect t hair.
of red or white colour (found झंडली iii.!असतो an unchaste woman.
on rainy days)[f. ज्योतिरिङ्गण!] झंडुओ iii. 53 पीलवृक्षः, a kind of tree, जोइरो iii. 4:) स्खलितः, slipped.
Careya arborea Roxb. जोइस iii. 49 नक्षत्रम्, a star [. ज्योतिष ] झंडुली iii. 61 असती, an unchaste woजोई iii. .49 विद्युत्, lightning. [ f. ज्योति man. क्रीडा, sport, play. ___ or यात ]
झत्थं iii. 61 गतम्, gone. नष्टम्, lost. जोओ iii. 48 चन्द्रः, the moon [ f. द्योत ] झमालं iii. 53 इन्द्रजालम्, magic. जोक्खं iii. 48 मलिनम्, dirty.
झंपणी iii.54 पक्ष्म, an eyelash. [f.अप] जोग्गा iii. 48 चाटु, pleasing, agreeable. झंपिअं iii. 61 त्रुटितम्, brokerl. धिट्टितम्, जोड iii 49 नक्षत्रम्, a star [f. द्योत]
___shaken. जोडिओ iii. 49 व्याधः, a hunter.
झरओ iii. 54 सुवर्णकारः, a goldsmith. जोण्णलिआ iii. 50 धान्यम्, corn [ f. Tel.
झरको iii. 55 तृणमयः पुरुषः, grass shaped jonna ]
___like a man. झरंतो इति केचित्. जो रं iii. 48 यः किरत्यर्थे, he who (cf. | झरंतो, a variant of the prec. q. v. critical notes.)
झरुओ iii. 54 मशकः, a mosquito; also a जोवारी iii. 50 धान्यम्, corin.
cricket, cf note in the book. जोवो iii. 52चिन्दुः,adrop. स्ताकम्,alittle. | झलझालआ iii. 56 झोलिका, a little pouclh जोव्वणणीरं iii. 51 वयःपरिणाम , old age. containing betel. जोवण iii. 51 वयःपरिणामः, old age.
झला iii. 53 मृगतृष्णा , a mirage. जोव्वणोवयं iii. 51 वयःपरिणामः, old age.
झलुकिअं iii. 56 दग्धम्, burnt. झलसि iii. 56 दग्धम्, burnt.
झसि iii. 62 पर्यस्तम्, scattered over. झकिअं iii. 55 वचनीयम्, censure.
आकृष्टम्, censured. झंकारिअं iii. 56 अवचयनम्, gathering झमुरं iii. 61 ताम्बूलम्, the betel leaves ( flowers, fruits etc.)
___with areca-hut etc. अर्थः, object, झंखरो . 54 शुष्कतरुः, a withered tree.
purpose. अंखरियं . 56 अवचयनम्, gathering झप्तो iii. 60 टंकच्छिन्नम्, cut with achis
( flowers, fruits, etc.) [ prob. a el. अयशः, infamy. तटः, the bank. ___variant of झंकारिअं]
तटस्थः, situated on the bank, (fig) झंखो iii. 53 तुष्टः, pleased..
neutral. httsf:, very deep.

Page #429

40
Desināmamāla.
झाउलं iii. 57 कर्पासफलम्, the cotton fruit.
झाडं iii. 57 लतागहनम् a bower of creepers [f. झाट ]
झामरो iii. 57 प्रवयाः, aged, old. झामि iii. 56 दग्धम्, burnt. झारुआ iii. 57 चीरी, a cricket. झिंखिअं iii. 55 वचनीयम्, censure [prob. a variant of झक्तिअं ]
झिरिंडं iii. 57 जीर्णकूप:, an old well. झिल्लिरिआ iii. 62 चीहीतृणम्, a kind of grass. मशकः, a mosquito; also a cricket cf. note iii. 51.
झीणं iii. 62 अङ्गम्, a limb. कीटः, a worm, an insect.
झीरा iii. 57 लज्जा, shame. खो iii. 58 तुणयाख्यो वाद्यविशेषः, a kind of musical instrument. झुंझुंमुसयं iii. 58 मनोदु:खम्, mental distress. झुमझुमसयं इत्यन्ये. [ onomatopo etic ].
iii. 58 अलीकम्, falsehood. झुंटणं iii. 58 प्रवाहः, a stream. झुत्ती iii. 58 छेदः, cutting or breaking down.
झुमझुमुयं a variant of झुंझुंमुसयं, .. झुल्लुरी iii. 58 गुल्मः; a cluster of trees. झूरं iii. 59 कुटिलम्, crooked.
झूसरिअं iii 62 अत्यर्थम्, very much.
स्वच्छम्, pure.
झेंडुओ iii. 59 कन्दुक:, a hall [f. Dr.
candu ].
झोडप्पो iii. 59 चणकधान्यम्, the chickpea शुष्क चणकशाकमित्यन्ये, a curry made of dry chickpeas. झोडिओ iii. 60 व्याधः, a hunter.

झोंडलिआ iii. 60 रासकसदृशी क्रीडा, a play similar to rasa.
झोलिआ iii. 56 झोलिका, a little pouch _containing betel [ Hc. f. झोलिका ]. ट
टक्कारी iv. 2 अरणिकुसुमम्, a kind of flower.
टंकि iv. 1 प्रसृतम्, spread, diffused. टंको iv. 4 खड्गः, a sword छिन्नम् cut. खातम्, a pit. जङ्घा, the shank. खनित्रम् a spade भित्तिः, wall तटम्, bank, shore. [ts.] आiv. 1 तिरस्करिणी, a curtain. टप्परओ iv. 2 करालकर्ण, having large
or wide ears.
टमरो iv. 1 केशचयः, a mass or braid of hair.
टंबरओ iv. 2 भारिकः । गुरुरित्यर्थः, heavy, large.
टसiiv. 1 चिमोटनम्, crushing, rubbing. सरोहं iv. 1 शेखरः, a garland for the head.
टारो iv. 2 अधमतुरङ्गः, a horse of inferior quality.
टिक्कं iv. 3 तिलकम्, a mark on the fore head. शिरसि स्तबक इत्यन्ये, a bunch of flowers on the head. दिग्घरोiv. 8 स्थविर:, an old man टिप्पी iv. 3 तिलकम्, a mark on the forehead.
झेरो iii. 59 जरघण्टः, an old bell.
झोट्टी iii. 59 अर्धमहिषी, a species of she- टुंटो iv. 3 छिन्नकरः, with mutilated buffalo.
hands.
टिंबरुiv. 3 तुम्बुरु, the fruit of Diospyros embryopteris.
टेक्करं iv. 3 स्थलम्, firm or dry ground. टेंटा iv. 3 द्यूतस्थानम्, a gambling place. टोक्pi iv. 4 मद्यपरिमाणभाण्डम् a pot to measure liquor. केचित् टोक्कणखंड इत्याहुः

Page #430

Glossary.
टोकणखंडं, a variant of prec. q. v. | डलो iv. 7 लोष्टः, a clod, a lump of टोलंबो iv. 4 मधूकः, a kind of tree, | earth. Bassia latifolia.
डलं iv.7 पिटिका, a boil. टोलो iv. 4 शलभः, a grasshopper. पिशाच डव्वो jv. 6 वामकरः, the left hand. इत्यन्ये, a demon, fiend.
डहरी iv.7 अलिञ्जग्म्, a water-jar. ठ
डहरो iv. 8 शिशुः, a child. [f. दहर ]
डाअलं iv. 9 लोचनम्, the eye. ठइओ iv. 5 उत्क्षिप्तः, raised. अवकाश इत्यन्ये,
4 | डाऊ iv. 12 फलिहंसकवृक्षः, a kind of space room.
___tree. गणपतिप्रतिमाविशेषः, an image of ठरिअं iv. 6 गौरवितम्, honoured. ऊर्ध्व
Ganesa. स्थितम्, high. ठल्लो iv. 5 निर्धनः, poor.
डाली iv. 9 शाखा, a branch. [f. दल ] ठविआ iv.5 प्रतिमा, a figure, statue.
डि अली iv. 9 स्थूणा, an image. ठाणिज्जो iv.5गोरवितः, honoured.थाणिज्जो
। डिड्डरो iv. 9 भेकः, a frog. [f. दर्दुर ]
डिडिलिअं iv. 10 खलिखचितं वस्त्रम्, a kind इत्येके. [ f. स्थानीय ] ठाणो iv. 5 मानः, honour.
of cloth. स्खलिते हस्ते इति केचित्, slipp
ed hands. ठिअअं, a variant of ठिविअं, q. v.
डिंडी iv. 7 सूच्या संघटितानि वस्त्रखण्डानि, ठिकं iv.5 शिश्नम्, the penis.
pieces of cloth stitched together. टिविअं iv. ( ऊर्ध्वम्, above. निकटम्, prox. |
डंडीत्यप्यन्ये. imity. हिक्का, hiccough. ऊर्ध्वार्थे ठिअअं इत्यन्ये.
डिफिअं iv. 9 जलपतितम्, fallen in water. डीणं iv. 10 अवतीर्णम्, descended.
डणिोवयं iv. 10 उपरि, above. डवं iv. 6 दन्तगृहीतम्, caught by the | डीरं iv. 10 कन्दलः, the plantain tree. ___teeth.
डुंगगे iv. 11 शैलः, a mountain. दुग्गलो iv. 8 भवनोपरि भमितलम्, the filat- डुंघो iv. 11 उदश्चनविशेषो नालिकेरमयः, a ___top of a house.
bucket made out of a cocoanut. डड्ढाडी iv. 8 दवमार्गः, the place burnt डंडओ iv. 11 जीर्णघण्टः, an old bell. ___over by confiagration. [ f. दग्ध.] डंबो iv. 11 श्वपचः, a man of a very हुंडं iv. 7 सूच्या संघटितानि वस्त्रखण्डानि. low caste.
pieces of cloth stitched together. डोअणं iv. 9 लोचनम्, the eye. [ Tr. f. डंडीत्यप्यन्ये.
लोचन] डंडओ iv. 8 रथ्या, a road.
डोओ iv. 11 दारुहस्तः, a wooden spoon. डंडी, a variant of डंडे and डिंडी, q. v. । [f Tel doki] डएफ iv. 7 सेल्लारख्यमायुधम्, a kind of डोंगिली iv. 12 ताम्बूलभाजनविशेषः, a betel___weapon.
___box. ताम्बलिनीत्येके, a maid-servant डंबरो iv. 8 धर्मः, warmth, heat.
who prepares the tāmbula. डंभिओ iv. 8 यतकार:, the keeper of a | डोंगी iv. 13 स्थासकः, perfuming the
gambling house, a gambler [f. body with fragrant unguents. दाम्भिक ]
ताम्बूलभाजनविशेषः, a betel-box.

Page #431

42
डोला iv. 11 शिचिका, a palanquin [f. दोला ]
डोलिओ iv. 12 कृष्णसारः the spotted antelope.
डोलो iv. 9 लोचनम्, the eye.
ढ
Desīnāmamālā
ढंसयं iv. 14 अयशः, infamy.
ढक्कयं iv. 14 तिलकम्, a mark on the forehead.
ढकणी iv. 14 पिधानिका, a lid, covering. ढकुणो iv. 14 मत्कुणः, a bug.
ढंको iv. 13 वायसः, a crow. खरी iv. 14 वीणाभेदः, a kind of Indian lute.
ड्ड iv. 13 मेरी, a kettle-drum. ढंढणी iv. 13 कपिकच्छू, a kind of plant, forget-me-not.
ढंढरिओ iv. 15 कर्दम:, mud.
ढंढरो iv. 16 पिशाचः, a demon, fiend. ईर्ष्या, jealousy.
ढंढसिओ iv. 15 ग्रामयक्षः, the spirit of a village. ग्रामवृक्ष इति केचित्, the village
tree.
ढंढो iv. 16 पङ्कः, mud. निरर्थकः, useless, unmeaning.
ढयरो iv. 16 पिशाचः, a demon, fiend. ईर्ष्या, jealousy.
ढिक्कयं iv. 15 नित्यम्, daily. ढिंढयं iv. 15 जलमध्यपतितम, fallen in
water.
ढेंका. jv. 17 हर्षः, joy. कूपतुला, a contrivance for raising water from a well (in which a horizontal beam, from one end of which a bucket hangs, see-saws on a vertical post.) ढेंकी iv. 15 बलाका, a crane

ढेंकुणो iv. 14 मत्कुणः, a bug [a variant of ढंकुणो; Tr. f. मत्कुण ] | ढेल्लो iv. 16 निर्धन:, poor. ढोंघरोiv. 16 भ्रमणशीलः, addicted to wandering.
ढोंढिओ iv. 16 धूपितः, perfumed, in
censed.
ण
मातयं iv. 28 जलोद्भवः फलभेदः, a kind of fruit growing in water.
णक्कों iv. 46 घ्राणम्, the nose. मुकः, a dumb person.
णक्खत्तणेमी iv. 22 विष्णुः, the god, Visnu [f. नक्षत्रनेमि ]
णच्चिरो iv. 18 रमणशीलः, fond of sport. [f. नृत् ]
णज्जरो iv. 19 मलिनः, dirty. णज्झरो iv. 19 विमल:, pure, clear. णडिओ iv. 18 वञ्चितः, deceived. खेदित इत्यन्ये, distressed.
ढमरं iv. 17 पिठरम्, a pot. उष्णजलम्, hot णड्डुली, variant of डुली,q.v
water.
णडुली iv. 20 कच्छप:, a tortoise द्वित्वे णड्डुली इत्यपि.
डुरी iv. 20 भेकः, a frog.
णडुलं iv. 47 रतपु, sexual intercourse दुर्दिनम् a cloudy day.
णणो iv. 46 कूपः a well दुर्जनः, a wicked person ज्येष्ठो भ्राता, an elder brother [f. Dr. anna f . अग्रजन्य ! ] जत्था iv 17 नासारज्जुः, a nose-string. दिओ iv. 20 दुःखितः, distressed.
वयं iv. 47 अघृणा, cruel निन्दा, cen
sure.
iv. 18 आरूढः, mounted.
णंद iv. 45 इक्षुनिपडनकाण्डम् a stick for squeezing sugar-cane कुण्डाख्यो भाण्डविशेषः, kind of pot.
दोiv. 19 भृत्यः, a servant [f. नन्दन ! ]

Page #432

Glossary.
43
गंदा iv. 18 गौः, a cow [ f. नंद ] णाओ iv. 23 गर्विष्ठः, proud. गंदिअं iv. 19 सिंहरुतम्, the roar of a liom ! णामोकसि iv. 25 कार्यम्, work. [ f. नंद !]
णारोट्टो iv. 23 बिलम्, a hole, cave. कूसार णंदिक्खो iv. 19 सिंहः, a lion.
. इत्यन्ये, a pit. शंदिणी iv. 18 गोः, a cow [ f. नन्दिनी] णालंपिअं iv. 21 आकन्दितम्, weeping. गंदी iv. 18 गाः, a cow [ cf. prce.] [a variant of लालंपिअं, q. v.] णमसि अं iv.22 उपयाचितकम्, a present णालंबी iv.24 कुन्तलः, the hair of the promised to a deity for the fulfil- head.
ment of a desired object, and णाहिदामं iv. 24 उल्लोचमध्यदाम, the cengenerally to propitiate her. णवसिअं t ral pendant of a canopy. [f. नाभिइत्यन्ये.
दाम] णलय iv. 19 उशीरम्, Andropogon णाहिविच्छेओ iv. 24 जघनम्, the buttocks. Muricatus. [ f. नलद ]
णाहीए विच्छेओ इति वाक्यमपि जघनवाचकम्. णलिsiv. 20 गृहम, house f. निलय ] णिअंसणं iv. 38 वखम्, a cloth, garment. णलयं iv. 46 कर्दमितम्, made muddy.
[.निवसन] वृतिविवरम्, an opening in a fence.
णिअकलं iv. 39 वर्तुलम्, round. [ f. निप्रयोजनम्, purpose, design. निमित्तम्,
चक्र-ल] cause, motive.
णिअडी iv. 26 दम्भः, deceit, feigning. णवरिअं iv. 22 सहसा, suddenly. { cogn
[Hc. f. निरुति ] with uaft, Hc. Gr. ii. 188 ]
णिअत्थं iv 33 परिहितम्, worn. णवलया iv. 21 नियमविशेषः, a reliciousणिअंधणं iv. 38 वस्त्रम्, a cloth, garment. observance, in which a woman
[f. निबन्धन ] who does not give out her hus
णिअयं iv. 48 रतम्, sexual intercourse. band's name, is beaten by people
शयनीयम्, a bed. शाश्वतम्, eternal. घटः, with branches of the palasa ( Bu
a. pot. [f. नियत ] tea frondosa ) tree.
णिअरि अं iv. 38 निकरेण स्थितम्, heaped णवसिअं, a variant of णमसिअं, q. v.
up, collected. [ f. निकरित। णवोद्धरणं iv. 23 उच्छिष्टम्, leavings.
। णिअलं iv. 28 नपुरम्, an anklet. [f. णवाउत्तो iv. 22 ईश्वरः, a rich or great
निगड ] man. नियोगिमुत इत्यन्ये, son of an णिआणिआ iv. 3) कुतृणोद्वरणम् , weeding. officer. ( Tr. णच्चाउत्तो)
णिआरं iv. 29 रिपुगृहम्, an enemy's णवो iv. 17 आयुक्तः, an agentor deputy
____house. णहमुहो iv. 20 घूकः, an owl.
णिउक्कणो iv. 51 वायसः, a crow. मूकः, णहरी iv. 20 शुरिका, a knife.
dumb. णहवल्ली iv. 22 विद्युत्, lightning. [ f. नभस् णिउको iv. 27 तूष्णीकः, silent. [f. निमकः] -वल्ली
णिकज्जो iv. 33 अनवस्थितः, unsteady, णाउड्डो iv. 47 सद्भावः, good nature. अभि
___fickle. प्रायः, intention. मनोरथ इत्यन्ये, desire. णिकडं iv. 29 कठिनम्, hard. जाउलो iv. 23 गोमान्, rich in cows. णिक्खयं iv. 32 मिहतम्, slain. [ f. निक्षत]

Page #433

44
Desinamamala.
less.
निक्खसरिओ iv. 41 मुषितः, robbed, plun- णिद्रुमणं iv. 39 गृहजलप्रवाहः, sewage of a
dered. अपहृतसार इति यावत्, robbed | house. of the essence.
| णिद्रुमाओ iv. 38 अविभिन्नगृहः, living in णिक्खुडं iv. 28 अकम्पम्, not shaking. the same house. [a variant of णिक्युरिअं iv. 40 अदृढम्, weak, feeble. foll.] णिक्खो iv. 47 चोरः, a thief. काञ्चनम्, । णिशमो iv. 38 अविभिन्नगृहः, living in the gold. [ f. निष्क ]
same house. णिगढो iv. 27 धर्मः, heat, warmth. णिद्धम्मो iv. 35 एकमुखयायी, going in the णिग्गा iv. 25 हरिद्रा, turmeric.
same direction. णिग्गिण्णं iv. 36 निर्गतम्, gone out. प्रिंदिणी iv. 35 रुतृणोद्वरणम्, weeding. णिग्घट्ठो iv. 34 कुशलः, clever.
णिप्पट्टो iv. 31 अधिकः, abundant, great. वियोगेन.37 निर्दयः, unkind. merci- णिप्पिच्छं iv. 49 ऋजु, straight; दृढम्,
____strong. णिच्छुडो iv. 37 निर्दयः, unkind, mer-णिप्फरिसो iv. 37 निर्दयः, unkind, merci. ____ ciless.
__less. [ f. निर्-स्पर्श ] णिज्जो iv. 25 सुप्तः, slept.
णिप्फेसो iv. 29 शब्दनिर्गमः, sound going णिज्जाओ iv. 34 उपकारः, help, favour. forth. णिज्जोओ iv.33 प्रकरः, a heap. पुष्पावकर णिभगं iv. 34 उद्यानम, agarden. इत्यन्ये, sweepings of flowers.
णिभुग्गो iv. 32 भग्नः, broken. [ f. नि-भुन ] जिज्जोमी iv. 31 रश्मिः । रज्जुरित्यर्थः, a cord. जिमेणं iv.37 स्थानम्. place. जिज्झरं iv. 26 जीर्णम्, old. worn out. ! णिमेलं iv. 80 दन्तमांसम्, the gums. णिमेला णिज्यूरं इत्यन्ये.
इति धनपालः. णिज्झाओ iv. 37 निर्दयः, unkind, mer-णिम्मओ iv. 34 गतः, gone. ___ ciless.
हिम्मंसा iv. 35 चामुण्डा, the goddess Cha. णिज्झरं, a variant of णिज्झरं, q. v.
__manda, a terrific form of Durga. णिमुकं iv. 50 टङ्कच्छिन्नम्, cut with a हिम्मंसू iv. 32 तरुणः, a youth. [f. निर्___chisel. विषमम्, uneven, difficult.
श्मश्रु ] णिझुहिअं iv. 41 थन्कृतम् । निष्ठयूतमित्यर्थः,
णिरको 1v. 49 चोरः, a thief. स्थितः, stood. ___spitting. [ cogn. with निष्ठयत ]
पृष्ठम्, the back. णिहो iv. 33 स्तब्धः, benumbed, stu
गिरंगी iv. 31 शिरोऽवगुण्ठनम्, a veil. [f.
निर-अङ्ग] णिडो iv. 25 पिशाचः, a demon, fiend. णिण्णाला iv. 36 चञ्चुः, the beak.
णिरप्पो iv. 49 पृष्ठम्, the back. उद्वेष्ठितम्, णित्तिरडि iv. 41 त्रुटितम्, broken.
surrounded, invested. णित्तिरडी iv. 40 निरन्तरम्, incessant.
णिराओ iv. 50 प्रकटः, plain. ऋजः, णिदओv.38 अविभिन्नग्रहः, living in the straight. रिपुः, an enemy. ___same house.
णिगदो iv. 30 नष्टः, lost. णिधसो iv. 37 निर्दयः, unkind, merci-णिराहो iv. 37 निर्दयः, unkind, merciless.
। (Tr. णिरासो and derives it f. नृशंस )
pefied.
less.

Page #434

Glossary
णिरिअं iv. 28 अविशेषितम्, similar, iden tical.
णिरिंको iv. 30 नतः bowed, bent. णिरुत्तं iv. 30 निश्चितम् decided, settled [f. निरुक्त ]
णिरुली iv. 27 मकराकृतिग्राहः, an alligator. णिरुवक्कयं iv. 41 अकृतम्, undone, not
performed.
णिलंको iv. 31 पतद्रहः, a spittoon. णिलंको iv. 31 पतग्रहः, a spittoon. [ a variant of the prec. ] जिल्लसिअं iv. 36 निर्गतम्, gone out. णिवच्छणं iv. 40 अवतारणम्, causing to descend.
विहो iv. 26 समृद्धि:, abundance [f. निवह ]
णिवाओ iv. 34 स्वेद:, sweat. णिविद्धो iv. 48 सुप्तोत्थित:, awakened from sleep. निराश:, devoid of hope उद्भटः, excellent, pre-eminent. नृशंसः, cruel. णिव्वं iv. 48 ककुदम्, the hump व्याजः, disguise, pretence.
णिव्वढो iv. 28 नमः, nude. णिव्वमिअं iv. 39 परिभुक्तम्, enjoyed. णिव्वलिअं iv. 51 जलधौतम्, washed with water. प्रविगणितम्, numbered. विघटितम्, separated.
व्विहणं iv. 39 विवाह:, marriage. [Tr. f. उद्वहन ]
णिव्वाणं iv. 33 दुःखकथनम्, relating
sorrow.
विट्ठiv. 34 उचितम्, fit. णिव्वित्तो iv. 32 सुप्तोत्थितः, awakened from sleep. [a variant of णिविद्रो ! ] णिव्वूढं iv. 29 गृहपश्चिमाङ्गणम्, the western courtyard of a house.
णिव्वूढो iv. 33 स्तब्ध:, benumbed, stupe fied.

45
विवेढो iv 28 नमः, nude [a variant of णिव्वढो ]
णिव्वेरिस iv. 37 निर्दयः, unkind, merciless. अत्यर्थेऽपि दृश्यते, exceedingly. णिसत्तो iv. 30 सन्तुष्टः, pleased. णिसामिअं iv. 27 श्रुतम् heard [f निशामिल] णिसाचं iv. 35 सुप्तप्रसुप्तम्, deep sleep [f. निशा ? ]
णिसुअं iv. 27 श्रुतम् heard [f निश्रुत ] सिद्धं iv. 36 पारितम्, thrown down (Hc. Gr. iv. 258 निसुहो ]
निस्संको iv. 32 निर्भर:, violent, vehement णिस्सरिअं iv. 40 स्रस्तम्, slipped. णिहणं iv. 27 कुलम्, a bank. हिसो iv. 25 वल्मीकः, an ant-hill. णिहाओ iv. 49 स्वेद:, sweat समूहः, a collection, group.
णिहुअं iv. 50 निर्व्यापारम् without em -
ployment, free from occupation. तूष्णीकम्, silently, सुरतम्, sexual intercourse. [ f. निभृत ] णिहुआ iv. 26 कामिता, desired. णिं iv. 26 व्यापारः, business. णिहूअं iv. 26 सुरतम्, sexual intercourse. णिहेलणं iv. 51 गृहम् a house जघनम्, the buttocks. [ Tr. f. निलय, cf. Hc. Gr. ii. 174]
आरणं iv. 43 बलिघटी, a small jar of offerings.
णीरंगी iv. 31 शिरोऽवगुण्ठनम् a veil. [ a variant of णिरंगी q. v. ]
नीलकंठी iv. 42 चाणवृक्षः, a kind of tree. णीसणिआiv. 43 निःश्रेणी a ladder. कप्रत्ययाभावे णीसणीत्यपि.
णीसणी, variant of the prec. q. v. णीसंपायं iv. 42 परिश्रान्तजनपदम् a calm -
ed or exhausted city or country. णीसारो iv. 41 मण्डपः, an open hall consecrated to a deity.

Page #435

46
Desināmamālā
णीसीमिओ iv. 42 निर्वा िनतः, expeiled, तट्टी v. 1 वृतिः, a hedge. fence. [f. Dr. ___banished.
tatti.] णीहरि iv. 42 शब्दः, a sound.
तडफडिअंv. 9 परितश्वलितम्, moving here णुवण्णो iv. 25 सुप्तः, slept.
and there. णला iv. 43 शाखा, a branch.
नरमडो . अभितः, agitated. [ f. Tel. णेउड़ो iv. 44 सद्भावः, goor nature. ___tada-badlu] डाली iv 43 पट्टवासिता। शिरोभूषण भेदः, a तढवढा v.5 आउलिवृक्षः, a kind of tree. kind of head ornament.
तण V. 1 उत्पलम्, a blue lotus.[f तृण ?] णेरिआ iv. 45 भाद्रपदोज्ज्वलदशम्यां कश्चिदु
तणयमुद्दिआ v. 9 अगुलीयकम्, a fingerfa19919:, a festival on the tenth
__ring. day of the first fortnight of
तणरासी v. 6 प्रसारितम्, extended. Bhadrapada (August-September)
तणवरंडी v.7 उडुपः, a boat. णेलच्छो iv. 44 षण्डः, a eunuch. वृषभ
तणसोली v. 6 मल्लिका, a kind of jas. इत्यन्ये, a bull. ( He. Mr. ii. 171 = पण्डकः) [f. नैर्लक्ष or निर्लक्ष )
__mine [ £ तृगशूल्य ] णेलिच्छी iv. 44 कूपतुला, a contrivance
तणेसी v. 3 तृणप्रकरः, a hay-stack [ f. for raising water from a well
तृणराशि ] in which a horizontal beam, from
तंट v. 1 पृष्ठम्, the back. [f. Tel. one end of which a bucket hangs,
___tunti ] see-saws on a vartical post.
तंड v. 19 कविकालालकम, fondling by णेवच्छणं iv. 40 अवतारणम्, causing to
_the bit of a bridle. शिरोविहीनम, ____descend. [a variant of णिवच्छणं ।
headless, deprived of the head. सत्थी iv. 44 वणिक्सचिवः, an adviser
स्वराधिकम् , loudly. ___to a merchant.
तण्णायं v. 2 आर्द्रम्, wet. [f. Tam. णेसरो iv. 44 रविः, the sun. [ f. Can. _tanni; Tr. f. तिम्यति ] ___nesar, Tam. nayir ]
तत्तिलो v. 3 तत्परः, closely intent on, णोनी iv. 31 रश्मिः । रज्जरित्यर्थः, a cord. ___eagerly engaged in. [ f. the foll. ] णोलइआ iv. 36 चञ्चुः , the beak. । तत्ती v. 20 तत्परता, entire devotion or गोलच्छा iv. 36 चञ्चः, the beak.
addiction to a thing. आदेशः, a णोव्यो iv. 17 आयुक्तः, an agent, deputy. command, order. [ cogn. with तत् ] [ a variant of oral ]
तत्तडिलं v. 6 सुरतम्, sexual intercourse.
तविअचयं v. 8 नृत्यम्, dancing. तकणा v.4 इच्छा , desire.
तविअसं v. 8 अनुदिवसम्, daily. अदूरविप्रतग्गं v. 1 सूत्रम् । सूत्रमिति सामान्यामिधानेऽपि । कर्षात् तद्विअसिअं तद्विअहं इत्यपि. [f. सूत्रकङ्कणमुच्यते, a bracelet of strings
तत्-दिवस] worn in marriages and other relil a cstlusi, a variant of prec. q. v. gious ceremonies.
तविअहं, a variant of तदिअसं, q. v. तच्छिडं v. 3 करालम्, gapiing; formiid- तंतडी v. 4 करम्बः, flour mixed with able.
| curds.

Page #436

Glossary
47
तंतुक्खोडी v.7 वायकतन्त्रोपकरणम्, an in- भवनम्, a delling-place, house. strument used in weaving.
भ्राष्टः, a frying pan. तमणं v. 2 चुल्लिः , a fireplace. [६. तपन] | तलं v. 19 पल्वलम्, a small pond. बरुकातमणी v. 20 भुजः, the shoulder. भूर्जम, ख्यतृणम्, a kind of grass. शय्या, a ____a birch tree.
couch. [ f. तरूप] तमो v. 1 शोकः, sorrow.[ts.]
तल्डं 1.2 शय्या , a couch. [f. तल्प; a तंबकिमी v. 6 इन्द्रगोपः, a kind of insect
____variant of pec.] of red or white colour ( found on | तल्लिच्छो v.3 तत्पः , closely intent on, rainy days.)[f. ताम्ररुमि.
eagerly engaged in- ( Tr. तच्छिल्लो f. तंबकुसुमो v. 9 कुरवकः, a crimson species तच्छील) [[. तालप्त or तच्छील ] of amaranth. [f.ताम्रकुसुम]
तवओ v. 2 व्यापृतः, engaged in, busy तंबटक्कारी v. 4 शेफालिका, a kind of plant.
with. तंबरत्ती v. 5 गोधूमेषु कुकुमच्छाया, the safi
तवणी v. 1 भक्षणयोग्यम्। कणादि, anything ___ron colour of wheat. [f नाम्ररक्त
____eatable. तंया v. 1 गौः, a cov. [f. ताम्रा ]
तसि v. 2 शुष्कम. dry, withered. तंघिरा v. 5 गोधूमेषु कुकुमच्छाया, the saff
तहरी V. 2 पङ्किला सुरा, muddy or impure ron colour of wheat,
liqnor. तंबही v. 4 शेफालिका, a kind of plant. तहल्लि आ v. 8 गोवा ::, a cowpen. तरवट्टो v.5 प्रपुनाटः, a kind of tree, Cassia ताडि अयं v. 10 रोदनम्, veeping. [f. ताडि__Pera or Alata.
तक] तरसं v. 4 मांसम, flesh.
तामरं . 10 रम्यम्, pleasing, agreeable. तरिअव्वं v.7 उडुपः, a boat.
[f. तामरस ] तलं v. 19 ग्रामेशः, the headman of a
तामरसं v. 10 जलोद्भवपुष्पम्, any hower village. शय्या, a bed [f.तल्प; a variant of तलं q• v.]
growing in water [ts. ] तलआगत्ती v. 8 कूपः, a well.
तारत्तरो v. 10 मुहूर्तः, a moment. तलप्फलो v.7 शालिः, rice.
तालप्फली v. 11 दासी, a female servant तलवत्तो v. 21 कर्णाभरणविशेषः, a kind of
____or slave [ f. तालफली ] ear-ornament. q ., an elegant AZETI v. 7 12., rice. La varia body.
__ तलफलो q. v.! तलसारि v. .) गालितम् distilled. मग्ध| ताला v. 10 लाजाः. fried grain. मित्यन्ये, simple, innocent, foolish. |
| तालूरो v. 21 फेनः, foam. कपित्थतरुः, the तलागे v.3 नगरारक्षकः, a town watch
___wood-apple tree. आवर्तश्चति केचित्, man, superintendent of a town. a whirlpool [f. तलवर, Dr. taleyari]
तिक्सलि. क्ष्णिीकृतम्, sharpened. तलिमो v. 20 कुट्टिमम, floor smoothed [f. तीण ]
and plastered. शय्या, a couch. गृहोल- तिगि v. 12 कम रजः, the pollen of a भमिः , the flat top of a house. वास- lotis.

Page #437

48
Desināmamālā
तिंगिच्छी V. 12 कमलरजः, the pollen of तुण्ही v. 14 सूकरः, a hog. ___ a lotus. ( He.Gr. ii.174 = पौष्पं रजः) तुतुक्खुडि ओ v. 16 स्वरायुक्तः, in haste, तिणिसं v. 11 मधुपटलम्, a bee-hive.
hasty. तित्तिरिअं v. 12 स्नानाद्रम्, wet with bath- तुप्पो v. 22 कौतुकम्, curiosity. विवाहः, ___ing.
marriage. सर्षपः, mustard. म्रक्षितः, तित्ती v. 11 सारम, essences.
anointed. स्निग्धः,attached, affectionतित्तुअं v. 12 गुरु, heavy.
ate. कुतुपः, a small leathern bottle तिमिगिलो v. 13 मीन:, a fish. [ts.]
for oil. [ f. Dr. tuppa. ( . तनूनप !)] laih=73T), a variant of the foll. q. v.
। तुंबिल्ली v. 23 मधुपटलम्, a bee-hive. उदूतिमिच्छाहो v. 13 पथिकः, a traveller. तिमिच्छओ इति कश्चित्.
खलम्, a wooden mortar for cleanतिमिणं v. 11 आद्रदारु, green wood.
__ing rice etc.
तुरी v. 22 पीनम, fat, stout. तूलिकानामुप. तिमिरिच्छो v. 13 करञ्जद्रुमः. a kind of तुरा
करणम्, a painter's brush. [ts.] plant, Pongamia glabra Vent.
। तलग v. 15 काकतालीयम्, accidentally. तिरिडिअं v. 21 तिमिरयुतम्, dark. विचितम्, . ___searched.
तुलसी v. 14 सुरसलता, a kind of plant, तिरिडो v. 11 तिमिरवृक्षः, a kind of tree.
(Ocymum Sanctum ? ) [ts. ] तिरिडी v. 12 उष्णवातः, hot wind. तुसे अभं v. 16 दारु, a log of wood. तिरोवई v. 13 वृत्यन्तरितः, streened by a तओ v. 16 इक्षुकर्मकरः, a worker at fence.
___sugar-canes. तिविडा cf. the foll.
तूलिणी v. 17 शाल्मलिः, the silk-cotton तिविडी v. 12 पुटिका, a concavity. तिविडा tree. [ f. तल ] सूचीति केचित्, a needle.
। तहणो v. 17 पुरुषः, a man. तिव्वं v. 11 दुर्विषहम्, difficult to bear. तेड्डो v. 23 शलभः, a grasshopper.
अत्यर्थमिति सातवाहनः, very much. [ f. पिशाचः, a demon, fiend. तीव्र]
तेंडुअं v. 17 तुंबुरु, a kind of tree, Diosतुंगी v. 14 रात्रिः , the night.
pyros embryopteris. तुच्छं v. 14 अवशुष्कम्, very dry. [ ts?]
तोअओ v. 18 चातकः, a bird supposed तुच्छइअंv. 15 रञ्जितम्, delighted, moved,
___to live only on rain drops, Cucu___excited.
lus melanoleucus. तुच्छयं v. 15 रजितम्,delighted, moved.
तोको v. 18 अनिमित्ततत्तरः, eagerly enतुणओ v. 16 झुंखाख्यस्न्यविशेषः, a kind of
gaged in a thing without motive. musical instrument.
तोडणो v. 18 असहनः, jealous, envious. तुंडीरं v. 14 मधुरबिम्बम्, charming fruit of the plant, Momordica mona
तोतडी v. 4 करम्बः, flour mixed with
___curds. [ a variant of तंतडी ] delpha.
। तोमरिओ v. 18 शस्त्रप्रमाजकः, a weaponतुंडूओ V. 15 जीर्णघटः, an oli pot. तुहिको v. 15 मृदुनिश्चलः, gentle and un
cleaner, armourer. [ f. तोमर ] moved. ( Tr. = मृदुनिश्चलयोः, astro तोमरी v. 17 वल्ली, a creeper. meanings) [f. तूष्णीका
तोलणो . 17 पुरुषः, a man.

Page #438

Glossary.
49
तोवट्टो v. 23 त्रपुपट्टिकारख्यः कर्णाभरणभेदः, a थिमिअंv. 27 स्थिरम्, firm. [f. स्तिमित ] ___kind of ear-ornament. कमलकणिका, थिरणामो v. 27 चलचित्तः । यः क्वचिदपि धृतिं the pericarp of the lotus.
न बनाति, fickle-minded. [ Tr. थिरतोसं v. 17 धनम्, wealth [f.तोष ] ___णासो . स्थिरं-नास्ते]
थिरसीसो v. 31 निर्मीकः, fearless. निर्भरः,
excessive, violent. यद्धशिरस्त्राणः, with बउ९ v. 26 भल्लातकम्, the marking nut
the helmet on. [f. स्थिरशीर्ष ] plant, Semicarpus Anacardium.
थुकिअं v. 28 उन्नतम्, high. थको v. 24 अवसरः, opportunity, the थड़किअं v. 31 दरकुपितवदनसंकोचनम्, con___ right time.
traction of face due to slight anथग्गया v. 26 चञ्चुः , the beak.
___ger. मौनम्, silent.. थग्यो v. 24 गाधः, shallow. (Dp. Pl. 249
थुड्डहीरं v. 28 चामरम्, a chourie or bushy __ = deep.)
tail of the Bos Grunniens. थट्टी v. 24 पशुः, an animal, cattle.
थुण्णो v. 27 दृप्तः, proud. थंडिलं v. 25 मण्डलम्, a circle, circular
थुरुणुलणयं v. 28 शय्या, a couch. orb.
थुलमो v. 28 पटकुटी, a tent. थत्तिअं v. 26 विश्रामः, rest.
थुल्लो v. 27 परिवर्तितः, revolved, turned थमिअं v.25 विस्मृतम्, forgotten.
___round. थंचं v. 24 विषमम्, uneven, bad. थरहरिअं v.27 कम्पितम्, trembling.
थूणो v. 29 अश्वः, a horse. थरू . 24 त्सरुः, the hilt of a sword
थूरी v. 28 तन्तुवायोपकरणम्, a weaver's
implement: [ f. तुरी !] [f. त्सरु]
थलघोणो v. 29 सूकरः, a hog. [ f. स्थूलथरो v. 24 दधिसरः, cream.
घोण, घोणिन् ] थलओ v.25 मण्डपः, an open hall consecrated to a deity.
थूहो v. 32 प्रासादशिखरम्, the top of paथवइल्लो v. 26 प्रसारितोरुद्वयोपविष्टः, sitting
lace or mansion. चातकः, a bird supdown with thighs stretched out.
posed to live only on rain drops. थवी V. 25 प्रसेविका, a sack.
Cuculus melanoleucus. वल्मीकम्, an थवो v. 24 पशुः, an animal, cattle.
ant-hill. थसलो v. 25 विस्तीर्णः, extensive.
थेणिल्लिअं v. 32 हृतम्, taken away. भीतम्, थसो v.25 विस्तीर्णः, extensive.
frightened. थहो v. 24 निलयः, a dwelling, house. थेरो v. 29 ब्रह्मा, the god Brahma [f. थाणिज्जो, a variant of ठाणिज्जो, q. v. स्थविर ] थामो v. 25 विस्तीर्णः, extensive.
थेरासणं v. 29 पद्मम्, a lotus [f. स्थविरासन] थारो v.27 घनः, compact, hard, full. थेवो v. 29 बिन्दुः, a drop [ f. स्तेप or थाहो v.30 स्थानम्, a place. गम्भीरजलम्, स्तोक]
deep water. विस्तीर्णम्, extensive. दीर्घ | थेवरिअं v. 29 जन्मनि तूर्यम्, instrumental इत्यन्ये, long.
__music at birth (of a son ). थिण्णो v. 30 निःस्नेहदयः, unkind sym- | थोओ v. 32 रजकः, a washerman. मूलका pathy. दृप्तः, proud. [ f. स्तीर्ण ]
a radish, an esculent root. .

Page #439

50
थोरो v. 30 क्रमपृथुपरिवर्तुलः, gradually be coming large and round [f. स्थूल, cf. Hc. Gr. ii. 99 ]
धोलो v. 30 वस्त्रैकदेशः a part of a
ment.
थोहं v. 30 बलम्, strength.
Desinamamāla.
gar
द
दअच्छरो v. 36 ग्रामस्वामी, the headman of a village.
दअरी v. 34 सुरा, spirituous liquor. दइअं v. 35 रक्षितम्, protected. [ a va
riant of दयाइअं ]
दक्खज्जो v. 34 गृधः, a vulture. दच्छं v. 33 तीक्ष्णम्, sharp, severe. दडवडो V. 35 घाटी, assault, attacking. दंडी v. 33 सूत्रकनकम्, golden threads
or strings. डंडीवत्सूचीसंघटितवस्त्रयुगलमपीत्यन्ये, a couple of cloths stitched together.
दत्थरो v. 34 हस्तशाटक:, a handkerchief. [ Pers. dastār ]
दंतिओ v. 34 शशकः, a hare. देतो v. 33 पर्वतैकदेशः, a part of a moun tain.
दमओ v. 34 दरिद्रः, a poor man. दयं v. 33 जलम्, water. शोकइत्यन्ये,
sorrow.
दयाइअं v. 35 रक्षितम्, protected [f. दया-कृत 1 ]

दरविंदरं v. 52 दीर्घम्, long. विरलम्, thin, wide apart.
दरुम्मिलं v. 37 घनम्, thick.
दलिअं v. 52 निकूणिताक्षम्, with closed eyes. दारु, wood. अङ्गुली, a finger. [f. दलिक ]
दवरो v. 35 तन्तुः, a thread.
दवहुत्तं v. 36 ग्रीष्ममुखम्, the beginning of summer.
वो v. 38 गद्दः, faltering. दसू v. 34 शोक:, sorrow.
दसेरो v. 33 सूत्रकनकम्, golden threads or strings.
दहचोली v. 36 स्थाली, a cooking pot. दहिउ कं v. 35 नवनीतम्, butter. दहि v. 35 कपित्थः, the wood-apple
tree, Feronia elephantum. दहित्थरो, a variant of the foll. q. v. दहित्थारो v. 36 दधिसरः, cream. दहित्थरो इत्यन्ये.
दहिहो cf. दुम्मुह.
दाओ v. 38 प्रतिभूः, a surety. दादलिआ v. 38 अङ्गुलिः, a finger. दामणी v. 52 प्रसवः, delivery, birth. नयनम्, the eye.
दारता v. 38 पेटा, a bag, basket. दारिआ v. 38 वेश्या, a harlot [f. दारिका ] दारो v. 38 कटिसूत्रम्, a waist-band [f. Tel. dāramu ]
दालिअं v. 88 चक्षुः, the eye.
दरं v. 38 अर्धम्, half [ts.] दरंदरो v. 37 उल्लासः, delight.
दरमत्ता v. 37 बलात्कारः, violence, force. दरवल्लणिहेलणं v. 37 शून्यगृहम् a vacant house. दरवल्लहो v. 37 दयितः, a beloved person. दिअहुत्तं v. 40 पूर्वाह्न भोजनम्, the break •
दिअज्झो v. 39 सुवर्णकारः, a goldsmith. दिअधुत्तों v. 41 काकः, a crow. दिअलिओ v. 39 मूर्ख:, a fool. दिअसिअं v. 40 सदाभोजनम्, eating al ways. अनुदिनमित्यन्ये, daily.
[f. दरवल्लभ ]
fast.
दरवलो v. 36 ग्रामस्वामी, a headman of दिआहमो v. 39 भासपक्षी, a kind of a village.
water-fowl.

Page #440

Glossary.
51
दिओ v. 39 दिवसः, a day. [f. दिव] ! दुण्णिखित्तो v. 45 दुश्वरितः, ill-behaved दिप्पंतो v. 39 अनर्थः, evil, misfortune. दुर्दर्श इत्यन्ये, difficult to be seen, दिलिंदिलिओ v. 4) बालः, a boy. 4 dazzling. दिव्वासा v. 39 चामुण्डा, the goddess, दुत्ति v. 41 शीघ्रम्, soon.
Chāmundā, a terrific form of दुत्थं v. 42 जघनम्, the buttocks. . Durga.
दुत्थुरुहंडा v. 47 कलहशीला स्त्री, a quarrel• दीवओ v. 41 रुकलासः, a chameleon, some lady. दुत्थुरुहंडो पुरुषोऽपि, a qua. दीविआ v. 53 उपदेहिका, a secondary rrelsome person.
body (which grows on diseased दुत्थुरुहंडो, cf. the prec. parts of the body ). मृगाकर्षणी व्याध
दुत्थोहो v. 43 दुर्भगः, unfortunate. मृगी, a hunter's deer which at- दुहमो v. 44 देवरः, a husband's brother. tracts other deer.
दुबोली v. 43 वृक्षपति, a row of trees, दहीहो v. 41 शङ्कः, a conch-shell.
an avenue. [ . द्रु-दोली ] दुअक्खरो v. 47 षण्डः, a eunuch. दुओ v. 42 समूहः, a collection. दुकरं v. 42 माघे रात्री चतुर्यामस्नानम्, bath- दुद्वगंधिअमुहो v. 40 बालः, a boy [ f. दुग्ध. ___ing in early morning in the गंधिकमुख ] month of Magha ( January-Feb
दुद्विणिआ v. 54 स्नेहस्थापनभाण्डम्, an oil ruary.)
pot. तुम्ची, a bottle-gourd. कप्रत्यया. दुककणिआ v. 48 पतगृहः, a spittoon.
भावे दुद्धिणीत्यीप. टुक्कुहो v. 44 असहनः, jealous, envious. |
दुद्धिणी, a variant of the prec. q. v. अरोचकिन्यपि लक्ष्येषु दृश्यते, suffering दुवोलणी v. 46 या दुग्धापि दुह्यते, a cow from loss of appetite.
which allows to be milked repeatदुक्खं v.42 जघनम्, the buttocks.
edly. [ cogn. with दुग्ध ] दुग्गं v. 53 दुःखम्, sorrow. कटी, the but- दंदुमिअंv. 45 गलगर्जितम्, roaring with ___tocks. [ f. दुःख ]
___ the throat. दुग्घुट्टो v. 44 हस्ती, an elephant [ f. द्वि. दंदमिणी v. 45 रूपवती, a beautiful or घुट q. v. in the list of verbal sub
_lovely woman. stitutes below]
दुष्परिअल्लं v.55 अशक्यम्, impracticable, दुच्चंडिओ v. 55 दुर्ललितः, ill-bred. दुर्विदग्धः, ।
impossible. द्विगुणम्, double. अनभ्यsilly, vainly proud. [ f. दुर्-चण्डिक ]
स्तम्, not practised or learnt. [f. दुचंबालो v. 54 कलहनिरतः, fond of qua- , दुष्परिकल्प] rrelling. दुश्चरितः, ill-behaved. परुष
दुब्बोल्लो v. 42 उपालम्भः, censure. वचनः, speaking harsh.
दुमणी v. 44 सुधा, whitewash. दुज्जायं v. 44 व्यसनम्, fault, vice. [ f. | दुमंतओ v. 47 के शवन्धः, a hair-band. दुर्जात or दुर्यात]
दुंबवत्ती v. 48 सरित, a river. दुण्णिअत्थं v. 53 जघनस्थितवस्त्रम् , a cloth दुम्मइर्णी v. 47 कलहशीला स्त्री, a quarrel
on the loins. जघनम्, the buttocks. I some lady [ f. दुर्मति ] दुण्णिको v. 45 दुश्चरितः, ill-behaved. | दुम्मुहो v. 44 मर्कटः, a monkey. [ f. दुर्

Page #441

52
Desinamamala.
मुख ] दहिमुहशब्दोऽपि देश्यः कपिवाची कैश्वि- दोसाणिs v. 51 निर्मलीकृतम्, made pure दुक्तः
___or clean. दुरंदरं v. 46 दुःखोत्तीर्णम, overcoming | दोसिणी v. 50 ज्योत्स्ना, moonlight. [f. sorrow.
ज्योत्स्ना] दुरालोओ,v. 46 तिमिरम्, darkness. दोसो v. 56 अर्धम्, half. कोपः, anger. [f. दुली v. 42 कूर्मः, a tortoise.
दोष ] दुलं v. 41 वस्त्रम्, a garment [ f. दुकूल] दोहणहारी v. 56 जलहारिणी, a water carriदुल्लगं v. 43 अघटमानम्, impossible, er. पारिहारिणी, a maker of garlands. ___ cannot be effected.
[f. दोहन-हृ] दुल्लसिआ v. 46 दासी, a female servant | दोहणी v. 48 पङ्कः, mud [ a variant of or slave.
देहणी] दुहओv.45 चर्णितः, powdered, pounded. | दोहासलं v. 50 कटीतटम, the loins. दूणावेद v. 56 अशक्यम्, impracticable, दोहूओ v. 49 शवः, a corpse. ____impossible. तडागः, a tank. दूणो v. 44. हस्ती, an elephant. [ Tr. f. द्विपान ]
धओ v. 57 पुरुषः, a man. दूसलो v. 43 दुर्भगः, unfortunate. [ Tr. धंसाडिओ v. 59 व्यपगतः, gone away, f. दुर्भग]
___departed. [f. ध्वंस् or मुच् He. Gr. दूहहो v. 48 लज्जादुमनाः, sad with shame. iv. 91.] दहलो v. 43 दर्भगः, unfortunale. f. धंगा v. 57 भ्रमरः, a large black bee. [a दुर्भग]
_variant of धूमंगो ? q. v.] देवउप्फ v. 49 पक्कपुष्पम्, full-blown low- धणिअं v. 58 गाढम्, thick-set, hard. [f. ___ers. [f. देवपुष्प ]
स्तन!] देहणी v. 48 पङ्कः, mud.
धणिआ v. 58 प्रिया, beloved, wife. [f. दोआलो v. 49 वृषभः, a bull.
धन्या ] दोग्गं v. 49 युग्मम्, a pair, couple. [ f. धणी v. 62 भार्या, wife. पर्याप्तिः, sufficienयुग्म or द्विक ]
cy. बद्धोऽपि निःशङ्कः, fearless though दोणओ v. 50 आयुक्तः, an agent or de- bound. [f. धन, स्तन]
puty. हालिक इत्यन्ये, a ploughman. धण्णाउसो v. 58 कथ्यमानाशीर्वादः, expreदोणक्का v. 51 सरघा, a bee.
ssion of or pronouncing a blessing, दोद्विओ v. 49 चर्मकूपः, a pore of the
आशारवेति केचित्, a blessing. skin.
धंधा v. 57 लज्जा, shame. दोरो v. 38 कटिसूत्रम्, a waist.band [ a
धम्मओ v. 63 चतुरङ्गालो हस्तव्रणः, a cancer ___variant of दारो]
on the hand. चण्डीपुरुषोपहारः, sacriदोवेली v. 50 सायंभोजनम्, an evening
ficing a human being to Chandi __meal or supper.
or Chamunda. दोसणितो v. 51 चन्द्रः, the moon [f. धयणं v. 57 गृहम्, a house. __ ज्योत्स्नायन्त्र]
धरं v. 57 तूलम्, cotton. दोसाकरणं v. 51 कोपः, anger. [f. दोषा- धरग्गो v. 58 कासः, cotton or a cotton करण]
cloth.

Page #442

53
Glossary धवलसउणो v. 59 हंसः, a swan, goose. धूमिआ v. 61 नीहारः, fog, mist. [ f. [f. धवलशकुन]
धूमिका] धवलो v. 57 यो यस्यां जातावुत्तमः, the best | धूरि v. 62 दीर्घम्, long. ___ of a kind. [ts.]
धरिअवट्टो, a variant of the foll. q. v. धब्बो v. 57 वेगः, speed.
धूलीवट्टो v. 61 अश्वः, a horse. धूरिअवट्टो धसलो v. 58 विस्तीर्णः, broad, extensive. इत्यन्ये. [ f. धुरीयवर्त ] धाडिओ v. 59 आरामः, a garden. धाडी v. 59 निरस्तम्, thrown away. [cogn. with धा!]
| पइअं vi. 64 भर्त्सितम्, blame. रथचक्रम्, the धाणूरि v. 60 फलभेदः, a kind of fruit. | ____wheel of a chariot. धारं v. 59 लघु, small.
पइहाणं vi. 29 नगरम्, a city. [ f. प्रतिष्ठान ] धारा v. 59 रणमुखम, the front of a पइट्ठो vi. 66 ज्ञातरसः, of known taste. battle
विग्लम्, thin, wide. apart. मार्गः, the धारावासो v. 63 मेघः, a cloud. भेकः, a way. ___ frog. [ts.]
| पइण्णो vi. 7 विपुलः, wide. extensive. धुअगाओ v. 57 भ्रमरः, a large black bee. पइरिकं vi. 71 विशालम्, wide. एकान्तम्,
[f. ध्रुवगायक; Tr. धुअराओ f. ध्रुवराग] | lonely. शून्यम्, empty. धुक्कुटुंअं v. 60 उल्लसितम्, shining, brand. | पइहंतो vi. 19 जयन्तः, Jayanta, the son
ishing. [ a variant of the foll. ] of Indra. धुक्कुद्धगि अं v. 60 उल्लसितम् shining, | पउओ vi. 5 दिनम्, a day. __brandishing [ onomatopoetic.] पउढं vi. 4 गृहम, a house. पउढो गृहस्य धुत्तो v. 58 विस्तीर्णः, broad, extensive पश्चिमप्रदेश इति केचित्, the western धुंधुमारा v.60 इन्द्राणी, the wife of Indra part of a house. i. e. queen of the Gods. [f. धुंधुमार]
पउढो a variant of prec. q. v. धूणो v 60 गजः, an elephant. [ f. स्थूण
पउणो vi. 65 वणप्ररोहः, growth of a or स्थूल or rt. धू]
wound or boil नियमभेदः, a religious धूमंगो v. 57 भ्रमरः, a large black bee [f.
observance. धूम्राङ्ग or धूमाग]
पउत्थं vi. 66 गृहम्, a house. प्रोषितम्, liv. धूमद्वारं v. 61 गवाक्षः, a window [ f. धूम- ing away from home. [ a variant द्वार ]
of परिउत्थो q. v.] धुमदओ v. 63 तटाकः, a tank. महिषः, a पउमल ओ vi. 33 वसन्तः, the spring. ____ buffalo.
पऊढं vi. 4 गृहम्, a house. धूमद्यमहिसीओ v. 62 कृत्तिकाः, the Plei-पएरो vi. 67 वृतिविवरम्, an opening in a _ades [f. धूमध्वजमहिण्यः ]
fence. मार्गः, the way. दुःशीलः, of bad धूममहिसी v. 61 नीहारः, fog, mist. [f.धूम
character. कण्ठदीनाराख्यभूषणभेदः, a महिषी ]
kind of ornament. कण्ठे विवरम्, a धूमरी v. 61 नीहारः, fog, mist. [f. धम]
hole in the neck. दीननादः, a pitiधुमासहा v. 61 नीहारः, fog, mist. [ . धूम- _able cry or sound. शिखा ]
। पएसो vi. 3 प्रातिवेश्मिकः, a neighbour.

Page #443

51
Desinā mamāla.
पंलो vi. 66 कोकिलः, a cuckoo जारः, a man of loose character, a paramour [f. पांसुल ] पग्गाहो vi. 23 मकरः, a crocodile. पक्कणी vi. 65 अतिशयशोभमानः, looking very beautiful. भग्नः, broken. प्रियंवदः, speaking pleasing words. पण vi. 69 असहनः, jealous, envious. समर्थ:, competent (He. Gr. ii. 174 पक्कलो =समर्थः ] पक्कसावओ vi. 75 शरभः a fabulous animal with eight legs, stronger than a lion. व्याघ्रः, a tiger. पक्को vi. 64 दृप्तः, proud समर्थ:, competent. [ f. पक्क ]
पक्खडिअं vi. 20 प्रस्फुरितम्, trembling. ( f. पक्खाड - in the list of verbal substitutes below)
पक्खरा vi. 10 तुरगसंनाहः, the armour of a horse.
पग्गेज्जो vi. 15 निकरः, a collection. पंखुडी vi. 8 पत्रम्, a leaf.
पचत्तरं vi. 21 चाटु, pleasing, agreeable. पच्चलो vi. 69 असहनः, jealous, envious. समर्थ:, competent. (cf. पक्कणो ) [ f. प्रत्यल ]
पच्चवरं vi. 15 मुसलम्, a wooden pestle used for cleaning rice etc. पञ्चबलोक्को vi. 34 आसक्तचित्तः, having the mind fixed on any object. पच्चुअं, a variant of पच्चुहिअं, q. v. पच्चच्छ्रहणी vi. 35 नवसुरा, fresh liquor. पच्चुत्थं vi. 13 प्रत्युप्तम्, sown [ f. प्रत्युप्त ] पच्चुद्वारो vi. 24 संमुखागमनम् coming
face to face.
पच्चुहिअं vi. 25 प्रस्तुतम् oozed, dropped. [ cogn. with प्रस्तुत ! ] पच्चूढो vi. 12 स्थालम् । भोजनभाण्डमिति यावत्, a plate or dish.

पच्चूहो vi. 5 रविः, the sun. [ f. प्रत्यूष ] पचे vi. 15 मुसलम्, a wooden pestle for cleaning rice etc.
पञ्चोवणी vi. 24 संमुखागमनम् coming face to face.
पच्छी vi. 1 पिटिका, a small boil. पच्छेजयं vi. 24 पाधेयम्, provisions for a journey. ( पत्थेणयं seems to be the correct reading ) [ f. पाथेय ] पज्जणं vi. 11 पानम्, drinking.
पज्जा vi. 1 अधिरोहिणी, a ladder [f. पर्याय ? ]
पज्जुणसरं vi. 32 इक्षुसदृशं तृणम्, a kind of grass resembling sugar cane. [[. प्रद्युम्नशर ]
पंचंगुली vi. 17 एरण्डवृक्ष:, the castor oil plant [ f. पञ्चाङ्गुल ] पंचावण्णा vi. 27 पञ्चाधिकपञ्चाशत्, fifty five. [f. पञ्चपञ्चाशत् cf. Hc. Gr. ii. 174 ] पट्टिसंग vi. 23 ककुदम्, the hump. पंडसुआ vi. 14 ज्या, bowstring. पडलं vi. thatch.
नीयम्, the edge of the
पडवा vi. 6 पटकुटी, a tent. ( Tr. पडमा ) [ f. पट ]
पडाली vi. 9 पङ्क्तिः, a row [ f. पटालि ] पडिअं vi. 12 विघटितम् separated [f. पतित ]
पडिअग्गिअं vi. 74 परिभुक्तम्, eaten, enjoy
ed. वर्धापितम्, caused to grow. पालिलम्, protected, guarded.
पडि अज्झ भो vi. 31 उपाध्यायः, a teacher.
[fr. Dr. padi or badi and उपाध्याय ] पडिअंतओ vi. 32 कर्मकरः, a hired labourer.
पडिअरो vi. 17 चुलीमूलम्, the base of the fire-place.
पडिअली vi. 28 त्वरितः, quick speedy.

Page #444

Glossary.
पडिएलिओ vi. 32 कृतार्थः, successful, contented.
पडिक्कओ vi. 19 प्रतिक्रिया, retaliation, requital. [ f. प्रतिक्रिया ] पडिक्खरो vi. 25 क्रूरः, cruel. पडिखधं vi. 28 जलवहनम् । जलमुह्यतेऽनेनेति जलवहनम् । दृत्यादि, anything to carry water with, such asa leathern bag. अन्ये जलवाहमाहुः, a water-bearer. पडिखंधी vi. 28 जलवहनम् anything to carry water with. ( ef. the prec. ) अन्ये जलवाहमाहुः, a water-bearer. पडिच्छओ vi. 16 समय:, time, oppor tunity.
पडिच्छंदो vi. 24 मुखम्, the face. [ f. प्रतिच्छन्द ]
पडिच्छिआ vi. 21 प्रतीहारी, a female doorkeeper चिरप्रसूता महिषीत्यन्ये, a she buffalo which brought forth its young after a long time. [f प्रतिइच्छिका ].
पडिणिअसणं vi. 36 रात्रौ परिधेयवस्त्रम्, a cloth to be worn in the night. [f. faनिवसन ]
पडित्थरो vi. 20 सदृशः, similar. पडिपिंडिअ vi. 34 प्रवृद्धम्, full-grown पडिरंजिअ vi. 32 भग्नम्, broken. पडिलग्गलं vi. 33 वल्मीकम्, an ant-hill. पडिल्ली vi. 65 वृतिः, a fence, enclosure. तिरस्करिणी, a curtain.
पडिवेसो vi. 21 विक्षेपः, scattering. पडितं vi. 18 प्रतिकूलम् unfavourable. अस्तमितमिति सातवाहनः, set. पडिसाओ vi. 17 घर्घरकण्ठः, having an in distinct voice. [ Tr. f. प्रतिशब्दवत् ] पडिसारिअं vi. 33 स्मृतम्, remembered. पडसारी vi. 22 जवनिका, a curtain. पडसाvi 16 पटुता, cleverness, skilful

ness. पटुरित्यन्य, clever, skilful. [ a variant of पाडसारो ]
पडिसिद्धं vi. 71 भीनम्, frightened, alarm ed. भग्नम्, broken.
पडित्ती vi. 18 प्रतिकूलम् unfavourable. [ f. प्रतिस्रोत ]
पडसूरो vi. 18 प्रतिकूल:, unfavourable.
(Tr. पडिज्झरो . प्रतिक्षर )
55
पsिहत्थी vi. 19 वृद्धि:, growth, increase. पडित्थो vi. 19, 28 प्रतिक्रिया, retaliation,
requital. पूर्ण:, full. वचनमिति ( instead of प्रतिक्रिया ) सातवाहनः, speech, word. [f. प्रतिहस्त ]
पडीगे vi. 8 चोरसमूहः, a gang of robbers. पडुआलिअं vi. 73 पदूकृतम्, acting the part of a clever person. ताडितम्, beaten. धारितम्, supported, held. पडुजुवई vi. 31 तरुणी, a young woman. [f. Tel. paduchu.]
पडुलं vi. 68 लघुपिठरम्, a small pot. चिरप्रसूतम, brought forth after a long time.
पडुवइअं vi. 14 तीक्ष्णम्, sharp. पडुवती vi. 22 जवनिका, curtain. पडोओ vi. 9 चालः, a
boy.
पोहरं vi. 22 गृहपश्चिमाङ्गणम्, the western courtyard of a house. पड्डुं vi. 1 धवलम्, white.
पहुंसो vi. 2 गिरिगुहा, a mountain cave. डुत्थी vi. 70 बहुदुग्धा, a cow which gives plenty of milk. दोहनहारिणी, a cow which avoids milking.
पडुला vi. 8 चरणघातः, a kick.
पडु vi. 6 सुसंयमितम्, well bound or restrained.
पड्डी vi. 1 प्रथमप्रसूता, a cow which is delivered for the first time [f. Tel. padda ]
पड्डुआ vi. 8 चरणघातः, a kick.

Page #445

56
Desināmamala.
पण अत्ति vi. 30 प्रकटितम् displayed | पत्थिओ vi. 10 शीघ्र:, quick, swift
पत्थणं vi. 11 स्थूलवस्त्रम्, a coarse cloth सामान्येन स्थूलमित्येके, stout, bulky. पद्मं vi. 1. ग्रामस्थानम्, the site of a vill
manifested.
पणओ vi. 7 पङ्कः, mud. पणवण्णा vi. 27 पञ्चाधिकपञ्चाशत्, fiftyfive [ Hc. Gr. ii. 174 f. पञ्चपञ्चाशत् ] पणामणिआ vi. 30 स्त्रीषु प्रणय:, attachment
age.
परं vi. 10 ऋजु, straight.
पद्धारो vi. 13 छिन्नलाङ्गूल:, with the tail cut off.
पंती vi. 2 वेणी । केशरचना, a plait of hair [f पङ्क्ति ]
पंथुच्छुणी vi. 35 श्वशुरकुलात्प्रथममानीता
वधूः, a newly married girl who is brought from her father-inlaw's house for the first time. पप्पीओ vi. 12 चातक:, a bird supposed to live only on rain drops, Cuculus melanoleucus. परफाडो vi. 9 अभिभेद:, a kind of fire. परिफडिअं vi. 22 प्रतिफलितम्, reflected. पअं vi. 64 दीर्घम्, long. उड्डीयमानम्, flying up.
पष्फोडिअं vi 27 पक्खोडअं । निर्झटितमित्यर्थः, disentangled. (but cf. Hc. Gr iv. 42. 130 ) [ f. प्रस्फोटित ]
पब्भारो vi. 66 संघातः a group or col
|
lection. गिरिगुहा, a mountain cave. पब्भोओ vi. 10 भोग:, enjoyment [ f. प्र भोग ]
|
पत्तिसमिद्धुं vi. 14 तीक्ष्णम्, sharp [f पत्र समृद्ध ] पत्ती vi. 2 पुलिन्दशिरास पर्णपुटम् a cup of leaves on the head of a Pulinda. पत्थर भल्लिअं vi. 36 कोलाहलकरणम्, making a confused noise.
पंअं vi. 12 दीर्घम्, long. पंफुल्लिअं vi. 17 गवेषितम्, searched. पहरो vi. 3 अपमृत्युः, sudden or untimely death. [f अपस्मार ? ] पम्हलो vi. 13 किञ्जल्कः, the filament of a lotus or any other plant. [f. पक्ष्मल ]
to women.
पणिअं vi. 7 प्रकटम्, plain, apparent.. पणिआ vi. 3 करोटिका, a wine-serving cup (cf. कुंतली supra )
पंडरंगो vi. 23 रूद्रः, Rudra [ f. पाण्डराङ्ग पंडविअं vi. 20 जलार्द्रम्, wet with water. पण्हओ vi. 3 स्तनधारा, a stream from the breast. [ tr. प्रस्तुत ]
पत्तहो vi. 68 बहुशिक्षितः, well-learnt, well-trained. सुन्दरः, handsome. [f प्राप्तार्थं ]
पत्तणं vi 64 चाणस्य फलं, a kind of fruit. पुङ्खः, the feathered part of
an arrow.
पत्तपसाइआ vi. 2 पुलिन्दशिरसि पर्णपुटम्, a cup of leaves on the head of a Pulinda [ f. पत्ती + पसाइआ q. v.] पत्त पिसालसं vi. 2 पुलिन्दशिरसि पर्णपुटम्, a cup of leaves on the head of a Pulinda [ a variant of the prec. ] पत्तलं vi. 14 तीक्ष्णम्, sharp कृशमित्यन्ये, lean, emaciated.
पत्थरा vi. 8 चरणघातः, a kick [ Tr. f. प्रस्तर ]
पत्थरिओ vi. 20 पल्लवः, a sprout, tender leaf.
पत्थरी vi. 69 निकरः, a heap, collection. प्रस्तरः, a couch ( of leaves or flowers) [f. प्रस्तर ]

पम्हारो vi. 3 अपमृत्यु:, sudden or untimely death. [ a variant of पम्हरो q. v. ]
पयट्टिओ vi. 26 प्रवर्तितः, prompted. [ f. प्रवर्तित ]

Page #446

Glossary.
57
पयड्डणी vi. 72 द्वाःस्था । प्रतीहारी, a female | परिल्लवासो vi. 33 अज्ञातगतिः, of unknown . doorkeeper. आरुष्टिः । आकर्षणम्, at- __movements. .. traction. महिषी । चिरप्रसूता, a she-buf- परिवारिओ vi. 30 घटितः, joined, confalo which has brought forth
__nected. a long time ago.
परिवासो vi. 26 क्षेत्रशयः, lying down in पवयं vi. 6 अनिशम्, always.
____ the field. [ f. परिपार्श्व ] पयला vi. 6 निद्रा, sleep.
परिवाहो vi. 23 दुनियः, misconduct, पयलाओ vi. 72 हरः, the God, Siva. सर्पः, imprudence. ___a snake. [ f. पदलाय ]
परिहच्छं vi. 71 पटुः, clever, skilful. मन्युः , पयलायभत्तो vi. 36 मयरः, a peacock [f. angrer. [ f. परिहस्त 1 ___ the prec. + भर्ता]
परिहट्टी vi. 21 आरुष्टिः , attraction. (cf. पयलो vi. 7 नीडम्, a nest.
परिहट्ट in the list of Verbal substiपयवई vi. 16 सेना, an army.
tutes below ) [ f. परिघट्ट ] पयामं vi. 9 अनुपूर्वम्, regular, symmet- | परिहणं vi. 21 परिधानम्, a garment; dress. rical.
[f. परिधान] परकं vi. 8 अल्पं स्रोतः, a small stream, a | परिहलाविओ vi. 29 जलनिर्गमः, water ___brook. [f. Pers. parak !] -course, flow of water. परडा vi. 5 सर्पविशेषः, a kind of snake.. परिहाओ vi. 25 क्षीणः, emaciated. परx vi. 70 पीडितम्, troubled. पतितम्, परिहारइत्तिआ vi. 37 ऋतुमती, a woman .: fallen. भीरु, timid. [ f. अपराध ] ____during her courses. [ f. परिहार-स्त्री) परभाओ vi. 27 सुरतम्, sexual inter- | परिहारिणी vi. 31 चिरप्रसूता महिषी, a she___course. [६. परभाव ]
. buffalo which has brought forth परसुहत्तो v. 29 वृक्षः, a tree [ f. परसुखत्व] | a long time ago. परिअलिअं vi. 36 परिच्छिन्नम्, limited. परिहालो vi. 29 जलनिर्गमः, flow of water, परिअट्टो vi. 15 रजक, a washerman. .
water course. [ a variant of परिहलापरिअडी vi 73 बृतिः, a fence, enclosure. ! विओ]
. मूर्खः, a fool.
परिहो vi. 7 रोषः, anger. परिअरो, a variant of परिलिओ q. v. . । परेओ vi. 12 पिशाचः, a fiend, demon [f. परिअली vi. 12. स्थालम् । भोजनभाण्डमिति परेत] ... .
यावत्, a plate or dish for eating. परेवयं vi. 18 पादपतनम्, falling at the परिउत्थो vi. 13 प्रोषितः, living away from feet, prostration. home. [ct. पउत्थं]
पलं vi. 1 स्वेदः, sweat... परिच्छूढो vi. 25 उत्क्षिप्तः, raised, thrown | पलसं vi. 70 कर्पासफलम्, a cotton fruit. -, up.'
स्वेदः, sweat. परिभंतो vi. 72 निषिद्धः, prohibited. भीरुः, |
पलसू vi. 3 सेवा, service - timid. ( Tr. परभत्तो f. परभक्त )
पलहि अं vi. 15 विषमम्, uneven. अन्ये तु परिलिओ vi. 24 लीनः, adhered, com- आवृतमहीवास्तुवाचक इत्याहुः, an enclosed pletely absorbed.
___site or house.

Page #447

58
Desinamamala.
पलही vi. 4 कर्पास, cotton. Hc. Gr. ii. 174.
पलाओ vi. 8 चोरः, a thief [ f. पलायित ] पलासी vi. 14 भल्ली, an arrow with a
crescent-shaped head.
पलिहम vi. 20 मूर्ख:, a fool. [f उपलहृदय ] पलिहस्तं vi. 16 ऊर्ध्वदारु, an upright piece of wood or post. पलिहाओ vi. 16 ऊर्ध्वदारु, an upright piece of wood or post. पोजीहो vi. 35 रहस्यभेदी, a discloser of secrets. ( Tr. पलट्टजीहो ) [ f. पर्यस्तजिह्व ] पल्लवायं vi. 26 क्षेत्रम्, a field. वल्लवायं इति
दन्त्योष्ठ्यादिरण्ययमिति गोपालः
for watering birds.
पविरइओ vi. 28 त्वरितः, quick, speedy. पविरंजिओ vi. 74 स्निग्धः, attached, affec
tionate. कृतनिषेधः, prohibitor.
पव्वइसे vi. 31 वालमयकण्डकम् a kind of flower
पव्वज्जो vi. 69 नखः, a nail. शरः, an arrow. बालमृगः, a young deer.
पविद्धुं vi 11 प्रेरितम्, urged instigated. पसओ vi. 4 मृगविशेषः, a kind of animal. पडि vi. 10 कनकम, gold. ( Dp. PI. 50 पसिंडिं ) [ f. Tel. pasidi.
पसरेहो vi. 13 किञ्जल्कः, the filament of a lotus or any other plant. पसवडक्कं vi. 30 विलोकनम्, looking, observation.

पसाइआ vi. 2 पुलिन्दशिरसि पर्णपुटम् a cup of leaves on the head of a Pulinda. पसिअं vi 6 पूगफलम्, the betel-nut, Areca faufel.
पल्लविअं vi. 19 लाक्षारक्तम्, dyed red with lac. [ f. पल्लवित ]
पवद्धो vi. 11 घनः । लोहकुट्टनोपकरणमित्यर्थः, an iron club.
पवरंग vi. 28 शिरः, the head [ Hc f. प्रवराङ्ग ]
पवहाइअं vi. 34 प्रवृत्तम्, gone forward, | पहोइअं vi. 26 पर्याप्तम्, adequate, sufficient. प्रभुत्वमित्यन्ये mastery, ascend
proceeded.
पविआ vi. 4 पक्षिणां पानभाजनम्, a vessel
मुहत्तो vi. 29 वृक्षः, a tree [ a variant of परसुहत्तो q. v.]
|
पसूअं vi. 9 कुसुमम्, a flower [f. प्रसूत ] पसेवओ vi. 22 ब्रह्मा, the God Brahma. पहलो vi. 18 पूपः, a cake. पट्टो vi 9 दृप्तः, proud [ f. प्रधृष्ट ] पहणं vi. 5 कुलम्, family. lineage. पहणी vi. 5 संमुखागतनिरोधः, obstruction
to one coming near. पहदं vi. 10 सदादृष्टम्, seen always. पहम्मं vi. 11 सुरखातम्, a natural pond. पहरो vi. 15 निकरः, a collection, heap पहिअं vi. 6 मथितम्, churning. [ Tr. f. मधित ]
पणयं vi. 73 भोजनोपायनम् present of food उत्सव, a festival.
ancy.
पाइअं vi. 39 वदनविस्तारः, broadening of the face.
पाउअं vi. 38 हिमम् frost, snow. Also a variant of पाऊ, q.v.
पाउ vi. 41 मार्गीकृतम्, led, guided. पाउग्गिओ vi- 42 सभिकः । द्यूतकारयिता,
gambling-house keeper . सोढ इत्यन्ये, endured, put up with. [ a variant of the foll.]
पाउग्गो vi. 41 सभ्यः, a gambling-house keeper.
पाउरणी vi. 43 कवचम्, an armour. [Hc. ( Gr. i, 175 ) f . प्रावरण ]
पाऊ vi. 75 भक्कम्, distributed, allotted इक्षुः, the sugar-cane स्वार्थे के पाउअं इत्यपि.

Page #448

पाओ vi. 37 रथचक्रम्, the wheel of a chariot.
Glossary.
पाडश्चरो vi. 34 आसक्तचित्तः, having the mind fixed on any object पाडलसउणो vi. 46 हंसः, a swan, a goose [ f. पाटलशकुन cf. the foll. ]
पाउलो vi. 76 हंसः, a swan, goose. वृषभः. a bull कमलम्, a lotus [ f. पाटल ] पडवणं vi. 18 पादपतनम्, prostration, falling at the feet. [ f. पादपतन ] पाडिअग्गो vi. 44 विश्रामः, rest. पाडिअज्झो vi. 43 यः पितृगृहात्पतिगृहं वधूं नयति
one who leads a girl from her father's to her husband's house. पाडसारो vi. 16 पटुता, cleverness, skil - fulness.
पाडिसिद्धी vi. 77 स्पर्धा, rivalry, jealousy, सदृशः, similar. समुदाचारः, proper practice or usage. [ f. प्रतिस्पर्धा ] पाडिसिरा vi. 42 खलीनयुक्ता furnished
with or having the bit of a bridle पाडिहच्छी, a variant of पारिहच्छी, .. पाडुक्को vi. 76 समालम्भनम् smearing the body with unguents. पटुः, clever, skilful.
पाहुंकी vi. 39 वणिशिबिका, a litter for the wounded.
पाडुंगोरी vi. 78 विगुणः worthless. मद्यासक्तः, fond of liquor. दृढतावेष्टना वृत्तिः, a strong fence.
पाडुची vi. 39 तुरगमण्डनम्, adorning a horse.
पाहुहुओ vi. 42 प्रतिभूः, a surety. पाणी vi. 39 रथ्या, a road.
पाणाअओ vi. 38 श्वपचः, a man of a low caste.
पाणाली vi. 40 हस्तद्वयप्रहारः, beating with both the hands.

59
पाणो vi. 38 श्वपचः, a man of a low
caste.
पांडविअं vi. 20 जलार्द्रम्, wet with water [ variant of पंडविअं q. v. ] पामा vi. 40 पादाभ्यां धान्यमर्दनम्, crush -
ing grain with feet [ f. पादमृद् ] पायर्ड vi. 40 अङ्गन्नम्, a courtyard. पायपणो vi. 45 कुक्कुट, a cock [ f. पादप्रहण ]
पायलं vi. 38 चक्षुः, the eye. पारंके vi. 41 सुरामानभाण्डम्, a measuring
cup or vessel for liquor. पार vi. 77 पूर्वकृतकर्मपरिणाम:, result of actions done before. आखेटकः, a hunter. पीडित:, troubled.
पारंपरो vi. 44 राक्षसः, a Raksasa, an evil spirit.
पारयं vi. 38 सुराभाण्डम्, a liquor pot. पारावरो vi. 43 गवाक्षः, a window. पारिहच्छी vi. 42 माला, a garland of flowers. पाडिहच्छी शिरोमाल्यमित्यन्ये, a garland worn on the head. पारिहट्टी vi. 72 द्वःस्था । प्रतीहारी, a female doorkeeper . आकृष्टिः । आकर्षणम्, attraction. महिषी । चिरप्रसूता, a she-buf - falo which has bronght forth a long time ago.
पारी vi. 37 दोहनभाण्डम्, a milking vessel
[ts.]
पारुअग्गो vi. 44 विश्रामः, rest.
पारुअल्लो vi. 44 पृथुकः, rice parched and flattened.
पारुहलं vi. 45 मालीकृतम्, made into a series or row.
पालप्पो vi. 76 विप्लुतः, submerged, drowned. प्रतिसार:, repelling, applying remedies to a wound. पाली vi. 37 दिकू, a direction or point of the compass. [ts ? ]

Page #449

60
Deśīnāmamālā.
ai.
पालीबंधो vi. 45 तटाकः, a tank. [ ts.] पिच्छी vi. 37 चूडा, the hain on the top पालीहम्मं vi. 45 वृतिः, a fence or enclo- of the head the top-lock. [f.पुच्छ] sure.
पिंच vi. 46 पक्ककरीरम्, the fruit of a पालो vi. 75 शौण्डिकः, a seller of liquor, thorny plant growing in deserts, जीर्णः, old, worn out.
Capparis aphylla, Roxb. पावो vi. 38 सर्पः. a snake. [E. Dr. pa- पिंछोली vi. 47 मुखमारुतापूरिततृणवाद्यम, a mu or pāvu ]
wind-instrument made of strav. पासं ri.75 अक्षि, the eye. विशोभम, पिंजरुडो vi. 50 भेरुण्डः । वदनद्वयोपेतो भारु
devoid of lustre or brilliance. ण्डारख्यः पक्षी, a fabulous bird with [f. पश्य् ]
two headls. पासणिओ vi. 41 साक्षी, a wituess. [ f. पिंजिअं vi. 1) विधुतम्, shaken पिंजिअयं पार्श्वनीत ]
इत्यपि. पासलं vi. 76 द्वारम्, a door. तिर्यक्, trans- पिंजिअयं, a variant of the prec. ___verse, horizontal.
पिहखउरा ri.60 कलुषा मुरा, muddy पासाणिओ vi. 41 साक्षी, a witness [ a ____ liquor. variant of HÔT2TÌqq. v. ]
पिटुतं vi. 19 गुदः, the anus. [ . पृष्ठान्न ] पासाला vi. 14 भल्ली, an arrow with a | पिडच्छा vi. 19 सखी, a female friend. crescent shaped head.
पिणाई vi.18 आज्ञा, all order. पासावओ vi. 48 गवाक्षः, a window [f. पिणाओ vi..) बलात्कारः, violence, force. पासं q. v. + आपद् ]
पिंडरयं, a variant of पिंडीरं ( . पासी vi. 37 चडा, the hair on the top पिंडलइअं, a variant of पेंडलिअंq. v. ___of the head, the top-lock.
पिंडी vi. 17 मञ्जरी, a cluster of bloss. पाहुणं vi. 40 विकेयम्, Salesble.
oms. पाहेजं vi. 24 पाथेयम्, provisions for पिंडीरं 11.45 दाडिमम्, the pomegranate ___ajourney [ f. पाथेय ]
____fruit. पिंडरयं इत्यन्ये. पिअणं vi. 48 दुग्धम, milk. [f. पिबू !] पिण्ही vi. 16क्षामा, thin, lean. पिअमा vi. 49 फलिनी, the l
पिप्पओ vi. 78 मशकः, a mosquito. उन्मत्तः, creeper.
__mad. Also a cricket ef. note, iii. पिअमाहवी vi. 51 कोकिला, the female
54 cuckoo. [f. प्रियमाधव ]
पिपडा Vi. 48 ऊर्णापिपीलिका, a spider. पिउली vi. 78 कर्पासः, cotton. तूललतिका। पिप्पडिअं vi50 यत्किंचित्पठितम, anything
यन्मध्यात्सूत्रतन्तुनिःसरति, a roll of cott. ! ____read. [ onomatopoetic f. पिटिपिटित ]
on drawn out in spinning. पिप्परो vi. 79 वृषभः, a bull. हंसः, a swan, पिंसुली vi. 47 मुखमारुतापूरिततृणवाद्यम्, a goose.
wind-instrument made of straw.पिच्चं vi. 16 जलम्, water [f. पिब् ] पिंगंगो vi. 48 मर्कटः, a monkey. If. पिरिडी vi. 47 शकुनिका, a bird. . पिङ्गाङ्ग]
पिलणं vi. 49 पिच्छिलो देशः, slimy land. पिच्छिली vi. 47 लज्जा, shanme.
पिल्लिरी vi. 79 गण्डुत्संझं तृणम्, a kind of

Page #450

Gossary.
grass. चीरी, a cricket. घर्म:, warmth | पुण्णवत्तं vi. 53 प्रमोदहृतवस्त्रम्, a cloth taken
heat.
away as a sign of joy. [ f. पूर्णपात्र ] पिल्हvi. 46 लघुपक्षिरूपम् a young bird पुण्णाली vi. 53 असती, an unchaste [ f. Tel. pilla ] woman. [ Tr. f. पुंश्चली ]
पिहंडो Vvi. 79 वाद्यविशेषः, a kind of musical instrument विवर्णः, colourless, pale.
पुत्थं vi. 52 मृदु, soft. पुप्पुअं vi. 52 पीनम्, fat, stout.
पुप्फा vi. 52 पितृष्वस', father's... sister (Tr. पुष्की f. पितृष्वसा )
पुंअं vi. 52 संगम:, union. पुरिलदेवो vi. 55 असुरः, an Asura, de mon. [ f. पूर्वदेव]
पुरिल्लपहाणा vi. 56 अहिदंश, the fano of
a snake.
पिहुलं vi. 47 मुखमारुतापूरिततृणवाद्यम्, a wind instrument made of straw. पिहोअरोvi. 50 तनुः, the body. पीई vi. 1 तुरङ्गमः, a horse. पीई vi. 51 चोरभार्या, a wife obtained by stealth.
पvिi. 51 इक्षुनिपीडनयन्त्रम्, a sugarcane press.
|
पvिi. 51 चतुरस्त्रम्, square. [ f. पीन ] पीलुहं i. 51 प्लुष्टम्, burnt. पुअंडो vi 53 तरुणः, a youth. [f. पौगण्ड ] आइणी vi. 54 पिशाच गृहीता, possessed by a demon or fiend उन्मत्ता दुःशीला चेत्यन्ये, mad, reprobate. [ f. पिशाचिनी ( or प्यादिन् ! ) ]
पुआई vi. 80 तरुण:, a youth. उन्मत्तः, mad. पिशाचः, a fiend, demon [f पिशाच ]
पुडिंग vi. 80 वदनम्, the face बिन्दुः, a drop.
पुणई vi. 38 श्वपचः, a man of a low caste.
पुंड अं vi. 54 पिण्डीकृतम्, made into a lump. पिंडलइअं इत्यपि.
61
पुरिलो vi. 53 प्रवः excellent or distinguished.

पुरुपुरिआ vi. 5 उत्कण्ठा, longing, anxiety. [ onomatopoetic ].
इअं vi. 54 पिण्डीकृतम्, made into a lump. पिंडलइअं इत्यपि.
इणी vi. 55 नलिनी, a lotus plant. [He पूआ vi. 54 पिशाचगृहीता, possessed by f. पुटकिनी ]
a demon or fiend.
पुरुहूओ vi. 55 घूक:, an owl. पुरोहडं vi. 15 विषमम, uneven अन्ये तु
आवृतमही वास्तुवाचक इत्याह:, an enclosed site or house. पच्छोकडमिति तु सातवाहनः पुलासिओ vi. 55 अग्निकणः, a spark of fire.
पुल्ली vi. 79 व्याघ्रः, a tiger. सिंहः, a lion. [ f. Dr. puli ]
पुव्वाड vi. 52 पीनम्, fat, stout. पूअं vi. 56 दधि, curds.
पूर्णा vi. 56 तू ललता । यन्मध्यात्सूत्रतन्तुर्निःसरति, a roll of cotton drawn out in spinning.
पूणो vi. 56 हस्ती, an elephant. पूंडर vi. 57 कार्यम्, work.
पूरणं vi. 56 शूर्पम्, a winnowing basket.
[ts.]
पुंडे vi. 52 व्रज, go, depart.
पुंढो vi. 52 गर्तः, a hollow, hole [f. पूरी vi. 56 तन्तुवायोपकरणम्, a weaver's
Tam. pundai ]
implement.

Page #451

62
Desinamamala.
पूरोट्टी vi. 57 अवकरः, sweepings. | पेसणआर्ग vi. 59 दूती, a female messenपूसो vi. 80 सातवाहनः, King Hala. शुकः, ___ger. [ f. प्रेषणकारी] a parrot.
पहुणं vi. 58 पिच्छम्, a feather of a tail पेआलं vi. 57 प्रमाणम्, size [ f. प्राय] पोअइआ vi. 63 निद्राकरीलता, a kind of पेच्छओ vi. 58 दृष्टमात्राभिलाषी, one who ___creeper.
desires a thing as soon as it is पोअंडो vi. 61 मुक्तभयः, free from fear, seen. [ f. Pkt. पेच्छ ]
fearless. षण्ड इत्यन्ये, a eunuch. पेज्जलं vi. 57 प्रमाणम्, size. [ f. प्राज्य !] | पोअंतो vi. 62 शपथः, an oath. पेज्जालो vi. 7 विपुलः, wide, extensive. पोअलओ vi. 81 आश्विनमासोत्सवः, a festiपेडइओ vi 59 कणादिविक्रेता वणिक, a mer- ___val in Asvina (September-October) chant dealing in grains.
in which the husband eats a cake पेड्डा vi. 80 भित्तिः, a wall. द्वारम, a door. | received from the hand of his
महिषी, a she-buffalo. केचित्पेडुशब्देन । wife. 3799, a small round cake. - महिषमाहुः
बालवसन्त इत्यन्ये, the early spring. पेढालं cf. the foll.
| पोआओ vi. 60 ग्रामप्रधानः, the headman पेढालो vi. 7 विपुलः, wide, extensive. __ पेढालं वर्तुलमिति द्रोणः, round.
पोआलो vi. 62 वृषभ: a bull. पेंडं vi. 81 खण्डम्, a piece. वलयः, a ring. | पोइआ vi. 63 निद्राकरी लता, a kind of [f. Dr. pendara ]
___creeper. पेंडओ vi. 53 तरुणः, a youth. षण्ढ इत्यन्ये, | पोइओ vi. 63 कान्दविका, a baker, cona eunuch.
___fectioner. खद्योत इत्यन्ये, a firefly. पेंडधवो vi. 59 खगः, a sword.
पोउआ vi. 61 करीषाग्निः the fire of dry पेंडबालं vi. 54 पिण्डीरुतम, made into a cowdung. ____lump. पिंडलइअं इत्यपि.
पोओ vi. 81 धववृक्षः, a kind of tree, पेंडलो vi. 58 रसः; juice.
Grislea tomentosa लघुसर्पः, a small पेंडलिअंvi. 54 पिण्डीरुतम. made into a snake. [Hc. f. पात ] ___ lump. पिंडलइअं इत्यपि.
| पोचं vi. 60 सुकुमारम्, very delicate, पेंडारो vi. 58 गोपः, a cowherd. महिषीपाल soft.
इति देवराजः, a buffalo-herd, akeeper | पोर्ट vi. 60 उदरम्, the belly. [f. Dr. of she-buffaloes.
___potta; (or f. पुष्ट ! )] पेंडोली vi. 59 क्रीडा, sport, play.
पोणिआ vi. 61 सूत्रभृत्तकः, a spindle. with पेंढा vi. 50 कलुषा सुरा, muddy liquor..
thread wound round it. पेरणं vi. 59 ऊर्ध्वस्थानम्, an elevated | पोणिओ vi. 28 पूर्णः, full. ____place.
पोंडो vi. 60 यूथाधिपतिः, the leader of a पेरिजं vi. 58 साहाय्यम्, help.
_troop or band. पेरुली vi. 54 पिण्डीकृतम्, made into a | पोत्तओ vi. 62 वृषणः, the testicles. ___lump. पिंडलइअं इत्यपि.
पोत्ती vi. 60 काचः, glass. पेल्लिअं vi. 57 पीडितम्, troubled. पोमरं vi. 63 कुसुम्भरक्तं वस्त्रम, a cloth dyed पेसणं vi. 57 कार्यम्, work. f. प्रेषण]
with safflower.

.

Page #452

Glossary.
63
पोरच्छो vi. 62 दुर्जनः, wicked person, | फुक्का vi. 84 मिथ्या, false. [ onomatopo
or back-biter. ( Tr. पोरत्थो = मत्सरी । etic !] f. पौरस्त्य]
फक्की vi. 84 रजकी, washer woman. पोरयं vi. 26 क्षेत्रम्, a field.
फुटा vi. 84 केशबन्धः, a hair-band. पोलच्चा vi. 63 खेटितभूमिः, consumed land. | फुफुआ vi. 84 करीषाग्निः, the fire of dry पोलिओ vi. 62 सौनिकः, a butcher.
cowdung. पोसिओ vi. 61 दुःस्थः, poor, miserable. | फुरिअं vi.84 निन्दितम्, censured. पोहणो vi. 62 लघुमत्स्यः , a small fish. फुलंधुओ vi. 85 भ्रमरः, a black bee. [f.
फुलंधय]
फओ vi. 85 लोहकारः, a blacksmith. फंसणं vi. 87 युक्तम, joined, united. मलि- फेणबंधो vi. 85 वरुणः, Varuna, the god नम्, dirty.
of the ocean. [ f. फेनबन्धु ] मली 2 नवमालिका.akind of ias- फेणवडो vi. 85 वरुणः, Varuna, the god mine.
of the ocean. फंसुलो vi 82 मुक्तः, released, left. फेलाया vi. 85 मातुलानी, the wife of फाग vi. 82 वसंतोत्सवः, the vernal festi- | maternal uncle. val.
| फेल्लो vi. 85 दरिद्रः, poor. फडं vi. 86 सर्पस्य सर्वशरीरम्, the whole | फेल्लुसणं vi. 86 पिच्छिलो देशः, slimy land.
body of a snake. फणः, the hood. | पतनम्, falling down; a fall. [f. फट]
फेसो vi. 87 त्रासः, fear. सद्भावः, good disफंफसओ vi. 83 लताभेदः, a kind of | position or nature. creeper.
फोइअयं vi. 87 मुक्तम्, released, left विस्ता. फरओ vi 82 फलकः, a board, slab [f. रितम् extended.
फरक prob. a variant of फलक ] फोओ, a variant of फोसो, q. v. फलही vi.82 कपासः, cotton.
फोडिअयं vi.88 राजिका, black mustard, फलिआरी vi. 83 दूर्वा, the durva-grass, | Sinapis racemosa. धूमितं । शाकादि, Panicum dactylon.
darkened (curry etc ). रात्रावटव्यां फली vi. 86 लिङ्गम्, a sign, mark. वृषभः,
सिंहादिरक्षाप्रकारः, protection from a bull.
lions etc. at night in the forest. फसलं vi. 87 सारम्, the essence. स्थासकः फोफा vi. 86 भीषयितुं शब्दः, a noise for
perfuming the body with fra- ___ terrifying. grant unguents.
फोसो vi. 86 उद्गमः, going up, rising. फसलाणिो vi. 83 रुतविभूषः, adorned.
फोओ इत्यन्ये. फसलिओ vi. 83 रुतविभूषः, adorned. फसुलो vi. 82 मुक्तः, released, left. फिकी vi. 83 हर्षः, joy.
चइल्लो vi. 91 बलीवर्दः, an ox [Hc. Gr. ii फिड्डो vi. 84 वामनः, a dwarf [ f. Tel. 174 f. बलीवर्दः ] potti ?]
बउहारी, a variant of बोहारी, q. v. फिप्पं vi. 83 कृत्रिमम्, adopted, feigned. | बक्करम् vi. 89 परिहासः, joking, jest.

Page #453

64
Desinamamala.
बडवासो a variant of वहुवासो, प. v. बबाडो vi. 89 दक्षिणहस्तः, the right hand. बदओ vi. 89 अपुपट्टाख्यः कर्णाभरणविशेषः, a | बहले vi. 89 पङ्कः, mud. ___ kind of ear ornament. [ f. बद्] बहुणो vi. 97 चोरः, a thief. धूर्तः, a rogue. बंधो vi. 88 भृत्यः, a servant [ Pers. ( Tr. बहुजाणो f. बहुज्ञान) bandak f. बन्ध !]
बहुमुहो vi. 92 दुर्जनः, a wicked person. बंधोलो vi. 89 मेलः , an assemblage. [f. [. बहुमख ] ____बंध ]
बहुराणा vi. 91 खड्गधारा, the edge of a बप्पीहो vi. 90 चातकः, a bird supposed
sword. to live only on rail:-drops, Cucu
बहुरावा vi.91 शिवा, a jackal. [f. बहुरव] - lus melanoleucus. दन्त्योष्ठयादिः कश्चि- बाउलो vi. 92 पाञ्चालिका, a doll. केषां. दिण्यते.
चिट्ठन्योष्ठयादिः [ f. व्यापू] बप्पो vi. 88 सभटः, a warrior. पितेत्यन्ये
बाणो vi. 97 सुभगः, lovely, fortunate. father. [ f. व]
पनसः, the breadfruit tree, the jack.
बालओ vi.92 वणिक्पत्रः, son of a merबफाउलं vi. 92 अतिशयोष्णम्, very hot. ' केषांचिद्वन्त्योष्ठयादिरयम्. [ . बाष्पाकुल
chunt. [ f. बालक ]
विआया vi. 93 युतौ कीटो, insects which though Hc. contradicts it. ) बब्बरी vi. 90 केशरचना, dressing the in
yo about closely attached to each
other. hair.
laritig 371, a variant of the foll. q. v. बभो vi. 88 वर्धः, a leather strap.
बिग्गाई vi. 93 युतो कीटो, insects which बमालो vi. 90 कलकलः, a confused noise.
go about closely attached to each - दन्त्योष्ठयादिः कैश्विदिष्यते.
other. स्वार्थ के बिग्गाइ आ. बंभणिआ, a variant of the foll. 4. v. बिंबोवणयं vi. 98 क्षोभः, disturbance, बभणी vi.90 हालाहलः, akind of lizard.
____ agitation. विकारः, modification, स्वार्थे के बंभणिआ.
___transformation उच्छीर्षकम्,apillow. बंभहरं vi.91 कमलम्, a lotus [f. बह
बीअओ vi. 93 असनवृक्षः, a tree, Termi: (Tr. बम्हहरं )
___nalia alata tomentosa. बीअणो इत्यन्ये बरुअं vi. 91 इक्षुसदृशतृणम्, a kind of [f. बीजक | grass resembling sugar-cane 7771
बीअजमणं vi. 93 बीजमलनखलम्, a thresh. प्ठ्यादिः कैश्विन्निबद्धः.
____ing floor. दन्त्योष्ठ्यादिः केषांचित्. [f. बलमड्डा vi. 92 बलात्कारः, violence, force बीजमलन !] [f. बल-मुट् or- मृद् ]
137071 a variant of 137311, q. v. बलवटी vi. 91 सखी, a female friend बीलओ vi.93 ताडङ्कः, an ornament for व्यायामसहेत्यन्ये, exerting. दन्त्योष्ठयादिः
___the ear. दन्त्योष्ठ्यादिः केषांचित्. कैश्विन्निबद्ः
बुकणो vi. 94 काकः, a crow. [ . बुन ? ] बलामोडी vi.92 बलात्कारः, violence, force
बुक्का vi. 94 मुष्टिः, the fist. व्रीहिमुष्टिरित्यन्ये, [f. बलामोडा f. बलात्-मुड़ ]
a fistful of rice. बलिओ vi. 88 पीनः, fat, stout. [ f. बल; | बुकासारो vi. 95 भीरुः, a covard. Tel. balisina]
Toil, a variant of TOOTì, q. v.

Page #454

Glossary.
65
बत्ती vi. 94 ऋतुमती, a woman during | बोहारी vi. 97 संमार्जनी, a broom. बहारी
her courses.
इत्यन्ये.
बुंदिणी vi. 94 कुमारीसमूहः,
of maidens.
a group
बुंदी vi. 98 चुम्चनम्, kissing, a kiss सूकरः, a pig.
बुंदी
vi. 98 महिषः, a buffalo. महान्, great, large. ( Tr. बुडिरो ) [f. वृद्ध ] jai vi. 94 वृन्दम्, a multitude, a group.
बुलबुला vi. 95 बुद्बुदः, a bubble [onomatopoetic cf. Tel. bulabula ] बेडो vi. 95 नो:, a ship दन्त्योष्ठ्यादिरयं केषांचित्
बेड्डा vi. 95 श्मश्रु, the beard. बेली vi. 95 स्थूणा, a post, pillar. बेसक्खिज्जं, a variant of वेसक्खिज्जं, q.. बेसणं, a variant of वेसणं, q.v. बोक्कडो vi. 96 छागः, a goat. [ f. वर्कर ] बोंगिल्लो vi. 99 भूषितः, adorned, orna
mented. आटोप:, pride, arrogance. बोडो vi. 96 धार्मिकः, righteous, virtuous तरुण इत्यन्ये, a youth.
algi vi. 95 2, the beard. बॉटणं, a variant of the foll. 9. v. बॉर्ड vi. 96 चूचुक्रम्, the nipple of a breast. बॉटणं इति शीलाङ्कः.
बोदरं vi. 96 पृथु, great, wide, expansive.
बोद्रहो, a variant of वोद्रहो, q. v. ai, a variant of the foll. q. V. बोंदी vi. 99 रूपम्, form मुखम्, the face. शरीरम्, the body. बांदं मुखमित्यन्ये. [ f. Dr. bondi ]
बोलो vi. 90 कलकलः, a confused noise. दन्त्योष्ठयादिः कैश्चिदिष्यते. [ prob. a variant of बमालो ]
बोव्वं vi. 96 क्षेत्रम्, a field. बोहहरो vi. 97 मागधः, a bard.
9

बोहित्यो vi. 96 प्रवहणम्, a litter or rriage, a conveyance..
भ
ca
भगं vi. 99 लिप्तम्, smeared.
६
भट्टिओ vi. 100 विष्णुः, the God Visnu. Cf. Hc. Gr. ii. 174. [ [ भर्तृक ] भंड vi. 100 वृत्ताकम्, the egg-fruit भंडणं vi. 101 कलहः, a quarrel [ f.
भण्डन ]
भंडी vi. 109 शिरीषवृक्षः, a kind of tree,
Acacia sirisa. अटवी, a forest. असती, an unchaste woman. गन्त्री, a car drawn by oxen. [f. Dr. vandi or bandi]
डुं vi. 100 मुण्डनम्, tonsure, shaving. भंडो vi. 109 छिन्नमूर्धा, decapitated. मागधः,
a bard. मण्डनम्, adorning. सखा, a friend. दौहित्रः, a daughter's son. भ vi. 100 आमलकम्, a fruit of the
tree, Emblic Myrobalan.. भदुसिरी vi. 102 श्रखिण्डम् sandal-wood. [[. भद्रश्री ]
भाकरी vi. 102 प्रलम्ब: hanging down, pendulous.
भममुहो vi. 101 आवर्तः, a whirlpool. भमसो, a variant of the foll. qv. भमासो vi. 101 इक्षुसदृशतृणम्, a kind of grass resembling sugar-cane. भमसो इति धनपालः.
मंभलं vi. 110 अप्रियम् an unfriendly
act.
भलो vi. 110 मूर्खः, a fool.
मंभा vi. 100 तूर्यविशेषः, a kind of drum भी vi. 99 असती, an unchaste woman. भयवग्गामो vi. 102 मोढेरकम्, name of a place.

Page #455

-
66
Desināmamālā. - भरोच्छयं vi. 102 तालफलम्, the fruit of भित्तिरूवं vi. 105 टङ्कच्छिन्नम्, cut with a the palmyra tree, Borassus fla- 1 chisel or axe
belliformis. [ f. भार-उच्छ्रय ] भिसंतं vi. 105. अनर्थः, evil, misfortune. भलंतं vi. 101 प्रस्खलत्, stumbling, भिसिआ vi. 105 बृसी a mat or cushion ___ staggering.
of grass, the seat of an ascetic [ f. भल्लुकी vi. 101 शिवा, a jackal.
बृषी १] भल्लू vi. 99 ऋक्षः, a bear [f. भल्लक, भल्ला भुों vi. 106 भूर्जम्, the birch-bark. भन्चो vi. 100 भागिनेयः, a sister's son.rf. भुकणों vi, 110 श्या, a dog. मयादिमानम; a भव्य ]
measuring cup for wine etc. [ f. मसुआ vi. 101 शिवा, a jackal [f. भष्-उक]
बुकन] भाइल्लो vi 104 हालक:, a ploughman, भुक्खा vi. 106 शुत् hunger. [ f. बुभुक्षा ] cultivator.
भुंडीरो vi. 106 सूकरः, a pig.
भुंडो vi. 106 सूकरः, a pig. भाउअं vi. 103 आषाढे गौर्या उत्सवविशेषः a festival to Gauri in the month
भुत्तणो vi. 106 भृत्यः, a servant. ओसंयोगे
इति भोत्तूणो इत्यपि. [ f. भुज् ? ] of Asādha (June-July ) भाउज्जा vi 103 भ्रातृजाया, a brother's
भुरुकुंडिअं, variant of भुरुहडिअं, (I. v. __wife [f. भातृजाया ]
भुरुंडिआ vi 101 शिवा, a jackal भाओ vi. 102 ज्येष्ठभगिनीपतिः, an elder
भुरुहुंडिअं vi. 106 उदलितम्, sprinkled sister's husband. [f. Dr. bāva or
___with dust. भुरुकुंडिअं इत्यन्ये. bha va; भार]
भूअण्णो vi. 107 कृष्ट खले यज्ञः, a sacriभायलो vi. 104 जात्यतुरंगम:, a horse of
___fice in ploughed field. good race.
भूओ vi. 107 यन्त्रवाहः, one who bears भावइआ vi. 104 धार्मिकगृहिणी, a virtuous
or controls a machine.
| भमिपिसाओ vi. 107 तालः, apalmyra ___housewife.
___tree. [f. भूमिपिशाच ] भाविअं vi. 103 गृहीतम्, taken, caught [ f.
भेज्जलओ vi. 107 भीरुः, timid. [f. भी] भावित ]
भेज्जो vi. 107 भीरुः, timid [f. भी] भासलं vi. 103 दीप्तम्, glowing, illumin
भेटो vi. 107 भीरुः, timid. ated. [f भास]
भेरुंडो vi. 108 चित्रकः, a tiger. भासि vi. 104 दत्तम्. given.
भेलओ, a variant of the foll. q.v, भामुंडी vi. 103 निःसरणम्, going, de- | भेली vi. 110 आज्ञा, an order. बेडा, a ____parting.
boat. चेटी, a female servant. बेडायां भिंग vi. 104 रुष्णम्, black. [f. भृङ्ग or भिड्न भेलओ इत्यपि केचित्. ____ itself.]
भोइओ vi. 108 ग्रामप्रधानम, the headman भिंगारी vi. 105 चीरी, a cricket मशक
___of a village. [ f. भोगिक or भोगी] ___ इत्यन्ये, a mosquito [ f. भृङ्गारी]
भोओ vi. 108 भाटिः, wages, bire. भित्तं vi. 110 द्वारम्, a door गृहम, a भोत्तणो, a variant of भुत्तणो. q. v. house. [ts.]
| भोरुडो vi. 108 भारुण्डपक्षी, a fabulous भित्तरं vi. 105 द्वारम्, a door.
bird with two heads. [f. भेरंड!

Page #456

Glossary.
67
भो vi. 108 प्रबन्धप्रवृत्तं पाथेयम्, provi- मग्गो vi. 111 पश्चात्, afterwards. [ f. sions for a journey.
मार्गतः ]
म
मआई vi. 115 शिरोमाला, a garland for the head.
मइअं vi. 114 भर्त्सितम् reproached,
abused.
मइमोहणी vi. 113 सुरा, liquor. ( Tr. मइ मोहिणी ) [ [. मतिमोहनी ]
मइलो vi. 142 कलकलः, a confused noise, गततेजाः, devoid of lustre [f. मलित, मलिन ]
मइहरो vi. 121 ग्रामप्रवरः, the headman of a village. मेहरो इत्यन्ये [[. मतिहर ] मई vi. 113 सुरा, liquor. [f मति cf. मइमोहणी ]
vi. 114 दनिम, poor, miserable. मउडी vi. 117 जूट:, the mass of matted hair. [ f. मकुट or मुकुट ] मउरंदो vi. 118 अपामार्गः, Achyranthes Aspera; a kind of plant.
मउरो vi 118 अपामार्गः, a kind of plant, Achyranthes Aspera.
मउली vi. 11 हृदयरसोच्छलनम्, disturbance or upsetting of the heart. मऊ vi. 113 पर्वतः, a mountain. मक्कडचंचे vi. 127 शृङ्खलारूपं ग्रीवाभरणं सव्याप
सव्यं यज्ञोपवीताकारम्, a chain ornament worn across like the sacred thread ) over the left and under the right shoulder. मक्कोडा vi. 142 ऊर्णापिपीलिका, a spider. मक्कोडो vi. 142 यन्त्रगुम्फनार्थं राशिः a heap for stringing together by a machine.
मग्गणिरो vi. 124 अनुगमनशीलः, addicted to follow ( others).

मंखो vi. 112 अण्डः, an egg.
मंगलं vi. 118 सदृशम्, similar, resem
bling.
मंगलसज्झं vi. 126 बीजवापशेषं क्षेत्रम्, a
field ready for sowing seeds. मंगलं vi. 145 अनिष्टम्, disliked, unwelcome. पापम्, sin. मुंगुलो चौर इत्यन्ये, a thief.
मुंगुलो cf. the prec.
मंगुसो vi. 118 नकुलः, a mungoose, an ichneumon. [ f. Dr. mungisa ] मचं vi. 111 मलः, dirt, impurity. मज्जा vi. 113 मर्यादा, boundary, limit [f. मर्यादा ]
मज्जि vi. 144 अवलोकितम्, looked at. पीतम्, drunk [f. मार्जित, Tel. ma jjiga ]
मज्जोकं vi. 118 प्रत्यग्रम्, fresh, new. मज्झआरं vi. 121 मध्यम्, middle [f. मध्य. ] मज्झओ vi. 115 नापितः, a barber. मज्झति vi. 124 मध्यंदिनम्, the noon. [ f. मध्यंदिन ! ]
मज्झिमगड vi. 125 उदरम, the belly [f. मध्यमगण्ड Or काण्ड ]
मंचो vi. 111 बन्धः, a bond, fetter. मंटो बन्ध इति केचित्पठन्ति.
मंजिआ & variant of मंजुआ. q. v. मंजीरं vi. 116 शृङ्खलकम्, a chain, fetter मंजुआ vi. 116 तुलसी the Tulasi plant, Ocynum Sanctum. मंजिआ इत्यन्ये.. [f. मञ्जुक ]
महिअं vi 146 परिणीतायाः कोप:, the
of a married
anger कलुषम्,
woman
muddy, turbid
tear. महो vi. 112 शृङ्गहीनः, hornless. [f. Tam. mottai ]

Page #457

68
Desīnāmamāla.
महो vi. 112 अलसः, lazy [ f. मृज्-त, or मंतुआ vi. 116 लज्जा, shame. Dr. maddi ]
मंतेली. [19 सारिका, a kind of bird, मडओ Vi. 115 आरामः,asarden [a va- Turdus Salica and Gracula reli. riant of मयडो]
giosa. मडप्फरी vi 120 गर्वः, pride [ Hc. Gr. ii. ! मंथरं vi. 145 बहु, much कुसुम्भम्, saf
174 calls it a भाषाशब्द) [i. मदस्फुर] flower. कुटिलम्, crooked. मडवोज्झा vi. 122 शिधिक।, a palanquin मंदीरं vi. 141 शृखलम्, a chain, fetter [f. मृत-वह !]
#relia:, a churning-stick मडहं vi. 117 लघु, small.
मंधाओ vi. 11.) आढ्यः , wealthy. मडहरो vi. 120 गर्वः, pride.
मम्मका vi. 143 उत्कण्ठा, longing, anxiमडि आ vi. 114 समाहता, struck
___ety. गर्वः, pride. [ f. मर्म ] मडुवइअं vi. 146 हतम्, killed तीणम्, मम्मणिआ vi. 12:3 नीलमक्षिका, a blue fly. ___sharp.
मम्मणो vi. 1-11 मदनः, Cupid, the god of मडो vi. 141 कण्ठः, the neck. मृतः, deal..
the neck. Fa: dead. love. 117:, anger. [f.477] [f. Tel. meda and मृत ]
मम्मी vi. 112 मातुलानी, the wife of the मड्डा vi. 140 बलात्कारः, violence, force ____maternal uncle. आज्ञा, an order. [f. मृद]
मयडो vi. 115 आरामः, a garden a variमणिणायहरं vi. 128 समुद्रः, the ocean. [f. !
ant of मडओ] मणिनागगृह ]
मयणसलाया vi. 11) सारिका, a kind of मणिरइआ vi. 126 कटीसूत्रम्, a waistband I bird, Turdus Salicit and Gracula [f. मणिरचित ]
__religiosa. [[. मदनशलाका] मठो vi. 111 शठः, a rogue, knave. बन्ध
मयणिवासो vi. 126 कन्दर्पः, Cupid, the god - इति केचित्, a bond, fetter
of love. [ . मदनिवास ]
मयरंदो vi. 123 कुमुमरजः, the pollen मंडलो vi. 114 श्वा, a dog. ts.]
of a flower. [f. मकरन्द!] मंडिल्लो vi. 117 अपूपः, a small round
मयलबत्ती vi. 125 रजस्वला, a woman ___cake. [ f. मंडिल ]
___during her courses. [ f. मलिनपुत्री] मंडी j. 111 पिधानिका, a lid, cover. [ f. मयाली vi. 116 निद्राकरी लता, a kind of ___Tel. mandi-ga ]
___creeper. मत्तबालो vi. 122 मत्तः, intoxicated, mad
मरट्टो vi. 120 गर्वः. pride. [ f. मद्-वर्त !] ... [ f. मत्तबालः ]
मराली vi. 112 सारसी, the Indian crane, मत्तल्ली vi. 113 बलात्कारः, violence, force.
Ardea sibiricis. दूती, a female mess. मत्तालंचो vi. 123 मत्तवारणः, a wild ele- enger. सखी, a female friend. [ ts. ] phant.
भरालो vi. 112 अलसः, lazy. हंस इति सातमंतक्खं vi. 141 लज्जा, shame. दुःखम्, वाहनः, a swan, goose [ f. मराल ] .. sorrow..
मरुलो vi. 11.1 भतम् । पिशाचादि,a demon, मंती vi. 111. विवाहगणकः, an astrologer fiend. ..who fixes days for marriages मरो vi. 140 मशकः, a mosquito. उलूकः, [f.मन्त्री !]
an owl.

Page #458

Glossary.
69
मलओ vi. 144 गिर्येकदेशः, a part of a which Sraddhas are performed to
hill. उपवनम्, a garden. [E. Tam. | the dead relatives. [f. महालयपक्ष] malai ]
महालो vi 116 जारः, a man of loose मलंपिओ vi. 121 गर्वी, proud, haughty.
character. मलवट्टी vi. 121 तरुणी, a young woman.
महावल्ली vi. 122 नलिनी the lotus plant. मलहरो vi. 120 तुमुलः, a tumult.
[ts.] मलि vi. 144 लघुक्षेत्रम, a small field. | महासउणों vi. 127 उलूका, an owl. [f. _कुण्डम्, ajar, water-pot.
महाशकुन] मलो vi. 111 स्वेदः, sweat. [ts.]
| महासद्वा vi. 120 शिवा, a jackal. मल्लयं vi. 145 अपूपभेदः, a kind of round
महिसंदो vi. 120 शिग्रुतमः, a kind of tree, cake. 417198, a shallow dish, platter.
Morunga guilandina.
महिसिकं vi. 124 महिषीसमूहः, a herd of कसुम्भरक्तम्, coloured red with saf
___ she-buffaloes. [ f. महिषी. ] flower. चषकः, a drinking vessel.
| महुओ vi. 144 श्रीवदाख्यः पक्षी। श्रीिित वदति मल्लाणी vi. 112 मातुलानी, the wife of |
वाश्यते स श्रीवदः, a kind of bird ___the maternal uncle. [f. मातुलानी] |
which cries Sri, Sri मागधः, a bard मल्हणं vi. 119 लीला, sport, play.
| महुमुहो vi. 122 पिशुनः, a back-biter', ममि vi. 118 रम्यम, beautiful. [f. मसृण] | wicked person. [ f. मधुमुख । महअरो vi. 123 गह्वरपतिः, the lord of the ! महरालि vi. 125 परिचितम् familiar, ac___forest or cave.
__quainted with. महंगो vi. 117 उष्टः, a camel. [f. महागा] | महेड्डो vi. 119 पङ्कः, mud. महणं vi. 114 पितुर्गृहम्, the father's | माअलिआ vi. 131 मातृष्वसा, mother's ___house.
| sister [ f. मातृ !] महत्थारं vi. 125 भाण्डम, a pot. भोजनमिति माइंदा vi. 129 आमलकी, a kind of tree, ___ सातवाहनः, eating food, food.
Emblic Myrobalan. [f. माकन्दी] महरो vi. 113 असमर्थः, weak, incom- माइली vi. 129 मृदुः, soft, delicate. petent.
| माई vi. 128 रामशः, hairy [f. Tam. maमहल्ला vi. 143 वृद्धः, old, aged. निवडा. yir or masir !]
multitude, collection. पृथलः, wide | माउआ vi. 147 सखी, a female friend. large. मुखरः, talkative. जलधिः, the
दुर्गा, the wife of Siva. [ f. मातृका] Ocean. [f. महत् ]
माउच्छो vi. 129 मृदुः, soft, delicate. महाणडो vi. 121 रुद्रः, the god Rudra.
माडिअं vi. 128 गृहम्, a house [f. Can. महाचिलं vi. 121 व्योम, the sky.
__madi, Tam. madam ] महायत्तो vi. 119 आठ्यः , rich, wealthy.
माणंसी vi. 147 मायावी, deceitful. चन्द्रवधूः, महालक्खो vi. 121 तरुणः, a youth. [f.
the wife of the moon. [ f, A T ] महालक्ष्य !]
माणिs vi. 130 अनुभूतम्, experienced महालवक्खो vi. 127 भाद्रपदे श्राद्धपक्षः, the | [f. मानित ]
second or dark fortnight of Bha- | मादलिआ vi 131 माता, the mother [f. drapada (August-September) in | मातृ ? ]

Page #459

70
Desināmamālā.
माभाई vi. 129 अभयप्रदानम्. giving a | मित्तलो vi. 126 कन्दर्पः, Cupid, the god
promise of protection. अदूरविप्रकर्षात् । of love. मामीसिअं इत्यपि. [f मा-भी.]
| मित्तिवओ vi. 132 ज्येष्ठः, an elder. मामीसिअं, a variant of the prec.g. v. | मिरिआ vi. 132 कुटी, a cottage मामा vi. 112 मातलानी, the maternal
| मिहिआ vi. 132 मेघसमूहः, a group of uncle's wife. [ F. Dr. māmā ] ____ clouds. मामी vi. 112 मातलानी, maternal uncle's | मीअं vi. 133 समकालम्, at the same time ___wife. [f. Dr. (am-) mami ] मुअंगी vi. 134 कीटिका, a small worm मायंदो vi. 128 आम्रः the nmango tree [f.
मुआइणी vi. 135 डुम्बी, a woman of the माकंद Cf. Hc. Gr. ii. 174 माकन्दशब्दः
___ lowest caste,achandali. [f. मृगादिनी] संस्कृतेपीत्यन्ये ]
मुक्कयं vi. 135 यासौ वोढुं प्ररुता तद्वर्जितानाममायंदी vi. 129 श्वेतपटा प्रव्रजिता, a female
न्यासां निमन्त्रितानां वधूनां विवाहः, the mendicant wearing white gar
marriage of girls invited for the ments. मारिलग्गा vi. 131 कुत्सिता, contemptible,
marriage of another girl
मुकलं vi. 147 उचितम्, fit, proper स्वैरम् mean.
as one likes, self-willed. माला vi. 128 ज्योत्स्ना, moonlight. मालाकुंकुमं vi. 132 प्रधानकुङ्कुमम्, the
मुक्कंडी vi. 117 जूटः, the mass of matt
ed hair. chief saffron paint. मालूरो vi. 130) कपित्थः, the woodapple | मुक्कुरुडो vi. 136 राशिः, a heap, collectree Feronia elephantum ( ts. ]
tion मालो vi. 146 आरामः, a garden. मञ्जः, । मुग्गसो vi. 118 नकुलः, mongoose [ cf.
charming. मञ्चः, a bedstead, a मंगुसो] scaffold.
मुग्गुसू vi. 118 नकुलः, a mongoose. [ a मासिओ vi. 122 पिशुनः, a back-biter, ___variant of the prec.] wicked person.
मुग्घुरुडो vi. 136 राशिः, a heap, collection. मासुरी vi. 130 श्मश्रु, the beard. [f. Tam. | [a variant of मुक्कुरुडो ]
masir; He. Gr. ii. 86 श्मश्रु = मासू] मुट्ठिका vi. 134 हिका, hiccough. माह vi. 128 कुन्दकुसुमम्, the flower of मुणी vi. 133 अस्तिद्रुमः, a kind of plant, a kind of Jasmine.
Sesbana. ( or Eschynomene ) माहारयणं vi. 132 वस्त्रम्, agarment. वस्त्र- Grandiflora.
विशेष इत्यन्ये, a particular kind of मुंडा vi. 133 मृगी, a female deer cloth.
मुंडी vi. 133 नीरङ्गी, a veil. माहिलो vi. 130 महिषीपालः, a keeper of मुट्ठी vi. 133 चुम्बितम्, a kiss. [f. Tel. she-buffaloes.
__muddu.] माहिवाओ vi. 131 शिशिरवातः, cold wind मुब्भो vi. 133 गृहमध्ये तिर्यग्दारु, the beam [f. माघवात ]
of a house. माहुरं vi. 130 शाकम्, a vegetable. मुम्मुरो vi. 147 करीषम्, dry cowdung मिणाय vi. 113 बलात्कारः, violence, force. I करीषामिः, fire of dry cowdung.

Page #460

Glossary
71
मुरई vi. 135 असती an unchaste woman मेरा vi. 113 मर्यादा, boundary, limit. मुरिअं vi. 135 त्रुटितम्, broken
__[from Tel nera; (or मर्या; मर्यादा !)] मुरुमुंडो vi. 117 जूटः, the mass of mat- मेली vi. 138 संहतिः, union, meeting. ted hair.
[f. मेल or मोला] मुरुमुरिअं vi. 136 रणरणकः, Cupid, the मेहच्छीरं vi. 139 जलम्, water. [ f. मेघgod of love.
क्षीर ] मुलासिओ vi. 135 स्फुलिङ्गः, a spark of मेहरो, a variant of मइहरो, q. v. fire.
मेहुणओ cf. the foll. मुसहं vi. 134 मनस आकुलता, agitation of
मेहुणिआ vi. 148 पत्न्या भगिनी, a wife's mind.
sister. मातुलात्मजा, a maternal un. मुहत्थडी vi. 136 मुखेन पतनम्, falling on
cle's daughter. मेहुणओ पितृण्वसृसुत इनि the face. [ f. मुख-!]
लिङ्गपरिणामेन व्याख्येयम्, paternal aunt's मुहरोमगई vi. 136 भ्रः, the brow [ f. मुख
_son. [f. मैधुन ] रोमाजि]
मोओ vi. 148 अधिगतः, obtained, reachमुहलं vi. 134 मुखम्, the face rf. मख] el. चिभिटादीनां बीजकोशः, the seedमुहि vi. 134 एवमेवकरणम्, doing just |
vessel of cucumbers. _so. मुहिआ अन्येषाम्.
मोकणिआ vi. 110 असितं पद्मोदरम्, the महिआ, a variant of the prec.
i pericarp of a coloured lotus. मअलो vi. 137 मकः, a mute. [ f. मक]
मकी मोग्गरो vi. 139 मुकुलम्, a bud. [f. Dr.
मा मूअल्लो vi. 137 मूकः, a mute [a varianti
e la variant ! mogga and Tel. moga da ] ___of the prec. q. v.]
मोचं vi. 139 अर्धजयी, a tall-boot.
मोडो vi. 117 जूटः, the mass of matted मसरी vi. 137 भन्नः, broken
___hair. मूसलो vi. 137 उपचितः, collected, ga
मोरत्तओ vi. 140 श्ववचः । चण्डाल इत्यन्ये, __thered. [ Tr. f. मांसल ]
a man of a very low caste; a Chan मूसा vi. 137 लघुद्वारम्, a small door.
___ dala. मसाअं vi. 137 लघुद्वारम्. a small door
" मोरो vi. 140 श्वपचः, a man of a very [a variant of the prec.]
low caste. मेअज्ज vi. 138 धान्यम्, grain, corn. मेअरो vi. 138 असहनः, jealous, envious. मेडंभो vi. 139 मृगतन्तुः, a doe-snare [f. | रगेलं vii. 3 अभिलषितम्, desired. रइगेल्ली मृगदम्भ]
रतितृष्णेति केचित्, thirst for sexual मेढो vi. 138 वणिक्सहायः, one who helps , enjoyment. [ f. रति ] ___a merchant.
| रइगेल्ली cf. the prec. मेंठी vi. 138 मेंढी, an elephant-keeper's | रइलक्खं vii. 13 गतिसंयोगः, sexual interwife.
course. जघनम्, the buttocks [f. मेंठो vi.138 हस्तिपकः, an elephant-keeper रतिलक्ष्य] or driver.
रग्गयं vii. 3 कौमुम्भवस्त्रम्, a cloth dyed मेंढी a variant of मेंठी q. v.
with safflower.

Page #461

72
Desināmamālā
रंगं vii. 1 त्रपु, tin. [ts.]
have eight legs and to be stronger रच्छामओ vii. 4 श्या, a dog. [ f. रथ्यामय ] | than a lion. रंजणं, a variant of the foll. q. v. राला vii. 1 प्रियङ्गवः, a kind of creeper. रंजणो vii. 3 घटः, apot. रंजणं कुण्डमिति रावि vii. 5 आस्वादितम्, tasted, enjoyed. ___ केचित्, a basin or bowl.
राहो vii. 13 दयितः, beloved, dear'. निररंदुअं vii. 3 रज्जुः a cord.
Far:, uninterrupted giftni, adornरत्तक्खरं vii. 4 सीध, spirit distilled from ed, graced. सनाथः, possessed of a molasses.
protector. Tiesa, grey. रत्तच्छो vii. 13 हंसः, a swan, goose. | रिकं vii. 6 स्तोकम्, little, small. ___ व्याघ्रः, a tiger. [ f. रक्ताक्ष]
रिकिअं vii. 7 शटितम्, dejected, weary. रत्तयं vii. 3 बन्धूकम्, a llover of the ! रिक्खणं vii. 14 उपलम्भः, acquisition. कथ___Bandhuka tree.
__ नम्, narration. इत एति रेक्खणं इत्यपि. रत्ती vii. 1 आज्ञा, an order.
रिक्खो vii. 6 वृद्धः, aged, old. वयः परिणाम रत्तीओ vii. 2 नापितः, a barber.
__ इति केचित्, old age. रवी vii. 2 प्रधानम, chief, best. [ f. Dr.
रिम्गो vii. 5 प्रवेशः, entrance. reddi ? ]
रिंगअं vii. 6 भ्रमणम्, turning round. रप्कडिआ vii. 4 गोधा, the alligator.
रिच्छभल्लो vii. 7 ऋक्षः, a bear [ f. ऋक्ष + रप्फो vii. 1 वल्मीकः, an anthill
__ भल्ल ] रंभो vii. 1 अन्दोलनफलकम्, a swinging रिच्छो vii. 6 वृद्धः, aged, old. __plank or board.
रिंगोली vii. 7 पद्धिः, a row,line. [f. ऋक्षालि] रयणिद्वयं vii. 4 कुमुदम्, the white water
रिट्ठो vii. 6 काकः, a crow. [ f. अरिष्ट ] ___lily [ f. रजनीध्वज]
Tizi vii. 5 77419191, an old or patched रयवली vii. 3 शिशुत्वम्, childhood.
garment. रल्ला vii. 1 प्रियङ्गवः, a kind of creeper.
| रित्तडिअं vii. 8 शातितम्, destroyed. रखओ vii.3 मन्थानः, a churning stick. रिटं vii. 6 पक्कम्, ripe, cooked रसह vii. 2 चुल्लीमूलम्, the base of the रिद्धी vii. 6 समूहः, collection. [ f. ऋद्धि ! ] ___fireplace.
रि vii. 5 पृष्ठम्, the back, hinder part. माका 2 भ्रमरः, the large black bee. रिमिणो vii. 7 रोदनशील:, addicted to रसाअशब्दोऽयमित्यन्ये [f. रसाद]
____weeping [ f. रुद्] F113TÌ, a variant of the prec. q. v. रिरिअं vii. : लीनम्, hid, concealed. रसाला vii. 2 मार्जिता, curds with sugar रीढं vii. 8 अवगणनम्, contempt, censure. ___and spices.
रुअरुइआ vii. 8 उत्कण्ठा, longing, anxiराअला vii 1 प्रियङ्गवः, a kind of creeper ___ety. [ f. रुहरूहिका ] राओ vii. 4 चटकः, a sparrow.
रुंचणी vii. 8 घरट्टी, a grinding stone. राडी vii. 4 संग्रामः, a fight. [ f. राटि] माढ vii. 8 सफलम्, fruitful, successरायगई vii. 5 जलौकाः, a leech.
ful. रायंबू vii. 14 वेतसद्रुमः the ratan, cane. रुंढो vii. 8 आक्षिकः। कितव इत्यर्थः, one
2174:, a fabulous animal said to who plays at dice, a gambler.

Page #462

Glossary
73
si vii. 14 làqz:, wide, extensive til vii. 11 TF1015, the size of the Ser:, talkative.
house, the whole length of the 531 vij. 9 74, cotton.
house. रुवमिणी vii. ) रूपवती, a beautiful wo- रोडी vii. 15 इच्छा, desire वणिशिबिका, a
man ( Tr. EiAUTT, which appears litter for the wounded.
to be the correct reading ) [f. En] ng vii. 15 FE119, with eyes closed tai vii. 9 37#:, a kind of tree, ' :, dirt, filth. Calatropis gigantea.
Pari vii. 12 7971, the buttocks (f. रेअवि vii. 11 क्षणीकृतम्, momentary,
JATIG transcient. [ Hc Gr. iv. 91 137 AZHİ vü. 12 J714, the belly. Asi =* ]
Thai vii. 12 7774, the buttocks. (f. Taqui, a variant of frau, q. v.
H] tiksi vii. 14 314, thrown down. Tiì vii. 115, a beggar, wretch. [f.
लोनम्, hid, concealed. ब्रीडितम्, put to shame.
रोलंबो vii. 2 भ्रमरः, a large black bee fui vii. 9 45, mud. [ f. IT?}
[Hc. ts. ] Ta371 vii, 10 FIAT:, mothers.
a vii. 15 FTE:, a quarrel. ta:, noise Ta6531 vii. 10 311325, censured. [f. ] tai vii. 9 901F:, prostration.
TIe vii. 12 #39, a white-footed alat vii. 10 ang Fiqa, a place filled antelope. with sand.
रोहो vii. 16 प्रमाणम्, size, measure. नमनम्, रेसणी vii. 15 अक्षिनिकोचः, contraction salutation.
of the eye. #TFEL FIETH1974,
a serving cup made of bronze. TIFs vii. 997, broken, cut.
4531 vii. 18 yfigan, worn. 375 1973te vii. 10
. with tail cuti , put on or attached to the off.
body. 13T101371 vii. 12 gutal, a kind of fe- 35331 vii. 19 7943, a bull. male demon.
Guît vii. 18 gar, a creeper. Tarot 311 a variant of the foll.
3773 vii. 19 :, a club, cudgel. रोकगी vii. 16 शृङ्गी, horned. नृशंसः, [f. 372] cruel.
te vii. 17 19:, the body. TITì vii. 11 E, beggar, wretch. लग्गं vii. 17 चिह्नम्, a sign, mark अघटमाJulì vii. 11 m, a beggar, wretch.
girarà, impossible, cannot be Ta vii. 12 #8:, a white-footed effected. antelope.
sai vii. 17. ugerisi qut, a kind of cii vii. 11 ngaqua, rice flour. [f. grass ( 1 appears to be the co?]
I rrect reading cf. Dp. Pl. 256 ) 10

Page #463

74
Deśīnāmamālā
लंचो vii. 17 कुक्कटः, a cock.
लामा vii. 21 डाकिनी, a kind of female लट्टयं vii. 17 कुसुम्भम्, saflower.
demon. लट्रो vii. 26 अन्यासक्तः, attached to लालंपिअं vii. 27 प्रवालम्, a sprout, coral.
another ( woman) मनोहरः, lovely, खलीनम्, the bit of a bridle. आकcharming. प्रियंवदः, speaking sweet- न्दितम्, weeping [ f. लप्] ly.
लालसं vii. 21 मृदु, soft. इच्छेत्यन्ये, a wish लडहं vii. 17 रम्यम्, pleasing, agreeable. or desire. [ ts. ]
लडहो विदग्ध इत्यन्ये, a wise or learn- लावंजं vii. 21 उशीरम्, the root of a ed man. [ Tr. f. लम् ]
fragrant grass, Andropogon muलडहक्खमिअं vii. 20 विघटितम्, separated. ricatum. लडहो a variant of लडहं Q. v.
लासय वहओ vii. 21 मयूरः, a peacock लंपिक्खो vii. 19 चौरः, a thief.
[f. लासकविहग ] लंबा vii. 26 केशाः, hair. [ f. लम्बू ]
लाहणं vii. 21 भोज्यभेदः, a kind of food. लंबाली vii. 19 पुष्पभेदः, a kind of flower.
fete, a variant of the foll. q. v. लंबो vii. 26 गोवाटः, a covpen.
लिक्खा vii. 21 तनुस्रोतः, a small stream. लयं vii. 16 नवदंपत्योः परस्परं नामग्रहणोत्सवः, .
। लिक्खं इत्यन्ये. the festivity of the newly marr
लिंकिअं vii. 28 आक्षिप्तम्, cast or thrown ied couple giving out the names
down. लीनम्, concealed. of each other. लयणं vii. 27 तनु, small. मृद, soft. वली. लिंको vii. 22 बालः, a boy. a creeper. [ Tr. f. लता ]
लिट्टि vii. 22 चाटु, pleasing, agreeable लयापुरिसो vii. 20 यत्र पद्मकरा वधूर्लिख्यते,
। (words). wherein a woman with a lotus in लित्ती vii. 22 खड्गानां दोषः, a defect in
hand is drawn. [f. लतापुरुष ] ___a sword, etc. ललं vii. 26 सस्पृहम्, eagerly न्यूनम्, less,
लिसयं vii. 22 तनूरुतम्, lessened. ___in a less degree.
लिहिओ vii. 28 तनुः, the body. सुप्तः, लल्लक vii. 18 भीमम्, terrible [ Hc. Gr. ___slept. ____ii. 174 calls it a भाषाशब्द ]
लीलो vii.23 यज्ञः, a sacrifice. लसई vii. 18 कामः, love or desire of लीवो vii. 22 बालः, a boy.
sensual enjoyments. [ f. लम् ] लुअं vii. 23 लूनम्, cut off. [ f. लू ] लसकं vii. 18 तरुक्षीरम्, the juice of trees. लुग्गं vii. 23 भग्नम्, broken. लमुअं vii. 18 तैलम्, oil.
लंकणी vii 24 लयनम्, rest, repose. लहुअवडो vii 20 न्यग्रोधः, the Indian fig लुंको vii. 23 मुप्तः, slept. उत ओति लोंको tree, Ficus indica.
इति च. लाइअं vii. 27 भूषा, an ornament. गृही- लुंखाओ vii. 23 निर्णयः, decision, settle
तम्, taken, caught hold of चर्धिम्, ment. half of a skin.
लुंखो vii. 23 नियमः, a rule, law. लाइलो vii. 19 वृषभः, a bull [ a variant | लुबी vii. 28 स्तबकः, a cluster लता, a of लइअल्लो ]. .
creeper.

Page #464

Glossary.
75
लुरणी vii. 24 वायविशेषः, a kind of mu- वओवउर्फ vii. 50 विषुवत् । समरात्रिंदिवः काल ___sical instrument.
। इत्यर्थः, the equinox. लूआ vii. 24 मृगतृष्णा, mirage.
| वओवत्थं vii. 50 विषुवत् । समरात्रिंदिवः काल लेडुओ vii. 24 लोष्टः, a ciod, a lump of इत्यर्थः, the equinox. ____earth [f. लेष्ट]
वंसकालं vii. 48 प्रकटम्, apparent, undisलेडुको vii. 2) लम्पटः, covetous, greedy. guised ऋज्वित्यन्ये, straight.
लोष्टः, a clod, a lump of earth. वंसी vii. 30 शिरसि माला, a garland on लेढि vii. 25 स्मरणम्, remembrance..
the head. लेढको vii. 24 लोष्टः, a clod, a lump of वंसो vii. 30 कलङ्कः, a stain, spot. ___earth. [f. लेष्ट ]
वक्कडं vii. 35 दुर्दिनम्, a cloudy day. निर. लेसो vii. 28 लिखितम्, written, drawn.
न्तरवृष्टिरित्येके, incessant rain. आश्वस्तः, consoled. निद्रा, sleep. निः
वकडबंध vii. 51 कर्णाभरणम्, an earशब्द: silence [ f. लष् ?]
____ ornament. लेहडो vii. 25 लम्पटः, greedy, covetous. |
वकलयं vii. 46 पुरस्कृतम्, put in front or लेहुडो vii. 24 लोष्टः, a clod, a lump of
____ at the head. earth.
वक्खारयं vii. 45 रतिगृहम्, a pleasureलोंको a variant of लुंको, f. v.
house. अन्तःपुरमित्यन्ये, the harem. लोहिओ vii. 25 उपविष्टः, seated.
वगंसि vii. 46 युद्धम्, a war, battle. लोढो vii. 29) स्मृतः, remembered शयितः,
वायं vii. 38 वार्ता, news. sleeping, asleep.
वग्गेज्जो vii. 38 प्रचुरः, much, abundant. लोलंठि vii. 22 चाटु, pleasing, agree- वग्गोओ vii. 40 नकुलः, a mungoose, ichable ( words)
___neumon. लोलुंचाविअं vii 25 रचिततृष्णम्, having a वग्गोरमयं vii. 52 सक्षम्, harsh, cruel. ____desire for, desirous of.
वग्याओ vii. 86 साहाय्यम्, help. विकसितः, लोहिल्लो vii. 25 लम्पटः, greedy, covetous. opened, full blown.
| वंको vii. 30 कलङ्कः, a stain, spot. [ f.
वक] वइओ vii. 3-1 पीतः, drunk.
वंग vii. 29 वृन्ताकम्, the egg-fruit. [ . वइरोअणो vii. 51 बुद्धः, the Buddha [f. ! ___Dr. vanga ] वैरोचन]
वंगच्छा vii. 39 प्रमथाः, the attendants वइरोडो vii. 42 जारः, an adulterer [ f.
____on Giva. पति-रोट ]
वंगेवडु vii. 42 सू करः, a hog. वइवलओ vii. 51 दुन्दुभसर्पः, a kind of wa- वच्छं vii. 30 पाम, the side. ter-snake.
वच्छिउडो, a variant of the foll. I. v. वइवेला vii. 31 सीमा, boundary.[f. वेला] वच्छिमओ vii. 44 गर्भशय्या, the uterus. वउलिअं vii. 44 शलपोतं मांसम्, a piece of वच्छिउडो गर्भाश्रय इत्यन्ये, the womb. [f. flesh roasted on a rod.
वत्समय ] वऊ vii. 30 लावण्यम्, loveliness, charm. वच्छीउत्तो vii.47 नापितः, a barber. [f. वओ vii. 29 गृध्रपक्षी, a vulture [f. वृक!! वात्सीपुत्र ]

Page #465

76
Deśīnāmamālā
aa vii. 41 m, a cowherd [ f.
वत्सीय ]
a vii. 37, a river. वज्जा vii. 32 अधिकार:, authority. वज्जि vii. 39 अवलोकितम्, seen.
vii. 41, the knot of the lower garment.
वट्टमाणं vii. 87 अङ्गम्, the body, a limb of the body. गन्धद्रव्याधिवासभेदः, the scent of fragrant substances.
vii. 31, a path, road. [f.] ट्टि vii. 34 अतिरिक्तन्, surpassed, excelled.
हि vii. 40 परकार्यम्, the work of oth ers. [seems to be the correct reading) [f. Tel. vetti] वडपं vii. 84 लतागहनम्, a bower of creepers निरन्तरवृष्टिः, incessant rain. वडही vii. 33 पक्षिभेदः, a kind of bird.
vii. 36, a row, line. वडिसरं vii. 48 चुलीमूलम, the bottom of the fire place.
a vii. 82, a part of a door. , a field.
बुड्डवासो vii. 47 मेघः, a cloud केचिदोयादिमेनं पठन्ति
बडहुली vii. 42 मालाकारः, a garland
maker.
vii. 29, big, great. [ f. Tel. oddu ]
वड्ढइओ vii. 44 चर्मकारः, a shoemaker, currier..
चढवणं vii. 87 वस्त्राहरणम्, taking a cloth r, informing
away.

of good fortune or prosperity [ f. वर्धापन ]
वड्ढाविअं vii. 45 समापितम्, completed. [f. prec. ]
वड्ढि
vii 36 कूपतुला, a contrivance for raising water from a well, (in which a horizontal beam, from one end of which a bucket hangs, see-saws on a vertical post ). वाई vii. 38 वृक्षपडि, a row of trees [Tr. f. वनराजि ]
vii. 51 974, fat, stout [f. वर्धन + मेरा ? ]
vii. 373, sandal-wood. पिष्टातक चूर्णमिन्यन्ये, scented powder. a vii. 32, a heap, collection.
चढणसालो vii. 49 छिन्नपुच्छ:, with the वत्तद्धो vii. 8 सुन्दरः, handsome, lovely.
tail cut off, tailless.
a
वणी vii. 38 गोयन्दम्, drove of cattle वणपक्कसावओ vii. 52 शरभः, a fabulous animal, said to have eight legs and to be stronger than a lion. [f. वन + पक्कसावओ q. v.] ama vii. 37 ana, a forest conflagration. [ f. वन - प १]
वणसवाई vii. 52 कलकण्ठी, the female cuckoo [f. वनश्वपाची ]
वणायं vii. 35 व्याधाकुलम्, agitated by a hunter.
वणारो vii. 37 दम्यो वत्सः, a young bullock requiring training.
वंठो vii. 83 अकृतविवाहः, unmarried. निःस्नेहः, unkind. खण्डः, a piece गण्डः, the cheek. :, a servant. वंडुअं vii. 36 राज्यम्, a kingdom. at vii 29 :, a bond, fetter. वण्णं vii. 83 अच्छम, pure, clear. रक्तम्, red, blood.
, well-trained.
वत्तारो vii. 41 गर्वित:, proud.
a
vii. 31 aia, boundary, limit.

Page #466

Glossary.
77
वत्थउडो vii. 45 वस्त्राश्रयः, । वस्त्रनिर्मित आश्रय | वयरं vii. 34 चार्णतम्, powdered.
इत्यर्थः, a shelter made of cloth, a | वयली vii. 34 निद्राकरी लता, a kind of tent [ f. वस्त्र-उटज )
creeper. वत्थी vii. 31 तापसानामुटजम्, a hermitage | | वयलो vii. 84 विकसन्, opening. कलकलः, वदिकलिअं vii. 50 वलितम्, moving or _a confused noise. __ turning round.
वरइओ vii. 49 धान्यविशेषः, a kind of वठ्ठलं vii. 35 दुर्दिनम्, a cloudy day.
___grain. वद्वयं vii. 36 प्रधानम् chief, important..
वर इत्तो vii. 44 अभिनववरः, a bridegroom. वदिओ vii.37 षण्डः, a eunuch.
[f. वरइतृ-क] वदी vii. 30 अवश्यरुत्यम्, to be nacessar
वर उप्फो vii. 47 मृतः, dead. _rily done.
वरओ vii. 36 शालिभेदः । योऽसावणुरिति वप्पिणो vii. 85 क्षेत्रम्, a field उषितः
प्रसिद्धः, a kind of grain. dwelt [ f. वप्र, वप्रि]
वरडी vii 84 तैलाटी, a wasp. देशभ्रमरः, a वप्पीओ vii. 33 चातकः, a bird supposed |
stinging bee. to live only on rain drops, Cuculus | वरंडो vii. 86 प्राकारः, a surrounding melanoleucus [a Variant of पप्पीओ
wall, rampart. कपोतपाली, an aviq.v.]
ary. [ ts. ] वपीडिअं vii 48 क्षेत्रम्, a field.
वरुअं, a variant of बरुअं, q. v. वप्पीहो vii. 40 स्तूपः । मृदादिकूट इत्यर्थः, a वरेइत्थं vii. 47 फलम्, use, profit, good.
mound or heap of eartli. Also a वलअंगी vii. 43 वृतिमती, having a fence variant of aciat, q. v.
or enclosure. वप्पो vii. 83 तनुः, the body बलवान्, a बलग्गंगणी vii. 43 वृतिः, a fence or enstrong person भूतगृहीतः, possessed
_closure. by a devil.
वलंगणि आ vii. 43 वृतिमती, having a वफाउलं, a variant of बफाउलं, q. v.
fence or enclosure. वनभयं vii.38 कमलोदरम्, the interior of
| वलमयं vii. 48 शीघ्रम्, soon. a lotus.
वलयं vii. 85 क्षेत्रम्, a field. गृहम्, a house. वमालो, a variant of बमालो, q. v.
वलयणी vii. 43 वृतिः, a fence or encloवंफिs vii. 35 भुक्तम्, eaten [ f. बप्तित ]
____sure. वम्मीसरो vii. 42 कामः, Cupid, the god | वलयबाहू vii. 52 चूडकाख्यं भुजाभरणम्, a ____of love.
____ bracelet [f. बाहुवलय ] वह vii. 31 वल्मीकम्, an ant-hill. वलवट्टी, a variant of बलवट्टी, q. v. वम्हलं vii. 33 केसरम्, the filament of | वलवाडी vii. 43 वृतिः, a fence, enclosure.
a lotus or any other plant. [prob. | वलविअंvii. 48 शीघ्रम्, soon. - a variant of पम्हलो, q. v.]
वलही vii. 32 कासः, cotton. वयडो vii. 35 वाटिका, a garden.
वलिअं vii. 35 भुकम्, eaten. वयणं vii. 85 मन्दिरम्, an abode or | वलिआ vii. 34 ज्या, the bow-string. _dwelling. शय्या, a couch
वल्लई vii. 36 गौः, a cow.

Page #467

78
Desinamamala.
वल्लरं vii. 86 अरण्यम्, a forest. महिषः, a वहो vii. 31 स्कन्धव्रणः, a wound on
buffalo क्षेत्रम्, a field. युवा, a youth. the shoulder. सामान्येन व्रण इत्यन्ये, a समीरः wind. निर्जलदेशः, a desert. वनम्, wound. a wood.
वहोलो vii. 39 लघुजलप्रवाहः, a small वल्लरी vii. 32 केशः, the hair [ ts. ]
stream of water. वल्लवायं, a variant of पल्लवाय, q.v. | वाउत्तो vii. 88 विटः, a voluptuary. जारः, वल्लाओ vii. 84 श्येनः, a hawk. नकुलः, a ___an adulterer. वायउत्तो इत्यन्ये. __mungoose, ichneumon.
वाउली, a variant of बाउल्ली, q. v. वल्लादयं vii. 45 आच्छादनम्, a covering.
वाउल्लो vii. 56 प्रलपनशीलः, talkative. [f. वल्ली vii. 32 केशः, the hair. [f. वल्ली. ] वाच वल्लो vii. 31 शिशुः, a child.
915 vii. 53 8:, sugar-cane. ववणी vii. 32 कर्पासः, cotton.
वाडतरा vil. 58 कुटारम्. a hut, cottage. ववत्थंभो vii. 49 बलम्, strength.
वाडिमो vii. 57 गण्डकमृगः, a rhinoceros. ववसि vii. 42 बलात्कारः, violence, force. वाडिल्लो vii. 56 रुमिः, a worm ववहिओ vii. 41 मत्तः, intoxicated, mad. वाडी vii. 43 वृतिः, a fence, enclosure. qaigi vii. 39 374*:, purpose, object.
[f. वृति] वसभद्रो vii. 49 काकः, a crow.
वाढी vii. 53 वणिक्सहायः, one who helps वसलं vii. 33 दीघम्, long.
a merchant. वडो vii. 37 दम्यो वत्सः, a young bull- वाणओ vii. 54 वलयकारः, a maker of ock requiring training.
bracelets. वहढोलो vii. 42 वाताली, a whirl-vind.
| वाणवालो vii. 60 इन्द्रः, Indra, king of ___ वात्येति यावत्, a storm.
___the gods. वहुघारिणी vii. 50 नववधूः, a bride. [f.वधू] वाणीरो vii. 56 जम्बूवृक्षः, the rose-apple बहुण्णी vii. 41 ज्येष्ठभार्या, the elder broth
_tree, Eugenja jambu. er's wife. [ f. Dr. vadina, ma
वामहीओ, a compound formed by adddini or वधू, वधुनी]
_ing अस्थि to वाम. cf. वामो. वहुमासो vii. 46 यत्र पती रममाणो नवोढवधू . गृहाद्वहिर्न याति, the period of honey
वामणिआ vii. 58 दीर्घकाष्ठवृतिः, a fence
made of long poles. moon ( when the lover does not leave the bride's house)[f.वधू-मास !]
वामणिओ vii. 59 नष्टप्रत्यादाता, one who बहुरा vii. 40. शिवा, a jackal.
receives what is lost. वहुव्वा vii. 40 कनिष्ठश्यश्रः, the youngest
वामरी vii. 54 सिंहः, a lion.
वामी vii. 53 स्त्री, a woman. [ f. वामा or mother-in-law; i. e. the wife of
__ts.] the youngest brother of the
father-in-law. [ Tr. f. वधू ] वामो vii. 47 मृतः, dead. Hence वामट्ठीओ बहुहाडिणी vii. 50 वध्वा उपरि या परिणीयते, a ___ मृतानि , the bones of a dead second wife. [ f. वधू. ]
person. वह vii. 31 चिविडा । गन्धद्रव्यविशेषः, a kind | वायं vii. 53 गन्धः, smell. [ f. वात !] of fragrant substance.
| वायउत्तो, a variant of वाउत्तो, q. v.

Page #468

Glossary
वायघडो vii. 61 दर्दुरकाख्यो वाद्यविशोषो भरते प्रसिद्धः, a kind of musical in
वासवालो vii 60 श्वा, a dog. वासाणी vii. 55 रथ्या, a road. वासुली vii. 55 कुन्दः, a kind of jasmine.
strument.
वायणं vii. 57 भोज्योपायनम् present of वाहगणओ, a variant of the foll. food. [ उपायन ] वाहगणो vii. 61 मन्त्री, a minister. कप्रत्यये वाहगणओ.
वाय'डो vii. 56 शुकः, a parrot [f. वाचाट] वायारो vii. 56 शिशिरवातः, a cold wind. वारसिआ vii. 60 मल्लिका, a kind of jas
mine.
चावडो vii. 54 कुटुम्बी, a householder.
[ f. व्याघृत: although Hc. denies it ] वावणी vii. 55 छिद्रम्, a hole
वाविअं vii. 57 विस्तारितम्, amplified,
extended [f. व्यापित ]
वावोणयं vii. 59 विकीर्णम् scattered, dispersed.
वासंदी vii. 55 कुन्दः, a kind of jasmine. [f वासन्ती ]
वासवारो vii. 59 तुरगः, a horse.

वाहणा vii. 54 ग्रीवा, the neck. वाहली vii. 39 लघुजलप्रवाहः,
stream of water.
वारिओ vii. 47 नापित, a barber.
वाहा vii. 54 वालुका, sand.
वार्य or वृ ]
वारिज्जो vii. 55 विवाह:, marriage [f. विअओलिअं vii. 72 मलिनम्, dirty. विअंसओ vii. 72 व्याधः, a hunter. विअंगिअं vii. 69 निन्दितम्, censured. विअलंचलं vii. 33 दीर्घम्, long.
वारुअं vii. 48 शीघ्रम् soon. वारो vii. 54 चषकः, a drinking vessel. वालपं vii. 57 पुच्छम्, a tail. [f. वाल ] वालंफोर्स vii. 60 कनकम्. gold. वालवासो vii. 59 शिरआभरणम् an ornament for the head.
विआरिआ vii. 71 पूर्वाह्न भोजनम्, morning meal, breakfast.
विआलुओ vii. 68 असहनः, jealous, envious.
विआलो vii. 90 संध्या, twilight. चौर:, a
thief.
वालिआफोसं vii. 60 कनकम्, gold. वाली vii. 53 मुखमारुतापूरित तृणवाद्यम्, a wind instrument made of straw. वावओ vii. 55 आयुक्तः, an agent or deputy.
चिउव्वाढं, a variant of उव्वाढं q. v. विऊरिअं vii. 72 नष्टम्, lost. विओलो vii. 63 आविनः, distressed. विकमणो vii. 67 चतुरगतिस्तुरङ्गः, a swiftrunning horse.
वावडयं vii. 58 विपरीतरतम्, inverted sexual intercourse. केचिद्युगपत्परिवर्तित - मुखयोः स्त्रीपुंसयोर्मुखे जघनकमाहुः, man and woman lying in opposite directions. [ f. व्यावृत्तक ]
79
a small
विक्केणुअं vii. 69 विक्रेयम्, saleable. [f. विक्री ]
विक्खणं vii. 64 कार्यम्, work.
विक्खंभो vii. 8S स्थानम्, place अन्तरालम्, interval [f विष्कम्भ ]
विक्खासो vii. 63 विरूप:, ugly, deformed. विक्खिण्णं vii. 88 आयतम्, long. जघनम्, the buttocks. अवतीर्णमित्यप्यन्ये, descended.

विग्गोवो vii. 64 व्याकुलभावः, agitation, distraction.
विच्चोअओ vii. 68 उपधानम्, a pillow.

Page #469

80
विच्छड्डो vii. 32 निवहः a heap, collection. [ [. विच्छर्द ]
Desināmamala.
विच्छिi vii. 91 पाटितम्, broken, torn
विचितम्, searched विरलम्, thin, rare. विच्छेओ vii. 90 विलासः, sport, play.
जघनम्, the buttocks. विच्छोहो vii. 62 विरहः, separation. विंचिणिअं vii. 93 पाटितम् broken, torn धारा, a stream.
विडओ vii. 65 राहुः, the demon Rahu. विडंकिआ vii. 67 वेदिका, a sacrificial altar.
विडप्पो vii. 65 राहु:, the demon Rahu. विडिश्चिरं vii. 69 विकरालम्, very dreadful or frightful बिडिंचि इत्यन्य. विडिंचि अं, a variant of prec q.. विडिमो vii. 89 बालमृगः, a doe. गण्डकः, a rhinoceros.
विडोमिओ vii. 57 गण्डकमृगः, a rhinoceros. विड्डुं vii. 33 दीर्घम्, long. विडुस्थाने वित्तं अन्ये पठन्ति.
विड्डुिरं vii. 90 आभोगः, expanse, exten sion. रौद्रम्, terrible. ( Hc. Gr. ii. 174 calls it a भाषाशब्द ) [ Tr. f. विस्तार ]
विड्डुिरिल्ला vii. 67 रात्रि:, night. विढणा vii. 62 पाणिः, the heel.
विणिव्वरं vii. 68 पश्चात्तापः, repentance. विततं vii. 64 कार्यम् work fai, a variant of fag, q. v. वित्तई vii. 91 गर्वित:, proud विलसितम् apa pearance, manifestation गर्वं इत्यन्ये, pride.
विडिअ vii 70 नाशितम्, destroyed. विद्वणा vii. 65 लज्जा, shame.
विपित्तं vii. 61 विकसितम्, full blown, opened.

विष्पं vii. 57 पुच्छम्, the tail. विप्पयं vii. 89 खलाभिक्षा, alms given in the thrashing floor. वैद्यः, a doctor. वापितम्, sown. दानम्, gift.
विप्पवरं, vii. 66 भल्लातकम्, the markingnut plant, Semicarpus Anacardium.
विपिडि vii. 70 नाशितम्, destroyed. विष्फाडिअं vii. 70 नाशितम्, destroyed. विब्भवणं vii. 68 उपधानम्, a pillow विभमणं इत्यन्ये.
विब्भेइअं vii. 67 सूच्या विद्वम्, pierced with a needle.
विभमणं, a variant of विभमणं, q. v. विमइअं vii. 71 भर्तितम्, threatened. विमलहरो vii. 72 कलकलः, a confused noise [ts.]
चिमलिअं vii. 92 मत्सरभणितम्, spoken with jealousy सशब्दम्, with a loud
noise.
विरओ vii. 39 लघुजलप्रवाहः, a small stream of water. [ f. विरत ]
विरल्लिअं vii. 71 जलार्द्रा, wet with water विरसं vii 62 वर्षम्, rain. [ [ वर्ष ! ] विरसमुह vii. 49 काकः, a crow. विरहालं vii. 68 कुसुम्भरक्तं वस्त्रम्, a cloth dyed with safflower.
]
विरहो vii. 91 एकान्तम्, alone कुसुम्भरक्तवस्त्रम् a cloth dyed with safflower. [ ts. विरिक्कं vii. 64 पाटितम्, broken, torn. विरिज्जओ vii. 66 अनुचरः, a follower. विरिंचिओ vii. 93 विमलः, pure. विरक्तः, free from passion, indifferent. विरिंचिरा, cf the foll.
विरिंचिरो vii. 93 अञ्भ्यः, a horse विरलम्, thin, rare विरिंचिरा धारेति केचित् a stream. [ cogn with विरेचित ]

Page #470

Glossary.
81
विरुओ vii. 63 विरूपः, ugly, deformed. विसारी vii. (2 कमलासनः, the God विलइ vii. 92 अधिज्यम्, strung (as a
Brahma. ___bow) दीनम्, Wretched, pitiable. विसाल.ओ vii. 71 जलधिः, the ocean. विलओ vii. 63 सूर्यास्तमयः, sunset. [ f. विसिणो vii. 64 रोमशः, hairy. विलय]
विसी vii. 61 करिशारिः, an elephant's विलमा vii. 34 ज्या, the bow-string.
____housings. विलिअं vii. 65 लज्जा, shame. केचित् वेलणयं | विहई vii. 63 वृन्ताकी, the egg-plant. लज्जेत्याहुः [ f. वीडित !]
विहण्णं vii. 63 पिजनम्, a bow-shaped inविलिंजरा vii. 6) धानाः, fried grain.
strument used for cleaning cotton. विलिविली vii. 70 कोमलनिःस्थामतनुः, a
विहयं vii. H-1 पिक्षितम्, dyed or coloured. tender and weak body.
विहरि vii. 70 सुरतम्, sexual intercourse. विलुत्तहिअओ vii. 73 यः काले कार्य कर्तुं न विहसिवि vii. 6] विकसितम्, full-blown,
जानाति, one who does not know to | opened. do a thing at the proper time [ f. | विहाडणं vii. 71 अनर्थः, evil, misfortune. विलुप्तहृदय]
farcii vii. 90 faft:, command, injunctविलंपओ vii.67 कीटः, an insect.
_ion प्रभातम्, dawn. विलुपिअं vii. 66 अभिलषितम्, desired. विडंडुओ vii. 6) राहुः, the demon Rahu. विलं vii. 88 अच्छम्, clear, pure विलसितम्, | वीअं vii. 93 विधुरम्, separation ( from
appearance, manifestation [f. Dr. a wife or husband) तत्कालम् immevella]
_diately. विल्लरी vii. 32 केशः, the hair [a variant | वीअजमणं, a variant of बीअजमणं q. v. of वल्लरी, q. v.]
वीची vii. 73 लघुग्थ्या , a narrow lane. विल्हं vii. 61 धवलम्, white [a variant | वीलओ, a variant of बील ओ q. v. ___of विल्लं q. v.]
वीलणं vii.73 पिच्छिलम्, slimy, slippery. विवाओ vii. 89 अवलोकितः, seen विश्रान्तः, वीली vii. 73 तरङ्गः, a wave [ f. वीचि ] rested.
वीसुं vii. 73 युतकम् । पृथगित्यर्थः, each of विसंवायं vii. 72 मलिनम्, dirty.
___a pair, विसढो vii. 62 नीरागः, devoid of love. वुण्णो vii. 94 भीतः, frightened, afraid. नीरोग इत्यन्ये, free from sickness.
उद्विग्नः, afflicted. ओष्ठ्यादिरयं प्रायेण. विसमयं vii. 66 भल्लातकम, the marking- वुप्फ vii. 74 शेखरः, a garland for the
nut plant, Semicarpus Anacard- | head. ium.
वेअडिअं vii. 77 प्रत्युप्तम्, inlaid, studded. विसमिअ Vii. 92 विमलम्, pure, clear उत्थि- (cf. list of Verbal Substitutes तम्, risen.
below.) विसरो vii. 62 सैन्यम्, an army. [ ts. ] वेअर्ड्स vii. 66 भलातकम्, the markingविसारओ vii. 66 धृष्टः, impudent or | nut plant, Semicarpus Anacarfaithless husband.
dium. 11

Page #471

82
Desināmamāla.
वेअल्लं vii. 75 मृदु, soft, delicate. असामर्थ्य | मित्यन्ये, inability, feebleness. [ f. वैकल्य ]
वेरिअं vii. 95 प्रतारित्, cheated, deceived.
वेरिआ vii. 95 केशाः, hair.
वेआलो vii. 95 अन्धः, blind अन्धकारः, darkness.
वेइआ vii. 76 जलहारिणी, a female water carrier.
वेइद्वो vii. 95 ऊर्ध्वकृतः, raised. विसंस्थुलः, unsteady, agitated. आविद्ध:, pierced शिथिलतां गतः, enfeebled, weak. वेंगी vii. 48 वृतिमती, having a fence or enclosure.
q. v.
वेडओ vii. 78 वाणिजक:, a merchant. वेडिओ vii. 77 मणिकारः, a jeweller. वेडिकिल्लं vii. 78 संकटम्, difficulty. वेडुल्लो vii. 41 गर्वितः, proud. ast, a variant of बेडो वेणिअं vii. 75 वचनीयम्, censure. [f. वच् ] वेणुणासो vii. 78 भ्रमरः a large black bee. [ 'T'r. वेणुसाओ f. वेणुशब्द ] वेणो vii. 74 विषमः सरिदवतारः, a dangerous landing place in a river. वेंढसुरा vii. 78 कलुषा सुरा, muddy liquor. वेंढिअं vii. 76 वेष्टितम् surrounded, enclosed [f. वेष्टित ]
वेंढी vii. 74 पशु, an animal. वेत्तं vii. 75 अच्छवस्त्रम्, a clean cloth. वेदूणा vii. 65 लज्जा, shame. [ a variant of विणा ] वेलणयं इत्यन्ये.
वेष्पु ं vii. 76 शिशुत्वम्, childhood. भूतगृहीतमित्यन्ये, possessed by a devil. वेप्पो vii. 74 भूतादिगृहीतः, possessed by a devil. [ a variant of वप्पो ] बेरिज्जं cf. the foll.

वेरिज्जो vii 76 असहायः । एकाकीत्यर्थः, alone.
वेरिज्जं साहायकमित्यन्ये, help, assistance. वेलं vii. 74 दन्तमांसमू,, the gums. वेलेत्यन्ये.
वेलणयं, a variant of वेदूण or वेलूणा, q.. वेलंबो vii. 75 विडम्बना, deception, imposture.
वेला, a variant of वेलं, q. v.
वेलाइअं vii. 96 मृदु, soft, tender. दीनम्, wretched, pitiable.
वेली vii. 34 निद्राकरी लता, a kind of
creeper [ a variant of वयली ] वेलुको vii. 63 विरूप:, ugly, deformed. वेलुलिअं vii. 77 वैडूर्यम, Lapis Lazuli. [ [. वैदूर्य ]
वेलू vii. 94 चौरः, a thief मुसलम्, a wooden pestle used for cleaning
rice.
वेणा vii. 65 लज्जा, shame वेलणयं इति केचित्.
वेलरी vii. 76 वेश्या, a harlot. [ Tr. f. वेष्ट ] वेल्लहलो vii. 96 कोमलः, tender. विलासी,
sportive, wanton woman. [f. वल्लभ ] वेल्ला vii. 94 केशाः, hair. वल्ली, a creeper.
[ prob a variant of वल्ली q. v.] वेल्लाइअं vii. 79 संकुचितम् contracted. वेल्लो vii. 94 पल्लव:, a sprout विलासः,
sport, pastime. [ the same word as वेल्ला above ]
वेबाइअं vii. 79 उल्लसितम, delighted. वेसक्खिज्जं vii. 79 द्वेष्यत्वम्, enmity. अयमोयादिः प्रायेण
वेसणं vii. 75 वचनीयम्, censurable. ओष्ट्या दिकं केचित्पठन्ति.
वेसंभरा vii. 77 गृहगोधा, a small house lizard.

Page #472

Glossary.
83
वेहविओ vii. 96 अनादरः, disrespect, con. tempt. रोषाविष्टः, filled with anger. (cf. list of Verbal Substitutes
सअअं viii. 46 शिला, a stone धूर्णितम्, below.)
___reeled. वोकिलिअं vii. 82 गेमन्थः, chewing. सइज्झिs ef. the foll. वोकिल्लो vii. 80 अलीकशूरः, a false or सइज्झो viii. 10 प्रतिवेश्मिकः, a neighbour pretended hero.
___ सइज्झितु प्रातिदेश्यम्, neighbourhood. वोच्चत्थं vii. 58 विपरीतरतम्, inverted sex- सइदंसणं viii. 19 चित्तावलोकितम्, seen with
ual intercourse. केचिद्युगपत्परिवर्तितम- the mind or imagined [f. स्मृतिदर्शन] खयोः स्त्रीपुंसयोर्मुखेजघनकमाहुः, man and सइदिटुं viii. 19 चित्तावलोकितम्, seen with woman lying in opposite direct- the mind or imagined. [f. स्मृतिदृष्ट] ions.
सइरवसहो viii. 21 धर्माय त्यको वृषभः, a bull वोज्झओ vii. 80 भारः, burden.
_allowed to roam freely [ f. स्वैरवृषभ ] वोज्झमल्लो vii. 80 भारः, burden.
सइलभं viii. 19 चित्तावलोकितम्, seen with वोज्झरं vii. 96 अतीतम्, past. भीतम्, terri
_the rind or imagined. [f. स्मृतिलम्भ] ___fied, afraid. वोद्रहो vii. 80 तरुणः, a young man
सइलासआ viii. 20 मयूरः, a peacock ओष्ठयादिः प्रायण. ( Hc. Gr. ii. 80)
[f. सदालासक] वोभीसणो vii. 82 वराकः, Wretched or vile..
। सइसिलिंबो viii. 20 स्कन्दः, name of Karalastazi cfr. the foll.
tikeya. वोमज्झो vii. 80 अनचितो वेषः, improper ! सइसुहं viii. 19 चित्तावलोकितम्, seen with
dress. बोमज्झिअं अनुचितवेषग्रहणमिति तु | the mind or imagined. [ f. स्मृतिअस्यैव णिगन्तस्य सिद्धम्.
सुख !] वोरच्छो vii 80 तरुणः, a young man. सउणं viii. 3 रूढम्, grown up, developवोरल्ली vii. 81 श्रावणशुक्लपक्षचतुर्दशीभव उत्सवविशेषः, the festival on the four- सउलिअं viii. 12 प्रेरितम्, urged, institeenth day of the first fortnight gated. of Sravana (July-August) केचिदि- सउली viii. 8 शकुनिका, a kind of bird. मामपि वोरल्लीमाहुः the fourteenth day | [f. शकुनि ] itself.
संवट्टि viii. 12 संवृतम्, covered [f. संवृत] वोलो, a variant of चोलो, q. v.[f. वमालो] |
संवाअओ viii. 48 नकुलः, a mongoose. वोवालो vii. 79 वृषभः, a bull.
___ichneumon, श्येनः, a hawk. वोसर्ट vii. 81 भृतोल्लुठितम्, supported
संवेल्लिअं viii. 12 संवृतम्, covered. [ cf. _and_rolling. ( Hc. Gr. iv. 258 = विकसितम्)
list of Verbal Substitutes below.] वोसेअं vii. 81 उम्भुआणं । उन्मुखगतमित्यर्थः । संसप्पिअं viii. 15 मङ्कितम्। उत्प्लुत्य गतमित्यर्थः,
bound away. going eagerly, eager. पोहारं vii. 81 जलस्य वहनम्, carrying संसाहणं viii. 16 अनुगमनम्, following or water.
going after. [ f. सम-साधन ]
ed.

Page #473

Desinamamāla.
सगयं viii. 8 श्रद्धा strong desire. [f सङ्ग ] सच्छहो viii. 9 सदृशः, similar [f . साक्षक ]
सगेहूं viii. 6 निकटम्, proximity. संकडिल्लं viii.15 निश्छिद्रम, uninterrupted. संकरो viii. 6 रथ्या, a road. [ ts.]
84
संखद्रहो viii. 14 गोदावरीहद:, a pool in the Godāvery. [f शङ्खह्रद ? ] संखवहलो viii. 19 हालिकच्छन्दोत्थायी चलीवर्दः, a ploughing ox which gets up at will.
संखलयं viii. 16 शम्बूकः । शुक्त्याकारो जलजः प्राणिविशेषः, a kind of shell-fish. संखली viii. 7 शङ्खपत्रताडङ्कः, a kind of ear ornament. [ f. शङ्खः ] संखालो viii. 6 शम्बराख्यो मृगविशेषः, a kind of deer.
संखो viii. 2 मागधः, a bard. सग्गहो, a variant of संगहो, q. v. संगयं viii. 7 मसृणम्, soft, mild. संगहो viii. 4 गृहोपरि तिर्यग्दारु, a beam. केचित्तु सगो मुक्तः इत्याचक्षते, released. संगा viii. 2 वल्गा, a bridle.
गेलो viii. 4 समूहः, a group, collection संगोढणो viii. 17 व्रणित:, wounded. संगोली viii. 4 समूहः, agroup, collection. [ prob a variant of संगेलो f . संघात ] संघयणं viii. 14 शरीरम, the body. संघटन or better still संहनन ] संघाडी vili. 7 युगलम् a pair. संघासओ viii. 18 स्पर्धा, rivalry, je
f.
lousy.
संघोडी viii. S व्यतिकरः, intermixture. सच्चवि viii. 17 अभिप्रेतम्, intended. (cf.
list of Verbal Substitutes below). सच्चिलअं viii. 14 सत्यम्, true. [[. सत्य ] सच्चेविअं viii. 18 रचितम् arranged, strung together.

सज्जिओ viii. 47 नापितः, a barber. रजकः, a washerman. पुरस्कृतः, placed in front. दीप्तः, bright, shining. सज्जोकं viii. 3 प्रत्यग्रम्, new, fresh. संजत्थो viii. 10 कुपित:, angry. कोप इत्यन्ये,
anger.
संजम viii. 15 संगोषितम्, well concealed or protected [f संयमित ]
संजु viii. 9 सस्पन्दम्, throbbing, trem bling.
सढं viii. 46 विषमम्, difficulty.
सढयं viii. 3 कुसुमम्, a flower [ Tr =
grass.
कुमुदम्, along with गद्दहं and संर्फ q. v. ] सढा viii. 46 केशाः, the hair. [ f. सटा ] सढी vili. 1 सिंहः, a lion [f सटा ] सढो viii. 46 स्तम्बः, a clump of सणिओ viii. 47 साक्षी, a witness, observer. ग्राम्यः, relating to a village. संडी viii. 2 वल्गा, a bridle. संडोलिओ viii. 17 अनुगतः, followed. सण्णत्ति viii. 18 परितापितम्, heated, pained.
सण्णविअं viii. 50 चिन्तितम्, thought. सांनिध्यम्, proximity.
सण्णिअं viii. 5 आर्द्रम्, wet.
सण्णुमिअं viii. 48 संनिहितम्, placed or lying near मापितम् caused to be measured. अनुनीतम्, conciliated. सण्णेज्झो viii. 6 यक्षः, Yaksha, an attendant on Kubera.
सहाई viii. 9) दूती, a female messenger सत्तत्थो viii. 10 अभिजातः, of noble de
scent.
सत्तली viii. 4 शेफालिका, a kind of plant सत्तावीसंजोअणो viii. 22 इन्दु:, the moon. [f. सप्तविंशति-युज्. ]

Page #474

Glossary.
85
सत्तिअणा viii. 16 आभिजात्यम्, nobility of समुद्दहरं viii. 21 पानीयगृहम्, a place where birth
water is distributed [ f. समुद्रगृह ] सत्ती viii. 1 वक्रपादत्रयं वृत्तं दारु, a tripod समुप्पिजलं viii. 50 अयशः, infamy रजः, stand.
dust, pollen of flowers. सत्थइs viii. 13 उत्तेजितम्, excited.
समोसिओ viii. 49 प्रातिवेश्मिकः, a neighसत्थरो viii. 1 समूहः, a group, collection.
____bour. प्रदोषः, evening. वभ्यः, to be
killed. [ f. समुषित ] [Tr. f. संस्तर ] सत्थो viii. 1 गत:, gone, resting on.
संपडिअं viii. 14 लब्धम्, obtained. सदुम्माणआ, a variant of सुदुम्माण आ q. v. संपणा viii. 8 घृतपूरार्थगोधूमपिष्टम्, wheat सट्टालं viii. 10 नपुरम्, an anklet. [ f. flour for preparing sweat-meats. शब्दाल ]
संपण्णा viii. 8 घृतपूरार्थगोधूमपिष्टम्, wheat iqi, a variant of the foll. 4. v. 1 flour for preparing sweet-meats. संदट्टयं viii. 18 संलग्नम्, adhered. कपत्य- संपत्तिआ viii. 18 बाला, a girl पिप्पलीपत्र
र याभावे संदर्ट इत्यपि । संदटं संघट्ट इत्यन्ये, .
वाचकोऽपि संपत्तिआशब्दो लक्ष्येषु दृश्यते the
leaf of long pepper. clashing together. संदेवो viii. 7 सीमा, boundary. नदीमेलक
संपत्थिअं viii. 11 शीघ्रम्, soon. 5777, the confluence of two rivers.
संपा viii. 2 काची, a waist band. संधारिओ viii. 1 योग्यः, fit, suitable.
संपासंग viii. 11 दीर्घम्, long. संधि viii. 8 दुर्गन्धम्, bad simell. संर्फ viii. 1 कुमुदम्, the white lily. सभरो viii. 3 गृध्रः, a vulture.
संफाली vili. 5 पाड, a row. समइच्छि अंviii. 20 अतिक्रान्तम्, past, gone संभली viii. 9 दूती, a female messen___beyond. समरसद्वहओ viii. 22 समानवयाः, of equal संभवो viii. 4 प्रसवजरा, the after-birth. age.
[ts] समसीसं viii. 50 सदृशम्, similar निर्भरम्,
संभल्लो viii.7 दुर्जनः, a wicked person. excessively, intensely. [ f. समशीर्ष ]
सयक्खगत्तो viii. 21 कितवः, a rogue. समसीसी viii. 13 स्पर्धा, rivalry, jealousy.
सयग्घी viii. 5 घरट्टी, a kind of weapon. [ as prec.]
[f. शतघ्नी] समुग्गिअं viii. 13 प्रतीक्षितम्, expected. समुच्छणी viii. 17 संमार्जनी, a broom.
| सयढा viii. 11 लम्बकेशाः, with pendent समुच्छिअं viii. 49 तोषितम्, pleased. समार
___ hair. [ f. स-जट ] चितम्, arranged. अञ्जलिकरणम्, putt- |
| सयत्तो viii. 5 मुदितः, pleased. ing the hands together.
सयराहं viii. 11 शीघ्रम्, soon. समुद्वणवणीअं viii. 50 अमृतम् nectar, the
सरत्ति viii. 2 सहसा, suddenly. beverage of the gods. चन्द्रः, the
सरभेअं viii. 18 स्मृतम्, remembered. moon. [ f. समुद्रनवनीत ]
सरली viii. 2 चीरिका, a cricket.
ger.

Page #475

86
सरलीआ viii. 15 श्वावित्संज्ञः प्राणी, a porcupine. कीटभेद इत्यन्ये, a kind of insect.
Desināmamālā.
सरहो viii. 47 वेतसवृक्षः, the ratan tree. सिंह:, a lion [f. शरभ ! ]
सरा viii. 2 माला, a garland [f. सर, Tel. saramu ]
सराहओ viii. 12 सर्प:, a snake. सराहो viii. 5 दर्षोद्धुरः, puffed up. सरिवाओ vili. 12 आसारः, a sharp driving shower.
सरिसाहुलो viii. 9 सदृशः, similar [[. सदृश ] सरेवओ viii. 48 हंसः, a swan. गृहजलप्रवाहः, sewage of a house.
सलली viii. 3 सेवा, servitude. सलहत्थो viii. 11 दर्व्यादीनां हस्तकः, the handle of ladles etc.
सवाओ viii. 7 श्येनः, a hawk.
सवासो viii. 5 ब्राह्मणः, a Brahman, a man of the highest caste. सविसं viii. 4 सुरा, liquor. सव्वला viii 6 कुशी, a sort of ladle. ससराइअं viii. 20 निष्पिष्टम्, oppressed. सहउत्थिआ viii. 9 दूर्ता, a fernale messen ger [ f. सहोत्थिता ]
सहगुहो viii. 16 घूकः, an owl.
सहरला viii. 14 महिषी, a she buffalo. सहो viii. 1 योग्यः, fit, suitable. साइअं viii. 25 संस्कारः, training, edu
cation.

साउलो viii. 24 अनुरागः, attachment love [f. स्वादु ]
सवŠमुहो viii. 21 अभिमुखः, facing, turned सायंदूरं, a variant of the prec. q. v.
towards.
सायंदूला viii. 25 केतकी, a kind of tree, Pandanus odoratissimus. सारमिअं viii. 25 स्मारितम्, reminded. साराडी viii. 24 आदि:, a kind of bird. [f. शराटि ]
सारिच्छिआ viii. 27 दूर्वा, the durvagrass, Panicumn dactylon. सारी viii. 22 बृसी । ऋषीणामासनमित्यर्थः a
mat of kuśa grass. मृत्तिकेत्यन्ये, earth. सालंकी viii. 24 सारिका, a kind of bird. [f. शारिका or सारिका ]
1 सालंगणी viii. 26 अधिरोहिणी, a ladder. सालही viii. 24 सारिका, a kind of bird. [cf. सालंकी ]
साला viii. 22 शाखा, a branch.
साइज्जिअं vili. 26 अवलम्बितम्, depending सालाणओ vili. 27 स्तुतः, praised. स्तुत्य upon, trusting to.
इत्यन्ये, praiseworthy.
साई viii. 22 केसरम्, the filament of a
सालु viii. 52 शम्बूकः, a small shell. शुष्कयवादिशीर्षम्, corn-cob, husk.
lotus or any other plant.
साणइअं viii. 13 उत्तेजितम्, excited. सारं viii. 24 देवगृहम्, a temple. सामग्गिअं viii. 53 चलितम्, moved. अवलम्बितम् supported. पालितम्, protected. ( cf. the list of Verbal Substitutes below. )
सामंती vili. 23 समभूमि:, level ground. सामरा viii. 23 शाल्मलिः, the silk-cotton tree [ f. शाल्मलि ]
सामिअं viii. 23 दग्धम्, burnt. सामुद्दोvili. 23 इक्षुसदृशतृणम्, a kind of
grass resembling sugar-cane. सायं viii. 51 महाराष्ट्रदेशे पत्तनविशेष:, a town in Mahārāstra country दूरम्, distance. केचित्तु सायंदूरं इति चतुरक्षरं नाम पत्तनभेदद्वाचकमाहुः.

Page #476

Glossary.
87
Śiva.
F193īt viii. 23 9174:, a fabulous aniinal Toei viii. 53 €4, frost, snow. 379
said to have eight legs and to be 2017:, hoar-frost, dew. stronger than a lion.
PETEYTT viji. 53 JIJI, saliva. I, a HIHEi viii. 25 f1qp=., a kind of bow-string. plant, forget-me-not
सित्थी viii. 28 मत्स्यः , a fish. HEA3 viii. 27 Ti:, a cow's hoof. | सिद्धं viii. 30 परिपाटितम्, split or broken. FIESTOTI viii. 27 TITT, it cow's hoof. FGFuI viji. 31 : Rudra, a form of साहरओ viii. 26 गतमोहः, free from confusion or delusion.
vai viii. 29 ani, the date-palm. HIEJviii. 27 y, honey.
fieri viji. 10 7914, an anklet. Fie viïi. 6 1221, a road.
#gri viii. 54 157, a rope 17594, a viii. 52 4€, a cloth. :, the
kingdom, sovereignty. eye-brow. 19:, the arm. gia!, a
FÅGau viii. 32 I:, the fire. branch, 19al, a female cuckoo. HEST,
še viii. 28 7:, a rope. similar fel, a female friend. [ Hc.
fizi viii. 30 1744, a kingdom, soveGr. ii. 174 f. ger]
reignty. FIAT 371 vijj. 26 27 yea:, favoured.
Halasi viii. 29 apt, the date palm.
f viii. 28 9313, straw, husk [f. साहो viii. 51 वालुका, sand. उलूकः, an
Can. sippe ] owl. But : 1 0 3 fi HIV, cream.
सिंपुs viii. 30 भूतगृहीतम्, possessed by HPT viü. 31 980T:, Varuņa, the god
a devil. of the ocean and the western
सिंबाडी viii. 29 नासिकानादः, a sound by
the nose. di viii. 32 gat:, a riot, tumult.
ali viii. 28 735A, straw, husk. [f. hvil viii. 28 77:, tired, fatigued.
Can. sippe ] feci viii. 10 914, an anklet.
ISTRITÈ yiii. 32 laz:, a voluptuary. fi viii. 28 594, lean, emaciated.
सिरिद्वही viii 32 खगपानभाजनम्, a basin 1131ì vii. 31 780: a youth.
for watering birds. TATTOR viii. 31 :, a cow.
सिरिमुहो viii. 32 मदमुखः, an intoxicated ofan viii. 33 F., an anthill. face. fiqh viii. 31 te, Rāhu, a demon. 3ī viii. 32 h, a swan. hoof viii. 30 71544, a kingdom, sove
faragial viii. 33 11919., a cowherd. reignty.
I sì viii. 30 355, gleaning grains. सिंडं viii. 29 मोटितम्, crushed.
viii. 30 RIY:, a child. सिंढा viii. 29 नासिकानादः, a sound by | सिविणी viii. 29 सूची, a needle. [a the nose.
variant of the foll q. y. ] सिंढो viii. 20 मयूरः, a peacock. [f. शिखण्ड सिव्वी viii. 29 सूची, a needle [Tr. सिप्पी or REIST ]
f. 1]
quarter.

Page #477

88
Desină mamāla.
सिसिरं viii. 31 दधि, curds. [ f.शिशिर ] सीहलिआ viii. 55 शिखा, the top-lock. सिहंडइल्लो viii. 54 बालः, a boy. दधिसरः, नवमालिका, a kind of jasmine.
cream. मयूरः, a peacock [ f. शिखण्ड ] सुअणा viii. 38 अतिमुक्तः, a kind of सिहरिणी viii. 33 मार्जिता, curds with creeper, Gaertnera racemosa. sugar and spices.
| मुई viii. 36 बुद्धिः , understanding, सिहरिल्ला viii. 33 मार्जिता, curds with __mind. sugar and spices.
सुकुमालिअं viii. 40 सुघटितम्, well made. सिहिणा viii. 31 स्तनाः, female breasts.
सुग्गं viii. 56 आत्मकुशलम्, one's own wel[f. शिखिन् ]
fare, निर्विघ्नम्, absence of impediसिही viii. 28 कुक्कटः, a cock. [ f. शिखिन् ] | ment. विसर्जितम्, abandoned. [f. सीअं viii. 33 सिक्थकम्, bee's wax.
सुख !] सीअणअं viii. 55 दुग्धपारी, a milk-pail.| मुंकअं viii. 38 किंशासः, a beard of corn,
श्मशानन्, a cremation ground. ___an arrow. सुंकलं इत्यन्ये. सीअल्ली viii. 55 हिमकालदुर्दिनम, a cloudy | सुंकलं, a variant of the prec. q. v. _day in winter. झाटविशेषः, a kind मुंघिt viii. 87 घातम्, smelled. of bower. [ f. शीत ]
सुज्झओ viii. 56 रजकः, a washerman. सीइआ viii.34 झडी । निरन्तरवृष्टिरित्यर्थः, [ prob. a variant of सुज्झरओ ] incessant rain.
सुज्झयं viii. 56 रौप्यम्, silver. सीउग्गयं viii. 34 सुजातम्, of high birth, | मुज्झरओ viii. 39 रजकः, a washerman. beautiful.
सुढिओ viii. 36 श्रान्तः, tired. सीमंतयं viii. 35 सीमन्ते भूषणभेदः, an orna- |
मुण्हसिओ viii. 39 स्वपनशीलः, addicted ment for the fore part of the
____to sleeping. [ Tr. f. स्वप्न or सास्ना ] head. [ f. सीमन्त ]
सुदारुणो viii. 39 चण्डालः, a man of a सीरोवहासिआ viii. 36 लज्जा, shame.
____low caste, a Chandala. सीलुहूं, a variant of the foll q. v.
सुदुम्मणिआ viii. 40 रूपवती, a beautiful सीलुट्यं viii. 35 त्रपुसम्, cucumber.
___woman. सदुम्मणिएति शीलाङ्कः. कप्रत्ययाभावे सीलर्ट इत्यपि. सीसकं viii. 34 शिरस्कम् । शिरस्त्राणमित्यर्थः, मुद्धवालो viii. 38 शुद्धपूतः, clean and a helmet. [f. शीर्षक or शीर्षत्र]
___ purified. [ f. शुद्धबाल ] सीसयं viii. 34 प्रवरम्, excellent, best... सुट्टो viii. 33 गोपालः, a cowherd. सीहणही viii. 35 करमन्दिका, a kind of | सुरंगी viii. 37 शिग्रुतरुः, a kind of tree,
tree. तत्कुसुममित्यन्ये, its lover. __Morunga guilandina. . सीहंडओ viii. 28 मत्स्यः , a fish.
सुरजेटो viji. 31 वरुणः, Varuna, the god सीहरओ viii. 12 आसारः, asharp driv- of the ocean and the western ___ing shower.
quarter. [i. सुरज्येष्ठ] साहलयं viii. 34 वस्त्रादिधूपयन्त्रम्, a con- सुलसं viii. 37 कुसुम्भरक्तं वस्त्रम्, a cloth
trivance for perfuming cloths etc ! dyed with safflower.

Page #478

Glossary.
सुलसमंजरी viii. 40 तुलसी, the holy ba sil, Ocynum Sanctum.
सुली viii. 36 उल्का, a firebrand. सुवण्णचिंदू viii. 40 विष्णुः, Visnu. सुवण्णो viii. 37 अर्जुनतरुः, Terminalia Arjuna.
agri viii. 37 सङ्केत:, a place of meeting.
सुव्विआ viii. 38 अम्चा, mother. सुसंठिआ viii. 39 शूलपोनं मांसम् a piece
of flesh roasted on a rod. सुहउत्थिआ viii. 9 दूती, a female messenger [a variant of सहउत्थिआ q. v.] सुहरा viii. 36 चटकाभेदः । यस्या अधोमुखं नीडं
भवति, a hen-sparrow.
सुहराओ viii. 56 वेश्यागृहम्, the house of a harlot. चटकः, a sparrow [ Tr. सुहरओ f. मुखरत ]
, variant of the foll. q. v. सुहेली viii. 36 मुखम्, happiness. मुहलीत्यन्थे. [ f. सुख ]
सूअरी vili, 41 यन्त्रपीडनम् pressing by
a machine.
सूअलं viii. 38 किंशारुः t beard of cotton, an arrow.
सूइओ viii. 39 चण्डालः, a man of a low caste, Candāla.
सूई viii. 41 मञ्जरी, a cluster of bloss
oms.
सुरंगो viii. 41 प्रदीपः, a light [f. सुरङ्ग ] सूरणो viii. 41 कन्दः, an esculent root[ts.]
सूरदओ viii. 12 दिन:, a day [f. सूरध्वज ] सूरली viii. 57 मध्याह्नः, noon. ग्रामणीतृणम्, a kind of grass. मशकाकृतिकीटः, a kind of insect resembling the mosquito. [f. सूर] 12

89
सूलच्छं viii. 42 पल्वलम् a small pond, puddle.
सुलत्थारी viii. 42 चण्डी, Durga. [f. थूलधारिणी ]
सूला viii. 41 वेश्या a harlot. [ f. Can. sūle ]
सेआली viii. 27 दूर्वा, the Dūrva grass, Panicum dactylon.
सेआलुओ viii. 44 उपयाचितसिद्ध्यर्थं वृषभः । उपयाचितं केनापि कामेन देवताराधनम्, a bull dedicated to a God for the attainment of an object. सेआलो viii. 58 ग्रामप्रधानम्, the chief of a village, सांनिध्यकर्ता यक्षादिः, a Yaksa etc. who is in attendance. सेओ viii. 42 गणपतिः, Ganesa. सेंवाडओ viii. 43 चप्पुटिकानादः, the sound
produced by snapping the thumb and the middle finger. सेज्जारिअं viii. 48 आन्दोलनम्, swinging. सेट्ठी viii. 42 ग्रामेशः, the headman of a village. [ prob. f श्रेष्टिन्; Dr. Setti ] सैरिभओ vili. 44 धर्यवृषभः, a carriage ox. कप्रत्ययाभावे सेरिभो । सेरिभो महिषेऽपीत्यन्ये, a buffalo.
सेरी viii. 57 दीध, long. भद्राकृतिः, good
features.
सेलूसो vili. 21 कितवः, a rogue. [f. शेष ] सेल्लो viii. 57 मृगशिशुः, a fawn. शरः, an arrow. [ f. शल्य ]
सेवालो viii. 43 पङ्कः, mud [Tr. f . जम्बाल ] सेहरओ viii. 43 चक्रवाकः, the ruddy
goose, Anas casarca.
सेहिओ viii. 1 गतः, gone, resting on. सोअं viii. 44 स्वपनम्, sleeping, sleep. सोती viii. 44 नदी, a river. | f. स्रोतस् ] सोमओ viii. 39 स्वपनशीलः, addicted to sleeping [f. Tel. somari ? ]

Page #479

90
Desinamamala.
सोमहड्डो viii. 43 पङ्कः, mud. सोमहिंद viii. 45 उदरम्, the belly.
सोमाणं viii. 45 श्मशानम् a cremation ground [f. श्मशान ]
सोमालं viii. 44 मांसम्, flesh. सोलहावत्तओ viü. 46 शङ्खः, the conch- हड्डुं vii. 59 अस्थि, a bone
shell.
हणं viii. 59 दूरम्, distance.
हृणु viii. 59 सावशेषम्, incomplete, unfi
nished.
सोलं viii. 44 मांसम्, flesh.
सोवणं viii. 58 वासगृहम्, the inner apartments of a house, such as the bed-chamber.
सोवणो vili. 58 स्वप्रः, sleep, a dream. मल:, a strong man. wrestler. सोवण्णमक्खिओ viii. 46 मधुमक्षिकाभेदः, a kind of bee. [[. सुवर्णमक्षिका ] सोवत्थं viii. 45 उपकारः, help, favour. उपभोग्यमित्यन्ये, an object of enjoy- |
ment.
सोव्वओ viii. 45 पतितदन्तः, with fallen teeth, teethless.
सोसणी viii. 40 कटी, the buttocks. सोसणो viii. 45 पवनः, wind [f. श्वसन ] सोहंजणो viii. 37 शिग्रुतरुः a kind of
tree, Morunga Guilandina. सोहणी viii. 17 संमार्जनी, a broom. सोही vili. 58 भूते भाविनि च काले प्रयुज्यते । सामर्थ्यात्तदर्थं भवति, indicates past or future time according to the con
text.
ह
हक्को viii. 60 अभिलषितम्, desired. हक्खुत्तं viii. 60. उत्पादितम्, pulled out [f उत्क्षिप्त, cf. the list of Verbal Substi tutes below. ]
हंजो viii. 61 साङ्गस्पर्शः शपथः, an oath on the whole body.

हट्टमहट्टो viii. 65 कल्यः । कल्यो नीरोगदक्षयोः, healthy, clever.
हर्ड viii. 59 हृतम्, taken away. esest viii. 74 अनुरागः, attachment, love. ताप:, heat [ onomatopoetic ]
हत्थं viii. 59 शीघ्रम् soon.
हत्थच्छुहणी viii. 6 नववधूः, a bride. हत्थलो viii. 73 हस्ते क्रीडार्थं गृहीतः पदार्थः,
a toy in hand हस्तलोलः, with an eager hand. [ f. हस्तल ]
हत्थलं viii. 60 कडिया हस्ते गृहीनम्, taken
hold of for play. (cf. the prec. ) हत्थल्लिअं viti 64 हस्तापसारितम, removed by the hand.
हत्थली viii. 61 हस्ती an ascetic's staff to support his hand.
हत्यारं viii. 60 साहाय्यम्, help. हस्थि अचक्युं viii. 65 वक्रावलोकनम्, all ob lique glance.
हथिल्लो viii. 63 इन्द्रगजः, the elephant of Indra.
हत्थिवओ viii. 63 ग्रहभेदः, change of pla
net.
हस्थिहरिलो viii. 64 वेषः, dress. ( हच्छिहरिलो
seems to be the correct reading, cf. अच्छिहरुलो)
हत्थोडी viii. 73 हस्ताभरणम्, a wrist orna mment हस्तप्राभृतम्, a present, gift. हदओ viii. 62 हास:, laughter. हम्मि viii. 62 गृहम् a house [f. हर्म्यं ] हरपच्चुअं viii. 74 स्मृतम्, recollected. नामदेशेन दत्तम्, given by specifying the name.
1.

Page #480

Glossary.
हरिआली vili 64 दूर्वा, the dürva grass, Panicum dactylon. [ f. हरिताली ] हरिचंदणं viii. 65 कुडकुमम्, saffron. हरिमिग्गो viii. 63 लगुडः, a club. हरी viii. 59 शुकः, a parrot [f. हरि ] हलप्पो viii. 61 चहुभाषी, a talkative per
Son
हलचोलो viii. 64 कलकलः, confused noise [ onomatopoetic. ]
हलहलं viii. 74 तुमुल:, a tumult कौतुकम्,
curiosity.
हलाहला viii. 63 चंमणिका, a kind of lizard. हलूरो viii. 62 सतृष्णः, thirsty. हलुप्फलिi viii. 59 शीघ्रम् soon. आकुलत्वमित्यन्ये, agitation. ( Hc. Gr. ii. 174 calls it a भाषांशब्द ]
हल्लिअं viii. 62 चलितम्, shaken, moved. हल्लीसो viii. 61 रासकः । मण्डलेन स्त्रीणां नृत्यम्, a kind of circular dance by women. [ f. हल्लीश ]
हविअं viii. 62 प्रक्षितम्, smeared. हसिरिआ viii. 62 हास:, laughter हारा viii. 66 लिक्षा, a nit, a young louse हालुओ viii. 66 क्षीच:, intoxicated. हालाहला viii. 75 चंभणिका a kind of lizard.
हालाहलो viii. 75 मालिक:, a flower gatherer, a florist.

91
हिंचिञं viii. 68 एकपद्गमनक्रीडा, a play of walking with one leg. हिट्ठाहिडो vili. 67 आकुलः, agitated. हिलो vili. 67 आकुल:, agitated. हिडोलणयं viii. 76 रत्नावली, a necklace of jewels. क्षेत्ररक्षणनादः, a noise made to scare away birds etc. from fields.
हिड्डो viii. 67 वामनः, a dwarf [Tel. potti ]
हिंडोलं, cf. हिंडोलयं
हिंडोलणं viii. 76 रत्नावली, a necklace of jewels क्षेत्ररक्षणनादः, a noise made to scare away birds etc. from fields. [ a variant of हिडोलणयं ] हिंडोलयं viii. 69 क्षेत्रे मृगनिषेधरवः, a noise in a field to scare away animals. हिंडोलं क्षेत्ररक्षणयन्त्रमिति केचित्, a con trivance to scare away birds etc. from fields.
हित्था viii. 67 लज्जा, shame. हित्थो लज्जित इत्यन्ये, ashamed.
हित्था cf. the prec.
हिंविअं viii. 68 एकपदगमनक्रीडा, a play of walking with one leg.
हिरडी viii. 68 शकुनिका, a vulture. हिरिमंधा viii. 70 चणकाः, chickpeasहिरिचं viii. 69 पल्वलम् a small pond, puddle.
हालो viii. 66 सातवाहनः, King Hala. हाविरो viii. 75 जङ्घालः, a courier दर्घिः, long मन्थरः, slow विरतः, ceased. हासी viii. 62 हास:, laughter. [ f. हास ] हिक्का viii. 66 रजकी, a washerwoman. हिक्कासी vili 69 पङ्कः, mud.
हिला viii. 66 वालुकाः, sand.
हिला viii. 66 वालुकाः, sand [a variant of the prec. ]
हिक्किi viii. 68 हेषारवः, neighing [f. हिक्का ] हिज्जो viii. 67 कल्यम् । भविष्यदनिकान्तं च
हिल्लूरी viii. 67 लहरी, a wave.
दिनम्, yesterday. tomorrow [ f. ] ] हिल्लोडणं viti 69 क्षेत्रे मृगनिषेधरवः, a noise
हिरिवंगो viii. 63 लगुड :, a club [a variant of हरिमिग्गो ]

Page #481

92
Desināmamala.
in a field to scare away animals. an viii. 70 ha, facing, turned La variant of FETITÓ]
towards. FEHERI viii. 69 qui, rivalry, jea: 1
grei viii. 71 laquel, a sore or tulousy.
mour on the foot. Finoti viii. 67 Zoll, shame. I f. al issi viii. 59 fig. soon. I f. 79?7 Eitt viï. 70 Faigera caliquet, any
। हुलुब्वी viii. 71 प्रसवपरा, occupied in thing sharpened into a point,
begetting. such as a piece of wood. Fra rit- FAT Vill. 71 316317, a
A viii. 71 11:, a blacksmith. 21 41 795977, ashes.
23116 viii. 72 aTT:ITA igauti, हीसमणं viii. 68 हेषारवः, neighing.
prohibition with a gesture of the 311 viii. 71 Sais:, the cavity form
hand. AFFATTI FIT #raita, a parti
cular position of the hand (resemed by putting the hands together
bling the hood of a snake. ) and bollowing the palms.
ta viii. 76 HIỆT:, a buffalo. (FIJA:, 671 viii. 71 37271:, the cavity form
a kind of drum. ( ts. ] ed by putting the hands together
afat viii. 72 a 14F:, Ganesa. and hollowing the palmas.
[ f. anta] 371 viii. 70 9917:, a stream.
eest viii, 71 ani, speed. हुडुमो viii. 70 पताका, a banner.
asi viii. 72 gag, sneezing. si viii. 70 À 9, a ram.
et viii. 72 fer, hiccough. al viji. 70 907, a stake.
होरणं viji. 72 वस्त्रम्, a cloth.

Page #482

APPENDICES

Page #483

Page #484

Appendix I.
Words considered as desyas by others but as tadbhavas by Hemacandra.
अ
अराहा i. 34 विद्युत्, lightning [ f. अचिराभा ]
अक्का i. 6 अम्बा, the mother. [ts.] अच्छभलो i. 37 ऋक्षः, a bear [ts.] अच्छलं i. 20 अनपराध:, innocence [ts. ] अच्छोडणं i. 37 मृगया, hunting. [f. आच्छोदन ]
अजुअलवण्णो i. 48 सप्तच्छदः, a kind of tree [ f. अयुगलपर्ण ]
अज्जा i. 5 गोरी, the Goddess Gauri [f. आर्या ]
अज्जो i. 5 अर्य:, master, lord [f अर्थ ] अडो i. 6 कूप:, a well. [ f. अवट ] अणं i. ( ऋणम्, debt [f. ऋण ] अण्णा i. 7 मौर्यम्, stupidity [f. अज्ञान] अमिलायं i. 37 कुरण्टककुसुमम् the yellow
amaranth.
अंबोच्ची i. 9 आम्रपुष्पलावी, mango flower gatherer [ f. आंत्रोच्ची ]
अलयं i. 16 कुटिलकेशः, curly hair. [ f.
अलक ]
अलसी i. 20 सुमा, linseed [ . अतसी ] अलिंजरं i. 37 कुण्डम्, a bowl. [ts.] अवज्झाओ i. 37 उपाध्यायः, a teacher [f. उपाध्याय ]
अवरिलं i. 25 उत्तरीयम् an upper cloth. [f. उपरि ]
अह = असौ, i. 6 that (m) [f. अदस्, He Gr. iii. 87]

आ आमेलो 1. 62 शेखरः, an ornament for the head [ . आपीड ]
आमोओ i. 64 परिमल:, fragrance [f. आमोद ]
आरणालं i. 67 काञ्चिकम्, sour gruel [f. आरनाल ]
आरालिओ i. 71 सूपकारः, a cook [f. आरालिक
आरोहो i. 63 नितम्बः, the buttocks [ts.] आलिद्धो 1. 66 आश्लिष्ट:, embraced [f. आश्लिष्ट ]
आसे अणयं i. 72 अवितृप्तदर्शनम्, charming appearance [ f. आसेचनक ] आहम्मिअं i. 71 आगतम्, come. [f. आहम्मित ]
इ
इणं i. 79 एतत् this [f एतत्, Hc. Gr. iii. 85]
इणमो 1. 79 एतन, this [ . एतत् Hc. Gr. iii. 85 ]
इहि i. 79 इदानीम्, now. [ f. इदानीम् Hc. Gr. ii. 134]
इंदंदिरो i. 79 भ्रमरः a large black bee. [ts.]
उ
उक्केरो i. 96 समूहः, a collection. [f. उत्कर | उच्चयं i. 102 नीवी, the knot of the lower garment. [ts.]
उच्णं i. 102 विमर्दितम् crushed [f. उत्क्षुण्ण ]
उच्छू i. 85 इक्षुः, the sugar-cane [f. इ] उन्होदय मंडो i. 120 पिठरम, a pot [f. उष्णोदकभाण्ड ]

Page #485

94
Desinamamala.
an
रत्तालो i. 101 उत्तः, raised [ ts.] कमदो .55 कन्ठपः, a tortoise, भिवमानउत्थारो i. 102 उत्साहः, strenuous eflort. नम, am ascetic's hovl [f.उत्साहा
Asura [f. कमठ ] उदासअंi. 115 पुलकितम्, thrilled. [. उद्गु- कम्मणं ji. 15 वश्यादि, a dependent etc. पित ]
[ f. कार्मण ] उंदुगे i. 102 आखुः, a rat [ts.]
करडी ii.55 काकादिः, a crow etc. उभं i. 86 ऊर्ध्वम्, above [f. ऊर्ध्व, He. [f. करट ] Gr. ii. 597
कलावो ii. 15 तणः, a quiver. [ f. कलाप] उभे i. 86 यूयम्, you [ He. Gr. iii. 91] कलिओ ii. 56 ज्ञातः, known [ f. कलित ] उंबरं i. 90 देहली, the threshold. [ [.
कव्वाओ ii. 15 राक्षसः, a demon f. उदुम्बर]
क्रव्याद] उस्मा i. 86 धेनुः, a cow [f. उम्रा ]
काहलो ii. 58 कातरः, confused, afraid.
[f. कातर] हसि . 141) उपहभितम्, laughed. f f. काही ii. 58 अतीते भविष्यति च; past and उपहसित]
future [f. ]
किडी ii. 31 सूकरः, a boar [ f. किरि] एकवई 1 145 रथ्या, a roa! [ . एकपदी]
किमिगयं ii. 32 रुधिरोद्भवकीटमुखोद्वान्ततन्तनि
प्पन्नं रक्तम्, red colour got from the एकारोi. 144 अयस्कारः, a. blacksmith. [f. अयस्कार He. Gr. i. 166 ]
thread issuing from the month of एत्ताहे i. 144 इदानीम्, now. [f. इदनीम्, He
a kind of worm. [[. कृमिराग ] Gr. ii. 134 ]
कुडो ii. 35 घटः, a pot [ f. कुट]
कुप्पिसो ii. 40 कञ्चुकः, a bodice. [i. एद्वहं . 144 इयत, this much. [ . इयत,
कूर्पास] He. Gr. ii. 157 ]
कुंपलं ii. 36 मुकुलम् a bud [ f. कुड्मल ] ओ
करं ii. 43 भक्तम्, boiled rice [ ts. ] ओज्झरो i. 160 निझरः, a mountain to- केद्वहं ii. 44 कियत्, how much [f. कियत rrent [ f. निर्झर ]
__Hc. Gr. ii. 157 ] ओमालं . 160 निर्माल्यम्, remains Lf. कोओ ii. 45 चक्रवाकः, the ruddy goose. निर्माल्य]
[f. कोक] ओली i. 148 पङ्किः, a row [ f. आली ]
कोहंडी ii. 50 कूष्माण्डी, a kind of pumpओसत्तो i. 160 अवसक्तः, suspended from.
kin [ f. कूष्माण्डी] [f. अवसक्त]
कोहली ii. 50 कूष्माण्डी, a kind of pump
kin [ f. कूष्माण्डी ] कक्खडो ii. 11 कर्कशः, hash, hard [ f.
कर्कश] कणिसं ii. 6 धान्यशीर्षम्, an ear of corn. खंजणो ii. 6) खञ्जरीटः, the wagtail [f. [f. कणिश]
खञ्जन]

Page #486

खसिओ ii. 71 खाचेतः, set, studded [f. खचित ]
खुडिअ ii. 71 खण्डितम, cut. [ f. खण्डित ]
Appendix I
ग
गगरो ii. 85 गद्दः, faltering [ f. गढ़द ] गंजिओ ii. 85 कल्यपालः, a distiller ! f. गाञ्जिक ]
गंठिच्छेओ ii. 86 ग्रन्थिच्छेदकः, cutpurse [[. ग्रन्थिच्छेदक ]
गंधुत्तमा ii. 86 सुग, liquor. [ f. गन्धोत्तमा ] गयसाउल्लो ii. 87 विरक्तः, free from pa
ssion [ f. गत + साउल q. v.in G.] गहिलो ii. 8 ग्रहिलः, obstinate [f. ग्रहिल ] गुज्झहरो ii. 93 रहस्यभेदी, one who dis
closes secrets. [f. गुलहर ] गुलंछो ii. 92 गुञ्छ:, a cluster [ts.] गोइलो ii. 98 गोमान् possessing cows [ गोमान् Hc. Gr. ii. 159]
गोमुहं ii. 98 उपलेपनम् smearing [f. गोमुख ]
घ
घुसिणं ii. 109 कुङ्कुमम्, saffron [f. घुसृण ! धूओ ii. 110 उलूकः, an owl [f. घूक ] घोडो ii. 111 अभ्यः, a horse [f. घोट ] च
णायुध ।
चंचरीओ iii. 6 भ्रमरः a large black bee [f. चञ्चरीक |
चंदसाला iii. 6 जालकता गृहोपरि कुटिका, an upstair room of lattice work. [f. चन्द्रशाला ]
चंद्रिमा iii. 1 चन्द्रिका, the moonshine. [f. चन्द्रिका ] चलणाउहो iii.
कुक्कुट, a cock [ 1. चर

4 lightning | अपला |
95
चच्छं iii. 15 तुच्छम्, worthless, mean. [f. तुच्छ ]
चुणिओ jii. 17 रेणुविच्छुरितः, coated with powder [ 1. चूर्णित ]
छ
छणो iii. 24 उत्सवः, a festival [ f. क्षण ] छाही iii. 26 छाया, shade [ . छाया ] ज
जगरो iii. 41 संनाहः, an armour [ts.] ड
उक्के iv. 6 दष्टम्, bitten [f. दृष्ट | डीणं iv. 10 उड्डीनम्, flown [f. डीन | डोला iv. 11 आन्दोलनम्, a swing [f. दोला ]
ण
piv. 46 ग्राह a crocodile [ f. नक्र ] णक्खा iv. 18 नखाः, the finger nails [f. नख Hc. Gr. ii. 99]
णिव्वं iv. 48 पटलान्तम्, the edge of the thatch or roof. [ f. नीव ] निव्विहं iv. 84 उपभुक्तम्, enjoyed [f. निर्दिष्ट ]
णिसायो iv. 35 चण्डालः, a man of a low caste, a Candala. [ f. निषाद ] णीहम्मि iv. 48 निर्गतम्, gone, departed. [f. निहम्मित ]
iv. 44 नीडम्, a nest [f. नीड | त
तलिणं v. सूक्ष्मम्, small [ f. तलिन | तामरसं V. 10 पद्मम् a lotus [ ts.] तिमिंगिलो . 13 मत्स्यविशेषः, a whale [ts.] तुं v. 14 आस्यम्, the face, mouth. [ts.] तंदं v. 11 उदरम्, the belly [ ts. ] तुंची v. 11, the bottle-gourd.
I ts.

Page #487

96
तुवरो v. 16 रसविशेष:, astringent taste [ts.]
Desināmamala.
हो v. 16 सवितारः a landing place in a river [ f. तीर्थ ]
थ
थाणयं v. 27 आलवालः, a trench for water round a tree [f स्थानक ] थुक्कi v. 28 अम्बूकृतम्, sputtering. [ f. धकृत ]
थुजो v. 29 चोरः, a thief. [ f. स्तेन ] थेणो v. 29 चोरः, a thief [ f. स्तेन ] थेवो 29 स्तोकः, a little. [ f. स्तोक ] योगे . 30 स्थूलः, stout. [ f. स्थूल ] द दरिओ v. 35 दृप्तः, proud [f. दृप्त ] दवो v. 33 परिहासः, joking [f. द्रव ] वनaf, a forest conflagration. [ts. ] दव्वी अगे v. 37 सर्पः, a snake. [ E. दर्शकर दिवाइत्ती v. 41 चाण्डालः, a man of a low caste, a Candāla [f. दिवाकीर्ति ] दुहं v. 42 असुखम् unhappiness [f. दुःख ]
]
दुहवी
v. 48 दुर्भगः, unfortunate [f. दुभंग ] ध धूआ v. 60 दुहिता, a daughter [f. दुहितृ ] प
पंगुरणं vi. 29 प्रावरणम्, an upper garment [ f. प्रावरण ]
पज्जा vi. 1 अधिकार:, a topic, a section [f. पर्याय ] मार्गः, a way, road [f. पद्या ] पडंसुआ vi. 14 प्रतिश्रुतिः, a promise, an echo [f. प्रतिश्रुत |
पामि v. 35 मण्डितम arlorned [f. प्रतिकर्मित ]

पणिअं vi. 7 विक्रेतव्यम्, saleable [f पणित ] पत्तलं vi. 14 पत्रच हुलम्, full of leaves [f. पत्रल ]
पयरो vi. 14 शर:, an arrow [F. प्रदर ] पलट्टो vi. 14 पर्यस्तः, scattered about. [f. पर्यस्त ]
पल्लत्थो vi. 14 पर्यस्तः, scattered about. [f पर्यस्त ]
पल्लविअं vi. 19 पल्लवाकारम्, resembling a flower. [ f. पल्लवित ]
पवित्तो vi. 14 दर्भः, kuśa grass [f पवित्र ] पाडचरो vi. 34 चोरः, a thief [ f. पाटच्चर ] पाडिएक्कं vi. 41 प्रत्येकम्, singly [f. प्रत्येक ] पाडिकं vi. 41 प्रत्येकम्, singly [f. प्रत्येक ] पामरो vi. 41 कुटुम्बी, a man of large family [ ts. ]
पाहुडे vi. 41 प्राभृतम्, a present, an offering. [ f. प्राभृत ]
पिउच्छा vi. 49 पितृष्वसा, a father's sister [f. पितृष्वसा ]
पिहडो vi. 49 पिठरः, a pot [f. पिटर ] पिहरोमो vi. 50 मीनः, a fish [ . पृथुरोम ] पीवलं vi. 51 पीतम्, drunk [ 1. पति ] पुक्खरो vi. 53 सारसः, a crane [f. पुष्कर ] पोओ vi. 81 बालः, a youth [ . पोत ] फ फुरिअं vi. 84 चलितम्, moved दीप्तम्, bright, brilliant. [1. स्फरित ]
व
बाहिं vi. 92 बहिः, outside [ f. चहिः ] चिसकण्टी vi. 93 चलाका, a crane | ts ] भ
भसलो vi. 101 भ्रमः a large black hee [ f. भ्रमर ]
बाहरी vi. 104 भीत:, a coward [f. भी+तृम ]

Page #488

Appendix I.
97
व
म मक्कडो vi. 119 जालकाररुमिः, a spider [ f. वइरं vii. 41 वयम्, a diamond [ f. वय ] मर्कट ]
। वड्डइओ vii. 44 रथकारः a carpenter [ f. मलो vi. 119 मुरजः, a drum [ f. मर्दल] .
वर्धकि] मंथरं vi. 145 मन्दम्, slowly [ ts. ]
। वदणी vii. 41 संमार्जनी, a broom {f. मम्मणो vi. 141 अव्यक्तवचनम्, indistinct
वर्धनी] speech [ f. मन्मन] मयगलो vi. 125 हस्ती, an elephant [ f.
वन्द्रं vii. 32 वृन्दम्, a group. [ f. वन्द्र ] मदकल]
वप्पो vii. 83 क्षेत्रम्, a field. [f. वप्र] मयधुत्तो vi. 125 कोष्टा, a jackal. [ f. मृग
वलवा vii. 41 वामी, a mare [f. वडवा ] धूर्त ]
वल्लई vii. 36 वीणा, the Indian lute [f. मयरंदो vi. 123 पुष्परसः, the juice of वल्लकी] गोपी, a cowherdess [ f. वल्लवी ] Howers [f. मकरन्द]
वसई vii. 41 रात्रिः , the night [ f. वसति] माउआ vi. 147 माता, the mother [ f. वामट्ठीओ vii. 47 मृतास्थीनि, the bones of मातृका]
the dead. [ . वामास्थि] माउकं vi. 129 मृदु, soft [ f. मृदुक] ' वावडो vii. 54 व्याकुलः, engaged in [f. माढी vi. 128 संनाहः, an armour [ f. व्यापृत] माठी]
_ वासाहू vii. 57 भेकः, a frog. [ f. वर्षाभू ] माणसी vi. 147 मनस्वी, high-minded [f. विक्खंभो vii. 88 विस्तारः, expanse [f. मनस्विन् ]
विष्कम्भ] मालूरो vi. 130 बिल्वः, the wood-apple | विच्छड्डो vii. 32 ऋद्भिः, increase [f. विच्छदं] tree [ts.]
विज्जुला vii. 65 विद्युत्, lightning [f. मीसालिअं vi. 133 मिश्रम, mixture [ f. विद्युत् । मिश्र]
विड्डा vi. 61 लज्जा, shame [ f. ब्रीडा ] मुंडी vi. 133 अलम्बुषा, a kind of fruit.
विलया vii. 65 वनिता, a woman [f. वनिता] [ts.]
विलिअं vii. 65 विप्रियं, a disagreeable act
[f. व्यलीक] रत्तच्छो vii. 13 हिषः, a buffalo[f.रक्ताक्ष] रिक्खो vii. 6 ऋक्षः, a bear [f. ऋक्ष]
विसढो vii. 62 विषमः, uneven, difficult.
[f. विषम] रिच्छो vii. 6 कक्ष:, a bear [f. ऋक्ष ] रिट्ठी vii. 6 खगः, a sword [ f. रिष्टि ]
विसो vii. 61 आयुः, a rat [f. वृष ] रोहो vii. 16 प्रतिरोधः, obstruction [f. वीमुं vii. 73 सामस्त्यम्, totality[f. विष्वक्] रोध ]
वेइआ vii. 76 अङ्गलिमुद्रा, a seal ring. [f.
__ वेदिका] लंचो vii. 17 उत्कोचः, a bribe [ ts. ] | वेरुलिअं vii. 79 वैयम्, Lapis lasuli. [f. लेसो vii. 28 अल्पम्, a little [ f. लेश] वैडूर्य । 13

Page #489

98
Desinamamala.
सूहवो viii. 42 सुभगः, fortunate [f. सुभग]
सोअमलं viii. 45 सौकुमार्यम्, tenderness. सत्थरो viii. 4 शय्या, a couch [f. स्रस्तर ]
[f. सौकुमार्य ] सयली viii. 11 मीनः, a fish [ f. शकलिन् ]
सोमालं viii. 45 सुकुमारम्, tender [ f. सरडो viii. 11 रुकलासः, a chamelion.
सुकुमार ] . [f. सरट ] सामत्थं viii. 24 सामर्थ्यम्, ability, capacity. [ f. सामर्थ्य ]
हलिआरो viii. 64 हरितालः, a kind of सिरिवओ viii. 32 श्रीवदः, a kind of bird
____yellow coloured pigeon. [ f. हरिताल] [f. श्रीवद]
हिट्ठो viii. 67 अधः, below [ f. अधः ] मुगिम्हओ viii. 39 फाल्गुनोत्सवः, a festival | हित्थो viii. 67 त्रस्तः, terrified [f. त्रस्त ]
in Phālguna ( February-March) हीरो viii. 70 वजः, a diamond [ ts. ] हरो, [ f. सुग्रीष्मक ]
the God Siva [ f. हर ]

Page #490

Appendix II. Alphabetical list of Verbal Substitutes taught by Hemacandra in his Grammar and in this work. The numbers in brackets refer to the Grammar. अ
अणच्छ = रुष्, ' draw' i. 37 (iv. 187)
अणच्छइ = कर्षति. अइच्छ = गम्, 'go' i. 37 (iv. 162 ) अइच्छइ = गच्छति.
अणुरुज्झ = अनुरुध् ' obstruct' ( कर्मणि अई = गम्, 'go' i. 20 (iv. 162 ) अईइ =
भावे च) (iv. 248) अणुरुज्झइ = अनुरु
ध्यते. ___ गच्छति. अक्कुप्त = गम्, 'go' i. 37 (iv. 162)
अणुवज्ज = गम् 'go ' i. 41 (iv. 162) अक्कुसइ = गच्छति.
__ अणुवज्जिअं = गतम्, अणुवज्जइ = गच्छति. अक्खोड = रुष् ( असिविषयस्य ), ' draw (a
अण्ह = भुज् — eat' i. 20 ( iv. 110 ) अण्हइ sword )' i. 37 (iv. 188) अक्खोडइ
= भुड्के . ( Hc. Gr. °डेइ ) = असिं कोशात्कर्षति,
अप्पाह = सं-दिश् — send a message' i. 37 अग्य = राज् — shine' i. 20 (iv. 100
(iv. 180) अप्पाहइ = संदिशति. अम्घइ = राजते.
अप्फुण्ण = आ-क्रम् ' seize' i. 20 (iv. 258) अग्घव = पू' fill' i.37 (iv. 16) ) अग्घ
__ अप्फुण्णो = आक्रान्तः. वइ = पूरयति.
अभिड = सं-गम् — meet' i. 37, 78 (iv. अग्घाड = पूfill' i. 37 (iv. 169) अम्बा
___164) अभिडइ = संगच्छते. डइ = पूरयति.
अन्भुत्त = स्ना, bathe ' प्र-दीप 'blaze' अंगुम = प 'ill' i. 37 ( iv. 169 ) अंगुमइ =
____i.58 (iv. 14, 152 ) अब्भुत्तइ =स्नाति, पूरयति.
प्रदीप्यते. अच्छ = आस् — sit' (iv.215) अच्छइ =
अयंछ = कृष् - draw' i. 37 (iv. 187 ) आस्ते.
अयंछइ = कर्षति. अज्झस्स = आ-कुश् 'cry' i. 13 अज्झस्सइ = अल्लत्थ = उत्-क्षिप् ' throw up' i.37 (iv. आक्रोशति.
144) अल्लत्थइ = उत्क्षिपति. अंच = रुष् 'draw' i. 20 ( iv. 187 ) | अलि अ = उप-सृप् ' approach ' आ-ली
अंचइ = कर्षति cf. अंछि अं in the gloss- settle down upon ' i. 58 (iv. ary.
139, 54 ) अलिअइ = उपसर्पति, आलीयते अ = क्वथ् ' boil' i. 20 (iv. 119) अट्
( Hc. Gr. अल्लीअइ = आलीयते) — wander ' (iv. 230) अट्टइ = कथति; अलिव = अप॑ 'offer ' (iv. 39 ) अल्लिवइ = परिअट्टइ = पर्यटति.
अपयति. अड्डक्स = क्षिप् ' throw' i. 37 (iv. 143) अव अक्ख = दृश् — see ' i. 48 (iv. 181) अड्डक्खइ = क्षिपति.
अवअक्खड - पश्यति,

Page #491

100
Desinamamala.
अवअच्छ = ह्लाद् ' rejoice ' (ण्यन्तस्याण्यन्तस्य अहिलंख = काथ् desire' i. 48 (iv. 192)
च), दृश् ‘see ' i. 59 (iv. 122, 181) अहिलं खइ = काडुक्षति. अवअच्छइ = ह्लादते, ह्लादयति, पश्यति.
अहिलंघ = काङ्ग् ‘desire' i. 48 (iv 192) अवअज्झ = दृश् — see' i. 48 (iv. 181) ___ अहिलंघइ = काति. अवअज्झइ = पश्यति.
अहेसि = आसीत् ' was' i. 20. अवआस = दृश् — see, ' लिम् - embrace.'
आ i.59 ( iv. 181, 190. cf. ii. 174) अवआसइ = पश्यति, श्लिष्यति.
आअड्ड= व्या-पृbe engaged 'i.71, 68 अवक्ख = दृश् ' see' i.37 (iv. 181) (iv. 81 ) आअड्डइ ( He. Gr. "ड्डेइ ) अवक्खइ = पश्यति.
= व्याप्रियते. अवज्जस = गम् —go ' i. 48 (iv. 162) आइग्घ = आ-घ्रा ' smell'i.71 (iv. 13) अवज्जसइ = गच्छति.
आइग्घइ =आजिघ्रति. अवरुंड = परि-रभ ' embrace' i. 11 अवलं- आइंछ = कृष् - draw ' i. 71 (iv. 187) डइ = परिरभते, अवरुंडिज्जइ = परिरभ्यते, अव- आइंछइ = कर्षति. रुडिऊण = परिरभ्य.
आउड्ड = मस्ज् ‘plunge' i. 71 ( iv. 101 ) अवसेह = गम् 'go,' नश् — perish ' i. 59 __आउड्डइ = मज्जति. (iv. 162, 178) अवसेहइ = गच्छति,
आढव = आ-भ - begin' i. 71 (iv 155) नश्यति.
आढवइ - आरभते. अवह = रच् ' arrange' i. 37 (iv.94) आढप्प = आ-रभ ' begin' (कणि भावे च )
अवहेइ ( Hc. Gr. हइ) रचयति. ____i.71 (iv. 254) आढप्पइ = आरभ्यते. अवहर = गम् 'go,' नश् ' perish, ' i. 59 आयज्झ = वेप — tremble'i. 71 (iv. 147 ) - (iv. 162, 178) अवहरइ = गच्छति, नश्यति । आयज्झइ = वेपते. अवहाव = क्रप pity ' i. 48 ( iv. 151) आयंब = वेप - tremble' i.71 (iv. 147) अवहावेइ = क्रपते ( रूपां करोतीत्यर्थः)
आयंबइ = वेपते. अवहेड = मुच् — release ' i. 48 (iv.91) आरंभ = आ-रभू ' begin ' (iv. 155 ) आरं__ अवहेडइ = मुश्चति.
भइ-आरभते. अवुक = वि-ज्ञा ( ण्यन्तस्य ) — tell respect- आरोअ = उल्लस् — sport' i. 71 (iv. 202) fully' i. 37 ( iv. 38 ) अवुकई = विज्ञ
आरोअइ = उल्लसति पयति.
आरोल = पुज् — heap ' i.71 ( iv. 102) अहिऊल = दह " burn' i. 48 (iv. 208) आरोलइ = पुञ्जयति. अहिऊलइ = दहति.
आलिह = स्पृश् ' touch ' i. 71 (iv. 182) अहिपचअ = ग्रह — take' आ-गम् — come' आलिहइ = स्पृशति. i. 60 ( iv. 209, 163 ) अहिपच्चुअइ = | आलुख = द burn ' स्पृश् 'touch ' i. 78 गृह्णाति, आछति.
( iv. 208, 182 )आलुखइ = दहति, स्पृशति. अहिरेम = पू — fill ' i. 48 (iv. 169 ) अहि. | आविलुप = काङ्क्ष ' desire' i.72 आविलुपिअं रेमइ = पूरयति.
अभिलषितम्.

Page #492

Appendix II.
101
आसंघ-सं- . ' conjecture' i.71 ( iv.. उत्थार = आ-क्रम् 'occupy, seize' i. 117 35) आसंघद = सम्भावयति.
(iv. 160) उत्थारइ = आक्रामति. आह = काइ desire 'i. 66 (iv. 192) उद्वाल, a variant of ओहाल, q. v. आहइ = काक्षति.
उद्बुमा = पृ ' fill' i. 117 ( iv. 169) उत्आहोड = तडू — beat' i.71 ( iv. 27 ) आहो- ध्मा 'blow' (iv. 8) उगुमाइ = पूर्यते डइ = ताडयति.
( Hc. Gr. पूरयति ), उमति. उप्पेल = उत्-नम् ' raise' i. 117 (iv. 36)
उप्पेलइ = उन्नमयति. इच्छ = इष् — wish ' (iv. 215 ) इन्छइ =
उफाल = कथ् 'tell' i. 117 (iv. 2 उप्पाल इच्छति.
but in ii. 1 74 उप्फाल ) उप्फालइ = कथ
यति. उकुकुर = उत्-स्था —get up ' ( iv. 17 ) उम्भाव = रम् ' rejoice ' i. 117 (iv.168) उकुकुरइ = उत्तिष्ठति.
उळभावइ = रमते; उम्भावि = मुरतम्.
उन्भुत्त = उत्-क्षिप्, 'throw up' i. 117 उकुस = गम् 'go ' i. 117 (iv. 162) उक्त
(iv. 144) उब्भुत्तइ = उत्क्षिपति. सइ = गच्छति.
उम्मच्छ = वञ्च्, ' sneak' i. 117 (iv. 93) उकोसं = उत्कृष्टम्, ' drawn out' (iv. 258)
उम्मच्छइ (Hc. Gr. उम०)= वञ्चति. उक्युड = तुइ ' break' (iv. 116 ) उक्खु
उम्मत्थ = अभ्या-गम्, 'come face to face' डइ = तुडति
i. 117 (iv. 165) उम्मस्थइ = अभ्याउग्ग = उद्धट् 'open' (ण्यन्तस्य) i. 102 गच्छात. (iv. 33) उग्गइ = उद्घाटयति.
उल्लाल = उत्-नम् ' raise' i. 117 (i उग्गह = रच् ' arrange' i. 104 (iv.94 )
उल्लालइ = उन्नमयति. उग्गहइ = रचयति.
उल्लुक = तुडू ' break' i. 92 ( iv. 116 ) उग्घुस = मृज् 'wipe off' i. 117 (iv.
उल्लुका = तुडति; उस्लुकं = त्रुटितम्. __105) उग्घुसइ = मार्टि.
उल्लंड = वि-रिच 'purge' i. 117 (iv. 26) उंघ = नि-द्रा ' sleep' i. 102 ( iv. 12 )
_उल्लंडइ = विरेचयति. cf. ओलुंड. उंघइ = निद्राति.
उल्लूर = तुड् — break' i. 117 (iv. 116) उड्डे = उड्डी — Ay up' (iv. 237 ) उड्डेइ =
उल्लरइ = तुडति. __ उड्डयते, उड्डेति = उड्डीयन्ते.
उवरुज्झ = उप-रुध् 'obstruct' (कमणि भावे उह = उत्-स्था ' get up ' ( iv. 17 ) उठुइ = च) (iv. 218) उवरुज्झइ = उपरुध्यते. उत्तिष्ठति.
उवसम = उप-शम् — cease' (iv. 239 ) उवउत्थंघ = उत्-क्षिप् 'throw up' रुध् ' ob- |
समइ = उपशाम्यति.. struct' i. 137 (iv. 144, 133 ) उत्- | उवहत्थ = समा-रच, "arrange' i. 119 (iv. नम् ' raise' (iv. 36 ) उत्थंघइ = उरिक्ष- 95) उवह स्थिअं = सज्जितम्; उवहत्थइ = पति, रुणद्धि, उन्नमयति.
समारचयति. उत्थल्ल = उच्छल् — Hy upwards' (iv. उवाअ = उत्-वा — blow' (iv. 240) 174) उत्थल्लइ = उच्छलति.
उव्वाअइ = उद्वाति.

Page #493

102
Desināmamālā.
उन्विव = उत्-विज् - be grieved ' ( iv. | आलुंड = वि-रिच 'purge' i. 163 (iv. 26) 227) उबिवइ = उद्विजते.
ओलुंडइ = विरेचयति. [ prob. a variant उव्वेढ = उत्-वेष्ट्र ' surround' (iv. 228 ) of उल्लुंड ] उव्वेढइ = उद्वेष्टते.
ओवास = अव-काश् ‘be visible' i. 163 उज्वेल्ल = प्र-सृ 'follow forth' i. 117 ( iv. 179) ओवासइ = अवकाशते.
(iv. 77 ) उन्-वेष्ट्र — surround' (iv. ओवाह = अव-गाह् ‘plunge into' i. 163 223 ) उव्वेल्लइ = प्रसरति (in this sense (iv. 205 ) ओवाहइ = अवगाहते. Hc. Gr. उवेल्लइ ), उद्वेष्टते.
ओमुक्क = तिज — sharpea' i. 163 (iv उस्सिक = मुच् — release ' उत्--क्षिप् 'throw
____104) ओसुक्का = तेजयात. up' i. 137 (iv. 91,14) उस्सिका =
14 ) उत्तिक = ओह = अव-तू ' descend ' i. 160 (iv. 85) मुञ्चति, उत्क्षिपति.
__ ओहइ = अवतरति.
ओहाम = तुल् — weigh' i. 163 (iv. 25) ऊसल = उत्-लस् — sport' i. 141 (iv. ओहामइ = तोलयति.
202) ऊसलिअं = उल्लसितम्; ऊसलइ = | ओहाव = आ-क्रम् ' occupy, seize' i. 163 उल्लसति.
(iv. 160) ओहावइ = आक्रामति. ऊसुंभ = उत्-लस् — sport' i. 142 (iv..
( IV. ओहीर = नि-द्रा ' sleep' i. 163 (iv. 12) 202.) ऊमुंभि = उल्लसिलम्; ऊमुंभइ = |
____ ओहीरिअं = निद्रा; ओहरिइ = निद्राति. उल्लसति.
ओ
ओअक्ख = दृश् ' see' i. 16 (iv. 181) कढ = कथ् — boil ' (iv. 220) कढइ = कथति ओअक्खइ = पश्यति.
कड्ढ = रुष्, 'draw, pull' (iv. 187 ) ओअग्ग = वि-आप् - pervade' i. 163
कड्ढइ = कर्षति. (iv. 141) ओअग्गइ = व्याप्नोति.
कत्थ = कथ् ' tell' (कर्मणि भावे च) (iv. ओअंद = आ-छिद् — cut off' i. 163 (iv.
249) कथइ = कथ्यते. ___125) ओअंदइ = आच्छिननि.
कमवस = स्वप् — sleep' ii. 23 (iv. 146 ) ओग्गाल = रोमन्थ 'chew' (चन्तस्य). 143
कमवसइ = स्वपिति. (iv. 43 ) ओग्गालइ = रोमन्थयति.
कम्म = सुरं-क — shave' भुज् 'eat' ii. 56 ओद्वाल = आ-छिद् 'cut off i. 163 (iv.
(iv. 72, 110) कम्मइ = क्षुरं करोति, 125) ओद्दालइ ( Hc. Tr. उवा ) =
भुक्त ( in this sense He. Gr. कम्मेइ) आच्छिनत्ति.
कम्मव = उप-भुज् — enjoy' ii. 23 (iv. ओंबाल = छद् 'cover' (ण्यन्तस्य) प्लु 'float'
111) कम्मवइ = उपभक्ते. (ण्यन्तस्य)i. 174 (iv 1,41) ओंबा- कर = रु 'do' (iv. 2347 230) करइ = लइ = छादयति, प्लावयति.
करोति. ओरस = अव-तू ' descend' i. 163 (iv. करंज = भज् — break' ii. 23 (iv. 106) 85) ओरसइ = अवतरति.
करंजइ = भनक्ति. ओरुम्मा = उत्-वा — vomit' i. 163 (iv. 11) करिस = रुष ' draw, pull ' (iv. 235) ओरुम्माइ = उद्वाति.
. करिसइ = कर्षति.

Page #494

Appendix II.
103
कव = कु ' hum ' (iv. 233 ) कवइ = कोति. खिज्ज = खिद् — be afflicted' ( iv. 224 ) का = रु do' (भूतभविष्यत्कालयोः; स्कातुम्- खिज्जइ = खिद्यते
तव्येषु च ) (iv. 214) काहीअ = अकार्षीत्, खिर = क्षर — flow' ii. 74 (iv. 173) अकरोत्, चकार; काहिइ = करिष्यति, कर्ता; खिग्इ = क्षनि काऊण = रुत्वा; काउं = कर्तुम्; कायव्वं = |
खुट = तुडू — break ' ii. 75 (iv. 116 ) कर्तव्यम्.
खुट्टइ = तुडति किण = की ' buy' (iv. 52 ) किणइ =
खुड = तुडू — break' ii. 75 (iv. 116) कीणाति.
खुडइ = तुडति. किलिकिंच = रम् — rejoice' ii. 32 (iv. | खुष्य = मम्जू plunge ' ii. 75 (iv. 101) 168) किलिकिंचइ = रमते.
खुष्पइ = मज्जति. कीर = + do' (कर्मणि भावे च ) (iv. 250) खेड्डू = रम् — rejoice ' ii. 77 ( iv. 160 ) कीरइ = क्रियते.
खेडुइ = रमते. कुक, a variant of कोकq.v. कुज्झ = क्रुध् be angry' (iv. 217 )
गच्छ = गम् 'go' (iv.215)गच्छइ गच्छति कुज्झइ =क्रुध्यति.
गढ = घट् ' happen ' (iv 112) गढइ = कुण = रु 'do' (iv. 65, 239 ) कुणइ =
घटते करोति.
गंठ = ग्रन्थू ' tie' (iv. 120 ) गंठइ = अध्नाति कुप्प = कुप 'be angry' (iv. 230) गमेस = गवेष ' search for ' (iv. 189) कुप्पइ = कुप्यति.
__ गमेसइ = गवेषयति. केलाय = समा-रच् ' arrange' ii. 44 (iv.
गम्म = गम् 'go' ( कर्मणि भावे च ) (iv. 249) 95) केलायइ = समारचयति.
गम्मइ = गम्यते. कोआस = वि-कस् 'open' ii. 50 (iv. 195)
गलत्थ = क्षिप् ' throw ii. 87 (iv. 143 ) केआसइ =विकसति.
__गलस्थिअं = क्षिप्तम् ; गलत्थइ = क्षिपति. कोक (ह्रस्वत्वे कुक)= व्या-ह'speak' ii. 50
गा=गै — sing ' ( iv. 6 ) गाइ = गायति. (iv.76 ) कोकइ (कुक्का) = व्याहरति. कोट्टम = रम् ' rejoice ' ii. 50 ( iv. 168)
गिज्झ = गृधू ' covet ' (iv. 217) गिज्झइ =
गृध्यति. कोट्टमइ = रमते.
गुंज = हस् — laugh ' ii. 92 (iv. 196)
गुंजइ = हसति. सउर = शुभ ' be agitated ' ii. 72 (iv. गुंजुल ( Hc. Gr. गुंजोल्ल, ह्रस्वत्वे तु गुंजुल) 154 ) खउरइ-क्षुभ्यति.
= उत्-लस् — sport ' ii. 93 (iv 202) खड्ड = मृद् — press' ii. 71 (iv. 126 ) गुंजुल्लइ = उल्लसति. खड्डइ = मृद्राति.
गुंठ = उद्गलि — sprinkle with powder ' खम्म = खन् 'dig ' ( कर्मणि भावे च ) (iv. . ___ii 92 ( iv. 29 ) गुंठइ = उर्दूलयति. 244 ) खम्मइ = खन्यते
गुम = भ्रम् — turn round ' ii. 92 (iv. खा = खाद् ‘eat' (वर्तमानभविष्यद्विध्यायेकवचन 161 ) गुमड़ :- भ्रमति. एव) (iv. 228 ) खाइ = खादति; खाहिइ = गुम्म = मुह ' faint ' ii. 92 ( iv. 207) खादिष्यति; खाउ = खाद्तु.
गुम्मइ = मुह्यति.

Page #495

104
गुम्मड = मुहू ' faint ii. 93 ( iv 207 ) गुम्मडड् = मुह्यति.
गुलल = रु 'do' ( चाटुविषयस्य ) ii. 93 (iv. 73 ) गुललइ = चाटु करोति.
गुलुगंछ = उत्-नम् ' rise ' ( ण्यन्तस्य ) उत्क्षिप् ‘throw up.' ii. 93 ( iv. 36, 144 ) गुलुगुछिअं= उन्नमितम्, गुलगुछइ = उन्नमयति उत्क्षिपति.
गेव्ह
Desinā mamāla.
= ग्रहू 'take, seize ' (iv. 209) गेण्हइ गृह्णाति
=
घ
घत्त = क्षिप् ' throw ' गवेषु ' search for ' ii. 112 (iv. 148, 189 ) घत्तर = क्षिपति, गवेषयति.
घिस [ = ग्रस् ' swallow ' ii. 108 (iv. 204 ) घिसइ = ग्रसते.
घुट्ट ( Hc. Gr. घोट of which घुट्ट is the shortened form ) = पा ' drink ii. 109 (iv. 10) geg= Ĥafà.
घुम्म = घूर्णू ' reel ' ii. 109 ( iv. 117 ) घुम्मइ = घूर्णते.
घुल = घूर्ण 'reel' it. 109 ( iv. 117 )
घुलइ = घूर्णते [ a variant of घोल q. v.] घुसल = मन्थ् ' churn ' ii. 109 (iv. 121 ) घुसलइ = मथ्नाति
घेत्
-
( = ग्रहू 'take, seize' ( स्कातुमतव्येषु ) ( i v. 210 ) घेतूण = गृहीत्वा; घेत्तुआण : गृहीत्वा घेत्तुं = गृहीत्वा ग्रहीतुम्; घेत्तव्वं = ग्रहीतव्यम्.
घेप्प = ग्रहू ' take, seize ' ( कर्मणि भावे च ) (iv. 256 ) घेण्पइ = गृह्यते.
घोल = घूर्ण ' reel ' ii. 111 ( iv. 117 ) घोलइ = घूर्णते [ from this घुल q. v is formed by shortening. ]
च
चक्कम = भ्रम् ' turn round iii. 6 ( iv. 161) चक्कम ( Hc. Gr. इ) = भ्रमति.

7
taste
( iv. 258)
आ-स्वद् चक्खम्भिअं = आस्वादितम्.
चचचुप्प = ऋ 'go ' ( ण्यन्तस्य ) iii 6 (iv. 39 ) चच्चुप्पड़ = अर्पयति.
चक्ख =
चच्छ = तक्षू ' chop iii. 4 ( iv. 194 ) चच्छइ = तक्ष्णोति.
,
पश्यति.
<
चज्ज = दृश् ' see iii. 4 चज्जइ = चड = आ-रुहू ascend ' ( iv. 206) आरोहति..
चडइ =
चड्डु = मृद् 'press' भुज् 'eat' पष् 'grind' iii. 20 (iv. 126, 110, 185 ) चड्डइ : मृद्वाति, भुङ्क्ते, पिनष्टि.
=
चमढ = भुज् ' eat ii. 6 (iv. 110 ) चमढड् = - भुङ्क्ते.
चय = शक् ' be able ' iii. 4 (iv. 86 ) चयइ = - शक्नोति,
चल = चलू 'move (iv. 231 ) चलइ = चलति.
चव = कथ् ' tell iii. 4 ( iv. 2 ) च्यु ' fall down ' ( iv. 233 ) चवइ = कथ यति, च्यवते.
चिंच = मण्डू ' adorn' iii. 11 (iv. 115 ) चिंचइ = मण्डयति.
,
चिंचअ = मण्डू ' adorn' ii. 13 (iv. 115)
चिंचइओ = मण्डितः; चिंचअड् = मण्डयति. चिंचिल्ल = मण्डू ' adorn' iii. 13 (iv. 115 ) चिंचिल्लइ = मण्डयति.
' stand' (iv. 16 ) चिट्ठइ =
चिट्ठ
== स्था
तिष्ठति.
चिण = चि ' collect ' ( iv. 241 ) चिणइ = चिनोति.
चिम्म = चि ' collect ' ( कर्मणि भावे च ) (iv 243 ) चिम्मड़ = चीयते.
चिव्व = चि ' collect ' ( कर्मणि भावे च ) (iv. 242 ) चिव्वइ = चीयते.
चुक्क = भ्रंश् ' be lost ' ( iv. 177 ) चुक्कड़ भ्रश्यति.

=

Page #496

चुण = चि 'coilect' (iv. 238 ) चुणइ = चिनोति.
Appendix II.
=
चुंब = चुम्बू 'kiss' (iv. 239 ) चुंबइ = चुम्बति.
चुलुचल = स्पन्द् ' throb iii.18 (iv. 127 ) चलुचुलइ = स्पन्दने.
चोप्पड = क्षु ' rub iii. 19 (iv. 191 ) चोपडइ = क्षति.
छ
छज्ज = राज् ' shine' iii. 25 (iv. 100 ) छज्जइ = राजति.
छड्डु = मुच् ' release छड्डुइ = = मुञ्चति.
iii. 25 (iv. 91 )
छित्तं = स्पृष्टम् ' touched' (iv. 258 ) छिन्द = छिद् ' cut ' ( iv. 216 ) छिन्दइ = छिनत्ति.
छिप्प = स्पृश् ' touch' (iv. 257 ) ( कर्मणि भावे च ) छिप्पर : : स्पृश्यते.
-
छिव = स्पृश् — touch' iii. 28 ( iv. 182 ) छिवइ = स्पृशति.
छिह = स्पृश् ' touch' iii. 28 (iv. 182 ) छिह स्पृशति.
छंद =
[ = आक्रम् 'occupy' (iv. 160 ) छंदइ = आक्रामति.
छुप्प = छुप् ' touch' ( कर्मणि भावे च ) (iv. 249 ) छुप्पइ = छुप्यते.
छुह = क्षिप् ' throw ' ( iv. 143 ) छुहइ = क्षिपति.
ज
जअड = त्वर् ' make haste iii. 44 ( iv. 170 ) जअडइ = त्वरते; जअडन्तो त्वरमाण: जग्ग = जागृ ' be awake ' ( iv. 80 ) जग्गइ = जागर्ति.
14
105
जढं = त्यक्तम् ' abandoned ' ( iv. 258) जंप = कथ् ' tell ' iii. 41 ( iv. 2 ) जंपड़ कथयति.
जंभा = जृम्भू ' yawn ' ( iv. 157 ) जंभाइ जृम्भते.
जंभाअ = जृम्भू 'yawn ' (iv. 240 ) जंभाअइ - जृम्भते.
=
नम्म = जन् ' be born ' ( iv. 136 ) जम्मइ = जायते.
जर = जृ ' humiliate ' ( iv. 234 ) जरइ = जरति.
=
नव = या ' go ' ( ण्यन्तस्य ) iii. 41 ( iv. 40 ) जवइ = यापयति.
जाण = ज्ञा जानाति
=
जा = जन् 'be born ' (iv. 136 ) जाइ = जायते जाअ = जन् ' be born ' ( iv. 240 ) जाअ‍ = जायते.
जच्छ = यम् ' restrain ' ( iv. 215 ) जच्छइ जुंज = युज् = यच्छति
युनक्ति.
— know ' ⟨iv. 7 ) जाणइ =
जिण = जि ' conquer ' ( iv. 241 ) जिणइ = जयति. जिम = भुजू eat' iii. 46 ( iv. 110 ) जिमइ = भुके [ the shortened form of जेम ]
7
जिम्म = जिम् ' eat (iv. 230 ) जिम्मइ = जेमति.
<
जिव्व = जि 'conquer' ( कर्मणि भावे च ) (iv 242 ) जिव्वइ = जीयते.
=
जीर = जृ ' humiliate' ( कर्मणि भावे च ) (iv 250 ) जी रई जीर्यते. = लज्ज् ' be ashamed' iii. 46 (iv. 103 ) जीहर लज्जते
जीह
जुज्ज = युज् ' yoke ' ( iv. 109 ) जुज्जइ = युनक्ति.
जुज्झ = युध ' fight' (iv. 217 ) जुज्झइ = युध्यते.
C

yoke ' (iv. 109 ) जुंजइ =
=

Page #497

106
Desīnāmamāla
जुप्प = युज् — yoke' (iv. 109 ) जुप्पइ = | टिविडिक = मण्डू "adorn' iv. 3 (iv. 115) युनक्ति.
टिविडिक = मण्डयति. जूर = खिद् — be afflicted ' क्रुध् ‘be angry' iii. 52 ( iv. 132, 135) जूरइ = खियते, कम्यति.
ठा = स्था — stand ' (iv. 16 ) ठाइ = तिष्ठति.
Also ठाअ. जूरव = वञ्च् — sneak ' iii. 47 (iv.93)
जूरवइ = वञ्चति. जे = जि ' conquer ' ( iv. 237 ) जेऊण = | उज्झ = दह — burn ' ( कर्मणि भावे च ) (iv. जित्वा.
246 ) डज्झइ = दह्यते. जेम = भुज 'eat' (iv. 110) जेमइ = भुक्ते. ! डर = त्रस् — fear' iv. 8 ( iv. 198 ) डरइ
__ = त्रस्यति झंख = सम्-तप - be distressed, ' वि-लपू, | डल = पा ' drink ' iv. 8 (iv. 10 ) डल्लइ
"lament,' उपा-लभू ' censure' निःश्वस् = पिबति. ' sigh ' iii. 62 (iv. 140, 148, 156, | डिंभ = संस ' slip down' iv.9 (iv. 197 ) 201) झंखड = संतप्यते, विलपति, उपालभते, डिंभइ = स्रंसते. निःश्वसिति. झड = शद् 'perish ' iii. 55 (iv. 130) झडइ शीयते.
ढंस = वि-वृत् ' turn round ' iv. 14 (iv. झंट = भ्रम् ' turn round ' ( iv. 161)
___118) ढंसइ = विवर्तते. झंटइ = भ्रमति.
ढक्क = छद् 'cover ' iv. 14 ( iv. 21) झंप = भ्रम् ' turn round ' iii. 55 ( iv.
ढकई = छादयति. 161) झंप= भ्रमति
ढंढल = भ्रम् ' turn round ' iv. 15 (iv. झर = स्मृ ' remember' क्षर 'flow' iii. 62
161) ढंढल्लइ = भ्रमति. (iv. 74, 173) झरइ = स्मरति, क्षरति..
ढंढोल = गवेष — search for ' iv. 15 ( iv. झा = ध्यै — contemplate ' (iv. 6 ) झाइ =
___189 ) ढंढोलइ = गवेषयति. __ ध्यायति.
ढिक्क = गर्जू — bellow ' (वृषभकर्तृकस्य ) iv. झाअ = ध्यै — contemplate ' ( iv. 240)
____ 15 ( iv. 99 ) ढिकई = वृषभो गर्जति. झाअइ = ध्यायति.
ढुंढुल्ल = भ्रम् ' turn round ' गवेषु — search झुझुण = जुगुप्स् — despise' iii. 58 (iv. 4 )
for ' iv. 17 ( iv. 161, 189) ढुंढुल्लइ =
भ्रमति, गवेषयति. __ झुणइ = जुगुप्सते झूर = स्मृ — remember' iii. 59 (iv.74)
| दुम = भ्रम् ' turn round ' iv. 15 (iv. झूरइ = स्मरति.
161) दुमइ = भ्रमति. झोस = क्षिपू — throw ' (iv. 258 ) झोसिअं दुस = भ्रम् - turn round ' iv. 15 (iv. = क्षिप्तम्.
____161 ) दुसइ = भ्रमति
टिरिटिल्ल = भ्रम् ' turn round ' iv. 3 (iv. | णज्ज = ज्ञा 'know' (कर्मणि भावे च ) iv. 20 161) टिरिटिलइ = भ्राम्यति.
(iv. 252 ) णज्जइ = ज्ञायते.

Page #498

Appendix II.
107 गड = गप · hide' iv. 20 ( iv. 150 ) णडइ 19 ) णिम्माण = निर्मिमीते ( He. Gr. ) __ = गुप्यति.
निम्माण) णव = नम् — salute, ' (iv. 226 ) bend ' जिरप्प = स्था — stand ' iv. 40 ( iv. 16 )
(भाराक्रान्ते कर्तरि ) (iv. 158) णवइ =नमति, णिरप्पइ = तिष्ठति ( He. Gr. निरप्प ) भाराकान्तो नमति.
णिरिग्घ= नि--ली — hide' iv. 40 (iv.55) णव्य = ज्ञा — know ' ( कर्मणि भावे च ) iv. | _णिरिग्घः = निलीयते.
20 (iv. 252 ) णव्वइ = ज्ञायते. णिरिणज्ज-पिष् ' grind' iv. 41 (iv. 185) णिअ = दृश् ' see' iv. 38 (iv. 181) _णिरिणज्जइ = पिनष्टि.
निअइ = पश्यति ( Hc. Gr. निअ ) णिरिणास = गम् “go' पिषु 'grind' नश् णिअच्छ = दृशु — see' iv. 40 ( iv. 181) perish ' iv. 51 (iv. 162, 185, णिअच्छइ = पश्यति. ( He. Gr. निअच्छ)
____ 178) णिरिणासइ = गच्छति, पिनष्टि, नश्यति. जिआर = रु . do' (काणेक्षितविषयस्य ) iv. | निरुवार = ग्रह — take, seize' iv. 41 (iv. 40 (iv. 66) णिआरइ = काणेक्षितं करोति. 209) णिरुवारइ = गृह्णाति ( Hc. Gr.
निरुवार) णिउड्डु = मस्ज् 'plunge' iv. 40 (iv. 101) णिउडुइ = मज्जति.
मिलीअ = नि-ली hide' (iv.55) णिलीअइ णिच्छल्ल = छिद् — cut ' iv. 40 (iv. 124)|
= निलीयते. णिच्छल्लइ = छिनत्ति.
णिलुक = तुडू' break' नि-ली — hide' iv.
51 (iv. 116, 55) णिलुकइ = तुडति, णिज्झर = क्षि ' decay ' destroy' ir. 40 |
__ निलीयते. (iv. 20) णिज्झरइ = क्षीयते ( He. Gr. क्षयति )
जिल्लस = उत्-लसू 'sport' iv. 40 (iv.
202) णिल्लसइ = उल्लसति. णिज्झोड = छिद् — cut ' iv. 40 ( iv. 124) णिज्झोडइ = छिनात्त.
जिल्लुंछ = मुच् ' release' iv. 40 (iv.91)
जिल्लुछइ = मुञ्चति. णिटुह = वि-गल् ' get loose ' iv. 40 ( iv.
गिल्लूर = छिद् 'cut' iv. 40 (iv. 124) ___175) णिहइ = विगलति.
पिल्लूरइ = छिनत्ति. णिदुह = रु — do' (निष्टम्भविषयस्य ) iv. 40. णिवह = गम् ‘go ' पिष् 'grind ' नश् 'pe
(iv. 67 ) णिद्वहइ = निष्टम्भं करोति. rish' iv. 51 (iv. 162, 185, 178) णिड्डअ = क्षर् - flow ' iv. 40 (iv. 173) शिवहइ = गच्छति, पिनष्टि, नश्यति. - णिड्डु अइ = क्षरति ( He. Gr. णि?अ) .. .
। शिव्वड = भू ' become ' (पृथक्भूते स्पष्टे च
कर्तरि ) iv. 40 ( iv.62) णिव्वडइ = पृथक् णिम = नि-अम् ‘place ' iv. 38 (iv. 199)
स्पष्टो वा भवति. णिमइ-न्यस्यति.
णिव्वर = कथ् 'tell' ( दुःखविषयस्य ) छिद् णिम्मव = निर-मा - create ' iv. 40 ( iv..
IV. 'cut ' iv.51 (iv. 3, 124) णिव्वरइ = 19 ) जिम्मवइ = निर्मिमीते (Hc. Gr. निम्मव)
दुःखं कथयति, छिनत्ति, णिम्मह = गम् 'go ' iv. 40 ( iv. 162) गिव्वल = मुच् ' release ' ( दुःखविषयस्य ) णिम्महइ = गच्छति.
निपू-पद् ‘be produced' क्षर 'flow' णिम्माण = निर्-मा — create' iv. 40 (iv. iv.51 ( iv. 92, 128,173) णिव्वलेइ =

Page #499

108
Desinamamala.
दुःखं मुञ्चति, निष्पद्यते, क्षरति (He. Gr. | णुमज्ज = नि-सद् 'sit down' (iv. 123)
णिव्वलइ in the latter two senses) | णुमज्जइ = निषदिति. णिव्वा = वि-श्रम् ' rest' iv. 38 (iv. 159) णुल्ल, a shortened form of णोल्ल q. v. णिव्वाइ = विश्राम्यति.
णुव्व = प्र-काश् ' shine' (ण्यन्तस्य ) iv. 43 णिव्वोल = रु - do' (मन्युना करणेन यदोष्ठ- (iv. 45 ) णुव्वइ = प्रकाशयति.
मालिन्यं तद्विषयस्य ) iv. 40 (iv. 69) | णम = छद् — cover' (ण्यन्तस्य ) iv. 43 णिव्वोलइ = मन्युनोष्ठं मलिनं करोति.
(iv. 21) णूमइ = छादयति ( a variant णिसुढ = नम् - bend' (भाराकान्ते कर्तरि )iv. [ of नूम, q. v.) 40 ( iv. 158) णिमुढइ = भाराकान्तो |
णोल्ल = क्षिप' throw' iv. 45 (iv. 143) नमति.
___णोल्लइ = क्षिपति (ह्रस्वत्वे तु णुल्ल). णिहुव = कम् ' desire' iv. 40 (iv. 44 )
त णिहुवइ = कामयते. णिहोड = नि-वृ 'surround ' पत् ' fall' | तच्छ = तथ् 'chop' v.5 (iv. 194) तच्छइ=
( ण्यन्तयोः ) iv. 51 (iv. 22) णिहोडइ = तक्ष्णोति. निवारयति, पातयति.
तड = तन् 'stretch ' v. 5 (iv. 137 ) णी = गम् ‘go' iv. 43 (iv. 162) णिइ = तडइ = तनोति. गच्छति.
तड्ड = तन् 'stretch ' v. 5 (iv. 137) णीण = गम् 'go' iv. 43 (iv.162) णीणइ =
- तड्डइ = तनोनि. गच्छति.
तडव = तन् ' stretch ' v. 5 (iv. 137) णीरंज = भज break' iv. 13 (iv.106)
तडुवइ = तनोति. णीरंजइ = भनक्ति ( Hc. Gr. नीरंज) तमाड = भ्रम् ' turn round' (ण्यन्तस्य ) णीरव = भुजू —eat' (आचारक्विबन्तस्य ) आ. (iv. 30) तमाडइ = भ्रामयति. क्षिप् ' throw down' iv. 51 (iv. 5, | तर = शक् ‘be able' v. 5 (iv. 86 ) त
145) णीरवइ = बुभुक्षते, आक्षिपति. 'cross' (iv. 234 ) तरइ = शक्रोति, णीलुक्क = गम् 'go' iv. 43 (iv. 162 )|
तरति. __णीलुका = गच्छति.
तलअंट = भ्रम् ' turn round' v.9 (ir. णीलुंछ = निष-पत् — come out ' आ-छुट्
___161) तलअंटइ = भ्रमति. 'crack the fingers' iv. 51 (iv. 71) तालिअंट = भ्रम् — turn round ' ( ण्यन्तस्य) णीलुंछइ = निष्पतति, आच्छोटयति.
v. 11 (iv.30) तालिअंटइ = भ्रामयति. णीसर = रम ' reioice' (iv. 168) णीसरह = | (भ्रमति in the text seems to be a रमते.
mistake cf. the reading of BF in णीहर = निसू-सृ issue' आ-कन्द — lament' |
the critical notes) iv. 51 (iv. 79, 131) णीहरइ = निः- तीर = शक् ' be able' (iv. 86)त 'cross' सरति, आक्रन्दति.
___ (कर्मणि भावे च) (iv. 250) तीरइ = णुम = नि-अस् 'place ', छद् ' cover ' | शक्नोति, तीर्यते. (ण्यन्तस्य) iv. 51 (iv. 199, 21) णुमइ= | तुट्ट = तुडू, त्रुट् — break' (iv. 116, 230) न्यस्यति, छादयति,
तुदृइ = तुडति, त्रुद्यति.

Page #500

तुर = त्वर् ' make haste ' ( अत्यादौ ) (iv. 172 ) तुरिओ = त्वरितः; तुरन्तो = त्वरमाणः तुवर = त्वर् 'make haste ' (iv. 170) तुवरइ = त्वरते.
तूर = त्वर् — make haste' (त्यादौ शतरि च )
(iv. 171 ) तूरइ = त्वरते; तूरन्तो = त्वरमाण:. तूस = तुष ' be pleased' (iv. 236 ) तूसइ = तुष्यति.
तेअव = प्र- दीपू ' blaze forth v. 17 ( iv. 152 ) तेअवइ = प्रदीप्यते.
Appendix II.
तोड = तुड् ' break ' ( iv. 116 ) तोडइ = तुडति
थ
1
थक्क = स्था ' stand ' फक्कू ' creep v. 30 (iv. 16, 87 ) थक्कइ = तिष्ठति, फक्कति.
तृप् 'be
धिप्प = वि-गल् ' drop down satisfied ' v. 30 ( iv. 175, 188 ) थिप्पड़ = विगलति, तृप्यति.
,
धूण = स्तु' praise' (iv. 241 ) थुणइ स्तौति.
=
थुग्व = स्तु — praise ' ( कर्मणि भावे च ) (iv. 242 ) धुव्वइ = स्तूयते.
द
6
,
दंत = दृश् see ( ण्यन्तस्य ) v. 35 (iv. 32 ) दंसइ = दर्शयति.
"
दुक्खव = दृश see ' ( ण्यन्तस्य ) v. 37 (iv. 32 ) दक्खवइ = दर्शयति.
-
दट्ठ = दृश् ' see ' ( क्त्वातुमतव्येषु ) (iv. 213 ) दहूण = दृष्ट्वा ; दहुं द्रष्टुम् ददृब्वं = द्रष्टव्यम्. दाव = दृश् ' see ' ( ण्यन्तस्य ) v. 38 ( iv. 32 ) दावइ = दर्शयति.

दुउच्छ = गुप् (desid.) despise' (iv. 4) दुउच्छइ = जुगुप्सते [a variant of दुगुच्छ, q. v.]
दुउंछ = गुप् (desid ) ' despise ' ( iv. 4 ) दुउंछइ = जुगुप्सते [ a variant of दुगंछ, 9. v.]
दुगुच्छ = गुप् (desid. ) ' despise' v. 47 (iv. 4 ) दुगुच्छइ = जुगुप्सुते.
दुगुंछ = गुप् (desid. ) ' despise' v. 47 (iv. 4 ) दुगंछइ = जुगुप्सते.
दुब्भ = दुह् ' milk ' ( कर्मणि भावे च ) ( iv. 245 ) दुब्भइ = दुह्यते.
दुम = धवल ' make white ' ( ण्यन्तस्य ) v. 44 ( iv. 24 ) दुमइ = धवलयति. v. 47 (iv. 124)
L
दुहाव = छिद् cut दुहावइ = छिनत्ति
दूम = परि-तम् (= दू) 'burn, suffer pain' v. 48 दू ' suffer pain' ( ण्यन्तस्य ) (iv. 23 ) धवल ' make white ' ( iv. 24 ) दूमइ= परितापयति, दावयति, दूमिअं = धवलितम्.
109
दूस = दुष् ' be corrupted ' ( iv. 236 ) दूसइ = दुष्यति.
दे = दा ' give' (iv. 238 ) देइ = द्वाति. देक्ख = दृश् ‘see' v. 48 (iv. 181 ) देक्खइ = पश्यति.
-
धंसाड मुच् ' release साडइ = मुञ्चति.
धर धृ ' bear ' ( iv. 234 ) धरइ = धा = धावू C
- धरति. run ( वर्तमान भविष्यद्विष्याद्येकवचन एव ) (iv. 228 ) धाइ = धावति; धाहिइ = धाविष्यति; धाउ = धावतु.
ध
'

धाअ = धा ' place (iv. 240 ) धाअड् = दधाति.
धाड =
- निःसृ issue v. 59 (iv. 79 ) धाडइ = : निःसरति.
धुण = धू' shake ' (iv. 241 ) धुणइ = धुनोति. ध्रुव = धू — shake धावू ‘run ' ( iv. 59, 238 ) धुवइ = धुनोति, धावति.
'
,
,
v. 59 ( iv. 91)
धुव्व = धू' shake ' ( कर्मणि भावे च ) ( iv. 242 ) धुष्वइ = धूयते.

Page #501

110
Desināmamālā
न
| पञ्चार = उपा-लम् - censure ' vi. 29 (iv.
156) पच्चारइ%3D उपालभते. नच्च = नृत् ' dance ' (iv. 225)नश्चइ = नृत्यति.
पच्छंद = गम् 'go ' vi. 29 ( iv. 162 ) नह = नट् ' dance' (iv. 230 ) नदृइ = नटति.
पच्छंदइ = गच्छति. नस्स = नश् — perish ' (iv. 230) नस्सइ =
पज्ज = पद् ' attain ' (iv. 224) संपज्जइ = नश्यति.
संपद्यते. नास = नश् ' perish ' (iv. 238) नासइ = पज्जर = कथू ' tell ' vi. 29 (iv. 2) पज्ज
नश्यति [ a variant of the prec.] ___ रइ = कथयति. नासव = नश् 'perish' ( ण्यन्तस्य) (iv. 31) पज्झर = क्षर् — flow' vi. 29 ( iv. 173) नासवइ = नाशयति.
पज्झरइ = क्षरति. निच्छूढं = उत्तम्, ' raised up ' (iv. 258) पट्ट = पा — drink ' vi. 14 ( iv. 10 ) पट्टा
- पिबति. निण्हव = नि-ह्न · hide ' ( iv. 233) निण्हवइ = निह्नते.
पट्टव = प्र-स्था' start ' (ण्यन्तस्य )(iv. 37)
पट्टवइ = प्रस्थापयति. निमिअं = स्थापितम् ‘placed ' ( iv. 258)
पड = पत् — fall ' (iv. 219) पडइ = पतति. निमुड्ढो = निपातितः, "thrown down' (iv.
पडिअम्ग = अनु-बज् 'follow' vi. 74 (iv 258)
___107) पडिअम्गइ = अनुव जति. निहव = नि-ह्न · hide ' (iv. 233 ) निहवइ = !
पडिसा = शम् ' be calm, cease' नश् — pe. निहते.
rish ' vi. 73 (iv. 167, 178 ) पडिनील = निः-सृ ' issue ' (iv. 79 ) नीलइ =
साइ = शाम्यति, नश्यति. निःसरति.
| पड्डह = क्षुभ - be agitated ' vi. 29 (iv नूम = छद् — cover ' ( ण्यन्तस्य ) (iv. 21 ) 154 ) पड्डुहइ = शुभ्यति. नमइ = छादयति [cf. णम ]
पणाम = ऋgo' (ण्यन्तस्य ) vi. 29 (iv ने = नी — lead, carry' (iv. 237 ) नेइ = 39 ) पणामइ = अर्पयति. नयति; नेन्ति = नयन्ति; नेऊण = नीत्वा. पण्णाड = मृद् ‘press' vi. 29 (iv. 126 प
पण्णाडइ (Hc. Gr. पन्नाडइ)= मृद्वाति. पउल = पच् — cook ' vi. 29 ( iv. 90)
पदअ = गम् ‘go' vi. 29 (iv. 162)
पदअइ = गच्छति. पउलइ = पचति. पक्खोड-वि-कोश · uncovered, ' (ण्यन्तस्य)
पब्बाल = प्लु — float' छद् 'cover' (ण्यन्तयोः)
____vi. 73 (iv. 41, 21 ) पब्बालइ = प्लाव. शद्, “ perish 'vi. 73 (iv. 42, 130)
यति, छादयति पक्खोडइ = विकोशयति, शीयते.
पम्हुट्ठो = प्रमृष्टः, 'rubbed' प्रमुषितः, 'stolen' पंग = ग्रह ' take, seize ' vi. 14 (iv.
(iv. 258) 209) पंगइ = गृह्णाति.
पम्हुस = वि-स्मृ ' forget' प्र-मृश् ' rub' पञ्चड = क्षर — low ' vi. 29 (iv. 173)
प्र-मृणु — steal' vi. 73 ( iv. 75, 184, पञ्चडइ = क्षरति.
पम्हुसइ = विस्मरति, प्रमृशति, प्रमुष्णाति. पच्चड़ = गम् 'go ' vi. 29 (iv. 162 ) | पम्हुह = स्मृ ' remember ' vi. 29 (iv पच्चड्डुइ = गच्छति, .
74) पम्हुइ = स्मरति,

Page #502

Appendix it.
111
पयर = स्मृ ' remember' vi.
पल्हत्थइ = विरेचयति, पर्यस्यति; पल्हत्थं = पयरइ = स्मरति.
पर्यस्तम्. पयल्ल = प्र-सू flow forth' शिथिलीभ - be- पविरज = भज 'break vi. 74 (iv. 106) come loose ' लम्ब् — hang down'
पविरंजइ = भनक्ति. vi 29,73 (iv. 77, 70) पयल्लइ प्रसरति,
पव्वाय = म्लै ' fade' vi. 29 (iv. 18) शिथिलीभवति, लम्बते.
पव्वायइ =म्लायति. पर = भ्रम् ' turn round' vi. 14 (iv. | पहल = पूर्ण — reel' vi. 29 ( iv. 117 ) 161) परइ = भ्रमति.
___ पहलइ = घूर्णते. परिअंत = लिए — embrace' vi.35 ( iv. पहुप्प = प्र-भू ' arise ' ( iv. 63 ) पहुप्पइ = 190) परिअंतइ = लिण्यति.
प्रभवति. परिअल = गम् 'go' vi. 35 (iv. 162) | पाअ = पा — protect ' (iv. 240 ) पाअइ = परिअलइ =गच्छति.
पाति. परिअल्ल = गम् 'go ' vi. 35 (iv. 162 ) | पार = शक् - be able ' vi. 41 (iv. 86 ) परिअल्लइ = गच्छति.
पारइ = शक्नोति. परिवाड = घट् 'join' ( ण्यन्तस्य ) vi. 35 पाव = प्र-आप ' obtain' (iv. 239) पावइ=
( iv.50 ) परिवाडइ ( Hc. Gr. परिवाडेइ) प्राप्नोति. = घटयति.
पास = दृश 'see' vi. 41 (iv. 181 ) परिवाल = वेष्ट्र 'surround ' ( ण्यन्तस्य ) vi.
पासइ = पश्यति. 35 (iv. 51) परिवालइ ( Hc. Gr. परि
पिज्ज -पा'drink' vi.49 (vi. आलेइ)= वेष्टयति.
पिज्जइ = पिबति. परिसाम = शम् ' be calm ' vi. 35 (iv.
पिसुण = कथ् ' tell' vi. 50 ( iv. 2) ___167 ) परिसामइ = शाम्यति.
पिसुणइ = कथयति. परिहट = मृद् — press ' vi. 35 (iv. 126 ) परिहट्टइ = मृद्राति.
पुंस = मृज् 'wipe ' vi. 53 (iv. 105)
पुंसइ = मार्टि परी = भ्रम् ' turn round ' क्षिप् ' throw' vi. 70 (iv. 161, 143 ) परीइ = भ्रमति,
पुच्छ = प्रच्छ् ' ask ' ( iv. 97 ) पुच्छइ = विपति.
पृच्छति. पलाव = नश ' perish' (ण्यन्तस्य ) vi. 29
पुंछ = मृज् — wipe ' vi. 53 ( iv. 105) (iv. 31) पलावइ = नाशयति.
पुंछइ = मार्टि. पलोट = प्रत्या-गम् ' return ' परि-अस् । पुण = पू — purify' ( iv. 241 ) पुणइ = ' throw round ' vi. 73 ( iv. 166,
पुनाति. 200, 258) पलोट्टइ = प्रत्यागच्छति, पर्य- | पुलअ = दृश् ' see ' vi. 55 ( iv. 181 ) स्यति, पलोर्ट = पर्यस्तम्.
पुलअइ ( He. Gr. पुलएइ) = पश्यति. पलट = परि-अस् — throw round ' vi. 29 | पुलअ = उत्-लस् — sport' ( iv. 202) (iv. 200 ) पल्लइ = पर्यस्यति.
पुलआअइ = उल्लसति. पल्हत्थ = वि-रिच 'purge' परि-अस् — throw पुलो = दृश - see ' vi. 53 (iv. 181) पुलोइ
round ' vi. 29 (iv. 26, 200, 258)। (Hc. Gr. पुलोएइ) = पश्यति.

Page #503

112
Dešināmamālā.
फ
पुव्व = पू' purify ' ( कर्मणि भावे च ) ( iv. vi. 87 (iv. 105, 161) फुसइ = मार्टि 242) पुवइ = पूयते.
भ्रमति. पुस = मृज् — wipe ' vi. 53 (iv. 105) फेल्लुस = पत् 'fall vi. 86 फेल्लुसइ = पतति; पुसइ = मार्टि.
फेल्लुसिऊण = पंतित्वा. पूस = पुषु — nourish ' (iv. 236 ) पूसइ = पुष्यति.
बज्जर = कथू ' tell ' vi. 92 (iv. 2 but पेच्छ = दृश् ' see' vi. 59 ( iv. 181 )
वज्जर) बज्जरइ = कथयति. _पेच्छइ = पश्यति.
बज्झ = बन्धू — bind ' (कर्मणि भावे च )(iv पेंडव = प्र-स्था ' start ' ( ण्यन्तस्य ) vi. 59
247 ) बज्झइ =बध्यते; बज्झिहिइ =बन्धिण्यते (iv. 37 ) पेंडवड् = प्रस्थापयति.
बडबड = वि-लप् ' bewail' vi. 92 ( iv. पेल्ल = क्षिप् - throw ' vi. 59 (iv. 143) ___ 148 but वडवड) बडबडइ = विलपति. पेल्लइ = क्षिपति.
बीह = भी ' fear ' vi. 93 ( iv. 53 ) बीहइ पोक = व्या--हृ ' speak' vi.63 (iv.76) __ = बिभेति. पोका = व्याहरति.
बुक = ग— — roar ' vi. 94 (iv. 98 )
बुक्कइ = गर्जति. फंस = विसं-वद् 'differ' स्पृशू 'touch' vi..
बुज्झ = बुध् — know ' (iv. 217 ) बुज्झइ =
बध्यते. 87 (iv. 129, 182 ) फंसइ = विसंवदति, स्पृशति.
बुड्ड = मस्ज् “piunge' vi. 94 (iv. 101) फरिस = स्पृश् — touch ' (iv. 182) फरिसइ ।
बुड्डइ = मज्जति. ___ = स्पृशति.
बोल = कथं tell ' vi. 97 (iv. 2) बोलइ
= कथयति. फास = स्पृश् ' touch ' ( iv. 182) फासइ ___ = स्पृशति.
भ फिट = भ्रंश 'fall from' vi.84 (iv. 177) | भण = भण् — speak' (iv. 239) भणइ = फिदृइ = भ्रश्यति.
भणति. फिड = भ्रंश् 'fall from' vi. 84 ( iv. 177) भण्ण = भण — speak ' (कर्मणि भावे च ) (iv फिडइ = भ्रश्यति.
249 ) भण्णइ = भण्यते. फुट = भ्रंश — fall from' vi. 84 (iv. 177) भम = भ्रम् ' turn round ' (iv. 239)
स्फुट — break' (iv. 231 ) फुदृइ = भ्रश्यति, भमइ = भ्रमति स्फुटति.
भमड = भ्रम् 'turn round ' iv. 102 ( iv. फुड = भ्रंश् 'fall from ' vi. 84 (iv. 177) 161) भमडइ = भ्रमति. ___ फुडइ = भ्रश्यति.
भमाड = भ्रम् ‘turn round' vi. 102 (iv फुडं = स्पष्टम् — perceived clearly' (iv. ___161) भमाडइ = भ्रमति. 258)
भम्मड = भ्रम् 'turn round ' vi. 102 (iv फुम = भ्रम् ' turn round ' (iv. 161 )| 161) भम्मडइ = भ्रमति. फुमइ = भ्रमति.
भर = स्मृ — remember' vi 101 (iv.74) फुस = मृज् 'wipe ' भ्रम् — turn round ' | भरइ = स्मरति.

Page #504

Appendix II.
113
भल = स्मृ ' remember' vi. 101 ( iv. मिल = मील 'close ' ( प्रादेः परस्य ) ( iv. ____74 ) भलइ = स्मरति.
232) पमिल्लइ = प्रमीलतिः निमिल्लइ = भा = भी — fear' vi. 102, 104 (iv. 53) निमीलति; समिल्लइ = संमीलति; उम्मिल्लइ भाइ = बिभेति; भाइरो- भीरुः.
= उन्मीलति. मिन्द = भिद् ' break' (iv. 216) भिन्दइ = मुज्झ = मुह 'faint' (iv. 217 ) मुज्झइ = भिनत्ति.
मुह्यति. भिस = भास् — shine ' vi. 105 ( iv. 203) मुण = ज्ञा ‘know' vi. 135 (iv. 7 ) भिसड़ = भासते.
मुणइ =जानाति. भुक्क = भषू — bark' vi. 106 (iv. 186)
मुर == स्फुट — split, burst ' (हासकरणस्य ) भुक्का = भषति.
___vi. 135 (iv. 114) मुरइ = हासेन भुज्ज = भुज् ‘eat' (कर्मणि भावे च ) (iv.! स्फुटति. 249) भुज्जइ = भुज्यते.
मुस = मुष — steal' (iv. 239 ) मुसइ = भुंज = भुज् — eat ' ( iv. 110 ) भुंजइ = भुड़े
- मुष्णाति. भुम = भ्रम् — turn round ' vi. 106 (iv. मुसुमूर = भङ्ग् — break' vi. 136 (iv. 106) 161) भुमइ = भ्रमति,
मुसुमरइ = भक्ति. भुल्ल = भ्रंश · fall from ' vi. 106 (iv. मर = भञ्ज - break' vi. 137 (iv. 106) ___177) भुलइ = भ्रश्यति.
मरइ = भनक्ति. भोत् = भुज् —eat' ( क्त्वानुमतव्येषु ) (iv. | मेलव = मिथ्र 'mix ' ( ण्यन्तस्य ) (iv. 28)
212 ) भोत्तूण = भुक्त्वा, भोत्तुं = भोक्तुम् ; । मेलवइ = मिश्श्रयति. भोत्तव्वं = भोक्तव्यम.
मेल्ल = मुच् — release ' vi. 139 (iv. 91)
__ मेलइ = मुञ्चति. मड्ड = मृद् “press' vi. 119 (iv. 126) मोट्टाय = रम् ' rejoice ' vi. 140 (iv. 168) __ मडइ = मृद्राति.
मोट्टायइ = रमते. मढ = मृद् ‘press ' vi. 119 ( iv. 126) मोत् = मुच् — release ' ( क्त्वातुम्तव्येषु ) मढइ = मृद्राति.
(iv. 212, 237 ) मोत्तूण = मुक्त्वा ; मोत्तुं मण = मन् 'think' (iv.7) मणइ-मन्यते.
। मोक्तुम्, मोत्तव्वं = मोक्तव्यम्. मर = मृ ' die ' (iv. 234 ) मरइ = म्रियते. मरिस = मृथ् - bear, suffer ' (iv. 235 )
| रंखोल = दुल् ' swing' (ण्यन्तस्य) vii. 4 मरिसइ = मृण्यति.
(iv. 48 ) रंखोलइ = दोलयति. मल = मृदु 'press ' vi. 119 ( iv. 126)
रंप = त ' chop' vii. 3 (iv. 194) __ मलइ = मृद्राति.
रंपइ = तक्ष्णोति. मह = काले 'desire vi. 119 (iv. 192) ___ महइ = काति .
रफ = तम् — chop' vii. 3 (iv. 194)
रंफइ = तक्ष्णोति. महमह = प्र-सृ ' spread , (गन्धविषये) vi. | 127 (iv.78) महमहइ = गन्धः प्रसरति..
| रंभ = गम् 'go ' vii. 3 (iv. 162 ) रंभइ = मिलाअ = म्ले - fade' (iv. 240 ) मिलाअइ
___ गच्छति. = म्लायति.
। रव = रु — cry' (iv. 233 ) रवइ = रौति. 15

Page #505

114
Desinamamala.
राव = रङ्ग् 'dye' vii. 5 (iv. 49) (ण्यन्तस्य ) रावि= रञ्जितम्; रावेइ = रञ्ज
लग्ग = लग् ' adhere ' (iv. 230) लग्गइ यति.
__ = लगति. रिअ = प्र-विश् 'enter ' vii. 7 (iv. 183)
लढ = स्मृ ' remember tv रिअइ-प्रविशति.
74) लढइ = स्मरति. रीड = मण्ड् ' adorn ' ( iv. 115) डिइ =
लभ = लभू 'obtain' (कर्मणि भावे च)(iv. ___ मण्डयति.
249) लब्भइ = लभ्यते. रीर = राज् — shine ' vii. 8 (iv. 100 ) लिक = नि-ली — hide ' vii. 22 (iv. 55) रिइ % राजति.
लिक्कई = निलीयते. रुज्झ = रुध् ' obstruct ' ( iv. 218 ) रुज्झइ । लिब्भ = लिह — lick ' (कमणि भावे च) (iv. रुणद्धि.
245) लिब्भइ - लिह्यते. रुंज ='ery' vii. 8 (iv.57 ) रुंजइ = रौति लिम्प = लिप् — smear , (iv. 149) लिम्पइ = रुंट = भ्रम् ' turn round' रु —ery ' vii. लिम्पति. ___14 (iv. 57 ) रुंटइ = भ्रमति, रौति
लिस = स्वप् ' sleep' vii. 22 (iv. 146) रुंन्ध = रुधू ' obstruct ' (iv. 218, 239) लिसइ = खपिति. रुन्धइ = रुणद्धि.
लुअं= लूनम् ' cut ' (iv. 258) रुभ = रुधू ' obstruct ' ( कर्मणि भावे च ) लुक = नि-ली — hide ' तुडू — break ' (iv. (iv. 245) रुब्भइ = रुध्यते.
55, 116 ) लुकद = निलीयते, तुडति. रुम्भ = रुधू 'obstruct ' (iv. 218 ) रुम्भइ = | लुग्गो = मग्गः - aflicted ' ( iv. 258) ___ रुणद्धि.
लुंछ = मृज् — wipe ' vii. 24 (iv. 105) रुव = रुद् 'cry' (iv. 226 ) रुवइ = रोदिति । लुछइ = मार्टि. रुव्व = रुद् — cry ' ( कर्मणि भावे च ) ( iv. लुण = लू ' cut ' (iv. 241 ) लुणइ = लुनाति 249) रुव्वइ = रुद्यते.
लुव्व = लू' cut' (कर्मणि भावे च )(iv.242) रूस = रुष — be angry' (iv. 236 ) सूसइ लुब्बइ = लूयते. = रुष्यति.
लुह = मृज् — wipe ' vii. 24 ( iv. 105) रेअव = मुच् — release ' vii. 11 ( iv. 91) लुहइ = मार्टि.
रेअवि = मुक्तम्: रेअवइ = मुञ्चति. लूर = छिद् ' cut ' vii. 24 ( iv. 124) रेहे = राज् — shine ' vii. 10 (iv. 100) लूरइ = छिनत्ति. रेहइ = राजति.
ले = ला — take ' ( iv. 238 ) लेइ = लाति. रोंच = पिष् 'grind ' vii. 12 (iv. 185) लोह = स्वप् — sleep ' vii. 25 (iv. 146 ) रोचइ = पिनष्टि.
लुट् — wallow ' ( iv. 230) लोट्टइ = रोत् = रुद् 'cry' ( क्त्वातुम्तव्येषु (iv. 212)
___ स्वपिति; पलोट्टइ = प्रलोटति. रोत्तूण = रुदित्वा; रोत्तुं = रोदितुम्; रोत्तव्वं = ल्हस = स्रम् ' drop or slip down ' vii. रोदितव्यम्.
____19 (iv. 197) ल्हसइ = स्त्रंसते. रोव = रुद् 'cry' (iv. 238 ) रोवइ = रोदिति. ल्हिक = नि-ली — hide ' vii. 22 (iv.55) रोसाण = मृज् — wipe ' vii. 12 (iv. 105) नश् ' perish ' ( iv. 258) ल्हिकई = रोसाणइ %3D मार्टि.
| निलीयते; ल्हिको = नष्टः.

Page #506

Appendix II.
115
विअट्ट = विसं--वद् — differ ' vii. 72 ( iv. वग्गोल = रोमन्थ 'chewing' (ण्यन्तस्य ) vii. .
___129) विअइ = विसंवदति. ___49 (iv. 43 ) वग्गोलइ = रोमन्थयति.
| विउड = नश् — perish' (ण्यन्तस्य ) vii. 72 वच्च = काथ् 'desire' vii. 41 (iv. 192)
(iv. 31) विउडइ = नाशयति. बज् - depart ' ( iv. 225 ) वच्चइ =
विकिण = वि--क्री — sell ' (iv. 52 ) विकिणइ काङ्क्षति, व्रजति.
- विक्रीणीते. वज्ज = स् — fear ' vii. 41 ( iv. 198) विके = वि--क्री — sell ' (iv. 52 ) विक्केइ = दृश् ' see ' (iv. 181) वज्जइ = त्रस्यति,
विक्रीणीते. पश्यति.
| विकेअ = वि-क्री 'sell' ( iv. 240 ) विक्केअइ वज्जर, a variant of बज्जर, q. v.
= विक्रीणीते वडवड, a variant of बडबड, q. v.
विच्छोल = कम्प् — shake ' ( ण्यन्तस्य ) vii. वड्ड = वृधू 'grow' (iv. 220 ) वड्डइ = बर्धते
72 (iv. 46 ) विच्छोलइ = कम्पयति, परिअड्डइ = परिवर्धते
विडविड्ड = रच् ' arrange ' vii. 72 (iv. वमाल = पुञ्ज ' heap' vii. 49 (iv. 102)
1 94) विडविड्डइ = रचयति. वमालइ = पुञ्जयति.
विढत्तं = अर्जितम् — earned.' (iv. 258) वंक = वल् ' approach' काथ् 'desire' vii. विढप्प = अर्जु — earn ' (कर्मणि भावे च )(iv. 86 ( iv. 176, 192 ) वंफइ = वलति,
__251) विढप्पइ = अय॑ते. काक्षति.
विढव = अर्ज — earn' vii. 72 (iv. 108) वर-वृ' choose' (iv. 234) वरइ = वृणोति. विढवइ = अर्जति. वरहाड = निः-सृ' issue ' vii. 87 (iv.79) विपगाल = नश् ' perish ' ( ण्यन्तस्य ) vii. 72
(नि-सिधू — prevent' vii. 87 ) वरहाडइ (iv. 31 ) विष्पगालइ = नाशयति. = निःसरति, ( निषेधति)
विम्हर = स्मृ 'remember ' वि-स्मृ ' forget ' वरिस = वृष् — rain ' ( iv. 235) वरिसइ =
vii. 93 ( iv. 74, 75) विम्हरइ = स्मरति, वर्षति.
विस्मरति. वल-आ-रुह 'ascend' (ण्यन्तस्य) ग्रह 'take, विर = भज - break ' गपू - hide ' ( iv. seize ' vii. 86 (iv. 47, 209 ) वलइ
____106, 150 ) विरइ = भनक्ति, गुप्यति. = आरोपयति, गृह्णाति.
विरमाल = प्रति-ईश् 'expect ' vii. 72 (iv. वलग्ग= आ-रुह 'ascend' vii. 49 (iv. 206)
193 ) विरमालइ = प्रतीक्षते.. वलग्गइ = आरोहति.
विरल = तन् — stretch ' vii. 71 (iv. 137) वसुआ = उत्-वा — blow' vii. 49 (iv. 11)
_ विरल्लइ = तनोति; विरल्लि = विस्तारितम्. वसुआइ = उद्वाति
विरा = वि-ली — adhere ' vii. 65 (iv.56) वा = म्लै - Eade' vii. 54 (iv. 18 ) वाइ = म्लायति.
विराइ = विलीयते. वावंफ = रु do' (श्रमविषयस्य ) vii. 60 विरोल = मन्थ् ' churn' vii. 72 (iv. 121) (iv. 68 ) वावंफइ = श्रमं करोति
विरोलइ = मनाति. वाहिप्प = व्या-हृ ' speak ' ( कर्मणि भावे च ) विलुम्प = काले 'desire' (iv. 192) विलुम्पइ
vii. 60 (iv. 253) वाहिप्पड् = व्याह्रियते. = काक्षति

Page #507

116
Desina mamala.
विलोह = विसं-वद् — differ ' vii. 72 ( iv. वोत् = वच् 'speak' ( क्त्वातुम्तव्येषु ) (iv. __ 129 ) विलोहड् = विसंवदति.
211 ) वोत्तूण = उक्त्वा; वोत्तुं = वक्तुम्; विसट्ट = दल् 'split ' vii. 72 (iv. 176)| वोत्तव्वं = वक्तव्यम्. विसट्टइ = दलति.
वोल = गम् ‘go' vii 81 (iv. 162) विसूर = खिद् - be afflicted ' vii. 72 (iv. |
___वोलइ= गच्छति. 132 ) विसूरइ = खिद्यते.
वोलीणो = अतिक्रान्तः, 'passed beyond' विहीर = प्रति-ईश् — expect ' vii. 72 ( iv. | (iv. 258) 193 ) विहीरइ = प्रतीक्षते.
वोसट्ट = वि-कस् 'open' ( iv. 195, 258) विहे = वि-भा — shine ' ( iv. 238 ) विहे वोसट्टइ = विकसति; वोसट्टो = विकसितः.
= विभाति. विहाड = तड् — beat ' (ण्यन्तस्य ) vii. 72(iv. ... 27 ) विहोडइ = ताडयति.
संरुज्झ = संरुधू ' obstruct ' (कर्मणि भावे च) वीसर = वि-स्मृ ' forget ' vii. 73 (iv.75)
(iv. 248 ) संरुज्झइ = संरुध्यते. वीसरइ = विस्मरति.
संवेल्ल = सं-वेष्ट — surround ' (iv. 222) वीसाल = मिथ् — mix' ( ण्यन्तस्य ) vii. 73
संवेल्लइ = संवेष्टते. (iv. 28) वीसालइ = मिश्रयति. सक = शक ' be able ' (iv. 230 ) सकइ = वुब्भ = वह ' bear' ( कर्मणि भावे च ) (iv.
शक्नोति. 245) वुब्भइ = उद्यते.
संखा = सं-स्त्यै — be collected' viii. 11 वेअड = खच् ' appear 'vii.79 (iv. 89) (iv. 15) संखाइ- संस्त्यायते; संखायं = __वेअडइ = खचति.
संस्त्यायितम्. वेढ = वेष्ट ' surround ' ( iv. 921 ) वेढइ= | संखुड्ड = रम् ' rejoice' viii. 19 (iv. 168) वेष्टते.
__ संखुड्डइ = रमते. वेमय = भञ्ज - break' vii. 79 (iv. 106) संगल = सं-घट 'ineet' viii. 19 (iv. 113) वेमयइ = भनक्ति.
संगलइ = संघटते. वेलव = उपा-लभ् 'censure' वञ्च् 'sneak' संघ = कथ् ' tell' (iv. 2) संघइ = कथ
vii. 96 (iv. 156,93) वेलवइ = उपा- ___ यति. लभते, वञ्चति.
सच्चव = दृश् ' see ' viii. 17 ( iv. 181 ) वेल्ल = रम् ' rejoice ' vii. 76 ( iv. 168) | सच्चविअं = दृष्टम्; सच्चवइ = पश्यति. वेल्लइ = रमते.
सड = सद् — sit ' (iv. 219 ) सडइ= सीदति. वेहव = वञ्च् ' sneak' vii. 79, 96 ( iv. सण्णाम = आ-दृ ' respect ' viii. 19 (iv.
93) वेहवइ = वञ्चति; वेहाविओ = वञ्चितः. | । 83 but सन्नम ) सण्णामइ = आद्रियते. वोक= वि-ज्ञा 'tell respectfully' (ण्यन्तस्य) | सण्णुम = छद् — cover' (ण्यन्तस्य ) viii. 48
vii. 81 (iv. 38) वोकइ = विज्ञपयति. (iv. 21 but सन्नुम) सण्णुमि= छादितम्; वोज्ज = त्रस् — fear ' वीज् — fan' vii. 96 सण्णुमइ = छादयति.
(iv. 198,5) वोज्जइ = त्रस्यात, वीज- | सद्बह = श्रद्-धा - believe ' (iv. 9)सहइ = यति.
__ श्रद्दधाति; सद्हमाणो = श्रद्वधानः

Page #508

सहा = श्रद्धा ' believe ( iv. 238 ) सहाणं = = श्रद्धानम्.
Appendix II
संदाण = कृ ' do ' ( अवष्टम्भविषयस्य ) viii. 19 (iv. 67 ) संदाणइ = अवष्टम्भं करोति. संदुम = प्रदीपू 'blaze viii. 19 (iv. 152 ) प्रदीप्यते.
दुइ
सिज्झ सिधू be accomplished ( i v. (217) सिज्वाइ = सिध्यति.
संधुक्क = प्र-दीप् ' blaze viii. 19 (iv. 152) सिंच = सिच् ' sprinkle ' ( iv. 96, 239 ) संधुक्कइ = प्रदीप्यते.
सिंचइ = सिश्वति.
सिप्प = स्निह् ' love ' सिच् 'sprinkle ' ( कर्मणि भावे च ) (iv. 255 ) सिप्पड़ = स्निह्यते, सिच्यते.
समाण = भुज् 'eat' सम्-आप् ' obtain ' viii. 50 (iv. 110, 142 ) समाणड् = भुते, समाप्नोति.
4
समार = समा-रच् — arrange ' ( iv. 95 ) समारइ = समारचयति.
संभाव = लुभ् 'covet' viii. 19 (iv. 153) संभावइ = • लुभ्यति.
सर = सृ ' move' (iv. 234 ) सरइ = सरति सलह = श्लाघ् 'praise' (iv. 88 ) सलहइ = श्लाघते.
सव = मू ' bring forth ' ( iv. 233 ) सवइ = मूते; पसवइ = प्रसूते.
सह = राजू ' shine ' viii. 11 (iv. 100 ) सहइ = राजते.
साअड्डू = कृष् ' draw (iv. 187 ) साअड्ढइ = कर्षति.
सामग्ग = श्लिम् ' embrace viii. 27, 53 (iv. 190 ) सामग्गइ = श्लिष्यति, सामग्गिअं आलिङ्गितम्.
=
117
| साहर = सं-वृ ' conceal ' viii. 27 (iv. 82 ) साहरइ = संवृणोति. सिज्ज = स्विद् ' perspire ' सिज्जिरोए = स्विन्नायाः,
(iv. 224)
सामय = प्रति ईध् ' expect' viii. 27 ( iv. 193 ) सामयइ = सार = प्रहृ ' beat
प्रतीक्षते.
viii. 24 ( iv. 84 )
सारइ = प्रहरति. सारव = समा-रच् — arrange viii. 27 ( iv. 95 ) सारवइ = समारचयति.
6
साह = कथ् ' tell ' viii. 24 (iv. 2 ) साहइ = कथयति.

सिंप
सिच् sprinkle' viii. 32 (iv. 96 ) सिंप सिश्वति.
-
सिर सृज् ' create ' ( iv. 229 ) निसिरइ = निसृजति; वोसिरइ = अवसृजनि; वोसिरामि = अवसृजामि.
सिव्व = सिव् ' Sew (iv. 230 ) सिब्बइ = सीव्यति.
4
,
सिंह स्पृहू ' desire ' ( ण्यन्तस्य ) काङ्क्ष ' desire vili. 32 ( iv. 34, 192 ) सिहइ = स्पृहयति, काङ्क्षति
सीस = कथ् ' tell' viii. 34 ( iv. 2 ) शिष् ' leave' (iv. 236 ) सोसइ = कथयति, शिनष्टि.
सुण = श्रु ' hear शृणोति.
सुमर = स्मृ ' remember ' ( iv. 74 ) सुमरड् = स्मरति
सूड
7
सुव्व =
श्रु ' hear ' ( कर्माणि भावे च ) (iv. 242 ) सुव्वइ = श्रूयते.
=
(iv. 241 ) सुणइ =
भञ्ज् ' break ' viii. 42 (iv. 106 ) सूडइ = भनार्क.

सूर = भञ्ज् ' break ' viii. 42 ( iv. 106 ) भनक्ति.
सूरइ
साहट्ट = सं-वृ ' conceal ' viii. 27 (iv. 82 ) सूस = शुब् ' become dry' (iv. 236 ) साहहइ = संवृणोति
सूसइ = शुष्यति.

Page #509

118
Desinamamālā
सेह = नश् 'perish' viii. 42 ( iv. 178) हस्स = हस् — laugh ' ( कर्मणि भावे च )(iv. सेहइ = नश्यति.
249) हस्सइ = हस्यते. सो = श्रु — hear' (iv. 237, 241 ) सोऊण= हारव = नश् — perish ' (ण्यन्तस्य )(iv. 31) श्रुत्वा .
__ हारवइ = नाशयति. सोल = पच् 'cook' (iv. 90) क्षिप् हिव = भू - be, become' (iv. 238) हिवइ 'throw' (iv. 143 ) सोल्लइ = पचति,
= भवति. क्षिपति.
हीर = हृ — take away ' ( कमणि भावे च )
(iv. 250 ) हीरइ = ह्रियते.
हीसमणं = हेषितम् — neighed, neighing ' हक = नि-षिधू prevent' viii. 62 ( iv. (iv. 258) ___134) हकई = निषेधति.
हु = भू - be, become' (विदर्जे प्रत्यये )(iv. हक्खुष्प = उत-क्षिप — raise ' viii. 64 (iv. 61 ) हुंति = भवन्; हुँतो = भवन्तः _144 ) हक्युप्पइ = उत्क्षिपति.
हुण = हु — sacrifice ' ( iv. 241 ) हुणइ :. हण = श्रु — hear' viii. 62 ( iv. 58) जुहोति हणइ = शृणोति.
। हुल = मृज् ‘wipe' (iv. 105 )क्षिप् 'throw' हम्म = हन् — kill' ( कर्तरि, कर्मणि, भावे च ।। (iv. 143 ) हुलइ = मार्टि, क्षिपति.
(iv. 244 ) हम्मइ = हन्ति, हन्यते; हम्मि- हुव = भू — be, become ' (iv. 60) दुवइ = हिइहनिष्यते.
भवति. हर = ग्रह — take, seize ' viii. 62 (iv..
ढुव्व = हु — sacrifice ' (कर्माण भावे च ) (iv. 209) हृ — take away' ( iv. 234,
242) हुव्वइ = ठूयते 239 ) हरइ = गृह्णाति, हरति.
हू = भू - be, become ' (ते ) (iv. 64 ) हरिस = हृष — rejoice ' ( iv. 235 ) हरिसइ
टूअं = भूतम्; अणुहूअं = अनुभूतम्, पहू =
प्रभूतम्. = हर्षति.
। हो = भू — be, become ' ( iv. 60 ) होइ = हव = भू - be, become ' ( iv. 60 ) हवइ । भवति. -भवति.
होअ = भू - be, become (iv. 240 ) होअहस = हस् laugh' ( iv. 239 ) हसइ = हसति | ऊण = भूत्वा.

Page #510

Appendix III.
Alphabetical list of particles taught by Hemacandra in his Grammar and in this work.
The numbers in brackets refer to the Grammar. अइ i. 6 ( ii. 205) सम्भावने, supposition. | चिअ (ii. 184) अवधारणे, determination. अण i. 6 (ii. 190) नत्रर्थे, negation. चेअ (ii. 184) अवधारणे, determination. अप्पणो (ii. 209 ) स्वयमित्यस्यार्थे, self. ञ्च (ii. 184 ) अवधारणे, determination. अम्मो ( ii. 208 ) आश्चर्ये, wonder. जे (ii. 217) पादपूरणे, filling up a verse. अरे ( ii. 201 ) रतिकलहे, love-quarrel. | जेण (ii. 183 ) लक्षणे, indication. अलाहि i. 20 (ii. 189 ) निवारणे, preven- णइ iv. 18 ( ii. 184 ) अवधारणे, detertion.
__mination. अव्वो i. 51 (ii. 204) सूचनादुःखसम्भाषणा- णवर iv. 20 (ii. 187) केवले, only. आन पराधविस्मयानन्दादरभयखेदविषादपश्चात्तापेषु, न्तर्येपीति केचित्, immediately after. signification, sorrow,conversation, णवरि iv. 20 (ii. 188 ) आनन्तर्ये, immeoffence, wonder, joy, respect, diately after. केवलेपीति केचित्, only. fear, pain, dejection, repentance. | णवि iv. 18 (ii. 178) वैपरीत्ये, contraआम (ii. 177 ) अभ्युपगमे, admission. ___riety. इ (ii. 217) पादपूरणे, filling up a verse. णाई (ii. 190 ) नर्थे, negation. इर i. 79 (ii. 186 ) किलार्थे, indeed. तं ( ii. 176 ) वाक्योपन्यासे, to introduce इहरा (ii. 212) इतरथार्थे, in another
____ a sentence. manner.
तेण (ii. 183 ) लक्षणे, indication. उअ i. 86 (ii. 211 ) पश्येत्यस्यार्थे, look ! |
थू (ii. 200 ) कुत्सायाम, reproach. ऊ (ii. 199) गर्हाक्षेपविस्मयसूचनेषु censure,
| दर ( ii. 215 ) अर्धार्थे ईषदर्थे च, half, a ___attraction, wonder, signification.
little. एकसरिअंi. 147 (ii. 213 ) झगिति, संप्रति,
दे ( ii. 195, 196 ) संमुखीकरणे, सख्या आमquick, now.
न्त्रणे च, to make another favouraओ (ii. 203) सूचनापश्यात्तापयोः, significa- bly disposed to oneself; addressing tion, repentance.
a female friend. किणो ii. 31 (ii. 216) प्रश्ने, questioning. पाडिएकं (ii. 210) प्रत्येकमित्यस्यार्थे, single. किर ii. 31 (ii. 186) किलार्थे, indeed.
पाडिक (ii. 210) प्रत्येकमित्यस्यार्थे, single. कीस ii. 31 प्रश्ने, questioning.
पि (ii. 218) अप्यर्थे, also. खु (ii. 198) निश्वयवितर्कसम्भावनविस्मयेषु | पिव (ii. 182 ) इवार्थे like, as.
certainty, doubt, supposition, as- | पुणरुत्तं (ii. 179) रुतकरणे, doing what tonishment.
was already done.

Page #511

120
Desīnāmamāla
HUT (üi 207) igazi, consideration. 377 quilo ft, fear, prevention, deमन्ये इत्यर्थमपीच्छन्ति, metliinks.
jection, addressing. HIB vi. 128 ( ii. 191 ) A12f, don't. 54 ( ii. 182 ) 51a, like, as. HIĦ vi. 128 ( ii. 195 ) 271 311#-TUT, viii. 59 (ii. 192 ) Ada, despair. addressing a female friend.
viii. 59 ( ii. 181 ) Tanie, take. À ( ii. 182 ) garer, like, as.
de viii. 72 (ii. 180, 181 ) fagia #299FITSEI vi. 140 ( ii. 214 ) getres, in | A17191244#TTEET, dejection, vain.
doubt, repentance, certainty, (ii. 217 ) 91&gro, filling up a verse truth, take. (ii. 201 ) 7:19U Tize conver- viji, 72 (ij- 202, 201 ) 997731907sation, love-quarrel.
e, contempt, conversation, a ( ii. 182 ) 5914, like, as.
love-quarrel. qo vii. 83 (ii. 206, 205 ) Amaia EFTI- ( ii. 195 ) ET 317-UT, address
#Falay, certainty, doubt, ing a female friend. pity, supposition.
ed (ii. 195) HEAT 3717C, addressing ao vii. 83 (ii. 185 ) a Tirana ili, a female friend determining, certainty.
pod (ii. 186 ) egé, indeed. lê ( ii. 218 ) 37c70f, also.
(ii. 198 ) FATÍTE AF919aachia la 31 ( ii. 185 ) 5974, like, as.
( Figania ) certainty, doubt, supjaa (ii. 182 ) 59141, like, as.
psition, astonishment. aaa ( ii. 194 ) 371-50, addressing. i ( ii. 197 ) faqatulaarūg, gift, askao vii. 94 (ii. 193, 194 ) 494170-' ing, prevention.

Page #512

CORRECTIONS. Page 230, 1. 16. Read धणि भट्टो instead of धणिभट्टो. Page 279, 1. 21-23 The following is Prof. R. Pischel's emendation of the stanza.
दोसखयलग्गलक्खय लहअलडहअहरय तह णयाणं । लचउडयठिअमुणिण मिअजिणो ण लंचाइजोणिसंपत्ती ॥

Page #513

Page #514