Book Title: Ardhamagadhi kosha Part 3
Author(s): Ratnachandra Maharaj
Publisher: Motilal Banarasidas
Catalog link: https://jainqq.org/explore/016015/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacitra ardha-mAgadhI koSa AN ILLUSTRATED ARDHA-MAGADHI DICTIONARY Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacitra ardha-mAgadhI koSa saMskRta, gujarAtI, hindI evaM iMgaliza paryAyoM, sandarbho tathA uddharaNoM sahita bhAga 3 zatAvadhAnI jainamuni zrI ratnacandrajI mahArAja pUjyapAda zrI svAmI gulAbacandrajI mahArAja (lImbar3I sampradAya) ke ziSya bhUmikAkAra e0 sI0 valnara motIlAla banArasIdAsa dillI vArANasI paTanA baMgalaura madrAsa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AN ILLUSTRATED ARDHA-MAGADHI DICTIONARY with Sanskrit, Gujarati, Hindi and English Equivalents, References to the Texts and Copious Quotations VOLUME 3 SHATAVADHANI JAIN MUNI SHRI RATNACHANDRAJI MAHARAJ Disciple of Swami Shri Gulabchandraji (Limbdi) WITH AN INTRODUCTION BY A. C. WOOLNER MOTILAL BANARSIDASS Delhi Varanasi Patna Bangalore Madras For Private Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ First Edition: Indore, 1923 Reprint: Delhi, 1988 MOTILAL BANARSIDASS Bungalow Road, Jawahar Nagar, Delhi 110 007 Branches Chowk, Varanasi 221 001 Ashok Rajpath, Patna 800 004 24 Race Course Road, Bangalore 560 001 120 Royapettah High Road, Mylapore, Madras 600 004 sk. Varan paina 800 860001 Rajpath. + 120 ROUS Race Co ISBN: 81-208-0 516-X (vol. III ) ISBN: 81-208-0 507-0 ( 5 vols. Set) PRINTED IN INDIA BY JAINENDRA PRAKASH JAIN AT SHRI JAINENDRA PRESS, A-45 NARAINA INDUSTRIAL AREA, PHASE 1, NEW DELHI 110 028 AND PUBLISHED BY NARENDRA PRAKASH JAIN FOR MOTILAL BANARSIDASS, DELHI 110 007. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // shriiH|| // namo'stu mahAvIrAya - sacitra // arddhamAgadhI-koSa // ta] ta. [naila ta. tri. (tat) te; paDeguM. vaha. That; 26,16; 30, 21; ka.gaM0 2,26; kappa08; that one. bhaga0 1, 12, 10; -taNuga. puM0 (-tanuka) trInusAranisI0 17, 32; sU0 pa. 1; dasa0 4;. 24 zarIra ghAyu 426 // 2 sAdhu. tRtIya veya. 14, 46; dasA0 5, 30; vava* 1, ( tIsarA) AhAraka zarIra dhAraNa karane vAlA 23, 26; panna0 1; prAyA0 1, 1, 1, 1; sAdhu. an ascetic possessed of a 1, 1, 1, 4; 1, 2, 1, 16; 1, 1, 4, . third Aharaka body. ka. pa0 1, 35; 1, 1, 1, 11; utta. 1, 2, ova. body from which a saint like aNujo0 1; ka. gaM. 1,6 16; -bhAga. puM0 (-bhAga ) trIle bhAga. taha. tri. ( *tati-tAvat ) te guN.dii-se| tRtIya-tIsarA bhAga. a third part. ka. utanA-nA. That much. bhaga. 2, 1;7, pa0 3, 4; ~vatthu. na. (-vastu)namA 3, 8, 10, pama0 15; -bhAga. puM. pUrva nAtrA AyA2 12tu. navave pUrva kI (-bhAga) teTamA bhAga. utanA bhAga. tIsarI AcAra vastu. the third that much portion. vize0613; Achara Vastu ( a scriptural tai. a. (tadA) tyAre; te 15te. tadA; doctrine ) of the 9th Purva taba usa samaya. Then. bhaga0 2, 1: (a scripture). paMcA0 18,5; taitra-ya. tri. ( tRtIya ) trI-- | taiyA. strI0 ( tRtIyA ) trIr; tRtIyA. tRtIyA. tRtIya; tIsarA rI. Third. bhaga, 1, 1; 3, The third date of lunar. a 1; 3: 4, 6, 5, 77, 10, 18, 7| month. bhaga. 2, 5; panna. 3; vava. 25, 3, nAyA0 13, panna. 4; 10 | 10, 2; aNujo0 126; . nisI0 6, 12; su. ca. 3, 75; vava06, | taiyA. a. (tadA) te pate; te samaye. 15; pi0ni0 123; nAyA. dha0 3; ThA. tadA; usa samaya Then; at that time. 2, 3, 6, 10; zrIva038; sama08 zrAyA. su. ca. 4, 55 nAyA. 12; 2, 4, 1, 142; uvA0 2, 126; utta | taila. na0 (tela) tesa. taila. Oil. paMcA0 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taIya] [tae 1, 26; -pattidhAraga. tri0 (-pAtrI- tauya. na0 ( apuka ) 414; to kadhIra dhAraka ) tevapAtra dhAraNa 42nA2. pAtrI.. Tin. utta0 36, 73; rAya0 253; panna. dhAraka; tela pAtra dhAraNa karane vAlA. (one) 1; paraha. 1, 1; bhaga0 5, 2 .-aAgara. who bears an oil-pot. paMcA0 14, puM0 ( -zrAkara ) yo 'taubhAgara" za6. dekho "tauAgara" zabda. Vide taIya. tri. (tRtIya) me " taiya " " tauAgara " bhaga0 3, 7; - bhAra puM0 za6. dekho " taiya " zabda. Vide (-bhAra) sapanA sA2. kAra kA bojha " taiya" bhaga0 2, 3, 4, 6; 24, 2; a load of tiu. bhaga0 13, 6; nAyA. 1, -paMtiThapaNA. strI. (-paMki- --rAsi. strI0 (-rAzi) tarUma-dhanA sthApanA ) zrI sAdhanAvI te. tRtIya mo. kathIra kA Dhera a heap of tin. paMkti sthApana karanA. establishing bhaga* 16, 6; u third row. prava0 411; ta uyara. puM0 (pukara ) / vize5. roga vizaSa. taIyA. strI0 (tRtIyA) tumanaiyA" A kind of disease. jaM. 50 za6. dekho -- taiyA' zabda. Vide ta usa. na0 ( puSa ) ma.na. vea, asa 'taiyA' nAyA* 16; bhaga0 31, 1; dasA. eka jAti kI bale; kakaDI. A kind of 3, 35; Creeper; cucumber. AyA. ni. 1. tau. na0 ( apu ) ta3; . kadhIra. 1.1, 126 panna. 1; (2) yAla Tin. HH 1 1; 349 35; G[ 9 , kakaDI. a cucuinber. jaM. pa. 1; -Agara. puM0 (-pAkara ) tayAnI ta usAmaMjagA. strI. ( apuSamiJakA) 245 mANu. kathIra kI khadANa. a mine of anuvandriyavAluM ntu eka prakAra tin. ThA. 8; nisI0 5, 30; -gola. kA tIna gadreya vAlA jaMtu. A kind of puM0 (-gola) 3yaane| gosA. kathAra kA three-sensed insect. utta. 36, golA . a ball of tin. ThA0 4, 4/ 137; -pAya. na0 (-pAtra) sAnu pAtra. tausamijiyA. zrI. ( apuSamiJjikA) zrI. kathIra kA pAtra. a tin, tinued | thandriyavAlA vizeSa. triiMdriya jIva vizeSa. vessel. zrAyA0 2, 6, 1, 152; A particular three-sepsed be. ta udagaleva. pu. (tryudakelapa) me bhAsamA ing. jIvA0 1; panna. 1; trAvAra nAli pramANe mI nahImA tausI. strI0 (apuSI) atish; NR pati vizeSa utarate. eka mahIne meM tIna bAra nAbhiparyaMta kakaDI banaspati vizeSa. Cucumber;a jala jisameM hai aisI nadI meM utaranA. To particular vegetation. bhaga. 22, go down a river having navel. 6: pana. 17 zrAyA. ni.1,1, 5, 126%3B deep water thrice in a month. tae, a.(tatasa ) tyAra pachI; te pachI. usake sama0 21; bAda; tatpazcAt. After that; then taupama. tri0 ( tadupama) tenI mre|12; tenA zrova0 11; 13; nAyA. 1; 5: 8; 6; 2; nA. usake samAna, Like or similar 13, 14, 16; nAyA. dha. bhaga0 2,1% to it. sUya0 1, 6, 15 3,1, 7,6 8,7; 1, 33, 15, 1; jaM. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to ) [ taMtI pa. 5, 112; 116 nAyA0 8; ( 2 ) 13 A. TIbarU kA to a0 (tatas ) tyA2 5chI; tyAre. taya; vRkSa. A kind of tree bearing tadA; tatpazcAt . Then; after that. fruit like berries. jaM. 50 5, 122; " to muhuttaM tarassa " bhaga. 1, 4, 7; 3, 53; sama. 3, 10; 5, 6, 14, 6; 15, 1; 20, 6 | taMta. tri. (tAnta ) minna yaye, me pAbheta. nAyA0 1, 2, 3, 5, 8; 6; 15; 16; 16 | khinna; kheda yukta. Sorrowful; gloomy dasa. 4, 1 2 , 1; piM. ni. 186; ____despondent. vivA0 1; nAyA* 4; 8; dasA* 6, 4; naMdI0 20; pAyA0 1, 2, 1, 13; 16; uvA0 2, 101; rAya. 253; 63; 1, 5, 1, 141; utta. 2, 4 vava. 2, taMta. na. (tantra) zAstra; siid; sUtra. zAstra 25; sama0 34; jaM0 pa0 5, 114; 196; siddhAMta; sUtra. Scripture; establish2, 33; ed rule; an aphorism, "sutaM taM. a. ( tat ) pAyAsa 2. vAkyAlaMkAra. bhaNiyaM taMtaM bhaNijae tammi va jamattho" An expletive. nAyA0 4, 5; AyA0 vize0 1378; paMcA0 3, 33; (2)vidhA. 1. 5, 5, 162; (2) 5 / 25 hetu. kAraNa vidyA. 1ore. ThA0 8; (3) didvAtA henu. therefore; hence. nAyA0 12; pAnitra, satAra vigere. satAra; tArayukta 13, 14; 16, 18; ka. gaM. 1,35, 2, vAjeMtra. stringed musical instru. 35; 1, 2; bhaga. 4, 10; 18, 8; jaM. pa. ment such as Satara etc. nisI. 5, 112 17, 34;-aMtara. na0 (-antara) 6zanAtaMjahA. a. ( tadyathA ) te 21 pramANe. vaha / nta2; zAstrAnta2; zAstra. darzanAntara; isa prakAra. That in this manner. zAstrAntara; anya zAstra. another scripvAyA. 1: 3,8; 13, 16; bhaga0 1,1; ture. paMcA0 10, 50; --juti. strI0 2,10; 2, 1; 3, 7, 7, 2: veya. 4, 6, (-yukti) zAstrI yuti-22yanA. zAstra kI 6, 20; dasA. 1, 3, 5, 17, 7, 1; dasa. yukti-racanA, a nethod,composition 6, 4, 1; AyA. 1, 1, 11; nisI. , of scriptures. paMcA0 3,33;-NIti. 20; ova. 12; 17; panna. 1; jaM. pa05, strI. (-nIti ) mAgamatI nyAya. AgamakA 113, 112, 114, nyAya. u system of religious taMDava. naM. ( tANDava ) yA nAya. nRtya; / scriptures. paMcA0 2, 44; nAca. A dance. jIvA0 3, 4; rAya0 taMtava. puM0 (tAntrava ) yAra niyavAsA sapanA 182; me 54ta. cAra indriya vAlA javi vizeSa. VtaMDava. nA. dhA* II. ( tANDava) nAya A particular four senged being. nAya 23. nRtya karanA; nAcanA, To panna. 1: dance. taMtia. tri.( tAntrika ) ttrii-paa|| 5 // 3. taMDaveMti. jIvA 0 3, 4; rAya. 182; jaM.pa. nAra. taMtrI vINA ( bInA ) bajAne vAlA. 5, 121, ( One ) who plays on a lute. taMdula . puM0 ( taNDula) yomA; mAta; tAsa. aNujo0 131; ___ cAMvala; tAMdula; bhAta. Rice. zrotra. 38; | taMtI strI. ( tantrI ) paann| vINA bAnA. A Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMtu] [taMba lute "taMtItala tAlagIyavAiyaraveNaM" jAti kA matsya. a fish having a bhaga* 6, 33, panna0 2, nAyA0 17, sU0 body of the size of a rice. To pa. 20; rAya. 76%vivA. 6 nisI. 1( ra ) e nAmanI eka jAtanI 12, 32; jIvA0 3, 4, sUya0 2, 18,55; sIsI vanaspati. isa nAmakI eka jAti AyA. 2, 4, 2, 140; ova0 32; kI harI banaspIta. agreen vegetation kappa0 2, 13; jaM0 pa05, 115, 7, 140; so named. pana0 1;-cchiNNaga. tri. --sama. tri. ( -sama) pIyAnA za6 (-cchimaka) tandusa-yomA prabhArI / / me. vIsA ke zabda samAna. a note resa. tandula-cAMvala barAbara Tukar3e kiyA like a lute. ThA0 7; huA. broken into fragments as saMtu. puM0 (tantu) tAMtA ; ; tAra. taMtu; big us rice. pova0 dhAgA; tAra. Thread; cord; string. taMdulamaccha. puM0 (tandulamatsya ) yojAnA bhaga0 6, 3, 2, 33, 11, 11; piM. ni. he| nov| bha257 tahulIyo bha7. cAMvala 56; jIvA0 3, 3; aNujo0 135, paMnA. ke dAne jitanA matsya; taMdulIyA marasya. A 8. 22; vize0 203: -uggaya. tri. fish as big as a rice. fialo 9; (-udgataH) totayAthI / thye| taMtu dvArA panna. 1: utpanna. produced from a string. taMdulaveyAli ya. na. ( taNDula vaiyAlika ) bhaga0 8, 6-gaya. tri0 (-gata ) nit- 24 si5 sUtrabhAnu 14 bhu sUtra. 26 ne prAta ye3. taMtumama jo ho gayA hai utkAlika sUtra meM se 14vAM sUtra. The vaha that which has become 14th Sutra of the 29 Utkalika like a thread. bhaga. 6, 3; Sutras. naMdI. 43; taMdu. taMtuja. tri. ( tantuja ) vastra; mA. vastraH | taMdulejjaga. puM0 ( tandulIyaka ) diorer. kambala. Garment; a blanket. utta. eka prakAra kI banaspati vizeSa. A kind 2, 34, of vegetatiou. 9. 1; taMtuvAya. puM. (taMntuvAya-tantUn vayati taMdulejjaya. puM0 ( tagaDulIyaka) se| apane iti ) 1944245i panAra. julAhA) za6. dekho Upara kA zabda. Vide tantuvAya; kapaDe bunane vAlA. A weaver. above. bhaga0 21, 7; | aNujo0 131; -sAlA. strI0 (-zAlA) taMba. na. (tAmra) dij dhAtunI gata. 1952nI zA; vATa mA. kapaDe tAMbA; eka jAti kI dhAtu. Copper: bunane vAloMkI zAlA. a weaving-hall. a kind of metal. pana.1; 17: zrova. ers. bhaga. 15, 1: 1038; sUya. 1, 5, 1, 25; utta. 36, taMdula. puM. ( taNDuna) yogA; yApasa. cAvala. 73; pAyA. 2, 6,1, 152, bhaga0 5, 2; Rice. taMdu. nAyA. 8; 17, sU0 pa. 2; jIvA. 3,1; rAya. 265; paraha. 1, 11; bhaga. 11,6; jIvA0 3, 3, aNujo. 4; nisI0 11, 1; 2; kappa0 3, 36 127; (1) ta nAmanA yAmAnA gacchA0 88; ( 2 ) tri. rA. lAla. jevaDA zarIra vAle eka jAtane maccha. red. ova* jaM* pa. 2, 20; -Agara. taMdula nAmaka cAMvala samAna zarIra vAlA eka | puM0 (-pAkara) dinAnI pAe. tAMbe kI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taMbaga] [ taka khadAna. a copper-mine. bhaga* 3, 7; pAna bIDI; tAMbUla. A betel-leaf.aNujo. nisI0 5, 36; ThA. 6) -karoDa. na. 16 su. ca. 2, 50; uvA0 10, 277; (-karoda-kaM-javaM roTate yasmin tat)vAmAnuM paMcA0 5, 30; 10, 25, prava0436; 211; pAtra-342I. tAMbe kA pAtra-parAta. a. taMbolaya. na. (tAmbUlaka) pAna seApArI; pAna copper vessel or dish. pana. 17 | pI. pAnasupArI; pAnabADI. A betel -gola. puM. (-gola) tayAnA gosA.. leaf ete. sUya0 1, 4, 2, 12; tAMbe kA baDA pAtra ( golA ). a big | taMbolI. zrI. ( tAmbUlI) naravesanAgara. bowl or vessel of copper. ThA. 4 bela. A particular creeper of 4; -chevADiyA strI. ( * )tamAna betel-leaves. jIvA03, 4; -maMDava. dij. tAMbe kA Dhakkana. a copper puM0 na0 (-maNDapa ) nA2banA mAMDavA. lid. panna. 17; --Naha tri. ( -nakha- nAgarabela kA maMDapa. a bower of beteltAmrA iva raktA nakhAHkararuhA yeSAM te tAmra- leaf creepers. rAya0 135; -maMDanakhAH ) tAnA yA rAtA navAlI. vaga. puM0 na0 (-maNDapaka) nAgarasanA tAMbe ke samAna lAla nakha vAlA. ( one) mAMDava. nAgarabala kA maMDapa. a bower having nails red like copper. of betel-leaf creepers. rAya. 137; jIvA* 3, 4; -NiddhaNaha. tri0 (-snigtra taMmaNa. na0 ( tanmanas ) vitta vagerenu cAhi nana-tAmrA aruNa snigdhAHkAntimanto nakhA viSayamA bhana-te tanmana pAya. devadatta yeSAM te tathA ) Antiyuna rAto pAso. ityAdi kA ghaTAdi viSaya meM mana vaha tanmana kAntiyukta lAla nakha vAlA. ( one ) kahA jAtA hai. A mind occupied in a having red lustrous nails. para .. particular thing e.g. the mind 1, 4; -bharipra. tri. ( -bhRta ) ditthI of an individual Devadatta sAreta. tAMbe se bharA huA. filled with occupied in the object pot copper. vivA06; -bhAra. puM. (-bhAra) will be called Tanmana i. e. namAno mAra. tAMbe kA boma. a load | related to that (pot ). 10 3, 3; of copper. bhaga013, 1; -rAsi. puM. taMsa. tri. (vyaMsa ) [ 2; yamuSyA. strI. (rAzi) tapAnI dagalo. tAMbe kA pA. trikoNAkAra; tIna konevAlA. A Dhera. a heap of copper. bhaga016, 6; | triangle; triangular. jIvA0 3, 1; taMbaga. puM. ( tAmraka) se nAmanI yAra diyaa| 3; aAyA. 1, 6, 5, 10, bhaga0 6, 5; pAle 71. isa nAma kA cAra iMdriya vAlA | 8,1; 14, 7, 25, 2, panna. 1; ThA0 1, jIva. a four-sensed being so 1, 3, 3, 7, 1; utta0 36, 21 prava0 naned. utta* 36, 147; 1457; sama0 pa0 206; jaM. pa. 3, 54; taMbacUla. puM0 ( tAmracUDa-tAmrAcUDA yasya ) Vtaka. dhA. II. (ta) ta 423 / . tarka 1. kukkuTa. A cock. nAyA0 1; karanA. Toguess; to infer. taMbUla. na. ( tAmbUla ) tana-pAna. Betel | takeDa. utta0 26, 33; -leaf. bhaga06, 33; takriyANaM. saM. kR. pAyA. 1, 2,7, 204; taMbola. na* ( tAmbUla ) pAnI ; aimukha takamANa. va. kR. utta0 26,33 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taka [takSaNa taka. na0 (taka) ch|sh. takra; chAcha. But- taskaraprayogaH) zrAvanAtrIla mahattAhAna. ter milk. prava* 1431; vratane bIjo aticAra; cerane preraNuM taka. puM0 ( tarka) -zAna vizeSa. tarka-jJAna 12vI te. zrAvaka ke tIsare adattavAna vrata vizeSa. Guess; inference. paayaa| kA dvitIya aticAra; cora ko preraNA karanA. 1, 5, 6, 170; (2) piyAra; 61posa; urging a thief, the 2nd transtA. vicAra; tarka; uhApoha. thought; gression connected with the debate. pAyA0 1, 5, 6, 170; su. third vow of a layinan-voter. ca0 2, 380; vize0 279; ThA0 6; bhaga. paMcA0 1, 14; / 1,3; kappa. 5, 120; rAya* 213; takkarattaNa. na. ( taskaratva ) yo25j corapanA. takaka. tri. (*tarkaka): 2nAra. tarka karane | The state of a thief. paraha. 1,3; -uThAne vAlA. ( One) who guesses. / takkali. zrI. ( * ) vRkSa vizeSa. parAha. 1,3, __vRkSa vizeSa. A particular tree takaNavitti. tri. (tarkaNavRtti ) naTa namA- pa.0 1; bhaga* 8, 3; 22, 1; nyAya porenu dusa. naTa nagnAcArya ityAdi kA | takalI. strI. ( * ) vRkSa vizeSa. vRkSa. kula The family of the actor | vizeSa. A kind of tree. bhAyA. Nagnacharya etc. ThA0 8; 2, 1, 8, 48; panna.1; --matthaya. na. takammasevi. na0 ( tatkarmasevin ) bhaiyunI ( -mastaka ) a vizeSanA gamavRkSa pachI kutarAnI peThe potAnA vIryane cATanAra; vizeSa kA garbha. the interior nasAnI se prA2. maithuna karane ke pazcAt of a tree. aAyA0 2, 3,8,8, vAna ke sadRza apane vIrya ko cATanevAlA; -sIsa. na. ( zIrSa ) tIna gunch|. napuMsaka kA eka prakAra. ( One ) who takalI kA gucchA. a buuch of bana. Jicks up seminal fluid after maa. AyA. 2, 1, 8, 48; coition like a dog: a kind of | takkA. strI. (tarka) 50ii mo savAya of eunuch. prava0 800; nizcaya pahelane buddhi vyApAra; taka ka9panA. takkara. pu. ( taskara ) yo2. cora; taskara; ihA pIche va avAya nizcaya ke pahile kA buddhi corI karane vAlA. A thief. utta* 6, 28; vyApAra; tarka kalpanA. Aguess; a sup zrotra. nAyA0 2: bhaga0 1, 1; jaM0 50 1, position. "egA takA" ThA0 1. 1; 10; paNha. 1, 3, uvA0 1, 47, sUya. 1, 13, 20, 2, 4, 6 --ghara. na0 (gRha) yorane 29pArnu rathasa. takAla. tri. ( tatkAla ) turata; real. ghara. cora ko Thaharane kA gRha (sthala) a turanta; tatkAla. Immediately; at den of thieves. nAyA0 2; -TThANa. once. paMyA0 5, 37 na0 (-sthAna ) yorasoDAne rahepAnuM sthAna. takkhaNa. na0 (tatkSaNa) tAsa te 55te; cAra loka kA rahane kA sthAna. a den or teza kSaNa. tatkAla; tattaNa: usI samaya. refuge of thieves. nAyA0 2; -pa. Immediately. bhaga* 6, 13, 16, 6, zroga. puM. ( -prayoga-taskarAzrIrAHtetrA nAyA0 1, sama. 14; paMcA0 17, 34 prayogaH saMharaNakriyAyAM preraNamamyanujJAtaM | gacchA0 44; Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takkhaNametta] [tajja takkhaNa metta. na0 ( tatkSaNamAtra ) takSaya | taccAvAya. puM0 ( tatvavAda -tatvAni vastUnA mAtra. tatkSaNa mAtra. Immediately; | maidaMparyANi teSAMvAdaH) dRSTipAta vAha. just then. bhaga0 15, 1; dRSTi vAda; tatvavAda. Realisin. ThA0 10; tupa. strI. ( svak ) tvayA; yAmaDI. tvacA ; tAJcitta. tri. ( taJcita-tasmin bhagavadvacane camaDhI. Skin. jIvA0 3, 4; cittaM mano yeSAM te taJcittAH) mAM ( tagara puM0 (tagara) tAra; me jatanu sugadhI tanA) vayanamA citta rAmanAra. usameM dra05. tagara, eka jAti kA sugandha yukta dravya. (bhagavat ) ke vacana meM citta rakhane vAlA. A fragrant substance. rAya0 56; (One) putting the mind in his 123; jIvA0 3, 4; jaM0 pa0 sUya. 1 ,4, ( Lord's) words. bhaga0 1,7; 2, 8H aNujo 133; paNha0 2, 5; Vtaccha. ghA* I. ( takSa ) trA; chosa; tagarA. strI. ( tagarA ) tg| nahI tagarA | chIlanAH patalA karanA. To serape off. nadI. The river Tagara. aNujo0 tacchaMti. sUma0 1, 5, 1, 14; 231; nacchasi. aNujo0 148%; taggaya. tri. ( tadgata ) tenA samayamA tacchamANa. aNujo0 148; mAvesa temA 29dA. usake saMbaMdha meM AyA tacchAmi. aNujo0 148; huA; usameM rahA huA. Come in that | tAcchaya. saM. kR. sUya. 1, 4, 1, 21; connection; remaining therein. tacchaNa. na0 ( takSaNa ) mA kore vize0 212, paMcA0 3, 22, chAsa. lakaDa Adi chIlanA. Chopping taggAhi. puM0 ( tagrAhin ) tene - dhaam| of wood etc. paNha 0 1,1;1,3; vivA01; mAhine aya 12nAra.usako-Adhe kama tacchizra-ya. tri. ( takSita ) cholena. Adi kA grahaNa karane vAlA. Accept- chIlA huvA. Seraped; chopped. ing that. piM. ni. 111; utta0 16, 67; tacca. tri0 ( tRtayi) M-9-j;trI Vtajja. dhA* I, II. (tarja ) tanA 42vI pA2. tRtIya; tAsarA-rI; tIsarI vAra. sAMgalI pati22412 32vA. tarjanA karanA; Third. AyA0 2, 1, 11, 62; nAyA. uMgalI se tiraskAra karanA; satAnA. To re1; 4, 6, 7, 8; 12; 14; 16; bhaga0 2, proach; to harass; to insult by 1; 3, 1; 5, 6, 6, 8, 8, 10, 15, 1; snapping a finger. 24,1; rAya0 78; vize0 665; nira0 1,1; tajae. vi0 utta0 2, 31; dasA0 3, 31; 6, 2, 7, 1; dasa0 4; sama0 tajjei. nAyA0 16; 18; 33: uvA0 1, 71; kappa0 2, 30; jaM. pa. tAjaMti. bhaga0 3, 1; 7, 131; mu. ca0 3, 78; tajjeMti. aMta. 6, 3; taca. tri. ( tathya ) satma; pAratathi:: 52. tajjeja. vi. uvA. 7, 2007 52. satya; vAstavika; sacamuca. True; tAjattA nAyA0 16; truthful; right. " mokkha maggaI tajamANa. va. kR. vivA0 1: taJcaM suNeha' utta0 28, 1; vize0 1881; tajjamANa va. kR. vivA0 nAyA. 8: 2006; 2617; nAyA0 12; uvA07,187: tAjaya. saM. kR. AyA0 2,1, 6, 32; Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tajjaNa] [taDa tajayaMta. va. kR. nAyA08 mile sohI lenA aisA bhAbhagraha dhAraNa karane tAjajamANa. kaM0 vA. va. kR. sUya. 2,1; arar. ( one ) taking the vow 483; nAyA. 163 that he would accept anything tajjaNa. na0 (tarjana ) tanA 42vI; GR given by one whose hands are 13 / tara ch|sg. tiraskAra karanA. Re- smeared by handling the obproaching; taunting; insulting. jects that he is to receive. paraha. sUya0 2,2, 62; 12; paNha. 1,2; dasA. 1, ; ThA05,1;-sasaThThacara.tri0 (-saM 6, 4; nAyA. 19; su0ca0,1; ova0 41, | sRSTacaraka) nu| 5o za>>6. dekho Upara taujaNA. strI. ( tarjanA ) / " tajaNa" kA zabda. vide above. bhova- -saM. za6. dakhA " tajaNa " zabda. Vide sahacaraga. tri0 ( -saMsRSTacaraka ) nus| tajaNa "zrova0 40;rAya0 274 upasA za. dekho Upara kA zanda. vide tajA-ya. tri. (tajAta) 43 ziSyane above. ThA03:1; zikhAmaNa ApatAM je zabdo kahyA, teja | tajjAiya-a. tri. (tajjAtika-tasma jaatizabdo ziSya gurUne saMbhalAve ke tame kema ___ rutpatiryasya saH) temAMthA utpanna yesa. usameM nathA 42i te. ziSya ko zikSA dete hue gurune / se utpanna. Born of it. " tajAimA jo zabda kahe vahI zabda ziSya guru ko punaH ime kAmA" sUya0 1,4, 2, 16; kaha sunAve ki tuma ( svataH ) kyoM nahIM karate | tajjiya. tri. ( tarnita ) tanA rekha. ET. Repeating the advice given pIDita; tarjanA kiyA huA. Troubled; by a preceptor before him reproached. utta0 2, 8, 35; payaha. retorting that why he himself 1, 1; prava. 152 does not abide by it. "tajAya | taTAga. puM0 (taDAga) talAva. talAva, taDAga. dose bhaibhaMgadose" ThA0 10; sama0 33; A lake. ova. dasA0 3, 25; ( 2 ) sAdhune maa5|| yoya | taTTa. tri. ( taSTa) cholesu; zrI retu. chIlA dravya-mAgha pahA. sAdhu ko dene yogya dravya huA; bArIka kiyA huA. Scarped; -khAdya padArtha. an eatable fit to be | sliced. sUya01,7,30; jaM. pa. 7,157; offered to an ascetic. ThA0 5, 1; tahANapatta. tri. (tatsthAnaprApta) te4 sthAnane -leva. pu. (-lepa) sAdhune A5vAnA prApta thye|. usI sthAna ko jo prApta huzrA pAyathA hAya kore sapAya te. sAdhu ko dene hai vaha. ( One ) who has reached vAle padArthoM se hAtha vagairaha bigar3a jAya vaha. that place. veya. 6, 2; the smearing of hand by an taTThAra. pu. (tvaSTa) citrA nakSatrane adhidhAtA object to be given to an ascetic. yatA. citrA nakSatra kA adhiSThAtA devatA. ogha ni0 4.1; --saMsahakappitha. tri. The presiding deity of Chitra (-saMsRSTakalpika ) dent-5vAnumya _constellation "do tahA'' ThA. 2, 3; tethI kharaDAyela hAtha vagerethI Ape teja aNujo. 131; sU0 pa. 10; jaM. pa. se / ali paranA2. tajjAta-dene kA taDa. na0 ( taTa) kinAre; siti. kinArA; taTa. dravya usase bigar3e hue hAtha ityAdi se jo) Bank; shore. nAyA. 5; vize0 764; Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taDauDA ] [taNa su. ca. 2, 48% aova0 10; taDauDA. strI. ( taTapuTA ) yAsa. aAvala. | taDiya-a. strI. (taDit ) pIreI; vidhuta. A kind of tree. jIvA0 3, 4, jaM. vijalI; vidyuta. Lightning. nAyA08, pa. 1, -kusuma. na. (-kusuma) mAvasanAM 16; bhaga0 11, 11; kappa. 3, 35; 55 zrAvala ke phUla. the flower of | taDI. strI0 (taTI ) nahI mAhinA nA. the Avala tree. jIvA0 3, 4, nadI Adi kA taTa-kinArA. Ar ver taDaDa. puM.( * ) mApasa pAvala. The | bank. nAyA0 1; Avala tree. rAya* 54; VtaNa. pA. I. (6) vistAra 423.. taDagaDa. puM0 ( * ) 'taDaDa' za6. vistAra karanA; phailAnA. To spread; dekho 'taDaDa' zabda. Vide taDaDa' rAya054; to stretch. taDataData. tri. (tastaDAyat) asts to. taNijjae. ka. vA. vize0 1383; taDataDa karatA huA. Making a "Tada taNa. na0 (tRNa) pAsa; 45; hama'; vagere Tada" sound; usplitting or ta25. ghAMsa; darbha; durvA-dUba ityAdi tRNa. snapping sound. bhaga03,2:nAyA. 9; Grass. pacA0 11,5nAyA. 1, 2, 8; taDattha.ni. (taTastha) taTastha, madhyaraya. taTastha; 6: 14; 17; bhaga* 3, 3, 6, 1, 5, 6; madhyastha. Neutral. vize0 1212; 6; 18,721,67; dasa0 4, 5, 1, taDaphaData. tri. (*taDaphaDAyat) asstA. 84; piM. ni. 87, jIvA. 1; rAya. 26; taDaphaDAtA huA. Fluttering; flounc. veya0 4, 26; panna0 1; utta02, 34; sUya0 ing. su. ca. 8, 80; 2, 3, 11; ka. gaM. 1, 22, 36; prava. taDAga. puM0 (tahAga) tA; sarAya2. tAlAba; 682; 16; zrAyA. 1, 1, 4, 37; 1,6, sarovara. A pond; a lake. bhaga0 5, 7; 3, 185; 1, 7, 6, 222; jaM. 50 5, 8, t; f010 4; ThA0 2, 4, -maha. 112: 1, 10; -kUDa. puM0 (-kUTa ) puM0 ( mahas) sAyano bhADotsava. talAba tara yAMnA zipa2-8galA. tRNa kA zikhara - #1 AEICHT. a great festival con Dhera. a heap of grass. nAyA0 14; nected with a lake. "agAmahesu -gahaNa. na. ( -grahaNa-tRNAnAM vA tarAmAgamahesuvA vahamahesuvA " yA0 zrIhipalAlA''dInA grahaNaM tRNagrahaNam ) 2, 1, 2, 12, bhaga0 1, 33; taraNuM-brIhi AdinA parAlanuM grahaNa karavuM taDi. bA. ( taDit ) Parel; vidhuta vidyuta; te. tRNa-zrIhi ityAdi ke bhUse ko grahaNa bijalI. Lightning jaM0 pa. karanA. accepting chaff of grass taDipa. pu. (taTika) sil; 57. kinArA. etc. prava0 525; -ghara. na0 (-gRha) ___Bank. vivA0 1; tanu manAvaDaM ghara-drupa. tRNa kI taDigA. strI0 (talikA) mAhI; . jUtA. banAI huI jhopaDI-kuTi. a hut of Sandal; slipper ogha0 ni0 36; straw. ogha* ni0 44; -gaNaga. na0 taDitaDiya. strI0 (tADittaDit ) AoralnA? ( -paJcaka) pAMyagatanA taya zAti, nIti, vistAra pAmesa. bijalI samAna vistRta. kedrava, kAMga ane sthAmAkrapramukha jagalanA Spread like the lightning! taraNue pAMca jAtanA lAla tathA taraNAM. ___Vol. III/2. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taNa) [taNaviM-ve-Taya pAMca prakAra ke tRNa; zAli, brAhi, kodava, ghAMsa kA pUlA. a bunch of hay. bhaga. kAMga va zyAmAkapramukha jaMgalI tRNa-ina pAMca 16, 4; -hatthaya. na0 (-hastaka) maune prakAra kA bhUsA -tRNa. grass of five punI. ghAMsa kA pUlA. a bunch of hay. varieties; Sali etc.; the chaff or bhaga0 3, 3; -hArazra. puM0 (-hAraka) husk of these corns. prava. 682; ghAsa sAranA2; ghAsa vayanA2. ghAMsa becane -pAsa- na0 (-pAza) tarayAtuM dhana- vAlA. agrass-dealer. aNujo0 131; pAsa, tRNa kA baMdhana. a noose of grass. | taNaga. na. ( tRNaka ) me tanu pAsa. nisI0 12, 1; -pIDhaya. na0 (-pIDhaka) eka jAti kA ghAMsa. A kind of grass. taNAMnA mAne. tRNa kA banAyA huA sUya0 2, 2, 11; dasa0 5, 2, 19; (2) Asana. 'a seat made of grass ghAsanu pAya; yA. ghAMsa kA bichaunA; nisI0 12, 6; -pavasa. na0 (-praveza- caTAI. agrass-bed a mat. aAyA. pravizanti tuNAnyanena bhamyantaramiti taNa- 2, 2, 1, 10; pravezaH) tRSya pAunu bhUsa. tRNa kA mUla. taNaphAsa. puM0 (tRNasparza) manI pathArImA the root of grass. nAyA0 1; 12 sAgata; 22 bhAMnA 17. pahi . -bhAra. puM0 (-bhAra) 24AMnA maare|... ghAMsa ke bichaune meM ghAMsa kA cubhanA; 22 meM tRNa kA gaTThA. a bundle of hay or se 17 vA pariSaha. The 17th grass. bhaga0 8. 6; --mAliyA. strI. suffering amongst the 22; (-mAlikA ) ta294AMnI mAsA. tRNa kI pain due to the sharp points mAlA u garland of grass. nisI. in a grass-bedding. paraha. 2, 7 1; 17, 3; -rAsi. pu. ( - rAzi ) 5; nAyA. 1; bhaga* 8, 8; prava0 663; ta29yAMnA so tRNa kA Dhera. a heap of -parisaha. puM0 ( - pariSaha ) tayAMnI straw. bhaga0 8, 6; 15, 1; -vaNa- pathArImAM taraNuM khuMcavAthI upajatuM kaSTa ssaha. puM0 (-vanaspati) 62 panapatinA sahana 42 te. tRNa ke bichaune meM tRNa cubhane se 542; t265| pAsa 5 panarapati. bAdara se honevAle kaSTa ko sahana karanA. The banaspatikA eka prakAra; tRNa-ghAMsarUpa eka bana- act of suffering pain due to spati. a kind of gross vegetation; the pricking of sharp pointed a grass-like vegetation. bhaga0 7, grass stalks. while sleeping on 6; -vaNassaikAiya. puM0 (-vanaspatti- a grass-bedding. sama* 22; bhaga. kAyika ) 2 pApati yato ye 8,8; prava0 86 42. bAdara vanaspati kAya kA eka prakAra. taNaviMTiya. puM0 ( tRNavRntaka ) Undriya a species of gross vegetation pAlo me 75. tIna iMdiya vAlA eka jIva. embodiment ThA03, 1;5, 2; 6; 10; A three-sensed being. panna. 1; bhaga07. 6;-sUjha-ya. puM0 na0 (-zUka) taNaya. puM0 ( tanaya-tanoti kujamiti ) puta. tRen| sayabhAga. tRNa kA agraMbhAga. the putra A son su0 ca0 4, 1.8; 14, 26; tip of grass. bhaga* 8, 6; 15, 1; | taNaviM-veM-Taya. puM0 (tRNavRntaka ) 3 diya -hatthaga. na0 (-hastaka ) ne pusA. vizeSa. tIna iMdriya jIva vizeSa. A Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taNasolizrA - yA ] ( 11 ) kappa0 3, 34; pratra0 three-sensed being panna 1; taNasollitrA - yA strI0 ( tRNasollikA ) sapheda phUla DAlI vanaspati vizeSa: mallikA. zveta puSpa vAlI banaspati vizeSa; mallikA. A particular vegetation with white flowers, jaM0 pa0 nAyA 0 16; taNahAra. puM0 ( tRNAhAra ) ghAsa pAune - nAraH dhAsane kIDeA; teiMdriya jIva vizeSa. ghAMsa khAkara jIne vAlA; ghAMsa kA kIr3A; teMdriya jIva vizeSa. One who lives on straw; an insect of grass; a three-sensed being. utta* 36, 136; pana0 1; jIvA0 1; nAyA0 13; taNu tri0 ( tanu ) Ari; sUkSma patalA; bArika; sUkSma. Minute; thin. 672; ova0 10; ja0 pa0 padma0 2; utta0 14, 47; vize0 196: piM0 ni0 bhA0 36, kappa0 4, 24; (2) puM0 kha0 heDa; zarI2. deha; zarIra. body. gacchA0 84 ka0 pa0 1 27; bhakta 10; vize0 337, 376; 1632; nAyA 01, 0ni02011 ( 3 ) na svapa; laghu parimANu laghu parimANa. a minute; measure. jIvA 3, (4) cheDe sUkSma hovAthI siddha zilAnu kheDa nAma sire para sUkSma hone se siddhazilA kA eka nAma 8 name of Siddha-Sila, being very thin at the extremity. panna 2; sama0 12; otra0 43 ThA0 8, 1 (5) zarIranAma; nAma kama nI eka prakR ta jenA adhyathI va uhArihi zarIra pAme. zarIra nAma; nAmakama kI eka prakRti ki jisake udayaMsa jIva udArikAdi zarIra prApta kare. a variety of Nama Karma at whose ap. pearance a soul gets physical body etc. kaogaM05, 16, 1, 24, 31, '5; - aMga. tri0 ( - zraGga ) tanu-pAtasu che nuM jisakA aMga tanu-patalA ho. slender-bodied bhatta. 128: zrataH na0 ( --antra ) zrIju yAMtara. bArIka ia. a slender intestine. taNuyete teNa pAsavaNe pariNamadda" taMdu0 - zraha. na0 (aSTa ) zarIra, aMgopAMga, saMDA, saMghayaNa, gati, yati, yAsavAnI gati, ane anUpUryAM e ADe nAmakanI prakRtine sama. zarIra, aMgopAMga, saMThANa, saMghayaNa, gati, jAti, calane kI gati, va anupUrvI, ina 8 nAmakarma kI prakRtioM kA samUha a group of the 8 vatieties of Nama Karma viz. body, limb, make up, constitution, birth, class, gait, and serial order. ka0 gaM0 5, 166 - kasA. tri0 ( - kaSAya ) krodhAdi upAya tanu--yAlA pAche te. jisa ke kodhAdi kaSAya tanu-patale ho gaye hoM. ( one ) whose passious have become [ taNu pa0 less. ka0 gaM0 1, 58; - kiTTi. strI0 (-kiTTi) sUkSama bola. sUkSma lobha. a little greed. ka 4, 5; - joga. puM0 ( - yoga-tanoti vistArayatyAtmapradezAnasyAmiti tanuraudArika. di zarIraM, tathA sahakarikaraNabhUtayA yogastanuyogaH tanuviSayeo vA yogastanuyoga ) yAnI yoga-vyApAra kAyA kA yoga-vyApAra. the activity of a body. maraNa isa mANasI tagujogo vibhatto" vize0 356; kra0 gaM0 4, 13 - du. tri0 (- stha) zarIramA rahesa tana meM rahA huA living in a body. ka0 pa0 4, 5 - NAma. na0 ( - nAman ) zarIra nAma; nAmanI prati. zarIra nAma nAmarkama kI eka prakRti. a variety of Nama-Karma. ka0 For Private Personal Use Only 66 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taNu ] ka0 pa0 6, gaM0 1 35; - emiya. tri0 ( - nata - tanu kRzaM nataM namraM tanunamitaM ) the| namra thoDA namra a little bent. jaM0 pa0 -- pajjata. tri0 (-paryApta ) zarIra paryApta pAMdhIne purI resa hoya te. zarIra paryApti bAMdha kara pUrNa kI ho vaha. fully developed bodied. 2; -- tiga na0 ( - trika) udhAri yAhi RNu zarI2. udArika Adi tIna zarIra. the 3 sorts of bodies viz. Udarika (physical) etc. ka0 gaM0 1,34; - tulla. tri 0 ( - tulya) zarIra nAma bhanI bhAI zarIra nAmakarma ke samAna similar to Sarira Nama-Karma, a variety of Nama Karma relating to a body. ka0 pa0 1, 651 - duga. na0 ( - dvika ) zarIra nAmaurbha yane sAMgo pAMga nAma se ye amRti zarIra nAmakarma aMgopAMga nAmakarma ye do prakRtiyAM. the two varieties of Karmic matters viz. Sarira and An gopanga Nama Karma. ka0 pa04, 83; -- nAma na0 (-nAmaka ) zarIrarUpa nAma armanI me prabhRti. zarIrarUpa nAmakarma kI eka prakRti, a variety of Nama - Karma in the form of a body. ka0 gaM0 1, 36; - pajja. na0 (-paryAsa) lubhe| "ta pAsa 6. dekho " taNupajjata " zabda. vide " tayupajjata " ka* gaM0 4, 7; - pajjati strI0 ( -paryApti ) : paryApta bhAMnI mI zarIranAme paryApta cha: paryApti meM se dvitIya zarIra nAmaka paryApti. the 2nd Paryapti ( development ) named sarira out of 6 Paryaptis (developing the full characteristics of a body or va dd [ tarapurA-ya those attributes which it is going to get in another life or incarnation ) ka0 gaM0 13. - parAga. na. ( - paJcaka) dhAriyA pAMya zarI2. pAMca prakAra ke zarIra five bodies viz. Udarika (physical) etc pratra 0 1267 - phArasa. puM0 (- sparza) zarIranA sparza. zarIrakA sparza. bodily touch. gacchA0 84;--mANa. na0 ( -mAna) zarIranu parimANu zarIra kA parimANa. the measure of a body. "sattama puDha vIe puNa paMcaiva dhagussayAi tanumANaM prava0 10.2; ( 2 ) zarIra pramANe: zarIra bheTa. zarIra ke pramANakA - zarIra jitanA of the measure of a body. pratra t; 41; - rAga puM0 ( - rAga ) thoDA rAga, prema. thoDA rAgaH alpa prema a little affection. ka0 pa04, 24; - saMbhoga puM0 (- sambhoga ) zarIra saMbhoga, viSaya zarIra kA saMyoga, viSaya. copulation. su0 ca0 4, 113; - sarIra na0 ( - zarIra ) sUkSma zarIra. sUkSma zarIra minute OI subtle body. paNi0 1, 1; V tara a. nA0 bhA0 I ( * ) / 52 kama ( 12 ) 29 karanA. To lessen. takueMti. gha0 ni0 166; taguNa-ya. tri. ( tanuka-tanureva tanukaH ) jIguM; sUkSma; svastha. sUkSma; svarUpa. Minute; small. kapa0 3, 36; nAyA0 8; 12; jIvA, 3 rAya0 104; (2) haridrI, garI, daridrI; garIba wretched; poor. se nU bhaMte seTThiyaspa ya " tayassa ya kivaNassa ya khattiyassa ya " bhaga0 1, 6; (3) yA. yAcaka. mendicant. nAyA 0 12; ( 4 ) sAga For Private Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taNu-ya] [taragUarI zramabhAga. the tip. nAyA. 8; (5) sparzatayA lAti anugRhAtIti tanulam ) zarI2. zarIra. body. bhaga0 11, 11; zArI2i su5. zArIrika sukha. Physical taNua-ya. tri. (tanuja -tanuH zarIraM tasmA- happiness; pleasure. jaM. pa. jAtaH) tanu-thI unna thamesa; putra putrI taNuvatthula. na. (tanuvasthula) me nAmanA vigere. tanu-deha se utpanna putra putrI ityAdi. ye vanaspati. isa nAmakI eka banaspati. A child. " jahAya bhoI taNuyaM bhujaMgI" A vegetation of this name. utta.14, 34; maga. 21, 7 taNuI. bI. ( tanvI) nAnu agavAdI strI. taNuvAta. puM0 (tanuvAta ) tuma " taNuvAya" nAjuka aMgavAlI strI. A slender. 16. dekho " taNuvAya " zabda. Vide limbed lady. piM0ni0418; ogha0ni0 " taNuvAya'' bhagaH 20,6;-valaya. na. 737; ( 2 ) sikSiAne se nAma. siddha (-valaya ) / " taNuvAyavalaya" za6. zilA kA eka nAma. name of a Sid. dekho " taNuvAyavalaya' zabda. vide 'taNudha Sila. ThA0 8; vAyavajaya" bhaga0 20, 6; , taNuga. na. (tanuka) zarI2. zarIra. Body. taNuvAya-pa. pu. ( tanuvAta ) dhnpaan| jaM. pa. (2) tri. sUkSma. sUkSma. AdhArabhUta tanuvA; bhAdara vAyukAyane eka iminute. jaM. pa. rAga. tri. (rAga) meha. ghanavAyu kA AdhArabhUta tanuvAyu: bAdara sakSama thA sasa. sUcama thoDA rAga. vAyukAya kA eka bheda. The minute a little affection ka.pa. 4, 5; or rarified air which is the fulc. taNuja. puM0 ( tanuja) zarIrathI na yeta rum of the groys air; a kind putra. zarIra sa uptama putra. A son. utta. of gross-air. ThA0 3, 4; bhaga0 14, 34; 1, 6; 2, 10, 12,5; 17, 11; panna. 1; taNutaNu. strI0 (nanutanu sanopitanuratitanu- jIvA0 1; 3, 1; -valaya. na0 (-valaya svAdvA tanuta tuH) sizial; bhutizi .-tanuvAtaH sa eva valayasiva valayaM kaTakasiddhazilA; muktizilA. A salvation miti ) 462 vaayuyn| mele; 19. stone. ThA. 8, 1, ova. 43; panna. 2; yAsare 29 / tanu. bAdara vAyukAya kA eka taNutaNuI strI. ( sanutandhI) go po bheda; valayAkAra-kuNDalAkAra meM rahA huA za6. dekhA UparakA zabda. Vide above. tanuvA. a kind of gross-air; ThA. 8; the rarified air which remains taNuyatta. na. (tanukatva ) pArI; saMbha- in a circular form. bhaga * 17, 11; 1. bArikatA; sUkSpapanA.Slenderuess; ThA0 3, 4, panna.2; minuteness. viro0 1466; taNusolliya. na. (tanusolika) bhAratInu taNuyara. tri. (tanuttara ) yA sUkSma; ati . mAlatI kA phUla. The jasmine pAta. bahuta sUkSma; ati patalA. Very flower. nAyA0 16; minute or slender. utta0 36, 56 taNUarI. strI. ( tanuttarI ) sizikSA. siddha viza* 665, panna. 1; 2; zilA. Siddha Sila ( salvation taNula. na. ( sanula-tanu; zarIraM tat sukhaM stone ). sama0 12; Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taraNa ] ( 14 ) [ tatta taraNa. puM. (tANa-tRNAnyati ) pAcha.. ityAdi. a kind of musical in. bachaDA A calf. jaM0 pa05 112,jIvA.1; strument e. g a drum etc rAya. taraNAsa. puM0 (tamAza) tenA nAza. usakA 65; (3)vistAra pAbhela. vistAra pAyA huA nAza. Its destruction. vize0 543; extended bhaga0 8, 7 gati tarAhA. strI0 ( tRSNA ) tRSNA; sAsasA; strI0 (-gati) me sAmathA mAre gAma (55aas| tRSNA; lAlasA; pipAsA. Thirst; jatAM hAme gAma na pahocAya tyAM sudhI desire for. nAyA0 1, 2, 13, 18, zatino vistAra thAya te tAli. eka bhaga0 12, 5; 14, 8, 15, 1; ova.38% grAma se dUsare gAMva jAne meM udiSTa gAMva ke 36; rAya0 236; vize0 1034; panna0 2, na pahuMce vahAM taka gatikA jo vistAra utta* 32, 6; paraha. 1, 3; gacchA . 77; hotA hai vaha tatagati. a gait or --abhihaya. tri. (Abhihata ) tRNAthI locomotion which extends pIDita. tRSNA se pIr3ita. troubled by to as far as one does pot thirst. bhaga016,4;jIvA03; - prAura. reach a village in front tri. (-aAtura ) tRSAtu2. tRSAtura. eager when he is going from one in thirst. su0ca02, 384; -zrAtia. village to another,bhaga08,7;panna016, tri0 (-Adita) tRSAtura thye| tRSAtura, tattii. ya. tri. (tRtIya) trIne- j. very thirsty.paNha 0 1,1;-rohi strI0 / tRtIya; tIsarA-rI. Third. jaM. 50 7, ( -gRddhi ) tRsAra 5 gati-sAsasA; gAya 146; 151; bhaga0 24, 0; 25, 6, Asalart. tRSNA rUpa gRddhi -lAlasA; gauMga tatiyA-prA. strI0 ( tRtIyA ) trIza. tRtIyA; adattAdAna. greediness in the tIja. The third date jaM. pa. 7, form of thirst; a secondary 153; nAyA0 10; Adattadana (stealing or what tato a0 ( tatas ) tyA2 pachI. tat pazcAt. is not given ). paraha. 1, 3; After that. sama0 8; bhaga0 13, 1; -jhANa. na0 ( - dhyAna ) tRpAnA pari- nAyA. 16 panu yintavana. tRSNA ke pariSahakA cintavana | tatta. na0 ( tatva ) 2925; sAra; ta5. rahasya; meditation of the suffering of sAra; tasva. Secret; essence; reality. thirst. zrAu. utta0 23, 25; paraha. 1, 2; ( 2 ) 12tu. tata. na0 (tata)tAMtathA pANe te pii|-saa bhI sarapahAya-vastu; satpadArtha, an object; pagere. taMtu se bajanevAlA vINA-sAraMgI. the real substance. sUya. 1, 1, 3, A stringed musical instrument. 8; 1, 3, 3, 14; (3) 52mAtha-yathAsthita jaM0 50 5, 121; ThA0 2, 3,4, 4; jIvA. ( / che teva) 21nAva. paramArtha 3, 4; bhaga0 5, 4; ( 1 ) 12ye pos| bhane yathAvasthita (jaisA hai vaisA) loka kA svabhAva. be taraphathI varmAdikathI maDhela vAjitranI the real state or nature of me4 gata. DhADa mAsa vagere. mathya meM the world. ' tattaM teNa vijAgati ' polA va dono tarapha se carmAdika se AcchA- sUya0 1, 1, 3, 6; (4) 71, 2401, dita vAjintra kA eka prakAra; Dhola, mAdala / puSya, pApa, Ava, saMvara, nija rA; baMdha Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatta ] ( 15 ) mokSa, nava tatva jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha va mokSaH ye pAMca tatva. the five elements viz. soul, non-living being, merit, sin, inflow of Karmic matter, check of this inflow, decay, bondage and salvation. vize0 535; ThA0 6; ---agurUvatta na0 (-zra. rUpatva ) bho satya vayanane atizaya; tatvane anusarI te 15 vAM satya bacana kA atizaya; tAva kA anusaraNa karate hue bolanA. the 15th supernatural power due to true speech, speaking in accordance to the precepts. rAya0 - zrabhiNivesa. puM0 ( - abhiniveza) vastu sapanA nirNaya. vastu svarupa kA nirNaya. determination of the nature of a thing. paMcA0 6, 40: tasa. tri. ( tapta ) pesa garama thayesa. tapA huA; garama. Heated; hot. ' tattatavajjikA gavarANA zrava010; 25; 38; bhaga0 2, 5; 3; 1; 3: 6, 1; 7, 6; pana0 1 2 dasA0 6.4; vivA0 4 6; sU0 1, 3, 4, 1; taMdu0 ThA0 8 uvA0 1, 76; -- aNivvuDa. tri. ( - zranirvRtta) a pazu yeta nahi thaMye. uSNa parantu prAzuka-avetana huA hai| vaha hot but possessing life dasa03, 6, - kavelaya. na0 ( kavelaka ) garama vAtAnu vANu. garama karane kA baratana pAtra. vessel to boil or heat. jaM0 pa0 2, 38; bhaga0 7, 6; - tava tri 0 ( - tapas ) pAveteSu tapa bharanAra kamA~ | ko tapta kare ai / tapakarma karane vAlA (one) who practises penances which destroy the Karmas bhaga0 1, 1; jaM0 pa0 rAya * - tavaNijja na0 ( - tapanIya ) tapAvesa sonuM tapAyA huA - garama kiyA huA - suvarNa. refined gold. " tattatavaNija saMkAso " padma0 1: - tela na0 (-taila ) sssg tesa. ubalatA huA tela boiling oil. sama0 11; - nivuDa. tri. ( - nirvRta ) tapIne ayita thayela. tapa kara acita huA ho vaha. that which has become lifeless being heated. dasa0 3, 65, 2, 22 - phAsu zra. na. ( - prAzuka ) garama karela aceta pANI garama kiyA huA zraceta pAnI water rendered lifeless by heating usiNodagaM tattaphAsuyaM paDigAhijja saMjae" dasa0 8, 66 -- lohapaha. puM0 ( - lohapatha ) tapesa soDhAnA / mArga. garama lohe ke samAna mArga. a path like the red-hot iron. paNha0 1, 1; - samajoibhUya. ni0 ( samAjyetirbhUta-taptena tApena samA tulyA jyotiSA vahninA bhUtA jAtA yA sA tapta samajyotirbhUtAH) sasagatI agni samAna. jalatI huI agni ke samAna like & burning fire, bhaga0 7, 6; tattajalA. bI0 ( taptajalA ) sutra vijayanI pazcima sarahada uparanI eka aMtara nadI. suvaccha vijaya kI pazcima sarahada Upara kI eka aMtara nadI. The Antara riveron the western boundary of Suvachhe Vijaya. dotata jalAzrI " ThA0 2, 3, 3, 4, jaM0 pa0 tattADezra na0 ( * ) raMgela vastra raMgIna vastra Coloured dress gacchA0 89; tattatha. puM0 ( tatvArtha ) paramArtha, sAra artha For Private Personal Use Only " [ tattatha "" Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattavaI ] [tathArUva paramArtha; sAra artha. The real truth. Steady; still. jIvA0 1; paMcA0 1, 3, prava* 566 -sadahANa. tattha. na. (tathya ) satya satya. Truth. na0 (-zraddhAna) tatvAthanI zraddhA tatvArtha kI naMdI. 40; zraddhA. a faith in reality. paMcA01,3; tattha, tri. ( trasta ) trAsa pAbhela. trasita; tattavaI. strI. ( -tatvavattI ) sughoSa nagaranA vasta; pIDita. Troubled; harassed. aNuna rAganI rANI nAma. sughoSa nagara nAyA. 1, 3, 4, 5; 14; 17, 18, bhaga. ke arjuna rAjA kI rAnI kA nAma. 12, 1; 15, 1; jaM. pa. 7, 1775, Name of the queen of the 112115,utta. 16,72, panna. 2; jIvA. king Arjuna of Sughosa city. 3, 1; uvA. 8, 256; vivA0 2,8; tattha. a. (tatra) yAM; 4Ale. tahA~; vahAM; tAtta. strI. ( tRpti ) sate.5; tRpti; saMtoSa; usa sthAnapara. There; in that place. tRpti. Satisfaction, contentment. nAyA0 12, 5, 8,6; 13, 16 bhaga0 1, Au0 46; ThA. 1; su. ca. 2, 408% 18 2; 2, 5, 5, 4, 5, 61012, tatti. strI0 (tapti) tApa gha. tApa, krodha. / 4; 14, 5; 15, 1; 24, 12; dasa0 5, Anger; heat. piM.ni. 2057 1.27,66:5,2,11 ,751; vava.1, tattiya. tri. ( tAvat ) taratuM. utanA. That 16; 23; dasA. 6,1: nira0 4, 1; panna inuch. piM0ni0 361,108:vize0 130; prova. 12; rAya. 23pi.ni. 76: vize. bhaga. 8, 1; 16, 8; 12; utta0 2 23, 3,26, AyA. 1, 1, tattiyAmetta. tri.(tAvanmAtra) terasuM04. utanA- | 1,10; 1, 1, 2,15; 15; 1, 6, 2, hI. That much only. piM. ni. 266; 184; aNujo0 2; uvA. 1, 3, tattila. tri. ( tAvat ) 20. utanAhIH | tatthagaya. tri. (tatragata ) (5i gayA. vahAM kevala utanA That much only; so gayA huA. Gone there. bhaga. 2,13 Imuch. ova.ni. 160; 3, 2, 5, 6 6, 6; nAyA. dha. yA. tattimgha'bhavasANa. tri. (tattIvrAdhyavasAna 1: dasA0 3, 20; jaM0 pa0 5, 115; tasminevArthAdau tIvra Arambhata prAkarSa- | tatthavi. a. ( tatrApi )yAM 55. vahAM bhI. yAyi madhyavasAnaM prayatna vizeSa lakSaNaM ___Even there. nAyA* 6; 14: dasa. 5, yaspAsA) te-mA sAnimAMtIya adhya- 2, 47; bhaga0 15, 1; sAyA. vaha-prAraMbha Adi meM tatri | tattheva a. (tatraiva)hir. vahIM; usI sthAna adhyavasAyavAlA. One who is para. There; at that place. bhaga0 2, strongly addicted to sinful 1, 3, 1, 5, 6, 8,615, 1; nAyA08; operations bhaga. 1, 7, 6; dasA. 10, 1; dasa0 5, 1, 21; ka. tatto.a.(tataH) tyA2 54ii. tatpazcAt . After | ___ gaM. 1, 4; that. utta0 1, 10; nAyA. 10; bhaga. tathArUva.vi. ( tathArUra) zalabha yu cha 25, 7, " sattovise vaittANaM ' dasa0 5, te| hArane.. zAstra meM jaisA kahA hai usI 2, 48; ka. gaM0 5, 66; prakAra kA. As prescribed in the tattha. tri. (* stabdha ) 255 zyela. stabdha. scriptures. ThA0 3, 1; Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadaMtarAla ] [tadubhaya tavaMtarAla. na0 (tadantarAla) te menI vaye. sUcaka zabda; rUDha zabda maMDapa ityAdi. A una donoM ko madhya me. Between the non-derivative word; an two. vize0 16; arbitrary word e. g. maMDapa etc. ThA03,3 tadajhavasANa. tri. (tadadhyavasAna ) mAM sArala hiyAmA nu yita 29cucha te. tadappiyakaraNa. tri. (tadarpitakaraNa ) tenI usa meM-prAraMbha kriyA meM jisa kA citta rahA aMdara mana, vacana, kAyAne arpaNa karanAra. humA hai vaha. One who is addicted usake aMdara mana, bacana va kAyAko samarpaNa to sinful operations. vivA0 2; karanevAlA. ( One ) 'who has tadabhavasiya. tri. (tadadhyavasita ) temAM placed his mind, speech and __body in that. bhaga0 1, 7; mAna pihimA yita rAmesa. usa meM tadavattha. tri. ( tadavastha ) bhUla tuM teyune prAraMbha kriyAdi meM citta rakkhA huzrA. (One) | teyu. mUla thA jaisA kA vaisA. As it was who bas placed his heart in ___in the origin; original.vize0266; sinful operations. bhaga0 1,7; tadA zra0 (tadA) tyAre; te 1gate. tadA; tadapuM. (tavarSa-tasyArthastadarthaH sacAsA. taba usa samaya. Then; at that varthaca vA tadarthaH) prata 52tu: te pahA. time. bhaga0 12,6; 15, 1; nAyA.11: prakRta bstu| maha padArtha. That object; tadANurUva. tri. ( tadanurUpa ) tenA yu. the thing in question. bhaga0 1, usa ke jaisA. Like that. jaM0pa02,38; 7vikA* 1, -upautta. tri. ( -upa tadAhAra. tri. ( tadAdhAra-te pRthivyAdaya yukta ) te paratumA upayogavAso. usa vastu zrAdhAro yeSAM te tadAdhArA:) pRthvI mAhitI meM upayoga yukta. useful in that. sAdhA2 ne cha te. jisako pRthvI Adi vivA. 1; bhaga0 1, 7; kA AdhAra hai vaha. That which tavaddha. na. (tadarddha) tenuM 2434. usa kA is supported by the earth etc. mAdhA. Half of that. jaM. 50 5,116; | paraha. 1, 1; tadannavatthua. tri. (tadanyavastuka ) pAhIya tadAhAra. puM0 ( tadAhAra- tAneva pRthivyAdIn je sAdhanane upavAsa karyo hoya tethI mAhArayantIti tadAhArA:) te pRthvI sAhi bhinna vastune laine prativAdI uttara Ape no sAhAra 42nA2. vaha pRthvI Adi kA te. vAdIne jisa sAdhana kA upanyAsa kiyA khAnevAlA. That which feeds upon ho usa se bhinna vastu ko lekara prativAvA / the earth etc. paraha. 1, 1; jo uttA de vaha. A different reply | taduppA.puM0 (tadutpAta) tenI utpatti. usakI presented by a defendant utpatti. Its birth. vize0 425; thau the point sued on by tadubhaya. tri. (tadubhaya) te the. ve do. Those the plaintiff. ThA. 4, 3, two. bhaga0 1, 7; 5, 2, 8, 8; 17, 4; tadannavayaNa. puM0 ( tadanyavacana ) vyutpatiyA panna0 14; 22; ka. gaM0 1,22; --ariha. bhinna athane kahenAra zabda; ruddha zabda tri0 ( -arha )te me ( sAloyanA ane ma ma5 pagaire. vyutpattise bhinna artha / prAyazrita) ne yoya. usake (pAlocanA Vol. 111/3 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavegadesa [tappa va prAyazcita ) ina donoM ke yogya. ( one ) fering from a .skin-disease. pi. fit for the two ( confession | ni0 475, 583; and expiation ). bhaga0 25, 7 taddhiya. puM0 ( taddhita ) apatyAhima patA -ahigaraNi. tri. ( -adhikaraNin ) vanAra pratyaya. apatyAdi artha batAne vAlA te menu hathiyA2. una donoM ke zastra. the pratyaya. A nominal termination. weapons of those two. bhaga0 16. paraha. 2,2; 1; -zrAraMbha. tri0 (prArambha) pote sArasa | taddhiya-ya. tri. (taddhitaja) tatithI ganeDaM. 4re bhane mAla pAse 42||ve te. jo svayaM | taddhita se banA haA. Nominal deriva zrAraMbha kare va anyasa bhI karAve. perform ___tive. "sekiMtaM taddhiyae" aNujI 131 ing sinful operations oneself tadhA. a. ( tathA ) te ghAre. usa rIti seand through others as well. prakAra se In that manner. sU. pa. bhaga0 1, 1:-kaDa tri0 (-kRta) te methI 16%; rela. una donoM ne kiyA huA. done by tannANa. na0 ( tajjJAna ) tenu sAna usakA those two. bhaga0 1, 6; -ppo jJAna. Its. knowledge. vize0 26; ganivvattiya. tri. ( -prayoganirtita ) | tannivesaNa. tri. ( tamivezana ) sa mAMte menA.prayogathA-vyApArathI-panna yaye. 434AdimA 2 nA2 sadA usa meM-guruuna donoM ke prayoga se- vyApAra se-utpanna. kulAdi meM rahane vAlA. ( One ) who proudced by the effort of those alway, stays in that (family of two. bhaga. 16, 1; -bhaviyaNAma. na. a preceptor etc.) 'tappurakAre tassI (-bhAvakajJAna ) A lagane 52layamA tannivasaNe'' pAyA. 1, 5, 6.. 166; nA jJAna. isa bhava va parabhavameM sAtha jAne | tannissiya. tri. (tanizrita ) tene mAzrIna vAlA jJAna. the knowledge which | Desa. usake Azrita hokara rahA huA. accompanies the soul in this Resorting to that. dasa0 5, 1, 68; birth and the next birth too. tappa. pu. (tapra-tatastataH pravata calati nadIbhaga0 1, 1; pravAhaNati) nApo. beDA. A raft. pana. tadegadesa. puM0 (tadekadeza ) tenA meM bhAga. 33: bhaga0 11, 10; (2) trApAne sAre usakA eka bhAga. A part of that. thatu nAzInusaravitAna. beDe ke prAkRti meM bhaga0 1,1; hone vAlA nArakI kA avadhijJAna. a limittadivasa. puM0 ( taddivasa ) te hivasa. vahI ed knowledge of a hell-being dina. That very day. veya. 3, 30; in the shape of a raft. vize. 4, 26; 706, -zrAgAra. puM0 ( -prAkAra) tahesa. puM0 (taddeza ) tenA me bhAga. usakA pAnI mA2. beDe kA zrAkAra. the eka bhAga. A part of that. utta0 36, shape of a raft. bhaga. 11, 10; 5; vize0 241; --AgArasaMThiya tri. (-prAkArasaMsthita) taddosi. tri. (svagdoSin ) yAmaDarAnA hoSa jApAne mAre 223. beDe ko prAkRti meM pAj. camaDI ke doSa vAlA. (One ) suf- rahA huA. remaining in the form Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tappaesa] ( 16 ) [tappAuga of a raft. bhaga0 11, 10; tappazcaiya. tri. (tatpratyayika ) 94224; tappaesa. puM0 ( tatpradeza) tene se pArImA tannimitti. tatkAraNika; tannimittika. bArIka aMza ke jenA ekanA be bhAga thaI Resulting in that; its cause. za na. usakA eka sUkSma se sUkSma aMza | utta0 26, 31; jisake do bhAga na ho sakeM. An atomic | tappaccayaheu. puM0 (tatpratyayahetu ) tenA tA. or indivisible portion of that. | nano utu. usake jJAna kA henu. The utta0 36, 5; ___cause of its knowledge. vize061; tappakkhiya. tri. (tatpAkSika-taSAM pakSastatpakSaH tappaDirUva. tri. (tatpratirUpa ) tenA sarabhu tatra bhavastatpAkSika: ) tenA pakSapAlA; ___usake samAna. Like that paMcA0 1, 14; savina pAkSi:. usake pakSa vAlA; saMvigna tappaDhamayA. strI. (tatprathamatA) sonA pahusAM; pAkSika. Belonging to that party; 13mAna. sarva se prathama; saba se pahile; of the Samvigna party. bhaga0 3, prAraMbha. First of all; foremost. 7, 5, 4, 6, 31; -uvAsaga. tri. prova0 31; veya. 3. 13; bhaga0 6, 5; ( -upAsaka ) tenI-savina pakSana 3. nAyA. 1; sA. usakA saMvigna pakSa kA upAsaka. the tappaNa. na0 (tapaNa ) 5725. eka upa. devotee of that (Samvigna) karaNa. An implement. sama0 30; party. bhaga. 6, 31; --uvAsaya. tri. ( 2 ) sAya1. sattu. a kind of food; (-upAsaka) nume| 3 za6. dekho a powdered menl paraha. 2, 5; Upara kA zabda. vide above. bhaga0 6, | (3) te mAhiti 55 tela Adi 31 -uvAsiyA. strI0 (-upAsikA) snidha padArtha, an oily substance. svayaM sunI pAsi-zrApit. svayaMbuddha nAyA013; vivA. 1; kI upAsikA-zrAvikA. a lay-woman tappaNaloDiya. na. ( tarpaNaloDita ) pAlIthA devotee of a Svayam Buddha sohI vaase| saath|. pAnI se loMdA banAyA (ove attaining salvation by huzrA santu. a powdered meal his own intuitive knowledge ). | nade into a lump with water. bhaga* 5, 4, 9, 31; -sAvaga. puM. ThA0 4, 3: (-zrAvaka ) 255 sune| zrAva5. svayam- tappabhiI. a. ( tatprabhRti) tyA2thA mAMDIne. buddha kA dhAvaka. a layman devoted taba se lagAkara; taba se lekara. From to a Svayam Buddha. HITO E, that time; thenee-forth. bhaga. 31: -sAvaya. puM0 ( --prAvaka )tapAkSi 3, 1; 5, 6, 32; 10, 4: nAyA. 1; zrAva. tatpAkSika zrAvaka. a layman nAyA. gha0 belonging to that purty. bhaga0 tappara. tri. (tatpara -tadeva paraM pradhAnaM yasyAsau) 5. 4; -sAviyA. strI0 (-zrAvikA) tenA 352. usake Upara. Over that. svayaM munI zrApita. svayambuddha kI zrAvikA. vize0 37; a lay-woman devotee of a / tappAugga. tri. (tatprAyogya ) tene yogya. Svayam Buddha. bhaga05, 4, 6, 31; usake yAgya. Fit for that. bhaga. 1, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tappiUNa] ( 20 ) [tambheya 5; ka. gaM. 6, 81; tabbhavajIviya. na. ( tadbhavajIvita ) R4tAppaUNa. a. ( tarpayitvA ) THzane. tRpta / zarIravAsA manuSya bhane tirthayanu na. karake. Having satisfied. su. ca. udArika zarIra vAle manuSya va tiyaca kA 2, 5, 4; jIvana. Life of a human or sub. tappurakAra. puM0 ( tatpuraskAra-tasya puraskAraH) human being. viza0 3513; tene-sAyAni agresara taza: bhAna tabbhavamaraNa. na. (tadbhavamaraNa ) yamaraNa, te. use-zrAcAryAdika ko agrepara samajha kara je gatinuM AyuSya bhogave che teja gatinuM mAnanA. Considering him ( a pre- pharI AyuSya bAMdhI maraNa pAme te; bAlaceptor etc. ) to be a leader. bharAne se prAra. tadbhava maraNa, jisa " tatpurakAre tassannItannivasaNe " AyA. gati kA AyuSya bhoga rahA ho usI 1, 5, 4, 157; 1, 5, 6, 166; gati kA punaH zrAyuSya bAMdhakara mRtyu ko pta tappurila. puM. (tatpuruSa) tatpu31 nAmanA grar. Death after again binding sabhAsa; sabhAsane se prA2. tatpuruSa life to a condition which one nAmaka samAsa kA eka prakAra. A com. is enduring; a kind of ignopound named Tatpurusa; a rant form of death. sama0 15 determinative compound. " se ThA0 2, 4; bhaga0 2, 1; nisI011, 41; kiMte . tappurise ? tappurise aNegavihe tabbhAriya. tri. ( tadArika-taddhAro yeSAM paeNatte" aNujo. 131; voDhavyatayA'stite taddhArikAH) sa. dAsa tappeyavva. tri. ( tarpayitavya ) tasa 42vA / A slave. bhaga0 3, 7, yoya. tRpta karane yogya. Fit to be satisfied. su0 ca0 11, 45; tabbhAva. puM0 (tadbhAva ) tena 4. usakA tapphala. na0 ( tatphala) tenuila. usakA phala. bhAva. Its motive. paMcA0 2,32; vize. Its fruit. vize0 232; 85 tabbhakkhaNa. na. ( tadbhakSaNa) te lakSaNa | tabbhAvaNAbhAviya. tri. ( tadbhAvanA bhAvita) usa kA bhakSaNa. Its devouring or te anuSThAnanI sAranAthA nAvita. usa eating up. nAyA. 15, anuSThAna kI bhAvanA se bhAvita. Impresstabbhattiya. tri0 ( tadbhaktika ) teno seva. ed with the motive of that usakA sevaka. Its devotee. bhaga03, 4, performance. bhaga0 1, , tabbhAsAmIsiya. tri. ( tadbhASAmizrita) tabbhava. pu. (tadbhava ) te ; ta bhAna bhaya. bhAvArUpe mUkela pudgalothI mizra thayela. vaha bhava; vartamAna bhava. That life; the bhASA svarUpa varNana kiye hue pudgaloM se present birth. nAyA0 16 mizrita. Mixed with atoms in the tabbhavajja. tri. ( *tadbhavaja ) tapa-pata. form of a language. vize0 353; bhAna sasacI. tadbhava -vartamAna bhatra ke tabbheya. puM0 (tabheda) teno meha-vilA. saMbaMdha meM. Related to the present usakA bheda-vibhAga. Its division. birth. vize 702 vize0 2; Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tama] ( 21 ) [ tamabala - tama. puM0 na0 (tamas ) 5412; AdhAra ed upto the 5th Devaloka. prava0 aMdhakAra, aMdherA Darkness. bhaga06,5; 60; -sarUva. na0 (-svarUpa) tabha24Ayarnu 7, 6, 7; sUya. 1, 1, 1, 14; aNujo. 2535. tamaskAya kA svarUpa. the form 103; ThA0 4, 3, uvA. 7, 218, kappa. or nature of the smoky co3, 38; (2) moDa. moha. greed aAyA0 lumn. prava0 60 1, 4,4, 138; ova0 (3) ajJAna. ajJAna. tamatamaga. puM0 (tamastamAga) sAtabhI na2. ignorance. sUya01,1,1,14; ThA04,3; 3. 4. sAtaveM naraka ke jIva. The -pajjalaNa. tri. (-prajvalana) mAna35 beings of the 7th hell. ka. gaM. aMdhakArane lIdhe dhAdi agnIthI balatarA, 5, 68; ka. pa. 7, 35; 42nA2. ajJAnarUpa aMdhakAra ke kAraNa krodhAdi tamatamadhyabhA. strI0 ( tamastamaprabhA) sAtamI agni se saMtApa karanevAlA. anger due to narakaH sAtamI narakanI pRthvInuM gotra. the darkness of ignorance. sAtavAM naraka; sAtaveM narakakI pRthvI kA gotra. ThA0 4, 3, -timira. na0 (-timira) The seventh hell; the family. jJAna35 saya 52. ajJAnarUpa aMdhakAra. origin of the land of the 7th darkness in the form of hell. aNujo0 103; panna0 1; jAvA0 1; ignorance. prava* 85; -paDala. na. tamatamA. strI. (tamastamA ) 6 acAra (-paTakha) pAnAvaralya 35 4 . jJAnA. pAnI sAtamA 24. ghora aMdhakAramaya varaNa rUpa Dhakana. A cove ing in the sAtavAM naraka. The 7th hell where shape of obscuring knowledge. pitch darkness abounds. aNujo. bhaga0 6, 4; (2) a52no samU. 134; uttaH 36, 156; sama0 41; ThA. aMdhakArakA samUha. a volume of dark- 0, 1; bhaga0 1, 5; 5, 8; ka. pa. 2, ness. kappa. 3, 36: - paviTTha. tri. 82; ka. gaM. 5, 72, ( -praviSTa ) madhAramA praveza iresa. aMdhakAra tamappabhA. strI. (tamasprabhA) 74 124. meM praviSTa-praveza kiyA huA. entered chaThA naraka. The 6th hell. prava0 172; into darkness. bhaga0 6, 4 -ripu. pana0 1; aNujo0 103 puM0 (-ripu) arano zatru, sUrya ayavatamappahA. bI. (tamaHprabhA) 74ii na24I 2. aMdhakArakA zatrU, sUrya athavA caMdra pRthvI. chaThe naraka kI pRthvI. The region the enemy of darkness, the of the 6th hell. prava. 1086; Sun or Moon. kappa0 3, 38; | tamavala. tri0 (tamobala-tamorala yeSA se) . tamakAya. puM. (tamaskAya) tabha24 ne sahAyAta242. asadAcArI, taskara. Bad arUNuvara samudrathI nikalI pAMcamA devaleka conducted; a thief. (2) ajJAnanu sudhI pahA-yesa . tamaskAya ki jo aruNa sa. ajJAna kA bala. the strength of vara samudra se nikala kara pAMcave devaloka ignorance. ThA0 4. 3; -palajaNa. paryanta pahuMcI hai. A volume of dark. puM0 (-pralajana ) tAmasayA 231--8 ta ness which proceeding from pu31ne| samUha tamobala se rakta - uddhata puruthe Arunavara sea has reach SAko samUha. a group of men Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamasa ] with the power infatuated of ignorance. ThA0 4,3 - palajjaNa. puM0 ( -pralajan tamobalen saMcaran pralajjata iti ) rAtrI yaryAmAM bannatA mANUsanA bhUla rAtri caryA meM lajjita hote hue manubyA~kA samUha. a group of men who are ashamed of nocturnal roving or act. ThA0 4, 3; - tamarUva. na0 ( - tamorUpa ) tamasthAya; aruvara samudramAMthI aMdhakAramaya dhUmasa caDe che te. tamaskAya; aruNavara samudra meM se aMdhakAramaya kuhirA caDhatA hai vaha. a volume of smoke; a black mist which arises out of the Arunavara sea. prava0 1413; ( 22 ) tamasa. puM0 ( tamas ) aMdhAra aMdhakAra. Darkness. dasa0 5 1 50 pana 02; tamA strI0 (tamA ) chaTI na2 pRthvI chaThI qar. the 6th hell-region. naraka sama0 41; bhaga0 5 8 10, 1 ThA0 7, 1; utta0 36, 156; ( 2 ) niyI dizAnu nAma nIcI dizAkA nAma name of the lower direction. ThA0 10; tamAla. puM0 ( tamAla ) tabhAvanaM ThA. tamAla vRkSa. The Tamala tree. zrova0 AyA 0 ni0 1, 1, 5, 126; panna0 1; bhaga0 8, 3; 22, 1; - patta na0 ( - patra ) tamAsa vRkSanA tamAla vRkSa kI pattiyAM. the leaves of the Tamala tree. utta0 41; tamila na0 ( tamisra ) aMdhAra aMdhakAra; aMdherA Darkness. piM0 ni0 301; - ( saM ) aMdhAra. puM0 na0 (- aMdhakAra ) gATa dhArU gADha aMdhakAra. pitch darkness. te ghorarUve tamisaMdhayAre " sUrya * "C 1, 5, 1, 3, [ tamukkAya tamilaguhA. strI0 ( tamitraguphA ) 527 vijayanA vaitADhya uparanA navakUTamAMnu chaTr huM zippara. kaccha vijaya ke vaitADhya ke Upara ke navakUTa meM se chaThA zikhara. The 6th summit out of 9 of Vaitadhya in the Kachcha Vijaya (torritory ) jaM0 pa0 1, 12; tamisaguhAkUDa. puM0 ( tamitraguphAkUTa ) bhopo zaha dekho Upara kA zabda. Vide above. jaM0 pa0 1, 12; tamissa na0 ( tamisra ) gADha andhA2. gADha aMdhakAra. Pitch darkness. jaM0 pa0 ThA0 4, 3; tamissaguhA. strI0 ( tamisvaguhA ) paitADhya pava tanI vacce pazcima bhAjInI eka guphA ke jemAM thaI cakravatI uttara bharatamAM deza sAdhavA laya che. vaitADhya parvata ke madhya meM pazcima dizA kI eka guphA ki jisa meM se ho kara cakravartI uttara bharata meM deza jItane ko jAtA hai. A western cave in the middle of the Vaitadhya mountain through which a Chakravarti goes to conquer the countries of the northern Bharata. jaM0 pa0 tamukkAzya puM0 ( tamaskAyika ) tamassAya karanAra deva. tamaskAya karane vAlA deva. The deity creating a volume of smoke. " tamukAie deve sAti bhaga0 14, 20 $9 tamukkAya puM0 ( tamaskAya ) aruNuvara samudramAMnA pANInA sUkSma pariNAmarUpa adhArano samUda. aruNavara samudra ke pAnI ke sUkSma pariNAmarUpa aMdhakAra kA samUha. A column of darkness resulting from a change in the For Private Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamuyata ] minute particles of the Arupavara sea. tamukAe ti pavvuzccai bhaga0 6, 5; 3, 2, 6, 1 ThA0 4 2 prava0 255; tamuyata. na0 ( tamaskatva ) tiysaM dhayAguM jAti aMdhapanA; jAti aMdhatA A classblindness. sUya0 2,2, 21, tamokasiya tri0 ( samaH kapika - tamasi kaSituM zIlaM yeSAM te tamaH kArSaNasta eva tamaH kaSikAH ) parI jInAnA DhAMDa piichodde| ( 23 ) " water in "kiniya bhaMte 22. satya varNana ko chupAne vAlA (One) who conceals a true description. sUrya02, 2, 166 tammajbha na0 ( tanmadhya ) tenuM madhya usa kA madhya. The middle of it. su0 ca0 1, 103; tammaNa. zri0 ( tanmanastasya devadattAdesvasmin ghaTAdau manastanmanaH ) te ghaTAhi viSaSamAM parAvAyeluM mana usa ghaTAdi viSaya me tallIna huA mana The mind devoted to that (pot ete. ) ThA0 3, 3; vivA0 2; bhaga01, 7; piM0ni0 utanAhI; ka0 gaM0 tammata na0 (tanmAtra) teTasuMga mAtra kevala utanAhI. That much. 5, 23; tammaya. tri0 (tanmaya ) tanmaya; te 2135. tanmaya; tatsvarUpa. In that form; blending with that. vize0 3,160; paraha0 1, 1; tasmiyaya. na0 ( tanmAtraja - zabdA''zIna yAni paJcatanmAtrANi sUkSmasaMjJAni tebhyo jAtamutpannaM tanmAtrajam ) pAya tan mAtrathI utpanna thayela AkAza Adi pAMca bhAbhUta paMca tanmAtra se utpanna zrAkAza Adi paMca mahAbhUta. The five elements viz skv etc. which are produced from the five original elements. ThA0 2, 1; tammissa. puM0 ( tanmizra ) udhAri mizra zrAdayoga udArikamizra kAyayoga Mix. ed with that (a conjunction with a physical body). ka0 gaM03, [ tayaNubhAva 14; tammutti strI0 ( tanmukti ) saMga - upAdhithI chuTAvaM te saMga upAdhi se mukta honA. Emancipation from attachment. ' taddTThiIe tammutI ' AyA. 1, 5, 4; 157; tammUla na0 ( tanmUla) tenuM bhUla ra usa kA mUla kAraNa. Its original cause. " tammUlaM saMsAraM jaNei " gacchA. 133; " tammi zabda. tammeta. tri. (tanmAtra ) tesuM utanAhI. That much. ThA02, 13 tammeyaya. na0 ( nanmAtraja ) bhu yaya zaha dekho " tammiyaya " Vide" tammiyaya " a02, 19 tamhA. a0 ( tasmAt ) teTasAmATe. isa keusa ke liye Therefore; hence. bhaga0 1, 7 1, 10; 2, 137, 3, 7, 12, 2, dasa05, 1, 11, 6, 11, 26; 6, 1, 10, 6, 1, 10; 6, 2, 16, 10, 1, 4, nAyA 0 6; veya0 1, 33, 2, 18 vivA0 5; piM0 ni0 4; vava0 6, 1 sU0 1, 2, 1, 21 : aNujo 0 7; vize0 112; ka0 pa0 1, 11; gacchA 0 7; taya trI0 ( tvac ) dd ta; telanAnI me nataM. dAlacinI, Cinnamom bark. jaM0 pa0 2, 36; bhatta0 41; taya. tri0 ( taka ) te vaha. That gacchA0 75; ka0 gaM0 1, 10; tayaNubhAva. puM0 (tadanubhAva ) ten| anubhAga For Private Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tayagurUva] ( 24 ) [sayA 2sa. usakA anubhAga-rasa. Its influence, . ova0 31; jIvA0 1, 3, 4; sUya. 1, effect. ka. pa. 2,17 2, 2, 1, 2, 3, 2, 2, 1, 42; piM. tayaNurUva. tri. ( tadanurUpa) tene anusAra. ni. 267, pana. 1, ThA0 4, 3, rAya. usa ke anusAra. Resembling that. 258; bhaga0 16, 4, 21, 1; nAyA0 15 pa. 1, 17; kappa. 4, 61; paMcA0 16, ; prava0 439; tatakkhAa-ya. puM0 ( tvakkhAda ) sanI | 1164; -zrAhAra. pu. ( -AhAra ) mAranI 5 pAnAra dhu|. lakaDI ke jhADanI chAlane AhAra karanAra vAnaprasthanI bAhara kI chAla ko khAne vAlA kIDA. An Mta. vRkSa ke chAla kA zrAhAra karane insect that lives upon the vAle vAnaprastha kI eka jAti. a kind outer bark of wood. ThA. 4, 1; of forest-dwelling ascetics tayaraNavatthuka. puM0 (tadanyavastuka) BR2. who live on the bark of a gunAsa 2. udAharaNa kA eka prakAra. tree. nira0 3, 3; bhaga0 ", ; A kind of illustration. ThA0 4, 3; bhova0 -pAma. na. ( -pramANa ) piyA tayatthAloyaNa. puM0 ( tadarthAlocana ) te te chaa| prabhAra. tvacA kAla pramANa. like artha nA piyAra. usa usa artha kA vicAra. a bark. nisI0 11, 20, -pANaya. A thought of those various na0 ( -pAnaka ) kSanI chAbanuM pANI. meanings. paMcA0 3, 6; vRkSa kI chAla kA pAnI. the water of tayatthi. tri. (tadarthin ) tenA arthA. usa the bark of a tree. bhaga0 15, 1; ke arthI. Its supplicant. paMcA03,26; -phAsa. puM0 (-sparza) yAbhaDAnA 25rza. tayantramaNa. na. ( tadanyamanas ) hepattathI camaDI kA sparza. the touch of skin. anya yajJadara AdinuM ghaTanI apekSA e prava. 1164; -bhoyaNa. na. ( -bhojana) 58mA mana lAgate. devadatta se bhinna yajJa. jAnI sanumAna. vRkSa kI chAla kA datta Adi kA ghaTa kI apekSA se bhojana. a food of bark. sama 21:dasA. paTa meM citta laganA. Application of 2,16:-rAsi.puM0(-rAzi)chAsanA bagalA. the mind of Yagnadatta etc. chAla kA Dhera. a heap of bark. bhaga. different from. Devadatta to 15, 1; -visa. puM0 (-viSa-svaci viSaM a piece of cloth in expectation yasya sa tvaviSaH ) yAmI mAtratA of a pot. ThA0 3, 3; sparzathI jhera caDhe evA sanI eka jAta, taya. tri. (tata) vistRta; 5sArela. vistRta; camaDI mAtra ke sparza se viSa caDha jAve aise pasarA huzra; phailA huA. Extended; sarpa kI eka jAti. a species of serspread utta. 14, 36; pent the mere touch of whose tayA bI0 (svakA ) tRNu-catarapatito ye skin is poisonous jIva .1-suha. 2. tRNa banaspati kA eka prakAra. A na0 (-sukha) yAmIna suma05. camaDI ko kind of grass-vegetation. ThA. sukha rUpa. pleasing to the skin. 8; (2 ) yAmI; chAla; tvayA. camaDI; | vivAnAyA0 1; chAla; tvacA. skin; bark. jaM. pa. | tayA. a. (tadA) tyAre; te vasate. tadA; Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tayANatara ] ( 25 ) [tagDa taSa; usa samaya. Then; at that pA2 pAma. tairanA; usa pAra jAnA; ulaM. time. nAyA. 173716, bhaga. 1, ghana karanA. To swim; to cross. 6; t; 5, 1; dasA0 5, 32, 33, prova. taraha. bhaga0 16, 6; utta0 5, 1; vize0 12; uvA0 1, 14, 130; su0 ca0 2, 473; piM.ni. tayANaMtara. a. (tadanantara) tyAra pachI; tenA pachI. tatpazcAt / tadanantara; usakebAda. taraMti. utta0 18,53, zrova. 21; nAyA06% After that; then. nAyA. 14; 6; tarasi. pi. ni. 308 8; 10; 16; bhaga0 7, 3;ova. 31; jaM. tare. vi. pAyA. 1, 2, 6, 6E%B pa. 7, 133%3 (a)tariMsu. bhR. utta0 18, 53; tayANuga-ya. tri. (tadanuga) tatsAza: tenA tarissaMti. bha. sUya. 1,3,4,18 me; tene anusatu. tatsadRza; usakesamAna; tarihiMti. utta0 8, 16; tadavat ; usako anusaratA huA. Like taritaM. saM0 kR. dasa0 6, 2, 21 that; similar to that; resembl. tariuM. utta. 16, 43; sUya. 1, 6, 25; ing it. " vivarIyapanasaMbhUyaM asaM uttaM bhatta. 18 tayANugaM" sUya. 1, 1, 4, 5; taramANa. bhaga. 16, 6 tayANurUva. tri. ( tadanurUpa ) tenA tarijai. ka. vA. su. ca. 351%B usake samAna; tadarUpa. Like that; in | tijai. ka. vA. vize0 1025 that form. nAyA. tara. puM0 ( * )ii kore 752 tara tayAmaMta. tri. ( sagavat -svag vidyate / DAya te. dahI ityAdi ke Upara jo thara hotI yasyAsI ) yAmI-chAna vATuM. camaDI- chAla hai vaha. A layer over curds etc. vAlA. Skinny: having bark. rAya. zrogha* ni0 87; ThA0 5, 1; tayAvaraNa. na. (tadAbaraNa) tenA-mAtmAnA tara. na0. (taras ) vega; sa. vega; bala. sAvara 5 jAnA29zIya zanA129Iya Speed; power. ova0 31; mAhi ma usake AtmA ke AvaraNa taraMga. puM0 ( taraGga)2 mAtA saI2, taraMga; rUpa jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya Adi karma. mojA; lahareM. A wave; a ripple. The Karmas known as Juana. zrova010,21;jIvA03,3, rAya.46% nAyA. varaniya, Darsanavaraniya 8, bhaga0 7,6; paraha. 1,3; bhatta. 1297 etc.; which obscure knowledge kappa. 3, 43; jaM. pa. 5,116 -mAlA. and vision, nAyA. 8; ka. gaM0 1,6; strI0 ( -mAlA ) taraMganI mAtA-hAra. tayAvaraNijja. na. ( tadAvaraNIya ) me taraMgoM kI mAlA-hAra. a wreath of i. e. Guo za.6. dekho Upara kA zabda. Vide | a series of waves. nAyA. 8; above. nAyA. 1;8; jaM. pa. 3, 70; taraMDa. puM0 (taragaDa) bhI , hA . -kamma. na. (-karman ) zuso po choTI nAva. A small boat. paMcA. 1, za6. dekho Upara kA zabda. vide above. | 6-tuma tri0 (-tulya) bha75 samAna, nAyA. 14; choTI nAva ke samAna. like a small Vtara. dhA* I,II. ( tR) 2; 8 boat paMcA0 1. 6. Vol. III/4 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taraga] [taru taraga. tri. (taraka-tarantIti tarAsta eva ta- gho| yasa vagere. jora se bhAgane kI rakAH) ta2nAra; pAra pAmanA2. tairane vAlA zakti vAlA baila, ghoDA vagairaha. ( one ) usa pAra jAne vAlA.A swimmer (one) | who has reached a state of who crosses. "cattAri taragA paraNatA" running with speed e.g. a bull, ThA0 4,4; horse etc. jaM. pa. 7, 166, bhova0 taraccha. puM. (tarata) tarasa; hii5| pAbanI taraya. tri. (taraka) taranA2. tairane vAlA. ya ta. eka prakAra kA vyAghra. A kind | A swimmer. bhaga0 14, 2; of tiger; a hyena. nAyA* 1; bhaga* | tarala. tri. (tarala) yasa caMcala. Fickle; 3,51,6 pana. 1: jaM. pa. paNDa01. quick. bhatta. 106 1; AyA. 2, 1, 5, 27, tarAlayamai. tri. (taralitamati -saralitA taraNa. na. (taraNa ) ta ; pAra pAma: | mAtaryasyAsau ) yaya muzviAso. caMcala tairanA; usa pAra jAnA. Swimming; buddhivAvA. Fickle--minded. jIvA017 crossing. sUya. TI. 1, 11, 1; vize0 | tarizra. tri. (tIrNa ) tarI gayI. tara gayA 1027, bhatta0 155; gar. (One) who has swimmed taraNi. strI. (taraNa) dAya; yA naukA or erossd. su. ca0 2,224; nAva. A boat; ship. bhatta. 52; tarima-ya-ca. tri. (taritavya) 21 // yoya. taraNija. tri. (taraNIya) 25 // ye.pa. tairane tairane yogya. Fit to swim. nAyA. ; yogya. Fit to be crossed; fit to | tariukAma. tri. (taritukAma ) taravAnI swim. vize. 1027; vAlI. tairane kI icchAvAlA. (One) taratama. tri. (taratama) nyUnAdhika mAvAso. desirous of swiinming. nAyA. 14; nyUnAdhika bhAvayukta. Having more | tariyaM. a. (svaritam ) 04; 8hI. zIdhra; or less. vize0 286; sasvara. Soon; immediately. nAyA. taratamajoga puM0 (taratamayoga) bhu53); / 1; paratunI 52252 tunA ratAM nyUnAdhipatariyAra. tri. (tarita) tanA2. tairanevAlA. nIle te. tulanA; do vastuoM kI paraspara A swimmer. vize0 1027 tulanA karate hue nyUnAdhikatA nikale vaha. tarI. zrI. ( tarI tarAnta janAmyanayati ) Comparison. vize0286; prava....! tarapArnu sAdhana bh273|. tairane kA sAdhana; -jutta. tri0 (-yukta) taratamayo sahita. nAva. A means to sail; a boat. taratamayoga saheta. with comparison. pi. ni. 102, kappa. 3, 46; taru. puM0 (taru) vRkSa; A. vRkSa. A taramalli. tri. ( * ) dhA295 42nA2. . tree. pAyA0 2, 10, 166; ova* 38; vega dhAraNa karanevAlA. Bearing speed. nAyA0 1; bhaga0 2,1; jIvA0 2; (2) jaM0 pa0 7, 116; ova. -hAyaNa. tri. vanaspati ya vanasati kAya vegeta. (-hAyana-taraM vegaM mahate dhArayatIti tara. | tion -embodiment prava0 488; ka. mallI hAyanaH samvatsaro vartate yeSAM te ) gaM03,12;-kAla. puM0 (-kAla ) vanaspati vegathI doDI zake te avasthAne prApta thayela | sa; anasa. banaspati kAla; anaMta Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taruNa] [ tala kAla. infinity; a period of vege. prAtaHkAla kA sUrya. the morning sun. tation. bhaga0 11, 1; vize0 3337; / utta0 34, 7 -gaNa. puM0 ( -gaNa ) vRkSa sabha7. vRkSa | taruNa. puM0 (taruNaka ) -lAnA 11; stanasamUha. a collection of trees. prava. ghaya. choTA bAlaka; stanandhaya. A child; 1113; -pakkhaMdolaya. tri0 (-pakSAndo- ___a suckling. " pUyaNAM iva taruyae " baka-tarupaye tarupArzve prAsmAnamAndolayanti sUya0 1, 3, 4, 13; ye te tathA) A5 852thA 52 bharanA2; | taruNaga. tri. (taSNaka )na. nayA. New. pAsa bhayanA se prA2. vRkSa ke Upara se | bhaga0 15, 1; dasa 5, 2, 16%, girakara marane vAlA. (one) who dies of | taruNiyA-prA. strI. ( taruNikA) yA vanaa fall from a tree. ova. -paDaNa. | pati. kaccI banaspati. Raw vegeta. na0 (-patana ) 03 852thA 52 bhara tion. pAyA02, 1, 1,2; dasa05, 2, 20; te; mAla bharane me 2. vRkSa se gi | taruNI. strI. (taruNI) yuvAna zrI; yuvatI. kara marajAnA; bAla maraNa kA eka prakAra. | yuvA strI; yuvatI. A young female. dying of a fall from a tree; a| bhaga0 6, 33; 19., 3; nAyA0 1; paraha. kind of ignorant death. ThA. 2, | 2,5; -paDikamma. na. (-pratikarma ) 4; nisI011, 41; nAyA. 16; bhaga02,1; | strIne zobhAvavAnuM vijJAna 21 mI kalA. -paDaNahANa. na.(-patanasthAna yatra mumUrSava strI ko zobhA dene kA vijJAna; 31 vI kalA. evAnazana tahabarapatitA stihanti tattahamyo an art of adorning a lady; the vA yatra patanti) A3 652yA pI bharavAna 31st art. jaM. pa. prova0 40; nAyA01; sthAna. vRkSa para se gi kara marane kA sthAna. | Vtala. dhA. II. ( tala ) telamA tasa. tela meM talanA. To fry in oil. tree. " giddhapaTa ThANasavAtaha paDaNaTrANe- taleMti. vivA0 3; muvA' prAyA0 2, 2, 3, 166; -vara. | tala. puM0 ( tala) sAyanutI ; ethesI. hAtha puM0 (-vara ) moTa. baDA vRkSa. a big kA tala; kara tala; hathelI. The palm. tree. nAyA.1; -saMpayA. strI0(-saMpat) jaM0 pa05,112, 7,140, nAyA.1; ThA08; vRkSanI saMpatti. vRkSa kI saMpatti. prospe- ova* panna0 2; jIvA0 3, 4, ra ya0 28; rity or wealth of trees. 191099; sU0 pa0 18; zrogha0ni0 460; sama. pa. taruNa. tri. (taruNa) yuvAna-guvAna. yuvA; 210; (2) madhya5. madhya khaMDa. the taruNa. Young. bhaga0 6, 33, 14, 1; __middle portion. ThA. 8 (3) tazI 15, 13 16, 4, 16, 3, 25, 8 nAyA. mubhita. talA; bhUmi kA tala; bhUtala. 1; zrogha. ni. 20; ova0 10; jIvA0 3, the surface of the earth. ova. 2; 3; rAya * 32, AyA. 2, 5, 1, 141; 10; panna. 2; sama0 11; bhaga0 15, 1; uvA0 7, 219 gacchA. 106; kappa0 3, pi. ni. 357; nAyA. 1; vivA. 3; udA. 42; (2) navIna; tA: nayA; tAjA. . 2, 102, 105 fresh; new. zrova0 10; -prAica. tala. puM0 ( *tAla ) tAivRkSa mane tenu 55. puM0 (-prAditya ) svaarn| paarne| sUrya ! tADavRkSa va usa kA phala. The palm Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tala] ( 28 ) [talipa tree or its fruit. nAyA. 8; bhaga. bhUnanA. Frying; roasting. paNha. 1, 11, 11; dasA0 5, 34; 35; vava0 1; - 1; vivA0 3; tala. puM0 ( tAla )tA vRkSa ane tenu 51. talabhaMgaya. na0 ( talabhaGgaka) sugamA 5925/ tADa vRkSa va usakA phala. The palm | nuM AbhUSaNa. bhujA meM pahinane kA AbhUSaNa. tree or its fruit. nAyA0 =; bhaga. An ornament worn on the 11, 11; dasA. 5, 38, 35; vava. 1; arms. jIvA. 3,3; prova. 22; pana.2, (2)hAyanA tAsa tAlIna mAna. hAtha talavara. puM0 (talavara ) zagaye prasannatAthI ke tAla. karatala dhvani. clapping of pakSIsa sApekSa labhUSita su554 hands. jIvA0 3, 3; sUya0 2, 2, 55; bharata 522 dhanavAna 25. rAjAne nAyA* rAya. -tAla. puM0 (-tAla) prasannatA se pAritoSita kiyA huzrA ratnabhUSita gAyananA tAla pramANe be hathelIthI pADavAmAM suvarNapada mastaka para dhAraNa karane vAlA bhApati tAnI; tAsa. gAne ke tAla ke anu- dhanavAn gRhastha. A rich man wearsAra donoM hathelI se bajAI jAtI tAlI; tAla. ing on his head a gold medal clapping of hands to keep studded with jewels which is time to singing. jaM0 50 5, 115; presented by a king. panna. 16; zrova* 32; nAyA0 17; kapa. 2, 13; jaM. pa. jIvA0 3, 3; nAyA0 1; aNujo. -patta. na0 (-patra)tAsa vRkssn| 5ist. 16; ova0 kappa0 2, 62; (2) 312 pAsa. tAla vRkSa ke patte. palm leaves. nAyA. koTava la. a city guard. nira0 3, 4; 17 --ppamANametta. na0 (-pramANamAtra) rAya. 253; nAyA. 5, 14, 16; bhaga. tAsa kSa prabhArI. tAla vRkSa samAna.resen. ___, 33, 15, 1; (3) tArI. paTavArI. bling a pnum tree. nAyA0 8; a village revenue officer or -phala. na0 (-phala) tAsa vRkSatuM 58 accountant. aNujo0 131% tAla vRkSa kA phala. the palm-tree taNA-ya. puM0 (taDAga) talAya. tAlAva. fruit. bhaga0 17, 1; -saMpuDa. na. | A pond. ova0 35%; (-sampuTa ) vAsanA su| pAnI 5. talAga. puM0 ( taDAga) me 75o za6. tAla ke sUkha pattoM kA puDA. a bundle of dekho UparakA zabda. Vide above. dried palm leaves. "tetippamANA pAyA0 2, 1, 1, 12; aNujo0 134, talasaMpuDaMva" sUya. 1,5, 1. 23: pana0 2, ova0 jIvA0 3, 3; utta0 5, tala. puM0 (tila ) tasA se prA2nu 30; vize0 625; paraha0 2, 4; dhAnya. tila; eka prakAra kA dhAnya. Sesa. / talAra. puM0(talavara) vAla. koTavAla;nagara mum; a kind of seed. sU. pa. 11; -rakSaka adhikArI. The city-guard; sataloDA. strI. ( taloDA ) se sAmanA ___a police officer. su0 ca0 11, 60; shukch|; teseDa. isa nAma kA gucchA; taloDA. | talipa-ya. tri. (talita ) tasA musa. A bunch, cluster of this name. talA huAH bhUnA huA. Fried; roasted. panna. 1; vivA0 2; uvA0 8, 240; talaNa. na0 (talana ) tasa; muM. talanA; | tAlazra. tri0 (talika ) 1. 532in Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAlA] [tava yesa 5. jUtoM se DhakA huA paira. tavai. rAya0 120; foot covered by a shoe. taveMti. bhaga. 7, 10,8,8; sU0pa018; zrogha. ni. 18 tavaMti. jIvA. 3, 4, jaMpa. 5. 121%8 talipA. strI0 (takhikA) tasAca. talAI; tavaissaMti. bhaga0 7,6; sujanI. A small pond. gacchA0 114; savissaMnti. jaM0pa0 2, 36, 7, 126; taligA. strI0 (tAlikA) sapATa; merI. tavaiMsu. bhU. jaM0pa0 7,126 sapATa; jUtA. Slippers. prava0 683; tavayai. pre0 sama0 16; taliNa. tri. ( talina) pAta; jI. tavayanti.pre. jaM0pa07, 136; patalA; bArika. Thin. jIvA0 3, 3; ja. | tava. puM0 ( tapas ) nAyI mano kSaya pa. zrAva. 103 thAya te tapakarma anazana Adi bAra talima. na. (talimat ) 4tAsa. karatAla. prAranA ta5; tapasyA. jisase kA~kA Clap of a hand. su0 ca0 2, 587; kSaya hotA hai vaha tapakarma; anazana zrAdi tAlima. na. ( * )zayA; para vagere. bAraha prakAra ke tapa; tapasyA. An austeri zayyA: palaMga ityAdi. A cot; a bed. ty; a penance e. g. fasting etc.; nAyA. 16 that which destroys the talimA. zrI. ( * ) zayA. zayyA. A Karmas. tavasA, tR0 e0 va0 nAyA. cot. nAyA. 16 1, 5, 16, bhaga0 8, 7; nAyA. dasa0 taliyA. mI0 (tasikA) me tapAsaNa 5, 2, 42, 6, 1; 68; pAtra vizeSa; eka jAti kA baratana-pAtra. 8, 62; 10, 1, 7; 14; bhaga0 1, 6,42, A kind of vessel. bhaga0 11, 11; 1;panna. 1, 23, jIvA. 3; utta. 1, 16 taluNa tri. ( taruNa ) tume " taruNa"106. 47, 26, 2; aova012,20: sama0 10; jaM. dekho " taruNa" zabda. Vide " taruNa" pa0 naMdI0 5; piM. ni. 185, 262; nAyA0 16; zrogha* ni0 526; ThA0 5, 1; AyA01, tajazra. na. (tallaja) se vatana mA. eka 2, 3, 76; uvA0 1, 72, prava0 prakAra kA ghAMsa. A kind of grass. zrAva. 1, 1; gacchA0 5, 100; paMcA paeha. 2, 3, 6, 5; 11, 16; bhatta0 3; 128; taliccha. tri. (talipsa-tatpara ) tenI 241. -zramada. tri0 (-zramada ) tapanA mAthI pAso. usa kI icchA vAlA. Desirous 2hita. tapa ke mada se rahita. free froin of that. mu0 ca 2, 242; nAyA. 4, the pride of austerity. bhaga. 8, tallesA. strI (tallezyA) saMdhI zyA. 1; --ariha. tri. ( -graha) tapane yoya. usake saMbaMdha lezyA. A thought-tint prAyazrittana / 2. tapa ke yogya; related to that. aga0 1, 7; 3, 4; prAyazcitta kA chaThA prakAra. fit to per. Vtava. dhA* I, II. (tap ) ta5. tapanA form an austeritythe 6th form To get heated. ( 2 ) tapAya. of expiation. ThA0 8, 10; bhA0 25, tapAnA; garama karanA. to heat. 7; -AyAra. puM0 ( -prAcAra ) 2 tavei. bhaga. 1,6 prakAranA tapane AcAra; jethI tapa zuddha thAya Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tava] ( 30 ) [tava te. bAraha prakAra ke tapa kA prAcAra; jisase / tapa zuddha ho vaha. the performance of the austerity of 12 kinds; that which purifies an austerity. " agilAe praNAjIvI nAyavo so tavA''yArI ' ThA0 2, 3, 5, 2; sama0pa0 168; -uvahANa. na0 (-upadhAna) 85. dhAna ta5. upadhAna tapa. the Upadhana austerity. " tavovahANe muNivejayaMte " sUya. 1, 6, 20, paMcA0 ; sama. pa. 168; -guNa. puM0 (-guNa ) tapanA gulma AyAra, anazana sAhi. tapa ke gaNa prAcAra: anazana Adi. the varieties of aus. terity; fasting etc. ThA06;-caraNa. na0 ( --caraNa ) tanu sAya25 42te. tapa kA AcaraNa karanA; saMyama anuSThAna. the practice of austerity or self-restraint "tavacaraNe hoijaiyavvaM" sUya ni0 1, 5, 1, 65; aNujo0 130; nAyA0 6;-caraNasamatti. strI0 (-caraNa samApti) tapazcaryAnI samAti; tayadhuru yAya te. tapazcaryA kI samApti; tapa kA saMpUrNa honA. the fulfilment or completion of an austerity. prava0 1563; .-caraNi. tri. ( -caraNin ) taponumAna 42112ta 525. taponuSThAna karane vAlA; tapasvI. an ascetic; one who prac.. tices austerity. " sAijato egaM vaJca eso tavacaraNI " ThA0 5, 3; --zciyAya. na0 ( -tyAga ) ta5 ane tyA . tapa va tyAgadAna. austerity and renouncement. nAyA. 83. -teNa. tri. ( -stena ) 5 saya juThuM bolanAra,jemake koie kaI kRza munine pUchayuM ke tame tapasvI che? tyAre teNe kahyuM ke ! , bhunIyA 52vI hAya che. tapa ke saMbaMdha meM asatya bolanevAlA; yathA kisI ne kRza muni se pUchA ki bhApa tapasvI haiM? taba usane uttara diyA ki hA~ munigaNa tapasvI hote haiM. (one) who tells a lie in connection with austerities, e. g. when one asked of an emaciated sage whether he was practising penances, he said "Yes, all the sages peoform penances " "tavateNe vayateNe" dasa. 5, 2,46; -duima. tri. (-durdama) ta rI pornu mana na ya za te. tapa se bhI jisakA damana na ho aisA. that which cannot be subdued even by a penance. prava. 761; -niyama. puM0 (-niyama) ta5 ane niyama-525pAe. tapa aura niyama-paccakhANa. austerity and regulation or vow jaM. pa. 7, 162; -niraya. tri. (-nirata ) ta5mA sayakSIna-tat52. tapa meM tallona-tatpara. devoted to auster. ities. sU. ca. 1, 388; -~-pahANa. tri. ( -pradhAna ) tama pradhAna-uttama. tapa meM pradhAna- uttama. the best in austerities. nAyA. 1;rAya-bala. na. (-bala) tanu sAmaya. tapakA sAmarthya. the power of austerities. ThA. 10; -maa-ya. puM0 (-mada) tapane bhA-sA2. tapa kA mada-ahaMkAra. the pride of austerity. sama. 8; ThA0 10; -mada. puM0 (-mada ) / Suo za6. dekho Upara kA zabda vide above. ThA. 8, 1; -viNaya. puM0 (-vinaya ) t525|| bhane vinaya. tapasyA va vinaya. austerity and modesty. prava0 672; -visaya. puM. ( -viSaya ) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tava ( 31 ) [tavaNija tapanA viSaya. tapa kA viSaya. an object (-yUra) ta5 42vAmAM . tapa karane meM of austerity, nAyA0 8; -saMjama. | zUra. brave in performing pnnna. (-saMyama) tapasana saMyama. tapa va ance. " tavasarA maNagArA" saMthA. ThA. saMyama. austerity and self-restraint. prava0 561; dasa0 8, 41; --saM. tava. pu. (tavaka ) tAvaDe. tabaka; tasalA; jamappahANa. puM.( -saMyamapradhAna ) ta5 / thAlI. A flat dish; a plate; a bhane saMyamamA pradhAna tapa va saMyama meM / tray. vivA0 3; zreSTha. chief in austerity and | tavagga. puM. (tavarga) ta, 5, 6, 5, na self-restraint. " tavasaMjamappahANa na . ta, tha, da, dha, na kA varga. The guNadhArI je vayaMti savabhAvaM" sUya0ni01, class of dentals e. g. Ta, Tha, 1,11;-saMjamaraya. puM. (-saMbamarata) etc. rAya. 64 ta5mana saMyamamA tat52. tapa va saMyama meM | tavaggapAvabhatti.na. ( tavargapravibhakti ) me taspara.devoted to austerities and | nAmarnu 32 nAmAMnu 18 bhuM nA. isa self-restraint. ova. -saMyautta. nAma kA 32 nATaka meM se 10 vAM nATaka. tri.( -saMprayukta ) 4 sahabhAdi tapamA The 18th drama so named out nAye. eka dina yA do dinake tapa meM rata. of the 32. rAya. 64; given to the austerities of one | tavaNa. puM. (tapana-tapatIti tapanaH) 2vi sarya. day or two day's fast etc. kappa.! ravi; sUrya. The sun. aNujo0 131%; 1,41;-sasa. tri.(-sakta) tapama piM.ni. bhA. 1; -adhimAli. puM. tatpara-premI. tapa meM tatpara-premI. devoted ( -arcimAkhin ) tA5 42tesU4. garmIto austerities. prava0551-samAhi. uStaNA denevAlA sUrya. the heat-propuM0 (-samAdhi ) panI samAdhi; la d ucing sun. dasa. 6, 1, 14; ni / artha samAdhinAve ta5 427 te. tavaNA. strI. (tapana) sUryanI tA5. sUrya kA tapa kI samAdhi; kevala nirjarA ke hetu samAdhi tApa. The heat of the sun. utta. bhAva se tapa karanA. a contemplation in the form of austerity; | tavaNijja. na0 (tapanIya) rAtuM satu; tapAsa practising & penance in sonu. rakta muvarNa; garama kiyA huA sonA. the form of contemplation in Red or heated gold. "tavaNijavA. order to destroy the Karmas. luyA patthaDe" jIvA03, 4, sama0pa0 213, " caumvihAkhalu tavasampahI bhavai " ova0 10; nAyA01; rAya061; 63; 164; dasA. 6,4}; -sAmAyArI. strI0 (-sA. bhaga0 15, 1; panna. 1,2; jaM050 5,123; mAcArI) thAra re ta5 32Qte; tapanu 7, 161, 5, 116, 4, 63; 4; 107,manuthAna dvAdaza prakAra se tapa karanA; tapa ka ujjala. tri. ( -ujvala )zatA suvarNa anuSTAna. practising of penances 3rma. garama kiye hue suvarNa samAna in 12 ways; the practice of an | 3372. (anything ) as bright austerity. dasA0 4, 5; -sUra. vi. as heated gold. bhaga0 6, 33; Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavaNijakUDa ] [ tavvakvANa - tavaNijjakRDa. puM. (tapanIyakUTa ) pudI5- tapakarma; taponuSThAna. Austerity; the nA 343 patanu meTa-zipa2. jaMbUdvIpa practice of penance. ThA0 2, 1; ke-rucaka parvata kA eka kUTa-zikhara. A nAyA0 168; 13; bhaga02, 1, 5, 3, summit of the mount Ruchaka 1, 7, 18, 6; 6, 31; veya. 4, 21, of Jambudvipa. JTO C; vava0 1, 37, ova0 15; sama0 6; dasA. tavaNiya. tri. (tapanIya ) t5| yoya. 10, 11; garama hone yogya; tapane yogya. Fit to be tavokammagaMDiyA. strI0 (napaHkarmagaNDikA) _heated. nAyA. 1; ta5manA adhivA pustA tapa karma tavaya. puM0 (tavaka) tArA; 44. tasalA; | ke zrAdhikAra vAlA pustaka. A book conkar3hAI. A tray; a frying pan. taining the description of aus. su0 ca0 4, 210; terities. sama0 tavassi . tri. (tapasvin-tapazcarituM zIla tavodhana. na. (tapodhana -tapa evaM dhanaM yasya masyeti )sanasana mAhimAraghare ta5 42. saH) ta52vI, ta5 me me dhana te. 2. anazana Adi bAraha prakAra se tapa ka- tapasvI; jisakA tapa hI dhana hai vaha. An ranevAlA.(One)who practises pen. ascetic; (one) whose wealth is ance in twelve ways viz fast- austerity. " aNagAretavodhaNe " utta. ing etc. bhaga02,1,3,2; 8,8; 12, 2, 18, 4; 15, 1; 25, 7, utta0 2, 2; 12, 10; | tavoma ggagai. strI. ( tapomArgagati ) ta21maya.2,6,7 vaya03, 16; dasa5,2, dhyayananA 3. mAM adhyayananunAma. uttarA42; 6,60; 8,30; piM.ni. 66. su. bhyayana-sUtra ke 30 veM adhyayana kA nAma. ca. 1,388, dasA. 5, 30; ThA. 2, 4, Name of the 30th chapter of nAyA. 8, ogha ni0 537, uvA. 1, 76; the UttaridhyayanaSatra. sama0 kappa. 6, 20; paMcA0 14, 14; prava 186; | tavomaya. puM0 (tapomara) tapana bha. tapa kA 564; -veyAvaca. na. ( -vaiyAvRtya ) mada. The pride of austerity. ta5pAnI yA125 42vI. tapasvI kI vaiyA- "pannAmayaM ceva tavomayaM ca" saya01,13,15; vaca karanA. Bervice of an ascetic. tavovaNa. na0 (tapovana ) tapovana, ta5 ThA0 5, 1; vava. 10, 27, bhaga0 25, 7; / 42vAtuM sthala. tapovana, tapa karane kA sthala. taviya. tri. (tapta ) tapetra 2ma yeta. A penance-grove; a place of garama kiyA huzrA; tapAyA huA. Heated; | performing a penance. aogha* ni. warmed. sU0pa0 11; su0 ca0 1, 32; 164; bhaga0 25, 1; ThA05, 3, | tavvaitiritta. tri. ( tayatirikta ) tethI taviya. tri. (tApita) tapAsa. garama-uSNa zuDha; te sivAya. usase pRthaka; usake bhati. kiyA huA. Heated. ja0pa0 bhaga0 11, rikta. Different or other than 11: naMdI0 37, mu.ca. 4, 310; that. ThA0 2,1; bhaga0 2,5 tavokamma. na. (tapaHkarma), mane tapAcanA2 / tavvakkhANa. na. (tadvyAkhyAna ) tenuM vyA . karmoM ko tapAne vAlA jyAna thana. usakA vyAkhyAna, kathana. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavvagga] ( 33 ) [ tasa Its description or expostula- zata; . usase viparIta. Opposed tion. vize0 3; to that. vize0 56; bhaga0 16. 6; tabvagga. puM0 (tadvarga) tene pA- sacyA gacchA. 67 hoya taneTamA ge| zaye te. usakA varga- tavisI puM0 ( tadviSaya ) tenA viSaya. jo saMkhyA ho usake utane hI gune kiye usakA viSaya. Its object. vize 487; jAya vaha. Its square; squaring -viyAraNA. svA. ( -vicAraNA) tenA a number. ka. gaM.4, 87; (zAstrAnA ) viSayaneo viyAra 42 / te. tavvajjaNa. na. (tadvarjana)tene va pu-ch|'g | usake (zAstrake) viSaya kA vicAra karanA. te. usako choDanA-syAga karanA. Aban. thinking or meditation of that doning that. nAyA. 15; ( scriptural) subject. prava0 65; (r) tavvaNiya. pu. ( * ) yo mana bhAna- tazvisesaNa. na0 ( tadvizeSaNa) tenu vizeSa nA2; moIna anuyAyI. bauddha dharma ko pe jJAna. usakA vizeSa rUpa se jJAna. Its mAnane vAlA. (One ) who follows | particular knowledge. viza0254; the Buddhist religion. vize0 | Vtasa. dhA0 I. (bas) trAsa pAbhI mAnA 1.41%38 dhura, sAyana 42j. trasta hokara palAya. tambaraghuna. puM0 ( tadvastuka ) pAhANe mAna ho jAnA-chu ho jAnA--bhaga nikalanA. sAdhanane upanyAsa karyo hoya tene laIne ja To run away being troubled. prativAdI upapati pUrvaka pratyutara Ape te. tasaMti. pAyA.1,1,6,50; sUya.1,7,20: vAdI ne jisa sAdhana kA upanyAsa kiyA ho tasa.pu. (prasa) 6:5thA trAsa pAbhI ma use lekara prativAdI kA upapatti pUrvaka sthAnathI bIje sthAne javAnI gati zakti pratyuttara denA. Giving a persua. vAlA prANI; trasa jIva; be indriya Adi sive reply by the defendant 75. du kha se trasta hokara eka sthAna se taking the very point which dUsara sthAna ko jAne kI zakti vAle prANI the plaintiff has advanced gro prasa jIva; dvi indriya Adi jIva. That which would run away being tabvayaNa. puM0 na0 (tadvacana) vyutpatti anu- frightened; a mobile creature. sAra thatA arthane kahenAra zabdagika zabda bhAyA.1,1, 6, 48, naMdI045; ThA. 3, 2; 51 vagere. vyutpatti ke anusAra hote hue 2,1;dasa0 4, 6, 10; 24; sUrya01,7,20; artha ko kahane vAlA zabda, yaugika zabda, utta. 5, 8, 10; ova038; ka. gaM. 1, paMkaja ityAdi. A derivative, ety- 26; (2) saya bhAgayA. trasakAya moloigical word. e g. Pankaja mArgaNA. soul-quest of a mobile etc. ThA* 3, 3; paMcA0 4, 34; creature. ka. gaM0 4, 22; (3) nAma: tAvimukka. tri. (tAdvimukta) tenAyA bhuta. karmAnI eka prakRti ke jenA udayathI jIva usase mukta. Free from that. nAyA. sapA pAme. nAmakarma kI eka prakRAte ki jisake udaya se jIva sapanA prApta kare. a tavivarI. tri. ( tadviparIta) tenAthA vi5. nature of Nama Karma by Vol. 11m/5. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasa ] ; the rise of which a soul gets the body of a mobile creature. pana* 23; - kAiya. tri0 ( - kAyika) sAya 4. sakAya jIva a mobile-bodied being. bhaga0 8, 2; dasa0 4; - kAya - zra. puM0 na0 ( - kAya ) dAsatA bhAsatA e indriya, te indriya, ceA indriya ane pace ndriya 34 hilaneM calane vAlA jIva; dviiMdriya, teiMdriya, cAMiMdriya va paMceMdriya jIva. a mobile being; two-three-four and five-sensed beings. zrAva0 4, 7; AyA0 1, 6, 1, 12 sUya0 2, 5, 6, sama0 6; bhaga0 5, 6, 7, 10; dasa0 6, 44; ka0 gaM0 4, 133 -kAyasamAraMbha. puM0 (-kAyasamAraMbha ) sAyano samAraMbha; sAyane upadrava urate. sa kAya kA samArambha; trasa kAya ko upadrava karanA. causing injury or harm to a mobile being. dasa0 6, 46, cau na0 ( - catudaka ) trasanAma, haranAma, paryAptanAma ane pratyekanAma e cAra prakRti, trasanAma, bAdaranAma, paryAptanAma va pratyekanAma ye cAra prakRti the four Karmic matters viz. Trasanama (mobile _name), Badarnama (gross name), Paryaptanama, ( deve lopable name ) and Prateyakanama (one souled-constitutional name ) ka* gaM0 1, 285, 13; - caukka na0 ( -catuSka ) trasa, mAhara, paryApta ane pratyeka e nAma karmAMnI cAra prakRtino samudAya trasa, bAdara, paryApta va pratyeka ina nAmakarma kI cAra prakRtiyoM kA samudAya. an aggregate of the 4 Karmic matters, viz. Trasa, Badara, Paryapta and Prat ( 34 ) [ tasa yoka. ka. gaM0 1, 28 - jiya. puM0 ( - jIva) trasa va trasa jIva. a mobile creature. ka0 pa0 4, 7, 1, 44; - Navaga. na0 ( navaka ) trasa, zAhara Adi nAmaka nI nava prakRtine samUha. trasa, bAdara Adi nAmakarma kI nau prakRtiyoM kA samUha. an aggregate of the nine Nama Karmic matters viz. Trasa, Badara etc. ka0 gaM02, 6; - tiga na0 ( - trika) trasa bAdara ane paryApta e 2 prakRtinA samUha. 3 trasa, bAdara va paryApta ina tIna prakRtiyoM kA samUha. an aggregate of 3 Karmic matter viz. Trasa, Badara and Paryapta. ka0 gaM0 2, 23, 33, - thAvara. puM0 ( -sthAvara ) sAne sthAvara 1. trasa va sthAvara jIva mobile and immovable creatures. dasa0 10, 1, 4 prava0 826; 1247; - dasaga na0 ( - dazaka ) trasa, zAhara Adi nAmaka nI dasa prakRtinA samUha. trasa, bAdara Adi nAmakarma kI daza prAkRtiyoM kA samUha. an aggregate of the 10 natures of Nama Karma viz. Trasa, Badara etc. ka0 gaM0 1, 2.6; nava na0 (-navaka) trasa, nAhara, paryApti, pratyeka, sthira, zubha, saubhAgya susvara ane AyanAma e nAmakanI nava prakRtigono samUha. basa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, saubhAgya, susvara va zradeyanAma ina nAma karma kI nau prakRtiyoM kA samUha. an aggregate of the 9 natures of Nama Karma viz. Trasa, Badara, Paryaapta, Pratyeka, Sthira, Subha, Saubhagya, Susvara and Adeyanama. ka0 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasakAyiyattA] ( 35 ) [tassevi gaM. 2, 1; -nADI. strI0 (-nADI) 6,5; sa na 22vAnI pradeza mevAnI | tasattA. strI0 (satA) sapa. satva; 52ye the 21 prabhAra sonA nAyanA vasapanA. Mobility. sUya. 2, 5, 6; chathI 652nA ch| sudhI che. trasa jIvoM tasaraNu. pu. ( prasareNu) vAsAyanI 14 me| ko rahane kA pradeza ki jo loka kI madhyameM | bhAga 2thare nA mAhI nA. vAlAgrakA eka rAja pramANa loka ke nIce ke sirese 64 vAM bhAga; rathareNu kA AThavAM bhAga. Upara ke sire taka hai. the space the 64th part of Valagra occupied by mobile creatures, (the tip of a hair); the 8th which measures one Raja in part of Ratharenu. aNujo* 134; the middle of the world, and jaM0pa0 2, 16; bhaga0 6, 7; prava* 1405, extends from the lower | tasavAjhyA zrI. (sapAdikA) nidrIya to the upper extremity of | 75 vizeSa. triiMdriya jIva vizeSa. A the world. prava0 13; -nAma. particular three-sensed being. na. (-nAman ) nA yathA sA jIvA. 10 bhale tI nAmamanI meM prakRti. jisake | tasiya. tri. (trasta) bAsa pAbhela. trasta; udaya se prasatva prApta ho aisI nAmakarma kI trAsa pAyA huA.Troubled: harassed. eka prakRti. a nature of Nama nAyA. 1, 3, 4, 5, bhaga, 3, 1, 12, 1%9 Karma by the rise of which 15, 1; dasa* 4; panna. 2; upA08, 256; a soul gets birth as a mobile | tasettikAla. puM0 ( asatvakAkha) sa. creature. sama* 28; -pANa. puM. ! pazumA 2DeyAne 15. sapane meM rahane kA (-prANa) dAsatA yAsatA prANI. calatA kAla. The period of existing phiratA prANI. a mobile creature. in a state of imobility. jIvA. 1; utta. 24, 18; prava0 617; --pANasa tasanni. tri. (tatsaMjJin vipakSita jAnavAlI. mAraMbha puM0 ( -prANasamAraMbha ) usa vivakSita jJAnavAlA. Having a parti. chAnI hisA. trasa jAyoM kI hiMsA. cular knowledge alluded to. injury to the mobile creatures. AyA0 1, 5, 4,47; 1, 5, 6, 166; bhaga. 7, 1; -vIsa. na0 (-vizaka) | tassama. tri. (tatsama ) tenA . usake trasa vizaka; trasa bAdara Adi nAmakarmanI | samAna. Like that. vize0 130; vI pratimAno samUla trasa vizaka; trasa | tassIlaya. tri. ( tacchIlaka) tenA svabhAva bAdara Adi nAmakarma kI bIsa prkRtiyoN| pAnI. usake svabhAvavAlA. Having kA samUha. an aggregate of the 20 that nature. vize01047: natures of Nama Karma viz. | tassevitri (tatsavinyAloyanAno me hAra; Trasa, Badara etc. ka.gaM. 5, 16; je deja prathama se hoya te punaH sevanAra tasakAyiyattA. strI0 (-prasakAyikatA) trasa- | ___ jisa doSa kA pahile sevana kiyA ho use ya5 trasakA yatva-panA. The state punaH sevana karane vAlA: pAlocanA kA eka of having a mobile body. bhaga | doSa Indulging in the same Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taha] ( 36 ) [tahAgaya-zra fault which is once incurred; a / lezyA. An Archa (thought-tint) fault of Alochana (confession). of that sort. sUya.., 15,18; bhaga0 25, 7, ThA0 1.; tahaNANa. na0 (tathAjJAna ) yA nI taha. na. (tathya ) yathArtha. yathArtha. True.. 12tu te|| prA2nu sAna; yathAya zAna. jisa " tahamevaM devANuppiyA " bhaga0 11, 11; prakAra kI vastu usI prakAra kA jJAna; yathArtha sUya0ni0 1, 13, 122; jJAna. True knowledge or per. taha. a. (tathA ) bhana; te re. usI ___ception. ThA0 6, 1; rItise; usa prakArase. In that manner. | tahatti. a. (tatheti ) tamatatta; satranu bhaga02, 1; uvA0 1, 12; prati pAdana karatI vakhate bolavAne zabda. taha. a. (tathA) te ghare; tevI zata. / aisAhI; taheta; sUtra pratipAdana karate usa prakAra-rotise; aisI rItise. In that samaya bolane kA zabda. It is so; amen; or this manner. nAyA0 1, 6, 7; a word spoken at the time 8; 6; 10, 11, 15, 16, 18; bhaga. of reading a Sutra. gAyA. 1; 5; 2, 1; 10; 5.6; pa. 11; vivA. 1; 78; 14; 15; 17; bhaga. 7,16,33 uvA* 1, 67, prava08; ka. gaM0 2, 1; rAyaH 39; dasA. 1; 1; gacchA* 56; tahakAra. pu.(tathAkAra) gu3ye tatva pratipAdana tahapi. zra0 (tathApi) pANa. tobhI; tathApi. karatI vakhate ke zAstrano pATha ApatI vakhate | Even then. vize0 314; su. ca. 1, ziSya tattine temaja che, ema kahe te sAmA ! 18; 124; yArIne paahme| 2. gurUjI jaba tatva kA tahapagAra. tri. (tathAprakAra ) tathA prakAra: pratipAdana karate haiM usa samaya zAstra kA pATha tevI zatana. tathA prakAra kA; vaisI rIti kA. deveM taba ziSya ne "tahatti-te" vaha aisAhI hai / Of that mode or manner. dasA. aisA kahanA yaha samAcArI kA AThavAM prakAra. 2, 15, 6, 1; 4; 10, 3, 4, bhaga. 3, The corroboration by a dis. 7, 7, 3:8, 3, 13, 4, 15, 1; panna.1; ciple saying " It is so" at the veya. 4,26, nisI, 11,28, 10,333 time when a preceptor discus- utta0, 12sUya. 2, 6,6dasa. 4; _ses some truth and reads a zrAyA. 2,1,1,1; kappa. 2, 17, scriptural passage. utta0 26, 3 tahA. pra. (tathA) tebha0 tebha; pI. vaisahI; bhaga0 25, 7, paMcA* 12, 2; prava0 767; usI taraha; bhI. In that manner; tahazca. tri. ( tathArca ) tayA-pUnI ? even; ton. bhaga.1,1, 3, 3,1, 5,4; aryA-zyA athavA zarIra chete. jisa 5; 12, 10; 16, 2; 18, 5, 25, 8; kA tathA pUrva ke samAna arcA-lezyA athavA nAyA. 1, 3,5,8;6; 16; dasa0 7,22; zarIra ho. (One) who has an Are- viza.54,68, su.ca. 1,108; aNujo. ha (thought-tint) or body as 5.7, sUya. 1, 1, 1, 18; upA0 1, 12, before. sUya01, 13.7, 2, 6, 4 76; ka. gaM. 1,38; 1,58 tahacA. strI. ( tathA ) tathA-tA prAratI tahAgaya-a. puM0 ( tathAgata ) tayA-bara maryA-zyA. tathA-usa prakAra kI acI - | amAyA gata nIse; abhaemAthA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taddAbhAva ) nivRtta thayela arihaMta gaNadhara vigere. tathA bhava bhramaNa se gata nikalA huA, bhava bhramaNa meM se jo nivRta huA ho - haH arihaMta ityAdi. (One) free from rebirth eg. Arihanta etc. sUba 1, 13, 21, 15, 20 bhaga0 17, 2 AyA0 1, 3, 3,117 tahAbhASa. puM0 ( tathAbhAva) tevA prakAranA bhAva. usa prakAra ke bhAva Sentiments of that sort. bhaga0 3, 6 taddAbhUa. tri ( tathAbhUta) tevA prAra yathArtha vaise prakAra kA yathArtha. Of that manner; true " topesaMti tahAbhUehiM utta* 5, 30; sUya0 1, 4,2,4; dasa 08, 7; tahAmuti. strI. ( tathAmUrti ) satya sva35; tathA35. satya svarupa tathArUpa The real nature or form. isa. 7, 5 URTER. ft. (w) ag? vyAchatecA yathokta gugunA gharanAra zAstra meM varNana kiye haiM aise yathokta guNoM ko dhAraNa karane vAlA. As described in the Sastras; possessing the said merits. bhaga0 1, 7; 2, 1; 5; 3, 2, 5, 6, 7, 1 8 6; 18, 2; nAyA 0 1; 5 8; 15; dasA0 10, 3; vize0 224; lova0 27; vatra0 3, 6; - sAhu. puM0 ( - sAdhu ) zAstrAM tAveva AyAra pAcanAra sAdhu. zAstra meM varNana kiye hue AcAra ko pAlana karane vAlA sAdhu an ascetic whose conduct is regulated according to the scriptures. nAyA 0 16: > taddAvi. a0 ( tathApi ) to pazu tathApi; tadapi; tobhI. Even then. nAyA0 16; bha:06, 33, gacchA0 66: jaM0 pa0 3,58 taddAvidda tri ( tathAvidha) te prAtuM usa ( 37 ) - 39 prakAra kA. Of that manner. su0 ca0 1,101; dasa0 1, 1,64, sUrya 0 1, 4, 1,18, hiM. a. (tatra ) tyAM; te ThANe, tahA~ vahAM; usa sthAna para. There; at that place. bhaga0 6, 7, 7, 10, 6, 8, 20, 9; 24, 21; nAyA0 8 17: vivA0 20 veze 1032; piM0 ni0 166; utta0 12,360 ka0 gaM0 1, 45; 0 aigu. 14. ( a ) uu; qizalas. &=; vAstavika True; real sU0 1,12,103 [ tAi utta0 20, 14; nAyA0 12: ubA0 1, 81 tahiyaM. a0 ( tasmin ) tyAMte the. vahAM usa sthAna para. Therein; in that place. " tahiyaM gaMdhodaSapuSkavAsaM" utta 12, 36 vize0 278 taheba. a. taddeva. zra0 ( tathaiva ) te prakAre te usa prakAra se; vaise hI In that manner. nAyA 0 1 5 8 6; 12; 14; 16; 17; 18; bhaga0 1 1 6, 7, 18, 733, 4. 36, 1 dasa0 15; vize0 2 0 114; 112; tA. a0 ( tasmAt ) tethI. usa se; usa liye. Therefore; hence. jaM0 pa05, 112; tA. a0 ( tAvat ) tyAMsudhI tAvat vahAM taka; taba laga. So long: till then. vize0 133 542; nAyA0 13 bhaga0 2, 1; vana0 2, 26 uvA0 1, 73 tA-ya. puM0 ( tAta ) pitA; Apa pitA; bApa. Father. sU0 5 1, 71 87, 11: " 0 1, 14; jaM0 pa01, 1 3 2 2 utta " . 14, 6; nAyA0 1; 7; 8; 16; 18; mu0 ca0 1 343: paha0 1 1 tAi. trio tri0 ( tAyin tay gato rakhaye - tyasya dhAtorghaJ pratyayaH tayanaM tAyaH sa tridyate yasyAsa tAyI ) mokSamAM nA2. mokSa meM jAne vAlA Attaining salvation. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tAI ] sUya02, 6,24: (2) strAne parano 2pAvanAra svava para kA rakSaka-bacAne vAlA. (one ) who protects himself and others. sUya0 1, 2, 2, 17, 2, 6, 24; dasA0 5, 26; utta0 11, 31; dasa0 3, 15; tAi. tri0 ( trAtR ) svAne paranI 2kSA 52nAra svava para kI rakSA karane vAlA. (One ) who protects himself and others. nAyapusaNa tAihA ( 38 ) 6 37 dasa0 6, 21; 36; V tADa. dhA0 II. ( taD ) vagAuyuM bhAra; sAuna 12 bajAnA; mAranA; tADana karanA. To sound; to kill; to beat; to drive away. tADiti su0 ca0 2, 176; tADejA. vi0 rAya0 254; 2, 264; tAData. gacchA0 17; tADiti ka0 vA0 su0 ca0 15, 65; tADijamANa. sU0 2,1, 48, su0 ca0 1, 342; tADaNa. na0 ( tADana ) tADana; bhAra te. tADana; mAranA. Beating; thrashing. sU0 2, 2, 62; prava 837; tANa. na 0 ( trANa ) 2 42 te; zaraNa: rakSa rakSaNa karanA; zaraNa; rakSaNa. Pro. tection; shelter sU0 1, 1, 1, 5; 1, 1, 4, 3; zrAyA0 1, 2, 1, 64; utta0 6, 3; sama0 30; zrava0 vize0 2575; kRSNa0 2, 15; tANa. na0 ( tAna ) rAga gAvAmAM paTA bhAravA te; rAganI dhuna-tAna rAga gAne meM AlApa lagAnA; rAga kI dhuna tAna. The mode of a tune in a song. aNujo0 128; tAmarasa puM0 na0 ( tAmarasa) bhava kamala. A lotus sUya0 2, 3, 18 panna0 1; [ tAyattasi kappa0 3, 42; tAmalitti strI0 ( tAmralipsei) me nAmanI khaga dezanI eka nagarI ke jyAM tAmali tApa sano bhanthayo hateo isa nAmakI baMga deza kI eka nagarI ki jahAMpara tAnAle tApasa kA janma huA thA. A town so named in the Banga region where an ascetic named Tamali was born. panna0 1; bhaga0 3, 1; tAmalittiyA. strI0 ( tAmraliptikA ) gohAsa thivarathI nIkalela gAdAsa gaNunI prathama zAkhA godAsa thivara se nikale hue godAsa gaNa kI prathama zAkhA. The 1st branch of Godasagana started by Godas Thivara. kappa0 8; tAmalI. puM0 ( tAmalI ) tAmrasisi nagarInA rahevAsI ( IrAna indrA 1 ) mAya` vaMzanA tAmasi nAbhe gAthApati. tAmralipsi nagarI kA rahanevAlA ( IzAna iMdra kA jIva ) mauryavaMza kA tAmati nAmaka gAthApati. A Gathapati named Tamali of the Maurya family resident of Tamralipsi town. bha * 3, 1; - moriputta puM0 ( - mauryaputra ) lubhe upo za6. dekho Upara kA zabda vide above. bhaga0 3, 1 tAmasa. tri0 ( tAmasa ) ajJAna bhAva ajJAna bhAva Ignorance. pa 6- 1, 4; ( 2 ) aMdhAra aMdhakAra. darkness. jIvA * 3, --bANa. puM0 (-bANa ) 2 saMgrAmamAM dharAve te Ayu. raNasaMgrAma aMdhakAra phailA de aisA bANa. an which spreads darkness in a battlefield. jIvA * 3, 3; tAyattIsa. pri0 ( trayastriMzat ) 33; tetrIsa. 33; teMttIsa. 33; thirty-three. bhaga0 arrow For Private Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAyatIsaga ] "" 3, 1: 10; 4; jaM0 pa05, 116; 5, 115; 2, 33; tAyattIsaga. puM0 ( trAstriMzaka ) caMdranA pUjya sthAnIya trAstriza latinA hevatA indra ke pUjya sthAnIya trAstriMzaka jAti ke devatA. The gods of the Trayastrinsaka class adorable by Indra. ThA. 3, 1 kappa 0 2, 13; bhaga0 10, 4; tAyattIsagattA. strI0 ( trayastriMzakatA ) trAyakhiMDa hevatApaM trAyaviMzaka devatApanA. The state of being a Trayastrinsaka god. bhaga0 25, 6, tAyaya. puM0 ( tAtaka) pitA pitA. Father. tAyae akSaM mAya mavesatA pathaM utta0 TI. 2, 44; tAra na0 ( tAra ) yAMhI sonAno tAravAsA cAMdI-sone ke tAra vAlA. Having a silver or gold wire. prava0 453; pakSa 1, 11: rAya 46 ( 2 ) the| 22; naaye| sva2. UMcI AvAja & loud voice. rAya0 56; tAraga. na 0 ( sAraka ) AMpanI Di. AMkha kI putalI. Pupil of an eye. jIvA0 3, 4, ( 2 ) vive'nya jJAna. viveka janya jJAna. intuitive knowledge. rAya0 ( 3 ) mIla prativAsudeva. dvitIya prati vAsudeva. second Prati Vasudeva. prava0 211 ; ( 4 ) tArA tArA a star. nAyA 0 1 - pahA. strI0 ( prabhA) tArAnI alA. tArAoM kI prabhA the light of the stars. nAyA0 1; tAragA. strI0 ( tArakA ) yakSanA ndra - laganI thothI paTTarANI. yakSa ke indra pUrNabhadra kI cauthI paTarANI. The fourth chief queen of Purnabhadra the Indra of Yaksa. ThA04, 1; ( 36 ) "" For Private [ tArA tAragga na0 ( tArApra ) tArAnuM paribhA tArAoM kA parimANa. The extent of stars. jaM0 pa0 7, 125; 158; tAraNa. tri0 ( tAraNa ) tAranAra; pAra utAranA2. tArane vAlA; pAra le jAnevAlA. (One ) who takes across. bhakta* 24; - samattha. tri0 ( - samartha ) saMsAra sabhuprabhAMthI tAravAne samartha. saMsAra samudra meM se tArane ko samartha. powerful to carry across the ocean in the form of the world. bhatta0 24; tAraya. tri0 ( tAraka -- tArayatIti ) tAranAra. tAraka; tArane vAlA. Conveyer; protector; supporter. OM0 pa0 5, 115; nAyA0 1; vize0 1028; zrova0 12; rAya 0 23, sama0 1 kapa 0 2, 15; (2) puM0 jIjna prati vAsudevanu nAma dvitIya prati vAsudeva kA nAma. name of the 2nd Prativasudeva. 1227; prava0 tArayA. strI0 ( tArakA ) mo ' tAragA 6. dekho' tAragA ' zabda. Vide 'tAraMgA bhaga0 10, 5; prava0 1147; tArA. bI0 (tArA) surIvanI strI sugrIva kI strI. The wife of Sugriva para ha0 1, 4;(3) tArA; nakSatra. tArA nakSatra planet; constellation. rAya0 164: sUrya0 2, 6, 47, ThA0 1, 1, 5, 1; sama0 1 9; zrogha0 ni0 641; bhaga0 8 1; nAyA0 1; sU0pa0 1; jIvA 0 3, utta0 36, 206; praba0 25; ( 3 ) AmAM yavartI sulUbhanI bhAtA. AThaveM cakravartI sUmUma kI mAtA. mother of the 8th Chakravarti Subhuma. jaM0 pa0 7, 100; sama0 pa0 234; ( 3 ) me nAmanI kheDa mahAnahI isa nAma kI eka mahAnadI 8 Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArAtrimANajoisiya ] ( 40 ) (tAla great river of this name. ThA0 10; 346; vize0 26; ogha0 ni0 667; piM. -~-gaNa. puM0 (-gaya) tArAmAna sabhA ni0 528; praka0 531; kappa. 3, 32; tArAoM kA samUha. a group of pla. paMcA. 19, 22; nets. jaM0pa07,126;bhaga01,1; -rUva. tArisaga. tri. ( tAdRzaka) tenA napuM; tevU. tri.( -ruup)taa| samAna. tAre ke samAna. usake samAna; vaisA. Like that. bhaga. like a planet. bhaga0 3, 7; 6, 5, 8; 11. 11; dasa0 4, 25, 18, 7; nAyA0 1; | tArisaya. tri. ( tAzaka ) tevu. vaisA. tArAvimANajoisiya. pu. ( tArAvimAna ! ____Like that. paMcA. 8,8; jyotiSka) tArA vimAnanA vAsI jyotiSI tArisiya. tri. ( sArazaka) mA apalA havatA. tArA vimAna ke vAsI jyotiSA devatA. za6. dekho UparakA zabda. Videabove. Luminary gods, inhabiting ___ nAyA* 8; bhagaM0 3, 2, 11, 1; the planetary celestial abode. tAruNNa. na0 (tAhaNya ) yAna; yuvAvasthA. bhaga0 24, 12 yauvana; yuvAvasthA. Youth; puberty. tArAgaNa. na0 ( tArAgaNa ) ye nAmanI me utta. 16, 36; 40; su. ca0 1, 128 pa. isa nAma kA eka RSi. A sage of| tAruna. na. ( tAruNya ) pAnI; ta395. this name. sUya. 1, 3, 4, 2; tAruNya; yuvAvasthA. Youth; puberty. tArAvalipavibhatti. puM0 na0 ( tArAvalipravi | bhatta0 130 bhaki)32 nATabhAnu me nATa4. 32 VtAla. dhA* II. (tai ) bhAra; tAuna nATaka meM se eka nATaka. A drama out 72. mAranA; tADana karanA. To beat; of 32 dramas. rAya. 91%B to strike. tArizra. tri. (tArita ) tAresa. tAra diyA tAlei. nAyA. 16:19; huzrA. (One ) who is conveyed tAleMti. nAyA. 4, 5, bhaga. 3,1; aMta. across. dasa0 5, 1,3,4, tArizrA-yA. bI. ( tArikA ) tAriza pI. tAjjA . vi. uvA0 7, 20.; tArikA devI. Tarika goddess. nAyA. tAlei. nAyA. 5; 13; gha. 1(2) sAmanI 8. zrAkha kI tAlittA. nAyA. 16 putalI. the pupil of an eye. su.ca. tAvijjaMta. rAya. 18% 1, 254; tAleta. nAyA. 16% tArima. tri. ( tArya ) tArA yoya. tArane tAlijamANa. nAyA. 16; sUya0 2, 4,11; ke yogya. Fit to be conveyed tAlemANa, vivA* 1; nAyA. 8 aeross. dasa0 7, 38; sUya. 1, 3, 2, tAla. puM0 (tAla ) ta (tA ) nuAs. 12; tAla ( tADa) kA vRkSa The palm or tArisa. tri. ( tAdRza ) tenA ; tenA palmyra tree. ThA* 4, 1; aova. saramA. usake jaisA-samAna. Like that. bhaga08, 3, 6, 31, 16, 6, 17, 1; dasa0 5, 1,44:5,2,366, 37,67,8,64; 22, 1; panna. 1; rAya0 33; jIvA0 1; utta0 27, 8, bhaga0 3,1; su. ca. 1, kappa. 1, 45; jaM0 pa0 7, 140; (2) Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAla] [tAlanA tenu 51. usakA phala. its fruit. sUya. 1, Auno vayaso galAmo. tADa ke vRkSa kA 2, 6( 3 ) isIyAsix pore. madhyastha gUdA. the internal pulp of jhAMjha Adi. eymbals. panna. 2; nisI0 the palm tree. AyA. 2, 1, 12, 32; zrAyA0 2, 11, 168; ThA. 8, 48; - vagga. puM0 ( -varga ) vAsanA 2, 3; sUya0 2, 2, 55; ( 4 ) haayne| adhikAravAlA varga-42035. tAla ke adhitAla; gAyananA sUramAM tAla Apavo te. kAra vAlA varga-prakaraNa. a chapter hAtha kA tAla; gAne ke surameM tAla denA. dealing with the palmyra tree. clap of hands; keeping time in bhaga0 22, 2; -viMTa. na0 ( -vRnta ) singing. jIvA0 3, 3, 4, sa. pa. tAnA 5izsinI mI. tAr3a ke pattoM kA 14 ( 5 ) me nAmanI gozAlAno bhusya paMkhA. a fan of a palm t.ee leaf. zrA4. isa nAma kA gozAlA kA mukhya paraha. 1, 1; nAyA0 1; -sadda. na. dhAvaka. the chief layman of (-zabda ) tAsa ApakAno za6. tAla dene Gosala. bhaga. 8, 5; (6 ) kA zabda a clapping sound. nisI0 tA. tAlA. a lock. sUya0 2, 2, 37; 17, 35, -ugghADasI. strI. (-uddhATanI) y tAlauDa. na0 ( tAlapuTa ) tasaTa nAmanuM yAvAnI sA-vidhA. tAlA kholane kI 32. tAlapuTa nAmaka viSa. A poison kalA-vidyA. an art of opening named Thlaputa. " visaM tAkhAuDaM locks. sUya0 2, 2, 3.;-jaMghA. bI. jahA " dasa0 8, 57, utta. 16, 13, (- ) tas kSanI samAna dhA. tAlauDagavisa. na. ( tAlapuTakaviSa ) me tADake vRkSake samAna jaMghA. a thigh like nAmanu me 2-viSa. isa nAma kA eka a palmyra tree. nAyA08-paTTa. na. viSa.A poison so named. nAyA014; (-paha) tAnA Aune 5o. tADa ke vRkSa tAlaNa. na. (tADana ) pett| 64 bhArapu: kA paMkhA. a fan of palm-leaf. bhaga06, tAuna 42y, tADana karanA; capeTA dekara 33; -pisAya. puM0 (-pizAca) tAnA mAgnA. Slapping: beating. ova. AnA 1 mArane pizAya. tADa ke 43; sUya0 2, 2, 82, nAyA. 16; dasA. vRkSa ke samAna laMbAkRti vAlA pizAca. a 6, 4; paraha. 1, 1; deinon, long like a palm tAlaNa. na0 (tADanA-tAr3ana ) nu pa tree. ThA0 10; panna. 1; nAyA08; bhaga. za6. dekho Upara kA zabda. Vide 16, 6 -pisAyarUva. na0 ( -pizAca- above. rAya0 264; ova0 40; rUpa)tAnA vAzAMsA pizAyarnu svarU5. tAladdhazra. puM0 ( tAladhvaja ) tAsa vRkSatA tAra ke samAna lambe pizAca kA svarUpa. naayivaa| sava. tAla vRkSa kI the form of a demon as tall as dhvajA ke cihna vAle baladeva. Balaleva a palm tree. nAyA. 8; -phala. | whose insignia is a banner of na0 ( -phala ) tanu 58. tADa ke vRkSa kA a pain tree. sama0 pa0 236; phala. the fruit of a palm tree. tAlanA. strI0 (tADanA)Ivu; Ta te. nAyA06;-matthaya. na0 (-mastaka) nA ThokanA; ghaDhanA; kuTanA. Striking: ham Vol. 11/6 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAlapalaMva] [tAva mering; pounding. paMcA0 14, 36; | nAyA. 1; -kamma. na. ( -karma) tAsa tAlapalaMba. puM0 (tADapralamba) sAmAna liyA nRtya . tAla kriyA; ma karma. zrAva. gozAlA kA zrAvaka. A lay man- | the clapping of hands; dancvoter of Gosala. bhaga08, 5; (2) ing. " tAlAyara kammaM karemANA" nAyA. tAtuM 53. tADa kA phala. the palm tree fruit. veya. 1. 1; tAliaM-yaM-Ta. na0 ( tAlavRnta) sai vi. tAlapuTavisa. na. ( tAlapuTaviSa ) tAlaTa anI 5 mI. tADa ke vRkSa ke pattoM kA paMkhA. 32. tAlapuTa viSa. A poison named A fan of the palm tree leaf. Talaputa. nAyA. 14; pAyA. 2, 1, 7; 39; nisI0 10, 28; tAlapuDagavisa. na.(tAlapurakaviSa ) tAsa bhaga. 6,33; nAyA. 1; paraha. 1, 4; jInAme me 2. tAlu phoDa DAle aisA zraNujo. 3,1; dasa0 4, 6, 38, 8, 6 viSa. A poison which tears zrova031; jaM0503, 43, 5. 114, 120; away the palate. nira01, 1; | tAliya. tri. (tADita )tAna resa. tADana tAlamUlaya. na0 (tADamUlaka ) tAs pRsanA kiyA huA. Beaten. nAyA0 5; 6; 16; mUlanI peThe nIce vizAla ane upara saMkIrNa | paraha. 1,3 yevu me jagatanA prAzinu ghara. tADa vRkSa ke / tAlIsa. tri. ( tAdRza) teyu: tevA prAranu. mUla ke samAna nIca vizAla va Upara se saMkIrNa vaisA; vaise prakAra kA. Like that; simiaisA eka jAti ke prANI kA ghara. An lar to that. utta. 5, 31; abode of a class of animals, tAlu. na. (tAla) tAsa. tAlU Palate. which is broad at the base and nAyA. 1;8; ja. pa. 7, 166; zrAyA. narrow at the top like a trunk 1, 1, 2, 16, aMta0 3, 8; ova0 10 of a palm tree. kappa. 6,45; patra. 2; bhaga0 11, 11; jIvA0 3, 3; tAlasama. na. (tAlasama) sa2 tAsamAM (2)tAtuH sAyarA. tAlA. a lock. bhAbu te. sama tAla meM gAnA. Singing nAyA0 18; -ugghADaNI. strI0 (-udghA. in an even measure of clap TanI) tAsAne dhAvAnI vidhA. tAle ko ping of hands. aNujo0128; ThA07; kholane kI vidyA. an art of opening tAlAcara. tri. ( tAlacara) tAsATa gADI locks. sUya0 2, 2, 30; nAyA. 18; nAyanA2. tAliyAM bajAkara nAcane vAlA. / tAluya. na. (tAluka) tAsa. tAlU Palate. (One) who dances clapping bhatta0 142, his hands. jaM.pa. bhaga011,11% tAluyA. zrI. ( *tAlakA-tAlu)tA. tAlU. tAlAyara. tri. (tAlacara) tAloTA yI Palate. "tavaNijjAmayA tAluyA' rAya. nAyanA2, nRtyarane se varga tAla bajAkara 'tAva. a. ( tAvat ) yA sudhI. tAvat ; vahAM nAcane vAlA; nRtyakAra kA eka varga. (Ope) taka; tabalaga. Till then. (2) paDenA. who dances clapping the pahile. before. nAyA* 1;7; 8; ; 12; hands; a class of dancers. jaM. 14; 16, bhaga0 1, 6; 2,1, 3, 1; 2; pa. paraha0 2, 4; zrogha. ni. 766; ova0 6,10; 8, 5; 15, 1; 16, 8, 20, 8%3 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAva] [tAsaNazra piM0ni0 bhA. 18; piM0 ni0 168; 286; tAvasa. puM0 (tApasa ) ||5s; ta52vI. tApasa. dasa0 7, 21; aNujo0 17; panna. 16; vava. tapasvI. An ascetic. bhaga0 1, 2, panna. 10, 1: uvA0 1, 73; prava0 82; 20:pi. ni. 445, 530; utta. 25, 26, tAva. pu. ( tApa ) sUrpano t| sUrya kA tApa. zrova0 38; nira0 3, 3; paMcA0 7, 15; Heat of the sun. sU0 pa0 2; ThA. prava0 738: 1126; (2) mA 2 gotranA 4, 2; ka. gaM. 1, 45; (2) tapAya te. sArya zAnti:zreyAnA ziSya. mAThara gotra ke garama karanA. heating. paMcA0 14, 36; Arya zAMtikazreNI kA ziSya. A disciple tApama-ya. tri. (tAtrat ) te tuM; tekSA of Arya Santika order of the amAyAlu. utanA; utane pramANa vAlA. MatharaGotra. va pa08-avasaha. That much. jaM.pa.1, 3,8; bhaga. puM0 (-avasatha) tA5sane ma-mAzrama. 1,16, 1; 18, 4, 20,; vava09, 44; tApasa kA maTha-zrAzrama. amonastery. utta 36,18maNujo0 14; bhaga0 11,9 tAvaM. pa. (tAvat ) yAMsudhA. tAvat ; vahAMtaka; tAvasa. puM0 (tApasaka ) tA5sa tApasa. An tabasaga. Till then. sUya. 2, 1,6; ___ ascetic. aNujo0 131; tAvaMca. a. (tAva) telAmAM. utane meM. | tApasI. bI. (tApasI) tApasI; ta5 42nAra In that time. "jAvaM jAvaMcaNaM abhiH | sa. tApasI tapa karane vAlI strI. A femehatA sAvaMca mahate" bhaga0 15, 1; | __male ascetic. ogha0ni0 13:; tAviccha. na0 (tApiccha) tamAsa 16. tamAla sAmosa.na. (sArotra) banAtAyanoTalA vRkSaH tambAku kA vRkSa.A Tamala tree; tramA 53 te kSetra. sUrya kA tApa jitane | __the tobacco tree. su. ca0 2: 368; kSetra meM paDe utanA kSetra. So much tAviya. tri. ( tApita ) tapAve. garama kiyA region as is heated by the | huA. Heated. vivA0 3; piM0 ni0 240; sun. jIvA0 3, 4, sU0 pa0 4; jaM. pa. bhaga* 11, 11; kapa. 3, 35; 7, 1357 tAviya. saM0 kR0 a0 (tApayitvA ) tapasIne. tAvanettadisA. strI0 (tApakSetradizA)tA- garama karake. Having heated. jIvA. kSetranI zA. tApakSetrakI dizA. The direction of Tapaksetra i. e. a | tAve. saM0 kR0 ( tApayitvA ) me| region heated by the sun. ThA. So za. dekhe| Upara kA zabda. Vide 3, 2, above. pi. ni0 350; tAvacaNaM. a. ( tAvaJca) sAmAM. utane meM. tAsa. puM0 (trAsa) trAsa; mI; aya. prAsa; In that time. bhaga0 2, 1; 3, 3: Dara; bhaya. Fear; trouble. vize03446%; tAvaNIya. tri. ( tApanIya ) taap| yoya. parAha0 1,1; tApa dene yogya. Fit to be heated. tAsaNaa. tri. (vAsanaka) trAsa-mAramA bhaga0 15, 1; 15 SM2. trAsa; pAkasmika bhaya paidA tAvattiya. tri. ( tAvat ) te guM. utanA. karane vAlA. (One) who accidently That much. rAya0 151; jIvA03,4; raises fear or trouble paraha. 1,1: Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAsana ] bhavanAra. tAsana. tri0 ( zrAsana ) trAsa trAsa utpanna karane vAlA. ( One ) who raises trouble. paraha 0 1, 1, 1, 3, tAsanaga. tri. ( trAsanaka ) trAsa upannavanAra. trAsa utpanna karane vAlA. ( One ) who raises trouble. pana0 2; tAsi. tri0 trAsin - svayaM trastaH parAnapi trAsyatIti vAsI ) pote jIto bhImane jIvarAve te svayaM Darate hue anya ko bhI DarAne arar. (One) who frightens others though is afraid him self. jaM0 pa0 5,112; 113: ThA0 4, 2 tAseya. tri0 ( trAsit) trAsa pAva trAsa pAyA huA; trasta. Troubled; haras sed jIvA0 3 1; nAyA0 16; tA. a0 ( tadA ) tyAre; te vapate. tadA; usa samaya Then; at that time. nAyA0 1 8 6; 13; 18; 13, bhaga014, 6; 16, 2, 24, 1; 24; 34, 1; vize0 2324; vivA* ; 2; jaM pa0 fa. (i) 241 31317; 2414. prakAra se; isa taraha In this manner. nAyA0 1; 7; 8 6; 1; 16; 16; dasa0 7, 8; 28,2; 10, 1, 21; bhaga0 3, 1: 2, 6, 5; pana0 17 36 ( 2 ) chati; saMgu samApti iti; saMpUrNa; samApti. finish; complete. nAyA0 2; bhaga 5, 4, 8, 10; 10, 124, 24; 35, 6; vize0 3; 151; veya0 6, 20; damA0 1, 11, ti tri0 (tri ) ( 44 ) zu. tIna Three. bhaga 1, 102, 5, 8, 13, 2; 16, 6; 17, 118 7; 24, 24; nAyA0 18; veya0 4, 1; nisI0 4. 127; 5 72, rAya0 45, 201; dasa0 6, 60; naMdI0 27; vize0 610; panna0 2 4; jaM0 pa0 dasA07, For Private [ titrAsaMda 1; vava0 3, 13, 10, 1; aNuo0 14; 48; utta05, 32; 24, 16; uvA0 1,10; kra0 gaM0 1, 2, 6; 30, 46; tijayajaNa. puM0 ( trijagajjana ) tra - tanA lo. tIna jagata ke loga People of the three worlds. prava0 448; tia-ya. tri0 ( tRtIya ) trIbhuM tIsarA; tRtIya. Third ka0 gaM0 2, 7 5, 66; kasAya. puM0 ( - kaSAya ) trIjo kaSAya-praccakakhANAvaraNIyanI cokaDI, tRtIya kaSAya praccakkhANAvaraNIya kI caukaDI. the 3rd passion; a quaternary of vow-obscuring ( passion ). ka0 gaM0 2, 7; tizraga na0 (trika ) RNuno samUha. tIna kA samUha. Trio. ka0 gaM0 2, 18; tiNAraNa na0 ( vyajJAna-trayANAM ajJAnAnAM samAhArasthyajJAnam ) mati ajJAna, zruti ajJAna ane vibhaga e traNa ajJAna. mati ajJAna, zruti ajJAna va vibhaMga ye tani ajJAna. The 3 kinds of ignorance viz. Mati ( intellectual ), Sruti ( scriptural ) and Vibhanga ( visual ). ka0 gaM0 4, 33, faxufu. 1. (zanka ) uld, y yAne pilaMga me trANu ajJAnavA mati, zruta va vibhaMga ina tInoM ajJAna vAlA. ( One ) having ignorance of intellect, scriptures and vision. bhaga0 8, 26 ticAsaMda puM0 ( tridazenda - tridazA sumanasasteSAmindraH ) devAnAmadhipati ndra. devoM kA adhipati; indra Indra, the lord of the gods. gacchA0 1; -namaMsi. tri0 ( - namasthita ) caMdro nabhana Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tibhAla ] [tiduga 21. iMdroM se namana kiyA huA. saluted sa296 352no vgaa| pata. kacchavijaya by the Indras. 1731deg 9; kI pazcima sarahada para kA vakhArA parvata. A tibhAla. tri. (tricatvAriMzat) tAlIza;43. Vakhara mountain to the west teMtAlIsa; 43. Forty-three; 43. ke. of Kachchha Vijaya (terri. gaM. 6, 72; tory). jaM0 50 4, 5; ThA0 4, 2; tiiMdiya. tri. (bIndraya) 1 diyA titiANazra. na0 ( *tintiNika ) mAhi 1. tIna iMdriya vAlA jIva. Three- na mathake khedanA vacana bolavA te; baDabaDa sensed being. jIvA0 1; 52 te. AhArAdika na milane para khedayukta VtiuTTa. dhA* I. (truTa ) tuTapuM; tuTarI udgAra prakaTa karanA; bar3abar3AhaTa karanA. r. TUTanA; TUTa jAnA. To break; to Grumbling or nurmuring at split. not being able to get food. veya. sirahA. bhAyA. 1,7, 8, 2, sUya. 1, 6, 16; 1,1, 11, 15, 5, siMduka puM0 (tinduka ) maI bhI pAsa isa. tiuddejA sUya. 1, 1, 1, 1; pAeM tanuM a. ati bIja vAle phala tiDAga..(*)pAnI me gata | vAlA eka jAti kA vRkSa. A kind of 24 karanA yAyamAMnu me. pAnya kI / tree bearing fruit having any eka jAti, 24 prakAra ke dhAnya meM se eka. 9eeds. panna. 1; (2) vArANasI nagarInu A variety of corn; one of the nidukanA jhADa vAluM tika nAme udyAna. 24 varieties of corn. prava0 1.16; bArANasI nagarI kA tinduka ke vRkSa vAlA tiuNa. tri. (triguNa) agaetIna gu . tinduka nAmaka udyAna. agarden nam_Threefold bhaga. 6, 7; ed Tinduka of Varanasi city tiuttara. tri. (tryuttara ) [ 852; naze having Tinduka trees.ThA 07:nittha. adhi. tIna adhika tAna Upara. Three (2) sAvathI nagarInI bahAranuM e nAmanuM more. ka. gaM. 1, 23; -saya. na. dhAna. sAvarthI nagarI ke bAhara kA ima nAma (-zata) raNe adhiH so: meso netrapa. kA udyAna. an orchard so named tIna adhika sau; eka sau tIna. 103; outside Sivarthi city. utta0 23; one hundred and three. ka. gaM. ( 4 ) 11 mAM nAya 42 yatya vRkSa. 11 veM 1, 23 tArthakarakA caitya vRkSa. a memorial tree tiula. tri. (nitula) mana 44 ane pAyA of the 11th Tirthankara. sama. me banI tubanA zava chatanA2. mana, tiMduga. puM0 (tinduka) 53nu Ara. TIvarU bacana va kAyA ina tInoM kA tulanA karake | kA vRkSa. The ebony tree. (2) jItane vAla'. One who conquers | na0 te 4sa. usakA phala. its fruit. the inind, speech and body | pAyA 0 2, 1, 8, 48; ( 3 ) me tanu having balanced them. nAyA0 / bAndriyavAlo . eka jAtikA tIna 1; bhaga0 1, 33; paNha. 1, 1; indriya vAlA jIva. a kind of three. tiUDa. puM. (trikUTa) 427piyanI pazcima | sensed aniimal. utta0 36, 137; Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiduya] [tikAla tiMduya. puM. (tinduka) vRkSanI me gata anusAra airAzika leke dareka vastune traNa ke jenA phala goTalI baMdhAyA pahelAM ananta- traNa bhAga pADe che jema loka aleka ane sayatarI gaeyAM che. vRkSa kI eka jAti ki kAleka: jIva ajIva ane jIvAjIva jisake phala guThalI banane ke pahile tyAhi dravyAthikA paryAyArthika va ubhayArthika anaMtakAya ke samAna mAne gaye haiM. A isa prakAra tIna naya kA Azraya karane vAlA: species of trees the fruits of gazAlA ke mata ko anusaraNa karane vAla which are considered as multi- trairAzika loka pratyeka vastu ke tIna tIna souled before the stone is form. bhAga karate haiM yathAH- aloka va lokAloka ed. utta0 12,8; 23, 4; ThA08,1; dasa. jIva ajIva va jIvAjIva ityAdi. (One) 5.1, 73; jIvA0 1; bhaga. 15, 1; 22, who follows the triplicate 3; prava. 243; . point of view viz. objective, tidUsa. puM0 (tindUpa) oili vAyuM modal and *Ubhayarthika; a ye A. ati bIja vAle phala kA jhADa. follower of Gosala who divides A tree bearing fruits having all things into three catego many seeds. panna. 1; (2) 31. geMda.. ries viz. world, non-world and a ball. nAyA0 14; world non-world etc. sama0 22; tidUsaya. puM0 (tindUsaka) 31. daDA. AtikaraNasuddha. tri. ( trikaraNazuddha ) mana ball. nAyA* 6; 14: 18; vacana ane kAyA e traNa karaNathI vizuddhatik. puM0 (trika) apano samUda. tIna kaa| nimala. mana, vacana va kAyA ina tAna samUha. Trio. jIvA03,3; karaNa se vizuddha-nirmala. Pure in the tikaMDaga. tri. (nikANDaka ) is-22 three Karanas ( means) viz. -5kSA vibhAgamA cha te. tIna kAMDa-thara the mind, speech and body. -pRthvI vibhAga jisameM hai vaha. Having vivA. 2, bhaga. 15, 1; three layers "sayaM sahassANa ujoya- tikasAya. puM0 ( nikaSAya ) manatAnu thA NANaM tikaMDage paMDagavejayaMte" sUya01,6,10; sAhita pAya. anaMtAnubaMdhI zrAdi tIna tikaTTha pra. ( itikRtvA ) mema rIna; se kaSAya. The 3 passions which Are rIna. aisA karake; isa prakAra se | bind eternally. ka. gaM. 2, 16; karake. Having done so; thus. nAyA0 5; 14; 16; bhaga0 2, 1; tikAla. puM0 (trikAla ) bhUta, bhaviSya sane tikaTuya. na0 (trikaTuka ) suM, bharI ane patamAna me vaya sa. bhUta, bhaviSya va 552. soMTha, kAlI mirca va pIpala. Dried vartamAna ye 3 kAla, The three times ginger, pepper; and Pipala. past, future and present. sama0 utta0 34, 11; 11; pi. ni. 435; agajo0 130; tikaNaiya. tri. ( trikanayika ) dravyApi -viU. tri. ( -vid ) traya pAlane paryAyArthika ane ubhayarthika ema traNa jayanAra. tInoM kAla ko jAnane vAlA. nayane Azraya karanAra; gozAlAnA matane ! One who is wide awake in the Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tikUDa] ( 47 ) [tigicchakUDa three times. su. ca0 3, 81; -sa- | -edged. bhaga0 7,6; -satthajAtra. na. nidhara. tri0 (-saMjJAdhara ) bhUta, bhavizya | (-zastrajAta) tImA zabanI bata-samUhala. sane patamAna metra viSaya saMzAne tIkSNa zastroM kI jAti-samUha. a group dhAraNa 42nAra hAya tikI saMjJAvAlA. of sharp weapons. nisI06, 13; bhUta, bhAvaSya va vartamAna ye tIna kAla viSa | tikkhuto. a0 (trikRtvam ) jarAvA2. tIna yaka saMjJAko dhAraNa karane vAlA; dIrghakAli. bAra. Thrice. nAyA0 1; 13; 16; 19: kI saMjJAvAlA. that which bears bhaga0 1,12, 142, 32, ThA. 5, 2, names related to the three zrova12; 22; vava. 1,30, rAya0 22, times viz. past, future and nisI0 6, 20; vivA0 1; piM. ni. 632; present. prava. 63.; veya. 4, 28; su0 ca. 3, 58; uvA0 1, tikUDa. (trikUTa ) zuddhIpana bhanI / 10; prava0 763; jaM0 50 5, 112; 115; pUrve AvelI zIdA mahAnadInI dakSiNa | tiga. na0 (trika) 5 22tAnA saMgama. tIna hizAmAM Avedo me bhArAta. jaMbU mArgoM kA sagama. A meeting of three dvIpa ke merU kI pUrva meM AIhuiM zItodA paths. bhaga0 2, 5; 5,7 nAyA08:16 mahAnadI kI dakSiNa dizA meM pAyAhumA prova. 27; piM. ni. bhA. 18; piM. ni. eka bakhArA parvata. A Vakhara 66; aNujo. 114; ka.pa. 1, 4, ka.gaM. mountain to the south of the 1, 43; -saMjoga puM0 (-saMyoga) ay great river Sitoda which is to 52tuno sayoga. tIna vastuoM kA saMyoga. the east of Meru in Jambu. the union of three things. prava0 Dvipa. "dI tikUDA" ThA0 2, 3, 4, 2, | 1361; -hINa. tri. ( -hIna ) tri: tikoNa. tri. (trikoNa) niyAra pahA | vinAnu. trika rahIta.devoid of a trio. trikoNAkAra pardAtha. A triangular | ka0 504, 22; thing. ThA0 1; (2) zAnu la. tigar3aya. na. (trikaTuka ) suMha, pI52, marIsiMghADekA phala. a fruit of Singhada. tIkhAM e traNa vidhi trikaTu kahevAya. ThA. 5,1; soMTha, pIpala, kAlI mirca ye tIna auSadhiyoM tiktra. tri. (taSiNa ) tI tI. tIkhA; | ko trikuTa kahate haiM. Dried ginger, tIkSNa. Sharp; pungent. nAyA. 1; pepper and pipala. pi. ni. 166; 3;7:8;;17; bhaga07, 6; 16,3; dasa06, tigaraNa, na0 (trikaraNa) mana payana ane 33; jIvA0 3; jaM. pa. utta0 11, 16; yA ye ! 4291. mana, vacana va kAyA 34, 11; sUya. 1, 5, 1, 18; nisI0 3, | ye 3 karaNa. The three Karanas 34; bhatta0 152, kappa. 3, 35; (2) (means) viz. the mind, speech vagavAn. vegavAn. speedy. jaM0pa07,166; and body. bhatta0 70; -tuMDa. tri. ( -tuNDa ) // 42 // bhupavATuM. tigicchakUDa. na0 (tigicchakUTa) ziwal kaThora mukhAkRti vAlA. cruel faced. | parvatanA 11 phUTamAMnuM agIAramuM phaTa. paMcA0 16, 6; -dhAra. tri. ( - dhAra ) zikharI parvata ke 11 kUTa meM se gyArahavA tIkSNa dhArapAsuM. tIkSNa dhAravAlA. sharp | kUTa. The last of the 11 summits of Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tigichaddaha ] the mount Sikhari. jaM0 pa0 tirgichiddaha . puM0 (tigiMcchihada) niSedha parvata uparano dra } ke yAra hajAra lebhnne| lAMbe be hajAra ojana pahele ane dasa lenana ! che. niSadha parvata ke Upara kA draha ki jo cAra hajAra yojana laMbA do kajAra yojana cauDA va dasa yojana gaharA hai. A lake on the Nisadha mountain which is 4000 Yojanas long, 2000 Yojanas broad and 10 Yojanas deep ( & Yojana = 8 miles ). jaM0 pa0 4 83 timicchu na0 ( timiccha ) me nAmaneo 67 isa nAmakA eka daha. A lake of this name. jIvA0 3, 4; ( 2 ) tigiccha vimAna-dasamAM lekanu eka vimAna; enI sthiti vIsa sAgaropamanI che e devatA dazame mahine zvAsocchavAsa le che ane vIsahajAra varSe kSudhA lAge che. timiccha vimAna - dazave devaloka kA eka vimAna, isa kI sthiti bIsa sAgaropama kI hai; yaha devatA dazaveM mahine zvAsocchravAsa lete haiM va bIsa hajAra varSa kI avadhi se unheM kSudhA lagatI hai. the Tigichchha celestial_abode of the 10th Devaloka; its duration is 20 Sagaropamas ( a period of time ); its gods breathe at the 10th month and feel hungry | once in 2000 years. sama0 20; tigaccha. puM0 ( cikitsa- cikitsaka ) ciDi tsA 2nAra; vai6. cikitsA karane vAlA; vaidya. A physician. nisI0 7, 25; 13, 57; ( 48 ) ThA 10; timicchraga. tri0 ( cikitsaka ) bhitsiA 42nAra; vaidha eDIbha vagere, cikitsA karane [ tigicchi vAlA; vaidya ityAdi. A physician etc. ThA0 4; 4; tigicchaNa na0 (cikitsana) yiDitsAvI. cikitsA karanA Treating; healing; curing. piM0 ni0 188; tigicchamANa. tri0 ( cikitsat ) bhitsiA 2to. cikitsA karatA huA. Curing; treating. vize0 1108; fainegu. 12deg ( faica) (altezl 12nA2; vaidya. cikitsA karane vAlA; vaidya. A physician. nAyA' 1; timicchA. strI0 ( cikitsA ) bhiDitsA; roga nivAraNa upAya cikitsA; roga nivAraNa karane kA upAya. Healing; cure. aNujo 058; nAyA*5: vize0 302; parAha * 2, 1; piM0 ni0 408; paMcA0 13, 18; prava0 630, ( 2 ) upAyagunA 16 ghoSabhAMnA hoSa upAyaNa ke 16 doSa meM se chaThA doSa. the sixth of 16 faults in connection with Upayapa. prava0 573 piM0 ni0 408; - sAtha na0 ( zAstra ) bhiDitsA zAstra; Ayurve. Ayurveda zAstra. the science of E. medicines. ThA0 8; timicchAyaNa. puM0 ( cikitsAyana ) bheSThA nakSatra gotra. jyeSThA nakSatra kA gotra. The family-origin of the Jyestha constellation. sU0 pa0 11; tigicchi. puM0 ( timicchi ) zimarI parvatanuM meDa zipa2. zikharI parvatakA eka zikhara. A summit of the Sikhari mount. ThA0 2, 3 (2) nipaTa parvata uparanA 7. niSaDha parvata Upara kA eka draha. a lake on the Nisadha mountain, ThA* 2,3; sama 04000; (3) pusanI 204. phUla kI raja. pollen. jaM0 pa0 For Private Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tigicchikUDa] ( 46 ) [ ticarima - tAgAcchakUDa. pu. (nigicchikUTa ) azA jaM. pa0 11, 152: naMdI0 56: sama0 12: ya samudramA aave| ye nAma amarendrano | tigutta. tri. ( trigupta ) mana yayana ane me pati pata. aruNodaya samudra samIpakA ___ yAthA zula-surakSita. mana, vacana va kAyA camareMdra kA eka utpAta parvata. An Utpata se gupta-surakSita. Protected by the inountain of Chamarendra | mind, speech and body. sama012; situated in Arunodaya ocean. utta. 3,30; 6, 20; 32,16; dasa03,11; bhaga* 3, 2, 2, 8; ThA0 2, 3, tigutti. strI. ( trigupti) mana cayana ane tigicchiNayarI. strI. ( tigicchinagarI ) kAyAne pApathI gopavavA5 traNa gupti. tiAMga-7 nAmanI nagarI. tigiccha nAmaka mana, vacana va kAyA ko pApa se bacAne rUpa nagarI. A city named Tigichchhi. tIna gupti. Three protective meavivA. sures to save the mind speech tigicchidaha. puM0 ( tigicchidraha ) ni55 | and body from sin. Ava0 1,4; patanI myeno me ha mezana par3oso |tigharaMtara. naM. (trigRhAntara ) na dharanu ane4gara nAMgo se . niSadha | sana2-mAMta tIna gRhoM kA aMtara. An parvata kI madhyastha do sahasra yojana cauDA interval of three houses. nisI0 va cAra hajAra yojana sambA eka daha. A lake in the middle of the .tigharaMtariya. tri. (trigRhAntarika ) vaya Nisadh, mountain, which is gharane AMtare bhikSA lenAra; gozAlAnA 2000 Yojanas wide and 4000 matatA anupAyI. tIna ghara ke aMtara se bhikSA Yojanas long. sama0 74; jaM. 50 lena vAlA; gozAlA ke mata kA anuyAyI. timichiya. pu. ( vikisaka ) yilisA A follower of Gosala who begs 42naa| 3.. cikitsA karane vAlA: vaidya. | at every fourth house. zrAva* 41; A physician. nAyA. 5; ThA. 1; ticakkhu. puM0 (tricakSu) yakSaridriya, 52ma. vivA. buta ane parama avadhi ema traNa jJAnatiogcchiy. strI. (cikitsA ) roganI thi. ca dharanAra tathApanA sAdhu. ciel; hInI tapAsa. rogakI cikissA; cakSurAdriya, parama zruta va parama avadhi isa dardIkI tapAsa. Curing or prognosis prakAra tIna jJAnarUpa cakSako dhAraNa karane of disease. utta. 15, 8; vAlA-tathArUpa kA sAdhu. One who tiguNa. tri. (triguNa) guNA. tigunAH / / possesses the spiritual eye in tIna gunA. Threefold. uta. 36, 58H the form of sensual, scriptural naMdI0 56; jaM. pa. pi. ni. 171; jIvA0 / and perfect knowledge. ThA03,4; 2, (2 ) yiAta si zreNi pari. | tinarima. puM0 (tricarama ) mAyA cheda manAnasabhA me. dRSTivAdAMtargata siddhANa samaya nIla naranA thAya te. jisase parikarma kA navavAM bheda. the ninth | aMtima samaya tRtIya saMkhyAkA (naMbarakA ) variety of Siddhasreni Pari- hai| vaha. That which has the last karma occcuring in Dristivada.i period numbering three. ka. Vol. 111/7 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tijaya] [tirANANAvagaya pa0 2, 77; tiNaya. tri. (trinata) mAha madhya ane tijaya. puM0 (trijagat ) aso. tIna loka. ___ masAntamA nabhena. Adi, madhya va anta meM The three worlds. su. ca01, .; jhukA huA. Bent in the begintihANa. na0 (tristhAna) 252nA trasthAna- ning. middle and end. rAya0 204; 664, 33 ane bharato. svara ke tIna sthAna bhaga0 3,6; hRdaya, kaMTha va mastaka. The 3 places tiNayaNa. puM. (trinayana ) 42; zika. of a note viz. the heart, throat / zaMkara; ziva The god Siva. su. and head. rAya0 86; 131; (2) __ ca. 6, 26% bhananilIyo 24. karma kA triThANI | tiNisa. puM0 (tiniza ) 2a vizeSa; netarasa. the triplicate essence of | 2y 3. vRkSa vizeSa; betakA vRkSa. A Karma. ka. pa. 1, 12, rasa. particular tree; cane-plant. puM0 (-rasa ) jiyo 24; apratyA. ova0 31; rAya. 126; jIvA0 3, 4, khyAnI kavAyane yoge karmamAM je rasa paDe jaM. 50 --layA. strI. (-latA) taranI te. viThANI rasa: apratyAkhyAna kI kaSAya ke 1. beta kI chaDI. , came-stick. yoga se karma meM jo rasa hoM ve. triplicate ThA0 4, 2; ka. gaM 1, 16; -layAthama. essence; the intensity which puM0 (-latAsthaMbha) netaranA yAMnI. beMta occurs in Karmas in union kA staMbha. a cane post. ThA0 4, 2; with total-vow-preventing tirANa. tri. ( Na) pAra pAmelA; tarI passion ka. gaM. 5, 64; -suddha. gye|, saMsA2 samudrane 5:2 pAtra. jisane tri. (-zuddha) ,6, mane bharata thA 'pAra pAyA hai vaha; saMsAra samuda kA 6. hRdaya, kaMTha, va mastaka sa zuddha. pure huA. One who has crossed or from the heart, throat and swum across this ocean-like head. rAya. ja. pa. world. ja. pa. 5,111 vize. 1025; tiDDa. puM0 ( * ) tis. za tama; riDI. zrotra. 12; una0 26, 1; nAyA. 1; rAya. Locust. su0 ca0 12, 56; 23:bhaga. 16.6; zrAyA. 1,8,6, 223 tiNa. na0 (tRNa ) ghAsa; .:. ghAMsa; cArA. sUya0 1, 12, 2, Grass; hay; su0 ca. 3, 70; kappa. tirANANi. tri. (trijJAnin ) mati, zruta ane 5, 118; ---sUya. puM0 na0 ( -zUka ) savise nae sAnavAlA. mati, zruta va bhAnA sabhAsa. ghAMsa kA aprabhAga. the avadhi ye tAna jJAna vAlA. (One ) who tip of a straw. bhaga. 15, 1; -ha- has intellectual, scriptural and tthaya. na0 (-hastaka) sno kSo. corakA / liinited knowledge. bhaga0 8, 2; pUlA; ghAMsa kA pUlA. a bundle of hay | tirANANovagaya. tri. (trijJAnopagata) bhati, or grass. bhaga. 3, 3; zruta ane avadhi meM zAnayusata. mati, zruta va tiNaiya. na. (binayika ) tri-nae nayapAsu avadhi ina tIna jJAna se yukta. Possessed bhUtra. tri-tIna naya-vAlA mUtra. A Sutra of intellectual, scriptural and with three standpoints. naMdI limited knowledge. bhaga0 15. 1; Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiriNaga] [tittira tiriNaga. puM0 ( tINaka) me nAmanA ye deza. bhaga0 1, 1, 2, 1: 14; 7:20, 5; (2) isa nAma kA eka deza. A country of tri0 tImA 2savAlu tI. tIkSNa rasa this name. (2) tri. te dezamA 27. vAlA; tIkSNa. pungent. nAyA016; 17: nAra manuSya. usa deza meM rahane vAlA manuSya. panna. 1; bhaga. 18,6; ThA01,2; jIvA. 1; an inhabitant of that country. aNujo0 146; utta0 36, 18, zrAyA0 1, panna.1 5, 6, 170; sama0 22; (3) titarasatirAhA. strI0 (tRSNA) tR; pipAsA. tRSNA. nAmakama-nAmakarmanI eka prakRti ke jenA pipAsA. Thirst. sama052;jaM0pa05,115; yathA ti| 2sa pAme cha. tiktarasa / titiktra. dhA0 [. (tija+s ) sahana 42yu; nAma karma-kI eka prakRti ki jisake udaya mayu: sahe. sahana karanA; sahanA. To ! se jIva tAMdaNa rasa ko prApta karatA hai. / endure; to suffer. nature of Nama Karma at titikkhai. aMta0 6,3; AyA0 2,15,176; whose appearance a soul gets titikkhae. prAyA. 1, 7, 8, 2, pungent taste. ka. gaM0 1. 42; titikvasi. nAyA0 1; -NAma. na0 (-nAman ) nAmamanI me titikkhe. utta. 2, 5, prati. nAmakarmakI eka prakRti. n nature titikkhamANa. zrAyA. 1, 6, 2, 183; of Narna Karma. ka.gaM0 1, 42; titikkha tri. ( titikSu) paripala Adi -rasa. puM0 (rasa)tImA 2sa. tIkSaNa sana 2nAra hInatA dita. pariSaha Adi rasa. pungent taste. bhaga. 8, 1: ko sahana karane vAlAH dInatA rahita One -rasaNAma. na. ( -rasanAman ) nAma who endures afflictions; strong. bhanA meM prakRti, nAma karma kI eka dasA. 6, 2, 7, 1; ThA0 5.13 vatra.10,18 prakRti. a nature of Namt titikkhaNa. na0 (titikSaNa) sana 42 te. Karima. ka. gaM. 1, 41; sahana karanA. Enduring. ThA06; tittaga. puM0 ( tiktaka ) nImA 2sa. tANa titikkhA. zrI. ( titikSA) titikSA-pari. rasa. Pungent taste. dasa0 5, 1, 56 sahana 2|te; sa zI11. titikSA- 67; nAyA. 16; pariSaha sahana karanA; sahanazIlatA. En- tittatta. na0 ( tiktatva) tI 5j. tIkSNatA. during affliction; forbearance. _Pungency; sharpness. bhaga017,2: utta02.26; 26, 34; sUya01.8,26; sama0 | tittalAuya. na0 ( tiktAlAbuka ) pI 32; pi0ni0 666 prava. 785; tumI . kaTu tuMbI. Bitter gourd. titikkhiya. tri. ( titikSita ) sa5 / rekha. | nAyA. 6; 16 sahana kiyA huA. Endured.bhaga015,1; | titti. strI. ( tRpti) tata; satopa. tRpti; titta. tri0 ( tRpta) tRta; santuSTa. tRpta; saMtuSTa. saMtoSa. Satisfaction: content Satisfied; contented. vize0 ment. mu0 ca06,30; vize0227,2404; 2406; panna. 2, tittira. puM0 (tittira) teta2 pakSI. tAtara titta. puM0 (tikta ) tI 2sa. tIkSNa rasa. pakSI. Partridge. nAyA. 17; pana. 1; Pungent taste. jaM0pa0 vize0 865; paNha0 1, 1; sU0 50 11; mUya* 2, 2, Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tittiraka [tittha 1. dasA0 6, 4, -posaya. tri. (-poSaka ) tetarane pAsanA2. tAtara ko pAlane vAlA. (one) who rears a partridge. nisI. 1, 23; tittiraka. puM0 (tittiraka) mA 'tittira' / za6. dekho 'tittira' zabda. Vide. 'tittira' pAyA0 2, 10, 166; tittiralakkhaNa. na. (tittiralakSaNa) tetaranA svarUpanuM pratipAdana karanAra graMtha vizeSa. tItara ke svarUpa kA pratipAdana karane vAlA graMtha vizeSa. A particular book which deals with the form of u partridge. sUya. 2, 2, 30; uvA. 7, 216: tittIsa. tri. (trayastriMzat ) 33; tevIsanI saMbhyA. 33, teMtIsa ko saMkhyA. Thirty-three; 33. utta030,20:33, 22; naMdI0 46: -yara. puM0 ( -atara ) tetrIza sAgarAma. teMtIsa sAgaropama. like 33 Sagaropamas ( a period of time ). ka. gaM. 5, 62; tittha. puM0 na (tIrtha) mA bhunAvagere sImita tIya'. gaMgA yamunA ityAdi laukika tIrtha. Mundane pilgrimages e. g. the Ganges, Yamuna etc. aova0 38; (2) yaturvidha saMya: tAre sthApita reya sAdhu, sAdhI. zrAva, zrAvidhA 5 saya samuhAya. caturvidha saMgha; tIrthakara ne sthApita kiyA huA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA rUpa saMgha; samudAya. an order : of four viz. monk, nun, layman and lay woman establish ed by a Tirthankara. 'fecerangsai bhaNiya saMgho jo nANa caraNa saMghAmo' vize0 1380; 1026; saMsthA0 14; aNujo* 131; naMdI. 21; su0 ca. 1, 1; bhaga0 20, 8, 25, 5, 6, 7, nAyA 7 dasa0 7, 37; ThA0 1; prava* 476; (3) zAsana; tItha 72samAya. zAsana; tIrthakara kA sAmrAjya. . command; the reign of a Tirthankara. bhaga025,5, (4) tavAnuM sthAna tairanekA sthAna. a place for swimming. dasa . 7, 35 (5) tIya nAma nAmamanI eka prakRti ke jenA udayathI tIrthaMkara52 pAme. tIrthakaranAma nAmakarma kI eka prakRti ki jisa ke udaya se jIva tIrthakara pada prApta kare. a nature of Naina Karina at whose appearance a soul is raised to the position of a Tirthankara. ka. gaM. 3, 22; 1, 25, 5, 12, 3, 5; -aMtara. tri0 (-antara ) anya tAyaH; snetara. anya tAya; jainetara. helong. ing to another religion than Jainism. vize0 1166; -abhileya. puM0 (-abhiSeka ) sa tIya mAM sthAna 52 . laukika tIrtha meM snAna karanA. bathing in a terrestrial pilgri mage. nAyA0 5, 8, -ahitra. . (-adhipatI-tuviya saMyanA adhipati tIya 42. tIrtha-caturvidha saMgha ke adhipati tIrthakara. the lord of the fourfold order; a Tirthankara. vize01056. -prAyayaNa. na0 (-Ayatana) anya dhama nAtIya sthAna. anya dharmake tIrthasthAna. the plnces of pilgrimage of other religions. sUya. 2, 5, 16 -uNa. tri. ( -Una)tI 2 nAmama' zivAyanu. tIrthakara nAma karma ke rahita. (one) without a Excepting Tirthankara Nama-Karma. ka. gaM. 3, 22; Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tittha ] ( 53 ) - uraNAta. strI0 ( - unnati ) tIrthanI vRddhi-ut tIrtha kI vRddhi, utkarSa. a prosperity of a Tirtha paMcA0 8 46: -- uNNatikAraga. tri0 ( - unnatikAraka ) tIrthanI unnati 322. tIrtha kI unnati karane vAlA. ( anything ) causing prosperity of & Tirtha. paMnA0 8, 46; - udaya. puM0 ( - udaya ) tIrtha 2 nAma bhanI udhya tIrthakara nAmakarma kA udaya. the appearance of & Tirthankara Nama - Karma. ka0 gaM0 2; 21; - nAha. puM0 ( - nAtha ) tArthanA adhiSThAtA; tIrtha 52. tIrtha ke adhiThAtA; tIrthakara the founder of a Tirtha; a Tirthankara prada0 5; -- pavvattaNa. na0 ( - pravartana ) sAdhu sAdhvI-zrAvaka zrAvikA ema cavi dha sabanuM sthApavuM te. sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikA isa taraha catubaMdha saMgha kI sthApanA karanA. establishing fourfold order of monks, nuns, laymans andlay women. rAya 0 65; -- bheya. puM0 ( -bheda ) tIrthamA bheha paauve| te. tIrtha meM bheda paidA karanA causing difference in a Tirtha. nAyA 0 2; - maTTiyA. strI0 (- mRtikA) tIrthaMnI bhATI tIrtha kI mRttikA. the earth of & Tirtha. rAya 0 ucchezra. puM0 (-gyuccheda) tIrthanA (246nAza. tIrthakA uccheda-nAza. the destruetion of a Tirtha. pra08 - siddha. puM0 ( - siddha-tIrthe sati siddhA nirvRttA RSabhasenagaNadharAdivaditi tIrthasiddhAH ) tIrtha sthapAyApachI siddha thanA2. tIrtha sthApita hone ke pazcAt siddha hone vAlA. (one) who becomes a Siddha (perfect) after establishing a Tirtha. [ vitthagara pakSa0 1; ThA0 1, 1 titthaMkara. puM0 ( tIrthaMkara ) tIrtha 12. tIrthakara . A Tirthankar&. nAyA 0 15; bhaga020, 8 prava - 3; - yAta na0 (-jJAta ) ninezvaranaM udhAharaNa. jinezvara kA udAharaNa. an illustration of Jinesvara. paMcA0 6, 6 titthaMyara puM0 ( tIrthaGkara ) sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA da 4 tIrthaM ne sthApanAra. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, dhAvikA Adi cAra tIrtha kA sthApana karane vAlA. A founder of four Tirthas viz. monks, nuns, laymen and lay women. vize0 766: titthakara puM0 (tIrthakara ) lubhe| 'tisthaMkara' 206. dekho 'tisthaMkara' zabda Vide. ' tirathaMkara bhaga0 15, 1 - zraisaya. puM0 ( - atizaya ) tIrtha puranA 34 atizaya; pralApa tArthaMkara ke 34 atizaya. 34 Atisayas of Tirthankara. bhaga0 6, 33; titthagara. puM0 ( tIrthakara ) yAra tIrthane sthApanA; tIrtha :2. cAra tIrtha ko sthApana karane vAlA; tIrthaMkara. Founder of four Tirthas. ja0 pa0 5 112: 113: nAyA0 1; 16; 18 paM0 ni0 147; bhaga0 1, 1, 11, 11; 16, 5; 20, 8 panna0 20; paMcA0 17, 11; ka0 pa0 4,17; (2) nAmanI amRti-nenA adhyathA va tIrthaMkara yaha prApta re che. nAma karma kI eka prakRti ki jisake udaya se jIva tIrthaMkara pada prApta karatA hai. a kind or nature of Nama-karma by the rise of which a living being obtains Tirthankara position patra0 23; - isaya na0 ( - atizaya ) tIrthanA For Private Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ titthagaratta] ( 54 ) [ titthaya-zra-ra - 34 atizaya. tIrthakara ke 34 atizaya. the 34 supernatural powers of a Tirthankara.bhaga06,33;-mAyara. strI. ( -*mAtara-mAta ) tIrtha 21vanI mAtA. tIrthakara deva kI mAtA. mother of a Tirthankara. bhaga. 16, 6; -siddha. puM0 (-siddha) tIrtha4256 prApta 4zana si thanA2. tIrthakara pada prApta karake siddha hone vAlA. (one) who is to be liberated after acquiring Tir. thankara-hood. panna. 1; titthagaratta. na0 ( tIrthakaratva ) tIrtha4259. tIrthakaratva. Tirthankara-hood. panna. titthapabvattaNacariyANabaddha. na0 (tIrthapravarta nacaritrInabaddha ) 32 bATa bhAnu me prA2nuM nATa. 32 prakAra ke nATakoM meM se eka. A kind of the 32 dramas. rAya. titthaya-a-ra. pu. (tIrthakara) sAdhu, sI , zrAvaka ane zrAvikA, e ja tIrtha sthApanAra sAdhu,sAdhvI, dhAvaka va zrAvikA ina cAra tIrthoM ko sthApana karanevAlA.Afounder of the four Orders viz. male ascetics, female ascetics,laymen and laywomen.ja. pa. 5, 112; 113: nAyA. 1;8; 13;naMdI02; ThA01,1; bhaga05,5:25, 6; saMsthA. 14; rAya. sama.19% bhatta. 31%; ka. gaM02, 3; ka.502, 30; 111; kappaM. 1,2: 15; prava0 476; 557, zrAva. 2,1%3 -atisaya. pu. ( -atizaya ) tIrtha2 bhagavAnanA atizaya-prabhAya. tIrthakara bhagavAna kA atizaya-prabhAva. power of a Tirthankara. nAyA.dha. -abhiH muha. tri. (-abhimukha ) tI 2nI sanbhupa. tIrthaMkara ke sanmukha. in the presence of a Tirthankara. kappa0 2, 14;nAyA0dha.-abhiseya.na.(-abhiSeka) tIrthakarane dIkSA vakhatane snAnAbhiSeka. tathikarakA dIkSAke samayakA snAnAbhiSeka.the bathing ceremony of a Tirthankara at the time of Diksa.atur 8;-AgamaNa. 20 (-prAgamana) tIrtha42rnu sAgamana-mApadhuM te. tIrthakara kA Agamana. arrival of a Tirthankara. vivA06; -gaMDiyA. strI0 (-gaNDikA) tii||42|| yaritravAsAya vibhAga. tIrthakara ke caritra vAlA graMtha vibhAga. a part of a book on the life of Tirthankuras. sama0 -jaNaNI. strI0 (-jananI)tIrtha42nI bhAtA. tIrthakara kI mAtA. the mother of a Tirthankara. prava01564-jammaNAbhiseya. puM0 ( -janmAbhiSaka ) tIrthanAbhana bhatsava. tIrthakarakA janma mahotsava. birtb ceremony of a Tirthankara. nAyA0 8 ~NANuppatti. na. ( -jhAnotpatti ) tArtha:2ne 34.tAna utpanna thAya te. tIrthaMkara ko kevala jJAna kA utpanna honA. appearing of perfect knowledge to a Tirthankara. ( 2 ) tIrtha2nu acasazAta 15tanuta5. tIrthakara kA kevala jJAna ke samaya kA tapa. the dawing os penance at the time of Kevala ( perfect ) knowledge on the part of a Tirthankara. paMcA* 16, 1.; -NAmagoyakamma. na0( -nAmagotrakarma ) naamkarmanI eka prakRti ke jenA udayathI jIva ta2 nAmagotra pAme. nAmarkarma kI eka prakRti ki jisa ke udaya se jIva tIrthakara nAma gotra ko prApta karata hai. A kind of Nama Karma by the rise of Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ titthayaratta ] which a man gets a family name of Tirthaikara nAyA0 8; -NAmabaMdha.puM0 (-nAmabandha) tIrtha42 nAmabhAMdhate. tIrthaMkara nAmakarma bAMdhanA, the bondage known as Tirthankara Nama - Karma nAyA0 8; - Niggama. na. ( - nirgama ) tIrthaM:2 gRhapAsa choDI nikale te. tIrthakara kA gRhavAsa choDa kara nikalanA. renouncing the worldly effects on the part of a Tirthankara ( 2 ) tIrthara hIkSA varNana taya tIrthaMkara kA dIkSA samaya kA tapa the penance at the time of Diksa on the part of a Tirthankara paMcA0 16, 6; -bhatti. strI0 (-bhakti ) nIrthaMkaranI lati vinaya tIrthaMkara kA bhakti-vinaya devotion to & Tirthankara, paMcA0 1,37: -mokkhagamaNatavaH na0 ( - mokSagamana tapasa ) tIrtha2 nirvANu pAmatI mate je te tIrthaMkara nirvANa ko prApta karane ke samaya jo tapa kare vaha penance of a Tirthankara at the time of sal vation. tithayara mokkhagamaNaM zrahAvaro ettha hoi vize ThA0 8 - vajjiya. tri0 (-varjita) tIrtha: zivAyanuM tIrthaMkara ke sivAya. except a Tirthankara. prava 528, - samIva na0 ( - samIpa ) tIrthaMnI sabhIye. tIrthaMkara ke pAsa in the vicinity of or near a Tirthankara prava0 6186 - siddha. puM0 (-siddha) tIrtha 125 siddha dhanAra. tIrthaMkarapane se siddha hone vAlA. (one) becoming Siddha in the state of a Tirthankara. naMdI 0 titthayaratta na0 ( tArthaGkaratva ) tIrthaM2 guM tIrthaMkarapanA. Tirthankara hood. praba0 " 99 ( 55 ) For Private [ tidula 320; nAyA0 8 titthugAliya na0 ( tIrtholika ) yenAbhanu me pardhantu zannAbhAnuM kheDa. isa nAma kA pannAH daza pannAoM meM se eka. One of the ten Painnas (minor scripture ) so named. titthu * tidaMDa. puM0 ( tridaNDa ) saMnyAsInuM ye tanuM 2; trieDInI lAuDI, saMnyAsIkA eka prakAra kA upakaraNa; tridaMDI kI lakaDI. A stick of a wandering ascetic. nAyA0 5 ; ( 2 ) tene dhAraNa 42nAra. usako dhAraNa karane vAlA. ( one ) accepting or holding it. bhaga0 2, 1: tiDi puM0 ( tridaNDin ) Rju 699 dhAraNa inAra - saMnyAsI; tri:DI. tIna daMDa dhAraNa karane vAlA saMnyAsI; tridaNDI A San yasi; ( an ascetic ) who holds & particular sticks. prava0 736; tiiMDiya. na0 ( tridaNDika ) saMnyAMsIne rA khavAnI lAkaDI ke jenA yegathI tradaNDI kahevaay che te. saMnyAsI ko rakhane kI eka lakar3I eka jisake kAraNa vaha tridaNDI kahalAtA hai. An ascetic known as Tridandi ova0 36; tidisa. na ( tridiz- tristro dizaH samAhRtA stridiva ) yA hizAbhAMnI game te RNu dizA. cAra dizAoM meM se koI bhI tIna dizA. Any three of the four quarters. rAya * tiditi pra0 (* tridiz- tisRNAM dizAM samAhAra: tridik ) dizA; tragu bhAlu. tIna dizA; tIna ora Three sides. jaM0 pa0 5 114 116; rAya0 151; tidula. tri0 ( tridola ) bhana, vayana ane DAyAne DAvanAra mana, vacana aura kAyA ko vicalita karane vAlA ( Anything ) Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tinavara ] that causes the loss of the controlling power of the mind speech and body. utta0 2, 35; tinavai. strI0 (trinaiti ) nenuM bhane zu; 83 na saMkhyA. nabbe aura tAMnaH 63 kI saMkhyA. Ninety-three; 93. ka0maM0 1,23:31, tinna. tri0 ( ) Ardradhyesa; pANIthI pasarela. Ardra; pAnI se bhIMgA huA. Wet; soucked in water. " mahiyAlamaMsi tinaMsi kuhiyaMsi " nAyA0 6; tinna. tri0 (tIrNa) bhubhe| " tiraNa " zaha dekho " tiraNa " zabda. Vide " tiraNa sama0 1; utta0 10, 34; 26, 52, 31, 1, zrAyA0 1, 7, 6, 222; piM0 ni0 211; tinANa. na 0 ( trijJAna ) mati, zruta khane, 39 avadhi RSya jJAna mati, zruti aura avadhi ye tIna jJAna. Three kinds of knowledge viz. Mati, Sruta and Avadhi. kappa0 1,33 - uvagana. tri0 (-upagata ) trazu jJAna yukta tani jJAna yukta. possessed of the three kinds of knowledge, kappa02, 26; tipayasi - ya. tri0 ( tripradezika ) nema paramANu bhAMDe tevA saMgha jisameM tIna paramANu mile hoM aisA skaMdha. A body made up of three atoms. aNujo * ( 56 ) 74; bhaga0 5, 7 20 5; tipaeso gADha. tri0 ( tripradezAvagADha ) - zanAtra ahezane avagADI rahesa. AkAza ke tIna pradezoM meM vyApta. Occupying the three regions of the sky. jo0 101; tipajjavasiya puM (triparyavasita) meM saMkhyAne pyAre lAgatAM trayu badhe te. jisa saMkhyA ko cAra se bhAga dene para 3 bane aisI saMkhyA. A number having 3 as remainder [ tippaNa when divided by 4 (four ). bhaga0 18, 431, 1; | tipadesiya tri0 (tripradezika ) / "ti esiya" 16. dekho "tipaesiya" zabda. Vide " tipaesiya" bhaga0 12,4; 18, 6; tipalla na0 ( tripalya ) tra pasyopama tani pasyopama. Three Palyopamas. ka0 pa0 2, 110; tipAsiya tri0 (tipAzita) horAnAtra ve 4-mAthI gAMdhe dore ke tIna bhrAToMsa baMdhA huA. Threefold tying of a thread. zrodha0 ni0 707: azuddha tipuMja. na0 ( tripuJja ) zuddha, khate mizra puna samUha zuddha, azuddha aura ina tani pugaloM kA samUha. A collection of three Pudgalas viz. Suddha, Asuddha and Misra vize0 526; tipuDa. tri0 ( tripuTa - trayaH puTA yasya ) paDavAsuM tIna tahavAlA. ( Any thing ) having three layers. jaM0pa0 facq. 4. I. (I ) SS4: 244j. gH; denA. To tease; to give pain to. (2) tRti rakhI. tRpti karanA to satis. fy. ( 3 ) tRpti zrI. tRpti honA. to be satisfied. tippai. piM0ni0217; AyA0 1, 2,5,41; tippA. sUrya0 2 1, 31; tipati sUrya0 2, 2, 55; dasA0 6, 4; tiSyAmi sUrya02, 1, 31; tippaDaM. saM0kR0 mahA0pa0 55; tippayaMta sama0 30; dasA0 6, 16; tippamAya. nAyA0 1, 6; AyA0 1, 7, 8, 10 sU0 1, 5, 1, 23; tippaNa na0 ( tepana ) thI TIpAM pADI zrAMsU DAlakara ronA. AkhoM meM se For Private Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tippaNyA ] Weeping with tears in the eyes. dasA0 6, 1; tippaNyA strI0 ( *tepana ) yAMsu merI 2sj; AMsU DAlakara ronA Weeping with tears, ThA04, 1; ova02; bhaga03, 3; 25, 7; (2) hu:mahevu; hiMsA 42vI. duHkha denA; hiMsA karanA teasing; murdering; killing. sUrya0 2, 4, 66; tiphAsa. puM0 ( trisparza ) AI sparzamAMnA vAyu sparza, ATha sparza meM se tIna Three out of eight touches. bhaga0 20,5; vibhAga. puM0 (tribhAga-tRtIyo bhAgavibhAgaH ) trAgne lAbha-za; tRtIyAMza tIsarA hissAbhAga; tRtIyAMza. Third part. jaM0pa07, 135; aNujo 0 65; utta0 36, 63; bhaga06, 30 - zravasesa. puM0 ( - avazeSa ) trI bhAgane avazeSa; trIjo bhAga bAkI rahete. tIsare bhAga kA avazeSaH tIsare bhAga kA bAkI rahanA. remainder of the third part. vivA0 2; 3; 5 Dhizra. tri0 ( kathita ) trInne lAg bhArIrahe tevI rIte kSetra tIsarA bhAga bAkI rahe usa rIti se ubAlA huA. boiled to the extent of oue out of three parts. ka0 gaM0 9, 65; hArA. tri0 ( -hIna ) bhI Age nyUna. tIsarA bhAga kama. less by the third part. prava0 483; timAsiya. tri0 ( trimAsika ) RNu bhAsatu zubhahInAnu. tIna mahine kA. Quarterly; three-monthly. nisI0 20, ( 57 ) -kaH 13; 18; 41; vava0 1, 2; bhaga0 2, 1; - bhata. na0 ( bhakta ) bhalu bhAsanA 75vAsa. tIna mahine kA upavAsa three month's fast. bhaga0 25, 7; timAsiyA. strI0 ( trimAsikI ) nikSunI Vol. 111/8. [ timisA trIjI paDimA ke jemAM eka mahinA sudhI traNa dAta annatI ane traNa dAta pANInI lAzAya bhikSu kI tIsarI paDimA ki jisa meM eka mahine taka tIna dAta anna kI aura tIna dAta pAnI kI lI jA sakeM. A certain austerity, practised by an ascetic, in which he takes three morsels of food and three draughts of water every day for three months. sama0 12; 28; ova0 16; dasA0 7, 1; timi puM0 ( timi ) moTu bhAcha-bha baDI machalI-maccha. A large fish. padma0 1; paha0 1, 1 sUya0 TI0 2, 3: 57; kappa0 3, 43; timigila puM0 ( timiGgila - timiM matspaM giratIti ) se nAmo me to bha27. isa nAma kA eka jAtikA maccha. A fish So named sUya0 TI0 2, 3, 57; pana0 1; parA0 1, 1 kappa0 3, 43; timira na0 ( timira avAra. aMdhakAra. Darkness. jIvA0 3 3 bhaga0 42, 16 kappa0 3, 38 ( 2 ) parvartanI vana spati 2. parvata kI banaspati kA eka prakAra. a kind of mountainous vegetation. panna0 1; bhaga0 21, 5; - viddhaMsa, tri0 ( - vidhvaMsa ) aMdhAra 62 42nAra. aMdhakAra ko dUra karane vAlA. destroyer of darkness. " jahA se timira triddhaM utta0 11, 24; timisA. strI. ( timisrA ) bharatanA paitADhya patanI eka zukA ke jemAM thai cakravatI dakSiNa bharatA mAMthI uttarArdhamAM jai zake che. bharata ke vaitADhya parvata kI eka guphA ki jisa meM hokara cakravartI dakSiNa bharatArgha meM se uttarAdhe meM jA sakate haiM. A cave on the "" For Private Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ timissaguhA ] ( 58 ) [tirayaNa Vaitadhya mountain in Bhara- three ways; triangular way. ta through which a Chakrava. una0 16, 4; nAyA. 1; -bhaMga. puM. rti can go from the southern- (-bhaGga) pIhanumaing. pITha kA TUTanA. half of Bharata to the north- breaking of the back. bhaga* 1, 4, ern-half.ThA. 2, 3, paraha. 1,1; -saMjoa. puM0 (-saMyoga) traya rtun| timissaguhA. strI. (timisraguhA ) || sayo-ne]. tIna vastuoM kA saMyoga " timisA " za6. dekho "timisA" milApa. joining or combining zabda. Vide "timisA" "timissaguhA of three things or matters. aTThajoyaNAhiM"jaM. pa. 1, 12, 6, 125; | zraNujo0 127; 3, 51: sama. 50 tiya. tri. ( tRtIya) zrI. tIsarA. Third. timissA. strI. ( timitrA ) me| ka. gaM. 5, 61:-kasAya. puM0 (-kaSAya) " timisA " za6. dekho " timisA" trIne tyAcyAnI SAya. tIsarA pratyAkhyAna zabda. Vide. "timisA" ThA. 2, 3; kaSAya. the third Pratyakhyana timuha. tri. (trimukha ) trI saMbhavanAtha passion. ka. gaM. 5, 66; tiirth42n| yakSanuM nAma. tIsare saMbhavanAya/tiyaga. puM0 (trika) numeo "tima-ya" tIrthakara ke yakSa kA nAma. Name of the ___ za6. dekho "tima-ya' zabda. Vide. Yaksa of the 3rd Sambhava- " tipra-ya " bhaga0 20, 5; natha Tirthankara. prava0 375; tiyasa. pu. ( tridaza) tA. devatA. God. timuhutta na0 (trimuhUrta) 35 mur3ata 7 4.1 su. ca0 2, 633; paMcA0 4, 46; loga. tona muhUrta, chaH ghaDI. Three Mu- puM0 (-loka) vaso. deva loka. heaven. hartas ( one Muhurta is equally abode. paMcA0 4, 46; too 48 minutes). bhaga0 11, 11; siyAha. puM. (trikAha) ra hisa. tIna tiya-a. na0 (trika) yuno samudAya. tIna dina. Three days. dasA0 6, 2; dhava0 kA samudAya. A collection, group, 8, 4; bhaga0 6, 5, 12, 7; of three. utta. 26, 16, 31, tiracchiya. tri0 (tirazrIna) trI-cha. tirachA. 1, 3, 5, 48, 1; 11, 1, 12, Oblique. dasA. 6,2; 10, 20, 5; vize. 18, ogha. ni. 14: | tirayaNa. na. ( triratna ) sammAna, rAya. kappa. 4, 88; ka. gaM. 1, 33; (2) samyagudarzana ane sammacAritra e mekSa zarIra me ; pI3-vAMsAnA nA sAyana5 trAsa 2tna. yathArtha jJAna, yathArtha me mAga. zarIra kA eka avayava paMTha kA darzana aura yathArtha cAritra ye moda sAdhana eka bhAga. lower part of the rUpa tIna ratna. Three virtues of spine or hips. " tiyaM me acquiring emancipation viz. aMtaricchaMca" utta0 20,21; viza034.1; | Samyak Jinana, Sarnyak Dar. traNa mAga bhegA thAya te sthala; trikoNa sana and Samyak Charitra. bhAga jisa sthala para tIna rAste milate hoN| saMsthA. 117; -mAlA. strI0 (-mAlA) vaha sthala; tirAhA. meeting place ofsAna, zana,yAritra se tra 2 5 bhAyA. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sirAiya] ( 56 ) [tirikkhajoNi-ya zAna, darzana, cAritra ina tIna ratna rUpa mAlA. sub-human state and serial a collection of the three virtues order. ka.gaM. 3,4; -nara. puM0 (-nara) viz. Jiiana, Darsana and Cha- | tiyaya ane bhanuSya. tiryaMca aura manuSya. ritra. "cArita sukha sAlA tirayaNamAlA sub human and human beings. tumme bhavA" saMsthA. -sAra. na0 (-sAra) ka. gaM. 5, 66; -narAu. na0 (-nraavana darzana ane caritra e traNa ratnanA sArA yuSa ) tiyaca ane manuSyanu AyuSya. ti*5 (mokSa) zAna, darzana aura cAritra ina yaMca aura manuSya kA AyuSya. life of tIna ratnoMkA sArarUpa (makSa). essence of sub-human and human beings. the three virtues viz. Jnana, I ka. gaM. 3, 4, Darsane and Charitra. ka. gaM. tirikkha. tri0 (tiyac ) timaya: 5zu pakSI pore. tiryaca; pazu pakSI vagairaha. Birds, tirAiya. tri.( * ) 23 tADana beasts etc. vize0 431; panna. 1; su. kiyA huA. Beaten; punished. ca. 3, 66; utta0 26, 4, naMdI* 8; copa.ni. bhA. 264: aNujo* 134; bhaga0 8, 1; piM.ni. bhA. tirAya. na. (trirAtra ) jaya tri. tIna rAtra. 25; uvA0 2, 116; ka. pa0 4, 63; Three nighte. nisI. 10,13 -prAu. na.(-prAyuSa) tiya yanuM AyuSya. tirAsi.na. (trirAzi) yi mata pramANe tiryaca kA AyuSya. life of sub-human nAma zazi. beings. utta0 33, 12, pA' sa. rAzika mata ke AdhAra se | tirikkhajoNi. puM0 (tiryagayoni) pazu pakSI. jIva ajIva aura jIvAjIva isa taraha tAna kore ti"ya. pazu pakSA vagairaha tiryaca. rAzi-padAtha samUha. A group of three The state of existence in the categories viz. Jiva, Ajiva and form of birds, beasts etc. bhogha* Jivajiva according to Traira. 766; isa. 5, 2, 48; prava0 1103; Sika tenet. ThA. 7: tirikkhajoNiNI. strI0 (tiryagayoni) ti. tiri. tri0 (tiryac ) tirthaya. tithaMca. Sub- yayAyI; ti yanI zrI. tiryacanI; tiryaca human. ka. gaM. 1, 23, 33, 2, 4; kI strI. Female sub-human be4, 13: -prAu. na. (-AyuSya ) ti- | ing. " nirikkhajoNiNAzro pariggahiyAnI yayanu mAyudhya. tiryaMca kA AyuSya. lite : bhavati." bhaya. 5, 7, 8,8; of sub huinan beings. ka. gaM0 3, | tirikkhajoNi-ya. puM0 (tiyaMgyonika) 7, 5, 66; -gai. strI. (-gati ) ti. tima ya5zu, pakSI. tithaMca; pazu, pakSI. 4deg5 prati. tiryaca gati sub.human Birds, beaste etc. ova034;sama01; state. ka. gaM0 2, 16, 4, 13; ~-duga. ThA.1,13; 3,1: bhaga.1,2,2,5; 1,7,8,138 na0 (--dvika ) ti"yanI ati ana ti- 8;5, 32, 24, 1;22; nAyA0113; dasa0 4"yanI anupUvI me me prati. tithaMca kI 4; vava010, 1; dasA07,1; kappa04,115; gati aura tithaMca kI anupUrvI ye 2 gati.. -aAuya. na. (-AyuSka) tiyayanu the two kinds of existence viz. 241404 faiz *1 args. life of sub Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tirikkhattaNa] [tiriya-zra human beings. bhaga0 5, 3, 30, 1; -duggai. strI0 ( -durgati ) tIya ya yonirU5 dugati. tithaMca yonirUpa durgati. evil state in the form of animal life. ThA. 4, 1; tirikkhattaNa. na0 (tiryaktva ) tiya"yapa. tiryaMcatva. The state of a sub human being. utta0 7, 16; tirikvabhUya. tri. (tiryagbhUna) pazu samAna. pazu samAna. Beastly. paraha. 1, 3, tiriccha. tri. ( tirazvIna ) tricha. tirachA. Oblique. zrAyA. 1, 2, 5, 94; sU0 pa0 1; -chinna. tri. (-cchinna ) vidhu hetu-aj. tirachA kATA huA. cut obliquely. "evaM atiricchacchinevitiri. cchAcchanejAva" AyA. 2, 7, 2, 160; -saMpAima. tri0 (-sampAtima ) trich| yAcanA2. tirachA calane vAlA ( one ) going obliquely. "tiricchasaMpAimA tasA pANA'' pAyA0 2, 1, 3, 20; dasa0 5, 1,83 tiricchiya. puM0 ( tiryac ) tiya ya; pazu tiryaca; pazu. Birds, beasts. panna. 20, bhaga. 1, 1; tiriya-a. tri. ( tiryaca ) pazu pakSI pare; tirthaya. pazu pakSI vagairaha; tiryaca. Sub-human beings. jaM. pa. 17, 136; 4. 112, 5, 117, 2. 25; 1, 11; bhaga. 11, 1, 20, 21. 1; ka.naM. 1, 13:18, 3, 7, 10; prana. 32;bhatta0105;panna 32dasA05,31, prova. 207dasa07,50; naMdI-18 pi.ni bhA050 uvA0 1, 50; (2)vidhu'; mAya. tirachA; madhya. middle; oblique. prava0 408; jIvA0 1; aNujo0 103; rAya0 26; jaM. pa. bhaga0 8, 8, 15, 1; piM. ni. 363; zrAyA0 1, 1, 5, 41; sUya. 1, 3, 4, 20; ( 3 ) trich|so bho . tirachA loka madhya loka. the middle world. bhaga. 1, 6, 2, 8, 3, 2; 6, 5; utta0 36, 5.; prava0477; kappa0 4, 88; (4) tiya hizA trichI zA. tirachI dizA; tiryaga dizA. oblique direction, bhaga. 16, t; -prAu. na. ( -AyuSa ) tirthayatuM mAyuH5. tiryeca kA aAyuSya, animal or sub human life. ka. gaM. 1, 58, 3, 13; -Auya. na0 (-pAyuSka) tiyanu mA . tiryaMca kI bhAyu-jIvana. the life of an animal. bhaga01,8; -gai. strI. ( -gati-tirazcAMtiryaktvaprasAdhikA gatistiryaggatiH ) tinI gati. tiryaca kI gati. the state of a subhuman being. ThA0 5, 3; bhaga* 8, 2; caM0 pa.0 2, sama. 17; -gaisama. tri ( -gatisama ) tiryaya-5zunI gati sabhAna. tiryaMca-pazu kI gati ke samAna. like the condition of an animal. ka0pa02, 108; --gati. strI0 (-gati ) nu| " tiriyagai" za.. dekho " tiriya. gaha" zabda. vide " tiriya gaha" bhaga. 3, 1; -jaMbhaga. puM. ( -Mbhaka ) ti sobhA nAza se tinA yatA. tice loka meM rahape vAle jAti vizeSa ke devatA. a class of deities living in the Tirchha region. kappa. 4, 88; -joggA. strI. ( -yogyA ) niyanI gatimAM udaya pAmavAne yogya karmaprakRti jevI ke ekendriya jAti beIndriya jAti-sthA12naam, sUkSmanAma vagere. tithaMca kI yonI meM janma dilAnevAlI karmaprakRti yathA eke ndriya-do indriya jAti-sthAva nAma, sUkSmanAma zrAdi. a Karmic nature which Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiriya-zra] [tirAMDa causes birth in the state of ir. kI vedikA aura Upara va nIce aThArahasau yojana rational beings like one-sensed pramANa tirache loka kA Upara kA va nIce or two-sensed beings etc. ka. pa. kA kinArA hai. the raised portion 4, 85: -duga. na. (-dvika) tiyanya of land surrounding the Swadi gati ane tiyaya anupUrvI e be prakRtine yambhuramana ocean on all sabhUla. tithaMca dvigati tathA tiyaM ca anupUrvI ina sides, the upper and the lower do prakRtiyoM kA samUha. a collection of boundary of the region of the the two varieties of exist. irrational beings. panna. 2, -vaence viz. sub-human-Dvi sai strI. (-vasati ) tirthayanI satI. and sub-human Anupurvi. tiryaMca kI bastI. the habitation prava0 1302; ka. pa. 2, 107 of the irrational beings. paraha. ~pavaya. puM0 ( -parvata ) bhAgabhAM 1, 1; -vAya. puM0 (-vAta -tiryag ga. maaii| yAve yAtrIchI pata. mArgameM rukA. chan yo vAti vAtaH sa tiryagvAtaH) [2ch| vaTa DAlane vAlA tirachA parcata a mount. vAyu. tirachI havA. wind in an oblique ain lying crosswise on a path. direction. panna01: -viggahagai. no. bhaga* 14, 5, --bhavattha. tri. ( -bhavasya) (-viprahagati) tiyanI vimA gati tirya va niyaMyanA sapamA nahenA2. tiryaca bhava-saMsAra kI vigraha gati the Vigraha state meM rahane vAlA. living in the world of existence of sub.human be. of aniinals. bhaga08,2; -bhitti. strI ings. ThA0 1.; -satta. puM0 na0 (-satva) (-bhitti) trIchInIta tirachI bhIta-divAla.. niyaMyanI yonimA 5nna yayentu niryaca crooked. oblique wall. bhaga014,5; kI gatimeM utpana jaMtu. a being born in -~-loga. puM. (-loka ) sahArase yogagana the state of irrational beings prabhArI trilo. aThAra hasau yojana pramANa paM kA 0 2, 22; -siddha. puM. (-siddha) trikA kA tirachA loka. a region of the ira somAyA si6 thAya te. tirache loka meM se rational beings measuring 1800 | siddha honevAle. those who become Yojanas ThA0 3, 2; -loya-pra. puM. Siddha from the region of the (--loka) mA apalo za6. dekhe| Upara | irrational beings. prava* 106 kA zAda. vide above. aNu no. 103; tirIDa. puM. ( kirITa ) pazu zeravADaM 148; bhaga0 2,8; 10; 6, 8: 1,6 bhuTa. tIna zikharavAlA mukuTa. A coronet 10; 13, 4; panna. 2, -loyataha. puM. with three crests. ova. 26; (-lokataTa ) trIchA sonA taTa-i: yAre parAha. 1, 3, 4; sama. pa0 237, pana. bAjue svayambharamaNa samudranI vedikA ane | 2; jaM.pa. 652 nIye mahArase rana prabhAya trI tirIDa. na0 (tirITa ) kSa vizeSa; sodhanu sonI pse| bhane naayaa|. tirache A. vRta vizeSa lodhra vRkSa. A kind of loka ko Upara kA aura nIce kA taTa-- tree; the Lodhra tree. veya. 2, kinArA jisake cAroM ora svayaMbhUramaNa samun / 22; -paTTa. na. ( -paha ) vApara Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tirIDi] ( 62 ) [tilaga nAmanA AunI sarnu na. lodhra nAmaka sesamum is washed. ThA* 3, 3; vRkSa kI chAla kA vana. a garment of -udaga. na. (-udaka ) tara yA the bark of the Lodhra tree. tila kA dhovana. water in which yeya0 2, 22; ThA0 5, 3, nisI0 7, 11; sesamun is washed. pAyA. 2, ~patra.na. (-paTTaka ) gume| "tirI. 1, 7, 1; nisI017, 3.; kapa. upahaka "za6. dekho "tirIDapaTTaka" zabda. 3, 6, 25: --cUnna. na. ( -cUrNa ) vide. "tirIDapaTTaka" ThA. 5,36 talatuM yUyaM tila kA cUrNa powder of tirIDi. tri. (kirITin ) bhuTadhArI. mukuTa sesamum "sila cunANa vA mugga cunA. bhArI; kirITa dhAraNA karane vAlA. Wear- Na vA" pana. 1; -nila. na0 (-tila) ing a crown. utta. 1,60; talata mAtra thor3A thor3A. tila tila mAtra. tirUvAiya. tri. ( trirUpAhata ) se govA little by little. vidhA* 2; -thaMmaya. zA. tIna gunA; tigunA. Three. puM0 na0 (-stambha stambha ) tara cho . fold. jIvA..2 tila kA mADa. the sesamum plant. VtirodhA. dhA* I, II. ( tiras +dhA ) bhaga. 15, 1: -thaMbhayA. zrI. gig; chAna 27. bipAnA; cupacApa chupe (-stambhikA ) tanI zAna. tila kI rahanA. To hide, to remain hidden phalI 3e3amuna pod. maga. 15,.; tirohaMti. su. ca. 3, 70; --daMDatagADeyA. zrI. (-darazakaTikA ) tirobhAva. puM0 (tirobhAva ) satata chupA tilatA pAnA savArI tila kI yu. aMtardhAna; pe rahanA; adRzya honA sAMTIke daMDe vAlI gADI. s cart having Disappearance; hiding vize0 60; stal s of the sosanium plaut. tila. puM0 (tila ) mAMthA tela nikale nAyA. 1: -pappaDagA strI. (-TikA) che te me pAyaj nAma tita-tillI - tAnI 5.503; TamitlI. tila pApaDI. 8 jisameM se taila nikalatA hai. Sasimum; pudding made of segamum. a kind of good from which oil dasa* 5, 2, 21; AyA0 2, 1, 8, 48 is extracted. 'sAlI ghIhI gohuma -piTTha. na0 (-piSTa ) yUpya rekha nA; jayA kalamasari tila mugNA" jaM. 101 mAsa tatatalapaTa. cUrA kiye hue tila; 513 7, 165 pana. 1, sUya. 2, 1, 16; khAMDI-phUTI huI tila. powdered bhaga0 2, 1,6,7 21, 2, jobA. 1 sesamuin dasa. 5,2,22; AyA. 2,1, utta0 14, 18; veya. 2,1; dasa. 6, 4, 8,48, -saMgaliyA. zrI. ( -zRtikA) prava0 1.1.; (2)88 alamAMnA 31 tanI zIga. tila kI phalI. asesamum 6. 88 prahoM meM se 31 vo praha. the pod. bhaga0 15,1; -sakkuliyA. strI. 31st of the 88 planets. "dotiH | (-zakulikA) tisasalI. tila kI piMDI. japA' ThA0 2, 3; sU0 pa.20; -udaa. fata 91961. a sweet cake of se9ana0 (-udaka) tasa dhoyeDaM pANI; tasanu mum. AyA. ni.1,1, 5, 132; chApana, tela dhoyA duA pAnI; nilodaka | tilaga. puM0 (tilaka ) yA "nilaya' tila kA dhovana. water in which, za6. dekho "tilaya" zabda. Vide Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tilagarayaNa] [tiluka "tilaya" nAyA. 1; sUya. 1, 4, 2, tirnu u. tilaka vRkSa. a Tilaka 10; jaM. pa. pana. 2; sama0 7; bhaga0 11, tree. je.pa. 5, 122, kappa. 3, 37, 1121,2, -karaNI. vI. (-karaNI) panna. 1; ova. jIvA. 1, 3, 3, (4) sonAnI athavA dAMtanI kapAle tilaka karavAnI 11 mA tIrtha2rnu caitya vRkSa. 11veM tIrthakara sakSI. sone athavA hAthI dAMta kI banI huI kA caitya vRkSa. a memorial tree of bhAla para tilaka lagAne kI salI. agold the eleventh Tirthankara. sama. or ivory stick to put a mark 50 233; (5) nAmanA mAtI yA. on the forehead. sUya01,4,2,10, visAnA prathama prativAsudeva. isa nAmake -baNa. na. (-vana) tisanA AunuM vana. AgAmI caubIsI ke prathama prativAsudeva. the tilaka vRkSa kA bana. a forest of Tilaka first Prati Vasudeva of that trees. bhaga0 1, 7, name of the coming Chauvisi. tilagarayaNa. na. (tilakaratna ) se prAra sama. pa. 242 (1) me nAmanI me dii| tikSa. eka tilaka vizeSa. A kind of saname sabhadra isa nAma kA eka dvIpa aura mark on the forehead. jIvA03; eka samudra. an island and an ocean tilapuSphavaraNa. puM0 (tilapuSpavarNa ) 32 me| of this name. jAvA. 3,4; panna. 15; mahA. 32 vAM mahAgraha. The 32nd tilAgaNi. puM0 (tilAgni ) tasanA unI great planet. "do tikhapuSphavaraNA" / ani. tila vRkSa kI prAgna. Fire of ThA. 2, 3: sU.pa.20 the sesa mnum plant. 31deg 5; tilamaTTa * (tikhabhaha) sanA metI 42nAra tiliMga. na. (triliGga ) samajitanA 39 eka brAhmaNa ke jenI strI unmatta ane keTalA liMga; zAstra zravaNanI utakaTa icchA, dharma hatI ane jeNIe potAnA dhaNIne mArI upara atyaMta anurAga ane dharma gurUnI nANyoto. tila kI khetI karane vAlA eka sevA lakita ye na li. samAkata ke tIna brAhmaNa jisakI unmatta tathA kulaTA strA ne liMga; zAstra zravaNa kI utkaTa icchA, dharma usakI hatyA kara DAlI thI. A Brah ke prati atyAdhika anurAga tathA dharmAcArya mana who cultivated sesamum kI sevA suzraSA. Three characterwhose wife was insolent and unchaste and who murdered. istics of right belief; a strong him. taMdu. desire to listen to scriptures, tila-ya. na. ( tilaka) tisa; yAma: 052 excessive attachment towards 48 // 2ganA tinA saca. tila; camar3I religion and service and devo. para kAle raMga kA tila jaisA bindU-dAga. A tion towards religious precept. mole; mark on the skin black ors. prava. 14.; like sesamum. aNujo. 146; / tilima. puM0 (tilima) vAgha vizeSa. ..Adya (2) yo TI. tilaka. a. mark on vizeSa. A kind of musical in the forehead. kada.3,38, 3, 52 strument. su. ca. 13, 41%3 sama0pa0 213: rAyaH 81; su0ca. 1, 1; tilubA. na. (trailokya ) svarga, mRtyu bhane nAyA. 1; nira0 3, 4, aNajo0 103; (3) / pAtAla se nayAcI na samudAya. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiloI] ( 64 ) [tivaggiuM svarga marya tathA pAtAla ina tIna loka me su. ca. 4, 73, sUya. 2, 1, 16; kappa. rahane vAlA jana samudAya. Host of inen 4,61, gacchA. 113; -uvvaTTaNa. na. living in the three worlds,-the (-udvartana) tathA mana 42 te. taila heaven, earth and nother mardana. rubbing with oil. gacchA .113; world. aNujo0 42, -kuhI. strI. (-kuTTI) tayaTa. tila tilAI. strI. (trilokI) trasa soDa. tIna | padArtha; tilapApaDI. a substance made loka; triloka. The three worlds. fron gesamuin. "timalli tilakuTTI bhatta. 152, su. ca0 1,1: datalaM tahosahodIrayaM " prava0 232; tiloka. na. (trailokya ) ra so. tIna | -pUya. puM. (-pUpa) sapUmA; tAnA loka. The three worlds. nAyA. 16 bhAsapUmA. taila kA mAlapUzrA. sweet tiloga. puM. (triloMka-trayo lokA samA. cakes fried in oil. bhAyA. 2, 1, 6, hRtA mileokaM) ra so, 25 matya 51; -bindu. puM0 (-bindu) sarnu ni bhane pAtA. tIna loka-svarga, mayaM tathA 854 taila kA biMdu: TipakA; bUMda. a drop pAtAla. The three worlds, the of oil. prava0 666 -mallI. strI. heaven, earth and nether (-malI) tayanA mesi. tila kI khala. world. paMcA0 8, 34; -cUDAmANi. a pod of sesamum. prava. 232 puM0 (-cUDAmaNi) sonA mugaTa 35 tivaI-tI. strI0 (tripadI) pAyAnanI se (bhokSa sthAna). tIna loka kA mukaTa rUpa prAnI yAsa. pahalavAnoM-malloM kI gati ( mokSasthAna ). a place of salvation vizeSa. A particular gait of a which is the diadem of the wrestler. ( 2 ) vagerenu tarI paNe three worlds. paMcA08, 34; -yuja. ubhA rahevuM, gheDAnI eka prakAranI cAla. vi. ( pUjya ) trayasabhA pUnIya. tIna ghor3e kI eka prakAra kI cAla. standing loka meM pUjya-vaMdanIya. venerable on three Jegs by a horse etc.; throughout the three worlds, a particular kind of gait of a paMcA0 6, 1; horse. ova. 31: bhaga* 3, 2; bAthAna tiloya..(triloka)syA bhayasane pAvana 5sAna mAdhavAnI 22sii-3|2. hAthI kA se trayaso. svarga martya tathA pAMtAlAdi 3 palAna bAMdhane kI eka rassI -dorI. a rope loka. The three worlds, the to tie the packsaddle of an heaven,earth and nether world. elephant. rAya* 182; (4) pAnA utta0 16, 48; -pujya. tri. (-pUjya) me 312. kUdane kA eka prakAra. a form va sobhA puun| yoya. tInoM loka of jumping. aMta05, 1; jIvA* 3, 4; meM pUjanIya. revered in the three | tiggia. tri. ( trivargita) 56 // va worlds. prava0 1001, rekha. tIna bAra vargIkaraNa kiyA huA. tilla. na. (tela) tesa. taila. Oil. ja. pa. Classed three times. ka.gaM04,84; 5, 114; utta. 14, 18; 28,22, AyA. | tivaggiuM. a. (trivargakRtvA) yavAra varga 2, 1, 4, 24; ThA0 3, 1; dasa. 6, 18, rIna. tIna bAra vargIkaraNa kara ke. Hav. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tivarisa ] ing classed three times. ka0 gaM0 4, 88 tivarisa. puM0 strI0 (trivarSa) parasanI apranyAvAlA sAdhu, sAdhvI tIna varSa kI pravrajyA vAle sAdhu, sAdhvI. A male or female ascetic of three years standing. vatra0 3, 3; pariyAya. puM0 ( -padaryAya - triNi varSANi paryAyaH pravrajyAparyAyo trivarSaparyayaH ) nene hIkSA sIdhAM tra varSa thayAM hoya te. vaha jise dIkSA liye hue tIna varSa ho cuke hoM. one for whose |tivAzra puM0 ( tripAta- patanaM pAtaH tribhyo manovAkkAyebhyaH pAtastripAtaH ) bhana, vayana initiation three years have elapsed. vava0 3, 3; tivali. strI0 ( trivali) peTa para RNu vATI hoyache te. peTapara kI trivali. The three wrinkles across the abdomen. jaM0 pa0 jIvA0 3, 3; tivali tri0 ( trivalika ) RNu remA vAlu tIna rekhA vAlA. One having three wrinkles kapa * 3, 36; tivaliyA - zrI. strI0 (trivalikA) hodha karatI vakhate kapAla upara traNa valI-lIMTI paDe te. krodha karate samaya kapAla para paDane vAlI tIna ADI rekhAeM. Three wrinkles formed on the forehead in an angry mood. (2) peTa upara par3atA RNu vATA peTa para paDatI tIna rekhA. the 3 wrinkles across the abdomen. nAyA0 6; 16; bhaga0 3, 1; uvA02, 66; prova 0 vivA0 5; nAyA0 2; tivalI - strI0 (trivalI ) peTa upAsa upara thatI RNu rekhA peTa athavA kapAla para paDane vAlI 3 rekhAeM. The three wrinkles on the abdomen or forehead. parAha0 1, 3 - viNIya. tri0 (-vinItatisro valayo vinIta vizeSataH prapitA yatra Vol. u/9 [ tivAyaNA tat trivalIvinattim ) tra vATavAo. tani rekhAvAlA having three wrinkles. jIvA0 3, 4; tivassajA tri0 ( trivarSajAta ) lene na myAne athavA pravajyA lIdhAne traNa varSa thayA che te. jise janma lene ko athavA pravrajyAgrahaNa kiye ko tIna varSa hue hoM. (One) for whose birth or initiation three years have elaps. ed. taMdu ( 65 ) For Private yA tranu pADavu. mana vacana tathA kAyA ina tInoM kA patana. Discarding from the mind, speech and body. piM0 ni0 bhA0 26; tivAyaNa. na 0 ( tripAtana = trayANAM dehAyurindriyarUpANAm manovAkkAyarUpANAM vA pAtanaM vinAzaH tripAtanam ) mana, vayana ayAno nAza karave; indriya AyuSya ane deha e juno nAza rkhe| te. mana vacana tathA kAyA kA nAza karanA; indriya AyuSya va deha ina tInoM ke nAza kA kArya. Destruction of the mind, speech and body; to annihilate the sense, life and body. piM0 ni0 67; tivAyaraNA. strI0 ( tripAtanA - atipAtanAtripAtana ) bhana vayana ne ayA se tra yoga athavA deha AyuSya ane IMdriya e trarSothI kAi paNa jIvane pADave, bhraSTa karavA te. mana vacana tathA kAyA ina tIna yogoM *se athavA deha, AyuSya va iMdriya ina tIna ke dvArA kisI bhI jIvako bhraSTa karanA-patita karanA. Degrading of any being from the trio of the mind, speech and body or body, life Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tivAsapariyAya] ( 66 ) [tivva and senses. paraha. 1, 1; (2) prANunA bhatta. 6, 37; 43; ka. pa. 1, 71: atipAta 42vAte. prANakA atipAta-ullaMghana. -rasa. puM0 (-rasa) Ro 2sa. transgression of life. paraha.1, 1; trividha rasa; tIna prakAra kA rasa. three tivAsapariyAya. puM0 (vivarSaparyAya ) tuma kinds of tase. ka. pa01, 10; " tivarisapariyAya" za6. dekho "tivari- tivva. tri. (tIvra ) tIkSNa; mA du:saha. sapariyAya" zabda. Vide "tivarisapa- tIkSNa, kaDA; duHsaha. Sharp, unbearriyAya" va. 3. 3, 7, 16; able. "timve rogAyaMka pAubbhUe' bhaga. tivAsapariyAyaga. puM0 ( trivarSaparyAyaka ) / 15, 1; sUya0 1, 1, 1, 10; 1, 5, 1, numA "tivarisapariyAya" 56. dekho| 3; aNujo0 27, bhaga0 6, 33, 15,1; "tivarisapariyAya" zabda. Vide "tivaH / piM0 ni0 101; rAya0283; uvA0 1, 48% risapArayAya" vava* 10, 22, 23: 24; bhatta0 21,51; prava0 837; (2) . raudra. tivikappa. tri. (trivikalpa ) vi365- causing fear. sUya0 1, 5, 1, 3, sAra. tani vikalpa-prakAra kA; trividha. satyata gADha. atyaMta gADha; gaMbhIra; gaharA. of three kinds or varieties, excessive, deep. sUya. 1, 2, 1, ka0pa0 2, 50 8; zrAva0 21; (4) ayAna bha295 tiviggappa. puM0 ( trivikarupa ) vi85. ni5 te| zA. aisI vyAdhi jisase aka tani vikalpa. Three optionals. ka. smAta mRtyu ho jAya. a disease which gaM0 6, 3; causes death all of a sudden. tiviTTa. puM0 ( tripRSTha ) yA yovisInA prathama ! (5) puM0 tAra 2sa. tIvra rasa. intensity; vAsudeva. cAlu caubIsI ke 1 le vAsudeva. acuteness; strong essence. The first Vasudeva of the ka. gaM. 5, 63; -aNubhAva. puM. present cycle. " tiviTeNaM vAsu- ( -anubhAva) tIna anumAra, manA 2sa. deve asIiM dhaNUiM" sama0 80; prava0 1226; tIvra anubhAva-karma rasa. strong infiu(2) AyatI yopAsInA navamA vAsuhe. ence, intensity of Karma. bhaga. AgAmI caubIsI ke 6 veM vAsudeva. the 1,1,-abhitAva. puM0(-abhitApa)duHsaha ninth Vasudeva of the coming saMtA5. duHsaha saMtApa; asahya kaSTa. an uncycle. sama.pa. 242; bearable pain. "littA tidhAbhitA. tiviha.tri (vividha-tistrA vidhA yasya tattathA) veNa ujhiyA asamAhiyA" sUya. 1, 3, traya prazAranu. tIna prakAra kA trividha. Of 3,13;-abhittAvi.tri0 (-abhitApin) three kinds. bhaga01, 1; 7, 2; 18, tIvra vedanA pAmanAra. tIvra vedanA pIDA-pAne 8, 25, 1; dasa04, 6, 27, 8, 4; vize. vAlA. (one) getting great pain. 86; AyA0 1,3,3, 80, piMni.bhA. "tidhAbhitAvI garagAmisevI" sUya0 2, 6, 16; 18; piM0ni0 141; sama0 26; uvA 44; -abhilAsa. puM0 ( -abhilASa ) 1,13,14,15;gacchA0101; prava065; 11; tIna 27t. tIvra icchA. a strong de2, 13; Ava0 1, 3, paMcA0 3, 2, 5, sire. uvA0 1, 48, -asuhasamAyAra. 32, 13, 32; ka. gaM. 1, 14, 4, 74; / tri. (-azubhasamAcAra)tI-348 azubha Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tibya ] ( 67 ) sabhAyAra-Ayara vA atyutkaTa azubha samAcAra-AcaraNa vAlA. an Oxces sively bad person. dasA0 6, 6; - kohayA. strI0 (-krodhatA - krodhatva) tIvra kopa tIvra krodhatva; bhayaMkara krodhI bhAva. state of terriple anger. bhaga08, 6; - giddha tri0 (-gRddha) tIva-atyanta gRddha; yati solupatA atyanta gRddha; ati lolupatA. excessive greediness or covetousness. parAi 0 1 3; - gilANa. tri 0 ( - glAna ) vyatyanta vyAdhivAso atyanta vyAdhi- roga - cAlA. (one ) too much diseased. paMcA0 3,501 carittamohajiyA. strI0 (- cAritramohanIyattA) yAtribhoDanInI tIvra prati cAritra nohanIya karma kI tIvra prakRti. acute state of conduct-deluding Karma. 8, 66 -caritamohaNIya. na0 (- cAritramohanIya) pAyamohanIya karmanI ati. nokaSAyu mohanIya karma kI prakRti. & nature of Nokasaya Mohaniya Karma. bhaga08, 1; jbhavasAraNa. na0 ( -adhyavasAna ) tIvra ciMtapana - viyAra. satri ciMtana- vicAra a deep medita tion or thought. vize0 226; - daMsaNamohaNija na0 ( - darzanamohanIya ) darzanamoDanIya unI tIvra prakRti darzana mohanIya karma kI tIvra prakRti. an acute_state of Darsana Mo. bhaga* haniya Karma. bhaga0 8, 6; - daMsaNa mohajiyA. strI0 (-darzanamAhanIyatA ) darzanamohanIya unI tIna prakRti padarzanamohanIya karma kI tIvra prakRti. acuteness of the state of the Darsana Mohaniya Karma. bhaga* 8, 66 - dhammApurAgarata. tri0 (-dharmAtu [ tivyataraga &; rAgarakta ) dharmamA tItra rAgavAo dharma meM utkaTa anurAga rakhane vAlA. (one) hav ing strong attachment towards religion. bhaga0 1,7; - bhAva. puM0 ( - bhAva ) tIna pariNAma; saMkSiSTa lAva. tIvra pariNAma; saMkliSTa bhAva. an acute result. paMcA 3, 4, -- mAraNyA. strI0 (-mAnatA-mAna) tIvra bhAna tIvrAbhimAna; atyAdhika garva. excessive pride. bhaga0 8 6; - mAyA. strI0 ( - mAyA ) tIvra bhASA upa8. tatri mAyA- kapaTa chala excessive hypocrisy. bhaga0 8, 6; --rosa. puM0 (-) tIvra - atyaMta medha tatri atyadhika roSakrodha. excessive anger. nAyA --- loha. tri0 (-lobha ) atyaMta bola. atyanta lobha. excessive covetousness bhaga0 8, 6; - vera na0 (- vaira ) tIna 2. tIvra vaira; ghora zatrutA fierce enmity. pagadda0 1, 1. nAyA 2; - saMkilesa. puM0 (-saMkleza ) tIvra duSTa pariNAma tIvra yA duSTa pariNAma. an evil result. paMcA0 16, 23; - saMvega. puM0 (-saMvega ) tIvra saMvega; atyaMta mokSAlitrApA. tIvra saMvegaH zratyanta mokSAbhilASA. fierce speed; desire for utter salvation. taMdu0 -saddhA. strI0 ( - zraddhA ) tIvra zraddhA- AsthA. sahanuSThAna svAmI atyaMta 3thi tatri zraddhAAsthA; sadanutrAna karane meM atyanta ruAce. strong dovotion; faith, strong desire to perform devotion. 'taM purA saMviggeNaM uva zroga hueNaM tivvasaddhAe' paMcA0 4, 32; tivvataraga na0 ( tIvrataraka ) atizaya tIna. atizaya tatri. Very sharp or acute. paMcA0 15, 7; For Private Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tisaMgahiya] [ tisaraga tisaMgahiya. tri. (trisaMgRhIta ) Yord till three Samayas are over. sadhareta. tIna vyaktiyoM dvArA saMgrahIta. vize. 588; -siddha. puM0 (-siddha)one Collected by three men vava. 3, siddha thayAne-siddhi pAmyAne traNa samaya thayA 12, 13, chate. jise siddhi prApta kiye tIna samaya ho tisaMjjha na. ( trisandhya ) prAtA, cuke hoM vaha. one for whom three madhyAnha ane sAMjha e traNa saMdhyA samUha. Samayas have elapsed after prAtaHkAla, madhyAnha va sAyaMkAla ina tIna becoming a Siddha (liberated). kAlakI saMdhyAoM kA samUha. The three panna.1; twilights-morning. noon and | tisamuttha. tri. ( trisamuttha ) yama, artha evening. cara0 62; su. ca0 5, 40; ane ma me traya ratuthA manesa. dharma, tisaMjjhA. strI. (visandhyA) prata:sa, artha tathA kAma ina tIna vastuoM dvArA nirmita. madhyAnha ane sAM che e traNa sAdhyAne Formed of the three objects - sabha6. prAtaHkAla, madhyAnha va sAyaMkAla kI religion, wealth, and pleasure. saMdhyAoM kA samUha A collection of pi0ni0 86 the twilights - Inorning, noon | tisamuhakkhAyAkatti. tri. (tripsamudrakhyAta and evening. nAyA0 2, 7; kIrti ) samudranI va sudhI nA tisaMdhi. tri. (trisandhi ) Adi, madhya bhane yAti pahAyekI che te. jisakI khyAti mt-ch| sAMyA pAtuM. Adi, madhya va anta samudra ke tIna ora taka pahuMcI huI hai vaha. meM sandhi pAlA-juDA huA. Possessing Whose fame has reached the joints in the beginning, middle three sides of a sea. naMdA. and end. rAya0 204; tisaya. na0 (trizata) yasa); 3... tInasau; tisa takakhuto. a. ( trisaptakRtvam ) 21 | 30.. Three hundred; 300. vize. pA2, 21 vajana. ikkIsavAra. Twenty. 10; (2) me se 2 11. ekasau tIna. One times. ova0 42; bhaga. 3, 1; one hundred and three. ka. gaM. 6, 5, 16, 3, 20; ; nAyA. ; 1, 3, 34; tisamaiya. tri0 (trisAyika-tramaH samayAtri. tisara. puM0 (trisara ) 35 saro khAra; tara samayaM tadyatrAsti sa trisamapikaH)ya samaya | saratAsI mArA. tIna laDiyoM vAlA hAra; sudhA 22nA2. tIna samaya taka rahane vAlA.. tIna sara vAlI-mAlA. A necklace of One staying for three Sama- three strings. ova. 27; yas (a measure of time).ThA03,4; | tisara. na (trizarasU-trINi zarANi trizaras) tisamaya. na. (trisamaya = traya: samayAH | mAyane samu. tAna bANo kA samUha. samAhRtAstrisamapam ) RNa sabha5. tona A collection of three arrows. samaya. Three Samayas. maga025,8% dasA0 1.,1; -AhAraga. tri. ( -AhAraka ) ra tisaraga. na. (trizaraka) ra sre| 2. samaya sudhA AhAra 42nAra. tAna samaya taka tIna sarA hAra; tiherA hAra. A necklace AhAra karane vAlA. one taking food i of three strings. jaM.pa. taMdu. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tisaraya ] 2. tisaraya na0 ( trizaraka ) trgusre| tIna varAhAra-mAlA. A necklace of three strings. jaM0 pa0 dasA0 10 1; nAyA0 1; tisarA. strI. (trizarA ) bhanchadhana vizeSa. macchabandhana vizeSa. A particular bodily structure. vivA0 8; tisalA. bI0 ( trizalA ) bhagavAna mahAvIra svAminI mAtAnuM nAma bhagavAn mahAvIra svAmI kI mAtA kA nAma Name of the mother of the Lord Maha. vira AyA0 2, 15, 176 ThA0 10, prava0 322; kappa0 2, 20; sama0 pa0 240; tisaloiyA. mI. ( trizlokikA ) RNa soma manAvesa stuti tIna zlokoM meM racita stuti An eulogy written in three verses. prava* 445; tilala na0 ( trizakya ) bhASA, niyAgu bhane bhisvAhaMsaNu me traNu zasya mAyA, niyANa va micchAdaMsaNa Adi tIna zalya. The three Salyas ( thorns ) viz. Maya, Niyapa Michchhadan ( 66 ) sapa. pra. 404; tisA. strI0 ( tRSA ) tRSA; ta25 tRSA; pyAsa. Thirst. zrodha0 ni0 682; tisAlaga. puM0 trizAlaka ) RNu paDAsabhAsavAyuM ghara timaMjilA makAna Three storeyed house. jIvA0 3, 3; tisizra - ya. tri0 (tRSita ) tRSAtura thamesa; tRSA yukta pyAmA; tRSA pIr3ita; tRSArta. Thirsty. nAyA0 1 14; paraha0 1, 3, 2, 1, su0 ca0 10; 41; tisugaMdha. tri0 ( trisugaMdha ) RNu latanI sugaMdhavA. trividha sugandha vAlA. Ros sessed of three kinds of frag | [ tihA rance. jIvA * 3, 4: visuddhi. trI0 ( trizuddhi ) samastanI zu zuddhi; deva gurU ane dhama zivAya bAkInI saMsArika vastu mAtrane tuccha niH sAra mAnavI te. samakita kI 3 zuddhi; deva guru tathA dharmake atirikta zeSa samasta sAMsArika vastumAtra ko niHsAra jAnanA - mAnanA. Threefold purity of Samakita; considering all the worldly objects except the gods, preceptor and religion, as worthless. prava0 340; tisUla na0 ( trizUla ) trizUsa. trizUla. Trident. sUrya * 1.5. 1, 6; tisUliya. tri0 ( trizUlika ) trizUla sahita. trizUla sahita. With a trident. sUrya * 1, 5. 1, 6: tisUliyA. strI0 ( trizUlikA) sAMgI sUla. lambA trizUla. A long trident. atu sUlAhiM tisUniyAhi~ " sUya* "" For Private Personal Use Only 1, 51, 10 tisesa. tri0 ( vizeSa ) Rju mI zeSa tIna. Remaining three. ka0 gaM0 4, 10; tisovANa na0 (trisopAna ) RNu hizAbhAM sopAna pathIyAMnA samUha tIna ra ko sopAna sIDhiyoMkA samUha. Stairs in three directions. jaM0 pa0 5, 116; 117; 4, 73; rAya0 - paDirUvaga. na0 ( - pratirUpaka) suMdara RNu bhagathIkhAnI sIDhI tIna pagathiyoM kI sundara nisainI - soDhI. a ladder of three beautiful steps. " tesiNaM tisovANa pADe vaggaNaM zrayame yArUtre " jIvA0 3, 4, tihattha puM0 ( trihasta ) RNu dvAta. tani hAtha. Three hands. AyA02, 5, 1, 141; tihA. pra0 ( tridhA ) aAre tIna prakAra Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tidi } 9, 14; bhA0 se. In three ways. jaM* pa* vize* 13, 187; rAya 0 251; bhaga* 1, 108, 3; 12, 4; ka0 pa0 4, 2, 4, 30; fafe. s. (faiz) falu; fequ. fara. divasa. A day; a date. jaM0 pa0 119; 7 152; nAyA 0 1 2 5; 15; bhaga0 6, 33; 11, 3, 11, 12, 1 sU0 pa0 1; parAha0 1, 2, mogha0 ni0 80 o0 40 caM0pa010; paMcA0 15, 20; tiddiyasya na ( vyAdhakazata) abhi so; sone tIna adhika sau; eka tIna. One hundred and three. ka0 gaM0 2, 3: tihuyaNa. puM0 ( tribhuvana ) va adho ane triccho se bhaya soDa. Urdhva, adho, va tirachA ye tIna loka. The three regions-the upper, lower, and oblique. su. ca0 1, 345; cau0 ka0 gaM0 1, 477; tIila na0 ( taitila ) taiti nAmanu 425; 11. taitila nAmaka karaNa; 11 karasa meM se eka. A Karapa named Taitils; one of the eleven Ka - rpas. vize0 3348; 18; tIta. tri. ( atIta ) bhUta asanu gatAsanaM. bhUtakAlakA; bIte hue samaya kA purAnA. Past; of the bygone days; old. jaM0 pa0 7, 138; bhaga0 1 4 14, 4; - kAlasamaya. puM0 ( -kAla samaya ) bhUtaajhano sabhya bhUtakAla; bItA huA samaya. past time. bhaga0 1, 1; - vayaNa. na0 ( - vacana ) bhUta asatu vayana-pilakti atyaya. bhUtakAla kA bacana vibhakti pratyaya. the case termination of the past tense. ThA0 1, 1, 3, 4; tItaddhA. strI0 ( pratItAdA ) bhUtAna bhUta ( 70 ) For Private [ tIra kAla. The past tense. bhaga0 1, 6; 12, 5, 15, 1; 25, 5; tIya na0 (trika ) RNutragunI saMkhyA tIna; tIna kI saMkhyA. Three; third number. "kotIyaM nocaiva dAvaraM" sUya0 1, 1, 2, 23; tIya a. tri0 ( atIta ) bhUtAsanaM gataanu. bhUtakAlika; bIte hue samaya kA. Of the past or bygone days. ThA0 3, 4, jo0 42; jaM0 paM0 5, 112: bhaga0 2, 1, 7, 7; 14, 4 nAyA0 8 padma0 11; uvA0 7 187 kappa0 2, DAla; 20; - kAla. puM0 ( -kAla ) vyatIta bhUtAsa atIta kAla; bhUtakAla. the past time. gacchA0 36; tIyaddhA. zrI. ( zratItAr3A) bhUtaDAla. bhUtakAla. Past time. bhaga0 12, 5; 15, 1; 25, 5; VtIra. dhA. II. (tR) tara; pAra pAbhavu. tairanA; pArapAnA . To swim; to cross. tIrei. nAyA0 1; bhaga0 2, 1; uvA0 1, 70; tIraMnI. vize0 138; su0 ca0 4, 124, prava0 61; tIritA. saM0 ku0 nAyA* 1; tIra puM0 (tIra) aMDe; dinAre taTa; tIra; kinArA. Bank; shore. nAyA 0 1 2; 8; bhaga0 13, 6; jIvA0 3 1: zroSa ni0 bhA0 34; utta 10, 34; 13, 6: 30; ThA0 4, 1; uvA0 7, 218 Di. tri0 (arthin - tIraM pAraM bhavArNavasvArthayata ityevaM zIlastArArthI) lavarUpI samudrane pAra bhavAnI. bhavarUpI samudrako tairane kA abhilASI. ( one ) desirous of crossing this world in the form of an ocean. pU. 2,1, 60 ThA0 4, 1; Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIraMgama] ( 71 ) [tIsA tIraMgama. tri. ( tariGgama-tIraM gacchantIti hai dUsaro meM nahIM hotA. The second tIraMgamAH ) pArAbhi; pAra lA2. heretic of the name of TisyapAragAmI; pAra jAne vAlA. (One) who gupta who established that has reached the other end. life exists in the last of the mAyA. 1, 2, 3, 80; innumerable regions of the tIriya. tri. (sArita) pA2 tAresa. pAra soul and not in others. Jo 1,9; utArA humA. (One) who is made vize0 2301; to cross. "tIriyA kiTiyA' ThA07 (2) tIsatima. tri. (triMzattama ) trIzabhAbhI.bhu. samAna; pUya rekha. samApta; pUrNa kiyaa| tIsavAM-vI veM-rA-rI-re. Thirtieth. hubhA. fulilled; finished. paNha 0 2, nAyA. 1; 1; prava0 213; tIsabha6. puM0 ( tiSyabhadra ) se naam| tIsa bI0 (triMzat ) trIsa; 3.. tIsa; 30 / mAra gotranA saMmativijaya thiyaranA ziSya. kI saMkhyA. Thirty; 30. bhaga02, 1; 8 isa nAma ke saMbhAMta vijaya thivara ke 5, 1; 6, 3, 15, 1; 16, 6; 20, mAThara gotrIya ziSya A disciple of 5;8; naMdI. 18; panna0 2, 4; dasA. 6, this name of the ascetic Sam. 1; sama0 30; nAyA0 1; nAyA. dha. ka. bhuti Vijaya of the Mathara gaM0 2, 10; 22; jaM. 50 5, 115; ___lineage. kappa0 8: -diga. na0 (-dina) trIza hisa; se tIsaya. puM0 (tiSyaka) se nAmanA bhagavAna bhAsa. tIsa dinaH eka mahinA. thirty mahApI2 2vAminA me ziya. bhagavAn days; a month. praka0 106 mahAvIra svAmI ke isa nAma ke eka ziSya. A tIsai. bI. (triMzat ) zrIza; 30. tIsa; disciple of this name of the 30. Thirty:30. utta0 33, 16 -mu. Lord Mahavira Swami. HITO hutta. tri0 (-muhUrta) trIsa musta; sAha 5. tIsa muhUrta; sATha ghaDI. thirty tIsayadeva. (tiSyakadeva) mahAvI2 2vAminA Muhurtas (a Muhurta equal to tiSakanAmanA sAdhu ke je kola karIne prathama 48 minutes each); sixty Gha- sonA sAmAnya devatA yayA te mahAvIra dis. ThA. 6 strAma' ke tiSyaka nAmaka sAdhu ki jo mRtyu tIsaima. tri0 (triMzattama ) zrIsame; 30 muM. ke naMtara prathama devaloka ke sAmAnya devatA tIsavAM; 30 vA. Thirtieth. bhaga02, 1; hue. Tisyaka the disciple of tIsagutta. puM0 (tiSyagupta ) tiSyazuta nAmanA the Lord Mahavira, who bIjA ninhava jeNe jIvana asaMkhyAta after death attained to the pradeza pachI chelA pradezamAM jIvatva che, ordinary godhood of the 1st Mini napAzate sthApana yu. tiSya. abode of the gods. bhaga03, 1 gupta nAmaka dUsare ninhava jinhoMne yaha | tAsA. strI0 (triMzat ) trIsa; 30. tIsa; 30. ( siddhAnta ) sthApita kiyA ki jIva ke Thirty. jaM050 5, 118; bhaga0 1, 5; asaMkhya pradezoM meM se antima pradeza meM jIva 12,7; Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tu ] dhana. tu. 0 ( tu ) samubhyaya samuccaya; joDa; Addition; all taken together. ka0 gaM0 1, 2; 13, 26; (2) avadhAra. avadhAraNa. restriction. dasa0 7, 10, 6, 1, 14; ( 3 ) vizeSa. vizeSaNa. qualification; adjective. sUya0 1, 4, 2, 2; ( 4 ) vitaI - pazu. vitarka -kintu & conjecture. dasa0 4, 5, 2, 41; 6, 47; bhaga0 25, 7; ( 5 ) 2. pAdapUraNa; pAda pUrti. completion of a sentence. ThA04, 2; ( 6 ) tenA bhATe. usake liye for him. dasa0 7, 7; ( 7 ) bhane; valI aura; tathA; evaM. and. sUrya * ni0 1, 1, 1, 3; tuaTTaNa. na. ( tvagvarttana ) supuM; sAMgA thAne55vuM. sonA; lambe hokara leTanA Sleeping; lying. ova0 20; tuara na0 ( tuvara) the| latanuM dhAnya; tuvara. eka dhAnya vizeSa; tuvara A kind of pulse. jaM0pa0 tuMga tri0 ( tuGga ) atha-guNupAsuM; unnata. Ucca; unnata; guNa yukta. High; noble; possessed of merits; prominent sama0 zrava0 jaM0 pa0 3, 650 5, 117; ( 2 ) mAhara nIsatuM bAhara nikalatA. projecting jIvA0 3, 3; 4; jaM0 pa0 zrova0 10, 21; nAyA0 1; 5; sama0 pa0 213; rAya0 70; pana0 2; nira0 5 1; bhatta0 11; kappa0 3, 46; tuMgiya. puM0 ( tuGgika ) ye nAmanuM gotra. isa nAma kA gotra. A Gotra ( lineage ) of this name. kappa08, (2) tri0 tuMgiDa gotrI. tuMgika gotrI. of Tungika lineage. "jasabhadda tuMgiyaM ceva" naMdI024; tuMgiyA. strI0 ( tuMgikA ) me nAmanI bhe prasiddha nagarI ke jyAM mahAvIra svAminA ( 72 ) [ tuMbaiya zrAvasatA batA. isa nAmakI eka prasiddha nagarI jisameM mahAvIra svAmI ke bahuta se zrAvaka nivAsa karate the. Name of a famous city where a number of followers of Mahavira Svami lived. "tIse NaM tuMgiyAe NayarIe" bhaga0 2, 5; tuMgiyAyaNa. puM0 (tuGgikAyaNa) tuMgi gotranA RSI. tuMgika gotra ke RSi A sage of the Tungika Gotra (lineage ). kappa 0 8 luMDa na0 ( tuNDa ) bhoTuM; bhuja. mu~ha mukha. Mouth. ( 2 ) yAMya coMca beak. vize0 1466; jaM0pa0 utta0 34, 7; jIvA 0 3, 1, nAyA0 1; tuMdila tri0 ( tundila ) huhAo hAlo.. tuMdila; dUMdavAlA Big-bellied utta* 1, 5; tuMba. puM0 (tumba) tuDu; tuMDI. tumbI; tumbA; tumbar3I. Gourd. nAyA 0 5; 6: utta0 34, 10; bhaga0 7, 1; jaM0 pa0 3, 46; zroSa0 ni0 38; (2) tumaDInA dRSTAMtavAsuM jJAtA sutra chahu~ adhyayana tumbIke dRSTAMta vAlA jJAtA sUtrakA chaTTA adhyayana. the 6th chapter of the Jnata Sutra having a parable of a gourd. nAyA0 1;16; (3) cakra athavA paiDAnI vaccene geAla avayava. cakra zrathavA pahiye ke bIca kA gola avayava-bhAga. a hub; a round portion in the centre of a wheel. jaM pa0 naMdI0 5; paraha0 2, 4; tuMbaiya puM0 ( tumbakita-tumbakito bhayAdara ghaTTatumbAkAravajjAtastumbakitaH ) bhayathI stabdha thamesa; yA dhamela bhaya se stabdha banA huA; unnata. Motionless through foar; raised. ." zrAyavAloya mahaMta tumba For Private Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuMbaNAya) [tuccha iyapuzcakanA" nAyA.1; tuMburu. pu. ( tumburu) zrI sumatinAtha prbhune| tuMvaNAya. na. (tumbajJAta ) tumahInA adhi- 56. zrI sumatinAtha prabhu kA yakSa. The 2pAtuM sAtAsUtranu cha adhyayana. tumbI Yaksa of Sri Sumati Natha ke adhikAravAlA jJAtAsUtra kA chaThA adhya. Prabhu. prava026; (2) zanI gandha yana. The sixth chapter of the senaane| adhipati. zakrendra kI gandharva senA kA Jnata Sutra having the de- nAyaka-adhipati. the general of the scription. of a gourd. nAyA0 1; Gandharva (demy-god)army of tuMdhavANa. tri. ( tumbavINa-tumbayuktA ANA Sakrendra. ThA. 8; (3) trIle gandharva yeSAM te tumbavINAH) tumInA pAyA 15- tRtIya gaMdharva. the third Gandharva. nAra. tumbI kI bIna-vINA bajAne vAlA. A panna0 1: (-) kSa vizeSa. vRkSa vizeSa; _lute-player. jIvA0 3. 3; TImarU kA vRkSa. a particular tree. tuMbINA. zrI. (tumbINA) tuMnI vANA.. sama0 8; ___ tumbI kI vINA-bIna. A lute. rAya088; tuccha.tri. (tuccha ) : ni:sA2, 2585; tuMbavINiya. tri. ( tumbANika ) tuns- ba. niSprANa; niHsAra; alpa; halakA. vI nA2. puMgI bajAne vAlA; tumbA / Inert; worthless; small; light. kI bIna bajAne vAlA. A player of | nAyA. 5; bhaga. 6, 33; sama.6utta0 lute. aNujo* 62; ova. kappa05,66; 4, 13; uvA0 1, 51; (2) yotha, nAma tuMbapIliyA. mI. (sumbInarmANakA) tumAnI sana 2436sa satraya tiyA. caturthI, navamI, vArA. tumbI ko vINA. A lute made tathA caturdazI nAmaka tAna tithiyAM. the ___of gourd. prAyA. 1, 11, 168; three dates-the fourth, ninth tuMbA. bI. (tumbA ) yamarendra tathA sendrnii| and fourteenth of a lunar sayatara pariSa:-salA. camareMdra tathA bale. month. jaM0 50 5, 152; sU0 ndrakI abhyaMtara pariSada-sabhA. The inter- pa. 10; paMcA. 1, 22, 5, 16 nal committee of Chamarendra --AhAra. tri0 (-zrAhAra ) 285-tu and Balendra. ThA0 3, 3; (2) mAlAra 72nAra. alpa-halakA AhAra karane saryo tathA candranI abhyattara pariSada. vAlA;amAhArI;mitabhAjI.(one) eating sUrya tathA caMdra kI abhyaMtara pariSada. the a little. paraha. 2, 1; -ubhAsi. tri. inner assembly of the sun and (zravabhAsin-tuccho dhanazrutAdirahito 'ta moon. ThA. 3,3; jIvA0 3, 4; eva tadaviniyojakatvAt tucchAvabhAsI ) tuMbAga. na. (tumbAka ) turI: tumI. tumbI; tu mAto. halakA dikhAI dene vAlA; tumbA. A gourd. " tuMbAgaM siMgaberaMca" | alpoSTa. shortsighted. ThA0 4,4; dasa0 5, 1,70; -kula. puM. (-kula) sa sa . tUda tuMbI. strI0 ( tumbI ) tumahInI vesa. tumbI kula; halakA-nIca vaMza. low family. kI bela-latA. A creeper of gourd. dasA. 10, 10; kappa0 2, 16;-jIvi. bhaga0 22, 6: panna0 1; rAya. 88; ogha0 / tri0 (-jIvin ) tu sAlA nA2. ni. 170; AyA0ni0 1, 1, 1, 126 tuccha AhAra grahaNa kara ke jIvana dhAraNa ___Vol. 11/10. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuccha a-ya] ( 74 ) [tuDa karane vAlA; alpAhArajIvI. (one) living | a worthless thing from which or a low kind of food only.! much is to be thrown away; a bhaga06, 33; -phala. na0 (-phala) | violation of the seventh vow of ukhA mora vagere. halakA-choTA phala bera | Upabhoga Paribhoga. prava0 382; Adi. a kind of fruit like a| tujja. na0 (sUrya) tUrI; bAdha vizeSa. tUya; bharI; berry etc. prava0248;-rUvatri (-rUpa vAdya vizeSa. Trumpet; a kind of -----tucchaM hInaM rUpaM zrAkAro yasyAsau) 8 musical instrument. sU0 50 10; rano; DAsa. hIna AkRti vAlA; | tuTiya. na0 (truTita) pAdha; 4 . vAdya; beDaula; kurUpa. of deficient form; vAjintra. Musical instrument. prava0 ugly. ThA0 4, 4; 1241; -aMga. na0 (-zraGga)Titatucchatra-ya. tri0 ( tucchaka ) niyana, haridrI. pAni nA aMga-peTI, mAsa-2. vAdya nirdhana; dIna; daridro. Poor; wretched. yaMtra ke bhinna bhinna aMga; svara zrAdi prakAra. AyA0 1. 2, 6, 100; ( 2 ) ga4i ; to different notes etc. of musical 41. garviSTa. proud. sUya0 1,14, 21; instruments. prava. 1241%3B tucchaga. tri. (tucchaka) lIratA vinAna: VtuTTa. dhA* I. (truT)tuTapuM. TUTanA; toDanA; esa. gaMbhIratAhIna; halakA. Low; not phoDanA. To break. sprene. paMcA. 7, 22, tui. sUya. 1, 2, 1, 2; tucchatara. tri. ( tucchatara ) atizaya tu2-7; tuhe. AyA. 1, 6, 5, 195 ati sa. atizaya tuccha-cUdra; bahuta tujhaMti. sUya0 1, 15, 5; halakA. Very light. rAya. 262; tuTTha. tri. (tuSTa ) santu, santoSa pAmesa; tucchatta. na. (tucchanva) ni:sAratA; te!7. muthA yayesa. santuSTa; santoSa prApta; tRpta; 2. niHsAratA; tatvahInatA; ayogyatA. prasanna Contented; happy. " nahi. Worthlessness. prava0 111; panna.15; ruTTho navi tuho" jaM0 50 5, 614; 13:: bhaga. 10,3, utta. 25, 6; nAyA. 13:6; 12:16: tucchA. strI0 ( nucchA ) yotha, nAma ane yo 10; bhaga. 2,1; 5, 5, 4, 7,96,32; sanI tiyituM nAma. caturthI navI va caturdazI 14,8; 15, 1; jIvA0 3, 4; dasa0 1, 2, ina tithiyoM kA nAma. Name of the 15: aova011: rAya.21%3uvA0 1.12, foarth, ninth and four teenth kappa. 1, 5, paMcA0 7, 2; -citta. dates of a lunar month. Ho go na0 (-citta) prasanna cittathAso. prasanna 103 cittavAlA. ( one) with a glad tucchosahibhakkharagayA. strI. (tucchauSadhibha- heart. kaSa. 1,5; kSaNa ) mA nAmAvAnuM pAovI tu tuhi. strI. ( tuSTi) santoSa; tRpti. saMtoSa; 12tu mApIte; sAtamA upabhAga parisoga tRpti. Contentment; satisfaction. pratanA me matiyA2. aisI vastu ko khAnA | nAyA0 1; 2; bhaga0 11, 11; utta* 32; jisakA adhikAMza pheMkanA paDe; sAtaveM upabhoga | 29; kappa0 1, 9, 5, 118; pari bhoga vrata kA eka aticAra. Eating | VtuDa. dhA. II. (tuD ) yA yu. thigalA 15: ova0 11, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -ya ] luDitra lagAnA. To patch. ( 2 ) gA. bajAnA. to play; to blow. tuDe nisI0 1 42; turaMta va0 kR0 nisI0 1, 42; qien-q. a* ( gita) gal; dieu wil pAntri turaI, dANA Adi vAdya yantra; bAjA. Musical instruments such as trumpets, lute etc. AyA0 2, 11, 170 sU0 2, 2, 55, jaM0 pa0 nisI0 12, 32, sU0 10 14; pakSa0 2; nAyA * ; paN60 2, 5 rAya kappa0 2, 13: 5, 102; ( 2 ) 84 lAkha bhUTitAMga amANunA asavibhAga 84 lAkha truTitAMga pramANa kA kAla vibhAga & period of time consisting of eighty-four lues of Trutitangus. bhaga0 1, 1, 6, 7:25,5; aNuo0 111 ; ThA02, 4; jIvA 0 7*(7) lag"-4; Atu. Tigh; bAjUbandha. armlet. jaM0 pa05, 115; 7, 14; 162; 170 2, 18; nAyA0 1; bhaga0 11, 11; zra0 12 22; sama0 34; jaM0 pa0 rAya0 80 186; jIvA0 3 3 : 4; pana0 2; nAyA0 0 nisI 7 8 kappa0 2, 14; 4, 62, ( 4 ) aMta:pura antaHpura; nivAsa; mahilAbhavana harem. jIvA0 3; sU0 pa0 18 bhaga 10, 5; nAyA0 1; ( 5 ) yamarendranI abhyantara pariSad camareMdra kI abhyantara pariSada the internal committee of Chamarendra. ThA0 3, 2 tuDiaM-yaM - ga. na0puM0 ( truTitAGga ) 84 sA pUrvane. truTitAMga. 84 lAkha pUrva kA eka truTitAMga. A period of time consisting of eighty-four lacs of Purvas. ThA0 2, 4 jIvA0 3, 4, jaM0 pa0 bhaga0 1, 1 25, 5 aNujo * ( 75 ) [ turiNaya 115; prava 0 18 1; (2)mAMthA trive yavAna-dhvani nIuse tethe upavRkSa. aisA kalpavRkSa jisameM se bAje jaisI dhvani nikale. a Kalpa tree from which mu sical notes proceed. sama* 10; jIvA 0 3 3; tuNiyA zrI0 ( truTitA ) vArAbhyaMtara :pAla, sUrya, ca Mdra ane iMdrANInI madhyama salA. vANavyaMtara, lokapAla, sUrya, candra, tathA indrANI kI madhyama sabhA. The common council of Vana Vyantara, Lokapala, Surya, Chan dra and Indrani. ThA0 3, 2; jIvA 0 3, 4; tuNasaha na0 ( tuNAzabda ) tulA-vAniMtra vizeSanA za6. tuNA-vAdya vizeSa kI dhvani. Sound of a particular musical instrument. " tuNAsaddANi " nisI * 17, 34; For Private tulA. strI0 (tuNA) vAgha vizeSa: paMNamA hAsabhene tulA ur3ele te vAdya vizeSaH paMjAba meM tunatunA nAma se prasiddha eka vAdya vizeSa A kind of musical instru ment, which is still called Tu. natuna in the Punjab. rAya * 88 turaNA-ya. (*tunAka-tucavAya) tuSNunAra; vastranA iMTesa lAgane tuzIne zIvanAra raphUkAra; vastra ke phaTe hue bhAga ko raphU kara ke sInevAlA. ( One ) who mends rent clothes. praNujo0 131; turANAga. tri. (*tunAka- sunavAya) tumgunArI. rakUgira. A carder; a mender of rent clothes. aNujo0 138; turiNaya. tri0 ( tuznita - tunnakAreNa pUritacchidraH ) tUzunAre tUNIne chidra purela. raphUkAra dvArA raphU kiyA huA. Mended by Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuhika] [tura a mender e. g. cloth ete. prava0 ,; 3, 22; uvA0 1, 58 vava0 2,26: 854 nisI0 9, 4; jaM. 50 5, 114; turihaka. tri. (tUSNIka) bhAna pA295 42nAra. tumhArisa. tri. (yuSmAiza ) bhaa| vA. maunI; mauna dhAraNa karane vAlA. (One)| tumhAre jaisA; ApasA. Like you. su0ca. practising a vow of silence. piM0 1, 381, 4, 153; gacchA0 16; ni0 121; zroghani. 18; su. ca0 1, tupaTTa. na0 (svaravartana) mA 57 5g, 80; 2, 431; ein su. laMbA hokara leTanA. Lying tuttazra. puM0 (totraka ) yAmu; yAso. ___down fiat; sleeping prostrate. . cAbuka; kor3A. A whip. utta0 27, 3, praba* 107 Vtuda dhA* I. (tuda ) pAsa 32vI; tuyaTTaNa. na0 (svagvartana ) mA 54 yu. BAMAg. pIr3A denA; duHkha upaja nA du:kha bAjU se-para leTanA Lying on sides. aar. To afflict; to give pain. utta. 24, 24; ogha. ni. 106; 710; tudaMti. pAyA0 2, 16, 2; piM0 ni. bhA. 15; vava. 5, 18; nisI0 tudaM. puM. (*noda-todana ) yAmu; yAmI . ____5, 2; bhaga0 13, 4, 25, 7; cAbuka; koDA. A whip. "pArussa bi. | tuyaTTAvaNa. na0 ( tvamvartana ) pAsu 325 te. jjhati tudeNa pIThe" sUya. 1, 5, 2, 3, | ___ bAjU badalanA; karavaTa badalanA. ChangtunnaNa. na0 (tumana) tunaj; saaNdhe| zvA te.| ing sides. veya0 4, 26 / / raphU karanA; sAMdhanA; joDanA. Joining: tuyahiya tri. (svagvartita) Ahe 57 53. mending. gacchA0 113; dhAju se-karavaTa se leTA huA-padA huA. tumnAga. tri. ( tumaka) gume| "tuNNAga " (One ) lying on sides. 7170 06. dekho "turANAga" zabda. Vide | tuyaTTiyavva. na0 (svagvArtatavya) zayana 42vA "tuNNAga" panna. 18 yoya. sone yogya. Fit to lie on. bhaga0 satuppa. ( ) ghI ghI: ghRta. Ghee. 1,1; nAyA. 1; (clarified butter ). prava0 235; tuyarI. strI. ( tuvarikA ) tu2 sa; tuveranI tuppa. tri. (*) dhAyA masale; ghIsagA- hAsa. tuvara kI dAla; arahara kI dAla. 11. ghI se malA huzrA; ghI lagAyA hudhA. Pulse of Tuvara. piM. ni. 623; Besmeared with ghee. praNujo tuyAvaittA. strI. ( todayitvA-dIyamAna ) 21: progha.ni. bhA. 307, vyathA utpanna karIne pravrayA ApavAmAM tumpagga. (* ) tesathA masalIna mo5] mAvata; anyAno me 42. vyathA 24ve. telase masalakara cilakA caDhAyA huA. utpanna karake dI jAne vAlI pravrajyA pravrajyA Polished by smearing with oil. vizeSa. Giving asceticism after kappa, 3, 34; producing pain; a kind of ini. tumha. tri. (yuSmad ) tu; tabhe; A5. tU : tuma; tiation "tivihA pavajA pannattA taMjahA prApa. Thou; you. nAyA0 1; 2; 5; tuyAvaittA puyAvaittA buprAvaittA" ThA. 3, 7; 8; 9: 12; 14; 16; bhaga, 2, 1; 3, | 1; 7, 1; 15, 1; 18, 7; dasA. 6, 2; | Vtura. dhA* I. ( svar ) tApase yAbag. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tura] ( 77 ) [ turiyagaDa jaldI se calanA. To walk hurriedly. the fourth Sanjvala passion. surAMta. vize. 1211; ka. gaM. 5, 63; -koha. puM0(-krodha ) turaMta. va.kR.su.ca0 7, 12; taMdu. yo| saMpalA. caturtha saMjvala kA tura. na. (tUrya) 45. vAdya yaMtra. Trum krodha. the fourth Sanjvala anger. ____pet. ghoSa0 ni. bhA. 85: ka. gaM0 2, 30; -bhaMga. na. ( -bhaGga ) turaMga na. (turaMga) azva: ghoDe. azvaH ghor3A; yothe mAMgI. caturtha vibhAga. the fourth turaMga. A horse. aNujo* 131; piM. division. ka. gaM. 5, 1: -lobha. puM. ni. 4.5 (-loma ) yothe| saMyananI sola. cauthA turaMgama. puM. (muragama ) 31. ghoDA; azva. saMjvala kA lobha. the fourth SariA horse. nAyA. 16: jvala greed. ka. 0 2, 16; turaga. pu. ( turaga) yo. ghoDA; turaga; | turizra-ya. na0 (tUrya ) merI, mRga, 42tAsa araSa. A horse. rAya. 43;jIvA* 3, pore vAgha--41 . bherI, mRdaMga, karatAla 3: sU. 50 14; nAyA. 1; 8; ova. Adi vAdya yaMtra. Musical instrubhaga. 1.11:jaM.pa. 5, 115 ments consisting of drums haragamuha. pu. (turagamukha) anAza | cymbals etc. zrIva. 31utta0 21,12; viza. anArya deza vizeSa. A particu.| turibha-ya. na. (tvarita) zAyaH parita; tA. lar Anarya country. sUya0 TI* 2, 15. zIghra; sasvara; jaldI se. Soon; hastily. nAyA0 1, 2, 8:6; 16; kappa. turakhumaba.. (pahA) 15 diyA 2, 14; ova. 12; rAya0 27, su0 ca. anI me M. tIna indriya vAle jIva 1, 308, 2, 25.4; bhaga. 6, 33; 15, 1; kI jAti vizeSa. A species of three. (2) tri. tAvaDaM. utAvalA. hasty. caM. sensed beings. Tip: 1; pa. 3, 43, 5, 115; zrAva. 12. 21 turaya. pu. (turaMga) 23. ghoDA. A horse. zrogha. ni. bhA. 25; jIvA0 3, 1; piM. bhaga* 7,63, 33, naMdI* 6; su. ca. ni. 262: prava0156 (3) na* zAra gati. 2, 208; 638; prava. 1228; (2) trIna zIghra gati; zIghra gativAlA. speedy.bhaga. tIya 42nusana. tIsare tIrthakara kA lAMchana- 3, 1, 2, 6, 1, 11, 11; -bhAsi. cinha. the insignia of the third tri. (-bhASin ) avivapaNe mosanAra. Tirthankara. prava. 381 binA vicAre bolane vAlA; avivekI vaktA. turayamuha. puM0 ( turagamukha ) ye nAmanI a. an inconscientious,hasty speak. nAya zi. isa nAma kA anArya deza. An er. pAyA0 2, 4, 2, 140: -vega. Anarya country of this name. puM0 (-vega) 3nApalI gati. satvara gati, tAtra prava. 1566% gati, jaldI kI cAla. a hurried gait; turia-ya tri. (turya) yothA; yothA nama hasty speed. kappa. 3,43; nA. cauthA; caturtha. Fourth. ka.gaM02,16;/ turiyagai. puM0 ( tvaritagati ) amitamAna 5, 5; - kasAya puM0 (-kaSAya ) yoyA tathA amitavAhana IdranA lekapAlanuM nAma. vasana pAya. caturtha saMjvala kA kaSAya amitagati tathA amitavAhana iMdra ke loka Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ turiyA ] pAla kA nAma Name of the Lo kapalas guardians of the quarters) of Amitagati and Amitavahana Indras ThA0 4, 1; ( 78) bhaga0 3, 5 turiyA. strI0 ( svaritA ) bhana vA vegavAsI devatAnI me ahAranI gati mana ke samAna vegavAlI devatA kI gati vizeSa A particular kind of gait of gods as swift as the mind. AyA0 2, 15, 176 : rAya026; bhaga06, 5: jaM0pa03, 58; turukka na0 ( taruSka) sellArasa, serI somAna serA lobAna, A kind of myrrh; benzoin. rAya0 28 sU0 pa0 20; jaM0 pa05, 122; nAyA 0 1 166 jIvA0 3, 4; bhaga0 11, 11: sama0 pa0 210; jona0 uvA0 1, 32: kappa 3, 32; turumArI. strI0 ( turumaNi ) turumaNi nAmanI kheDa nagarI turumaNi nAmaka eka nagarI A city of this name. turumaNi dastusva dAru puriso bhatta* 62; (tula dhA0 II. ( tulA ) tojhavu sA bhI rakhI; tujhanA 42vI. tulanA karanA, milAna karanA. To weigh; to balance; to compare. 88 tule mi. rAya0 260; tuliyA. saM0 kR0 utta0 6, 30; 7, 18; tulA. strI0 ( tulanA ) tulanA; saramAbhI. tulanA, mIlAna Comparision; similie. paMcA0 10, 41 prava0 505; tulasI. bI" ( tulasI ) tujhasI; tulasInu ,, 15. tulasI; tulasI kA vRkSa. The 'Tulasi plant pana0 1, bhaga0 21, 8 prava0 211; paMcA0 5 30, ( 2 ) bhutahebatAnI sabhA bhAga saitya vRkSa. bhUta deva tAkI sabhA ke AgekA caitya vRkSa. a memo For Private [ tullamayanta rial tree before the assemblyhall of Bhuta gods. ThA0 8, 1; tulA. strI0 (tulA) tulanA; sarayAmAzI. tulanA; barAbarI. Comparision; simi larity rAya0 244; sUrya02, 2, 81: AyA0 1, 1, 7, 56; ( 2 ) tosavAnuM trAyuM aMTe. tolane kI tarAjU; kAMTA. a balance utta0 13, 42; paraha 0 1, 2; vize0 397; tuliya tri0 (tulita ) tosela. tulA taulA huA. Weighed. taMdu tulla na0 ( toha ) bhApa nApa; mApa; Mea sure. jaM0 pa0 7, 156; udA0 1, 47; tulla tri. ( tulya ) saraju rANara sarIkhA samAna; barAbara. Similar; equal. ova0 10 ThA0 2, 34, 30 sU0 pa0 14; vize0 52; panna0 3; su0 ca03,614; 4, 82; jIvA0 1; 0 ni0 bhA0 6; nAyA0 1; bhaga0 1, 1, 2, 3, 2; 16, 3; 25, 1, 6; 34, 1; aNujo * 62: paMcA0 16, 43; 86 ka0 pa0 1, 6, 16 prava0 602 612; ka0 gaM0 4, 44, 6, 8 Thatiya tri0 (-sthitika ) samAna sthitivAsuM samAna sthiti vAlA. of a similar state. bhaga0 34, 1 - phAsa. tri0 (sparza) samAna sparza - vAsuM samAna sparza vAlA. of a similar touch. kappa0 3, 32, -visesAhiya. tri0 ( - vizeSAdhika ) samAna ne padhAre, samAna aura kucha adhika equal and a little more. bhaga0 34, 19 tullatta na0 ( tulyatva ) tujhyA saraNA pazu samAnatA; tulyatA. Equality; [similarity. jaM0pa07, 162; vize0 38: tullamayatta na0 ( *tulyamayatva ) tujhyabhayapAzu. tulyamaya; tulyatA; barAbare. Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya ] State of being equal vize0 38; tulaya. tri. ( tulyaka ) tulya tulya; samAna. ( 76 ) Equal. bhaga0 14, 7; ThA0 4, 3; V tuvaca dhA0I, II. ( svag+vRt ) khADe paDaNe ; sAMgA thA suvu. zrADA - TheThA honA; lambA hokara sonA-leTanA. To lie on sides; to sleep flat. tubAi. bhaga0 2, 1; tumhe. nisI0 5 80; tuyahaMti bhaga0 15, 6, jIvA0 3; nAyA0 17; jaM0 pa0 1, 16; tuyAmo. sUrya0 2, 7, 15: tuyaTeja vi0 pakSa* 36; bhaga0 1, 7; tuyaTejA. dasa0 4; subaha A0 rAya 0 251; tuyahissA mo. bhaga0 10, 3 tumahitA. saM0 kR0 dasA* 3, 32, 33; bahie. he0 kR0 veya0 1, 19:31: bhaga0 7, 10; 13, 4, 17, 2:18, 3; mubaimANa. va0 kR0 bhaga0 3, 3; tuvara na0 ( tuvara) tura dhAnya tuvara; gharahara dhAnya. The Tuvara pulse. ( 2 ) puM0 sAMyo rasa bigaDA huA rama. sour or decomposed juice. su0 pa0 11; pratra0 26; (3) zri0 ayuM; usAya kazcA; kasailA . unripe; decomposed. rAya 0 utta0 34, 12; tuvarI. bI. ( tuvarI ) dhAnyanI me lataH tuvara dhAnya vizeSaH tuvara; arahara. A kind of pulse; Tuvara. prava01010; V tusa. dhA0 I. ( tub ) santoSa bhaabhve| pabhAve. saMtoSa pAnA; santuSTa honA; saMtuSTa karanA. To get satisfaction to satisfy. tosai. pre0 dasa0 6, 1, 16: tusa. puM0 ( tuSa ) manAnA chAtA - zetarAM; [ tusiya asso. anAja ke chilake; bhUmI. Chaff; husk. AyA0 2, 1, 1, 1 jIvA0 3, 1; - dAha. na0 (-dAha ) zetarAM pAsavAnI yA bhUsI jalAne kI jagaha. A place to burn chaff, nisA03, 75 - rAsi. puM0 ( - rAzi ) bhussAno Dhagalo. bhUsI kA Dhera. a heap of husk. dasa0 5, 6, 7; bhaga0 6, 6; 15, 1; tusaNI - ya. tri0 ( tUSNIka ) manavArI; moranAra maunadhArI; cupacApa rahana vAlA. (One) practising silence; gilent bhaga0 3, 1, 6, 33, ThA0 3, 30 uta0 1, 20; nAyA0 120 bhAva. puM0 (-bhAva) mAnadhArI pazuM mauna bhAvaH mAnadhAritva state of observing silence. AyA0 2, 3, 3, 131; tusAra na0 ( tuSAra ) 25 Dima barapha; hima. Snow. ( 2 ) iMss. ThaMDa cold. pana0 2; jIvA0 3, 1; nAyA0 1; ; - kara. puM0 ( kara ) caMdramA candraH caMdramA; cAMda. the moon. su0ca02, 36; tuAsaNI. a0 ( tUSNIm ) bhuMgA rahe mauna rahe. cupa rahanA: mauna rahanA-honA. For Private Remaining silent. ipaeN0 ni0 313; tusiNIya. tri0 ( tUSNIka ) maunavArI. monadhArI. maunavrata dhAraNa karanevAlA (One ) practising the vow of silence. nAyA 0 1 2 58 4 16 17, 166 bhaga0 2, 1; 11, 11, 15, 1; nira0 1, 1; uvA0 2, 63; jaM0 502, 26; tuniya. puM0 ( lUSita ) 3SNurAnA vimAnamAM rahetA leAkAMtika devatAnI nava jAAMtamAMI 5. kRSNarAjI ke vimAna meM rahane vAle lokAMtika devatA kI nau jAti meM se eka jAti. One of the nine classes of the Lokantika gods living Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tusiyavya ] ( 80 ) [tUsAna in the celestial abode of Kris- senAmanupA7. isa nAma kA vAjiMtra. naraji. prava0 267; 2462; sama0 77; | A kind of musical instrument. nAyA08; bhaga. 6,5; ThA. 6 zrova. rAya. tusiyavva. tri. ( tuSTavya ) sata5 paayaa| VtUra. dhA* I. (tvar ) rel yAla; yo5. saMtoSa pAne yogya, Deserving zAdha gati 32vI; jaldI calanA; vega baDhAnA. satisfaction paraha. 2, 5; To walk swif ly; to hasten. tusodazra-ya. na. ( tuSodaka ) yomAnA tUraMti. utta0 13, 31; murasAnu pA9; sigaranu pa. cAMvala kI turaMta va. kR. aodha* ni0 bhA0 71; bhUsI kA pAnI; mAMDa; dhovana. Husk.| tUra puM0 ( tUrya ) yA vizeSa. vAdya vizeSa. water; washing of rico.husk. A particular kind of musical ThA0 3,3; instrument. su. ca. 2, 68; paraha. tusodaga. na. (tuSodaka ) nus| palA za6. 1. 3: vize0 78; -sad. pu0 (-zabda) dekho Upara kA zabda. Vide above.. tUrInA 4100 bherI kI dhvani. note AyA0 2, 1, 7, 41; nisI0 17, 30; of a trumpet. vize0 78; kappa06; 25 tUla. pu. (tUla) pAsa; . kapAsa; ruI. tuhaga. pu. ( *tuhaka ) me tane . guka | Cotton rAya. 57; sU0 pa0 2, 20; kanda vizeSa. A species of bulbous bhaga. 11, 11; aoca. kappa. 3, 32; roots. bhaga. 36. 18; -kaDa. tri. (-kRta ) yAnA tuM tuhiNAyala. puM0 ( tuhimAcala) limAsaya. ] ne. akAtra ke haI kA banA huA. himAlaya. The Himalayas. su. ca. made of cotton of the Akada 3, 15; plant. zrAyA. 2, 5, 1, 141; tUNa. puM0 ( tUNa) | rAvAnumAthu. tUlA. strI. ( tUlI) tasA se; zavyA. tarakaza; tUNIra; bANa rakhane kA bhAtA. A | palaMga; khaTiyA; zayyA. A bed. quiver. ja. pa. rAya. 16% tUNaila. tri.( tUNAvat ) tU nAmanu vA tUliyA. strI. ( tUlikA ) talA-muM. vagIlIkSA mAMganA2. vINA yA tUna bajA- gAdI. A mattress. (2) citra Ale. kara bhikSA mAMgane vAlA A beggar pAnI pAchI. citra nikAlane kI kalamawho plays on an instrument kuMcI r brush. nAyA. 83 known as Tina. kappa. 6. 66; | tUlI. strI. (tUlI) tA. gAdI. A bed. ova. jIvA. 3, 3; aNu jo0 62; prava0684; jIvA 03,4; (2) renu lie tUNaya. na0 (tUNaka ) tuna nAma pAya. nayaza se stri. aisA vastra jisakA paDi pAtra. tunaka nAmaka vAdya-yaMtra. A mu. lehaNa na ho sake. a garment which sical instrument known as cannot be examined. jaM. 50 Tunaka. AyA. 2, 11, 168% | tUsaNI. tri. ( tUSNIka ) bhaunI; bhAnadhArI. tUNA. strI0 ( tUNA) mA 21vAnuM lAyu. mAnI; maunadhArI. (One) practising tarakaza; tUNIra. A quiver. jaM0 pa0 (2)| silence. rAya0 78, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teasa ] tejasa na0 ( tejas ) tena prAza; aMti teu na0 ( tejas ) 24mi. abhi. Fire. teja: prakAza kAMnti. Lustre; light; splendour. te sA. tR0 e0 kappa* 3, 36, 4, 60: tezrIsa puM0 ( tejasvin ) te svI; zarIranA tevAsI. tejasvI; zArIrika taMja vAlA. Lustrous; possessing splen. dour of the body zrava 166 tessi. tri0 ( tejasvin ) te svI. tejasvI. Bright. jaM0 pa0 tezrAhi puM0 ( dhyAhika ) tratrayu hivasane yAMtare vyAvata tAya; triio| tAva. tijArI; tIsare dina Ane vAlA jvara Tertian fever: fever coming on every third day. jaM0 pa0 aifqu. g* ( aiiegu ) afla, Aigi zyAl nAu se trAgu dhandriyavAlA kava zarIra, muMha va nAka ina tIna indriyoM se yukta javi A being with the three organs viz. body, mouth and ( 81 ) nose. bhaga0 1, 1, 5; 2, 1; 5; 10 8, 1; 24, 12:26, 1 pakSa0 1 dasa0 4; ThA0 1, 1; piM0 ni0 bhA0 6; utta0 36; 125 - kAya. puM0 ( - kAya ) tedriya lava tIna indriyoM kA bhava-janma the state of having three senses. utta0 10, 11; teiccha. na0 ( cakitsya - cikitsAyAbhAva vaikitsyam ) miThitsA 52vI te; roganA upAya. cikitsA kArya; rogAMpAya. curing a disease; remedy. nAyA * 13; teicchA. strI0 ( cikitsA ) siGitsA; regine| payAra cikitsA roga kA upacAra. A cure; healing. zramA02, 13, 173; teila. tri0 ( tejaska ) ten/vAlA teja vAlA; tejasvI. Lustrous. su0 ca0 2, 40; Vol. 1/11. For Private [ tejakaMta sU0 1, 1, 1, 7; dasa0 4; utta0 36, 107; progha0 ni0 45; (2) garabhI; tApa; 5 / re / garmI; tApa; ghAma heat; warmth. AyA 0 1, 6, 3, 185; (3) tenu bezyA, agninA jevA raMgavAlA kama skaMdha jenA yegathI jIvane pradIpta zubha pariNAma thAya. tejolezyA, agni ke samAna varNa vAle karma samUha jina ke yoga se jIva ko pradIpta zubha vicAra prApta hote haiM. a group of Karmas having the colour of fire by association a being whose obtains bright auspicious thoughts. utta034, 3 : panna0 17; ka 004, 16; (4) agnizima tathA agnibhANuya cha~dranA pahelA sopAsanaM nAma agnizikha tathA agnimANava indra ke pahile lokapAlakA nAma. the name of the first Lokapala of Agnisikha and Agnimapava Indras. ThA0 4, 1; bhaga0 3, 8, -- puTTa tri0 (-spRSTa ) abhizrI asela; hAJe zrami se jalA huA. Burnt by fire; charred. "tehapaTTA va pANiNo " sU0 1,3,1, 8 - phAsa puM0 (-sparza) abhino sparza. abhi kA sparza. the touch of fire. zrAyA0 1, 6, 3, 185 - soya. na0 ( - zauca - tejasA agninA tadvikAreNa vA bhasmanA zaucaM tejaH zaucam ) agnithI athavA rAkhathI pavitratA karavI te. zrabhi yA rAkha dvArA pavitra karanA yA pavitra karane kA kArya. purifying by means of fire or ashes. ThA05, 2; 3; te ukaMta. puM0 ( tejaskAnta ) abhiziSa tathA agnibhAva caMdranA soDapAsanaM nAma. agnizikha tathA abhimANava indra ke lokapAla kA nAma. The name of Lokapala of Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teDakAiya] ( 82 ) [teoga Agnisikha and Agnimanya. 26, 1: Indra. ThA. 4,1; bhaga. 3,8; teulessA. bI. (tejolerayA ) tenulezyA; teukAiya. pu. (tejaskAyika ) manihAya tejasvI pulanege thatA AtmAnA bhaninA 71. agnikAya; agni ke javi. yatA pariyAma. tejolezyA; tejasvI Fire-embodiment; fire-beings. pudgaloMke yoga ke kAraNa hone vAle bhAtmA dasa. 4 panna* 1; bhaga* 1, 5; 24, 14 ke prakAzamaya pariNAma. The fourth 34, 1; thought-tint: & bright efful. teukAya-zra. puM. (sejaskAya ) mayi | gence of the soul resulting abhinA 75. agnikAya; agni ke javi. from the combination of . Fire-embodiment; fire-beings. lustrous atoms, bhaga0 1,1:14,6; ThA.1,1; bhAyA. 1,6,, 12; sama.6; pana. 17, sama. 6 -laddhi. strI. dasa.6,3bhaga. 7,1.; zrAva. 4, ( - labdhi) tenunapAnI prAti. tejo lezyA teukkAiya. puM. (tejaskAyika ) ajinA 75. ___ kI prApti. attainment of bright agni kA jIva. A fire-being "me kiMtaM thought tint. prava. 270; teukAiyA ? teukAiyA vihA parayAtA" teusIha paM. (tejaHsiMha) anizipa tathA pana. 1; jIvA* 1; bhaga0 24, 12, 18 agnimANuva indrane bIjo lekapAla na 26, 1; zikha tathA agnimANava indrakA dUsarA lokateukAya. pu. ( tejaskAya ) atino bha4; pAla. The second Lokapala of majipaNe utpanna yate. agni kA bhava - Agni Sikha and Agnimanava yAMnI-janma; agnirUpa meM utpanna honA. The Indras. ThA0 4, 1; bhaga0 3.8 life of fire; u being born in the tezrotra.na. ( moja) se saMnyAne yAre form of fire utta. 10, 7, mAgatAtraya ze529 te. vaha saMkhyA jise teuppabha. puM. (tejaHprabha) nizima tathA cAra se bhAga denepara tIna zeSa rahe. The abhimAnandranAso pArnu nAma. agni- number which divided by four zikha tathA agnimANava indra ke lokapAla kA leaves the remainder of three. nAma. The name of the Loka- bhaga. 25, 3, ThA. 4, 3; pala of Agui Sikha and Agni | tezroga. puM. (yoja) mA But w6. Manava Indras. bhaga* 3,8; ThA041%B dekho Upara kA zabda. Vide above. bhaga. teulesA. zrI. ( tejolezyA ) tenjalezyA; 18, 4; 31,1;-kaDajummaH puM0 (-kRta vezyAnI yoyo prAra. tejo lezyA; cauthe yugma ) sadhyAnayAre sAMgatAM zUnya zeSa prakAra kI lazyA. The 4th variety rahe ane labdhAMtane cAre bhAMgatAM traNa zeSa of thought-tint. utta*34, 5, Ava. 2 te sayA. vaha saMkhyA jise cAra se bhAga denepara zUnya zeSa rahe aura labdhAMka ko cAra teulessa. tri0 (tejAlezya) dog sezyAvAsA. se bhAga denepara tIna zeSa rahe. A num. tejo lezyAvAlA- Having bright ber which divided by four thought-tint. ThA. 2, 4, bhaga0 14, leaves zero as remainder and Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tezrolessA] ( 83 ) (teNa a quotient which leaves three kI eka jAti. A species of threewhen divided by four. bhaga. 35, ___sensed beings. jIvA. :: 1; -kaliproga. puM0 (-kalyoja) tegiccha. na. (kirasya ) vitsiA ma saMkhyAne cAre bhAMgatAM eka zeSa rahe ane // nivAranI upAya. cikitsA karma; valpAMkane cAre bhAgatAM traNa zeSa rahe te [. roga nivAraNa kA upAya. The practice saMpA . vaha saMkhyA jaiise cAra se bha ga denepara | of medicine; prevention of eka zeSa rahe aura khabdhAMka ko cAra se bhAga dene | diseases. "tegiccha pAhaNA pAe" dasa. para tIna zeSa rahe. a number which | divided by four leaves a re- tegicchA. strI0 (cikitsA) bhitsiA ; roganI mainder of I and the quotient | tapAsa. cikitsA; roga kI parIkSA. which leaves three when divid. | Diagnosis. utta. 2, 33; ed by four. bhaga0 35, 1; -tezroga. | tegicchAyaNa. tri. ( kitsAyana) vilsi puM0 (-yoja) yAne ane sAgamA pana yayela. cikissa gotra meM une (janana )yAre lAgatAtraya zeSa 29 te utpanna. (One) born in the familysa-41. vaha saMkhyA jise va jisake labdhAMka | ___origin of Chikitsa. jaM0pa07, 196; ko cAra se bhAga denepara tIna zeSa rahe.. tegicchikUDa. puM. ( tigicchikUTa ) asa. number and quotient which khyAtamAM samudramAM e nAmanuM eka phUTa leaves a remainder of three zi2. asaMkhyAta samudroM meM isa nAma kA being divided by. four. bhaga0 35, / eka kUTa zikhara. A mountain peak 1; -dAvarajumma. na. (-dvAparayugma) of this name amidst the in je saMkhyAne cAre bhAMgatAM be zeSa rahe ane ]. numerable seas. bhaga0 13, 6; . HoyAne yAre lAgatA ra zeSa rahe te tegicchidaha. puM0 ( caikisyadraha ) niSa saMnyA. vaha saMkhyA jise cAra se bhAga denepara patanA 52nA tiH pitAnA. niSadha do zeSa raheM aura labdhAMka ko cAra se parvatavartIya dhRtika devatA kA draha. The bhAga dene para tIna zaSa raheM. a number lake of Dhritika god on the which leaves & remainder of Nisadba mountain. ThA0 2,3; two when divided by four and | tegicchiyasAlA. strI0 (caikirisakazAlA ) a quotient which leaves three havAmAnu; bhASacAlaya.davAkhAnA; auSadhAlaya. when divided by 4 bhaga* 35, 1; A hospital; a medical-hall. tezrolessA. strI. (tejolerayA) lezyA . nAyA. 13, tejo lezyA. Bright thought-tint. | teja. na0 ( tejas) te. teja. Lustre. bhaga0 1, 1; 25, 6 ____bhaga0 2, 1; naMdI0 8; sama0pa0 216 teMdusaya. pu. ( * ) . geMda. A ball. | teNa. puM0 ( stena ) yo2; 1242. cora; stena; nAyA. 8; aM , 3, 8 taskara. A thief; a robber. jaM0pa05, teburu. puM0 ( * ) ra dhandriya pAsA 112; 1, 15; bhaga0 15, 1; nAyA. 2; apanI gata tIna indriya vAle jIva / 15:16; dasa0 5,2,37, 7, 12; piM0 ni. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNauha] [tetalipura 118; 332; utta0 4, 3, 34, 26; zrova. | teNiya. na0 (stainya ) yorI. corI. Theft. 20; sama0 30; aAyA0 2, 4, 1, 134; prava. 152; uvA0 1, 47; prava0 164; -aNubaMdhi. teNila. tri. (tainiza) tayu27 nAmanA / puM0 (-anubandhi ) yorI 42vAmA thita saMdhI. taNaccha nAmaka vRkSa sambandhI. rAma; 142 5. corI karane kI icchA | Pertaining to a tree named rakhanA; taskaratA. thinking of steal- | Tanachha. bhaga0 5, 6; ing; thieving. 370 8,1; teNeva. a.(tatreva) tyAM; dii. vahAM; usa jagaha. teNauha. strI. ( titavati ) 13; nAnI There. nAyA0 1, 4, 5; 14, 16; sadhyA jyAnabe kI saMkhyA; dhyAnabe; 63. bhaga01, 1,6; 2, 1, 3, 1; 5, 4, 6, 4; Ninety-three. sama. 13; 16,4; aMta. 1,1jaM. pa.5,112114; teNaga. puM. ( stanaka ) yora. cora. A | teraNa. na0 ( stainya ) yorI. corI. Theft. thief. dasa0 7, 36; gacchA . 48; veya0 4, 3; teNaparaM. a. ( tataHparaM ) tyA2 5chI. tabase; | tetala. puM0 (tetala) nAgamAranA dhanI usake bAda. After that. veya. 4, 26; senAno adhipati. nAgakumAra ke bhaga. 5, 4, 6, 7, 10, 3, 5, 7, 10%3B indra kI gandharva senA kA adhipati. The panna.3; general of the army of Gan. teNayabaMdha. puM. ( stenakavandha) bhIgane 15. dharvas of the Indra of the vAmAM na Ave tevI rIte sAMghavuM te cerI | Naga-Kumars. ThA0 7; 5. isa prakAra se joDanA ki dUsare | tetIla.puM0 (tetalin ) vizeSa. vRkSa vizeSa. jAna na sakeM. A joint which cannot | A kind of tree. bhaga08, 3, 22, 1; be known to others; a gordian (2) manuSyanI me gata. manuSya jAti joint. aogha.ni. 402; vizeSa. a class of men. jaM. pa. teNAhaDa. na0 ( stenA''hRta) yorI ANela tetaliputtaaNagAra. puM0 (tetaliputrANagAra) mAravAte; zrAtrItane prathama / tetaritra nAmanA me sAdhu. tetaliputra atiyA2. curAyA huA mAla lenA; zrAvaka nAmaka eka sAdhu. An ascetic named ke tIsare vrata kA prathama aticAra. Tetaliputra. nAyA0 14; (One) who accepts stolen tetaliputtakevali. puM0 (tetaliputrakevali ) things; the first fault connect. tatAsa putra nAmanA pakSI-upasatAnI. tetali ed with a layman's third vow. putra nAmaka kevala jJAnI. A Kevali uvA0 1, 47; paMcA0 1, 14;. ( one possessed of perfect teNika. na0 (stainikya) yorI. caurI. Theft. knowledge ) named Tetalipanna. 1, 3, -haraNabuddhi. tri0 (-haraNa- / putra. nAyA* 14; buddhi-steyena haraNe buddhiryeSAM te tathA ) | tetalipura. na0 (tetalipura ) me nAmanu corIthI haraNa karavAnI laI levAnI buddhi eka nagara ke jyAM kanakaratha nAme rAjA hate pAlA. corI dvArA haraNa karane kI buddhivAlA. | ana tetimaputra tenA pradhAna hatA. isa nAma (one) willing to steal paraha. 1,3; | kA eka zahara jisa kA rAjA kanakaratha va Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tetalisuya] [ teya-bha pradhAna tetAla putra thA. A city of this | the Sarvartha Siddha celestial name whose king was Kanaka- abode and of the hell-beings ratha and minister Teitali. of the seventh hell. bhaga0 1,1; putra. nAyA* 13; tettira. puM0( tittira ) tetara pakSI.tItara pakSI. tetalisuya. puM0 ( tetalIsuta ) tetaliputra A partridge. jAvA. 1: senAmanI tatasIpura nagaranA 2 na. tettIsa. strI. ( trayastriMzat ) 33; tetrIsa. 2yne| pradhAna. tetalIputra; tetalIpura nagara ke | tetIsa; 33. Thirty-three. bhaga* 8, rAjA kanakaratha kA (isa nAma kA ) pradhAna. | 6; 12, 6; 15, 1; 18, 6; 24. 1, 25, Tetaliputra, the minister of ___6; pana0 4; dasA0 2, 2: sama0 3, 3; the king Kanakratha of the utta. 34, 34; nAyA. 16; city called Tetalipura. " tassaNaM | tepuraNamijiyA. strI. ( *nipUrNamaJjikA ) kaNagarahassa ragaNo tetilaputta NAma amace | diyA94-me gata. tIna hotthA ' nAyA. 14; (2) tetisaputra indriya vAle jIva kI eka jAti. A spe. pradhAnanA adhikAravAle jJAtAsUtranuM 14muM cies of three-sensed beings. adhyayana. tetilaputra pradhAna ke adhikAra panna.1%3B vAlA-jJAtAsUtra kA 14 vA adhyayana. the teya. na. (steya ) yorI. corI; caura karma. fourteenth chapter of the ____Stealing. jaM0 50 16, 22; Jinata Sutra containing the teya-a. puM0 (tejas) r; siti; za. description of the ininister teja; kAnti; prakAza. Lustre; light. Tetilaputra. nAyA. 14; paNha0 2, 5; uvA0 1, 76; aNujo0 16; bhaga0 1, 1; tetalIi. puM0 (taitalIyaka ) tetatAputranA 2, 1; 3, 2; 16, 4; nAyA0 1; sU0 pa. adhikAravAnuM jhAtAsUtranuM 14muM adhyayana 11; ogha. ni. 45: ThA0 8; ova. 1.; tetaliputra ke adhikAra vAlA jJAtAsUtra kA 22; ( 2 ) sazarIranAma, nAma 14 vAM adhyayana. The fourteenth karmanI eka prakRti jenA udayathI chava tejasa chapter of the Jnata-Sutra zarIra pAme. taijasazarIranAma; nAmakarma kI containing the description of eka prakRti jisake udaya se jIva taijasa zarIra Tetaliputra sama. 18; prApta kare. a name of lastrous body; tetasi. strI. (prayastrizat ) tetrIsa. taiMtIsa; a variety of Nama-Karma at 33. Thirty-three. bhaga0 1, 1; panna. whose rise, a soul obtains a 4; -sAgarovama. puM0 (-sAgaropama) lustrous body. bhaga* 8, 6; ka0gaM05, tetrIsa sAgaropamaH sarvArthasiddha vimAnanA 31;5, 76; (3) tA5; suyanA 11. tApa; devatA ane sAtamI narakanA nArakanuM AukhuM. dhAma sUrya kI garmI. beat. sUya01,5,1,24; teMtAsa sAgaropama; sarvArthasiddha vimAna ke (4) ni. agni. fire. panna01; (5) sAta devatA aura 7 vI naraka ke nArakI kA zrAyuSya. samuddaghAtamAMnI pAMcamI samudaghAta ke jemAM thirty-three Sagaropamas of | tejasa nAma-karmane pulanI nijA thAya che. time; the age of the gods of | sAtameM se pAMcavIM samudaghAta jisa meM taijasanA. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teya-a] [teyaga makarma ke pudgala kI nirjarA hotI hai. the . rous body. jIvA... fifth of the seven Samud. / teya. na. (taMjaska) mA 2 nivI ghatas in which the atoms of pacAvI pariNumAvanAra eka zarIra, tejanA Taijasa-Nama-Karma perish. vikArarupa dareka jIva nI pAsenuM eka sUkSma panna0 33; -kamma. na. (-karman ) nAma- zarIra; pAMya zarIramAMnu me. AhAra kA rasa karmanI eka prakRti tejasa ane kArmANa unakara,use pacA kara pariNamana karAne vAlA zarI2. nAma karma kI eka prakRti, taMjasa eka zarIra; tejake vikAra svarUpa pratyeka jIvake aura kArmaNa zarIra. a nature of nikaTa kA eka sUkSma zarIra: pAMca zarIroM meM se Nama Karma; the lustrous eka. A body which changes the and Karmana body. bhaga08, 1; food after extracting a juice -paNa.na. (-paka) Arsa ma and then digesting it; a subtle e be zarIra aguladhu nirmANa ane upa- body possessed by every being dhAta me pAya pratimAno samU. tejasa in the form of lustre; one of tathA kArmaNa ye do zarIra, aguruladhu, nirmANa / the five bodies. aNujo0145; panna. va upaghAta ina pAMca prakRtiyoM kA samUha. . 12; jAvA. 1; bhaga. 1,5:2, 1:8, 1; group of the 5 Kasmic natures teyaMsi. tri. ( tejAsvan ) 42vI. tejasvI. consisting of the two bodies | Lustrous. nAyA. 1: bhaga0 2, 5, Taijasa and Karmana and rAya0 215, sama0pa0 235; Agurulaghu, Nirmana and teyaga. na0 ( tejaska) guthe| "teya" za6. Upaghata. ka. gaM. 5, 31: -puMja dakho " teya " zabda. Vide " teya " puM0 (-puja) terAno samU. taMja kA samUha.. jIvA. 1; bhaga0 8, 6; (2) puM* ani. a halo of lustre. su. ca. 2, 344; bhAgne. fire. sama0 30; (3) te zarIra -maMDala. na. (-maNDala) te-bhAnu yo5 pur| 24 ghanI yA samuhAya. tejasa bhasa. tejomaMDala, prabhA maMDala. a circle zarIra ke yogya pudgala skaMdha kA samudAya. a of lustrous light. sama0 34; -sa. collection of atoms fit for a mugghAya. puM0 (-samudghAta) te azyA lustrous body. ka. pa0 1, 16; mukatI vakhate chava pradezanuM vistaravuM ane -lAbdha. zrI. ( -labdhi ) te dezA amRta pratinu ni ta. tejo lezyA apana 12vAnI 40-zakti. tejo lezyA choDane ke samaya javi pradeza kA vistRta honA / utpanna karane kI zakti. the power aura prakRta prakRti kA kSaya nirjarA honA. of creating the bright thoughtexpanding of the soul at the tint. bhaga016,8-samugghAya. puM0(-satime of casting Tejo-Lesya mudghAta) sAta samudadhAtamAMnI pAMyamI samu. and lessenning of the Praksita yAta. sAta samuddhAtoM meM se pAMcavI samuddhAta. Prakriti. sama0 6: -sarIri tri. the 5th Samudghata out of the (-zarIrin ) sa zarIrAlA taijasa zarIra seven. sama0 6;- sarIra. na.(-zarIra) 14. (one) possessing a lust. I tesa sarIra taijasa zarIra. lustrous Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tepAlasagga] [teyA-zrA body. bhaga0 16, 8; --sarIraNAma. pU. pradhAna. tetilapura nagara kA rAjA kanakaratha (-zarIranAman ) nAma bhanI se prati. kA isa nAma kA pradhAna. A minister nAma karma kI eka prakRSi. a nature 80 named of Kanakaratha the of Nama Karma. sama0 28; -sa- king of Tetilapura. nAyA. 14; rIrattA. zrI. ( zarIrattA) or zarI2. teyalipura. na0 ( tetakhipura ) yA "tetathi. paI. tejasa zarIratva. the state pura" za6. dekho "tetalipura" zabda. of lustrous body. bhaga. 25, 2; ___Vide. "tetalipura" nAyA* 14; -sarIri. tri. (-zarIrin ) tesa | teyalessa. tri. (tejoleraya ) tejuvezyAvAsI. zarIravAsa (71). taijasa zarIra vAlA tejolezyA vAlA. (One) possessed of jova. ( one ) having a lustrous | bright thought-tints. art. 14; body. ThA* 6,4; teyalestA. strI. ( tejolezyA) tenu zyA. teyAyesagga. na. (tejonisarga ) bhavatI | tejo lezyA. Bright thought-tint. sUtranA 16mA zatakanA pahelA uddezAnuM nAma. ! bhaga0 3.17, 10; 16, 5; nira. 1, 1; bhagavatI sUtra ke 15 veM zataka ke pahile nAyA. 1; udazA kA nAma. Name of the first teyavaMta. tri. ( tajovat -tejasvin ) . Uddesa of the 15th chapter of sI; prabhAvazAlI. tejasvI: prabhAvazAlI. the Bhagavati Satra bhaga015,1; 1 ___Lustrous; imposing. paraha. 2, 4; teyali. na. (tetavi) jAtAnu tatadIyanAteyavIriya. pu. (tejovIrya) 2tanA zamAM bhavivA14 madhyayana. tetalIputra ke pAyamA pahIye bhAsane putra. bharata ke adhikAra lA jJAtA sUtra kA 14vA vaMza kI 5vI pIDhI meM mahAbakha kA putra. The adhyayana. The fourteenth chapter son of Mahabala in the fifth of the Jaata Sutra containing generation of the race of the description of Tetaliputra. Bharata. gr5; 1: nAyA. 1; (2) vara utta24onAteyasa. na. ( tejap ) iti; tesa. kAMti; teja. manuzyanA me lata. devakuru uttarakara | Sheen; lustre. bhaga* 16, 5; teyasA. ke manuSyoM kI eka jAti. aclass of tR. e.va.bhaMta.6,3; nAyA. 1; kapa. men of Devakura and Uttara. 5, 116; kuru. bhaga0 6, 7, jIvA0 3, 4; -ma.] teyassi . tri. ( tejasvin ) sI. tejasvI. maca. puM0 (-pramAzya ) tetasinAme tetahI Lustrous. bhAyA0 2, 2, 1, 71; su. purn| ganI amAtya-pradhAna. taitalI / ca. 2, 86, nAmaka tetalIpurake rAjA kA amAzya-maMtrI. | teyA-prA. zrI. ( sejam ) Arsa zarIra. the minister named Tetali tejasa-tejapUrNa-zarIra. Lustrous body. of the king of Tetalipura. bhagaH7,6:25,6, vize0627, (2) terasanI nAyA. 14; rAtrinu nAma. trayodazI ke rAtri kA nAma. teyaliputta pu. ( tetaliputra ) tatalipura naine of the thirteenth night nagaranA rAjA kanakarathane e nAmane ! of a lunar month. sU.pa. 10 .pa. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAbadhi ] - poggala pariyaTTa. na. ( - pudgala parivarta) lAkanA sava' pudgalAne taijasa zarIrUpe jeTalA vakhatamAM paraNumAvIne cheDe teTalA vamt. utanA samaya jisameM loka ke samasta pudgalA ko taijasa zarIra meM pariNamana kare. & period of time in which all the atoms of the world are transformed in the form of lustrous bodies. bhaga0 12, 4; - sarIra. puM0 ( zarIra ) teksa zarIra taijasa zarIra a lustrous body. bhaga0 8, 6; yA baMdhi na0 ( steyAnubandhin - stenasyacorasya karma steyaM, tatrikrodhA''yAkula tathA sadanubandhavat tathA ) thorane bhAravA sNdhinuM rodra dhyAna; rodra dhyAnanA eka prakAra cora ko mArane kA raudradhyAna; raudradhyAna vizeSa. | An angry mood to kill a thief; a kind of strong rage bhaga025,7; teyAla. nA0 (tricatvAriMzat ) 43; tetAlIsa. taiMtAlIsa ; 43. Forty-three. utta0 34, 20; prava0 36; ana. g* (a$?nia) As only 13. eka vRkSa kA nAma A kind of tree. tAle tamAle taktevAlI sAlisAra kallAMNe" << (8) pana0 1; teyAlI. strI0 ( tricatvAriMzat ) 43; telAsIsa. taiMtAlIsa; trayAlIsa. Fortythree. panna0 4; teyAlIsa. strI" ( tricatvAriMzat ) 43; tetAlIsa prayAlIsa; teMtAlIsa Fortythree. sama* 43; teyAsIi. tri0 ( vyazIti ) 83 vyAzI. tiryAsI; 83. Eighty-three. sama0830 teyAhiya. puM0 ( vyAhika ) va hivasane yAMtare yavanAra tAtra; tarIoo tAva. tijArI; tIna dina ke antara se Ane vAlA For Private [ teridiya every jvara. Fever coming on third day. jIvA0 3, 3; terasa. tri0 ( trayodazan ) 13; teranI saMdhyA. teraha; 13. Thirteen. bhaga0 5, 16, 33; 13, 6; 31, 1, jaM0 pa0 sama0 13; zrava0 28; uvA08, 233; ka0 gaM0 2, 345 - kiriyA. strI0 ( - kriyA ) tera ahAranI chiyA. teraha prakAra kI kriyA. The actions of thirteen varieties. prava0 27; - vAsapariyAga. tri0 ( - varSaparyAyaka ) nekSA tera varSa thayAM che te. jise dIkSA lie teraha varSa hue hoM vaha. (one) for whose initiation thirteen years have elapsed. vava0 10, 28 23; terasama. tri0 ( trayodaza ) 13 bhe-bhI-muM. terahavAM, vI, veM. Thirteenth. nAyA 0 1 ; 13 bhaga0 2, 1; 24, 13; terasI bI0 ( trayodazI pakSanI 12 mI tithI: terasa pakSa kI terahavIM tithi trayodazI; terasa. The thirteenth day of a lunar month. su0 ca0 1, 66; jaM0 pa0 7, 153; kappa0 2, 30; terAsiya tri0 ( trairAzika ) 04 ane jIvAjIva ema traNa rAzinuM sthApana karanAra gupta AcAya nA matanA anuyaayii jIva arjava, aura jIvAjIva isa prakAra tIna rAziyoM ko sthApita karane vAlA rohata AcArya kA anuyAyI. A follower of the doctrnie of Roha Gupta preceptor who estab lished three categories e. g., Jiva, Ajiva and Jivajiva. ova0 41; piM0 ni0 543; sama0 12; teriMdiya. tri0 ( trIndriya) driyavAsa 4. tani indriya vAlA jIva. A three Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tericcha} ( 86 ) [ tellapUya sensed being. bhaga0 24, 1; gamajjha. tri. ( --rAmadhya) trisorapA tericcha. tri. (tirazIna ) tiya ya saMdhI. | gabhUminI madhye. triloka rUpI raMgabhUmi tithaMca-pazu-sambandhI. Pertaining to | ke madhya meM. in the middle of the sub-human beings. utta. 25, 25; | stage-like three worlds. bhaga0 31,5;(2)tiya"5-5zu pakSI vagere. tiryaMca- | 6, 33; pazu-pakSI Adi. animals, birds etc. | tella. na. (tela) tesa. taila. Oil. nAyA0 prava0440; -saMThAvaNa. na. (-saMsthApana) 8; 16; jaM0 pa05, 120; vize0 2017 tiya"ya-pazu pakSI madirAbhavAte. tiryaMca- ova. 31; pamna0 136, nisI0 1, 5; pazupakSI zrAdi kA saMsthApana-pAlana. tam- 13, 35, bhaga0 8, 6, 18, 6, jIvA. 3, ing animals, bird etc. prava0 440; 1; aNujo. 19% ThA4, 1; sUya0 1, 4, tericchiya. tri0 (tirazrIna) tirthaya saMbaMdhI; 2, 82, 6, 37, uvA. 1, 21 prava. tirthayatuM rej. tiryaca sambaMdhI; tiryacakRta. 218; -kuMbha. puM0 ( -kumbha) tejanA Relating to sub-human beings. ghaDe. taila kA ghaDA. a pot of oil. bhaga0 vize. 3..5, 16, 6 -camma. na. (-varmana) tela tericchI . zrI. (tirabInA) 5zunI zrI; ma 42vAne mesAnu Asana. tela mardana tiya yajI. pazu kI zrI; mAdA pazu. A karate samaya baiThanekA pAsana. askin used fernale of an animal. prava* 32; as a seat at the time of rubbtela. na. ( taila) . taila. Oil. nAyA*1; ing of oil. nAyA.1; ova031;-samu. -camma. na.(-barman )onA 52 mesI ggaya. puM. ( -samudraka) tesana - nezanu bhaIna 25 te yAma. aisA camaDA zAzI; tevanuhAbha. taila kA DibbA; zIzI, jisa para baiTha kara taila malA jAya. 1 an oil-tin; a bottle of oil. mars skin, used as a seat while oil 3, 4, rAya. is smeared. nAyA. 1; ova. tella kelA. strI0 (tailakelA ) numA "telatelakelA. strI0(tailaMkalA) te zayAna | kelA " za6. dekho " telakelA" zabda. ma. taila rakhane kA pAtra; taila pAtra. A | Vide. ' telakelA ' jIvA0 3, 5, bhaga. vessel to store oil; an oil.can. / 15, 1; nAyA. 1; taMdu. tellapalla. na0 (tailapalya) me jatanu sArASTra telukka. na0 (trailokya) trANa sa; svarga heza prasitesa hama. saurASTra deza prasiddha eka bhAsane pAtAsa. tIna loka; svarga, martya taila pAtra. A pot of oil famous in tathA pAtAla. The three worlds; the Saurastra country. dasA010, the heaven, earth and nether world zrogha0 ni0 745; panna. 3; bhatta. tellapUya. na0 ( tailapUya ) bhAsapUmA. mAla66; gacchA. 35 pUtrA. A sweet fried cake. jaM. 50 teloka puM0 ( trailokya ) tumA po za6. -saMThANasaMThiya. tri. (-saMsthAnasaMsthita) dekho Upara kA zabda. Vide above. bhAvapUAnA novA bhAvAlA. mAlapUyA ogha0 ni0 747; uvA0 7, 107;- raM- ke se zrAkAra vAlA. having the ____Vol. III/12. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ telapelA ] ( 60 ) shape of a sweet fried cake. jaM0 pa0 tellapallA strI0 ( : nailapalya ) saurASTra deza prasiddha mRnmaya telanuM bhA na. saurASTa deza prakhyAta miTTI kA tela pAtra An earthen vessel for oil of the Saurastra country. dasa * 10, 3; tevaraga. puM0 ( trivarga - traporvagAvivargAH ) dharma arthAne matravarga. trivarga dharma artha tathA kama The class of three - religion, wealth and desires. naMdI0 taMba. strI0 ( tripaSTi ) tresaha sAha bhane tirasaTa saTA63. Sixty-three. sUya02, 2, 76; bhaga0 8, 8 defs. strI0 (piSTi ) 63; sahanI saMkhyA 63; tresaTha Sixty-three. bhaga0 24, 21:25, 7 0 0 7 148. 7, 136; 2 305 sama0 63: ka0 gaM0 2, 71 saya. na0 (-zata ) se sane presa ekamau tresaThaH 163. one hundred sixty-three ka0 pa0 2, 117; tevaraNa. strI0 ( tripaJcAzat ) 53 trepana; pAsa 53; trepana Fifty-three. pana0 2; 4; and tevattari. 0 ( trisaptati ) 03; toteranI saMkhyA 73. nihattara Seventy-three sama0 73; jaM0 pa0 2 26 7, 148; tavena. 0 ( tripaJcAzat ) 53; trepana 53 : trepana Fifty-three. sama0 53; ka0 gaM0 6, 72, tevIsa 0 ( trayoviMzati ) 23 tretrIMsa. tevIsa 23 teIsa Twenty three. bhaga0 2, 8 20, 8 panna0 4 naMdI* 46; sama0 23 aNujo0 143; utta0 31, 16; ka0 gaM0 6, 33, [ tosa tevIsaima. tri0 ( trayoviMzatitama ) tretrIsabhA; 23 bha seIsavAM Twenty-third. ThA0 6, 2; tesAI strI0 (triSTi ) 63, sanI saMkhyA. 63, tresaTha Sixty-three. sama0 63; bhaga0 13, 6; tesIima tri. ( tryazItitama) AsIbhuM. tirayAsIvAM, 83 vAM. Eighty-third. kappa0 2, 30; tesIti strI0 ( vyazIti ) 83; tiryAzInI saMkhyA. 83, tiryAsI; jyAsI Eightythree. bhaga* 20, 10; tesIya. strI0 (yazIti) vyAsI; 83. tryAsI; tiryAsI; 83. Eighty-three. vize* 5071; jvara. tehizra - ya. tri0 ( vyAhika ) Rbhu hivasanuM. tIna dinakA. Of three days. jaM0 paM0 5, 112; 2, 16; bhaga0 6, 7: ( 2 ) taDIe tAva; trIje dIvase Ave tevA tAva. vijArI; tIsare dina AnevAlA tertian fever. bhaga0 3. 7; to a0 ( tataH ) tethI teTalA bhATe. zrataeva isalie; ata: Therefore; hence. nAyA 2; 8 6; 14; 16; uvA0 2, Ex; ka0 gaM0 1, 1; toDana. na. ( todana ) pIDA 42vI te dukha: denA : pIDita karanA. Afflicting. sUya 0 ni0 1, 5, 1, 72 tor3a. puM0 ( ) cAra IMdriyAlA jIvanI khelata; cAra iMdriya vAle jIva kI jAti vizeSa. A species of four sensed beings. pana0 1; * to. puM0 ( tUNa ) mANu rAmavAnuM lAyeM, tUNIra; tarakaza niSaMga. A quiver para 0 1, 3, jIvA 0 3, 41 vivA0 3; rAya 0 126, nAyA0 18; For Private Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ totta] [tthuNa tota. na0 (totra) yAmu. cAbuka. A whip. bhATa. tolane ke lie; vajana karane ke lie. utta0 1, 40; 16, 56; sU0 ca0 12, 51; | For weighing. utta0 16; 41; tomara.na.(tomara) menesApAmA mAsA 24240 | tosa eN (toSa ) pramA; saMto5. pramoda; sapakSI he che te akhA. gaDAsA-tomara nAmaka saMtoSa. Joy;satisfaction. paMcA02,10; astra vizeSa. A missile called tosali. puM0 (tosalina) tAsacinA 29. "Gadasa" or "Savali" in the pAsI meM pAyA. tosAli meM rahane vAle Vernacular. jaM. 50 3; jIvA0 31; eka zrAcArya. A preceptor dwellparAha. 1, 1; sUya. ni. 1, 5, 1,74; ing in Tosali. AyA. ni. 1, 8, -gA. na.(-agrA) tomrne| Amo mAga tomara-gaMDAsa kA agrabhAga. the fore | hosiya. tri0 (toSita) satA bhAu. part of a Tomara. nAyA. 16 mu 421. saMtoSita; khuza kiyA huA, toya. puM0 ( tova-todanaM todaH) pI. pIDA; (One) satisfied or pleased. utta. dAkha. Pain; affliction. ThA. 4, 4; 23, 8% toya-pra. na. (toya) 5ijl; ora. pAnI; Vttasa. dhA*I. (tras +Ni) trAsa A53; jala. Water. jaM. pa. 5, 112; paNha. wilsq. trAsa denA; DarAnA. To dis. 1, 3, viro* 207, prova0 17; kappa. 3, tress; to frighten. 10matta. . -piTTha. na. (-pRha) tAu.pre0 saM0 kR. su. ca. 11, 60 pAzInI sapATI. pAnI kA samatala bhAga- sAsemANa. pre0 saM0 kR. vivA0 3; upara mAna. the surface of water. VtA. dhA* I.( tAya-trai) 2695 42. rakSaNa zrova. 21 -biduSpamANamitta. tri0 karanA; bacAnA. To protect. ( -bindupramANamAtra ) pAthInA nihu | tAyati. utta. 25, 28; tuM mAtra. pAnI kI bUMda bhara; jalabindu | tti. a. (iti) samApti dhota: 2505ya. mAtra pAnI ke binda samAna like u drop samApti dyotaka avyaya. An indecli. of water; drop-like. veya. 5, 38; nable denoting " Finish. " ka. toraNa. na. ( toraNa ) tA29. tAraNa. gaM0 1, 25; 45; festoon. nAyA* 1; t; 16; bhaga0 8, VtthaNa. dhA. I. (stan ) yA 42. 6; sapa. pa. 210; ova0 ThA0 2, 4; zrAkandana karanA; ronA. To lament: dasa0 7, 27; rAya. 46, 261; panna. 2; to cry. jIvA. 3, 2, a.yA0 2, 4, 2, 138; ! thaNaMti. sUya. 1:5; 1, 7; paMcA0 2, 16; jaM. pa. 5, 116 VtthuNa. dhA* I. (stu) stuti 42sI; tola. puM0 na0 ( tola ) tAsa, mAya zamAM guyAna 42, stuti karanA; guNagAna prasi mA vizeSa. tola, magadha deza karanA. To praise; to enlogise. prasiddha mApa vizeSa A measure in the thuNati. su0 ca0 2, 136; Magahda country; a particular thaNimo. ka. gaM. 2,1; measure. taMdu. thuNijAhi. piM0ni0 4603 toleu. he. kR. a. (tolayitum ) tasivAne thuNiu- su0 ca0 1, 364; 2, 606; Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [thakAra tha. tha. a0 (tha) pANyAsAra. vAkyAlaMkAra. | ness. bhaga0 12, 5, dasa0 1, 1, 1; ___An expletive. nAyA0 8; sama. 52, utta0 11,3; (2) yAMnA . thaiyA. strI. (sthagikA ) pAna vAnI stambha-khaMbA. a post. ka. gaM0 1, 16% ubhI, pAnahAnI. pAnadAna; tAmbUla pAtra. ThA0 4, 2; bhaga* 6, 33, 15, 1; AyA A box of betel-leaves. su.ca. 2, 1, 7, 37; 4, 56; | thaMbhaNa. na0 ( stambhana ) hAlI yAdI za na thaDila: na. (sthANDila ) sthaa| 12 te 42,.yAna sthira karanA; rokanA; vAne egya sthale: jyAM koI bAdhA pIDA | thAmanA. Checking: stopping. 4 na thAya tekI nitina rathasa. saMthArA karane | ni. 467 (2) uMyu 42j UMcA karanA. ke lie yogya sthAna; nivRttipUrNa sthAna jo | raising. ova0 bAdhAoM se sarvathA vihina ho. A place | thaMbhaNayA. strI. (stambhana ) yu. bhaTa fit for retirement; a place for kAnA; nirodha karanA. Stopping; Santhira whera no pain or obs. checking. ova0 38; panna. 16: truction arises. saMtthA0 66; zrAyA. | thaMbhaNA. strI. (stambhana ) / "thaMbhaNa " 1, 7, 8, 7; (2) sAdhune zauya pAnI za6. dekho .. thaMbhava " zanda Vide 41; hizAme yAne athita bhUmi. sAdhu | " thaMbhaNa " ThA0 4, 4; ko zauca jAne kI jagaha; dizA jaMgala jAne thaMbhaNI. zrI0 (stambhanI ) PAna 42pAnI ke yogya bhUmi. a place to void vidhA. stammana vidyA. A charin to stools for an ascetic; a proper make one motionless. nAyA* 16 place for passing stools. veya. 4, sUya0 2, 2, 27 11, 12; nisI0 4, 72; vava. 7, 17, thaMbhaya. puM0 ( stambhaka ) arIsAnI 52 // 8, 12; dasA0 5, 1; ( ) yoga darpaNa kI cokhaTa. A thaMDilla. na0( sthaNDila ) / poza... ___mirror-frame. rAya. 118; dekhA Upara kA zabda. vide above. thaMbhiya. tri. ( stambhita ) 255 khu; zrAyA. 2, 5, 1, 140; aMta. 3, 8 . thAmesa; rosa. stabdha kiyA huzrA; thAmA zrodha. ni. bhA. 63, bhaga. 8, 6, prava. huA; rokA huA. Stopped; checked; 771; (2) 4; pusmo . krodha; gussA. restrained. prova0 12. 22; pana0 2; anger; rage. sUya - 1, 6, 11; nAyA. 1; nAyA. dha. jIvA. 3. 4: sama. thaMya. puM0 (stamba) cAso yo. ghosa kI | 34 jaM. 50 5, 115; kappa03,14,4,62, DherI.A stock of hay. ogha0ni0771; VthakAra. nA. dhA* II. ( thakAra ) tha, tha, (2) bhA . jhumakA. - cluster. | mev| zahara. 'thaya' zabda karanA. zrogha0 ni. 771; To produce the sound " Tha, thaMbha. puM0 ( stambha ) a52; ; bhAna. | Tha" ahaMkAra; garva; mAna. Pride; a hugluti.! thakAreMti. jIvA0 3. 4; Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaka ] thakka. tri0 (*) paryAya. paryAya, jAti. Syno nym; class; modification. vize0 20 (3; (2) vyavasara; samaya; vamata avasara; samaya. time; chance. piM0 ni0 156; - AvaDiya. tri0 ( - zrapatita) avasara vatasara khAve. ucita samaya para AyA huA. (one ) come at the right time. piM* ni0 156; thathaka. ma. ( sthitvA sthitvA ) rahI hIne. Thahara Thahara kara Stopping now and then. su0 ca0 12, 54: 'dhakkAra. nA0 dhA0 II. (thakAra ) lu thakAra 6. dekho " thakAra zabda. "" "" " Vide "dhakAra thakkAraiti. rAya0 183; thagaNa.. na. ( sthagana ) DhAMDavu DhAMkanA; banda karanA. Covering. ThA04, 4, VI. ( ) mAna 52: mAsu bhAMdha bhASakuM. mApanA; pramANa nizcita karanA; aMdAja lagAnA. To measure ; to estimate. thaggijae. ka0 vA0 prava0 678; thaNa puM0 na0 ( stana ) stana; thAna stana; thana; thAna. Breast ; udder. nAyA0 2; 3; 17; bhaga0 6, 33: aNujo0 130; 131; zrAyA0 1, 1, 2, 16; 1, 6, 172, nisI0 7, 14; aMta0 3 4 vize0 1162; piM0 ni0 457; vivA0 7; taMdu0 prava0 246, kappa0 3, 360 aMtara. na. ( - antara ) me thAna vastuM aMtara. stanoM ke bIca kA antara the interval between the two breasts nAyA0 16; - jIviNI strI0 ( jIva nI ) ardhI dhAva bhAtA dAI; dhAtrI ghAya an Ayha-nurse. piM0 ni0 50 1; - pIlaNa na0 ( pIDana) ratana mana stana - ( 63 ) 9 23 - (N) [ zraNiya kumAra mardana, kuca pIDana. fondling or pressing of breasts. taMdu - mUla. na0 ( - mUla ) stanano bhUjha lAga. stana kA mUla bhAga. the base of a breast. vivA07; thaNaga. na0 (stanaka- stana eva stanakam ) stana; thAna stana; thAna. Breast ; udder. dasa0 5, 1, 42; (i) aMtarAya. na0 ( - antarAla ) me dhAna vasyenI bhayA. do stanoM ke bIca kA bhAga the part between the two breasts. nira0 4, 1; - chIra na0 ( -tIra ) thAnanuM dUdha. stana kA dUdha. milk from an udder. taMdu For Private -- thaNaya na0 ( stanaja stanAbhyAM jAyate iti ) dUdha. dUdha. Milk. uvA0 2, 64; nAyA0 2; thaNima-ya. tri0 ( stanita ) nAbhevanA 06. garjanA - meghadhvani. Thunder. ova0 34; nAyA0 5; bhaga0 6, 5; sU010 20; pana0 4; jIvA0 3, 4 sU0 1, 6, 16; su0ca0 6, 66; sama0 pa0 238 ( 2 ) stanita kumAra devatA; bhavanapati devatAnI kheta stanita kumAra devatA bhavanapati devatA kI eka jAta the god Stanita Kumara; a class of Bhavanapati gods. o0 23; jIvA0 1; sama* 76; utta0 36, 204 pratra0 1143 (2) rati IDA smy| zaha. rati krIr3A ke samaya kA zabda a sound made at the time of sexual sport. utta 16,5; saha. puM0 (-zabda ) bheghane za56. meca kI dhvani. rumbling of a cloud. nAyA0 8; 6 ; thANayakumAra puM0 ( stanita kumAra ) bhavanapati devatAnI harAmI nata bhavanapati devatA kI dasavIM jAta. The tenth class of Bhavanapati gods. "chAvattAreM thaNi Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaNiyakumAratta] ( 4 ) [thalayara yakumArAvAsasayasahassA paNasA" bhaga0 1, __ dhUjatA; tharathara kAMpatA. Trembling 1; 3,1; 8, 1; 16, 14; ThA. 1, 1; ___shaking. pi.ni. 518; panna. 1; -bhavaNavAsi. puM0 (-bhavana- tharahariya. tri. ( 8 ) dhrunA; sa. vAsin ) stanitabhAra namanA manapati- kampita; tharathara kAMpA huA. Trembling. bhavanamA 29nAra vatA. stanitakumAra nAmaka | suca0 1, 272, bhavanapati-bhavana meM rahane vAle devatA. thala. na0 (sthala) na rAya te| bhUmi Bahavanapati named god vimAra; 19 pAnI bhI sthI. jala Stanitakumara; a god resid- vihAna sthala bhAga; rogistAna; vaha sthAna jahA~ ing in a Bhavana ( mansion ). pAnI ekatra na hosake. A waterless bhaMga. 24, 12; region; a desert. utta08,9,12,12; thaNiyakumAratta. na. ( stanitakumAratva ) 13, 30; nAyA. 17; bhaga. 5, 7, 7, 6; tAtabhA2 5. stanita kumAratA. The | pAyA0 2, 3, 1, 118; nisI. 18,7; state of Stanitakumara. bhaga. 17; 32, jaM0pa0 2, 36; sU0pa0 11%3 12, 4, dasA. 7, 1; thaNiyakumArI. strI. (stanitakumArI ) ratanita- thalacara. tri. ( sthalacara ) 251-mIna 152 bhAra tAnI sI. stanitakumAra devatA kI gati karanAra gAya, bheMsa, ghoDA, uMTa vagere; devI-dharmapatni. The wife of the god niya payendriyanI me gata. jamIna para Stanitakurmara. bhaga. 3,7 calane vAle gAya, bhaiMsa, ghoDA, UMTa Adi; thaddha tri. (stabdha ) sArI; abhimAnI; tiryaca paMcendriya kI eka jAti. Terres. vinaya pArane. ghamaMDI; abhimAnI; garviSTa; trial animal such as x cow, vinayahIna. Proud; haughty; rude. buffalo, horse ete; a species of jaM0pa0 3, 57; utta0 11, 2, 27, 10; five-sensed beings. aNujo0 134; sama0 30; sUya. 2,2, 17; sU0pa0 2.; jIvA0 1; bhaga0 8, 1; 24, 1; dasA* 1, 20; 21; dasa0 1, 2, 3, praTha. | thalavarI. strI. ( sthala carI) bhUmi 52 150: gacchA052; gati karanAra; tiryaMcanI strI, strI thalacara thaya-a. puM0 ( stava ) stotra, vana; guNa / tiya"ya. bhUmi para calane vAle tiryaMca kI 4Ana 42 te. stotra; stavana; guNa kIrtana. | nArI mAdA; mAdA thalacara tiryaca. Female Hymn; a panegyric; a praise. of a terrestrial animal. ThA03,17 zraNujo.56; utta026,2;-pATha puM0(-pATha) thalaja. tri0 ( sthalaja ) /bhAnA utpanna 2tuti 56. stutipATha. an eulogy. paMcA0 yeta. jamIna se paidA huaA-janmA huA. 3, 15-saraNa. na0 (-smaraNa) yovIsa Produced from the earth. taparnu yintana 2 . cauvIsa stavoM kA rAya. 25; cintana dhyAna karanA. the meditation thalaya. tri. (sthalana) gat " thalaja " of the twenty-four hymus.! 106. dekho " . thalaja " zabda. Vide paMcA. 8, 32; __ "thalja" nAyA08; panna. 1; * tharatharaMta. va. kR. tri. (*) tuM. thalayara. tri. ( sthalacara ) " thalacara" Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ panI] ( 15 ) [ baanaayaa zam. dekho " thalacara " zabda. Vide -- kappa puM0 (-kalpa) 27mA 27 thalacara" pana. jIvA.1; ova. utta. AcArya AdinI samAcArI-vyavahAra maryAdA. 36, 170; -maMsa. na. ( -mAMsa ) samudAya meM rahane vAle zrAcArya zrAdi kI haraNa vagere jamIna para rahenAra prANinuM samAcArI-vyavahAra mayAMdA. .. limit of mAMsa. hariNAdi sthalavAsA prANAyoM kA conduct of preceptors etc. who mAMsa. Aesh of terrestrial ani remain in a group ThA0 3, 4; mals like deer etc. prava. 222; -bhUmi. strI. ( - bhUmi ) 2thapinI 56; thalI. zrI. (sthalI ) bhInane yo praza. vR659yAMnI bhUmi sthavira kI padavI; vRddhatva jamAna kA UMcA pradeza; sthala kA unnata bhAga; kI bhUmikA. the title of a Sthavira; pathAra-paThAra. A tablet-land utta. the position of an old ascetic. 30, 10; prava. 670 ThA0 3, 2; -veyAvazca. na0 (-vaiyAvRtya) thava. pu. ( stava ) me "thaya-a" za.. | sthivarane AhAra pANI lAvI ApIne sevA dekho " theya- 'zabda. Vide "thaya-zra' vI te. zrAhAra pAnI-anna jala dvArA sthivaroM paMcA* 3, 72, -pATha. puM. ( -pATha) kI kIjAne vAlI sevA. the services dhume| "thayapATha" za6. dekho " thayapATha' | done to a Sthavira such as zanda. vide " thayapATha " paMcA0 3, 72, / fetching water, food, etc. for thavAiya. tri. (stabaMkita) Ykha mana guru _him. prova0 mA lAgera chete jisameM phUla aura gucche | thANa. na. (sthAna) sthAna 5. sthAna; lage hue haiM vaha. That which has ThikAnA. Place; resort vize0 547; Howers and clusters. bhova. bhaga0 thANu. puM0 (sthANu ) . vRkSa kA 1,1; ThaMTha-sUkhA huA bhAga. Stump. ogha0 ni. thaSaNa. na. (stavana ) stuti 121 te. stavana | ___166; nAyA0 1: vize. 163; prazaMsA; guNa kIrtana. Eulogy. parAha 0 2,2: | thAma. na. ( sthAman ) sA; sAmathya. balaH thavaya paM. (stavaka) 5sane zu . phUloM kA zakti; sAmarthya. Power; strength. gucchA. A bunch of lowers. parAha0 2, 5: dasa* 8, 35: yova0 15: jIvA. 3 sUya. 1, 11, 33; paMcA0 15, 25 kApa thaviratri (sthavira)pa2i5:5-25? muoi . 5, 116; (2) Bi47; anu. kriyA: parisakva-sthira buddhi vAlA. (Ope) hav. anuSTAna. work; performance. ing a steady or developed in- gacchA0 5: tellect. bhaga0 1, 33; prava0 1.16: (2) | thAmavaMta. tri.(sthAmavat ) sacAna banavAna sthavira44thI-27vAsisAdhu sthavira kalpI- sazakta. Powerful. utta0 2, 2: gacchavAsIsAdhu a member or an order | thArugiriNayA. strI. ( sthArukinikA ) thA3. of monks. prava. 15; -kaMcuijja. jina dezamA utpanna yetrI hAsI. thAruAkana puM0 ( --kaJcukIya) sthira bhudina prati . deza meM utpanna dAsI. A female sthira buddhi kA pratihAro. a chamber- servant born in the country lain of a steady will. bhaga0 6, 33; of Tharukina. nAyA. 1: Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAla ] ( 6 ) thAla. na0 (sthAna) pAtra vizeSa: yAsa vizeSa; thAla. A big dish. jaM0 pa0 120; nira0 3, 30 zrAyA0 2, 1, 11, bhaga0 11, 9, 11 pakSa0 11 jIvA* 3 thAlaa na0 ( sthAlaka ) thAla 62, 3 * 64 3 6. dekho "thAla" zabda Vide 'thAla' sUrya0 2 2, 44: thAlai. puM0 ( sthAlakin sthAnameva sthAlakaM tadasyAstIti sthAlakI ) thAra jevu amuka rAma rAkhanAra tApasa; tApasanA eka vaga . thAla ke samAna pAtra vizeSa rakhane vAlA tapasvI tapasvI varga vizeSa. A class of ascetics possessing a dish-like pot. otra0 38; pAtra 5., dd 0 thAlaga puM0 ( sthAlaka) lubhe! " thAla zaha dekho thAla " zabda Vido 'pAla' rAya0 34 jIvA 3, 30 thAlapAga. puM0 ( sthAlapAka ) mayuvAra bhojanaH baDI rasoI A big feast. jIvA * 10 3, 33 thAlapANaya. na. ( sthAlIpAnaka) dAlane upasa bhAvanA bhAratI bhAMTIpA dAha ko zAnta karane vAlA kumhAra kI miTTIkA pAnI. Water from the pot of a potter which allays burning. bhaga015, 1 thAlI. strI. ( sthAlI ) thAsI; lAnna vizeSa. thAlI; pAtra vizeSa. A plate. zra0 38; bhaga0 7, 10 sU0 pa0 20; jIbA0 3, 1; thAlIpAga. puM0 ( sthAlIpAka ) thAlI tapelI vageremAM zaMdha te. thAlI tapelI zrAdi meM saMghanA pakAnA Cooking in a plate or bowl. ThA03, 1; jaM0 pa0 2, 24; thAvazcA. zrI0 (sthApatyA ) me nAmanI kheDa gAthA patnI gRhiNI isa nAmakI eka gAthA pani gRhiNI. A merchant's wife of this name. nAyA0 5; - putta puM0 ( - putra ) [ thAvara cAvaccA gAthApataNIne dIkarA ke jeNe eka hamara bhaNu sAthai dIkSA sIdhI hutI. thAvaccA gAthA patni kA putra jisane eka sahasra manuSyoM ke sAtha dIkSA lIrtha. the son of a wealthy merchant's wife, who was initiated with a thousand men nAyA0 5; thAvara. tri0 ( sthAvara ) pRthvI vyAhi mendriya lava, pRthvI, pANI, agni, vAyu ne vanaspatipaya sthAvara pRthvI Adi ekendriya jIvaH pRthvI jala, vAyu, agni va vanaspati yadi pAMca sthAvara. One sensed beings like the earth etc; the five Sthavaras the earth, water, fire, wind and vegetation. dasa0 4 6, 10; utta0, 6, 6, 6, 8, 10 25, 22, bhaga0 7, 106 su0 ca0 11, 32, 40 23; ThA02, 1, ogha* ni* 686; ka0 502, 105 6, 16; ( 2 ) thAvaranAma-nAmakama nI eka prakRti ke jenA yathAsyAvara pApA. sthAvara nAmanAnakarma kI eka prakRti jisa ke udaya se jIva sthAvaratA prApta karatA hai a nature of Nama Karina by the rise of which a being attains the state of a Sthavara ka0 gaM0 1, 27 ka0 pa0 2, pa02, 62 - kAya. puM0 ( kAya ) pRthvI vyApi sthAvara pRthvI Adi pAMca sthAvara the 5 Sthavarasthe earth etc. sUya0 2, 7, 6, 10 827 - caDa. na. ( catuSka) sthApa2na0 nAma, sUkSmanAma aparyAptanAma ane sAdhAraNanAma e nAmakrama'nI cAra prakRtinA sabhU sthAvaranAma; sUkSma nAma; aparyApta nAma aura sAdhAraNa nAma ina nAmakarma kI cAra prakRtiyoM kA samUha. a group of Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAvara] ( 17 ) [thiyuga the four natures of Nama Kar- -dasaga. na0 (-dazaka) sthAvaranA za); ma; viz. Sthavara. Suksma, sthAvaranAma Adi nAma kamI daza prakRti. A paryapta and Sadbarana sthAvara dazaka; sthAvaranAma Adi nAmakama Nama. ka. ga 2, 4, -cauka. na. kI dasa prakRtiyAM. a group of ten (-catuSka) guso 'thAvara-cau' 6. Sthavaras; the ten natures of dekho ' thAvara-cau ' zabda. vide. 'thAvara Nama-Karma viz. Sthavara pau' ka. gaM. 1, 28, -jahanna. tri. Nama ete. ka. gaM0 5, 61;-vila. (-jaghanya ) 2thA12-mandriya yoya dhanya na0 (-viSa) viza, arano me meha. viSa; sthitisthAna4. sthAvara--ekendriya ke yogya / jahara vizeSa. poison; venom. ThA* 6; jaghanya sthitisthAnaka. the minimum | thAvarattA. strI. ( sthAvaratA) 20125. duration of life fit for a sthAvaratA. The state of being a Sthavara one-sensed being. Sthavara. sUga* 2, 7, 6. ka. pa. 7, 20;-jahannasaMta. tri. | thAsaga. puM. (sthAsaka) arIsA. darpaNa: kAMca. (-jaghanyasat ) tuye| pala za6. dekhA A mrrior. ova. 31; jaM. pa. Upara kA zabda. vide above. ka0pa0 4, nAyA. 1; (2) yAnI nA 42. 34;-jIva puM0(-jIva) 58pI Adi pAya ghoDe kI pITha kA zrAbhUSaNa. an ornament sthA12 71. pRthvI bhAdi pAMca sthAvara jIva. for the back of a horse. aNujo. the five Sthavara beings viz. 16; jaM. pa. the earth etc. ka. pa. 1, 44 | thAsayA. strI. ( sthAsika) pArasI; 4. -dasa. na. (-dazaka ) sthA12 6za | ___ kAMca; darpaNa. A mirror. aNutta* 3, 1; sthAvaranAma, sUmanAma, sAdhAraNanAma, thAha. na. ( sthAgha ) sAtha nahI jintu aparyAtanAma, asthiranAma, azubhanAma, naasi| 5yanta sa. agAdha nahIM kintu, dubhaganAma, duHsvaranAma, anAdeyanAma, nAsikA paryanta gaharA jala. Not very ane ajazekItinAma e daza prakRtino deep, only nose-deep water. sabhU. sthAvara dazaka; sthAvara nAma, sUkSma vize. 1336; paNha0 2, 2; nAyA0 nAma, sAdhAraNanAma, aparyAptanAma, asthira- 6; 14; 16; nAma, azubhanAma, dubhaganAma, duHsvaranAma, thiggala. na0( * ) za6*tunA Apane anAdeyanAma, aura ajasokIrtinAma ina 59. zarada Rtuke AkAza kA bhAga-khaMDa daza prakRtiyoMkA samUha. a group of the pradeza. A portion of the autumten Karmic matters viz. Stha. nal sky. jIvA0 3, 4; (2) 1i . vra Nama, Siksma Nama, Sa. TukaDA. a patch. dasa. 1, 1, 15; dharana Nama, Aparyapta Na. panna 15; aAyA* 2, 1, 5, 32; ma,Asthira Nama,ASubha Na- thija. na. (sthairya) 252nA; cI204. sthiratA; ma,Durbhaga Nama,Duhsvara | dhairya; dhIraja. Steadiness; courage. Nama, Anadeya Nama and | kappa. 1, 12; Ajasokirti Nima. ka. gaM. 5, 17; | thiyuga. puM0 (ttibuka) pAyIno 52poTA. ___Vol. III/13 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thimitra-ya] ( 5 ) [thira pAnI kA budabudA. A bubble of water. being initiated by the Lord jIvA0 1; vize0 704; panna. 15; ka. Nemanatha practised asceticpa0 2, 71; viMdusaMThita. tri0 (-bindu.. ism for twelve years and after saMsthita ) pAzInA 52poTAne maa| practising Santhara for saMsthita thayela arthAta apakAya nA . month on Satrunjaya mountzarIranuM saMsthAna pANInA muhAne mAre ain attained salvation. aMta..,5; che. pAnI ke budabude ke rUpa meM sthita arthAta | thiya. tri. (sthita ) 2Desa. sthita; kAyama. apakAya jIvoM ke zarIra kA pAnI ke budabade | Existing. vize0 1035; ke rUpa saMsthAna. formed in the | thira. tri. (sthira) sthi2 29; nikSa. shape of a bubble ( the shape nizcala; aDaga; acala. Motionless: of the body of the lives of steady. ka. pa. 1, 72, 4, 3; prava. water is like that of a bubble). 1145, kappa0 3, 34, paMcA* 1., 17; bhaga0 24, 2; nAyA08; bhaga0 1, 6; 11, 11, 13, 4, thimizra-ya. tri. ( stimita ) bhayayo rahita. 15, 1; rAya. 32; utta0 26, 24, naMdI. nirbhaya; bhayahIna; niDara. Fearless; 7; ogha. ni. 586; nisI. 5, 65, 14, dauntless. nAyA. 15; 16; jaM. pa. 7 vivA. jaM0 50 5, 153; (2) nAma sU. pa. 1; grova0 38; rAya. 2; bhaga. kamanI eka prakRti ke jenA udayathI zarI1, 1; uvA. 1, 5; (2) nizA sthi2. ranA avayava mastaka dAMta vigere sthira (da4) nizcala, acala; sthira. Stondy; mo. 2sI zata. nAmakarma kI eka prakRti jisaka tionless. paraha. 1,4: rAya. 86; suya. udaya se zarIra ke avayava dAMta Adi dRDha raha 1, 3, 4, 11; su. ca0 3, 51; (3) sakate haiM. a variety of Nama. * aMtagaDa nA 1 lA varganA 5 mAM Karma at whose rise the parts adhyayananuM nAma, ke jemAM aMdhakacchinA of body such as the head, teeth putra paherAmAM dazAha ke je temanAtha prabhu etc. remain strong. ka.gaM. 1,26, pAse bAra varasanI pratrajyA pAlI zakuMjaya 50, 5, 61; panna. 23; -iyara. tri. upara eka mAsane saMthAro karI mokSa gayA. (-itara) asthira. asthira; caMcala. unaMtagaDha sUtra ke 1le vargaka 4 the adhyayana kA steady. ka. gaM0 5, 7;-gahattha. tri. nAma jisameM andhakavRSNike putra 5 veM dazArha (-agrahasta) nA laayne| akSA sthira jinhoM kA neminAtha prabhu se dIkSA le, bAraha chata. jisa ke hAthakA agrabhAga sthira hai vaha. varSa kI pravrajyA pAla aura zatrujaya para 1 (one) whose forearrm is steady. mAsa kA saMthArA kara mokSa prApta karane kA jIvA030; -citta. tri. (-citta) s5i2 ullekha hai. name of the fifth bhanavAsI. sthira manavAlA. steady-mind. chapter of the 1st section of ed. jIvA0 6; gacchA0 66:-chaka. na. Antagada Sutra which deals (-SaTaka) sthira nabha, zubhanAma, zubhA. with the fifth Dasarha the nAma, susvara nAma, adeya nAma ane jasoson of Andhaka Vrisni who zaninAmo nAmamanI 7 prati. sthiA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thirataraya ] [thivathita nAma, zubhanAma, zubhaganAma, susvaranAma, Adeya | thirA. strI. ( sthirA ) syini0panna yayesa nAma aura jasokIrti nAmaka nAma-karma kI chaH pana25ti; vanasparinI se apasyA. sthira prakRtiyAM. the six varieties of niSpanna vanaspati vanaspati ke avasthA vizeSa. Nama-Karma viz. Sthiravama, A particular state of vegeta. Subhanama, Subhaganama; tion. dasa07,33, Susvaranama, Adeyanama, | thirAvaliyA. strI. ( sthirAvalikA ) murApani and Jasokirti. ka.gaM. 1, 28:5, 30; samizIno me 2. bhujapari sArpaNI kA -jasa. tri. (-yazas) sthira- mithAyI ___ eka prakAra. A variety of crawling jAti vAsa. sthira kIrti vAlA; amara feinale animals. jIvA0 2; yazavAlA. of an eternal fame. sama. | thirIkaraNa na. (sthirIkaraNa ) prathA7; 1; -jAya. tri. ( -jAta-sthiraNa duHkhathI sIdAtA dharmijananA zithila nirvinena jAta utpanaH sthirajAtaH) niva adhyavasAyane dilAso ApI sthira karavA; 5) panna yesa. nirvighnatA pUrvaka utpanna- samakitanA ATha AcAramAMne chaTho prakAra. janmAhubhA.(one) born without any daHkha se pIDita dharmAramA puruSa ke zithila obstacle. taMdu0 -8pa. tri. (-mAtman) adhyavasAya ko utsAhita karake dRDha sthira AtmAlo. sthira AtmA vAlA; karanA; samakita ke ATha prAcAroM meM se chaThA dRvAtmA. of a steady soul. su0ca03, zrAcAra. Making steady by en185;-baMdhaNa.na.(-bandhana) gAda dhanathA couraging a laxity in duty of a mAMdhate. pragADha baMdhana se bAMdhanA; gADha religious person who is harass. baMdhana. tying fast. sama0 11; -saMgha. ed by pain. prava0 270; 266; panna. yaNa. puM0 (-saMhanana ) zakti; manamuta 1; utta0 28, 31: (2) sthira 42j; 18 mAdhA. dRDha zakti ; sudRDha baMdhana. strong | 42. sthira karanA; dRDha karanA. making constitution. pAyA. 2, 5, 1,141; steady or firm. piM.ni. 447, bhaga. bhaga* 15, 1; dasA. 4, 16; 20; 21,22; / 15. 1; -satta. tri. ( - satva ) niyama satya zilla. strI0 ( * ) no 56 . kaMTa pA. nizcala satva zIla. of a steady kI jIna. The saddle of a earnel. virtue. ThA0 4, 3; 1, 3; -sama. tri. jaM. pa. aNujo0 134; ( 2 ) hAyAnI (-sama) sthira nAmanI bhAI4. sthira nAma 11. hAthI kA haudA-ambArI. a seat ke samAna. like a Sthira Nama. on an elephant. sUya. 2, 2, 62; kappa. 2, 62; jIvA. 3,3; (3) yAna vizeSa. yAna vizeSa thirataraya. tri. (sthirataraka ) ati 252. rathavizeSa. a particular vehicle. ati sthira. Very steady. paMcA0 11, bhaga0 5, 7, 11, 11; dasA. 6, 4; (6) yonI me 754291. ghoDe kA eka thirayara. ni. (sthiratara ) ati nizvaya. upakaraNa. an accessory pertain zrati nizcala, prazAnta, Very still, ing to a horse. bhaga0 3, 4; calm paMcA. 11, 16 | zivathivaMta. tri0 (stivAstavana ) ziva thiya Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thihu] ( 100 ) [thIparigaNA za6 42to. thiva thiva dhvani karatA huA. prachala and Thinaddhi (One) making the sound'thira Nidra. ka. gaM0 2, 15, 25, 3, 4, thiva" "thivi thiviyaM nabhicchaM" taMdu. 1, 69 vivA0 7; thINAgaddhi. strI. (styAnagRddhi) zanArathihu. zrI. (stibhu)sAdhAraNa pAra vanaspatinA NIya karmAnI eka prakRti ke jenA udayathI me meha. sAdhAraNa bAdara banaspati kA mANasane vAsudevanuM adhuM bala AvatAM eka prakAra. A kind of gross-vege. prabala rAga deSanAM udaya thAya che te thI tation having infinite souls. UMghamAM ne UMghamAM bahAra AvI jaI bhaga07,3,23,2; utta036. 68; jIvA. 1; dhaNano saMhAra kADhI nAkhe ( nikAne thI. zrI. (strI ) strI; AryA. zrI bhAryA; pAMyamA bhe). darzanAvaraNIya karma kI eka parina. Wife. prava0 612, kappa. 4, 52; prakRti jisake udayase manuSya ko vAsudeva ka. gaM. 1, 22, 2, 4, gacchA0 83; kA zrAdhA bala prAptahote hI usameM prabala rAga vize0 1384; bhaga. 6, 30; --bhoga. dveza kA udaya hotA hai aura ataeva nIMda puM0 (-bhoga) zrI sAthe rilAsa 123 / te. ke nIMda hI meM bAhara Akara kitane hI ko strI ke sAtha bhoga vilAsa karanA. sexual mAra DAlatA hai (pAMcaveM prakAra kI nidrA). enjoyment with a woman. prava0 Somnambulism; a nature of 438; -lakkha Na. na. (-bakSaNa) strI faith-obscu Karma at sAnoM pakSaNa-sA narasa thi-hI. triyoM ke whose rise a man gets half of lakSaNa bure bhale cinha. the character the strength of Vasudeva and isties, marks of woman. prava. when strong passions and 115;-liMga. na0 (-liGga)khI gati. zrI hatred appear he goes out in jAti. feminine gender. prava* 408; au act of sleep and slays many -ve-ya. puM0 (-veda ) zrI 36. zrI people; the fifth variety of veda. feminine inelination. ka. sleep. ka.506, 13: utta0 33, 5, ThA. pa0 2, 110; pratra. 13: 706; 1;6, vize* 230; -tiga. na. (-trika) thINa. tri. (styAna) me re . ekatrita; gus| "thINa-tiga" za6. dekho "thInaikaThThA kiyA hubhA. Gathered up. ThA tiga" zabda. vide. "yIza-tiga', ka. 6, 1; (2) thAti nidrA. nIMda meM pa. 2, 66 calanA. somnambulism. ka. gaM. 2, thANaddhi. strI. ( ssyAnadi ) / 15, 25, 5, 1; 2, 4; -tiga. na. 'thIpagiddhi ' za6. dekho' thINagidi ' ( -trika ) thAli trininidrA, zabda. Vide. 'thINagiddhi' para. 23; pracalApracalA ane thINuddhinidrA e traNa sama. ; 31; aNujo. 127; ka. gaM. prati. thANaddhitrika; nidrAnidrA, pracalApracalA 1, 12, prava* 1268% aura thoNaddhi nidrA ye tIna prakRti. The | thopariNA. strI. (strIparijJA)khI parijJA three varieties of somnambul- nAmanuM sUyAMganA 4 thu adhyayana. strI ism viz. Nidranidra, Prachala- parijJA nAmaka sUyagaDAMga kA vthA adhyayana. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thIviloyaNa ] ( 101 ) [thUma The fourth chapter of Suya-| tiraskAra karAtA. (One) dishonoured gadanga named Striparijna. by the words * Thu Thu' sama 23; nAyA. 16; thIviloyaNa. na. (strIvilocana) 12 thuDa. pu. ( sthuDa) vnsptin| 245 lA. mAsanA zukla pakSamAM trIja ane dazamane ___ banaspati kA skaMdha bhAga. The stem of divase tathA chaTha ane terasanI rAte temaja | a tree or a branch. ThA. 10; 30 pakSamA mI ana nAma hivase thaNa. na0 (sthuNa) yAMnA.yaMbhA, staMbha, khamba. tathA pAMyama bhane pArasanI rAte Apatu A post; a pillar. nisI* 13,5; 11 429mAMnu yothu 4211. gyAraha karaNoM thuti. strI. (stuti) tapate; stuti 42vI meM se cauthA karaNa jo pratyeka mAsa ke zukla te. stuti, prArthanA. Praise; sulogy. pakSa meM tRtIyA tathA dazamI ke dina ko zaSThI ___ paMcA08, 3.2; aura trayodazI kI rAtri ko va kRSNa pakSa meM | thama. puM0 (stUpa) 245; zi52. stUpa; zikhara. dvitIyA aura navamI tathA paMcamI va bArasa _A Stupa; summit. paraha. 1, 1; kI rAta ko AtA hai. The fourth | thubhiyA. strI. (stUpikA ) zi52. zikhara; Karana of the eleven which kUTa. Top. jIvA* 3, 4 falls in the day on the third thula tri. (sthUkha ) 1; sthUla. moTA; sthUla. and tenth dates and at night ____ Thick; massive. pi. ni. 415; on the sixth and thirteenth 726 zrogha. ni. 721; prava. 20; dates in the bright half of a vthuva. dhA* I. (stu) stuti 42vI. mooth; siunilarly in the day / stuti karanA. To praise. on the second and ninth thavaMti. bhaga0 15, 1; and at night on the fifth and thumvanta, ka. vA. va. kR. su0ca02,480; thirteenth dates of the dark thUNA. strI. (sthUNA ) yAMnI. choTA half of a month. jaM. pa0 7, 153; FAH. A small pillar. qigo 14; thui. bI. ( stuti ) tuti-guNA te. nAyA* 3; vize0 3341; (2) ye nAmanA suti; guNagAna; prazaMsA. Panegyric; pazima hizamAM se nagarI. pazcima dizA praise. prava* 66; paMcA* 3, 2, 4, 23; kI eka nagarI. a city of this zrodha ni0 137; 270; utta0 26; 2, 26, name in the west. veya. 1, 1; 42; -tiya. na. (-trika) traya yudha; -maMDava. na. (-maMDapa) tamyU; yAmalA 2tuni. tIna stuti, prArthanAtraya. a group 52 423 mAMso. tambUH thaMbhoM para khar3A of three eulogies. prava0 176; 178; | kiyA huA maMDapa. a tent; a canopy thukkAra. puM0 (thUskAra) thu thu 42 te. ghisAra - raised on posts. nAyA0 3; te. thUthU karanA; dhikkAranA; thUkanA. saying; | thUma. puM. (stUpa ) prekSAvaranA bhaepanI * Fie'. rAya. AgalanI maNipIThikA upara sela jojanane thukArabamANa. vi. ( kriyamANa) thu thu sAMsa paDAlo mane sAsanasananI yA zathI ti22442 rAto, thU thU zabda dvArA saraganA yatya stU5. prekSA ghara ke maMDapa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thUbhakaraMDaga ] [ thUlabhadda zima2. choTA zikhara. A small peak. jaM0 pa0 sama0 pa0 213; rAya0 10; 151; ( 2 )prAsAda uparanI maNimaya snUpikA (zima2). prAsAda Upara kI maNimaya stUpikAzikhara 8 turret studded with jwels on a palace. nAyA 0 1; - (ya) agga. puM0 ( - zrama ) ziparanI sva. zikharakI dhvajA a banner on a top. panna0 201 dhUbhiyAga. puM0 (stUpikAka ) zima2. zikhara. Summit. pana0 2; puSTa. sthUla; moTA; jAr3A. Thick; stout; gross. ka0gaM05, 87, 1, 46; prava0 1054; bhaga* 7, 2; 6; uma0 1, 13; sUya0 2, 6, 37; ThA0 4, 2; ogha0 ni0 474; dasa 0 4 7 22; zrAyA0 1, 5, 2, 146; ke sAmane vAlI maNipIThikA ke Upara kA solaha yojana lambA, caur3A, solaha yojana U~cA sapheda raMga vAlA caitya stUpa a white coloured memorial Stupa (mound) 16 Yojanas in length, breadth and height situated on the platform opposite the canopy of Preksaghara. rAya * 153; ( 2 ) avayava samudAyarUpa vyavayavI. avayava samudAyarUpa avayavI a whole possessed of parts. sU0 1, 1, 1, 6; ( 3 ) putrA vagerenuM taTo. kuthUla. tri.. ( sthUla ) sthUla; la; mho zrAdikA kinArA. the edge of a well etc. vize0 2064 (4) pagalA. caraNacinha. memorial in the form of foot-marks. jIvA0 3, 3; zrAyA0 2, 1, 2, 12; ( 5 ) zubha-smaraNa staMla. smAraka staMbha a monumental post. vize0 668; ( 6 ) 2tU5- mRtaudhara yetI bhayyA mAMdhe herI chataraDI stUpa- mRtakaghara; chatrI. & memorial temple. bhaga0 5, 7; 8, 6; 6, 33; 15, 1; jaM0 pa0 (7) zijara; dagaseo. zikhara; samUha; Dhera, a peak ; a heap panna0 11; ogha0 ni0 119; jaM0 pa0 - maha. puM0 ( - maha ) stUpano mahotsava stUpa kA mahotsava a festivity of a Stupa. rAya0 217; zrAyA0 2, 1, 1, 12 -saMThiya. tri0 ( - saMsthita ) stUpane sAre rahesa. stUpAkAra having the form of a Stupa bhaga 8,2; thUbhakaraMDaga. na0 ( stUpakara Daka) RSalapuranA mAsenu udyAna RSabhapura ke nikaTa kA eka udyAna. Au orchard near Risabhapura vivA0 2; - pariggaha, puM0 ( parigraha ) sthUla, pariyaDa, dhaNI bhAyA - milata sampad ananta prabhUta sampatti. vast riches. nAyA0 13; thUla a. tri0 ( sthUlaka ) lubhe| thUla 6. dekho 'thUla' zabda. Vide. "thUla" bhaga06, 5 ThA04, 2 thUlaka. tri0 (sthUlaka ) nubho upalo zabda. dekho UparakA zabda. Vide above. nAyA0 13; dhUmizrA - yA. bI. ( stUpikA ) adhu thUlabhadda. puM0 ( sthUlabhadra ) Arya sambhUta ( 102 ) 14 For Private Personal Use Only " uvA0] 1. 13; 39 thUlaga. puM0 ( sthUlaka) lubhe| " thUlabha 06. dekho" thUla a "Vide. " 'thUla a zrava* 36; paMcA0 10, 8 1, 7; -- pAraNAivAya. puM0 ( - prANAtipAsa ) sthUla hiMsA; trasajIvanA prANa levA te. sthUla hiMsA; trasa jAMvoM kI hiMsA-prANa haraNa. the killing of mobile-beings. 99 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUlayara ] viyanA ziSyanuM nAma Arya sambhUta vijayake ziSya kA nAma. Name of the disciple of Arya Sambhuta Vijaya. naMdI0 sama0 24; kampa0 8; thUlayara. tri0 (sthUlatara ) ati Du atyadhika sthUla--moTA thick. vize0 664; ( 103 ) mhohuVery. thUva maha. puM0 ( stUpamaha ) bhukhe| " dhUbhamaha " 06. dekho " thUbhamaha zabda Vide 37 "" dhUbhamaha " bhaga0 6, 33; thega. puM0 ( *steka ) thega; muMhanI mela kaMda vizeSa. A species of bulbous roots prava0 240; thejja na0 ( sthairya ) dhairya; sthiralA. dhairya; sthiratA; sthairya. Courage; steadiness. "maNuna maNA me theje bhaga0 2, 1;, 33; --karaNa na0 ( - karaNa ) sthiratA 0 14; navavI te dRDha karaNa; sthiratA prApta karanA. getting steadiness. paMcA0 8, 33; zejjattha. na 0 ( sthairyArtha ) sthiratA bhATe. sthiratA ke liye. For steadiness. vize0 thera. puM0 ( sthavira ) 10 arasanI ubharatA vysthavira mIsa barasanI dIkSA vAle pratrajyAzivara ane samavayAMga, ThANAMga vagerenA naNunAra zrutasthavira e traN prakAre thivara ( sAdhu ) tIna prakAra ke sthavira sAdhu - 60 varSa kI Ayu ke vaya thAvera, bIsa varSa kI dIkSA vAlA pravrajyA-thavira tathA samavAyAMga, ThANAMga Adi ke jJAtA zrutathavira. Ascetics of three kinds viz. Vaya Sthavira aged sixty years, Pravrajya Sthavira those of 20 years of concecration and Sruta Sthavira knowing Samavayanga and Thananga etc. pratra0 10 2; 157; 631; [ thera nAyA 01; 2; 5; 8; 12; 14; bhaga0 1, 6; 2,1; 4, 4; 18, 2 ThA04, 3; ova0 16; veya0 3. 16; vava01; 22; 23; vize0 6; 550, tisI0 12, 34; dakhA0 1, 3: padma16; AyA 0 2, 1, 10, 56 ( 2 ) tri. vRddha-auDha. vRddha; prauDha; bUDhA. aged. gacchA122; kappa0 8; sama0 30; utta0 16, 1; 27. 1; AyA0 2, 7, 2, 162; 2, 11, 170; nAyA0 16; bhaga0 2, 5, 5, 6, 8, 3. piM0 ni0 bhA045; piM0ni0480; 580; jIvA 0 1 sU0 pa0 20; su0ca0 2, 480 - zrAgamaNa na0 ( - zrAgamana ) thinara sAdhunu Agamana - bhAvayuM thivara sAdhu kA zrAgamana. the coming of & Thivara ascetic. nAyA 0 12; 15; uvaghAizra. puM0 ( -upaghAtika ) thivara vyAyArya gurU vagerenA doSa kAdI tenI ghAta karanAra; asamAdhituM Du sthAna sevanAra thivara AcArya ke doSoM ko DhUMDhakara unakA apamAna karane vAlA; asamAdhi ke chaThe sthAnaka kA sevana karane vAlA. (one ) who insults & Thivara preceptor by exposing his faults. dasA0 1, 7, 8 sama0 20: - kappa. puM0 ( -kalpa ) 14 upagaragudhArI sAdhuyonI vyavahAra bhI 14 upakaraNadhArI sAdhuoM kI vyavahAra maryAdA. the limit of conduct of the ascetics who can keep fourteen articles with them. bhaga0 25,6; 7; prava0 506; kaSpaThii. zrI0 ( - kalpasthiti ) garachapratizraddha yaayaaryaadinA kaTpatI sthiti vyavahAra maryAdA. gaccha pratibaddha AcAryAdi ke kalpa kI sthiti-vyavahAra maryAdA. the limit of conduct of preceptors etc. of an order of monks. veya0 6, 20; For Private Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yeraa ] ( 104 ) 25, 7; vava0 1 2; 7 ThA0 5, 1; thera. puM0 ( sthaviraka) lubhe| "thera" zaha dekho "thera" zabda. Vide " thera " sUya 0 1, 3, 2, 2, theraga. puM0 ( sthavira ) / "thera" za dekho "thera " zabda. Vids " thera" nis| 0 14, 6; bhaga0 7, 6; sU0 1, 7, 10, therattA. strI. ( sthaviratA ) sthavirapalu. - kapiya. puM0 ( -kalpika ) stha5i2 therI. strI0 ( sthavirA vRddha strI. vRddha strI An old lady. fpaM0 ni0 418: theva tri0 ( ) thoDu; svaspa thor3A; svalpa; kama. A little prava0 217; kAla. puM0 ( - kAla ) the| vappata. thoDA samaya; alpasamaya, a little time. prava0 215; thozra. tri0 ( stoka ) thoDa thoDA; alpaH kalpavAlA ( sAdhu); gacchanA pratibaMdhavAlA sAdhu. sthavira kalpa vAle sAdhuH gaccha pratibaMdha vAle sAdhu. monks belonging to a certain order; an ascetic under a restraint of an order. vatra 05, 21 - bhUmi. strI0 (-bhUmi) sthavira pavanI yogyatA sthavira pada kI yogyatA. fituess for the title of a Sthavira. vava05,17; 10,16 - bhUmipatta. puM0 ( - bhUmiprAsa ) sthivara bhUmine prApta thayeya sthivara bhUmi ko prApta sAdhu. (one ) who has reached the position of a Sthavira. vava0 8, 5 - veyAvazva na0 ( - vaiyAvRtya) vRddhAnI senA 42vI te vRddha janoM kI sevA, gurujana sevA kArya. service done to the aged, bhaga0 kama. A little. vize0 1473; - uNya. tri. ( - Unaka ) the| socchu. thor3A kama; kuchakama. a little less. vize* 666 thoga. tri0 ( stoka ) theoDu. thoDA; alpa A little. " cirasaMmattA micchattagayassu *vala thogosiM" ka0 pa02, 100 thosa na0 ( stotra ) tIrtha 12 vyAhinI stutirUpa stotra. tIrthaMkara Adi kI stuti rUpa stotra. A hymn of panegyric of a Tirthankara. pratra0176, paMcA0 4, 3; 23 - guruI. strI0 ( - gurvI ) stotra thI moTI stotra ke kAraNa gurusammAna vAlI; stotra gurvI. great on account of hymns paMcA0 4, 3; Musa. fa. (zaza) yrdly-41-4. pUjya; candya; mAnya. Venerable; respectable. paMcA0 6, 24; prava0 84; thotra. tri0 ( sloka ) the. thoDA; svalpa. A little. " thoSamAsA yagaTThAe dasa0 5, 1, 78 8 26; nAyA0 8; 11; bhaga0 1, 13, 2, 5, 1 7 6, 7:16, 1125, 25, 14; ThA0 2, 4, 3, 4; piM0 ni0 206; 270 568; vize0 255; 1306; usa0 10, 2; 32, 100 sU0 pa0 8; taMdu jaM0 pa0 sU0 2, 6, 53; jIvA0 1, 3, 4, AyA0 1, 2, 4, 85; aNujo 0 115; 138; su0 ca0 1, 317; 46; 66; 2, 70 106 ka0 pa0 1, 46; 5, 20; paMcA0 5, 12, 10, 30 ka0 gaM0 4, 41; 5, 76; sthavirazva Agedness. vava0 3, 7; therAvalI. strI0 ( sthavirAvalI ) sthavira sAdhuenI paripATI; eka pachI ekanuM anumbhe parNuna. sthavira sAdhuoM kI paripATI; eka ke bAda dUsare kA kramapUrvaka varNana. The genealogy of Sthavira ascetics; a serial description. naMdI * kappa0 pa theriyA. strI0 ( + sthavirA ) sthavira sAdhvI. sthavira sAdhvI A female Sthavira. nisI0 14, 6 For Private Personal Use Only * [ thova 35 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thomazra ( 105 ) [domAsa prava. 1200; (2) sarnu me tanu ___ small numbers. ka. pa. 6, 28; pramANa. kAla kA pramANa vizeSa. a mea- | thova. puM0 (stokaka)yAta pakSI. cAtaka pakSI. Bure of time. kappa0 5, 113; 123; ____The Chataka bird; flamingo. -(vU) UNa. tri. (-uma) thAI sAdhuH | nAyA. 1; kucha kama. a little less. jaM. pa0 1, 21; thovathovaM. a. (stokastoka) thAI bAMDA bhaga. 25, .; -(vU) UNaga. tri. __ thoDA. Little by little. ThA. 4, 3; (-unaka) nu po za>>6. dekho Upara thoSatama. tri. (stokatama ) thAmA thoI. kA zabda. vide above. bhaga0 25, 5; ____oche meM prochA; thoDe meM thor3A. Least. -vi.sI.(-bAda) yorI hi. alpa ka. pa. 1, aSita thoDI samRddhi. a little power, prosperity. nAyA. 1-nisega.. | thovatara. tri. (stokatara) ati thA. bahuta (-nika) yo| manA vimAnAmA kama; alpa. Very little. vize. 12017 te. alpa kArmika mAnoM kA kSaya karanA. | thAharA. DaoN. ( thAharI) yAnu 7. thUhara removing atoms of Karma in | kA vRkSa. Thjara plant. prava. 236; 8. da. na. (daka) pI. pAnI; jala. Water. | dahavata. na0 (devata) hai; nazIna; pUta_veya. 5, 12, pUrva reza ma. deva; nasIba; pUrva kRta karma. daha. bI. (iti) maza; yAmaDAnIyalI. | Fate; destiny; actions done in camaDekI thailI; mazaka. A leather bag. | the former life. paeha. 1, 2, pi.ni. bhA. 41; daivaya. na0 (daivata) tuma 53 za6 dekho dAya. puM0 (dayita) priya; pahAsI; 16an; Upara kA zabda. Vide above. paNha. pati. pati, pyArA; dulArA; vallabha. Dear; 1,2; -ppabhAva. puM.(-pramAva )zAbeloved. naMdI. 37; utta0 16, 2; | banuM-pUrvakRta karmanuM sAmartha-prabhAva. nAyA* ; 16, kappa0 3,38;-vajjina. daiva sAmarthya; bhAgya prabhAva; pUrvakRta karmoM kA tri. (-varjita) pativarita; priyavati . prabhAva..prowess, influence of fate. priyavihIna; pativihIna; patidvArA choDI huI. paNha. 1, 2, forsaken by a beloved or dodara. na* (dakodara ); me tanA husband. kappa. 3,38 peTanA roga. jAlaMdhara; jalodara; eka prakAra dajhyA-mA. zrI. ( dayitA) priyA; pakSamA; kA udara roga. A kind of disease strI. priyA; prANavallabhA; bhAryA. A be relating to stomach; dropsy. loved; sweetheart..su. ca. 1, 40%; nAyA..; dayA-bhA. strI. (ratikA) yAmAnI maza. dobhAsa. puM0 (dakAvabhAsa) saNa samu. camaDe kI mazaka. A leather water- dramAM dakSiNa dize betAlIsa hajAra jejana bag. aNujo0 132; upara Avela velaMdhara devatAne nivAsa parvata. Vol. III/14. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDa] ( 106 ) [daMDa lavaNa samudra kI dakSiNa dizA meM bayAMlIsa / hajAra yojana ke Upara AyA huA velaMdhara devatA kA nivAsa parvata. The dwelling mountain of the Velandhara gods situated in the Lavana ocean at a distance of 42,000 Yojanas to the south. ThA0 4, 2; jIvA. 3,4; daMDa. puM0 ( daNDa--daNDyante thApAdyante prANino yena sa daNDaH) yA mAtmA 6ya tevI mana vacana ane kAyAnI pravRtti karavI te; hiMsA. Atmadamana pravRti; mana, vacana va kAyA kI aisI pravRtti jisameM AtmA daMDita (kaluSita ) ho. The sinful activity of the mind, speech and body which blackens the soul. " gi daMDe. sama0 1; utta. 5.8; 31, 3, zrAyA. 1,1,3, 34; sUya. 1, 13, 23; ThA. uvA0 1, 3, bhaga. 7, 2; 17, 2, dasa. 4; jIvA03,1; bhatta0 2.9; (2) yAra hAta paribhinaya bhA5. cAra hAta kA eka mApa. a unit of measure equal to four arms in length. jaM. pa. 5, 112 ! sama0 4; agujo. 133; bhaga. 6, 7 (2) daDa-lAkaDInA AkAre kevala samudhAta 1mate mAtbhAnA pradeza vistAra ta. kevala samudrAta ke samaya lakaDI ke rUpa meM | zrAsma pradeza kA vistAra. expand. ing of the molecules of the soul in the shape of a stick at the time of acquiring perfect knowledge. 'paDhame samaye daMDa karei ' pana. 36; nAyA. 1; rAya028; | bhaga. 21, 4, (4) pramANe yI RTAisinA pAMya prAramAnA . khaM bhAvat UMcI lakaDI pAMca prakAra ke daMDoM meM | se eka. a pillar-like long stick; one of the five kinds of sticks. zrogha. ni. 730; prava0 676; (5) pANI garama karatAM pANImAM ukAle Ave te. garama pAnI kA ubalanA; ubalate pAnI meM budbudeN| kA AnA. bubbles in the boiling water. piM0ni0bhA0 18; (6) 6 sAmAnya sAdarI. daMDa: sAmAnya lakaDI; DaMDA.8 stick; a club. ova031;mAyA. 1, 7, 1, 201; sama* 8; utta* 12, 18; sUya. 1, 3, 1, 16; bhaNujo0 131; nAyA. 1; bhaga02, 10, 3, 1; 5, 4, 8, 10; dasA0 6, 5, 6, 7 vava. 8, 5; dasa. 1, 2, 4, rAya * 23, 254; meM ni. 253; paMcA0 1, 34, 18, 16, (.) sanyAsAnu me 34:295. sanyAsI kA daMDa; eka upakaraNa. a stick used by an ascetic. nAyA016; (4) zikSA Arm; rAja nItinA sAmAdi cAra prakAramAM jIne 2. zikSA; daMDa; sajA; rAja nIti ke sAmAdi cAra prakAroM meM se tIsarA prakAra. the third of the four ways of politics viz. Dinda; punish. ment. ThA0 3, 3; uta* 30, 37, zrAyA* 1, 2, 2. 75, 1, 1, 1, 123, rAya0 206; nAyA0 1; 8; 14; paMvA01. 23; (6) 6 21: . patInA yaulamAnuse. daMDa ratna; cakra. vartI ke caudaha ratnoM meM se eka. a jewel in the form of a stick; one of the 14jewals of a Chakravarti. pratra. 1228; (10) bhUdA 413; A76 sahana mUla pATha; zabda saMdarbha. an original reading; a composition. To $5; -khaMDanivasaNa. na0 (-khaNDanivasana) juna ayathA yogada patra. purAnA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 107 ) [ daMDa yA paibanda lagAyA huzrA vastra. old or patched garment. nAyA0 16: -guruya.pu. ( -guruka-daNdeNa guruko daraguruka) moTara bAlo. baDe daMDa. lakaDI yA bAhu daMDa vAlA. (one) with a club or muscular arms. car "-thAyaga. puM0 (-nAyaka) gAmanu rakSa572nAra; pAsa. grAma rakSaka; koTabAla. the head of the police, who guards a city. art. 9; paraha. 1,2-yoha. bI. (-nItidaNDanaM daNDaH paridhInAmamuzAsanaM satra tassa vA sa eva vA nItinayo daNDanItiH) dasa karo; zikSA karavI te; rAjya nItine R. dara daMnA; sajA denA; eka rAjamAtaka ga. a variety of poli. In we la uf ponishing the oulprite ma. - .0 (-prAya) nabhane samAna thApA2. mana, vacana bakAyAkA kukhyApAra; burI vicAraNA. an evil activity of the mind, speech and body. prava0562:-dAru. puM0 (-dAru)aSTamaya ; brahmayArI me 8526. kASTa daNDa; brahmacArI kA upakaraNa. a wooden staff; an object owned by a celebate. bhaga. 11, 67 -dhAri. tri. ( -dhArin ) 19 dhAraNa nA2. daNDadhArI, a club bearer. ogha0 644; ---nAyaga. puM. (-nAyaka ) mA " daMDaNAyaga" za6. dekho " daMDaNAyaga" zabda. vide " daMDa. NAyaga" nAyA. 1; bhaga0 11, 6; rAya. 253; ova. kappa04, 62; -nIi. strI. (-nIti) / " daMDaNIi " za6. dekho " daMDaNIi' zabda. vide "daMDaNI" jaM0 pa0 2, 26; prava0 1240; -nIti / strI0 (-nIti ) nus|" daMDaNIda" za6. dekho " daMDaNIi" zabda. vide " daMDaNIi" rAya0 266: -paha. puM0 (-patha) gAyavagere pazuone caravA javAne mAga; TI. gopatha bhUmi; gau Adi ke carane ko jAne kA mArga. the way for the cattle to go to graze. " aMdha va se daMDapahaM gahAya, avinosie ghAsatti pAvakammI " sUya. 1, 13, 5: -~-pAsi. puM0 ( -pAmin- eDasya pArzva daNDapArzva tadvidyate yasyA'sau daNDapAvI ) thaDa aparAdhane mATe bhAre zikSA karanAra. thoDe se aparAdha ke liye bhArI daMDa dene arar. (one) who levies heavy punishment for a light offence. sUya0 2, 2, 18; dasA06, 1; 4; -puMcha. gaya. na. ( -punchanaka ) pAlI sA120I. mUThavAlI-mADU. a broom having a handle. jaM. pa. -purakaDa. tri. ( -puraskRta) 6 / / che naze. daMDa dhArI jisane daMDa ko Age baDhA kara rakhA ho. (one ) who has projected a rod. dasA. 6, 1; 4; ~~ rakhiya. puM0 (-rakSika ) yI 2kSaya 72nAra; vAsa. daMDa se bacAne vAlA; kotavAla. the head of the police; the upholder of punishinent. nisI06, 25; -rayaNa. na0 ( -ratna) tIna 62tna; vAhana bhAnu me. cakravartI kA daNDaratna; caudaharatnoM meM se eka. theDanda Ratna(agem in the from of rod) of aChakra. varti; one of the 14 gems of a Chakravarti. panna020; ThA07,1;-ha. i. bI0 (-ruci) 197-hisAnI ruthi. daMDahiMsAkI ruci-pravRtti.aliking for caus. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDadaMDeNa] ( 108 ) [daMDAsaNiya ing injury. paraha. 1, 3 -lakkha Na. | daNDita karanA. Punishing;incurring na.(-lakSaNa)nu250 5. daNDakA lakSaNa; | ___sin etc. vize0 1476; svarUpa. the nature of sin. jaM.50 2, | daMDabhI. tri0 (daNDabhI-daNDaM jIvakarmasamAnAyA.1;sama-samAdANa.na.(-samAdAna) rambha mRSAvAdA''dikaM, tasmAgdibhetIta pAparnu prahaya 42 te. pApa ko svIkAranA; ___ daNDabhI: 694thI 55 pravRttithI mInA2. pApa grahaNa karanA. confession; accept daMDa yA pApapravRtti se Darane vAlA; pApabhIru. ing of sins. sUya02, 2, 3; -samA- (One) afraid of committing yANa. na. (-samAdAna) me 64| _sin. aAyA* 1, 8, 1, 201; za6. dekho Upara kA zabda. vide above. | daMDaya-zra. pu. ( daNDaka ) yo "daMDaga" jIvA. 3 za6. dekho "daMDaga" zabda. Vide. "daMDaga" daMDadaMDeNa. a. ( daNDaMdaNDana) 752 6. bhaga06, 8, 7, 2, 8, 6, 18, 3, 25, daMDa para daMDa; sajA para sajA; bAra2 daMDa. 2; panna. 15; nisI0 18, 16; prava. 19; Punishment followed by other daMDavIria. puM0 ( daNDavIrya ) maratanA punishment. rAya. 267; gAdIe Avela kIrtAivI pachI tene daMDaka. puM0 ( daNDaka ) piMchInA siti. bicchU putra. kIrtivArya ke bAda bharata kI gAdI kA DaMka. The sting of a scorpion. kA uttarAdhikArI usakA putra. A son paraha0 1, 1; (2) naa24|| Adi yovIsa of Kirtivirya, the heir to the 14. nArakI prAdi cauvIsa daMDaka. the throne of Bharata after Kirti24 Dandakas viz. Narki etc. virya. ThA0 8, 1; bhaga. 1, 7, 6, 4, 8, 10, 24,1; (3) | daMDAyaya. tri. (daNDAyatika-daNDasyevA'' atii ; it. lakaDI; DaMDA; lAThI. | yatirdAghavaM pAdaprasAraNana yasyAsti sa stick; arod. piM0ni0bhA046 ogha.ni. daNDA''yatikaH )nI bhA55 sA46; 18; dasa. 4; sUya02, 1, 48; dasA. 4sesanA2. daNDavat pairoM ko laMbe kara ke 6, 4; (4) 4thana; ena. kathana; varNana. baiThane vAlA. (One ) sitting with narration; description. panna. feet stretched like a stick. 6; (5) namAtyu Adi pA. namotthuNaM ThA0 5, 1; paNha. 2, 1; dasA* 7, 1; Adi pATha. extracts from scrip- ova. tures e. g. Namothunam etc. | daMDAyaya. na. (daNDAyata ) 6-sAnI paMcA. 3, 2, prava0 62 -paNaga.na. peThe zarIrane lAMbuM karavuM te, daMDAsana; Asa(-pnyck) pAMya mAranA 6is-41. nanome 2. daMDavat-lakaDI kI bhAMti pAMca prakAra ke daMDe-lakaDI. five sorts zarIra ko lambA karanA; daNDAsana; Asana of sticks or rods. prava0 676; vizeSa. Stretching the body daMDaNa. na0 ( daNDana ) 6; sana. daMDa; sajA: like a stick; Dandasana; a zikSA. Punishment. sUya0 2, 2, kind of bodily posture. prava0160; 82; nAyA0 3, 16; | daMDAsaNiya. tri. ( daNDAsanika) sane daMDaNayA. strI0( *daNDana ) 6 te. daMDa denA; | mesanAra. daNDAsana se baiThane vAlA. (One) Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDi ] who sits in a particular posture called Dandasana. veya0 5, 27; ( 106 ) daMDi. tri0 ( daNDin ) 6 dhAraNa 42nAra. daMDadhArI; daNr3I; daMDa dhAraNa karane vAlA; saMnyAsI. ( One ) holding or possessing a staff or stick. zraNujI 0 131; vivA0 7; jaM0 pa0 3, 67; su0 ca0 2, 643 pratra0 1475; iMDiyA. strI0 ( daziDakA ) eDI}|; nAnI sADI. choTI lakaDI; beMta; chaDI. A cane; a small stick. jaM0 pa0 daMDikhaMDa. puM0 ( daMDikhaNDa ) horAthI sIvesa vastra; thIgaDAM hIgheta vastra dhAge se silA huA vastra; paibanda lagAyA huA vastra. A cloth sewn with a thread; a patched cloth nAyA0 16; daMDiNI. strI0 ( iMDina / ) me nAmanI the rAgjanI me rkhii| isa nAma kI eka rAjA kI do striyAM Two wives of a certain king of this name. 10 ni0 100; iMDiya. puM0 ( daMDika ) virodhI rAnna virodhIpratipakSI - zatru rAjA. An opposing king. ogha* ni0 bhA0 117; daMta na0 (dasya ) sunIta; guNI javAna pArtha miThAI khAdya padArtha vizeSa. A kind of sweetmeat; a kind of eatable. prava0 210; paMcA0 1, 26: daMta. puM0 ( danta ) hAMta dAMta danta. A tooth. nAyA 0 1 4 8 6; piM0 ni0 bhA0 50; zrAyA0 1, 1, 2, 16; 1, 1, 6, 53; 2, 6, 1, 15.2; zrotra0 10; sUya0 2, 2, 6; aNujo 0 16, 131; jIvA0 3, 3; rAya0 54, 164; dasA0 5, 350, 1, 36; dasa0 3, 3; 26, nisI0 3, 7; bhaga [ daMtasohaNa uvA0 2, 101; kappa0 3, 34; prava0 436; ka0 gaM0 1, 50; --aMtara na0 (- antara ) dAMta vazyenu yAMta do dAMtoM ke bIca kA antara. space between two teeth. bhatta* 102: ( tu ) uTTha. tri0 ( - zroSTha ) hAMta ne ho. dAMta aura oSTa. the teeth and lips. 0 7; - pakakhAlaNa. na0 ( pracAlana ) taya 2; AMta sAI 42vA te datauna karanA; dAMta sApha karanA; daMtazuddhi. rubbing and cleaning of the teeth sUrya * 1,4, 2, 11; AyA0 1, 6, 4, 2; pAya. na0 (-pAtra ) hAMtanuM anAsa pAtra dAMta kA banA huA pAtra daMtapAtra a vessel prepared of ivory. zrAyA0 2, 6, 1, 152; - pahoyaNa na0 ( - pradhAvana ) hAMtane sAMgalI hithI sAI 12vA te. aMgulI zrAdise dAMtoM ko sApha karanA. rubbing of the teeth with a finger etc. dasa0 3. 3; - mala. na0 ( - mala ) hAMtano bhela. dAMta kA maila. the dirt of the teeth. nisI0 103, 56 - mAliyA. strI0 ( + mAlikA ) hAMnI bhAvA daMtapaMkti; dAMta kI mAlA, & row or line of the teeth. nisI0 7, 16 - veyaNA bI0 ( - vedanA ) hAMtanI behanA- pIDA daMtapIDA, dAMta kA darda. tooth ache. jIvA0 3, 4 seDhI. strI0 ( - zreNI ) hAMnI zreNI-dvAra. dantazreNI; dAMtoM kI paMkti a row of the teeth jaM0 pa0 bhaga0 16, 4; zrotra 0 - seNI. strI0 ( -- zreNI ) dhaMtanI zreNI; hAMtanI paMDita dAMta kI zreNI; daMta-paMkti. a row of the teeth. jaM0 pa0 daMtaseohaNa. na 0 ( dantazodhana ) dAMta jotarAzI. dantazodhaka; dAMta khutaranI. An instrument to clean the teeth. dasa0 For Private Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMtakaTTha ] 6, 14; utta0 16,28; (2) tri0driya hamana rela, saMyamI; damI; iMdriya damana kiyA huA. ( one ) who has controlled the senses. utta0 1, 15:2, 27; 11, 4, ogha0 ni0 bhA0 46, 86, nAyA* 1; 14; bhaga0 2, 1; 25, 7; dasa0 1, 5; 3, 13, 6, 3; 8, 26; 6, 4, 2; 3; sUya0 2, 6, 5; zrova0 16; AyA0 1, 6, 4, 163; gacchA0 53; prava0 647; kappa 0 3, 34; - (ti) iMdiya. tri0 ( - indriya ) caMdriya hamana 2nAra; nitendriya damI; saMyamI; jitendriya (one ) who controls or checks the senses; ( one ) who has conquered the senses. paMcA0 17, 52; daMtaka na0 ( daMtakAha ) hAta. datauna; daMtakASTha. A wooden stick for rub. bing the teeth. dasA0 6, 4; daMtakamma na0 ( dantakarman ) hAMtanI arIgarI. dAMta kA kAma hAthI dAMta kA kAma. Ivory work. nisI0 12, 20; AyA. 2, 12; 171; daMtakAra. puM0 ( dantakAra ) hAMtane agara daMtacikitsaka; dAMta kA ilAja karane vAlA; dAMta banAne vAlA - kArIgara Dentist; a worker in ivory. aNujo 0 131; daMtanivAya puM0 ( dantanipAta ) hAM - kSata karavuM te; kAmaceSTAne eka prakAra. zreSTha meM daMta kSata karanA; kAmaceSTA vizeSa. Pressing the teeth on the lips; a sort of sexual sport. ( 110 ) prava0 1073; daMtamaNi. pu0 ( dantamaNi ) hAthI mAhinA dAMtamAMthI nasato bhI hAthI Adi ke dAMta meM se nikalane vAlA maNI. A pre- ] cious stone or jewel extracted [ daMtAlI from the tusks of an elephant etc. paNha0 2, 5 daMtamAla. puM0 ( dantamAla ) vRkSa vizeSa. vRkSa vizeSa. A kind of tree. jIvA0 3, 3; jaM0 10 2; daMtavakka. puM0 ( dAntavAkya ) yavatI; netA vacanamAtrathI zatru dAMta-damita thAya che te. cakravatA; jisa kI mAtra AjJA ke kAraNahI zatru phIkA paDa jAtA hai. A Chakravarti; ( one ) by whose words alone an enemy is overpowered. sUrya0 1, 6, 22: daMtavaNa na0 ( dantapAvana - dantAH pUyante pavitrAkriyante yena kASThakhaNDena tad daMtapAtanam ) chAta. datauna; datauna kI lakaDI. A wooden stick for rubbing the teeth - uvA0 1, 23: ghogha0 ni0 466; dasa0 3, 6, paMcA0 5 30; 10, 25; prava0 211; -vihi. strI0 (-vidhi) hAMta uravAnI vidhi. daMta dhAvana vidhi; dAMta dhone kI rIti act of rubbing the teeth. uvA0 1, 23; daMtavANija. puM0 ( dantavANijya ) hAMtane vyApAra karavA te; sAtamA ubhoga pari. loga vratana khatiyAra dAMta kA vyApAra; sAtaveM upabhoga paribhoga vrata kA aticAra. Ivory trade; a kind of sin due to lapse in the seventh vow called Upabhoga Paribhoga. bhaga0 8 5; prava* 267; daMtAra. puM0 ( dantakAra ) hota taranAra arI 2. dAMta khutarane vAlA kArIgara ( One ) skilled in scraping the teeth or ivory. panna 1; daMtAlI. strI0 ( dantAlI ) ghAsa parAla vagere ekaThuM karavAnuM eka lAkaDAnuM hathIyAra; For Private Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMti] ( 111 ) [dasaNa tAlI. dagaMtA; ghAsa Adi ikaTThA karane show. kA eka lakar3I kA hathiyAra. A wood. daMsei. bhaga. 16, 6, en iplmement to collect hay or daMsaMti. su. ca0 2, 112; dried grass etc.; a hackle. Of dasae. vi. sUya. 1, 2, 2, 17; 1,36, dasijA. bhatta. 37 daMti. puM0 (dantin ) khAyI. hAthI; gaja. An | daMsa. puM0 ( darzana ) 6zana; saya 5. darzana; elephant. sie go samyaktva. Conation; faith. vize. datiyA. mI. ( dantikA ) ye nAma se 1284; (2) sAmAnya mA. sAdhAraNa jJAna; zubha tirnu vRkSa. eka gulma jAti kA vRkSa sAmAnya bodha. ordinary knowledge vizeSa .A kind of a plant of this or understanding. ka. gaM. 4, 51; marne. pama.. -tiga.na (-trika) yakSuzana sayakSudrazana daMtI. strI. (dantI ) se nAmanI se pana. ane avadhi zAna se zana. cakSu, 2pati; 2. eka vanaspati vizeSa; acakSu va avadhi nAmaka trividha darzana. udumbara. A kind of vegetation of three Darsanas (conations ) this name; Udumbara tree. viz. Chaksu Darsana, Achaksu bhaga* 23, 3; pana. 1; Darsana and Avadhi Darsana. daMtukkhAliya. tri. ( dantoskhalita ) 55 ka. gaM. 4, 51; mAnA2 tAsano me 4. phalAhArI sa. puM0 ( daMza ) sisa. DAMsa. A mosqui. tapastriyoM kA eka varga. A class of to; a gadiy. pAyA0 1, 6, 3, 185; ascetics who live on fruits. I 2, 2, 3, 110; utta. 1, 10:16,4; zrova. 38; bhaga. 11, 1; nira.3, 3 saya 1, 3, 1,12; zrova38,36: bhaga. daMda. na. (dvanddha) rAga hepa mAhimavaratunI / 2.1; jIvA0 3,3; jaM. pa. prava0662, bane. rAga dveSAdi do do vastuoM kI joDI; damaNa. puM0 (dazana ) ita. dAMta; danta. A A pair ( of anger and hatred tooth. dasA. 6, 4; jIvA0 3, 3; etc. ). cau0 28; (2 ) 6.6 nAme saNa. na0 ( darzana ) sAmAnya 5 yakSa sabhAsa; sabhAsana se prA2. dvandva nAmaka acalsa avadhi ane kevala e cAra darzana. samAsa vizeSa. a compound of this sAmAnya upayoga; cakSu, acakSu, avadhi va name " sekiMtaM daMde" aNujo, 131; / kevala ye cAra darzana. Four Darsanas daMbha. puM0 ( dambha ) 314; mott| mAma2. viz. ( conations ) Chaksu, DhoMga; mithyA ADambara. Vanity; false Achaksu, Avadhi and Kevala. show. sama0 52; zraNujo0 42; 147; piM0 ni0 61; daMbhaNa. na0 ( dambhana ) in; DAma; garama padArtha veya. 1, 46; ThA. 1, 1; sama* 1; se dAga denA. Branding with a provanAyA01, 5, 16; bhaga01, 1; dasA. hot thing; scalding. faalo EUR; 10, 1; panna0 23; dasa04, 22; rAya023; ViMsa. dhA* I,II. ( daza+Nic ) piyuH 215; sU. pa. 20; (2) tatvAnu yA matA. dikhalAnA; darzAnA; batalAnA. To | zrAna-sA tatvArtha viSayaka yathArtha zra. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNa] ( 112 ) [ saNa ddhAna-bhakti . a proper faith towards the reality. vize0 50; nAyA0; 2; | 8; bhaga01,6; 2, 1; 6, 3: 25, 6 naMdI. / 4; dasa0 6, 11; panna. 1; 13: (3) pnnvaae| sUcanA zrI nAma. panapaNA sUtra ke tIsare pada kA nAma. name of the third Pada of Panna. vana Satra. patra. 3 ( 4 ) in; | netra. AMkha; netra. the eye jaM.pa. (1) 5 . dekhanA. looking; seeing: sight. bhaga. 3, 6, 5, 4; dasa. 5, 1, 16; zrotra. 11; paMcA07, 46: 8, 4, kappa0 5, 1, 2: gAyA* 6; (6) saM. 11; ve te. anumava karanA; vedanA. experiencing: sensing. sama. 10; (7) 6zana; dRSTi. darzana; dRSTi sight. utta0 6, 4: (8) paheta. zikSA; upadeza. advice. AyA. 1, 3, 4, 121 (8) abhiprAya. abhiprAya; tAtparya. opi. nion; purport. AyA01, 3, 4, 121 --(Na) aMtara. na.(~antara ) 6zana 6zana pazyenu mantara me.. do darzanoM ke bIca kA antara-bheda. the difference between two systems of philosoohy. bhaga* 1, 3, -abhigama. puM. ( -abhigama) zugapratyavi bhavadhizAniyA pastuta nigu 423|te. guNaspayika avadhi jJAnase vastukA nirNaya karanA.the decision of an object by a limited know. ledge which corroborates the attributes. ThA0 6; -prAvAra. puM. ( -prAcAra ) A-ART1 mAra prakArane AcAra; 1 tatvamAM niHzaMkapaNuM 2 atatvane grahaNa karavAnI anichA 3 kacchanA phalanI asaMdigdhatA-asaMdeha; aSTinA ayAmA 5zasti bhAva 6 paDatAne sthira karavo sAdhami pratye vatsalabhAva rAkhavo ane dharmanI prabhAvane 42vI. darzana-samakita kA pATha bhAMti kA prAcAraH 1 pUrNa tasvajJatA, * atasva yA kutatva ko grahaNa karane kI anicchA, 3 karmaphala kI asaMdigdhatA-nissaMdehatA-nizcitatA, 4 dRSTikA zravyAmoha, 5 zaktikA agopana, 6 girate huai ko bacAnAH . svadharma ke prati vAtsalya bhAva rakhanA aura 8 dharma kI prabhAvanA karanA. the eightfold marks of right belief viz. 1 knowing without doubt the reality; 2 unwillingness to uccept a wrong belief: 3 enter. taining no doubt in regard to the doctrine of " reaping as you sow;" 4 firiness of cona. tion; 5 revealing of one's powers; 6 helping out one who is falling; 7 attachinent to one's own religion: and 8 to expand the raligion. prava. 110; ThA0 2, 3, 5, 2; -prAya puM0 ( -prAsman ) zana5 mAma; sAmAna ch| 2. darzanarUpa AtmA ; zrAtmA kA chaThA prakAra. the conative from of the soul; sixth form or variety of the soul. bhama0 12, 10; -AyAra. puM0 ( -prAcAra ) numo "dasaNAcAra" za6. dekho "dasaNAcAra" zabda. vide 'daMpaNAcAra" sama0pa0168; -pArAhaNA. strI0 (-pArAdhanA) samalitanI mArAdhanA. samakita kI ArAdhanA. the meditation of right faith. "tivihA dasaNA''rAhaNA ukkosA majjhimA jahae" ThA. 3, 4, bhaga. 8, 1.; Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsaNa ] -zrariya. puM0 (-prArtha) Aryana me aAra. cArya kI eka jAti; Arya vizeSa. & class of the Aryans. panna0 1; - ( giM ) iMda. puM0 (- indra) kSApi samastino pa cAyika samakita vAlA. the possessor of the purifying Samakita. ThA03, 1; - iyAra. puM0 ( -aticAra ) zaM khA vagere samyakatvanA aticAra-deza. zaMkA karanA Adi samyaktva ka aticAra - doSa. the faults connected with right-faith due to keeping doubts and misgivings. gacchA * 1325 - uvaghAzraya. puM0 ( - upaghAta ) zakA AdithI samyakatvanI virAdhanA. zaMkA Adi se samyaktva kI virAdhanA-azUnya bhAva. destruction of right faith by keeping doubts. ThA0 10;- - (Nu) ussu tri0 (-utsuka ) harzanAlisASI. darzanAbhilASI; darzana kA icchuka. (one ) desirous of having right-faith. su0 ca0 2, 455; - kusIla. tri. ( -kuzIla ) harzanane hUpita anAvanAra. darzana ko dUSita banAne vAlA. which destroys or pollutes the right faith. ThA05, 3; -khavaga. tri0 ( rupaka ) darzana bhoDa nIya bhane kSaya 22. darzana mohanIya karma kA kSaya karanevAlA. a destroyer of the faith-deluding Karmic matter. ThA0 10 ka0 gaM0 5, 82 - cau. na. ( - catuSka ) cakSudaza nAvaraNIya, acatudaza nAvaraNIya avadhIdaza nAvaraNIya ane kaivaladarAnAvaraNIya e yAra prabhRti cakSudarzanAvaraNIya, caturdarzanAvaraNIya, avadhidarzanAvaraNIya aura kevaladarzanAvaraNIya Vol III/15 that ( 113 ) [ daMsaNa " ., ye cAra prakRtiyAM the four Karmic matters viz. sight-obscuring, non-sight-obscuring, conationobscuring, limited-conationobscuring and perfect-conation-obscuring. ka0 gaM0 1, 6; 2, 20; - caukka na0 ( catuSka ) bhumo daMsaNa-caDa" zabda dekhe| " daMsaNa- cau zabda. vide 6 daMsaNa- caDa " ka0 50 1. 76 2, 401 carittajutta. tri* ( - cAritrayukta ) harzana ne yaritravAo. darzana evaM caritravAlA; darzana cAritrayukta. (one) having right-faith and right conduct. nisI0 206 -cArizvamoha puM0 ( - cAritramoha ) drshnmehanIya ane cAritramehanIya e me me!hutIyakrama nA vibhAga. darzanamohanIya aura cAritra mohanIya ye mohanIya karma ke do prakAra. the two varieties of deluding Karmas viz. conation and right conduct-deluding. parAi 0 2, 4; - TTha. tri0 (- artha ) darzanasabhyatva-tatvanA arthI alisASI darzana sam ktva-tatva ke abhilASI- icchuka. (one ) desirous of the principle of DarsanaSamakita. 3105, 3; - huyA. strI. ( - arthatA) harzananI apekSA. darzanakI apekSA, abhilASA. the desire of & sight. bhaga0 18, 10; ThA05, 3; - tiga. na0 (- trika) samasti mohanIya, midhyaatvmeAhanIya ane mizrameAhanIya e traNa dazana bhoDanIya samakita mohanIya, mithvAsva mohanIya aura mizra mohanIya ye tIna darzana mohanIya. the 3 conation-deluding Karmas viz. Samakita-deluding, falsity generating For Private Personal Use Only and Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNa ] ( 114 ) [dasaNa mixed(ripght and wrong belief generating ). prava. 1306, ka. gaM0 6, 77; --dhara. tri. ( -ghara ) - zanane dhAraNa 42nA2. kevala darzI; kevala darzana ko dhAraNa karane vAlA. (one) having perfect covation. jaM.pa. 5, 115; zrAva0 6, 11; --dugaH na. (-dvika) yakSa 6zana bhane ayakSa zAna se se zani. cakSu aura acakSudarzana nAmaka do darzana. twofold sight-ocular and non-ocular. ka. gaM. 4, 35;-dhara. puM0 ( --dhara ) 55 zAna ghAnA2. kevala darzana dhAraNa karana vAlA. a possessor of perfect faith. jaM. pa. 5, 115; -nANa. na0 (-jJAna ) 6zana ane jAna. darzana aura jJAna. conation and know. ledge. prava0 1305; -nANatiga. na. (-jJAnatrika) 3 zana anetrae zAna. 3 darzana aura tIna jJAna. the three co. natious and three knowledge. ka. gaM. 4, 36; -nANusagga. puM. (-jJAnotsarga)zana ane jAnatI zuddhi mATa usa 423 te. darzana aura jJAnakI zuddhi ke liye kAryossaga karanA. perform. ing meditation for the purifi. cation of the conation and knowledge. prava. 176; -pajjava. puM0 ( -paryava) zananA paryAya. darzana kA paryAyaH a modification of cona. tion. maga. 2, 1;--paDiNIyayA. zrI. (-pratyanIkatA) zanasabhya: pratye zatrutA; darzanAvaraNIya kama bAMdhavAno eka hetu. darzana samyaktva prati zatrutA; darzanAvaraNIya karma baMdhanakA eka hetu. a cause of the bondage of the conationobscuring Karmas. bhaga0 8, 6] -paDimA. strI. ( -pratimA ) zrApa se mAsa sudhI barAbara rIte samyakAvanuM pAlana karavuM te; zrAvakanI 11 paDikAmAMnI pahelI paDimA. zrAvaka dvArA ThIka eka mAsataka samyaktvakA pAlA jAnA-pAlanA; zrAvaka kI " paDimAoM meM kI prathama paDimA. the main. tenance of right faith by a layman for exactly a month; the 1st of the 11 vows of a layman. prava* 664; -pariNAma. puM0 ( -pariNAma ) sabhyaza nanu pariNAma. samyagdarzana kA pariNAma. the result of right-conation. panna. 13; -parIsaha. puM0 (-parISaha) 6shn-sbhykatvano parISaha bAvIza parISahamAne eka. darzana-samyaktva-kA pariSaha; bAIsa pariSaha meM se eka. afiliction connected with getting faith; one of the 22 Parisahas (afflictions ). bhaga 8, 8; utta0 2,13 -pAyAcchatta. na. (-prAyazcitta ) zananA matiyAranI zukSi arthe prAyazcitta 2 te. darzana ke aticAra kI zuddhi ke liye kiyA huA prAyazcitta. expiation for a conative fault. ThA04, 1;3,4; -purisa. tri0 (-puruSa) sabhyatvavAna 535. samyaktvavAna puruSa. a person having right belief. ThA. 3, 1; -pulAa-ya. puM. (-pulAka) darzanane niHsAra banAvanAra pulAka labdhivata sAdhu. darzana ko ni sAra karane vAlA pulAka labdhivaMta sAdhu. an ascetic possess. ing x certain power which destroys the right faith. bhaga. 25, 6, ThA. 1, 3; -bala. puM0 ( -bala ) 18 6zana. darzana kI raDhatA-zakti; dRDha darzana. firm conation. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasaNa] ( 195 ) [dasaNa paraha. 2, 1; -buddha. puM0 (-buddha) zana mohanIyanA sopazamAdithI tatvazradhAnadhimaa pAbhela. darzana mohanIya ke cayopazamAdi ke kAraNa tatvazraddhAna rucidvArA bodha pAyA huA. (one ) having knowledge due to faith in the reality caused by the destruc. tion of the conation-obscuring Karmas. " duvihA paraNattA, taM jahA sAvadA ce va saNa buddhA ce " ThA. 2, 4, 3, 2; - bohi. tri. (-bodhin ) darzana mehanIya karmanA kSapazamathI tatva ahAna pAmanAra. darzana mohanIya karmake kSayopazama dvArA tatvazraddhAna prApta karane vAlA. (one ) getting knowledge due to faith in the reality caused by the destruotion of the conation-obscuring Karnas. ThA0 2, 41, 2, -bhaDa. tri. (-praSTa ) sahita. thATa yesa. samakita cyuta-skhalitabhraSTa. fallen from Sa ma kita ( right faith ). bhatta. 65; - - eNI.bI. (-medigI)zana-samAtine menArI vizthA. darzana-samakita kA menada karane vAlI vikathA. a story that de. stroys right belief. ThA07-mUDha. tri. (-mUDha)zana hita bhiyAvI darzana rahita; mithAtva vAlA. conationless; having wrong belief. ThA0 3, 1; -moha. puM0(-moha) / "dasaNa-moha Nija"za6. dekho "daMsaNa-mohANija' zabda. vide. "dasaNa-mohANaja" prava0 664; ka. 50 5, 32; ka. gaM. 1, 14: 56; -mohakhavaga. tri. ( -mohacapaka ) / darzanamehanI traNa prakRtine khapAvanAra. | darzanamoha kI tIna prakRtiyoM kA kSaya karanevAlA. a destroyer of the 3 varieties of the couationobscuring Karmas. ka. pa. 6, 8; -mohaNija. na0 ( -mohanIya )shnsamyakatvamAM muMjhAvanAra mehanIyamanI prakRti, samyakatva mehanIya, mithyAtva mehanIla ane mizra mehanIya e traNa prakRti. darzana-samyaktva se vimukha karanevAlI mohanIya karma kI prakRti; samyaktva mohanoya; mithyAtva mohanIya aura mizra mohanIya nAmaka tInaprakR. tiyAM. the three deluding Kar. mic matters which are amalgamated with right cona. tion deludiny Karma viz. Samyaktva, Mithyatva and Misra Mohaniya. aNujI0 127; ThA0 2, 4: bhaga0 8, 8; utta0 20 7; 33, 8; -rai. strI. ( --rati ) zanamA ratiprIti. darzana viSayaka prIti-lagana. attach. inent for right-belief. jaM0pa05, 117; --raya.tri0 (-rata)zanamA anu 21. darzana meM anurakta. attached to right faith. "bahUsu asamarasuyasaM. parAesu daMsaNaraesamaMtapro kalahaM sadaskiNaM aNugavasamANe" nAyA016-rahiya. tri. (-rahita) rzana-samasta rahita. darzana-sama kita rahita. without right belief. utta0 66 -ladvi. strI. (-labiddha) darzana sampanI prAti. darzana-samyaktva kI prApti. attainment of right belief. bhaga0 8,2; -ladviya. tri. (-labdhika) duzananI sasyiyA. darzana ko labdhiprApti vAlA. ( one) who has acquired right belief. bhaga0 8, 2; -lUsi. tri0 (-lUSin ) zana-samatinAzo5 42nAra. darzana-samakita kA bopa Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsaNa ] karane vAlA. (one) who of destroys right belief. AyA0 1, 6, 4, 160; - loga puM0 (-loka) sabhyatvAhi harzanarUpa soDa. samyaktva Adi darzanarUpa loka. the world in the form of right belief etc. 3, 2, - vAvaraNga. puM0 ( -vyApaka - - irzana samyakatvaM dhyApanaM bhraSTaM yeSAM te tathA ) darzona samyakava vamyu che jeNe evA nindvava vagere darzana samyaktva kA vamana kie hue - ninhava Adi heretic etc. who has abandoned Darsana Samyaktava ( right belief ). panna 20,23; - viSaya. puM0 ( - vinaya - darzanaM samyaktvaM tadeva vinayo darzanavinayaH ) sabha tirUpavinaya darzanasvarUpa vinaya; samakita vinaya humility in the form of right belief. prava0 645; bhaga 025, 7; - virAhaNA. strI0 ( - virAdhanA ) harzana samatanI virAdhanA ravI te darzana samakina kI virAdhanA - avahela ga. the opposition of right belief sama0 3. Aca0 4, 7 - visaMvAyA joga. puM0 ( - visaMvAdanAyoga ) samati paratve phoTo vikhavAda karave te; dazanAvaraNIya kama bAMdhvaane me hetu darzana samakita ke sambandha meM nithyA asambaddha vAdavivAdaH darzanAvaraNIya karmabandhana kA eka hetu. 8 useless discussion against the right belief; a cause of the bondage of the conation -obscuring Karma. bhaga08 : visohi strI0 ( - vizotha - darzanA''cAcAraparipAlanato vizuddhirddarzanavizuddhiH ) samyavanI vizuddhi. samyaktva kI vizuddhi. a purity of right belief. 10; --saMki ThA0 ( 116 ) ThA0 [ daMsaNa lesa. puM0 ( - saMkleza - darzanasya saMklezovizuddhyamAnatA sa darzana saMklezaH ) harzananI avizuddhi, darzana kI azuddhatA. the impurity of conation. ThA0 10; - saMga. puM0 ( saGga - darzane'valokane'bhiSvaMgo darzanasaGgaH ) avaseouna - le. pAthI thte| rAga avalokana karane yA dekhane se utpanna rAga - Asakti. love produced by sight. paMcA0 17, 21 - saMparANa. tri0 ( sampanna ) samarpita saMpanna; samyagdRSTipA. samakita sampanna; samyagdRSTi ala. (one) having right belief. bhaga0 2, 5: 25, 7 - saMpannayA. strI0 ( - sampannatA ) darzana-sabhya saMpa natA yuktatA. darzana saMpannatA; samyaktva -- yuktatA. the possession of right belief utta0 26, 2; bhaga0 17, 3; - samAhi puM0 ( -samAdhi ) lAva sabhAghino aAra. bhAvasamAdhi vizeSa. a particular form of sentimental concentration. sUya0 ni0 1, 10; 103 - sAvana -ya. tri0 (-zrAvaka ) zrAvakanI 11 paDimApaikI pahelI paDimA AdaranAra zrAvaka ke je eka mAsa sudhI zakAdi rahita nirmala sama ketanuM pAlana kare. zrAvaka kI 11 paDimAoM meM se pahilI paDimA kA Adara karane vAlA zrAvaka jo eka mAsa taka zaMkAdi zUnya nirmala samakita kA pAlana kare. the layman who adopts the first of the 11 Vows, who holds right belief without any doubt for a month. sama0 11; dasA0 6, 2; 10, 7; 6; - sAvaga. puM0 ( - zrAvaka ) ye upa 06. dekho UparakA zabda vide above. sama0 103 - suMdara tri0 ( - sundara ) For Private Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMsaNametta] [dakkha javAmAM suMda2. dekhanemeM suMdara. beautiful some; beautiful; fit to be seen. in appearance bhatta0 120; nAyA. 1, jIvA0 3; dasaNametta na0 (darzanamAtra ) netAveta; daMsaNiya. tri. ( darzanIya ) zana 425 // najara par3I tarata. dekhatehI; dRSTi ke gira. yo5 darzanIya dekhane yogya. Hand. aet. Just while seeing. 4719 some; beautiful; fit to be seen. 12, 24, nAyA. 1: dasaNAvaraNa. na0 (darzanAvaraNa ) AtmAnI | daMsamasaga. puM0 (daMzamazaka) yAra 'drAyavAlA darzana zaktine AvaranAra-dabAvanAra karmA; 94; sisa ane bha72. cAra iMdriyavAlA kamanA ATha prakAramAM bIjo prakAra. jIva; DAMsa macchara Ada. A four-sensed zrAtmAkI darzana zAkta ko dabAne-DhaMkane -yA living being; a gnat: a mos. kama karane vAlA karma; ATha prakAra ke karmoM meM quito. sama0 21: bhaga0 1, 1; -parise dasarA karma. A Karma which saha. puM0 (-pariSaha ) isa bha-72 nU covers up the conative power koregeM sahana 427 te. DAMsa, macchara, of the soul; the 2nd of the 8 jUM Adi kA pIDA kA pariSaha sahana karanA. varieties of Karnas. " navavihe bearing of the pain caused by daMpaNA varaNa kamma paraNate" ThA06; utta. mosquitoes, gnats, lice ete. 33, 2; dasA0 5, . 33; ke0 gaM0 1, 3, sama0 22; utta0 1, 1; bhaga0 1, 3: 6; 6, 8; - aMta. tri0 (-antaka) | desamANa. tri. (dazat) 42.to. kATatA huA. darzanAvaraNaya kama Adi ghAtikamane Biting 'appa jaNa NivArei lUsaNae sata-nAza nAra. darzanAvaraNIya karbha suNae samANe" AyA0 1, 6, 3, 4; Adi ghAtikarma kA aMta karane vAlA-nAzaka. | dAsa. tri. ( dArzan ) banAra--apa 42. the destroyer of the conation- 2. dakhanevAlA; avalokana katI; dazaka. obscuring Karma etc. nuo 1.1 Seer; spectator. AyA0 1, 1, dasaNAvaNija. na. ( darzanAvaraNIya ) | iMsijjata. tri. ( dRzyamAna ) hetu 6 naa2|5 mamA ma bhAnu mI. | dikhalAI detA huA. Visible. mu. na. dazanAvaraNIya karma; ATha karmoM meM se dUsarA. 2, 481; The conation-obscuring Kar- | dasi-ya. tri. (darzita ) he sa. dikhAyA. ma; the 2nd of the 8 Karmas. huzrA. Shown. vize0 510; aNujo. sama0 6; 16; nAyA. 1; paMjA0 5, 31, 11, 13; daMsaNi. tri. ( darzanin ) zanI; zanAyo | dakkha. na. ( dAcaya ) 6kSatA; yAtuza; darzanavAlA; darzanI. ( One) having yAsADI. dakSatA; cAturI; paTutA. Skill; deep faith " daMsaNeNa dasaNI " cleverness. utta0 1, 13, zraNujo01, 1; dakkha. tri. ( dakSa ) tu2 mukhiyAna; viSaya. daMsaNijja. tri. ( darzanIya ) zana 321 catura; nipuNa; buddhivAn. Clever; skilful yoya. dekhane darzana karane yogya. Hand intelligent. nAyA. 1; 6; 16; rAya. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakkhatta ] 33; 265; jIvA 03, 10 o0 31; ThA0 7; kappa0 4, 61, 5, 104, jaM0 pa0 5,116; ( 2 ) uttara taraphanA bhavanapati zcaMdranI pAyahsenaane| parI uttarI bhavana pati indrakI paidala senAkA adhipati -nAyaka. the general of the infantry of Indra lord of the northern Bhavana. ThA0 5, 1; jaM0 pa0 -pairaNa. puM0 (-pratijJa - dattA nipuNApratijJA yasya saH ) niyuyutA pUrva: pratijJA 22. caturatA pUrvaka pratijJA karane vAlA. ( one ) who promises skilfully. kappa0 5 104; 66 dakkhata. na0 ( dakSatva ) yAturI; yAsAThI cAturI, dakSatA; paTutA Cleverness; skill; deftness. dakkhataM bhaMte, sAhU, zralasiyataM sAhU " bhaga 12, 2; dakkhavaNa. na. ( drAkSavana) drAkSa - 42 anuM vana. drAkSa- dAkha kA vana A forest of vine creepers. jo 0 131; dAkha. strI0 ( dAdA ) drAkSa-rAma drAkSa-dAkha; aMgUra Grapes, vine. paMcAo 2, 26; piM0 ni0 166; ThA0 4, 3; dakkhiNa. puM0 ( dakSiNA ) sarva strIsabhAM sarakhA rAga rAkhanAra nAyakane eka prakAra. sarva zroM meM samAna prIti rakhane vAlA nAyaka vizeSa. A stage hero who has equal attachment towards all his wives. jaM0 pa0 6, 125; 5, 118; ( 2 ) kSiNu heza-vilAga. dakSiNa dezavibhAga. the southern region. jaM0 pa0 1, 14; 7, 154; uvA 0 1, 74; veya0 1, 46; - aNukUla. tri0 (- atukUla ) dakSiNa hizAne anusa. dakSiNa dizA ke anukUla favourable for the southern direction. nAyA0 8; ( 118 ) [dakkhiNAvaha - dubharadda. puM0 (- ardha bharata ) dakSiNAdha bharata; bharata kSetranuM dRkSiNA. dakSiNArdha bharata; bharata kSetra kA dakSiNArdha. the southern half of Bharata. sama0 2000: - muha. tri0 ( - mukha ) hakSizu hizA tara bhuma rAmesa dakSiNamukha vAlA; dakSiNa dizA kI ora mukha kiyA huA. ( one ) facing towards the south. sama0 74; dakSiNaUla. tri0 ( dakSiNakUla ) lubhA "dakkhikUlaga" 256. dekho "dakkhiNa kUlaga" zabda. Vide "dakkhikhakUlaga" nira0 3, 3; dakkhiNakUlaga. tri0 ( dakSiNakUlaka) gaMgAne dakSiNu kAMTheja rahenAra tApasa: tApasanI bheDa ta gaMgAke dakSiNa kinAre rahane vAlA eka tapasvI; tapasvIvizeSa. An ascetic living on the southern bank of the Ganges; a particular ascetic ova0 38; bhaga0 11, 3; dakkhiNata na0 ( dakSiNatva ) satya vacananA 6 atizaya satyavacana kA chaThA atizaya. The 6th Atisaya influence of the truth rAya 0 dakkhiNatta tri0 ( dAkSiNAtya ) dakSiNa dizAmAM rahenAra asurakumAra khA. asurakumArAdi dakSiNa dizA meM rahane vAlA. Asura Kumara living in the southern direction. panna0 2; dakSiNA. strI0 ( dakSiNA ) dakSiNA chAna. dakSiNA; dAna. Charity; alms. "dakkhiNAe paDilambhA asthi vA rAsthi vA puNe" sUya02, 5, 32, nira0 3, 2; dakkhiNAvaha. puM0 ( dakSiNApatha ) me naamne| ye heza. isa nAma kA eka deza. A For Private Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakkhiNilla ] [ daga - - country of this name. prava0 806; dakkhiNilla. tri. ( dAkSiNAtya ) dakSiNa / dizAnu. dakSiNa dizA kA. Of or belonging to the southern | direction. jaM. pa. nAyA0 8, 6 dakkhiNeya. puM0 ( dAkSiNeya ) - senA2. dAna lene vAlA. ( One ) accepting charity; a mendicant vize 3270; dakkhiraNa. na0 ( dAkSiNya ) 7594; yAturI turA. buddhimAnI; cAturya. Wisdom or expertness. Agha0 ni0 bhA0112; dakkhina. na0 ( dakSiNa ) tume| 35o za>>6. dekho Upara kA zabda. Vide above. su. ca. 15, 105; dakkhu. tri0 (dakSa ) tura; nipuNa. catura; nipuNa. Skilful; wise. sUya0 1, 2, 3, 11; -dasaNa. vi. ( - darzana ) savA darzana; sarva zAsana pramANe vartanAra. sarvajJa darzana; sarvajJakathita zAsanAnusAra calane vAlA. ( one ) acting in accordance with the ordinance of philosophy; preached by an omniscient. sUya. 1, 2, 3, 11; dakkhu. tri0 ( pazya-pazyatIti pazyaHdraSTA ) manA2; sa . dRSTA; sarvajJa. A seer; an ornniscient. sUya. 1, 2, 3, 11; -dasaNa. na0 (-darzana ) satatuM zata.. sarvajJa kA darzana. the philosophy of an omniscient. sUya01, 2, 3, 11; daga. na0 (daka ) pAfl; ove. pAnI; jala; udaka. Water. ova. 21; nAyA. 1; panna. 17; piM0ni0 588; dasa0 5,1,26; nisI0 7, 21; 8, 4; veya. 4, 25; zrotA 4, 5, gacchA0 75; prava0 663; kappa. 6, 26; (2) me nAmanI 33me| . isa nAma kA 33vAM graha. the 33rd con- stellation of this name. " do dagA" ThA0 2, 3, sU0 pa. 20; (3) 2584; 5 / 8 4. sphaTika; phATaka. crystal. ja. pa. -aAharaNa. na. ( -prAharaNa -udakaM prAhiyata yena tadudakAharaNam ) pANI kADhavAnAM sAdhana kesa, Dela vagere. pAnI nikAlane yA khIMcane kA sAdhana; caDasa, Dola, ghaDA, bAlaTI Adi. requisites for drawing water from a well: a bucket etc. sUya.1,4,2,10; -uppAla. puM0 (-utpIDa) mAsane pAre me 13 prA. manuSyako duHkha pahuMcAne vAlA jalapravAha. a troublesome current of wates". jIvA0 3, 3; --ubheya. puM0 (-udbheda) gharatI 31 nAme te sa . jamIna ko khAda DAlane vAlA; jala pravAha. a forcible current of water which digs deep the strata of the earth. jIvA. 3, 3; --kala saga. puM. (-kalazaka) itthA gare 4sasa. pAnI se bharAhu yA kalaza; jalapAtra. a pot full of water. rAya. --kuMmaga. puM0 (-kumbhaka) pAlI no yA. pAno kA ghaDA. a pot or jar to keep water in; it waterpot. gaya. -~-gababha. puM0(-garbha) pAyAta mana pAnIkA garbha. interior of water. ThA0 4, 4; -chaDaNa. na0 (-chardana ) pANI "te. pAnI pheMkanA; chiDakanA. sprinkling or throwing of water. mAyA02, 3, 6, 32; --chaDDaNamattaya. puM0(-chardanamAtraka) pANI nAvAnu mApana.pAnI chATane kA vartana. a pot to pour water. pAyA. 2. 1,6,32; -hANa. na0 ( -sthAna ) pAyInI 4-6. 2 // sthAna. pAnI ke bhatira ke sthAna. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daga] ( 120 ) places under water. nisI0 8, 4; tIra. na0 (-tIra ) pAnA in. pAnI kA kinArA; jala kA taTa. waterbank; a beach. "mo kappada niggaM. vANaM vA niggaMthINaM vA dagatIraM sevA" veya. 1,15%3 nisI.8, 4 -thAlaga. puMka (-sthAlaka ) pAlIthA marera sAnu ma ( yAsa vagere). pAnI se bharA huA kAMsIkA baratana. (thAlI Adi ), a bronze vessel full of water(a dish etc.) rAya0 -dhArA. zrI. (-dhArA) pAlI dhAra. pAnI kI dhArA. a current of water; a water current. nAyA. 26 -paha. puM0 (-paya) pAsI pAnI bhAga pAnI bharane kA mArga-rAstA. way to fetch water. nisI. 8,4, -pAsAya puM0 (-prAsAda) bhana. jaba mahala; pAnI ke bIca kA prAsAda. " water palace. jaM.pa.-phusiya. na. ( -pRSat ) pAnA bhI siel. pAnI kI bArIka kuMvAra. small drops, parti. cles of water. veya. 5, 12; -phu. siyA. strI. (-pRSat ) pAnA mi 7ie1. pAnI kI bUMde. drops or spray of water. kappa. 3, 24, -bhavana na* ( -bhavana ) pAlImAH pAnIpara. & water house; a place where water is kept. dasa. 5, 1, 15; -bhavana. na. ( -mavana ) / GR za6. dekho UparakA zabda. vide above. mAyA* 2, 3, 6, 32; -maMcaga. * ( -majaka) marinA bhAMya; bhAMyI. sphaTika maMca. a bench or coach of crystal. jaM. 10 -maMga. na. (-marApa ) stAnA vanamAna 1 5. sUryAbha devatA ke bana khaMDa meM kA! krIDA maMDapa. a playing bower in Vanakhanda belonging to the deity by uame Suryabha. rAya. 135:-maMDava. puM0 (-maNDapa) nobhA pANI areche mevo bhava.aisA maMDapa jisameM pAnI TapakatA ho. a pandal, bower with a spring of water. paraha. 2, 5; rAya. 135-maMDavaga. puM0(-maNDapaka) 25Tine bhAMDavA. sphaTika maMDapa. a crystal or marble bower. jaM. pa. paNha. 2, 5; --magga. puM* (-mArga) pAnI bhAga pAnI kA mArga. a water way; a way in which water flows. nisI. 8, 4; --mahihiyaprAyANa. puM0 (-mR. tikAdAna ) pAyI ane mATI sApAna bhAga pAnI aura miTTI lAne kA mArga. a way to fetch water and earth. dasa05,1,26:-mahiyA. zrI. (-mRtikA) sacitta pANu sahita kAdava; DhIluM kIcaDa. sacitta pAnI milI hui miTTI; gAlI kIcaDa vAlI miTTI. mud; inire. sama. 20; mAyA* 1, 7, 6, 222, veya. 2, 26 (2) pANI ane mATInA saMyoganuM vijJAna jamIna ane pANI pIvAnI kalA, chara sAmAMnI 15 bhI khA. pAnI aura miTTI ke saMyoga kA vijJAna; jamIna aura pAnI ko pahicAnane kI kalA; 2 kalAmoM meM se 11vIM kalA. the 15th of the 72 arts, an art relating to the knowledge of recognising water and earth. bhova0 40; ja. pa.nAyA0 1; -mala. na. ( -mana) mesa salina pAe); me ga pAyI. mailA pAnI; gaMdhalA pAnI. dirty water; muddy water. agr. 5,X; -mAlaga. puM0(-mAlaka) sUcimAsI 31. ta sthAna. sUryAvabhAsI devatA kA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daga ] ( 121 ) eka krIDA sthAna a pleasure-garden or playing ground of a god named Suryabha. rAya * jaM0 pa0 1; - rakkhasa. puM0 (-rAkSasa) ra vizeSa. jalacara vizeSa 8 particular aquatic animal. "maggUDa DaTThA dagarakvasAya sUya0 1, 7, 15; -- raya. na0 ( - rajas ) pANI siMhu 24. pAnI kI bUMdaH raja; kA. & particle of water dust. oNva0 10; patra0 2; nAyA0 1; veya01, 12, bhaga0 6, 33: jIvA0 3, 3; rAya 0 62; parAha0 1, 3 kappa 0 3, 33, 40:9, 26; - rayaya na0 ( - rajata ) pAlInA ju pAnI kA phena, jalaphana, water foam, froth bhaga0 11, 11; - leva. puM0 ( - lepa ) nAli pramANe pANImAM utarate. nAbhi kI gaharAI taka pAnI meM utaranA plunging into navel-deep water ThA0 5, 2; - cAra puM0 ( -vAra- kumbha ) nAno ghaDo choTA ghaDA. a small jar, pot. " daga vArepihi" dasa05, 1, 41: -- vAraka. puM0 ( - vAraka - kumbha) pAna nAna ghdde| pAnI kA choTA ghaDA. a small jar of water. jIvA0 3: -vAraya. puM0 ( - vAraka) yo upaseo zabda dekho Upara kA zabda. vide above nAyA0 2: - vINiyA strI0 ( vINikA dakasya vaNikA dakavINikA ) pAnA boriyo pAnI kA rAstA, nAlI. a water drain. nisI * 1, 13; -sattagha. i. tri ( - satvaghAtin ) sanA prANIyonI hiMsA 52nA2. jalacaroM kI hiMsA karane vAlA; bhoI, machalImAra ( one ) who kills, the water-animals e. g. fish, crocodiles etc. sUrya0 1, 7, 17; - soyAre. puM0 ( - saukarika ) sAMdhya Vol. 111/16 d. [ dagasIma matanA anuyAyI ke je pANI TAlanArA tarIke prasiddha che; sanA zikSarI. sAMkhyamata ke anuyAyI jo pAnI bahuta Dholate haiM; jala ke zikArI. the followers of Sankhya sect who are notorious for their extravagance in using water. 0ni0 314; dagatuMDa. puM0 ( dakatuNDa ) pakSi vizeSa. pakSI vizeSa A kind of bird. paNha0 1, 1; dagapaMcavaraNA. puM0 (dakapaJcavarNa) 88 grahamAMnA 34bho . grahoM meM se 34vAM graha. The 34th of the 88 planets. do dagapaMcavaNNA " ThA0 2, 20 dagapavvaya. puM0 ( dakaparvata) sUryAbhavAsI hevtaaenA vanakhaMDamAMnA sphaTikamaya krIDA pata. sUryAbhavAsI devatAoM ke vanakhaMDa kA sphaTika maya krIDA parvata. The sporting crystal mountain in the forest regions of the Suryabha gods. << rAya0 135; rafuere. strI0 ( dakapippalI ) ye nAmanI sIsI vanaspati isa nAmakI eka harI vanaspati A green herb of this name. panna0 1; dagabhAsa. puM0 ( dakAbhAsa ) vela ghara nAgarAna AvAsa parvata. velaMdhara nAgarAja ke rahane kA eka parvata A mountain residence of Velaudhara the king of Nagas. sama0 52; dagavarANA puM0 ( dakavarNa ) 34bhe / bhaTTA graha. 34vAM mahAgraha. The 34th major planet. sU0 pa0 20; dagasIma. puM0 ( dakasIman ) manazilA :nAmanA vela dhara nAgarAjane AvAsa pa ta. manazilAka nAmaka velaMdhara nAgarAja kA AvAsa nivAsa parvata. A mountain For Private Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dagAbhAsa] ( 122 ) home by name Manasilaka of 1,1;-cchavi. tri. (-vavi) zItahiyA Velavdhara the king of Nagas. 573 yayeza tvayA pAo. jisakI svacA zAMta jAvA. 3,4; sama* 52; 87 ke kAraNa kaDI kaThora hogaI ho. (one ) dagAmAla. puM0 (dakAbhAsa) nusao daga whose skin has become coarse. bhAsa" za6. dekho "dagabhAsa" zabda rough on account of cool, heat Vide"gabhAsa" sama. 87; ete. pagraha. 1, 3, -(a) Ti. na. dagovavara puM0 ( * dakopapara ) se tI (-prAstha ) sI gaye hA. jalI huI me ta. saphedakuSTa kI eka jAti. A haDDI. dagdhAsthi. a burnt bone. prava. variety of white leprosy. Fial: 1485 3, 3, dahaga. tri. ( dagdhaka ) a; samakSa paccha. tri. (dakSa ) kSaH yatura; niSA. dakSa jalA huA: sulagA huA. Burnt; hoziyAra; catura. Skilful; adroit; / lighted. prova. 30 wise; expert. bhaga* 15, 1; uvA. daDha. tri. (hala): sthira, nizsa; ma ta . 2, 107 dRDha; sthira; nizcalaH majabUta. Strong: dajhamANa va. kR. tri. (tahamAna)sato. firin; im novable mAyA0 1, 6. 2, dahakatA humA; jalatA huA. Burning; 183; su. ca. 1, 36; ova0 40; sama. blazing. bhaga* 8, 6 32; . ni. 518 naMdI. 127 paMcA.15 dadva. tri. (raSTa ) mesa. dekhA huA. Seen; 46; -vAreta. tri. (-cAritra) G observed. dasa. 5, 1, 66; cha yAtrinenuM te. dRDha caritravAnA (one) dahavva. tri. (draSTavya ) pavA zAya5. dekhane having a firm, straight forward yogya; draSTavya. Worth witnessing%3; character. gacchA0 64; -cita. na. worth seeing. pA.15; prava08. su. (-citta ) 18 je citta menu ta. dRDha citta ca0 4, 147: paMcA* 10, 8, 6. 25, vAlA; nizcala-sthira citta vAlA. (one) dadva. tri. (daSTa) sesa; 4231. DaMsA huzrA; who is strong-minded, firm. kATAhuprA. Stung; bitten. bhatta0 110; rminded bhata. 56: -jatakapa tri. dahara. tri. ( draSTra ) nA2. dekhane vAlA. (-yabakRta) pralayA resa; te pAra Seer; ( one ) who sees. vize. rekha. baDe prayata se kiyA huzrA, baDe Adara ke 1865; sAtha kiyA huA. done with a great dada ThumaNa. tri. ( praSTumanas ) nevAnI effort; performed with a great 4AvAlA. dekhane kI icchA rakhane vAlA; respect. paMcA03, 24, -dhamma. tri. darzanAbhilASI. (One) willing to (-dharma ) dharmamA yusta-68, magara have a sight, visit. su. ca02,387; reta bAnA nirvAha 2nAra. dharma dRDha; aMgI daDa. tri. ( ) paseTa mesa. jalA huA; kRta vrata kA yathAvat nirvAha karane vAlA dagdha. Burnt. vize. 1156; 2325; a firm upholder of religion. sUya. ogha* ni. 689; ni0656; cau027; 1, 3,1,1; ka. gaM. 1, 66; ThA* 4, 3; patra.36 prova043; utta016,50parAha va. 10, 10; bhaga* 12, 1; aogha* ni0 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daDhakeDa] ( 123 ) [ daDhapaharaNa - 647; utta* 34. 08; -dhammayA. puM. of Sumudra Vijaya of Dvarka (-dharmatA ) dharmamA 85 . dharma dRDhatA. city who being concecrated by orthodoxy. sama* 32; -parakkama. the lord Neminatha attained tri. ( -parAkrama ) 18 52 // bhI. dRDha Siddhi on Satrulijya. His deparAkramI. of a firm prowess. dasA. scription occurs in the 10th 6, 32; -ppahAra. tri0 (-prahAra ) ha. chapter of the 4th section of bhagata prahAra bhAranA2. dRDha prahAra; Antagadadasa Sutra. aMta03, 8; joradAra mAra; majabUta mAra. hard daDhadhaNu. puM0 ( DhadhanuSa ) muhInA bharata stroke. vivA0 3; -pahAri. tri. kSetramA yanAra mAmA mukha:2. jaMbUdvIpa ke ( -prahArin ) 1. prA2 42nAra. dRDha prahAra bharata kSetra meM hone vAle pAThaveM kulakara. karane vAlA. ( one ) who strikes The 8th would be Kulakara hard. nAyA018; - laTi.bI0 (-yaSTi) of Bharata region of Jabmubhagamana 151 dRDhadaMDA; majabUta daMzA. a dvipa. ThA0 10(2) su panA me2vata hard stick. satta. 155: -vahara.tri. kSetramA thanAra sAtamA pura42. jaMbudvIpa ke (-vaira ) 48 pairavAdI. dRDha -sthira vaira-zatrutA airavata kSetra meM hone va le sAtaveM kulakara. vAlA. a relentless foe. taMdu. 7th Kulakara to come in the -~-gha. tri0 (-vrata ) 8 ma ta prata Airavata region of Bharata pA. dRDhavratI; sthira vata-pratijJA vAlA. Kse tra. sama0 pa0 24.; firm in austerity, vow.gacchA041; daDhanemi. puM0( dRDhanami) mAtA sUtranA yoyA daDhakaDa. puM0 ( dRDhaketu ) rakta kSetramA paganA isamAM adhyayana nAma. aMtagaDa sUtra thavAnA cAhamA tIya 42nu nAma. eravata ke cauthe varga ke dasaveM adhyayana kA nAma.The kSetra meM hone vAle caudahaveM tIrthakara kA nAma. name of the 10th chapter of The name of the 14th would. the 4th section of Antagada be Tirthankars of the Aira- Sitra. (2) nemanAya prabhunA mA.nema. vata region. prava03.3; nAtha prabhu ke bandhu. the brother of daDhaNami. 0 ( dRDhanemi ) 624 // nagarInA the lord Neminatha. aMta0 4, 1; samudrapiyanI bhAryA sIvApAthA yye| daDhapairANa. puM0 ( dRDhapratijJa) suryAna detAnA putra ke je temanAtha bhagavAna pAse dIkSA lai sAvatA apanu nAma. sUryAbha devatA ke zatruMjaya para siddha thayA tene adhikAra aMta AgAmI bhavakA nAma. The name of gaDadazA sUtranA cothA varganA dazamAM adhya- the future life of the Surya. yanamA cha. dvArakA nagarI ke samudra vijayakI bha god sUya. 287; (2) 1057 bhAryA zIlAdevA se utpana ( unakA ) putra saMnyAsInA AvatA trIjA bhavanuM nAma. jisame neminAtha bhagavAna se dIkSA lekara zatru ambaDa sanyAsI ke AnevAle tIsare bhavakA' jaya para siddhi prApta kI; inakA adhikAra aMta- nAma. the name of the 3rd wouldgaDadazA sUtra ke cauthe varga ke dasaveM adhyayana be life of Ambada ascetic. zrova0 meM hai. The son of Siladevi wife 40; bhaga0 11, 11, 15, 1; 14,8; Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daDharaha] ( 124 ) [datta (3) zAlAnA parnu nAma. gozAlA ke Jambudvipa. sama. pa. 241; prava. jIva kA nAma. the name of the soul 466 -jIva. pu. ( - jIva ) mAyatIof Gosala. bhaga. 14,1; (4) me nAmanA vIsImAM thanAra pAMcamAM tIrthaMkarane jIva. zrApa.. isa nAma kA zrAvaka vizeSa. bhAgAmI cauvIsImeM honevAle pAMcave tIrthakarakA a layman of this name. nira0 jIva. the soul of the 5th Tir1, 1; (5) pratimAmA 8 ranA2. draDha thankara to come in the com pratijJa; aTala saMkalpavAlA. firm to al ing cycle. prava. 466; promise. vivA. 1; mova. 40; daDhAUla. puM* (draDhAkula ) se nAbhana me| daDharaha. puM. (ratha) zamAM tIrtha2 zItaya mANasa ke je marIne sAtamI narakanA ayanaaynaa pitAnu nAma. dasaveM tIrthakara zItala he| narapAsAmA utpanna yayA. isa nAma nAtha ke pitAkA nAma. Name of the kA eka puruSa vizeSa jo apanI mRtyu ke bAda father of the 10th Tirthankara sAtaveM naraka ke prayaiThANa narakAvAsa meM paidA Sitalanatha. prava0 324, sama. 50 huA A man of this name who 22.; (2) me nAmanA gata asa was born in the 7th hell after pinI mAmA mukha:2. gata avasarpiNI his death. jIvA. 3,1 // ke isa nAmavAle AThaveM kulakara. the 8th daNuya. puM0 ( danuja) rAkSasa. rAkSasa; dAnava. Kulakara so named of the past | Demon. su. ca0 2, 201; aeon of decrease. sama0pa0 22, 1; datta. tri. ( datta ) Ape hAcA diyA daDharahA. bI. (rathA ) vAyavyataranA hAH datta. Given. -sUya. 1, 1, 4,4; nI paTTarANInI yA pari16. vANa parAha. 2, 1; (2)nahAna, mApate. vyaMtara ke indrakI paTarAnI kI rAya pariSada. dAna. charity; gift. utta. 1, The external assembly of the 32; ThA* 5, 1; ( 3 ) cha . chief queen of tbe Indra of choDA huA. released. jaM. pa. (4) Vanavyantara gods.(2) matapatI- bhAratavarSamAM thai gayela sAtamAM vAsudeva. nA iMdranA lekapAlanI devInI bAhya pariSada. bhAratavarSa ke bhUta pUrva sAtaveM vAsudeva the bhavanapati iMdra ke lokapAla ke devI kI bAhya late 7th Vasudeva of Bharata; pariSada. the external assembly of varsa. pratra. 1226||sm.31: (1) yu. the Lokapala of Bhavanapati hIpanAM bharata kSetramAM AvatI utsarpiNImAM Indra. ThA* 3 2; jovA. 3, 4, thatAra pAMyAM sa:2. jaMbUdvIra ke bharata daDhAu. puM. ( vAyup ) guDhIpanA kSetra meM AgAmI utsarpiNI meM hone vAle bharata kSetramAM thanAra pAMcamAM tIrthaMkaranA pAMcaveM kulakara. the 5th Kulakara pUrva bhavanu nAma. maMbudvIpa ke bharata kSetra meM to come in the coming aeon of honevAle pAMcave tIrthakara ke pUrva bhava kA nAma. increase in Bharata Ksetra. Name of the previous lifo sama. pa. 240: ( 6 ) vi54 sUtranA of the 5th Tirthankara to navamAM adhyayanamAM udAharaNuM Apela deva come in Bharata region of itanA pitA. vipAka sUtra ke naveM adhyayana meM Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dati ] uhAhata devadatta ke pitA. the father of Devadatta described in the 9th chapter of the Vipaka Sutra. ThA0 10; vivA* 6; (7) puSpikA. sUtranA sAtamA adhyayananuM nAma puSpikA ke sAtaveM adhyayana kA nAma. sUtra the name of the 7th chapter of the Puspika Sutra. nira0 3, 1; (8) ga) bhovIzInA 8mA tI kara. gata caubIsI ke AThaveM tIrthaMkara the 8th Tirthankara of the past cycle prava0 260; datti. strI0 ( datti ) anna he pANInI haatdhAra; bhikhunI paDimA ke abhigraha vizeSamAM A dAtane eka, khe, traNu, ityAdi sa khyAthI niyama karavAmAM Ave che; anna ke pANI eka vAsaNamAM thIpAtramAM vherAvatAM dhAra truTe te eka dAta gaNa vAmAM Ave che. anna yA pAnI kI dAta-dhArA; bhikSu kI pAMDemA - abhigraha viSeza meM isa dAta kI eka do tIna yAdi saMkhyAoM se maryAdA-sImA bA~dha lI jAtI hai; anna yA pAnI kisI baratana se pAtra ( bhikSApAtra ) me parosate hue jo dhAra TUTatI khaMDita hotI hai use eka dAta kahate haiM. One unbroken cur rent of water etc.; this current of water serves as a measure in certain vows of a mendicant when food or water is poured from one vessel to another ( mendicant's ) and if the flow or current is broken it is counted as one Data prava0 167; 586; 1575; aMta085 ThA03, 30 vatra0 6, 44; 10 1 2 kappa0 6, 26; dattiya puM0 ( dattika ) AhArapAlAMnI hAtA ( 125 ) [ dadara aminAra ( sAdhu ) AhAra pAnI - anna jala kI dAta kA abhigraha lene vAlAsAdhu. An ascetic who keeps & VOW of taking a particular measure of food and water. kappa06, 26; dattesaNA. strI0 ( - dattaiSaNA ) utpA6 mahi SA hoSanI tapAsa 2vI te. utpAda Adi eSaNA doSa kI jAMca. The examina tion of the Esana fault viz. Utpada etc. sUrya0 1, 3, 1, 6, daddara. tri ( dardara ) bhabhUtaH 67. majabUta; dRr3ha; kar3A; gADha. Strong; hard; inflexible. nAyA0 1; rAya0 jaM0 pa0 ( 2 ) na0 pAdya vizeSa vAdya vizeSa. a particular musical instrument. jaM0 pa0 5, 120; jIvA 0 2; rAya * (3) bhIMta ke jamIna upara thApe mAravA te; 8 2. bhIMta yA jamIna para capata yA thApa mAranA; capata eka prakAra. striking the wall or ground. nAyA0 ; ova0 sama0pa0 210; panna02; ( 4 ) hA62; hAre; nisaraNI. nisenI; car3hAva; sIDhI a staircase; a ladder. piM0 ni0 364; jIvA 03, 3; sama0pa0210 ( 5 ) : parvata eka parvata - pahAr3a. mountain. jaM0 pa0 ( 6 ) DenI bhApa chAva meMDhaka kI bhAMti pairoM kA paTakanA throwing of legs like a frog . jIvA0 3, 4; ( 7 ) puM0 vayanane mAuM2. vacanakA dikhAva-DhoMga, ADambara. & show of words. paraha0 1, 3; (8) dakSiNamAM dadura nAmanA pahADa uparanuM candana. dardura nAma dakSiNI pahAr3a para kA candana. the sandal of the southern mountain named Dardura.- panna0 For Private Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daddarA-ya ] ( 126 ) 2; jIvA0 3, 4, kappa0 5, 66; jaM0 pa0 daddara - ya na0 ( dardaraka ) vAsagunu bha ghavAnI lugaDAne uDe / baratana kA muMha bAMdhane kA kapaDe kA TukaDA. A piece of cloth to cover or tie the neck [ daduravarDisa-ya bhavamAMthI dadurAvata...saka vimAnamAM utpanna thayesa heva. meMDhaka ke bhava meM se dardurAvataMsaka vimAna meM utpanna deva vizeSa. a god born in the Darduravatansaka celestial abode from the life of the frogs nAyA* 13; (7) pAMthabhAM heksonA dranuM cinha pAMcaveM devaloka ke indra kA cinha. the symbol of the Indra of the 5th Devaloka. zrava0 26; - kularasiya na0 ( - kula. rasita DeDakAnA samUhane eka sAthenA avana meMDhakoM kI saMgaThita eka sAtha kI AvAja - zabda dhvanI. the simultaneous croaking of a group of frogs. nAyA0 8: - gai. strI0 (-gati ) PsanI thAla meMDhaka kI cAla-gati, the gait of a frog. nAyA. 12; jIva. puM0 (jIva ) 3sDAnA va meMDhaka kA jIva. the soul of a frog. nAyA0 12; - sIhAsaNa. na0 (-siMhAsana) huranAmA heva siMhAsana dardura nAmaka kSetra kA siMhA sana. & throne of the god named Dardura. nAyA0 13; of a pot. piM0 ni0 347; daddaraga. puM0 ( dardaraka ) pAthI hara 62 bheve| bhvaashve| te pairoM se ' dara dara ' zabda AvAja dhvani ko paidA karanA. A pattering sound made by the feet. bhaga0 3,2; rAya0 183; ( 2 ) me tanu tri. eka prakAra kA bAjA. a kind of musical instrument. jIvA 3, 3; rAya0 183; daddariyA. strI0 ( dardarikA ) vAgha - vizeSa. vAdya - bAjA vizeSa A kind of musical instrument. ThA* 7;rAya086; dadU puM0 ( dabu ) mA yAmIna ye roga. dAda; gajaka; daduH carma roga vizeSa. Ringworm; & skin disease. jaM0 pa0 bhaga0 1, 60 dadura puM0 ( dardura ) he }|. meMDhaka; DeMDaka. A frog; a toad vize0 1757, bhAva26; nAyA0 1; bhatta0 75; (2) se nAmaneo parvata isa nAma kA eka parvata. & mountain of this name. nAyA0 16: jaM0 pa0 (3) rAhunu apara nAma duradeva puM0 ( darduradeva ) pahelA he sonA rAhu kA dUsarA nAma. the second devatA pahile devaloka kA eka devatA. name of Rahu. sU0 pa0 16; bhaga0 A god of the 1st Devaloka. 12, 5; (4) yamaDAthI bhoTu mAMsa usasa camaDe se muMha bAMdhA huA kalasa. & pot the mouth of which is tied by piece of a leather. paraha02, 5; (5) muMDI yAhi AnnanuM bhu. kuMDI Adi pAtra kA muMha . the mouth of a mortar or a bowl etc. nAyA 0 1; (6) anA dadurattA. strI0 ( darduratA ) DeDApa maMDukatva, meMDhakapana. The state of a frog. nAyA * 13: nAyA 0 13; of a daduradevattA. strI0 ( darduradevattA ) 662pazuM darduradevatva. The state Darduradeva. nAyA 0 13; daduravADeMsa - ya. na0 ( dardurAvataMsaka ) nAmanuM dhaDelA hevaoounu vimAna pahile deva loka' kA isa nAma kA eka vimAna A For Private Personal Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dadurI] [ dappaNija celestial abode of the 1st De. of the 8th Nandisvaradvipa. valoka of this name. nAyA. 13; There are 4 Puskarini wells -vimANa. na. (-vimAna) nu| upatI on the 4 sides of each of these za-6 dekho Upara kA zabda. vide above. inountains and there is a cotnAyA. 13; like mountain in the midst of dadurI. nA. ( dardurI ) 30. meMDhakI; mAdA. each of these wells. These meMDhaka; DeMDa kI. A fernale frog. nAyA 16 mountains are called Da13H dhimukha. sama0 64; / daddha. tri. ( dagdha) se jalA huzrA | dadhivarANa. puM0 ( dadhiparNa )qa vizeSa. vRkSa Burnt. prava. 232; --tella. na.(-taila) vizeSa; eka jAti kA vRkSa. A kind of masesa tela jalA huA taila. burnt oil. | _tree. zroca0 bhaga0 22, 3H prava. 232; dappa. puM0 (darpa ) a 2gava; mAnapAya. dadhi. na. ( dadhi) hI dahI. Curds. ___ahaMkAra, ghamaMDa, garva; mAnakaSAya. Pride; jIvA. 3,3; piM. ni. bhA0 50; sU0 pa. __haughtiness. paNha. 1, 4, bhaga. 11; ja0505, 122; - kubha puM0 (-kumbha) 12, 5, 25, 7; sama0 52; gacchA0 98; DIno pahe. dahI kA ghaDA. a pot of! bhatta. 110; curds. bhaga016,6; -ghaNa. na0 (-dhana) dagpaNa. puM0 na0 (darpaNa) arIsI; mAyanI. 52252 me -4495 thayela sI. barAbara ! ainA; darpaNa. A mirror; one of the jamA huA-yA gADhA dahI; acchA jamA huzrA 8 auspicious objects. (2) mA dahA. well curdled curds. ja. pa. bhagatimAna me. ATha mAMgalikoM meM se 7, 166; nAyA0 1; eka. one of the eight auspi. dAdhaphollai. strI. ( dadhiphollakI) vana- cious things or marks. ja. pa. 5, 25ti vizeSa. vanaspati vizeSa. A kind 122; paraha. 2, 4, rAya. nAyA. 4.9; of vegetation. bhaga, 20, 6 1; 16; bhaga0 6, 33; vize0 304; su. dadhimuha. na0 ( dadhimukha) mA nahIzvara ca0 2, 568; jIvA0 3, 3, 4; ova. dvIpamAM cAre dizAe cAra aMjana parvata | 10, 31; kappa03, 38;-talovama. tri. che te pratyekanI bAjue cAra puSkaraNa- (-talopama) 65ganAya samAna zAlA vAvaDI che te dareka vAvanI vacce ekeka vAsu, Gra. darpaNa ke kAMcavat zobhAyamAn parvata palaMgane AkAre che te 16 parvata ujvala; nirmala sphaTikavat. beautiful idhibhu55 DevAya che. AThaveM naMdIzvara | like the surface of a mirror; dvIpa meM cAroM dizAoM meM cAra parvata haiM ina meM bright as a mirror. kappa03, 38; se haraekakI cAroM tarapha cAra puSkariNI- dappaNaga. na0 (darpaNaka ) arIso 54vAnA bAvaDI haiM aura haraeka bAvaDoke madhya meM palaMga | hAthI. darpaNa kA dastAnA; kAMca kI muTha. ke AkAra kA eka 2 parvata hai; ye 16 pavaMta | A handle of a mirror. ova* 10: dadhimukha parvata kahalAte haiM. There are 4 | dappaNijja. tri. ( darpaNAya ) mala bhASA mountains in the 4 directions | utsAla zatine puSTa 12nA2; 14rAni Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dappiTa ( 128 ) [damaga prahIta nA2. bala pradAna kara utsAha zakti kA jaMgala. a forest of the Darbha kI vRddhi karane vAlA: jaTharAgni ko pradIpta grass. paNha. 1, 1; -saMthAraga. na. karane vAlA. That which increases (-saMstAraka)hAmanI pathArI.dUbakA bichaunA. the power of digestion. ova031; a mat of the Darbha grass. panna. 17; jaM. pa. ThA. 6, 1; kappa. 4, nAyA. 16; -saMthArovagaya. tri. (-saM. 61; (2) na0 yA ma utpanna yAya yevU stArakopagata) sAnA sanyAsa-yArI yAnuM mana. eka mardana vizeSa jisake 52 me. dUba ke bichaune para baiThA huA. kAraNa kAma utpanna ho. a massage (one ) seated on a Darbha that excites sexual passion. mat. jaM. 5. 3, 50; bhaga0 15, 1; nAyA.. dabbhapuppha. puM0 (darbhapuSpa ) ha4i2-sapanA dappiTa. tri0 (darpiSTha ) gI; maI 21. me gata. darvikara-sarpa kI eka jAti. A garvI; ahaMkArI; ghamaMDI. Proud, vain. kind of serpent. paraha. 1, 1; su0 ca0 1, 284; dabpaya. puM. (darbhaka) sUkSa sahita hasana dapiya. tri. ( darpita) avi4 ghamaMDI; garviSTha. chos, mUla sahita dUba kA paudhA. The Proud; vain. paraha. 1, 1; jaM. pa. ___Darbha plant with roots. bhaga. 7,166; 18, 1; dabha. puM. (darbha) 31; ye jatanuM 43. dabhiyAyaNa. puM0 (dAAyana ) [yatrA nakSatra dUdha; durvA; darbha; eka prakAra kA bArIka ghAMsa | zetra. citrA nakSatra kA gotra. The family. Grass; a kind of thin grass. origin of the Chitra constel. AyA0 2, 2, 2, 57; aMta. 3, 8; panna | lation. 'citA Nakhatte kiM gotte parANate? 1; nAyA. 1; 5; 6; 8; bhaga. 2, 1; , dabhiyAya . sa gotte parANatte" sU0pa011; 1; 6; 8, 6; 11, 6; uvA. 1, 69; jaM. pa. 7, 156; -kammata. na. ( -karmAnta ) marnu / dama. puM0 ( dama ) driya mana; driya niyas. 4||2maanu. darbha kA kArakhAnA. a factory saMyama; iMdriya nigraha-damana. Self-reof the Darbha grass. dasA. 10, straint. AyA. 1, 2, 3,76; --sAyara. 1; -kalasa. puM0 (-kalaza ) hrmne| puM0 ( -sAgara-dama eva dustaratvAsAgara saza. dUba-darbha kA kalaza. a pot of iveti ) tarIna za45 mevA ndriya mana the Darbha grass. bhaga0 11, 1; 32vArUpA sA2. iMdriya damanarUpa dustara -kusa. na. (-kuza ) 31. darbha; kuza; sAgara. the impassable ocean in (duka). grass. bhaga0 21, 6; -kusa- the form of self-restraint. utta. hatthagaya. tri0 (-kuzahastagata) sana 19, 43; tarA monA hAyamAM-che mevA. jisake hAtha damahattA. saM. kR. a. (damayitvA) Atma meM dUba hai vaha; dUrvAkura hastAdhArI. one mana rIna. Atmadamana karake Having holding the Darbha grass in controlled one's self. dasa05,113; his hands. nira0 3, 3; -vaNa na. | damaga. puM0 (dramaka)224; bhimArI, raMka; dIna; (-vana ) bhAnu pana. darbha kA vana; dUba, garIbadaridrI, bhikhArI. Penniless; Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damaghASa ] ( 126 ) [daya pauper; poor. nAyA0 16; -purisa. purano me 2. hastizIrSakapurakA isa nAma puM0 ( -purisa ) 25-ridrI pu35. raMka yA kA eka rAjA. A king of this name daridrI puruSa. poor; destitute. nAyA. of Hastisirsaka city. nAyA. 16; dami. tri. ( damin -damo vidyate yeSAM te damaghoSa. puM0 ( damaghoSa) zizupAla rAjanA daminaH ) driya niyA 42vAra; ritendriya. dhyApanu nAma. zizupAla rAjA ke pitA kA saMyamI; dAnta; indriya nigraha karanevAlA; jite. nAma. Name of the father of driya. Self-restrained; (one) who the king SiSupala. " vasudeva susAe has controlled the senses. utta. sumo damaghosaNa rAhiveNa mAhIe" naayaa| 16; 20;-Isara. puM0 (-Izvara-damo vidyate 8; 16; sU T0 TI0 1, 3, 1; yeSAM te damino jitendriyAH teSAmIzvaro damaNa. na0 (damana) mana 52j te; 52 mahine damIzvaraH) sitendriyamA agresa2. jitendriya pIsai . damana kAya; pazu pAina. Sub zreSTha; zreSTha saMyamI. the lord amongst dueing; burting the animals the self-restrained. utta0 16, 2; etc. paraha0 1, 1, 1, 3: (2) vRkssnii| 22, 4; me ta. vRkSa kI eka jAti. a parti- damiya. tri. ( damita ) bhana resa; nikha cular class of trees. nAyA. 17; rekhA, damana kiyA huA; nigrahIta; nirodhita. -pUDa. puM0 (-puTa ) 6managanA yAMnA Subdued; checked. utta0 32, 12; DI. damanaga ke pattoM kA puDA yA droNa. damilA strI. (dramilA ) drabhita nAmanA cup of the Damanaga leaves dezamA utpanna 5ye ye dAsI. dramila nAyA. 17; nAmaka deza meM utpanna eka dAsI. A maid. damaNaga. puM. (damanaka) YsanI se ta.. servant born in the country eka prakAra kA puSpa vizeSa. A particu- named Dramila. bhaga. 1, 33; lar fiower. 'damaNaga puDANavA' jaM0 pa0 damilI. strI0 (damilI) dramita zimA utpanna nAyA08; jIvA03, 4; paNha 0 2, 5; rAya. thye| hAsI. dramila deza meM utpanna eka panna01;-vaJca na0 (-varca) manama-kSa dAsI. A maid-servant born in vizeSanAM 5i6. damaNaga-vRkSa vizeSa ke patte. the country named Dramila. leaves of a particular tree. nAyA. 1; jaM. pa. ova0 33; nisI. 3, 70 dameyatva. tri. ( damitavya-damya ) mana damaNaya. puM0 ( damanaka) zume damaNaga ' | 42v| yoya. damya; damanayogya; nigrahocita. za6. dekho * damaNaga ' zabda. Vide Fit to be subdued or restrain'damaNaga ' bhaga0 21, -; rAya* 56; jaM. ed. utta. 1, 15; pa. paNha 0 2, 5; kappa0 3, 37 damma tri. ( damya ) mana 421 // yoya. damana damaNA. strI. (damanA) me tanumanya dravya. yogya; nirodha yogya. Fit to be sub. eka prakAra kA sugandhi dravya vizeSa. A sort dued or restrained. dasa. 7, 24, of fragrant substance. rAya0 56 | prAgrA0 2, 4, 2, 138; damadaMta. puM0(damadanta) me nAmanA stizIya . dhA* I. ( daya ) // 42vI. dayA Vol. III 17. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daya ] karanA. To pity. nayai. sama0 33; zrAyA0 1, 7, 3, 201; dayae. A. nAyA0 8 daya. tri0 ( dAyaka ) ApanAra dene vAlA; dAtA. A giver; & donor. kappa0 2,15; davaDayA. strI0 ( dayArthatA ) dhyAne bhATe. dayA ke lie; dayArtha; karuNArtha. For compassion. sUrya02, 6, 52; dayapatta. tri0 ( dayAprApta) dhyAne prApta thayesa. dayArda; dayAmaya. Compassionate. ThA0 ( 130 ) 6; rAya * dayA. strI0 (dayA) dhyA; kRpA rahe. dayA; karuNA; kRpA; rahama Pity; compassion. ( 2 ) varakSA jIvarakSA. protection of living beings. dasa0 4, 10; 6, 1, 13; naMdI0 14; paNha0 2, 1; ova0 AyA0 1, 6, 5, 174 gacchA 0 76; -- zrahigAra. tri0 ( - abhikArin ) dhyAnA adhikArI; dhyAne pAtra dayA kA adhikArI; dayApAtra. an object of pity or compassion dasa0 8 13; - vara. tri0 ( vara ) dhyAnA gugguthI - zre4. dayAlu svabhAva ke kAraNa prazaMsita - zreSTha famous as compas sionate; best amongst the com passionate. sUrya * 2, 6, 45; dayAlu tri0 ( dayAlu ) dhyAsu dhyAvAna dayAluH dayAvAn. Compassionate. prava0 1301; dara. tri0 *) 244... Half. zradha0 ni0 254; 463; ( 2 ) theDuM thoDA; kama: zrochA. a little. vize0 642; - gaya. tri0 ( -gata ) the| prApta thaye kama parimANa meM prApta; thoDA prApta - milA huA. obtained or got in a little quantity. vize0 642; - dieNa tri0 [ dariya ( - datta ) theoDumAyesa. thoDA diyA huA. given a little. paMcA0 10, 471 - nivvaliya. zri0 ( - nirvalita) mizra; thoDu zuddha bhane the| azuddha mizrA thoDA zuddha aura azuddha. mized; alloyed. vize0 1220; - phulla tri0 (-phula ) ardha vikasita zrAdhA khilA huA; artha vikasita - prasphuTita half open, bloom. ing. trize0 1431; - viraha strI0 (-virati ) 62 - thoDI virati mAM chete; deza virati; gugusthAna kama virativAlA; deza virati; pAMcavAM guNasthAnaka. (one ) who has partial renouncement; fifth spiritual stage. ka0 0 5, 82; darasaNija tri0 ( darzanIya ) harzana 2 yogya darzanIya; prekSaNIya; dekhane yogya. Beautiful; handsome. nAyA* 9; 7, 8, bhaga0 15, 5 nira0 5 1; caM0 pa0 18; darasiya. tri0 ( darzita) hepADela. dikhAyA huA. Showa. nAyA 0 16; dAreha tri0 ( daridra ) haridra garI nirdhana. daridra; garIba; dIna; nirdhana Destitute; poor. 0 3 1 4, 3; piM0 ni0 325; - kula. na. ( -kuja ) nirdhana sa nirdhana kula; dIna kula a poor family. dA0 10, 10 pa0 2 16; dariddIhUya. tri0 ( daridrIbhUta-bharidrA daridrA wafta qiziya: ) elke uua. ?nat; daridra banA huA. ( One ) become destitute. ThA0 3 1; dariya. tri0 ( ipta ) gavi 4 : garvayukta, garviTa; daMbhI; ghamaMDI. Proud; vain. su0 ca0 1, 61; 2, 524; ova0 nAyA0 1: varAha * 1,4; For Private Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darisaMta ] ( 131 ) [dala darisaMta. tri. (darzayat )pAtA. dikhalAtA 115; 117, rAya. 2, 44, panna. 2; huA. Showing. su0 ca01, 332; jIvA. 3,1; nAyA0 1; ; 12, 16; darisaNa. na. (darzana) samalita. samakita; bhaga0 2. 5: uvA. 2. 112: zrotaH samyaktva. Belief: faith. nAyA. 1; darisaNIya. tri. ( darzanIya ) me Budi 14; (2) Agama bhAgama; zAstra. seript. 6. dekho UparakA zanda. Vide above. ures. sUya. 1, 1, 1, 16(3) sava. nAyA. 5; 13: hana. saMvedana. narration which ex-darisayaMta. tri. (darzayat ) ghaTa 32to. cites love for truth. sama0 10 prakaTa karatA huA. Showing; mani( 4 ) : pragaTa 72. prakAza karanAH / ___festing. sama0 2; prakaTa karanA. showing; manifesting darisi. puM0 ( darzin ) sazA . sarvajJa vize0 2818; sama0 1; rAya0 (5) vAya. sarvadarzI; samyakajJAnI. Omniscient. vAkya. a sentence. sama* 6: (6) uvA0 7, 185; zana-mata. darzana-mata. system; darI. strI0 (darI) parvatanI mu. parvatakI guphAcreed. sUya0 1, 1, 1, 16; -rahaya. kandarA. A mountain cave. dasA tri. ( -ratika-darzane-ghAlokane ratirya- 7, 1; AyA. 2, 1, 2, 12, 2,10,166; smin sa darzanaratikaH ) netA mAnanda bhaga. 6,31% 15, 1; nAyA* 15, ja. ApanA2. dekhate hI Ananda denevAlA; darzana 50 ( 2 ) 2 mAhiyI 42vI nAnI sukhakara. that which gives plea- mA cUhoM zrAdi dvArA banAyA huzrA choTAsA sure at the mere sight. rAya. dara. a hole or burrow made by darisaNAvarANajja. na. ( darzanAvaraNIya) rats etc. jIvA0 3, 3, jaM. pa. 2; AmAnA darzana guNanuM Amadana karanAra nAyA. 1; -(ri) maha. na. (-mahas) mA ma bhAnu mI bha. prAtmAke darzana gunI mahotsava. guphA kA mahotsava. a guNa kA AcchAdana kartA ATha karmoM meM se great festivity connected with dUsarA kama. The 2nd of the eight a cave. pAyA. 2, 1,2,12, rAya0217, Karinas which obscures the Vdala. dhA* I. (da ) 415; na 2. conative power of the soul. denA; dAna karanA; pradAna karanA. To give ThA. 2, 3, 4,1; bhaga05,4,6,3; 26,1; in charity; to bestow upon. darisaNAvaraNIya. na0 (darzanAvaraNIya) nus| dalA. piM.ni. 566%3; poza. dekho Upara kA zabda. Vide dalAi. nAyA. above. panna. 22; dalAmo. nAyA 14; darisaNija. tri. ( darzanIya ) aAMgane dalejjA. vi. utta0 8, 16; AnandakArI; jevA gya; jene jotAM dalaejjA. bidhi. nAyA. 2, sAmane zrama na jANe te. nayanAnandakArI; dale. bhA. dasA06, 2; vava. 4, 25, netroM ko sukhaprada; darzanIya; darzana manohara. dalasu. su. ca.2,607; That which gives pleasure to dalAha. prA. nAyA. 7 the eyes; handsome. jaM. pa. 5, dalaha. pA. nira0 1, 1; Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dala] ( 132 ) [dava dalAhi. A. nAyA. 14; 2. upAdAna kAraNa. the material dalaissai. ova0 40; cause paMcA0 7, 9; (1)manA lIyA; dalahassAmi. nAyA0 16; manA mAno tyo. karma samUha; karmadakhaittae.he. kR. nAyA.8% vava. 7,15, aNuoM kA samUha. an aggregate of dalaMta. va. kR. pi.ni0574, prava. 137, Karmas or Karmic atoms. Frotto dalamANa. va.kR. nAyA. 16 bhaga011,11; 5, 78; -agaNi. puM0 (agni-danAni dakhAvemi (zic) aMta0 6, 15; patrANi teSAmagnidalAogna ) visiti dalAvemANa ( Nic ) ThA. 4, :nAyA; abhina. pattoM kI agni fire of leaves. Vdala. dhA* I. ( dad) A5g; he denA. ThA08-rayaNA. strI0 (-racanA) manA To give. havanI prazanI syanA. karmadala-pradeza racanA. dalayae. nAyA. 1; the arrangement of the moledalayai-ti. nAyA0 1, 2, 5, 6, 7, 8; cules of Karinas. ka. gaM. 5, 83; 14,15, 16; jaM. 50 5, 117, -vimala. tri. (-vimala ) samasabhaga. 7,111,11; nAyA. dha0 patranI penimala. dala-kamala patravat nirmala. piM0 ni. 328; rAya0 24.; zrIva. clear; spotless like a lotus leaf. 12; 28; jIvA. 3, 4, bhaga* 3, jaM. pa. 5, 122; 2; 11,11; daliya. na. (dalika) vibhAga; a555 dalayaMti. nAyA. 18;13; jaM0 50 5,121 vizeSa. vibhAga; khaMDa; aMga; avayava vizeSa. dajayAmi. nAyA. 177; 14, 16 nira. A division; a portion; a parti cular limb. jaM.pa0 (2) mA 52dalayAmo. nAyA. 1; 16; nAyA. dha. bhaga. mANu karma ke paramANu. the molecules ___E, 33; of Karma. ThA0 4, 2; ka. gaM. 5,81; dalayAhi. zrA. nisI. 6,4; (3) 12tu; pahA. vastu padArtha; cIja. an dalabisthA. prA. bhaga* 7,6% object; a thing. ogha. ni. 55; dala ittA. saM. kR. nAyA. 1; 2; 67 8 | dava puM0 (drava) si; Isl; gammata keli; ___ 16; bhaga* 3, 2; 11, 11; krIDA; ramaNa; khela. Sport; play; dalaisae. he* kR. nAyA* 2; game. jaM. pa. 3, 67, ova. 24;panna dAyittae. he. kR* bhaga* 3, 2; 2; gacchA* 73; (2) Ri; pANI; pravAhI. dalayapANa. va. kR. 3, 2, 4,2; nAyA* 1; jala; udaka; pAnI; gavAhI. water. "sIe ___vava0 10, 1; davassa ego bhatte cattAri ahava do pANo" dala. na0 ( dala) patra; visi; patra; patte. A prava0 786; pi. ni. bhA. 26; vize. leaf. pana0 17, vize0 261; jIvA0 3, 1707;-kara. tri.(-kara) 11-mata 4; (2) bhAga 13. bhAga; khaMDa. a por. khAMsI-42nAra. kroDaka; khilADI a play. tion; a division. pana0 2; (3) samU; er; a sportsman.zrova031;-kAraNa. mA . samUha, jhuMDa, vRnda. a collection; tri. (-kAraka )ii 42nA2. krIDA karane a group. nAyA. 1; ; ( 4 ) SHER vAlA; khilADI. a player. jaM0 50 3, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dava] ( 133 ) [davizra-ya 67; -kArI. strI. ( kAriNI ) sI- tions connected with the 7th gammata 42nArI (bhASA) hAsya vinAdAtmaka * Upabhoga Paribhoga vow; bhASA; hAsyarasa se bharI huI bhASA. hu setting fire to a mountain etc. mourous or witty language. | bhaga* 8, 1 bhaga011, 11; -guDa. puM0 (-guDa) narama davadava. a. ( * ) pa 5 '2di gosa. narama guDa. soft molasses. prava0 | yAsate. dhaba dhaba karake calanA; dhvani pUrNa 221; paraha. 1, 4; gati. Plodding heavily making dava. na0 (dava ) bAnasA bnn| ani the sound " Dhaba Dhaba " dAvAnala; bana ko Aga. Wild fire. while walking. utta0 17, 8, dasa. vize0 1307 -dAna. na0 (-dAna- 5, 1, 14, cAritri.(-cArin / davasya davAgne stRNA''didahanAnamitta / daba daba evo avAja karate cAlanAra sAdhu dAnaM vitaraNaM davadAnam ) hAyAna sala- samAdhinu prathama sthAna sevanAra. dhama * dhama gAvavA. vana kI aga bhaDakAnA-sulagAnA; AvAja ke sAtha jaldI calane vAlA sAdhu; dAvAnala ko prajvalita karanA. enkindl. asamAdhi ke prathama sthAna kA sevaka. an as. ing a wild fire. prava. 268 cetic who plods heavily making davaggi. puM0 (davAgni) vAnala. dAvAgni; a sound; one who resorts to the dAvAnala vana vanhi. Forest conhag. 1st stage of non-concentration. ration. "davamgi jAlAbhihae" javA dasA0 1, 4, sama. 20; 1,2; paraha * 1, 1: ova0 38; nAyA. 1; / | davadavasta. zra0 ( * ) 31 tApale. utta0 33, 11; bhaga* 15, 1; uvA0 1, jaldI jaldI; zIghratA ke sAtha. Hurried. 53; - daTTayaMga. na0 (-dagbAGga) ly. "dava davampa caraIpamattaya prAbhakSaNa' [mAM pAsavAnI sana2vI te. dAvAgni utta. 11, 8; aMta. 6, 3; dahana kA daNDaH bana kI bhAga meM jalAne davaraga. puM0 ( davaraka ) 9. rassA; dorI; kI sajA. a punishment in the __ rajjU. A rope; ucord. nAyA08; rAya. form of burning in a conflagra- davasIla. tri. (dravazIla ) sahI sahI tion. sUya. 2, 2, 63; - daddhaya. tri. bhASA 42nA2. zIghratA ke sAtha bolane ( -dagdhaka ) hAyAnasamA poto. dAvAgni vAlA, zIghra vaktA. ( One ) who dagdha; dAvAnala meM jalA huA. one burnt speaks hurriedly. ThA0 4, 4 by a wild fire dasA. 6, 4; -dA- | daviDa. puM0 ( draviDa ) me nAmanI me vaNayA. strI0 (-dApana) sAtamA 64. sanAya za. isa nAma kA eka anArya deza. bhoga paribhoga vatano 13 karmAdAnarUpa ! An Anarya country of this satiyAra; duga2 pagerene sakhAvA ta. name. nAyA. 1; prava0 1568; sAtaveM upabhoga paribhoga vrata kA 13 veM | daviNa. na0 ( draviNa ) ghana. dhana; dravya; karmAdAnarUpa aticAra; parvata zrAdi ko sula. sampatti. Wealth; riches. su. ca. 1, gAnA-una meM Ani prakaTa karanA. the 13th 220; 4, 126; fault in the form of sinful ac.! davipra-ya puM0 (vika ) sayabhI. saMyamI. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daviya ] ( 134 ) Self-restrained. (2) mokSa pAne yogya; bhavya mokSa prApti ke yogya; bhavya fit for emancipation. bhAyA. 1, 1, 7, 27; 1, 4, 4, 137, 1, 6, 3, 185; 1, 6, 2, 15; 1, 6, 4, 13; sUrya0 1, 2, 1, 15, 1, 4, 1, 10; 1, 16, 1; ( 2 ) tRNu Adi dravya samudAya; bhIDa. tRNa Adi dravya samudAya; bIDa & heap of hay etc.; a grass field. bhaga0 1,8 AyA0 2, 3, 3, 127; daviya. na 0 ( dravya ) drabha; vastu; gupyu bhane paryAyanA AdhAra rUpa dharmAstikAya Adi 1025. dravya; vastu guNa aura paryAya ke AdhAra rUpa dharmAsti kAya Adi chaH dravya. Substance; object; the 6 substance viz. Dharmastikaya etc. which are the fulcrum of attributes and modifications. ThA04,2; aNujo050; (2) dhana; saMpatti. dhana, saMpatti. wealth;riches. kappa 05, 103 - aNuzroga, puM0 (anuyoga ) dravya saMdhI vivezana. dravya sambandhI vivecana. a discussion relating to substance. "dasavihe daviyAyoge parate " ThA0 101 - aNu joga. puM0 ( zranuyoga ) lubhe| ' daviyAbhoga " 26. dekho " daviSANuo zabda. vide " afariyar " ogha 0ni0 6 - zrata. puM0 ( zrAtman ) dravyAtmA; Atma dravya. dravyAtmA; Atma dravya; Atma sampada vAlA. possessing the wealth of the soul. bhaga0 12, 10; - evAya. puM0 (-ekaka ) dravya saMdhI yembha, dravyasambandhI ekam a unit relat ing to a substance. ThA0 4, 2; davila. tri0 ( draviDa ) draviDa dezavAsI. drAveDa deza kA nivAsI. A native of " For Private the Dravida country. parAi0 1,1; padma0 1; davisAtthiya puM0 ( dravyasvAstika ) vanaspati vizeSa vanasyAte vizeSa. A particular vegetation. bhaga0 21, 7; davva. na0 ( dravya ) gulu ne paryAya mA. zraya, bhUta ane bhAvi paryAyanuM kAraNa; vastu, padArtha dharmAstikAya khAhi05 guNa aura paryAya kA Azraya, bhUta va bhAvi paryAya kA kAraNa; vastu-padArtha; dharmAstikAya Adi cha: dravya Vide daviya nAyA0 "" [ davva " Personal Use Only 1; 2; 3; 8; 12; 17; bhaga. 1, 1; 3; 2, 1; 2; 3, *; 2, 2; 9; v, 1; 5, 1; 10; 18, 10; 25, 2; naMdI0 16; pana0 15 aNujeo0 18; 132; 143, zrava 20; piM0 ni0 5; vize0 28; ka0 gaM05, 866 paMcA0 3, 35 8 26; prava0 604; bhatta031; 42; 76; ( 2 ) mahala; kurmAnA hasiyA karma samUha-karma dala. 4 group of Karmas, ka0 pa0 1, 83; -- aMtara na0 ( - antara ) dravyAntaraH zrI dravya. dravyAntara; dUsarA dravya an other substance. sama0 3; yaM tatra-ya. puM0 (-anantaka ) anaMtadravya. ananta dravya; apAra nidhi. infinite substances; an immense trea. sury. ThA05, 3; - aNuzroga. puM0 ( -uguin ) quilkasi zule o song vivecana dharmAstikAya Adi chaH dravya kA vivecana a discussion on the 6 Dravyas. sama* 3; zraNupuvI. strI0 (-anupUrvI ) viSaya anubha anupUrvI dravyasambandhI anukrama; dravyAnukramaNikA - anupUtra a serial order of substances. aNujeo0 71; - abhiggaha. puM0 ( - abhigraha ) samudravya sevu zra. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davva] ( 135 ) {davva amuka na levuM evI rIte dravya saMbaMdhI apekSA se, 2rA anAgama kI apekSA se niyama 12vA te dravya sambandhI niyamana; pAgama meM jahA~ indra kA varNana hai use jAnane padArthoM ke lene kA niyama maryAdA. vAlA vyakti yadi binA samajha usakA adhyaa vow that a parti. yana kare, to vaha puruSa Agama kI apekSA se cular thing is to be accepted davyendra kahalAtA hai. jo zarIra bhAveSya meM indra or not etc. ova. bhA. 25, 5; kI zakti prApta karane vAlA hai athavA -abhiggahacaraya. pu. ( -abhigrahaH | bhUtakAla meM use prApta kara cukA hai aura vataM. caraka ) abhu drazya se abhu na / mAna meM indratva se rahita hai usa zarIra ko me| ani vizeSa 52nAra sAdhu. amuka | Agama kI apekSA se dravyeMdra kahate haiM. Dradravya lenA amuka na lenA isa Azaya kA vyendra is of two kinds; 1 with abhigraha vizeSa dhAraNa karane vAlA sAdhu. an reference to scriptures 2 with ascetic who has taken a vow reference to non-scriptures. that a particular thing is to Any person who knows the be taken or not. bhaga. 25, 7, description of an Indra in scrip ~prAdesa. puM0 (-prAdeza-prAdezaH prakAro tures, but studies it without dravyarUpa prAdezI dravyA''dezaH ) panA understanding them is called Aheza-apekSA. dravya kA Adeza-apekSA. Dravyendra in reference to a relation or substitute for scriptures. That body which substances. bhaga0 5, 6; 14, 4; ThA0 will obtain the power of Lodra ., 1; ~zrAya. puM0 (-prAraman ) 25 or which has obtained it but 2115. dravya svarUpa. the external has not the state of an Indra at shape or form piM0ni0104; -zrA. present is called Dravyendra in yariya. puM0 (-AcArya) mAyAyana guNa reference to seriptures ~~-iMdiya. 2hita mAyAya. prAcArya ke guNoM se hIna puM0 ( - indriya) hAna, nA, RinAhi prAcArya ayogya prAcArya. an unfit pre. niti ne 85.2015 015. kAna, ceptor. paMcA06; 13;-iMda. puM0(-indra) nAka, AMkha Adi niti aura upakaraNa rUpa dravyendranA be prakAra che eka agamanI ape dravyaindriya. organs of senses such kSAe ane bIjo anAmanI apekSAe; as the ears, nose. eyes etc.panna. AgamamAM jyAM IMdranuM varNana che, teNe jANa 15;bhaga01,7,vize0 6.;-ujjo. puM. nAra purA, upaga rahita tenuM adhyayana ! ( - udyota) dravya ta-hAvAmAnAza. toDAya tyAre te pu35, mArAmanI apekSA dravya udyAta-diya Adi kA ujelA. kalpendra kahevAya. je zarIra bhaviSyamAM IMdranuM ! brightness of an object such as sAmaya sapanAra cha saya bhUta lAmA lamp etc. "gae se bhAvujAe dvujeNe meLavyuM chevartamAnamAM iMdra bhAvarahita che. jonaM karissAmo ' kapa0 5, 125; te zarIrane Agamane apekSAe dravyaMdra kahe che -umoyariyA. strI (-zravamAdarikA)bhAna pAya. dravyendra do prakAra ke haiM, 1 Agama ko pAnA pdd'e| mevAnAM dravye aTavA. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daba ] khAna pAna ke yA pahanane or3hane ke dravyoM ko ghaTAnA- kama karanA decreasing food stuffs and wearing apparels zrava0 16; bhaga0 25, 1 - payaNA strI0 ( - ejanA ) dravyaparatve te. dravya paratve kaMpana trembling material. ly. bhaga0 17, 30 - zrogAhaNA. strI0 ( - zravagAhanA ) dravya yAzrI avagAnayA dravya sambandha kI avagAhanA-UMcAI. material height. ThA 4, 1: - zrahi puM0 ( -avadhi ) dravya yA zrI vyavadhijJAna dravya ke sambandha kA avadhijJAna. limited knowledge in relation to substances. vize0 184: karaNa. na. ( -karaNa ) dravya zrI . dravya sambandhI karaNa dravyArthIkaraNa. material couse. bhaga0 16, 6: -ggahaNa na0 (-grahaNa ) yuddhasAhi dramanuM aNukhaM te. pudgalAdi dravya kA grahaNa karanA taking in of substances like Pudgala etc. prava0217; 1056; - jAya. puM0 ( jAta ) dravyanA akAra dravya ke prakAra; dravya kI jAti, the varieties of substances. jaM0 pa0 2, 31; - jIviya na0 ( -jIvita ) prANa dhAraNa karavAnA AdhArarUpa anna pANI vagere drazya. prANa dhAraNa ke AdhArarUpa anna jalAdi dravya. substances such as food, water etc. which support life. trize0 3511 - du. puM0 (-artha) dravyanI apekSA. dravya kI apekSA- icchA. wish for substances. bhaga* 7, 2; ittA. bro0 ( - artha ) dravyArtha pazu dravpanI apekSA. dravyArthatA; dravya kI apekSA; dravya kAmanA. a desire for substances. 24, 3 - vyA. strI0 (- ardhatA) dravyArthi IT bhaga0 ( 136 ) [ davva naya; dravyanI apekSA; paryAyane gauNu rAkhI dravyane mukhyatA ApI zAzvata azAzvatane vicAra / te dravyArthika naya; dravya kI apekSA; paryAya ko gauNa rakha kara dravya ko mukhyatva pradhAnatA denA aura phira zAzvata azAzvata kA vicAra karanA substantial standpoint; a desire for wealth; discussion of the eternal or transitory, making the subs. tances as primary and there modifications as secondary. jaM0 pa0 7; 175; rAya 0 145; bhaga0 18, 10; 13, 7; 25, 4; jIvA 03, 4; nAyA * 5;panna 3, tullaya tri0 (- tulyaka) dra05 mA zrI tupa dravya tulya similar to a substance. bhaga 14, 7; --tthava. ( -stava ) dravya stapa-stutiH bhAvavinA stutina ubhyA mAtra 2 te dravya stuti bhAvahIna prArthanA karanA; bhAva ko na samajhata hue stuti ke uccAra mAtra se prArthanA karanA. a material praise; repeating a prayer without any sincerity. paMcA0 6, 46; - disA. strI0 (-diz ) 6za dizAnI zarUAta merUta cakra pradeza 5 dravyathI thAya che . tethI tenI apekSAe dizAkhe dravya rUpa hI zAma dasa dizAoM kA AraMbha merU ke rucaka pradeza rUpa dravya se hotA hai isakI apekSA se dizAyeM dravyarUpa kahI jAsakatA haiM the quarters can be called material for they start from the Ruchaka region (which is material) in the Moru mountain. vize* 66666 - deva. puM0 (deva) bhAvatA bharamA devanAra manuS anetiyaya. Aga mI bhatrameM devatA honavAle manuSya aura tiryaMca. the human and For Private Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davya] ( 137 ) [davya sub-human beings which are sneha yA rassI kA badhana. the material to become gods in the coming bondage;a tie of affection. bhaga. life. panna0 20; -desa puM0 (-deza ) / 18,3;-maMgala. na. (-maGgana) yamanamA dayanI sabhAga. dravya kA deza bhAga. mAMgalidravyayAmAnAkSIya2kore.mAMgalika a part of a substance. bhaga. dravya; cAMvala, zrIphala Adi. auspicious 8, 10; --dhamma. puM0 ( -dharma ) mA / things e. g. rice, cocoanut eto. zUnya bhA. bhAva vihIna dharma; khokhalAdharma. vize0 46; -maNa. na0 (-manas ) unsentimental religion; a kAvayoganI sahAyatAthI jIve grahaNa karela hollow religion. sUya0ni0 1,61..; ciMtA-vicAraNA pravRtti karAvanAra mane varga--pshkhaann. na0 (-pratyAkhyAna) dravyathA yAnA dravya samU. kAyayoga kI sahAyatA bhAvanA sacitta padArtha-pANI ane vage. se jIvadvArA grahaNa kI huI cintA-vicAraNA 22 tyAga 42 te. dravya se bhAva vinA pravRtti karAnevAlA manovagaNA kA dravya samUha. bhAvako na samajhate hue sacitta padArtha-anna & material group of Madovar. jalAdi kA tyAga. abandoning of gana which stimulates the food, water etc. without under- thought-activity entertained standing the motive. viza03103; by the soul through the help -pamANa. na0 (-pramANa) dayanu parimANa of Kyuyogu (physical concengaguta2. dravya kA parimANa ginatI-sakhyA. tration) vize.217:-mAsapuM0(-mASa) the measure of it substance 65i bhASa- 24635 205. mASa. uDada, vize0 40%; ~-paramANu. puM0 (-paramANu) urda rUpa dravya. & substance in the 5. 52mA drapa ka paramANu. the shape of Masa (a kind of inolecules of a substances. i pulse). bhaga. 18, 10; -rAsi. puM0 bhaga0 20, 5; -pariNAma. puM0 ( --pari ( -rAzi ) panI samU. dravya kA samUha NAma ) yanu pariNAma. dravya kA pAraNAma. dravya rAzi. an aggregate of a modification or result of substance3. pAha. 2, 4; -liMga. substances. viza. 66 -purisa. na. ( -liGga ) dRzya vyavahAra pakhArapuM0 (-puruSa) 435 lAra 2khita; 65 na 5. dRzya vyavahAra; bAharI veSa. mAtrI pu35. puruSa bhAva se hIna; dravya mAtra exterial intercourse, show. bhaga. se puruSa, dravya puruSa. man in appear. 25, 6, 7, paMcA0 3, 31; lessA . ance only. ThA0 3, 1: ---pUi. strI0 strI0 (-lezyA ) 25 sezyA; if 7 ( -pRtti) 5tu pavitra: yelI azyA dravya. dravya lezyA; kRSNAdi kaH 12tu. padArtha-vastu ko apavitratA; bi ADI huI lezyA kA dravya. matter-tint. bhaga. apavitra vastu.impurity of an object; ., 6; 12, 5; --loga. puM0 (-koka ) a decomposed thing. piM. ni. gharmAstikAyAdi chavAjIva dravya 5 ka. 226; -baMdha.j* (bandha ) 605 dharmAsti kAya Adi jIvAjIva dravya rUpa neha yA 20 thI mAMdhate. dravya baMdha; / loka. the animate or inanimate Vol. '18. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davva] ( 138 ) [davvahaliyA material world viz. Dhasmasti. pA dravya zrutatva; dravya zrutatA. the state kaya etc. ThA. 3, 2; -loya. puM. of being a scripture in a mate. (-loka) me 5 za6. dekho Upara rial form. vize0 13, 6; - soya. kA zabda. vide above. bhaga* 11, 10; puM0 ( -zoca ) zarI2 zAya; sAranI -viussaga- puM0 ( -myusarga ) yathA pavitrata. zArIrika zuddhi; bAharI pavitratA. zarIra AhinI parityAsa. dravya se zarIra physical cleanliness nAyA0 5; zrAdi kA parityAga. material aban. -haya. tri. ( -hata) dravyathA lAya. donment. bhaga. 25, 7; -saMjoga. nipA 5 la. dravya vihIna, nirvIrya kiyA puM0 (-saMyoga ) drvyn| saMyoga-samaya. huprA. ( one ) rendered stuffless. dravya kA saMyoga, sambandha, the union, prava. 227; -hekamma. na. ( -adhaH relation of substances. aNujo. karman ) 12turnu nIye Ayu padArtha kA 131; -saMsAra. pu. ( -saMsAra ) 75 adhogamana; vastu kA patana the de. pudgala rUpa dravyanuM bhramaNa te drazya saMsAra. gradation of substances. piM. jIva pudgalarUpa dravya kA bhramaNa vaha dravya saMsAra. ni. 18; the wandering of substance / dabo . a. (dragyatas ) dayanI apekSAye. in the shape of life-molecule dravya se, dravya kI apekSA seH dravyake kAraNa. is called a material world. From the point of substance. ThA. 4,1; --sarUva. na. ( -svarUra ) utta0 24, 6; ova. ": bhaga0 2, 1, 5, dravyatuM 2525. dravya kA svarUpa. the 8; 8, 2; 10; naMdI* 16; prava0 155; nature of a substance. prava. | davvajAa ya. na. ( dravyajAta ) 60yanA 187; ~sIla. na. ( -zIla ) yetana 2 gata. dravya ke prakAra jAti. The acetana maayne| palAya. cetana ace. varieties of substances. jaM. pa. tana zrAdi dravya kA svabhAva. the nature, 3, 67: nisI0 10, 44; paeha * 2. 3; of a substance as consciousness, davaDhaya. puM. (drakhyArthika ) yAyi 143 unconsciousness ete. sUya ni. dravyanI apelA lagADI vicAra karavo te. 1, 7,86; -suddha. tri.(-zuddha) mA dravyArSika nayaH dravya kI apekSA se vicAra 12hata zuddha 120 udgama zrAdi doSarahita karanA. Substantial stand point. zuddha vastu. a pure substance; free vize0 75, 457 firom the faults such as birth | davyato . ( vyatas ) 05thA yI etc. vivA0 1, bhaga0 15, 1; -suya dravya se: dravya kI apekSA se. Matena* (-suta) dravyazruta; bhAvabhutanA 2995 rially. paMcA. 16; vize03525; / za6 samUda; mAyAma zAstra dravya zruta; | davyatta. na. (dramyatva ) dravya dravyatva; bhAvazruta kA zabdasamUhaH zrAcArAMga AdizAna. dravyapUrNatA. The state or quality a composition of words, in the of a substance auto xP; from of scriptures. viza. 116 davahaliyA. zrI. (dravyahalikA ) anAmanA 47; -suyatta. na0 (-bhutatva) 05 zruta meM vanaspati. isa nAmakI eka vanaspati. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davahomA ] / 136 ) [dasa A kind of vegetation. panna. 1; eka sarpa vizeSa. A kind of serpent dadhvahomA. strI. (dravyahomA ) yATanAdi | having an expanded hood like nimitte madha ghI tala vagere homavAnI vidyA; a spoon "se kiMte dadhIkarA? davIkarA 40 vidhAmAMnI se. uccATanAdi ke nimitta aNegavihA pannatA" panna. 1; madhu, ghI, tila Adi kA havana karane kI Vdasa. dhA* I. (dasa) za 423 / / 427. vidyA; 40 vidyAoM meM se eka. An art kATanA; DaMka mAranA; DasanA; daMza karanA. To out of the 40; a sacrifice of bite; to sting. honey etc. offered for expel- dasaMtu. zrAyA0 1, 6, 3, 4; ling, attracting etc. sUya. 2, 2, dasa. tri. (dazan ) 6za; 10; 6sanI sadhyA . 27; dasa; 100 dasa kI saMkhyA. Ten;10. nAyA. davikara. pu. ( dIkara ) me tane sa5. 1,5; 16, bhaga01,53, 1; 8, 5, 8,7, eka sarpa vizeSa. A kind of snake. 6; 25, 4; utta0 26, 16, 36, 52; jIvA0 1; panna 1; 4; dasa 6, 7; dasA0 5, 16; daciya. tri. (dravya ) G05; mukti pAmavAne nAga050sU0pa0 11; piM.ni.146; nisI0 yoya. bhavya; mokSa prApti ke yogya. One 6, 20; - aMga. puM0 (-aMga) 6shn| fit for salvation; one possessed aMga-avayava che.evuM sukha melavanAra chava; of the qualities of acquiring 6zAMnI suprAsa 12nAra. dasa aMgo se yukta salvation. sUya0 1, 8, 1; ( 2 ) sukha milAne vAlA jIva; dazAMgI sukha sathita tu. sacita vastu- padArtha. con- prApta karane vAlA. a pleasure-seeking scious object; a thing having being with ten limbs. utta03, 17; life. dasA0 2, 21, 22; -~~-zrAhiyA. vI. ( -zrAnhikA ) | davvI. strI. ( dartI) 39ii; yAve. kar3achI; hivasa ta yatI putranI 4-maDiyA. dasa cATU. A spoon; a ladle. dasa0 5, dina taka hone vAlI putra kI janma kriyA. 1, 35 piM0ni0 250; a.yA0 2, 1, 6, a ceremony lasting for 10 33; (2) mA nAmanI se patarapati; days at the birth of a son. mI; mI.. isa nAma kI eka vanassati; bhaga0 11, 11; -guNa. tri. (-guNa) gobI; gobI phUla. a vegetation of 6shg|. dazagunA. tenfold. bhaga0 25, this name; acauliflower; 4; ThA. 10; -guNakAlaga. tri0 (-gucabbage. panna. 1; NakAlaka) : guNA AsAnI apekSA davvAa. puM0 ( darzaka ) yArA; 9ii. shgye| dI. eka gune (paTa ) kAle kI kar3achI; bhojanAntaya kA pAtra vizeSa apekSA dazapaTa kAlA. tenfold black. jisake dvArA drava padArtha parose jAte haiM. A ThA0 10; -guNiya. tri. (-guNita) spoon; a ladle. nisI, 12, 18; ze gaNekSA 6zaga daza se guNita; dasa davyokara. puM0 (dakira ) 4InI mA gunA. multiplied by ten. bhaga0 6, pheNane pahelI karanAra eka jAtane sarpa. 7; prava. 1041; --ThA. na. (sthAna) kar3achI ke samAna phana ko gaharA phailAne vAlA sAMga sUtratA 62 . ThANAMga sUtra ke Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasa] ( 140 ) [dasa dasa ThANe. the ten sections of the Thananga Sitra. bhaga. 1, 5; 14, 5; -Naha. na. (-nakha) bhanne hAyanA mahIne 2 nama. donoM hAryo ke pAMca aura pAMca daza nakha. the ten nails. nAyA0 16; bhaga. 2, 1;-~dasaya. na0 (-dazaka) zaha za100;so. daza dazaka = 1 zataka; 100; sau. ten by ten = 100. ThA010; -dasAra. puM0(-dazAha) samudravi045 mAhi 1. mA. samudra vijaya Adi dasa bhAI. the ten brothers viz. Samudra Vijaya etc. nAyA0 5; 16;-diva. siya tri0 (-devasika) 6za hasanu. dasa dina kA. of ten days. 'dasa divasiya ThiivaDiyaM ' nAyA. 1; -disA. strI. (-diza ) yA2 dizA, yAra vidizA yA anenIyA me zadizA. cAra mukhya dizA, cAra vidizA, urdhva aura adhaH aisI dasa dizA. the ten directions viz. the 4 principal quarters, 4 angu. Jar ones, up and low. bhaga0 2,5; -disI. strI0 (-dizA) / 15 06. dekho Upara kA zabda. vide above. sama0 34; -ddha. tri0 (-arddha) 6zana sa; pAya; 5. dasa kA AdhA; pAMca; 5. half of ten; five. nAyA0 16; jIvA. 3, 3, rAya0 27, bhaga0 7, 6; sama. 34: -ddhavarANa. tri.(-ardhavarNa) pAMya 2 gaj; 5520ii. pacaraMgI; pAMcaraMga vAlA. of five colours. jaM. 10 3, 43; nAyA0 8, 14; vivA0 1; sama. 34; rAya. 20; --naha. puM0 (-nakha) me lAyanA za 1. do hAtha ke dasa nakha. the ten nails. kappa. 1, 5; ---papasi-ya puM0( -pradezika ) 6 pra4i 245, 6 52mA masavAthI ne me paratu. dasa pradezika skaMdha; dasa paramANu ke yoga se banI huI eka vastu. a formation of ten atoms. aNu jo. 132; ThA0 10; -- esogADha. puM0 (-pradezAvagADha) 6za prahazane apamAhAna 231. daza pradezoM kA zrava. gAhana kara rahA huA, lekara rahA huA. that which covers up ten units of space. ThA0 10; -pAraNAha. puM0 (-pa. riNAha) hAthAnA madhyalAza lAya sAMso hoya chete. hAthI kA madhya bhAga jisa kI lambAI 10 hAtha hotI hai. the middle part of an elephant, its length is 10 arms. nAyA. 1; ---punvi. puM0 ( -pUrvin ) 6zapUrvanA gagunA2. dazapUrva ke jJAtA (one ) wllo knows the 10 Purvas(a certain mass of knowledge ogha. ni. 1; kappa. 8; - ppayA puM0 ( prakAra ) 6 // 12. daza prakAra -jAti-bhAMti. the ten varieties. nAyA. 5; -bheya. puM0 (-bheda ) 6za prA2. daza prakAra bheda the ten varieties. prava0 1143; -mAsa. puM0 (-mAsa ) 6za bhAsa. dasa mAsa yA mahine. ten months. dasA. 6, 2; -ratta. na. ( - rAtra ) 6za 2||tri. dasa rAtri. rAta-nizA. ten nights. vivA0 3; -rataThivADayA. strI. ( -rAtrasthiti panitA) vAyApramANe 10 divasa sudhA putra putrIno janma mahesUva kare te. kulA vAra ke anupAra dasa dinoM taka putra yA putrI kA janma mahotsava. celebrating the birth of a child for ten days according to family customs. vivA0 3; -rAa ya. na. ( -rAtra ) isa rAtri dasa rAtri-rAta ten mights. AyA0 2, 5, 1, 146; nisI. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasazraddha ] ( 141 ) dama0 6, 7, 20, 17, 18; 41; vagga. puM0 ( - varga ) jJAtAdharmapradhAnA 6 varga jJAtAdharmakathA ke dasa varga. the ten sections of the Jnatadharmakatha Sutra. nAthA * dha0 - vAsapariyAga. puM0 (-varSaparyAyaka) 6 varSAMnI dIkSAvAo. daza varSa kI dIkSA vAlA. ( one ) of ten years of concecration vava0 10, 25; vAsasaya na0 ( - varSazata ) me hara varSa eka hajAra yA sahasra varSa. one thousand years. bhaga0 6, 7 vAsasa issa. na0 ( - varSasahasra ) 6 nara varSa dasa sahasra yA hajAra varSa. ten thousand years. bhaga0 1, 1 24, 1; viNava. puM0 ( - vinaya ) 6 prazna vinaya daza prakAra kA vinaya bumility of ten kinds. pratra* 140; - samayaThiya. tri ( - samayasthitika ) 61 samayanI sthitipAo. daza samaya kI sthiti vAlA. (one ) having an existence for ten Samayas ( a unit of time ) ThA0 10 - saya na0 (-zata ) elaranI sa hajAra ko saMkhyA one thousand, 1000. ThA0 10; - sunna. na0 ( - zUnya ) harA zUnya-bhIMDA daza bindUzUnya. ten zeroes. pratra0 411; hINa. tri0 ( - hIna ) zAha rela; harA yochA 2. daza kama kiyA huA; jisameM se daza ghaTA diye gaye haiN| less by ten; that from which ten are sub. tracted. pratra0 376; dasaThANa na0 (dazasthAna ) avadhijJAna yahi daza bela ke je 5mAM ArAmAM viccheda thayA. avadhijJAna Adi dasa bola jinakA 5 Are meM viccheda huA. The ten stages viz. limited knowledge etc. whose destruction took place in the 5th Ara ( a part of the cycle of time ) prA0 20 va cche zra puM0 ( vyavaccheda ) msvAmI pachI deza sthAna-vastukhene viccheda thaye te; avadhijJAna, mana vajJAna, kaivalajJAna, cheDalA va yAritra apasamati, pujaalabdhi, AhAraka zarIra ane jitakalpI sAdhu ye hono savache jaMtUsvAmI ke bAda ke dasa sthAna- vastuviccheda; avadhijJAna, manavijJAna, ketratajJAna, antima tIna cAritra, kSapakasamakita pulAka tabdhi, AhAraka zara aura jinakallI sAdhu Adi ina dasabola kA vyavaccheda the destruction of the ten stages after Jambu Svami viz. limited knowledge etc whose destruction took dasa aTTha. tri. * dazASTa - zraSTAdaza ) madAra; 18. aThAraha; zraSTAdaza; 18. Eighteen; 18. dasa0 6, 7; -ThANa na0 (sthAna) place in the 5th Ara (a part aDhAra pApanAM sthAnaka. aThAraha pApa of the cycle of time ) prava0 20: ke sthAnaka. the 18 ways or acts of dasaNa. puM0 ( darAna ) hAMta dAMta; danta A - For Private [ dasa incurring sin. dasa0 6, 7; masaka. na0 dazaka ) daza}|; drshne| thoDa dasa dasa kA jatthA; dazaka. A group of ten bhaga0 12, 4; dasakAliya na0 ( dazakAlika ) dazavezasinAmanuM bhUlasUtra dazavaikAlika nAmaka mUlasUtra. The original Sutra named Dasvaikalika. vize0 1021: dasa i. tri0 ( *dazASTan - aSTAdaza ) TAra; 18. aThAraha 18. Eighteen; 18. Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasarAsa] ( 142 , [dasama tooth. su. ca0 2, 365; jaM. 50 ____crease of Bharataksetra ThA01.; dasaraNa. puM0 (dazANa) ye nAmano me zi. dasana. puM0 (dazana) it. dAMta; danta. A nAma kA eka deza. A countiy of tooth. ja. pa. this name. panna. 1; utta0 13, 6 dasanna. puM0 (dazArga) ye| "dasaNNa" dasarANapura. na. (dazANapura) se nAmana me za 6. dekho " dasaraNa " zabda. Vide nagara. isa nAma kA eka nagara. A city of "dasaeNa" utta* 18,44 this name. ThA.1. dasannabhadda. puM0 (dazArNabhadra ) shaashn| dasadasamizrA-yA. strI0 (daza dazamikA ) rAjA ke jene potAnI Rddhine mATe ghaNuM daza dazaka-se divasanuM abhigraha-tapa, jemAM mAna hatuM, jyAre Idra adhika Rddhi batAvI ekeka divase athavA daza daza divase ekeka mAna utAryuM tyAre teNe dIkSA dhAraNa karI dAta anna pANInI vadhAratAM eka datathI daza ghandrave namAyo. dazArNa deza kA rAjA jise hAta sudhI bhanna pANInI as zaya che. dasa apanI Rddhi-samRddhi ke viSaya meM baDA abhiH dasaka yA sau dina kA abhigraha tA ki jisa mAna thA, jisa samaya iMdra ne adhikatara Rddhi meM eka eka dina meM athavA dasa dasa dinoM batalAkara usakA abhimAna cUra kara diyA meM anna jala kI eka 2 dAta baDhAte hue eka taba usane dIkSA dhAraNa kara ke iMdra ko dAta se dasa dAta taka anna jala liyA jA namAyA. The king of Dasaina sake. A vow of 100 days in country who was very proud which on every day or the of his powers, when Indra 10th day one Data (a parti- humbled his pride by showing cular measure ) of food and a superior power, then the water is increased till it king entered the order and reaches ten Datas. aMta0 8, 5; humbled Indra. utta. 18, 44; kva0 6, 40; zrova. 15; ThA0 10; sama0 dasapura na0 (dazapura ) zapura nAmarnu nagara 100; bhA goSTAmAlina ni-34 yayA. dazapura dasadhaNu. puM0 (dazadhanuS ) murIpanA aura nAmaka nagara ki jisameM goSTAmAhila ninhava hue vata kSetramAM AvatI utsarpiNamAM thanAra the. A city naimed Dasapura 74 za2. jaMbUdvIpa ke airavata kSetra meM Ane where Gosta Mahila heretic vaal| utsarpiNI meM hone vAle chaThe kulakara. | lived. ThA07, 1; The 6th Kulakara who is to |dasama tri. (dazama) zamIbhI.bhu. dasavAMbe born in the coming aeon of vIdeM. Tenth. bhaga0 2, 1; 15, 1; 16, increase in Airavata region 8; nAyA* 10; 16; uta* 26, 4; nAyA. of Jambudvipa. sama0 240; (2) dha0 10; uvA0 1,71, (2) thAra 35. bharatakSetranI AvatI utsarpiNInA 10 mA vAsa. cAra upavAsa. four fasts. nAyA. mukha2. bharata kSetra kI AgAmI utsarpiNI 1; 8; bhaga0 2, 1; bhata. na0 (-bhakta) ke 10 veM kulakara. the 10th Kulaka yAra paas.le|| 12 // te. eka sAtha cAra ra of the coming aeon of in- | upavAsoM kA karanA. the four simult Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasamA ] ( 143 ) [dasA aneous fasts. paraha. 2, 1; ova0 pAThaveM baladeva vAsudeva (rAma lakSmaNa ) ke 16; --bhattiya. puM0 (-bhaktika) yAra pitA; rAjA dazaratha. The king DasaupavAsa bAlo vA upavAsa vAlA. (one) ratha father of Rama and keeping four fasts. bhaga0 16, 4; Laksamana the 8th Baladeva paraha0 2, 3, and Vasudeva of the present dasamA. strI. ( dazamI ) zamaH pakSanI decreasing aeon. ThA0 6; sama0 50 1.bhI tithi dazamI; pakSa kI dasavA tithe. 23 ; (2) e nAmanA cAlu avasarpiNanA The 10th date of a lunar 8 mA 42. vartamAna avasarpiNI ke isa month dasA. 6,2, nAmake 6 veM kulakara. the 9th Kula. samI. nA. ( dazamI ) ma; zamI. kara of this name of the curdazamI; dasama. The 10th date of rent aeon of decrease. ThA0 10; a lunar month. jaM. pa. 7. 153: sama0 pa0 226; (3) me bhAnu nAma. dasamudA. strI. ( dazamudrA ) sAMgalImA eka kumAra kA nAma. the name of pArnu mAbhUSaNa. aMgulI meM pAhenanekA a prince. nira0 5, 1: (4) DizA prAbhUSaNa, aMgUThI:mudA. A ring.rAya.155: sUtranA prathama 2555yatarnu nAma. vanhidazA -mAiyaggahattha. puM0 ( -mANDatAgrahasta) / sUtra ke prathama adhyayana kA nAma. the jeNe deza mudrA hAthamAM paherela che evo. . name of the first chapter of jisake hAtha meM dasa mudA hoM vaha. (one) Vanhidasa Sutra. nira. 5, 1; wearing a particular ring. dasaviha. tri. ( dazavidha) : 12. dasa jIvA.3,4, prakAra kA. Of ten kinds. nAyA. 5; dasamuhitANaMtaka. puM0 (dazamudrikAnantaka ) bhaga. 25, 6: mana0 10: Ava0 1,, 4; sAMgalImA 532vA me mA bhUSA. aMgulI -kappada duma. puM0 ( -kalpadruma ) sa meM pahinane kA eka AbhUSaNa. A parti- 2 / / 76 5 1kSA dasa bhAMti ka kalpacular ring; an ornament for vRtta. the desire-yielding celes. the finger. jIvA0 3, 4; tial trees of ten varieties. pratra - dapsamudditANataya. puM0 (dazamudrikAnantaka ) 144; guye| 353 06. dekhA Upara kA zabda dasaveyAliba-ya. na0 (dazavaika lika ) me Vide above. bhaga0 6, 33 nAma 24 3li: sUtramAnu pasuM. isa dUsaya. na. ( dazaka ) zanI saMyA. dasakI nAma kA 26 utkAlika sUtroM meM se pahilA saMkhyA. The number ten. prava0 681; sUtra. The first of the 29 Utka ~patra. na0 (-parcan ) A athiyo; lika Sutres of this name. naMdI 0 43; 6za ha. dazagraMthiyAM; dasa gAMTha. ten dasahA. a. ( dazadhA) daza anu. daza knots. prava0689 prakAra kA. Of ten varieties. bhaga. dasaraha. puM0 ( dazaratha ) yA asamInA 25, 7, utta0 36, 4; prava0 188; AIma / bAsu / (rAma sabhA)nA dasA. strI0 (dazA ) 6A; sthiti; a12yA. pitA: 62625 rA. vartamAna avasarpiNI ke / dazA; sthitiH avasthA; hAlata. State; Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ dassu Vasudeva. sama0 pa0 235: - gaMDiyA. at* ( -niaza) Fui cale A 242 va grantha, dazAha ke varNana vAlA grantha. the book which treats of Dasarha. sama pa0 235: caka. na0 ( - cakra ) yAdava sabhUGa. yAdavavRnda kA samUha the group or host of Yadavas ( a race ). dassAra cakkeyaso samvazro parivArio utta0 22, 11; - maMDaNa. na0 ( - maNDana ) zAI yAdavAMnA nama puruSa. dazAI yAdava vaMza kA zreSTha puSa. the best person of the Yadava race. sama0 pa0235; - maMDala. puM0 ( - maNDala ) paladeva ||su. hevanI leDI ne tenuMTuM baladeva vAsudeva kI jor3I bhAra una kA kuTumba, the pair of Baladeva and Vasudeva and their family. sama* pa0 - sa. puM0 ( vaMza ) zAra-vAsudevatA vaMza dazAsvAsudeva kA vaMza. the family of Vasudeva. ThA02. 3; 3, 1; jaM0pa0 2, 34; 235; dasAhiya tri0 ( zAndika ) daza hivasa saMdhI dasa divasa sambandhI dasa dina kA. Of ten days. kapa05, 101; dasI bI0 (dazA ) vastratA cheDA Tu ne bhAga yA vagarano hoya te. vatra kA antima bhAga jo bunA huA nahIM hotA. the skirt or hem of a garment. ogha0 ni0 bhA0 1566 dasuga. puM0 ( dasyuka) thora. cora; dasyuH stena. A thief zrAyA0 2, 3, 1, 115; dasuya. puM0 ( dasyuka ) bhora: tas52 taskara; cora. A thief utta0 10, 16; nisI * dasa kappavavahAra ] condition. zrodha0 ni0 708; taMdu0 ! dasA0 3, 35; (2) isa ajharanA adhikAra vAsu sUtra. daza prakAra ke adhi kAra vAlA eka kAlika sUtra a Kalika Sutra having ten descriptions. naMdI 0 44; ThA0 10, 10: vatra0 10 25; dasAkaSpavatrahAra. puM0 ( dazAkalpavyavahAra ) dazAzruta skaMdhanA daza, bukalpanA che ane vyavahAra sUtranA daza adhyayanasa malAne 'chavIsa adhyayana, dazAzruta skaMdha ke dasa, bRhatkalpa ke chaH aura vyavahAra sUtra ke daza adhyayana isa prakAra kula chaccIsa adhyayana. The 26 chapters viz. 10 of Da. sasrutaskandha, 6 of Brihat kalpa and 10 of Vyavahara. Ava0 4, 7; -- dhara. puM0 ( -ghara ) dazAkalpaM vyavahAraJca dharatIti ) 6zAzrana bRhatakalpa ane vyavahAra sUtranA dharanAra. dazAzruta, bRddakalla aura vyavahAra sUtra ke dhAraNa kartA. ( one ) who knows the Dasasruta, Brihatkalpa, and Vyavahara Sutras. vava0 3,50 dasAra. puM0 (dazAI ) samudravinya vagere | daza bhAI, lekAmAM ahu lAyaka hevAthI zAda ahevA che, samudravijaya Adi dasa bhAI logoM meM pUjya hone ke kAraNa dazAI ke nAmase prakhyAta haiM. The 10 brothers viz. Samudra-vijaya ete. known as Dasarha as they are fit to be worshipped by the world. aMta0] 1, 1, utta0 22, 11; nAyA0 5 16; ogha0 ni0 535; ( 2 ) vAsudeva; zrIkRSNa vAsudeva; zrIkRSNa. Sri | Krisna; Vasudeva. ThA0 2; 3; 10; sama0 pa0 235; (3) vAsudevanaM uTuMNa. vAsudeva kA kuTumba. the family of | dassu. puM0 ( dasyu ) 2. kera; stena; dasyu. 16, 18; ( 144 ) For Private Personal Use Only 9 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daha ] ( 145 ) A thief. AyA0 2, 3, 1, 114 dadda. pri0 (dazana) : 10 dasa 10. Ten 10 prava 60 - trika. na0 (grika) nAza the| tIna tIna ke dasa jasthe yA samUha. ten groups of three each. prava0 601 - tiyasaMjutta. pri0 (-trikasaMyukta) yu yunA harA thothI yukta tIna tIna ke dasa samUhajatthoM se yukta, including ten groups of three each. prava0 68: daha. puM0 (jaha ) u 2; pAnIkA gaharA karA; gaMbhIra sarovara. A deep fountain or a lake of water. ThA0 2, 4, 3, 4 aNujo0 103 1348 jaM0 pa0 1, 10; nAyA 0 1 4; 8; bhaga0 1, 88; piM0 ni0 17, 515: naMdI. 47 zrAyA0 2, 1, 2, 12 110 sUya0 2, 2, 8 uvA 1, 51; prava0 1115; ( 2 ) se nAmanodvI ne samudra isa nAma kA eka dvIpa aura samudraan island and a sea cf this name. panna0 15 jIvA0 3; 3, 4: ( 3 ) se nAmanI ve isa nAma kI eka latA. a creeper of this name. pana0 1 - u ] na0 (udaka ) pANI jharane kA pAnI. the water of nu -galaNa. lake jaM0 pa05, 120 na0 ( - galana ) matsya hi vA bhATe mAM te zodhate. machalI yAdi ko pakaDane ke lie karane para ghUmanA zodha nikAlanA searching a stream for oatching fish etc. vivA0 8 - pavahaNa na0 ( pravahana ) draDane pravAda. karane kA pravAha dhArA the current of a stream vivAda - maddaNa. puM0 ( -mardana ) mAM vAraMvAra mAgu Vol. m / 19. [ dahavaI 8 - malaNa. na. ( bhramaNa 2 te; tara strAMta meM cakkara lagAnA & stream vivAda: 2 te sarovara meM bAra bAra ghUmane ko jAnA; jala bhramaNa wandering frequently in a stream. ft. mardana mAM parite jharane meM tairanA; swimming in maha puM0 (maha) -sAyana mahotsava draha jalAzaya kA mahotsava. a great festivity in connection with a lake or a well. bhaga09, 33 AyA 2 1, 2,12: - mahaNa na0 (-maMthana ) draTanu bhandhana 2. draha karane kA maMthana. churning of a pond. damoha dada vaha hiM divA0 5- vaTTaNa na0 ( vartana ) jheya te. karane kA 6 ulacanA; jharana kA pAnI bAhara pheMkanA removing of water from a pond; draining a pond. far. <; daddaNa na0 ( dahana - dahatIti dahanaH ) pAsavu 1 "" labha 52. jalAnA; bhasma karanA Burn ing. paNha0 1. 1 prava0 837 (2) nAma nakSatra patA isa nAma kA kRtikA nakSatra kA devatAM. the god of this name of the Krittika constellation. ThA0 2, 3; daddaNya. tri ( dahanaka ) hA 22. jalana karane vAlA. ( One) that burns. 0 bhaga0 1, 8 dahaphulliyA. strI0 ( dahaphulikA ) se nAmanI bheDa vetra eka vela-latA vizeSa kA nAma. A creeper of this name. pana0 13 dahabaI. strI0 (havatI ) mahAvidanI pAra aMtara nahImAMnI kheDa. mahAvideha kI bAraha antara nadiyoM meM se eka nadI. One of the 12 Antara ( inner ) rivers of Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahavatI] ( 146 ) [dahivAsuyA Maha Videha. "do dahayaho" ThA. dAhimuha. puM0 (dadhimukha) me patanu nAma: 2, 3, re .... nAna yo 100. lekhana dahavatI. bI. (dahavatI) 127||vtiiviy / mana 8.... nanA vistAramA che. bhane sAta vinaya vayenI nahI. kaccha- eka parvata kA nAma jo 64 hajAra yojana UMcA gAvatIvijaya aura Avartavijaya ke bIca kI 1 hajAra yojana gahaga aura 80 hajAra yojana nadI. The river between Avarta ke vistAra meM hai. Name of a Vijaya and Kachchhugavati mountain which is 64000 YoVijaya. "dahavatI kUDe dahavatI dIve" janas high, 1000 Yojanas deep jaM. 50 and 80000 Yojanas wide. jaM.pa. dahAvaI strI. ( hRdavatI-hRdA agAdha jalA 2;33;prava.1.65:jIvA03.4, (2) dhibhuma ''zayAH santyasyAmiti hRdavatI ) mAra nAmanA hai. dadhimukha nAmaka deva. . god santara nahIbhAMnI me. bAraha antara nadioM named Dadhimukha. bhaga. 3, 7 meM se eka nadI. One of the twelve -pavyaya. puM0 (-parvata) / "dahimuha" Antara rivers. " tassaNaM dahAvaha za6. dekho "dahimuha" zabda. vide kuNDassa dAhiyeNaM toraNeNaM dahAvaI mahA. "dahimuha" samve viNaM dadhimuhA pambayA gaI" jaM. 50 ThA0 6; --kuMDa. na. pallAsaMThANa saMThiyA" sama. 64; (-kuNDa)lAyatI nahAnA 7. dahAvatI dAhamuhaga. puM0 ( dadhimukhaka ) guge| apane nadIkA kuMDa. the pool of the Draha. za6. dekho Upara kA zabda. Vide above. vati river.' 'kahiNaM bhaMte, mahAvidehe ThA0 4, 2; vAse dahAvaIkuNDe NAma kuNDe paeNatte " dahiya. tri. (dagdha)tAta. tagayA humA jaM. 50 4, 65; Boiled; heated. vivA06; dahi. na. (dadhi)I . dahI. Curds. pana. dahivaraNa. puM0 (dadhiparNa ) se nAmanu me| 11; vize* 71; nisI0 6, 22; ThA0 4, 3. isa nAmakA eka vRkSa A tree of 1; mAyA* 2, 1, 4,24; zrova0 38 prava. this name. panna.1; ThA.10,1; sama. 206; 1430; paMcA0 4, 15; kapa. 6, pa0 233; bhova* rAya. (2) hI5bhAra 15; -ghaNa. puM0 (-ghana ) hAna pi ratA3.5 vRkSa. dvIpakumAra devatA kA naisya 4 nameza DI. dahI kA piMDa; kaThina jamA vRkSa. a mernorial tree of Dvipa. huA dahI. a lump of curds; thick kumara god. ThA* 10, 1; (3)15 mA __curds. jaM.pa. 1; rAya. taya 42D caitya vRkSa. 15 veM tIrthakara kA dAhikAmuya. puM0 (dadhikAmuka ) me nAmanI caitya vRkSa a memorial tree of the vanaspati vizeSa.isa nAma kI vanaspati vizeSa. - 15th Tirthankara. sama. pa. 233; A vegetation of this name. rAya. dahivAsuyA. zrI. (dAdhivAsukA ) nAmanA 137; -maMDava. pu. ( -maNDapa ) dhime barapati. isa nAma kI eka vanaspati. Abhu panara5tinA maish. dadhi kAmuka vana- / A vegetation of this name. spati kA maMDapa. a bower of Dadhi. | "dahivAsuthA maMDavagaM' jIvA03, 4, jaM050 Kamuka vegetation. rAya0 137 | rAya. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 147 ) [dAiya - dA. dhA* II. (dA) 415yu; hej; hAna2. dAvae. pre0 prA0 veya. 2,18,5, 11; vava. denA; dAna karanA.Togive; to bestow. 8, 12, 1, 1; deti-i. sU0pa0 11; nAyA. 7:8; gujo. dAvissaM. pre0 su. ca06, 37; 128; vize. 1311; su0ca1, dAvijae. pre0 su. ca. 2, 448; 377, rAya. 2670507, 151; davAvittae. pre0 he. kR. veya. 4, 26; ka. pa. 2, 65; ni.sI.10,17; davAvemANa. va.kR.bhaga011,11; nAyA.14; dijai. ka.vA.vize0106; piM.ni. 224; diti. vize0 5; jaM050 7, 157; kappa. 4, 1; demti. nAyA* 2; dasa. 6, 8; dijae. nAyA* 8; dejA. vi. utta0 5, 1; dinAmi. nAyA. 16) dae. vi. utta.6,40, dasa. 6,6; rijau. nAyA. 16; su0 ca0 1,355; demi. piM.ni. 165; 38.; nAyA08; dijaMta. ka.vA. va. kR. su. ca. 7, 284; demo. bhaga..,23; piM.ni. 251; dehi. piM0ni0 165208; vava0 1, 26; dijamANa. va. kR. nisI0 3, 15; 11, desi. bhoSa.ni. bhA0 53 8; 14, 1; 16, 1; dasA0 2, 7; dehAmi. ma. nAyA. 7; su0ca0 2, 328, dasa05, 1,35; daMDa. bhA. bhaga* 42, 13 utta012,22;sama021;bhaga08,7: deta. va. kR. pi. ni. 115; dA. na0 (dAta )nyAne 529||5pchii deha.bhA. paraha.1,2, ApanI 12; hiyA12. kanyA ke dAhii. bha. utta0 27, 12; vivAha ke bAda use dI jAne vAlI vastu; vAha. bha. pi. ni. 241; daheja Dowry. vivA. 3: ; naayaa| dAhAmi. bha. utta* 26, 6; piM0ni0 142; ! 8; kappa. 5,101 nAyA. 16) dAiya. puM0 ( dAyika ) mAyAta; gotrIya; dAhAmu. bha0basUya01,3,2,8 utta012,11; muTuMbhI. bhAI banda, dAyAda; sagotrI; kuTumba dAhittha. bhU. piM.ni. 464; kA. AD heir zan inheritor; a dAuM. he.kR.aAyA02,1,6,33, bhaga06,33; relative. nAyA. 1; bhaga* 6, 33; 11, 11; vava. 2, 26: nAyA. 1; kappa0 5, 106; jaM. pa. 2, 30; veya.4, 13, 26; uvA0 1, 58; --sAmaraNa. tri. ( -sAmAnya ) 416 deyaMta. va. kR. nisI. 14, 6; bhAyAtane sAdhAraNa. dAyAda-sAmAnya bhAI deyamANa. va. kR. nAyA. 14: bandhu. a collateral. maga. 6, 33; dAuNa. saM. kR. su. ca0 2, 75; jaM0 pa0 / -sAhiya. tri. ( -sAdhika ) 5 dhAna 5, 122; mAdhAna. sambandhIke adhIna. dependent dacA. saM0 kR0 ThA0 3, 2; utta. 6, 38; on a relative. bhaga0 9, 33, bhaga0 3, 1; vivA.. dAiya. tri. ( darzita ) sADesa; tAsa. dAvei. pre. su. ca0 4, 127; dikhAyA huA; batalAyA huA. Shown; davimi. pre0 pi.ni. 465; revealed. dasa05,2, 31; vize01013; Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAI ] ( 148 ) [dANa dAI. strI. ( dAtrI ) nAza hAtA2 strI. dene ThIka 2 na hosake. A garment fit to vAlI; dAtA strI. ( A female giver be worn by a Brahmana and or donor. panna* 12; which cannot be examined dAkalasa. puM0 ( dakakalaza ) pAna sa. properly. prava* 685 zIyo. pAnI kA kalaza. A pot of dADhiyA. strI0 ( dAdikA ) hadI bhu27. dADhI water. bhaga0 15, 1; mUMcha. Beard and mustaches. nAyA. dAkuMbha. puM0 ( dakakuMbha) pAno gha. pAnI 2; bhaga0 15, 16 kA ghaDA. A pot of water. bhaga015,1; dANa. na0 ( dAna ) hAna; bhikSu ne anna Adi dAkuMbhaga. puM0 ( dakakuMbhaka ) pAnI gha.. ij te. dAna; bhikSuka ko anna Adi pAnI kA ghaDA. A pot of water. dAna denA. Charity; alms. " dANANaM bhaga0 15, 1; serTa abhayappayANaM" sUya. 1,6,23; su0va0 dADama. puM. ( dADima) samarnu ; EsbhI. 4, 127, piM. ni018; dasa. 1,3; piM. anAra-dADima kA vRkSa. The pome. ni0 bhA0 51: ka. gaM. 152; 15: granate tree. jIvA0 1; jaM.pa ova. ka. pa0 4, 58; paMcA0 1, 31; 8, 28 (2) tenusa; bha. usakA phala; 16, 33, prava0 1216; gacchA . 100 dADama. pomegranate. piM. ni. -aMtarAya. na. ( -antarAya -dIyate 166; jIvA0 3, 3; -puSpha. na. iti dAna tadviSayakamantarAyaM dAnAntarAyama) (-puSpa) bhAna Ye. anAra kA phUla. dAna detAM aMtarAya pADavAthI bAMdhela the flower of a pomegranate. a tarAyakarmanI eka prakRti ke jene tree. jIvA0 3, 4: prava. 1539; lIdhe pote dAna ApI zake nahIM dADha. tri. ( dASTra ) yA zaharI bhAnAra dAna dete hue vina DAlane se badhI huI prA siha nagere. dAMta se phaDa kara khAne aMtarAyakama kI eka prakRti jisase manuSya vAle hiMsaka prANI Adi. A beast of svayaM dAna nahIM de sakatA. a variety of prey; wild beast. prava. 1107 Antaraya Karma ( Karman dADhA. strI0 (daMSTrA ) als; dADha. A molar. which makes a man averse utta0 11, 20; sUya0 2, 2, 8, 6, bhaga. to giving charity ) ariseing 11, 11; nAyA. 8; su. ca0 2, 531; by keeping & bar while is zrAyA0 1, 1, 6, 53; piM. ni. 187; charity given and as a result uvA0 2, 108; kappa* 3, 35; bhatta0110; of which he himself cannot dADhi. tri. (iMSTin ) havAlA si pazu. give alms. aNujo* 125, utta. 33, dADha vAle hiMsaka pazu. A beast of 15; sama017; bhaga08, 6; ka.pa0 5, 40 prey. paraha. 1, 1; -~-uvaesa. puM0 (-upadeza) hAna Apa. dADhigAlI. strI0 (dRDhagAlI) menu paDile | pAnI upaheza 42ve te. dAnopadeza; dAna dene haNa barAbara na thaI zake evuM brAhmaNane kA upadeza. an advice to give 5921 / yo25 12. brAhmaNa ke pahinane ke | charity. paMcA05,42;-Tha. na0 (-artha) yogya eka aisA vana jisakA 'paDilehaNa' hananI atha; hArnu nimitta. dAna kA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAlamaya] ( 146 ) [ dAma kAraNa; dAna kA nimitta. for charity. 8; 16: su0 ca0 6, 18; -iMda. puM0 paNha. 2, 5; dasa0 5, 1, 47; -dhamma. (-iMdra ) yabhareMdra mAhidanavanA . camapuM0 (- dharma)na5 ghama'; hAna sA5 rendra zrAdi dAnaveMke iMdra. Chamarendra ta. dAna rUpa dharma; dAna dene kA kArya. reli- etc. the Indras of Danavas gion in the form of charity. (demons). nAyA. 8; nAyA* 58; paMcA0 2, 30; -rui. zrI. dANAmA. strI0 ( dAnamayo) dhAnamA bhu ( -haci ) hananI 3thi. dAna kI hAca utacyache the| yahIkSA. aisI pravrajyAa love for charity. ke. gaM. 1, 58; dIkSA jisameM dAna denA mukhya ho. An -laddhi. sI. (-labdhi ) hAna vAnI ascetic life or vow in which zakti. dAna dene kI zakti the power charity is the chief thing. of giving charity. bhaga0 8, 2; "dANImAe pabvajjAe pavvaie" bhaga03,2; -laddhiyA. strii0(-lbdhikaa)| 75o dANi. a. ( idAnIm ) satyAre mA. za6 dekho UparakA zabda. vide above | abhIhAla meM; aba. Now. bhaga0 3, 2; bhaga. 8, 2; -lAbha. puM0 (-lAbha) dAnAra. tri. ( dAtR) hAna 42nA2; hatAra. na bhane sAna. dAna aura lAbha. dAtA; dAnI; dAna dena vAlA. Adonor; charity aud gain. prava0 1305; / agiver. ova.36%3 -pati. pu. ( -pati ) hAna yApanA26 dAthAlaga-ya. na. ( dakasthAlaka) pAyA t. dAna dene vAlA; nAtA. A AI yAdI. pAnI se bhIgI huI thAlI. donor. oSa. ni.6..-vippaNAsa. / A dish wet with water, bhaga. puM0 ( -vipranAza) naDAya tebhA vima 15, 1; nAma te. dete hue dAna meM vighna DAlanA. dAna. na0 ( dAna) numA " dANa' za6. obstructing a charity. paNha02,3, / dekho " dANa " zabda. Vide. " dANa" -sUra. tri. (-zUra)hAna mAyAmA 22; / panna. 23; aova0 38; hAnI2. dAna dene meM sAhasI-zUra-dAnavIra. dAma. na0 ( dAman ) ysanI bhAsA. phUla kI brave amongst the donors, 31 mAlA.Agarland of flowers. nAyA. 1; 14; jIvA0 3, 3, rAya0 54; bhaga. dANamaya. tri0 (dAnamaya)mAdAna bhuNya 11, 11; sUya0 2, 2, 55; uvA0 1, 1; gharma che te eka prakAranI tevI pravrajapA ). jaM. pa. 5, 116; (2) hoH rassA. jisameM dAna denA pradhAna dharma ho ( eka 8 cord. pagaha. 1,3, kappa. 1,4:3, aisI pravrajyA). That in which ehari- 37; (3) yA samudramA uttara dizAme ty is the principal duty. bhaga0 3, 42 hajAra jejana upara velaMdhara devane nivAsa pata. lavaNa samudra meM uttara kI dANava. puM0 ( dAnava ) sAranapatinI se ora 42 hajAra yojana Upara kI ora 11; 14; asu2. bhavanapati kI eka velaMdhara deva kA nivAsa pavaMta, the dwelljAti; dAnava; asura; Danava; Asura; ing mountain of Velandhara a class of demons. nAyA. 5; god at a distance of 42000 Y oja Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAmaka-ga] ( 150 ) [dAya - was to the north of the Lavana flowers. vivA* 3; nAyA* 8; - alaMsea; ThA. 4, 2; -duga. n. (-dvika) kiya. tri. (-alakRta) nAnA prabhAranI me bhAsA. do mAlAeM. two garlands. bhAsAthA sarata. nAnAvidha mAlAoM se bhaga0 16, 6; ThA. .., 1; -varaNaga. bhUSita yA sajAyA huA. adorned with puM0 (-varNaka) mAsAnu pana. mAlA kA garlands of different kinds. varNana. a description of a garland. nAyA. 1 jaM. pa. 3, 68, dAmiNa. na. ( *dAmana ) ma dAmaNa; dAmaka-ga. na. ( dAmaka ) 5 aAMdhavAna rassA . A rope; a cord bhaga. 16, ho; bha. dAmana, paira bAMdhana kI rassI. 6; sU0 50 10; A rope to tie the legs. paraha. 1,3; | dAmiNI. bI. ( dAmanI ) hamArI dAma. puM0 (dAmAthina )zanI pala senAnI vizeSa. dAmaNa; rassA - sI vizeSa. A par. adhipati. zakrandra kI vRSabha senA kA adhi- ticular cord. jIvA0 3, 3, pati.The leader of the Vrisabha | dAmila. puM0 (drAviDa) Fls za. drAvir3a army of Sakrendra. ThA0 5, 1: / deza. The Dravida country jAvA. dAmaNa. na. ( dAman ) ma; dhana. dAmana; baMdhana.A tie; a boud.prava0 436; | dAmilalivA. strI0 (drAvir3alipi) dAvi dAmaNI. nA. (dAmanI ) bhAya sAhilA 5, makSanI lipi. draviDa akSaroM kI lipi dhananu 2 hAmaNa. gAya Adi ke paira yA varNamAlA.The Dravida script. bAMdhane kI rassI; dAmana. A rope to sama. 10 tie the hind legs of a cow etc. | dAmilI. strI ( drAviDI ) prAvi vidhA. drA bhaga0 16, 6; jaM. pa. 7, 156; (2) viDI vidyA The Dravidi lore. sUya. 1mAM tIrthaMkaranI mukhya sAdhvInuM nAma. . 2, 2, 27, panna. 1; aThArahava tIrthakara kI mukhya sAdhvI kA nAma, dAmoyara. puM0 (dAmodara ) maratakSetranAma name of the principal nun yovIsInA navamAM tIrtha52. bharata kSetra kI of the eighteenth Tirthankara. gai-gata cauvIsI ke 6 veM tIrthakara. The prava0 306; (3) manI sAnu khAnu 9th Tirthankara of the past mesukSakSaNamAlA ke AkAra kA strI kA cycle of Bharatakse tra. prava026.: eka sulakSaNa-zubha cinha. an auspici. VdAya. dhA0 II. (raza+Nic.) mA3g; ous sign in a female of the patA. dikhalAnA; batalAnA. To show: form of a garland. to reveal. dAmalivi. strI. ( dAmalipi) zrAhIlipinA dAei aNujo0 130; vize0 844; 17 / 2. brAhmI lipi kA 17vAM prakAra. dAe. A. piM0 ni* 380; The seventeenth variety of the dAijai. vize0 46.844; Brahmi script. sama0 18; dAijamANa. kappa0 5, 113; dAmA. strI0 (dAman ) sanI bhAsA. phUla kii| dAeMta. vize0 1364; mAlA; puSpahAra. A garland of ] dAya. na. ( dAya ) hana; hepAnI bhA. dAnaH Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAya] ( 151 ) [dAra deya aMza Charity; part of a gift tor. pAyA. 1, 2, 3, 80; to be given; inheritance. jaM. pa. dAyAra. puM0 (dAta) hAtAra; ApanA2. dAtA; nAyA. 1; 2; vivA. 7; maga 11, 11; dAnI. A donor. viza* 3243; piM. dAya. tri. ( dAyaka ) hAtA2. dAnI; dAyaka; / ni. bhA0 27, 461; utta0 13, 25; denevAlA; dAtA. A donor. dasa05,2,12; | dAyAra. tri. ( dAyAra ) yAya; bhAgAMya. dAyaga. tri. ( dAyaka ) meSayAnA 6za pa. yAcaka; mAMganevAlA; bhikSuka. A beggar; bhAMnA ch| hopa. eSaNA ke dasa doSoM meM se a mendicant. " dANaM dAyArehiM parichaThA doSa. The 6th of the ten of ___ bhAittA dANaM dAiyANaM paribhAittA" kappa. Esana ( seeking of food etc.) 5, 10 faults. piM0ni0 520; (2) hAtA2. dAtA. dAra. puM0 na0 ( dAra-dArayanti vidArayanti a donor. ogha. ni. 475; piM. ni. puruSasyAntaraGgaguNAniti dArAH) palA; 336; bhAyA0 2, 1, 1, 8; paMcA0 13,26; | zrI. patnI; strI; bhAryA; kalatra. A wife%3 gacchA0 43; prava. 576 -suddha. tri. a consort. nAyA0 14; aNujo0 13.; (-zuddha) messraa|| 5 2kSita eSaNAke doSa uvA* 1, 16; utta0 7, 23; zrAva. 4, se rahita. free from the fault of 16-abhisaki. puM0 (-abhizakin ) Esana ( seeking of food etc.) strImAnI sh| 42 nA2. striyoM kI-se zaMkA bhaga0 15, 1; ( 2 ) sanI mAkSiA karane vAlA. (oue ) suspicious of 2hita. phala kI AkAMkSA rahita. ( one ) women. nAyA. 18; ~~-maMtabhaya. puM0 devoid of an expectation of (-mantrabheda ) potAnI 20Inu 2925 :. fruit. bhaga. 15, 1; za; bhI bananA , matiyAra. apanA dAyaNa na0 ( dAna ) he'; Ayu. denA; dAna strI kA rahasya prakaTa karanA; dUsare prata kA karanA. Giving; hestowing. utta0 / eka aticAra. revealing the secret 30, 32; paNha 0 2, 1; of one's wife; a violation of the dAyaNA zrI. (dApanA ) prazna nirA4291 | 2nd vow. prava. 276; 42 te. prazna kA nirAkaraNa -khulAsA karanA. dAra. na. (dvAra ) 62vAle; 29. daravAjA; Explaining a question. " dAyaNA dvAra; kimADa, paTa; phATaka. A door; a tayasthassa vakkhANaM " vize0 2631; gate; an entrance. vize0 2; naayaa| (2) patra pAtrAtuM sA5te. vanapAtra 1; 2; 8; bhaga0 5, 7, 8,2; dasa0 5, zrAdi kA dAna. giving of utensils, 1, 15; 5, 2, 6; rAya. 104, 2017 guriments etc. sama0 12; sU. pa. 1; 11; piM. ni. 113; su. ca. dAyavva tri. ( dAtavya ) hevA yoya. deneyogya; | 1, 45; 3, 16, panna0 2, jaM. pa. 5, dAtavyaH deya. Fit to be given. 4. 112; jIvA. 303; nisI08, 3; sama0 ni0 607; pAyA0 2, 1, 2, 12; paMcA. pa. 210; ThA. 2, 4; aNujo0 134, 10, 46, 15, 10; zrAva. dasA. 6,11%3 prava. 66; (2) na. dAyAya. puM0 ( dAyAda) mAyAta; gAtrIyo. 54261. prakaraNa. topic; section. bhAIbandhu; sagotrI; kuTumbI. An inheri-1 vize. 1350; panna* 3; piM. ni. 218 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAraga] ( 152 ) [dAra prava* 336; (3) a bhesvaan| lAya. 112; aNujo0 138; vivA0 1; rAya. martha prApta karane kA upAya. the means 32; javiA0 3, ; nAyA0 1, 2, 7, 8, 9; to explain the meaning. 14; 18; su. ca. 1, 200; bhaga0 11, sama030;-aMtara. na.(-antara) 6262 10; kappa. 1,8; 4,100 pazyanu mAta3. dvAra dvAra ke madhya kA aMtara dAravatI. strI. (dvAravatI) saurASTra dezado daravAjoM ke bIca kA antara. the in- ___ bhAMnI prasiri nagarI saurASTra deza kI terval between twodoor.ja.pa. prasiddha dvArikA nagarI. The famous 1, 6;-bhAya. pu. (-bhAga) 62bhAga | Dvarika city of Gujarata.7c4; mAraNAMnA bhAga. daravAje kA hissA; dvAra dAraviMDa. na. (dvArapiMDa) mArasA4. bArakA bhAga. a part of a door. nAyA0 sAkha. A door-frame jIvA0 3, 4; 8; --mUla. puM0 (-mUla ) mAraNAMnI dAridda na0 (dAridya) ridratA. daridratA; pAse. daravAje ke pAsa. near a door. nirdhanatA, garIbI. Poverty; paupernAyA. ., ism. sUya. 2, 2, 82; bhatta0 105; dAraga. puM0 (dAraka) pAsa ch|72|. bAlaka; dAriyattA. na0 (dArikAtva ) 61415. chokarA; zizu. A young boy; . kanyatva; kumArikApana; duhitApana. The youth. nAyA. 1, 2, 6; 16, nira. state of being a daughter. dasA. 3, 4, rAya. 186; dasa0 5, 1, 22, 10, 3; nAyA0 8, 16; bhaga0 15, 1; ova0 40; utta. 14, 53; sUya. 1, 4, dAriyA. strI0 ( dArikA ) harI; putrI. 2, 17; -pejamANA. zrI. ( -pAya. putrI, laukI; duhitA, chokarI, A yantI) mAne gharAvatI. bAlaka ko dUdha daughter; a female child auto pilAne vAlI mAtA-dhAya. a wet-nurse3 2, 11, 170, nira0 3, 4; nAyA* 2, 8; a mother feeding a baby. dasA. 14, 1. 18; bhaga0 15. ; vivA* 3; 7,1; vava. 10, 2; dasA. 10, 3, aMta. 3, 8, -Nimitta. dAragatta. na0(dArakatva) ch| 42 // 56. bAlyatA; na. ( -nimitta ) putrinu prayogana-nimita. zizusva; chichorapana. Childhood. nAyA. putrIkA prayojana nimitta. for a daugh. ter. "mama sukaM janna vesamANe rAyA mama dAraceDI. strI. (dvAracaTI) pArasAMga dAriyAnimitteNa amugirahati" vivA0 1, 6; bArasAkha; phATaka kI bArasAkha. A door- dAru na. ( dAru ) ASTa. kASTa; lakaDI firame. rAya. 106 192; Wood. nAyA. 18 . ni. bhA. dAraNa. na. ( dAraNa) vihArate. vidAraNa; | 271; jaM. pa. 3, 47; jIvA0 3, 4; phADanA. Rending or tearing. dasA. 2, 18; nisI0 7, 21; ova. bhatta* 58% 38; aAyA. 2. 1, 5, 25; sUya. 1, dArapiMDa. puM.(dvArapiMDa) 5: 24. bArasAkha. 4, 2, 25; rAya0 126; gola. puM. Adoor-frame. jaM. pa. 1, 1; (-gola) sAno gosA. lakaDI kA dAra-ya. puM0 (dAraka)yA ||.baalkH golA. & ball of wood. ThA0 4, 4; zizu. A youth; a boy. jaM0 50 5, / -thaMbha. puM0 ( -stambha ) sAmanA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAruga] ( 153 ) [dArumaDa thAbhalI. lakaDI kA staMbha. a wooden muhUrta meM se 15veM muhata kA nAma. name of pillar. ThA0 4, 2; -daMDa. puM. (-daNDa) the 15th Muhurta of the 30 sAno 67. lakaDhI kA daMDa; DaMDA. a Muhurtas of a day (24 hours). wooden staff. nisI * 5, 27; -da- ja. pa. -mati.trI0 (-mati) raudra bhati. Daya. puM0 (-daNDaka ) 41no . raudra mati; bhayaMkara duSTa buddhi. evil intelakaDo kA daMDa: kASTaiMDa. a wooden lect. paNha. 1, 1;-vivAga. puM. club. veya. 5, 35; nisI0 2, 2, -pA. ( -vipAka ) ruNa-maya 42 65 65 a-ya. na. ( -pAtra ) khAnuhama. i-pariNAma. dAruNa-bhayaMkara-duHkha dAyaka lakaDI kA pAtra bartana. a wooden phala-pariNAma. a terrible, sorrow. vessel. ThA0 3, 3; -samANa. tri. ful result. paMcA. 8, 15 -saruva. ( -samAna) altog. lakaDI ke samAna, puM0 (-svarUpa) saya 42 2105. bhaMyakara like wood. ( 2 ) mA yAMnA svarUpa. a terrible form. nAyA. ; samAna je apaccakhANAvaraNIya kaSAya -hiyaya. puM0 ( -hRdaya ) aura-niya tenAthI je kiraNa rasa karmamAM paDe che. | 965. kaThora-krUra yA nirdaya hRdaya. a lakaDI ke staMbhavat jA apaJcakhANAvaraNIya | _hard heart. nAya * 2; kaSAya usake kAraNa jo dviguNita rasa krama meM dAruNatara. tri. (dAruNatara ) ati bhaya 42. gira vaha. the duplicate intensity atibhayaMkara-bhISaNa. More terrible, that falls in Karmas due to ARTO 9; total-vow-preventing Karmic dArupavyaya. puM0 ( dAruparvata) me naamne| me| matter which is like a wooden parvata vizeSa. isa nAmakA eka parvata vizeSa. post. ka. pa0 2, 45, A mountain of this name. dAruga. puM0 ( dAruka ) suhera rAjanA jIvA. 3,4; rAya. 135; putranu nAma. vasudeva rAjA ke eka putra kA dArupavvayaga. puM0 ( dAruparvataka ) sUna nAma. Name of a son of the king vimAnanA vanakhaMDamAM lAkaDAne banela Vasudeva aMta. 3, 1; ThA0 6; (2) mAtA me pata. sUryAbha vimAna ke vana guno sArathI. kRSNa kA sArathI. the khaMDa kA lakaDhasA mAluma hone vAlA charioteer of Krisna. nAyA0 16; eka parvata. A mountain appeardAruNa. tri. (dAruNa ) ru naya12 ing to be made of wood in sasadha. dAruNa bhayaMkara; asahya; duHssaha. the forest of the Suryabha Terrible; horrible; intolerable. celestial abode. rAya. 135; utta0 2, 25, 6, 7, sUya0 1, 2, 2; 16; | dArumaDa. puM0 (dArumRta ) mudIpanA bharata. nAyA012; dasa. 8, 26, 6, 2, 14; khaMDamAM thanAra 22mAM tIrthaMkaranA pUrvabhavanuM pAyA. 1, 4, 4, 136; bhatta. 5, 24; nAma. jaMbudvIpa ke bharatakhaDa meM hone vAle 57; 62; paMcA0 16, 45; ( 2 ) meM 23veM tIrthakara ke pUrvabhava kA nAma. Name ahorAtranA trIzamuhurtamAMnA paMdaramAM of the previous birth of the bhuta nu nAma. eka ahorAtri ke tIsa / 23rd would-be Tirthankara in Vol. III/20. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dArumaya ] ( 154 ) [dAvahava - Bharata Khanda of Jambu- vidAraNa karanA. To rend to tear. dvipa. sama0pa0 241%; dAlattA. saM. kR. jaM. pa0 4, 11.; dArumaya. tri. ( dArumaya) aSTamaya. kASTamaya; dAliya. saM0 kR* AyA0 2, 1, 2, 13; lakaDiyoM kA. Wooden. bhaga03, 1; dAlaNa. na0 ( dAraNa ) yu; vidyAdhuM te. dAruya. pu. ( dAruka ) aMta sUtranA phArane kA kAryaH vidAraNa. Rending; trIjA varganA bAramAM adhyayananuM nAma. ! tearing. paraha. 1, 1; aMtagaDa sUtra ke tIsare varga ke bArahaveM | dAli. sI. (*dAli) yA porenI hasa. adhyayana kA nAma. Name of the cane Adi kI dAsa. Pulse of grams 12th chapter of the 3rd sec- | etc. prava0 440; tion of Antagada Sutra ( 2) dAliha. na. ( vAridya ) haritA. daridratA; vAsudeva rAjAnI dhAraNuM rANInA putra ke je | __garIbI. Poverty. su. ca0 1, 306; 4, temanAtha prabhu pAse dIkSA lai cauda pUrvanuM ! ayana vIsa 12sanI mAyA pAkIdAlima. puM. na. ( dADima) EsmaDI mane zazuMbhaya 52 siEi56 pAyA. vAsudeva tenu 50; ma. anAra vRkSa; anAra kA phala; rAjA kI dhAraNI rAnI ke putra ki jo nemanAtha anAra, dADima. Pomegranate tree prabhu se dIkSA lekara 14 pUrva kA adhyayana | or fruit. bhova* 10; pana. 1; bhaga. kara bIsa varSa kI pravrajyA pAlakara zazrRMjaya / 22, 3; AyA. 2, 1, 8, 43; para siddhi pada ko prApta hue. the son of dAliyaba. na0 (dAlikAmsa) sAmanI nAmena angan Dharani wifeofthessa mATI 65. imalI DalI huI dAla; king Vasudava, who was con- khaTTI dAla; khaTAI vAlI dAja. A cooked cecrated by the Lord Nenni. pulse in which tamrind is put patha studied the 14 Purvas; ___to make it sour. uvA. 1, 40; remained an ascetic for 20 dAliyA. strI. (dAlikA) sa. dAla; dvidala, years and attained Siddhi on __Pulse. paraha. 2, 5; uvA. 1,40 the Satrulijaya. aMta03,12, ThA06; dAlI. strI. (pAlI) hAla. dAla. Pulse. (3) sA ; rASTa. lakar3I; kASTa. wood; (2) 58; tas. bhAga; dakSa. a crack. timber. sama* 21; ova0 3. nisA. bhogha.ni. 3236 13, 4; (4) vAsudevanA sArathinudAvaNA. strI0 (dApana ) mAyU~ te. ( dUsanAma. kRSNa bAsudeva ke sArathI kA nAma. rose) dilavAnA. Causing to be name of the charioteer of given. piM. ni. 203; Krisna Vasudeva. nAyA. 16; dAvahava. pu. ( dAvava) samunA in 342 dAruyasArahi. puM. (dArukasArathi) Nya gatuM me tanu A. samudra taTapara ugane pAsurano sArathI. kRSNavAsudeva kA sArathI. vAlA eka vRkSa vizeSa. A tree growName of the charioteer of _ing on a sea shore. nAyA0 1; 10; Krisna. nAyA. 16; "; (2) 484 nAmanA vRkSanA eitV dAla. dhA* I. (E) vihAra; s. phADanA; vATuMjAtAbhUtranu 11 bhu yayana. vadAvada Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAvara ] nAmaka vRkSa ke dRSTAMtavAlA jJAtAsUtrakA 11 vAM adhyayana. the 11th chapter of the Jnatasutra having a description of a tree named Davadava. sama0 18; - taruvaNa na0 (-taru vana ) hAyadravanAunu na dAvadrava ke vRkSoM kA jaMgala - bana. the forest of ( 155 ) Davadrava trees. nAyA- 11; dAvara. puM0 ( dvApara ) me; menI saMkhyA do; dokI saMkhyA; 2. Two; 2. sUya0 1, 2, 2, 23, dAvarajumma na0 ( dvAparayugna ) dene yAre bhAgatAM se zeSa rahe te saMkhyA 6; 10; 14: vagere. vaha saMkhyA jise cArase bhAga dene se dAM zeSa raheM. 6; 10; 14; Adi A figure which divided by 4 leaves two as remainder. e. g. 6, 10, 14, etc. bhaga0 18 4:25, 3; 4:31, 1: 35. 1 ThA0 4, 3 kaDajumma. na. ( - kRtayugma ) ne rAzine yAre lAgatAM na rahe ane labdha saMkhyAne cAre bhAgatAM be zeSa te sA. jisa rAzi ko cAra se bhAga dene para kucha bhI zeSa na rahe aura labdhi ko cAra se bhAga dene para do zeSa baceM vaha saMkhyA - rAzi & figure which when divided by four leaves zero as remainder and the der of 1 when divided by 4 and the quotient leaves 2 as remainder when divided by four. bhaga0 35, 1; - tezroga. puM. ( - jyoja) meM saMjyAne yAre lAgatAM tragu zeSa rahe ane lakhyuM sa MkhyAne cAre bhAgatAM zeSa rahe te yA vaha saMkhyA jise cArase bhAga dene para tIna bAkI baceM aura labdhi ko cAra se bhAga dene para zeSa do baceM. a figure which being divided by 4 leaves the remainder of 3 and the quotient divided by 4 leaves 2 as remainder. bhaga0 35, 1:- dAvarajumma. na. ( - dvAparayugma ) rAzine ane labdha sakhyAne cAre bhAgatAM zeSa rahe te yA vaha saMkhyA jisakI rAzi aura labdhi ko cAra se bhAga dene para do zeSa raheM. a figure which leaves a remainder of two when it and its quotient is divided hy 4. bhaga0 35, 1 dAvAraga na0 ( dakavAraka ) ghaTe bhAgInaM vAsa ghaDA; pAnI kA pAtra - baratana A waterpot. bhaga0 15. 1; dAvAraya na0 ( dakavAraka ) luge| " dAvAraMga zabda dekhA "dAvAraga" zabda Vide. dAvAraga " bhaga0 15, 1; "" " quotient divided by 4 leaves dAvAviya. tri. ( dApita ) two as remainder. bhaga0 35. 1; - kali oga. puM0 ( - kalyoja) ne rAzine cAre bhAgatAM eka zeSa rahe ane lakhyuM saMkhyAne cAre bhAgatAM e zeSa rahe te suyA. jisa rAzi ko cAra se bhAga dene para eka zeSa rahe aura labdha saMkhyA ko cAra se bhAga dene para do zeSa raheM vaha saMkhyA. & figure which leaves a remain. [ dAsa pAvela dilA. yAhuA. Caused to be given su0 kha. 2, 462; 13, 24; dAsa. puM0 ( dAsa ) hAsa; nAm2, 252. dAsa bhRtya; naukara. A servant; a slave. nAyA0 1; 2; 8 6; 14; 16; bhaga0 2, 5; 11, 11; jaM0 pa0 dasA0 6, 4 rApa0 206; vava0 9, 30 jIvA0 3, 3; sUrya * 1, 4, 2, 15, 2, 2, 63: utta. 1, 36; For Private Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAsata ] 3, 188, 18; 13, 6; ova0 mAyA* 2, 4, 2, 12; ThA0 3, 1, caMDaga. puM. ( - ceTaka ) hAsa putraH tAmrane / chore|. dAsa putra; naukarakA laDakA. & son of & servant, slave. nAyA0 2; - ceDaya. puM0 ( - kheTaka) lubhe| upo zaha dekho UparakA zabda. vide above. nAyA0 18; - veDizrA. bI0 ( -beTikA ) hAsa hAsI dAsa, dAsI. male and maid-ser vants. nAyA* 8; veDI. bI. (beTI) hAsa hAsI dAsI; paricArikA male and maid-servants. vivA* 9, nAyA0 16; - dAsI. strI. ( - dAsI ) hAsa ne hAsI nA 42-242. dAsa dAsI; naukara cAkara. comprehensive term for servants. prava0 726 : - vAya. puM0 ( bAda ) hAsaneo Aropa yAve. dAsakA Aropa lagAnA fixing the charge of a slave. besa * 6, 20 dAsatta. na0 ( vAsasya ) dhasapa dAsala dAsatA. Slavery. vize0 1311, piM0 ni0 216; dAsattA. strI0 ( dAsatA ) hAsa pA, dAsatA; dAsapana; dAsatva; sevakAI. Slavery. bhaga0 ( 156 ) 12, 7; dAsi na0 ( *vAsi ) yo nAma bhe cho; vanaspati vizeSa. isa nAma kA eka gucchAH vanaspati vizeSa. A vegetation of this name. pana0 1; dAsI. strI0 ( dAsI ) hAsI, thAraDI. dAsI; naukarAnI. A maid-servant nAyA* 8; bhaga0 2, 5, 11, 11; sUya0 1, 4, 1, 13; zrava0 [0ni0 370; rAya0 286; 288 dasA0 6, 4; AyA0 2, 1, 2, 12; - cora. puM0 (-cora ) hAsIne yoranAra. dAsI ko curAne vAlA. one who steals [ dAhila & maid-servant parAha* 1, 3; dAsIkhavaDiyA. zrI0 (dAsIkharbaTikA) gohAsa thivare kADhelI gAdAsa gaNunI cAthI zAkhA. godAsa thivara kI nikAlI calAI huI godAsa - gaNa kI cauthI zAkhA. The 4th branch of Godasa-Gana started by Godas Thivara. kappa*8; dAi. puM0 ( dAha ) 6 12 jasatarIyo dia. dAha jvara; jalana karane vAlA bukhAra - tApa. A burning fever. nAyA* 1; 13, bhaga0 7, 8 jIvA0 3, 3; vAha. puM0 ( dAha ) hA avatarA. dAha; jalana. Burning; heat. ka0 gaM0 1, 22; nAyA * 5, 16; bhaga0 3, 7; ( 2 ) zastra vizeSa zastra vizeSa. a particular weapon. nAyA0 18 - buta. tri0 ( byurAnsa) hAthI pIDita dAha se duHkhI; jalana kA mArA. troubled by heat or barning. nAyA0 16; bhaga0 12, 13 -bukkaMtiya. tri0 (-vyutkrAntika- dAhosyuskrAnta utpanno yasyA'sau dAhajyuskAntaH sa eva dAhayukAntikaH ) hA utpanna karanAra. dAda utpanna karane vAlA; jalana karane vAlA. that which produces heat or burning. nAyA. 1; 16; bhaga0 6, 33; 15, 1; dAhaga. pri0 ( dAhaka) bhAanAra jalAne vAlA; dAhaka. ( One) that burns. vize0 868; dAhie. tri0 (dakSiNa) 4bhayuMH mAlI pAlu d. dAhinA; dAhinI ora kA. To the right. ( 2 ) strI0 dRkSiSu dizA. dakSiNa dizA. the southern direction. jaM0 pa0 5 115; 114, 7, 120; 1, 11; 12, 2, 41, 4, 72, bhaga0 2, 8, 3, 2 7; 5, 1, 4, 6, 5, 6, 3; 25; 2; nAyA 0 For Private Personal Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAhiNa] [dAhiNaDDha - 1,5; 11; ova0 12; rAya0 63: 102; | 5, 116; vivA01; nAyA018; -bhaMtara. ogha0 ni. 282; ogha* ni. bhA* 317; | puM0 (-zrabhyantara) dakSiNa ane satara. jIvA* 3, 1; su. ca. 1, 202; sU. 50 dakSiNa aura abhyaMtara. south and 20; dasa. 6, 34; kappa02, 14, 5,113; interior. bhaga0 6, 5; -bhuya. puM0 prava. 77, 643, 754; -abhimuha. tri. ( -bhuja ) ma sAtha. dAhinA hAtha; (-abhimukha) dakSiNa dizAnI sanmusa 29sa. dakSiNa hAtha. the right hand. rAya. dAkSaNa dizA ke sAmane kA. facing the -lavaNasamudda. puM0 (-lavaNasamudra ) southern direction. bhaga.11, 10; kSiNa ta25ne savAe samudra. dakSiNa ora dasA* 7, 1; -kUla. na0 (-kUla) kA lavaNa samudra. the southern salt gAnahIna kSira tarana4i31. gaMgA nadI ocean. jaM0 pa0 1, 11; -vAya. puM. kA dAhinA-yA dakSiNa aura kA kinArA. (-vAta) kSiNa dizAta vAyu. dakSiNa the southern bank of the dizA ko vAyu. the southern wind. Ganges. nAyA. 1; -disA. stro. panna0 1; ThA0 5, 3, 7, 1; -hattha. puM. (-dizA) dakSiNa dizA. dakSiNa dizA. (-hasta) sabhI hAya. dAhinA hAtha. the the southern direction. prava0686; right hand. nAyA. 16; prava0 767 -pacAcchamA. nA. ( -pAzcamA) naityadAhiNagAmi. tri. ( dakSiNagAmin ) dakSiNa mu. naiRtya kona; dakSiNa pazcima ke bIca dizA 25 - dakSiNa dizA kI ora kA; kA konA-vidizA. the south-west dakSiNagAmI. Southern; going todirection. bhaga0 6, 1; rAya0 64; wards the south. dasA. 6, 1; -pazcima. puM0 (-pazcima) naitya ! -Neraina. pu0 (-nairayika) dakSiNa 25n| naiRtya koNa. the south-west direc. nA24I. dakSiNa orake nArakI-nairayika. the tion.bhaga05,1;-paDINa.puM0(-pratIcIna) hell-beings of the south. dasA. dakSiNa pazcima madhya bhAga; naiRtya koNa. dakSiNa pazcima kA madhya bhAga; naiRtya koNa. dAhiNaDU. na. ( dakSiNArdha) kSiya-kSiNa the south-west direction. jaM.pa. 25ne| malAsa. dakSiNAddhaH dakSiNa dizA 7.150;-puracchima. puM0 (-paurastya)ani kA zrAdhA hissA. The southern half. 1.agni koNa; pUrva aura dakSiNa ke bIca nAyA0 1, 16; 3,1; 5,1; sama0 66 kI vidizA. the south-east aNujo* 148; jaM. 50 nira0 5, 1; direction. rAya* 64; bhaga0 5, 1; -bharaha. puM0 (-bharata) dakSiNA ma20; 9, 33; --puracchimilla. puM0 ( -paura bharata kSetrane dakSiNa taraphane addha bhAga. stya) BR za6. dekho Upara kA dakSiNArdha bharata; bharata kSetra kI dakSiNa ora zabda. vide above. bhaga0 16, 1; kA zrAdhA bhAga. the southern half -purattha. puM0 ( -paurastya) ami . of Bharata Ksetra. nAyA. 5, 16; agni koNa. south-east. sU0 pa01; kampa0 1, 2; -bharahakUDa. puM0 ( -bharata. -purasthima. puM0 ( -paurastya ) ani kUTa ) vaitAtya patana navaTamArnu oilaj A. agni koNa. south east. jaM0 pa0 Ta. vaitAbya parvata ke navakUTa meM se dUsarA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAhiNatta ] kUTa. the 2nd peak of the 9 of Vaitadhya mountain. jaM0 pa0 - bhAraha. puM0 ( bhArata ) dakSiNA6 bharata. dAraNArddha bharata. the southern half of Bharata. nAyA0 1; -bhArahavAsa. puM0 ( - bhAratavarSa ) dRkSilAI bhAratavarSa - bharata kSetra. dakSiNArddha - bhArata varSa - bharata kSetra the southern half of Bharata Ksetra. nAyA0 16; - mANussakhetta na0 (-manuSya kSetra) manuSya kssetr| dakSiNa ardha lAga. manuSya kSetra kA dakSiNa ardha bhAga. the southern half of the region of the mortals.sama0 65; logA hivara. puM. ( - lokAdhipati) bhe3thI dakSiNa tarainA sono adhipati marU se dakSiNa oora ke adha loka kA svAmI. the lord of the half world south of the Meru mountain kappa. 2, 13; dAhiNasa na0 ( dAciNatva ) sarapaNaM saralatA; sIdhApana; Straight forwardness sama0 35; dAhiNadAriya na0 ( dakSiNadvArika ) azvinI yahi sAta nakSatra, dRkSiNamukhI che. azvinI | Adi sAta nakSatra jo dakSiNa mukhI haiM. the 7 constellations Asvini etc. which are facing the south sama0 7; ThA0 7; dAhiNya. puM0 ( dakSiNaka ) dakSiNa heza. dakSiNa deza. The southern country. ( 158 ) [ diva sUrya dRkSiNa dizA ta25 bhavu te. dakSiNAyana; sUrya kA dakSiNa dizA kI ora gamana evaM bhramaNa. The winter solstice. sU0 pa0 10; dAhiNAvanta puM0 ( dakSiNAvarta ) nabho zaMbha; dakSiNAvarta zaM. dAhinA zaMkha; dakSiNAvarta zaMkha. The right conch; a particular conch. ThA0 4, 2; dAhiNela. tri 0 ( dAkSiNAtya ) dRkSiNa dizAmAM thanAra; dakSiNa hizAnuM dakSiNa dizA meM hone vAlA; dakSiNa dizA kA. Of the south. jaM0 pa05, 114; 117; 3, 54; nAyA0 dha0 3; 5; nAyA- 1; ThA0 4, 2 patra0 2; bhaga0 3, 1, 2, 33; 15, 1,16, nAyA0 13; 8 34, 1: -- purasthimilla. puM0 ( - paurastya ) vyakti the| abhi koNa. the south-east rAya 0 72: -vaNasaMDa. puM0 ( - vanakhaMDa ) dakSiNa dizAno vana3. dakSiNa dizA kA vanakhaMDa. the southern forest. - veyAlI. strI0 (-velA) samudrano dakSiNa taraina dinaare| samudra kA dakSiNa kinArA. the southern sea shore. nAyA0 16; dizrava. puM0 (diganta ) hizA aNt-che| dizAoM kA anta - chora. The ends of the quarters. ca0 20; dii. strI0 ( iti ) pAnI bhavAnI bharAI. pAnI bharane kI mazaka - pakhAla. A leathern bag to fill water. nAyA0 18; diuttama. puM0 ( dvijottama ) uttama zrAhmaNa. zreSTha brAhmaNa; dvijavarya. A good Brahmapa. utta* 25, 33; diMta tri0 (dadat) Apatu detA huA. Giving. jaM0 pa0 7, 151; piM0ni0 571; su0 ca0 1,170; piM0ni0 bhA0 45; vize0 1435; su0 ca0 2, 3; dAhiNA. strI0 ( dakSiNA ) dakSiNa hizA. dakSiNa dizA. The southern direction. jaM0pa0bhaga0 10, 1; ThA0 6: bhAyA0 1, 1, 1, 2; 1, 6, 5, 134; dAhiNAyaNa. puM0 (dakSiNAyana ) dakSiNAyana; For Private Personal Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dikkha ] ( 156 ) [di Vdikkha. dhA*II. (dadi) hI 7. dIkSA puM0 (-parISaha) bhUmI paripa. kSudhA. gar. To consecrate. bhUkhakA parISaha. enduring an affic. dikkhae. su. ca. 1, 382 tion caused by hunger. sama dikkhittA. gacchA0 11 / 22, bhaga0 8, 8 dikkhA. strI0 (dIkSA)IkSA; sasAra tyAganI digu. puM0 (dvigu gu samAsa. dvigu samAsa. liyA. dIkSA; saMsAra tyAga kI kriyA. Con- Numeral compound. aNujo0 131; secration;renouncement of the diggha. tri. (dIrgha) hI sAMsu. dIrgha; laMbA. world. viza0 866; su. ca0 1, 380, Lengthy; long. jaM. 50 gacchA0 86; -uvayAra. puM0 (-upakAra) di. tri. (raSTa) hosa; nemesa; la. dIkSA yAno anuha. dIkSA dene kA anumaha. dekhA huA. Seen; noticed. nAyA. 1: the favour of initiating. paMcA0 / 8,6; 16: dasa02,1, 66, 6, 51; 8, 18, 35; -guNa. puM0 (-guya) na 20: 46; bhaga0 1, 43; 3,1; 6, 1; kSiAnA gupayama. jaina dIkSA ke guNa-dharma. 11, 11, 17, 2, 25, 7, piM. ni. 131; the attributes of the Jaina 215; aNujo0 16; nisI0 12, 35; conseeration. paMcA. 2, 42; --vi. utta0 5, 5; pa10 1; AyA0 1,1, 4,33; hANa. na0 (-vidhAna.) dIkSA sevAnI vidhi. uvA. 3,14; paMcA. 7,21; prava. 526; dIkSA grahaNa karane kI vidhi. the rites kappa. 1,8; 1, 10, 3, 46; -prAbhaTTha. of accepting consecration. paMcA. tri. (-prAbhASita )nabhare dhane mAtA 36. AMkhoM se dekhakara bulAyA huA. calldikkhAbhAva. pu. ( dIkSAbhAva-dIkSasya prava. ed after being seen by the jyasyAbhAvo dIkSAbhAvaH ) dIkSA senAnI eyes. bhaga0 3, 1; -dosapatita. samApa. dIkSA grAhakoM kI kamI-abhAva. a tri. (-doSapatita-dRSTaH doSazceA''didearth of those who accept yasyAsI tathA ) hoSa mAnAtha patita consecration. paMcA018, 30; yayera doSa dikha jAne ke kAraNa patita. dikkhiya. tri. (dIkSita) hA yApekSa. degraded on account of the dIkSita; dIkSA liyA huzrA. Consecrat. exposure of faults. aMta. 3, 8 ed. su. ca. 3, 163; paMcA0 2,5,8,28; -dhamma. puM0 ( -dharma ) goda bha. diArgacchA. strI. (jighatsA) bhUpa. bhUkha; jAnA huA yA dekhA huA dharma. a com. kSudhA. Hunger. nAyA0 1, 6, 4, 16; prehended religion. sUya. 1, 13, utta0 2, 1; dasA0 10, 3; -parigaya. 17; -paha. tri0 (-patha) garI bhAkSa tri0 (-parigata) 174tI bhUma lAgela. bhAga yo che te. jisane mokSa mArga ko joroM kI lagI huI bhUkha vAlA; tIna kSudhAta. jAnA ho yA dekhA ho vaha. (one) who very hungry. utta0 2, 1; -pari. has seen the path of salvation. saha. puM0 (-pariSaha) bhUmanA paripasa. zrAyA. 1, 2, 6,14; --puvva. tri0 (-pUrva) bhUkha kA pariSaha. the trouble caused par3atA hamesa. prathama dekhA huA; pUrva dRSTa. by hunger, utta0 2, 1; -parIsaha. previously seen. nAyA0 8; 16, 17, Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diha ] [dihi -puvvaga. tri0 ( pUrvaka ) pahesA legesa.. 3, 1, 2, 16, panna0 17; 30; su.ca. pahile dekhA huzrA. previously seen. 4, 108 vize. 41% 154; naMdI. 35; dasA0 4, 77; -bhaya. tri. (-bhaya- bhatta0 137; paMcA0 3, 22, 5, 48; ka. dRSTaM saMsArAyaM saptaprakAraM vA yena sa tathA ) / gaM. 1, 2, prava. 128 saMsAranA sAta mAranA nayane nAra. | didvaMtiya. tri. ( dAntika ) abhinayanA saMsAra ke saptavidha bhaya ko dekhane vAlA. yA prArabhAMnA paDalA 42. cAra prakAra (one) who has seen the seven ke abhinaya meM se pahilA. The 1st sources of fear of the world. ___of the 4 kinds of acting. rAya. zrAyA0 1, 3, 2, 111; -lAmizra. 11; jIvA0 3, 4, tri. (-lAbhika) mA bhane pariyita dihi. strI. ( dRSTi ) Ti-2, nenI hatAra pAseyA holI paratunI gaveSA 12- zati. dRSTi-najara-netra kI zakti. Sight. nA2 dekhe aura paricita dAtA se dekhI aNujo0 130; nAyA02, 3, 8; t; ova. huI vastu kI yAcanA karane vAlA. ( one ) 41; piM. ni. 186; bhaga* 2, 5, 25, : who begs of an acquainted dasa08, 55, mAyA0 1,2,4, 157 donor a thing which is seen. dasA0 3, 4, 7, 12, uvA. 7, 214: (2) ThA0 5, 1; moba. 17 paraha. 2, 1; zAnA samAya. jJAna; samajha. know. --sAra. tri. (-sAra ) ye sAra-52. ledge; understanding. jaM. pa. ., bhAhasa chete; za.nI. jisane sAra-paramArtha 123; paMcA018, 24; piM0 ni. 186; (3) dekha liyA hai vaha; jJAnI. (one ) mata; pakSa: zana. mata; pakSa; darzana. tenet. who has understood reality; a sUya. .,., 2, 30; 2, 5, 2, 2, 6,12; wise man. bhatta033 -sAhamma. na. vize0 2307, rAya. 244; (4) sabhya (-sAdharmya ) me 52tu tenA uparathA dRSTi samyaka dRSTi. proper faith. tenA jevI vastunuM jJAna thAya tenuM anumAnane bhaga. 1, 5: 9, 6, 4; jIvA01; (5) me 12. eka padArtha ko dekhanepara tadvat Hibha, natra. zrAMkha; netra; nayana, cakSu. anya vastu kA honevAlA jJAna; anumAna kA the eye. " dihi vA mettara" nAyA. eka prakAra. knowledge produced of 5; gacchA . 8; ka. gaM. 1, 10, nAyA01; objects which are similar to pana. 1; bhama0 11, 1.; -cchoha. puM. the one seen; a kind of in- (-jhobha) dRSTi kSAla. dRSTi kSobha; dRSTi ference. aNujo. 146% pIDA; netra pIDA. a sore eye. bhatta. diTTa. tri. (diSTa) 2mAvatu; hesuM. kahA 124; -juddha. na. (-yuddha) dRSTi yu huzrA; prAjJA kiyA huA. Said; order- sAMbhayA yuddha 42te. dRSTi yuddha; AMkho_ed. bhatta0 77, paMcA0 6, 13; najaroM dvArA yuddha karanA. fighting by dihaMta. puM0 (sAnta ) Heid; awal; the eyes. ja. pa. --Nivvati. zrI. GE29. daSTAMta; misAla; udAharaNa (-nirvRti ) hanI patti nimpatti. dRSTi dAkhalA; -An illustration. annujo.| kI utpatti-niSpatti. the origin of 16: 148; sama06; sUya0 2, 4, 7, bhaga. sight. ' kaha vihANaM bhaMte diSTiNimvati Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [dihivAya paraNatA " bhaga0 18, 8; -tiga. na. of having right faith. ThA0 10; ( -trika) taya haTiyA-samamita dRSTi -sUla. puM0 (-zUla ) sAMparnu zukSa. bhipyAyaSTi ane samAbhidhyA dRSTi. tIna netra pIDAH prAstroM kI pIDA. an eyedRSTiyA-samakita. mithyAtva tathA samAmithyAtva sore. nAyA0 13; -sevA. strI0 dRSTi. the three sights ( sorts (-sevA ) hA bhApa yuta strInI rASTi of faith ): Samakita Mithya. sAthe iSTimesI ta. hAva bhAva vAlI strI tva and Samamithyatva. po kI najara se najara milAnA. facing pa0 5, 57; -duga. na. (-dvika ) a lady casting amorous looks. be daSTi samati daSTi ane samAmithyAtva prava. 1078 dRSTi dRSTidvaya; samakita haoNSTa aura samAmidhyA- diThimaMta. tri. ( dRSTiman) sudRSTi samAti. tva dRSTi. the two sights; Sama. sudRSTiH samakitI. Right-sighted; kita and Samamithyatva. 30 Samkiti ( having right faith). pa0 2, 2, 6,2; --paDilehaNA. zrI. sUya. 1, 3.3, 21, ( -pratilekhanA) muhapati mere 752 12 diTTiyA. strI. (raSTikA--raSTaM darzanaM vastu vA 25vI te. muMhapati Adi para najara DAlanA; nimittatayA yasyAmAsta sA) nepAthI ma' aAkhA se jAMcanA. casting a glance saMdhAya te 25 zyAmAMnI sahe. jisake at the mouth-cloth; examin. dekhane se karma baMdhe vaha; 25 kriyAoM meM ing by sight. prava. 66; -moha. se eka. The Karmic bondage puM0 (-mAha )zana mohanIya. darzana moha- incurred by looking; one of nIya. sight-deluding. ka. pa02, 22; the 25_actions. ThA0 2, 1; (2) -visa tri. (-viSa-dRSTI viSaM yeSAM nA2; pu . najara; dRSTi. sight; te dRSTiviSAH)nI haSTa mAtramA 2 hAya seeing. nAyA0 1; ye| sa5. jisakI dRSTi mAtra meM viSa ho | diTThiyA. strI. (dRSTijA-dRSTaja diTThiyA. strI. ( dRSTijA-dRSTAMtA dRSTijA) aisA sarpa a serpent whose very | gumepala za6. dekho Upara kA zabda. sight is poisonous. nAyA. ___Vide above. ThA0 2, 1; bhaga0 15. 1; jIvA0 1: va. 10, 33, dihivAuvaesA. zrI. ( dRSTivAdopadezikA) 36; bhatta0 126: gacchA083; ~~saMcAla samyakatva dRSTie saMgrApha saMjJAnA trIjA puM0 ( -saMcAra ) MAN asAvI prA2. samyakatva dRSTi rUpa saMjJA: saMjJA kA te. kucha kucha AMkhoM kA hilAnA; dRSTi saMcAra tIsarA prakAra. A knowledge of -prakSapa. slight movement of right belief or conduct; the the eyes. zrAva. 1, 5; -saMparANa. 3rd variety of knowledge or puM0 ( -sampanna ) sabhyaSTi yuta.. animate feeling. prava0 132; / samyak dRSTi se yukta. possessed diSTivAya. puM0 ( dRSTivAda) pArabhu agasatra of right sight or faith. zrAva04, | mahaTAmAM moTuM eka jana sUtra ke je 8; -saMpaeNayA. strI0 ( - sampanna hAla vicche tha/ gaye . vArahavAM aMgasabhyaji . samyaka darzitA.the state | sUtra; eka bar3e se baDA jaina sUtra jisakA Vol. III/21 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ didvivipariyAsa] ( 162 ) [diNa vartamAna meM abhAva-viccheda ho gayA hai. lagane vAlI kriyA; teraha kriyA sthAnakoM meM The 12th Anga-Sutra; one A gigai. The Karmic bondage of the biggest Jaina canon incurred by playing a friend which is not extant. " te kiMte thorugh mistake; the fifth of dihivAe" naMdI. 44; sama0 1, 22; 46; the 13 sources of action. ThA0 5, aNuo* 42; 143, 141vize0 517; . 2; sama0 13; sUya0 2, 2, 21; vava0 10, 33, 36; bhaga. 16, 6, 20, didvivipariyAsiyAdaMDavattizra-ya. puM. 6; 25, 3: nisI. 16, 11; panna. 1; ( dRSTiviparyAsadaNDapratyIyaka ) pAya, dasa0 8, 5.: prava. 434; ka. gaM. 1%3; kriyA sthAnaka mitrane duzmana mAnI tene -akkhevaNI strI0 (-zrAkSapaNI) nayA 15 va te. pAM vAM kriyA sthAnaka; mitrako anusAra sUkSma pAnAvanI thA. ny| duzmana jAnakara usa kI hatyA karanA. The vagairaha ke anusAra sUkSma jIvAdibhAva kI kathA. 5th source of incurring sin; a discussion of the existance of slaying a friend through inisminute living beings accord take taking him for a foe. sUya. ing to logic. (2) dRSTivA6-012ma sa. 2, 2, 12, garnu thAle ye sAyana. TATavAda bArahaveM aMga | didvivivajAsa puM0 (dRSTi vaparyAsa ) itiyA kA kathA rUpa meM vAcana-paDhanA. the read. ekane badale bIjAne mAravAthI lAgatI ing of the 12th Anga like a kriyA; kriyAnA tera sthAnake pachI eka. story. ThA0 4, 2, bhrama ke kAraNa eka ke badale dUsare ko mArane didi vipariyAsa. puM0 dRSTiviparyAsa ) dRSTinA se laganevAlI kriyA; kriyA ke teraha sthAnakoM viparyAsa bhrAMti, mitrane zatru ane zatrune meM se eka. The Karmic bondage bhitra tarImg te. dRSTi kA viparyAsa- incurred through slaying one bhrAMti; mitra ko zatru aura zatru ko mitravat mistaking hin for another; one dekhanA. The illusion of sight; / of the 13 sources of actions considering a friend as a foe causing sin. prava * 831: and vice versa. zrAva. 4, 4; diSTivisabhAvaNA. strI. ( dRSTiviSabhAvanA ) dihivipariyAsadaMDa. pu. ( dRSTiviparyAsa se nAmarnu me si sUtra. isa nAmakA daNDa ) bhitrane zatru line bhArave te. ___eka kAlika sUtra. A Kalika Sutra mitra ko zatru samajhakara mAranA. Slay. ___of this name. kva0 10, 33, 36; ing a friend thinking hiin todeNa. na. (dina ) divasa. divasa; dina. be a foe. sUya0 2, 2, 21; A day. paMcA0 5, 3; piM0 ni. bhA0 diTTivipariyAsiyAdaMDa. puM0 ( dRSTiviparyAsa- 15, ka. gaM0 1, 12: prava. 18: 600; daNDa) bhrAMtithI bhitrane hu'mana bhAnAsa) -kkhaya. puM0 ( - kSaya ) visano kSaya. tenI dhAta karavAthI lAgatI kriyA; teramAMnuM divasa -dinakA kSaya. the end of a day. pAyabhujiyA sthAna. bhrama se mitra ThA0 6; -puhutta. na. ( -pRthaktva ) ko zatru samajha kara use mArane ke kAraNa / eka divasathI mAMDI nava divasa payaMta. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diNakaya ] eka dina se lagAkara no dina taka from one to 9 days ka0pa05, 52: dikaya puM0 ( dinakRta ) sUrya sUrya; bhAskara; savitA. The Sun ThA0 2, 3 diNakara puM0 ( dinakara ) sUrya dinakara; sUrya. The Sun. nAyA0 1; diNanAha. puM0 ( dinanAtha) sUrya sUrya; dinakara; dinanAtha. The Sun. su0 ca0 2, 44: diyara puM0 ( dinakara ) Sun. nAyA0 1 8 11; 16, 6: 3, 12, 4, 60; sUrya sUrya. The bhaga0 2, 1; 11, jo 0 16 : kappa 0 1 4; die. tri0 ( datta ) Asu hIdhesuM dattaH diyA huA. Given. " dirANaM bhuMjAme nAyA0 1; 7 8; 13; 16; vivA0 3; jaM0 pa05, 115; rAya0 40 o0 38, sama0 paH 210; uvA0 7, 184; ( 2 ) 21bhAM tIrthaMkarane prathama bhikSA ApanAra gRhastha 21veM tIrthaMkara ko saba se pahile bhikSA dene vAlA gRhastha. the person to give alms tirst of all to the 21st Tirthankara sama0 pa0 232; ( 3 ) AmAM cadraprabha tIrthaMkaranA prathama gaNadharanu nAma AThaveM candraprabha tIrthaMkara ke prathama gaNaghara kA nAma name of the first | Gapadhara of the 8th Chandra Prabha Tirthankara sama0 pa0 233, ( 4 ) 11mAM zreyAMsanAtha svAmAnA trI pUrva bhavanaM nAma. 11 zreyAMsanAtha Da nAma. svAmI ke tIsare pUrva bhava name of the third previous life of the eleventh Sreyamsa ( 163 ) Natha. sama0 pa0 230; ( 5 ) aSTApa pava ta upara rahetAra e nAmanA eka tApasa. aSTApada parvata para rahane vAlA isa nAma kA eka tarasvI an ascetic so named [ dina living on the Astapada mountain. utta0 TI0 10, 1: ( 6 ) 23 pA zrvanAtha prabhunA prathama gaNadhara. 23veM pArzvanAtha prabhU ke prathama gaNadhara the first Ganadhara of Parsvanatha the 23rd Tirthankara sama* pa0 233; - bhai. tri0 ( -bhRti ) hIdhuM che (naraga ghoSa bhATe sannAhi bhene te bharaNa poSaNa tha annAdi denevAlA ( one ) who has given food etc. for mainten ance. nAyA0 13: - bhatta. tri0 (bhakta) jene bhAjana ApI rAkhavAmAM Avela che te; petteoddiio|. jise khurAka - bhojana dekara rakha liyA ho. (one ) who is engaged food. vivA* 3; -vivAra. tri0 ( - vicAra ) dIghA ke diyAra-svataMtrabhavAnI mAtA svataMtratA se apana vicAroM ko ghUmane dene vAlA. (one ) who has allowed his thoughts to wander freely. nAyA 01:15; vivA05: diNNapa. puM0 ( dattaprabhu ) mAM tIrthaMkaranA ou pahu~cA gaNadhara AThaveM tIrthaMkara ke pahile gaNadhara The first Ganadhara of the 8th Tirthankara. prava0 305: ditta tri0 ( dIpta ) prAzitaH bhannyasyamAna. prakAzita; jAjvalyamAna. Shining: luminous. ( 2 ) hIsimAna: tensvI. dIptimAna; tejasvI bright. nAyA0 18; 13: 16: rAya - 186; ova0 15; 38; bhaga0 2, 5, 6, 32; naMdI0 10; uvA0 1; 76; gacchA 0 83; kampa05, 116 ( 3 ) pracaMDa: tIkSNu pracaMDa, takSaNa; teja. terrible; sharp. utta0 12,66 - zraggi. g. (-) HETH 4TH Byfort. pradIpta - jalatI huI agni a blazing fire. gacchA0 83; - tava puM0 ( - tapas ) For Private Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ditta] [diyara prayata552nA2. pracaMDa tapasvI. (one) | va dIpti-jyoti vAlA. Bright; who performs hard penance. luminous. utta* 5, 25, bhaga0 1,1; -sva.tri. (-rUpa) praya/dinayara. puM0 (dinakara ) sUrya. sUrya. The 5 vAlI. pracaMDa rUpa vAlA. of a fierce | sun. bhova0 13, shape. utta. 12, 6; -soha. tri. | dinna. tri. ( datta) gume| "dieNa" Are (-zobha) hA zalAnI . pradIpta / dekho " dieNa" zabda. Vide "diraNa" zobhA vAlA. of a shining beauty. utta. 6, 8; 12, 21; pAyA. 2, 1, 5, kappa03,36; -ssara. puM0 (-svara) praya 3.pi.ni. 165; 208. su. ca. 1. 252. pracaMDa svara; tIvra svara. a terrible 216; 2, 462, rAya. 58; pana. 2; dasa. tone; a harsh sound. nAyA08 5, 2, 13, ditta. tri. (dIta) ma hA . kAma se | dina. tri. (dattaka) mArahA; itta uddIpta. Infatuated with Just utta. | sIdhe. goda liyA huA; dattaka. An 32, 10; (2) ga4i ; mArI. garviSTha; adopted child. ThA. 1. ahaMkArI: dhamaMDI. haughty; proud; | dippata. va. kR. tri. (dIpyata ) hI vain. dasa0 1, 1, 12: oSa* ni03.2 yatu. calakatA; camakatA Glittering: (3) bhUta pizAya porenA mApezavA. shining. nAyA0 .,8; bhaga0 3, 2; bhUta pizAcAdi ke bhAveza vAlA. one pos. i utta* 3, 14, ova* 31 . ni. 3.3; sessed, huunted by a ghost or su. va. 2, 38; goblin. 4. ni. 566; -cisa. tri. dippamAla va. kR. tri. (dIpyamAna ) (-citta) ghAyittavADaM harSa se pAgala hIyamANa: 3yatuM. ruvatAhubA, dIpyamAna; hue citta vAlA. ( one ) whose mind | zobhAvAlA; rocaka.Glistening;bright. is mad on account of joy. a. 5, | ened. 'kavilate eNaM dipamAsA' uvA. 1; kva03, 10; 2164;jaM0103, 44; kappa.3,41,4, 62, dittatara. tri0 (dIptatara ) ati praya. ati | diya. pu. ( dvija ) saa2| sa242vA pracaMDa. Very terrible. nAyA. 1; zrAma. uttama saMskAravAlA brAhmaNA. A ditti strI0 ( dIpti ) zAlA; sild; prAza. Brahmana of good culture. zobhA; kAnti; prakAza. Beauty; lustre. utta. 12, 12; 25, 7, ( 2 ) pakSI. vize0 3447; nAyA. 1. pakSo. a bird. sUya. 1, 14, 3: --poditti tri. (dRpti) ma. kAma. Lust. (2) a. puM0 (-pota ) pakSInu manyu pakSI 2. ahaMkAra. pride. utta032, 10; kA baccA-zAvaka. ths young one of -kara. tri. (-kara) dIpana 422. | a bird. AyA. 1, 6, 3, 187 -po. kAmoddIpaka; kAmako dvApta karane vAlA. sti. ta. puM. (-pota ) me 5 za6. imulating lust. utta032, 10; -dhara. dekhA UparakA zabda. vide above. "jahA tri. (-dhara) sAravAsA. ahaMkArI; diyApotamAtajAtaM" sUya. 1, 14, 2; garviSTha. proud; haughty TA. 10 diyara. pu. ( devara ) patinA nAno mAdha; vara. dittimata. tri. (dIptimat ) hatiye.ti- pati kA choTA bhAI; devara. A younger Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diyarAu ] brother of a husband. * ni0 166; diyarAu. a0 ( divArAtra ) rAta hivasa, rAta dina dinarAta. A night and day. zrodha0 ni0 bhA0 75; divasa. puM0 (divasa ) divasa divasa dina. A day. ag. ( 165 ) diyaha. puM0 (divasa ) hivasa; hina. divasa; dina. A day. su0 ca0 6, 136; paMcA0 8, 24; diyA. a0 ( divA ) hivasa; hina. divasa; dina. A day. nAyA0 1: 4: jIvA 0 1; zrAyA0 1. 6, 4, 188: vava0 6, 41; bhaga0 2, 1; nisI0 11, 21; dasa0 6, 250 ni0 175: dasA0 6, 2; - baM. bhayArei. puM0 ( brahmacArin ) zrAvanI pAMcamI paDimA AdaranAra ke je pAMca mAsa sudhI divase brahmacaya pAle. zrAvaka kA pAMcavIM paDimA kA dhAraNa karanevAlA jo pAMca mAsa taka dina meM brahmacarya kA pAlana kare. the 5th Vow of a layman which consists of remaining a celebate in the daytime for five months. sama0 11; - bhoyaNa. na0 ( - bhojana ) visanuM mana. dina kA bhojana, food of the day nisI0 11, 21; diyAlareer. tri0 ( devalokacyuta ) heva sothA nyaveza. devaloka se bhraSTa cyuta-patita. Fallen from the heaven sama0 4; - bhAsiya. tri0 (-bhASita) hevaseo'thA yavesa ( RSi ) nADelA devaloka se calita (RSi) dvArA kahA huA. spoken by the sages who are fallen from the heaven sama* 44; diliveDhaya puM0 ( dileveSTaka ) me tano [ divasa sarapaMceMdriya va eka jAti kA paMceM driya jalacara jIva. A kind of fivesensed aquatic being. paraha0 1, 1; dilI. puM0 (dillI ) kheDa latano bhayara paMceMdriya . eka jAti kA paMcendriya jalacara jIva. A kind of five sensed aquatic being. pana0 1; diva na0 ( ziva ) svarga svarga. The heaven sUya0 1, 6, 7 nAyA08 - gaya. tri0 ( -gata ) svargamAM gayesa. svarga meM gayA huA. gone to the heaven. nAyA0 8; kSetra. one divaDa. tri0 ( yapArzva ) heoDha; yeune aradho. DeDha; eka aura AdhA. One and half. bhaga01, 18, 10; 13, 6; padma0 23; nisI 1, 47: 20, 21, 23; vize0 663; sU0 pa0 10 pra0 168, jaM0 pa0 60, 125; - khela na0 (-kSetra ) hota kSetra DeDha. and half regions. sU0 pa0 1; khetiya. tri0 ( - kSetrika) hoTa kSetra DeDha kSetra kA of one and half regions. sama0 45 ThA 6H - mAsiya; tri0 (mAsika) ho bhAsanu. DeTa mAsa kA of one and half months nisI0 20, 17; divasa. puM0 (divasa ) hivasa; lADe divasa; dina. A day. jaM0 107, 134; nAyA0 1; 2; 8; 16; 18; 16; bhaga05, 111, 6; 11; 16, 1; vava0 3, 3; vize0 166; 2033; vivA0 2; taMdu0 naMdI0 12; sama* 15: utta0 26, 11, 30, 16; prava0 625; Ava0 3, 1; - aMtara na0 ( -antara ' ) bhinna hinasa; jIne divasa. bhinna dina; dUsarA dina. a different day; other day. vize0 6065 - carima. na0 (- carama ) hivasana so pADora. For Private Personal Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divasiya ] divasa kA antima prahara. the last Prahara ( a period of three hours ) of a day. Ava* 6, 10; - tihi. strI0 (-tithi ) tithin| pUrva lAga. tithi kA pUrva bhAga. the first part of a date. sU0 pa0 10; - puhutta na0 ( pRthaktva ) methI bhAMDI divAkara puM0 ( divAkara ) sUrya sUrya. The te nava hivasa sudhI (a). do se lagAkara no dina taka ( kAla ). from two to nine | days. bhaga0 1, 1 kappa 5, 51; pAMyamI paDibhAdhArI zrApa dina meM brahmacarya pAlane vAlA; pAMcavI paDimA dhArI zrAvaka. a layman observing the 5th Padima(vow); (one) abstaining from coition in the day time. dasA0 6, 2; ( 166 ) - pyamANakAla. puM0 ( - pramANakAla ) divasa prabhAno samaya dina pramANa kA samaya. a period of time equal to A day. bhaga0 11, 11; - baMbhayAri. puM0 ( brahmacArin divase brahmabaratItyevaM zalo divasabrahmacArI ) hivase maithunanA tyAga 52nA2. dina meM maithuna kA tyAga ka ne vAlA. one who abandons coition in the day time. paMcA0 10, 18; prava0 1000; -bhayazra. puM0 ( - mRtaka ) dADIe; majUra; eka divasanA paisA laI ma 2nAra majUra; majadUra; eka dina kI majadUrI ke paise lekara kAma karane vAlA. & labourer; one who works on wages per day. ThA0 4, 1: vi saya. puM0 ( - viSaya ) hivasanA bhAga. dina kA bhAga the part of a day. praba0 141; divasiya tri0 (-devAsaka ) hivasamAM dhanAra; hivasa saMdhI. dina meM hone vAlA; dina sambandhI Related to a day; daily. nAyA0 1; divA. a0 ( divA ) hivasa dina divasa. A day rAya0 53; jaM0 pa0 7, 153; 5, 114; dasa0 4; baMbhayAri puM0 ( - brahmacArin ) hivase zrahmarya pAlanAra, [ divva sun rAya0 5.3; divAkarakUDa. puM0 (divAkarakUTa ) muddIpanA mandaranI dakSiNe Avela rUcaka paryaMtanuM bhuITa. jaMbUdvIpa ke mandira ke dakSiNa meM Ane vAle rucaka parvata kA AThavAM kUTazikhara. The 8th peak of the Ru. chaka mountain coming to the south of the temple of Jam. budvipa. ThA0 8; " divAgara. puM0 ( divAkara ) shubhe| "divAkara' 6. dekho " divAkara zabda. Vide divAkara " nAyA0 1; "" " divAyara. puM0 ( divAkara ) sUrya sUrya. The sun, uttite divAre jalaMta iva utta0 11, 24; pana0 17; divva. tri0 (divya ) uttama zre4. uttama; zreSTha. Best. ( 2 ) hivyaH svargIya. divyaH svargIya. divine; heavenly. ( 3 ) pradhAna; mukhya. pradhAna; mukhya chief'; principal. nAyA 0 1 58 6; 14; bhaga0 3, 1, 2, 7, 6, 12, 8, 15, 116, 6, nAyA. dha0panna02; ova0 sama0 10; rAya 027;26; dasa 01, 2, 4 : dasA 05, 21; piM0ni0 bhA022; bhakta0 36; jaM0 pa0 5 112; ( 4 ) devatA saMdhI. deva viSayakaH devatA sambandhI. relating to gods. ThA0 3 1 4, 4; utta0 25, 25; 31, 5; zrava* 22; jIvA0 3, 1 sU0 pa0 18; vize0 3005; dasa 4; vava 0 10, 1; nAyA0 1 kappa0 For Private Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diva] ( 167 ) [disa 2, 13, 2, 27, 2, 28, 6, 116; paMcA. mAyA; mohinI. the illusion of the 18; 16; vava. 1075; ( 5 ) bhutI gods. aAyA0 1,8,8,24; -rUvadhAri. sapanIme 4ta. mukulI sarpa ko eka jAta. tri.(-rUpadhArin 6055 dhAraNa 12nA2. a class of serpents. jIvA.1; (6) divya rUpadhArI. having a divine iyattA devatAdhiSTita. devAdhiSTita. pre- form. nAyA. 1: sided by a god. ja. pa. 5, 112;/ divva. na. (va)mA sIma. bhAgya: nasIba 115. 5, 140; 3, 53; -prAyapatta. daiva. Fate; destiny; lot. su. ca. 1, na0 (-zrAtapatra) hivyA . divya chatra. 316; uvA02,116;-joya. j0(-yoga) divine umbrella. rAya. -uttirANa. haipayoga. devayoga;deva. fate. su. ca0 3, tri. ( -uttANa ) yA mAMthA taresa.. 154; svarga se utarA huA. descended from | divvaga. tri. (divyaka ) 05-2 hevata the heaven. mu. ca. 4, 196; 5saganA me 2. vyantara deva kRta eka -zrosAha. puM0 (-auSadhi) devI mAdhi. upasarga vizeSa. A kind of distury. devI auSadhi-davA. divine nmedicine. / ance caused by the Vyantara nAyA. 1; --gai. strI0 (-gati) yati gods. sUya. 1, 2, 2, 15; 31 gari ucca gati; devagAte a high posi divvAga. puM0 (divyAka) bhuti sapanI me tion; the state of the gods. nAyA0 / 51. mukulI sarpa kI eka jAta. A kind 6-tuDiya. na0 (-truTita ) pIyA, bhRga ___of serpent. panna. 1: All for vA . vINA, mRdaMga Adi / disa. dhA* I. ( dRz ) ne; asona divya vAdya-maMtra. set of divine 42j. dekhanA; avalokana karanA. To see; musical instruments such as to observe. a lute, drurn etc. rAya. --deva. dicchasi. bha. bhaga. 2, 1: dasa0 2,6: juti. strI0 ( -devadyuti ) devanAnI hiV disa. dhA. II. ( diz ) 35 // 32 // dhati-pati. devatA kI divya yati-kAMti. upadeza karanA.To preaeli;to instruct. the divine lustre of the gods. desei. pre0 nAyA. 6; sama0 10-devaDhi sro0 (-devA?) V disa. dhA. I. ( dRz ) ; tapAsa. pradhAna pri||22.5 vanI di pradhAna dekhanA; parIkSA karanA; nirIkSaNa karanA. To parivAra rUpa deva kI Rddhi-samRddhi-sampada.. see; to look; to inspect. the power of the gods. sama0 10; dehae. sUya0 1, 1, 2, 8; -devANubhAva. puM0 (-devAnubhAva)uttama dehamANa. va.ka. jaM.pa. bhaga0, 33; kriya zarIra karavuM Adi devane prabhAva. adakkhu. bhUbhaga0 5, 4; 16, 3, sUya01, uttama vakriya zarIranirmANa saMbandhI deva kA 2, 3, 2; pAyA0 1, 2, 5, 87;' prabhAva. ths influence of the gods 1, 6, 1, 10 relating the creation of the daTa hu~. saM.kR.ThA. 3,3:utta01,12,31,14; best Vaikriya. body. sama. 10; sUya. 1, 2, 3, 10, 1, 7, 20; -mAyA. strI. (-mAyA ) heyabhAyA. devaH | piM.ni. 168; dasA. 6, 2; Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ disa] ( 168 ) [disA - daLUNa. dasa05, 1, 21;5,2, 31; 6,26; 8. 55; nAyA* 16, pAyA* 1, 4, 4; 131, 2, 3, 1, 1.4; vize. 58: su0 ca0 1,101, dissa. saM0kR* dasa0 10, 1, 12; V disa. dhA* I. (za-dira ) ne maj. dakhanA. To see; to look. (2) dhuM. denA. to give. dAMsai. ka.vA. sUya. 1, 1, 1, naayaa| 6; bhaga.3 33,15,1; utta0 18%3 2. vize. 53 pi.ni. 516%3 su. ca03,; dAsaMti panna. 1; bhaga* 8, 8; dasa. 1,2, 5;vize0 206; jaM.pa.7, 136 dasiMta. dasa. 5 2, 28, prava. 166 disA. bA. ( dizU ) pUrva mAhizA . pUrvAda chaH dizA. The 6 directions viz. the eastetc. rAya 28 vava. 7, 8, nAyA0 .;8; bhaga* 1,12, 1; 5., 1; 4, 7,6:10, 1; utta0 3, 13; dasA. 10, 1; zrAva. 22; AyA. 1,1, 1, 2; uvA0 1, 20; kappa. 3. 37, prava. 636; paMcA0 5, 42; ( 2 ) hiza kumAra devatA; bhavanapati tAnI ta. dizAkumAra devatA: bhavana pati devatA kI eka jAta. the gods known as Disakumara; a class of Bhavanapati gods. utta0 36, 204; sama0 76; prava. 1143; (3) e nAmanuM dazamA devalekanuM eka vimAna; enI sthiti 20 sAgaropamanI che e devatA dasame mahIne zvAse chAsa le che ane pIsagara varSe kSudhAsAge che. dazave devaloka kA isa nAmakA eka vimAna; isakI sthiti 20 sAgaropama kI hai -ye devatA dasaveM mAhene zvAsocchavAsa lete haiM zrIra bIsa hajAra varSoM meM kSudhA lagatI hai. a celestial abode of this name of the 10th Deva. loka, the age of its gods is 20 Sagaropamas. The gods there breathe at the 10th month and become hungry after 20000 years. jaM. 50 5, 116; sama. 20; -aNuvAya. puM0 (-anupAta ) hizAne anusate. dizAoM kA anusaraNa. following a direction. panna03 -avalAya puM0( avalokana darzana; dizAonuM avalokana karavuM te. digdarzana: dizAoM kA avalokana. bird'seye view. nAyA0 2: 4, -gaiMda puM0 (-gajeMdra) azA hAthI; mAha nizAnA mA lAyI. airAvatAdi hAthI; pATha dizAoM ke ATha hAthI the elephants of the 8 quarters viz. Airavata etc kappa.3,36;-cara. tri. (-cara) dizAcara; judI judI dizAomAM pharanAra; zulA zuma za dizAcaraH bhinna 2 dizAoM meM phirane vAlA zubhAzubha phala prakAzaka. (one) who roains in the directions; ( one) who reveals the auspicious or in auspicious result. bhaga0 15, 1; -dAha. puM0 (dAha) hish.ye| satI dekhAya te; adhara agninI javAlA dekhAya che. dizAoM kA jalatI huI dikhanA; adhara agni kI jvAlA kA darzana. the sight of the directions as burning: A blaze of fire in the atmosphere. aNujo0 125; bhaga0 3, 1; (2) dishaaye| dAjhatI dekhAya tenuM zubhAzubha jANavAnI vidhA. dizAe~ jalatA huI dikheM unakA zubhAzubha jAnane kI vidyA. the lore of knowing omens at the sight Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ disAi] [disAdi of the burning directions. sUya. ceed. jaM0 pa0 / 2, 2, 27; -pokkhi . puM0 (-prokSin ) disAkumAra. puM. (dizAkumAra ) se nAmanI cAre dizA tarapha pANI chAMTI phala phalAdika | savanapani vatAnI me ta. bhavanapati se mevA tApasatI meM gata. cAroM dizAoM devatA kI isa nAmakI eka jAta. a class kI ora pAnI chIMTakara phala phalAdi grahaNa of the Bhavanapati gods so karane vAlA tapasvI vizeSa. a class of named. panna. 1; bhaga0 16; 13; ascetics who accept fruits or -zrAvAsa. puM0 (-prAvAsa-pAsamantAt flowers having sprinkled water vasantyeSviti ) dizAbhAra tAne 2he. towards the 4 directions. bhaga. vAnI mAvAsa. dizAkumAra devatA ke rahane ke 11, 6; ova0 38; nira0 3; 3; -po. zrAvAsa. the abodes of the Disakkhiya. puM0 (-prokSika ) mA apalo | kumara gods. sama. 75; zaha. dekho UparakA zabda. vide above. disAkumArizrA. sro0 ( dizAkumArikA) bhaga0 11, 1; -moha. puM0 (-moha) bhavanapati devInI eka jAta; paddha dizAkuhishaanii mA: higabhUtA. dizA kA moha, mArikA bhavanapati devI kI eka jAta; digmUDhatA. the forgetfulness of | 56 dizAkumArikA. a class of the the directions. zrAva. 6, 2; -y| Bhavanapati gods; 56 Disakuttiya. tri. (-yAtrika-digyAtrA dezAMtara | marikas. jaM.pa.ThA. 8; gamana prayojanaM yeSAM tAni tathA ) dezAnta- disAkumArikA. strI. ( dizAkumArikA ) 2mA gamata 42nA2. dezAntara ko jAnevAlA. | dizAonI adhiSThAtrI bhavanapatI jAtanI a traveller. uvA0 1,20:--vivAri. detI ke je tIrthakarane janma mahotsava karavA tri. ( -vicArin ) hizAmA 52nAra. sAthI prathama bhAva cha. dizAoM kI adhiSThAtrI dizAoM meM phirane vAlA. (one) who bhavanati jAti kI devI jo tIrthakara kA janmawanders in all quarters. utta. mahotsava manAne ke liye saba se pahile zrAtI 36, 206; -sovatthia. puM0 (-sauva. hai. A goddess of the Bnavanastika) hizomA pANI chaTI mAlA | pati class, presiding the quartsenA2 tA5sano me ga. dizAoM meM pAnI ers, who comes first to celechIMTakara AhAra grahaNa karane vAlA tapasvI brate the birth of a Tirthanvarga. a class of ascetics who kara. jaM. pa. accept food after sprinkling | disAkumArI. strI0 (dizAkumArI ) gus| water in all the directions. 6 za6. dekho Upara kA zabda. Vide jIvA. 3, 4, above. jaM0 50 5, 112; 114; bhaga. disAi. puM0 (dizAdi ) hizA vihizA- 3, 7, 11, 10; zAta yAMthA thAya che te 3 5ta. disAcakavAla. na0 (dikacakravAla) me meru parvata jahA~se dizA vidizAoM kA prAraMbha bhAnuM ta5. eka tapa vizeSa. A kind of hotA hai. the Meru mountain penance. bhaga. 11,1; from which all direc ions pro. | disAdi. puM0 (digAdi) bheru pata. meru Vol. 111/22 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ disAvagAsiya] ( 170 ) [disI parvata. The Meru mountain. sU0 puM0 (-cakra) hizAya. dizAcakra-dizA pa.5 (darzaka ) cakra. a wheel of direcdisAvagAsiya. na. (digavakAzika ) zrAva. tions. su0 ca0 3, 62; -dasaya. na. kanA bAra vatamAnuM dazamuM dizAnI vizeSa (-dazaka ) 6za dizAmA. dasa dizA. the ma dhayAnuprata. zrAvaka ke bAraha vratoM ten directions. su. ca0 2, 184; meM se dasavAM dizAkA vizeSa maryAdA bAMdhane kA -dAha. puM. (-dAha) gumo " disAvrata. The 10th of the 12 vows DAha" za6. dekho " disADAha" zabda. of a layman; a vow restraining vide 'disADAha ' dhA0 10, 1; -duga. the limit of directions. dasA06,2; na0 (-dvika ) yA2 hizAmAMnI game te the disAsovatthizra. pu. (diksvastika )mu dizA. cAra dizAoM meM se cAhe jaunasI do dIpanA ruya: patituM mAhamuzima2. jaMbU dizA. any two of the four direc. dvApake rucaka parvatakA AThavAM zikhara. The tions. prava0 755; -devayA. strI. 8th peak of the Ruchaka (-devatA ) hizAsAnA tA. dizAoM ke mountain of Jambudvipa. ThA08; devatA the presiding deities of disAsovatthiAsaNa. na0 (disAsauvastikA. the different quarters. paMcA0 ''sana ) me nAmanu me Asata. isa nAma 8, 16; -bhAga. pu. ( bhAga ) gume| kA eka prAsana. A posture or seat 64Ro za6. dekho Upara kA zabda. vide of this name. jIvA. 3, 4; above nAyA 16-bhAya. puM.(-bhAga) disAhatthi. pu. ( digdhastin ) masAla banatuM ziAnI vibhAga. dizA kA vibhAga. an 2. bhadrasAla bana kA eka kUTa. A angle of a quarter or direcpeak of the Bhadrasala forest. tion. sUya0 2, 7, 4, bhaga02, 1; dasA. jaM. pa. 5, 5; ova. nAyA0 5; 8; -muha. na. disAhatthikUDa. puM0 (digdhastikUTa) me| (-mukha) hizAnuM bhu.33Ata. dizAmukha. po zaha dekho kAra kA zabda. Vide dizA kA prAraMbha. the begining of above. ja. pa. a quarter direction. su0 ca0 2, dili. zrI. (diz ) hiza. dizA. Direc 50 -vibhAya. puM. (-vibhAga) hizAnA tion. vava. 1, 23 // nAyA* 1; 8; 16; vibhAga. dizA kA vibhAga. division, 17; piM. ni. 310; bhaga0 10, 1; 25, angle of a direction sU0501rAya. 2; (2) dizAbhAra yatA. dizAkumAra disivaya. na. (digvata ) zrAnunata. ( nAmaka ) devatA. a deity by name zrAvaka kA chaThA vrata. The sixth vow Disa Kumara. paNha. 1, 3, (3) of a Jaina-lay man. paMcA0 1, 5 pnnaavraa| sUtranA pdd'e|| 5 trIpadAnu bhaga0 7, 3, nAma. pannatraNA sUtra ke prathama pada ke tIsare disI. strI0 (diz ) hizA. dizA. A dvAra kA nAma. name of the third quarter; a direction. rAya. 4; chapter of the first section of | uvA0 1, 50; -bhAga. puM. (-bhAga ) Pannavana Sutra. panna03; -cakka dizAnI bhAga-dRza. dizA kA bhAga yA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ disodisi ] pradeza. the different angles or divisions of a quarter. jaM0 pa0 5, 112; 1, 1; 113; bhaga0 15, 1; kappa0 2, 26; disAdisi. 0 ( dizidizi ) yAre hize cAroM dizAoM meM. In all the quarters. utta0 21, 14; nAyA0 1; 16; bhaga0 7, 6; dissa. saM0 kR0 a0 ( dRSTvA ) lene dekhakara. Having seen. " zraNAgayaM bhayaM divasa " sU0 1, 3, 3, 3; utta0 6, 7; dissamAe. tri. ( dRzyamAna ) heAte. dikhatA huA yA dRzyamAna. That which is being seen or visible. Aya 0 1, 3, 3, 110; dissA. saM0 kR0 a0 (car) cava. dekhakara. Having seen. sUrya02, 2, 54; bhaga0 18, 8, dIpa tri0 ( dIna ) garINa; ; nirdhana. garIba raMka nirdhana. A poor a pen. niless; a pauper. nAyA. 1; bhaga0 7, 5, 1, 33, panna0 23; utta0 32,103; a. yA0 1, 6, 4, 163, su0 ca0 4, 127; kappa0 4, 62; bhatta0 105; ubhAsi. tri0 ( - zravabhASin ) hInapaNa bhAvanAra dInatA batAne vAlA. (one ) show. ing humility ThA0 4 2 -- jAi. tri0 ( jAti-dInA hInA vA jAtiryasyeti dInajAtiH ) garI garIba jAti kA ( one ) breed or caste. 4, 2; - dArA. na0 (-dAna ) garINane hAna Apa te. dIna ko diyA jAne vAlA dAna. charity which is given to the needy (poor). paMcA08, 46 - diDi. tri0 (-dRSTi ) garI hepAvanI yAM ati vAle. of a poor ( 171 ) * [ dI vAsa. dIna dRSTi vAlA. (one) of piteous eyes. ThA0 4, 2; - parANa. tri0 ( - prajJa ) yuddhizrI dIna; dIna muddhivAso. buddhihIna - nirbuddha. ( one ) devoid of talent;a fool. ThA04,2; - parakkama. puM0 (- parAkrama) dIna parAbhavAsahIna parAkrama vAlA; parAkrama hIna. (one) of less prowess or valour; a coward. ThA0 4, 2; - pariNaya. puM0 ( - pariNata ) hIna thayesa. dIna banA huA humble; poor. TA0 4, 2; pariyAzra - ya. tri0 ( - paryAya ) hInahiyAvAsI dIkSA senAra dIna kriyA kI dIkSA lene vAlA. (one) who is to enter into an order which is of low or mean principles. ThA. 4, 2; parivAla. tri0 ( - parivAra ) garI parivAravAlo. nirdhana kuTumba vAlA (one ) with a poor family. ThA04, 2; --bhAsi. tri0 ( -bhAsin) garImAenA vayana bhojanAra dIna, garIba bacana bolane vAlA. ( one ) who speaks humble words. 4,2; --maNa. tri0 (-manas ) hIna aMta: vAo. dona antaHkaraNa vAlA. of an humble heart. ThA04,2; - rUva. tri0 (-rUpa ) garI hemAvato; haridrI. dIna svarUpI daridrI; dIna AkRti vAlA. (one ) poor in appearance; & pauper. ThA0 4, 2; vavahAra. tri. ( - vyavahAra ) vyavahAramA hIna duzalatA vagarane vyavahAra meM dIna-akuzala; vyavahAra ko na jAnane vAlA. (one ) not expert in practice; imperfect in prac* tice or practical wisdom. ThAo 4, 21 - vitti tri. ( -vRtti ) hIna vRttivAsa garI dAna vRti vAlA; garIba. For Private Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dINatta] ( 172 ) [dIva (one) of poor profession or nAma kA eka alaMkAra; mohara mAlA. A disposition; a poor man. gros, 1 necklace of gold coins. siar 2; -vimaNa. tri. (-vimanas) dIna- 3, 3, pAbhara vittapAlu. dIna-hRdaya vAlA; pAmara /dIva. dhA. II. (dIp )Ipana 42sasa. citta vAlA. (one) of a poor mind; gAyI 4231. diyA lagAnA; sulagAnA. shallow hearted. vivA0 2, -saM. To light; to kindle. kappa. tri0 (-saMkalpa ) hIna piyArapAlo. dIveya. piM0 ni. 335; dIna vicAra vAlA. (one) of poor dIvaMti. su. ca. 2, 126%3 ideas or thoughts. ThA. 4, 2; dIvae. vi. utta0 36, 12, -sara. tri.(-svara) hIna 12, 13 dIvittA. saM. kR. veya. 4, 21; sana 252. arjadhANI; karuNA janaka svara. dIvata. va. kR.ja. pa. 3,67, a pitiful voice; a piteous cry. dIva. puM. (dvIpa) meTa; 5; yAre pAnu bhaga0 1,57, 6; -sIlAyAra. tri. pANI ane yama bhIna DAya . dvApa, (-zIlAcAra ) zIdAyA2 rano. zIla- TApU, bhUmi kA vaha bhAga jo cAroM ora sadAcAra vihIna. devoid of good panI se ghirA ho. An island; that dharacter or chastity. ThA0 4, 2; part of land which is surround -sIlasamAyAra. puM0 (-zalisamAcAra) ed by water on all sides. jaM. zAsAyA2 varanA. zIla-sadAcAra rahita. pa. 5, 115; 112, 6, 124 bhaga0 1, devoid of good character or 6; 2, 8; 16, 6, 34, 1; nAyA. 1935 chastity. ThA0 4, 2; -sevi. tri. sUya. 1, 11, 23; ThA0 2, 4; zrova. piM. (-sevin) rInA sevA 42 nA2. garIboM ni0 503; vize0 615, panna* 1; naMdI kI sevA karane vAlA; dIna sevaka. (one) 27; aNujo0 139; sama0 30; nira0 5, serving the poor; ThA0 4, 2; 1; uvA02,113; ka.gaM.1, 16; kappa. 1, dINatta. na. ( dInatva) hInatA; ni natA. 2: 2, 14, 2, 15: prava. 1442; (2) garIbI; akiMcanatA; dravyahInatA. Penni dIpa kumAra nAme bhavana pati devanI eka lessness; pauperism; poverty. nata. dvIpakumAra nAmaka bhavanapati deva kI su. ca0 2, 186; eka jAti. a class of Bhavanapati dINayA. strI. ( dInatA ) hainya; garImA gods named Dvipakumara. bhaga. dainya; garIbI. Poverty; humility. 1,5; aova023; sama076;paNha01,4; prava. ThA0 4, 2; 1443;-(vo)udahi. puM0 (-udadhi) 65 dINAra. puM0 (dInAra ) sonA hAra; sI331. ane samudra dvIpa aura samudra. an island dInAra; suvarNa mudrA; sone kA sikA. A and a sea. ka. gaM0 4, 77, 80, 5, gold coin; a sovereign. kappa. 85-tANa. tri.( -trANa ) nI 3, 36; pe rakSaNa 52nA2. dvIpa ke samAna rakSA dInAramAsiyA. strI. ( dInAramAlikA ) se | karane vAlA. a protector like nAmana me AbhUSaNa; moharamAsA. isa | that of an island. dasA. 6, 17; Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIva] ( 173 ) [dIvaga --vAyu. puM0 (-vAyu) dIpanA pavana. -saya. na0 (-zata ) sohIyA. sau dIye. dvIpa kI vAyu. island -wind. nAyA. 11; zata dIpaka. hundred lamps. aNujo0 -saMThiya. triM0(-saMsthita)panA sAre 254; -sihA. strI0 (-zikhA ) hIvAnI 2hesa. dvIpa ke AkAra meM sthita. formed | zipA. dIye kI lau; dIpaka zikhA. the in the shape of an island. bhaga0 flame of a.lamp. prava0 1083; 8, 2; -samuda. puM0 (-samudra ) 65 dIvaMga. puM0 (dIpAMga ) se nAmanu me 485 sana samu. dvIpa aura samudra. an island, vRkSa; jemAMthI dIvA sarakhI jyoti pragaTe and a sea. " kahiNaM bhaMte dIvasamudA" memetarnu 465 vRkSa. isa nAmakA eka jIvA0 3, 4; rAya0 26; bhaga. 6, 1; aisA kalpa vRkSa jisameM dIpakavat jyoti prakaTa dasA0 5, 23; ThA0 100; Ava0 4, 8; hotI hai. a celestial tree of this dIva. puM* (dIpa) ho| 'tenA me prA2 dravya name which emits light like a dI ane bhAva dIve; dravya dI batI vagere lamp. ThA0 10; taMdu. praza: 12tu, bhAvIvA zruta zAna. dIyA dInakumAra. puM0 (dvIpakumAra ) bhavanapati yA dIpaka isakI do jAtiyAM haiM; 1 lA dravya / vatAnI 7 ta. bhavanapati devatA kI dIpaka 2rA bhAva dIpaka. dravya dIpaka arthAt chaThI jAta. the 6th class of BhabattA Adi prakAzaka vastu. bhAva dIpaka arthAt vanapati gods. " dIva kumArANaM bhaMte zrata jJAna. A lamp, it is of 2 kinds samAhArA" bhaga0 16, 13; panna. 1; viz. 1 Dravya Dipaka, that | -AvAsa. puM0 (-zrAvAsa) 65mAra which enlightens material ol). hevatAnA mAvAsa-22941, dvIpakumAra devatA jects, a lamp, e.g.alantern;) kA nivAsasthAna the abodes of the Bhiva Dipaka. i. e. the know. | Dvipakumira gods. sama0 75; ledge of scriptures. utta0 4, 5; ! dIvakumArI. strI0 (dvIpakumArI )[5bhAra sUya. 1, 6, 34; pAva. vize. 164: hepanI havI. dvIpakumAra deva kI devI. The jIvA0 3, 3; su. ca0 1, 5: kapa0 3, | queen of the Dvipakumara 52; paMcA0 4, 14; ja. pa. 2, 26; (2) god. bhaga0 3, 7; jemAMthI dIpaka samAna jAti nIkale tevAM dIvakumAruisaya. na. (dvIpakumAroddezaka) 485 vRkSa. ve kalpavRkSa jinameM dIpakavat bhagavatInA rolamAM zatakanA 10 mAM uddezAnuM jyoti prakaTa hotI hai. those celestial | nAma bhagavatIke solahaveM zatakake 10 ve uddeza trees which emit light like a kA nAma. Name of the 10th lamp. prava. 1081; sama0 10; -caM. chapter of the 16th section of paya. na0 (-campaka ) hapArnuDhaist. diye | Bhagavati Sutra. bhaga0 16, 10, kA Dhakkana. a cover or lid of a lamp. dIvaga. na0 (dIpaka) hii|. dIyA; dIpa. A. bhaga0 8, 6; rAya0 272; sama0 -devI. lamp; a light. prava0 66.; sU0 50 bI0 ( -devI ) dIpanI adhi4AtA dI. 10; (2) me nAma se jatanu samalita; dvIpa kI AdhiSThAtrI devI. the presid. pite tatva zraddhAna rahita hoya chatAM bIjAne ing deity of an island. bhatta. 147; / 755 mApanatya pratye ahAna panna 42 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIvaNa ] te. isa nAmakA eka prakAra kA samakita svataH tatva zraddhAn se zUnya hote hue dUsaroM ko upadeza dekara tatva ke prati zraddhAna utpanna karAveM. A kind of faith; creating in others faith towards precepts though he himself is ignorant of them. vize0 2675; dIvaNa na0 ( dIpana ) prAza 12ve; bhaagmanAdi pratyeAjanane AvirbhAva karave te. prakAza karanA AgamanAdi prayojana kA AvirbhAva karanA. Throwing light upon; illuminating. paMcA0 12, 6, ogha * ni0 70; veya0 1, 2; dIvaNA strI. ( dapinA) prakAza 2te. prakAza karanA. Illuminating. paMcA0 1, 48; dIvaNija tri0 ( dIpanIya ) harAmine vadhAranAra (porA ). jaTharAgni bar3hAne vAlI ( khurAka ). Appetising or hunger stimulating (diet ). panna0 17; jaM0pa0 ThA0 6, 4; nAyA0 12; jIvA0 3,4, kappa0 4, 61; dIvaya. puM0 ( dvIpaka ) hI pdde|; yitrI. cItA. A leopard. jIvA 0 1 3, 1; dIvamaMta. tri. (davyat) 2bhate. khelatA huA; ramamANa. Playing. sU0 1, 2,2, 23; dIvara. puM0 ( dIvara ) se nAmanI kheDa latanI vanaspati. isa nAmakI eka jAta kI vanaspati. A vegetation of this name. pana0 1; dIvasamudraduddasa. na. (dvapisamuddeza) ye naabhne| vAbhigama sUtra : he. isa nAmakA jIvAbhigama sUtra kA eka uddezA. A sec. tion of the Jivabhigama Sutra of this name. jaM0 pa05, 117; bhaga0 16, 6, dIvasAgarapanati. strI0 ( dvIpasAgaraprajJapti ) ( 174 ) [ dIvANa name jemAM dvIpa sAgarane adhikAra che evuM eka asi sUtra ekakA kAlika sUtra jisameM dvApa sAgarakA varNana hai. A kind of Kalika Sutra which describes Dvipa Sagara. ThA03, 14, 1 naMdI 043; dIvasiha. puM0 ( dIpArIkha ) 465 vRkSanI kheDa vjata. kalpavRkSa kI eka jAta. A species of the celestial trees. jItrA0 3,39 ( 2 ) zrahmahata yavatIMnI strI nAma. brahmadatta cakravatI kI strI kA nAma. of the wife of Brahmadatta Chakravarti. utta0 TI0 13, 1; dIvAyaNa. puM0 ( dvaipAyana ) me nAmanA kheDa maharSi` ke je yAdava kumArenI mazkarIthI kupita thaI niyANuM karI agni kumAra devatAmAM u Anna thayA ane dvArikA nagarIne mAlI lasbharI isa nAma ke eka mahArSa jinhoMne yAdava kumAroM kI haMsI - dillagI ke kAraNa gussA hokara niyANA kara agnikumAra devatA meM utpanna hokara dvArikApurI ko jalAkara bhasma kara DAlI. A great sage of this name who being enraged at the jokes of the Yadava Kumaras took birth in Agni Kumaradevata through a resolve for future birth and burnt to ashes the city of Dvarika. aMta05, 1 sUya0 1, 3, 4, 3; (2) bharata aMDamAM thanAra vIsamAM tIrthaaranA pUrva bhavanaM nAma bharatakhaMDa meM hone vAle bIsaveM tIrthaMkara ke pUrva bhava kA nAma. name of the past life of the 20th would-be Tirthankara in Bharatakhanda. sama0 10241; - jIva. puM0 (- jIva) dvIpAyananA 4. dvIpAyana kA jIva. the soul of For Private Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIvidhA-yA] [dIha Dvipayana. prava0 473, dIvipA-yA. strI0 (dIpikA)hIvImazAsa. samAI: dovI; mazAla, A torch. jaM. pa. 5, 114; jIvA. 3,3, dIviga. puM. (dvIpika ) citra. cItA. A leopard. jaM.pa. nAyA0 1; 17; dIvicca tri. (dvaipya)65 saMdhI. dvIpa sambandhI. Pertaining to an island. " jayANaM dIviJcagA iMsiM purevAyA" nAyA. dIvizvaya. tri. (dvaipya ) 5 saMmadhI. dvIpa | ke sambandha kA. Belonging to an island, bhaga. 5, 2; dIviya. puM0 (dvIpika) 5); yitrI. cItA. A leopard. nAyA0 1; 17; bhaga* 3, 17,6 zrAyA0 2, 1, 5, 27; panna. 1: rAya. 41 dIviya. tri. (dIpta ) prAzita. prakAzita. Illumined; lightened. nAyA0 1; dIviyagAha. tri. (dIpikAgrAha) havIne ahe| 322, masAta 54nA2. mazAlacI; dIpaka dhAraNa karane vAlA. A torch-bearer: & link-man. nisI0 6, 24, jaM. 50 3, 67; Vdoha. nA. dhA. I. ( dIrgha ) bAMsu 2. laMbA karanA. To lengthen; to stretch. dIhejA. sUya0 1, 14, 23; ka. pa02,74; prava0 489; 672 doha. tri. (dIrgha ) atyvizAsa. lambA; vizAla. Lengthy; expansive; great. prova10, 17, 36; nAyA. 1; 8; vize. 416, 1562; zrogha. ni. 27; ThA.1,1: 2,17, 1nisI03, 41, 43 panna. 13, bhaga05, 6, utta05,27, pAyA. 1, 6, 5, 170; naMdI0 stha7; -Au. na0 ( -prAyuS ) sainI ll; sAMbhu mA . dIrghAyu; mATI umra a long life. kalpa.1, 8; bhaga0 11, 11; nAyA. 1; (2) tri. dAmI 7gI pAtrA. lambI jIMdagI vAlA; dIrghAyu. long lived. piM0ni0413, --Auya. tri. ( -zrAyuSka ) Airl AyuSayAsA. dIrghAyu bAlA; baDI umra vAlA. (one ) havidg long life; longlived. sUya02,0,23;-pAuyattA. strI. ( -aAyuSkatA ) sI gIra 5 pariyAma. dIrghAyu rUpa pariNAma; dIrgha jIvitA. a result in the form of a long life; longevity. bhaga0 5, 6; ThA0 3, 1; ~~AsaNa. na0 (-zrAsana ) 4sAMbhu zAsana-5ga kagere. dIrgha-lambA zrAsana, palaMga Adi. a long seat, bedstead etc. ja. pa. bhaga* 11,113 rAya. 135; -uraha. na. ( -uSNa ) sAMmA ni:zvAsa, lambI usAMsa: dIrgha nizvAma. a deep sigh. bhaga* 15, 1; -kAla. puM0 ( - kAla ) sAMpo mata. dIrgha samaya. a long time. bhaga0 1, 1; 6; -kAligI. strI. ( -kAlikI ) ghaNuM gata kAlanI smRti ane bhAvi vastunI viyA29||35 saMtA. bahuta lambe-pichale kAla kI smRti tathA bhAvi vastu kI vitrAraNArUpI saMjJA. a recognition in the form of a recollection of a very long past time and a reflection of a future event. " iha dIha kAligI kAligatti saraNA sudihaMpi" vize0 508; - kAliya. tri. ( -kAlika--dIrghakAlo vidyate yasya sa dIrghakAlikaH) all tanuM prAcIna. pUrva kAlani, prAcIna; bahuta pahile kA. of long antiquity; very old; Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIhakAlovaesiyA ] ( 176 ) [dohadaMta ancient; archaic. utta0 16, 5 | recognition of past events dasA. 7, 12; -kesa. puM0 (keza) etc. prava0 633; mAMsa vA. lambe bAla; dIrgha keza. long | dIhaNiva. puM0 (dIrghanRpa) pispurne| ye hair. nisI03, 47; -rAya. n.(-raatr)| nAbhanI 210. isa nAma kA kampilapura kA sAMyA mata7 55"ta. dIgha kAla; rAjA. A king of Kampilapura AjIvana. long time; life-long. I known by this name. utta0 TI0 sUya. 1, 6, 27, pAyA0 1, 5, 2, 150; 13, 1; -roma. puM. (-roman ) hI ma. | dIhadaMta. puM0 ( dIrghadaMta) maatre|55ti| 3pArI. dIrgha roma-rueM yA roMgaTe. long sUtranA prathama varganA chaThA adhyayananuM nAma hair or feathers. dasa. 6, 65; zraNuttaropa pAtika sUtra ke prathama varga ke chaThe -vaTTa. tri0 (-vRtta) inaa ane gosa. adhyayana kA nAma. Name of the lambe aura gola. long and round. 6th chapter of the 1st section bhAyA0 2, 4, 2, 138; dasa0 7, 31; of the Anuttaropapatika -veyaDDa. puM0( -vaitAbya ) saaNs| batAya Sutra. aNutta01,6: (2) zreeizanI pata. lambA vaitAvya parvata. the long dhAraNa rANInA putra ke je mahAvIra svAmI range of the Vaitadhya mount- pAse dIkSA laI 11 aMga maNI, guNarayaNa ains. ThA0 2, 3; sama0 50; ja. pa. 6, tapa AcarI bAra varasanI pravajayA pAlI 125; bhaga* 14, 8; -sadda puM0(-zabda) vipula parvata upara eka mAsane saMthAro hIra-sAMyA za6. dIrgha zabda; lambI karI sarvArthasiddha mahA vimAne 33 sAgaro AvAja. a long sounding voice; pamanA Aukhe utpanna thayA tyAMthI mahAa bombastic word.ThA010;-sutta. vimA bhanu ya mokSa ze. zrINaka na0 ( - sUtra ) sataranA sAMgA tAMtA. rAjA kI dhAraNA rANA kA putra ki jinheMona sUta ke lambe taMtU. long fibres of mahAvAra svAmI ke samIpa dIkSA lekara 11 thread. nisA. 5, 12; aMgoM kA adhyayana kara guNarayaNa tapa kara ke dIhakAlovaesiyA. strI. ( dIrghakAlo. bAraha varSa taka pratrajyA kA pAlana karake vipula padezikA) atIta ane sanAgata stu parvata para mAsa kA saMthArA kara sarvArthasiddha viSayaka jJAnavAlI saMjJA; saMjJAne prathama vimAna meM 33 sAgaropama kA zrAyuSya bAMdha aAra. atIta aura anAgata vastu viSayaka kara utpanna hue aura vahAM se mahAvideha kSetra jJAna vAlI saMjJA; saMjJA kA prathama prakAra meM manuSya bhava prApta kara ke mokSa prApta kareMge. A recognition having for its the son of Dharani the queen object a knowledge of the of Srenika. He ( son ) took past and future objects; 1st Diksa from the Lord Mahavira, kind of recognition. prava. 632; studied the 11 Angas and dIhakAlasanni. tri. ( dIrghakAlamaMjJin ) practised Gunarayana penance hAsa sajAye 4 sazI. dIrgha kAlika | and after 12 year's ascetic. saMjJA vAlA. (One) possessed of a ism and a month's Santhara. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 177 ) dIdasA ] on the mountVipula, god birth in the Sarvartha Siddha celestial abode with a life period | of 33 Sagaropamas. from there he will be born as a man in Mahavideha and will get salvation. praNutta0 1, 6 : ( 3 ) 08chIpanA bharatamAM yAvatI utsarpiNImAM thanAra 10 mAM tIrtha 52. jaMbUdvIpa ke bharata meM zragAmI utsarpiNI meM hone vAle 10 veM tIrthakara. the tenth would be Tir. thankara of the coming aeon of increase in Bharata of Jam budvipa. sama0 pa0 242; dIhadasA.strI. (dIrghadazA) se nAma anya nAyA0 18; bhaga0 1, 1; 15, 1 ThA0 2, 1 ( 2 ) puM0 bhArga. lambA mArga, a long way. nAya / 0 15 ThA0 3, 4, dIhamAu na0 ( dIrghA''yuS ) lAM AyuSa kandagI dIrghAyu yA dIrgha jIvana. Long life. ThA0 10; <8 eka grantha kA nAma Name of a book. dIhadasANaM dasa ajjhayaNA paNNattA ThA0 10; dIpAsa. puM0 ( dIrgha pArzva ) bhairavata kSetramAM dIyA. strI0 (dIrghatA ) vizAlatA, samyAe vizAlatA; lambAI. Lengthiness; graatness; longevity. kappa01, 86 thanAra 16 mA tIrtha 2. aivata kSetra meM hone Airavata baDA moTA Lengthy; great. su0 ca0 1, 107, 2, 80 dIhaloya. puM0 ( dIrghaloka ) vanaspatiDAya vanaspati kAya. Herbaceous zrAyA01, 1, 4, 32, dohaserA. puM0 ( dIrghaseNa ) ayutta vivAha vAle 16veM tIrthaMkara. The 16th would- |dIhara. kri0 (dIrgha) bAMM: bhoTu lambA; be Tirthankara of Ksetra. prava0 302; di. puM0 (dIrghapRSTha ) sarpa sarpa, sAMpa. A snake; a serpent prava05, 21; dIhabAhu. puM0 ( dIrghabAhu ) bhAratIya pIsInA zrI vAsudeva AgAmI cauvIsI ke tIsare | vAsudeva. The third Vasudeva of the coming Chaubisi sama0 pa0 242; ( 2 ) AsmAM tIrthaM trIna pUrva bhavanaM nAma AThaveM tIrthaMkara ke tIsare pUrva bhava kA nAma. name of the 3rd past life of the 8th Tirthankara sama0 pa0 230; dIhaha. puM0 ( dIrghabhadra ) saMbhUtivizyanA ziSya. saMbhUtivijaya ke ziSya. The disVol. 23. satranA tavanA prathama adhyayananuM nAma. aNuttarovavAi sUtra ke dUsare varga ke prathama adhyayana kA nAma. Name of the first chapter of the 2nd sec. tion of the Anuttarovavai Sutra. aNutta * 2, 1; ( 2 ) i rAjAnI dhAraNI rANInA putra, ke je mahAvIra svAmI samIpe dIkSA lai, 11 aMgabhaNI, guraya tapa tapI, meAtra varasanI pratrajyA " For Private [ dIha se ciple of Sambhuti Vijaya. kappa0 8 dIhamaddha. tri0 ( dIrghADa - dIrghA zraddhA kAlo yasya taddIrghAma ) sAMvaNate udhAya tenu. dIrgha kAla meM ullaMghana yogya. ( One ) transgressable in a long time. ThA0 2, 1; bhaga0 2, 1 nAyA0 2; |dIhamaddha. tri0 ( dIrghAdhva-dIrghau'dhvA mArgoyasmin taddIrghAdhvam ) bhache mA . jisameM dIrgha mArga yA lambA rAstA ho. (One) having a lengthy way. Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIhIkara] ( 178 ) [du pAlI, vipula parvata upara eka mAsano saM. zamI; na2. pAnI kI prazasta; dhArA; nahara. thAro karI, vijaya nAmanA anuttara vimAnamAM A long current of water; a utpanna thayA tyAMthI eka avatAra karI mokSa canal. (2) dAmmI vAya. lambI yA ze. zreNika rAjA kI ghAriNI nAmaka rAnI dIrgha bAvaDI-vApI. a deep well. kA putra, jinhoMne mahAvIra svAmI se dIkSA ova. 38; nAyA0 1; 2; bhaga* 5,78, lekara 11 aMgoM kA adhyayana kara, guNarayaNa t; paNaha. 1, 1; jaM. 5. nisI0 12, 21: nAmaka tapasyA kara solaha varSoM taka agujo* 134; rAya* 132; pama0 2; su. pravrajyA kA pAlana kara, vipula parvata para ca0 2, 2056 eka mahine kA saMthArA karake vijaya nAmaka | du. strI0 (du) sattA. sattA; zakti. Power: aNuttara vimAna meM utpanna hue, usake bAda | authority. vize* 22; eka avatAra karake mokSa prApta kareMge. du. a. (dur ) abhAva. abhAva. Absence; the son of Dharani the queen I want. bhAyA* 1, 2, 5, 62: (2) of the king Srenika. He sonyl pa2rA, bhu3. kharAba; burA. bad; evil. accepted consecration from pana.2; the Lord Mahavira. studied | du.tri. ( dvi); 2. do; 2. Two; 2. the eleven Angas, practised bhaga0 1, 5; 8; 85 1.; 2. 1; 5; 8; 3, the Gunarayana penance, ob 2, 5, 8, 6, 4, 7, 10, 12, 10; 18, served Santhara (abstinence 7, 20, 5; 31, 1,41, 1; nAyA. 1,2; from food and water ) on Vi. | 3; 8;6; 16; dasa. 5, 1, 37, 387 pula mountain after twelve vize* 37, 121; nAyA. dha. rAya. years asceticism got birth in 65, panna. 2, 4; veya. 1. 8; 0 ni. the Anuttara Vimana ( celes. 160; vivA. 1; aNujo0 14 zrAyA* 1, tial abode ) and from there 7, 5, 216; nisI0 5, 22; vava* 2, 1; after one birth will attain 6, 11; t, 38, 07; prava* 36 ka* gaM. salvation. aNutta 2, 1; (3) yata 1, 3, 3, 19, 29, 37, pana. 1, 4, kSetranA vartamAna covIsInA AThamAM tIrtha- nisI. 16, 24; dasA. 7, bhaga0 72nunAma. iravata kSetra ke vartamAna cauvIsI ke 14, 6, 20, 5, 25, 4; uvA0 1, 13, AThaveM tIrthakara kA nAma. name of the vava010,1;-zraNANi.tri0 (-prajJAnin ) 8th Tirthankara of the pre- bhati sasAna ane zruta acAna pAsA. mati sent cycle in Iravataksetra. ajJAna tathA zruta ajJAna vAlA. one igno. prava. 268 rant of Mati and Sruta know. VdIhIkara. nAma* dhA* I. (dIrgha + kRt ) ledge. bhaga* 8, 2; -anANa. na. sAMso 123 / . lambA banAnA; dIrgha karanA. (-mahAna ) me ajJAna. do ( bhAMti ke ) To lengthen; to make long. ajJAna. two sorts of ignorance. dAhIkareMti. bhaga. 1, ka. gaM0 4, 1; -oNaya. na. (-apadIhIyA. strI. (dIrghikA ) pAnI napA - | nata) 13ne pahanA 2tA mevAra bharata Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 176 ) namADavuM te; "IcchAmi khamAsamaNe ' e pAThamAM "aNu jANaha e pada bolI AjJA mAgatAM bharata namAsg te. guru vaMdanA ke sayaya do bAra sira namAnA; ' icchAmi khamAsamaNo' isa pATha ke 'aNujAhaNa isa pada kA uccAraNa kara ke aAjJA mAMgate hue zIza namAnA. bending the head twice before a preceptor to salute and seek order while reciting 'aNujANaha' pada part of * icchAmi khamAsamaNo' sama.12;prA. 68; -gaMdha. puM. ( -gandha ) surali ane sasurabhi yethe gadha. surabhi va asurabhi nAmaka do gaMdha. two sorts of smell viz. the fragrant and foul. ka. gaM. 5, 78, --khaMDa. puM0 (-baNDa) me -4431. do bhAga; TukaDe. two parts; two divisions. prava0 123; --gAu. na0 (-gamyUta ) me 206; a na . zrAdhA yojana; do kosa. four miles prava0 519; -goya. na. ( -goya) gotra 65. gotradvaya; do gotra. two family. origins. ka. gaM0 5, 2 ; -cArama. tri0 (-carama ) che| ye samaya. antima do samaya. last two moments. ka. 02, 20, 31,6,84; -carimasamazra puM0 (-caramasamaya) jume| pala zAha dekho UparakA zabda. vide above. ka. pa0 2, 57; -chacha. na0 (-paTaka ) mecha-mAra. do chakka yA bAraha. twice sixi.e. twelve. prava0654; -pANi tri. ( -jJAnin ) me jAnAlo. dvijJAnI ( one) possessed of two sorts of knowledge. bhaga. 8, 2; -daMsa. na. (-darzana ) 4 ane ayakSu ye se zana. catu va acakSu nAmaka dvidhA darzana. thes twofold sight named an and acakSu. ka. gaM. 4, 8; 35; 51; naui. strI. (-navati ) f; 42 nI sA . bAnave, 12 kI saMkhyA; the number 92. ka. gaM. 6, 31; -niddA. strI. ( -nidrA ) nidrA mana nidrAnidrA e be darzanAvaraNIyanI prakRti. nidrA tathA nidrAnidrA nAmaka dvidhA darzanAvaraNIya kI prakRti, the two varieties of the sight-obscuring Karmic matter named Nidra i. o sleep and Nidranidra i.e. deep sleep. ka. gaM. 5, 70; .-paesi. tri. (-pra. dazika) [6 prazi: 24 me paramAra megA yAthI panesa meM paratu. dvi pradezika skaMdha do paramANuo ke ikaTThe ho jAne se banI huI eka vastu. a thing made out of a combination of two atoins. aNujo0 130; -pakva. puM0 (-pakSa) be pakSa-gRhastha pakSa ane yati pakSa; athavA Ipatha ane sAMparAvika e be kriyA. te pakSa-gRhastha va yati; athavA IyArpatha aura sAMpara.yika nAmaka do kriyAyeM. the 2 par. ties viz. of the laymen and asce. tics: two kinds of actions namely Iryapatha and Samparayika. sUya. 1, 1; 3, 1; (2) me mAnyatAnI sAme bIjI mAnyatA-pratipakSa ubho thAya te. mAnI huI bAta ke viparIta pratipakSo kA khaDA honA. the standing of an opposite party against an established truth. sUya. 1, 12 5; -pajavasiya. tri. (-paryavasita) vivakSita rAzine yAra yAratA thaa| 42tA me zeSa rahe te. vivakSita rAzike cAra 2 ke pRthaka 2 bhAga karane para 2 kA zeSa rahanA. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du] ( 180 ) the remainder of 2 when a figure is divided into groups of four each. bhaga0 31, 1;-paDoprAra. tri. (-pratyavatAra) manoramAM samAM. peza 52vAmAM Ave te. jisakA samAveza do taraha se ho sake. that which can be admitted in two ways. ThA0 2, 1.; -pada. tri0 (-pada) me yAlA. do paira vAlA. biped. (2) puM0 manuSya. manuSya. a man. bhaga0 32, 2; -padesiya. tri. (-pradezika ) me 52mAya nemA 55 janA 245. do paramANuoM ke ikaTA ho jAne se banA huA skaMdha. an object made by a combination of two atoms. bhaga0 5,7;-paya. tri.(-pada-dve padeM yasya) ne hAya te. do pairavAlA. biped. pi0ni0 406; jIvA03; sama034; AyA. 1, 2, 3, 80; aNujo0 61; 131; utta. 13, 24; uvA0 1, 46; prava. 750; -pavesa. puM0 (-pradeza ) nA 42i avagrahamAM-gurUnI maryAdAmAM be vakhata praveza 52 / te. vandanA karata samaya avagraha meMguru kI maryAdA meM do bAra praveza karane kA #14. entering the limit of a preceptor twice at the time of salating him. sama0 12; prava0 18; -ppasiya. tri. ( -pradezika ) meM pradezavA ( 245). do pradezavAlA ( skaMdha), a molecule of two halves. ThA0 5, 4 -ppadesiya. puM0 (-pradezika ) me pradezavAsI 245. do pradezavAlA-skaMdha. a molecule of two parts. bhaga0 18, 6; -pabhii a. (-prabhRti) methI padhAre. do se adhika. / more than two. aNujo0 146; | -ppaya. puM0 (-pada ) " dupaya" 1. dekho . dupaya" zabda. vide. " dupaya " nAyA. 8. -missa. na. (-mizra) sauhAra mizra ane vaiyimizra yethe bhizrayoga. audArikAmazra va vaikriyA mizra nAmaka do mizrayoga. two Misra Yogas named Audarika and Viakriya ka. gaM0 4, 56; -ragga. tri. (-agra) me sAgara saya lAge ne chete. vaha jisake agra bhAga meM do hai. that which has two in its front. prava.1364;-rAi. strI0(-rAtri) me zata. do rAta. two nights. vava.6, 10; -rAya. na0 (-rAtra) me raatriin| smaav|2 me 2||triiye1. do rAtriyoM kA samA. hAra- do rAtri. congregation of two nights. vava. 1, 23; -bayaNa. na0 (-vacana ) viyana metI saMdhyA tApanAra pratyaya. dvivacana; do kI saMkhyA ko batAne vAlA pratyaya. dual; // term expressing the number two. ThA. 3, 4; AyA. 2, 4, 1, 132; -vigappa. tri0 ( -vikalpa) vidha; me prA2nu. dvividha; do prakAra kA. of tw() kinds. prava. 118; ka. pa. 2, 36; su. ca0 5, 17, 15, 7; -sa. na.(-zata) se; 200. dosau;200, two hundred. utta0 34, 20; -saMgahiya. tri. ( -saMgRhIta ) me saMgraha reso. do manuSyoM dvArA saMgrahIta. collected by two men. vava0 3, 10, 11; -sanni. tri0 ( -saMjJin ), se saMjJAnAbhavA. do saMjJA-nAma-vAlA. ( one ) of two names. ka. pa. 5., 2; --samaiya. tri. (-sAmayika ) me samayanI sthitivAtuM. do samaya kI sthiti vAlA; dvisAmayika. con. sisting of two innumerable Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duzrAikkha ] parts of a moment. bhaga0 34, 1 - samaya. puM0 (-samaya ) jInne samaya. dUsarA samaya second Samaya ka0 pa0 4, 18; 5, 43; - saya 10 (-zata) sone the, 100. eksauM do 102. one hundred and two; 102. ka0 gaM0 2, 31 - hazra tri0 ( hata ) rAga ane dveSa methI usa rAga va dveSa ina do dvArA mArA huA. struck by love and jealousy. zrAyA0 1, 3, 3, 116; - hattha. puM0 ( - hasta ) me Atha do hAtha. two arms prava0544; krAyA02, 1, 1, 141; duAAikkha. tri0 durAkhyeya ) hune vAya vu duHkha ke sAtha kahA jAne vAlA. Difficult to relate; indescrib. ( 181 ) able ThA0, 1; duAra. na. ( dvAra ) Ara. daravAjA; dvAra. A door. nAyA0 2; duzrArizrA zrI0 ( dvArikA ) nAtuM dhAraNa; NArI. choTA daravAjA; khiDakI. A small door; a window. nAyA0 2; dukhAvatta. na0 ( dvikAvarta ) dRSTivAhanaM ani chehanayatrAeM sola sUtra dRSTivAda kA acchinna chedanaya nAmaka solahavAM sUtra. The 16th Sutra named Achchhinna Chedanaya of Dristivada. sama0 12: duipalAsa na0 ( cutipalAza ) pANinya grAmanI dAtu me udyAna vANijya grAma ke bAharakA eka udyAna. A garden outside the city named Vanijyagrama. aMta. 6, 10; duiya tri0 ( dvitIya ) pIlu dUsarA. Second, su0 ca0 2, 3 Igua. g* (373$?$? ) MA! GY=AI AVE. [ dukkaDa dekho Upara kA zabda. Vide above. 2, 3; duMdubhaga. puM0 ( dundubhaka ) 88 pai4 18 bhAM bhAnuM nAma 88 meM se 15 veM mahAgraha kA nAma- The eighteenth of the 88 planets. sU0pa020; jaM0pa07, 170; duMdubhi. puM0 (dundubhi ) bhoTu nagAru; zre baDA nagArA; eka jAti kA vAdya yaMtra - bAjA. A big drum; a kind of musical instrument. jAyA0 1; rAya 0 55; sama0 pa0 238; bhaga05, 4; jaM0 pa0 5 117; ova0 31: duMdubhiyA strI0 (dundubhikA ) lukha upase 206. dekho Upara kA zabda. Vide above. vivA0 11 duMduhi puM0 (dundubhi ) bhugyo upalo zaha dekho Upara kA zabda. Vide above. jaM0 pa0 rAya0 pra0 456: dubila puM0 ( dumbila) se nAmano bheDa anArya he. isa nAma kA eka anArya deza. An -- Anarya ' (non Aryan ) country of this name. prava0 1568; dukaraNa. puM0 ( dvikarNa ) vanaspati vizeSa. eka viziSTa vanaspati. A particular herb. bhaga0 23, 1; dukulla na0 ( dukUla ) vastra vizeSa. eka viziSTa vastra. A particular garment. rAya0 62; dasA0 10, 1; dukkaDa na0 ( duSkRta ) pApa; hu nRtya. pApa; duSkRtya; duSkArya; burA karma. Sin; bad deed; evil act. sUya0 1, 4, 1, 18; AyA0 1, 7, 1, 166; utta 1, 28 Au0 Ava0 1, 5; prava0 756; - kamma na0 (-karman ) nahAru urbha - urtavyaH yasa anuSThAna burA karma; asad anuSThAna bad deed; evil action. For Private Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkaDi ] ( 182 ) sU0 15, 2, 19 - kammakAri. tri0 ( - karmakArin ) mRtya 22. "akRtyakarane vAlA; ayogya kArya karane vAlA. (one) who commits unbecom. ing deeds; an evil doer. "vAlA jahA dukhakammakArI " sU0 1, 5, 2, 1; - kAri. tri0 (-kArin ) pApa 2nA2. pApI; pApakarma karane vAlA. a sinner; sinful. ". attadukkaDakAriNo " sUya0 1, 8, 8; -tAvi. tri0 ( - tApin ) atiyAra lagAr3I pazcAttApa 522. aticAra lagAkara pazcAttApa karane vAlA. & ponitant; ( one ) who repents for his past transgressions of morality. paMcA0 15, 12; dukkaDiM. tri0 (duSkRtin - duSkRtaM vidyate yeSAM te duSkRtinaH ) nAraDI; bhaDApAyI. nArakI; mahApApI. (One) living in hell; a most wretched man sUya0 1, 5, 1, 2; dukaDiya. tri0 (duSkRtika ) saha anuSThAna sevanAra. asad anuSThAna kA sevana karane vAlA. ( One ) addicted to evil prac tices. sUya0 1, 5, 1,2; dukkaya na0 ( duSkRta ) pAca ubha pApa karma. Sinful action parAha0 1, 1 dukkara. tri0 ( duSkara ) hu52; bhuza; aru; karavAne sazasya. duSkara; kaThina; muzkila se kiyA jAne vAlA. Difficult to under take; difficult task. utta02, 28, 35, 5; vize0 111; su0ca0 4, 124; dasa0 3, 14; bhaga0 7, 1; 6, 33; piM0 ni0 421; nAyA0 13 uvA0 3, 135; gacchA0 74; paMcA0 13, 43; 18, 43: dukkAla. puM0 ( duSkAla ) ala-hurbhikSa. akAla; durbhikSa. Famine jIvA0 3, 3; bhaga0 3, 7; jaM0 pa0 'dukkha dhA0 I, II. ( du:kh ) 6:5 duHkha denA. To give pain. . [ dukkha dukkhai. sUrya02, 1, 71; dukkheti dasA0 6, 4, dukkhaMti. sUrya0 2, 2, 55; duklAmi sU0 2, 1, 31; dukkhaMtu sUya0 2 1, 31; dukkha na0 ( du:kha ) du: - puSTa ; umeza. duHkha; kaSTa; kleSa. Pain; distress; affliction. bhaga0 1, 10; 2, 1: 7, 8 10.15, 1; 17, 4; nAyA 0 1 6; 10; 14; 16; 17; dasA0 5 27 28, 6, 1, sU0 pa0 1; zrAyA0 1, 1, 1, 11; ThA0 1, 1 sU0 1, 1, 1, 10, 1, 1, 2, 1; su0 ca0 2, 545; udA0 7, 27; ka0 gaM0 1, 11: bhata0 10 (2) tri. hu: ApanAra. duHkha denevAlA (one) causing pain. dasA 06, 1; (3) na0 sAtA -venIya bha asAtA vedanIya karma. Karma which causes distress. bhaga0 1, e; 2, 1; ( 4 ) lagavatI sUtranA prathama zatakanA bIjA udezAnuM nAma ke jemAM du:kha viSaya: aznottara che. bhagavatI sUtra ke prathama zataka ke dUsare uddezA kA nAma ki jisameM duHkha viSaya ke praznottara haiM. name of the 2nd chapter of the 1st section of Bhagavati Sutra which contains enquiry on the nature of afflictions, bhaga0 1, 1; (5) hu: 5 - zArIri bhane mAnasiGa zArIrika aura mAnasika duHkha. physical and mental affliction. pana0 20; - aMta kara tri0 (- aMtakara ) hu: maneo nAza 52 - nA2. duHkha kA nAza karane vAlA the destroyer of pain. paMcA0 14, 466 For Private Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukna ( 183 ) [ dukkhaNa -aNubaMdhi. tri.(-anuvAMndhana ) seshn| mahAya; duH5 mApanA2. duHkha dene anubandhI, duHkha sAthe saMbaMdha joDAvanAra. vAlA. harasser; troublesorne. sUya. duHkha ke sAtha samvandha joDanevAlA. that 1, 8.5; -bhaya. tri. (-bhaya-duHkhAtmawhich joins hands with affic- raNAdiduHkhAiyaM yeSAM te ) maraNAta tion. bhaga0 1, 33: -pAyayaNa. na. dumayI laya pAmanA2. maraNAdi duHkhase (-mAyatana ) :manu rayAna; sezanu 52. Darane vAlA. ( one ) afraid of & place of affliction; a trouble such as death etc. gl. resort of trouble. bhaga* ., 33 3,2-bhogi.tri.(-bhogin) duH5 lAya. -prAvaNattA. strI. (-Apana-prApaNa ) banA2. duHkha bhogane vAlA. (one) who duHpanI utpatti. duHkha kI utpatti. the undergoes, endures troubles. origin of pain. bhaga0 3, 3-kkha ya. bhaga* 7, 6; -mattA. zrI. (mAtrA) puM0 (-ya) humane kSaya. duHkha kA caya pariSaha ke rogathI utpanna thatA dukhanuM parivinaash. the destruction of pain. bhASya. pariSaha yA roga se utpanna hone vAle bhatta. 131; -pakhaSa. . (-paya-duHkha duHkha kA parimANa. a measure of papatIti ) 5 55ApanA2 - 15 | trouble boru of a disease or 42nAra. duHkha kA kSaya karanevAlA. & otherwise. AyA 1, 3, 3, 120; destroyer of affictions. ThA. -mokkha. puM0 (-moca) humana nAtha 4, 1; -saNi. zrI. ( -sAni):panI humanA chuttre|. duHkha kA nAza; duHkha se pAya. duHkhoM kI khAna. a mine, trea. mukti. the destruction of or sure of affliction. bhatta. 123; emancipation from misery. -khama. tri0 (-pama-duHkhaM samate sahata sUya. ni. 1, 13, 126; -vimoyaga. iti ) duH5 manA2. duHkha sahana karane. tri.(-vimocaka) duHpathI bhuvanAra 1714vAlA. (one) who endures pain. nAra. duHkhase mukta karane vAlA. liberator pAyA. 2, 16,8; -nAsa. na..(-nA from pain."na te dukkhIvamoyagA" sUya. zana) humana nAza 42nA2. duHkha kA nAza 1, 8, 3; -saMbhava. tri. ( -sambhavakarane vAlA. (one) who destroys sambhavatyasmAtsaMbhavaH duHkhasya saMbhavaH duHkhapain. bhata* 63 -paDikUla. tri. saMbhavaH ) 5 55 5 5 (-pratikUla) humanA devI; mana ti2. nAra. duHkhadAyaka; duHkha denevAlA. trou. 24 // 2 52nA2. duHkha se dveSa karane vAlA, duHkha blesome; distressing. uttaH 6,1: kA tiraskartA. (one) who hates or -samuha. puM0 ( -samudra ) du:535 scorns pain. AyA. 1, 2, 3, 80; samudra. duHkha samudra. sea in the form -pahINamagga. puM0 ( -pravINamArga ) of misery. bhatta* 115 -saha. tri. mA humane kSaya yAya meve| bhAga. aisA (-saha) du:5 sahana nA2. duHkha sahane mArga jisameM duHkha kA nAza ho. the way vAlA. (one) who endures pain. in which pain ends. zrAva0 4, 8, dasa0 8, 61, -phAsa. tri. (-sparza duHkhaM spRshtiiti)| dukkhaNa. na0 ( duHkhana ) / "dukkha" Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukkhaNattA ] zaha dekho " 66 "9 dukkha zabda. Vide 6, 1; * "" dukkha dasA0 dukkhaNattA. strI0 ( ) humarUpa pariNAma. duHkha rUpa phala. Fruit in the form of pain or distress. sUya0 2, 4, 6, dukkhaNyA. strI0 ( * ) lubhe| "dukkha6. dekho dukkhayattA zabda. "" yattA Vide " dukkhaNatA bhaga0 12, 1; dukkhatta na0 ( duHkhatva ) humAyuM duHkhasva. Misery. bhaga01, 10; " dukkhatA. strI0 ( duHkhatA ) / ' dukkhata' 6. dekhA dukkhata ' zabda. Vide 'dukkhatta' "dukkhatAai kAMti" bhaga0 6, 3; dukkhA. strI0 ( duHkhA ) bhIlanI preraNAthI utpanna thayelI asatA vehanA pIDA dUsare kI preraNA se utpanna vedanA. Pain produced by the goading of others. "c dd "" ( 184 ) pakSa0 3; dukha. tri0 ( duHkhin ) . hu:pI. du:khI. Un happy; distressed. bhaga07, 1; 14, 4; dukhiya. tri0 ( duHkhita ) hu: pAmela; huNI thayela. duHkha prApta; duHkhI banA huA. Distressed; troubled utta0 3, 6 dukkhuto. a0 ( dvikRtvas ) me 2. do bAra. Twice. nitI0 6, 20; ThA05, 2; dukkhura. tri0 (dvikSura ) bhene meM jurI hoya te gAya leMsa vagere. ve prANI jinake do khura hoM yathA gAya bhaiMsa Adi. Cloven-footed animals eg. cow etc. bhaga0 15, 1; ThA0 4, 4; utta036, 173; jIvA0 1; duga. tri. ( dvika ) me. do. Two bhaga04, 1; vize* 672; 2300 ka0 gaM0 1, 30, 43 - joga. puM0 ( - yoga ) hi sayoga. dvika saMyoga & duplicate conjunc tion. prava0 1311; - buddhi. strI0 ( - vRddhi ) the jenI vRddhi dA do kA [ durgucchA baDhatI an increase by two. ka0 gaM0 5, 28 - saMjozra. puM0 ( -sayoga ) vastunA saMyoga do vastuoM kA saMyoga. conjunction of two objects. aNujo * 127; For Private dugaMdha. puM0 ( durgandha ) durgandha; bharAma mAsa. burI bAsa. Foul smell. (2) tri0 rAja gaMdhavAsuM. burI bAsa vAlA ill-smelling. jaM0 pa0 2, 36; dasa05, 2, 1, bhatta0 112; ( 3 ) durabhigandha nAmanI nAmaka nI eka prakRti ke jenA udayathI jIva dudha pAme che. durabhigandha nAma kI nAmakarma kI eka prakRti jisake udaya se jIva durgandha prApta karatA hai. a nature of Nama Karma at whose appearance a being becomes ill-smelling. ka0 gaM0 1, 42; gurar. di* ( gizuar ) guru vej. durgandhatA. Noisesomeness. bhaga. 6, 3, 7, 10; durgucchaNA. strI0 ( jugupsA ) nindanIya vastu levAthI thatI ghRSNA. nindanIya vastu ke dekhane se utpanna hone vAlI ghRNA. Hate produced by looking at a censurable object. AyA0 1, 1,755; dugucchArIja. tri. ( jugupsanIya ) lugupsA urA yogya. jugupsA karane yogya. Cen surable : utta0 13, 166 duguccha mANa. va0 kR0 tri0 ( jugupsamAna ) lugupsA urato. jugupsA karatA huA; jugupsa mAna. Censuring. utta0 4, 13; sUrya * 2, 6, 14. dugucchA. strI. ( jugupsA ) durgandhivAsI vastu tarapha jotAM Avata aNugame durgandhita vastu kI ora dekhane se Ane vAlI napharata. Disgust produced by looking at a striking object. Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duguMchi ( 185 ) [ dugga - su. ca0 7, 1; piM.ni. 585, ThA. 6, of Siddhasreniya and Manussa1; utta0 32, 102, paMcA0 1, 36; | sreniya Parikarma and the 5th (2) mehanIya karmanI eka prakRti ke jenAthI variety of the 5 Parikarmas ghA yAya. mohanIya karma kI eka prakRti ki viz. Putthaseni etc. naMdI05:sama. jisake kAraNa ghRNA hotI hai. a nature 12; -kammAhie. zrI. (-karmasthiti) of deluding-Karma by which bhalI bha sthiti. duganI kamasthiti. the hatred is produced. vize0 3575; double duration of Karmas. pana0 23; sama* 21; prava0 704, 006; ka0 50 3, 5; -pamANa. tri.(-pramANa) 643; -kamma. na0 (-karma ) nighAma jenuM pramANa pahelA karatAM bevaDuM-bamaNuM hoya nindhakama;burA kAma.censurable action. tapamA prabhAyapAsu.jisakA pramANa pahile ThA010-vattiya. tri0 (-pratyaya) nAthA kI apekSA dUnA ho vaha; dugane pramANa vAla. ghRNA yatI rAya; dhRtArnu 426. jisase ghRNA double than the original size. utpana ho vaha; ghRNAspada. an object of bhaga06,8-hINa. tri.(-1) bhe| hatred or abhorrence. bhaga0 1,5; sochA. dUne oke. doubly less. kappa. duguMli. tri. (jugupsina )nugupsA 52nAra. 1, 22, 65; jagupsA karane vAlA. Censurer. utta0 dugula. na. ( dukUla) AnI zAsanu 5. vRkSa kI chAla kA vastra. A bark-garduguchiya-a. tri. ( jugupsita ) dhRzita __ment. rAya. 162; nisI07, 11% jIvA. 12, ni-. ghRNita vastu; nindya padArtha. ___3, 3; -paTTa. na0 (-paha) rezamI vastra. A hateful or consurable thing. rezamI vastra. silk garment. kappa03.32; bhAva. 4, 8, bhogha0ni0 302; paNha 0 1,3 | dugulla. na (dukUla) -4 bAsanA sutaranu -kula. na. ( -kula ) ghRNApAtra sa maneTasa patra. goDa-baMgAla ke sUta kA banA ni-dhAna. ghRNita kula; nindha kula. a hudhA vastra. A garment made of consurable race or lineage. muslin of Bengal. bhAyA0 2, 5, ,, nisI0 16, 30, 37; 145; bhaga0 1, 33, 11, 11, su* ca02, duguNa. tri0 (dviguNa ) mama dUnA; duganA. | 466 Double. nAyA.1;bhaga06,8,25, 5; su0 | dugUla. na0 (durala) 4. malA paTa. A ca01,303; piM0 ni011; sUya01,4, 1, garment. nAyA* 1; su. ca. 4, 7t: 29ka0 pa. ,47,56,1,10, prava01063: | dugotta. na. (dvigotra ) menAmanI me (2) dRSTimA santati si shrenniiyaa| vesa. isa gAmakI eka latA. A creeper bhane bha632 zreNIyA pazminA mAhama of this name. panna. 1; me Ane Y4 semI A pAya parimanA dugga. puM0 (durga) viSama pradeza, hugama sthAna. pAya . dRSTivAda ke antargata siddha | viSama pradeza; durgama sthAna. A place zreNiyA aura maNussa zreNiyA parikarma kA | difficult to enter. (2) EiAt; ite. AThavAM bheda aura puTTa seNI zrAdi pAMca pari- kilA; koTa. a fort. paraha. 1, 3, karmakA 5vAM bheda. the eighth variety | veya. 6, 7, jaM. 5. su. 20 1, 326; Vol. III/24 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dugga] ( 186 ) [duggijma bhaga03, 2, 7, 69; 33, 16,1; jIvA. state. sUya0ni0 1, 11 111; -pha3, 1; sUya0 1, 5, 1, 2, 2, 10, 6; lavAi. puM0 ( -phalavAdin ) gatinA dasA06,17,1; rAya. 283; mahA. pa042; isane 42nAra. durgati ke phala ko kahane vAlA. gahaNa. na0 (-grahaNa ) 5vata pora (one) who relates the fruits of hugama syasano Azraya sevate. parvata zrAdi an evil condition. sUya ni01, 11, durgama sthala kA zrAzraya lenA. taking 11.;-vaDDhaNa. tri0 (-vadhana) tine shelter of an inaccessible place dhAranA2. durgati ko baDhAne vAlA. (one ) such as a mountain etc. paMcA0 3, who increases an evil condi16; tion. dasa0 6, 26; duggaa. tri0 (durgata ) haridrI; dhanI-1; 84. duggaMdha. pu. ( durgandha ) 12 ga. kharAba 12 vagerethA 2hita. daridrI; nirghana; upakAra burI bAsa. Foul smell. hIna. Wretched; poor; desti- bhaga. 5, 6; ThA06; ka. gaM. 9, 32 tute; ungrateful. ThA0 4, 3; -pariNaya. tri.( -pariNata ) durgandha duggaa. puM0 (durgaka ) huTa vRSabha-MAE. rUpe pariNAma 5.bheta. durgandha rUpa meM pari. duSTa vRSabha-baila. A bad bull. " dugga- NAma prApta. changed to a foul pro vA poeNaM " dasa. 1, 2, 19 taste. bhaga.8,1: duggai. zrI. (durgati ) na24 tiya 4 mA duggaMdhi. tri. ( dugandhin ) -paky; gati. naraka tithaMca Adi durgati. An ! nA3. durgandha vAlA;burA. Ill-smelling; evil state like the hell; sub- | foul. aNujo0 130; human birth etc. dasa. 5, 1, 11; duggata. tri. ( durgata ) hari: bhimArI. sUya. 2, 7, 20, ThA. 3, 3; utta* 7, , daridrI; bhikhArI; nidhana. Poor; desti186,53; sama.6 piM.ni. 102: paMcA. tute. paMcA0 12, 40, 3, 41; bhatta0 71; --gaya. tri. (-gata) duggama. tri. (durgama) : samAya-gAya na25 Adi gatine pAbheto. naraka yAdi me. duHkhapUrvaka jo samajhA yA jAnA jAsake. dugatiko prApta. (one ) who attains | Difficult . to understand. prava0 an evil state like the hell etc. 785; ThA* 5, 1; je0 pa. ThA* 3; -gAmi. tri. (-gAmin ) - duggA. zrI. ( durgA) durbhA kSI. durgA devI. timA banAra. durgati ko jAne vAlA. (one) The goddess Durga. aNujo0 20; falling into an evil state. ThA0 4, duggAsa. tri.(durgAsa) nobhA prayAsathA pAyAne 3;-NArI. strI0(-nArI) ridrI zrI. daridrA bhAtu ya te; hubhikSa. jisameM prayatna zrI; nirdhanA; dInA. a destitute wo- evaM prayAsa se khAne ko mile vaha (samaya); man. paMcA04,43;-paMtha. puM0 (-pathana) | durbhikSa. A farmine. piM. ni. bhA. 33; hutino bhAga durgati kA mArga. the duggijha tri0 (dujha) bhuvIyA 65 yadha path of an evil state. gacchA . 43; za-m in tevu. jise kaThinAI se -phala. na0 ( -phala ) tinu 51. grahaNa kiyA jAsake-samajhA jAsake. Diffidurgati kA phala. the result of an evil | cult to understand. gacchA . 65; Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duggejma ] ( 187 ) [ dujjAya duggejha. tri. ( duAMsa ) huNe 52 5. ___two-wheeled vehicle. ogha.ni. rAya te. kaThinAI se grAhya. Difficult to 383; grasp or hold. vize. 1127; duzcara. tri0 ( duzvara ) bhuzsIthI yamAya te dugghaTTa. tri. (durghaTTa) ne bhuzIyA zazAya 2yAna. durgamya sthAna. Inaccessible ta. duSkara; durghaTa. Difficult to per- place. AyA. 1. 1, 3, 2; (2) form. paraha. 1,3, bhuzalIthI sAyarA yoya. kaThinAI se idhaNa. puM0 ( dudhana ) paNa sohAranu se AcaraNIya. impracticable. cau0 14; sAgara. pana; lohAra kA eka ojAra. A| duzcarita. na0 (duzcarita ) bharA mAya25. hammer- jIvA. 3,1; durAcaraNa, bure cAlacalana. Bad condugharaMtariya.puM0(dvigRhAntarika) me dhenikSA duct; mischief. paMcA. 15, 39; laI vacce be ghara cheDI trIjethI bhikSA levA- duzvAriya. na. ( ducarita) hA yAyasana. ne abhigraha dharanAra sAdhu gozAlAne anuyA- duSTAcAra, burA cAlacalana. Bad conduct; thI. eka gharase bhikSA lekara bacike do gharoM ko | iminorality. taMdu0 dasA06,4, Au. chor3akara tIsare ghara se bhikSA grahaNa karane kA 18% su. ca.1.363: abhigraha dhAraNa karane vAlA sAdhu; gozAlA duJciraNa na0 (duvIrNa) duSTa mAthI rekha kA anuyAyI. A follower of Go. ___4: duSTa bhAvanA se kiyA huA kArya. sala who begs alms at every An action done with an evil fourth house. ova0 41; inclination. ThA0 4, 2, duciema. vi. ( duzrIrNa ) huzata gharelu dujaDi. puM0 (dvijaTina )InAmanI praha 4Ama. ayogya rIti se kiyA huA kAma. 88 mahAyalamAno me dvijaTI nAmaka graha; Work done badly. vivA0 1; ova. ___88 mahA grahoM meM se eka graha. A planet 34; -kamma. na0 (-karma) ma. called Dvijati; one of the 88 duSkarma, bure kArya. wicked deed. planets. sU. pa0 20, ThA0 2, 3, dasA. 6, 4; -phala. na0 (-phala) duSTA- | dujaMta. puM0 ( duryanta ) me nAmanA / ya2rnu mA55. bure cAla calana kA durA AyA. isa nAma kA eka prAcArya. A phala. an evil end, result of evil preceptor of this name. kappa08; deeds. dasA. 6, 4; dujaNa puM0 (durjana ) 5 // manuSya. durjana; duca. tri. (dvitIya)mI. dUsarA. Second. . kharAba manuSya. .A wicked fellow. zrAyA02, 1, 11, 62, panna. 3; kappa0 veya. 1, 3, 5, 123; dasa0 4; ri0 1,3 dujjaya. tri0 (durjaya) methI tAya te. duzzazra-ya. tri. (dustyaja):thA ch| kaThinAI se jItA jAne vAlA; durjaya. Diffi tayu. duHkha se chor3ane yogya, du:kha tyAjya. | cult to conquer. utta* 6, 34; su. Difficult to abandon. utta. 14. ca. 1, 383, 46%; bhaga. 7,1: dujjAya. puM0 ( duryAta ) methI vAya duzcaka. tri. (dvicakra) mene ye pai hAya ta. jo kaThinAI se gamya ho vaha; durgamya. tevUvAna. do pahiyoM vAlA vAhana. AI Difficult to go. zrAyA0 1,5,4,156; Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dujjIva] ( 188 ) [duTTAyaNa dujIva. puM0 (durjIva) huTa 75. duSTa jIva. gurUnI paNa vAta kare te; krodha pAraMcika; An evil being. vize0 3452, sAdhvI strInA bhAganI IcchA kare te viSaya dujjosa. tri. ( durjuSya ) bhuzIyA pAra yi vAya). krodha duSTa pArAMcaka aura maa| yo25. kAThanAI se khapAne yA pUrA viSaya duSTa pAraMcika (jo krodha ke kAraNa guru karane yogya. Difficult to finish. kA bhI ghAta kare vaha krodha pAraMcika aura mAyA0 1, 5, 3, 151; jo sAdhvI zrI ke bhoga kI icchA kare vaha dujjohaNa. puM0 ( duryodhana) dhRtarASTrano putra viSaya pArAMcaka kahalAtA hai). Krodhahuryodhana. dhRtarASTra kA putra duryodhana. Dur. dusta Paranchika i. e. who yodhana the son of Dhritaras. slays even his preceptor in tra. vivA0 6, nAyA. 16 anger, and Visayadusta Paran. dujjha. tri. (dona) holA yoya. duhane chikai. e. one who desires to yogya. Fit to be milked. dasa07,24; violate the person of eveu a dujjhA. na0 ( dur2yAta ) 36pyAna mA huTa chaste lady. ThA0 3, 4 -maNa. tri. dhyAna gharesa rudradhyAna Adi duSTa dhyAna dhAraNa (-manas ) nenuM bhana huSTa hoya te. jisa kA kiyA huA. (One) who meditates mana duSTa ho. evil-minded. su. ca. upon evil things; Rudradhya- 11, 1; -vAi. tri0 (-vAdina ) huTa na etc. zrAva. 1, 4; za? mosanA2. anucita yA ayogya rIti se duTTha. tri. (duSTa) huSTaH parAya. duSTa; kharAba. bolane vAlA. (one) who speaks evil Evil; wicked. dasA. 6, 16; ogha0 or badly. utta0 34, 26;-sIlAyAra. ni. 736 veya. 4, 2, 7; nAyA. 2; 16 tri. ( -zIlAcAra ) 525 zA3 bhane utta* 27, 16 sama* 30; ova. 21; mAyAvAsI. duHzIla evaM durAcAra vAlA. bhaga0 7,1; dasa. 7,55, prava0 586, bad-conducted. nAyA02; -ssa. puM. 762; paMcA0 16, 23; matta. 146; (-azva ) 525 gho|. kharAba ghoDA. a --mAsaNa. na0 ( -prAsana ) abhimAnI nag; a bad horse. ogha. ni. 163; Asana; paga upara paga caDAvI de paMcA0 18, 10 dhyAnamA ma yesabAthI AzAtanA khANe ). duTTANa. na. (duHsthAna ) 5225 sthAna; isa abhimAnI Asana, paira para paira caDhAkara baiThanA bha72 5gere kSudra tuvAlu sthAna. kharAba (dharmadhyAna meM isa taraha baiThane se AzAtanA sthAna; DAMsa macchara zrAdi kSudra jaMtuoM vAlA anata). a proud posture; sitting sthAna. A bad place; a place full by keeping a leg over another of minute insects like mosquia sin is incurred by sitting thus toes etc. bhaga. 16, 2; ThA0 2, 4; in a religious performance. ka. pa0 2, 47, 4, 44 prava0440;-ggAha.j0 (-grAha) huSTa bha42. | dudvAyaNa. na (dvisthAnaka) me nAmarnu garnu duSTa makara. a wicked crocodile. taMdu. ____ii isa nAma kA ThANAMga kA dUsarA -pAraMcitra. puM0 (-pAraMcika) dhaSTa ThANA. The 2nd Thana (section) pAthi ane vi55 huSTa pArayi (Adhe / of this name of Thananga. ThA0 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duTTANarasa] ( 186 ) [ duhaMta 2,1; ThA0 7, 1; (3) nATa vidhi vizeSa. duTThANarasa. puM0 (dvisthAnarasa) yezImA 2sa; / nATaka vidhi vizeSa. & particular paccakhANAvaraNIya kaSAyane yoge karmamAM je dramatic performance. jIvA03.4; 2sa 5 te. duganA rasa; paccakhANAvaraNIya dutavilaMbita. na. (dratavilambita ) me kaSAya ke dvArA karma meM jo rasa paDe vaha rasa. | ___prAnI vidhi. eka prakAra kI nATaka Double essence, the intensity vidhi. A kind of dramatic per. which is met with in Karma ___formance. javA. 3, 4; due to the Pachchakhanavara- dutitikkha. tri0 (dustitikSa) sahana na yAya niya passion. ka. gaM. 5, 64 te. asahya. Intolerable. ThA0 5, 1; duTu. tri. (duSTa) hueTa; yoya. duSTa; ayogya. dutitta. na0 (dUtItva) tA . dUtIpana. Wicked; improper, nAyA0 16; The state of a female mess-paDicchiya. tri0 ( -praticchita ) duSTa ___enger. paMcA. 13, 20; nAlAyakane jJAna ApeluM hoya te jJAnano eka duttara. tri0 (dustara ) me tarI 415 te. atiyAra. ayogya ko diyA huzrA jJAna; jJAna | vaha jo duHkha se pAra kiyA jA sake. That kA eka aticAra. Imparting know. | which is difficult to cross. bhatta. ledge to a wicked or unworthy 147; su. ca. 4, 169; utta0 32, 17 follow; a fault connected with sUya0 1, 3, 4, 15; bhaga0 6, 33; knowledge. zrAva. 4, 7; dustAra. tri. (dustAra ) bhu14sIthA tarI dugaNAma. na0 (durnAman ) huTa 25mApavAlu zAyata. dustara; kaThinAI se pAra kiyA jAne nAbha. duSTa svabhAva vAlA nAma. A name vAlA. Difficult to cross or swim. of an evil nature. bhaga.12, 5; zrova. 21%3 duriNakamma. tri. ( durnikrama-duHkhena niSkra | duttitikkha. tri. (dustitikSa)o bhuzsImoyatra) rig:5thA nIlavAtuM 5 te. thA sahana yAya te. vaha jo kaThinAI se sahA jahAMse duHkha se nikalane kA ho vaha (sthAna). jA sake. Difficult to be endured. A place where exist is diffi-| ThA0 5, 1; cult. jaM. pa. 2, 36; bhaga0 7, 6; duttosa. puM0 (dumtoSaka ) sAhAyA duriNasIhiyA. strI0 (durniSadyA) hu:35 asaMtuSTa (sAdhu) muzkelIthI prasanna-tuSTa thAya svAdhAya bhUbhi. duHkha rUpa svAdhAya bhUmi. te. jo AhArAdika se asaMtuSTa honeke kAraNa The place of religious scripture kaThinAI se prasanna ho vaha ( sAdhu ). That in the form of pain. bhaga0 16; 2; ascetic who being dissatisfied duta. na0 (druta ) se tApase gAte; with food etc. is difficult to gAyananA ye haSa. gAyana kA eka doSa; please. dasa05, 2, 32; jaldI jaldI gAnA. A fault of sing-duiMta. tri0 (durdAnta) hernu bhuzyA mana ing ( singing quickly ). (2) ya za te. vaha jisakA kaThinAI se damana 466ii; tara. zIghratA; jaldI. haste; ho sake. Untamable. nAyA0 5, 16; quickness. paMcA07, 40; agujo0128; 17; nira0 5, 1; utta0 27, 7, 32, 25; Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duddatattaNa] bhatta0 150; giawy. 7deg ( gaizama ) gel-due. durdAntatA. Intractableness.nAyA* 17; duddaMsaNa. tri0 (durdarzana ) nenu rUpa jarA hoya te. jisakA rUpa kharAba ho vaha Ugly in appearance. aNujo0 130; duIsaNijjarUva tri0 ( durdarzanIyarUpa - durdarzanIyaM rUpaM yasya ) benurUpa le zAya tenuM na hoya te. jisakA rUpa dekhasakane yogya na ho vaha. Ugly in shape. bhaga0 7, 6; duima. tri0 (durdama ) thI hamanathAya te. durdamanIya; jisakA damana kaThinAI se ho sake vaha. Indomitable. utta0 1; 15; taMdu ( 160 ) duddi na0 (durdina) dhulIyA vAsanA gherAvAthI sU` na dekhAtAM aMdhArA jevuM lAge te. vaha dina jisameM kAle2 bAdaloM ke ghira jAne ke kAraNa sUrya dikhAI na paDe aura cAroM ora aMdherA sA ho jAya. A dark day due to black clouds. piM0 ni0 bhA0 36: buddha. na0 ( dugdha ) hugdha; 6. dugdha; dUdha. Milk. bhatta0 41; nAyA02; 18 piM0ni0 131; pana0 11; jIvA0 3, 3; vivA0 7; prava0 218; dukhaTTI. bI. (dugdhATTI) mI (asavavatanA hudhane paDavI manAvavAmAM Ave che) bali ( jo prasUti ke dUdha ko pakAkara banAI jAtI hai). a preparation made of milk of delivery. prava0 228; buddhayA strI0 ( dugdhadA ) dhane ApanArI ( strI gAya vagere). dUdha dene vAlI (strI, gau Adi). Milk-yielding; milch ( cow etc. ). vize0 1457; duddhara. tri. ( durdhara ) hu: je gharI-pamuDI zAya te; kaSTa pUrvaka pakar3A jAne vAlA Diffi [ dunirik cult to catch or hold. paya60 1, 2; dasA. 4, 52; sama0 6 ThA0 6, 10 sama0 pa0 237, du ddhArasa. tri0 ( durdharya ) pAse naI zakAya tevuM; jete tAkhe karavAnI hAma na lIDAya tevu; huye. jisake pAsa na jAyA jAya aisA; jise kAbU meM karane kA sAhasa na kiyA jAsake; durjaya. Unapproach - able; unassailable; unconquer_able. 00 2,86; zrava017; ka0gaM0 1, 44; kaSpa 0 5, 116; ogha0 ni0 bhA0 220; naMdI0 stha0 6; buddhavalehI. strI0 ( * ) hudhanI tara bhalA. dUdha kI tarI - malAI Cream. prava0228; buddhasADI. strI0 ( ) dUdhamAM ceAkhAnI kaNakI nAkhI rAMdhavAmAM Ave te; khIra. dUdha meM cAMvala DAlakara jo padArtha banAyA jAtA hai vaha khIra Milk pudding. prava0 228; duddhA. bI0 ( dugdhA ) hoyesI gAya leMsa mAhi. duhI huI gAya bhaiMsa Adi. Milked cow, she-buffalo etc. vize0 1474; dunnaya. puM0 (durnaya ) huSTa nIti. duSTa nIti. Bad politics. su0 ca0 15, 113: duniyaha. tri0 ( durnibodha ) ne prayAsathI bhIrAya te. jo prayatna pUrvaka jAnA jA sake vaha. That which can be known with an effort. sU0 1, 15, 25; dunniya na0 (durkheta) hukRtyathI saMcita dhyeya zubhambha duSkarmoM ke kAraNa saMcita azubha karma. Evil Karmas accumulated through evil actions. "baMdhaMtivedaMti ya duniyANi " sU0 1, 7, 4; dunikkha. tri. (durnirIcaya ) huye zAya tevu kaSTa pUrvaka dekhA jA sakane vAlA. Difficult to be seen. kappa0 For Private Personal Use Only * Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dunisanna] [duppautta 3, 39-rUva. na0 (-rUpa) du:mayI 42nA2. duSTarIti se-anucita rIti se pratyA595 na zaya meg rU 5. kaThinAI se khyAna 'paJcakhANa' karane vAlA. (One ) bhI na dikhAI dene vAlA rUpa. a form who accepts a vow contrary to which cannot be seen even the prescribed rules. bhaga. 7, 1B with difficulty; invisible form. dupaJcakhAya. tri. (duSpratyAkhyAna ) bhavi. kappa. 3, 36 . viya 52yamAya resa. avidhi se paccadunisanna. tri. ( durniSaNNa) duSTa zate mosa, khANa kiyA huA. (One) who has anucita rItise baiThA humA. Improperly taken & Vow coutrary to the seated. ThA. 5, 2: prescribed rules. bhaga. 7, 2; pa. puM0 ( dvipa ) hAthI; . hAthI; gaja; | dupADayANaMda. pu. ( duSpratyanAnda) mAIza kuMjara. An elephant. jIvA0 3, 1: / 217 yanAra, hutyamA mAna mAnanA2. dupauttakAya. puM0 ( duHprayuktakAya ) Ve burA kArya kara ke prasanna hone vAlA; bure kAmA viSayanI prAptithI sukhI thatAM ane aniSTa | meM hI khuzI manAne vAlA. (One ) who viSayanI prAptithI duHkha vedanAM dupraNihita is pleased to do an eyil act. pramatta saMyatinI yAnI vyApAra. icha / vivA. 1; viSaya kI prApti se sukhI aura aniSTa kI | duparikammataraya. na. (duSparikamatara) ko prApti se duHkha kA anubhava karane vAlI duHpraNi prayAsathI agni AdithI zuddha karAya te. hita pramatta saMyati kI kAyA.kA vyApAra. The vaha jo prayAsa pUrvaka agni zrAdi se zuddha activity of the body of Duh- kiyA jA sake. That which can be pranihita Pramatta Sunyati purified with difficulty by fire that is getting pleased with the etc. bhaga0 6, 1; contact of a desired object and dupAracaya. puM0 (dupparicaya) huTa pariyaya. getting dejected when some / pAhatAvaha paricayaH duSTa paricaya. Bad undesirable object comes into acquaintance. dasA. 6, 4; contact. ThA0 2, 1; --kiriyA. strI. duparicaya. tri. (duSparityaja) methI ch|715 (-kriyA ) mA po zaha. dekho te. kaSTatyAjya: kaThinAI se choDA jAne vAlA. Upara kA zabda. vide above. ThA. 2. 1: Difficult to abandon. utta. 8, 6; dupola. tri. (duSpaka) a5zata pAsa dupassa. tri. (durdarza ) bhusAcI nevAya te. paratu. ardhapakva; bhAdhI pakI huI vastu Par. kaThinAI se dIkhane vAlA. Difficult to tially ripened or cooked. paMcA. see. ThA. 5, 13B 1,22, duppatha. tri0 ( duSpada ) dvaya; sthira na rahe dupaka- tri. (duSyaca ) duSTazate pahu~. teyu: bAI mI jaya te. dulakane vAlA; anucita rIti se pakAyA huA. asthira rahane vAlA; TeDhA ho jAne vAlA Improperly cooked. prava0 282; / Rolling; unstable; bending. dupacakkhAi. tri. (duSpratyAkhyAyin ) huSTaH ogha. ni. 688; zete-avividhaye pratyAbhayAna 52yamAe duppautta tri. ( duSprayukta) mArI rIte 5. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duppaulaya ] ( 192 ) [duppaDilahiya yoga resa. anucita rIta se upayukta prayukta. zaya nahi te. aparivarddhanIya; jisakA Used improperly. panna0 22; ogha. vistAra na kiyA jAsake. That which ni0 803; bhaga. 3, 3; paMcA0 15, 37; cannot be enlarged or increasupapaliya nimAlitazata | ed. AyA. 1, 2, 5, 62% pAsu. anucita rItise pakA huA. Badly | duppaDiyANaMda. tri0 ( duSpratyAnanda )7542ne| cooked or ripened. uvA. 1, 11; badale vAlo paDaze evA bhayathI tenA upa -osAhe. strI. ( -ASadhi) duSTa zata kAramAM dAva darzAvInArAja batAvanAra; muzkepaasii moSadhI-anna. anucita rIti dvArA sAthI rI te.. upakAra kA badalA denA pakI huI auSadhi-anna. a food cooked hogA isa bhaya se jo upakAra meM doSa dikhA badly. uvA0 1, 51;-zrosahimakkha- kara nArAjI batAve-kaThinAI se prasanna hone gayA. strI0 (-moSadhibhakSaNatA) huTa rIta vAlA vyakti. ( One) who shows pAkela annanuM bhakSaNa karavuM te; sAtamAM vratane anger by showing a defect in se atiyA2. kharAba rIti se pake hue anna an obligation under the fear ko khAnA; sAtaveM vrata kA eka prati cAra. that it is to be repaid; & person eating an improperly coocked difficult to please. sUya0 2,2, 62, food; a violation of the 7th ThA0 4, 3; dasa 6, 4; vow. uvA0 .. 51; duppaDiyAra. tri. (iSprati-tI- kAra ) / duppazcakkhAya. tri0 (duSpratyAkhyAta) dRSTIta- sahelAIthI pratikAra-pratyupakAra na thaI zake avidhiye 52mAra resa. anucita rItise. te. jisakA pratikAra-pratyupakAra saralatA se na bhAvidhise paJcakhANa kiyA huA. ( One ) hosake vaha. That which cannot be who has accepted vows in a easily remedied or avenged. bad way. sUya0 2, 5, 6; ThA0 3, 1; duppaDikaMta. tri. (duSpratikAnta ) musIyA duppADalehaga. tri. (duSpratilekhaka ) ne dRSTi tenuM Ama thAya te huya. jisa para gocara na thaI zake tevuM jenuM paDilehaNa na kaThinAI se AkramaNa kiyA jAsake vaha; yaza teyu. vaha jo dikhAI na da; adRzya: durjaya. Difficult to overcome; io. | jisakA paDilehaNa na ho sake. Invisible. vincible. vivA* 1; whose " Padilehana " cannot duppaDiggaha. puM0 (duSpratigraha ) vicha / be done. dasa. 1, 1, 20, 6, 16 gayesa pAramA praSTa pA6 aganA mI duppaDilehaNA. strI0 (duSpratilekhana ) adi. vilAya suutrne| pIso meha. vicchodita ghise pavilaya 42vU te. avidhisa paDile. bArahaveM hASTavAda aMga ke dUsare vibhAga sUtra haNa karanA. Making Padilehana kA bIsavAM bheda. The 20th division improperly. Ava0 4, 6 of the 2nd Vibhaga Sutra of duppADilohiya. tri. (dupratilekhya ) menu the lost twelfth Distivada pa7i5 1252 na ya za te. jisakA Anga. naMdI0 56; 'paDilahaNa' (pratilekha ) barAbara na ho duppaDibUhaga. vi. ( duSpratibRhaka) pArI / sake vaha. That whose Padileha. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duSpagihANa ] na can not be properly made. paMcA0 1, 30; duSpaoihANa. na 0 ( duSpraNidhAna) hiMsA mAhi duSkRtyAM praNidhAnayittanI tA. hiMsA Adi duSkarmoM meM praNidhAna cittakI ekAgratA. Concentration or evil deeds such as injury etc. paMcA0 1, 26; pravR. 284; 1222; ThA03, 1; bhaga018,7 duppaNIyaMtara. tri0 ( duSpraNItatara ) yukti hIna; ayukta ayukta; yuktihIna; upAya rahita. Illogical; irrational; without means. sUrya * 2, 7, 6; duppaNolliya. tri. ( duSpraNodya - duHkhana praNodyate praryate iti ) hu: methI muzDesAthI preraNA uravA yogya. jase kaThinAI se prerIta kiyA jA sake vaha. Difficult to urge. sUrya 0 1, 3, 1, 60 dumpa. ra. tri0 (duSpratara) ke tarIna zAya te. dustara; jo pAra na kiyA jAsake vaha Difficult to cross. "zraMtamaM duSpataraM mahaMta " ( sU0 1, 5, 1, 11; duSpamajaNA. strI0 ( duHpramArjanA ) huSTa rIte vyavidhi amAnate. duSTazIta se pramArjana karane kA kAma. Brushing (sweeping) against the prescribed rules. zrAva0 4, 6, duppamAjaya. tri. ( duSpramArjita ) huSTa rIte avidhi pramAna urela. duSTarIti se anucita vidhi sa pramArjita Improperly; brushed. prava* 287; cArI. zri0 ( - cArin ) avidhime huSTa rIte thuMkane cAlanAra; asamAdhinA trIna sthAnakane sevanAra ( sAdhu ). avidhi se pramArjana kara calane vAlA; asamAdhi ke tIsare sthAnaka kA sevana karane vAlA. ( one ) who walks without brushing the ground Vol. 11/25. [ duppaiMsa in a proper way; one who incurs the third stage of Asamadhi, sama* 20; dasA0 1, 5, 6; duppayAra. puM0 ( duSpracAra ) yorI vigere bhA sAyAra, anyAya. corI Adi durAcAra; anyAya. Bad conduct like stealing etc; evil deeds. kappa0 3, 36; dupparakkaMta. tri0 ( duSparAkrAnta ) nA 352 bhuzDesIthI parAibha thA zaDe tevu. vaha jisapara kaThinAI se parAkrama kiyA jA sake. Diff cult to be assaulted or over 163 ) come. zrAyA0 1, 5, 4, 156: duSparikammatara na0 ( duSparikarmatara ) lu " duparikammatasya " dekhA "duparikammataraya" Vide "duparikrammatasya " bhaga0 zabda. 6. 1; duppavesa. tri0 ( duSpraveza ) mA ghaNI bhusIkhe praveza yaha zuDe tevu. jisameM bar3e duHkha ke sAtha praveza kiyA jAsake aisA. Difficult to penetrate taMdu0 jaM0 pa0 ova* dumpasaha. puM0 ( duSprasaha ) se nAmanA bhe AcAya ke je pAMcamA ArAne cheDe thavAnA che. isa nAmake eka AcArya jo pA~caveM Are ke anta meM hone vAle haiM. A preceptor of this name who is to be born at the end of the 5th Ara ( cha part of the cycle of time ) prava0 765; - sUri. puM0 (- sUri) hu pasala nAmanA AyArya duppasadda nAmaka AcArya. a pre ceptor of this name. prava0 1451; duppassa. tri0 (durdarza ) muzDeDIthI heppAya te. kaThinAI se dikhAI dene vAlA Difficult to see. ThA0 2, 1; duSpa haMsa. tri0 (duSpradhvaMsa ) hinatAthI nArA rAya te. jisakA nAza kaThinAI se ho sake aisA. Difficult to destroy. For Private Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duppahaMsazra-ya] ( 164 ) [ dumbhikkha - nAyA. 18% vivA03; 1; piM. ni. 80; 327; utta0 27, 8 duppahaMsazra-ya. tri. (duSpradhnasaka) AdhyAna vivA0 7; sama06; 551 zaya tevu. vaha jo kisI se bhI dubbalaya. tri0 (durbalaka ) suyesa: husa. na pakar3A jAsake. That which cannot sUkhA huzrA; durbala. Dried; week; be caught by anyone. utta0 6, | lean. aNujo0 130; 20; 11, 20; vivA0 3; dubbaliya. na0 (daurbalya) satA. azaklatA; duppiccha. tri. (duSprekSpa) hinatAthI mAya te. kamajorI. Weakness; feebleness. jo kaSTapUrvaka dekhA jA sake vaha. Diffi- prAyA* 2, 3, 2, 121; cult to see. su.ca0 2, 5316, 56; dubbaliyatta. na0 (duIlikasva) huma . duppUra. tri. (dapUraka) nitAthI bharI durbalatA; kamajorI. Feebleness. bhaga. zAya te. vaha jisakI pUrti kaThinAI se ho / 5, 5, 12, 2; sake aisA. Difficult to fill up. dubhagAkarA strI. (durbhagakarI) yI sAmAna utta08, 16; mANasa durbhAgI bane tevI vidyA; 40 vidyAduphphaas. puM0 ( duHsparza ) 52 / 1 25za. duSTa / bhAMnI ye 4. jisake kAraNa saubhAgya zAlI sparza. Bad touch. bhaga0 7,6, puruSa abhAgA bane aisI vidyAH 40 vidyAoM duphAsa. puM0 ( duHsparza ) 52 / 1 25za. duSTa meM se eka ( vidyA). A lore by which sparza. burA sparza. Bad touch. jaM.10 a fortunate man becomes un 2, 36, bhaga0 1, 7: fortunate; one of the 10 lores. duphAsattA. strI0 ( duHsparzatA) 25 25za sUya. 2,2,27 pAj. duSTa sparzatA; burI taraha se chUne kA dubhAsiya. na0 ( durbhASita) 25 yayana. bhAva. The state of bad touch. | kharAkSa vacana; bure bacana. Bad words. bhaga. 6, 3, pNc| 0 52. 17, dubaddha. tri. ( durbaddha ) 52 // zate mAMdheduM. duribha tri. ( *durabhiH durgandhi) huyI . burI taraha se bA~dhA huA. Tied badly. | durgadhI. Foul-smelling. (2)azubhaH nisI0 13, 7 ani4 azubha; aniSTa. inauspicious; dubala. tri. ( durbala ) masaDIna. balahIna. | oinenous. panna0 1; nisI0 2, 43; ___Feeble; weak. bhaga0 16, 4; jIvA0 3, 1; AyA. 1, 6, 2, 148; dubuddhi. tri. (durbuddhi) nonI muddhi pa dubhikkha. na0 (durbhikSa) dezamA bhikSA na hoya te. vaha jisakI buddhi kharAba ho. bhayatI hAya te heza yA pAsa. vaha daMza yA Foolish; stupid; evil-minded. kAla jisameM bhikSA na milatI ho. The "evaM dubuddhi kiccANaM vuttovattA pakudhai" place or time when alms can. dasa. 1, 2, 16; not be got. bhaga0 3, 7, 5, 6; jIvA0 dubbala. tri. (durbala ) DIna. balahAna; 3, 3; ThA0 3, 1; (2) lakSAno abhAva. nirbala. Feeble; weak. bhaga0 5, 6; bhikSA kA abhAva. absence of aling. 1, 33, 16, 3; veya. 3, 16; kappa. 6, jaM0pa0 1, 10 ThA* 1, 2; (3) . 61; zrAva. nAyA0 1; 2; 13; jIvA0 3, , durbhikSa; akAla. Famine. gacchA0 61%; Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dubhigaMdha] [ duma - prava0 166: 450; sama0 34; bhova0 mahA. abhAgA banatA hai. A variety of Na50 35; ogha.ni. 646; -bhatta. na. ma Karma at whose maturity (-bhakta ) huAsanA matamA bhUme bharatA a being becomes unfortunate. garImAne sApavAnaporA. durbhikSa ke ka.gaM0 1,27, ka. pa. 4,37,56, panna. samaya meM bhUkhoM marate hue garIboM ko diyA 23: (2) tri. durbhAgI. abhAgA. unjAne vAlA bhojana. food distributed __fortunate. nAyA. 16; paraha. 1, 2; to the famine-striken. nAyA0 1; 2,4; sama0 25; nisI0 6, 6; bhaga0 5,6, 6,33;ova040; dubhagga. tri. ( daubhAgya ) huIi . prabhAgA. dubhigaMdha. puM0 (durAbhagaMdhadurgadha ) dudha. Wretched. nAyA0 16; -bhAga. tri. durgadha. Bad smell. ( 2) alj. (-bhAga) mIne bhAga; adhu. dUsarA bhAga; durgadha vAlA. ill-smelling. jaM.50 5, AdhA.the other part;half.prAva.17; 112; rAya0 26; bhaga0 8, 1; 14, 7; -kaDhi a. tri. (-kathita) me bhAge 18, 6: 20, 5, ThA0 1, 1; sama* 22; leluM; seranuM adhasera rahe tevI rIte ukAutt0 36, 17, sesa; 'megnniise| 2sa. dobhAgoM meM ubAlA dubbhigadhatta. na0 (durAbhigandhatva) hu 55. huA; sara kA prAdhA sera raha jAya isa bhAMti durgaMdhatA. Noisesomeness. bhaga017,2; ubAlA huA. boiled to a half part dunbhigaMdhattA. na. ( durabhigaMdhatva ) 4- e.g. 1 seer inay remain half 54. durgadhatA; badabU. Noisesome. seer after boiling. ka. gaM. 5, 65; ness. nAyA. 12; -patta. tri. (-prApta ) 01 nAganAdubhisadda. puM. (durabhizabda) azubha za6. arko sAhAra prAta 42nAra. dUsare bhAga ke azubha-bure zabda. Bad evil word. zrAdhe mAhAra ko prApta karane vAlA. (one) ThA0 1,1; panna. 13; who receives half of the 2nd dubhisaddattA. strA0 (durAbhizabdattA ) azubha part of food. bhaga0 7, 1; vava08,15; za06 5 . azubha zabdatA; bure zabdoM kA duma. puM0 ( druma ) attarIyA sunanA bhAva. The state or quality of | bIjA vargane sAtamAM adhyayananuM nAma. bad words. nAyA0 12; aNuttarovavAi sUtra ke dUsare varga ke sAtaveM dubbhUtra. tri. (durbhUta ) duzayArI; nindha.. adhyayana * / nAma. Name of the 2nd durAcArI; nindya. Immoral; censur section of Anuttarovavai Suable. utta0 17, 17; bhaga0 3, 2; tras. jaM. pa0 2, 20; ( 2 ) zreNi jIvA. 3, 3; rAjAnI dhAraNuM rANunA putra ke je mahAdubbhy. tri. ( durbheda):mayI levAlAya. vIra svAmI pAse dIkSA laI 11 aMga bhaNI kaSTa pUrvaka bhedane ke yogya; durbhadya. Diffi- guNarayaNa tapa karI sela varasanI pravajayA cult to pierce. 119. pAlI vipula parvata upara 1 mAsana saMthAre dubhaga. na0 ( darbhaga) nAmamanI se prati karI aparAjita nAmanA anuttara vimAnamAM nA yaya 75 pine che. nAma- utpanna thayA tyAMthI eka avatAra karI mokSa karma kI eka prakRti jisake udaya sa jIva zrI. zreNika rAjA kI dhAraNI rAnI ke Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duma] ( 196 ) [ dumase - putra jinhoMne mahAvIra svAmI se dIkSA lekara its gods live for eighteeu 11 aMgoM ko paDhA, guNarayaNa tapa kiyA, Sagaropamas. They breath solaha varSa kI pravrajyA pAla kara vipula parvata once in nine months and are para eka mAsakA saMthArA kiyA aura aparAjita hungry after 18000 years. nAmake anuttara vimAna meM utpanna hue aura sama. 18; -rAya. puM. (-rAja) pradhAna vahAM se eka avatAra ke bAda mokSa vRkSa. pradhAna vRkSa. a chief tree. ThA0 ko prApta hoMge. The son of the queen Dharini wife of the dumaNa. na0 (durmanas ) huTa bhana. duSTa mana; king Srenika, who being con. bigar3A dila. An evil inind. nAyA01; secrated by Mahavira Svami pagaha. 1, 3, studied the 11 Angas, prac. dumaNa. na0 ( * ) ghAlu 52yuM te. sapheda banAne tised Gunarayana penance, re. kA kArya. Whitening. paraha. 2, 3, imained an ascetic for 16 years, dumapuSphiyA. strI. ( dumapuSpikA ) 6zavaM. fasted for a month on the si sUtranA prathama adhyayana nAma. dazavaiVipula mountain was born in kAlika sUtra ke prathama adhyayana kA nAma. Anuttara celestial abode Name of the 1st chapter of named Aparajita and after one the Dasavaikalika Sutra. zrodha incarnation will attain salva ni. 650; tion. aNutta0 2, 7; (2) vRkSa; 85. dumaseNa. puM0 (drumasana ) tarAvayA bhUtraH vRkSa; bhAr3a. a tree. nAyA. 133; jIvA. nA bIjA varganA AThamA adhyayananuM nAma. 3, 3; ThA. 4, 4;vize0 130, 7; 1724; aNuttarAvavAi sUtra ke dUsare varga ke AThaveM utta0 50, 1; 32, 10; dasa. 1, 2 ., adhyayana kA nAma. Name of the 8th 2, 1; bhaga0 2, 5, (3) yabharendranA pAya chapter of the 2nd section 1142ne| adhipati. camarendra kI paidala senA of the Anuttarovavai Sutra. kA adhipati. the commander of aNutta0 2, 8; ( 2 ) zreNi sannI the infantry of Chamarendra. dhAraNa rANenA putra, ke je mahAvIra svAmI ThA05,1; (4) manAmanu mAmA parnu samIpe dIkSA laI, 11 aMga bhaNI guNaravaNa eka vimAna; enI sthiti aDhAra sAgara- tapa karI, sela varasa pravrayA pAlI, vipula pamanI che e devatA nava mahine zvAsozvAsa parvata para eka mAsana saMthAro karI, le che, ane ene adAra hajAra varSa sudhI aparAjita nAmanA anuttara vimAnamAM sAge che. AThaveM devaloka kA druma nAmaka eka utpanna thayA tyAMthI eka avatAra karI vimAna; isakI sthiti 18 sAgaropama kI hai bhAkSa ze. zreNika rAjA kI dhAraNA rAnI ke ye devatA nau mahine meM zvAsozvAsa lete haiM putra, jinhoMne mahAvIra svAmI se dakSiA lekara aura inheM 18 hajAra varSoM meM kSudhA lagatA 11 aMgoM kA adhyayana kara, guNarayaNa tapa kara hai. a celestial abode named solaha varSoM taka pravrajyA pAlakara vipula parvata Druina of the 8th Devaloka, para eka mAsa kA saMthArA kara, aparAjita Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dumiya ] nAma ke anuttara vimAna meM utpanna hue aura vahAM se eka avatAra lekara mokSa ko prApta hoMge. the son of the queen Dharini wife of the king Srenika, who being consecrated by Mahavira Svami studied the 11 Angas, practised Gunarayapa penance, remained an ascetic for 16 years, fasted for a month on the Vipula mountain, was born in Anuttara celestial abode named Aparajita and after one incarnation will attain salvation. aNutta02.8; ( 3 ) navamAM baladeva vAsudevanA pUrva bhavanA dharmAyArtha navameM baladeva vAsudeva ke pUrva bhava ke dharmAcArya. the religious preceptor of the ninth Baldeva Vasudeva in his past birth. sama0 pa0 239; *dumiya. tri0 ( ) gho. sapheda kiyA huA. Whitened su0 pa0 20; dumuha. puM0 ( darmukha ) se nAmanA meM yAdava bhAra. isa nAma ke eka yAdava kumAra A Yadava Kumara of this name. parAhU0 1, 4; nAyA0 16; dummada strI0 (durmati) hurbhAti. durmati; kharAba buddhi vAlA. Foolish; dull; evilminded. dasa0 5, 2, 36; ( 2 ) tri0 huSTa buddhivAlo. kharAba buddhi vAlA evilintellected. sUya0 1, 1, 2, 21; dummaNa. tri0 (durmanas ) ghaSTa viyogAdithI netu mana bhinna tha hoya te. iSTa viyogAdi se jisakA mana khinna hogayA ho. ( One) dejected on account of separatiou from a desired object. ( 167 ) * [ dummudda ThA0 3,2; piM0 ni0 446; dasA0 6, 4: dummaNiya. na. ( daurmanasya ) huSTa manobhAva. duSTamanobhAva; kharAba vicAra. Evil idea. dasa0 6, 3, 8; dummAri puM0 ( durmAri ) huSTa bhArI-bharI. . duSTamArI. An epidemic. prava0 450; dummuha. puM0 (durmukha) aMtaMga sUtranA jInna varganA hazamA adhyayananuM nAma. aMtagaDa sUtra ke tIsare varga ke darzaveM adhyayana kA nAma. Name of the 10th chapter of the 3rd section of Antagada Sutra aMta 3, 10; ( 2 ) dvArakAnA baladeva rAjAnI dhAraNI rANInA putra ke je temanAtha prabhunA pAse dIkSA lai cAda pUrvanA abhyAsakarI; vIsa varasanI pravajyA pAlI eka mAsane saMthArA merI zatruMjaya para nirvANupada pAyA. dvArikA ke baladeva rAjA kI rAnI dhAraNI ke putra jinhoMne nemInAtha prabhu se dIkSA grahaNakara caudaha pUrva kA adhyayana kara bAraha varSoM kI pravrajyA pAlakara; eka mAsa kA saMdhArA kara zatruMjaya para nirvANa pada prApta kiyA. the son of the queen Dharini wife of the king Baladeva of Dvarika, who studying the 14 Purvas, remaining ascetic for 12 years and fasting for a month on Satrunjaya an attained salvation. aMta* 3, 10; ( 3 ) durmukha nAmanA pratyeka mudde ke jene indrastazmanI palaTAtI avasthA uparathI vairAgya utpanna thayo hate. durmukha nAmaka pratyeka buddha jinheM indrastambha kI badalatI huI avasthA ke kAraNa vairAgya utpanna huA thA. Prateyaka Buddha ( who attained salvation through the For Private Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dummeha ] ( 198) [ duraNupAla knowledge of his own intui. | __ jaldI 2 donoM prakAra kA nRtya kiyA jAtA tion) named Durmukha who ho. The 24th of the 32 dramas was led to renouncement at in which both slow and quick seeing the changing condition ___dances are shown rAya0 14; 63; of Indrastambha. utta0 18, 45; duyAvatta. na0 ( dvikAvata ) vi26 gaye dummeha. tri. ( durmedhas) hubhuti pAsA. durbuddhi | bAramA draSTivAda aMganA bIjAvibhAga sUtrano arar. Foolish; dull; blockhead. sttrm| meha. viccheda gayehue 12 veM dRSTivAda utta0 13. 7; vize0 551; aMga ke dUsare vibhAga sUtra kA satrahavAM bheda. duya-a. tri. (dvika ) me. do. Two. jaM. the 17th variety of the 2nd 5. 5, 121; bhaga0 8, 1; 20, 5; 21, 5; Vibbaga Sutra of the lost 12th duya. na0 (duta) trIza mAranA nA bhAMnA Dristi Vada Anga. naMdI0 56; 22 mA ghanA naTarnu nAma; bhAdruta-duyAha. na0 (dvikAha ) me divasa. do dina tApaNe tApaNe nAvAmAM Ave te nATa. Two days. bhaga06, 5; 12, 7 dasA. battIsa prakAra ke nATakoM meM se bAisavAM nATaka jisameM drutagati se nAcA jAya. The 22nd duraMta. tri. ( duranta-duSTo'nto vinAzo yasya) drama of the 32 kinds in which nahArA pariNAmavAluM. duSpariNAma vAlA. quick dance is shown. rAya. 14; Evil ending. utta0 10, 6, bhaga* 3, (2) utA gAte. jaldI 2 gAnA. 2; nAyA0 16; paNha. 1, 2, uvA0 2, singing by quick. (3) mAyanane se 65; bhatta. 15; ho5; mAhopane zaktipaNa he che. gAyanakA durakkha. tri0 ( dUrakSa ) bhusathI payAvI eka doSa jise zaMkitapana kahate haiM. a zaya te. durrakSya; jisakI rakSA kaSTa se fault in singing called Sankita ho sake vaha. Difficult to protect. or shyness. aNujo0 128; su0 ca. 6, 107; yaM-ya. a.(dutam ) sItApasI. jaldI | duraNucara. tri. ( duranucara ) : mAya25 se; zIghratA se. quickly; speedily. zazAya teyu; bhu14khI mayu. duHkha pUrvaka vize0 2048; pi. ni0 208; ogha. ni. AcaraNa kiyA jAne vAlA; kaThinatA pUrNa. bhA. 2876% Difficult to do; difficult. paMcA. duyazra. tri. (dvika) ye. do. Two. "evaM 10,46; AyA. 1, 4, 4, 137, ThA. 5, duyo bhezro" bhaga. 8, 1; 1; bhaga* 6, 33, nAyA. 1; duyaga. tri. (dvika ) the. do. Two. bhaga. duraNuNoya. tri. (duranuneya ) mA svatAya 12, 10, 20, 5; pAsI. duSTa prakRti vAlA. Bad-natureduryAvalIvaya-ta. puM. na. (durtAvilambita) ed. dasA0 6, 4; batrIza nATakamAMnuM vIzamuM nATaka; jemAM | duraNupAla. tri. (duranupAla) humethI pAlI utAvaLe ane dhIme banne prakAre nATya-nRtya- ___zAya te. kaSTa pUrvaka pAlanIya. Diffi52vAmAM Avate nATa. battIsa nATakoM meM se | _cult to practise. paMcA0 17,42; utta. cauvIsAM nATaka ki jisameM dhIme 2 aura 23, 27 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duratikamaNija] ( 166 ) [ durAsaya-zra duratikamaNijja. tri. ( duratikramaNIya ) gaM. 6,11: me bana yaza te. durladhya; jise | darahidviya. tri. (duradhiSThita) bhuzIthI si kaThinAI se pAra kiyA jAsake. Difficult yaza tej, dusAdhya, kaThinAI se siddha ho to cross. nAyA0 5; sakane vAlA-duHsAdhya; durArAdhya. Diffidurappa. tri. (durAtman ) huSTAtmA; 5225 cult to accomplish. dasa0 6, 4; 2yamAvA. duSTAtmA; kharAba svabhAva vAlA. durahiyAsa. tri. ( duradhisahya ) du:merI A wicked, bad-natured fellow. / sahana thAya te. duHkha se sahA jAne vAlA. zrogha. ni. bhA. 27: Borne with pain. uvA0 2, 100 durrAbhagaMdha. tri. (durrAbhagandha ) hugadhI, dasA. 6, 1; rAya. 283; bhaga0 5, 6;t, napaNI pAsapAluM. durgandhI; burI bAsavAlA. 33, 15, 1; sUya. 2, 2, 67, nAyA0 1 foul-smelling. (2) puM0 huA dha 5; 16; jIvA. 3,1; 5215 gha. durgandha; kharAba bAsa. foul- durahivAsaya. tri. ( duradhisahA ) smell. bhaga0 1,1; pAyA. 1, 5, 6, "durahiyAsa" .. dekho "durahiyAsa" 170 nAyA. 6; 12; zabda. Vide "durahiyAsa" sUya0 1, 3, duravagAha. tri. (duravagAha) me pravezarI 25 te. kaThinAI se praveza karane jaisA; | dArAha. tri0 (durArAdhya)huNe 42 mArAdhI vaha jisameM kaSTa pUrvaka praveza kiyA jAsake. zAya te. durA dhya; kaThinAI se jisakI Difficult to enter. sama0 10: ArAdhanA kI jAsake. Difficult to durasa. tri. ( durasa-duSTA raso yasya ) 1215 | worship. kappa. 5, 132: 2sapA9: 2sahI- kharAva rasa va lA; rasa | durAlAiya. tri. (duzalocita ) 24||riiyii hIna; nIrasa. Having bad juice naye. asAvadhAnI se dekhA huA. Seen juiceless; dry. bhaga0 1, 7, 7, 6; / inadvertantly. ogha0ni0 bhA0 274; durasatA. strI0 (dUrasatA ) 55 2sapA. durAsaya. puM0 ( durAzraya ) dhanA lIye nA virasatA; kadrasatA. Tastelessness; muzkelIthI Azrama thaI zake te; ati pracaDa insipidity. bhaga* 6, 3: nAyA0 12: / prativAdI. jisakA Azraya krodha ke kAraNa durahi. puM0 (durabhi ) nirA nAma kAThanAI se liyA jAsake vahA ati ugra nA yathA 71 huga pAme. durabhigaMdha svabhAva vAlA. (One) whose shelter nAmakarma jisake udaya se jIva durgadha pAtra. can be taken with difficulty for A Nama Karma named Dura his anger; a very hot-temperbhigandha at whose appear. ed person. utta. 1, 13, dasa0 6,33%3 ance a life becomes foul-smell. paraha. 1,36 ing. ka. gaM0 1, 41; durAsaya-zra. tri0 (durAzaya ) 31 AzayadurAhegama. tri0 (duradhigama duHdukhena adhigamaH vAle; jene sAmAnya buddhithI thAha (pAra ) prApta yaspAsI) dudha, muztIthA samAlaya sazaya nalite. gaMbhIra Azaya vAlA; tevu. kaThinAI se samajhA jAna vAlA. Diffi- | jisako thAha sAmAnya buddhi dvArA na lI jAsake. cult to understand. sama0 10; ka. (One) of a high motive; who Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duriya ] cannot be gauged by mens of ordinary intelligence.utta0 11,31; ( 2 ) atyanta duHkhathI paNa sahana na thAya atyanta kaSTa se bhI na sahA jAne vAlA. that which cannot be endured even with great pain. dasa0 2,6; duriya na0 ( dUrita ) pApa pApa. Sin. prava0 311, - darI. strI0 (-darI) hurita -pAparUpa gujha. durita- pApa rUpa guphA & cave in the form of sins. bhatta0 123; ( 200 duriyAri strI0 ( duritAri ) saMbhavanAthaUnI hevInaM nAma saMbhavanAthajI kI devI kA nAma. Name of the wife of Sambhavanathji. prava0 377; durukka na. ( *vuruSka ) thoDu, thoDu pIselu ; thu. kucha kucha pIsA huA; thUlI. Ground a little; whole-wheat. zrAyA0 2, 1, 8, 45; duruta. tri0 (dvirukta) mena ubhyA resuM; punarusta. do bAra bolA huA; purukta, Repeated twice. piM0ni0 133; duruttara. tri0 ( duruttara = dustara ) hu: merI tarIzAya tevu; hustara, huI dhya. kaThinAI se pAra kiyA jAne vAlA; dustara; durlabhya. Difficult to cross or swin. nAyA 0 1; dasa 0 6, 66, 6, 2, 24; utta* 5, 1 sUya0 1, 3, 2, 1; duruddhara. ci0 ( durudara ) huye nIle te. duHkha se nikalane vAlA. Difficult to take out sU0 1, 2, 2, 11; durussAsa. puM0 ( durucchavAsa ) huSTa zvAsa; hurviyA2. duSTa uzvAsa; durvicAra. Foul breath; bad thought. nAyA0 1; durUDha. tri. ( ArUDha ) ArUDha thayelo; yaDhelA. ArUDha; car3hA huA. Mounted; riding. zrava0 31; bhaga0 7, 6; 6, 33, 12, 2; > 15, 1; 16, 6; nAyA0 1; 3:2,8:6; 16 piM0 ni0 584; rAya0 38; durUya. na0 ( durUpa) meDosa rUpa. beDola yA bhaddA rUpa. Ugly form. nAyA0 18 durUva. na 0 ( dUrUpa ) rAma rUpa; meDosa. kutsitarUpa; beDaulapana. Ugliness; deformity. bhaga0 1, 7 7, 6; dasA0 10, 7; ThA0 1, 1; nAyA0 12; durUva. tri0 ( dvirUpa ) me rUpa, jenI saMkhyA. dorUpa; do kI saMkhyA Biform; the number 2. jaM0 pa0 2, 36, aNujo * 37; vize0 162; - zradriya tri0 (- adhika) adhi. do aura do adhika. two more. bhaga0 13, 4, durUvattA. strI0 ( dUrUpatA ) meDosa pahuM. bhaddApana; kurUpatA. Akwardness: ugli ness. nAyA0 12; maga0 6, 3, 7, 10: durUvasaMbhava. tri0 ( dUrUpasambhava ) huruusspancendriyanA mala mUtrAdi tene viSe utpanna thatA va durUpa-paMcendriya ke malamUtrAdi se utpanna hone vAle jIva. Living beings born form the excretions of a five-sensed living being. sUya0 2, 3, 28; V durUha dhA0 I, II. ( dur + rUdra ) 752 bhaDhapuM; svAra puM. Upara car3hanA; savAra honA. To ascend; to mount; durUha i. jaM0 pa05, 117; bhaga0 7, 6; [ durUha 16, 6; nAyA0 1; 14; 16 16: jaM0 pa0 nisI0 12, 13, 15, 13 vivA0 3; rAya0 67; uvA 01, 61; durUhAMta. nAyA0 1 3 1 8; 16; zrotra * 33; jaM0 105, 112; durUhAmi uvA0 2, 108 durUhaha. zra0 bhaga0 15, 2; durUhe. a0 bhaga0 15, 1; For Private Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durovaNI] [ duvAriya durUhittA. saM0 kR. pana. 17; bhaga. 2, 1: "dukhabha'' zabda. Vide " dullabha" jaM. nAyA0 1; 12; 16, jaM. 50 5, pa. 3, 56; AyA0 2, 5, 3, 154: utta. 117; 112; 3, 1, 10,4; bhaga. 7, 1; 6, 33; nAyA. durUhihettA. bhaga0 7, 1; 6, 33, 12, 1; | 1; 2; pi. ni. 366; su. ca0 1,116; 15, 1; 18, 2; nAyA0 1; 14; sU0pa0 20; dasa. 4, 26, 5, 1, 100; durUhamANa.va.kR.dasa05,1,68bhaga.16,6 bhatta* 3; gacchA* 62; paMcA. 6, 44; durUhiyA. sUya0 1, 1, 2, 31; 15, 38% durovaNI. tri. ( durupanIta) dRSTa rIte | duvaeNa. puM0 ( durvarNa ) 422521. kuvarNa; asaMgata paNe upanaya melavavo te; sAdhyane ! kharAba raMga. Bad colour. bhaga. 7,6; anupayogI 9225 mA5 te. duSTa roti jaM0 pa0 2, 36; se upanaya milAne kA kArya; sAdhya ko anuH | duvarANa tA. strI0 (durvarNatA) va (2) payogI udAharaNa dene kA kArya. Obtain- 5. kurUpatA; badasUratI. Ugliness; ing application to the special the quality of lraving bad case of an inference in a falli. colour. bhaga06, 3, cious way. ThA0 4, 3; duvaya. puM0 ( drupada ) T56 nAmane pAyAta dullaha. tri. ( durlabha) la. durlabha. Difn. dezana 2. drupada nAmaka pAMcAla deza kA cult to be attained. bhatta0 71; rAjA. The king of the Panchala prava0013; country named Drupada. nAyA. dulaMgha. tri0 (durlagha.) du:merI mAya me. durlaghanIya. Difficult to trang. duvAmatara. tri. ( durvAmyatara ) ati bhu. gress. su0ca. 15, 160; sAthI mA-yA yo5. kaThinAI se dullabha. tri. (durlabha ) huna-du: bhaNe te. syAjya. Dificult to be aban. kaThinAI se prApta hone vAlA; dulebha. Hard | doned. bhaga. 6, 1; to get; inaccessible. utta0 8, 15; / duvAra. na. (dvAra) 612-'pAra; 62vA. piM. ni. 322; --bohi. tri.(-bodhi) dvAra; phATaka; daravAjA. A door; a numA " dulabhabohima " za6. dekho| gate. bhaga. 2,53, 1; nAyA. 15; " dukhabhabohima" zabda. vide " dullabha 8, 16, 18; veya. 1, 10; 14; vivA. ahizra" bhaga. 3, 1; -bohitra-ya 3; ; ; jaM. pa. rAya.58%; prava* 638% tri. ( -bodhika ) bhulAyA madha pAme / 676; 876; kappa0 4, 67, 5, 66; tevA. kaThinAI se samajhane vAlA. (one ) | -vayaNa. na. (-vadana)62vAlanA bhA. who understands with diffi. | daravAje ke phATaka. panel of adoor. culty; dull. dasA0 10, 3, rAya0 76; | bhaga0 13, 4, 15, 1: dulla maya. tri0 ( durlabha ) huma: bhuzyA | duvArA. stra. ( dvArA) mA265 nAnI pArI. hu'prA. durlabha.duSprApya. Inaccessible; dAjA; choTI khiDakI. A door; a difficult to get. utta0 10, 20; | small window. bhaga0 13,4; dulaha. tri0(dulabha) me| "dukhabha"za dekho | duvAriya. puM0 (dauvArika ) 62pAsa62thAna. ___Vol II/26 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duvAriyA ] ( 202 ) [duviddha - dvArapAla; daravAna; jyoDhIvAn. A door-| offering 12 rounds in the salukeeper.; a warder. nisI.., tation of Ichchhami etc. sama. -bhatta. na0 (-bhakta) 62pAsane bhATanu 12; -muSTutta. na0 (-muhUrta) pAra bhuputa. bhAgana. dvArapAla kA bhojana. the food bAraha muhUrta. twelve Muhurtas for a door-keeper. nisI0 6, 6; | ( one Muhurta=48 minutes ). duvAriyA. strI (dvArikA) nAnI mArI. choTI jaM. 50 5, 134 -vAsa.na0 ( -varSa) khiDakI. A small window. bhAyA02, mAra va bAraha varSa. twelve years. nAyA. 12 duvAlasa. tri0 (dvAdaza) mAra; 62 aneye. duvAlasama. tri. (dvAdazama) mAmA. bArahavA. bAraha; daza aura do; 12. Twelve. jaM. Twelfth. ThA. 6, 1; nAyA. 1; (2) pa01, 120, 5, 116; aNajo0 42, 134; na. pAMya 5pAsale 72te. pAMca upabhaga* 2, 1; 3, 2, 5, 1; 6, 8, 8, 1; vAsa eka sAtha karanA. observing 5; 11, 11, 18, 2; 10; 25, 7; nAyA. five fasts together. bhaga0 25, 7, 1:4; 5; 16% naMdI0 40; pana. 1; vara. nAyA. 8 8, 15; sU0 pa. 1; uvA. 1, 12, prava. duvAlasaviha. tri. (dvAdazavidha) yAra :31; -aMga. na. ( -aGga ) mAyAsaMga 2k. bAraha tarahakA. Of twelve kinds. Adi mAraga sUtro. prAcArAMga Adi sama0 12; vivA0 1; nira0 3, 3: nAyA. bAraha aMga. the 12 Anga Sutras 12; prava. 46 viz. Acharanga etc. sama0 1; bhaga0 dubAlasahA. bha. (gdazadhA.) mA2 re. 16, 6; 20, 8; 25, 3, 42, 1; kappa.8; bAraha prakArase. In twelve ways. -aMgi. strI. ( -aGgin ) AyArAma sa. ca. 15, 70 suuy|| ( sUtra in) kore pAsa duvAsapariyAya. puM. ( dvivarSaparyAya ) me sUtra (zAstra) nA dhrnaa2|; aMgazAlavettA. vapanA paryAya. do vaSa kI paryAya. A AcArAMga, sUtrakRtAMga bhAdi bAraha aMgasUtroM modification of two years. ko dhAraNa karane vAlA; aMgazAstra vettA. nAyA08 (one) well versed in the Aiga | duviciMtitra tri. ( durviciMtita) duSTa scriptures; ( one ) who bears yitavanA 421. duSTa ciMtana kiyA hubhA. upon himself the 12 Anga ( One ) having thought evil. Sutras viz. Acharanga, Sutra- zrAva. 1, 4, kritinga etc. bhova. 16; cau* 33; duviTha. puM0 (dvipRSTa) hiY4-bhApatI yAvI. -aMsi. tri.(-aMzrika) pAra bhuSyA. sItAratakSetranAmAmA vAsudeva. bhAgAmI pAdu. bAraha kone vAlA. dodecagon. caubIsI ke bharata kSetra ke pAThaveM vAsudeva. ThA0 8, 1; -zrAvatta. puM0 ( -prAvarta ) The 8th Vasudeva of Bharata IcchAmi khamAsaNuMnI vandanAmAM bAra | of the coming cycle. sama. 5. sAvata na ApakA te. icchAmi khamAsaNA 242; prava. 1226; (2) yA yonI. kI vandanA meM bAraha bhAvoM kA denA. sInA bhIlavAsudevanAma. pracAlita caubI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duvidha ] sIke dUsare vAsUdeva kA nAma the 2nd Vasudeva of the present eyele duvidha. tri0 ( dvividha ) me aAra. do prakAra kA, Of two kinds, sama0 2: duviha. tri. ( dvividha ) me prAranuM do taraha kA. Of two kinds. bhaga0 1, 1; 2; 1, 1, 5, 3; 7, 7 16, 6; 18, 10 piM0 ni0 bhA0 16; aNujo ThA0 2 1; nAyA 0 5 uvA0 1, 21 0 0 1 13: 17, 57 kappa05, 142 paMcA0 1, 13, 6,36,16, 5 ka0 pa0 2, 35; bhatta0 10; jaM0 pa05, 114; 7, 152; 132; - pagai. tri* ( -prakRti ) me aAranI akRti do taraha kI prakRti. two kinds of nature of matter kra0 pa0 1, 101; -- pamANa. na0 ( -pramANa ) me ajharanA pramANu do taraha ke pramANa authori ties or measures of two kinds. kra0 pa0 2, 47; duvIsa. bI. ( dvAviMzati ) bhApIsa bAIsa - 22. twenty two ka0 gaM0 1, 32; 2, 11: - saya. na0 (-zata) usane NAvIsa. 122, ekasau bAIsa one hun dred and twenty two. ka0 gaM0 2, 13; 26; ( 203 ) . duvA. tri. ( durvata ) nahArAM khAyara 12 - nAra; mAhI nata AyaranAra bure bhAvaraNa vAlA; bure vrata karane vAlA Immoral; (one ) undergoing evil practices. uvA010,277;ThA04, 3, dasA06, 4: duna. tri0 (duvai ) rAma hemApavANu burI AkRti vAlA Bad-coloured; ugly. piM0ni0 327: 416; bhaga0 1, 7; duSaNa. na. ( durvacana ) rAma cayana. duSTa zabda burA bola. Bad words; slander; abuse. vize0 520; [ dubvuddiDha duvvasu. tri. ( durvasu ) vasu - anya - mokSa nayAne yogya-hu- yuSTa-vasu-arthAta bhavya. abhagya. Not fit for attaining salvation. AyA. 1, 2, 6, 140; (duvvadda. tri0 (durbaha ) chuH methI vahuna 21 yogya kaSTa sahya; kaThinAI se sahA jAne vAlA. Difficult to be borne or crried. utta* 16, 35; dubdhA. strI0 (durgA) ghe; vanaspati vizeSa. durbA yuba, vanaspati vizeSa. Green grass; a kind of vegetation. vize0 1774; duvvAi. tri0 ( durvAdin ) arAma mosanAra; apriya vastA kharAba bolane vAlA; apriya vaktA. A Slanderer dasA0 6, 2,3; duvvibhAvata na0 (durvibhAvitva) durlakSyapa durlakSyatA; asAvadhAnI. Carelessness. vize0 236; glbauz. ft. ( gidda ) qmlanidi; 14. vastra vini; nama Nude ; naked, ThA 5, 2; dubbiyaDDa. tri0 ( durvidagdha ) hAdhArIgeo; 6. burI taraha se vidagdhaH darava Badly burnt; half burnt. naMdI. stha* 45; parAi 1, 3: dubbisaha tri0 (durSivaha ) bhuDenIthI sahana 52 te. kaThinAI se sahana karanA. Bearing with difficulty. bhaga* 7, 6; jaM0 pa0 2, 36 dubi sojjha. tri0 ( durvizodhya ) du:me zuddhi urI zakAya te. jisakI zuddhi kaThinAI se ho sake vaha. Difficult to be puri - fied. paMcA. 17, 42; dubbuDi. zrI. ( duISTi ) bharAma dRSTI, bhAva kharAba RRSTi, mAvaThA. untimely rain bhaga, 3, 1; For Private Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dusaMcAra] ( 204 ) [ dussamAaohesaya - dusaMcAra. tri. (daHsaMcAra ) bhuzIyA yAsI elapsed to become a Siddha. zaya te. kaThinAI se calane yogya. pana. 1; Difficult to walk; untractable. | dusamasusamA. strI. ( duSSamasuSamA ) yoyA dasA0 10, 5; ArAnuM nAma jemAM duHkha ghaNuM ane sukha dusaraNappa. tri. ( duHsaMjJApya ) / thAI hAya mevANa. cothe pAre kA nAma, samaga yoya. muzkila se samajhAyA jisa kAla meM duHkha bahuta aura sukha thorA jane vAlA. Difficult to be ex- ho. Name of the fourth Ara plained. ThA* 3, 4; veya. 4, 7, where happiness is little while dusama. puM. (duSSama ) apasapilI sana pain is great. bhaga06,0; kappa01, 2, pAyo aare| anesapI sanA dusamApra. tri. ( duSpamaja ) mA huM jAnna Are. avasarpiNI kAla kA pAMcavAM duHkha che evA pAMcamAM ArAmAM janmela. aura utsarpigpI kA dUsarA mArA. The jisameM kevala duHkha hI hai aise pAMcaveM Are meM fifth Ara ( part of cycle of 3696. ( One ) born in the fifth time ) of the decreasing and Ara wherein there is merely second of the increasing aeon. pain. aNujo. 131; bhaga0 6, 7, prava0 4.6, 1048%; dussaMboha tri. ( duHsaMbodha ) du:merI mAya dusamadusamA. zrI. (duSamaduSpamA) apasa. 5mADI zaya tevo. kaSTa se anubhava piMNIne chaThTho Aro ane utsarpiNI kAlane karAyA jA sake aisA (One ) pahalI sAre. avasarpiNI kA chaThA bhArA difficult to be advised. prAyA. 1, aura utsarpiNI kAla kA padilA pArA. 1, 2, 14; The first Ara of the increas. dussamassadumAkAla. puM0 (dupSamaduppamAkAsa) ing and the sixth of the de. avasarpiNIne chaThe Are ane utsa creasing aeon. ThA0 1, 1; bhaga * 6,7; pisInA paDemo maare|. avasarpiNI kA dusamadusamA. tri. (duSSamaduSSamAja ) chaThA aura usImaNI kA pahilA pArA. ekAMta duHkhamAM duHkha che jemAM evA chaThA | The first Ara of the increasArAmA bhanbhesa. jisameM ekAnta duHkha hai aise | ing and the sixth of the de. chaThe bAre meM utpana. Born in the sixth | ereasing aeon. bhaga0 25, 6; Ara which is totally full of dussamasuslamAkAla.puM0 (duSSamasuSamAkAla) pain. aNujo* 131; avasarpiNI kAlane cothe Are ane dusamaya-zra. puM0 ( dvisamaya ) me samaya. utsavayI sanI zrInne sAre. avasarpiNI do samaya. Two samayas ( an kAla kA cauthA aura utsarpiNI kAla kA indivisible measure of time ). tIsarA ArA. The third Ara ( part panna. 1; -siddha. puM0 ( -siddha) ne of a cycle of time ) of the insi yaye me samaya yayA DAya te. jise creasing and the fourth of the siddha hone ko do samaya hue hoM vaha. (one) _____decreasing aeon. bhaga0 25, 6 for whom two Saamayas have | dussamAodesaya. pu. ( duSSamoddezaka ) Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dussamAkAla] ( 205 ) [duha bhagavatI sUtranA me zAnu nAma. bhaga- utta. 1, 4; dasA06, 4; su.ca0 4, 10.; vatI sUtra ke eka uddezA kA nAma. Name | taMdu* gacchA. 10 of a chapter of the Bhagavati | dussIla. na0 (duHzIlya) parAmasvabhAva. duSTa Sutra. bhaga.8,9 svabhAva; kharAba svabhAva. Evil nature. issamAkAla. puM0 (duSSamAkAla) apasapi | utta0 1, 5; zAsanA pAMyamA sAzanu bhane sa. dussIsa. puM0 (duHziSya) hu ziSya. duSTa vienA mI mAnuM nAma. avasarpiNI | ziSya. A bad disciple. utta0 27,8; kAla ke pAMcaveM tathA utsarpiNI ke dUsara pAre | dussejA. strI0 (duHzayyA) duSTa vasati :kA nAma. Name of the 2nd Ara (a hAya bhAna. duSTa bastI; duHkha dAyaka part of cycle of time ) of the makAna. A troublesome residence. increasing and the fifth of the | bhaga0 16, 2; decreasing aeon. bhaga0 25, 6; duha. dhA* I. (duhU ) dro-4A 42vI. dussara. puM0 / duHsvara ) nAmamanI meM | droha karanA; IrSA karanA. To be jealous, prati nA yathA 75 2 212 to envy. pAme. jisa prakRti ke udaya se jIva kaThora | duhati-bhaga0 2, 1; vAlA bane vaha nAma karma kI eka | duha. na. (da:kha) 4: pI. duHkha, pIDA prakRti. A nature of Naina Kar | kaSTa. Pain: distress. ova. 34; ma by the maturity of which nAyA0 3; 7; bhaga0 1, 16, 1.; dasa. a being becomes harsh-toned 1, 2, 5; vivA0 1; uvA0 2, 65; prava0 sama* 28; panna0 23; ka. gaM0 2, 22; 444: bhatta0 108; --gaNa. puM. (-gaNa ) dussaviNaa. puM0 (duHsvapnaka) huTa 25'na. du:5no samUda. duHkha kA samUha. an ag. duSTa svapna; burA svapra. An evil dream. gregate of pain. nAyA0 17 -dR. prava. 76. tri. (-pAta ) hu:l; mAta yAnI. dussaha. tri. (duHsaha) bhusIthI sana yAya duHkhI; pArtadhyAna vAlA. troubled; dis. tej. dussaha; kaThinAi se sahane yogya. tressed. nAyA. 1; 13, 16; 16 Difficult to be borne nAyA0 11: -TTi. tri. (-prArtika) du:5thI mAta bhaga06, 32; dasa0 3, 14; bhatta. 110; pIyesa. duHkha se mArta-pIDita. troubdussAhaDa. tri.(da:saMhata ) me rI bheDa. led. utta02,32, -ta. tri. (-mArta) ve. duHkha se prApta. Obtained with hu:5thI pIDita. duHkha se pIDita. dis. ___difficulty. utta0 7, 8; tressed. nAyA. 8; -phAsattA. zrI. dussijjA. strI0 (duHzayyA) dUSita zA. (-sparzatA ):565 25za 5. duHkha dUSita zayyAH apavitra bichaunA. Pol- dAyaka sparza kA bhAva. a painful tacluted bed; unholy bed.dasa08,24 tual state. nAyA. 12; -vimoyaNadussIla. tri. (duHzIla ) yamAra taraya. na. ( -vimocanatara ) du:4thI pAso..kharAba svabhAva vAlA. Evil natur machuTate. ekAeka du:khase mukta honA. ed. (2) zayArI. durAcArI immoral | sudden deliverance from pain. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duha ] bhaga0 14, 2; vivAga. puM0 (-vipAka ) hu: rUye vipA. duHkha rUpa vipAka-pariNAma. result ending in sorrow. vivA0 1; - vedaNataraya na0 (-vedanatara) huH pazyI vehanA bhogavI te duHkha rUpI vedanAo ko bhoganA. experiencing the painful sensation. bhaga0 14, 2; - samuzciya. tri0 (-samu. cita ) humane yogya. duHkha ke yogya; fit for pain. bhaga06, 333 - sisejjA. | strI0 - zayyA ) hu:pahAya pasati duHkha dAyaka vasati bastI. & troublesome residence. AyA0 2, 16, 6; ThA0 4, 3; ---hana. tri. ( -hata ) huH pathI 'zAyea. duHkha kA mArA huA. troubled; struck by sorrow. nAyaaa0 7; duhazra puM0 ( dubhaMga ) hai|rbhaagy; umanazI. durbhAgya, kamanasabi. misfortune; wretchedness, dasa 07, 14; - cauka. na 0 ( -catuSka ) hulaganAbha husvaranAbha anAdeyanAma ane asAkIti nAma e nAmamrmanI yAra amRtino samUha yubhaganAma, duHsvaranAma, anAdeyanAma, aura ajasokIrtinAma, ina nAmoM kI cAra prakRtiyoM kA samUha. a group of the four natures of Karmic matter viz. Dubhaga Nama, Duhsvara Nama, Ana deya Nama and Ajasokirti Nama ka0 pa0 4, 62; duhA. tri0 (ubhaya ) bhanne the. donoM; do. -) ( 206 ) Both; two. bhaga0 3, 1; 5; duha. a0 ( dvidhA + tas ) me tara thI. do nAyA 0 14; 13, 4; 16, 1; AyA0 1, orase. On two sides. bhu 02, 53, 1; 4; 5; 6; 18, 8 25, 3, 34, 3, 3, 116; 1, 7, 3, 3, 206 : [ duhaNa sU0 1, 1, 1, 16; dasa. 1, 11, 2 6, 2, 22; utta0 5, 10, 6, 23, 6, 54; veya0 1, 36 2, 15; vava0 8, 10; parAha0 2, 2; jaM0 pa0 rAya0 81; 254; - zraNaMta. tri0 ( - anantaka ) the are saMbhA hogAdhamAM ananta lambAI cauDAimeM do taraha se ananta enfinite in two ways that is in langth and breadth. ThA0 x 3; duhazrAvata. puM0 ( dvidhAvRtta ) me driyavAsI 4. do indriyavAlA jIva. Two-sensed living being. pana0 1; duiga. na. ( dubhaMga ) hurbhAbhyanAma; nAma bhanI eka prakRti jenA udayathI jIva durbhAgya pAme che. durbhAgyanAma; nAmakarma kI eka prakRti jisa ke udaya hone se jIva dukhI hotA hai. A nature of Nama Karma named Durbhagya at whose appearance a life becomes unhappy. ka. gaM0 2 166 - tiga. na0 ( - zrika) hulaga huHsvara ne anAheya ye nAbhamrmanI RNu prakRtino samUha nAmakarma kI dubhaga, duHsvara aura anAdeya nAmaka tIna taraha kI prakRtiyoMkA samUha. an aggregate of the 3 natures of NamaKarma viz. Dubhaga, Dubsvara and Anadeya Nama. ka* gaM0 2 4; duhaTTa. tri0 (duha ) durghaTa, uhina durghaTa; kaThina; duSkara. Difficult; hard. nAyA0 8; duhaNa. puM0 (duSaNa ) bhudara vizeSa hasaratanu ye sAdhana. mudgara vizeSa; vyAyAma kA eka sAdhana. A club; a particular ap pliance of exercise. bhaga* 16, 30 parAha0 1, 1; For Private Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duhato ] duhato. a0 (dvidhAs ) bhanne tara thI. dono ora se On both sides. sU0 pa0 10: duduha. puM0 (duduha ) hubahu zaharavA te. duha dui AvAja karanA Saying 86 Duha Duba " jIvA0 3, 4; buhA. 0 ( dvidhA ) me pramAre do prakAra se; do taraha se. In two ways. bhaga0 1, 10, 8, 3; 12, 4 sUya0 1, 8, 1; piM0 ni0 86; 167; jaM0 pa0 ka0 pa0 4, 30, ka0 gaM0 1, 12; 52 5, 5 - kijjamANa. tri0 ( -kriyamANa ) the lAga rAtA do bhAga karAtA huA. bisected. bhaga01,101 - dhibhayamANa. tri0 (-vibha jyamAna ) me lage lagAtu vheM yAtu do bhAgoM meM vibhAjita hone vAlA; baMTane vAlA. that which is being divided or distributed into two parts. bhaga0 3, 2; duhAvaha tri0 ( duHkhAvaha ) duHkha dene yA bulAne vAlA. ( 207 ) dukhadAyaka. Painful. sUya0 1, 2, 2, 10; utta0 13, 16: duhiya. tri0 ( duHkhita ) hu: mI; zamgrasta; pIDita duHkhI; zokagrasta; pIDita. Dis tressed; sorrowful; vexed. utta 6, 10; bhaga0 1, 7; nAyA0 2; 16; su0 ca0 1, 107 2, 423; bhaga0 10, 4, 18, 10 uvA0 1, 3; 2; duhi. tri0 (dugdha) hohesa. duhA huA; dUdha dUI. strI0 ( dUtI ) lasUsa strI jAsUsa strI; nikAlA huA. Milked vivA. 1; dUtI A female spy prava 574; (2) upAyAnA 16 doSamAMnA khIje hoSa upAyaNA ke 16 doSoM meM se dUsarA doSa. the 2nd of the 16 faults of Upayapa. piM0ni0 408 - piMDa. puM0 (-piNDa) gRhsthn| saMdeza paDayADI AhAra sevA 16 SabhAMnA jIne hoSa. gRhastha kA saMdezA pahuMcAkara bhojana prApta karane kA krama upAyaNA ke 16 doSoM me se dUsarA duhiyA. strI0 ( duhita ) nyA; hIDI. kanyA; laDakI; duhitA. Daughter. gacchA * 84; su0 ca0 1, 68: gea. 1a* ( Ary) die 82412; diel. zig karane vAlA; drohI. A hater. utsa0 11,6; V dU. ghA0 I. (du ) vihAra rkhe| viyara. vihAra karanA; vicaranA. To wander; to roam. [ dUI dUijai. nisI0 2, 42; 10, 45; veya0 4, 21, ogha0 ni0 115% dui jittA. saM0 kR0 sU0 2, 7, 14. dUijie. he0 kR0 veya04, 25 5, 16; ThA05. 2; dUijaMta. va0 kR0 o0 21; dUijamANa va0 kR0 nAyA0 1: bhaga0 2, 5 ova0 10; AyA 1, 1, 4, 156; 2, 1, 1, 4; bhaga0 1, 13 3, 2; 8, 6, 6, 33: 13, 6, 15, 118, 10; nAyA0 1; 26, 16, niso0 2; 36; sUya0 1, 3, 2, 16; dujjantu. ka0 vA0 parAha * 1, 2, dUipalAsa. na0 ( dUtipalAza ) vANijya nagastI bahAranuM e nAmanuM eka udyAna. isa nAma kA vANijya nagara ke bAhara kA eka uccAna. A garden so named outside the Vanijya city. uvA 0 1, 86; bhaga0 6, 30; vivA0 2; dUipalAsaya puM0 ( dUtipalAzaka ) vANijya nagaranI bAherane dutipalAzaka nAmane bagI the. vANijya nagara ke bAhara kA dUtipalAzaka nAmaka bagIcA. A garden of this name outside Vanijya city. For Private Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUta] ( 208 ) doSa. obtaining food by convey-dUmaya. tri. ( * ) dhAtu 421. sapheda ing a message; the second of] kiyA huA. Whitened. sU0 pa0 20; the 16 faults of Upayana. | bhaga0 11, 11; nAyA. 1; kappa. 3, 32; nisI0 13; 48; 52: pAyA* 2, 1, 1, 6 | prava0 880; (2))pase; zi. dagdha dUta. puM0 (dUta ) saMzA palyAunAra, ita. | jalA huA. burnt. vize0 1307; saMdeza pahuMcAne vAlA; dUta. Envoy; | dummaNa. zi. ( durmanaska ) vyatha; vyAsa. messenger. parAha. 1, 3; zrAva vyagraH vyAkula; vikala. Anxious; dUtI. sro0 ( dUtI) sahezA ApanArI zrI. ___eager; agitated. kappa. 3, 38; saMdezavAhaka strI. A fomale messen. dUya. puM0 (dUta) sNdesh| pAMyAunA2; dUta. ger. paMcA0 17, 18, saMdezA lejAne vAlA. A messenger. dUbhaga. na0 (dUbhaMga ) nus| " dubhaga" za6. nAyA. 1; 8; 16: bhaga0 7, 9, rAya. dekho "dubhaga' zabda. Vide " dubhaga" 253; kappa. 4, 63: -kamma. na. prava. 1276; ( -karma ) / 'duIpiMDa" za6. dekho dUbhaggasattA. strI0 (dubhaMgasaravA-durbhagaH stvo| "daIpiMTa" zabda. Vide " duIpiMDa" garbhe yasyAH sA tathA ) durbhA pAune utta0 TI024, 12; bhanma mApanAra zrI. abhAge zizu ko janma | dayaga. puM0 (dUtaka) ta dUta; elacI; cara. A dene vAlA strI. A female who gives messenger; an ambassador; a birth to a wretched baby. spy. nAyA08; nAyA. 16 dUra tri0 ( dUra ) dU2; cha; Aye. dUra; Age; VdUma. dhA* I, II. (du ) du: 42 . dUrIpara. Yonder; at a distance. duHkhI karanA. To give pain. nAyA. 1; 4; bhaga. 2, 1; 5, 48,8; dUmai. su. ca. 1, 61; rAya0 274; panna. 2; sUya01, 1, 2, 16; dumaga.zi. ( dAvaka ) : 42nA2. duHkha ova. 27; gacchA0 103; prava0 717; karane vAlA. Sorrowful; unhappy. (2) puM0 cha? Ane mekSi. dUra gayA huA paraha. 1, 3, mokSa. the salvation gone to a dUmaNa. na0 ( davana) hu:42 te. duHkhI distance. jaM.pa017,136; sUya01,2,2, aaral. Making one unhappy. 5; -pAlaiya. tri0 (-trAlayika) mokSaparaha. 1, 3, ||bhii. mokSa gAmI; mukti prApta karane vAlA. dUmaNa. na. ( * ) yo 427 te. sapheda (one) destined to salvation. yA zvetabanAnA. Whitening. paraha.1,3; AyA. 1, 3,3, 118; -ujhiya. tri. dUmaNa. tri0 (durmanas) duSTa mana pAso. duSTa (-ujjhita) 2thI tosa. dUrase tyAgA huA mana vAlA. An evil-minded fellow. chor3AhubhA.abandoned atadistance. "je maNa tehiNoNayA" sUya.1,1, 2,27; gacchA. 57; -gai. strI0 (-gati) ayA dUmizra. zi. ( dAvita ) du:bhI theyesa, duHkhI | gati. u~cI gati. high state. bhaga02,5; banA huA. Unhappy. su0 ca. 1, -gaiya. tri. (-gatika) saudharma mAha 13.610 vimAnamA nA2. saudharma zrAdi vimAnoM meM Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUro ] ( 206 ) [ deula jAne vAlA. destined to go to the nAyA. 1; ova. kappa04, 62; celestial abode nemed Saudha- | dUsagaNiH puM0 (dUSyagANana ) sAhitAyAyanA , -gata. tri0 (-gata) mAdha ziSya. lohitAcArya ke ziSya. The dis. aye|. bhAge gayA hubhA; dUra pahuMcA huA. ___oiple of Lohitacharya. naMdI0 41; gone farther. bhaga07, 10; -pAya. dUsaNa. na0 (dUSaNa ) 4. kalaMka; dhabbA tri. (-pAta) 2thA 538. dUrase girA huA. ! Stain; stigma. ag. fallen from afar. paraha. 1, 3; | dUsamA. strI. ( duSamA) gume| "dusamA" -suvvaMta. tri. ( - yamANa ) RthI za6. dekho "dusamA " zabda. Vide saMmasAtu dUrase sunAI par3ane vAlA. heard "dusamA " bhaga0 6, 7 from a distance paraha. 1,3; | dUsara. puM0 ( duHsvara ) nAma se prati dUro . a. ( dUratas) 2thA. dUra se. At ke jenA udayathI jIva kharAba svara-AvAja a distance. dasa0 5, 1, 12; 6, 56; pAme. nAmakarma kI eka prakRti jisake udaya piM.ni. 265; se jIva ko kharAba svara prApta hotA hai. A dUraga. tri0 (dUraga) cheTe gayela. dUrI para gayA nature of Naina Karma at huA; dUra gayA huA. (One) who has whose appearance the tone gone far. sUya. 1, 5, 2, 20; of living being becomes dUrA. a. ( dUrAt )2thA. dUra se. At a harsh prava012766 distance. utta. 32, 2; dUsaha. tri0 (duHsaha ) me " dusaha" za. V dusa. dhA* I. ( dupa) pita 42. dUASata | dekho " dasaha" zabda. Vide "dusaha". karanA; apavitra karanA. To pollute; to/ paraha. 1, 1; bhaga0 13.6; contaminate, dUsi. na. ( dUSya ) ta4; chAsa. maTThA, dUsaMti. pi. ni. 265; chAcha. Butter-milk. panna. 17; dUsamANa. va.kR.ja.pa. 2,34, dusi-ya. tri0 ( dUSita ) dUSita pavAyuM. dUsa. na0 ( dUSya) 15; yA62. vastra; caddara. A dUSita; doSapUrNa. Polluted; defec garment; a sheet. bhaga0 2, 108, tive. nAyA. 16; mahA0pa0 35; 5, 6, 33; jIvA0 3, 3;ova0 30; uttaH | dusita. tri. ( dUSita ) dUSita; payuta. hai, 46, nAyA0 7 jaM. pa. sUya. 2,1, daSita; doSayukta. Polluted; faulty. 36; dasA. 10, 1; prava0 16, 684; nAyA0 1; paMcA. 1, 10, 6, 16; 16,11; --aMtara. na0 (-antara ) patra-56 | dUhaga. tri. (durbhaga) hurbhAgI; pAbha2; hIna. tara. vastrAntara. another garment / prabhAgA; pAmara; dIna. Wretched; poor; utta. 16, 5; -~-paTTaparipUya. tri. | destitute. sUya0 1, 3, 1, 6; ( -paTTaparipUna ) vastra 54thA AlA. dUhaphAsa. puM0 (duHkhasparza):55 25za. vastra ke bhAga se gAlA-chAnA-huA. filter-| dukharUpa sparza. Painful touch. ed through a cloth. taMdu. -rayaNa.. nAyA. 12; na. (-rakha ) pradhAna-4 patra. pradhAna vana. deula. na0 ( devakula ) vAsayaheyasa. deva a principal or best garment. | mandira; devasthAna. A temple. nAyA0 1; Vol. III/27. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deulizra] ( 210 ) [deva 5; rAya0 33; piM.ni.338; aNujo0134; deulima.. (devakulika) sanI samAsa nAra, purI. mandira kI dekha rekha karane vAlA; pujArI. A priest; (one) who looks after a temple. oghani. bhA. 40 deya. tri. (deya) / yoya. dene yogya. Fit to be given. paMcA0 13, 37; vize* 3231; deyaDa. . ( * ) me nA zikSA Asi2. eka prakAra kA zilpI-kArIgara. A kind of craftsman. 9* q; deva. pu. ( deva-dIyAnti krIDAdidharmabhAjo bhavanti, dIyante stUyante veti. devAH) mana pati vANuvyaMtara jayotiSa ane vaimAnika devatA. bhavanapati vANavyaMtara jyotiSka tathA baimAnika devatA. the gods nown as Bhavanayati Vanavyantara Jyotiska and Vaimanika. aNujo. 20; 103; sama. 1; 34; usa. 1, 48, 10, 14; ThA0 1, 1; zrova. 22; nAyA. 1,58; 16, bhaga. 1, 1, 3, 2, 1; ;3, 1 8, 1; 14, 2, 18,7panna.1; sU. pa. 16; dasa.1,1; 4, 7, 50 ,2, 10, 3, 4,2,3; veya. 5, 1; dasA. 6,2826; uvA07, 187 kappa. 2, 13, 20: prava. 63; ka. gaM. 1, 46; (2) svAmI; IM; mAli. prabhu; mAlika; rAjA. lord; master; king. jaM0 50 5, 12, 115; 1, 4, 73; 3, 45, nAyA0 1, rAya. .8; (3) puM. aMjanaka parvatanAM sihAyatananA eka kAranuM nAma ke je jana uMcuM ane ATha jojana pahA. aMjanaka parvata ke siddhAyatana ke eka darvAje kA nAma jo 16 yojana UMcA aura pATha yojana cauDA hai. name | of a door of Siddhayatana of the Anjanaka mountain whicli is 16 Yojanas long and 8 Yojanas broad. utta. 3,4 (4) galila vijayanI pUrva sarahada uparano paa| 5. gaMdhila vijaya kI pUrvIya sImA para kA vakhArA parvata. the Vakha. ra mountaid situated on the eastern boundary of Gandhila Vijaya. (5) 36nA adhipati yatAnu nAma. devadvAra ke adhipati devatA kA nAma, name of the god who is the master of Devadvara. lalo , ; (6) e nAmane eka dIpa ane eka samudra. isa nAmakA eka dvIpa aura eka samudra. an island and a sea of this name. jIvA0 3, 4, sU. pa. 17 patra. 15; -aNubhAva. puM0 (-anubhAva) tAnu sAma4. devatA kA sAmarthya. the power of gods. bhaga0 3, 1; , t; 16, 5; dasA. 5, 21; -abhiproga. puM. ( -abhiyoga) yatAnI abhiyoga-sA. 32. devatA kA abhiyoga-balAtkAra. the tyranny of gods. utta. 12, 21; -ahiva. pu. (-adhipa) tAno adhi. pati; U.. devatAoM kA adhipati indra. the lord of the gods; Indra. jaM. 50 5, 120; -ahivai. puM. ( -adhipati ) . iMdra; sureza. Iadra. " sabeva devAhivaI juImaM" sUya01, 6,33; -Au. na. (-prAyuSa) tAnu AyuSya devatA kI Ayu. the age of a god. ka. ga. 3, 3 -Auya. na. (-pAyuSka) devatAnuM AyuSya; AyuSyakarmanI eka prati. devatA kI prAyuH AyuSyakarma kI eka prakRti. the age of a god: a Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva ] of Ayusya nature Karma. bhaga0 1, 8, 1, 3, 30, 1, utta33; 12; ThA04, 4; ka0maM06, 73; - zrAusa na0 (- AyuSya ) hevatAnuM devatA kI umra vaya. the age of a god. bhaga0 15, 1; - zravAsa. puM0 (AvAsa) hevatAnA yAvA. sa. devatA ke rahane kI jagaha. the abode of the gods. bhaga0 14, 1; 13,2; - zrAvAsaMttara na0 ( zrAvAsAntara ) devatAnA eka AvAsamAMthI bIjo AvAsa, devatA ke eka AvAsa meM se dUsarA AvAsa. the second abode of the gods. bhaga0 10. 3; - iDi. strI0 ( Rddhi ) 29 aAranI devatAnI Rddhi devatAoM kI vividha Rddhi. the threefold power of the gods kappa0 5, 140 nira0 3, 1; bhaga0 3, 2, 7, 6; ThA0 3, 4; --prefi. atto (-ai) Ta-tal ml; ?al. devatA ko patnI devI goddess. jIvA0 2; - i.ddhi. tri0 ( -Rddhi ) bhumo << devahaDDi zaha dekho desis zabda. vide "devaiDDi" jaM0 pa0 3, 456 - udyA liyA. strI0 (-utkalikA ) hevatAnI salA. devatAko samA. the assembly of gods. Tar0 3 1 4, 3 - uj joya. puM0 ( udyota ) hevatAnA prakAza devatA kA prakAza. the light of a god. " tihi ThANIha devujjo prosiyA " ThA0 3, 1; rAya0 - uta. tri0 (-usa ) devathI utpanna thaye. deva se utpanna born of a god. sya* 1. 1, 3, 2; utta. tri. ( - gupta ) heve rakSaya urela. devoM dvArA rakSita. protected by the gods. sUtra 1,1, 3, 5 - kaNagA. bI( - kanyakA ) hevanyA devakanyA; sura sutA. daughter of a god, arr. ; ." " ( 211 ) [ deva -karANA. bI0 (-kanyA) hevAnyA heva bhArI. devakanyA; devakumArI daughter of a god. nAyA0 8 kamma. na0 ( - karman) devatAne yogya ma. devocita karma. action fit for gods. ThA. 5, 2; - kahakahaya. puM0 ( - kahakahaka ) hevne| kAlAhala; zArakAra; kahu kahu evA avAja. deva kA kolAhala; kahakahATa pUrNa dhvani. the bustle of gods. rAya0 jAMvA 3, 4; ThA0 3; - kAma. puM0 ( - kAma ) heva saMdhI viSaya heva bhoga. deva sambandhI viSaya: deva bhoga. enjoyment con cerning the gods. utta* 7, 12; - kivvisa puM0 ( - kilbiSa ) devatAnI dusarI lata DispiSa jananA hevatA devatA kI ghaTiyA jAti kilviSa jAti ke devatA. a low class of the gods; gods of this class, dasa0 5 2, 46; ThA0 4, 4; prava0 648; - vivyisiya 50 ( - kilvidhika) lupa 6. dekho Upara kA zabda. vide above. kai farm in tafvisiyA parayatA bhaga0 9, 33: - kiMThivAsayattA. bI0 (-fat@aromar ) fsfenfus canine. kividhika devatApana. the state of a lower god. bhaga0 3 33; kumAra. puM0 ( - kumAra ) hevakumAra devakumAra son of a god. bhaga0 11, 11; rAya * taMdu* - kula na0 (-kula) heva mandira, hevala devAlaya mandira & temple. nAyA0 5; 18 bhaga08, 6; 18, 10; AyA02, 2, 2, 80; ova0 13; aNujo 0 16; parAi 0 1 1 rAya0 251; kapa0 4, 88 "" For Private 88 - gaNa. puM0 ( gaNa ) hevenI samUha. devoMkA samUha. a group of gods. bhaga0 2, 5 - gANayattA. na0 (-gaNikAtva) Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva] ( 212 ) [deva vArUpe vezyA5. devI rUpa meM vaizyApana. prostitution in the form of a goddess. nAyA. 16; -caNa. na. ( -arcana) heyatAnu bhayana 427 te. devArcana kArya; devapUjana. worship; adoration, su0 ca* 8, 43; -chaMdaga. puM. (-cchandaka) he ho. deva mUrti kA zrAsana, pITha, a platform on which an idol is seated."devachaMdo"ja0pa01,13:4,66; jIvA0 3, 4-chaMdayaa. puM0 (-chandaka) deva de; jamInathI be traNa hAtha UMco oTale deva mutine besADavAno oTalo. devachaMda, pRthvI se do tIna hAtha UMcI vedI; deva mUrti baiThAne kI vedA. a platform two or three aring above the ground; an altar to place an idol. aAyA0 2, 15, 176; rAya. 162; jIvA0 3, 4, -jANa. na. ( -yAna ) henu vAhana. deva kA vAhana-yAna. a vehicle of a god. paMcA0 2, 22; -'jui. strI. ( -puti ) vanI anti. deva kI kAnti. the lustre of gods su0 ca0 2, 217; rAya. 7, -juti. strI. ( - zuti ) guma 5 106. dekhA Upara kA zabda. vide above. bhaga. 7, 2; 16, 5; -jjui. strI. ( -dyuti ) numA " devajui" za6. dekho " devajui" zabda. vide " devajui " dasA. 5, 21; -jjuti. strI. ( -dyuti) nus|" deva. juha" za6. dekho " devajui " zabda. vide " devajui" bhaga0 3,1;-jjhuNi. puM0 (-dhvani hivyani -savAla. divya dhvani; divya svara. heavenly voice prava. 446; -TTii. strI0 (-sthiti ) vanI / sthiti; parnu AyuSya. deva kI sthiti; deva kI Ayu. the age of a god. | bhaga0 11, 12; ThA* 4, 1; -dviti. zrI. (-sthiti) gumA 95o zaw. dekho UparakA zabda. vide above. bhaga0 24, 24; -DDhi. strI0 (-addhi) deyatAnI di. devatAoM kI Rddhi. the power of gods. bhaga0 3, 1: 16, 5; nAyA. 13; nAyA. gha. sama0 1.; --NikAya. puM0 (-nikAya ) niya; samAna dhavAlA hevAnA samUha. devanikAya; samAna dharmavAle devoM kA samUha. group of gods; a group of gods possessing common attributes. ThA. 1; -dasaNa. na0 (-darzana) - tAnu zana. devadarzana. the sight of god. dasA. 5, 21; -duMdubhi. puM. ( -duMdubhi ) hai hubhi ; vAgha vize5. deva duMdubhi vAdya vizeSa. a divine drum. bhaga. 15, 1; -duMduhi. puM. ( - dundubhi ) gumeo apalo za6. dekho UparakA zabda. vide above. kaNa. 3, 44; gAyA0 14; -duga. na0 ( -dvika) vAti ne yApUvI. devagati aura devAnupurvI. Devagati and Devanuporvi. ka. pa. 1, 71; --duggai. strI. (-durgati) madhama sAzrI hai| hugati. deva durgati. the wretched state of wretched gods.ThA04,1;-duhaduhaka. na0(-duhaduhaka) devatAnA dukhaduvA za6. devatAkA duhahaka sA zabda. the "Duhaduhaka " sound of gods. jIvA0 3, 4, rAya. -nikAya. puM0 (-nikAya) hevAnI samu5. deva vRnda. a group of gods. prava0 1505; -pavesaNaya. puM0 ( -pravezanaka ) va gatimA praveza 42nA2 75. deva gati meM praveza karane vAlA jIva. a soul enter. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva ] ( 213 ) [devaMdhakAra ing the life of gods. bhaga0 6, 32; his age. bhaga0 1, 2; -sagiNavAya. -bhavattha. tri.(-bhavastha) bhavAnI.deva puM0 (-sAnipAta ) hevatAnA samUha bhara, bhavavAlA. existing in the state of vatAnA bhelA. devavRMda sAmmalana; deva gods.bhaga08,2;-mai.strI0(-mati)vanI sAmmalana. a conference of the bhati; yAtu. deva kI mati;cArya-buddhimAnI. gods. bhaga02,1; ThA03,1; jaM0pa03,70: the intellect of gods. jaM. 50 nAyA05;-samarUva. tri. (-samarUpa) 15. -rAja. puM0 (-rAja ) taane| 20 tAnA samAna 35vA. devatA ke se rUpavAlA. -dra. devatA kA rAjA indra; sureza. Indra; god-like. pratra. 1443; -sayaNijja. lord of the gods. sama060;-rAya. pu.na.(-zayanIya) hevatAnI sega. devatA kI puM0 (-rAja) vinA 20; Undra. devoMkA rAjA; zayyA. a bed of gods. rAya. 161; indra. Indra, lord of the gods. bhaga0 3, 1; 16, 5, 6, nAyA* dha0 bhaga.. 3, 1; 7; 7, 6; 16, 1; 17,5; --sahassI . stro. ( -sahasrI ) nAyA. 8; kappa0 2, 13, 3, 33; jaM. pa. 2411. sahasra devatA.a thousand gods. 5, 115; -rUva tri. ( rUpa ) heva ja. pa. 5, 112; -soggai. strI. samAna. devavat ; deva samAna. god-like. (-sadgati) 535 sadati. devarUpa uttama nAyA. 8; -varavaha strI0 (-varavadhU) mht. a good stute in the form yatAnI paTTarANI, bhuNya // devatA kI of a god. ThA0 4, 1; paTTarAnI; mahiSo. the chief queen of | devaI. strI. ( devakI ) vAsudRvatI me 20ii; the gods. nAyA06;-viggahagaha. zrI. vAsuhepanI bhAtA. vAsudevakI eka rAnI; (-vigrahagati) hevebha pAnI vila-pAM- kRSNa vAsudeva kI mAtA. a queen of vAsI gati. devAma jAnakI vigraha pUrNa-bAMkI Vasudeva; the mother of TeDhIgati.the crooked gait through Krisna Vasudeva. utta* 22, 2; which a soul goes to the state parAha0 1,4; sama. pa. 235, prava0 469; of gods. ThA010; -saMgha. puM0(-saMgha) (2) jabUdIpanA bharatakhaMDamAM thanAra ratAnA samuya. devatA kA samudAya; deva 11mA tItha 42pU bhavatu nAma. jaMbUdvIpa vRnda. a group of gods. jaM. pa0 7, ke bharatakhaNDa meM hone vAle " veM tIrthakara 166: -saMsAraviuslaga..(saMsAra- ke pUrva bhavakA nAma. name of the vyutsarga) 30 / saMsArane tyAsa. devarUpa previous life of the 11th TirsaMsAra kA tyAga. abandonment of thankara to be born in Bharathe divine world. bhaga0 25, 7 | takhanda in Jambudvipa sama. -saMsArasaMciTThaNakAla. puM0 (-saMsAramaM / pa. 241; sthAnakAla) devatAnA savamA potAnA mAyuSya | deba ula. na. ( devakula ) va mahi2. deva prabhArI 2 te. devatA ke bhava meM apane mandira. A temple. bhaga0 5, 7; zrAyuSyAnusAra rahanA. the period of | devaMdhakAra. puM. ( devAndhakAra ) yA tiine in which one lives in ____ " devadhayAra" za6. dekho " devaMdhayAra" the life of gods according to ] zabda. vide " devaMdhayAra " bhaga0 6, 5; Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaMdhayAra] ( 214 ) [devakurU devaMdhayAra. puM0 ( devAMdhakAra ) vAna saMtA javA mATe aMdhakAranuM sthAna hovAthI tamane 24AyanunAma. devoM ke chipaneke liye aMdhakAra pUrNa sthAna hone ke kAraNa tamaskAya kA eka nAma. a naine of Tamaskaya ( Dark body ) being a dark resort for the gods to hide themselves. ThA0 4, 2, devakurA. strI0 ( devakuru ) bhe3 patanI dakSiNe mahAvidehAntargata e6 jugalIyAnuM kSetra. merU parvata kI dakSiNa aura mahAvidehAntargata eka jugaliyA kA kSetra. a resid. ing region of Jugaliyas situated in Malavidena to the south of Meru. ja. pa. ThA0 2, 3, (2) 21 mAM tIrthaMkaranI pravajayA pAlakhInuM nAma. a name of the palanquin of the 21st Tirthankara used at the time of initiation. sama* pa0 231; devakuru. puM0 ( devakuha ) namUdIpanA bhlaavidehakSetra antargata eka jugalIyAnuM kSetra. jaMbUdvIpake mahAvideha kSatra meM kA jugaliyA kA kSetra. A region of the Jugaliyis in Mahavideha of Jambudvipa. ThA0 2, 3, 6; sama. 48; jIvA. 1; bhagaM0 6, 7, 20, 8, jaM. pa. pana0 1, 16; prava. 1068 (2) senAmanAyA / kSetro me da. devakuru kSetra ke eka draha kA nAma. u lake of that name in the country of Davakuru. " do deva kurAzro" ThA0 2, 3: jaM. 50 4; (3) 3 vatanI dakSiNa pazcima dizAmAM Avela siddhAyatananI dakSiNa pazcima dizAmAM Avela e nAmanuM eka 68. merU parvata ke naiRtya dizAke siddhAyatana ke naiRtya dizAmeM sthita isa nAmakA eka kUTa. / a summit in the south-west of Siddhayatana (Siddha-abode) situated to the south west of the Meru mount. ThA05,2; (4) jaMbadIpanA somanasa vakhArA parvatanuM cothuM Ta-zi52. jaMbUdvIpake somanasa vakhArA parvata Taarigrar, the fourth summit of the Somanasa Vakhara mountain of Jambudvipa, grow; (6) jambudvIpanA vidyuta prabha parvatanuM e nAmanuM trIjTa-zima2. jambUdvIpake vidyuta prabha parvata kA isa nAmakA tIsarA kUTa-zikhara. the third summit of the Vid. yutprabha mountaiu of Jambudvipa. (6) strI0 2142 patanI tara Avela prazAnaMdranI agra mahiSInI rAjadhaanii ratikara parvata kI uttara kI ora se IzAneMdra kI paharAnA kI rAjadhAnI. the capital of the principal queen of Tsanendra to the north of the Ratikara mountain. ThA0 4, 2; -kUDa. puM. ( -kUTa ) soma. nasa 1khArA parvatanA sAta kUTamAMnuM cothuM esa. somanasa vakhArA parvata ke sAtakUTo meM se cauthA kUTa. the fourth peak of the seven of the Somanasa Vakhara mountain. jaM. 50 (*) vidyutaprabha vakhArA patinuM trIjuM 2. vidyutaprabha vakhArA parvata kA tIsarA kUTa the third peak of the Vidyutprabha Vakhara mountain. ja. pa. -mahadduma. puM0 (-mahAdruma) ye nAmanu me duma-AI. isa nAmakA eka druma-vRkSa. a tree of this name. "dA devakuru mahAmA " ThA0 2, 3, -mahaddumAvAsa. puM0 (-mahAnumAvAsa ) Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakurupa-ya) ( 215 ) [ devadattA me nAmanAme mAvAsa. isa nAmakA eka Varsa. prava0 217474; AvAsa-nivAsasthAna. an abode of devaDDha. tri. ( maI ) 8. DeDha, eka this name. "do devakuru mahadmAvAsA" aura bhAdhA; m. One and half. ThA02,3 jIvA. 2, devakurubha-ya. puM0 (devakuruja ) 13 / devatamasa. na0 (devatamas ) tAne mAra kSetramA bhA. devakuru kSetra meM utpanna. +4; tama24Aya. devatAoM ko aMdhakAra rUpaBorn in the Devakuru Ksetra | tamaskAya. Dark body in the paMcahi devakurupahi" pana01, aNujA. 133; I form of darkness to the gods. devagai. strI. (devagati) hevatAnI gati ! ThA0 4,27 devatA kI gati. The state of a god. | devatA. strI (devatA) 15. deva; sura. A god. jaM0 50 5, 117, 112, bhaga* 3, 1; 6, ka. pa. 2, 85; -uvavaNa. na0 (-upa5; 11, 10, 12, 6; 25, 6; nAyA0 1; vana)vyata2 tArnu 844na. gyaMtara devatA t; ThA. 5, 3, kappa0 2, 25, navaga. kA upavana. the garden of Vyanna0 ( -navaka) devAti 6 nAmabhanI tara gods. paMcA0 7, 14; nava pratimAno samUha. devagati zrAdi nAma- devatI. strI0 ( devakI) Foly vAsuranI mAtA. karma kA nau prakRtioM kA samUha. an kRSNa vAsudeva kI mAtA-jananI. The aggregate of the nine natures mother of Krisna Vasudeva. of Nama Karma viz. Devagati aMta. 3,87 etc. ka. pa. 2, 0 davetta. na0 ( devatva ) heva56 devatva; deva gna. devagati. strI. ( devagati ) panI gati; nAma- The state of a god; divinity. bhA meM prati. deva kI gati; nAmakarma bhaga. 2, 1; 5:3, 1;;6,5,7, 10, kI eka prakRti. The state of a god; 2, 15, 1; su. ca0 1, 123, 4, 15; a nature of Nama Karma. nAyA. vize0 536% dasa5, 2, 45 bhaga. 8, 2; kappa. 4, 33, -nAma. na. uvA. 1, 62; -ga. tri. (-gata ) (-nAman) vAti nAme nAmamanI se hevapaNAne pAmesa. devatva prApta; vaha jise ati. devagati nAmaka nAmakarma kI eka | devatva prApta ho cukA hai. ( one ) obtain. prakRti, a nature of Nama Kar i ng divinity. ka. pa. 6, 22; ma called Devagati. sama0 28; | devattA. na0 ( devatva) 15. devatvaM; devatAI. devagutta. puM0 ( devagupta ) se nAmanA / ___ The state of a god. bhaga. 6,5; zrAmae saMnyAsI. isa nAma kA eka brAhmaNa 8, 5, 12, 7, 15, 1; nAyA* 1, 2,8, sanyAsI. A Brahmana ascetic of this name. ova0 38; devadatta. puM0 ( devadatta) me puru5nu nAmadevajiNa. puM.(devajina ) bhArata bhAM yanAra eka vyakti kA nAma. Name of a 22 mA tIrtha:2. bhAratavarSa meM hone vAle person. piM.ni. bhA04; pi.ni. 142, 22veM tIrthakara. The 22nd Tirthai- | devadattA. strI. (devadattA) pAnagarI rAzI kara to be born in Bharata | zazi-zyA. caMpAnagarI kI rahane vAlI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadAra ] gaNikA - vezyA. A harlot living at Champa city. nAyA0 3,166 vivA0 1 ( 2 ) viSAM sUtra me nAma navabhuM adhyayana vipAka sUtra kA isa nAmakA navAM adhyayana, the ninth chapter of this name of the Vipaka | Sutra. faaro 4; do ge; devadAra na0 ( devadvAra ) aMjanagirinA siddhAyatananI pUrva dizAmAM AveluM dvAra. aMjana gire ke siddhAyatana kI pUrva dizA vAlA dvAra. A door to the east of Siddhayatana on the Anjana ( 216 ) For Private inside a divine garment. bhaga0 3,1; nAyA0 60 - jugala. na0 (-yugala) divyavastranI bleDa divya vastra kI joDI; do divya vastra. a pair of divine garments. jIvA0 3, 4; devannU puM0 ( daivajJa ) jyotiSI jyotiSI. Astronomer. su0 ca0 6, 61; devapaDikkhobha. puM0 ( devapratikSobha ) devatAne kSobha pabhAunAra tamasAya devatAoM ko kSubhita karane vAlA tamaskAya A dark column which agitates the gods. deva paDikkhobheivA bhaga0 .. mount. ThA0 4, 2; 6, 5; devadAru. puM0 ( devadAru ) vRkSa vizeSa. vRkSa vizeSa; eka khAsa jhADa. The pine tree. AyA0 ni0 1, 1, 5, 126; bhaga0 22, 5; devadAlI. trA0 ( devadAlI ) paDu lavavAsI e nAmanI eka lattA, bahuta jIva vAlI isa nAma kI eka latA. A creeper of this name having many living beings. 101; devAderNa. puM0 ( devadatta ) dhnshetthn| tenI devapavva-ya. puM0 ( devaparvata ) me nAmano sItAdA nadInA kinArA upara eka vakhArA parvata sitodA nadI ke taTapara sthita isa nAmakA eka vakhArA parvata. The Vakhara mountain on the bank of the river Sitoda. jaM0 paThA0 4, 2, 8, 1 ( 2 ) pazcima vanamaMDanI vehichAnI pUrve AvedyA parvatanuM ne pazcimIya vanakhaMDa kI vedikA ke pUrva meM sthita parvatoM kA eka joDA. & pair of mountains strI ladrAthI utpanna thayeza putra dhana seTha kA apanI patnI bhadrA se utpanna putra. The son of Dhanasetha born from his wife Bhadra. nAyA0 2; devadIva. puM0 ( devadvIpa ) me nAmano me devaphalikkhAbhA. strI0 (devaparikSobhA) hevatAne to the east of the outskirts of the western forest. " do devapabvayA ThA0 2, 3, dvIpa. isa nAma kA eka dvIpa. An island of this name. jIvA0 3, 4, devadUsa. 0 (devadUSya ) hivya vastra. divya vastra; ujjvala paTa. A divine bright garment, jaM0 pa0 bhaga0 3,2; 15, 1; nira* 3, 1; nira03, 1, kappa 05, 114; or kSAbha pamADanAra rUpa kRSNarAjInuM eka nAma. devatAko lobha pahuMcAne vAlA rUpa; kRSNArAjI kA eka nAma A form which agitates the gods: a name of Kris paraji. bhaga06, 5 ThA08, 1; devaphaliha. puM0 ( devaparidha ) hevane bhogasa 35 tamasya devako bhogala rUpa tamaskAya. A Dark-column which acts - aMtariya tri0 ( - antarita) dvivya vastrane mAMtare rahe. divya vastra ke aMtargata rahA huA. that which has remained as a bar to gods. 06, 5; Personal Use Only [ devaphaliha 33 d. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaphAlahA] ( 217 ) [ devalogamUya dekhaphalihA. zrI. ( devaphalikA ) mA brother of a husband. aNujA. 127mAMnI 8. pATha kRSNarAjiyoM meM se eka. One of the eight Krisna- devaraha. puM0 (devarati) parati nAme me 2. rajis. bhaga 1, 5; ThA0 8;.; devarati nAmaka eka rAjA. A king devabhai. puM0 ( devabhadra) 35panA adhipati | named Devarati. jaM.pa. 5, 1157 heyatAnu nAma. devadvIpa ke adhipati devatA | 2, 33; bhatta. 122: kA nAma. Name of the presiding | devaragaNa. na0 ( devAraNya) devatArnu a255 of god Davadvipa, jIvA0 3, 4; rist; tabha2415 devatAkA araNya; tamadevabhUya. tri. (devabhUta) hepanI samAna. deva **19. The forest of gods; the ke samAna; devavat . Like a god. nAyA. dark column. jaM.pa.5 115; 116; 18; bhaga0 2, 5; bhaga0.6; 5; ThA. 4, 2; devamahAbhaha. puM0 (devamahAbhadra) he dInA devaramA na (varamaNa) sAmAnyA nagarAnI adhipati tAnu nAma. davadvIpa ke adhi. hAranu GdhAna. saubhAjanyA nagarI ke pati devatA kA nAma. Name of the bAhara kA udyAna. An orchard of the god who is the master of Del Saubhanjanya city, gato x; 5: vadvipa. jIvA0 3, 4; sU0 50 16; devala. puM0(devala) se nAmAnA me anyatIrthI devamahAvara. puM0 ( devamahAvara ) devasamudrI RSi. isa nAmake eka anyatIrthI RSi. A adhipati devatA. deva pamudra kA adhipati | Risi of this name of another devatA. The presiding god of creed. sUya. 1; 3, 4, 3; Deva sea. sU. 5016; devaloga puM0(devaloka) hepA hevana 2pArnu devaya. na0 ( daivata ) heva, devatA. deva; devatA. sthAna. devaloka; devoM ke rahane kA sthAna. A god; a deity. ja. pa. 3, 52; . The world of the gods; the 7, 155; uvA0 1, 58, ova0 40; abode of the gods. nAyA01; 8;14; nAyA* 1; bhaga0 2, 1; 11, (2) 16; bhaga03,4,5,9,25,6, naMdo050;utta0; tri. va 2525, deva saMdhI deva svarUpa; 6,1; gamaNa. na0(-gamana) vasomarg deva sambandhI. god-like; godly. jIvA. te. deva loka meM jAnA. the act of 3, 4, vava. 10,1; nAyA.dasA. 10, 1; going to heaven. sama0 6;-gaya. 16; zrIva. 27; ThA0 3, 1; tri. (-gata) hevasamA gayesa. deva loka meM devayA. strI. (devatA) devA hevatA. devaH devatA. gayA huA. gone to heaven. bhaga07, A god; a deity. prava. 530; piM.ni. 7, 18, 7; -parigahiya. tri. ( -pari52 nAyA08,9; aNujo0 131;-Nioga. gRhIta) heve prahara 423. devA dvArA grahita. puM0 (-niyoga) hevtaan| mAheza devatA kA liyA huA. accepted by the gods. zrAdeza. a command of a god. paMcA. jaM.pa. 2, 25; bhaga. 6, 3; --samAraNa. tri0 (-samAna) hevA samAna. deva loka devara. pu. ( devara dIvyati pAMsuneti) hIya2; ___ ke samAna. like heaven. sama07; ghAnA nAno mAU. A younger | devalogabhUya. tri0 (devalokabhUta) hevA Vol. 11/28 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaloya-] ( 218 ) [ devaseNa samAna. devaloka vat. like heaven. isa nAmakA eka brAhmaNa. a Brahmapa jaM. pa. 3, 41; nAyA, 5, 167 of this name, enligbtened by devaloya-zra. pu. ( devaloka ) vA. ___Gautama Svami, taMdu. devaloka. Heaven; the world of | devasi. tri. ( devasika ) divasa samAdhI; the gods. dasa0 3,14; bhaga01,12,1; hisane gatuM. dainika, dina sambandhI. 5; 7, 1; nAyA0 14; utta. 3, Daily. nAyA*5; ova0 zrodha0 ni0 636; -gamaNa. na0 (-gamana) ra somA gacchA.118:prava0176;-paDikkamaNa. na. puM te. devaloka me jAnA. the act (-pratikramaNa) hivasa sabhI pratibhaya. of going to the region of dina sambandhI pratikramaNa.Pratikramana the gods. sama07; relating to a day. nAyA. 5, devaloyabhUya tri.(devalokabhUta)okyo samAna.. zrAva. 1. 1; devaloka ke samAna. Like heaven. / devasaNa. dhuM0 (devasena) saMtamatratA zrIna nAyA* 8; paganI pAyamA sayayana nAma. aMtagaDa devavara. puM0 ( devavara ) heva samudrano adhipati sUtrake tIsare vargake pAcaMva adhyayanakA nAma. heyatA. deva samudra kA adhipati devatA. The The fifth chapter of the 3rd presiding god of Deva sea. sectiou of AntagadaSutra.aMta. su. pa. 16 3,5:(2)mahasapura nivAsI nAgamAyApatinI devavUha. puM0 (devavyUha ) heratAnA saMgrAmatI patnI susAnA putra ke je temanAtha prabhu zyanA 35 tamAyanu ye nAma. devasaMgrAma pAse dIkSAlavIsa varasa pravajayA pAlI, kI racanArUpa tamaskAya kA eka nAma. zatruMjaya para eka mAsane saMthAro karI Name of a dark column like an nivA56 pAbhyA. bhaddalapura nivAsI arrangemeut of a battle array nAga nAmaka gAthApati kA patnI sulasAkA putra ___of gods. ThA0 4, 2; bhaga0 6, 5; jisane neminAtha prabhUse dIkSA le bIsa varSoM taka devasamuda. puM0 (devasamudra) me naamne| me| pravrajyA kA pAlanakara zatruJjayapara eka mAsakA samudra. isa nAmavAlA eka samudra. A sea saMthArA kiyA aura nirvANa padako of this name. jIvA03, prApta hue. the son of Sualsa wife devasamma. puM. ( devazarman ) sapanA of a merchant named Naga of erAvata kSetramAM cAlu avasarpiNImAM thaela Bhaddalapura who accepted 11 mA tIrtha:2. jaMbUdvIpa ke airAvata kSetra meM consecration at the hands of pracalita avasarpiNI meM utpanna 11 veM tIrtha the lord Neminatha and kara. The 11th Tirthankara of reinaining ascetic for twenty the present A vasarpini in years attained salvation after Airavata region of Jambu fasting for a month on the dvipa. sama. pa. 240; (2) gatima Satrulijaya mount. aMta03, 5; (3) svAmIe pratibodhela e nAmano eka eravata kSetranA vartamAna covIsInA 16 mA zrA-191. gautama svAmI dvArA pranibodhita / tIrtha:2nuM nAma. aivata kSetra ke vartamAna Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devassuya] ( 216 ) [devAttideva cauvIsI ke 16 veM tIrthaMkarakA nAma mAtA, The wife of Risabhadatta name of the 16th Tirthankara. Brahmana of Brahmanakundaof the current cycle in Aira grama village and the mother vata Ksetra. prava* 46 ; (4) who bore first Mahavira gozAlAnA bhAvI janmanuM eka nAma. Svami. pAyA. 2, 15, 176, nAyA. gozAlA ke bhAvI janmakA eka nAma hai 14; ThA0 1.: kappa.1, 2, (2) 55pADI. name of the futute birth of yAnI 542bhI rAtri pakSa ko pandrahavIM rAtri. Gosala. bhaga. 15,138 the last night of a fortnight. devassuya puM0 (devazruta) panA barata's. su0pa010 ja. pa. 7, 152: -mAhaNI. mA thanAra tI542nu nAma jaMbUdvIpaka strA0 ( brahmaNI) devAna pahalI bharatakhaNDa meM hAnevAle chaha tAthakara kA devAnaMdA brAhmaNI. Devananda-wife nAma.Name of the 6th would- ___of a Brahmana. bhaga* 6, 33; . be Tirthankara in Bharata | devANupuvvo strI. (devAnupUrvI ) nAma:manA Khanda of Jambudvipa. sama. eka prakRti ke jenA udayathI jIva siMghe siMdhu pa0 241; -jIva. pu. ( - jIva ) yatAnI gAbhAM 5. nAmakarma kI eka bharatakhaMDamAM thanAra chaTha tIrthaMkarane jIva prakRti ki jisa ke udaya se jIva sIdhA deva. bharata kSetra meM hone bAla kaTTha tIrthakara ka jAva. gati ko prApta hotA hai. A nature of the soul of the 6th would be Nana Karma at whose appear. Tirthankara of Bharata Ksetra. ance a soul directly obtains prava.466: the state of a god. "devANu pugvIe devANaMda. puM0 ( devAnanda) 556 nA 25 pucchA? gAyamA" panna021;-NAma. na. kSetramAM AvatA usaNa mAM thanAra 24mAM ( -nAman ) tuma " devANuputrI " za6. tIrtha52, 112 nAma vApata. jaMbUdvIpa dakhA " devA guputrI" zabda. vide "devAke aivata kSatra meM AgAmI utsapiNI meM hone / gupuvI" sama0 28 vAle 24veM tIrthakara; duusr| nAma devopapAta. devANuppiya. tri. ( devAnupriya ) va s2|| The 24th would be Tirthan priya: vinaave| pAyo (sodhana). karu of the coming Utsarpini deva ke samAna ciya; devavatpyArA. Lova. in Airavata Ksetra of Jambu. ble like the gods. ja. pa. 1, 113; dvipa; another name is Devo. bhaga0 1, 6; 2, 13, 1; 5, 4, 6, 33; papata. sama0 pa. 243; 12, 1; 16, 5; 18, 10, 20,8; kappa. devANaMdA. strI. ( devAnandA ) zrAma . 1, 6, 4, 58; nAyA. 1, 2, 5,8; ; grAma nagaranA RSabhadatta brAhmaNanI strI ane 12; 14; 16: nira0 3, 4; damA* 10,1; mahAvIra svAmI prathama garbha dha raNuM rAya. 26, 77, ova. 11; uvA. 12nArI bhAtA. brAhmaNakuMDagrAma nagara ke 1, 12, RSabhadatta brAhmaNa kI strI tathA mahAvIra | devAttideva. pu. ( devAtideva) hevAnA para svAmI kI prathama garbha dhAraNa karane vAlI ; tIrtha 12. devoM ke bhI deva; tAryakara. A Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAdhideva ] ( 220 / [ devI Tirthankara; the god of the this name who wrote Karma. gods. ThA. 5,1 grantha. ka. gaM 2,35, -uggaha. devAdhideva. pu. ( devAdhidedha ) tIrtha:2. puM0 (-avagraha ) nI mAjJA. indrakI tIrthakara. A Tirthankara. bhaga prAjJA. a command of Indra. bhaga* 16, 1; -vaMdiya. * (- vandita) devAnaMdA. no(devAnaMdA ) gume| ' devA hevendayI hAmeTA (tIrtha42). devendrase gaMdA" za6. dekhA " devANaMdA" zabda. vandita ( tIrthakara) adored by the Vide. " devANadA" bhaga* 6. 31 highest god (a Tirthan. devArANa. na0 (devAraraya ) hevatAnA kara ) ka. ga. 2, 3 ; -sUri. puM. sthAna; tabha3415. devatA ko jaMgala ke (-Hi ) mayanA patA ye nAmAnA samAna sthAna; tamaskAya. A place like eka AcArya jagacaMdrasUrinA ziSya. #forest to the gods; a dark karmagrantra ke kartA isI nAmaka eka AvArya jo column. ThA. 4, 2; bhaga. 6, 5; jagacandra sArI ke ziSya the a preceptor devAsura. pu. ( devAsura) 15 bhane asu2. . of this name, author of Karine deva aura asura-rAkSasa. Gods and grantha and a disciple of Jaga demons. bhaga0 18, 7 -saMgAma. chandra Suri. ka.gaM.1,61: 3, 25: puM0 (-saMgrAma) tAmane sasuratA saMgrAma | devidattA. nI. ( devendratA ) he. . RS. devAsura saMgrAma, deva aura asuroM kI devandratA. State of the highest #51s. a fight between the gods ___god. bhaga0 18, 2; and the demons bhaga* 18,7; | devidatthava. pu. ( devendrastava ) 28 Gest. devAhideva. pu. ( devAdhideva) 18 12lita si sUtramA 13 9 sUtra. 26 utkAlika tIya:2. 18 doSa rahita tIrthakara. A sUtroMmese 13vAM sUtra. The 13th of the Tirthankara free from 18 29 Utkalika Sutras. naMdI* 13; faults. sama. 23: devidoSavAya- na0 ( devendropapAta) me deviMda. puM0 (devendra) heyatA . devoM kA iMdra. | nAma me Adi sUtra isa nAma kA eka Indra (lord) of the gods. ja. pa. kAlika sUna. A Kalika Satru of 5, 115; 1, 12; gacchA* 74; paMcA. this name. naMdI. 43 6, 8; kappa. 2, 13; utta. 1, 8; 12, devI. zrI. ( devI ) 0; he nA. devI, 21; ThA0 3 1; zrAyA* 2, 7, 2, 162; davAMganA suravadhu. Goddess; wife of a sama. 6.; nAyA* 8; bhaga. 3, 1;7; 7, god. jaM. 5. 5, 115; 112; utta. 6; 16, 1; su. ca0 2, 678; nira0 3. 32, 16; bhaga* 1, 1, 2, 5; 3, 1; 3; 4; uvA0 2, 113; prava* 688: (2) 6,6; 8,87 , 1; ., 3, 25, 13B e nAmanAM eka AcArya ke jeNe kama nAyA. 8; 15; sUya. 2, 5, 12: vivA. 1; ayanAme punaH 22yuche. isa nAmavAle sU0 50 18; veya. 5, 2; upA02, 113; eka AcArya ki jinhoMne karmagraMtha nAmaka eka prava. 7, 1153; matta. 122: kappa. 2, paMtha vanAyA hai a proceptor of3 (2) rAjanI bhu5 rAe: 5427. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAttA] ( 221 ) [desa rAjAkI mukhya rAnI paharAnI; mahiSI the isa nAmakA eka samudra. A sea of this chief queen. bhova* 21 nAyA* 1;8; name. jIvA* 3, 4, sU.10 19 12, 14:19, bhaga..,11: vivA. devovavAzra... (devopapAta) nadIpanA gaya* 72: sU. pa. aMta. 5,1; jaM saratamA thanAra 23mA tI4:2. The 1. dasA* .., 6, 7 (3) sAtamA twenty third would-be Tir. yavatI nI mAtA. sAtaveM cakravartI kI mAtA I thankara in Bharat Khanda of the mother of the 7th Jambudvipa. sama. pa. 241% Chakravarti. sama* pa0 234: (4) desa. puM0 (deSa) ; zatruna. dveSa; zatrutA; 10 mA yatI pariSenI sI (ta) ra. Aversion hatred; enmity. 1. veM cakravatI hariSeNa kI zrI. the nize* 2066 wife of the 10th Chakravarti) desa. tri0 (dvessy)5:25| yo5. dveSa karane Haris pa. sama. pa. 234; (5) ke yogya; dveSAha. ( One ) it to be 18 mA tI mAtA. 18 veM tIrthakara | ___hated. vize. 144, alar the mother of the 18th deta puM0 (deza) daza; 11. deza; janapada Tirthankara saga00 30:322:prava. mulka Country. nAyA* 1; 16; uvA. devIttA. zrI. (devItA-devI) pI . 154; (2) 10. DAya mApalI gabhInane devIsva. The state of a goddess. 4 . ... hAtha mApI huI jamIna ko bhaga* 12, 5 deza kahate haiM. a piece of land devudesaya. . ( dazaka ) yAligama measuring 100 arms. pi. ni. satranAme EdezI. jAvAbhigama sUtra kA eka 344; (3) praza; 1241; sthAna. pradeza mezA. An Uddesa (chapter ) jagaha; sthAna. place; territory. sU.10 11; piM.ni. 124; panna. 22; bhAva.2., of the Jivabhigama Sutra. (4) deza vi2ti gusthAna. par bhaga.., tial renounciation; a spiritual devedAvavAna. (reMdrApapAta) .2 sUtra stage. vize* 1191; ka. gaM0 2,2; (5) bhAnu meli sUtra. 52 stroM meM se paratuno me bhAga, saza, hisse, pra. eka kAlika-sUtra. One of the 72 bastu kA eka bhAga, aMza, hissA. a part Kalika Sutras. a. .., 09; or sub-division of a thing. devesara. . ( rezvara ) .. indraH sureza. praNujo. 1.; 144 nAyA* 89; vize0 Indra; lord of the gods. sama.pa. 45; bhaga* 1, 2, 3,1; 5, 6, 24.; -vAdeya. pu. ( - vandita) -dhA 5; 16, 8, 20, 5, patra.1 .3.10 // pati yA mata-mAyAna. indra se bhAva...: kappa.t, 26 pra. (6) pandita mahanta prabhu the lord Ar. zAsa; mAtA dazakAla; jamAnA. place hanta adored by Indra. sama* pa. and time. gacchA . 14; (.)2thana mahA / 9 sthUla, bahA 2. thick; daboda. pu. ( devAMba) me nAmanI ge samuda. I gross. vize0 1234; -aMta. puM. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ desa ( 222 ) [desa ( -anta ) shin| aMta; / . deza kA anta; AkharI bhAga. the extremity of a country. nAyA. 8-aNusAra. tri. (-anusAra ) sane manusA2 dazAnusAra; deza kI prathA ke anusAra. accord. ing to place or custom of a country. nAyA* 8; -zravasanna. tri. (-avasanna ) se zithI sayabhanI manA karanAra; AvakAdi vidhipUrvaka na kare te saMbaMdhI gurU zikhAmaNa Ape to hAmuM GeEUR melete| sAdhu. aisA sAdhu ki jo eka deza se saMyama kA bhaMga kare, AvazyakAdi vidhi pUrvaka na kare aura isa viSaya meM gurudvArA upadeza diyA jAne para jo ulaTakara sAmane jabAva de. ( one ) who partially violates self-restraint; an ascetic who would not do what he ought to do and being advised by a preceptor would oppose hiny. prava. 1.8: -ahivai. pu. ( -adhipati ) zanI adhipati zanI la. deza kA mAlika; rAjA. a king. ThA* 5, 4; -prArakkhiya. tri. (-prArakSita) zanI adhikArI. deza kA adhikArI-hAkima. au official of a country. nisI. 4,15: 64; -zrArAhaya. puM. ( - aArAdhaka ) eka dezane ArAdhaka; sarvathA ArA- | 5. hI eka deza kA pArAdhaka; jo sarvathA ArAdhaka nahIM hai vaha. . partial devotee. bhaga. 8, 10, nAyA. 11; -AvaraNa. puM0 (-prAvaraNa ) zidhAtI AvaraNa karanArI sAta prakRti, kevalajJAnAvaraNa ane kevaladarzanAvaraNa zivAyanI 4 nA ! 1995 mate 6 nApatI prati. dezapAtI / pAvarA karana vAlI yAta ekA yAMH kevala / jJAnAva Na aura kevaladarzanAvaraNa ke prati rikta jJAnavaraNa tathA darzanAvaraNa kI prakRti. the 7 Karmic natures which obscure knowledge etc. par. tially; the Karmic natures viz. knowledge or sight-obscur. ing apart from the perfect -knowledge or sight obscuring natures. ka.gaM. 5, 64; -uttaraguNa. puM0 ( -uttaraguNa ) heza virati zrAvanA 12 zu. deza virati zrAvaka ke uttara guNa. minor vows that is partial abstention on the part of a lay. man. bhaga. 7, 2; -UNa. tri. ( -Una ) 1sa-yA , 6-mArcha; mechu. desa -thoDAsA Una-kucha thoDA. a little less. vize0 202; 437; bhaga0 2, 10; 3, 3, 7; 24, 2; nAyA08; jaM. pa. 1, 12; aNujo. 140; nAyA0dha. 4 . ni. 282; sama* 67: ThA. 2, 4; -eya. tri. ( -eja-ejana) zathI yasAyamana yatu-5te. de se cala yamAna hone yA pine ( kA bhAva ). shaking in part. bhaga0 25, 4; -zrohi. puM. (avadhi) merI apavitAna. eka dezIya avadhi jJAna. limited knowledge. sama* ~kahA. zrI. ( kathA ) zatA AcAra vicAra vagerenI kathA karavI te cAra vizthAmAMnA se dezake prAcAra vicAra mAdi kI carcA karanA; cAra vikathAoM meM se eka. discourse on the conduct of the men of a country; one of the 4 Vikathas (randonm talk). "desakahA ghaunvihA parANa ! " ThA04, 2: sama0 4: prAva. 4, 7, -kAlajutta. tri. ( kAja yukta ) 5152ne ye 24: kSetra bane yasa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ desa] ( 223 ) [ desa samagopayogI; kSetrakAla ke upayukta. op. portunate; proper for place and time. paMcA0 1, 31; -(s ga. na. (-agra) zino mAga deza kA agra bhAga. the front part of a c untry nAyA* 15: -ghAi. tri. ( -ghAtin ) / dezadhAtI AtmAnA eka dezI dhAta karanAra. ( ma prati ). dezaghAtI prAsmA ke eka deza kA ghAta karane vAlI ( karma prakRti). a nature of Karmic matter which destroys the soul in one part ka. gaM0 5, 14; ka. pa. 2, 45, 4, 44; cAratta. na. ( cAritra) me herI sAbhAya yAtri2 vitizrA1:5j. eka dezAya sA yika cAritra; daza virati -zrAvakasva. partial observance of right-conduct. paMcA. 13; 2;-cAi. puM0 (-tyAgin ) hezana ma- | bhUmino sAga 2 nA2. dezatyAgI, janmabhUmi ko choDa dene vAlA (one ) who aban. dons his inotherland. ThA0 3, 3; -cAya puM0 (-tyAga) 1. bhUsinA tyAga. daza parityAga; janmabhUmi parityAga. abandoning one's mother country ThA* 3, 3; -cchaMda. puM. (-chaMda ) deshchaMda-amuka strI gamya amuka agamya ema 1 meTa bhyAgamya vibhAga dezacchaMdaphalAM no gamya hai aura phalAM agamya hai isa prakAra kA gamyAgamya vicAra-vibhAga, a division as to whether 8 par. ticular female is approachable or not ThA0 4, 2: -cchaMdakahA bI. ( -chandakathA ) bhyAya vibhAga saMga-dhI yA 42vI te gamyAgamya vibhAga viSayaka bAta karanA. discourse related to the approachable or unapproach: able female. ThA* 4, 2, -jai. puM0 ( -yati ) zrAyaH; se zikSA yati mA. zrAvaka; eka deza se yativat . a layman; partly like an ascetic. " samveNa ca deseNa ca teNa juAhoi desajaI " Au. 2; ka. pa. 1, 81; (2) 32 pirati; sthala pAnI nivRtti. dezavirati; sthUna pApakI nivRtti. cessation of gross sins. ka. 50 5, 27; -NANAvaraNijja. na0 (-jJAnAvaraNIya) eka deze jJAnane Avare te; matijJAnAvaraNI. yadi prati eka dezIya jJAna kI prAvaraNa; mati jJAnAvaraNIya Adi prakRti. that which partly obscures knowledge; & nature of kuowledge-obscuring Karma. ThA0 2, 4, -Nevattha. na. (-nepathya ) dezanA sI pu35| 59231. deza ke naranAriyoM kI vezabhUSA-pahirAva. the mode of wearing of dress in a country. ThA0 4, 2; -Ne ( ne ) vatthakahA. strI0 (-nepathya. kathA ) herAnA 532vezanI thA. deza kI vezabhUSA kI kathA. the description of the inode of dressing etc. of a country. ThA* 4, 2; -desa. puM0 (-deza ) soDAyanI sahanI bhInane deza deza cha. sau hAtha ke pramANa andarakI jamIna ko deza deza kahate haiM. a patch of field measuring under hundred arms is styled as Desa Desa. "hatyasayaM khalu deso pAraNa hoi desadesoya" pi. ni0344;-pasiddha. tri. (-prAsaddha) dezamA viyA1. deza prasiddha; deza meM mazahUra. famous in a country. paMvA* 16, 25. -paMta. na. (-prAnta) zanA che-sImA.deza kA antima bhAgaH sImAnta Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ desa] ( 224 ) [desa pradeza. the border or boundary of a country. vivA* 2; nAyA. 16; -badha. paM0 (-baMdha za madha yAya te. jo eka deza meM baMdha ho jAya vaha. that which is closed in one part. bhaga0 8, 9, -badhaMtara. na0 (-baMdhAntara) zi dhanu sata2. deza baMdha kA aMtara. the interval between the extrimities of two countries. bhaga0 8,6; -baMdhaga. puM0 (-bandhaka) herAthI 55 nA2; saba , DI. dezase baMdha karane vAlA: aMzataH baMdhaka, sarva baMdhaka nahIM. that which binds in part not worldly. bhaga08,6;-baMdhaya. puM0 (-ba. ndhaka ) thodde| 055 42nA2. thoDA baMdha karane vAlA;alpabaMdhaka. (one) causing little | bondage. bhaga0 8, t; -bhAa-ya. puM0 (-bhAga) dezanA sArA pradeza vibhAga dezakA hissA, pradeza; vibhAga. territory; province. jaM0 50 5, 114; ova. nAyA. 1, 5; bhaga0 2, 8; -bhAga. puM. (-bhAga) zino mAga praza; vibhAga deza kA bhAga, pradeza, vibhAga. a division of a country; province. nAyA. 1; bhaga0 65; ova0 sama. pa. 210; kappa. 3, 3, -vAsi. tri. (-varSin ) mera dezamA 12sanA2, bheSa. eka deza ma barasane vAlA-bAdala. a cloud shedding rain in one part. ThA0 4, 4; -viappakahA. strI. (-vikalpakathA ) zanI peza samadhI 4thA 42sI te. deza kI upaja saMbaMdhI kathA yA carcA karanA. conversing about the production of a country. ThA. 4, 2; -vi. rANANa. na0 ( -vijJAna ) vividha deza samadhI jJAna nAnA deza viSayaka jJAna. / knowledge of various countries paMcA0 17:36; -virazra. tri0 (-virata) eka deze pApathI nivRtti pAmela; zrAvakaek deza meM aMzataH pApa se nivRtta zrAvaka, absolved of sins in part; a lay. man. bhatta. 29; ka. gaM. 6, 72; pAu* 7-virai. strI0 (-virati )me deza pApathI nivRti pAmavI te zrAvakapaNu aNuvrtsviirvaanaa pariNAma. eka deza meM vi. bhAgataH pApase nivRtta honA: zrAvakatvAaNuvrata svIkRta karane ke manobhAva. freedom fronn sins in one part; the thought inclination of accepting Anuvrata; (minor vows). ka.pa02,15; paMcA0 10,41; -virata. tri. (-virata) / "desavira" za6. dekho "desavira" zabda. vide ." desavira' ka0 pa0 4,52; -virAhaya. tri. (-virAdhaka ) me deza virAdhanA 32nA2. eka deza meM -aMzata: virAdhanA karane vAlA. ( one ) who partially violates. nAyA0 11; bhaga08, 10-vihikahA. strI. (-vidhikathA) dezanA 2tanAtanI thA 32vI te. deza kI rahana sahana rIti Adi kI carcA karane kA kArya. description of the mode of living, customs, ethics etc. of a country. ThA0 4, 2; -sAhaNavaMdha. puM0 (-saMhananabandha) the| saMcayano ca. kucha saMghayaNoM kA baMdha. a bondage of a few osseous structures. bhaga0 8, 6; -hara. tri. ( -hara ) me ze 72nA2. dhAta nAra; deza pAtI. deza ghAtI; eka deza meM ghAta karane vAlA. ( one) killing in a particular portion. ka. pa. 7, 21; Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ desaMtara] ( 225 ) [desAvagAsa desatara. na0 (dezAntara ) me 12thApAle sa. 10 1, 376; 12; me. jyAthI mI0 rul. eka deza | desaNa. na0 ( dveSaNa ) 35423 / te. dveSa karanA, se dUsarA deza; eka sthAna se dUsarA sthAna. dveSa. Hatred; aversion. vize. another country or place. su. 2966; ca. 4, 125, piM. ni. bhA0 44 ova0 | desaNA. zrI. (dezanA) zinA padezAdha paddeza. 39; prava0 684; -dviya. tri. (-sthita) __ upadeza; dharmopadeza. Advice;religidezAntara-mIna dezamA 29sa. dezAntara- ous sermon. ThA01; nAyA. 15; *ca. dUsare deza meM rahA huA. a foreigner; 8, 20; prava0 663, paMcA. 1, 22; ka. alien. prava. 864; gaM01, 56; dezakAla. pu. ( dezakAla) deza sa; zubhA- desamANa. va.kR. tri. (dizat-darzayat) zulanAniyasa samaya. dazakAla; pADato; tAto. dikhAnevAlA, batAnezubhAzubha kArya kA nizcita kiyA huA samaya. vAlA.(One ) who shows. ThA0; Place and time; the fixed time 4, 2,6; of the good or evil deeds. vize0 desa-ya. tri. (dezaka) zinA sApanA2; 15. 2063; nAyA* 8; -juya. tri. (-yuta) deza. dezanA yA upadeza denevAlA; upadezaka. deza sana yogya. deza kAlAnusAra; deza kAla ___Adviser. instructor. ova0 10; ke yogya. proper for place and sama. 1; nAyA. 1; time. pana. 1; dezayaMta. va. kR. tri.(dizat ) ayana . dezakAlagaNayA. strI. ( dezakAlajJatA) za) kathana karatA huA. ( One) narrating. sana nae te. deza kAlajJatA; deza kAla vize0 261 kA jJAna. Knowledge of place and | desayata. va. ( dezakasva ) GAs/. time. bhaga. 25, 7-kAlavattA . upadezakatva; upadezaka kA kArya. The act sro. ( -kAlavyatItatva ) tIrtharanI of advising or preaching. vize. pAnI 14 me atizaya. tIrthakarakI | 2659; vANIkA 14vAM atizaya. The 14th | desarAga. na0 (dezarAga) dezamA prasi A tisaya of the words of a Tir- | me vastrAnI mta. deza prasiddha eka taraha kA thankara. sama* 35, rAya. qa. A famous cloth of a cerdesaga. tri. ( dezaka) S53 42nA2. upa- __tain country. bhAyA* 2, 5, 1, 146; padeSTAH upadezadenevAlA. An | desAvagAsa.paM.(dezAvakAza ) bhAMzaadviser. sama. pa. 241; kSetra-bhUminI hada bAMdhavAmAM Ave che te dezaga. pu. ( darzaka ) za; zAvanAra. zrAparnuza prata. jisameM deza-kSetra yA bhUmi darzaka; darzIva nAra; batalAnevAlA. Spec- kI sImA nirdhArita kI jAya aisA vrata; tator; ( one ) who shows. paNha. zrAvaka kA dasavAM vrata. The tenth vow of a layman; that in which the desaNa. na0 (dezana ) paza; zikSA. upadaza; imit of a country, field or sIkha; zikSA; Advice; instruction. / land is set down. prava. 285; ___Vol. III/29. 17 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ desAvagAliya] ( 226 ) [deha desAvagAliya. na.( dezAvakAzika ) shaame| a day " desiyaMtu aiyAraM bhAlAija satanI mahA5 zrAvasa prata. jahakama" utta* 26, 37 prava. 183, dizA tathA dravya kI maryAdA rUpa zrAvaka kA | desI. strI. ( dezyA) dezamA nabheTI, zatI. dasA vrata. The tenth vow of a deza meM utpanna; deza kI: dezIya. Boru in layman in the form of a limit a country; native bhova0 33; of directions and objects. ova0 desa , strI. (dezI) zI (bhA ). dezI 34; Au. 4, bhaga. 7, 2; sUya. 2, 7, (bhASA ). Vernacular vize* 2% 26; uvA. 1, 54: nAyA0 1: desi. tri. ( dezin ) 12mA sameta dezajaH deha tri. ( deha ) saranA 4-4 masa. nisa deza meM paidA huA huA.Country-bred; / kore. zArIrika cinha -masa; tila Adi. born in a country. ova0 33; Physical signs such as a mole desigaNi. puM0 (dezigaNina ) se nAmanA | etc sya. 1, 12, 6; AyA. isa nAma ke eka prAcArya. A | deha. * ( daha) he / 12; deha, zara, badana, preceptor of this name. kappa08; Body utta.1, 13, 2; azujA016; desitavaMta. tri. ( dezitakara ) ni pesa; nAyA. 1; bhaga07,1.16, 2;dama03, 3: 6, zavilA. nirUpita; darzAyA yA batalA / | 22; vize* 30, piM.ni. bha. 4.; nisI. huA. Shown; pointed out. sUya. 13, 33, prava* 63, 447; kappa. 4, 12; 1, 6, 24, bhatta. 156 (2) tapisAyana desibhAsA.strI. ( dezIbhASA) zanI bhASA. nAbha. eka jAtike pizAca kA nAma. naine deza kI bhASA. Language of a of a class of ghosts; fiends. country. vivA. 2: pana* 1; -dukra. na. (-duHkha ) 12|2nii rosaya. puM. (dezika ) 852 42nAra; yana pI. zArIrika pIDA; daihika duHkha. physi. 12nA2. upadeza dAtA; kathAkAra. An advi. eal pain. dasa. 8, 2 -pamANa na. ser; a story-teller. vize0 1425; ( -pramANa ) zarIra pramA5. garIra kA desiya. tri. ( dezita ) mA. dikhAyA pramANa measure of body prava.540; huA. Shown. (2) upadezata; prati -paloyaNa. na. ( -pralokana ) arIsA pAhana kha. upadeza kiyA huA; prAtapAdita. mAmA zarIranu la te darpaNa vagairaha meM advised; maintained. utta. 5, 4; zarIra ko dekhanA seeing the image 1., 31, 28, 5; 36, 1; dasa* 5, 1; of body in a mirror dasa* 3, 3; 92, 6, 17 nAyA* 5; piM.ni. 747: -mANa. na. ( -mAna ) henu prabhAe. (3) moTA kSetramA vistAra pAbhela. vizAla deha kA pramANa mApa. the measure of a kSetra meM vistArita. spread in a vast body jaM.pa.5,123: prava045-vAsa. field. a.yA0 2, 1, 3, 30; prava* 668; puM0 na0 ( -vAsa) zarIramA pAsa 12 gacchA 46 te zarIra meM rahane kA kArya. the act desiya. tri. ( devasika ) yasa saMdhI. of living in a body. dasa0 10, 1, dainika; dina sambandhI. Pertaining to | 21 -vimuka tri. (-vimukta ) thI Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaliyA] ( 227 ) [doNa bhutA si deha se mukta-siddha free surer; hater. " doguMgchI appaNopAe from body; Sddha bhaga. 8,2 dieNa bhujaMja bhAyaNaM" utta.68; -sakAra. puM0 (-satkAra) 222nI zAlA. dogudaga. puM. (doguMdaka ) pAlA lAra zArIrika zobhA. bolily equipment, patA. me M1. bhAtazaya krAMDAzIla paMcA. 1, 25 davoM kI eka jAti. A class of very dehabaliyA. zrI. ( dehabalikA) lilAvRtti ___sportive gods. utta0 16, 3; su.ca. bhikSA vRtiH bhIkha mAMkara AjIvikA - calAnA. Begging nAyA. 16: vivA04 doggara. strI0 (durgati ) ma gati: 25 devattha. tri. (dehastha ) zarIramA 2hesa mAha zani daMgAta burI gAta-naraka Adi zarIrastha zarIra me rahA hu | Inhabit ) gati. Bad state-hell ete. ThA.1.13 ing a body: bodily. vize0 236ka* dozca tri. (dvitIya ) le 7-oj. dUsarA pa. 4, 10 dUsarI. Second jaM. pa. 7, 134; bhaga. dehi. pu. ( dehin ) dhArI: 5tmA; 75. 2, 1, 3, 1: 5, 6, 6.8; 5: 8, 1.; deha dhArI; grAtmA - jIva. Soul; life; 6.33: 12.3, 15,116,6:31.13 possessed of body. sUya. 1, 1, 1, nAyA.1; 34,6,812; 141618 8: vize. 1664H nira. 1, 1: sama. 33: nAyA. gha. 2; dokiriya pu. ( dvikriya ) me samaya meM veya. 1,37,3,15; vize0 665; rAya. cha be kriyA vede evI rIte sthApana karanAra, ____34; dasA. 3. 31, 6, 2, 7, 1: jIvA* 2; manAyA nA bhatanA anuyAyI. eka ho | doza. na. ( dautya ) 5. dUtasva, dUtapana. samaya meM eka jIva do kriyAoM kA jJAna | Embassy; espionage. nAyA* 8; prApta kare isa prakAra sthApita karane vAlA. donja. ghA* I. ( dukha ) dUdha A. dUdha gaMgAcArya ke mata kA anuyAyI. A follow- dAhanA. To milk. er of Gangacharya who esta donai vize. 1473 blished the doctrine that &! doNa puM* (droNa) yAra ga rnu bhA5. cAra soul simultaneously knows ADhaka kA mApa. A measure of four two actions. zrAva. 41: Adhakas. aNu jI* 132; (2) droya. dogaza na. ( daurgasya ) haritA. dAridyaH ubhAra. droNa kumAra. Dropy Kumara. nirdhanatA. Poverty; penuiry. bhatta. nAyA. 16 -meha. puM0 (-megha) yA vakhatemAM pANInAM biMduthI me TI gAgara bogiddhidasA strI. ( dvidvidasA ) se sarAya ne prabhAranA 26. emI varSA ki nAma se ata vilAsa. isa nAma kA pAnI ko bUMdo se eka baDA ghaDA bhara jAya eka zruta vibhAga A class of scrip itane samaya taka barasatI rahe. a rainfall ture of this name. " dAgiddhi which would fill a big pot dasANaM dasa prAmapaNA paNNattA " ThA. 10: with drops of rain. vize. 5458; doguMbdhi. tri. (jugupsin ) zusA-yA -vAya. pu. ( -pAka ) draSya pramANa 322. jugupsA- ghRNA-karane vAlA. Cen. ghA-yA pA-2se. droNa pramANa dhAnya Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doNa nuha] ( 228 ) [bomAsina-ya kA-pAka-rasoI, food prepared of aNujA. 134; coru measuring a Drona. donippabhA. zrI. ( atiprabhA ) yanI - aNujo0 131 mahipAnAma caMdrakI amahiSo-paTarAnI kA doNamuha. na (droNa mukha) 25i81; rti ore- nAma Name of the chief queen mA ane sthala mAma bane te kariyANuM / of the Moon nAyA. 1: mere bhAva te za2 bandaragAha ke kinAre | dodhAra. tri0 (dvidhAra ) pAyA dudhArA: kA vaha zahara jahAM jala aura thala ke donA do dhAravAlA Two edged ThA. 1, 3; mArgoM se vyApAra kI vastueM prAtA rahatI ho. chayaNa. . ( -chadana ) me dhArI A city near a port so situated tasavAra po3thA che te dupArI talavAra that merchandise is carried Adi zatroM dvAra chadana. cutting with in it by both the land and sea a double-edged sword ete ThA0 routes. jaM0503,66: veya. 1,6; bhova. 32; saya02,2,13; jIvA.3 3: nAyA. 16; dophagguNI. strI (druipharAnI ) pUrvAnI bhaga0 1,1:3, 7,6; paraha. 1.3: ane uttarA phAlga ii e be nakSatra pUrva utta* 30, 16; aNu no* 131, mAyA0 ., pha lgunI aura uttarA phAlgunI nAmaka do 7, 6, 222; ThA* 2, 4, kappa* 4, 88; nakSatra. The two plaasty viz. Por praca0 1233: va Philguni and Uttara PhaldoNasUri. pu. ( ne zasUri ) atisapura | guni. aNujA. 131 pahana nAnA me mAyA mohalapura. doballa na. ( dolpa ) huya duvelatA, paTTana nagara ke eka prAcAya. A prece kamajorI. Feebleness. viza0 215; ptor of Apahila pura pattana 3212: mi.ni. bhA. 45: city. ThA0 1. dobhagga. na. ( daurbhAgya ) yi durbhAgyaH doNo. nI. (droNo) nAnAva. naukA; nAvaH / kamanasA | Misfortune jInA. 3. 3: jalayAna. Boat; ship. bhaga. 8, domaNasta. na* ( domanasya ) nAsI sI; paraha. 1,1; yitA nirAzApUrNa hRdaya. cintA mpana vit. dAriNa. puM0 (dodika) ren sakhI/ Hopeless or disappointed bhImA 535 pradeza ne me do mind sUya. 2 2, 82, yAlA temAthA pala(2 nAle tasai art-domAsa. puM. (dimAsa ) ye bhAsa do mAsapAsa 535 jalama bharA huI vahI kuMDI / mahine Two months niso. 20, meM puruSa praveza kare aura eka droNa pAnI u bha! 12; 16 se bAhara nikale itane vajana vAlA puruSa. | domAsima-ya tri.(dvimAsika) me bhAsana A man with so much weight | dvaimAsika; do mAsakA. Of two months. that if he enters a reservoir sama. 283; nisI. 2.1. 13 12,14 of water full upto the brim ,his bava. 1, 2; bhaga. 2, 1; (2)me mahInAnA volume causes one Drena of | sAye 75vAsa 425 / te; bhAsi 15. do water to come out. uvA.8.235: mahIne kA lagAtAra upavAsa karanA: dvimAsika Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ domAliyA ] tapa & penance to fast for two n onths. AMva 0 ( - bhakta ) me bhAyanA // - bhata. na0 2 te do mAsa ke upavAsa karane kA vrata a vow of fasting for two months. bhaga0 25, 2; domAsiyA strI0 ( dvimAsikI ) nimnI bAra paDimAmAMnI bIjI paDiyA-abhigra (a mA eka mAsa sudhI be dAta anna ane e hAta pAyI samma zama ) bhikSu ko 12 DimA meM ko dUsarI sahimA zrabhigraha: ( isameM eka mAsa paryanta dodAta ana aura dodAta pAnI grahaNa kiyA jA sakatA hai ). ( One) of the twelve Padimas of an ascetic. In this an ascetic can take two draughts of food and water for one month. pro0 15; sama0 12; nAyA0 8 dasA0 7, 1; domilI. zrI0 ( domilI ) : aranI zrI sipI. eka prakAra kI brAhmI lipI A kind of Brahmi script. 13; ( 226 pana0 1; dora. puM0 ( dona ) he.; tAMtalA dorA; dhAgA; taMtu Thread: cord. rAya0 166, ogha * bi0 bhA0 316: jIvaza 3, 4 gica. a. (fusa) A 2104. A 2134. Two kingdoms AyA02,11, 170; ThA0 3. 1; doaar. tri0 ( dvirUpa ) me, menAyAM 1. do : do kA zraMka. Two; the fgure of two. aNujo0 146; dolA. strI0 ( dolA ) yAra dhadrigavAlA tI lata cAra iMndriya vAle jIva kI eka jAti. A kind of four-sensed being. pana0 13 dova. puM0 ( dona ) kheDa aAratI anAva [ dosa ati eka prakAra kI anArya jAti A non Aryan race. pana 1; dovaI 0 ( dropadI ) paTTI dropadI. Draupadi. nAyA0 16 - prajjA. ( - zrAryA ) drIyahI sAdhvI satI-sAdhvIdraupadI - AyI. the female ascetic Draupadi nAyA0 16 : - devI bAM* ( devI ) draupaTTI hI devI dropadA. Devi Draupadi. nAyA. dha0 nAyA0 16: dovatI strI0 ( vaipadI ) draupaTTI draupadI; drupadarAja putrA Draupadi; daughter of the king Drupada. paraha0 1.4; dovAraMga. puM0 ( *hArAGga ) arisAnA haath|. darpaNakA hatthA; dastAnA Handle of a mirror. rAya * 118; dovAriva. puM0 ( dauvArika ) dvArapAla haravAna DyoDhovAna; dvArapAla; daravAna A door keeper. nAyA 0 1 zrotra * rAya0 253; nisI 25 kappa04, 620 dosa. puM0 ( doSa ) hopa: Apa dUSazu. deSa; eMba: avaguNa; dUSaNa Fault; defect demerit; flaw. utta0 1 24; ThA0 1, 1; jo 128 zra0 10 bhaga0 1, 6, 7, 1; 12, 5, 10, 10; 25, 7; nAyA. 12; sU0 pa0 20; piM0 ni0 bhA0 25; isa05, 1, 11; 63 5, 2, 37, 6, 26; 23: 7, 56; dasA04, 84, 6, 31; naMdI * 45. sU0 2, 5, 12; pratra.3682 paMcA 5, 7, 17, 48; bhata0 108 - ganbha. na. ( - garma ) hopagarbhita doSAta, doSapUrNa full of faults. bhata0 1363 - jAla. puM0 - jAla ) hopano samuhAyadoSa tamUhaH doSoM kA samudAya all aggre gate of frults. vize0 288: - NigdhAyaNa. na. ( - nirdhAtana ) te nAza 32 te doSoM kA nAza karana kA kArya. For Private Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dosa] (230 ) [dosiNa the act of destroying defects. 25, 21: aNu no* 120, ova. 10; bhaga. dasA04,65, -Nissiya na. (-niHsRta) 1,69, 12, 1:25, 7 nAmA0 1:3: ye ratuM bhapApA.. eka prakAra kA asatya. pi.ni.634, dasa.2. 5. dasA. 6,4, a kind of false d scussion. 31.90; patra. 23: kappa. 5, 117; ka. gaM... --dAse tri. ( -darzin ) nAra. 16 -kaliya vi. ( - kalita ) 15 doSa dekhane vAlA; chidrAnveSI. fault-find pAj. dveSa vAlA: dveSA. spiteful naayaa| er. AyA. 1. 3, 4, 125; -dUmaNa. 6 -baMdha. puM0 (-bandha ) 5 ane bhAna na. (-dUSaNa ) potAnA 5nI nihA 25 karaNyA yate krodha aura mAna rUpa dveSa te. apane avaguNoM kI nindA karane kA ke kAraNa hone vAlA krama bandhana. bond. kArya. an. act of censuring age caused by hatred in the one's own fault. bhata* 16: -paDei form of anger and pride ThA..,4; vatti nI0 (-pratipatti) 1.5tI prAli -caMdhaNa. na. ( -baMdhana ) pa 5 dhana; doSa kI prApti getting defects. mama // 2 // dveSarUpa baMdhana; karma baMdhana gacchA* 51; - paDisaha muM0 (-pratiSedha ) kA kAraNa the bondage due to ni55y: sapanA asAya. diauSitA; hatred: a cause of Karmic doSAbhAra. innocence; absence of bondage. zrAva. 4, 7, patra. 2; faults. paMvA0 13, 45: -pariNANa. dosaUriyA stra * ( doSapUrika ) 18 vipi. na. (-parijJAna ) panu parcha pariH | ___mAnI ge18 lipiyoM meM se eka liApe. jJAna; dApo kI jAnakArI. knowledge | One of the 18 scripts. sama. 18%3B of faults. paMcA0 13, 32: -8pakAma. / dosapUriyA. bro0 ( doSapUrikA ) | tri. (-prakAma) Tiwi vAya te. " dosaUriyA " za6. dekho "do UriyA" jisameM zrama doSa ho. very defec. zabda. Vida " dosaUriyA" panna. 1; tive. bhatta. 1.. -rahiya. ni. dosaeNu pu. ( doSajJa ) hepane yAra. parata parata dona vihIna dApoM kA jAnane vAlA. (One) who nirdoSa. faultless. sU0pa0 2.6 -va | ___knows tha faults. dapta. 7, 13, jia tri. ( varjita ) hai.5 261 | dosavaMta tri.(doSavat ) 156 doSa yukta. doSa rAhata. defectless dasa0 5.1, 19: | Eaulty. paMca * 8; 11; -vattiyA. strI. (-pratyAyekA) prAti dosA zrI. ( doSA) 10 lipimAMnI liyA vaiSadhI pina 411 liyA. apriya 18 lipiyoM meM eka liIi. One of the kArya; dvaSotsanna kriyA. an unpleasant eighteen scripts pana. 1: act; that which would encite | dosAraNa. na. ( doSAna-pradoSa na-parI. hatred. ThA. 2,1:4 SitAna) zatavAsI mana. rAta kA bAsI dosa. * (doSa-dveSa ) 35; dhana paryAya: ana. Stale food being kept moti. dveSaH krodha kA paryAya: aprIti Overnight paNha. 2 5: Aversion, a synonym of anger: dosie tri. ( * ) : bAsI ThaMDA: bAso; discord. sama* 2, 52; utta. 4, 13 / pAMpata Cold; stale Apa.ni. 253; Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 231 ) dosiNA-strI. (jyosnA ) .yoranA ila: dohahi. puM0 (dohahi ) me nAmanu me gAma. te; yadralezyA. jyotsnA; chabi; kAnti; isa nAma kA eka gAMva. A village of teja; candralezyA. Moonlight. ThA02,4; this name. jIvA.3; sU. 50 1 dohaNa. na0 (dohana ) hudha hehavAnuM pAsa, dosiNAbhA. zrI.(jyotsanAbhA) yotiSAnA tarI. dUdha duhane kA pAtraH baTaloI, iMdra caMdra tathA sUnI bIjI agra mahilI __ bhagaunA ityAdi. Milking pot or jyotiSI ke indra candra tathA sUrya kI dUsarA | bowl, jIvA0 3, ana mahiSI. The second crowned | dohala na0 ( dohRda) galatI sIne mAre queen of Indra the moon and trIje mahine jIvanA bhaviSya pramANe sArI sun of astronormers. nAyA. dha. mADI chA- AturatA thA5 te. sagI strI 7; ThA0 4, 1; jIvA04; ja. pa. 7, 170; ko garma rahane ke dUsare yA tIsare mahine meM sU. pa. 18; jIva ke bhaviSya ke anusAra acchI yA burA dosia. tri. ( daudhyika) paliyA; 5 jo icchA-Atu tA utpanna ho vaha. vyApArI bajAja; kpddeN| kA vyApArI: Desires or aspirations which vastra vyApArI. A cloth-merchant. are born in the foetus acaNujo 131% panna. 18 -sAlA. nI. cording to the future prog. ( -zAlA ) 14: peyapAnI yA pects of a living being. sU. 1, 5145nI huna. bajAjakhAnA. kapaDAkI dukAna. 4, 2, 15; nAyA0 1; nira0 1, 1: bhaga. acloth-market.va.6,2%B24, 25, 1, 11; piM0 ni0 80; kappa. 4, 16 dosiegaNa. na . ( doSAnna ) satapAsI anna. dohAra cheyaNa. na0 ( dvidhArachedana ) me dhAra rAta kA bA / ThaMDA anna. Stale food. pAnI t2||2 vigerekA chana 42 te. parAha0 2, 5; dudhArI talavAra bhAdi se chedane kA kArya. dosilla. tri. ( doSavat ) ?.vA. dona- Cutting with a double ad ged vAlA. Defective vize0 1110; piM0 / instrument. bhaga0 11, 11 ni. 176; Vva. dhA* I, II. (hu) prA ya. prApta dosINa. tri. ( . ) pAsI; TATu bAsI | ___ honA. Toget. ThaMDA; paryuSita. Stale; cold. ogha. ni. davae. vize0 28 // 145; davijA. vi. vize0 1404; doha. puM0 (droha ) 458, 32dhi 2||bhii a5. Vva. dhA* I. (du) meNa prAta 42g. 42 42 te. vairabuddhi se apakAra karane milAnA; prApta karanA. To obtain; to kA kArya; droha. Doing an evil get. turn with jealousy or enmity. duiya. vize0 28 cau0 35, Viha. dhA* I, II. (da) marama 42 dohagga na0 ( daurbhAgya ) hulAya. durbhAgya. | mAla. bhasma karanA; jalAnA. To burn daiva hatikatA. Misfo tune. jaM. 50 to ashes; to burn. sUya. 2, 2, 82, dahe. dasa06, 34, Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMsa] ( 232 ) [dhakhaMjaya dahijA. vi. utta. 18,1. daha. bhAyA0 1, 7,2, 204; dahiuM.sa. kR. utta.13, 25, dahiuNa. su.ca.2,10 VddhaMsa. dhA* I, II. ( dhvaMsa ) nAye pAu | adha:pAta 423.. nIce girAnA; adhaHpAta / karanA. To throw down; to cause to fall. (2) nArA 32 // nAza karanA. to destroy. dhaMseha- dasA. 6, sama* 30: dhaMsaMti. vize* 381; dhaMsiyA. saM.kR. sama.30; dha. dhaMta. tri. (mAta) ani mAhiyI pApIna nAra 925 23 veM tithaMkara ko prathama zAdheyu: nimana resu. bhAgna Adise garama bhikSA pradAna karane vAlA gRhastha. the man kara ke zuddha kiyA huA. Puri.i who gave alms first of all to fied by smelting in fire. jaM. pa. the 23rd Tirthankara. sama* pa. 3, 45; vize0 3026; rAya. 55, 256) 232; (3) anAmano me za4. isa nAma kA ThA* 5, 3; jIvA* 3, 4; nAyA* 1; jaM. eka sa~Tha. a merchant of this 50 piM. ni. bhA. 40; pana. 1; 17: name. nAyA. 18 -kkhaya. puM. -dhoya. na0 (-dhauta) abhinayI tathApIne (-caya) dhana nAza. artha nAza; dravya kI sA5 resu. zragni meM tapAkara zuddha kiyA hAni. the destruction of wealth. huA; agnipUta. purified by means bhaga0 3, .; -Nihi. puM0 (-nidhi ) of blowing. jIvA0 4; jaM. 50 suvarNa vigere dhanano nidhi-khAne. dhagadhagaMta. tri. (*dhagadhagAyamAna) nezyA suvarNa zrAdi dravya kA bhaMDAra khajAnA. a masatu; MorpasyamAna. khUba jorase jalatA treasury of wealth like gold hubhA; prakANDa rUpa se ghadhakatA huA. Burn- etc. ThA0 5, 3-dhana. na. ( -dhAnya) ing fiercely. nAyA* 1; ghana bhane dhAnya. dhana aura dhAnya. riches ghaTajjuNNa. puM. (dhRSTArjuna ) ai56 2zanane and corn; a comprehensive putra; merA bhA2. drupada rAjA kA putra term for wealth. prava. 206; eka rAjakumAra. the son of the king -bhAgi. tri. (-bhAgin ) dhananA isane Drupada. nAyA0 16 bhogavanAra; lakSmIne bhogavaTo karanAra. dhana dhaNa. na. (dhana ) dravyaH sabhI saMpatti. ke phala ko bhogana vAlA: aizvarya bhoga karane dravya; dhana; daulata; zrI. Wealth; riches. vAlA; dhanabhogI. (one) who enjoys su* ca0 2, 328: nAyA0 1; 2; 16; 18; wealth or prosperity; an easy bhaga0 2, 5, 3,1;5, 6, 8, 5; rAya* 222; going man. vize0 3427, utta0 4, 2; 6, 6, 10, 28; aNujo0 dhaNaMjaya. puM0 (dhanaMjaya) uttarAbhAdrapada nakSatranu 128; bhova. 13; gacchA0 88, kappa0 4, gotra. uttarAbhAdrapada nakSatra kA gotra. The 8 prava. 720; uvA0 1,46; 10, 277, family origin of the Uttara Bha. (2) 23 mA tIrtha52ne prathama zikSA A5. drapada constellation. " uttarA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaNaMtari] ( 233 ) [ dhaNi poTupadA ekkhatte ki gote paNata; dhaNaM jaya phe| putra. dhanya sArthavAhakA pahilA putra. sagota paNatte "jaM. .7, 157; sU. pa. The 1st son of the merchant 10; (2) 5vasImAna nayamA si . Dhauya. nAyA. 718%; manu nAma. pakhavADe yA pakSa ke nava dina | dhaNaya. puM0 (dhanada-dhanaMdadAtAti) vaizrama navamI kA nAma the ninth date of a sume2.mArI. vaizramaNa; kubera; bhaMDArI; devatAfort-uight. sU0pa010;je. 507.152 , nAke koSAdhyakSa. The lord of wealth; dhaNaMtari. puM0 (dhanvantIra ) tara vaidha ___the treasurer of the gods. bhaga. dhanvantarI vaidha The physician of 4, 1; su. ca. 1,347, 2, 130; the grls. vivA0 7 -vijja puM0 dhaNarakkhiya. puM0 ( dhanarakSita ) 5nya sAtha ( vaidya) dhanvantarI vaidya. dhanvantarI vaidya, vAsanA yoyo putra. dhanya sArthavAhakA caturtha devatAoM ke hakIma. the physician of putra. The 4th son of the merthe gods. vivA0 chant Dhanya. nAyA. 7; 18; dhaNagiri. puM0 (dhanagiri) me bhuni nAma eka | dharaNavai. puM0(dhanapati) vaizrama-dhumera mArI. munikA nAma. The name of s saint. | vaizramaNa - kubera: bhaMDArI; khajAMcI.The lord kappa. of wealth; the treasurer of the dhaNagutta. puM0 (dhanagupta ) dhanagumanAme maha gods. jaM0pa03, 41; 42; nAyA0vivA0 1; miri mAyA ziSya dhanagupta nAmaka | dhaNavaMta tri.(dhanavat dhanavAna zrImata:dhanavAn / mahA garI prAcArya kA eka ziSya. A| dhImaMta. Rich; wealthy. vize. 506: cisciple named Dhunaguptu of ghaNavati. puM0 ( dhanapati ) mumera; bananA Mahagiri preceptor vize0 2425; / ____piThAya yatA, kubera; dhana kA adhiSThAyaka dhaNagAva. puM0 (dhanagopa) 2104-2; nAnA devatA. The god of wealth. aMta01,1; nivAsI 4.5 sAtha vAsane pIne putra dhaNasatthavAha. puM0 (dhanasArthavAha) rAma rAjagRha nagara nivAsI dhanya sArthava ha ke tIsare nagara nivAsI bananAme me sAtha vA. dhana putra kA nAma. The name of the nAmaka rAjagRha nagara nivAsI eka sArthavAha. A 3rd son of the m rehant Dhu- merchant named Dhana dwel. nyn of Rajagriha. nAyA. 7; 18%; ling in Rajagriha. nAyA0 15; 18; dhaNadatta. puM0 ( dhanadatta) trI vAsudevanA dhaNasaTTi. puM (dhanazreSThin ) 214 nagaranA zrIna pUnAnu nAma. tisara vAsudA ke 2vAsI vana nAme me se.. dhana nAmaka rAja. tAsare pUrva bhava kA nAma, The name of gRha nagara nivAsI eka seTha. A merchant the third past life of the 3rd of this name dwelling in the Vasudeva. sama. pa0 236% city of Rajagriha. nAyA0 18 dhaNadeva. puM0 (dhanadeva) ghanya sAdhAranA | dhaNi. puM0 (dhvani ) zaE; pani; sapAsa. bhAnaputra. dhanya sArthavAha kA dUsarA putra. zabdaH AvAja; dhvani. Sound; note3B The second son of the mer- voice. jIvA. 3, 3; vize0 150; chant Dhanya nAyA. 7; 18 dhaNi strA0 (ghrANe) sAtApa. sonI prati. dhaNapAla. puM0 ( dhanavAla)ghanya sAtha vaahnaa| zrasaMtoSa; lobha pUrNa prakRAta. Discontent; Vol III/30 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaNika] ( 234 ) [paNu vize0 342, panna. 21; ( 3) dhanupatI nArakIone duHkha ApanAra; paramadhAmI. dhanuSya dvA / nArakI (narka ke jIvo) kA duHkha dene vAlA; paramAdhAmI. ( one ) who tortures the hell beings by bows; Parinadhami those who torture in the hell. bhaga03,9;sama. 15; --ttibhAga. na.( -vibhAga) dhnu05ne| vilelA dhanuSya kA tIsarA mAga the third part or measure of a bow. prava0464:-pArahANi. sI. (-parihAni ) dhanuSya parikSAni, ghara . dhanuSya kI kSatiH dhanuSya kA kSaya, nukasAna. the destruc. tion of a bow pratra. 413;-piTTa, puM. ( - pRSTha ) dhanu-panI pIr3a-bhAna dhanurupa kI pATha., mAna bow stick. (2) dhanunI cAinA mAtuM kSetra dhanuSya kI pITha ke greediness. viro0 1653; dhaNika. tri. ( dhAnaka ) dhanavAna. dhanavAn : zrImAn ; lakSmIputra. Rich; wealthy; well to do. paMcA. 7, 5; dhaNidA. strI0 (dhaniSThA) se nAma se nakSatra. ipa nAma kA eka navana. A constella. tion of this name. jaM.pa. 7, 155; 151: aNujo0 131; sama. 5: ThA02,3; dhANataNa. na. (dhvanisva) za65: mA. nA zuza. zAbdikatA; AvAja kA guNa. The state of sound. vize0 116; dhaNiya. tri. ( dhanika ) dhanavAn. dhanIH dhanavAn. Rich: wealthy. nAyA. 18; (2) ghaNI: mAtI: 25AbhI dhanA: mAlika svAmI master; lord sama.. dhaNiya-zra. tri. (*) ma11; ft; 68; gADha; matyanta bhanamuna. majabUta; kaThina; dRDha ;; pragADha; atyanta kaThThA. Strong: deep. su. ca. 5, 80 nAyA. 1: rAya. 274; bhaga. 1, 6, 33, 18, 3; sama. 11; paNaha; 1, 3, ova0 21; -baMdhaNa. na. ( -baMdhana ) 449- bhuna sapana. kaThina yA dRDha bandhana. fast or hard knot. bhaga. 1, 1; dhaNiyaM a. (*) atizaya; 4/4. atyanta; bahuta hI adhika. Too much; excessive; profuse. zrogha. ni. 807: su0 ca0 11. 18 utta0 13, 21; dhaNu. na0 ( dhanuSa ) dhanuSa; tImA dhanuSya: tarikamAna; dhanu. A bow: a bow and arrow. nAyA. 8; 16: 180 ni 16; bhaga. 2, 5, 5, 6: 7, 18, 3, 24, 2, utta06, 21; rAya. 256: ova0 (2) yA2 hAtha mA. cAra hAtha kA mApa. ameasure of 4 arms. bhaga. 6,7: zrova. 43; sama. 30; jaM. pa07, 174; D.V.T. culla hemavaMta. paNupi. mISA. pa.5. uttara marama. zrAkAra kA kSetra. a field or region Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNu] ( 235 ) [dharaNa - having the shape of the back | ghaNu yagaha bu. (dhanupreDa ) dhanumane a655 (stick) of a bow nAyA.1: bhaga.5.6: 12 // 2 dhanuSya ko grahaNa karane vAlA One -~-puDha. puM0 ( - pRSTha ) gii po 256.. who takes a show. nisI* 6, 24; dekho Upara kA zabda. vide above. dhaNubveya. puM. ( dhanurveda ) 15 vAnI bhaga0 5, 6 - puhutta. na0 ( -pRthAta ) vidhAna paMtha, pAMyama hadhanurveda: bApa meyI nava dhanuSya 55 1. dose nau dhanuSya ca ni kI vidyA ko sikhAne vAlA graMtha; tat. from to 9 bows. pratra. 138: pAMcavAM veda. the work on the -mANa. na. ( -pramANa ) dhanunu science of archery; the 5th prabhAya. mA5. dhanuSya kA pramANa mApa yA Vede. na.yA0 1: zrI. 40 nApa. the measure of a bow bhaga dhaNuha. na0 (dhanuSu ) dhanu05. dhanuSya; dhanu. 6; -bala. na0 ( - bala ) caturnu 55. A bow. bhaga0 21, 1, 24, 23, -pu. dhanadhya kA bala. strength oqual to hutta na. ( pRthata dhanuSyayA mAnava one Dhanusya ( a measure ). catuSya sudhI. do dhanudhya se lagAkAra nau bhaga0 3. 2: -vara. na. ( - vara ) dhanuSya paryanta from two hows to zreSTha catutha zreSTha dhanusa; uttama dhatu. the nine bhaga* 21, 1; 22, 16; best bow. jaM. 50 3, 45: --saya. dharaNa tri0 (dhanya ) 4-4vAne sAya; sarbha na0 (-zata ) se| dhanu05. zata dhanuSya karavAthI malanA sanmAnanuM pAtra; Adaraeksau dhanuSya hundred bows. prava. sImA bhAzAlA. dhanyavAda ke yogyaH 43: je0 pa.15, 1041, 4, satkarma karane se milane hue sanmAna dhaNuka na ( dhanuSka ) tume "dhaNu" za06 / yogya: zrAdaraNIyaH sanmAnanIga; bhAgyazAlI. dekho " dhaNu " zabda. Vide " dhaNu " Blessed: fit to be thanked; __ aNujo0 133 honoured or respected, fortun. dhaNuggaha. ( dhanubaha ) dhatunA; me maarne| ate; respectable jaM0pa0 5, 112; pAyunI / dhanuvAMta; eka prakAra kA vAyu 17 paMcA. 15, 44, 2,35, 6, 26; roga. Tetanus; a kind of disease gacchA . 65; nAyA.13 2: 7, 8, 13, 14; pertaining to the wind. ja. pa. 16: bhaga.6,13:11, 11,13,6:15,1 jIvA0 3, 3; aNujo* 128; 130; dasA, 6, 4; paraha. dhaNu daya. puM0 ( dhanuzra ) ye nAmI santa 2, 2; vivA0 2, 7; (2) me sAtha pArnu ke je AvatI covIsImAM pahelA nAma. eka sArthavAha kA nAma. the name bhA55 tIrtha12 pAsekSA leze. isa of a merchant. nAyA. 7: 15; nAmakA eka rAjA jo AgAmI caurvAso me dharaNa na0 (dhAnya) 24 prAdhAnya; hAya. prathama mahApadma tIrthakara se dAtA lagA. AJ 24 prakAra kA dhAnya, anAjadAnA; nAja. king of this name who will The corn of 24 varieties. kappa. be congecrated by the first 4,86: paraha1,3; prova0 13: bhaga0 3.1; Mahapadma Tirthukara of 6. 5: nA yA0%Butta.11,26 prava. 729, the coming cycle: ThA0 8. 1; -kulattha puM0 strI. ( kulastha ). Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhattaraTTha ] like & with usI nAmaH dhAnya, kulathI nAmaka dhAnya a corn named "Kulathi." nAyA * 5; bhaga0 18, 10; - puMjiyasa mANa tri0 (- pujitasamAnA ) 12 sahita Dhagalo rela dhAnyanA bhevu. kavare sahita kiye hue dhAnya ke Dhera ke samAna: miTTA kaMkara Adi se mile hue anAja ke Dhera ke samAna heep of corn mixed husk pebbles etc. - mAsa. puM0 strI. ( -mApa ) a:6 nAmanuM dhAnya urda yA ur3ada nAmaka dhAnya a pulse named Udada or Urda. nAyA0 5; bhaga0 18, 10 sarisava. puM0 (-sarSapa) sarasava na bhanu dhAnya sarasava (sarasoM) nAmaka dhAnya. a seed named Sarsava; mustard. nAyA0 5; bhaga0 18, 10 4, 4; dha taraTTha. puM. ( dhRtarASTra ) sAmu bhane patrapAlana usa kAle paira tathA mu~ha vAlA eka jAti kA haMsa. A swan with black bill and feet. para0 1, 1; dhana. tri0 ( dhanya ) dhanyavAhane lAyaU dhanyavAda ke yogya; dhanyavAdAha. Fit to be thank ed. bhakta 165: bhaga0 2,1; jaM0 pa 2. 30: uvA02, 113:6, 103: piM0ni0 127: kappa0 1,4; aNunarevavAi sUtranA trIjA varganA prathama adhyayananuM nAma agutarovavAi sUtra ke tIsare varga ke pahile adhyayana kA nAma the name of the 1st chapter of the 3rd class of the Aquttarovavai Satra. ata03, 1; (3) ahI nagarI nivAsI bhadrA sAtha`vAhItA putra; je mahAvIra svAmI pAse dIkSA laI cha chaDanAM pAraNAM karavA lAgyA; pAraNe lukhkhA AhArathI Aya bila pharatA; ema navamAsanI ( 236 ) ThA0 For Private [ dhana pravajyA pAlI vipula pava ta upara eka mAsanA saMthAre karI sarvAsi vima ne 33 sAgarane AyuSye utpanna thayA, tyAMthI eka avatAra harI mokSe naze kA kaMdI nagarI nivAsI bhadrA sArthavAhI ke putra jo mahAvIra svAmI se dIkSA lekara chaTha chaTha ( do do upavAsaM ) ke pAra karane lage; pAraNoM meM lU ne mUkhe AhAra se zrAyaMbila karate the; isa ta i nau mahine ko pratrajyA pAlakara, vidyuta parvata para eka mahine kA saMthArA kara savortha siddha vimAna meM 33 sAgara kI Ayu meM utpanna hue aura vahA~ se eka avatAra kara mokSa prApta kareMge. the son of the merchant Bhadra dweiling in a Kakandi city who being consecrated by Mahavira Svami began to break his fast on every 3rd day and took coarse and dry food. In this manner remaining an ascetic for 9 months left food and water for a month on the Vipula mountain was born in the Sarvarthasiddhi celestial abode having a life period of 33 Sagars and will thence attain salvation after another incarnation. bhayuta 3, 16 dhanna na0 ( dhAnya ) atAna: dhAnya. nAja; anAja dhAnya. Corn 0 3 2: pra0 3 3 730 ; uvA0 3, 46; 10, 201; - Nihi. puM0 (-nidhi) manAne hAra. dhAnya bhaMDAra; anAja kA koThA granery; corn-house. ThA05, 3. mANa puM. ( -mAna ) bhApacAnuM sAdhana dhanya mApana kA sAdhana 8 measure for corn. jo * 132; Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghanA] ( 237 ) [dhamma - dhannava. pu. (dhanA vya) mA bhanidinA zi5. vanaspati; dhamAsA. A kind of vegeta. Aya mahAgiri ke ziSya The disciple tion. pana. 17 of Arya Mahagiri kapa. dhamma. puM(dharma) gatimA 5i gharI rAma. dhannA. strI. ( dhanyA ) me nAmanI me lii| nAra jJAna - dazane cAritrarUpa dharmA dayA, isa nAma kI eka strI. A lady of this kSamA, sadAcAra Adi AtmabenanI sAmagrI. name. uvA. 3, 146; 10. 277: dharma; dayA. kSamA, sadAvAra Adi AtmazrayakI dhannAvahaH puM0 (dhannAvaha ) me naamneme| sAmagrAH durgati meM par3ane se bavAna vAlA 21. isa nAmakA eka rAjA A king jJAna darzana caritra rUpa dharma. a sub. of this name. vivA* 2; stance for the blessedness of dhamaMta va. kR. vi. (dhamat ) dhamatA; yama the soulsuch as religion; duty, dhama me| ma 4 2t. dhama dhama aisA morality etc; an observance in zrAva.ja karatA huza: dhamatA huyA. Initat the form of right-belief which ing a sonnd like " Dhama upholds a man from wrong Dhama" blowing a1910 EUR; ** path. utta.1,42, 25,30,36; ova. 38, sUya. 2, 5, 12; pAyA0 1, 6, 2, dharmANI zrI. (dhamanI) nADI; nasa. nADI; 103, nAyA. 1, 2, 5, 12, 13, 14; 1: nasa, Nerve; vein. panha 0 1.1; utta02, 10% uvA. 2,687,227 dasA. 4, 3: aMta. 8; 1; taMdu. 16. uvA0 2, 72; 76; 5,18,7,12,1, 17, bhaga. 1, 8,251; prava. 1353; -(Ni) a.ra. na. 6: 2,18, 3133, 17, 2, 20, 2; (-maMtara) me naye 5-ye. do nADiyoM 25, 7; jaM. pa0 2, 33, panna. 1; 2. ke bIca meM. between the two nAyA. dha. va. 10,833; gaya. 23, nerves. vivA.1-saMtaya naM0(-sanata) 42, sU. pa. 1; dasa.1,1: sama. 1; mAMsa rahita zarIra hovAthI na dekhAya te 23, 24, kappa0 2, 15; bhAva. 2, 1; zarIra sthiti. mAma rahita zarIra hone se bhattA ; pra557; gacchA0 116; usakI kevala nasoM kA dikhAI denAH (2) paratuno 25sAya vastu kA svabhAva. camAMvaziSTa avasthA. a state of the the nature of an object. sUya. body in which all the veins 1. 2, 2, 5: 2, 1, 2.6: nAyA. 1; 8; are visible due to the absence naMdI. stha. 12; (3) zAli satranA of hesh. bhaga. 2, 13, 1 pahalA apayanak nAma. darAkAlika sUtra ke dhamadhamaMta. va. kR. vi. ( dhamadhamAyamAna ) pAhila adhyayana kA nAma. the name of mero za6 42teisa prakAra kA the 1st chapter of the Dasa. zabda karatA huA. A sort of loud vaikalika Sutra. aNujo. 1316 sound nAyA0 8, 9: bhaga. 11, 1; / (4) savagaDoga sUtranA navamAM adhyayananuM prava. 165; udA. 2; 109; nAma. sUyagaDAMga sUtrakaM naveM adhyayana kA nAma. dhamAsasAra. pu. ( dhamAsasAra ) me 55 the name of the 9th chapter 2nI pata pani: yama se eka prakAra kI! of the Sutragadanga Sutra Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamma] ( 238 , [ dhamsa sUya0 1. 6, 35; sama. 16 (5) panA paryA.. jIva kA paryAya. a mod fication of the soul. vize0 1376; (6) 15mA tIrtha:2nu nAma. 15 veM tIrthakara kA RIA. the name of the 15th Tir thaikara. zrAva. 2, 3, kApa. 6. 161; prava. 264: aNujo0 116: bhaga. 20, 8; (7) paratune gati mApanAra sapI 25, pAritA pratyeka vastu ko gati denevAlA aspo dravyaH dharmAstakAya. an unvisible substance which gives to every object; Dhar. mastikaya; fulcrum of motion. utta. 28, 7, ThA. 4; - (ma) aM tarAiya. tri. (-antarAyika) pakSamA pina pAnA2. dharma meM vighna DAlane vAlA. ( one ) who puts obstructions in religion. bhaga0 1, 3, 16, 3: -aMtarAya. puM0 ( - antarApa) mA vina. dharma meM vina, bAdhA, rukAvaTa yA vyatyaya. an obstruction. gacchA. 68; - ( 9 ) aMtevAsi. (-antevA. sin ) kSA / gu3nI sabhI5 2nAra ziya. dIkSA prAptakara guru ke samIpa rahane ghAlA ziSya. a disciple living near a preceptor after initiation. rA. 10; bhaga0 15, 1: -aMsa. puM. (-aMza) dharmano aMza dharma kA bhAga; aMza a portion of religion. prava0 631; -~-praNAyara. puM0 (-anAdara ) bhana viSe anAha. dharma ke viSaya meM anAdara. disrespect towards religion prava0 1222: -aNu (yo )oga. puM. (-anuyoga) yamana vyAyA. dharma kI vyAkhyA. the definition of religion. nAyA. 1; - aNuga tri. (-anuga) bhAbhA yAsanAra dharma mArga se calane vAlA. ( one ) who walks on the path of religion. bhaga. 12, 2; -aNuhi tri. (-anupreSin ) nAvanA banA2. dharma kI bhAvanA rakhane vAlA ( one ) who has a religious inelination prava. 646; - anurAya. puM0 ( -anurAga ) 5 52 prAti. dharma meM prIti, dharmaruci delight in religion. bhatta0 65 -adhamma. pu. ( -adharma ) dharma sane adharbha dharma aura adharma right and wrong. bhaga0 17, 2; -avavAhiyA. strI. ( -avabodhikA ) gharbhatA me 5 12. nAra (vAra). dharma ko samajhAne vAlA (vArNa ). aspeech expounding religion. prava0 446: -icchiya. na. (-Ipsita ) dharma // maalvaa| dharma kI abhilASA. ntdesire for righte. ousness bhaga. 18, 2: -uvaesa. puM0 ( - upadeza ) bhne| 652. dharma kA upadezaH dharma kI zikSA. religious preaching; n sermon. bhaga. 7,1 gacchA0 133; - uvarasaga. puM. ( - upa. dezaka) dharmanI 525. dharma kA upadeza denevAlA. a religious preacher. bhaga. 15 1: nAyA. 16; -uvaesaga puM0 (-upadezaka) me " dhambha uvaesaga" dekho"dhama uvaesaga"vide. "dhamma upaesaga " uvA0 1, 73: 7, 196; bhaga. 2, 1; 7, 10, nAyA. 1;-uva. esaya. puM0 (-upadezaka ) | "dhamma uvaesaga " dekhA " dhamma uvaesaga " vide. dhamma uvaesaga" bhaga. 2, 1; 18. -karaNa. na. ( - karaNa ) dharma . te dhana sevana dharmAvaraNaH dharma Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamma ( 236 ) [dhamma saMvata; dharma pAlana. right conduct; the 21st of the 34 supernatural religious practice. paMcA. 2; 8: manifestations of a Tirthankara. -kahA. strI. ( kathA ) dharmanI yAH / prava0 45:; -citaga tri. (--cintaka ) dharmopadeza; dharmapradhAna dAna, zIla. tapa bhAva dharmanuM cintana karanAra; dharmazAstronA cintana mere sAdhA thA. dharmakI carcA; dharmopadeza; manana 52 nirvADa yAcanA2 . dharma. dharmapradhAna dAna, zIla, tapa; bhAva Adi ke zAstroM ke ciMtana tathA manana para apanA nirvAha viSayakI kathA. religious tenching: kAnevAlA varga; dharmakA cintana yA adhyayana a sermon; religious tales bhaga. karanevAlA. one who practises reli. 18, 2, 25, 7; nAyA. 15:1; nAyA. gious meditation; a class of men dha.; nira. 3, 4: piM. ni.312: sama. 6. substing upon religious mediThA0 3, 3: utta0 26, 2: aNujo0 13: tation aNaje * 20; -ciMtA. strI. zrova0 20; gacchA. 126; uvA. 1, 11; (-cintA ) varbhanI [Ard:-viyA // 12 // 2, 117; -kahi. tri. ( - kadhin ) te. dharmavitA; dharma vivAraNA religious dhamA unA2. dharma kathA kahane vAlA: meditation. gacchA . 56; prava. 744; kathA karI; dharma kathaka. an expounder dasA. 5, 18; -jaNaNI. strI. (-jananI) of religious tales. 3710 , 898, dhamanI bhA; dhamanana 52nA2 (4111). prava0 618-kAmaya. tri. ( - kAmaka) dharmakI mAtA; dharma jananI; dharma ko utpanna ma nA2. dharmecchuka dharma kA karane vAlI ( yatanA ). the mother cAha ne vAlA. desirous of righteous. of religion; the originator of mess, religious merit. bhaga0 2. 7: religion. paMcA0 5, 30 -jAgariyA. -~-kAmi. tri0 (-kAmina ) mn||27 strI. ( - jAgArekA ) dharmane mAre nA2. dharmI inchA karane vAlA. one de. 32vUna dharma ke lie kiyA jAnevAlA jAga. voted to religion; one desirous raNa. keeping awake at night for of religion dasa. 1, 1, 16: -ki. religious meditation. bhaga. 2, 1; riyA. strI0 (-kriyA) yamanI kiyA. 12, 1, 2, nAyA. 1; 5; 16; ThA0 0, 2; dharmakAM kiyA dharmakriyAH dharmakArya. religious / __ veya. 1, 16; aNuta. 1; nira. 2,1; kappa. deeds. prava. 1561; - guNa. puM0 t, 51 (2) sadharbha prabhArI se (-guNa ) yamanAmuSa dharma ke guNa the 1295 yAya che te. kuladharmAnusAra chaThe attributes of religion. paMcA0 1, dinakA jAgaraNa. a vigil kept on the 48 -bakka na. (-cakra) manAza 6th day according to one's family karanArU dharmacakra tIrthakaranI Abala cAle or religious customs. kappa05.1.1; tIrthakaranA 34 AMtazayamAMno 2 mo aMtara ! --(mA) jIvi. vi. ( -jIvin / ) dharmako prakAzita karane vAla dharma cakra-tArtha karake / saMgamamA wat tAra saMyama pUrNa jovana zrAMga calatAhai. tArtha karake 34 zrAtazayoM mesa bitAna vAlA practising religion; 21vAM atizaya a supernatural ma leading a self-restrined life. nifestation which manifests dasa0 6, 50; -joga. puM. ( -yoga ) Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamma] ( 240 ) [ dhamma dhamanA yoga-samaya. dharma kA saMbandha; dharma yoga. the connection or contact with religion.prava.1067; - jjhayA. zrI. (-dhvajA) yamanI 42 tIrthanI pAse 29 che. dharma kI dhvajA jo tIrthakara ke pAsa rahatI hai. the religious flag accompanying a Tirtharkara. bhaga01,1;-jmANa na. (-mAna) mAzA vicayAdipa dharma ciMtana; dharma vicAramAM tallInatA cAra prakAranA dhyAnamAMnuM eka. ! AjJA vicayAdi rUpa dharma ciMtana: dharma vicAroM meM tallInatA; cAra prakAra ke dhyAnoM meM se eka. religious meditation; concentra. tion upon religious thought=; one of the 4 kinds of contem. plations. sama0 4; ThA0 4, 1; prova* nAyA0 8; bhaga. 25, 7, zrAva. 4, 7; -~-jmANaraya. tri. (-dhyAnarata ) dhamanA dhyAnamA rata-ta(52. dharma dhyAna parAyaNa, dharma ke dhyAna meM nimana. (one) devoted to religious thoughts, given solely to it. dasa0 10, 1, 19; -(5) hi tri. (-arthin ) mana 427nA2; dhamanI va rAmanA2. dharmArthI; dharma ko cAhane vAlA; dharmecchuka. desirous of righto. ousness. dasa. 1, 32; -tittha puM0 (-tIrtha ) dhamana tIrthamAza dharmaH tAya nI sthApanA. dharma kA tIrtha mArga; dharma tIrtha kI sthApanA. a religious; esta. blishment of a religious order. nAyA. 8; sama0pa0 241, -(s) stha tri. (-artha) yamana bhATe. dharma ke liye. for the sake of religion, dasa06, 4; -(s) sthakAma. puM0 (-ardhakAma) dharma artha-kAma; cAra purUSArthamAMnA pahelA traNa dharma,artha,kAma; cAroM puruSArtha maeNse pahile tIna the 1st three of the four ideals of human existence: religion, worldly prosperity and enjoy. ment. dasa0 6, 4 -(5)thiya. tri. (-adhika ) dhamanI prA6 dharma kA prAhaka dharma ke svIkAra karane vAlA. a reci. pient of religion. bhaga. 12, 27 -dAra na0 ( dvAra) dhamana dharma dvAra; dharma kA darvAjA. the entrance of religion ThA0 4, 4; deva puM. (-deva)mamA 5 samAna sAdhu. bhuni. dharma meM deva samAna; sAdhu, mugi like a god in religion; a saint. *71. 12 8; -desa-ya. puM. ( -dezaka - dharma dezayati badhiyata iti ) parbha henA2; dhrbhne| mArga hepAnA2. dharma padAna karane vAlA; dharma kA mArga batalAne vAla . (one) who shows religion or its path. ja0 50 5, 15; kappa. 2, 15: nAyA. 1: --dA-ya. puM0 (-dada ) atArina 5 / henA2. zruta cAritra rUpa dharma kA denevAlA apreacher: a preceptor. jaM. pa. 5, 115. zrAva. 6, 11; nAyA. 1; kappa 02, 15; - desaga pu. ( dezaka) zumA "dhammadesiya" za6. dakho 'dhamma desiya " zabda. vide " dhammadesiya" jaM. pa. 5, 115; bhaga.1 1. desiya. puM0 (-dezaka ) dharmanA 64heza sApanAra, dharma kA upadeza dene vAlA. religious instructor. zrAva. 6, 11; -dharadhavala. pu. (-dhurdhavala) dharmanI yasarI upADavAmAM dhavala-uttama balada samAna. dharmakI dhurI ko uThAne meM zreSTha (acche baila ke samAna) it ( like a good bull ) 10 support the yoke of religion prava0 402; -dhurA. bI. ( -dhurA) dharma Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamma ) dhosarI - lAra dharma kI dhurI; dharma kA bhAra. the yoke of religion; i. e. its burden. nAyA0 8 - nAyaga. puM (- nAyaka) dharmanI netA; agresara dharmANI dharma ke netA; dharma dhuraMdhara; dharma ke prAcArya. a religious leader. jaM0 pa05, 115; kappa 0 2,15, bhaga0 1, 10; Ava 06,11; - paya na0 (-pada) dharmanuM yaha sthAna. dharmakA pada sthAna the abode of religion dasa06, 1,12; - paribhaTTa. tri0 (- paribhraSTa) dharmayI paDI gayesa dharmacyutaH dharma- patita; dharmabhraSTa ; vigatadharmI; adharmI. fallen or degenerated from religion. nAyA 017 - purisa. puM0 ( puruSa ) dharma pradhAna puSa; arita dharma pradhAna puruSa; arihaMta the principal religious person; Arihanta. ThA0 3, 16 paMcA0 6, 27 - purisasIha. puM0 ( - puruSasiMha ) dharmi puraSobha siMha samAna. dhArmika puruSoM meM siMvat; dharma kesarI: dharma paMcAnana a lion amongst the reli gious persons. prava0 414; rayaga. na0 ( - ratna ) dharmataH zre dharma dharmaratna, uttamadharma; utkRSTadharma; acchA dharma. a jewel of religion; the best religion prava0 1300 rahassa na0 ( - rahasya ) dharmaM tatva dharma kA tatva; dharma kI sAra bAta. the reality or principle of religion. paMcA0 1, 3, - rA. puM0 ( - rAga ) dharma para prIti. dharmAnurAga; dharmapara prema love towards religion. paMcA0 1, 4, 3, 5; praca0 643 - rui. strI0 ( - ruci ) dharma 52 3thi - sAgaNI. dharma viSayaka grAMti, lagana; dharma meM dilacaspI. religious attach ment. prava0 664; - vara. puM0 (-vara ) Vol 1/31 ( 241 ) For Private [ dhamma dharma. the zreSTha dharma zreSTa dharma; uttama best religion. jaM0 pa0 2, 30, 5, 115; bhaga0 1, 1; - visaya. puM0 ( - viSaya) dharmana viSaya. dharma kA viSaya. the subject of religion. nAyA0 8 - sarANA. strI0 ( -saMjJA - dharmazraddhA sanA galitA ) dharmanI saMjJA-zraddhAnizcaya dharma kI saMjJA-zraddhA-nizcaya - vizvAsa. a recognition of religion viz. faith, resolve or belief. " dhamma saguNa sammata paribbhaTTA " bhaga0 7, 66 - saddhA. strI0 ( - zraddhA ) satya dharmanI zraddhA dharma para zraddhA; dharma viSayaka zrAsthA. faith in religion. utta* 26, 2; saraNa. na0 ( - zaraNa ) dharmanu zaraNa. dharma kA Azraya yA zaraNa. the shelter of religion. nAyA0 96 -savaNa. na0 ( -zravaNa) dharma sAMsa dharma kA sunanA; dharma zravaNa dhArmika bAtoM kA zravaNa karanA. hearing of religion. paMcA0 10, 10; -- sAra. puM0 ( sAra ) dharmaM tatva dharma kA sAra yA tatva. the essence or reality of religion : paMcA0 7, 26; - sArahi. puM0 ( - sArathi - dharmarUparathasya pravartakatvena sArathiriva sArathiH ) dharmane yasAva nAra dharma va dharma ko calAne vAlA; dharmasaMsthApaka yA pravartaka a founder or propounder of religion. pa0 5, 115, kappa02, 15 bhaga0 1, 1; Ava0 6. 11; - sAha. tri0 (-sAdhaka ) dharmane sAnadhAra dharma sAdhaka; dharma ko sAdhane vAlA; dharmAcaraNa karane vAlA (one ) who upholds or maintains religion. prava0 561; - sukkajbhANa. ( - zukladhyAna ) dharbhadhyAna bhane zula dhyAna; yAra dhyAnabhAMnA me zre dhyAna dharma na 0 Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamma] ( 242 ) [ dhammaparaNati dhyAna aura zukladhyAna; cAra prakAra ke chapter of the Dasavaikalika dhyAnoM meM se do zreSTha dhyAna. the 2 best Sutra dealing with the three forms of the 4 religious medi. of the four ideals of hnman tations; viz. Dharma Dhyana | ____existence ( Dharma, Artba and Sukla Dhyana. prava0 525: and Kama ) dasa. 6, 66 --higAri. tri. (-prAdhikArin ) dhamanA | dhammAtthaprAiya. pu. (dharmAstikAyika) asaM. mapi dharma pAsavAne sAya. dharma kA ___ ye5 prazAma, 5, abhUta, 75 adhikArI; dharma pAlana karane ke yogya. one | ane pudalane gati karavAmAM sahAyaka katha. fit for practising of religion. asaMkhyeya pradezAtmaka, lokapyApta. amUrta, jIva paMcA0 2,26,41%; aura pudrAko gati karanameM sahAyatA denevAlA dhamma. tri. (dharmya ) bhayuktaH yamana 750. A substance which is the sAya. dharma yukta; dharma yogya. Just; medium of motion to soul and consistent with religion foto matter and which contains 5, 115, 2, 30; 1, . utta0 16, 7; 8; innumerable atoms of space, dhammaghosa. puM. (dharmaghoSa ) me tAmanA / pervades the whole universe yAvara sAdhu. isa nAma kA eka bUDhA sAdhu. and has no form; the fulcrum An old saint of this name. of motion viza0 403; nAyA0 2, 8; 15; bhaga0 11, 11; 15.1 dhammatthikAya. puM0 ( dharmAsti kAya ) / vivA0 1; -thera. puM0 (-sthavira) dhamadhApa prakAranuM lekavyApI amUrta dravya ke je nAmAnA stha5i2-16 sAdhu. dharmaghoSa nAmaka sapana gativi sA re che. eka prakAra kA vRddha sAdhu. an old ascetic named vizva vyApI amUrta dravya jo vastu mAtra ko Dharma Ghosa. nAyA08; 16:16; gatimeM sahAyatA karatA hai. A substance dhammajjhapa. pu. ( dharmadhvaja ) dii| which is the medium of motion eravata kSetramAM AvatI usapiNImAM thanAra to suul and matter, and which pAyamA tIya 42. jaMbUdvIpa ke aizvata maMtra meM contains innumerable atoms of bhAgAmI utsarpiNI meM hone vAle pAMcaveM space. pervades the whole uni. tIrthakara. The fifth would-be Tir. verse and has no forin;a fulcrum thankara of Airvata region in of motion. bhaga.1, 2, 10, 7, 10 Jambudvipa. sama. pa. 242; 20,2; sama05; utta036,4; panna.1;rAya. dhammaNa. na. (mAna) bhAratI; vaayussH| 270; jIvA. 1; aNujo017: 131; te. phUMkanA; vAyu dhamanA; phUMkase havA karanA. dhammaparaNati. strI. (dharmaprajJapti ) 14. Blowing; inflating. paraha. 1, 1; lika sUtrane caturtha adhyAya, jemAM dharmanuM dhammatthakAmajhayaNa. na. (dharmArthakAmadhpayana) pratipAdana luche. dazavaikAlika sUtra kA dharmArthakAma nAme dazavaikAlika sUtranuM chaThuM cauthA adhyAya, jisameM dharma kA pratipAdana sadhyayana. dharmArthakAma nAmaka dazavakAlika kiyA gayA hai. The 4th chapter sUtra kA chaThA adhyayana. the sixtha of the Dasavaikalika Sutra Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghammamaya ( 243 ) [dhammA which deals with an exposi. 2. zAstra kArthata dharma ko jAnane vAlA. tion of religion. dasa. 4; One who knows religion as dhammamaya. tri. ( dharmamaya ) dharma pradhAna; prescribed by the scriptures. dhama 35, dharma pradhAna; dharma svarUpa. Fuil of | aAyA. 1,3, 1, 107; sUya. 1, 1, 1, 20; or abounding in religion. unA. dhammavirati. puM0 ( dharmavirati ) nAmanA 7, 216 ye sAdhu. isa nAmakA eka sAdhu. An dhammamANa. va. kR. tri. ( dhvAyamAna) dhamatA; ascetic of this name. vivA0 1; ghabhae tA. dhamanI kuMkatA huA; dhammana dhammasIha. puM. ( dharmasiMha ) pATalIputranA calAtA huzrA. Blowing the bellows. candraguptanA samayanA candraguptanA putra biMdunaayaa. 1: bhaga0 15, 1; sAranA subuddhi maMtrIno mitra-eka rAjA. dhammamitta. puM0 ( dharmamitra ) / tIya- eka rAjA jo pATalI putra ke caMdragupta ke samaya 72nA alM pUrva sapanu nAma. chaThe tIrthakara meM usake putra bindusArake subuddhi maMtrIkA mitra ke tImare pUrva bhava kA nAma The name thA. A king in the reign of of the 3rd past life of the 6th Chandra Gupta who was a Tirthankara. sama* pa0 23.; friend of Subuddhi a minister dhamma rui. puM. ( dharmaruci ) mA bha; of Bindusara the son of Chan samatinI se prA2. dharma meM prIti; samya- dra Gupta. saMsthA* 70; (2) yoyA katva kA eka prakAra. Love for religion; tIya 42 // trIpU bhavatuM nAma. vAtha a variety of Sainakita. utta. 18, tIrthakara ke tIsare pUrva bhava kA nAma. the 16; (2) me nAmanA se sAdhu isa nAma name of the third past life of kA eka sAdhu. all ascetic of this the 4th Tirthankara. sama. pa. Ilaine. nAyA. 16; vivA. 10; -shrnn| 230; (3) sAdhu nAma. sAdhu kA nAma. gAra. puM0 (-anagAra ) ma 35 nAmanA anaine of an ascetic. vivA0 8; sAdhu. dharmaruci nAmaka sAdhu an ascetic ( 9 ) 1pamAM tIrthaMkarane prathama bhikSA named Dharmaruchi. nAyA. 16; thApanA2 525. 15veM tIrthakara ko prathama dhammarakkha. puM0 ( dharmavRta) ye nAmanu saya bhikSA dene vAlA gRhastha. the person tinu me 11. isa nAma kA valaya jAti who first of all offered alms to kA eka vRkSa. A tree of this name the 16th Tirthankara. sama. pa. belonging to the Valaya 232; ( creepers ) class. 971; dhammaseNa. puM. (dharmasena ) sAtamA yasapanA dhammavi. tri. (dharmavin-dharma vetIta ) dhmH| trI pUrva bhavatuM nAma. sAtaveM baladeva ke 2 sArI rIta nA2. dharma ko acchI tIsare pUrva bhava kA nAma. The name of taraha se jAnane vAlA; dharmadakSa, dharmapaTu of the third past life of the (One ) thoroughly versed in ! 7th Baladeva. sama0 pa0 239; religion. zrAyA. 1, 3, 1, 107; dhammA. strI0 (dharmA ) se nAmanI yo strI. dhammaviu. tri. (dharmavid ) zaratAne isa nAma kI eka zrI A lady of this Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammAyariya] ( 244 ) [dhara - name. nAyA. dha.1.3 rAdhanA) dharma saMmA ArAdhanA-sevA. dhammAyariya. tri. ( dharmAcArya ) dharmanA dhArmika ArAdhanA; pUjA, sevA yAdi reli AcArya dharma pALanAra tathA palAvanAra sAdhu gious worship or service. ThA. dharmAcArya; dharma pAlaka tathA pAlana karavAne 2,4; -jaNa. pu. ( - jana ) madana vAlA sAdhu. Areligious preceptor; mANusa. dhamAtmA puruSa. a religious an ascetic who abides by reli- person; a saint. paMvA02,56-jANa. gion himself and causes others na. ( -yAna ) mA mATe yAne to do the same. rAya* 233, 277; bhAtu yAna-pAna. dharmakArya ke liye jAte sama0 6; ThA0 3, 1; protra. 12; bhaga. 2, samaya milane vAlA yAna-vAhana. a con17, 6,10; 15, 18,9; nAyA..; veyance used for religious 5; 13, 16; 16 paMcA. 1, 49; vava.., purposes. nAyA. 8; dasA. 10,15 13,14; uvA. 1, 73, 5, 196: pratra. nAyA* dha0 650; -anurAga. puM0 (-anurAga ) dhammila. puM0 (dhammita ) zaya; vee; mAyA pratyenA prema. dharmAcArya ke prati mo. jUDA; veNI; amoDA; kezaguccha; prema, zraddhA. devotion or faith in a kezagraMya. A knot or braid of hair ___ religious preceptor. bhaga. 15,10 su. ca. 14, 47 dhammAvizra. tri. (mApita ) ghamaNyA , dhammIsara. pu. ( dharmazvara ) 2takSetramA ya 22 dhammAthI dhamenA. dhamanI se garama kiyA gayela gaI evIsIne ramA tIrthaMkaranuM nAma huzrA; dhammana se dhamA huA. Heated bharatatra kI gata cauvIsI ke 20 ve tAkara Or blown by the bellows. rAya. kA nAma. Name of the 20th Tir. 256; thankala of the past cycle dhammiTTa. tri. ( dharmiSTha ) mamA ta52; | of Bharatakse tra. pra. 262; dhamanI 61 sAgarI pAlI; ma premI. Vdhaya. dhA* I. ( dheTa ) ilj ghAba pInA; dharma taspara; dharmaparAyaNa: dharmavatsala; dharmavRtti dhAnA-dUdha pInA, stana pAna karanA Adi. To aar. Roady or devoted to reli. drink: to suck. gion. bhova* 41 dhayaMti. pi.ni. .5%3B dhammiya. tri. (dhArmika ) yazI dhamaH dhaya puM0 (dhaja ) pata: vaavtt|. patAkA; pAna; dharma samAdhI. dharmAtmA; dhArmika; dharma- dhajA; jhaMDA. A. lag: a pennon. zIla; dharma viSayaka. Religious; right. bhaga. 7, zrodha. ni. bhA. 85; kappa. eous; pertaining to religion. | 3, 40; ThA0 3, 3, sUya. 1, 2, 1.6 pi. ni. | dhayA. strI. (vajA ) pAvaTI. vajA: jhaMDI, 243: rAya. 25; 170, jIvA. 3; dasA. patAkA; jhaMDA. A pennon; a banner. 10, 1; aova0 27, 30; 41; nAyA0 1; nAyA. 16:su. ca. 2,45: bhaga., : 2, 1; 3, 1; 6, 33, 11, Vdhara. pA. I,II. (5) ghaa2|5 23. 11; 15, 1; uvA. 1, 6, 7, 2.6; __ dhAraNa karanA. To bear or wear. kApa.3.56 -prAgahaNA. zrI. (-aa| dharei. jaM. pa.5, 122; 111nAyA. 16 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 245 ) [dharaNi nisI* 1, 47, 2, 5, 5, 286 10, 4; ( 2 )ghara-drane mitra. dharaNendra kA 14,7; uvA. 7. 218, mitra. the friend of Dharapendharijjati ka. vA. utta03, 277 dra. nAyA* 8; (3) saMtasUtranA mAga parijamANa. ka. vA. va. kR. bhaga. 7,66 vanA adhyayana nAma. aMtagaDa sUtra 6, 33; nAyA0 1: ova0 31; | ke dUsare varga ke chaThe adhyayana kA nAma, dasA. 10,1; ravA. 1, 1. the game of the 6th chapter dharaMta va. kR. su. ca. 2, 56. of the 2nd class of Antagada dharita zrodha* ni* 532; Sutras.(4) ani rAnI dhA29. dhareMta. jaM0 pa. 3, 54, nA putra ke je manAtha pAse dIkSA laI dhara. tri. (dhA dharatIti dharaH) dhAraNa 42nAra; guNarayaNa tapa karI, 16 varSanI pravajyAM dhArI rAmanA. dhAraNa karane vAlA; dhAraka, pAlI, eka mAsano saMthAro karI, zatruMjaya rakhane vAlA.One who holds: holder: 752 si pyA. aMdhakavRSNi rAjA kI wearer bhaga0 2, 1; 12, 1: 25; 6; dhAraNA ke putra jinhoMne neminAtha jI se dakSiA protra0 21; sama sama. pa. 231; utta. lI, guNarayaNa tapa kiyA, 16 varSa kI 12, 1; uvA0 7. 167; 166; (2) mu. pravajyA pAlI aura eka mAsa kA saMthArA kara dvIpanA eravata kSetramAM cAlu ava piMNI mAM zazrRMjaya para siddhi prApta kI. the son of yayena 20 mA 52. jabUdvIpa ke eravata the queen Dharani wife of the kSetra meM pracalita avasarpiNI meM utpanna 20 veM kiny Andhakavrispi who was tIrthakara. the 20th Tirthankara of consecrated by the revered the neon of decreas in the Nominatha, performed the Airavata region of Jainba Guniltyana penance, remaindvip5. samapa. 240: ( 3 ) 71 ed an ascetic for 16 years and tIya 42nA pitA kuThe tArthakara ke pitA. fasting for a month attained the father of the 6th Tirthn- Siddhi. aMta0 2,6; kara. prava. 323; sama. pa0226; (4) *dharaNa. na. (*) sAMdhAyI . laMghana karanA. me nAmanI mathurA marInA 131. isa nAma kA Easting. prava0 442; mathurA nagarI kA rAjA. the king of dharaNA. zrI. ( dharaNA ) 521-danI 52 Mathura known by this name. nAme pAnI. dharaNendra kI dharaNA nAmaka nAyA. 16 rAjadhAnI. The capital city named dharaNa. puM0 ( dharaNa ) dakSiNa dizAnA nAma Dharana of the king Dharane. bhAno -206. dakSiNa dizA ke | ndra. bhaga0 10, 5; nAgakumAroM kA indra. The Indra of dharaNi. strI. (dharaNi ) pRthvI, 52; bhUmi. the Nagakumara of the south pRthvI; dharA, bhUmiva vasundharA. ern direction. jaM.10, 116; nAyA. The earth. jaM. 50 bhaga* 5, 6,15, dha0 2; ThA. 2. 3, sama0 32; 45; pova. 1; nAyA* pana. 17; sama* 11; rAya. 32; panna. 2; jIvA0 3, 4; bhaga0 3, 1; 22; 72; jIvA0 3, 4, ova* 12; uvA. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharaNidharA] ( 246 ) [dharisaNA 2, 105; (2) mAramA tIrtha:2nI bhuNya dharaNAvavA. puM. (dharaNopapAta ) nAmanu sopI. bArahaveM tIrthakara kI mukhya sAdhvI. me Adi sUtra. isa nAmakA eka kAlika the principal nun of the 12th ____sUtra A Kalika Sutra of this Tirthankara. prava* 308; sama* pa. narne. naMdI* 43; vava0 10, 25; 234; (3 ) anAyI vAtuM nAma. dharA. strI0 (dharA) teramA tI 2jI bhusya bharanAthajI kI rAnI kA nAma. the name sAyAnuM nAma.terahaveM tIrthakara kI mukhya sAdhdI of the queen of Aranathji. prava. kA nAma. The name of the princi. 378; -ya (a) la.na. (-tana) pal nun of the 13th Tirthain. pRthvIta pAnI sapATI. dharAtala; pRthvI | kara. prava0 308 kA samatala bhAga:caupATI.the surface of dharijamANa. va. kR. tri.(dhriyamANa) pAra the earth. nAyA* ; 2;;; 16; 2. dhAraNa kiyA jAne vAlA. That mu. ca. 1, 55, nAyA. dha0 ja. pa. 5, which is supported or worn. 115; -goyara. tri. (-gocara ) kI nAyA. 1; ta25. pRthvI kI ora; pRthvI meM dikhAI dene dharima. na. (dharima) kApI tAlIna yA vAlA. towards the earth; ___zaya tekI 12tu. tarAja se taulakara becA visible on the earth. nAyA. " jA sakane vAlI vastu. Things which --(Ni ) tala. na. (-tala ) pRthvInA _can be sold by weighing. nAyA. sapATI. dharAtala pRthvI kA samatala bhAga.. 8; 1; 15; the surface of the earth jaM0pa0 / dhariya. tri. (dhArita ) pA29 29. dhAraNa 5, 112; 4, 103; nAyA. 1, 6; bhaga kiyA huA; or3hA huA; pAhinA huA. 7, 1; 11, 10; kappa0 2, 14: / Held piM. ni0 568 -(Ni ) talapaiTThANa. na. (-talaprati / dhariya. tri0 ( * ) DhAM; 27Ahita. DhaMkA ThAna ) 529 tAne viSe 23-2thApita huA; AcchAdita. Covered. bhaga. 6, 42. kisI sthAna meM pratiSThita honA; pRthvI / ke kisI bhAgameM sthApita honA; nivAsa karanA.Vdharisa. dhA0 II (dhRS ) 12saya 42vA; establishing oneself on the 5paare| 123parAbhava karanA. harAnA; bhaya. surface of the earth. dasA. 6, 1; | bhIta karanA; jatinA. To defeat, to dharaNidharA. strI. (dharaNIdharA ) mAM rush on. tIya 42nI bhusya sI. terahaveM tIrthaMkara kI dharisei. utta0 32, 12; pramukha sAdhvI. The principal nun of | Vdharisa. dhA* II. (dhRS ) ghAsapAmA the 13th Tirthankara, sama. pa. duH5 pAma. bhayabhIta honA; duHkha pAnA. 234 To foar; to suffer pain. dharANirAyahANI. strI. (dharaNirAjadhAnI ) | dhAsai. ka. vA0 sUya0 1, 13, 1; yo nAmanA se pAnI. isa nAma kI dharisaNA. strI. ( dharSaNA ) nayA tara rAjadhAnI. A capital city of this | ch|sjghi||23. zAbdika tiraskAraM; name. nAyA. dha03, | nirbhartsanAH dhikkAra; jhir3akanA. Threa. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhava / ( 247 ) [ dhAu tening or l'eproaching by bold; to keep. words. ova. 21 dhIyae. ka. vA . ni. 411; dhava. puM0 ( dhava) me nAma meM vRkSa yAnu hIyae. vize* 82 A. isa nAmakA eka jhAr3a; dhAvar3a kA vRkSa. dhAzra. puM0 ( dhAtR) 5955nI satanA vyatara A kind of a tree. jIvA0 1; pana. vatAnA U-dra. paNapanI jAti ke vyaMtara 1:ora devatA kA indra The Indra of the Vdhavala na * dhA. I (dhavala dho 2j. Vyantara gods of the Pana. sapheda karanA. To whiten. panni class. ThA. 2, 3, dhavalai su- ca0 7, 144 dhAi. puM0 ( dhAtR) kSiNatara nA 59epa9i25 dhavala. tri. (dhavaja ) ghoDaM: sa. dholA; gatanA 052 pitAnA.. * dakSiNa dhavala; sapheda; zvaMta. White. jaM. zrora ke paNapanniya jAti ke vyaMtara devatA pa. 5, 122; 3, 56; nAyA. 1;8; kA indra. Vide above. panna. 2, prova. 10; 21:31; aNujA. 13); bhaga0 dhAittaNa. na0 ( dhAtrItva ) ghAvamAtApa . 6, 33; prava0 447; kappa. 4, 62: uvA. dhAtrItva; dhAya kA kAma. The act of 2, 101; -jorahA. strI. ( - jyotsnA ) nursing. paMcA0 11, 20; zvena yandri:; yAMnI. sapheda cAMdanI; zveta dhAipiMDa. pu. ( dhAbIpigaDa) dhAtrInI pa? jyotsnA. moonlight. nAyA.1; -4 bAla kane ramADI bolAvIne bhikSA levA te; pakha. puM0 (-pakSa) zusa pakSa; PAKAsIyu.. mikSA me 5 dhAtrI kI bhAMti bAlaka ujAlA pakSa yA pakhavAdA; zukla pakSa. the ko khelA kara use rakhakara prApta kI haI bhikSA: bright-half of a month. prava. mikSA kA eka doSa. Obtaining alins 15.58; ---marIca strI. ( -garIce ) by calling a child and amusing zveta 2i9, sapheda kiraNa; zveta razmi.. it like a nirs0. piM0 ni. 427; white ray'; the moon. nAyA. 1; nidhA. 13,6 -velA. zrI. ( -velA) samudanI bharanI dhAiyasaM. puM0 ( dhAtakIkha e ) pAtI sAmudrika dhAra; samudra kA caDhAva. the tide nAme 54. dhAtakI khaNDa nAmaka of the sea. nAyA. -hara. na. dUsarA dvIpa. The second great (-gRha ) voDhuM 52. dhAla gRha; sapheda ghara. Island (continent)called Dhata. a white house. jIvA. 3,3; kikhanda. nAyA. 16 Vdhasa. dhA. I ( dhUm ) sa: ma dhAI. zrI. (dhAtrI ) ghAra mAtA; ch|42||ne praveza 523. dhumajAnAH ekAeka praveza sAyavanArI upabhAtA. dhAya; mAtA ke sthAna karanA. To enter or penetrate. para bAlakoM ko rakSA karane vAlI-upamAtA. dhasai. vivA. 2 A nurse; a wet-nurse. pAyA. 2, dhasati. bhaga0 6, 33; nAyA0 2; 1,11,63; bhaga011,11; nAyA.1; piM.ni. dhasiyA. saM. kR. dasA. 6, 11%3 408; aNu jI0 3. 1: su. ca. 1, 312; VdhA. dhA* I, [ ( dhA ) 5.2.25 42. dhAu puM0 ( dhAtu ) sAnu, 7 pu vigere pAtu. dhAraNa karanA; rakhanA. To put on; te) | sonA, cAMdI Adi dhAtu. A me tul Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAu] ( 248 ) [dhAra such as gold, silver etc. pi. ni. ____a mineral substance; metal. 406, nisI0 13, 28; bhova0 38; sUya. utta0 34, 7 1,1, 1, 15, naMdI0 stha. 14; paMcA0 5, dhAma. na. (dhAman ) A%tesa. bata; teja. 36, prava* 736; (2) 2 vagere tanI Power; lustre. pi. ni. 664; bhATI-552. geru zrAdi jAti ko miTTI. | dhAya. na.(dhrAta) sunita. amana caina ke dina: mineral like red chalk ete. / sampati saMkulata ke dina. The days of nAyA* 5; vize0 1677; (3) zarIranI | plenty. " khemaM dhArtha sitivA" dasa. aMdaranA vAta, pita, kapha vagere dhAtuo. 7, 51; vAta, pitta, kapha Adi zArIrika dhAtu. a | dhAI. pu. ( dhAtako ) 315 samudrane 32 // humour of affection of the dhAtakInA jhADathI ela khAte bIje dI 5. body viz" vAta, pitta, kapha" etc. lavaNa samudra ke cAroM ora dhAtakI ke vRkSa zrogha* ni. bhA0 61; (4) yaapaay| ke nAma se paricita dUsarA dvIpa. A 2nd za6 jiyA56. kriyAdyotaka pada. a verb. island known by the name aNujo. 131, -khobha. puM. (-chobha ) of the Dhatiki trees round dhAtuno vikAra, zarIranI dhAtunuM parivartana. } the salt sea. kappa06, 198; aNujo. dhAtu vikAra; zarIra ke dhAtu kA parivartana.. 103: ( 2 ) me 2 vRkSa. eka prakAra a modification of Dhatu. ru. To kA vRkSa (vizeSa). a kind of tree. 456 -ratta. tri.( -rakta) dhAtu geru | bhaga. 22, 2; jIvA. 3, 4, pana. 1; sAhi bhATIyA 21. dhAtu -geru zrAdi | dhAIkhaMDa. puM0 ( dhAtakIkhaNDa) me nAmanA raMgIna mRtikA se raMgA huA. coloured 15. isa nAmakA eka dvIpa. A by a mineral such as red chalk (continent ) of this name. glo ete. bhaga. 2, 1; 2, 3; sU. 50 8; bhaga. 5, 1; 6, 2; dhAua. tri. (dhAtuja) dhAtuyA mana: dhAtu dhAyaIrukkha. puM0 ( dhAtakIvRkSa ) sAMpalAna pAj. dhAtu se banA huA; dhAtu vAlA jhADa jenI nIce 23mAM tIrthakarane kevalajJAna Mettalic; made froin & metal, panna yayu tu. AMvale kA vRkSa jisake agajI. 131% nIce 23veM tIrthakara ko kevalajJAna utpanna dhADiyaMta. va. kR. tri. (nirdhAryamAna) prer| huA thA. The tree of Amvala; 72|tii. prerita; nirdhArita. Urged; under which the 23rd Tirthan___decided upon. paraha. 1, 3: kara attained perfect knowdhAtI. strI. (dhAtrI)dhAramAtA. dhAtrI, dhAya ledge. sama. pa0 233; mAtA ke sthAna para dUdha pilAne vAlI. A dhAIkhaMDa. puM0 ( dhAtakIkha gaDa ) nume| wet-nurse. sUya01, 4, 1, 13, paMcA. "dhAyaikhaMDa" za.6. dekho " dhAyaikhaMDa" 13, 18% zabda. Vide "dhAyaikhaMDa " panna. 15; dhAtu puM0 (dhAtu)yAyAya A yApaha. jIvA. 3, 4; bhaga0 18, 7 kriyApada. A verb. paraha. 2, 2; (2)VdhAra. dhA* I,II. (dhR+Nic) yA255 52: pani pahAya%; pAtu. khanija padArtha; dhAtu. 125; 52. dhAraNa karanA; pahinanA. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAraNa] ( 246 ) [dhArA To hold; to wear. dhAraNa zakitapa mati saMpata; nizcaya dhArei. pi. ni. 411; paratune prakSaya 42vAnI zakti. dhAraNA zakti dhAraMti. dasa. 6, 207 rUpa mAMta sampatti; nizcaya pUrvaka vastu ko dhArae. vi. sUya. 2, 5, 31%B grahaNa karana kA zakti. the wealth dhArijA. zrAyA..,8, 8, 25, utta01,14; of intelligence in the form of a dhAreujA. bhaga. 5,4; retentive power. prava0 552; dasA. dhArissaha.bha.va.8, 14 dhArittae. he. kR. zrIva0 38: vatra02, 24, | dhAraNajja. tri. (dhAraNAya ) paa23.425|| 8, 14. veya01.16,2,22,5, 31; yogya. dhAraNa kani lAyaka. Fit tobe dhArijjagANa. ka. gaM. va. kR. nAyA. 8; ___worn or put on. bhaga* 15, 1; nisI0 5.67: 14, 35 dhArayaMta. saya. 2. 5, 33; dhAraNI. svA0 ( dhAraNA) 11 mAM tItha42nI dhArijajai. ka. vA. vize0 266; bhumya sAthI. myArahaveM tIrthakara kI mukhya ghAraNa. tri0 (dhAraka ) dhAraNa 42nAra. dhAraNa sAdhvI. The prinicipal nun of karane vAlA.One who holds;wearer. the 11th Tirthankara. mama. pa. prAva. 38; kappa. 83 234: (2) maNi rAganI thI. dhAraNA. strI. (dhAraNA ) bhatijJAnatA ko aMdhakoSNA rAjA kI rAno. the queen 42. pAhAta; bhati; dhAraNA. mAtajJAna of the king Andlakavrisni. kA eka prakAra; yAdadAsta, smaraNa zakti. ata0 1,1; (3)ziva RAM me nAmajI A kind of mental knowledge; hevI, zagI. isa nAma kA ziva rAjA kI memory: retentiveness. bhaga. 8, rAnA, the queen of the king 2, 8, 12, 5, naMdA. 26; jaM.pa. viza.. Siva. nAyA. 1: 178; sama0 28, 6, 1: dasA. 4, 45 dhArabha-ya. tri. (dhAraka ) ghA25 42nAra. 46 ka. gaM. 1, 5; (2) dhAra nAmA dhAraNa karane vAlA. Holder'; wearer. vyavahAra. dhAraNA nAmaka vyavahAra. the | nadA0 stha0 35; bhaga0 2, 1; kappa0 1, 1: action of retentiveness. kva. prava. 1565 10, 3; ThA0 5, 2; 6, 1: prava. 861; ghAsa strA0 (dhAma ) zastrAdinI ghA2. hthi(3) jenA upara ADasara rahe che te thAMbhalI. yAga ko dhAra, taja anI. The sharp vaha stama jisa ke Upara prADI cha. ThabharI edge of weapons. " tattha viya sa huI hAtA hai. a post having a hori- dhArA propallA" nAyA. 1: 14: uvA. 2, zontal bean over it. " dhAraNA. 65: (2) 32, pAyo tesa virenI dhAra. jhiyA" bhaga0 8, 6, prava0 878 dUdha, pAnI, tala Adi tarala padAthA kI dhArA, -~-maha. strI. ( -mati ) pA25 rI sa. #3. the flow or current of nA2 mudi. dhAraka vuddhi. reten liquid substances such as milk, tive intelligence. ThA. 4, 4; water, oil etc. ja. pa. 2, 36, utta. -maisaMpadA. strI. ( -matisaMpat ) 34, 6; nAyA. 1; bhaga. 1, 33; krappa. Vol. 1/32. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArAvAriya] ( 250 ) [dhira 1, 5; ka. gaM.1,12;-haya. tri. (-hata) nAma. pI gajA kI ganI kA nAma. the pANI vagerenI dhArathI Ahata thayela; name of the queen of the king dhArayA siyana pAmeya. jala zrAdi kI Ripi. nAyA gaya0 72; (6) dhArA se pAhata; jala dhAra sizita; pAnI se nagarInA chataza rAjAnI rANInuM nAma. sAvita. struck by a current; caMpA nagarI ke jitazatru rAjA kI rAnI kA sprinkled by a current (of nAma. the name of the queen of water etc.) jaM. 5. 5. 115, nAyA. Jitasatru the king of Champa 1; 13 kappa. 1, 5, city. nAyA. 12; pAmokkhA . puM. dhArAvAriya. tri. (dhArAvArika-dhArA pradhAnaM (-pramukha) pArizI nAmanI bheTa 29jl vAri-jalaM yatra tattathA )yAM dhArAthI pAlI vigere. dhariNI nAmaka bar3I rAnI Adi. tU DAya te; paare| vigere. jahAM dhArA the chiaf queen named Dha. pravAha se jahAM pAnI giratA ho vaha; phauvArA | rini and others nAyA. 8; zrAdi. A place where the water dhAvaNa. na* (dhAvana )o'yu; bhAga. dauDanA; flows in a current; a fountain bhAganA. Running; race. yova. 31; etc. bhaga0 13, 6:-leNa. puM0 (-layana) gacchA . 82 pudhArAvA ya2. phauvAre vAlA gRha. dhAvaNa pra. puM. (dhAvanaka) itAnAra sevA house with a fountain.bhaga013, dUtaH dauDane vAlA sevakaH purodhAvaka A m93. ri. tri. (dhArin ) ghA295 ranAra. dhAraNa senger: arunner sUca0 4, 32; karane vAlA. Holder wearer; panna. 2: dhAvamANa. va. kR. vi. (dhAvamAna ) ho; gegA sI. / dhArikA) 21 12nArI | lAgato. doDatA huNA bhAgatA huyAH palApa dharitrI; dhAraNa karane vAlI. (She) who | ___ mAna. Running. bhaga010, 3; nAyA04; holds or puts on. bhaga0 1.11 dhAhA. puM.( * ) avA4. zabda; canI; riNA. strI0 (dhAriNI) mithilAnA jita- | zrAvAja. Sound; voice; note. su. zatru rAnI rANI. mithilA ke jitazatru | ca. 4, 214; jA kI rAnI. The queen of Jits. dhiha. strI. (dhRti ) dhAra thinana svAra55. atru the king of Mithila | dhairya; vittakI sthiratA; manasthairya. Patieva. 308, jaM. pa. (2) zI rAjanI nce; steadiness of the mind. zItuM nAma. koNika rAjA kI rAnI kA jaM0pa0 4, 4, piM. ni. 415. nAyA. 1; 1A. the name of the queen of t; jIvA0 3, 1; dasA. 6. 1: naMdI. stha. he king Kopika. otra. 7 (3) 9, 2, bhaga... 13uta. 1, 21, 27, rAnI rANInu nAma. bala rAjA kI 8; 32,3; pAyA. 1, 3, 2, 112, sama. nI kA nAma. the name of the 6; 32: su. ca. 5, 88; bhatta0 12: paMcA. ueen of Balaraja. nAyA0 8, (4) 3, 27, 18, 1; utrA0 2, 73, 65 gura dhArI--saguNI strI. sadaguNI (2) yati devI; niSa5 5 tanA ji24 helA; Arya strI. a virtuous woman. banI adhiSTAtrI sI. dhRti devI; niSadha * pa01:() kepI zanI zItuM | parvata ke tigiracha draha kI adhiSTAtrI devI, Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virAmaMta ( 251 ) [ghitihara Dhrtidevi, the presiding deity / dhi viA. na. (dhigja vita ) vi.2pAtra of the Tigichchha lake of the | sapana. tiraskRta jIvanaH dhikAra yogya jIvana, Nisadhu mountain. ThA. 2, 3: A contemptous or condemn. () pati vItI pratibhA. dhRti devI ko | | able life. sUya. 2, 2, 55; pratimA. the image of the goddess dhiti. strI. ( dhRti ) dhAra04. dhRti dharya, dhIraja. Dhriti. maga0 11, 11; (4) 529 // Courage. nAyA. 16; sU. pa. 20; dhAraNA ( anumAna ).guess vize. 188: nira0 4, 1; sUya. 2, 2. 67; aNujo. -juta. tri0 (-yukta) dhRti yutiH | 130; ova0 21; paraha. 2, (2) dhAravAsI. dhRtiyuktaH dhairyavAna, dhAra. nidhi parvatanA timiracha dahanI adhikatrI courageous: bold (one) having pI. niSadha parvata ke tigicchadraha kI prAdhi. stability prava* 563: -bala na. SThAtrI devI. the presiding goddess (-vana) Exja. dheyajala, dhIrajavala. of the Tigichchha lake on the the strength of courage; pati Nisodha mountain. jaM.pa. once: boldness. 477.980; dhitikUda. puM. (dhatikUTa) niSaya 55 tanA ghimaMta. tri. (timat) yA. dhairyavAnH napara mAna -zira niSadha parvata ke dhIra. Bold; courageous. sUya. ___ nau kUTo meM se chaThA kUTa-zikhara. The 6th peak out of 9 of the Nisadha VdhikAra. dhA* I (dhika+) pisAve : mountain, jaM.pa.4, 4 IN2232 rA. dhikAranA; tiraskAra karanA. dhitihara puM0 (dhRtihara) sUcanA 1981 To reproach; to say "fio". paganA / nanu nAma. aMtagaDa sUtra dhikArijai. ka. vA. su. 6. 14. 183; ke chaThe varga ke chaThe adhyayana kA nAma. The dhikAjimANa. ka.. vA. va. kR. nAyA.16: name of the sixth chapter of dhikAra. puM. ( dhikkAra ) ti2252; dhi2. | the sixth section of the Anta dhikkAraH tiraskAra. Reproach; con. gada Sutra. aMta. 6,6; (2) tempt. nAyA. 7; (2) agiyAramAthI / kakandI nagarI nivAsI eka gAthApati, ke paMdaramAM kulakaranA samayamAM vaparAtI daMDa ! jeNe mahAvIra svAmI se 16 varSanI pratrajyA nIti; ( 52nI zikSA gyArahaveM kulakara | pAlI, vipula pana upara sankAra karI ke samaya se lekara paMdrahaveM taka pracAlata daNDa siddhi . kAkaMdI nagarI nivAsI eka nIte; dhikkAra pUrNa zikSA. a sort of gAthApati, jinhone mahAvIra svAmI ke pAsa punishment in force at the 16 varSa taka pratrajyA kA pAlana kiyA aura tinie offlth to 15th Kulakaras, vipula parvata para saMthArA karake siddhi pAI. punishment by uttering con. a certain Gathapati ( mer. demning words such as " tie '. chant ) of Kakandi city ThA. 7, 1: jaM. pa. who remained an ascetic with dhija. na0 (dhairya ) pA204: vai. dhIraja: dhairya. . Mahavira Svami for sixteen Fortitude; courage. vava0 3, / years and after practicing San. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhiddhikAra ] ( 252 ) [dhugadhuga thara on the Vipula mountain, dhIraya na0 (dharSa ) dhA24. dharyaH dhIraja dhIra. attained salvation aMta. 6, 6, Courage; fortitude bhatta. 163 dhiddhikkAra. pu. ( dhigAMdhakAra ) vi5 zayA | dhupra-ya. tri. (dhUta) 5.5. lAvata atizaya ti224||2 123 te. dhik zabda kaMpAyA huA: hilAyA huA. Shakeng ke dvArA kiyA gayA atizaya tiraskAra. Re. made to tremble. saya0 1, 4, 2, proach by uttering the word 22; sU* ca0 2, 53 (2) na0 (dhUyate "fie". vize0 2505: / vippate karma yena tat pUnam ) saMyama anu. dhiddhI a0 ( ghidhik ) 14.2sA za. thAna- -1; reyA te. sayama, dhikkAra vAcaka zabda. A word indicat- pAlana-jisase karma kSaya hoM. self-res. ing " Fie ". suruca. 4, 167; traint, by which Karmas dhiratthu. 10 (dhigastu )bira hai. dhikAra ! may decrease. saya. 1, 2, 2, 26; dhikkAra !! (ghRNApUrNa bhAva ). Fie upon (3) mokSa. mokSa. salvation. sUya* 1, you! nAyA. 16; dasa. 2,7; 10, 1% ~aAmerAma. puM. (-abhidhI. strI. (dhI ) ghA; muddhi. dhI; buddhi. In. rAma) mA zasa. karmoM ke bAMdhane telligence. " tA dhIra dhI bajagaM" meM paTu-phuzala. skilled in acquirbhatta. 150 ing Karmas. nAyA. 1; -pA. dhImaMta. tri. (dhImat ) mukSiA . buddhimAna; tri. (-pApa)nA pA5kSI yA hAya dhImAn ; akalamanda. Intelligent. kapa. te. jisake pApoM kA kSaya ho gayA ho; kSINa 5, 1.3; pApa (vyakti) ( one ) whose sins dhIra. puM0 (dhIra) manI2: dhAradhAna: have decreased. Au0 -mala. tri. bhana2. gaMbhIra; dhIra: dhairyavAn manasvI. (-mala) ze 553pI melana 2 yo hAya Grave; bold; noblo. zrAyA. 1,2,4, te. jimana pApalI maila ko dho DAlA hai| 84; 1, 6, 2, 184; 1, 8, 7, 1; naMdI0 niSpApa (vyakti) sinless, one who stha. 18; zrAu. nAyA.3 bhaga* 6, 33; has washed out the dirt like dasa03,11,7,47,47, 6,2,20, sUya. sins. dasa07,57: -moha. tri. (-moha) ,1,4,6; utta0 1, 21, bhotra021; bhattA naze moha tyAyoDAya te jisane moha ko 1102; panA. 1,340,40; prava0 610; choDa diyA hai| nirmohI ( vyakti). (one ) -karaNa.na. ( -karaNa) dhIra saMpAdana who has abandoned attachment. 42vI; dhIyAna ya. dhairya samgadana karA; sUya. 1, 4, 2, 22: dama0 3. 13:-raya. dhIra bananA. to get bold. sama* 6: tri. (rajas ) 24 2 rInAbhI -purisa. puM0 ( -puruSa ) dhAravAna cha te. jisane karma raja dUra kara DAlI hai vaha; 535. dharyazAla puruSa. courageous karaja rahita ( vyakti ). ( one ) who person. sama0 pa0 235, has washed off the dust like dhIrattae. na0 ( dhIratva ) dhIra5 : . dhairya; Karmas. sama. pa.2.40% dhIratA; dhIraja. Courage; fortitude. dhugadhuga. puM0 (dhugadhuga) me mAranA za6. pAu* 64 _____eka zabda (dhvani ) vizeSa. A kind of Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buna ] ; onomatopoetic word. paha0 1 3; VdhuNa. dhA. I. ( dhU) pAcavu hasAyayuM. kaMpAnA; hilAnA. To shake; to cause; to tremble. ( 253 ) dhuNai. va0 dasa0 4, 2064, 2, 3: dhulAi AyA. 1, 4, 3, 137; dhuti. dasa0 6, 68; dhuNe. vi0 sU0 1, 10, 11; AyA 01, 2, 6,63; dhulie. he0 kR0 sU0 1, 2, 2, 27; dhukhiyA, saM0 kR0 sU0 1, 2, 1, 14, dhuviya. saM0 kR0 dasa0 6, 3; 15 6, 27: su0 ca0 bhuvvae. ka0 vA0 su0 ca0 6, 81 dhunvanta ka0 vA0 0 kR0 mu0ma0 2,646: dhurAkha. na. ( dhUnana ) pAvalA te tharatharAnA; hilAne kA kArya Shaking; moving. ghogha0 ni0 bhA0 165: dhuta. tri. ( dhUA ) dUra huA; dUra kiyA duzrA. ousted; put aside. AcArAMga sUtranuM rela nikAlA Removed; utta0 3, 20; adhyayana. AcArAMga sUtra kA chaThA adhyayana. the 6th chapter of the Acharanga Sutra. sama* : ( 3 ) ( dhUyata iti dhutamaSTa prakAra karma) Ahe amaratA . ATha bhA~ti ke karna. the Karmas of eight varieties. dasA06, 19 - bahula. puM0 ( - bahula ) nene ghaNA ubhe hoya te a. jisake bahuta se karma hoM vaha; bahula karmI; pracura karmI. one whose Karmas are many; one of many activities. dasa 06, 1 dhutta. tri0 ( dhUrta ) dhutAre; hama vaMcaka: Thaga; dhokhebAja. A cheat; pickpocket. sU0 2, 2, 56; uta0 5, 16: [ ghuva V ghusAra. dhA0 I ( dhUrta ) hagavu dhUtavu . ThaganA, dhUtanA; dhokhA detA. To cheat; to deceive. dhUtArasi su0 ca0 4, 152; dhumpa. puM0 ( dhUtra ) dhumaare| dhUmra; dhUma dhUmra. Smoke. dasA0 5,360 371 - hIrA. tri0 ( - hona ) dhuMbhADA zrI raDita. ghUMeM se rahitaH dhUrmaviddIna free from smoke. dasA0 5 36 37; dhuya. puM0 ( dhruva ) saMyama saMyama vRttiyA~ kA nizeSa. Self-restraint. sUrya 01,2, 2, 25; dhura. puM0 (dhura) se nAmane48. isa nAma kA 45 vAM graha. The 48th planet of this name. ThA0 2, 33 sU0 pa0 20: (2) (bhAra: navApahArI, bhAra, uttaradAyitva; jimmadArI. burden; res ponsibility. piM* ni0 96: dhurA strI0 ( dhurA ) 25 mAhitI ghasarI. ratha, gADI Adi kI juDI dhurI The yoke of a chariot etc. jIvA 0 3; 3; rAya 0 126; dhuva. vi. ( dhruva ) nivasaH sthiraH zAzvata. aDaga; aTala; sthira Steady; stable; eternal. ka0 pa0 1, 16; prava0 2, 6: vize0 306, 550; bhaga0 15, 1; jaM0 pa0 1, 13; ( 2 ) dhruvAla; vakhate je kAya karavAnuM hAya te samaya. dhruvakAla; jisa samaya jo kAma karanA ho vaha samaya; ucita kAla. the proper time. dasa0 8, 17; ( 3 ) na0 bhokSa ane tenA sAdhana mokSa aura usake sAdhana. salvation and its means. zrAyA0 1, 2, 3, 80 sU0 1, 2, 1, 8 a cita. tri0 ( -acitta ) zAzvata ane jI thI kadIpa huM grahaNa na zobhATe For Private Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhuSa ] ( 254 ) acita evI vagaMNA-pula samUha: keTalI eka varga evI che ke je lokamAM sadAya !! heI zake ane jIva jene grahaNa karI sacita ! na nAva mATe / mayita . zAzvata | aura jovadvArA sarvayA agrAhya ate| vitta / aisI vargaNA-pudgala samUha; bahutasA vargaNAeM aisI haiM ki jo loka meM sadA spira raha sakatI hai aura jIva unheM grahaNa kara sAcata | nahIM banAtA ataeva dhruva anita vargaNA.. an arrangement of the Pud galas or matter which thoush erernal cannot be accepted by the soul. There are many arrangements which can remain stable in the universe for ever and which cannot be made conscious by being accepted by the soul; hence the eternal unconscious mr. rangement. ka. pa.1, 16; -iyara. tri. (- imara ) nitya sivAya mA anitya dhruvathI viparIta adhura vagaM. nitya kA ulaTA: dhruva kA viparIta, anisya, adhruva Adi transitory; non-eter. nal; unstable. vize0 638; -udaha. ni. ( - udayi) natI GR vibhinna nayI thayo mevI meM prati. jisakA udaya vicchina yA bhraSTa na humA ho aisI karma prakRAte. a variety of Karmic matter whose. appearance is not lost. ka. gaM. 5, 6; -udahavA. strI0 (-uda yikA ) dene 5 vibhinna nayA ta meM ati. jisakA udaya vicchina na huA | ho aisI karna prakRti. a variety of Karmic matter whose 8p pearance is not lost. " anuccha nI / udo jANaM pagaiNatAdhuvAdaiyA " ka. gaM. 1, 1: -udayA. strI. ( - udayA) vAdI prati. avazyahI udapa ko prApta hone vAlI dhRvodayI prakRti. a Karmic matter which is sure to appear or rise. ka. gaM. 5, 4 -udIraNA. bI0 (-udoraNA) a525 mAvImahArA. dhruva udAraNAH avaramabhAvI udIraNA. sure expectation of experiencing of Karmic influence forced to uppear by means of efforts though the time for it has not mature l. ka. 50 4, 31:-kAmmizra. puM0 (kaoNmika ) nitya yiArisuzikSi gati. nitya karmacArIH luhArAdi jAti. a daily craftsman such as a smith etc. proba. ni. 176; -joga puM0 (-yoga ) nivata yA. aTala yoga: aDaga yoga. a stea ly con. centration dasa 4, 10; -joge. tri0 ( -yogin ) nizra5 vAlo. nizcala yA aDaga yoga vAlA ( yogI ). ( one ) whose concentration is steady or firm. sa. 10. 1, 6 -NiyaMta. tri. ( -niyata ) saha me| pe aparicata sadA eka ho rUpameM sthira vidya. mAna. that which remains in the same form for ever. vana04, 21: --nigAha. puM. ( -nigraha ) yAzya mana ni 42. Avazyaka karmoM kA nirodha karane vAlA one who opposes the necessary duties aNujo. 28 -pagaDi. nI. (-prakRti ) 2 sAnA1295, nava nA129. miyAtyamoha. nIya, so 455, MA, AjysA, tesa, sama5. 5 yAra, 2535 85yAta. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhuva] ( 255 ) [ dhuSa - - nimaNa, pAMca aMtarAya e 4 prakRti avichitra heya mATe dhuva prakRti kahevAya che. pAMva jJAnAvaraNa, nau darzanAvaraNa, mithyAsva mohanIya, solaha kaSAya, bhaya. jugupsA tejasa, kamaNa, vAMdi cAra, zraguruladhu upa. ghAta. nirmANa, pAMva aMtarAya ye 47 prakRtiyAM bhAvIchanna hotA haiM ataeva ye ' dhRvaprakRti ' kahalAtA hai. the 47 Karmic natures viz. 5 knowledge obs. curing, nine sight-obscuring, false faith-leluding, 16 pas. sions, fear, aversion, Taijasa, Karmana, 4 colours, Agurula. ghu Upaghata, Nirmana and 5 Antaraya; these matters oc cur invariably hence they are called eternal Karmic mat. ters. ka. pa. 1. 10; 5, 6 (2) me prakRti baMdhahetu maLe a5 baMdhAya tene sthAne bIjI prakRti na baMdhAya te dhRvabaMdhI (prati) yadhana ke hetu ke milata hI jo prakRti svayaM ( kama ) baMdhana meM phaMsa jAtI hai aura usake sthAna para dUsare karma nahIM baMdhate vaha dhRva baMdhana zIla (prakRti ). a kind of Karmic bondage which is sure to take place at its proper time and un other Karinic nature coines in it way. ka. gaM. 5, 1; 2; -~-magga. puM0 (-mArga) dhRva-makSa-saMyamAne bhAga. avicala-satya kA mArga: mahAna saMyama kA paya. the path of salvation i. e, self-restraint. sUya0 1, 4, 1, 17 - raya. tri0 (-rajas -dhruvaM dhutaM rajaH karma prabaMdho yena saH ) manA 2043-melane hu2 resa: mamatA rahita. jipne karma mana ko dho DAlA hai vaha-karma | mala rahita ( vyakti ). one who has washed off the dirt of Karam. ogha. ni. 718 -banna. tri. (vayaM - dhrayo vaNoM yazo yasya saH ) masAta nIti riyara hAla te. aTala kIte; bhamara kIrti vAlA. ( one ) whose fame is stable or immortal. pAyA* 1, 7, 8, 236 -saMkama. puM0 (saMkrama) 55 sattApAlI bhaninu bhae - santA5 atyAntaramA praveza. dhRva sattA. vAlI prakRtikA saMkramaNa-sajAtIya prakRtyAntarama praveza. transportation of the Karmic matter whose strength is eternal i. e. entering into another inatter of its class. ka. pa0 2, 72, -saMtakammigA. bI. ( -saskamikA dhuvaM saskarma yAsAM tAH bhava sakarmikAH ) manI 158 pratimA na266, manu , 5 sA, AhAraka saptaka, tIrthaMkaranAma, samyakatva mehanIya, samAmiyAtvamehanI , ucca gotra, cAra ayuSya e adhavIsa prakRti adhava satAnI che bAkInI 120 prakRti dhava sattAnI . karma kI 158 prakRtiyoM meM naraka dvika, manujadvika, devAdvika, vaikriyasaptaka, AhAraka saptaka, tIrthakaranAma, samyakatva mohanIya, samAmithyAtvamohanAya, uccagotra, va cAra bhAyuSya aisA ye 25 prakRti ava sattA kI haiM zeSa 13. dhRvasattA kI haiM. a group of Dhrnvasatta (having steady in. fuence) Karmic natures out of the 158 secondry nature of Karmic natures. ka. pa. 2, 37 -sattA. zrI. ( - sattA) va sattA: renI satA jIvane sarvadA heya paraMtu bhavapratyayAdika yinalAya te. dhRvasatA; akhaNThasattAH Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhuvaM ] / 256 ) [ dhUma - ardhAt jisakI sattA bhavapratyayAdika kAraNarUpa nirmANa, upaghAta, aura agurulaghu nAmaka kamoM na ho vaha. of firm existence%3 kI dhRvabaMdhana zAla nau prakRti kA samUha whose existence is always felt the aggregate of nine eternalby a soul, but does not result ly binding Karinic matters. in causing an experience of ka0 gaM0 5, 18, -nAma. na0 (-nAman) the world. ka.gaM. 5, 1;-sIlayA. nAmamanI madhI prati. nAmakarma strI. ( -zIlatA) 18 sahasa zAlAMga kI dhRva. baMdhana zAla prakRti the eternal zya dhAraNa 42te. zIla ke 18 sahasra bindinKarmic matter of bhinna 2 aMga-rathoM kA dhAraNa karanA yA maMgo Nama Karma. ka. pa0 4, 3; / ko dhAraNa karane kI zakti. putting or | dhuvarAhu. puM0 ( dhRvarAhu ) yandranI sAthe holding in 18,000 different 2nAra niya-rA. candra ke sAtha 2 rahane ways celebasx. dasa0 8, 41; vAlA nitya-rAhu. The planet Rahu -sunna. tri0 (-zUnya ) zAzvata zunya which always accompanies eTale je koI paNa kAle astitvamAM na ! the moon. bhaga0 12, 6 // sU0pa0 20, AvamevIdravya vargayA. zAzvata zUnya arthAt | dhuvva. a. (dhvam ) ni; riyara: nitya. aisI dravya vargaNA ki jisakA kisI bhI samaya aTala; nizcala, sthira. Stable; meM astitva na ho sake. an arrange. steady; firm. nisI0 5, 7: 14, 7; ment of substances which do dhUta. tri. ( dhUta ) pUrva sAMdheda bha' not exist at anytime. ka. pa. pahile ke baMdhe hue kama. Karmas pre1, 19 viously bound sUya0 2, 2, 65; dhuvaM. bha. (dhruvam ) nIbhaviyasapa); -bahula. tri. (-bahula) pUrva manA yAsa. aTala; nizcina, avicala. adhitAvAsI. pUrva ke baddhakoM kI adhi. Certainly; infalliadly. pAyA0 1, katA vAlA. one bound fast by the 7, 1, 1982, 4, 1, 132; utta* 7, ____ previour Karnmas. sUya02, 2, 62; 16; dasA. 4,41; grava. 1452; dhUnA. strI. ( duhina ) putrI; nyA. duhitAH dhuvaraNa. na ( dhAvana ) ghA; sA5 52. lar3akI; putrI; kanyA. Daughter. sUya. dhonA; sApha karanA. Washing; rins. 2, 2, 12; ing. pi. ni. bhA0 24; dhUma. puM0 (dhUmra ) dhuMbhA: dhUma. dhRzrAM dhUmra, dhuvabaMdhI. zrI. ( dhRvayandhini ) dhRpayadhI dhUma Smoke, pi. ni. 250; su. 50 prati. dhRva baMdhana. A Karmic nature 1, 10; nAyA0 1; bhaga. 7, 6; aNujo. of eternal bondage. ka. gaM05,74, 103; utta0 25, 8; vize. 207; prava0 -navaga. na0 (-navaka ) dhRSadhi na 041 (2) dhUmADAnI mAphaka saMyamane malina paNa paMdha, 22. 25za, tesa, nirmANa, 42nAra AsAranI hoSa. dhUmravat saMyama meM kAmaNa, upaghAta, ane agurulaghu e nAma! malinatA lAne vAlA AhAra sambandhI eka karmanI pUvabaMdhi nava prakRtine samUha. | doSa. A fault connected with dhRvadhi navaka; varNa,gaMdha sparza, tejasa, kAmaNa | food which blackens self rest Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUmakeu ] . raint like smoke. piM0 ni0 1; parAi 0 2, 1 - (maM) aMdhakAra. puM0 (-andhakAra ) dhUbhathI thapejha andha 1/2 dhueM ke kAraNa utpanna a~dherA darkness due to smoke. nAyA0 1; vaTTi bI0 (-varti) dhuMDAnI vATa dhruvADAnA goTTA dhueM kI battI; dhueM ke goTe a smoking wick; & mass or column of smoke. jaM0 pa0 3, 43, 5, 122 - varaNa. tri0 ( varNa ) ne vAyu-raMga dhuMbhADA deva dhuMdhalA hoya te. dhUeM ke samAna dhuMdhale raMga vAlA; dhUmra varNa. blackish like smoke. nAyA* 1; 17 - sihA. strI0 ( - zikhA ) ghUmanI ziSyA. dhUma zikhAH dhUeM kA UparI bhAga, a column of smoke. ThA0 4, 2 dhUmake u. puM0 ( dhUmaketu ) dhUmaketu naamne| u8 bho . ghUmaketu nAmaka 38vAM graha. The 38th planet called a comet. dasa0 2, 6, ThA0 2, 3 parAdda0 1, 2; panna0 2; Ava0 25; sU0 10 20; dhUmapahA. strI0 ( dhUmaprabhA) yAMyamI nahunu nAma. pAMcaveM narka kA nAma. The name of the 5th hell prava0 10866 dhUmappabhA. strI0 ( dhUmaprabhA ) pAMcamI naraka jyAM dhumADA jeve! prakAza hoya che. paMcama narka bhUmi jahAM dhueM jaisA ( aspaSTa ) prakAza rahatA hai. The 5th hell where exists a smoky light. bhaga* 8 41, 1; na0 1; zraNujI 0 103; sama0 18 ThA0 7 1; 32 dhUma pahA. bI0 ( dhUmaprabhA ) luo "dhUmappabhA " zabda dekho " dhUmappabhA" zabda, Vide "dhUma pabhA aNujo0 134; dhUmAbhA. tro0 ( dhUmAbhA ) se nAmanI pAMyabhI naraka bhUmi ke jyAM dhuMvADAthI dhanaAAra hAya Vol. 11/33 , ( 257 ) [ dhUya-zra chete. isa nAmakI pAMcavIM naraka bhUmi, jahAM nitya ghanaghora dhUAM banA rahatA hai. The region of the 5th hell where reeking smoke abounds. utta* 36, 156; dhUmizrA yA bAM0 ( dhUmikA ) dhubhADA meSu rathI dhuMdha jAya te dhuMvara dhueM ke samAna dUra se dhuMdhalA dikhAI dene vAlA padArtha, dhundhara; kuharA. An indistinctly visible object at a distance 89 smoke; mist. agujo 0 127; ThA0 10, 1; bhaga03, 7; jIvA0 3, 3; dhUmiya na0 ( dhUpita ) agara vagere sugaMdhI pArthanA dhupa dev| te. candanAgara Adi sugaMdhita padArthoM se dhUpa dene kA kArya. Burning of incense. prava0 850; dhUmma puM0 ( dhUmra ) dhuvA. dhUAM dhUmra. Smoke: aga0 7, 1; nisI 0 1, 57; dhUya - tri0 ( dhUta) dUra resa dUra kiyA huA; nikAlA huA; nissArita. Set apart; removed; banished. dasA-3, 13; naMdI - stha03: moha. tri0 (- moha) bhe bho tabhsa hoya te. vimohI; moha rahita (vyakti). (one) who has abandoned attachment. dasa * 3, 13; - raya. tri0 ( - rajas - dhUtaM niHsAritaM rajo rAgasvabhAva Atma rajoguNoyena ) mero ranne ta hovo hoya te. jisane rajo guNa tyAga diyA ho vaha. ( one ) who has abandoned the Rajoguna. sUya0 1, 4, 2, 22; - vAya. puM0 (-vAda ) bhane tapA sabhNandhI vAha-sambhASaNa. karma tyAga viSayaka carcA. discussion relating the renouncing of Karmas AyA * 1, 6, 1, 179; For Private Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUyattA] ( 258 ) [gheNu dhUyattA. strI. ( duhitRtA ) N5j; 4, 66; nAyA. 1, 2, 7, 8, 16, 18, putrI5. duhitRtva; putrIpana. The state vivA0 7; rAya. 28; dasA. 10, su0 of a daughter. bhaga0 12, 2; ca0 2, 566; panna. 2; sU. pa0 20; dhUyarA. strI. (duhita ) putrI; putrInI putrI. jIvA0 3, 4: bhaga. 6, 33, 11, 11; dauhitrI; lar3akI kI lar3akI. Daughter; sama. pa0 210; aNujo. 16% zrova. grand daughter. sUya. 1, 4, 1, kappa* 3, 32; uvA0 1, 32; 10, 207: 13; utta0 21, 2; -kaDucchuya. puM. (*-kaDucchuka) dhUpanI dhUyA. zrI. (duhita) harInyA; putrI. 44ii. dhUpa kI kaDachI. a laddle for lar3akI; duhitA; kanyA; putrI. Daughter. incense. jaM. pa* 1, 13, 4, 85; nAyA0 8; 14, 16, 18: bhaga0 8, 5,12, nAyA* 8; -ghaDiyA. strI0 (-ghaTikA) 2; nAyA* dha0 vivA0 3; ; piM0ni0367: 55 25vAnuM lAna. dhUpa dharane kA pAtra. 486; jIvA0 3; utta0 12, 20; su0 c| an incense pot. jIvA0 3, 4, 1, 271; jaM. pa. zrAyA. 1, 2, 1, 62, -ghaDI. stro0 (--ghaTI) mA 55 umera. 2, 1, 2, 12, kappa. 5, 103 vAmAM Ave te. jisapAtra meM dhUpa jalAI jAya -pivAsa. puM0 (-pipAsa) mene putrInI vaha; dhUpapAtra. a vessel in which inpipAsA cha te. jise kanyA prApti kI bhAbha- cense is burnt. rAya. 111; lASA hai vaha. (one ) who longs dhUvaNa. na0 (dhUpana ) dhUpa yAyate; 2 / / nivRtti for a daughter. nira0 3, 4, mATe dhupamAM vaparAtA sudhi yukta padArtha dhUli. strI0 (dhUli ) dhUta; 201. ghUla; raja; 55 vAte. dhUpadanA; roga nivRtti ke liye miTTI. Dust. jIvA0 3, 3, bhaga* 7, 6; kAma meM AnevAlA dhUpapadArtha ( gugala lobAna jaM. pa. -bahula. tri. ( -bahula ) Ada) dhUpadene kA kArya. Fumigition. dhuliyA marela. dhUli pUrNa. fall of dust. nAyA0 15; utta. 35, 4; dasA 3, 6; bhaga.7, 6: uvA 0 1, 32: -vihi. puM0 (-vidhi ) dhUliyA. strI. ( dhUlikA ) dhUli. dhUli. 55 hepAnI vidhi. dhUpa dene kI vidhi. the Dust. nAyA* 2; process of burning incense. dhUlI. strI0 ( dhUli) dhUma, 204 dhUla; raja; uvA0 1; 32, miTTI. Dust; pollen. 4. ni. 422; dhUvaNayA. sro0 (pana ) sune 55 vAte jIvA. 3, 4; vastroM ko dhUpa dene kA kArya. The famiVdhUva. dhA*I (dhUpa) dhUpahe. dhUpa denA. To gation of clothes. bhaga0 1, 1; fumigate; to incense. dhUviya. tri. ( dhUpita ) dhUpAvatu; dhUpa hIyej. dhUveja. vi. nisI0 3, 1; dhUpadiyA huaA; dhUpa prApta. Furnigated; dhUva. puM0 (dhUpa) 55; a||255ttaa yana Adi perfumed. pi. ni. 560; nAyA. 1; sugadhI pAyanA yatA prasi dhUpa. dhUra; dasA. 10,1: bhaga. 6. 33; candana; agara, guggala, lovana prAdi sugaM. dhejja. na. (dhairya ) vaiya: ghAsa. dhairya; dhIraja. dhita dravyoM se tayAra kiyA huA dhaupya | Courage. nAyA. 1; padArtha. Incense. jaM. pa. 1, 13; gheNu. lo. (dhenu) gAya; dhenu. gAya; dhenu; Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dheya] ( 256 ) gau. A cow. dama 7, 25: dhoyaNa na0 ( dhAvana ) dhopuM; sA5 52. dheya. tri. ( dheya ) dhAraNa 42yA yoya. dhonA. sApha karanA. Washing; clean dhAraNa karane ke yogya. Fit to wear or | ing sUya0 1, 6, 12; put on. nAyA. 10 | dhoyapotI strI. (dhautapotikA ) yAmAne dhevA-ya. puM0 ( dhauvata ) nAsAyA | paDe2 yA vastra. brAhmaNoM ka pahinane kA vastra. vAyu dAMta ne enA sthAnamAM je avAja A garment to be worn by a dhAraNa 3 te 252, saatbhaane| ch| 212. Brahamapa. prava. 686; nAmI se utpanna vAyuH danta va proSTha kI sahA | dhoraNa na0 (dhoraNa ) yasapAnI turA. yatA se jo svara dhAraNa karatA hai vaha; sAta / vyavahAra-paTutAH kArya zailo. Skillness svaroM meM kA chaThA (dhaivata) svara The 6th in practical life. ova0 3.: Indian musical note: wind ghoraNo. zrI. ( dhoraNA ) sanI nirantara produced from the navel: yAtIdhAza: dhArIyA. jalakI asvaeDa words spoken by the help of dhArA. An everflowing current teeth and lips aNujo 198; of water. su. ca. 2,361; dhevata puM- ( dhaivata ) tume "dhevara" 2.6 ghore ya. tri. ( dhIreya ) mAle 17 ranAra, dakhA * dhevana" zabda. Vide " dhevana" masa pagere. bomA Dhone vAlA; baila Adi. ThA. 7. 1 A beast of burden utta. 14 35; dhoaNa. na. (dhAvana ) : sA5 2. /dhova ghA* I,II. (dhAva)pAyuH sA5 62. dhonA; sApha karanA. Washing: rips dhonAH sApha karanA To wash; to rinse. ing aNu jo0 16: dhAvaiti maga. 11,11:nAyA. 2, 16 dhona tri. ( dhauta ) chAyetu; sa5 gharelu sUya0 1, 7, 21, dhulA huA; sApha-zuddha. Washed; dhoveti. nAyA. 166 cleaned. nAyA. 1; veya. 1, 44; jaM. dhoejA. vi. nisI0 1,7; 1, 3, 45; -ratta. tri. ( -rakta) dhAvejA. vi. nAyA. 5 thene 2 dhokara raMgA huA. colour. dhuve. vi. piM. ni. bhA0 34; ed after washing. nisI. 6. 17 dhAvitA. saM. kR. nAyA bhaga011,11%3B dhoya-a. tri. (dhaita ) dhoye : sA relu nAyA. dha. dhulA huA; sApha kiyA huA. Washed; dhovemANa. va. kR. nAyA08; bhaga06, 3. cleaned. nisI0 17, 3. . ni. dhoyaMta. piM. ni. 160; bhA0 34: pana * 2; 17: bhaga. 6, 3, 8, dhovaNa. na0 (dhAvana ) ghAyu; sA5 32. 6; rAya * 55; prova0 10: AyA. 1, 7. dhAnA; sApha karanA. Washing; clean. 4, 211, 2,51, 14.4; prava0 686; ing. paraha.1,1,2, 4, piM.ni.bhA.23%3; na. pra. (na ) nI; nA: niSedhArtha : a055 nahIM, niSedhAtmaka avyaya. No; negation. ! utta0 1, 7: aNujo08; utrA0 13,126; nAya.. 1; 12; 30 6, 7; panna. 5; bhaga. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naI ] ( 260 ) [naMdaga 5, 4, 6, 7, dasa0 , 2, 5, 6, 18; | sU0pa010 bhAyA0 1, 1, 1, 3:1, 6, 2, 183 | naula. puM. (nakula ) nAlIye; me gata aova. 17; sUya. 1,1,1, 5, gacchA . sapane mAranAra 75. nakula; noliyA; sarpako 76; ka. gaM. 1, 26,4640 mArane vAlA jIva vizeSa. A weasel; a naI. strI0 (nadI) nahI; 10 yamunA sidhu / creature which kills serpents. VtyAdi. nadI; gaMgA, yamunA, sindhu ityAdi. sUya0 2, 3, 25: ogha* ni: bhA* 4; A river e.g. the Ganges, su0ca 15, 87, paMcA02, 22; uvA02,86 Yamuna ete, kapa- 1, 33; bhatta. naulI. strI. (nakulI) nAsImAnI strI. nakula 222; kappa06, 116; dasa0 7, 38; piM0 -nolIzrA kI strI. A female weasel. ni0 503; naMdI* 47; utta. 1, 59; (2)nada sapA vi. nakula saMbaMdhI 32, 18 zrAyA. 2, 1, 2, 12; ( 2) vidyA; nakula ke viSaya kI vidyA. a lore nahI nAmavAdI ane samudra. nadI nAma | concerning a weasel vize02454; bAlA dvIpa aura samudra..contiaent and naM.a.(nanu )zA sUya: 5055. zaMkA an ocean of this name. panna.15; sUcaka avyaya An indeclinable sug. -Ayatana-Na. na0 (-mAyatana) nAnu | gesting doubt.su. ca0 8,76; sthaan-ttt-kinaare| vigare. nadI kA sthAna; / naMgala. puM0(lAGgala) sa. hala. A plough. taTa; kinArA ityAdi. a place ofa dasa. 7,20; pAyA. 2, 4, 2, 138% river; a bank etc. pAyA. 2, 10, naMguli.tri. ( lAgulin ) pUjIvANu . 166 -maha. puM. ( -maha ) nahAnA nA2. pUMcha vAlA jAnavara: dumadAra jAnavara. bhaI sa. nadI kA mahotsava a festivity ( An animal ) having a tail. of a river. bhaga0 6,33, aNujo0 131; na upra-ya. puM. (nayuta) sApa ayutAMga naMda. puM. ( nan) ApatI yopIsInA prathama pramANe hI vilAsa. 84 lAkha ayutAMga ke pAsu1. zrAvastI covIsI ke prathama vAsudeva. barAbara eka kAla vibhAga. A period of The 1st Vasudeva of the com. time measuring 84 lacs of ing cycle. sama. pa. 242, (2) Ayutingas. bhA0 5, 1; jIva.0 3, mAna- prasannatA. zrAnanda, prasannatA joy; 4; aNujo0 115; happiness. nAyA. 1; (3 ) naupra (ya) ga. puM. (nayutA) 84 sAtha sAsana la hAsana; lohe kA zrAsana an ayuta pazibhata 2 pilAsa. 84 lAkha iron seat. bhaga. 11, 113 ayuta parimeta kAla vibhAga. A period, naMdaga. puM0 ( nandaka) na-6 nAmanA pAsunu of time comprising 84 lacs of mala-talavAra. nandaka mi kA vAsudeva kA Ayuta of time. bhaga0 5, 1; 6, 7; khaGga-talavAra. Asword named NaaNujo0 115, ndaka of Vasudeva. sama0pa0234; nahau. strI0 ( navati ) 60; ne. navye; .. (2) sarata kSetranA yA yovIsInA Ninty; 90. sama* 90; covIsamA tIrthaMkaranA purvanA trIjA bhavanuM nauti. strI0 ( navati ne nabbe. Ninty. / nAma. bharata catra ke vartamAna cauvAsI ke Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdaNabhaha] ( 261 ) [naMisaNiyA - cauvIsaveM tIrthaMkara ke tIsare pUrva bhava kA nAma. | ter of the 7th section of Anta. name of the third past life of gada Satra. (2) on naranA the 24th Tirthankara of the zreNika rAjAnI rANI ke jeNe mahAvIra present cycle of Bharat Ksetra. svAmI samIpe dIkSA laI, agiyAra aMgane sama0pa013.: ( 3 ) pAyAne 2bhayAnu- abhyAsa karI, vIsa varSanI pravajyA pAlI, Anada karavAnuM sthAna merU parvata upara AveluM syaare| 3rI, siddhI bhesavI. rAjagRha nagara nandana 41. devanAoM ke ramane-zrAnanda karane ke zrANaka rAjA kI rAnI ki jisane mahAyogaya sthAna; meru parvata kA nandana vana. vIra svAmI ke samIpa dIkSA lekara gyAraha the pleasure garden of the aMgoM kA abhyAsa kiyA, bIsa varSa kI gods in Nandana forest. 970 pravajyA pAlA zrIra anta meM saMthArA kara siddhi 6.7: uta. 20 3; bhaga0 3, 1; (4) prApta ko. the queen of Srepika AvatI jevIsInA sAtamA baladevanuM nAma, king of Rajagriha, who was bhAgAmI caubIsI ke sAta baladeva kA nAma. consecrated by Mahavira Sva. the name of the 7th Baladeva mi, studied 11 Angas, remainof the corning cycle. sama0 50 35; ed a nun for 20 years and 242; (5) AgIsamA tI 52nA trIna attained salvation after prac. pUrva gavarnu nAma. unnIsaveM tIrthakara ke tIsare tising Santhari. aMta. 7, 2; pUrva bhava kA nAma. nama of the third | naMdasANayA zrI (nandasainikA) sUtratA past life of the 19th Tirthan- bhAvanA yAthA mayayana nAma. pratagar3ha kara. sama. pa. 230; sUtra ke sAtaveM varga ke cauthe adhyayana kA nAma. maMdaNabhadda puM. (naMdanabhadra ) sabhUti viyanA Name of the 4th chapter of ziSya. saMbhUti vijaya ke ziSya. A dis. the 7th section of Antagada ciple of SambhatiVijaya.kappa.8; Sutra.(2) nagaranA zre sajanA naMdamANa va. kR. tri. ( nandat ) yAna- rANI jeNe mahAvIra svAmI samApa dIkSA laI; pAmatA; sabhUri pAmato. zrAnanda pAtA huzrA; agIyAra aMgane abhyAsa karAvIsa varasanI samRddhi pAtA huA. Rejoicing; pratrajyA pAlI, saMthAro karI siddhi meLavI. prosperous. taMdu. rAjagRha nagara ke zreNika rAjA kI rAnI naMdamitta. puM0 ( nandamina) bhAratIyopAsInA jisane mahAvIra svAmI ke pAsa dIkSA le bhI vAsudeva, AgAmI caubii| ke dUsare gyAraha aMgo kA abhyAsakara bosa varSa vAsudeva kA nAma. Name of the 2nd pravrajyA pAla, saMthArA kara mokSa prApta kiyA. Vasudava of the coming cycle the queen of the king Srepika sama0pa0 242 who got initiated from the naMdavatI. strI. ( nandavatI ) A sUcanA / lord Mahavira studied the 11 sAtamA varganA bIjA adhyayananuM nAma. Angas, practised asceticism aMtagaha sUtra ke sAtaveM varga ke dUpare adhyayana | for twelve years and obtained kA nAma. Name of the 2nd chap. | Balvation after performing Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdA ] Santhara. aMta0 7, 4; naMdA. strI0 (nandA ) aMta sUtrA sAtamAM varganA paDesA adhyAya nAma aMtagaDa sUtra ke sAtaveM varga ke pahile adhyayana kA nAma. Name of the 1st chapter of the seventh section of Antagada Sutra ( 2 ) graha nagaranA zreNika rAjAtI rANI ke jeNe mahA vIra svAmI sabhIye dIkSA sA, abhIvAra agate abhyAsa karI 20 varSe pratrA palI sNthaare| siddhi meNavI rAjagRha nagara ke zreNika rAjA kI rAnI ki jisane mahAvIra svAmI se dIcA le gyAraha aMgoM kA abhyAsa kara 20 varSa kI pravrajyA pAla saMthArA kara mokSa prApta kiyA. the queen of the king Srenika of Rajagriha who was consecrated by Maha vira Svami, studied the 11 Angas remained a nun for 20 years and attained salvation after Santhara. aMta0 7, 1; ( 3 ) ekama chaTha ane agiva.rasa e traNa AMtami yo nAma ekama, SaSThI aura gyArasa ina tIna tithiyoM kA nAma. name given to the first, sixth and the eleventh days of either half of a lunar month. jaM. pa0 7, 152; sU010 10; ( 4 ) 10 mA tIrthanI bhAtA. dasaveM torthaMkara kI mAtA. mother of the 10th Tirthankara sama* pa0 230; (5) saMktagirinI dRkSiNa tara5nI puSkariNI - vAvanuM nAma aMjanagiri ke dakSiNa bhara kI puSkariNI bAvaDI kA nAma. name of Puskarini well to the south of the mount Anja nagiri. prava0 1463; ( 262 ) [ naMdAvata 32 naMdAnaM pApavibhatti puM0 ( na dAcampApravibhakti) prazna nATyamAMnu me. nATakoM ke 32 prakAra meM se eka One of the 32 kinds of dramas. sama0 93: naMdAvimatti. bI. ( nandApravi pakti ) me nAme nATya vidhi isa nAmakI eka nATya vidhi vizeSa. A particular drama tic mode so named rAya * 63: naMdAvatta. puM0 na0 ( nandAvarta ) theDa latino sAthI. eka prakAra kA svastika sAthiyA. A kind of auspicious sign nAyA0 1: saMsthA0 35: jaM0 pa0 (2) yAra indriyavAlA panI lata cAra indiya vAle jIva kI eka jAti a species of four sensed being. panna0 1; uta0 36; 146; ( 3 ) dRSTi pAhAMtargata siddha. pari 13 se dRSTivAdAMtargata siddhazreNa parikarma kA 13vAM bheda. the 13th variety of the Siddha Sreni Parikarma occuring in Drstivada sama012 (4) siiseliyA ane manusa se chA Areka te terame ane purdaseI khAdi pAMca pArkama ne! darAkhe bheda. siddhazraNa ke ora mahasase ike parikarma kA teraha / aura puTu zreNI Adi pAMca parikama kA dazavAM bheda ths tenth variety of the 5 Parikarmas such as Put - tha Srepi otc and the 13th variety of Sibdha Srepi and Manussa Seni Parikarma. naMdA 0 56; (5) viriche sAramA dRSTivAha aMgatA bIjA vibhAga sUtrane karame meda vicchina bArahaveM dRSTivAda aMga ke dUsare vibhAga sUtra kA 12vAM bheda the 12th section of the 2nd group of the 12th Drstivada Anga For Private Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAMda] ( 263 ) [naMdiphala - which is lost. naMdI0 56; (6) mahA. named of the 7th Maha Sukra 2mA tIthaM 2nu sAMchana aThArahaveM tarthikara Devaloka. The gods there live kA lAMchana. the insignis of the for 16 Sagaropamas ( a period 13th Tirthankara. prava0 382, of time ) breath at every 8th naMdi. puM. na. (nandi) nahA satra naMdI sUtra. month and eat once in 16000 Nandi Sutra ( a scripture ). years. sama* 16; (2) mesopAlatuM sama0 88; vivA0 1; (2) nayA nA nAma. eka lokapAla kA nAma. name of a za6. naMdI vAjiMtra kA zabda. the sound guardian of dircetion. bhaga0 3,8; of a particular druin. nisI0 17. naMdighosa. puM0 ( nandighosa ) ye nAmarnu 33; (3 ) 2mata gamata prabhA; 84. pAMcamAM devala kanuM eka vimAna ke jenA khela; krIDA; pramoda; harSa. play; games hevAtAnuM mAyuSya isa sAgaranu che. isa nAma amusement; joy. AyA* 1, 2, 6, kA pAMcaveM devaloka kA eka vimAna ki jahAM 66; 1, 3, 2, 111;-kara. tri. (-kara) ke devatA kA AyuSya dasa sAgaroM kA hai. bhAna- nA2. Ananda denevAlA. delight A celestial abode so named of ing. naMdI. stha. 38; kappa. 3, 52; the 5th Devaloka where the -jaNa. tri. (-jana) mAna 3400- gods live for 10 Sagaras. panA2. prAnanda paidA karanevAlA. joy-pro- sama* 10; (2) pAra aranA vAmitratA ducing. rAya0 245; -muiga. puM. acAsa. bAraha prakAra ke vAjiMtroM kA zabda. (-mRdA) vAgha vizeSa; mAnanA 44. a chorus of a set of twelve tabhA mA tekA tamasA vAdya vizeSa kinds of musical instruments. Ananda ke samaya bajAye jAne vAle tabale. rAya. 128; utta. 11, 17; a kind of drum played upon at / nadiNIpiu. puM0 ( nandinIpatR ) mahAvIra the tines of festivities. rAya. svAminA 62 zrApabhAnA se. mahAvIra 88; -rAga. puM0 ( -rAga) smRdiyaa| svAmI ka dasa zrAvakoM meM se eka. One yato 75 samRddhi se hone vAlA harSa. joy | of the 10 laymen disciples of due to prosperity. bhaga. 12, 5; | Mahavira Svani. uvA0 1, 2, , naMditA(yA)vatta. puM. ( nAnIkAvarta ) se| 268 nAmanuM sAtamAM mahAzukra devalekanuM eka | naMdipura. puM0 ( nandipura ) ilse manu vimAna; enI sthiti sela sAgaropamanI che; prasi nagara.sAMDila dezakA eka prasiddha nagara. e devatA ATha mahine zvAsa le che ane 16 A famous city of Sandila 12 parame mAlA se che. isa nAma kA country. panna* 2; sAtaveM mahAzukra devaloka kA eka vimAna, | naMdiphala. na. ( nandiphala ) nasana jisa kI sthiti solaha sAgaropama kI hai| haTAMtavANu zAtAnu15 bhuM adhyayana. naMdi. usameM rahane vAle devatA pATha mAsa meM zvAsa phala ke dRSTAMtavAlA jJa tA kA 15 vAM adhyalete haiM aura solaha hajAra varSoM meM prAhAra yana. The 15th chapter of Jinata karate haiM. A celestial abode do having an illustration of Nandi Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdimANaga] ( 264 ) [naMdI fruit. sama0 11; dvipa. sama. pa. 240; prava. 218 naMdimANaga. puM0 (nandimANaka) me tanuM (2) viSA satra nahi nAmarnu cha pakSI. eka jAti kA pI. A species of yayana. vipAka sUtra kA naMdiSaNa nAmaka _birds. paNha0 1,1; chaThA adhyayana. the sixth chapter naMdiya. pu. ( nandika ) nadIsatra. nahI so named of the Vipaka Sutra. sidhAnta. naMdIsUtra; naMdI siddhAnta. Nandi ThA0 10, 1; Satra ( a scripture ). bhaga08, 2; naMdiseNA. strI. ( nandisenA) pazcima ta2. naMdiya. tri. (nandita ) mAnanda yuta samR phanA aMjanagiri parvatanI pUrva bAjunI hivAna. zrAnanda yukta; samRddhivAna. Joy. pu.riNI pAyarnu nAma pazcima tarapha ke ful, prosperous. ja. pa. 3, 43; aMjanagiri parvata kI pUrva dizAkI puSkariNI bhaga. 2, 1; bAvaDI kA nAma. Name of Puskarini naMdilakhamaNa. puM. (nandilacamaNa) se nAmanA well to the east of the mount mazu svAminI me ziSya. isa nAma kA maMgu Alijanagiri of the west. prava. svAmI kA eka ziSya. A disciple so 1502 named of Mangu Svami. naMdI. naMdissara. puM. ( naMdIzvara ) nahIzvara naamne| stha. 26; mAhAdI5. naMdIzvara nAma kA zrAThavAM dvIpa. naMdivaddhaNa. pu. ( nandivardhana ) mahAvIra The 8th continent named svAmInA bhATA mAnu nAma. mahAvIra Nandisvara. bhaga0 3, 1; svAmI ke bar3e bhrAtA kA nAma. Name of maMdissaravara. puM. (nandizvaravara) me naamne| the elder brother of Mahavira 15 ane samudra. isa nAma kA dvIpa aura Svami. kappa. 5, 103, prAyA0 2, samudra. A continent and a sea of 15, 177; this name. sU. pa. 18; naMdivaddhaNA. strI. ( nandivardhanA ) anagiri naMdI. puM0 zrI. ( nandI ) 26 eles parvatanI uttara dizAnI puSkariNI vAvaDInuM sUtramAMnuM 11 muM sUtra: nadI nAme sUtra. rada nAma. aMjanagiri parvata ke uttara tarapha kI utkAlika sUtroM meM se 11 vAM sUtraH nandI puSkariNI vAvar3I kA nAma. Name of nAmakA sUtra. The 11th of the 29 Puskarini well to the vorth of Utkalika Sutras; the original the mount Alijanagiri. prava. scripture named Nandi. Hj. 1463; 43, vize0 10; ( 2 ) somanI paryAya naMdiseNa. puM0 ( nandiseNa ) yUnA pAya za6. lobha kA paryAya vAcaka zabda. erAvata kSetramAM cAlu avasarpiNamAM thaela a synony m for greed. sama. 52; yothA tIrtha:2. jaMbU dvipAntargata airAvata (3) gadhAra mAmanI pahelI bhUka nA. kSetra ke vartamAna avasarpiNI meM utpanna cauthe gandhAra grAmakI pahilI mUrcchanA. the tIrthakara. The 4th Tirthankara in 1st note of the Gandhara the present aeon of decrease gamut aNujo0 128, (4) mAmA in Airavata Kse tra of Jambu- hI ane samudratuM nAma AThaveM dvIpa aura Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIcunaga] ( 265 ) [nakka samudra kA nAma name of the 8th aMjanagiri parvatanI pUrva bAjInI puSka continent and the sea aNujo. li pAyatuM nAma. pUrva dizA ke aMjanAMgIra 103; (5) pahiyo; mAMgale; sAMda. nandI: parvata ke pUrva bhora kA puSkariNi bAvar3I kA sAMDha. a bull.ogha 0ni0bhA085;(4) nAma. Name of Puskarini well mAtaha. harSaH Ananda joy. paraha0 2, 1; to the east of the mount Anj(7) bhati, zruta, avadhi, manaH555 | unagiri in the east. prava* 1463: ane 13 ye pAMya jJAna. mAta, zruta, naMdottarA.strI0(nandottarAta sUtranA mAM avadhi, manaHparthava aura kevala ye pAMca jJAna. ganA trIja ayayananAma. aMtagada sUtra an aggregate of five kinds ke sAtaveM varga ke tIsare adhyayana kA nAma. of knowledge viz Mati, Sruta, Name of the 3rd chapter of the Avadhi, Manahparyava and 7th section of Antagada Sutra. Ke ala. vize0 118: ( 2) rAjagRha nagaranA zreNika rAjAnI naMdIcunaga. na. (nandicUrNaka ) 342 manu nArA na manI rANI, ke jeNe mahAvIra me yuddha hoMTha-ASTa ko ragane kA cUrNa. svAmI pAse dIkSA laI, agiyAra aMgane A powder to colour lips. sUya. / abhyAsa karI, vIsa varasanI pratrajayA pAlI, saMthA 41 siddhi mekhavI. rAjagRha naMdIbhAraNa. na. (nandibhAjana ) pAtra vizeSa nagara ke zreNika rAjA kI naMdottarA pAtra vizeSa. A pot; a vessel. mogha. nAma kI rAnI ki jisane mahAvIra ni. bhA0 321; svAmI se dIkSA grahaNa kI, gyAraha aMga kA naMdImuyaMga. puM0 ( naMdImRdaMga ) me tanuM / abhyAsa karake bIsa varSa taka pravajyA kA bhaga-mAisa eka jAta kA mRdaMga-mAdala. pAlana kara saMthArA karake siddhi prApta kA. A kind of drum jIvA0 3, 1; a queen named Nandottara, naMdImuha. puM. (naMdImukha) me garnu pakSI. wife of Sreniky the king of eka jAti kA pakSI. A species of Rajagriha, who was consecrat. _birds. paraha. 1, ed by Mahavira Svarni, studied naMdIsara puM0 ( naMdIzvara ) se dIpa nAma. the 11 Angas, remained a eka dvIpa kA nAma, Name of an | nun for 20 years and obtained island. su. ca. 3,212; prava.6.6, salvation after Santhara. aMta. 1556 : -dIva. strI0 (dvIpa) nahIzvara nAbhanA mahamA 5. nandIzvara nAmaka 8 vAM nakula. puM0 ( nakula) nalIyo. navala; nakula; dvIpa, the 8th island named | naulA. A weasel. aNujo0 131; Nandisvara. prava. 63; naka. puM0 ( nAsikA ) 113 prArI niya. nAka; naMdIsaravara.pu. (naMdIzvaravara ) me namana | dhrANeMdriya. Nose. zrAyA0 2, 3, 2, hI5. isa nAma kA dvIpa. An island so / 121; --(ka) aMtara. na. (-aMtara) named. jaM. pa. 2, 33; rAya. 72; nAnI cye. nAka ke madhyameM. in the naMduttarA. strI. ( nandottarA) pUrva t23|| middle of a nose. vivA0 1; Vol III/34. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 266 ) nakkha ] - ni. tri0 (-) nA chehAya naTe. nAka hona; nakaTA ( one ) without a nose AyA 2, 4, 2, 1360 nakkha. puM0 (nakha ) nama. nakha; nAkhUna. A nail DabA 2, 64 101 nakkhatta. na0 ( nakSatra ) jyotiHzAstra prasiddha 28 nakSatra jyeotiHzAstra prAsaddha 20 nakSatra. The 28 constellations known in Astronomy. bhaga0 3, 76,50 11,78, 51 0 1, 1 sama0 1; utta0 11, 25 24, ajo 103 pa o0 ni0 bhA0 0 0 pa0 nAyA- 13 14; 94; dasA- 6, 1; prava0 604 1147 kappa0 1, 2, jaM0 pa0 7, 151; nakha. puM0 ( nakha ) nama nakha; nAkhUna. A 1136, 206 1 0 0 2,37456 nail. nisI * 5, 43 0 maga. puM0 (naga) paryaMta paDhAu parvata pahAca. A mountain utta0 11 12 13, 6 vara 90; star. 7, 7: 94 9899; nagara na0 (nagara) 52 levAmAM na AtA tevu gAma vaha zahara jahAM para kara nahIM liyA jAtA hai| gA~va. A town where no taxes are levied, bhaga* 1 1 3 175 76: isa05 1, 2. rAya 243: nAyA : naMdI stha. 4: uta 2, 18, 6, 28, 30, 16; ova0 10; ka0 1, 22; uvA 0 7 208 222; 1. -guttiya puM0 ( -guptika) nagaranI rakSA karanAra: koTavAla, phAdAra vigere. zahara kA rakSaka koTavAla vagairaha. the guard of a town; a Kotawala etc. rAya0 253 sA0 10 13 - dhamma. puM0 ( - ) ngrne| dharmaH nAgarikatA vyAyAravicAra zahara kA dharmaH nAgarika ke AcAra vicAra the religion of a [ naggoDa town; the customs and convic tions of citizens, ThA010 - nida maNa. na. ( * ) nagaranA jalane bahAra sivAnI mArga pAsa zahara ke pAnI ko bAhara jAne kA mArga; khAla. the drains; gutters of a a city. bhaga. 7 - rU. na0 ( rUpa ) nagaranu rUpa nagaranuM hepAya nagara kA rUpa dekhAva dRzya. the sight of a town. bhaga0 3,6: - roga. puM0 ( roga ) nagaramA yAsato pasare rAga nagara meM phailA huA roga. epidemic. maga 3. 7 -saMThiya. pri0 ( - saMsthita ) nagarane mAre rahe. zahara kI AkRti meM rahA huA. remaining in the form of a town. bhaga08, 20 nagarI. bI0 (nagarI) namaH nagara nagarI: an nagara zahara. A town; a city. bhaga0 7, 6; uvA0 2, 116; nagiNa. tri0 (nagna) para rahita nAgo vatra rahita; nagna. Naked; nude. sU0 1, 3, 1, 10 dasa0 6, 650 nagga. tri. ( nagna ) vastrahIna nAgeo yasna hIna bhavana sulA Naked nude; bare. bhaga0 1, 6; bhata0 180; nagga. na 0 ( nAkya ) na nizpAviSa nagnatva; nirupAdhi pana Nudity pos sessionlessness. utta0 20, 46 ; - bhAva puM0 (bhAva) nagna vRttiH sAdhu vRtti, nagna vRttiH sAdhu vRtti. nudity; asceticism bhaga0 1, 6; 6, 33; naggiyA. 0 ( nagnikA ) vastra rakSitaH ughADI; nAgI vastra hIna; khulI nagna A nude or naked (female). fat. 2601; naggAha puM0 ( yodha) nuvaTa TI; baDa kA phATa. The banyan tree. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nacca] ( 267 ) [ naha su* ca* 12, 8; panna. nATa 42nAra; nAhI. nATaka karane vAlA. Vnazca. dhA* I.( nRt ) nAyapu; nAya zve.. an actor. bhaga.14,6; ThA. 7,1;-pra. nAcanA; nAca karanA. To dance. raNI ya. na. (anIka) nonI senA-samUha. Nacai. jaM. pa. nAyA03; naTa logoM kA senya-samUha. An army or gacanti . jaM. pa.5, 121%B a host of actors. bhaga* 14, 6; ThA. Naja. vi. nisI0 17, 32; 7, 1; -kusala. tri. (-kuzala ) nATaya NacaMta. ova. 31; prayogamA zasa. nATaya prayoga meM kuzala. nacata. naMdA. stha 15, su0ca0 2, 268: expert in acting. vivA02:-vidhi. 643; grova. 21; nisI012, 34; puM0 (-vidhi) nATanI vidhi-niyamA. nATaka pAyA. 2, 11, 170; jaM. pa. kI vidhi-niyama. the mode or proc3, 67; edure of a drama. bhaga014,8; prava. camAraNa. bhaga. 15 1; 1241; -vihi. puM. (-vidhi)nArajanA naccaNa na0 ( nartana ) nAya. gAnatAna 2, nATaka ke prakAra. different 42. nAcanA; gAnatAna karanA. Danc- varieties of a draina nAyA. dha0 ing. ova0 38; 2; bhaga0 3, 11, 10, 18, 1; nAyA. navaNI. zrI. ( nartakI ) nAyanArI; taTI. 13; nira0 3,1; -sAlA. strI. ( zAlA) nAca karane vAlA; naTI. A female noTa zAkhA. nATaka zAlA. a theatre. dancer. su. ca. 10, 160; rAya.276: nazcira tri. ( nartanazIla ) nAyanAra. nAcana | naga. puM. (nartaka) nAya nA2. nAca-nRtya vAlI. A dancer. su. ca0 2, 289; karane vAlA. A dancer. kappa. 5, 6t; 321 naTTamAla a. puM0 ( nRttamAlaka) vaitAdayanI - najutaMga puM0 (nayutAGga ) yazasI sA5 / prapAta zanI adhipati yatA. vaitAvya kI ragta parimitAda vibhAga 84 lakSa khaMDaprapAta guphA kA adhipati devatA. The najuta parimiti kAla vibhAga. A period presiding deity of the cave of of time measuring 84 Jacs of Khanda Prapata of Vaitadhya Najutas. ja. pa. mountain. jaM.pa. naTTa na0 ( nATya ) 32 ghAnA nATa prayoga naTTaya. tri. ( nartaka ) nAyanA2. nRtya karane nRtya gAtA; nATa5 sA. 32 prakAra ke vAlA. A dancer. nisI0 1, 22; nATaka prayoga; nRtya gAnAdi, nATyakalA. / naTTiyA. zrI. ( nartakI ) nAya42nAra strI. Staging of the 32 kinds of nRtya karane vAlI nA. A female dramas; dancing and singing. dancer. bhaga0 11, 10, nAyA0 13: bhaga0 3, 2; 11, 10; rAya. naTTha. tri. ( naSTa ) naSTa 5yeta; nAza pAmela; 16; jIvA 3, 3; panna. 2; sUya. 2, 2, mAvAyela. naSTa; nAza ko prApta; khoyA 55: utta0 13, 14; aNujo0 62: su. hunA. Destroyed; lost. jaM. pa. 2, ca02, 601; zrAyA. 1, , 1, 8, 2, 11, 36 piM. ni. 75, 125,321; bhaga0 7, 170; bhodha. ni.5|6: kappa. 2,13, (2 61, 33, nAyA. 1; nisI0 13, 25% Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadRSaMta ] ( 268 ) bhakta* 146; ( 2 ) hivasanA zrIza bhuhurtA: mAMnA sattarabhA muhurtanuM nAma dina ke 30 muhUrtoM meM se 17 veM muhUrtakA nAma name of the 17th Muhurta out of 30 of tso day. sama* 30; - carita na0 (-cAretra) naSTa yaritra; hurAyArI naSTa caritra; durAcArI. loose; immoral. nAyA0 10; navaMta. puM0 ( naSTavat ) se nAmanu 26 bhuM isa nAmakA 26 vAM muhUrta. The 26th Muhurta so named sama0 30; naGa puM0 (naTa ) naTa; nATA. naTa; nATaka kA pAtra. An actor. jIvA0 3, 3; zraNujI 0 62; vize0 67; nisI 06, 22, paMcA06,11; 17, 43, kappa0 6, 366 - pehA. bAM0 ( - prekSA-naTA nATakAnAM nATayitAraH teSaprekSA gaTa prekSA) naTa seouna prekSA 2 - netuM te. naTa logo kA prekSaNa karanA-dekhanA. spectators of actors etc. jIvA0 3, 3; naDi. tri0 ( * ) vidita; mehapabhADela viDaMbita. Insulted; made sorrowful. nAyA- 6; masu a0 ( natu ) zaMA sUtha avyaya zaMkA sUcaka adhya. An indeclinable suggesting a doubt piM0ni0 260; vize0 21: narAgattha. a. ( nAnyatra ) zivAya nahi jIne Theko nahi. sivAya nahIM; anya sthAna para nahIM. In no other case; nowhere else. sUya 2, 7, 6: nata. puM0 ( naptR) putrIne putra hoDito. putrI kA putra. dauhitra. A daughter's son, pu0 ca0 1, 65; piM0 ni0 486; nattamAla. puM. (naktamAla ) vRkSa vizeSa; antura. vRkSa vizeSa: khajUra. A particular tree; [ natthi date-palm jIvA 3, 3; natiyAvAsa. tri. ( naptRkApipAsa ) bhene putrInI putrInI pipAsA hoya te. jise putrI kI putrI kI icchA ho vaha. ( One ) who is desirous of a daughter's daughter. nira* 3, 4; nattu puM0 ( naptR ) hotire| dauhitra A daughter's son. maga0 7, 6: - pi pAsA. tri0 (-pipAsA ) bhene he! DitranI pipAsA hoya te. jise dauhitra kI abhi lASA ho vaha (one ) who is thirsty or eager for a daughter's son nira0 3, 4 nastua-ya. puM0 ( natRka ) putrIne putra putrI kA putra. A son of a daughter rAya0 242; vize0 862; bhaga0 12, 2 vivA0 3: nira0 1, 1: nattuprA. khA. ( naptRkA ) pAtrI; hI usa de hIrInI hI rI pautrI putra yA putrI kI putrI A grand-daughter. gacchA * 85: nattuI. bI0 ( naptRkA ) hAmrInI dIDarI. laDakI kI laDakI putrI kI putrI A daughter's daughter. AyA. 2, 15, 177 kappa. 6, 103: mastha tri. ( vyasta ) rAjesuM rakhA huA. Deposited. ( 2 ) choDe tame. choDA huA; tyAga diyA huA. abandon. ed; left. piM0 ni0 165 kappa0 4, 68, natthA. bI0 ( nastA ) jalaha vagerenA nAmAM bAMdhela choraDI; nAtha baila vagairaha kI nAka meM bAMdhI huI rassI; nathanI. A nosestring of a bullock etc. uvA * 7, 206 nasthi. a0 tri0 ( nAsti na + asti ) nathI; che nahi nahIM hai: hai nahIM Not:does not: For Private Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nada] ( 266 ) [ napuMsaga - exist. dasA. 6, 3; dasa. 1, 1, 5; | tu Sunghayana and Hundabhaga0 3, 4, 5, 4, 5, 10, 8, : vize. | santhana. ka. gaM. 3, 5; 12; piM.ni. 121; udA. 6. 166, 7, napuMsa. na. (napuMs) napuMsAve; mAM strI 200 bhane 535 -nenA sa hAya te. napuMsaka Vnada. dhA0 I. (nava ) mela; A" 52vo. vedaH jisa meM strI va puruSa donoM ke lakSaNa bolanA; zabda karanA. To speak; to hai| vaha. Neutral inclination; produce a sound. ( one ) who has charactnadaha. bhaga0 3, 2, eristics of both (inale or gadai. dasA0 9, 12, female). prava07.1,767; ka. gaM03, 5; raNa daMti. jIvA. 3, 4, jaM. pa. 5, 121, -ca3. na. (-catuSka ) shuge| " napu. nadaittA. saM* kR* bhaga* 3, 2, cau" za6. dekho " napucau" zabda. nada puM0 ( nada ) za; 118 pani. zabdaH vide "napuca" ka.gaM0:,, -liMga. nAdaH dhvani. Sound; note. sama0 3. na0 ( -liGga ) nasalina napuMsaka liMga. dasA. 9, 12, neuter gender. prava0 476; -ve. nadI. bI0 ( nadI ) nahI. nadI. A river. puM0 ( -veda ) napuMsava.. napuMsaka : veda. bhaga0 5, 7, 8, 2; aNujo. 134: panna. _ueuter inclination. ka. gaM. 4, 14; 2; paMcA0 6, 21: -jattAsaMpatthiya. napuMsapa. puM0 (napuMsaka) nadhusa, napusaka. An tri. ( -yAtrAsaMprasthita ) nahInI yAtrAye | impotent. utta. 36, 52; bhaga. 6,3; yAsa. nadI kI yAtrA ke liye calA huA. -vazra puM0 (-veda ) ghusape.. napuMsaka started for a pilgrimage to a veda. neuter inelination. prava0 13; river. nisI0 6, 1314, 15, 16; napuMsaka. na0 (napuMsaka ) nasa nAma An eunucls; impotent. mai. P; nannattha. a. ( nAnyatra ) mA 2 na. -~-kamma. na0 ( -karman ) napuMsama anya sthAna para nahIM. Not elsewhere. yaH napuMsaka kA karma-kArya. impotency. bhaga* 3, 2; veya. 1, 42; dasa0 6.5; vivA02; --liMgasiddha. puM0 (-liGgasiddha) 1, 4, 2, 3, zarIra nirvattirUpa napuMsakanA liMge siddha napu. na. (napuMs ) napuMsave napuMsakaveda. yesa. zarIra niryAtahapa napuMsaka ke liMga se Neuter inclination ka. gaM. 1, siddha (one) becoming a Siddha 22, 5, 61; -cau na0 ( - catuSka) by the sign of impotence in napuMsave, bhiyAtya bhAhanIya cheya saMgha. the shape of bodily renounceyaNa ane huM saMDANa e cAra prakRtine samUha. __ment. pana0 1 napuMsaka veda; mithyAtvamAhinIya, aMtima saMghayaNa napuMsaga. puM. (napuMsaga ) napuMsa. napuMsaka. aura huMDasaMThANa ina cAra prakRtiyoM kA samUha. Neuter; eunuch. jIvA0 1; utta. an aggregate of the 4 Karmic 36, 46; prava0 7.3; ka. pa. 2, 84; natures viz. Napunsakaveda, -u. bI.(-vAka) napuMsa pAyI za6. Mithyatvamohaniya. Chheva. | napuMsaka vAcI zabda. a word in the Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nama] ( 270 ) [namaMsa - neuter gender. panna. 11;-vayaNa. na0 (-vacana) napuMsa: kyana; nAnyata2 tivAya: pratyaya. napuMsaka vacana; napuMsaka liMga vAcaka pratyaya. neuter gender. prAyA* 2, 4, 1, "32; -vea-ya. puM. ( -veda) napuMsa: ve; za mAMnA me. napuMsaka vedaH tIna vedoM meM se eka. neuter inclination; one of the three inclination. utta026,5:32,102; ThA. 1,98-ghedaga. pu. (-vedaka) me 15 za.. dekho Upara kA zabda. vide above. bhaga* 8, 2; -veyaga. puM0 (-vedaka) nus| " napuMsakavea" za6. dekho "napuMsakavetra" zabda. vide " napuMsakayetha' bhaga06,3:4: nama. na. ( nabhas ) sAza. AkAza The sky. bhaga0 20, 2; vize* 572; ---aMgaNatala. na0(-aMgabatakha) mA 4235 sAMgaNAtuM tabIyu. zrAkAza rUpa prAMgana kA talA. the surface of the like-- sky floor. kappa. 3,38 Vnama. dhA. I. ( nam ) namaju: nama242 12vA. namana karanA; namaskAra karanA To bow to; to salute. Namai. utta.1,45; Namitra. saM. kR. ka. gaM. 4,1; Vnama dhA* I. ( nama ) namaH, na yamu; pinayana sevana 42. namana karanA; namra honA; vinaya kA sevana karanA. To bow; to serve with politeness. namaMti. taMdu. namimo. su. ca0 1, 1; 2, 57; namaha. ka* gaM0 2, 35 namiuNa. saM0 kR. su. ca0 1,147; bhatta. 1; prava. 1: namizra, saM. kR. ka. gaM. 4, 1; namiDa. su. ca. 1,118 namamANa. va. kR. su.ca. 1, 3, 4, 192; /nama. dhA* II. (*) namAra; nIyu 2. jhukAnA; nIcA karanA. To cause to bend; to lower. nAme. pre0 prAbhA. 1, 3, 4, 133; mAmei pre0 dasa07, 4, VnamaMsa. dhA* I. ( namastha ) bhayu; namana 42; prathama yuM namana karana'; praNAma karanA. To bow to; to salute. yamaMsai-ti bhaga0 1, 1; nAyA0 13, jaM. pa. 5, 122; 115; ova. 12; bhaga. 1,1; jIvA. 3, 4, NamaMsAmi. nAyA. 2; 5; 14; NamasAmo. ova. 27, bhaga0 2, 5, 5, 4, nAyA. 13: NamaMsijjA. vi. rAya. 271; NamaMsajjA . vi. bhaga0 13, 6; NamaMsAmi. bhaga. 2, 42,1; mAmasAmo. bhaga. 2,13,1:6, 32 NamaMsaha. A. rAya. 26; NamaMsihiti. bhaga. 15,1 yAmaMsihAmi saM. kR. bhaga. 18, 10 NamaMsittA. saM.kR.bhaga02, 5,15,11,16, 22; jaM.pa. nAyA015;5; 13, 14; NamaMsittae. he. kR. ova* 40; yamaMsamANa va. kR. nAyA. 1:2; bhaga. 1. 1; 5,4,6, 33, namasai. bhaga* 1, 6, 7, 6; nAyA0 1: mu. ca. 2, 515 mamaMse. dasa. 9, 1, 11: namasaMti. ThA.3, 2, bhaga. 3,1; dasa. 6, 2; 15; namasaittA. saM. kR. nAyA* 1; 16: bhaga. 1, 6; 2, 13, 1, 5, 8; namaMsittA. ThA0 3, 1; 2; su0 ca0 2, 63; bhaga. 2,13,1; 7,6, Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namasa ] namasaNa. na 0 ( namana ) namana 52 namana karanA. Salutation maga. 2, 5 dasA0 10, 10 sa0 ca0 3; 106; namasAkhajja. tri0 ( namastha ) nA23/242 yogya namaskAra karane yogya. Fit to be saluted. zrava0 su0 0 3, 7, namaMsiya. tri. ( namasya ) namavA yogya namana karane yogya. Fit to be saluted. naMdI* stha0 3; nami. puM0 ( nami ) mithilA ngriine| zabla nAma, ke jene dAvara rAga thatAM rANIone candana dhasavAne Adeza karyuM. candana dhasatAM kAMkaNAtA bahu avAja thavAlAgyA, te rAjAthI sahana te 54 zastre, tyAre ekathI vadhAre kAMkaNA utAravAnI AjJA karI rANI. ee tema kayuM, tyAre avAja baMdha thayA. A uparathI rAjAne vicAra thayo ke jayAM anekatA che. tyAM kAlAhula-du:kha che ane ekatAmAM sukha che mATe mAre ekAnta sukha melavavuM joie. rega, zAnta thayA pachI teNe saMsAra cheDI dIkSA lIdhI; cAra pratyeka mud mAMnA pratyuddha. mithilA nagarI kA rAjA nami jisane dAhajvara roga ho ne para rAniyoM ko candana ghisane kA Adeza kiyA, candana ghisate 2 kaMkaNoM kI bahuta AvAja hone lagI, rAjA se vaha sahana nahIM ho sakA, taya eka ko chor3a kara sAre kaMkaNo ko nikAla dene kI thAjJA dI. rAniyoM ne vaisA hI kiyA, taba AvAja baMda huI, isa para se rAjA ko vicAra utpanna huA ki jahAM para karava hai vahAM kolAhala duHkha hai, va ekatA meM mukha haiM isa liye mujhe ekAnta sukha prApta karanA cAhiye. roga zAnta hAne ke pazcAt usane sasAra ko tyAga dIkSA dhAraNa kI; cAra pratyekabuddha meM se eka pratyekabuddha. The king Nami of Mithila city - ( 271 ) For Private [ nAmara were who fell ill of fever. The queens ordered to prepare a paste of sandal-wood for applying. The bangles on the arms of these queens who were preparing the paste made a clinking sound which was unpleasant to the ears of the king. He ordered to remove all bangles except one on each hand which did not then produce sound. Upon this the king realised "There is confusion where there are more than one objects. There is happiness in being one, 80 it is desirable to be alone. " After his illness was over he renounced the world and entered the orders; one of the 4 Prateyaka Buddhas, utta0 9, 2; sUya0 1, 3, 4, 2: ( 2 ) bhAlu avasapizInA 21mAM tIrtha nAma bartamAna avasarpiNI ke 21veM tIrthaMkara kA nAma the 21st Tirthankara of the cur rent aeon of decrease. prava0 264; sama0 24; bhaga0 20, 8; Ava 0 2, 4, namira tri 0 ( namra ) namra vinayI. namra; vinayI; mRdu. Humble; soft; obedient. su0 ca0 1, 365:2, 286 - mauli. tri. ( - mauli ) netuM bhAyuM nametuM hoya te; nazIla; jenuM mugaTa mahAtmAe!nA aramAM namatuM hoya te. jisakA mastaka - sira nIce kI tarapha jhukAho vaha; namrazali; jisakA mukuTa mahAtmAoM ke caraNoM meM jhukatA ho vaha one whose head is bent; Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namukkAra ] ( 272 ) [nayaNa one whose crown is lowered in pahA lepAnI-samapAnI draSTi. eka the feet of sages. su. ca0 3, 118; vastu ke aneka dharma meM se eka dharma ko pradhAna namukkAra. puM0 (namaskAra ) nm23|2. namaskAra. | samajha kara anya ko gauNa mAnakara vicAra Salutation. bhatta. 54; kappa. 1,1; karanA; bhinna bhinna apekSA se padArtha ko nirInamukkArasiyA. strI0 ( namaskArasImA ) kSaNa karane kI samajhane kI dRSTi; sAta prakAra namaskAra gaNI pAse nahI tyAMsudhi savAranA ke naya. A standpoint conceiving paheramAM beghaDI sudhI covihAranA paccakhANuM of a thing from one point of 32vA te. namaskAra gina kara choDe nahIM tava view as primary and others. taka prAtaHkAla meM do ghaTikA paryanta cauvihAra Secondary vize07.114; piM. ni. ke paccakhANa karanA. Performing the bhA. 15: utta036; 247; aNujo 56; Chovihara vow for 2 Gbatikas uvA0 7, 26 (2) zAstra. zAtra. ( 18 minutes ) until one does scriptures. kappa. 1, 6 ( 3 ) mata. not observe salutation Mantra mata. ereed. bhaga* 2, 1; 1, 33: (counting. zrAva. 6, 1; -juya. tri0(-yuna)-yAyayuta. nyAyayukta. namudaya. puM0 ( namudaka) se nAmano me logical; moral; just. paMcA0 2, 1; mAvi matane pAsa.. isa nAma kA -baMbha. na0 ( - brahman ) nagamAdi sAta naya zrAjIvika mata kA sanyAsI. An ascetic pUrva jAna-zrutazAna. naigamAdi sAta naya pUrvaka of this name. bhaga07; 138,5; jJAna-zrutajJAna.scriptural knowledge namo. zra0 ( namas ) namA2. namaskAra. consisting of Naigama etc 7 Salutation. dasA. 1, 1; bhaga* 1, standpoints. cau0 30; -vihi. rAya, 1; jaM.pa. naMdI0 stha. 5; puM0 (-vidhi ) nayanI rIti; nayanA me. namokAra. pu. ( namaskAra ) praNAma; nayako rIti; naya ke bheda. the way or bhara 12. praNAma; namaskAra. Salutation; difference of morality, politics bowing. aNujo. 26; vize0 5; utta. 28. 24: prava. 117 -sattaga. -puna. na0 (-puNya ) nama2712thA yatuM na0 (-saptaka ) nAma mA sA1 14. 595. namaskAra se hotA huA puNya. naigama zrAdi sAta naya. the seven Merit accruing through salu. standpoints viz. Naigamy etc. tation. Ilo", 9; prava. 28 naya-a. tri. ( nata) thye| nata. namra. nayaNa na0 (nayana ) nayana: mai4. aAMkha, cakSu. Bent; lowered. thAyA01,2, 6, 102; An eye. jaM. 05, 115; vize0 204; naMdI0 stha. 16; bhaga. 7, 6; 11, 11, 15, 1; dasA. 6 naya. a. (naca) Di. nahIM. Not. dasa. 4, 7, 12; gacchA . 122; prava. 514; ka. 8, 16; gaM0 1, 4: kappa0 2, 14, 3, 35, 4, 60; naya-a. puM0 (naya) me 12tunA mane dhama: 4, 106; paMcA* 38,16; uvA. 2, 1.7 mAMthI eka dhamane mukhya rAkhI anyane gaNa (2) , horI . lejAnA; 2 // ii viyA2 12va tIhI apekSAye | le calanA. carrying away. vize. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayara ] ( 273 ) [nara 3137, -udaya. na0 ( -udaka) mAMsa. azru. a tear. mahA* pa* 38; nayara. na. (nagara)nabhara 32 cinAnu nAma zahara; nagara, kara homa-rahita gAMva. A city; a town free from taxes. bhaga* 2, 15; piM.ni. 127; dasA. 5,5; prava. 886; kappa. 1,2; uvA. 1,88, 8,231; nayarI. bI. (nagarI) nagarI; zaha2. nagarI zahara A city. s* pa0 1; Ava* bhaga0 2, 1; 5: su. ca. 2, ; vivA* 4; ucA. nayavaMta. tri. (nayavat ) nItivAna. nAtivAn Moralist. sama0 30 nayavvaM tri. (nayavat ) tum| " nayavaMta" 01. dekho "nayavaMta" zabda. Vide "nayavaMta" dasA. 6, 10:11 mara. puM0 ( mara) manuSya; pu35. manuSya; purupa. A man. ka. gaM. 1, 22, ova0 21; bhaga0 5, 6; dasa0 5, 2, 46, 7, 2, 8, 57, utta. 1,66,4- sUya. 1, 1, 1, 4; prava0 706; paMcA. 6, 7; kappa.6,44; (2) manuSyagati nAme nAmakarmanI eka prati. manuSyagati nAmaka nAmakarma kI eka prakRti. Karmic nature named Manusyagnti. ka. gaM. 1, 18; 4, 22; ~~-aNupuvI. zrI. ( - anupuurvii)| manuMSanI anupUrvI; nAmakarmAnI eka prakRti ke je jIvane bIjI gatimAMthI manuSyanI gatimA sisi sAve. madhya ko anurvA nAmakarma ko eka prakRti jo jIva ko anya gati meM se manuSya kI gati meM sIdhI le pAtI hai. a Karmic matter nained Manusyanupurvi which carries a soul directly to the life of a man from other life. ka. gaM. 2, 35: -- Vol 1/35 hiva. 5 (-adhipa ) narAno maSi5; 15; zana. naroM kA bhadhipati; nRpa; rAjA. a king. utta. 1, 32, 13, 15-Au. na* (-ghAyuS) manudhyatuM mAyuSya. manuSya kA AyuSya. the life or age of a man. ka. gaM0 3, 4, 6;-(riM) iMda. puM0 (-indra ) narendra . nareMdra; rAjA. a king. su. ca. 1, 123; 316; utta. 12, 21; ova. 12; nAyA. 1; dasa* 5, 53; kappa. 4, 62:-Isara. pu. (-Izvara) narezvara, partI; sAra nAma M. narezvara; cakravartI; sArvabhauma rAjA. a king a suzerain. utta* 18, 36, su. ca. 4, 204 -gai. bI. (-gati) manudhyAti. manuSyagati. the condition of exis. tence of man. ka. gaM. 4, 13, --tiga. na0 (-trika) manuSyani manuSya gati, manuSya-AyuSya ane manuSyanI anupuurvii se vAya prati. manuSya gati, manuSya AyuSya aura manuSya kI anupUrvI ye tAna prakRtiyAM. the 3 Karmic natures viz. Manusyagati, Manusya. yusya and Manusyanupurvi. ka. ga. 2, 5; 5, 15; -duga. ma. ( -dvika ) manuyagati ana manuzyanI manupUrvI bhe se prati. manuSyagati aura manuSya kI anupUrvI ye do prakRtiyAM. the two varieties of Karmic mutter viz. Manusyaynti and Manusyanuparvi. ka. pa. 2, 67: 91; ka. gaM. 3, 7, --deva. puM0 (-deva) yavatI. cakravatI. a govereign. bhaga0 12; , -nArI. bI. (-nArI) 22 nArI; pu3So ane zrIsI. nara aura nAro; puruSa aura khiyo. a male and female. da. 1, 2, 2; prava* 77; Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naraka] ( 274 ) [naraya -bhoga. pu. ( -bhoga) manu.5nA moga. protector of hell; the torturer manuSya ke bhoga. the enjoyments, of the hell being. rAya. 248%; of men. prava. 1377; -vara. puM. naraya-a. puM0 ( naraka ) nArImAnu nivAsa (-pati)napati: 2. rAjA; nRpa; bhUpati. sthAna; ratnaprabhA Adi sAta naraka. a king. nira0 1, 1, moSa. ni. bhA. nArakiDA kA nivAsa sthAna; ratnaprabhA zrAdi 45; utta* 13, 20, bhaga0 11, 11; sAta naraka, pAtAla loka. The abode ova0-vati. puM. (cati ) 2. rAjA. of hell-beings; the 7 hells a King. paraha. 1, 3-vAhaNiya. viz. Ratnaprabha ete; the tri. ( -vAhanIya ) me tuM mAya nether world. bhatta.1.1; ka. gaM0 1, ma. eka prakAra kA Arya karma. a kind 13, 18, 23; prava0 41; 1324; utta0 3, of venerable profession. pana. 3, 4, 2, 18, 25; sama. uvA. 1, 1;-vetra. puM0 (-veda) puruSa 36. puruSa 84, 8, 263; ~pAu. na0 (-mAyum ) beda. male inclination. ka. gaM0 2nu mAyubhya. naraka kA bhAyuSya. the 4, 14; -saMThiya. tri. ( -saMsthita) life or age of hell. ka. gaM. 1, 57, 53panA navA vATuM. puruSa ke samAna | -uvaha. vi. ( -uddhRta ) 27mayI AkAra vAlA. having a form like nIla naraka meM se nikalA huA. comm. & human being. bhaga* 8, 2 ing out of hell. prava. 42: -tiga. -sIha. puM0 (-siMha ) narAmA siMha na. (-trika) na2 gati, 2j Ayu samAna. naroM meM siMha samAna. like a lion bhane 12||nupurvii jaya ati. naraka amongst men. nAyA. 1 // gati, naraka kA AyuSya aura narakAnupUrtI naraka. puM0 (naraka) 125. naraka. Hell. ye tIna prakRtiyAM. the three Karmic ova* 34; natures viz. Narakagati. hellnarakatA. strI0 (narakAnta)2mapAsa kSetranI age and Narakanupurvi. ka. pUrva tarapha lavaNa samudramAM malatI e nAmanI gaM0 2, 4;-daMsi. tri. ( -darzin ) se hITI nahI. rammakavAsa kSetra ke pUrva 26 nihAnane banA2. naraka nidAna ko tarapha lavaNa samudra meM milatI isa nAma / jAnanevAlA. one who kuows hell ko eka baDA nado. a great river fall- cause. "je mAra dasi se narayadasi me ing in the salt sea to the east tiriya daMsi" pAyA. 1, 3, 4, 125; of Rammakavisa Ksetra. jaM. -duga. na. (-dvika ) 12ti bhane pa. 6, 125; sama* 14; na2nupurvI yethe prati. narakagati aura maraga. puM. (naraka) 23 24pAsa. narakA narakAnupUrvI ye donoM prakRti. the two narakAvAsa. Hell. dasa. 5, 2, 48; dasA. varieties viz. Narakagati and 6, 1; -pAlaga. tri. (-pAkhaka )2 Narkanupurvi of Karmic rakSaka; nArakIone kamanuM phala ApanAra; matter. prava* 13.2; -viyaNA. zrI. 52mAdhAmI. naraka kA rakSaka; nArakioM ko (-vedanA )2nI vanA. naraka kI vedanA karma kA phala denevAlA; paramAdhAmo. the l the anguish of hell. bhatta. 111; Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narayavibhatti ] narayavibhatti. strI0 ( narakavibhakti ) supa gAMganA mA adhyayananu nAma sUryagaDAMga ke pAMcaveM adhyayana kA nAma Name of the 5th chapter of Shyagadanga. sU0 1, 5, 1, 25 sama0 23: nariMda. puM0na0 (nareMdra) me nAmanuM payamA heva lekanuM eka vimAna ke jemAM vasatA devAnu 12 sAgaranaM AyuSya che. isa nAma kA pAMcaveM devaloka kA eka vimAna jisameM rahane vAle devoM kA 12 sAgara kA AyuSya hai. & celestial abode of the 5th Devaloka so named. Its gods live for 12 Sagaras sama* 12: naridaketa. puM. ( narendrakAnta ) me nAmanuM pAMcamA devalAkanuM vimAna ke jemAM vasatA devAnuM AyuSya 12 sAgaranuM che. isa nAmakA pAMcaveM devaloka kA vimAna ki jisa meM rahane bAle devatA kA AyuSya 12 sAgara kA hai. A celestial abode of the 5th Devaloka so named. Its gods live for 12 Sagaras. sama0 12; nAduttaravADeMsaga. puM0 ( narendrottarAvataM saka ) nAmamA va naliNa. puM0 na0 ( nalina ) ubhava. kamala. A Lotus. sUrya0 2,3, 18; praba0 1114; (2) 84 lAkha paumAMga parimita kAla vibhAga. 84 lakSa paumAMga parimita kAla vibhAga & period of time measuring 84 lacs of Paumanga. (3) se nAmanuM AThamA devalokanu eka vimAna, jenI sthiti aDhAra sAgaropamanI che, enA devatA nava mahine zvAseAsa le che, ane aDhAra vimAna ke jemAM vasatA devatAnuM AyuSya 12 sAgaropamanuM che. isa nAma kA pAMcaveM devaleoka kA eka vimAna jisameM rahanevAle devakA AyuSya 12 sAgaropama kA hai. A celestial abode of the 5th Devaloka so named. The duration of the life of gods residing therein is 12 Sagaropamnas ( a period of time ). sama* 12; narIsarattaNa. na0 (narezvaratva) rA. rAjA 2 varSe kSudhA lAge che. isa nAma kA AThaveM devaloka kA eka vimAna jisakI sthiti aThAraha sAgaropama kI hai, isa ke devatA nau mAsa maiM zvAsozvAsa lete haiM aura unheM aThAraha sahasra varSoM meM kSudhA lagatI hai. a celestial abode of the 8th Devaloka, its duration is 18 Sagaropamas; its gods breathe at every 9th month and feel hungry once in 18000 years. sama0 18; naligaMga. puM0 ( nalinAja ) morAzI sAma nalina parimita kAla vibhAga. 84 satta nalina parimita kAla vibhAga. A period of time measuridg 84 lacs of Nalina. jaM* pa0 pana; nRpatna. Kingship. paMcA0 6 173 nala. puM0 ( nala ) mRtyu vizeSa naNI. tRNa vizeSa. A kind of grass or reed; nalie gumma puM0 ( nalinagulma ) AmAM ( 275 ) For Private [ naliNagumma pipe; tube. bhaga0 21, 5; ogha * zi0 771 piM0 ni0 303, o0 16; - vaNa. na. ( - bama ) nakSa-nItuM vana. nala kA vana; barU kA vana. a forest of Nala; &.forest of Baru. bhova* 16; nalakUbara. puM0 ( nalakUbara) vaizramayu hevanA putra heva; vyati sAhityavAn heva vaizramaNa deva kA putra; eka deva; ati lAlityavAn eka deva. A god; son of Vaisramag& god; a very charming god. utta* 22, 41; aMta 3,86 Personal Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nalikhA ] ( 276 ) devale kanu eka vimAna ke jenI sthiti aDhAra sAgaropamanI che, enA devatA nava mahine zvAsa se che bhane AhAra hara varSe kSudhA lAge che. AThaveM devalokakA eka vimAna jisa kI sthiti aThAraha sAgaropama kI hai isa ke devatA nau mahine meM zvAsa lete haiM aura unheM aThAraha hajAra varSoM kSudhA lagatI hai. A celestial abode of the 8th Devaloka whose duration is 18 Sagaropamas; its gods breathe every 9th month and feel hungry once in 18000 years. sama0 18: maliyA. zrI. ( nalinA ) nasinA nAmanI bhar3AvicheDunI me viSaya nalinA nAmako mahA videha kI eka vijaya. A Vijaya ( terri tory ) named Nalina of Mahavideha. ThA0 2,3; (2) 4mmU vRkSanA abhI khuNAnA vanakharaDanI eka vAvaDInuM nAma. jambUdvIpa ke agni kona ke vanakhaMDa kI eka bAvaDI kA nAma. naine of a well in & forest of Jambudvipa to the south-east. jaM0 pa0 nalilAvaI. bI0 (nabinAvatI ) mahAvinI ye vinaya mahA videhakI eka vijaya. A Vijaya (territory) of Maha Videha. DA0 2, 3; maliNI. strI. ( nalinI ) ubhalinI; kamalinI. ( A female) lotus. bhaga* 22, 5 a jo0 16; nAyA0 1; malina. puM0 ( nalina ) navina zabna he the AvatI ceAvIsInA prathama tIya kara mahApadmatI pAse dIkSA deza. navina rAjA jo AgAmI caubisI prathama tIrthakara mahApadmase dIkSA leMge. The king Nalina who will be consecrated by the 1st Tirtha For Private [ na nkara Mahapadma to come in the coming cycle. Thate, 1: nalinaguruma. puM0 ( navinagulma ) tuyo upalo 206, dekho UparakA zabda. Vide above. ThA0 8, 1; naliya na0 ( nalina ) me tanI vanaspati. eka prakAra kI vanaspati A kind of ve. gotation. bhaga0 11, 8: nava tri0 ( navan ) nava nI saMkhyA nau 6 kI saMkhyA. Nine; 9. navayaha. Sa0 ba0 kapa04, 66; piM0 ni0 53; bhaga0 7, 1; 88; nAyA* 5; paca 4: aNujo0 131, trize0 348; ka0 ga01, 3; 17, 31; uvA. 7, 226, 227; - ( vaM ) zraMga. na. ( - aMga ) nava maMga; zarIranA avayave. nau aMga. nine limbs nine con - stituents vivA0 2; navai. zrI. ( - navati ) navAyuMH 66 nI saMkhyA. ninyAnabe 33 kI saMkhyA ninety-ni. ne; 99. ka. gaM. 2, 31: paya. na0 (-9 - pada ) vAhinava mahArtha jIvAdi nau padArtha. the 9 categories viz. soul etc. prava0 188; 1203 - putra. puM0 ( - pUrvin ) nava pUrNanAta 2. nau pUrva kA jJAtA versed in the 9 Purvas. cau* 331 - baMdhA. tri0 ( - bandhaka ) danAvaraNIyanI nava prakRtine bAMdhanAra. darzanAvaraNIya kI nau prakRtiyoM ko bAMdhane bAlA. that which binds the 9 natures of sight-obscuring Karmas. ka. gaM. 6, 9: - bhAga. puM0 ( bhAga ) : vastunA nava lAga. eka vastu ke nau hisse. nine parts of an object. pratra 858 - mAsa. puM0 ( - mAsa) nava mahInA nau mahone, nine months. dasA. 6, 21 saya. na. ( -zata) bheseo Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naya ] ne nava eka sAM aura no. 109; one hundred and nine. 5 gaM03, 103 - irathapamANa. pri ( hastapramAtha ) nAtha prabhASya nau hAtha ke parimANa kA. measuring 9 arms prava0 380; naba. tri. ( nava ) na: sAinUna. ( 277 ) paMcA0 17, 30; navakAra. puM0 ( namaskAra ) navakArato pAha navakAra kA pATha. The lesson of Balu tation pra 2 (1) paramei namaskAra 42 te. paMca paramoDa ko namaskAra karanA saluting the five Paramegthis. paMjA0 1 420 navaga. na. ( navaka ) nayano samUha maukA samUha. An aggregate of nine. nayA: acchA: sundara: nUtana New gond beautiful; fresh nisI 3, 22: ova0 34; dasA 1 13: maga 3. 1, 20 rAya* 62; 257; pana0 2: trize0 1760: sU0 pa0 1: su0 ca0 1, 1, isa0 6, 68 prava0 762: jaM0 pa0 2, 115 7 113; - maslivAmaMDava. puM0 (kAmaMDapa ) navIna bhAvatIne maMDapa navAna mAlatI kA maMDapa, & bower of fresh jasmine rAya * 137 : - mAlA. zrI ( mAtrA ) navIM ( i ) bhASA navI ( juI kA ) mAlA. a fresh garland ( of jas mine ) mata 118 ma. na. ( heman ) navIna sonuM nayA sonA. new gold. kappa0 2 120 8, 4; navanI a. na. ( navanIta ) bhASA. makkhana. Butter. kapa 3, 32; navaa. tri. ( navaka ) 14. nau. Nine. navanIyA zrI ( navanIkA ) guma latanuM DA. gulma jAti kA eka vRkSa. A particular bush. pana. 1; navama. tri (nayama) nava nauvAM Ninth. padma 46 10; bhaga0 2, 14, 13 utta* 26, 4: paMcA0 1 x uvA0 1,719, 265: nava malla. puM0 (nayamazvakin) navabhastha tanA cerA rALanA pakSanA rAjA, ke je mahAvIra svAmInA parama sasta batA. navamalla jAtike berA rAjA ke pakSa ke rAjA jo mahAvIra svAmI kA parama bhakta thA. A king, an ally of the king Chera of Navamalla class, who was a great devotee of Mahavira ka0 naM. 1, 42; navaganivasa . ( navakaniveza ) navIna sthAna navIna sthAna. A new place nisI, 360 navaNIya na ( navanIta ) bhASA makkhana [ navamazara Butter. AyA- 2, 1, 4, 24 vi ni0 202 : 546; ghoSa0 ni0 4 6 utta0 34. 1 kapa 9, 10 pra0 206: navataya. na ( navata ) unnuM vizeSa UnI bala vizeSa. Woolen garment, nAyA- 1; navanavamiyA. zrI navanavamikA ) ( 49 divasamAM thanI 45 dAMtanI eka zikSa DimA-abhimata vizeya, ke jemAM navanava divase eka eka dAta vadhAravAmAM Ave te. 81 dina meM 402 dAta kI eka bhikSu paDimA abhigraha vizeSa, jisa meM nau nau dina meM eka eka dAta baDhAI jAya. A particular vow of an ascetic of accepting 405 Datas (a measure) of food in 81 days. In this, one Data is increased every ninth day sama 81 0 6, 366 aMta 0 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamA ] ( 278 ) Svami. bhaga0 7, 3; navamA. zrI. ( navamI) navabhI, nobha. naumI; navamI. The ninth date of a lunar month. dasA * 6, 20 navamAlizrA. strI. ( navamAlikA) navamAsiTAnI vela, navamAlikA kI bela. A creeper . kappa0 3, 31; navamizrA - yA. strI0 ( navamikA) pazcima dizAnA sUcaka parvata para vasanArI AThe dizA kumArImAMnI chuTTI. pazcima dizA ke rucaka parvata para rahane vAlI bhATha dizAkumArI meM se kuThI. The 6th Disakumari out of 8 residing on the Ruch* aka mount in the west. jaM0 pa0 sAdharmedranI trIjI paTTarANI. saudharmendra kI tIsarI paharAnI, the 3rd chief queen of Saudharmendra bhaga 0 4, 2; ( 3 ) satpuSanI jI ayamahiSI satpu ruSa kI dUsarI zramamahiSI. the 2nd chief ' queen of Satpurusa, bhaga* 10, 5; navamI. strI0 (navamI) nobha tithi navamI tithi. The 9th date of a lunar month. jaM0 pa0 7, 153; navaya. puM0 ( navatakta ) unanuM vastra vizeSa Una kA vastra vizeSa. A woolen garment, praba0 685; navaraM zra. ( * ) vizeSatA sUcaka vyaya vizeSatA sUcaka avyaya Indecli. nable suggesting a peculiarity. bhaga02, 7, 6, 3; nAyA0 5: prava0 706: 623; kra0 10 2, 110; uvA0 3, 147; 7, 230; ka0 gaM0 3, 11; navAra. a. ( * ) devasa; mAtra kevala; mAtra Only. su0 ca0 6, 40; piM0 ni0 240; gacchA* 23; navalecchai. puM. ( navalecchakin ) navase 27 ltine| zabna navalecchaki jAti kA rAjA. The king of the Navalechchhaki class. bhaga0 7, 6; navaviha. tri0 ( navavidha ) nava prabhAranu. nau prakAra kA. Of nine kinds. utta0 33, 11; prava0 533; navaDA. a. ( navadhA ) nava aDAre, nava rIte. nau prakAra se nau rIti se. In nine ways. vize0 156H navi pra0 ( naiva ) nahIM; niSedha sUya. nahIM; niSedha sUcaka. No; nagation. su0 ca0 [ naha 2, 33; naviya tri. ( navya ) nUtana; navu nUtana; nayA; navIna Fresh; new AyA. 2, 10; 166: nisI0 3, 77; V nassa. dhA0 I ( naz ) nAza pAve. naSTa honA; nAza ko prApta honA. To be destroyed. nAsijA. vi0 piM0 ni0 506; nAsiha. A0 vize0 2481; nassamANa. va0 kR0 tri0 ( z2azyat ) naSTa A. naSTa hotA huA. Being destroy. ed. su0 ca0 10, 62; uvA0 7, 216; nassara. tri0 ( nazvara ) nAza thanAra naSTa honevAlA Destructible. su. ca0 13, 50 naha. na0 ( nabhas ) Amaza AkAza. The sky. utta. 14, 36 28, 6: paraha * 1, 3; vize0 1811; dasa0 7 52; bhaga0 20, 2 su0 ca0 15, 26, kappa 0 3, 35; 5, 111; (paM) aMgana na0 ( - zraGgaNa ) mAno me lAbha AkAza kA eka bhAga. & portion of the sky. su0ca0 2, 533; - tala. na. ( - taba) nalastala. nabhastala. the surface of the sky. For Private Personal Use Only - Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naha] ( 276 ) [nAga aNujo0154;-yala. na.(takha) namastasa. ___ nahIM; niSedhArthaka pragyaya. Not, neganabhastala. the sky. su. ca. 2, 338; tion. bhaga0 3, 2, bhaga. 1,19; kappa0 3, 35, nAi. mI0 (jAti) alldi ma. zAti; naha. pu. ( nala) 14. nakha. A nail. kuTuMga; Ati. A caste; family. uvA. mogha0ni0 28; nAyA. 1; piM0 ni. bhA. 1,852utta.1,360 mAyA* 1,6, 50; bhaga* 1,7 3 , 2, 5, 2, 4, 7, 35 4, 163 prava. 1911bhaga03, 2, kappa. sama* 1; 34; su* ca* 2, 31; kappa.., 43; 3,35; prava.43 - ccheyaNaa.na. nA. ni. (mAdita) 8-mavAna 42i (-cchedanaka) napanechanAra; nare. nakha ko gItAhi. zabda-bhAvAja karate hue gItAdi. chedane vAlA (zama). an instrument Sounded. aM0pa05, 112; jIvA* 3,1; to para nails. bhAyA* 2, 7. 1, nAyA* 13, 157 -mala. puM0 (-mala ) napane mana- nAI. pa. (nan ) niSedha; nahI. niSedha; nahIM. bhela. nakha kA maila. dirt of a nail.! Negation; no. uvA* 2, 113, nisI* 3, 6 // | nAiMdUraM. a. ( nAtidUram ) ati 2 nalA. nahatta. na* (nakhatva) nama5. nakhatva. ___ bahuta dUra nahIM. Not far off. bhaga* 1, The state of a nail. bhaga* 3, 4; 1rAya0 74; piM0 ni* bhA0 14; nahara. puM0 ( nakhara ) 14. nAkhUna. A nail.| nAivaMta. tri. (jJAtivat ) zAtivAn . jJAti__ sU. ca08, 85 vAn . Having a caste. utta* 3,18; nahi. tri. (nakhin ) na5 pAsuMgana2. nAga. puM. (nAga) sa5: nAga 53. sarpa; nAkhUna vAlA jAnavara. An animal __ nAga; puru. A serpant. dasa0 9, 4; having nails. aNujo. 131; bhaga. 12, 83 rAya. 62: bhAyA. 2,1, nahu. 10 ( naiva) nali. nahIM. No. nAyA. 2, 12: paMcA0 7, 38: prava. 325 nA. puM0 ( nyAya ) sa-bhAga; mumukSu banAnA ( 2 ) hAthI; mA. hAthIH gaja. in mAyA2. sanmArga; mumukSu janoM kA prAcAra. elephant. dasa0 2,10;dasA. 1.,3; The right path; good conduct. utta0 2, 11; 13, 30, 32, 85; (3) aAyA* 1, 2, 5, 1..; (2) pahAyarnu nAgakumAra; bhavanapati devatAnI eka jAti. 250 5 nAra nyAya-i2. padArtha ke nAgakumAra; bhavanapati devatA kI eka jAti. svarUpa ko jatAne vAlA nyAya-kAMTA. the Nagakumara; a class of Bha. balance or rule which suggests vanapati gods. bhaga. 1, 5, 2, 5; the real nature of things. 6, 5 naMdI* . sama0 34; utta* 36, vize0 2483; (3) yogya; yita. yogya; 2.4; aNujo* 20; 1.3; kappa. 8; ucita. proper. bhaNujo0 28; (4) ( 4 ) anIyasA7i mAdhanA pitA; mAzya sUtranu paryAyavAya nAma. zrAvazyaka sukhasAnA pati. anIyasAdi SaH bhAiyoM kA sUtra kA paryAyavAca : nAma. a synonym pitA; sulasA kA pati. father of for Avasyaka Sutra. viza* 6726 the 6 brothers Aniyasi etc.; nAi. pa. (neva naniSedhArtha: avyaya. husband of Sulasa. bhaMta.3,138 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAga] ( 280 ) [ nAgadataM (5) 11 429 bhAnu me 325], 2 mA nAganI peThe manuSyane pAza rUpe vIMTAI 12yAnI rAtrI sthi229 che. eka karaNa, zarIramA praveza arecha. eka prakAra kA bANa, ki jo amAvasyA kI rAtri ko sthira rahatA jo chUTane ke bAda manuSya ko pAza rUpa se hai; 11 karaNoM meMse eka. one of the 11 lipaTa kara zarIra meM praveza karatA hai. a Kara pas which is steady on kind of arrow which being the Amavasya night.vize03350; shot entwines a man like a ja. pa. 5, 153; (6) patanA a noose and then enters the siddhAyatananA trIjA dvAranuM nAma je pazcimamAM body. jIvA0 3, 3-vaNa. na (-vana) che, te sela jana uMcuM ane ATha jana- nAga nAmanAM nAnu na. nAga nAma nA vistAramA cha. aMjana parvata ke siddhAyatana ke vRkSoM kA vana. a forest of Naga. ke tIsare dvAra kA nAma o pazcima dizA meM hai trees. aNujo. 131; -vara. puM. vaha 16 yojana UMcA aura 8 yojana ke (-vara ) moTA hAthI. baDA hAthI-hastI. a vistAra meM hai. name of the 3rd big elephant. dasA* 10, 3, door of Siddhayatans on the nAgakumAra. pu. ( nAgakumAra ) apanapati Anjana mount, which is to- yatAnI me3 . bhavanapati devatA kI wards the south. It is 16 Yojanas eka jAti. A class of Bhavanahigh and 8 Yojanas wide pati gods. pana. 1; bhaga. 16, 14; (Yojana=8 miles ). jIvA* 3, 4; prava01143: -(ri) iMda. * (-indra) (7) nAmadAra madhipati hanu nAma. nAmamAronA. nAgakumAroM kA indra. the nAgadvAra ke adhipati deva kA nAma. name Indra of Nagakumaras bhaga. of the presiding deity of Naga 3, 1; -rAyA. puM0 ( rAjan ) nuge| Dvara jIvA0 3, 4, (8) naamne| apane za6. dekhA Upara kA zabda. vide me ch| nAgasara. isa nAma kA eka paudhA; above bhaga* 3,1; nAgakesara. a plant named Naya- nAgakumArI. mo. (nAgakumArI) nAgabhA. kesara. kappa. 3, 37 panna. 1; jIvA. 2nI pI-zalI. nAgakumAra kI devI-rAnI. 3, 4; --(gi)iMda. puM0 (-indra) nAgabhAra / the queen of Nagakumara. yatAnA. nAgakumAra devatA kA svAmIH | bhaga* 3, 1,7 nAgakumAra devatA kA indra. the lord or | nAgadharaya. na. (nAgagRhaka) me nAma Indra of the Nagakumara gods. ame pAnI pAse AveluM eka devasthAna, ke sama044;-ghara.na.(-gRha) nAganu 12. nAga mAnAmanI pratimA tI. isa nAma kA kA gRha. a house of Naga. nAyA* 2; prayodhyA ke samIpa AyA huA eka devasthAna -paDimA.zrI. (-pratimA)nAma tAnI ki jisameM nAga kI pratinA thA. A tem. pratimA-bhUti. nAga devatA kI pratimA- ple 80 Dared near Ayodhya mUrti. an image of Naga god. which had an image of a nAyA* 2; rAya. 196; --bANa. puM0 / serpent. nAyA. : (-bAkha)me tanuM mAdhurayA pachI nAgadaMta . ( nAgadanta ) bAthAnI hatanA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgapariyAvaNiyA ] ( 281 ) [nANa mAravANI bhI. hAthI ke dAMta ke bhAkAra | nAgalayA. zrI. ( nAgalatA ) tAlinI vAlI eMTI. A peg like a tusk. rAya. sa; nAgara vesa. tAMdula kI besA pAna kI bela, nAgara bela. The betel-leafnAgapariyAvaNiyA. mI. (mAgapariyApanikA) creeper. jIvA. 3, 3, pana" 72 sUtramArnu .. 72 sUtroM meM se eka. nAgavIhi. zrI. (nAgavIthi) zu anI gati One of the 72 Satras. vava010,21; vizeSa. zukra graha kI gAMta vizeSa. A nAgapariyAvaliyA. bI. (nAgaparyAvalikA) particular movement of the senAmanusitra. isa nAma kA kAlika planet Venus. ThA. 6,1: sUtra. A Kalika Sutra of this | nADaija tri. (mATakIya) nara sAdhA. name. naMdI 43, nATaka saMbandhI. Dramaturgical. (2) nAgapamva.j (nAgaparvata) senAmanA nAnapAtra. nATaka ke pAtra. the dra. sItAdA nadIne kinAre Avelo eka parvata ! ___matis personan. kappa.5, 1.1; bhaga. sItodA nadI ke kinAre bhAyA hathA isa nAma kA eka parvata. A mountain on the nADaga. na. (nATaka) matrI nA nA. bank of Sitoda river. ThA. 8. 12 prakAra ke nATaka. Dramas of 32 mAgamaMDalapavibhatti. puM. ( nAgamaMDalapravi. ____kinds. (2) nAya zAkha. bharata mAdi bhakti)nAma sanI vizeSa zyanA yuta ke race hue nATya zAstra. science of nATa. nAgamaDala kI vizeSa racanA yukta drama compiled by Bharata nATaka. A drama having a special etc. aNujo* 41; bhaga0 11, 11; piM0 coni position of Nagamandala. ni04; rAya* 62 nADaya. na. (nATaka) nATa. nATaka. A nAgamitta. puM. (nAgamitra) Aya mahAgirinA drama. nAyA. 1; bhaga* 6. 33; su. ziSya. AryamahAgiri ke ziSya. A dis. ca. 1, 1;paMcA. 6 11; -vihi.pu. ciple of Aryamahagiri. kappa. 8 (-vidhi ) nATa: vipi. nATaka vidhi. nAgarapavibhAtti. pu. ( nAgarapravibhakti) dramatization. prava0 1241; nA2 samadhI vizeSa syanAvA nATa. nADiyA. strI. (nADikA ) 24 miniTa prabhAra nagara saMbaMdhI vizeSa racanA yukta nATaka. A 1%; asl. 24 miniTa pramANa kAla; ghaTikA. drama specially arranged for A period of time equal to 24 the city. rAya. 13; minutes; Ghatika. taMdu. nAgarukkha. puM0 (nAgavRkSa ) mahAragavanI | nANa. na0 (jJAna ) zAna; samana movA sabhA Agalanu A. mahAraga deva kI sabhA pAya mAranA jAna. jJAna; samajha; bodha; ke samIpa kA nAgavRkSa. A Naga tree pAMca prakAra ke jJAna. Knowledge3B near the assembly of Maho- understanding; kowledge of ragagod. (2)nAmasaranu A. nAga- five varieties. " nANesuhojA " kesara kA vRkSa. Nagakesara tree. ThA. bhaga0 1, 31; " nANamegaggacitta " dasa. 6,5,2,3, ka. gaM. 1,3: 4; 2, _Vol. III/36. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAya] ( 282 ) [nAma 12; uvA0 1, 04; *i ni... aNujo. 113" mova* sama* 1; ThA.., 1 dasa. 4,10, 611.,1, bhaga. 1,4 1, 4, 8, 2, rAya. 215 vize. 3,50; 2672, naMdI. stha... su. ca.1,136; gacchA . 90 prava..; bhatta0 63,83; (2) zAnAvaraNIyanI pratiH bhatijJAnA2NIyAhi. jJAnAvaraNIya prakRti matijJAnAvaraNIyAdi. the knowledgeobscuring Karma; intellect obscuring etc. prava. 1.3%;-(Na) aMtara. na. ( -aMtara ) zAna vAna pazyenu saMtara-meha. jJAna jJAna ke bIca kA antara. bheda. the difference amongst various knowledge. maga0 1, 3: ka. pa0 1, 48; -(Na) aMtarAya. . (-antarAya ) zAnamA atarAya 575); jJAnAvaraNIya kama bAdhavAne eka hetu. jJAna meM vighna DAlanA. an obstruction in knowledge. bhaga0 8, 1; ka. gaM. 5,6;-aMtarAyadasaga. na0 (-aMtarAyadazaka ) sAnAvarazIyanI pAMca prati ana| aMtarAyakarmAnI pAMca-e be malIne daza | prati. jJAnAvaraNIya ko 5 prakRtiyAM aura antarAyakarma ko ye do milakara dasa prakatiyAM. 10 varieties viz. 5 of knowledge-obscuring and 5 of obstructing Karmas. prava. 13.1; -prAyAra. puM. (-AcAra) kAle bhaNavuM, vinayasahita bhaNavuM vagere ATha nesAnanA mAyA2. samaya para paDhanA, vinaya sahita paDhanA vagairaha ATha prakAra kA AcAra. the 8 regulations or observances viz. to read at a proper time; to read with , politeness etc. st. 11.;--3CTIT. I sI. (-utpatti) jAnanI prApti. jJAna kI prApti. acquisition of knowledge. paMcA016,12;-upaga. tri.(-upagata) sAnathI yuti. jJAna se yukta. possessed of knowledge. utta. 21, 23; -uvayoga. puM0 (-upayoga ) jJAnanA B5yoga vizeSa upayoga. jJAna kA upayoga vizeSa upayoga. the special use of knowledge. prava. 317; -ggahaNa. na. (-grahaba) zAna ahae 2j. jJAnaprahaNa. acceptance of knowledge. prava0 163; -dasaNa. na. ( -darzana) zAna bhane zana. jJAna aura darzana. knowledge and right belief. Ava0 1, ; -dasaNasaMpanna. vi. ( --darzanasampanna ) zAna zAna yuta. jJAna darzanayukta. one possessed of know. ledge and right belief. dasa. 6 1; -daMsaNasatriya. tri. ( -darzana saMhita ) zAna 6zanara 5 saMsAna pAmela; zAnI. jJAna darzana rUpa saMjJA ko pAyA huA; jJAnI. an enlightened person. utta. 3665-naa. puM.(-naya) sAna rUkhI naya daSTi, je vaDe sava vastu jJAnane ja sAdhIna ma sama ||4||y che. jJAnarUpI naya dRSTi, jisa se saba vastueM jJAna ke hI bhAdhIna haiM aisA samajhA jA sakatA hai. an intellectual sight by which it can be understood that all things are dependent on knowledge. vize* 3561; -nirAhavaNayA. bI0 (-niDUba) jAnI-zAna aapnaarn| upakAra na mAna te; jJAnAvaraNIya karma idhavAno me tu jJAna dene vAle kA upakAra na mAnanA. showing ingra. titude to one who has given Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAya ] knowledge. bhaga* 8, 6; - paDiyIyayA. zrI. ( - pratyanIkatA ) sanathI pratikla vavuM te; jJAnAvaraNIya krama' bAMdhabaano me hetu jJAna pratikUlatA hostility or opposition to know. ledge. bhaga* 8, 8; - ppadosa. puM. ( - pradoSa) jJAna upara dveSa zo te. jJAnAvaraNIya krama bAMdhavAne eka hetu. jJAna se dveSa aversion to know. ledge. bhaga08, 6; - buddha. tri0 (-buddha) jJAna 3 mA pAbhela. jJAna rUpI bodha pAyA huA. (one) who is enlightened by knowledge. ThA0 3, 2; - bhaTTa tri0 (-bhraSTa ) jJAnathI bhraSTa jJAna se graha deprived fallen from knowledge. cAyA. 1, 5, 4, 160; --lA. zrI0 (-) jJAnanI prApti jJAna kI prApti. attainment of knowledge. maga. 8, 2; - basiya. tri. ( vazya) jJAnane AdhIna zAkhAvIna. dependent on knowledge bhata 3 - vigdhadasaga na0 ( - vizadazaka ) jJAnAvaraNIyanI pAMya ane vidya-antarAya kanI pAMca prakRti e malIne daza prakRti. jJAnAvaraNIya kI pAMca aura vighna antarAya karma kI pAMca prakRtiyAM, donoM milAkara dasa prakRtiyAM, the ten varieties viz. 5 of knowledge obscuring and five of obstructing Karmas ka0 gaM0 2, 123 - virAhaNA. bI. ( - virAdhanA ) sUtra vagerenA jJAnatu una 12 te sUtra ityAdi ke jJAna kA khaMDana karanA. opposing or refnting the knowledge of Sutra etc. sama0 3; Ava0 4,7; - visaMvAdaNa joga. puM0 (-visaMvAdana yoga ) jJAnabhAM yogane ( 283 ) [nAyA or vizvamabhAve pravartAvavA; jJAnAvaraNIya krama pAMdhavAnA : hetu jJAnAvaraNIya karma bAMdhane kA eka hetu. & source cause of the bondage of knowledge obscuring Karma. bhaga08, 6; - saMpannayA. strI0 (-saMpannatA) jJAnanI tA. jJAnakI pUrNatA. the perfection of knowledge. utta0 25, 2; nAgaDa tri0 ( nAnArtha ) bhane samartha vAsuM. aneka artha vAlA. Having different meanings; homonymous.. ni0 130: arga. 30 (arana) falayug, fafa. dhatA. Difference; diversity. piM0 ni0 126, vize0 36; 550; rAya0 260; bhaga0 3, 7, 5, 8 prava0 751; 622; ka0 104, 43; uvA0 6, 271: mANaSyavAya. puM0 ( jJAnapravAda ) jJAna viSayaka vicAra mAM che te pAyo pUrva jJAna viSamaka vicAra vAlA pAMcavA pUrva. The 5th Purva which contains a topic of knowledge. naMdI0 56; sama0 14; mArAdhyavAyavya puM0 ( jJAnapravAdapUrva ) rA napravAda nAme cauda pUrvImAMne eka pU zAstra jJAnapravAda nAmaka 14 pUrvo meM se eka pUrva - zAstra. A Purva ( scriptures ) out of 14 named Jnanapravada, For Private prava0 720; nArAvi. tri0 ( jJAnavit ) jJAnavAn yathAthapaNe pArthane nathunAra. jJAnavAn: yathArtha rIti se padArtha ko jAnanevAlA Learned; one who knows an object rightly. AyA0 1, 3, 1, 107; nAgA. a0 ( nAnA ) ne rUpa; vividha 2. aneka rUpa; vividha prakAra. Differ. ent forms paMcA0 13, 24; uvA 0 Personal Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nANAvaraNa] ( 284 ) [ nAma 206; kappa.3. 36 46; bhaga0 2, 5; 138; bhaga* 3,1rAya. 164, ka* gaM.1, dasa. 1, 5; utta.", 26; sUya. 5.(2) zrInavanA pitA; nAni200%; ka. pa. 1, 1.; --guNavuDhI . bI. zrI RSabhadeva ke pita'; nAbhirAjA. The (-guNavRddhi ) nAnA prAranA birAya dhinA father of Sri Kisabhadeva; sthAna. aneka prakAra ke dviguNa vRddhi ke Nabhi Raja. kappa.1,206prava0323 sthAnaka. stages of different | vize03165; sama0pa0 226; jaM* pa0 (3) double development.ka.pa.1,54, pAnI nAnI-tuma. pahiyoM kI nAbhi -tuMba. -piMDaraya. puM.(-piNDarata) nAnA pra32. nave of a wheel. bhaga* 3, 1, 5, 6; nA piDa-AhAramAM-bhikSAvRttimAM saMtuSTa. ! dasa07, 28% -ppabhava. tri. (-prabhava) nAnA prakAra ke piMDa-pAhAra-bhikSAvRtti meM nAjiyA pana ye. nAbhi se utpanna. saMtuSTa. satisfied in different food ____born from a navel. prava0 1386; offered in alms. dasa. 1,5;-bhava. nAma. na. (nAman ) nAma; abhidhAna satA. puM0 (-bhava ) nAnA-nuhAnA nAma; abhidhAna; saMjJA. A name. aNujo. ma. aneka-bhinna prakAra ke bhava. diffe. 70, 131; bhaga0 2, 5; vize* 24; 644 rent births. prava. 845; panna. 1; 11; naMdI* stha0 23; nAyA0 2; nANAvaraNa. na. (jJAnAvaraNa ) jJAnAvarIya 14; sU0pa0 1; praka03; ka. gaM. 1, 3: 23; ma. jJAnAvaraNIya karma. Knowledge- 5, 76; ka. pa0 1, 4.. (2) vane 23. obscuring Karma. prava0 1263; gati vagere paryAne bhogavavA mATe preraNuM bhaga* 6, 3; utta0 33, 4; ka. gaM0 6, 7, re sevA A mAnuM 7 ma. jIva nANaNija. na. (jJAnAvaraNIya) zAnane DhakanAra ko naraka gati vagairaha paryAyoM ko bhogane ke ma. jJAna ko DhAMkane vAlA karma. Know. liya preraNA karane vAlA pATha karmoM meM se ledge-obscuring Karina. bhaga061 chaThA karma. the 6th Karma of the 8 nANAviha. tri.( nAnAvidha ) ane: prA2nA. which urges a soul to endure aneka prakAra ke. Of various kinds. hell etc. (3) masa mAmale 5. prAmasu. ca0 2, 354; nira. 5. 1; sU. pa. praNa kA komala rUpa. a forrm of polite 1,1.1,26: address. viza. 198; (4) gura hAya nANi. tri.(jJAnin) sAnavAnnAnI. jJAnI; na hoya chatAM amuka guNa darzaka nAma pADavuM jJAnavAn. Learned; scholar. ja. pa. te; nAma nikSe5. guNa ho yA na ho parantu amuka 5, 112; bhaga* 8, 2; aNujo0 131%3B guNa darzaka nAma dhAraNa karAnA vaha nAma nikSepa. prAyA. 1, 3, 2, 114; utta0 1,18% attributing a connotative name 28, 5; su. ca. 2, 83, whether the object denoted has nAti. bI. ( jJAti ) nAtinI mANasa. those attributes or not. aNujo. jJAti kA manuSya. Caste-fellow. sUya. 8; piM. ni. 5; ova. (5) asalA. banAyabhA 15||t 052. sabhAvanA artha meM nAbhi. puM0( nAbhi ) nAHi; duTI. nAbhi. DUMThI. prayukta adhyaya. an indeclinable Navel. aNujo0 128; pAyA0 2, 4, 2, used for "possibility". bhaga0 2, 1: Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma ] ( 285 ) 5, 2, bava0 10, 4;jaM0pa05, 115; - aNupuvI. puM0 (- anupUrvI) naamne| bha. nAmakA krama.a serial order of names. bhAjeo* 71; -- kramma na0 (-karman ) nAbhambha Aha prakAranA krama mAMne chaThe prakAra je vaDe jIva nAma vagere paadhiyo| Asa raiche. nAma karmaH ATha prakAra ke karmoM meM se chaThA prakAra jisase jaba nAma vagairaha upAdhiyoM ko prApta karatA hai. Nama-Karma; the 6th out of the 8 varieties of Karmas by which a soul acquires a name etc. utta* 33,3 - karaNa na0 (karaNa) e nAmanA eka sakAra jemAM nAma bhAvAnI dviyA vAmAM Ave che. isa nAmakA eka saMskAra jisa meM nAma dhAraNa karAne kI kriyA kI jAtI hai. the ceremony of naming a child. bhaga* 11, 11; -- gaila. na0 (-ahaba) nAma setuMH nAmane! bhyA2 23. nAma lenA; nAmakA uccAraNa karanA.repeating a name. gacchA0 37; 72; --jila. puM0 (-jina) nAma mAtre rI ni. nAma hI se jina Jina by name alone. prava* 88 -ThANa. na0 ( -sthAna ) nAma unI prati sthAna nAma karma ke prakRti sthAnaka. the stages of Nama Karma. ka0 pa0 7, 14; - paccayaga. puM0 ( - pratyayaka) nAmanI prakRtirUpa uddhArakAdi zarIranA nimitta rUpa rasaparamANuonI va NuAne samUha - 2564. nAma karma kI prakRtirUpa udArikAdi zarAra ke nimitta rUpa rasaparamANuoM kI vargaNA kA samUha - sardhaka an aggregate of the taste molecules which cause a physical body;a variety of Nama Karma. ka0 10 1, 23: - sama. tri0 (-sama ) potAnA nAma For Private [ nAmudaya apane nAma ke samAna like one's name vize0 853 nAma. a0 ( nAman ) nAbhe; nAbhavAseo nAma vAlA; nAmaka. Named bhaga0 22, 1; nAyA0 10; nAmagoya. na0 ( nAmagotra ) nAma bhane gotra; karmAMnA ATha prakAramAMne chaThThA ane sAtamA 2. nAma aura gAtraH karma ke ATha prakAroM meM se chaThA aura sAtavAM prakAra Name and family-origin; the sixth and seventh variety of the 8 kinds of Karmas prava* 1294; dasA 0 5, 40; nAmadhijja na0 ( nAmadheya ) nAbha; nAmanI sthApanA. nAma kI sthApanA; nAma. A name; nomenclature. nAyA* 9; 2; dasa * 7, 17 kampa0 4, 60; 5, 103: nAmadhejja. tri. ( nAmadheya ) bhumo upase 6. dekho Upara kA zabda. Vide above. jaM0 pa0 bhaga0 6, 5, 8, 10, 1 sU0 pa0 10; nAmadheya. tri. ( nAmadheya ) saMjJA nAma nAma; saMjJA. Name. sama0 1; zrAva0 6, 11; kappa0 2, 15; nAmazra-ya. zra0 ( nAmaka ) saMbhAvanA dhe vazatu yaya saMbhAvanA artha meM prayukta avyaya. An indeclinable used in the sense of " possibility ." bhaga0 3, 1; nAyA. 10, 12, 16: dasA0 6, 1; nAmiya. tri0 ( nAmita ) nabhAvelu jhukAyA hu prA. Bent. paMcA0 16, 36; nAmudaya. puM0 ( nAmodaka) ye nAmanA se anyatArthi vidvAna isa nAma kA eka anyatItha vidvAn An ascetic of this name. bhaga0 7, 6; ( 2 ) gAvAne zrApa Personal Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAtha - zraM ] ( 286 ) gozAlA kA eka zrAvaka a layman disciple of Gosala. bhaga0 8, 11 nAya - a. tri0 ( jJAta ) bhosuM; samannayesa. jAnA huA; samajhA huA. Understood; known. su0 ca0 2, 475 4, 163; dasa0 9,2;22; bhakta * 14; (2) udhAharaNa; dRSTAMta udAharaNa; dRSTAnta an illustration. vize0 1358; utta0 31, 14; piM0 ni0435 : sUya0 2, 1, 11: ( 3 ) mahAvIra svAbhInA vaMzaH jJAta nAbhanuM usa mahAvIra svAmI kA vaMza; jJAta nAmaka vaMza. the fa mily of MahaviraSvami named Jnata. AyA02, 15, 176: kappa02, 20; ( 4 ) 98 aMgasUtra nAma chaThe aMgasUtra kA nAma. the name of 6th Anga Sutra utta0 31, 146 ( 5 ) tri. ( nAya ) bhanI netA- AtmA. karma kA netA- AtmA soul; the leader of Karmas bhaga0 20. 2 ( 6 ) nAta; jAti jJAti; jAti caste. prava0 836 kappa05, 103 nira0 3 3 : Au0 6; nAyazra. puM. ( zAtaka ) jAtasamAM utpanna thayela- mahAvIra svAmI jJAtakula meM utpanna - mahAvIra svAmI. Mahavira Svami boru in Jnata lineage. uta0 36, 266 (2) tri* naanne| jnyaatine| jJAtikA; jAti kA of one's caste. dasA06,2; nAyakula na0 ( jJAtakula ) the: vikhyAta kSatriya usa eka prakhyAta kSatriya kula A famous Ksatriya family. uvA1, 66: 69; ( 2 ) pitRpitRkula. ancestors. vava0 7, 20: nAyakulavAseNI. strI. ( jJAta kulavAsinI) pitAne ghera rakhenArI pitA ke gRha meM rahane bAlI. ( A female ) who lives in her father's house vava0 7, 20; [nAyAdhammakahA nAyaga. tri0 (nAyaka) nAyaka; svAmI nAyakaH svAmI; mAlika. A leader; a master; & lord. jaM0 pa0 5, 112; sama0 1; bhaga0 7, 3; su0ca0 1 264; patra 0660; bhata073; al. H* (gas) meldi; ukfun. paricita pahicAnavAlA. Acquinted; known. sUrya0 2, 2, 28 nAyata. puM0 ( jJAtaputra ) jJAta nAbhe sabhAM utpana thamesa zrI vardhamAna svAmI jJAta nAmaka kulamai utpanna zrI vardhamAna svAmI Sri Vardhamana Svami born in the Jnata lineage. dasa* 5, 2,46, 6; 18; sU0 11, 1, 27; 1, 2, 3, 22; AyA0 1, 8, 7, 12. bhaga0 7, 6; kapa0 1, 104 : - vayaNa. na. ( - vacana ) mahAvAra svAmInu vayana mahAvIra svAmI kA vacana. the words of Ma havira Svami dasa * 10, 1, 5 nAyavva. tri. ( jJAtavya ) lagavA yogya. jAnane yogya. Worth knowing. utta* 28, 18 piM0 ni0 bhA0 45 prava0 104; 603: ka0 gaM0 6, 5, 1; nAyasaMDa na0 ( jJAta kharA4) mahAvIra svAmIye vanamAM hIkSA sIdhI te vananu nAma mahAvIra svAmI ne jisa vana meM dIkSA lI usa vana kA nAma. The forest where Maha. vira Svami was initiated. AyA2, 15, 179; nAyAdhammakA bI0 ( jJAtAdharmakathA ) jJAtA dhama` kathA e nAmanu dhama kathArUpa che. aga sUtra jJAtA dharma kathA; jJAtA dharmakathA nAmaka dharma kathA rUpa chaThA maMgasUtra. The Jnatadharma Katha; the 6th Anga Sutra in the form of religious stories named Jnata Dharma Katha naMdA * 44; dhaNujo 0 42; sama* For Private Personal Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAyAra] ( 287 ) ( laalr' 1; uvA. 1,2: Vasudeva named Narayana mAyAra. pu. (jJAtR ) jayanAra, mAmA otherwise called Laksampa. jAnanevAlA; AtmA. One who knows; prava0 518; 1226; a soul. vize. 1864; naMdo* 45paMcA0 nArikAntA. strI. (nArIkAntA) 2254. vAsa kSetranI eka nadI nIlavata parvatanA nAraMga. na0 (nAraMga) nAragI 31. nAraMgI phala. kezarI kahanA uttara teNethI nIkalI rampakaAn orange. su. ca0 11, 24; pAsa kSetramA 03tI se mahAnahI. ramyakanAraya puM0 (nAraka ) 24o 75. naraka kA vAsa kSetra kI eka nadI; nIlavanta parvata ke jIva. A hell-being. ka. gaM. 436; kezarI draha ke uttara toraNa se nikala kara panna. 26; vize0 344, bhatta0 105; pratha. ramyakavAsa kSetrameM bahatI huI eka mahA nadI A great river flowing in RammAraya. puM. (nArada) 14nA saratamA yakavasa Ksetra rising from thanAra 21 mAM tIrthaMkaranA pUrva bhavanuM the north of the lake Kosari nAma. jaMbUdvIpAntargata bharatakhaNDa meM honahAra on the Nilavanta mount. ThA. 2, 21veM tIrthakara ke pUrva bhava kA nAma. 3; sama0 14 Name of the previous birth nAriya. tri. (manAya) bhle27, anAya. of the 21st Tirthaikara to be | mleccha anArya. A non Aryan. sUya. born in Bharatashanda of 1, 3, 1, 14; Jambudvipa. sama* 6, 241:-jIva. nAge.bI. (nArI) nArI; strI. nArI; zrI. puM0 (-jIva) naa26|| 75. nArada kA A female. utta. 8, 19; su. ca. jIva. the soul of Narada.prava0474 138; dasa. 2, 1; nArAya. puM0 (nArAca) pAya: za2 bANa; zara. nArIkRDa. puM0 ( nArIkUTa ) liyata patanA An arrow. utta* 1, 22; jAvA. 3. na mAna . zipa2. nIlavaMta parvata ke 1 ka. gaM. 1, 38; uvA0 1, 76; (2) / nau kUToM meM se chaThA zikhara. The 6th markaTa baMdha; eka jAtanuM hADanuM badhAraNa. out of the 9 summits of NilamarkaTa baMdhaH eka jAtikA AsthayoM kA DhAMcA.! vanta mountain jaM. pa. a particular form -structure of nAla. puM0 ( nAla ) bharanA ii. kamala kI bones. sama0 pa0 226: zrova010, pana. daMDI. Lotus-stem. . ni. 514; 23ka. gaM. 1, 36 --saMghayaNa. na. (2) pA pAne 22te . pAnI bahane (-saMhanana) me zarIranu pApa kA rAstA-mArga, A drain. naMdI. stha07: eka prakAra kI zarIra kI racanA. a kind | nAlaM. a0 ( nAlam ) samaya. asamartha. of physical constitution. TA. 1, / ___Unable. bhaga. 6, 33, dasa05, 1,78: 1: jIvA. 1; nAlaMda. puM0(nAlaMda) naam| 20427 namaranA nArAyaNa. puM. (nArAyaNa) samaya a52 me mahAdaso; nAsaha 31; rii mahAvIra nAma nArAyaNa nAmanA pAsuvi. lakSmaNa / svAmI 14 vyomAsA hitA. isa nAma apara nAmaka nArAyaNa nAma ke vAsudeva. kA rAjagRha nagarakara eka muhallA: nAlaMdA pAhA Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAlaMdaijja ] ( 288 ) jahAM para mahAvIra svAmI ne caudaha cAturmAsa kiye the. A street so named in Rajagriha city where Mahavira Svami passed 14 monsoons. kappa05, 121; nAlaMdaijja. na. (nAbaMdIya) sUyagAMga sUtranA khIjA zrutaraka dhanA sAtamA ayananuM nAma, jemAM nAlaMdAnA rahevAsI lepa mAthAtinI udakazAlAmAM udaka peDhAlaputra ane gAtama svAmIne zrAvakanAM paccakhANa saMbaMdhI savAda che. sUryagaDhAMga sUtra ke dUsare zrutaskaMdha ke veM adhyayana kA nAma, jisa meM nAlaMdA ke rahane vAle lepa gAthApati ko udaka zAlA meM udaka peDhAlaputra aura gautama svAmI kA zrAvaka ke paccakhANa saMbaMdhI saMvAda hai. Name of the 7th chapter of the 2nd Srutaskandha of Suyagdanga Sutra treating of the discussion held between Pedhala Putra and Gautama Svami sUya0 2, 7, 40; nAlaga na0 ( nAlaka ) lasagunI hAMDalI. laha suna kA DaMThala. A stem of garlic. prAyA0 2, 7, 2, 160: mAliparI strI. ( nAlikera) nAvimenuM jAI. nAriyala kA vRkSa. Coconut tree. padma0 1; jaM0 pa0 bhaga0 8, 3; nAliMdA strI. ( nAlindA ) rAjagRhanI kheDa zerI; nAsa hA pADa. rAjagRha kI eka galI; nAlaMdA pADA. A lane of Rajagriha. bhaga0 15, 1 mAliyara. puM. ( nAlikera ) nAjhIye2. nAriyala . Cocoanut. jIvA0 1 ( 2 ) puM0 dvIpa vizeSaH me meTanuM nAma eka dvIpa kA nAma. a particular island. ka. gaM0 1, 16; nAliyarIya. puM0 (nAlikera ) nAsiyerInuM vRkSa. [ nAvA nAriyala kA vRkSa. A coconut tree. bhaga0 22, 1; nAliyA. zrI . ( nAlikA ) bhASavAnuM bheDa sAdhanaH dhanuSya-nyAre hAtha prabhANu bhApa. eka nApane kA sAdhana; dhanuSya-cAra hAtha ke pramANa kA nApa A means of measuring: a measure = 4 arms. dasa0 5, 2, 18; bhaga06, 7; sama096: ajo * 133;jaM0pa0(2)ala bhASA me sAdhata; ghaDI. kAla - samaya nApane kA eka sAdhana; ghar3I. a measure of time. aNujo * 68; vize* 627 : ( 3 ) zarIra astAM yAra bhAMgaNa vadhAre sAMgI lAuDI zarIra se cAra aMgula adhika lambI lakaDI. a stick 4 fingers longer than a body. AyA0 1, 2, 3, 5: progha0 ni0 36; ( 4 ) ghUtanI sarva sA. dyUta kI sarva kalA. all the arts of gambling. dasa 3, 4; ( 5 ) pAMkhanI nagI bAMsa kI nalI. a bamboo tube. bhaga02, 5: ( 6 ) vanaspati vizeSa vanaspati vizeSa & particular vegetation. bhaga0 11, 5; nAlI. strI0 ( nADI ) ghaTiza; ghaDI ghaTikA; ghaDI; 60 pala kA samaya. A period of time equal to 24 minutes. prava0 676; jIvA* 3, 1; *nAvaNa na0 (snApana) snAna 2 te snAna karanA: nhAnA Bathing. parAr3a * 1, 3: nAvA. strI0 (nau) nAva; hoDI; nAza. nAva; naukA. A boat. dasa0 7, 27, 38; bhaga0 1, 6: aNujo0 131; AyA0 2, 4, 2, 138; piM0 ni0 330; uvA0 7, 218; - eDa. puM0 (-puTa ) nAvanA bhare rela hathelInA mAra dhoye| nAva kI AkRti jaisA banAyA huA hathelI kA zrAkAra; aMjali. a form of a palm of hand like For Private Personal Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAvina) ( 286 ) [nAhiya the shape of a boat. nisI. 4, bhaNajo* 128; bhaga* 7, nAyA017 767-baMdha. puM. (-bandha) DInI peThe uvA* 1, 54: -arisa. na. (-marzas) sa te. nAva ke samAna bandha joDanA. nAnA mereyA naate| masau. nAka kA tying of kuots like a bont. masA; nAka kA eka roga. an ulser in prAMgha. ni. 4.2; -(va) saMThiya. tri. a nose; a kind of nose disease. (-saMsthita ) nAthAnA saha-mAranu vize0 2.5; nAva ke AkAra kA. having a shape | nAsi. tri. (nAzin ) nAzapa-ta. nAzavanta. like that of a boat. prava. 536 Destructible. viza. 19813154; nAvi puM0 (na vika) bAsI; nA5 lAva nAsikA. nA. ( mAsikA ) nAsi; nA. nAra. nAva calAnevAlA; nAvika. A boats. nAsikA; nAka. Nose. rAya.164;nAyA08 man. bhaga* 5, 4; aNujo0 131; utta. nAsiya. na. ( naSTa ) naTa yesa. naSTa. Des. 23, 73: _troyed. bhaga* 42, 1; nAsa. puM. (nyAsa ) yA pakSya: nikSe5. nikSepa; nAsiyA. zrI. (nAsikA ) nA. nAsikA; dharohara. Deposit. vize* 849; pacA. nAka. Nose. prava0 439; .," -barasa na* (-haraNa ) yA5ya nAha. pu. (nAtha) svAmI; mAsi; nA43. mArapIte. dharohara kA haraNa karanA. re- ___ svAmI; mAlika: nAyaka. Master; lead. moving of deposit.cA.1.11 er; chief. rAya. 23; mova. 12; sama. mAsa. j* (mAza) nAzA vina1. binAza; 1su* ca* 1, 1.3; paMcA0 11, 11; - Dostruction utta. 2, 25% nAhi. bha. ( nAhi nahi. nahIM. No. bhaga. -viraha. puM* (-viraha) matyuno pi27 sa; abhu 1mata sudhI bhare nahI te. nAhi. mI. ( nAbhi ) duza. nAbhi. The mutyu kA viraha kAla; amuka kAla taka kisI navel. su. ca. 1.46% uvA.2; 14, kI mRtyu kA na honA. the separation -maMDala. na. (-maNData) nAnimasa. time of death; that time in nAbhimaMDala. the navel. prava. 255; which one cannot die. prava0 .: / nAhiya. puM. ( nAstika ) nAsti'. nAstika. nAsaga. puM. (nAzaka) nAza nA2. nAza An atheist.. " nAhiyavAI pRcche" karane vAlA. Destroyer. naMdI. stha.1.3 isa. ni. 1, 78, 8.; gacchA . 02 nAsaNa. ma. (nAzana)nAza 42va! ne. nAza -vihi. tri0 (-dRSTi) nAstiSTi vAso. karanA. Destroying. su. ca0 3, 71: nAstika dRSTi vAlA (one) of (2) pAyana: nAzI te. palAyana; atheistic point of view. dasA. 6, bhAga jAnA. running away. prava044.3 3 -paNa. tri. (-prajJa) jAnI tAnI 45; AyA. ni. 1, 3, 1, 214; mudinAsti DAya te. jJAnI hone para bhI nAsaNA. zrI. ( nAzana ) vinAza. vinAza. ! nAstika buddhivAlA. ( one ) who is Destruction. ka. gaM. 1, 56; an atheist though lourned. nAsA. khI* (nAsA) nAsi; nA. nAka; | dasA* 6, 3, -vAda. puM0 (-vAda) nAsikA. Nose. proga. ni. 712; / naratA . nAstika vAda. atheism. Vol 111/37. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niaMba] ( 290 ) [lizroma - gacchA* 82;-vAdi. tri. (-vAdina) VniuMja. dhA* II. (ni+yuj) oss; nAsti nAsti matavAdI. nAstika niyAla 429, sasamma 42. joDanA: vAvI; nAstika mata vAlA. an atheist; niyojana karanA; saMlama karanA. To join; belonging to atheism. dasA. 6,3; to unite; to attach. nibhaMva. puM. ( nitamba ) patana 852n| nijesi. su. ca. 1,313, bhAsa. parvata ke Upara kA hissA. The nimoiuM. he. kR. utta* 36," upper part of a mountain. niuMjamANa. va.kR. sUya. 1,10,5 bhogha.ni. 4.; niuNa. tri.(nipuNa) yatura, pravIla; . niaga. tri. ( nijaka ) potA. nija kA. catura; pravINa; syAnA Wise; clever; Ones' own. kappa. 6, 19; -pari. skilful.dasa. 6,5; piM.ni. 27. su. vAra. pu. (-parivAra ) potAno parivAra. ca.1,1; jIvA.31; bhaga.6,33, nAyA. nija kA parivAra. one's own family. kappa. 4, 61; 2, 14, paMcA* 11,20; jaM. pa. 2, 33, 3, 31; gacchA* 78; uvA* 7, 216) nihi. na. ( nivRtti) niyahi mAra -ubavitra.tri. ( upacita) yatura 53 gurAsthAna. AThavAM niyahi nAdara guNa- zyetu, banAva. catura puruSa dvArA banAyA sthAnaka. The 8th Niyatti Badara huA. made or arranged by a spiritual stage. ka. gaM. 2, 2, wise man. jaM. pa. 5, 115kappa. nizrama. * (niyama) nizcaya. nizcayaH niyama. Resolution; rule. prava0531 gacchA. niutta. tri* (niyukta) pekSA yosa. juTAyA hubhA; yojita. Arranged; apnimitra. tri. ( niyamita ) nimAra resa; pointed. vize* 388 utta* 26, .. syesa. nirmANa kiyA humA; racA hubhrA. niuya. puM. ( migoda ) himA Created; produced. ka.gaM. 6, 13; zarI2. anantakAyI nigodie jIva kA zarIra. nimaya. tri. (niyata ) nitya; zAzvata 252. / A body of multi-bodied Nigo. nitya, zAzvata; sthira. Eternal, steady; diya soul. jIvA. 6 everlasting. cau. 20 niuraMba. na. ( nikuramba ) saH cyA. nilibha. tri. ( nigaDita ) dhanayA samUhaH jathyA. Host; group. pAha* 1, pAMpekSA bandhana se baMdhA huA. Bound; 4: bhatta. 15 ____imprisoned. prava. 214, | niuraMvabhUya. tri. (nikurambabhUta ) sanitra. tri. (nitya) nitya; 252. nitya | pApe meM yaye. samUha-ghaTA rUpa se sthira; vaha jisa kA kabhI vinAza na ho. ekatrita. Grouped; accumulated. Steady; eternal. sUya* 1, 1, 4, | nAyA* 2; 11, ; poSani. 1.5, bhAyA. 1, 4, | nimoga. puM.( niyoga ) AjJA huma. bhAjJAH 1, 125; (2) na0 124, pratidina. nirdeza. Order; cominand. (2) pratidita; nitya. daily; always. pAyA* niyama. niyama. regulation. vize. 385: 1005: mayA* 88: (3) vyApAra. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizroya ] ( 261 ) usa0 26, 2; vyApAra business. jaM0 pa0 3,67; paMcA0 4, 21; nizraya. puM0 ( nigoda ) anaMtAya. ananta kAya jIva. Many bodiedsoul. bhaga0 25, 5; faqur. ci* ( laczar) fi'ei; da falug; pazcAttApa, apane hI doSoM kA nirIkSaNa; pathAtApa. Repentance; seeing one's fault. rAya0 255; vize0 302, alujeo* nizroyaga puM0 ( *nigodaka ) nigohIyA 15; sure. utta0 36, 60 lavanuM zarI2. nigozie jIva kA zarIra A niMdA. strI0 ( nindA ) ninhA. nindA. Cen body of Niyoda being ( veget able kingdom many-bodied soul ). bhaga0 25, 5; nita. tri0 ( nIta ) saMgha vAmAM Avela. le jAyA huA. Carried sU0 1, 1, 2, 16; fq. * I. (fax) fieg; fiel 2. nindA karanA. To censure. niMdati sUya. 2, 18, 17 niMdAMta. maMta0 6, 3 faga fa* (faga ) -Hai Hla; ya or bhela, janma dhAraNa karate hI mRtyu prApta; janma se hI mRtaka Born dead. vivA* 2; niMba. puM0 ( nimba) sIMpaDA. nimba, Nima tree. utta0 34, 10; ogha0 ni0 770; padma0 1; bhaga08, 3; rasa. puM0 (-rasa ) zrImAna 25. nimba kA rasa. the juice of Nima tree. ka. gaM. 5, 65; niMbA ( nimbaka ) se nAmano bhANusa. isa nAma kA manuSya A man sonamed. jo * 131: 25. V niMda dhA0 I. ( nindU ) ninhA nindA karanA. To censure; to blame. dii. sUrya02, 2, 20; vidasi. nAyA. 86 iidajamANa ka0 vA0va0 kR0 nAyA0 8 16; nivejA. vi0 veya0 4, 25; niMda. zra* dasa0 4; nivaha. prA. bhaga0 5, 4 11, 12; nidihiti bha0 bhaga0 15, 1; nidie. he0 kR0 ThA02, 1; niMditA saM0 kR0 bhaga0 5, 6, AyA. 2, (nikaraNyA niMbakaraya. puM0 (nimbakaraja ) se nAmanu kheDa isa nAmakA eka vRkSa. A tree so named, pana0 1; niMbu. puM0 ( nizya ) se nAma vRkSa, sIMgaDe!. isa nAma kA vRkSa; nimba. A tree named Nima. jIvA0 1; nikara. puM0 ( nikara ) samUha samUha. A group. jaM0 pa0; bhova0 kappa0 3, 46: nikaraNa na0 (nikaraNa - mikaraNaM nikAra zArIra mAnasa duHkhotpAdanam ) ardhana pazu zArIrika yA mAnasika duHkha utpanna karavuM te. kisI ko bhI zArIrika yA mAnasika duHkha denA. Causing physical or mental affliction to anyone. AyA. 1, 2, 6, 87, (2) 125. kAraNa. reason; cause. bhaga0 7, 7; 15, 178; niMdetA. ThA0 3, 1; nidimA ka0 vA0 va0 kR0 bhaga0 3, 1; niMdaNyA. bI. ( nindanA) AtmAnI sAkSiye peAta nA deSAnI nindA karI pazcAttApa karavAte, AtmA kI sAkSI se apane doSoM kI niMdA kara pazcAttApa karanA. Repenting after censuring one's own fault, keeping the soul as a witness. | nikaraNyA. bI. (nikarayAtA) zArIriGa bhane For Private Personal Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikaraNA] ( 262 ) [nikAyaNA bhAnasinI utpatti. zArIrika aura 45; paNha. 1, 5; (2) mayata 0 mAnasika duHkhakI utpatti. The origin of adhyavasAya vaDe bAMdhela kama ke je phalarUpe physical and mental affliction. bhogavyA pinA nAza thAya nahiM te. atyanta AyA0 1, 2, 6, 17, gAr3ha adhyavasAya se bAMdhe hue ve karma jinako nikaraNA. strI. (nikaraNa ) niya; nizcaya. phala rUpa se bhugate vinA kAlAntara meM bhI nirNaya, nizcaya.Resolution; decision. nAza nahIM hotA. a very strong zrAyA0 1, 1, 3, 26 bondage of Kurmas due to nikasa. pu. (nikaSa) sonu yasapAnI isoTI. energetic activity, which can suvarNa ko ghisane kI kasauTI. Touch. not be set aside unless it is ___stone. aNujo0 147; endured in full. vize0 2513; nikasA. puM0 (niSkaSAya) dIpanA nikAiyA. strI. (nikAdhanA ) manonita sarata mAM yanAra 13mA tIya 42. jambU thita 5-5. karma kA nikAcita baMdha. A dvIpAntargata bharatakhaMDa meM honevAle 13ve tIrtha very strong bond of Karmas. kara. The 13th Tirthankara to be | ___kapa. 5, 72, born in Bharata Khanda of nikAma. na. (mikAma) satya-ta. atizaya. Jambudvipa. sama0 pa0 241: prava. atyanta; atizaya. Too inuch. (2) nizraya. nizcaya. decision. sUya. 1, VnikA. dhA* I. (ni + kac ) hina 42. 10,8; -kAmINa. puM0 (-kAmIna kaThiNa karanA; kaDA banAnA. To harden. nikAmamatyartha prArthayate yaH sa nikAmakAmIna:) nikAi. bhaga0 1,1; AhAra upakaraNa AdinI atyaMta irachA nikAisu. sUya0 5, 1, 18; rAmanA2. AhAra upakaraNa Adi kI atyanta nikA. puM0 (nikAya ) sabhUkha pyA. samUha; icchA rakhanavAlA. ( one) too much jaththA A group; a host. aNujo0 | desirous of getting means of 55; ogha. ni. 047; pi. ni. 2; livelihood. sUya. 1, 10, 5, 8; VnikA. dhA* I. (ni+kac ) Ama -cAri. tri. (-cArin -nikAmamasyartha traya mA5g; nimaMtraNa he. nimaMtraNa denA.. carati tarachIlazca nikAmacArI ) mAdhATo invite. hi nibhitte atyanta 52nA2. AdhAnikAyae. sama* 12; karmAdi nimitta atyanta phirane vAlA. nikAipa-ya. tri. (nikAcita ) niyukti, (one) moving about too much hetu, udAharaNAdi dvArA vyavasthApita karela. for receiving faulty food etc. niyukti, hetu, udAharaNAdi dvArA vyavasthA sUya0 1,10, 5; pita. Established by an ap. | nikAya. zra0 ( nikAcya ) vyavasthApana zata. propriate passage from / vyavasthApana karake. Having arranged. scripture, cause and illustra- aAyA. 1, 4, 2, 1333 tion etc. "sUthago dhajmapaNe dhammapi nikAyaNA. strI. (nikAcanA ) mAmAMnu nizAitaM" sUya. ni. 1, 6, 1.2, naMdI. 4595 4205 pratI' na mevI . Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikuTTa] ( 263 ) [nikkhaMta / sthAmA ma 2 zyA5vAte. ATha meM se koI -daMsi. tri. ( -darzin ) saba ma bhI karaNa pravartana sake aisI avasthA meM karma hita mAmAne lenA, bhAbhaza. sarva karma ko sthApana karanA. Establishing rahita; prAsmA ko dekhane vAlA; zrAtmajJa. Karmas in such a state that no free from all actions; (ope ) means out of the 8 can urge who sees the soul. mAyA* 1, 3, them. ka. pa. 1,2; V nikuha. ghA. II. (ni+kRta) buTaj | nikamaNa. na. ( niSkramaNa) nI . nika. bhAraj. mAranA; pITanA. To beat; to lanA. Departing. bhaga* 6, 33; strike. nikala. tri. ( niSkala ) sAhIna. kalA nikaha. yA* 2, 110; _hona. Artless. su. ca* 1,1; mimi . uvA* 2,1.. nikasAya.. ( niSkapAya ) gum| "mika. nikuraMgabhUya. tri.( nikurammabhUta) yA sAya " za6. dekho " nisAya "zabda. 2khita. upadraya rahita. Free from Vide "nikasAya" sama. pa. 241%3B trouble. bhaga. 137 15,1%3 prava. 266; niketa... (miketa) mAtraya, sthAna nikAraNa. na. (niSkAraNa ) 125pinA. 6pAzra5. pAzraya sthAna; upAya. niSkAraNa; kAraNa rahita. Without Abode: residence. utta* 32, 3H reason or cause. piM. ni. 516 nika. ni. (*) ni . malase rahita. su. ca. 2, 64; prava. 1.6; Fres from dust; clear. nAyA*1; / nikAraNa.tri.(niSkAraNaka) 295 vinAnI. nikaDa. tri. (nikaTaka) 2 rahita; kAraNa rahita. Without cause. vinahitaniSkaMTaka; vinarahita. Free vize. 18.6 from obstructions. bhaga* 2, 8; | nikAraNo . a0 ( miSkAraNatas ) 4 / 2631 pasa.2 vinA. kAraNa rahita. Without cause. nikaMkhiya. tri. ( niSkAMkSita ) sAkSA- | vize. 67. pani vinAnu. AkAMkSA-abhilASA hIna. nikAle u. a. ( niSkAzya ) DhIta. nikAla Free from desires. bhaga. 2, 5; | ___ kara. Having removed. su. ca. 1, pana. 1; utta0 28, 31; prava0 70; 261; paMcA. 16, 24; niki. tri. ( ni:kRSTa ) adhama; nIya. nikaTaka. tri. ( niskaNTaka ) ya-vina adhama; nIca. Low; vulgar. vivA0 3: ____ ta. vighna rahita. ne roka TokaH nirvighna. | nikkiritra. tri. (niSkriya ) [rakSitA Free from obstructions. gaNi. 4 / ayi kriyA rahita; akiya, Inactive. nikkapa. tri. (niSkampa) sayasa riya2. acala vize. 1954; sthira. Stendy; still. su. ca0 3, 1: nikiSiyA. strI. ( niHkRpatA ) niyatA. nikkama. na. (niSkarman ) mahita-mokSa. nirdayatA; krUratA. Cruelty. prava0 652: karma rahita; mokSa. Without actions; | nikkhaMta. tri. ( niSkrAnta ) nIta; pahAra salvation. a.yA0 1, 4, 3, 136; | Aveda; saMsArathA bhAgela; kSita thayela. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mikkhama ] ( 264 ) [nikviAca nikalA huvA saMsAra se nikala bhAgA humA; dIkSita. Consecrated; deported. dasa. 8, 11; va* 8, 12, sUya. 1,8, 241 bhAyA*1, 1,1, 1671, 6,4,": bhaNujo. 17; utta. 18, 19, 25, 42) veya01, 38, bhaga* 8,6suca0 3,214; Vnikkhama. dhA* I, II. ( nira+kam ) nIsa kSAnevI. nikalanA; dIcA lenA. To depart; to be initiated. nikkhamai. bhaga* 2, 11 sU0 pa.1; nissameha. nisA* 8, 14; nikkhame. vi* dasa* 5, 2, 4, nikkhama. bhA. utta. 25,38% mikkhamitae. he. kR. veya. 1,47, dasA. 51; vaya. 8,5; nikkhamANa. va. kR. sama* 82; nizamaMta. pAyA. 1,64, 188; utta. 32,50; niksamma. saM. 30 pAyA* 1, 2, 2, 75; 1, 5, 6, 1957 dasa0 1.,., -ppauga. puM. (-prayoga ) sAno prayoga cA kA prayoga. the appli. cation of initiation. bhaga* 1,33 -maha. puM0 (-maha)IkSA utsava. dIkSA ke samaya kA utsava. a festivity at the time of initiation. bhaga* 3, 1; --mahimA. pu. (-mahiman ) all mahimA-gaura5. dIkSA kA gaurava. the glory of initiation. bhaga. 14, 2; nikkhAmi umaNa. puM. (nirakrAntumanas ) nIsavAnI 42chApAlA. nikalane kI icchA vAkhA; jAne kI icchA vAlA. One desirous of departing. ragio 2688 nikvitta. tri.(niSita ) meSayAnA 60 devamane trIjo de je sacita vastu upara rAmelI vastu sevAyI sA che. eSaNA ke 1. doSoM meM se tIsarA doSa ki jo sacitta vastupara rakkhI huI vastu lene se lagatA hai. The 3rd of 10 flaws of Esana which accrues through accept. ing a thing placed on a conscious object. (2)bhusA sotA. rakkhA humA. doposited; kept. sUya0 2, 7, 13, pi. ni012. bhaga0 7, 1; 17, 2; dasa* 5, 1, 56; 6% nAyA* paMcA* 13, 15, pratha. 506: -cara. pu. ( caraka ) rAMdhavAnA vAsaNamAMthI bahAra kahADela heya teza mevA aniya 42nA2. rasoI ke pAtra meM se bAhara nikAla kara rakyA ho vahI lenA esA abhigraha vAlA. ( one ) who has taken the vow of accepting that alone which is kept out of a cooking uten. sil. paraha. 2: 1. bhAva. 1; -bhara. niskhama. puM. (niSkrama) nasate; kSA sevA. nikalanA; dIcA lenA. Departing; entering an order. utta. 25, 38 -abhisena. puM. (-abhiSeka) / mahotsava. saMsAra ko tyAgane ke samaya hone vAlA ussava; dIkSA mahotsava. a festi vity at the time of renouno ing the world. vivA0 1, nikkhamaNa. ma. (nikramaga )yAsI nAma: saMsAra chorIkSA sevA. cala paDanA; saMsAra syAga kara dIkSA lenA. Starting out; ronouncing the world and entering an order. rAya015; aMta. 5, 1; gaNi* 22; jIvA* 3, 3; paNha* 2, 3, kappa. 2,11,1, 1.6 prava. 9, Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikhitasatya ] tri. ( - bhara ) TuM vigere upara arthanA bAra bhuDI chutte| thayelo. kuTumba vagairaha ke Upara kArya kA bojha rakha kara alaga hone vAlA. (one) who has separated. placing the burden of work on a family. paMcA0 10, 30; nikhitasatya. puM. ( nivisazastra ) bheravata kSetramAM cAlu avarsApaNImAM thayela khAramAM tIrtha32. airAvata kSetra meM vartamAna avasarpiNI meM hue bArahaveM tIrthakara The 12th Tirthankara born in the cur rent seon of decrease. sama0 pa0 240; V nijiya. dhA0 I ( ni+kSip ) 3 3g; tahevu naye mumvu pheMkanA; tyAga denA; nIce rakhanA. To throw; to aban don; to put down. fafears. tisI0 16, 20; jaM0 pa0 5, 123: nikkhivejA. vi0 utta0 24, 14; nikkhiva vi0 gujo. 8; zrAyA0 1, 4, 1, 127; ( nikkhiva. A0 vava 0 4, 13; nivikhabirAmi bha* zraNujo * 7; nikkhivita. saM0 kR0dasa0 4, 1, 42; nikkhimANa. va0 kR0 bha0 7, 17; nikkhevamANa va0 kR0 bhaga0 3, 3: nikkhiva V nikkhiNya. dhA0 1. ( ni+cipa ) bhukho " nikkhiva 06. dekhA zabda. Vide " nikkhina " "" niklices. pi. ni0 340: nikkhiva. puM. ( nikSepa ) sthApana s bhu sthApana karanA; rakhanA. Establish ing: putting. utta* 12, 2 nikhavA. na. ( nicepana) bhuvu: 37. rakhanA; pheMkanA Placing; throwing. , .8 For Private 265 ) ( nikleva paMcA0 1, 32: nikkhuDa. puM0 (niSkuTa ) dharanI pAsenuM vanA makAna ke samIpakA bana. A forest near 8 house. vize0 1538 (2) gora vagere sthAna. jyaudI vagairaha sthAna; gokhaDA. & balcony; entrance. padma0 2; (3) bharata Adi kSetraneA eka vibhAga -khaMDa, bharata Adi kSetra kA eka vibhAga - khaMDa. & territory in Bharata etc. regions. jaM0 pa* 2, 115: niksvetavva. tri. ( niceptavya ) choDavA yogya; nikSepa 52vA yogya tyAgane yogya; nicepa karane yogya. Fit to be abandoned; to be set aside. vize0 657; nikheva. puM0 ( nicepa ) thApathuH rAmelu dhana. pUMjI; ekatra karake rakkhA huA dhana. Capital; accumulated wealth. parAha - 1, 2, bhaga. 12, 10, 15, 118, 3, piM0 ni0 2; progha0 ni0 710; vize312; uvA0 1, 60; 7, 230; ( 2 ) nikSepa; kama duliAnA nikSepa karavA te. nikSepa; karma dala kA nikSepa karanA put - ting dowu of the bond of Karmas. kR0 pa0 3, 2; ( 3 ) zabdArtha vyApAra; nAma, sthApanA, drazya ane bhAva e yAra prahAranA nikSepa. zabdArtha vyApAra; nAma, sthApanA, dravya aura bhAva Adi cAra prakAra ke nikSepa. the use of meaning of words; Niksepa of 4 kinds. aNuo0 8 56 ( 4 ) gunbhegaddAra suutrne| bhIle bheTa. ajozadvAra sUtra kA dvitIya bheda the 2nd variety of Apujogadvara Sutra. ajo0 124; (4) bhukute. rakhanA placing. pra0 522; 643, niva. puM. (nikSepaka ) nigamanaH 5 Personal Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikkhevaNa] ( 296 ) [nigiha saMhAra. nigamana, upasaMhAra. Conclu. 1; uvA0 2,10, sion. maga. 1,34, 24,1: nigarita. tri. (nikarita ) sa resa. nikvevaNa. na0 (nipaNa ) mAyu: 2|mg. sajja kiyA huzrA; ekatrita. Made rakhanA. Placing. ova. 14; kappa* x; ready; equipped. 5. q. 116 nigariya. tri. (nigalita) zAMdhitaANIne niklevaNayA. bI. (nizepasA ) gume| zubha resa. zodhitaH chAna kara zuddha kiyA " niklevayA" za. dekho "mikkhevavA" __ huA. Purified by filtering. paNDa. zanda. Vide "nikkharakhA" uvA0 1,55 nikleSaNA. bI. ( nivepavA ) sthApana nigArapra. pu. (nikAcita ) bhogavyA vinA 72yuta; rAma- bhute. syAphnA karanA; bIjI rIte chuTe nahI te majabuta karmaba. rasanA. Establishing: posting: majabUta karmabandhaH jisa ke phala vinA keeping. bhaga. 2, 1,20, 2; udaya hue rahataM hI nahIM, yAnI jisakA parA V nigaccha. dhA* I. ( ni+gam ) r bhava tapazcaryA bhAdi se nahIM ho sakatA isa yAsayuM. jAnA; calanA. To go to prakAra kA karmabaMdha. A firm bondage walk. of Karmas which cannot be nigarA . vivA* 1: sUya* 1, 1, 1, 1. otherwise out off than enduring migahatA. saM. kR. bhaga0 2, 5 it. ThA.4; 2: nigacchattittA. saM. kR. bhaga. 3,1; nigAma. na. (nikAma) atyaMta; Urj; mAtazaya; nigaccamANa. va. kR. nisA. 6, 83 V nigarAha. dhA* I. (ni+gRha ) nigraha & Rita. atyanta; bahuta; atizaya: hadda se jiyAdA. Too much; excessive. 523; mana 42. nigraha karanA; damana karanA. dasa* 4, 26; zrAva. 4, 4: -sAi. tri. To restrain; to subdue. migayahAi. utta0 28, 35; (-zAyin ) 52 pUrva ghanI ni nigama. pu. (nigama) mA vyApArI padhAre senA2. icchA pUrvaka atyanta nidrA lene vAlA. rahetA hoya te nagara; vyApArIonuM nivAsa one who sleeps soundly at his sthAna. jisameM vyApArI adhika rahate hoM will. dasa* 4, 26, -sijA. zrI. paha nagaraH vyApAriyoM kA nivAsasthAna. A (-zayyA)pramANa 52itanI sayA-payArI pramANa se adhika baDhI zayyA-bichAnA.. town where a najority of bed more than the measure. merchants live; the abode of zrAva.4,4: merohants. rAya. 253, bhaga* 1, utta* 30, 16; sUya0 2, 2, 13: veya01, nigibhiya. saM. kR. pa. (nigRhya) zene; ; (2) vaizya; 0yApArI. vaizyaH vyApArI 5 . grahaNa kara ke: pakara kara. Having a merchant. nAyA* 2; sama0 3.; accepted or caught. kappA , 32 nova* kappa. 4, 62; vava. 6, 7 nigara. puM0 (nikara) sabhUla; ret. samUha; nigiTTha. tri* (nikRSTa ) ayama, nAya. adhama; ayyA. A group. aNujo0 57; nAyA* nIca. Low; mean. su0 ca* 8, 11; Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigiNa] ( 267 ) [ niggaMtha nigiNa. tri. (nagna )nana nAgo. nagna; naMgA; / niggazra-ya. tri0 (nirgata) nIleza 2 yayesa. vana hIna. Nude; naked. AyA0 2, 2, nikalA huA; dUra gayA huA. Departed; gone far away. dasa. 5. 7 aNutta. VnigiNa. dhA* 1. (ni+gRha) 5j | 1, 1: bhaga* 2, 1; nira0 2, 1; nisI0 6, ahae 2. pakaDanA; grahaNa karanA. To1 10; utta. 27, 12; nAyA0 1; 2; prava. catch; to accept. 46.;-jasa. tri.(-yazas) lA yaza nigirAhai. bhaga. 7, 6; nAza paabhy| DAya te. jisakA yaza naSTa huzrA nigirihai. bhaga. 6, 33; ho vaha; naSTakIrti. ( one) whose nigiyaha ittA. saM. kR. bhaga. 7, 6, 33; fame is lost. vivA0 3; nigeraheittA. bhaga. 1, 33: niggai. puM0 ( nirgati ) se nAmanI se niguMja. puM0 (nikuJja) satAnA bhAMDavA. latA kA pratyeka buddha, ke jene AMbAnI palaTAyelI maMDapa. A bower of creepers. su. zAnne paiza5 thayo te. isa nAmakA eka ca0 6, 30; ogha. ni. 40; pratyeka buddha ki jisako Amraphala kI palaTI huI niguhiya. tri.(niguhita ) DhAMtu,dhupAve; dazA ko dekhane se vairAgya utpanna hubhA. A DhaMkAhubhA; chipAyAhuA. Covered; con. Pratyeka Buddha so named cealed. paMcA. 15, 21; who became an ascetic at seenigUDha. tri. (nigUDha ) JH; na pAya teyu.. ing the changed state of a gupta; adRzya. Secret; invisible. kappa. mango. utta. 18, 45; ! niggaMtha. puM0 ( nirgrantha ) parijanI athavA V nigUha. dhA* I. (ni+gRha) dish; rAganI graMthi-maha khita; sAdhu. parigraha 2 // 4j DhAMkanA; baMda rakhanA. To cover; athavA rAgadvaSa kI granthi-gaThAna rahita; sarvasva to conceal. tyAga karane vAlA sAdhu. Possessionless nigUhe. vi* dasa0 8, 32; or passionless ascetic. nira. 3, nigAzraya pu. ( nigoda) sana 14 94. 4; vava. 7, 1; 20; :1; 16; dasA. 5,6; anantakAya jIva. A many bodied 10, 1; dasa0 3, 1; 6, 4; bhaga0 1, 6; Boul. bhaga* ", : prava0 1418; ka. 50 2, 1; 7, 1: 25, 3; rAya0 78; veya01; 2, 14; -jIva. puM0 (-jIva ) nizAnA 1, 3: sUya. 2, 7, 3; bhAyA0 2, 5, 1, 75. nigoda ke jIva. the souls of a 141; zrova* 15 piM0 ni0 145; 445; Nigoda (a particular vegetable paraha2, 3; uvA0 2, 102, 6, 175; kingdom) ka. gaM. 4, 88; kappa. 5, 126; prava. 21; 726; nigo-ya. tri.(nigodaka) nigAha sukSma -nissA. strI. (-nizrA) sAdhunI nizrI. mA62 anantayanA zarI2. sUkSma vAdara sAdhu kI nizrA. the support of an ananta kAya ke zarIra. A vegetable ascetic. vava07, 12; 13; -pAvaya. kingdom in which one body na. ( -prAvacana )niyanya vItarAganA contains infinite souls. ka. gaM. 4, praSTa payana - bhAgama. nirgrantha-vItarAga ke prakRSTa vacana; jaina zrAgama. the Jaina Vol u/38 ma Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niggaMtha ( 268 ) [niggohameDala sacred scriptures. bhaga. 2, 1; niggaha. puM. (nigraha) 3; zikSA bhana. niggaMtha. tri. (nainya) niya saMdhI daMDa; zikSA; damana. Confinement; (dharma-avayana yore.) nigraMtha saMbaMdhI (dharma- punishment; subduing.bhatta0 161; pravacana vagairaha ). Related to one paraha. 1, 3; uvA. 1, 58, gacchA* 41 possession-less ascetic. uvA. (2) parAjaya; vAdIne yukti chalathI pakaDo 1, 12, 7, 222 te. parAjaya; vAdI ko yukti chala se pakaDanA. niggaMthatta. na0 ( nimranthasva ) niya. Defeat; overtaking a disputant nirgrathatva. The state of being an by a plausible argument. ThA0 1; ascetic. prava. 23 -hANa. na. ( -sthAna ) meM prArnu niggaMthI. strI. (nirgranthI) sAthI; mA. vAdine parAjaya karavAnuM sthAna-vacana sAvI; bhAryA. A possessionless yAturI. eka prakAra kA bAdI ko parAjita female ascetic; a veuorable karane kA sthAna-vAka-cAturya. a flaw lady. vava0 3, 12, 5, 12, 3, 20, 7, in reasoning by which a dis1: 16; vega0 1, 1, 48; bhaga* 7, 1; putant is vanquished. ThA.1: 8, 4; nAyA. 1; bhAyA. 2, 5, 1, nigguNa. tri. (nirguNa ) guru vinAnA: bhUma'. 141; nisI* 8,11; kappa. 6, 125, guNa hInaH mUrkha. Worthless, devoid uvA. 2. 115, 6, 175 of Inerits. dasA. 6, 4; vize. 1198; niggata. tri. (nirgata ) nItu; dUra yayesuM. bhaga0 5, 6; paNha. 1, 2, nikalA humA, dUra gayA huA. Departed. niggunna. tri. ( nirguNa) guDIna. guNasU. pa.1; sama* 6 hIna. Devoid of merits, niggama. pu. (nirgama) niyuM te. nikalanA | attributes. bhatta. 14; nikAsa. Departure; exit. vivA0 3; | niggoha. puM0 (nyagrodha ) nile paribhAsa paMcA06, 21; prava* 727, 796, kappa04, saMhae. nigoha parimaMDala saMThANa.A parti62, kappa.5 cular physical constitution, niggamaNa. na. (nirgamana ) nI te. broad in the upper and narrow nikalanA. Departure. prava*107,786; in the lower portion like a niggamana. na. (nirgamana ).tpatti. utpatti. banyan tree. ka. gaM. 1, 40; (2) Origin. vize0 230.; AsnuM 13. baDa kA jhADa. a banyan niggaya. tri. (nirgata ) nus| " niggata" tree. bhaga* 1,1; rAma. dekhoM " nimgata " zabda. Vide / niggohamaMDala. na. (nyagrodhamaNDala) nA "niggata" uvA. 2,62, 3, 127; nAbhi uparano bhAga zAstramAM kahevA pramANa Vniggaha. dhA..I. ( ni + gRha ) is; hoya tasaMhArAbhAna me jisa kA 6mA dhumAyu. DhAMkanA; danAnA; nAbhi ke Upara kA bhAga zAstra meM kahe hue chipAnA. To conceal; to subdue. pramANa se adhika na ho vaisA yAne pahile prakAra niggahejA. vi0 dasA. 3, 8; ke saMsthAna ke lakSaNa vAlA zarIra. (One) niggahiuM.he. kR. su. .., 351; whose portion of body above Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niggohavaNa] ( 266 ) [nizca the navel is as described in the jIvA. 3, 4; bhaga. 1, 1; uvA. 1, 76; scriptures; one of the 6 phy- nighADiya. tri. (nirghATita ) TeDhuM. sical constitutions. aNujo. 118 | __ nikAlA huzrA. Cast out. paNha. 1, 3; niggohavaNa. na.(nyagrodhavana) 43ritik nighAtayaMta. va. kR. tri. (nirghAtayat ) 481. pana. baDa ke vRkSoM kA bana. A forest of al. nikalavAtA huA. Causing to banyan trees. bhaga. 1, 1; expel or removing out. nisI. nigghAzra-ya. puM0 (nirghAta ) mano nAza. 1, 10 karma kA nAza. The destruction of | nicaya-a. puM0 (nicaya) samUha; reo. samUha; Karma3. sUya0 1, 15, 22; nisI0 1, jaththA. A group; a host. piM0 ni0 2; 10; (2) nAnI 57 / 3 / . garjanA rAya. 57; (2) mahasanI racanA. karmadala kI kA pracaNDa zabda. roaring sound. racanA. an arrangement of strata jIvA0 3, 3; paNha. 1, 3, ThA. 10, of Karmas. ka. gaM. 1, 38; 1; prava0 1471; niciya. tri0 (nicita ) puSTaH bharapUta; niyas. nigghADaNa. na0 (nirghATana ) Y; pahAra ! ___ puSTa; majabUta. Fat; strong. jAvA* 3; 42 pa4i2. nikAlanAH bAhara nikAla 3; zrova. 10; bhaga0 1. 1; denAH bahiSkAra. Expelling; excom. nizca. tri. (nityanityaH sthi: avinAzI. municating. paraha. 1,1;gacchA065: nitya:sthira;avinAzI.Always; steady; nigdhAyaNa. na0 (nidhAMtana) bhArayu: nAza 2 indestructible. vize. 32, 67; te. mAranA; nAza karanA. Killing; 457; ova. 21; prava0 1204; ka. pa. slaying. ova0 1, 5; aNujo0 130; 1, 45, 2, 76; (2) a. nira2; bheza: nigghiNa. tri. (nighRNa) niya; ghAta. sahA. nirantara; hamezA: sadA. (constant; nirdaya; ghAtako Cruel; treacherous. always; ever. su. ca. 1,355 panna. paraha. 1, 1; 6; prava. 1569; ThA0 1, 1; 2;utta. 1, 44; dasa0 6, 238,3:10,1, nigghiNatA. strI. (nighRNatA) niEA5. 1; bhaga. 1,1; ka. gaM0 1,160; bhatta* 66, nirdayatA; krUratA. Cruelty paMcA0 10, 64;-uuprA. strI0(-RtukA) nitya *tu27, savAsI. nitya Rtu kAla vAlI. always nigghosa. puM0 (nirghoSa ) sApAna; za6. in menses. ThA05.2; -ugdhADa. tri. AvAja; zabda. Sound; note. jaM. pa. (-udghATa) nitya ughaDesa. nitya khulA huA. 3, 52, pAyA0 2, 5, 1, 146, sama. pa. ever open. vize0 467; -(ccu ) 238; su. ca0 2. 203; bhaga. 16,5; ujjutta. tri0 (-udyukta) nitya tayAra. nighaMTu. puM0 (nighaMTu) se nAmanA pain| nitya tayAra. ever ready. bhaga. 7, anya. isa nAma kA vaidyaka kA eka grantha. A 6; - uyaga. tri0 (-udaka)mA hameza medical vocabulary. bhaga. 2,1; pAlI hetuMya te; 2gAdha sapAyuM. jisa kampa0 1, meM hamezA pAnI rahatA ho vaha; agAdha jala nighasa. pu. ( nikaSa ) sa; TI. kasaH | arat. that which contains kasauTI. A touch stone. rAya. 54; water always; having deep Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni] ( 300 ) [nicchaya waters. kappa. 6, 11; -(ccu). nAmanI ha. nisyAloka nAmakA praha. A uvigga. tri. (-udvigna) nitya mina 27. planet Nityaloka. ThA0 2, 3, nAra.nitya khima rahanevAlA; hamezA udAsa rahane nicciTTha. tri. (nizceSTa ) vyeSTA rahita. ceSTA vAlA. always gloomy or sorrow- rahita. Motionless. nira. 1, 1, su0 ful. dasa05,2,36;-bhatta.na. (-bhakta) ca. 1, 1767 hamezA nabha te. hamezA bhojana karanA. | niccujjoya. puM0 (nityocota) ye nAmanA always eating. prava0460; -bhattiya. . isa nAma kA graha. A planet of puM0 (-bhaktika)mezA me mata mAnAra ___ this name. ThA0 2, 3; sAdhu. hamezA eka hI samaya bhojana karane | niTA. tri. (nizreSTa) mA 'nidhi?' vAlA sAdhu. an ascetic who al- | zaw. dekho " niSiddha" zabda. Vide. ways eats once. kappa. 1, 20; | "niSi?" prava* 145 -saMdaNa. tri. (-syandaba) me bahetI. nicchA . tri. (naizcayika) nizcaya nayathA hamezA bahatA huA. ever-flowing. kappa. pAta nAra; 52mA TipAgA. nizcaya 1, 11; -saMti. bI. (-smRti) niraMtara naya se bAta kahane vAlA; paramArtha dRSTivAlA. 24291. nirantara smaraNa. a constant | (One) who speaks decisively. memory. paMcA0 1,36-hiyaThippa. | vize0 3586; bhaga* 18, 6; bhatta. 3, 4; puM0 (-hitasthitAsman ) renu bhana niraMtara nicchaNaMta. va. kR.tri. (niskhalat) 5st; mAtmalita vAmA lAgeluMDAya te. jisakA | za pAtA. giratA huzrA; Thokara khAtA huA. mana niraMtara Atma hita karane meM lagA huvA ho | Stumbling, falling. su. ca. 2, vaha. (one) whose mind is intent | 506; upon benifitting the soul. dasa. nicchaya. puM0 (nizcaya ) niva5. piyAra; 10,1,21: tavaniya ya; mAtrI. nizcaya; dRDha vicAra: nizcaM. a. ( nityam ) nitya. nitya. tasva-nirNaya; vizvAsa. Resolution; Always. naMdI0 stha0 1; dasA0 7, 1; determination: faith; conclunizcamaMDiyA. strI. ( nisyamaMDitA ) bhu sion. su0 ca0 7, 128%3 piM ni. bhA. suzanAnu nAma. jambU sudarzanA kA nAma. 1.; 16; ova. 16; uvA* 1,5; (2) Name of Jambu Sudarsana. nizcayanaya. nizcaya naya. a convincing jIvA. 3, 4, stand-point. paMcA* 16, 50; -ttha. niccala. tri. (nizcala) sthira; bhabhUta. puM0 (-artha ) nizvayArtha. nizcayArtha. a sthira; majabUta. Steady; firm. ogha0 determined purpose. sUya. 1, 1, ni. 6, 106; aMta0 6, 3, rAya. 34; 2, 16 -naya. puM0 (-naya ) nizcaya kappa0 4, 91; uvA0 7, 219 naya; vastune paramArthathI jovAnI eka daSTi. niccaso. a. (nityazaH ) nitya; 4. nizcaya naya; vastu ko paramArtha se dekhane kI nitya; hamezA pratidina. Daily; always. eka dRSTi. the stand.ponit of view. utta0 16, 14; ing a thing in its reality. piM. nighAloga. puM0 (nityAloka ) nityA ni0 105; Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nicchatho] ( 301 ) [nicchUDha nicchathazro. a. (nizcayatas ) vArata zata; nizcaya kiyA humA; nizcita. Resolved; 52mAya thI. vAstavika rIti se; paramArtha se. decided. sama0 11; -maraNAvastha. Really, truthfully. vize0 285; | tri. (-maraNAvastha) no mRtyu shaan| gacchA . 86 nizcaya yo chete. jisa ko mRtyu dazA kA Vnicchala. dhA* I. (ni+chal ) 71 nizcaya huA ho vaha. (one) who has vinAne vyavahAra rAkhave bahAra kADhI dekhA- decided that his death is com puM.. kasa rahita vyavahAra rakhanA; bahAra ing. bhatta. 14; nikAlakara dikhalAnA. To be straight- nicchIra. tri. (niHkSIra ) dha rahita. dUdha forward; to show by taking rahita. Milkless. prava. 246; pama01., out. aNujo0 146; nichalai. nisI. 1,8; nicchuDha. tri. ( * )ii nANe; vi. ___ niSavaMta. va0 kR* nisI* 1, 8; relu. nikAla diyA huA; bikhera diyA hubhA. nicchAyA. bI. (nicchAyA) ch|4| 2kSita. Cast away; scattered. paraha.., chAyA rahita. Without shade. bhaga. 3; pana. 36; 1, 33; V nirachubha, dhA. I. (ni+pipu ) 6g. nicchiuM. saM* kR* a0 (nizcitya ) niyama pheMkanA. To throw. zana. nizcaya karake.Having decided.. nicchubhai. bhaga* 1, 7, pana. 35. taMdu. su. ca. 1, 31% nicchubhae. vize0 1170; nicchiUNa. saM. kR. 4. (nizcitya) nizcaya / nicchabha. puM0 (nicchobha) / "nicchabhaNa" zene. nizcaya karake.Having resolved. za6. dekho " nicchubhaNa" zabda. Vido. su. ca0 1, 193. "nischubhaNa" piM. ni. 373, nicchipaNa. tri. (nicchina)mInayI dunicchubhaNa. na. (nicobhana ) samudAya mAMyI 21. dUsare se pRthaka kiyA huA. dUra 123 / / phi||2 1231. samudAya meM se Separated by other. vize* 203; dUra karanA; bahiSkAra karanA. Excom. nicchiraNa. tri. ( nistIrNa ) tarI pAra municating. piM0 ni* 189; pi. ni. pAmesa. taira kara pAra pAyA huA. (One) who has crossed.nicchuya. tri. (nicchuta) supa samApiyuta. prava0 304 -bhavasamuda. tri0 (-bhava- sukha samAdhiyukta. Possessed of samudra ) saMsAra samudra tarI pAra pAme. happy contemplation. bhaga. saMsAra samudra ko tera kara pAra pAyA huA. | 12, 1; (one ) who has crossed this nicchUDha. na. (niSThyUta ) yUM dhUMkanA. ocean-like world prava. 30 Spitting. vize. 501; naMdI0 38 nicchida. tri0 (nizcchi3) mA chidrana leya, vivA0 2; (2) nikSipta; viparAye; te. jisa meM chidra na ho vaha. Without zA. nikSipta; bikharA hubhA; phailA holes. bhaga0 7, 1; su. ca. 6, 75; huA. scattered; stretched. pana. nicchiya. tri. (nizcita) nizcaya rekha. 3 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nicchoDaNA] ( 302 ) [ nijr' - nicchoDaNA. strI. (nicchATanA ) 42vI. halakApana karanA. Causing lightness. rAya* 266; nicchoDia. tri. (nicchoTita ) suNch| nANe. pAca diyA huA. Wiped. pi. ni. 276 nija. tri. (nija) pAtAnu. nijakA; nijI. One's own. vava. 7, 3; nijavagga. puM. (niryAmaka) pAra pahAyAnA2; mArAdhanA 42nAra, mArA4. pAra pahuMcAna vAlA; bhArAdhanA karane vAlA; pArAdhaka. (One) who conveys across%3; a devotee. ogha. ni. 28; Vnijuja. dhI* I. ( ni+yuja ) sg. joDanA. To join. nimuMjae. vi. dasa. 8, 35: nijutta. tri. (niyukta ) 52252 vaTuM. barAbara vyavasthita kiyA hubhA; ThIka jamAyA huA. Well, properly arranged. prova. 23, nijaraTTha. na0 (nirjarArtha) bhakSayane mATa. karma-kSaya ke liye. For the destruc tion of Karinas. dasa. 6, 5, 2, 3; prava. 102; nijara. tri. (nirjarArthin ) manA kSaya 42vAnI vAlI. karmoM ke kSaya kI icchA vAlA. (One ) desirous of destroying the Karmas. dasa. 6, 4, 2, 3, nijaraNa. na. (nijeraNA) ayu. jharanA; Dozing; trickling rAya0 224 nijjaraNA. strI0 (nirjaraNa) manI niorn. karma kI nirjarA. The decay or destruction of Karmas. #60 gaM.1, 15; nijjarattha. na0 (nirjarArtha) mA mATe. karma kA kSaya karane ke liye. For the purpose of destroying Karmas. vize0 16; nijjarA. strI. ( nirjarA) meM zikSA mana dU2 425 / tenava tatpabhAnu sAtamuM tatpa. karma kSaya; karmoM ko dUra karanA; nau tatvoM meM se sAtavAM tatva. Decay or destruction of Karipas; the 7th amongst. 9 realities. paNaha. 2, bhaga. 2, 57,38,6; utta* 28, 14; sama0 5; sU. pa. 2,5, 12; ogha nibhA* 141; pi. ni. 671: prava. 687 68.; gacchA . 11; ka. pa. 7, 16; - apehi. tri. (-apekSin ) nizane 427 // 2. nirjarA ko cAhane vAlA. (one)desirous of causing decay of Karmas. pAyA. 1, 8.7, 5, utta0 2, 37:-karaNa. na0 (-karaNa) ni / 32vI te. nirjarA karanA. the act of causing decay of Karmas. ka. pa. 7, 55 nijjariya tri0 (nirjIrNa) ni| resa. nirjarA kiyA huA. Destroyed; decayed. bhaga. 3,3, nijjavaga. puM. (niryApaka) sNthaa| nirvAha karAvanAra saMthAro karelo hoya tene sadupa zathA 68 12nA2. saMthAre kA nirvAha karAne vAlA; saMthArA kiyA huA ho usako sadupadeza se dRDha karane vAlA. ( One ) who advises other to be firm in observing Santhara. bhatta. 43; nijjavaNA. strI0 (niryApanA) nigamanarape prarUpaNA jema dhUma hovAthI agninI sthApanA. nirgamana rUpa se prarUpaNA: jaise dhUma honese agni kI sthApanA. The conclusive statement e. g. to establish that there is fire on Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijjavaya ] ( 303 ) the mountain by the presence of smoke thereon. vize* 2932; nijavaya. puM0 ( niryApaka ) ne sarva pAlana karI zake evA prakAre prAyazcitta ApanAra. jinheM saba pAlana kara sakeM aise prAyazcitta dene vAlA. One who prescribes such an expiation which all can undertake. bhaga0 25, 7; nijjarddita. va0 kR0 tri0 ( pAravyajat ) tyAga $2tuM'. tyAga karatA huA. Abandoning. piM0 ni0 661; nijjANa. na. ( niryANa ) rAla vagerene nisavAnA bhArga rAjA ityAdi ke nikalane kA rAjamArga. A road for kings etc. | sU0 pa0 4; nisI0 8, 2; ( 2 ) arbhathI chuTate; saMsArathI nisavu te. karma se chUTanA; saMsAra se nikalanA. freedom from Karmas; salvation. zrAva 4, 8 - kahA. zrI 0 ( kathA ) rAjanI nagarathI nIkalavAnI dhAmadhUmanI vAta-vaNuM na. rAjA ke nagara se nikalate ravAnA hote samaya kI dhUmadhAma kI bAta-varNana. & story of the procession at the time of the departure of a king. ThA0 4, 2; - gidda na0 ( -gRha ) navA ghara nikalane kA makAna the house of departure. nisI0 23 - magga. puM0 ( - mArga ) nIsavAnA 22to. nikalane kA mArga. exit. jaM0 pa0 8. 5, 117 118 rAya 0 71: nAyA 1; ( 2 ) thA chuTavAneo bhArga karma se chUTane kA mArga. the path to be free from Karmas. Ava0 4, 8; nijjAmaya tri. ( niryAmaka) mukhya manAsI. jahAja ko calAne vAlA; nAvika; mukhya puruSa; The captain of a ship. vize* [ nijjuti 1145; 2656; mata0 18; ( 2 ) sNdhaare| karanAranI paricaryA-sevA karanAra sAdhu. saMthArA karane vAle kI paricaryA sevA karane vAlA sAdhu. an ascetic who serves ( one ) who is performing self death. prava0 17; 637; nijjAvana. puM0 (niyamika ) lubhe| "nijjavaga" 6. dekho " nijavaga " zabda. Vide 66 nijavaga" saMthA 0 108; nijjAviyAra. tri0 ( niryApayitR ) nirvAha 2nAra; pAra pAunA2. nirvAha karanevAlA; pAra lagAne vAlA. Sustainer; (one ) who conveys across prava0 552; nijiUNa a0 ( nirjitya ) tIne. jota kara. Having conquered. su. ca* 2, 382; niDijanna. tri ( nirjINaM ) dUra rela; niresuM. dUra kiyA huA; tyAga kiyA huA. Cast aside; abandoned. utta* 26, 71 kapa 0 2, 17; nijiya. tri0 (nirjita) te Conquered. utta* 33, nijIva puM0 ( nirjIva ) rIte niASTa banI muvelA jevA dekhAva vAnI vA prANa na hoM aise nizceSTa bana kara mRtaka sA dikhAne kI kalA. The art of showing oneself like a dead man. nAyA0 1; zrava0 For Private jItA huA. 35; zra0 na hoya tethI nijjuti. zrI* ( niyukti ) sUtranAmarthanI vizeSarUpe yukti lagADI ghaTanA karavI te; nikSepa upedghAta ane sUtra`ika ema trA aAranI niyukti sUtra ke artha kI vizeSa rUpa se yukti lagAkara ghaTanA karanA; nikSepa, ugeddhAta ora sUtrasparzika isa taraha 3 prakAra kI niyukti. The explanation of the meaning of a Sutra Personal Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijjUDha] ( 304 ) [niTTA by bringing out its special ja.pa. 1, 10; propriety; three kinds of Nir-nijjhAi. tri. (niAyin ) pAra vAra yukti. aNujo0 149; sama0 50 168 / nepAnI vivA. bArabAra dekhane kI Adata bhaga. 25, 3; piM. ni.1; vize0 1070 | arai. ( One ) who habitually (2) sUtranA arthanI yuti vinAra vA35 | ___sees often. zrAyA0 1, 5, 4, 157; 4! anya. sUtra ke artha kI yukti darzAne vAlA nijhAhattAra. tri. (niAtR) yA 72. vAkya vA graMtha. a sentence or book | nAra; me pazu yitana 12nA2. dhyAna showing the propriety of the dharanevAlA; ekAgratAse citavana karanekAlA. meaning of a Sitra. ogha. ni. Concentrator; contemplator. 1; naMdI. 45; sama* ; utta0 16, 4: nijjUDha. tri. (niyUDha ) zAkhamAthA sArAMza nibhAyamANa. va. kR. tri. (niAyamAna) tA2vI desa. zAma se sArAMza chAMTa kara | yAna 42to. dhyAna dharatA huA. dhyAnastha. nikAlA huA. Extracted; selected 1 (One) contemplating or conpurport from a scripture. bhaga. | centrating. bhaga. 10; 1; 1, 1; (2) samanAza. amanojJa. not nijhAsaittAra. tri. (niApayita) mana beautiful. aogha. ni. 548; kSaya 72nA2. karma kA kSaya karanevAlA. nijjUhaNa. na0 (niyUhana ) 27 lAra muzbu The destroyer of Karma. 1910 ta. gacchake bAhara rakhanA. Excommuni. 1, 3, 3,1177 eating from an order. prava. 161; nihavibha. ni. ( niSThApita ) 62 720; 15 nijjUhaNA. stro0 ( niyUhaNA )vizeSa 2yanA. rela. dUra kiyA huAH Aya kiyA huA. vizeSa racanA. Special arrange. Set aside; destroyed. pratra. 216; ment. vize0151 (2) 12vaM. gacchA . 42, nizcita karanA. resolving. bhogha. ni. /niTA. dhA. I. (ni+sthA) samAstine bhA0 266 pAma. samApti ko prApta honA. To nijjUhiyavya. tri. ( niyUhitavya ) niSedha come to an end or completion. 42vA yu. niSedha karane yogya. Fit to nidvAra. vize0 627 be prohibited or contradicted. nihA. strI. ( niSThA ) lAta. bhAkta. Devo. veya. 4, 25; tion. su. ca. 1, 178; (2)sidi; nijjoga. puM. (niryoga ) 854264. upakaraNa samAti. siddha; samApta. completion; Means; instrument. pi. ni. bhA. aecomplishment. ka. gaM. 2, 0; (3)nivArI bhASA. nizcayakArI bhASA. nijjoya pu. (niryoga) yote. yojanA. a decisive speech. prAyA* 2, 4, Arrangement. bhaga. 6, 33; 1, 132: -jaNiya. tri. ( -janita) nijhara. puM0 (nimara) pANinAM 1265. jala samAptiyI . samApti se banA huA. ke jharane pravAha. Currents or springs produced from completion. ka. of water.aNujo* 130; bhaga0 5, 7; pa0 4, 55; -bhAsa. tri0 (-bhASina ) Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nihANa ] ( 305 ) [nitika nizcaya ||rii kyA mosanA2. nizcayAtmaka whose desires or purposes are vacana bolane vAlA. ( one ) who fulfilled. bhaga0 2, 1; zrAyA0 1, 6, speaks after deciding. 129 . 4, 193; 2, 4, 1, 132 niTThIvaNa. na. (niSThIvana ) yUM. thUkanA. niThANa. na0 (niSThAna) hahiM gere pAca paratu Spitting. prava0 438; dahI Adi khAdya padArtha. Eatables e. g. | niThura. tri0 ( niSThura ) dhA 522 2. curds etc. dasa. 8, 22; DhiThAI karane vAlA; niSThura; krUra. Cruel; nihANa. tri. (ni:sthAna ) sthAna 2hita. | ____ obstinate; haughty. nisI0 8, 5; sthAna rahita. Without a place. vivA. niDAla. na0 ( lalATa ) mAla; pAsa. bhAla; kapAla. Forehead: bhaga. 3, 1; su. niTThANagaM. na0 (niSThAnaka) gat "niTThANa" | ca0 1, 371, 7, 150; paNa00 1, 3; za6. dekhA " niTThANa" zabda. Vide. nira0 1, 1; uvA. 2, 94: 99; "niTThANa" paraha. 2, 5: nirANa. tri. ( nimna) nIye: galIra; . nihika. ni. ( naiSThika) dhamanI 52 / 74 nIcA: gaMbhIra; gaharA. Low; deep. sU0 yuita. sarva dharma paryata varti; dharma kI parA- pa. 10 -uraNaya. tri. (-unnata ) kASTA ko prApta kiyA huA. ( One) yunIyu. UMcA nIcA. high and low. reaching the highest point in bhaga. 7,6 religion. paraha0 2, 3, nirAhaga. puM0 (ninhAvaka) tatpane chupAvanA; nihiya. tri. ( niSThita) ni4 pAmelA samApta nincha5. tatvako chipAne vAlA, ninhava. rela. niSThA pAyA humA; samApta kiyA humA.. A heretic. ogha. ni. bhA. 40: Firin; devoted to; completed. | nirAhaya. tri0 (ninhavaka ) tatvane chupAyanA; (2) si resa: nigasa. siddha kiyA, ni-ya. tatvako chipAne vAlA; ninhava. A huA; paidA kiyA huA. produced. . ___heretic; ( one ) who conceals zrAyA. 1, 5, 6, 168; zrova0 43; jaM. the truth. bhova. 41%; pa. veya. 2, 16; vava. 6, 1; (3) /nirAhava. dhA* I. (ni+nhava) chupAyu; sArI te 2 ghAya. barAbara banA huA; saMta. chipAnA; gupta rakhanA. To conacchI tarahase pakA huA. well cooked, ceal; to hide. prepared, completed. piM0 ni. nirAhavija. vi. utta. 1, 11: 16170rAya0275: vava. 1,23; bhaga. nirAhava. pu. ( ninhava ) na zanayI adhika 6,1. 7 -kaDa. tri. (-kRta) niyA athavA viparIta vadanAra; satya bAtane chupApaame tavIrIte rekha. acchI taraha se kiyA panA2. jaina darzana se adhika athavA viparIta huA. well done. pi. ni. 171; bolane vAlA; satya bAtako gupta rakhane vAlA. -Tu tri. (-artha )| prayoga si A Heretic; ( one ) who oppo. yayu cha te; ghaTAyanI si ibhesavanA2. ses Jainism or conceals the jisakA prayojana siddha huA hai vaha; iSTArtha truth. vize0 2297, kI siddhi ko prApta karane ghAlA. ( one )! nitika. tri. (natyika ) nityanu: zAnu. Vol 1/39. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nitta ] ( 306 ) dainika; nityakA; hamezAkA Daily, diur feeling with understanding. nal. paNha * 2, 5 bhaga0 13, 5 pakSa- 35; faa. ao ( aa ) Aa; miu. aa; ata. | faqiu, u. ( fagia ) ava: 46y ; AmarIne lekara; grahaNa karake; prApta karake. Accepting, taking. sUya. 2, 4, 4; nidANa na0 ( nidAna ) 2: bhUta. kAraNa mUla. Reason; origin. vize0 1053; nidAya. puM0 ( nivAca ) unhAte. garamI kA mausama grISma Rtu. The summer season, G. q., 122; 15. A. bhA0 237; jIvA. 3, 1; niimukkha. puM0 ( nidrAmoca) havu : nidrA chor3avI te bhagavaM te uThanA; nidrA kA tyAga karanA; jAganA. To wake up utta 26, 18; nidaya. tri0 ( nirdaya ) yA vinAno. dayA rahita. Cruel 0 ni0 360; nihArasaNa. na0 (midarzana) bhI dRSTAMta. udAharaNa; dRSTAMta. Illustration. 10 ni0 176; An eye. AyA0 1, 4, 3, 138, nitusa. tri. ( nistuSa ) nirmala zatarAvinAnu. nirmala; chilake rahita. Pure ; without husk or chaff parAi 02.4; niteja. zri0 ( nistejas ) tena vinAnuM teja rahita; nisteja. Lack-lustre; lustreless vivA0 2; niteya. tri. ( nistejas ) telIna; muM. teja hona; nisteja, Laok lustre, splendourless nira01, 1, bhaga- 6,33: nitthariyavva. tri. ( mistaritathya ) pAsana 2vA vu. pAlana karane yogya. Fit to be fulfilled. su0 ca0 4, 312; nitthAraNA. strI0 ( mistAraNA ) dhArela abhane pAra pADaluM te. soce hue kArya ko pAra lagAnA Completing an act which is thought over: fulfil ment. jaM* 10 nitthAriya. tri0 ( nistArita ) Ahe; mahAra resuM. nikAlA huA; bAhara kiyA huA; prakaTa kiyA huA. Cast out; revealed; thrown away. bhaga0 2, 1 V nirdosa ghA* II. ( ni+dRza ) heppADavu . dikhAnA. To show. nivasei. bhava016, 6, nidaMsijjassaMti. ka0 vA0bha0 sama0pa0 170; midaMsi. tri0 ( nidarzita ) heppADelu; tAvelu dikhalAyA huA; batAyA huA. Shown; related. zraNujo0 16; nidA. strI0 ( nidA ) samanyupUrva : venA vezvIte. jJAna pUrvaka sahana kI jAne vAlI eka prakAra kI vedanA, Sensing of a [ niddA niddA. zrI0 ( nidrA ) nidrA; dha; darzanAvaraNIya rmanI me ati. nidrA; sAmAnya nidrA; darzanAvaraNIya karma kI eka prakRti, Sleep; ordinary sleop; a variety of sight-obscuring Karma. sama0 6; su0 ca0 3, 104, utta. 17, 3. 33, 5; aNujo0 127; dasa0 8, 52; ka0 gaM0 1,51, 4, 16; 6, 12; pra0467; 1268; kappa0 4, 366 - (i) duga. na0 (-vika nidrA bhane prathavA, nidrA aura pracalA. sleep and drowziness. ka0 pa0 2, 32: ka. gaM. 2, 6; 20: - paMcaga. na0 ( - paJcaka ) nidrA, nidrAnidrA, athalA, pracakSApracalA, zizuddhi nidrA e pAMca nidrA nidrA, nidrAnidrA, pracalA, pracalApracalA, thiddhi nidrA ye pAMca nidrAeM sleep For Private Personal Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidAna-ya ( 307 ) [niddhamaNa deep sleep, drowziness and duHkha rahita. Free from sorrow. drowziness and Thinadhi prava. 1477; Nidra. ka. pa. 4, 56; -payalA. nisa. puM0 (nideza) niza; bhAsA. nirdeza: strI0 ( -pracalA ) nidrA ane prayA; subhe zrAjJA. Command; order. (2) jAge te nidrA ane beThA beThA udde te pracalA. patApa. batAnA. showing. bhaga0 3, nidrA va pracalA; sukha se jAgRta rahanA vaha 1; 7; aNujo0 129; zrAyA* 1, 5, 6, nidrA aura baiThe 2 UMghanA vaha pracalA. sleep 169; ThA0 8, 1; vize0 975; 1526; and drowziness. ka.pa. 4, 18, 70; -vatti. tri0 (-vartina ) yAjJA jArI; prava. 1268% tAhA2. AjJAkArI; tAbedAra; obedient; V nidAa-ya. dhA* I. ( nidrA ) nidrA servant. dasa 6, 2, 15, 24; 72vI; . nidrA lenA; sonA. To niddosa. tri. ( nirdoSa ) hauSa 2Dita, zu sleep. nimaya. doSa rahita; zuddha; nirmala. Fault. nihAeja. vidhi. bhaga0 5,4; less; pure. aNajo* 128; ThA0 7, 1; nidAyittae. he. kR. veya. 1, 16; niddha.tri. (snigdha ) yi yasavAla niddAyamANa. va. kR. bhaga. 5, 4, dasA. cikanA; cikanAhaTavAlA. Smooth. (2) puM0 sne yiza. snaha; cikanApana. love. niddAnihA. strI. ( nidrAnandrA ) 8 nidrA; kappa03, 34, 4, 15; ka. pa0 2, 89; 4, zanAvaraNIya bhanI prati. ati 10; prava0 141; pAyA. 1,5.6, 170: 2, gADha nidrA; darzanAvaraNIya karma kI eka 1, 5, 26; bhaga08,6; viza0 308; dasA. prakRti. A deep sleep: a variety 3, 61: piM. ni. 188; jIvA. 1: utta. of sight-obscuring Karma. 33, 4, 36, 20; sama0 33; su. ca0 3, utta. 33, 5:06, 1; aNujo. 127 124; bhatta0 157; -sama. tri. (-yama) sama. ka. gaM. 1, 11, tigha-5zI sarAsa2. snigdha-sparza ke nihArita. tri. ( nirita ) Desa; vihArera samAna. like oily touch. ka0502,86; phADA huA; vidArita. Torn; rent. niddhata. tri. (nimAta ) ajimA nAyI paraha. 1, 3, zAdheya. agni meM DAlakara zuddha kiyA huyAH niddiTTa. tri. (nirdiSTa ) DelaH tAvelu. agnipUta; jalAyA huA. Burnt: reduc. kahA huA; batAyA huA. Pointed out; ed to ashes: purified in fire. related. kapa0 2, 15, prava. 83; utta. 25, 21, vize0 13, 48; 1511; (2) puM0 niddhaMtasatta. na0 ( * ) ni 54 5unI 124 / bheruyAkSiNa 125nA meM nirdayatA: krUratA. Cruelty. mu. ca0 13, na vAsI. (2) puM0 prathama naraka ke meru 77: sa dakSiNa tarapha kA eka navAsA. ! niddhamaNa. pu. ( nirdhamana ) nAsI; pAra: hellish-abode to the south of bhArI. nAlI; morI. Gutter; cess. Meru of the lst hell. 310 EUR, 9; pool. jIvA0 3, 3; zrodha0 ni0 466; ni dukkha. tri. (nirdaHkha ) 65 2hit.| pana. 1; kappa. 4, 88; Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niddhayA] ( 308 ) [ni-paDa niddhayA. strI0(snigdhatA) nitA; yIza. __ogha. ni. 56; bhaga0 7,6 snigdhatA; cikanAhaTa. Oiliness. bhaga. | ninna. tri. (nimna )nIyu. nAMcA. Lower; 8,9; nAyA... following. utta. 12, 12; dasA06, 1; niddhAittA. saM.kR.a. (nirvAgya ) nIlIna, nimazra. tri. (nimnaka) niyatI. nIce kA hoDIta. nikalakara; dauDakara. Having ____Lower. vivA0 3; come out; run out. bhaga. 7,6 | ninnagA. no0( nimnagA ) nahI. nadI. A nidhdUma. tri. (nidhUma ) dhuumaa| paranu. dhueM | ____river. paraha. 2, 4; se rahita. Smokeless. bhova. 1.; ninnaya. . ( nirNaya ) nizcaya; saMzayana nidhUmaga. tri. ( nidhUmaka ) dhumAthA samAva. nizcaya; saMzaya kA abhAva. Deci. zahata. dhueM se rahita. Smokeless. vize0 | sion; resolution. vize0 315; ninnayA. bI0 (nimnagA) nahI nadI. A niLUya tri. ( nirdUta ) 2 resa. dUra kiyA ____river. vize. 1027; bhatta0116; huA. Shaken off. bhova0 Vninhava. dhA. I. (ni+nhava ) gopaqj; niddhoya. tri. (nidhIta ) dho nAmesa. dho chupAyu. gupta rakhanA; chipAnA. To hide; ____ DAlA hubhA. Washed. ka. pa. 1, 1; to conceal. nidhaNa. na. ( nidhana ) matyu; sasAna. | ninhave. vi0 dasa0 8, 32; mRtyuH mauta. Death. paraha. 1, 1, 2, ninhavaNa.na. (ninhava) , dhupAla. panna. 1; gupta rakhanA: chipAnA. Concealment; nidhaNa. tri. ( nirdhana ) dhana hita. nirdhana; ___hiding. vivA0 2 ___ dhana hIna. Poor; penniless. vivA0 3; nipaJcakkhANa. tri. (niSpratyAkhyAna ) ne. nidhatta. na0 (nidhatta) tana mane 24. koI jAtanuM paccakhANa-tyAga nathI te. varta sivAya koI kAraNathI pheraphAra na jisa ko kisI taraha kA paJcavANa-tyAga thAya evI rIte kamane bAMdhavuM te; karmAnA nahIM hai vaha.One who has no vows. pacane me 12. udvartana va apavartana ke bhaga0 5, 6, dasA0 6, 4. -posahova. sivAya anya kisI bhI kAraNa se vikAra vAsa. tri. (-pauSadhopacAsa )oI na ho isa prakAra karma kA bandhana karanA: jAtano tyAga nathI tema je kadI poSe ke karma baMdhana kA eka prakAra. Binding upavAsa 52te| nayA te. jisa ko kisI taraha of Karmas in such a manner kA tyAga nahIM hai, arthAt jo kabhI poSA yA that they do not change upavAsa nahIM karatA hai vaha. one who except by Udvartana and has no vows such as fasting etc. Apavartana. ThA0 4, 2, 8, 15 maga07, 3. dasA0 1,4; V nidhA. dhA* I. ( ni+dhA ) dhAraNa 42. |V nipaDa. dhA*I. (ni+pat ) . paDanA. dhAraNa karanA. To. bear; to put on. To fall. nihe. dasa. 10,1;8; nivaDai. utta. 10,1: nihAvae.pre. vi.dasa. 10,1,8% nivaData. va. ka. sa. ca. 1, 272; ninAda. puM0(ninAda ) . zabda. Sound. /ni-paDa. dhA* I. (ni+pat ) 57. paDatA. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni-paDa ] To fall. nivayaMti. rAya0 183; nivaiMsu. bhU0 zrAyA0 1, 9, 33. nivayamANa. va0 kR0 bhaga0 5, 4. V ni-paDa. dhA0 I ( ni+pat ) AdhyAti pAta-hiMsA ravI. prANAtipAta-hiMsA karanA. To kill; to injure. nivAtaejjA. pre0 vidhi0 sU0 1, 7, 6, V ni-paDa. dhA0 I ( na - pat + Nic ) hiMsA 2vI; bhAravu hiMsA karanA; mAranA. To kill; to injure. ( 306 ) nivAyae. pre0 sU0 1, 1, 1, 3: nivAyaejjA. pre0 vi sU0 1, 7, 60 nipAtiNI. bI. (nipAtinI) sanmuna paDatI zikSA, sanmukha giratI huI ( zilA ). ( A stone ) falling in front. "silAhi hammAnti nipAtibIhiM" sU0 1, 5, 2, 6 farger. fir* (forgor ) agt; fiya, agt; nipura. Clever, adept. bhaga0 16, 3; nipUra. puM0 ( nipUra ) nahI vRkSa; pIpalanI bhelata. naMdI vRkSa pIpala kI eka jAti. The Nandi tree; a species of Pipal tree. AyA0 2, 1, 0, 45; facq. ft. (fax) sa's sufaj; zu6. kalaMka yA dAga rahita; zuddha. Stainless; pure. jaM0 10 bhaga0 2, 8; niSpakaMpa. tri0 (niSprakampa ) nizvasa; sthira. nizcala; sthira Steady; motionless. parAha0 2, 5 sama0 20 o0 21; nipagala. tri. ( niSpragala) jIsasa na TapaDe teyuM. bilakula na dipakane vAlA. That which cannot ooze out at all. zradha0 ni0 bhA0 34; frouverkhANa. tri0 (niSpratyAkhyAna ) pratyAkhyAnathI rahita. pratyAkhyAna se rahita. Free from a vow. bhaga0 7, 1; [ niSpariggaha niSpaccavAya. tri* ( niSpratyavAya ) vighna rahita. vighnati. Free from obstructions, bhatta0 24; niSpaTTa tri0 ( niHpRSTa ) mAM rI puchavAnuM na rahe ; vyatispaSTa. jisameM punaH pUchane kA na rahe aisA; atispaSTa. Very clear; lucid. uvA0 6, 174; 7, 216; nippaDikamma. tri0 ( niHpratikarman ) prati3-saMbhAla-sAzvAra - cikitsA vinAnuMpratikarma saMbhAla - cikitsA hona. With* out remedy. prava0 6301 - sarIra. tri0 (zarIra ) zuzrUSA - sArasa A vinAnuM zarIra chebhenuM te. zuzrUSA - sAlasamhAla hIna zarIra vAlA ( one ) whose body is without nursing. prava0 530; niSpIDakammayA. zrI. (niSpratikarmatA ) upAyane abhAva; cikitsAdine abhAva; zuzrUSAna 52vI te upAya kA abhAva cikitsAdi kA prabhAva; zuzrUSA kA na karanA. Want of treatment or administration. utta0 13.76; sama0 32; nippaDiyAra. tri0 (niSpratikAra ) pratiaraupAya rahita nirupAya. Without remedy. paNdda0 1, 1; nippaDivayaNa tri0 (niSprativacana ) the uttara na khAyI zur3e te. uttara na de sakane vAlA. (One) who cannot reply. sama0 34; nippatti. strI0 (niSpatti ) siddhi siddhi. Attainment. pratra0 607; 1237; For Private paMcA0 18, 22; facqa. Ik. ( fasta ) a412 adg; malvasuM. taiyAra; banAyA huA. Made ready; created. prava0 510 kappa0 4, 66; niSpariggaha. tri0 ( niSparigraha ) parigraha Personal Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nippAiUNa ] ( 310 ) [nibaMdha 2hita. parigraha rahita. Possessionless. __ nAyA. 4; aMta0 6, 3: kApa. 4, 11; "ni hAnippariggahA" utta.1444%B uvA. 7, 216 nippAiUNa. a. ( niSpAya) zata; panA- | niSpharaNa. tri. ( niSpanna ) utpanna ye. vIna. karake; banAkara. Having done; / utpanna. Born. aNujo0 130; 132; produced. su. ca0 1, 185; nippANa. tri. (niSprANa ) prAthA rahita; niSphatti. zrI. ( niSpatti ) utpatti. utpatti. bharekha. prANa rahita; mRta. Lifeless; | ____Origin. vize0 7; bhatta0 76; paMnA. dead. nira. 1, 1: nippAva. na0 (niSpAva ) dhAnya vizeSa; yosA.. niSphana. tri0 (niSpanna) tayAra 51. taiyAra. caulA-dhAnya vizeSa. Pea; a kind of Ready. . ni. bhA. 1; bhogha. corn. bhaga0 6, 10; prava. 1.11; ni. 681 nippAviya. tri. (niSprApita ) taiyAra 4relu. niphAiya. tri. (niSpAdita) 34na resa. taiyAra kiyA huA. Prepared. jIvA0 3, | utpanna kiyA huA. Produced. "nipphA IyA ya sIsA" prAyA* ni0 1, 8,1, nippiTTa. tri. ( niSpiSTa ) sArIrIta paTalaM. 270; -niphana. na0 (-niSpanna ) sArI acchI tarahase pIsA huA. Well pound- rIte taiyAra rela. acchI tarahase taiyAra kiyA ed. pi. ni. 62 huA. prepared well. piM. ni. 231; nidhivAsa. ni. ( niSpipAsA) pipAsA- | niSphAyaga. vi. ( niSpAdaka ) manAyanAra tRpayA hita: nimaH nirasI. pipAmA- utpanna nA2. banAne vAlA; utpanna karane tRSNA rahita; niSkAma; niHspRhI. Free vAlA. Producer; creator. vize. from thirst, desires; disinterest. ed. utta. 16, 44; paraha. 1, 1: niphAva puM0 (niSpAva) dhAnya vizeSa; vAla. nippiha. tri0 (niHspRha ) nira562 dhAnya vizeSa; vAla. A particular seed. hita. ni:spRhaH icchA rahita. Free dasA. 6, 4; jaM. pa. sUya. 2, 2, 63, from desires. gacchA0 57: bhaga. 6.721, 2; (2) bhAsAna zrI nippulAva. pu. ( niSpulAka ) yUpana lAga raDaM me tAla. mAsA ke tIsare bharatakhaMDamAM thanAra 14mA tIrthaMkaranuM nAma. hissa jitanA eka vajana. a third part jaMbUdvIpa ke bharatakhaMDameM honevAle 14 veM tIrtha- of a Masa ( a particular kara. The 14th Tirthankara to be weight.) aNujo0 133; born in Bharatakhanda of | nipphAvaya. puM0 (niSpAvaka ) pAsa pAnya Jambidvipa. mama0pa0 241; prava. / vizeSa. vAla: dhAnya vizeSa. A kind of 266; pulse. To 96 niSphada. vi. ( niSpanda) aganA 5241nippheDaNa. na0 ( niSphoTana ) hezanati. vinAnA: sana yAnAdiliyA hita. spaMda. saMtApaH zrAphana. Distress. gANa. aMgakI asthiratA rahitaH zAnta. Motion. /nibaMdha. dhA. I. (nibandha) mAdhavaM. less: still. " tahiM tahiM nizcalaM niphaMda" | bAMdhanA To tie. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nibaMdha ] ( 311 ) [nimaMtaNa nibaMdhaI. utta. 29, 4, vinAnu. bhaya rahita; nirbhaya. Fearless; /nibaMdha. dhA* I (ni+bandha ) mAMdhayu.. dauntless. vize0 2536; su0 0 5, at181. To bind. 40; vivA0 2, nibajjhati. su. ca0 2, 324; nibhara. tri. ( nirbhara ) vyAsa. vyApta. nibaMdha. pu.(nibaMdha) nizcaya, nizcaya. Reso. ____Occupied. bhatta0 118; lution. (2) mA. zrAgraha. persua. ! nibbhAhattA. saM. kR.(nibhAtayitvA dhane. sion. bhogha. ni. bhA. 6. vize. dekhakara. Having Been. bhaga* 15, 1; 1877; nimbhijjhamANa. va. kR.ni. (nirbhidhamAm ) V nibiDIkuNa. dhA* I. ( nibiDa + kR) atizayapaNe hAtu. atyanta bhidA hubhA; bharapUta 42. dRDha karanA. To harden. vizeSa rUpase china. Pierced exces"dhajivi nidhi karAtIti" sively. jIvA0 3, 4; niviDI kuNai. su. ca0 7, 78; nibaddha tri. (nibaddha) mAgheryu: syevaM; have. nibolijjamANa. . kR. vi. (niSukhya- baMdhA humAH racA humA; jamAyA hupA. Tied; mAna ) humato. DUbatA huA. Drowning. ___arranged. naMdI0 45; piM. ni. 331; paeha. 1, 3, rAya. 95; ka. gaM0 1, 39: sama. pa. nibaMdha. puM. (nibandha) mA. zrAgraha. Per. ! suasion. pi. ni. 369; | nibha. tri. ( nibha ) samAna; tujhya; 12252. nikhui. vi. ( nihita) pAlImA mesa. samAna; tulya barAbara. Like; similar jalameM DUbA huA. Drowned. pi. ni.! __to; equal to. utta034, 4: bhova0 10; 505; rAya. 66; nibhaMchaNA. zrI. (nirbharsamA ) rAmalI; nibhidijjhamANa. tri. ( mibhidhamAna ) ti22412. hara dikhAnA; tiraskArayukta vacana. hAtu. bhedita hotA humA. Being Frightening; reproaching. 214. 1 divided. rAya* 56 VnimaMta. dhA* I. (ni+mam ) nimatra nibhaMjaNa. na. (nirbhajana) purI 54thaan| 52.nimaMtraNa karanA; bulAnA. To invite. vagere talI lIdhA pachI avazeSa rahela, nimaMttae. ogha. ni. 525; dasa. 5, para dhI; 625 dhRta. pUrI pakkAma ityAdi 1, 37; ko bhaMjane ke gada zeSa bacA hA ghA: nimaMtijjA. vi. AyA. 1, 7, 1, 117 dagdha ghRta. Boiled ghee which nimaMtayaMta. va. kR. utta0 14, 11; remuins after something is nimaMtemANa. zrAyA. 2, 1, 3, 21 fried in it. prava. 231% nimaMtaNa. na0 (nimaMtraNa) nimaMtraNa sAmAtraya nibhacchaNa. na* (nirbhartsana) ti227||2 4231; nAtaka nimantraNa; AmantraNa; nyautA. rAva. tiraskAra karanA; DarAnA. Re. Invitation. utta0 2, 38; prava0 130; proaching: insulting. paraha * 1, pi0ni0 179; --vattha.na.(-vasa)nima3. piM.ni. 210; gacchA054; trita thaye vastra. nimaMtrita vastra. an nibhaya. tri. (nirbhaya ) bhayarahita: 15. invited garment. nisI0 15, 34; Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimaMtaNA] ( 312 ) [nimitti nimaMtaNA. strI. ( nimaMtraNA ) mAmAtra nimijja. dhA. I. (ni+masj ) pakSA: zrAmaMtraNa. Invitation. prava0 767; pA9mA masasa. bhigonA; pAnI meM malanA. paMcA0 12, 2; To plunge in water; to rub nimaMti. tri0 ( nimantrita ) nimatram in water. hogheta; mAtarekha. nimaMtrita; nimaMtraNa diyA nimijai. ka. vA. uvA. 7, 197; huA. Invited. sa. ca. 7, 278; nimitta. na. (nimitta )29 hetu. kAraNa; nimagga. tri. (nimagna ) mesa. DUbA huA. hetu. Reason; cause. vize0 56 Plunged; sunk. su. ca. 1, 366 2.68% nisA. 10,7; piM. ni. 312; paraha. 1, 3; bhaga03,3; bhata036; paMcA0 13, 18; nimaggajalA. strI. (nimamajalA) timisa prava0574: prava* 651; (2) zubhAzula guphAne madhyabhAge AvelI eka nadI, ke jenA sUcaka nimitta zAstra; zukana Adi cihathI pANImAM paDatI kalevara vagere vastu bI zubhAzubha sanI 48panA. zubhAzubha sUcaka 14 che. timisa guphA ke madhyabhAga meM AI nimitta zAstra; zakuna Adi cinha se zubhA. huI eka nadI ki jisa ke jala meM giratI zubha phala kI kalpanA. Science of huI zava zrAdi vastu DUba jAtI hai. A omens; augury. uta. 17. 18; river in the iniddle of Timisa parAha. 2, 1; sUya. 1, 12, 1; vize. cave in which any object 2163: 0ni0408435: gaNi0 70; thrown such as a corpse etc. dasa.8,51,-prAjIvayA.strI. (-mAjI. sinks. jaM. pa. vikA) nimittazAstrathA mAvi yasApakI Vnimaja. pA. I. (ni+maja ) ma. te. nimittazAstra se prAjIvikA kA calAnA. banA. To plunge in water. maintaining oneself on augury. nimajati. parAha. 2,2; ThA. 4,4: -kahaNa. na. ( -kathana ) nimajiuM. ha. kR. utta0 32, 105 bhAvI sukha, duHkha, zubha, azubha vagere kahevAM nimajjaka. tri. ( nimajaka ) nAna 42di te. bhAvI sukha, duHkha, zubha azubha ityAdi kA pANImAM DubakI mArI theDe vakhata paDI rahe kathana karanA.. informing future nAratA5sa; tApasanI ye ta. snAna karate happiness etc. prA. 652: ---paMDa hue pAnI meM DubakI mAra kucha samaya taka puM0 (-piNDa ) nimitta mAnAne nisA bhItara rahana vAlA tApasa; tApapa kI eka sevAmA Avate nimitta kaha kara lI jAne jAti. An ascetic who dives for vAlI bhitA. acsepting alrns by a time inside water at the giving some reason. nisI013,62, time of bathing; i class of -vAdi. tri. (-vAdin ) sRSTinA nimita ascetics. Ava0 38 rUpezvarane mAnanAra. sRSTi ke nimitarUpa se nimajjaNamaNa. ni. (nimajjanamanas ) 4- Izvara ko mAnane vAlA. One who com. pAnI pAsA. DUbane kI icchA vAlA. prehends God as the creator One desirous of plunging in of the world. ThA0 8, 1; water. su. ca0 2, 1833 | nimittipra. puM0 (naimittika ) nimittazAzrayA Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimisa] ( 313 ) [nimmaviya bhUta bhavizya banA2. nimitta zAma se bhUta 5, 112; sama0pa0 241; bhaviSya ko jAnane vAlA. augurer. aMta. nimmamata. na0 (nirmamasva) mamatA 2lita3,8 5. mamatAhAnatA. Compassion. nimisa. na0 (nimiSa ) apanA pakSa re.! lessness. utta. 16, 21 (2) bharata nimeSa, palaka. Twinking or kSetramAM thavAnA paMdaramA tIrthaMkaranuM nAma. twinkling of an eye. gacchA . 10 bharata kSetra meM honevAle paMdrahaveM tIrthakara kA nimoliya.ni. (nimIlita) 55 nAma. the name of the 15th resa; Apa bhIye. AMkha baMda kiyA huzrA; Tirthankara to be born in mAMkha mIcA huprA. ( One ) who has Bharata Ksetra. prava.471%; shut his eyes. jIvA0 3. 1; / nimmala. tri. (mirma) malita, zuddha. nimmaMsa vi* (nirmAsa ) masa rahita; dupasu. / mala rahita; zuddha. Dirtless, pure. mAMsa rahita, durbala Without flesh; | bhaga. 2,8 , jaM0 pa..,1226 ., weak. nira0 1,1; vivA. 2; piM.ni. 166 naMdI* stha0 ; bhova0 1 // 22 426: nAyA0 1: bhaga0 2, 1; pana* 2; kapa. 3, 43; (2) pAMyawi nimagAmiNI. bI. ( nimnagAminI )nAye devalokamAM nirmala nAmane eka pAthaDe. sanAra nahI. nIce kI ora bahane vAlI pAMcaveM devaloka kA nirmala nAmaka eka prastara. nadI. A descending river. taMdu.1; a layer named Nirmala in the nimmacchiya na. (nirmazika ) mAna 5th Devaloka. ThA* 6, 1; hA te sAta sthAna. makkhiyoM se rahita nimmalayara. tri. ( nirmabatara ) gr ekAnta sthAna. A lonely place freenimana. atyanta nirmala. Very olear. from flies vize. 2065. prAva. 2,0; nimmaga tri. (nimardaka ) mana, 22, nimmazaH na0 (nirmAlya ) vaganA apaya mardana karane bAbA. ( One ) who .25 5. pAhidevapUjA meM bharpaNa kiye hue massages. parAha* 1, 3, * Flowers etc. offered in nimmadava. tri. ( nimArdava ) the y'. : ship of a ci.mi. 2hita 4. mRdutA se rahita; kaThina Rude; harsh; hard. paNha. 1, 1; nimmavatAra. tri. (nirmApayita) nA. nimmama. tri. ( nirmama ) mamatA-mAsati banAra-pAra Adi nInAra. banAne ti. mamatA-bhAsakti rahita. Without vAlA-dhAnya prAdi utpanna karane vAlA. attachment, pity. sUya. 1, 5, ; Creator; producer of corn eto. utta. 35, 2., jaM.pa. pana. 2, papaha. ThA0 4,4; 2,57 (2) dIpanA bharata5mA nAra nimmavaNa. na0 (nirmApana ) manAya; ni5. 15 mA tIrtha nAma. aMbUdvIpa ke bharatakhaMDa M. banAnA. Creating, making. meM honevAlA 15veM tIrthakara. 15th would. mu.ca. 1, 30 be Tirthaikara of the Bharata nimmaviya. tri. ( nirmApita ) manAvesa. region of Jambudvipa. ** gol varar yur. Made; produced. go Vol 11/40 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimmahiya] ( 314 ) [niya ca02, 24; V nimmisa. dhA* I. ( mimi ) sAMpa nimmahiya. tri. (nirmathita ) manyana rela. vAyavI; sAMbhana 55rATa yA. bhAMkha manthana kiyA huA; mathita. Churned; TimaTimAnA. To wink. sa* ca0 1, 34 nimmisseja. bhaga0 14, 10 nimmA. zrI. ( 8 ) pazto mAga | nimmera. tri. ( nirmAda ) mA vinAnu. caMDI ke Upara kA bhAga. The upper ___ asIma; maryAdAhIna. Limitless; infi. part of a Bandi (jacket). jIvA.. nite. gacchA . 13; nimmalita. tri. (nirmilita ) peTayA pahA2 nimmA. tri. (nimAMya ) mAyA-458 rahita. | ____ sa. peTa se bAhara nikAlA huA. Rs. mAyA-kapaTa-chala rahita. Without gurgitated from the stomach. decsit or hypocracy. naMdI* stha. paraha. 1,3, nimmoya. na0 ( nirmoka ) sanI lI. nimmANa. puM. (nirmANa) me nAmanAme sAMpa kI kAMcalI. Slough. bhatta0 110: maprati nA yathA zarIramA pota nimmoyaNA. vI. ( nirmocanI ) sapanA pAtAnI matinA anusAra pratyagAnIcI . sarpa kI kabulI. Slough manApaTa yatI gaya che. isa nAmako eka karma / prakRti jisake udaya se zarIra ma apanIH2 / niya. na. ( nISa ) : nIya. halakA; jAte ke anusAra aMga pratyaMgoM ko banAvaTa nIca; ghATeyAH patita. Low; mean. hoto jAtA hai. A Karmic nature prava0 13.1 - a. na0( -gotra ) of this name at whose appear. nIya gotra. nIva gotra-kula-vaMza. low ance the limbs and other family. pra. 13.1; organs are fashioned accord naMya. tri.(nija) pAtAnu trIya. apanA. ing to their respective clagsen. khuda kA; saphIpa; AtmIya. ( Of ) pamA 23: sama0 25: 28; ka. ga.1,48 oneself: one's own. su. 1.1.4. nimmAta. tri.(nimIta )nAvehUM. banAyA rAya.34, pi. ni. 163: ka. gaM. 143: huzrA. Created: made. jovA. 3,4: paMcA. 4,4: gaccha. 1.6 pra. 748: nimmAya-pra. vi. ( nimIta ) tA . -AhAra. puM.(-AhAra) pAnAnI mAhAra. banAyA huA. Created; made. khuda kA prAhAra. one's own food. nAyA* 1; prava* 12; (2) niNyAta prava. 021; -kiriyA. zrI. ( -kipA) nipuNa. niSNAta; nipuNa kuzala. skilful; pota potAnI yA anuSThAna. apanI 2 kiyA. adept. kappa. 4, 61; prava* 585; anuSThAna. performing one's nimmitra-ya. tri. (niArmeta ) nAva: own du ties. prava. 1134: -jAi. relu. banAyA huA; kiyA huA; nirmita. naM. (-jAti ) potAnI gati. apanI Created; made. paraha. 1, 2, vize0 svataH kI jAti. one's own caste. 2010: bhaga06, 33, 11, 11; kappa. ka. gaM. 5, 81; -ThANa. na. (-sthAna ) 3, 35; uvA. 7, 205 / pAtAnuM sthAna. apanA sthAna; svasthAna. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyata ] one's own place. su0 ca0 1, 228; - bhAsA. bI0 (-bhASA) potAnI bhASA. apanI bhASA one's language. prava0 446: - bhUmigA. bI0 ( - bhUmikA ) potAnI pahavI; potAnuM sthAna. apanI padavI; apanA sthAna. one's position. paMcA. 5, 44; - saraNa na0 ( -smaraNa ) peAtAnuM maraNu. apanA smaraNa; khuda kI yAda. one's remembrance. bhatta0 1; - sAmattha. na. ( -sAmarthya ) potAnu sAmarthya apanA sAmarthya Atma-zakti. one's power. prava0 1566; niyai. zrI0 ( nikRti ) bhAyAH paTa mAyA; kapaTa; khula. Fraud; illusion; deceit paNha0 1, 3 ( 2 ) bhAvI; devanI 427 bhAvI daiva kI icchA. chance; will of God. parAhao 1, ( 315 ) 2: praba0 1204; niyaipavyaya. puM0 ( nijatiparyaMta ) sUryAla vimAnanA vanakhaMDamAMnA eka parvata, ke jyAM devatA nitya mUlape temaja vaikreya zarIre hI re. sUryAbha vimAna ke bana khaMDa kA eka parvata jahA~ devatA niSya mUlarUpa se tathA vaiyi zarIra se kor3A karate haiM. A mountain of the forest region of the Suryabha celestial abode where gods sport about in their original form as well 89 with physical body of a fuid nature. rAya* 135; niyaMhiya. tri0 ( niyaMtrita ) panthAsunA ha aramAno me niyata samayamA 12vAnuM tapa kAraNasara na banatAM kAlA-tare karavAnI pratijJA sevI te paJcakhANa ke daza prakAra meM se eka; niyata samaya para kiye jAne vAle tapa ke kAraNa vaza na hone para use kAlAMtara meM karane [ niyaMsaNI kI pratizA lenA One of the 10 Pa chhakhapas (vows) to vow to perform a penance at a future date which for some reason cannot be practised in time. bhaga07, 2; prava0 187 : - paccakkhANa. na. (- pratyAkhyAna) luthe| upaseo zab6. dekho Upara kA zabda. vide above. prava0 162 : niyaMTU. puM0 ( nigrantha ) pariyaDa na zamanAra; sAdhu parigraha na rakhane vAlA; sAdhu An ascetic; one who does not keep Parigraha ( wordly objects ). bhaga0 2, 15 7, 10: utta0 12, 16; sUca0 2, 7, 5; prava0 733; niyaMTThiputta puM0 ( nirmanthIputra ) mahAvIra svAmInAme ziSya. mahAvIra svAmI kA eka ziSya. A disciple of Mahavira. Svami bhaga0 5, 8; niyaMtiya zra. tri0 ( niyaMtrita ) svAdhIna rela; niyamamAM rAmela svAyatIkRt; svAdhIna kiyA huA; niyama meM rakhA huA. Mastered; made one's own ; regulated. zrAyA0 2, 1, 3, 15; niyaMba. tri0 ( nitamba ) parvatanuM zimara. parvata kA zikhara. Summit of a mountain. vize0 207; V niyaMsa. dhA0 I. ( ni + vas ) paherAvavuM. pahinAnA. To cause to wear. niyaMseisA, saM. kR0 bhaga0 15, 1; niyaMseha. bhaga0 15, 1; niyaMsAvahi. ka0 vA0 su0 ca02, 469; miyaMsaNa na0 ( nivasana ) paDezvAnuM vastra. pahinane kA vastra. A garment rAya * 81; niyaMsaNI. strI0 ( nivasanI ) sAdhvIne he thI mAMDI adha jAMdha sudhI vheravAnuM vastra, te For Private Personal Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyama ] A tane satI ane paganI TI sudhInu vastra ? 'pahiniyasanI, sAdhvAkA kamara se lekara zradhI aghi taka pahinane kA va aMtarnivasanI aura paira ke ghuTane taka kA vastra- bahirnivasanI. An inner garment to be worn by a nun reaching the thighs from the waist and an outer garment reaching the knees. pradha* ni0 675; niyaga. tri0 ( nijaka ) potAnu: Apa apanA; nijakA; khudakA. One's own bhaga0 3, 16, 33: nisI0 2, 27; kampa0 3, 35; 1, 102; ka0 pa0 2,67: 7, 36 ka0 pa0 2, 80; uvA 0 9, <; - gaI. bI0 ( -gati ) potAnI gati. apanI gati: Atmagati. one's gait, condition. ka0 pa0 4, 67: - TThai. strI0 ( -sthiti ) potAnI sthiti. apanI sthiti - grAtmasthiti one's posi. | tion or state. ka. pa0 4, 64; -- varANa. puM. ( - varNa) pota potAnA zarIranI aMti apane 2 zarIra kI kAMti. the beauty of the respective bodies. paMcA0 2, 21; V niyaccha. dhA* I ( niyaccha) yuM jAnA. To 40. (2) prApta 42. prApta karanA to obtain. ( 3 ) nizyaya shve| nizcaya karanA. to resolve. ( niyacchai. dasa 6, 1, 4. niyacchati 6 2,14 AyA 1, 3, 3, niyaii. sUya02, 2, 20; niyaiMti. AyA0 1, 3, 4, 1313 326 ) 117; V niyaTTa. dhA0 I. ( ni+vRt ) nivRtta yavu . nivRtta honA; nipaTanA. To finish y be free. to For Private niyamANa. AyA0 1, 6, 4, 160 niyaTTi zrI0 ( nivRtti ) niyadiTTamAharanAme bhu gupya sthAna niryAdhbAdara nAmaka 8 guNasthAnaka. The 8th spiritual stage named Niyatti Badara. [ niyanta prava0 13166 ka0 pa0 2, 80 niyaDa na0 ( nikaTa ) sabhIya pAse; na samIpa; pAsa; nikaTa Near; vicinity; close at hand. su0 ca0 0, 466: niyaDa. puM0 ( nigaDa ) nigaDA hAtha DI. nigaDa; beDI; hathakaDI. Fetters; chains; handouffs. mu0 ca0 3, 146; prava* 246: niyaDi. strI0 ( nikRti ) gUDhapaTa chala bhAyA. gUDhakapaTa chala mAyA. A secret fraud. " dubvAI niyaDI sahI dasa * 6, 2, 3, bhaga0 12, 5 sama0 52: taMdu * rAya * 208 0 115; nigaDiya. tri. ( nigaDita ) sAMdheluH 45. usu. bAMdhA huA; jakar3A huA. Fettered chained. su0 ca0 3 149; niyaDiela. tri. ( nikRtimat ) upaTI: chanAra kapaTI chalI. Deceitful; hypocritical, uta0 34,250 niyA DellayA. khI 0 ( nikRti ) bhAyA; chata; " Personal Use Only 458. mAyA: bala; kapaTa. Fraud; deceit. bhaga0 8, 6 niyati. jI (nikRti) upaTa. kapaTa. Deceit. parAi 0 1,2, - bhAva. puM0 (-niyatibhAva ) nityapA. nityatA; niyati. Eternity. "sabvaivi sambaddA bhAvA niyatibhAvamAgayA" sU0 1, 1, 1, 16: V niyata dhA0 I ( ni + vRt ) pAchu 52truMH pIche phiranA; aTakanA To turn back; to return. niyatai. odha0 ni0 26; Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyatta] ( 317 ) [niyaya-a miyattija. vi. utta0 24, 21, apanA apanA; nijI. One's own. niyattamAya.ka.pa. 4, 78%; paMcA. 2, 12; niyatta. tri. (nivRtta) niyatti pAmesa. niyama. dhA* I. (ni+yama ) rAyapuM. nivRtti pAyA humA nivRtta. (One) who karAnA. To cause to do. is free-has finished. utta. 14.4. niyame. vi0 mAyA* 2, 13,172; bhaga* 1, 33: paMcA0 6. 20; niyama. puM* (niyama)ta; ta5zyA niyama; niyattaNa. na0 (nivartana) niyatana: mI. 28. niyamaH vrata tapazcaryAdi niyamaH Teka; vaM. nivartana; aTakAnA. Returning: saMkalpa. A vow: a penance; a hinderance. utta0 24, 26; ( 2 ) promise: a rule. bhaga* 1, 1, 4, 2, bhInanu me bhA5-25. amIna kA eka 1710, 5, 4, 5, 6, 4, 8,2; bhova. mApa- bharapa. A measure of land. 16; jaM. pa. 7, 135, pAyA1, 2, 3, upA.1,16; 76; paMcA* 2, 40; 1,4; 17, 26 prava. niyattaNiya. tri0 ( nivartanika ) niyatana- 1160; 665; ka. gaM. 2, 13, 5,10,5, jamIna mApavAnuM eka prAcIna sAdhana, 25; (2) 555555j: vyAmi. bhAvazya. taparimita niyatana mA. nivartana-bhUmi katA; vyApti. necessity: neces. nApane kA eka prAcIna sAdhana, tatparimita- sary connection. bhova0 16; usake parimANa kAH nivartana ke pramANa se. pi. ni. 4, 137; vize* 2157; bhogha. Measured by an ancient mea. ni0 528; ( 3 ) niyama; sUna. niyama; sure of land. bhaga. 3, 2, kAnUna; kAyadA; nIti. Regulation; miyata. bI. (miti) niti nita uj; law; rule. naMdI. stha. : -pajaMta. paa| sayuM. nivRttiH nivRtta honA; pIche na. (-paryata) niym-myaaN| 55 ta. phiranA. Completion: returning. niyamaparyaMta; maryAdA taka. upto a limit. "asaMjame niyattitaca saMjameya payatta " prava. 2115 -sevi. tri. ( -sevin ) utta* 31, 2 niyamanu sevana nA2. miyama pAlakA niyattiya. tri. (nivRtta) nivRtti pAbhela. | saMyamI. one who abides by a nivRtti pAyA hucA nivRtta. ( One whol rule; self-restrained. prava. 188 has returned; accomplished. niyamaNa... (niyamana) 195; byavasthA. isa* 5, 1,13, 5, 2, 12; vyavasthA; niyamana, prabandha. Arrange. niyasya. tri. (nyasta ) chabhUtuborA _ment; control. ka. gaM. 1, 48: humA; syakta. Abandoned; oast niyaya-a tri. (mija) pAtAnu. apanA; away. rAya* 10 nijakA. One's own. paMcA* 10, 33; niyattha. tri* (nivasita ) parenu'mo. vize* 58; utta. 12, 8, bhaga* ", 11; pahinA humAH mor3hA huA. Worn; put- nAyA* 16, -tthuti. zrI. (-prathAkti) on. bhaga* 11, 1; paraha. 1, 3: vize. potAnA abhiprAyanuM anyane pratipAdana karavuM te. apane abhiprAya kA dUsare se pratipAdana niyaniya. tri. ( nijanija ) pAtapAtAnu. karanA making one's own desires Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyaya-] ( 318 ) [niyAga known to others. vize0 1.. | of this name. ThA* 2, 3 -maraNa. na* (-maraNa) potArnu bha29. niyasiya. tri. ( nivasita ) pAra resa. apanI mRtyu. the death of one self. dhAraNa kiyA huA. Worn. su. ca. 2, prava...61-suya. puM0 (-suta) potAnA 2, 335, putra. apanA putra prAsmaja. one's son. niyA. bI0 (nidA ) avama tarA gayA bhatta. 113: chatAM keinA prANa levA te; jANI bujhIne niyaya-zra. tri. (niyata) niyama. niyama. 12thAmA bhAratI hiMsA. adhama pahi baddha niyata. Regulated; presorib. cAnate hue bhI kisI kI hatyA karanA; ed. viza073; bhogha. ni. 532; uvA-2, samajhabUjhakara kI Ane vAlI hiMsA. 166, 7, 200; (2) yamanu; zAzvata; Injury knowingly inflicted; a bhezanu. nitya kA: zAzvata; kAyama kA. | deliberate harm. pi. ni. 103: steady; eternal.jaM0pa0 piM.ni. 220; niyAiNa. tri. (nikAcana ) mAta; 68. (3) nizritAnI rekha. nizcita ThaharA / majabUtaH dRr3ha. Strong; powerful. huA. resolved; decided. vize080 / bhogha0 ni. bhA. 36; - aniyaya. tri. ( -aniyata ) apazya niyAga. na0( niyAga-mityAmantritasyapiNDasya canA2 nA; niyatAniyata: 54 yasa bhane / prahaNaM nityaM tatvanA mantritasya ) Ama14 anyosa. anizcita: niyatAniyata; traNa kare tyAMthI bhikSA levI te nityapiMDa, kahIM ThIka kahIM ThIka nahIM. undecided; jo AmaMtrita kare usI ke yahA~ kI bhikSA kA partially decided. " niyayA niyayaM lenAH nityApai. Accepting Alms saMtaM prayANaMtA abuddhiyA" sUya.1,1,2,4; from one who invites. dasa. 3. -bhAbha. puM0 ( -bhAga ) yosanI 2, 6, 11; utta0 20, 47; (2) puM. relA bhAga. nizcita . ThaharA huA bhAga. the mokSa, bhukti. mokSa; mukti; gati. Salva. settled part or division. 91216 tion; emancipation. utta.1, 6 2, 1, 1, 9; niyANa. na. (nidAna ) 5|29yH hetu. kAraNa niyara. pu. ( nikara ) sabhU. samUha; muMDa. hetu. Source; cause. pi. ni. 456 Group. vize. 1kappa. 4, 60, vivA. 1: paMcA. 4, 30 36:44, 16: niyala, * nigara) 72: pare (2)tapanA phalanI agAuthI mAgaNI karavI mAMdhavAnI sAM. bedI zrRMkhalA: jaMjAra te; niyAgtra zasyamAMnuM 7. tapa ke pairoM meM bAMdhane kI sokala. Fetters; phala kI pahile se hI yAcanA karanA-pUrva chains. paraha. 1,3, 2. 5; sUya. 2, 2, yAcanAH niyANA: tIna zalpoM meM se eka. 2, 3, vivA. 6: piM. ni. 573, begging of the fruit of a pen. -paMdhaNa. na. (-bandhana ) nirA- tuM ance in the very beginning: pandhana. beDAkA baMdhana. bond of ohains. one of the three Salyas. THIC nira* 1,1; dasA., : 10,3 mogha. ni. 805; utta0 23," niyama. puM. (nipala) me naamne| isa bhAu* 40; -karaNa. na. (-karaNa) nAmakA praha vizeSa. A constellation ! niyA 32 niyAthA karanA. begging Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamittA] ( 316 ) [niraMjana beforehand the fruit of a pen. niraha. pu. ( mizrati ) nye mane bhUla nakSa. ance. vava. 1||-mrnn. na. (-maraNa) ne svAmI. jyeSThA aura mUla nakSatroM kA bhoga vagerenI mAMgaNuM karI mRtyu pAmavuM te. svAmI. The lord of the Jyestha bhoga bhAdi kI yAcanA karake mRtyu ko prApta and Mala constellations. jaM. honA. dying after begging for pa. 7, 157, agujo* 131ThA. 2, 3; sexual enjoyment. ThA. 2, 4; niraiyAra. tri. ( niraticAra ) atiyAra -salla. na. ( -zasya ) candrAhinI hita (prataila ). aticAra-doSa rahita. padavIne mATe sakAma tapa karavuM te AtmAnA (vratAdi ). Without a fault or vi|s bhAganu zalya vi. indrAdi kI tranegression (fast etc. ) prava. padavI ke lie kI jAne vAlI sakAma 312: tapasyA; pAtmA ke vikAsamArga kA zalya nirovaga. tri. (nirayopaga ) 126 -vina. perforning & penance gatimA 52nA2. narakAdi durgati meM cakkara with a desire of obtaining the lagAne vAlA. (One) who wandera position of Indra; an obstruo. about in wretched conditions tion in the evolution of the such as the hell etc. faste soul. sama* 3; bhatta* 15125bhAva0 2566 niraMkusa. tri0 (niraMkuza ) niraza: svatatra niyamittA. saM* * * (niyamya) niyamamA 17. niraMkuza; niDara; svataMtra. Inde rApAna. niyama meM rakhakara. Having con. pendent; free; fearless; unruly. trolled; regulated. " uksaggA | bhaNujo0 21: ziyamattA bhAmomsAe parimbae" sUya0 1, niraMgaNa. tri0 (niragaNa )2 // rAma rahita 27. raMgarAga rahitA svaccha, zuddha. niyAya. pu. ( niyAga ) mokSa bhAga: mokSa / Colourless; clean. bhova* 17; mArga. The path of salvation. niraMgaNayA. mo0 ( mIrAgatA ) rAga panA bhAyA. 1, 1, 3, 18; -hi. tri. salA. rAga deSa kA abhAva-kamI. Ab. (-arthin ) mekSi bhAgane 27 // 2. / sence of love and hatred. mokSa mArga kA icchuka; mumukSu. ( one ) bhaga* 7, who desires salvation. sUya. 1.1. | niraMjaNa. tri. (nirajana) anana-14kSita. 1, 20, aMjana-dAga rahita. Spotless. jaM. pa. niyuddha. na. (niyuddha) DATu yuddha 42pAnI kappa. 5, 116; -ujjo. puM0 (-ucota) sA. vizAla yuddha kI kalA. A science niraMjana-siddha bhagavAnane uta-prakAza. of lighting agreat battle. ova0 nirajana-siddha bhagavAn kA udyota-prakAza. The lustre of Siddha Bhaga. niyoga. pu. (niyoga) niyama; avazya bhA4; Vana. bhatta. 168; nI niyoga; ThIka; nizcita; zrAnivAryatA. niraMjana. tri. (niraJjana ) 2 // 2 // vaiSayA Order; exact; decided. bhaga0 7,6; 2hita. raMga hIna ; rAga dveSa vihIna. Colour Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niraMtara ( 320 ) [ niraya less; passionless. paraha. 2, 5; nanA2. pazcAttApa na karanevAlA. (One) niraMtara. a. (niramsara ) meza; pratikSaNa. who does not repent. prava01600; hamezA nirantara; pratikSaNa. Always; for niratiyAra. tri.(nirAticAra ) / 5ikSAdi ever; every moment. bhaga0 1, 32; | atiyAra-doSa rahita.zaMkA kAMkSAdi aticAraka. pa. 1, 45; prava. 4.7485; doSahIna. Free from the faults of niraMtariya. tri. (nirantarita ) sAM5 ra suspicion, expectation eto. paMcA0 vinAnu. saMdhihIna; aMtarahIna. Jointless, 1., without interval. rAya0 105; niratisabha. puM. (niratizaya ) 35sAnA niraMbhA. zrI. (nirambhA)royanendranI yAthA hinA atizaya hita. kevalajJAnAdi ke ani. saya mahivI. vairocanendra kI cauthI apra- zaya se hIna. ( One) devoid of the mahiSI. The 4th principal queen supernatural powers of perfect of Vairochanaindra. bhaga* 10,5; knowledge vize0 2466, nirakkaya. tri* (nirAkRta)2 resa; tyAsa. | nirasthaya. tri. ( nirarthaka ) avinAnu: dUra kiyA humA; tyAgA hupA. Banished; nA. nirarthaka; vyartha; nirugyogI. Use abandoned; insulted. paraha.1,3; _less; unprofitable. parAha* 1, 2, nirakkiya. tri0 (nirAkRta) 26resa; pAgela. dUra kiyAhumA; tyakta. Abandoned; set nirasthiya. tri. ( nirarthaka ) nabhu. vyartha apart. utta.1,26 bekAma. Useless. vize. 1473, niraha. tri. (nirarthaka ) ma - prayosana nirabhisaMga. tri. (nirabhiSvA ) prati vinA: niratha 4. arthahIna; bematalaba. Use. vinAna: mAsaktivinAna. pratibaMdha-bhAsakti less; unprofitable. "niraTusAyA pari- rahita. Free; passionless; without tAvameha" utta. 20, 50; utta.1,5, 25; attachment. paMcA. 14, 25 niraDhaga. tri. (nirarthaka ) artha vinAnu nabhu. nirabhisaMgata. na. (nirabhidhArada ) // arthahIna; niSkAma. Useless; unprofit hita55asaktatA; virAga; ni:saMgatA. able. "nirahagammi viramo mehuNA mo susaM. The state of being passionless. buDo" utta0 2, 43; paMcA. 5,18%3 niraNatta. na. ( noraNasva) 281 hita . | niramissaMga. tri.(nirabhivA) ni:257; raNahAnatA. Absence of fighting. ! 427vinAnI. ni:spRhaH niriccha, niSkAma. dasA* 4, 67 . Desireless; unselfish. paMcA* 2, niraNukaMpa. tri. (niranukampa ) yA vinAnu 34,11,5; niya2 bhannu. nirdaya; niSThura; kUra. nira-ya. tri. (mirajas) 2vinAnu. raja Cruel; pitiless. aNujo* 21; rahita. Dustless; free froin the niraNukaMpatta. (niranukampasva) niya5 / Rajoguna. dasA. 5, 41; nirdayatA; karatA. Cruelty; barbarity. niraya. tri. (nirata) mA 2ta-ta52. prava* 652 kArya rata: kArya tatpara; kAma meM lagA humA. niraNutAvi. tri. (niranutApin ) pAtA| Ready; attentive to an act. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niraya] ( 321 ) [nirayavimati bhaga* 1, 5, 7, 9 (1) puM. pAyAM gati and Narakanuparvi.ka. gaM. vonI nirata nAbhana pAyo. pAMcaveM deva. 5, 11; ka. pa. 2, 66, 2. -nava. loka kA nirata nAmaka grastara. A layer na. (-avaka) trisabhatri bhane named Nirata of the 5th vikatrika e nava nAmakarmanI prakRtine Davaloka. ThA. 6, 1; samUda. naraka nika, sUkSmAtrika aura vikalaniraya. puM. ( niraya ) .. naraka. The trika ina nau mAmakarma kI prakRtiyoM kA samUha. hell. jaM. pa. bhaga0 2, 3: proba. 21; an aggregate of the nine aNujo0 125; bhatta0 55; ka.gaM. 1, 32; varieties of Karinio nature ka. pa. 2. 10 -praNupuradhI.bI. viz, a Narakatrika, a Suksma. (-anupUrvI) 27nupUrvI nAme nAmabhanI trik and a Vikalatrika. me prati. narakAnupUrvI nAmaka nAmakarma kI ka. gaM. 3, 23; --bAra. na. (-dAda. eka prakRti A variety of Karmic zaka ) 12:trika sUkSmAtra, vire. matter named Narakanupurvi. rika, ekeMdriyajAti, sthAvara ane ka. gaM. 2. 14: -Au. na0 (-pAyupa) mAta5 me pAra pratinA samUha. narakatrika, na24 mAyu05. naraka kA mAyuSya-nArakI- sUkSmatrika, vikalatrika, ekeviyajAti, sthAvara jIvana. hellish life. ka. gaM. 2, 20;' aura bhAtapa ina garaha prakRtiyoM kA samUha. -prAvAsa.puM0 (-bhAvAsa) na24A nivAsa, the group of the 12 Karmio nAvAsA. naraka kA rahanA; naraka nivAsa. nutures viz. Narakatrika. dwelling in the hell. bhaga. 1, 5; Suksmatrika, Vikalatrika, one. 6, 5 / jIvA* 3, ha.bI. (gati) sensed beings, immovables 24nIti . naraka kI gati. the state and heat.ka. ga. 3,23H -bhavattha. of the hell. bhaga..,..ThA. 5, 3, tri0 (-bhavasya)2425 mAranA2. ka. pa. 4, 32; ka. gaM. 4, 13; narakarUpa bhava meM rahane vAlAH naraka yoni. -gatiyA strI. (nAtikA) 24nI gati. dwelling in the hell- bhaga.8, 2; naraka kI gati. the condition of the -bAla. puM.(-pAsa)42 pAsanA, hell. bhaga0 4, 2:-tiga. na. (-vila) yama 535, 52mAdhAmI 15. naraka kI raNa narakagati, narakanuM AyuSya ane narakAnupUrva karane vAlA; yamapuruSa: paramadhAmI deva. the se trANa prati. naraka gati, naraka kA mAyuSya protector of the hell. bhaga... " aura narakAnupUvIM ye tIna prakRtiyA. the 3 -sola. ma. (-pokharA) na24gatiyA varieties of the Karmic nautre mAMDI chevaTa saMdhayaNa paryAta nAmakanI 10 viz. NarakaGati, Narakayusya pratito sabhUka. narakagatI se lagA kara and Narakanuparvi.ka. gaM. 5, antima saMSayaNa paryata nAmakarma kI 16 66 -duga. na. ( -hika) 2gati bhane prakRtiyoMkA samUha. an aggregate of na2nupUrvI. naraka gati aura narakAnupUrvI-do the 16 varieties of Nama. prakRtiyAM. the two varieties of the karma.ka. gaM. 3.5; Karmie nature viz. Naraka. naradhibhatti. zrI. (nirapavibhakti) me Vol.1/41. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirayAvaliyA ] ( 322 ) (nirAkicyA nAmarnu sugamatra pAMDaM adhyayana. niravekkha. tri. (nirapeTha) apekSAsUyagaDoga sUtra kA isa nAmakA pAMcavA adhya- 12 vinAnu. apekSA-garaja hIna. Un. mana. The 5th chapter of this selish. "nirapeklo parimvae" sUpa. 1, name of the Suyagadanga 6, su.. ".1; utta* 1, 11 Sutra. 8* 18: vize. 25, 7.; bhatta0 44, paMcA* 4, 7, nirayAvaliyA. bI. (nirayAvavikA) nirakhA. zrI. (nirapekSA) ni:pakSA nAmanu me-AdiH sUtra. isa nAmakA eka nahita. niHspRhaH niriccha. Desire. kAlika sUtra. A Kalika Satra of | less. paMcA0 2, 6, this name. naMdA. 43; nirasaNa. ma. (nirazana) bhojananI manApa. niravakaMkha.tri(niravakA sAkSA bhojana kA prabhAvaH upavAsaH nirazana, vinAna; ni:spR. nirAkAMkSaH niricchA ___ Absence of food; fast su. 20 nispRha. Desireless; disinterested. 11, 20; utta0 30, 9; bhAva. 21; kappa0 5, 118 nirassA-ya. di. (nirAsvAda) svAha niravacaya. tri (nirapacaya ) bAniyA hita. | vinAnubhAeM:niHsvAdaH besvAda; phIkA. hAni se rahita; hAni zUnya; nirApada.. ___ Tasteless. utta. 16, 37; nAyA. 1; Harmless: without danger. / nirahaMkAra. tri. (nirahaMkAra ) 22hitA bhaga. 5,8; nilimAnI. nirabhimAnI; ahaMkArazUnya. niravajja. tri0 (niravaya ) ni21: niSa. Free from pride; humble. "nira. niravadya; aniMdanIya; nidoSa. Faultless; hakArI nissaMgo" utta. 11, 1035, without censure. su. ca. 4, 6 ___21; jaM. pa. "nimmamA nirahaMkAroM" sUya. bhatta. 12 niravayakkha. tri. ( nirapekSa ) ikSAtha nirahigaraNa. tri0 (nirAdhakaraNa) mdhumhaa| 2kSita. AkAMkSA-apekSA rahita. Disin. mAma vinAnu. bahuta bare prAraMbha hAna. terested. bhaga0 1, 33; Without a grand beginning. niravasesa tri. (niravazeSa ) samuM; pUSya paMcA* 11, 22, rAba; sampUrNa; sArA. All; whole. | nirAu.ni. (nirAyuSa ) AyuSya vinAnu; aNujo08, bhaga0 2, 10; 3. 1; 6, 2; mAyuSya manA kSaya resa. AyuSyahIna; 7, 2; vize0 388, paMcA0 1, 23: 15, mAyuSya karma kA kSaya-nAza kiyA huA. 28; prava. 187; uvA. 4, 554, Lifeless; one (whose ) life niravAya. tri. (nirapAya) hoSa rahita; Karmas are destroyed. aNuA. vinavinAnu. doSa rahita; vighna vihIna. 127: bhaga* 5, 3, Faultless; harmless. vize0 1023: nirAkicA. sa. kR. a. ( nirAkRtya ) niravikkha. tri. (nirapekSa) tanI nirA4295 rInA 2 rIna. nirAkaraNa apekSAvinAnI. kisI bhI prakAra kI apekSA karake; dUra karake; nikAla karake. Having na rakhanevAlA. Without any expec. set aside; abandoned; banish. tation. bhatta. 147; ed. sUya. 1, 11, 12; Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAgaraNa] (323 ) [nirAvaraNa nirAgaraNa. puM0 (nirAkaraNa ) muhAso; | nirAraMbha. tri. (niArambha ) sAra -55 ni|29. khulAsA; nirAkaraNa; phaisalA; | FIR nA2. prAraMbha-pApa kriyA na nikAla. Explanation: decision. karane vAlA; bhAraMbha zUnya. (One) who paMcA0 17, 14; does not cominit sins; sinless. nirAgAra. tri. (nirAkAra ) A12 2khita. "dhammAzame nirAraMbhe upasaMte guNI ghare " prAkAra rahita; nirAkAra. Forinless.vize. uta. 2, 15; 26; (2) gra0 (nirAgAra ) ||2-dhutt nitalabaNa. na0 (nirAlambana ) mAsI ana hita. dhAgAra-chUTa rahita. Without paralekanI AzaMsAthI rahitaH niSkAma. any option. aAu0 18; iha loka va paraloka kI prAzaMsA se rAhataH nirAtaMka, pri. (mirAtaka) niregI. nirogI; niSkAma. Desireless; free from duHkha-pIDA rahita. Healthy. ja. 50 the desires of this or the other nirAmagaMdha. li. ( nirAmagandha-gigatAvAma world. " impimeloha parataye dosuvi gandhI yasmArasa: bAmagandha ) bhuttara mAvijA paMdhaNaM jaslAcidi sehu nirA. zugunI 59nAnApathA rahita. ghAmagandha- khaMbaNe" mAyA0 2, 4, 1, 12, 2, 16, 12, mUlottara guNa kI khaNDitA ke doSa se rahita. (2) mAlamana-madhAra dinAnu. nerAFree from Amagandha. " mirA. lamba; nirAdhAra; pAzraya vihIna. Sup. magaMdho pariThapaha" pAyA. 1, 2, 5, 87; portless, alone; helpless. prova. nirAmaya. tri. ( nirAmaya ) roga-pAthI 1. kappa. 1, 116; rahita. roga-pIDA se rahita; niroga; svastha. nirAlaMbaNayA. zrI. ( nirAlambanatA ) ne Healthy, free from * disease. 555 AdhAra na DAvApA. nirAvalambanatA; sama. 4: nirAzrayatA. The state of being mirAmila. tri. ( nirAmiSa-zrAmiSA viSayA. supportless. ThA. 4, 3; AyA. 1, stanirgatA yasmAditi ) vi55 5 5, 6, 167, ova. 17 mAbhipayA hita vipaya vAsanAthI nivRtti nirAlaya. tri. ( nirAlaya ) ghara vinAnu: pAmesa. viSaya rUpa bhAmiSa se rahita; viSaya | 24AnI 2 vinAnI. gharabAra vihInA ghAsanA hAna-nitti pAyA humA.(One ) nivAsasthAna kI pAvazyakatA se rahita. who is free from Bexual or Homeless; moba0 17: worldly desires. " mAmisa saba | nirAloya. tri. ( nirAloka ) zithI musmitA viharislAmo nirAmilA " utta. rahita. prakAza zUnya. Devoid of light; invisible. bhaga0 ., nirAyaMka. ni. (mirAta) // vinAnu nirAmakkhiA tri.(nirAdhakAtin ) mA nizA . roga hIna; nirAgI. Healthy. pAMthI hitA nira57. AkAMkSA-icchA bhoSa.1. rAhata. Desireless. saya. !,10, 04 mirAyaca. tri. (mirAtapa) tathA rahita. | nirAdharaNa. tri. (nirAvaraNa ) 29-' dhUpa rAhata: nirAtapa; ghAmazUnya; chAyA pUrNa.. sahita; ucAI muTuM. bhAvaraNa-karma rahitA Free from heat. pi.ni. 175; khulA; anAra dita. Free from Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAsa] ( 324 ) [ nirujasira Karmas; opens uncovered. I root. bhaga* 7,3 // bhaNujo* 25; zrova0 4.; bhaga0 1, 31: nirutra. tri. (nIraja) roga vinAnu roga kappa. 1,1; rahita; niroga.Diseaseless; healthy. nirAsa. tri (nirAza ) mAzAyI 2kSita. vize. 1585; 2127, nirAza; nAummeda Hopeless. dasa. 1, nirura. bI. (nirgati) bhU nakSatrane adhichAtAta. mUla nakSatra kA adhiSThAtA nirAsava. tri. ( nirAbhava ) mAzraya devatA. The presiding god of the vinAnu, 55 2lita. nirAzrava; pApa zUnya. Mala constellation. jaM.pa.7,171: Sinless. " pAvakammAnirAseva" utta. VniraMbha. dhA. II. (nirudh ) nirodha 4231. nirodha karanA; rokanA. To check, mirAsaMsa. tri. (nirAzaMsa ) sAmo ana to obstruct. 52nI bhaaraasaa-27| 2Dina. ihaloka niraMbhai. utta. 26, 4, prova0 43; va paraloka ko icchA se zUnya. Free nirubhitA. saM* kR* dasA* 4, 24; sUya.1, from the desire of this or the __4, 2, 20; bhova0 43, other world. "nirAsase uvarayayehuNA [ niraMbhaNa. na. (nindhana) | nirubhava. na. (nihandhana ) : mAya caTe" prAyA* 2, 4, 1, 1; 2, 16, 1; te. rokanA aTakAnAH nirodha Hinder. niriMdhaNa tri. ( niriMdhana pacanakSita. ance: obstruotion. mAgha* ni. iMdhana rahita. Fuelless. dasA. 5, 2016 paraha. 1,1: niruzAra. tri. ( niruvAra) to pariyosA niriMdhaNa. zrI. ( nirindhanatA ) dhana- masatyAga yAnI bhAga yAya te. vaha 4 / 4 samuthA 2hita pA. niridhanatAH iMdhana * jisakA puriSotsarga malatyAga karane kA mArga hInatA. The state of being with. baMda ho. One whose reotum is out fuel. bhaga. 7,1: stopped or clogged 717deg 4, : niriktraNA. nA. ( niroSaNA ) pariNaH nirucchAha. vi. ( nirutsAha ) sADayA j-pAsa ta.pADelehaNa dekhanA; nirIkSaNa rakSita. utsAhahIna; nirutsAha. Inactive; krnaa| jAMca karanA. Care: examina. devoid of energy. bhaga. 7, tion: circumspection. jaM. 50 5, garachA. 167 zrogha* ni0 62 niraja. tri. ( mohana ) roga vinAnu. roga nirikkhi pra. tri. ( nirIcita ) yeNaM; ___ rahita. Diseaseless. paMcA* 16, 28; tapAseDaM. nigakSitaH jIMcA huA dekhA huA. | nirujasiha. puM. (nIrajazikha-rujAM rogANA. Tested; seen. saMdu. -viraha. zrI. mabhAvo girujaM tadeva pradhAna phala vivakSayA (-virati ) dRSTina niyamamA 25 te. zikhaya zikhA yatrAsau nayA)ta5 vizeSa harASTa niyamana: netroM kA saMyamana. je kRSNapakSamAM karAya che; ATha upavAsa ane control of the sight. prava* 67 pAraNe AyaMbila rU5 tapane eka prakAra. niriyA. mo. ( nirikA) 16 5zeSa. kRSNapakSa meM kiyA jAne vAlA tapa vizeSa kanda vizeSa A kind of bulbous l pATha upavAsa aura pAraNoM kA prAyavrila rUpa Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niruTThAi ] ( 325 ) tapa kA eka prakAra; A particular austerity to be practised in the black-half of a month; one of the austerities. prava* 1556; fazgir. Ha. (fazenag ) 912'912 - paiTha na 4282. bAraMbAra uThabaiTha na karane vAlA. ( One ) who does not stand. and sit often. "aTThAInikaTThAI " utta* 1, 30: jJAna DhaMgayu che karmoM ke bhAgaraNa se AcchAdita jJAna bAlA. (one ) whose knowledge is obscured by Karmas sUpa * 1, 12, 8: -qTAA. j* ( -qaia ) uqiqq'l pravajyA che|DI daine pharI pravrajyA levI te. bahuta varSoM kI pravrajyA ko choDakara phira se pravrajyA kA grahaNa karanA. entering again the order left after attending it for a long time. bava0 3, 6; -bhava. tri. ( -bhara ) jeNe sasArane pracAra yA hAya te, saMsAra ke pracAra ko rokane vAlA *one who has checked the tie of the world. bhaga* 2, 1; nirutta na0 ( nirukta) nirukta zAkha: zabhanI vyutpattiranAra zAstra nirukta zAstra; zabdoM kI vyutpatti karane - batalAne vAlA zAstra. A treatise on the derivation of words, bize* 2; bhaga0 2 1: kappa 1, 10; fasie. W* (faefta) oycula; fane. | fargu. B* (fictw)2464, Dig'. xweT; thor3A. A little less. sUrya * 1, 14, 231 niruyahaa. vi. ( nirupahata ) zagAhithI pyAsa nahIM. rogAdi se nirmukta; rogAdi se apIr3ita Free from disease etc. yutpati; vigraha. Derivation; etymological interpretation. aNujo * 156; 16 niruptina. tri0 ( niruktija ) vyutpattithI ma. vyupatti se banA huA; vyutpatti nirmitta. A derivative. aNujI0 131; miruddha. tri. ( niruddha ) chAhita rela. weaAdita kiyAhuA. Govered. "phiriyaM yAvassaMti nirudvapaccA" sUrya0 1 12; 8; bhaga0 2, 1: ( 2 ) huM ; svarUpa choTA; thor3A kamaH svalpa. a little; less. imaM niruddhA uyaMsaMvehAe AyA0 1, 4, 3, 136; nAyA0 1: vivA0 40 4 16 (3) 4saya 2; vizeSa. jalacara; jIva vizeSa a particular aquatic animal. kappa0 3, 43; - zrAuya na0 (- zrIyuka) the| vAsa. thor3A vaya-umara vAlA. short lived 'imaM virudvAuyaM savehAe' AyA. 1, 4, 3, 136 - parANa. tri. ( - prajJa ) nA vyAvasAyI nenu "2 For Private [ niyavakramAjya prava / 426; freesia. tri. ( nirupakocin ) pakSA rati AkAMkSA-icchA zUnya. Desireless. jaM0 pa0 nivakkama. vi. (mirUpakrama) bharadita. upakrama zUnya, Without a com. mencement. paMcA0 3, 146 nirukamAuya. tri0 ( nirUpakramAyuSka ) hANuAMga sUtranA sAtamA dANAmAM kahela adhya vasAya zarU Adi sAta kAraNathI AyuSya paMDita na thayu hoya te. " nirUpamAyuSNu", Thaga sUtra ke sAtaveM ThANe meM kahe hue adhyavasAya zanAdi sAta kAraNoM se akhaMDita zrAyuSya vAlA " nirUpakramAyuka ( One ) whose life is not disturbed by the 7 reasons des "9 Personal Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizvavidyA ( 326 ) [niroSa cribed in the 7th section of 2, 114; 10, 274; bhatta* 4; the Thananga Satra. pana. 6. niruvasaggaya. tri. ( nirupasargaka ) | niruvaniha. tri. (nirUpakliSTa ) romAhithI pana za. dekho Upara kA zabda. 2hita. nirAmaya; roga rahita. Disease- Vide above. uvA0 10, 2074 ___legs. bhaga. 6, 7; aNumo. 13, | niruvahaya. tri* (nirupahata ) 7565-roga niruvagAri. tri. (nirUpakArin ) 52 lata. upadrava yA roga rahita. Free from naranA2. upakAra na karane vAlA. Un. ___calamity or disease. bhaga0 7,1; grateful. vize. 1445, 18, 10; jIvA03,3 niruvacaya. tri. (nirupaNya ) 555- nirUha. pA. II. ( ni+ru ) rA; 24ta. upacaya-vRddhi rahita. Free from 35. rokanA; nirodha karanA. To chack; excess. bhaga0 5, 6, to hinder. niruvavarita. tri. (nirUpacarita ) panAmA mirahehi. bhAjJA0 vivA. 1) na mAve te: 1502 bita. kalpanAtIta nirUva. ghA* II. (ni+rUpU ) ni555 upacAra rahita. Incomprehensible; | 52: viyA2yu. nirUpaNa karanA; vicAranA. without formality. paMcA. 6, 10, To define; to determine. niruvahANa. tri. (nirupasthAna-nirgatamupa. nirubai. sa.ca. 1, 215 sthInaM udyamo yeSAM te nirupasthAnAH) sarva nisAvatra tri. (nirUpita )ni 55 52. prazIta sahAyAra anu4Ana rahita. sarvajJa nirUpaNa-vicAraNA kiyAhuprA. DeterpraNIta sadAcAroM ke anuSThAna se zUnya. One mined; defined. prava. 138 devoid of the rules of right| nirUviyamva. vi. (nirUpAyatamya)viyArA conduct laid down by Sarva. yogya tapAsamA sAya. vicAraNIyaH nirakSa. jda ( omniscient ). " prANAe NIya. Fit to be determined or ega nisvaTThANA" AyA. 1. 5, 6, 166 | ascertained. paMcA0 3, 31: 11.20 niruvama. tri. ( nirupama ) ati suMdara niraya.ni. (niraMja) -samaya hita anupama. ati sundaraH anupama. kaMpa-ghabarAhaTa se khAlA; kaMpa zanya. Free Peerless; very handsome. jIvA0 from tremour; steady. bhaga0 5, 7, 3. 3; bhAva. 10; su0 ca0 1, 40; maga. 25, 4; 2, 33; pacA* 4, 38; ka. gaM. 3, 1.; niraMya. na. (niraMjana) 5 nov| niruvaleva. tri. (nirupalepa) nile nida 59niSkampakha, nizcalatA. 2hita. nilepa; lepa rahita; karma | Steadyness; stillness. ova* 43; zUnya. Stainless; free from! kappa. 4. 11; desires jaM. pa. 2, 31; ova. 1. niroya. tri. (nIrAgaka) rAmata: narAgA. sama0 34; kappa. 5, 11%3; * rAgahIna; nirogI. Diseaseless; heal. niruvasagga, tri. ( nirupasarga ) 35saga khita; ni3565. upasarga hAna; nirupadrava. ! nirova. pu. ( * ) mA ema. AjJA: hukma; Free from obstructions. svaa.| Adeza. Order; command. su. ca. ___thy. bhova0 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niroha ( 327 ) [nira-ccho Vnira-ghaDa. pA. I. (nira+pad) hAra niroha. puM0 (nirodha ) mA 35, 2 / 31. . bAhara nikAla denA. To expell. aTakAva; rokA pratibaMdha; rukAvaTa. Hinder. nigyAsjii. gacchA0 57 ance. (2) tA; garabhI. tApa; garmI, VNira-cara, dhA* I (nira+yara) yayA prA. heat. taMdu* pAyA0 1, 4, 7, 16; moba. 2nuM anuSThAna karavuM; niyama pAlana pura:sara 16; utta0 7, 26(3) azeSa manA- viyara. yathAvidha anuSThAna karanA; niyama kSaya. azeSa karma kA kSaya, destruction pAlana puraHsara vicaranA. To aot strictly of all Karmas. "e suyA saMti tiroha acoording to prescribed rules; mAhu" sUya. 1, 14, 16; to act with striot observance VNira-kasa. dhA* I. (nira+kRpa) 52 of rules. nAma: in 6. bAhara nikalanA; Niparaha sUca0 2, 3, 20; nikAla denA. To turn out; to drive VNiru-chubha. dhA* I. (ni+tum ) mahAra out. 4. bAhara nikAlanA. To push outs Nikasimbai. bhA.pA. utta. 1,4, to drive out. Nikase. vi. sUya. 1, 14,4; vidhubhati. nAyA* 4;; Nizasiyata. utta. 1, 4 pre. nAyA.-%3 16; bivA. VNira-kama. dhA* I, II. ( ni:+kam ) vibhai. nAyA0:14 nisa pA2 nIla. nikalanA; bAhara /zi-choDa. pA. I. (ni+) apamAna nikalanA. To step out; to come karavuM tirarakAra kare DokI jhAlI bahAra out. 8.apamAna karanA: tiraskAra karanA; garadama zikkhamaMti. nAyA. pakaDa kara bAhara nikAlanA. To insult: zikkhamAmi. nAyA. to show contempt towards; to zikkAme. utt.1,11|| push out by seizing the neck, miksamissAmi. mAyA.. vicchoDai. ThA. 5," ziksamisA, saM..mAyA. 13. bichoDei. bhaga* 15, 1: mAyA. 15 hissamma. saM. * sUya. 1,7, 26 pinabArati. nAyA. 16 NisamamANa saM0 kR.va.kR. nAyA*; NighoDehiti. bhaga* 15, 17 jaM. pa. 7, 13, 132: 145: / vicchoDetA. saM.ru. bhaga* 15, 11 vizvamittae... deya. 5, 14 |Vnira-choDa pA* II. (ni+boTa ) tara Vnira-gaccha. dhA* I. (ni+ma)I . chatsj; ti2212 123. tiraskAra karanA. nikalanA. To go. To insult niggabA. bhaga. 2, 13, 1 upA. 1; nigamoDejjA. uvA-7, 2..: Vnir-cho. bhA. II. (nir +)pA. niggavau.mA. aMta.6,7 bhAM mA. pANI meM huvAnA. To dip miggaravahatA. saM* * bhaga0 2,1; in water; to cause to sink in niggacchitA. bhaga. 3,1; water. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nira -jaya ( 328 ) nir-rapara Niccholomi. nAyA. : NijAti. ThA. 2,4 nir-jaya. dhA* I. (ni+yat) se, he / NijAmi. nAyA. ; pArcha mA5j. lenA, denA; vApisa denA. To nijAhiti. bhaga0 15, 1: take; to give; to return. gijAissAmi, damA0 10, 1; NijAei. nAyA. 1;; NijAyamANa. vivA.. NijAemi. nAyA. 7 V nir-jA. dhA* I. (nir +yA) nisa NijAissasi. nAyA. or prayAya 42. nikalanA; prayANa karanA. To gijAu. nAyA. 16. depart; to come out; to maroh. NijjAettA. saM. kR. nAyA. 1; nijAi-ti. bhAyA0 1, 4, 3, 136; utta. NijAettae. he. kR. nAyA. 7; 8, 1; dasA* 10, 3, V nira-jara. dhA* I, II. (nira +jara ) nijAjaMtu. bhA. mova0 3., nirjarA karavI, kama dalane Atma pradezathI nijAissAmi. bha. pova. 26% mamerA. nirjarA karanA; karmadana ko prAtma nijAyamANa... dasA0 10, pradezasa jhaTakAlanA. To cause Kar. Vnir-jA. dhA. I. ( mir + yA ) mio matter to fall off from nIsa. jAmA; nikalanA. To go out; the soul. to come out. Nijareiti. bhaga. 1, 3, 14, 7, 19, 4; giAjAyaMti. bhaga0 2,5; NijArati. ThA. 4, 1; NijjAyamAna. nAyA. 12, 14; jiresu. ThA* 4, 1; pana. 14 V mira-jUha. dhA* I. (ni+yUda ) mahAra NijaramANa. bhaga* 18, 3: buM bAhara nikAlanA. To expell. Vnira-jara. dhA* I, II. (nira +ja) 2 | nigjUhiti. bhaga0 15, 1; 2; tyAga 523 / . maTakAranA; tyAga nijjUhitA. saM0 * bhaga. 15, 1; karanA. To cast away; to throw niujUhiNa. saM. kR. utta0 35, 20; off; to abandon. /nira-jhA. dhA* I (nira+dhyai ) yAna nijarai. ThA0 2. 2: bhaga. 7.1; 2: viyA2 323 / dhyAna dharanAH vicAra nijarAta. panna0 14; bhaga0 7, 3, karanA. To meditate: to think. nijarota. bhaga. 7.3: nijmAe. dasa0 8, 55 nidhArasmAna bha. panna. 14: bhaga* 7.1; nijmAittA. saM* kR0 pAyA0 1, 1, 1.50; nijArasa. bhU. bhaga0 7. 3: Vinera-tara. dhA* I. ( nir +tR ) pA2 nijjArajjai.ka.va. utta0 30, : 57: santa mArAvA. pUrA karanA: samApta nijArajjamANa. ka.vA.va.kR. bhaga*1,10: karanA. To complete: to finish. Vimara-jA. dhA* I.(nir +yA) nAsa: nittharejA. vi. paNha. 2, 2; a-62thI mahA2 rg. nikalanA; bhItara se nira-tthara. dhA* I. (ni+stu) niratAra bAhara jAnA. To come out; toget | 32. nistAra karanA. To cross; to out. (2) nIye ma. nAMce jAnI; finish. ibanA. to get down; to sink. nittharai. gacchA. 177 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nir-sthara] ( 326 ) [nir-vida Vnir-sthara. dhA* II. (nirastu) pAra | ni . nipajAnA; paidA karanA. To pAbha pAra pAnA To cross. produce. nitthAraha. udA. 7,2103 nivatei. utta* 26, 3; V nir-daha. dhA* I. (nira+da) mAsa /nir-vatta. dhA. I. (nira+vRt) 32. jalAnA. To burn. karanA. To do. nihahe vi0 gacchA06; nivatte. paraha. 1, 1; V nir-disa dhA* I (nira+diz ) /nir-vatta. dhA*I. (ni+vRt+vic) 327 niza 52; yA nirdeza karanA; nAva. karanA; banAnA. To do; to jatAnA. To point out. make. nihise. vi. dasa07, 10, 6,22. ninvattayai. pi. ni. 174; Vnira-dhUNa. dhA* I. ( nira +dhUna ) nimvatAvei.ka.va. su.. 2, 354; 2 32. kaMgayamAna karanAH dUra karanA. V mira-baha. pA. II. (nimara)ni To shake; to set apart. 4zva, ni 2H pAsA. niSTUse. vi. utta* 3, 11; dasa* 7,57 / vivAha karanA; saMbama pAlana karanA; gujArA Vnir-ne. dhA* II ( nira+nI ) ed karamA. To sustain; to observe rg.2 jAnA. To take away. self-restraint. nIbeha, upA.3,1325,154 niThahe. pi. sUpa.1, , 23 mIcami. ubA. 2, 1.2, 3, 12, 5, mira-bA. pA* I. (ni+bA) Y j , mAlavA nAma bujhAnA; ThaMDA karanA. To nANettA. 3, 13%, 7,230; extinguish. Vnir-pajja. dhA* I. (nira+pad ) nimbAvejA.pre.vi.dasa.4, pana ya mana. utpanna honA; bananA. nidhyAvaMta... cau* 19, To be born; to be inade. Vmira-cA dhA* II. (ni+yA) mokSa niphajjA aNujo* 134; sujA. bumAnA; zAnta-ThaDA karanA. To nijae sU. pa. jaM. . 7, 1513; extinguish; to appease. V nir-pIla. dhA. I. ( mira+pIra ) migvaveha. prA. jaM.pa. pI . satAnA; kaSTa denA. To nigyavaMta. su. 2010, 153; trouble; to distress. Vnira-bija. dhA*I (nira+vidAsIna niSpIlae pi* pAyA. 1, 4, 4, 135 ya. udAsIna honA; nirveda prApta karanA. To V nir-bhaccha. dhA* II. (nira+bhani / be noutral; to experience 79, po. nirbhartsanA karanA; apamAna sorrow. yukta zabda bolanA. To reproach to nigvijai. vize* 1456 mAyA0 1, 2, insult. nimbhAchejA. uvA0 5. 2.. Vnira-vida. ghA* I. (nira+vida ) nivRtti nimbhAcchiUNa. saM. kR. su. ca. ., 146; 42vI. nivRtti karanA; mu~ha phera lenA. To Vnira-vatta. dhA* II. (nira + vRtt-pir)| return; to desist from. Vol. III/42 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mira-vida] ( 330 ) [nijhavaNa nimbidae. dasa.4, 1 profession of castrating a bull Vnir-vida. dhA-II. (ni+vid) asA etc. bhaga* 8, 5; 425; ni-el; me pAbhavA. jugupsA-nindA | nilaja. tri. ( nilaMja ) AMPld, me. karanA; dukhI honA. To censure; to zarama. nirlaja; bezarama; bahayA. Shamebe sorrowful. _less; impudent. paraha. 1, 2; nividejja. sUya. 1, 2, 3, 12; nilaya. puM. ( nilaya ) 52. ghara; gRha; sadana; Vnir-sara. dhA* I. (nira+sa ) nAzI pAlaya. House; shelter taMdu. paha. bhAga nikala bhAganA. To move | 2, 5, vize. 1871, out. nilADa. na. ( lalATa ) pAsa. kapAla, nissarai. dasa. 2, 4, lalATa. Forehead. rAya. 113; vivA. nissaraMti. ja. pa. 5, 112; 2; prava* 76; -desa. puM0 ( -deza ) V nira-sasa. dhA* I. (ni+mAs ) yAsa samAra-pAsanA lAmA basara pradeza. lalATa savA; ni:zvAsa tu. sAMsa lenA! -bhAla-pradeza. forehead. prava. 76; usAMsa lenA; niHzvAsa choDanA. To sigh.Vniluka. dhA* I. (ni + gupa) chupAyu: nIsasaMti. pana* 7, bhaga* 1, 34: sama.1; sntaa| 2. chipAnA, chipe rahanA To nIsasANa. bhaga* 9, 35; 15, hide; to conceal. nIsasiuNa. su. ca. 1, 2074 niluti. aMta. 6, 3: Vnira-hara. dhA* I. (nira+da) pasAra nilaMchaNa. na. ( nilAdhana ) lA pA pADhaani saM242 123. bAhara nikAla 5ore samAravA te. bachaDoM pAla Adi ko agni saMskAra karanA. To turn out; to nilAina karane kA karma. Castration of cremate. bulls etc. prava. 268; nIharaMti. utta.14, 15 nillaja. tri. (nirbhajja ) HOTSIna. nirmaja; moharijja. vi. bhAyA* 12, 13, 102 | lajAhIna, behayA. Shameless. bhaga. bhaga* 5, 4 nIharittae. he. kR. bhaga* 5, nillAliya. tri. ( nilakhita ) 15 15 nIharaMta. va. kR. piM. ni. 516 52tu; hAra nI . lapa lapAtA humA; nIhariuM. su. ca.6, 33, bAhara nikalatA huA. Coming out nilaMchaNa. ma. (nirlomchana ) paa727|; pA! ____quickly or with a bustle. kappa. korene mAsI 421 // te. bachaDe yA pAre 3, 35; uvA0 2, 35; Adi ko khassI karane kA kArya. Emas- Vni-liya. dhA* I. ( ni+bI ) nAza culation; castration of a male / pAvA. nAza honA. To be destroyed. calf etc. uvA0 1, 51; -kamma. na0 nilIyaMti. bhaga* 5, 6, (-karma ) vRSabhamAna sAMchana rahita-na nilava. tri. ( nilepa ) 5thA 2hita. leesa manAyAne-mAsI 52vAnI po. baMdhana-karma se zUnya. Stainless. bhaga0 6, vRSabha-baila Adi ko lAMchana rahita-napuMsaka 15, 1, aNujo0 133; jIvA0 3,2: banAne-yA khassI karane kA dhaMdhA. the nizleSaNa. na0 (ni.pana )2panana 72 te. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nilevA ( 331 ) [nivA lepa zanyatA; nilepana. State of un- dasA. 6,5 anointing or smearing. bhaga05,4; nivattaNa. na.(nivartana ) yogasthAnAMnA nilevA. zrI. (nilaMpikA) no lepana ko vizeSa. yogasthAnoM kA kaMDaka vizeSa. An evA vAla caNA vagere levA te gocarIne i obstruction in the stages of me 12. jinakA lepa na lage aise bAla concentration. ka. pa. 1,66 cane Adi kA svIkAra; gocarI kA eka prakAra. | nivattipra. tri. (nivartita) niyani-pAna Accepting peas, gram etc. by yasa. nipajA humAH utpana; niSpana. Pror which nothing is smeared; a ___duced; created. "abAbhoganivattimo variety of Gochari (accepting / mAhAro" prava. 1138 food as alms) prava* 748; | nivanna. tri. (nirvarNa) 1-25yA hita. niva. pu. (nRpa) nR5; 2|nnRp; rAjA, varNa-ga-hIna; beraMga Colourless. bhaga. Aking. utta0 18, 8, su. ca. 1,27 3 , 2 vize. 134, 2386; piM0 ni0 215 | nivaya. puM. (mipAta ) 852 57j te. paMcA* 18, 28: prava0 753; -bhAriyA. ___Upara se giranA; nipAta. Falling from sI.(-bhAyA)zanIlI; rA. rAnI; above. zaya. 15) rAjAvI mAhavI.. queen. prava* 763; Vnivara. dhA* II. (ni+vR) ji vAyuM. nivaha.(pati) zA. rAjA; bhUpAla; rokanA; nivAraNa karanA. To stop; to nareMbara. Aking. jaM.pa. 3, 45; prava. check. 1917 -joga. tri. (-yoga) zanane nivArei. pre* mAyA. 1, 2, 3, 4, vize. yo5. rAjA ke yogya. it for a king. prava. 1530 nivArissa.pre. bha* su... 1, 346; nivahima. tri. (nivartita ) nA521tayAra nivAreu.he.kR. utta*3.,5 tha. nipajA humA; utpanna; taiyAra banA /nivasa. dhA* II. (mi+vasa) he vAsa 591. Produced; made ready. 12. rahanA; nivAsa karanA. To dwell; bhAyA*2, 4, 2, 138 to reside. nivaDala. na0 ( nipatana ) 5sj. girana; | nivaseha. su.ca.1, 12 nipatana. Falling. bhaga* 3,7 nirvasaMti. pi.ni.1.3. nivarina. tri.(nipatita) 50 gaye. girA | nivasaNa. na0 ( nivasana) 10: 357t. vana, huzrA; patita. Fallen. vize0 2545; kapaDe; paTa; vasana. A garment; dress. nivaraNa. tri. ( niSpana) tapAra yaye. taiyAra | aNujo. 131; . banA huA. Made ready. bhaga* 3.17 | nivara. tri. (nipAtin-nipatanaM vA nipAtaH nivati. puM. (mapati) sa; Mis. so'syA stIti nipAtI)nIye nA2 rAjA; bhUpAla; narapAla prajApAla. A king. saMyamathI vimukha thaI asaMyamamAM paDanAra. vize* 2383 nIce giranevAlAH saMyama vimukha hokara asaMyama nivatta. tri.(nivRtta) pana yesa. uttama meM girane vAlA. Falling bellow; one kiyA huA. Produced. nAyA* 16 falling into an unrestrained Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivAiya] ( 332 ) [niSisa life being opposed to self-res- lIna; tatpara. Attached; prompt; traint. "jekho pumbahAI so pacA nivAI ready. "pariggaha niviTThANaM" sUya. 1.6, pAyA* 1, 5, 6, 15; 3, prava0 885 (2) bheda prApta; nivAiya. tri. (nipAtita ) pa. girA milAyA huA. acquired. "kAsa gahiyAM huMbhA; nipAtita. Made to fall; folled. niSaya nividA "mAyA.1,4,2,1313 bhaga* 7, sUya0 nAyA. (3) 04nA pradeza. jAMca ke nivADita. tri.(nipAtita) 52yA nAye pradeza. molecnles of soul. bhaga0 13, pAu Upara se nIce girAyA huA. Fell- ; (4) tIvra anubhAvathI utpanna thayela ed from above. aMta* 3,8; bhanA rahesA saMza. tIvra anumAva dvArA utpanna nivAta. puM0 (nipAta )ya, vA, a6, tyA kama kA zeSa bhAga. the residue of avyaya samUha. ca, vA, aha, ityAdi avyaya Karmas produced by a strong samUha. Indeclinables e. g. dha, vA, dignity. panna* 2; (5) mA sthita etc. paraha. 2, 2, yayetu; rayApana resu. baiThA humA; sthita; nivAya-bha. puM0 (nipAta) 57; nIye sa23h Furiga. seated; sitting; posted. te. paDanA; nIcekI ora sarakanA; giranA; patana. bhaga. 3,2; 12,4; yogha.ni. 312, Falling: moving below. utta. nivieNa. tri0 (nirvieNa) niva-hAsInatA 2,36 piM.ni. 397, su. ca. 2, 580% pAmedA. nirveda-udAsInatA prApta. Sorrow. 4, 3; bhaga0 7, 1 ful; gloomy. nAyA. 4 -posahanivAya. tri. (nirvAta ) pavana vinAnI praza.. bhesajja. tri. (-auSadhabhaiSajya ) sosA nirvAta sthala; vAyu zUnya pradeza. Place sAthI nipatti pAbheda. auSadhi-davA dArU sheltered from wind. AyA0 2, 2, se udAsIna. Indifferent to medi. 3, .10; rAya0 254; cines. vivA* 1; nivAyaNa. na0 (nipAtana) numo 'nivAya' nivittima. tri. (nivRttika ) saha nivRtta za6. dekho 'nivAya' zabda. Vide 'nivAya', thata5 42nA2. sadA nivRtta hokara tapa vize* 23; karane vAlA. One who practises nivAraNa. na. (nivAraNa) nivA2punaH pArcha penances having always com pAlate. nivAraNa karanA; pIche pheranA. . pleted his duties. paraha. 2, 1; Checking or turning back. paMcA0 bhatta.1.6; VniAveta. dhA* II. (ni+viza )nyAsa nivAraNA. strI. ( nivAraNA) yA sA- 12vA; sthA; 4: bhuq. nyAsa yata. rukAvaTa: aTakAva; nivAraNA. Hinde. karanA; sthApanA karanA; rakhanA. To de rance; obstruction. prava0 525; posit: to place. nivAsa. puM0 (nivAsa) 22 sthAna; sa. nivesei ova0 12: nivAsa sthAna; rahanA; basanA. Residence; ! niveseDaM. saM. kR. su.ca. 2, 174 dwelling place. utta* 32, 13, /nivisa. dhA* I. (ni+viz ) mesa nivi . tri. (niviSTha) asata. Asakta; / sthApana 42. baiThanA; sthApana karanA. To Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivagbhamANa] ( 333 ) [nivvaNa - sit; to post. to the gods. jaM.pa. nivesai. utta* 27,4; niveya. puM0 (nirveda) rA. vairAgya; virakta. nivesayaMti. dasa. 1, 3, 13; Renunciation. dasA.10,5; nibesae. vi. sUya. 2, 5, 12; niveyaNa. na. (nivedana ) nivahana rang. nivesaittA. saM.* utta* 32, 14, nivedana; prArthanA vinaMtI. Information; nivesaMta. prava. 159; request. jIvA* 3, 3, nisI* 1,26; nivajjhamANa. va. kR. tri. (nIyamAna) | nivesa. pu. ( niveza) tAre; ; 2 hAya. pAtuM. le jAyA jAtA humA Being Thaharane kI jagaha; ghara; pAzrama. Home; carried. pAyA. 2, 11, 170; shelter: place of resort. i. T. nivuddha. tri. ( nivRSTa ) vRSTi resa. barasA 358; bhogha* ni* 261; (2)sAma; . huA; nivRSTa. Rained; showered. lAbha; phAyadA. profit; use. ogha* ni. "paSTo devati vA gibuTTo devattivA goSae' 530; (3) sthApanA gA555. sthApana; mAyA* 2, 4,1,35; pratiSThA; niyati. arrangement; estanimAra. tri. (mist). bha25 blishment. prava. 1233: mAnisamA tA. janma marava rUpa nivesaNa. ma. (nivezana ) me sArathA meM batAyA. (020) who is javAya avAya tevA betraNa gharanI khaDakI. sinking in the water of life eka hI daravAje se jina gharoM meM jAnA mAnA and death. yA.., 118 hotA hai aise do tIna gharoM kA samUha. A nivedaya. ni. (vidita ) mana resa; group of houses which have mehte. niveditA prArSitA sUcita. one common door of passage. Related, requested; ouggest. pAyA* 1, 5, 4, 157; pi* ni* 134 ed. su. 5.1, 20; 2, 474;., 3 | nivesiya-a. tri. (nivezita) sthApana V niveda. dhA* I. (ni+vid-bi)| reza rANe. sthApita; rakhA huA; pratiSThita. nivedana karavuM jAhera karavuM jaNAvavuM.' Established; kept. su. ca.1,657 nivedana karanA; jatAnA; prakaTa karanA; | mora. nAyA. 2 jAhira karanA. To inform; to make | niyAma. tri. (*) 752 54AthA ra knowo. pariNAma hAya te. baha jisake Upara girane se nivehijjAsi. bhova. 12; viSakA pariNAma ho-viSa paidA ho. That V niveda. bhA. I. ( ni+vidyApapu. which produces a poisonous prakaTa karanA; jatalAnA; nivedana karanA. To | effect by falling over. ThA* 6.1; reveal; to show. nivvAhiya. tri. (nivartita ) 422. kiyA nivaDya. vivA. 2; humA; kRta; sampAdita. Done; achiev. nivedaNA.zrI. (nivedanA ) naivedha; hevanAnI ed. "asaMgharAtiyA bahunivahimavAvivAgA pAsa 48 tarI anAdi gharavAmAM Ave saMbhUyAtivA" bhAyA* 2, 4, 2; 138; ta. naivedya, upahAra rUpa meM devatA ke sanmukha nivvala. tri.(ni )chi rahita; a . ramA jAne vAlA pramAdi. Food offered | cheda rAheta; akhaMDa; ghAvahIna. Without Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivyatitha 1 holes or wounds; plain. ghoSa. ni0 27: 687: parAi 2, 1 ( 2 ) nira. tiyAra hoSa rahita niraticAra; doSa se rahita. Faultless; blameless. parAha0 2, 5; bhakta* 135 - guNa. puM0 (-guNa) zasya rahita zuju zalya rahita guNaH doSa rahita guNa. An attribute free from an obstruction ( or flaw. bhata0 135; nivvatiya. vi0 ( nirvartita) utpanna urela. utpanna kiyA huA. Produced; created. padma* 28; fasau. fa. ( faja ) Roya qua. niSpakSa banA huA, sampAdita. Created; completed. jaM0 pa03,44: bhaga06, 33, nivyasaNA. bI. ( nirvartanA) utpanna te. utpatti; paidAiza; niSpannatA. Birth; production; origin. padma 15; - - ahigaraNa na0 (adhikaraNa) navA zastrAhi manAyAthI sAgatI hiyA. nae zakha banAne para lagane vAlI kriyA doSa..a fault accruing through the compos. ing of new weapons. bhaga03, 3; nivvataya. tri. (nirvartaka ) utpanna 2nAra. paidA karane vAlA; janmadAtA. Creator; producer. vize* 1142, nivvati. bI0 (nirvRni ) utpatti utpatti; paidAiza; janma. Birth; origin; pro duction. padma0 2; fasafar, fa* (faina ) qulag; std. banAyA huA; kiyA huA. Made; done. bhaga. 5, 6, 7, 6 factory. fr. (farina ) 924 zlect; muMgera, bacana rahita; mUka: gUMgA. Speechless: dumb. vize0 1721; ka0 pa05, 19; [ nibbANa nivvahaNa na0 ( nirvAhana ) pUrvApara saMgati lagADI zAstrIya ane nirvAha karavA te; mAyArya saMpadAne the prahAra pUrvApara saMgati-saMdarbha lagAkara zAstrIya arthakA nirvahana - pratipAdana; zrAcArya saMpadA kA eka prakAra. Expostulation of the scrip tural meaning by referring to context. prava0 552: mivvA. tri0 (nirvAta) vAyu rahita sthAna. vAyu zUnya sthAna; nirvAta pradeza. A. region free from wind. vivA0 2; nigvAghAya - pra. tri. ( nirvyAghAta ) vyAvAta pIDA-vighnathI rahita vyAghAta- pIDA vighnAdi se rahita. Without obstruction or pain. ka0pa03, 3 rAya 0 209: bhaga 1, 16, 2, 1, 7, 1; 6, 31; vivA0 2, dasA0 10, 17; pakSa0 2 2, kappa0 1, 15, 119; nivvAghAima. tri0 ( niryAghAtavat ) bhene OM vighna na hoya te. vaha jise kucha bhI vighna na ho; vighna viddIna Free from all obstructions or troubles. ova0 16; nivvAghAiya tri0 ( nirvyAghAlika ) vyAdhAta vighna vinAnu vina rahita; vyAghAta zUnya. Free from obstruction. jaM0 pa0 169; fasatu. a. ( faniu ) Au; yist. da, mukti; sugati. Salvation. dasa* 5, 2, 31; piM0 ni0 66; dasA 4 27; vize0 2621; 310 dasa0 1, 2, 32; parAha0 2, 1; utta. 3, 12; 23, 82; 28, 30; su. ca. 3, 182: sUya. 1, ,, 66; prava* 6; 462; x, 113; uvA * 7, 218; 2, 27; bhatta* kRppa -gamakhadvArA. na. ( - gamanasthAna ) bhAkSe 334 ) For Private Personal Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivvANasAma ] javAnuM sthAna; je sthale tItha kare| mekSagayA hoya te sthala moca ko jAne kA sthAna; vaha sthala jahAM tIrthaMkara moca ko gaye hoM. the place of salvation; the place where the Tirthankaras have attained salvation. pra608; -- gaya. tri* (-gata) bheAkSa pAmela mukta; mokSa prApta. emancipated. sama* pa0 240; - bhAvi. pri0 ( - bhAvina ) ayiSyabha mokSe nAra prANI bhavya bhaviSya meM mokSa ko jAne vAlA prANIH bhavya one who is to attain salvation. vize* 245 ; - magga. puM0 ( mArga ) bhokSanA bhA. moca kA mArga; muktipatha, the path of salvation. bhAra04 : - mahAvADa. puM. ( - mahAbAra) nirvArUpa bhAvatuM sthAna vizeSa nirvANarUpa gAyoM kA sthAna vizeSa. a particular place of the cows in the shape of salvation. nivvAthamahAbArDa sAhatthi saMpAveha " ucA0 7, 218; --sudda. na. ( -sukha ) nirvA suSaH bhokSa sukha nirvANa sukha; mokha sukha; brahmAnaMda. the happiness of salvation, bhatta* 17 - seThTha. zri0 ( - zreSTha ) mokSa thApAma pradhAna mokSa dene meM zreSTha best in giving salva tion. sU * 1, 6, 24: nivvANakhAmi puM0 (nirvANa sAmin) bhairavata kSetramAM bhAvi 7 mA tIrtha32. airavata kSetra meM hone vAle 7 veM tIrthaMkara. The seventh Tirthankara to come in the Airavata region. prava0 301; nivvANi puM0 (nirvANin ) govIsIbhAM bharata kSetramAM thayela bIjA tIrtharanuM nAma. gata cobIsI meM bharata kSetra meM utpanna dUsare tarthiMkara kA nAma The name of the 64 ( 335 ) [ nivviica second Tirthankara born in Bharata Ksetra in the last Chaubisi (cycle ). praba0 260; nivvANI. strI. ( nirvANI ) solamA tIrtha42 zAMtinAthanI zAsana hevI solahaveM tIrthaMkara zAntinAtha kI zAsana devI. The com - manding diety of the 16th Tirthaikara Santinatha prava0 378; ( 2 ) samAdhi samAdhi. concentration; contemplation. naMdI 0 stha* 41; nivvAvaca. tri0 ( nirvApaka) abhi vyAhine sonAra abhiyAdi ko bujhAne vAlA. Extinguisher. sU0 1, 7, 6; nivvAvakahA. bI. ( nirvApakathA ) nirvAcapahacAna vigerenI uthA. nirvANa pakvAna Adi kI kathA A chat about food etc. ThA0 4, 2; nivvAbAra tri. ( nirvyApAra ) vyApAramAraMbha rahita vyApArazUnya; ArambhahIna. Inactive; without operation. " catakhatastra niSvAvarassabhikkhuNo " uta06, 15; nivvASiya tri0 ( nirvAcita ) zAnta rela; gulAvela, zAnta kiyA huA; bujhAyA huA. Extinguished; pacified. dasa* 4, 1, 63; bhaga0 6, 330 42; facergy. a* ( fawigu ) Maleu sal. nirvAhaNa karanA Subsistence. utta* 24, 10 : nimbina. tri. ( nirvikRtika ) ghRtAhi vi tine tamanAra nIvi tapa karanAra; ghRtAdi vikRti ko chor3ane vAlA; nIvi nAmaka tapa karane vAlA. ( One ) who gives up taking Ghee etc; ( one ) who performs an austerity named For Private Personal Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivigAva ] ( 136 ) [nivisesa Nivi. ThA.5, nivvatigincha. tri. (nirvicikitsya) manA nidhigaiya. na. (nirvilatika) nAmarnu sabhA saMgha 42nAra. karmaphala ke viSaya meM tapa, jemAM dudha vagere vigayo tyAga karavAmAM zaMkA rahita-niHzaMka. (One) doubtless bhAva chatta 5. nIvi nAmaka tapa; vaha tapa about the result of Karmas. jisameM dUdha prAdi vigayoM kA syAga kiyA bhaga* 2, 5, pana* 1; veya. 5, 1; utta. jAtA hai. An austerity named 28, 31% paMcA0 15, 24, Nivi in which one has to ab-nivvatigicchA. zrI. ( nirvicikitsA ) stain from taking materials saMzayano abhAva. saMzayahInatA, niHzaMkatA. e.g. milk eto. prava0 761, 1523 // Absence of doubt or suspicion. bhAva. 1,7: prava. 26 nibigappa. tri. (nirvikAsa )pihita. nivitti. mo. (nivRtti) nipatti; siddhi. vikalpazUnya; nirSikAsa. Fres from niSpatti; siddhi; saphalatA; pUrti. Produc. classes, kinds, alternatives or | tion; accomplishment; achieveconditions. gacchA . 44 ment; fulfilment aNujo* 132; nivigAra. tri. (nirvikAra ) visthA nimvina. tri. (nirviraNa) ni. rAya 2lita; me ye rahenA2. vikArazUnya; nirvi. pAbhela. mirveda-vairAgya prApta; virAgI. One kAra; sadA ekahI rUpa meM rahane vAlAH sthira. | indifferent from the world. Free from change; existing utta. 14, 2; in one form. vava. 3, 13; nimviyAra. tri. (nirvikAra ) vi||2 rahita; nimbigya. na. (nirvina )mino abhAva. zu. vikAra rahita; zuddha. Fine; unvina kA prabhAva; nirvighna; vighnahIna. Ab. changed. vize* 66. saMsthA* 44; sence of obstruction. gacchA... | nivisaya. tri. ( nirdezaka-niSpUrvasya vizenigvija. vi. ( nirSiya) vidhA pinAne; rUpabhAgArthasvAt ) 75oga 32nAra. upa bhUSa. vidyAhIna mUrsa; apaDa. Foolish; bhoga karane vAlA. (One) who enjoys. illiterate; stupid. utta* 11, 2; / pi. ni. 116 niviTTha. tri. ( nirviSTa ) saveluM. milAyA | nigyasaya. puM. (nirviSaya ) zipAranI zikSA humA mizrita. Mixed. pi. ni0 37.: / videza kI yA dezapAra kI zikSA. A -kAya. tri. ( -kAyika) parivAra foreign education. rAya. 255; vizukSi yAtrine pUrA 32nAra. parihAra piM. ni. 3813; paNha. 1, 3, (2) vizudi cAritra ko pUrA karane vAlA. (one) triM. na me 15 me. ajJeya, jo who achieves & pure and na jAnA jA sake. unknowable; absolutely non-injurious con. incomprehensible. paMcA* 12, 20, duct. pana. 1, nivisasa. tri. (nirvizeSa) vizeSatA rakSitA nikhieNa. tri. (nirviraNa ) pina yayesa; | sAmAnya 25.vizeSatA rahitaH sAmAnyaH sAdhA. BEsa panesa. khinaH udAsanitta. raNa; nirviziSTa. Ordinary; without Gloomy; sad. rAya* 265; any peculiarity. taMdu* vize* 64; Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nibbI ] parAha0 2, 5 - bhAva. puM0 sAmAnya lAva. sAmAnya bhAva being ordinary. viro0 155; ( 337 ) ( -bhAva ) State of nivvI. strI0 ( * ) nAbI nAmanuM bhe tatha. nIvI nAmaka eka tatra. An austerity named Nivi. prava0 205; frogs tri0 ( nirvRtta ) nirvANu yaha pAbhela. nirvANa pada prApta; mukta. Emancipated. frogs tri0 ( nirmUDita DupI gayesa. DabA huA. Drowned. nAyA08; - bhAMDasAra. L410 - bhAvasAra ) DupI gayA che samudrabhA bhANDasAra padArtha jenA te. vaha jisake bhAgaDasAra padArtha samudra meM (one) whose DUba gaye hoM. wealth and cargo are plunged in the sea. nAyA 0 6; nibbuDi. sI0 ( nirbuddhi ) adhyaya-DAni. apacaya-hAni - pAcana na honese utpanna hAni. Waste; loss. doehaM gambhatyAM nivvuDDi pattA " 2, 3, 3, 20 " prava0 360; stha0 22; suha. na0 nivku. strI0 ( niIti ) ghuTaDAreza; mokSa. chuTakArA; mokSa; mukti, Freedom; eman cipation. jaM0 pa0 6, 116; 30 63 su0 ba0 1, 66; naMdI0 biro0 3185; bhata0 2; ( -sukhA ) bhokSanu suma. mokSa sukha. The happiness of salvation. nAyA* 4; vidhurakarI. zrI0 ( nivRttikarI ) 18 bhA tIrthaMkaranI pratrajyA pAlakhInuM nAma 19 a prajyA pAlakhIkA nAma. The name of the ascetic Palanquin niHzeyaNa. tri. ( nivedana ) jJAtA of the 18th Tirthankara. sama0 pa0 231; nivvuDa. tri0 ( nirvRta ) nirvANu yaha pAbhela. nirvANa pada prApta; mukta, Emancipated. "Di vitimo" kappa 0 5, 116; bhaga0 5, 4; AyA 0 1, 4, 3, 136: -- daMsaNa. -darzana ) nirvANu yaha bhAbhenuM darzana: deva darzana. The sight of one em ancipated; perfect philosophy. bhaga0 6, 10, na0 ThA0 [ nisaMta. su0 pa0 12; niSyuti. srI0 ( nivRti ) bhokSa su. mokSa sukha; mukti sukha. The happiness of salvation. rAya0 50; nimvega. puM0 ( nirvada ) saMsArathI virauta thavuM te. saMsAra viraktatA - udAsInatA. Indifference towards the world. bhaga0 17, 3; nivve (ya). puM0 ( nirveda ) udAsInatA; vairAjya udAsInatA; vairAgya. Renunciation; indifference. uttaH 26, 6; aNujo0 130; prAyA0 1, 4, 1, 127; prava0 650 ; For Private Personal Use Only jJAtA ajJAtA rUpI venA vinAnA, majJAtA rUpa vedanA vihIna. ( One ) free from the sensation of non-volition aNutro0 127; nimboga na0 ( nIbrodaka) nevAnuM pAegI. nevatoMkA pAnI Water oozing out from the eaves. piM0 ni0 bhA0 32; nisaMta. tri0 ( nizamita ) sAMlaNesa sunA bhaga0 2, 32; huA; zruta pUrva Heard. 11, 11; nisaMta. puM0 ( nizAnta ) nizA - rAtrinuM avasAna; prAtaHkSaNa. nizA - rAtri kI samApti; prAtaHkAla. The end of night; morning. dasa0 6, 2, 14; uvA 0 1, 58; (2) na0 tana; saMpUrNa bilakula; nitAnta; saMpUrNatayA A11; complete. jaM0 10 5, 115; Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisamiya. ( 3 ) [ni-sama. - nisakiya. saM. kR. . ( niSiSya ) sAnisaha. ni. ( nisaSTa ) sa; Apela. badAmI anitA nisse| rIna. lakar3I diyA humAH pradatta. Given. " sabajaNAe hilAkara evaM ani kA niSeka karake. Having nisaTe te bhuMjA " mAyA0 2, 1, 5, 26; thrown out fire by shaking nAyA0 1; veya. 2, 16; paha. 1,3 the wood. pAyA* 2, 1, 7, 38 (2) 3. . humA. Thrown. bhA0 nisaga. puM0 ( nisarga ) samAya. svabhAva. nisaha. pu. ( niSadha ) zvAsa kSetra bhane Nature. utta* 28, 17; pi. ni. 8; praka0 657; (2) gurunA paza mahAvideha kSetranI vacce Avela eka parvata; sAMbhaLyA vinA pUrva saMskArathI samyaktava niSada naamne| parvata. harivAsa kSetra aura 847 te; sabhyanA me 2. yaha mahAvideha kSetrake bIca bhAyA humA eka parvata; samyaktva jo guruke adezake zravaNa kinA hI utpama nipaTa nAmaka parvata. A mountain of hotA ho; samyakatvakA eka prakAra. this name coming between the That Harivasa ksetra and maharight belief which is produced videha ksetra. sama0 7; (2) me even without a preceptor's nAmano eka yAdava kumAra; kRSNa mahArAjane advice. pana0 1; -la. strI0 ( -ruci ) sahaja ci-zraddhA; koIno upadeza sAMbha putra. isa nAmakA eka yAdava kumAra; kRSNA LyA vinA pitAnI meLe dharmaci thAya te. mahArAjakA putra. A yadava prince sahaja ruci-zraddhA; vinA kisIkA adeza so named; the son of the lord sune | mAne mApa hI dharmaruci kA honA. Natural | Krsna. paha. 1, 4; nira0 5, 1; inclinatiou or faith; a faith nisaraNa. tri. ( niSANa ) mesa. (2) niti born without the advice of pAmesa; nita. baiThA humA; (2) nitiprApta; nita. Seated; free. mAyA0 1, 3, auy one. prava0 664; 2, 114; kappa04, 12; nisagazrI. ma. ( nisargatam ) 25mAyA. nisanna. tri0 ( niSANa ) me j; sthi2 yaye. ravabhAvase; nigatayA. Naturally. zi. baiThA humA; sthira banA humA. Seated; made 2675; steady. prava0 481; 545; mova0 36; nisajjA. sI0 ( niSayA ) mesapArnu sthAna. su. 3. 2, 41, japa. baiThaneka sthAna kI jagaha. A place to/ni-sama. dhA* 1. (ni+zam ) saNa. sit: seat. dasa0 6, 8; (2)2 ranA sunanA; zravaNa karanA. To hear. gacchA. 6il 852 kha- veTana nesayAmA. 40 rajoharakI daDIparake vanakA veSTana. A nisAmAta. sama0 34; covering of cloth for the nisAmehi. vize. 1562, stick of Rajohara. foto nisAmitapa. he. kR. bhA0 2, 1; mA. 28% nisAAmattA. saM. kR. utta. 6,8; nisaTTa. ni0 ( ) : dhAre. bahuta; nisAmita pa... su. ca 2, 584; adhika. Profuse; excessive. mopa. nisAmeha. kR. 4. bhaga0 2, 5, 11, 6; jyA0 1, 76.; Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisAmiUNa.] [nisAya. nisAmettae. ka. bA. he. kR. maga. 7, 1. pora. rAkSasa pisAra prAdi. Demon; A0 7, 202 ghost etc. prava0 Ex; -basAha. nisamiUNa. saM. kR. pra.(nizabhya) samajAne. 10 ( -aksAna ) rAtrinu avasAna; sunakarake. Having heard. su. 101, prAta:41. rAtrikA prAsAna; prAta:kAla. The 286; end of night; morning. su.. nisamma. saM. kR. ma. ( nizamya ) salAna; 4, 16; -sohaga. pu. ( zomA) mazIne. sunakara ke; jAnakara ke. llaving zatane zAlAvanAra (56). rAtako suzobhita heard or known. mAyA0 1, 6, | karanevAlA-caMdra. That which beauti4, 188; 2, 4, 1, 132; bhaga0 1, fies the night i. e. the moon. 7, 2, 1; 5; 3, 1; 5, 8, nAyA0 1; | kapya0 3, 38; rAya. 36: uta0 10, 31; ThA0 3, 1: | nisAna. puM0 ( niSAda ) me nabhanI 252; uvA0 1, 12 1, 210; -bhAsi. tri0 sAta varamAMnA sAtabhA. isa nAmakA eka (-bhASin ) piyArIna mosanA2. kviArakara svara; sAta sgharoMmeMse antima svara. A bolanevAlA; vikrIvakA, A thoughtful ___musical note of this name; speaker. pAyA0 2, 5, 2, 140; | _the 7th note. aNujo0 128; nisara.pA. I. ( sa ) 2 42; nisAya. saM. . . ( nitrAya ) nizrAma; 6.2 palA; phaikamenA. To cast away; mAzrIna. mAtraya lekara. Having taken to thror.. & support. jo qe misarA pAyA* 1; nisApAhANa. na. ( nizApASANa) 5252 / nisaritaya. he. . rAya. 257; mAsina zikSA patthara para padArtha pIsanenisarAttA. saM. kR. nAyA0 1; nisaha. pu. ( niSadha ) mahAvinI sImA baoNTaneke kAmameM loI jAnevAlA lur3hiyA-lodA. 32nAra ye parvata. mahAvidehako sImita A stone to pound things on karanevAlA eka parvata. A mountain a slab. bA. 2, 64; forming a boundry of Maha | nisAmagra. na. ( nizAmana ) Hinj. mulA. Videha. sUya. 1, 6, 15; | Hearing. pi. ni. 528; nisA. strI0 ( * ) zikSA; 5.52. zilA, |nisAmasa. na0 (zAmana ) winng. sunanA. | Hearing. su. 2.1,106 patthara; pASANa. A stone. dasa* 5, 1. 45, uvA. 1,64; |nisAmina. tri. (niyamita ) samaya. nisA. sI. ( nizA ) rAtri. rAtri; rAta.A / sunA humA. Heard. su.. 1, 276; huA. he Night. jIvA0 3, 1. ma. 1, 38 | nisAya. tri0 ( nizAta ) tI695. tIkSNa; teja. prama* 1581; -azyAra. puM0 (-aticAra) | Sharp. mu10 2, 545, rAtre ne atiyA2-15 sAyA mate. nisAya. pu. ( niSAda ) sAtabhA ni nabhana rAtri lagehue aticAra doSa. A fault | 252. nicAra nAmaka sAtavAM sra. The 7th incurred at night. pra0 160; musical note of this name. -~-yara. tri0 (kara) rAkSasa, pi0 | prAjo* 128 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisAloda.] ( 340 ) [ nisIda. nisAloda. pu. ( nizAloSTa ) zikSAputra; pIsa- nisiya. tri. ( nizita ) tI. tIkSNa; pAnA patya2. zilAputra; pIsanekA patthara; lor3hA; teja. Sharp. paha0 1,; su. ca. lur3hiyA. A stone to pound things 1, 52; on a slab. uvA0 2, 64; nisiya. tri. ( nizrita ) dhAraNa 429. dhRta; nisi. tri0 ( niSagaNa ) meheryu. baiThA hubhA. dhAraNa kiyA humA. Put on; worn. Seated. aodha. ni0 106; su. ca0 1, 50 nisijAgaraNa. na. (nizAjAgaraNa ) zatra nisiya. tri. ( nyasta ) rAmela. rakhAhuyA. ____Kept. su0 ca0 6, 4; Mig te. rAtakA jAgaraNa. A night | nisiyara. tri0 ( nizicara ) yora. (2) 2zakSawatch. prava0 26; saha. cora. (2) rAkSasAdi. A thief; nisijjA. strI0 ( niSayA ) mesavArnu 2thAna. ____demon etc. mogha. ni. bhA0 184; baiMThanekI jagaha. A seat. sa. 6, 55; nisira. dhA0 I. ( ni+sajU ) 2 42j. utta0 17, 7; mova0 dUra karanA. To spurn. nisiha. vi. (niHsRSTa ) 62 428, dUrakiyA huA. nisirai. bhaga0 1, 8; 3, 1; 2; Set aside. bhaga0 3, 2; 12, 4; pi. nisire. vi. utta0 32, 21; dasa08, 46; ni0 384; vava* 6, 1; nisirijamANa. ka. vA. va. kR. bhaga0 2, nisiddha. tri. ( niSiddha ) niSedha rAyasa. niSiddha; manA kiyAhumA. Prohibited. nisiraNa. na. ( nisarjana ) nImj . nikavize0 431; -joga. tri. ( -yoga) lanA; nikalane-bAhara-mAnekA kArya; bahirAgamana. kharAba vyApAra-azubha yugane jeNe kyA ! ___Egress; exit vize0 366; che te. kharAba-ku-vyApAra athavA azubha yogoMko | | nisIittAra. tri0 ( nivIdayitR-niSatR ) mesarokanevAlA. That which wards off nAra. baiThanevAlA. (one) who sits. evil deeds or omens. paMcA0 12, 1 sama0 36; 22; -(a)-pa. (-prAtman ) sAvadhAnisIiyavya. vi0 (nikttavya ) mesaneme. yogathA vitta thayeso mAmA. sAvadyayoga | baiThanA cAhie. Should sit. bhaga0 2,1; nivRtta mAtmA. A sonl having nisIda. dhA0 I. (ni+) mesa. baiThanA. completed Savadya yoga. paMcA. To sit. 12, 25 nisijjAi. dasa0 6, 2, 20, nisimasa. 20 (nizAmaka) zani mona. nisija. saM. kR. pAha0 2, 1; rAtribhojana; nizA bhojana-bhukta. A night-| nisiittA. saM. kR. dasA0 2, 3, 4, 5, meal. moSa0ni0 787; vize0 1240; 6, 7, 8; ; bhata0 140; paMcA0 15, 30; -niyatti. | nisiyamANa. ka. vA. va. kR. bhaga0 3, 3; strI. ( -nitti ) zani monathI nivRtti. nisIda. dhA. I. ( ni+Sad ) mesa. baiThanA. rAtri bhojanase nivRtti; rAtrike bhojanase niyA- | To sit. jAnA-use kara cukanA. Finishing a nisIyai. prova0 12; maga. 2, 1; su. night meal. bhatta0 140; ca. 2, 277; Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisIda. ] nisIyaMti bhaga0 11, 11; jaM0 10 nisI dhA0 [ ( ni+Sada) suvuM; zayana 2. sonA; zayana karanA. To sleep. nivajjijjA. vidhi0 AyA0 1, 7, 7, 13 nisIijjA. vi0 dasa0 8, 5 utta0 1,21; nisIe. vi. dasa0 8, 5 nisIraja. vi. panna0 36; nisIhatsAno bha bhaga0 10, 3; nisIhattara. he. kR. bhaga0 7, 10; nisIhatA. saM0 kR0 dasA0 3, 32, 33: nisIiyattA. nAyA0 1; nisIyAve. pha. vA. bhaga0 6, 33; nisIyAveja. ka. ka. vi0 nisI0 7, 16; nisIyAvetA. ka. vA. saM. ku. bhaga06, 33; nisiyAva. ka. bA. vica0su0 ca0 2, 602; nisiyAviti. ka. vA. su0 ca0 2, 170; nisIdA. (nijIvana ) mesanuM te. baiThaka; beThanekA kArya; niSIdana. Sitting. pro0 20; nisIyaNa. na0 ( nitrodana) phesavuM baiThanA. Sitting. piM0 ni0 bhA0 199; proSa* ni0 710 bhA0 162; uta0 2424; prava0 107; 522; 132; nisIyAtraNa na0 (niSAdana ) sAuvu. biThAnA; biThalAnA. To cause to sit veya 0 4, 26; 326; isa nisIha. puM0 ( nizotha ) ardharAtri samaya; madhyarAta. AdhIrAtakA samaya; madhyarAtri. midnight. su0 ca0 1 45; rAya 0 251; vize0 3356; piM0 ni0 (2) se nAmanuM the adhika sUtra. nAmakA eka kAlika sUtra. A kalika sutra of this name. naMdI0 43; nisIhigA. strI0 naiSedhiko ) dharma sthAna} jatAM saMsAranA karmanI niSedha sUcavanAra 'nisIhi' zabda melA te; sAmAcArIne ( 341 ) [ nisIhiyA. prA. dharma sthAnakameM jAtehue sAMsArika kamakA niSedha batalAnevAlA - sUcaka 'nisIhi' zabdakA uccAraNa; sAmAcArIkA eka prakAra. Reciting the word 'nisohi' suggestive of checking the worldly activities when visiting a religious place. piM0 ni0 336; nisIhiyA. strI0 ( naiSedhikI ) meha. mesavAnA parisada baiThaka; baiThanekA parisahakaSTa. Seat; the suffering caused by sitting. bhaga0 8, 8 sama0 21; praba0 662; 665; (2) pApArya niSedhavAne 'nisIDi' zabda have te pApa kAryakA niSedha karaneke lie nisIhi zabdakA uccAraNa. The recital of the word "nisIhi" to check & sinful act. bhaga0 25, 7; utta0 26, 2, Ava 0 3, 1; dasA0 2, 16; 17; nisIhiyA - (yA). strI0 ( naiSedhiko ) artha niSedhanuM smaraNa karavA khelAtA zabda; sAmAnyaano bhanne aA2. kArya niSedhakA smaraNA karane ke lie bolA jAnevAlA zabda; sAmAcArIkA dUsarA prakAra. A word spoken to cause one to remember a negation; the 2nd variety of Samachari. paMcA0 12, 2, dasA 0 2, 16; 17; bhaga0 25, 7; utta* 26, 2; -bhaMjaNa na0 ( bhajana ) dharmasthAnabhAM jatAM ' nisIhi ' e zabda na khelavA te. dharmasthAnameM jAte hue 'nisIhi isa zabdakA na bolanA. Non-uttering of the word 'nisohi ' when going to a religious place. prava0 440; (2) svAdhyAyanuM sthAna. svAdhyAyakA sthAna-sthala - bhUmi A place of scriptural study. dasa0 5, 2, 2; aNujo0 16; rAya0 113; prAyA0 2, 6, For Private Personal Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nisuMbha.] [ nissamgalA. 2, 164; -parisaha. pu. ( -parikaha ) mAyAramAMnA prathama AyA2. deva, guru aura svAdhyAya bhUmimAM besI rahevAnuM kaSTa sahana ! dharma prati zaMkAkA prabhAvaH samakitake pATha saMta. svAdhyAya bhamimeM baiTha rahanekA kaTa bhAcAroM se pahilA prAcAra. Absence of sahana. Enduring of the suffering doubt concerning god, precepof sitting in a place for reli- tor and religlon; the lst right gious study. sama0 22; conduct of the 8. utta0 28, nituMbha. dhA* I. (ni+pat-Niya )nAye pA. | 31%3; nIce girAnA. To cause to fall be nissaMga. tri0 ( niHsa ) saMzahita melI. low. saMga rahita; akelA; niHsaMga; ekAkI. IndifnisumaMti-sya. ni0 1, 5, 1, 70, I ferent; alone. viro0 2567; nisuMbha. puM. (nizumbha) pAMyamA prativAsura. | nissaMgayA. sI. ( niHsaMgatA ) sApa. pAMca prativAsudeva. The 5th prati akelApana; ekASitA. State of being Vasudeva. pra. 1217; unattached. bhaga0 7, 1; nisukha.-pA0 I. ( ni+) Ainj. | nissaMdhiyA. ma. (niSicya ) sIthAna; sunanA; zrAra karanA. To hear. dhodhana. sIMca karake; dho karake. Having nisuAlu. mA. su. 2. 1, 221%; ___sprinkled or washed. sa. 5, nisugaMta. pa. kR. sa. ca. 2, 413; nisugijaMta. ka. vA. na. su0 ca0 2, nissaMda. puM0 ( niSyanda ) sA2, 2sa; tatva5 pArtha. sAra; rasa; tatvalpa-padArtha. Sum and nisUraNa. tri. ( nivRdana ) bhAranA2; nAza. substance; flow; juice; sap. mAranevAlA; ghAtaka; nAzaka. Slayer; de. u* 28, paha0 1, 1; stroyer. utta0 18,42; nissaMsa. tri. ( nRzaMsa ) dhAtahI; 12. ghAtakI; nisevANijja. tri0 ( niSevaNIya ) sevA 4211 kara; kaThora; nirdaya. Cruel; treacher. yogya. sevya; sevA karane yogya. To be ous. utta0 34, 22; pagaDha0 1, 1; served. su0 ca0 2, 88; |nissaMsAya. tri0 (niHsaMzayika ) zAthI hita. nissaMka. tri. (nizzaka ) : 2hita. zaMkA | ni:zaMka; saMzayahIna. Free from doubt. rahita; nissandeha. Free from doubt nAyA0 2; or fear. prava0 605; gacchA. 46; nissakaDa. tri0 ( niznAkRta ) dhanI nabhAye, nissaMkiya(a). tri. ( niHzakti ) zaM / apekSA rANI rekha. kisIke prAzraya-sambandhako vinAnI. zaMkA vihIna; saMdeha zanya. Fear-| icchA rakhakara kiyAhumA. Done with less; without doubt. dasa0 5, 1, the expectation of any body's 56, 7, 10; pi. ni. 463; pana. 1; support. prava0 666 roka. 27; bhaga0 2, 5; paMcA* 15, 24; | nissaggarUha. strI0 (niHsargaruci ) svAlAvizata prava. 270; 266; (2) heva, guru, ym| utpanna thatI dharmasaci; samyakatvane eka prakAra. pratye zAno abhAva; samalinA mA svabhAvasehI utpanna honevAlI dharmaraci; sampaka Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nissana.] ( 343 ) [ nissIla. -- tvakA eka prakAra. Natural taste for | nissAriya. tri0 ( niHsArita ) mahAra TeTu. religion; a variety of right-] bAhara nikAlAhudhA. Expelled or tutu. ___belief. utta. 28, 16 ed out sya. 1, 14, 3; nissana. tri0 ( niSagaNa ) mosa. baiThAhumA; nissAsa. pu. ( niHzvAsa ) nivAsa; zvAsa bhAsIna. Seated. rAya0 154, sevA te. niHzvAsa; svAsa; usAsa. Breath. ni-ssaya. dhA* I. (nidhi) mesa. "savesamussAsa nissAsA " bhaga* 16, 11; baiThanA. To sit. bhaga0 2, 1; 6, 33; panna. 1; sama0 34; nissae. vi. dasa0 6, 45; | nissAsaya. tri. ( niHzvAsaka) nAye zvAsa nissala vi0 ( niHzalya ) bhAyAAhi taya senA2. nIce zvAsa lenevAlA. (one) who za65yo 2Dina. mAyA bhAdi tIna zalyoMse __breathes. bhaga. 11,1; enya-rahita. Free from a blennish nissipra-ya. tri0 (ni:zrita )Azrita rahesa. such as deceit. sa. 26, 41; prAdhita; mAtrayameM rahAhuprA. Supported. sama0 6; bhata0 135; 56 basA. 6, 13; utta. 8, 1.; 35. "; nissA. sI. (nizrA ) mizrA-mAdhAra; sama0 40; pAyA0 1,1, 4, 37 A nt; mAtraya. prAcAra; abalambana rAba. 272; (2) mA yatuthya. mAtraya; sahAya. Support; help: prop. pravagrahAdi tuSTaya. A group of 4 kara. 4, 5, 8;; nisI0 12, 47; Avagrahas etc. (perceptiou). basA. 10, 2, sUba. 2, 1, 45; bhA. vize. 16E (8) pastune anyathA 42 te. vastukA pratyayA grAra. AcceptnissAmanatA. strI. (niHsAmAnyatA ) sAmA-1 ing a thing in another shape. nyatA mA. samatA; sAmAnyakA-yA sama- zi0 310; tAkA prabhAva. An absence of gene-nissidhiya. na* ( niHhita ) pA saMya rality. vize* 32; pArbu te. vAyusaraNa; pAnA; gudA mArgase dUSita nissAya. puM0 (nizrAya) nizrAya. pAzraya lakara; | apAna-vAyukA choDanA. Passing of the prAdhAra rakhakara. Having taken al wind. vize0 501; nahI* 38; support. bhaga* 7,6; nissiMcamANa. va. kR. tri0 ( nissimbat ) nissAra. tri0 ( niHsAra ) sAra vinAna; ___vita-siMyato. chIMTatAhubhA; siMcana karatA pAlI sArahIna; niHsAra; nirarthaka; khoTavAlA. humA. Sprinkling: showering. Empty; useless; unsubstantial. "ussivamANe vA nissicamAre vA prAmajmamAye mAyA0 1, 3, 2, 114; moga0 ni0 vA pamajhamAmro pA.'' prAyA* 2, 1, 6, 35; 736; bhaga08, 33; sama06; gacchA0 23; | nissIla. tri0 ( niHzIla ) zAsa-sAyAzyA nissAraya. tri. ( nissAra ) sA2 rakSita. sIta. zIla-sadAcArase rahita; zIlahIna; sArahIna; tatvazUnya. Unsubstantial; fausta. Rude; bad conducted. pithless. " nissArae hoi jahA palAe" bhaga0 7, 6; ; basA. 6, 4; vize. sUya0 1, 7, 26; 3284; Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nissuha ] ( 344 ) [ nihAta.. - - nissuha. tri. ( niHsukha ) subha rahita; du:sI. | rAya0 25; dasA. 4, 75, 80; prava0 sukhahIna; duHkhI. Unhappy. vize0 2002, 62; nissejA. strI0 ( niSadyA ) zrImAna vArnu nissoNiya. tri0 (niHzoNita ) 2dhira vinAnu. sthAna; strI sAthe mesavAtuM sthAna. antaHpura; rudhira rahita; raktahIna; bekhUna. Bloodless. striyoMke rahanekA sthAna-unake sAtha baiThanekI nAyA* '1; jagaha. A harem; a place to sit /niha. ghA* I. (hu) chupAva; sis. chipAnA; with ladies. sama0 18, sUya0 1, 4, DhakanA-DhAMkanA. To hide; to cover. 1, 16; (2) 2nneharanA ist S2 | nihe. mAyAH 1, 4, 1, 127; mAdhavAtuM patra; nesathImA. rajoharaNakI daMDI | niha. na. (niha ) nArI bhAvAnuM sthAna. para bAMdhA jAnevAlA vana; nesathimA. Thel nArakIko mAranekA sthAna. A place to cloth tied on the stick of kill a hell-being. sUya0 1, 5, 2, Rajoharana. prava0 67 -jumala. 11; (2) pu. (kaSAyaiH karmabhiH pariSahopasarga na0 (-yugala ) me nI mana bhI nihanyata iti nihaH ) rAgI; snehavA. rAgI; sutarA me me niyA-nesathiyA-20ne- premI; snehavAn ; anurAgI. A lover. 429yanA ist 752 mAMdhArnu stra. UnI mAyA0 1, 2, 3, 81; (3) bhAyApI; aura sUtI do tarahakI niSadyA-nesathiyA-rajoharaNakI aTI. mAyAvI; chalI; kapaTI. Deceitful; daMDI para bAMdhanekA vastra. A wollen aud fraudulent. pAyA0 1, 2, 3, 81; a cotton cloth to be tied to|niha. vi. ( nibhRta ) nizvata; sthira; zAnta. the stick of Rajoharana. prava. nizcala, sthira; zAnta. Steady; still. nisseNi. strI0 ( niHzreNi )nIsa291 . nisanI; | dasA0 6, 3, nisaranI; sIr3hI. A ladder. pAha0 1, 1; nihadu. saM. kR. pra. ( nihatya ) sthApAne. mAyA0 2, 1, 7, 37; dasa0 5, 1, 67; sthApanA karake. Having established. nAyA. 16; prAyA0 2, 1, 10, 58 piM0ni0 362, aura nihaNa. dhA* I. ( ni+han ) bhAra. mAranA; nisseya(a)sa. na. ( niHzreyasa ) lyA; bhokSa. hatyA karanA; prANa lenA. To slay. kalyANa, mokSa. Bliss; salvation. nihaNAhi. prA. bhaga0 6, 33; mova. 27, bhaga. 2, 1; rAya0 25; utta0 | 22, 16; niharNisu. mAyA* 1,6, 3, 12; nisseyasiya. tri. (niHzreyasika) mokSa-yAne nihaNa. na0 (nidhana ) bha29; mRtyu. maraNa; nA2. mokSa yA kalyANakI icchA karane | mRtyu; mauta; dehAnta. Death. mogha. ni. vAlA; mumukSu. One who desires 775, gacchA0 47; salvation. bhaga0 3, 1; nihAtta. strI. (nidhatta) tanA ane 15nissesa. na0 (niHzreyasa ) hyANa. kalyANa. - vartAne zivAya bAkInA cha karaNe pravartI na Bliss. pAyA0 1, 7, 4, 215; utta. zake evI avasthAmAM karmane sthApavA te. 8, 3; bhaga0 3, 1; jaba uddhartanA aura apavartanAke atiriktazeSa cha karaNa nissesa. tri. ( niHzeSa ) samasta; ay. na pravarta sakeM aisI dazAmeM (kIgaI) karmako sthApanA. samasta; sampUrNa; sArA. All; everything.I Establishing karnmas in such a Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nihAtti] [nimhaga that the 6 Karanas with the khajAnA; bhAra. Treasury. jaM. 50 7, exception of Udvartana and 173: bhaga.3.7, bhaNajo. 103: paMcA. Apavartana cannot proceed. 7.25; 14, 40: prava. 48354, bhaga* 6, 8, panna.6; nihiya. tri. (nihita) bhU dhA264 42 nihAtti. na. (midhatti ) me " nihata " rakhA huA; sthApita; dhAraNa kiyA huA. za. dekho " nihatta " zabda. Vide Kept; established; worn. fara "nihatta" ka. pa. 1, 2, 5, 72, 10, 33; prava. 1006 mihaya. tri. (nihata ) bhre| aisa. mArA nihu. tri. ( nibhRta) zAnta-sthira 428 humA; ghAta kiyA huA. Killed. 0505, | vibhI gayela. zAMta-sthira kiyA huA; vizeSa 113; gaya* 35: su001, 1; bhatta.153; ramA huA; magna. Calm; still; stopVnihara. dhA* II. (ni+) 26) 42, ped. dasa* 6, 2, 3, su0 ca08, 158; pahAra 6. haraNa karanA; bAhara nikAlanA; paraha. 2,3; gacchA . 73 -iMdiya. tri. le jAnA. To carry away. (-indriya )nIndriya zAntAya te. nihareha. nisI* 7,27, 28; zAnta-sthira-indriyoM vAlA; saMyamI. (one) miraja. vi. nisI. 1, 35; 1, whose senses are calm. dasa0 nihAtie... ., dasA. 7,3; 1., 1, 10; -pa. vi. ( -prAraman ) vihA..mamA-nihA)diian. kAMti; sthira cittavAlA manuSya. sthira cittavAlA veja:pramAH putiH bhAbhA. Lustre; bright. manuSya; sthitaprajJa. steady-minded. ness. maMdI*sa*1 (2) mAyA; 58. desa. 6, 2: -sahAya. tri.( -svabhAva) mAyA; kapaTa; bala. illusion, fraud. AbhIra svabhAva vAsI nikSa. gaMbhIra svabhAva sUba..,., 15 vAlA; nizcala: aTala. calm; steady. nihANa. na. (nidhAna ) samUhakAra; manA gacchA . 73, samUha; bhaMDAra; khajAnA; ghara. Collection; / nihusthibhagA. zrI. ( nihusthibhagA ) me treasury. paraha. 1.5: vize0 157: nAmanI se narapati. eka vanaspati vizeSa jIvA0 3, 3; bhaga* 3, 7, kappa0 4, 88; | A vegetation of this name. pana. uvA. 1, 4; 10, 273, nihAra. puM0 (nihAra ) bhana tyAsa. mala tyAga. | niya tri. ( * ) pazu na 42nAra, Vioding stools. prava0 445, rAya. ni35ogI. kucha bhI na karane vAlA; niThallA 2707 nirupayogI. Useless; good-forVnihAla. dhA* I, II. (ni + bhAla) nothing, one doing nothing. 15. dekhanA; nirIkSaNa karanA; avalokana vize. 161 karanA. To see; to observe. ninhaga. na0 (ninhaka ) satya paratune chupAvI nihAlei. su. ca. 2,44, asatya nAra. satya bAta ko chipAkara asatya nihAlai. gacchA. 14 kahane vAlA. (One) who tells a lie nihAla. saM. kR. gacchA. 15; having concealed the truth. to nihi. pu. ( nidhi) 35; mananI. koSa; / ni. 146; Vol. 11/44. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ninhava] ( 346 ) [ mIyagamA -- Vninhava. ghA* I. (ni+nhu) is; gula A kind of fruit. dasa. 5, 2, 21; samayu. DhAMkanA; chipAnA; gupta rakhanA. To | nIya. tri. (nIta ) sa yAmA bhAvasa. cover; to hide. J le jAyA gayA hayAH nIta. Carried. piM. ninhave. vidhi0 dasa0 8, 32; ni. 342; ninhava. pu. ( ninhava) parIbhAta chupAtI nIya. tri0 (nIca ) nIyu . nIcA; adhama. te. saccI bAta kA gopana-chipAnA. Hid Low. (2) tu ma tuccha; sudra; ing the truth. ka. gaM0 1. 54; halakA. Imean. piM.ni.293, bhaga.2.5: ninhavaNa. na0 (ninhavana ) DhAMyu; chupAya. 3, 1; nAyA* 16; dasa0 9, 2, 15; prava. DhAMkanA; chipAnA; gupta rakhanA. Covering; 1273; ka. pa. 4, 86, 6, 24 (3) hiding; concealment. vivA0 1; nIya tra; gotra mAnA meM prati. nIca prava. 266 gotra; gotra karma ko eka prakRti. a low VnI. dhA* I ( *) rg; niseg. jAnA; family-origion; a nature of nikalanA. To go. Gotra-Karma. uvA. 1, 77, 78; nIi. vize0 218; ka. gaM. 1, 52; -kammabaMdha. puM. nI. vize0 222; (-karmabaMdha) nIya-azubha-gotranu bhana. nIagozra. na. ( nIcagotra ) usa. azubha gotra kA karma-badhana. the Kar. nIca kula; halakA gotra. A low family. mic bond of an undesirable origin. zrAyA. 1, 2, 3, 77; ka. gaM. family-origin. paMcA0 17, 23; 5, 85; --kula. na0 ( -kula ) kha la. nIca nIi. strI. ( nIti) nIti; vyApAra vidhi. kula; kSudravaMza; adhamagotra. a low family. nIti; vyavahAra vidhi. Politics; pro- dasa0 5, 2, 25; -goya. na. (-gotra ) priety. vize0 3365; -koviya. puM. e nAmanI eka kama prakRti ke jenA udayathI ( -kovid ) sonAti-052bAramA yatu2. 75 nIya dura pAme che. vaha karma prakRti ki lokanAti yA loka vyavahAra meM dakSa-nipuNa. jisake udaya se prANi ko nIca kula prApta ( one ) versed in politics or hotA hai. a variety of Karmic decorum. " siksie noikovie " nature at whose appearance utta0 21, 6; one gets a low birth. utta033,14, nINiya. tri. ( * )mahAra su. bAhara -duvAra. na0 (-dvAra ) nIyumAra. nikAlA huA. (One ) turned out. nIcA daravAjA-dvAra. a low door. paMcA. zrodha* ni.1 45; 13, 11; -baMdha. puM0 (-bandha) nIyanIta. tri. (nIta) Delu; ayana renu kahA azubha mAnA gaMdha. nIca-azubha karma kA huA; kathita. Said; reported. panna. baMdha. the bond of evil deeds. ka. pa0 2, 93; nIti. strI0 (nIti) nyAya. nyAya. Justice; | nIyagamA. strI. (nIcagamA ) nIyatA sAthe politics. paMcA0 16, 30; nArI (sI). nIca ke sAtha jAne vAlI nIma. puM0 ( nIpa ) 58 vizeSa. phala vizeSa. (strI); nIcagA. (A female ) going Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAyattaNa] ( 347 ) [ molakUDa with a low man. bhatta0 116 0.0; kappa0 3, 40; 1, 45; (2) na0 nAyattaNa. na. ( mIcasva ) nIya5. nIcatA; nIlavarNanAme nAmakarmanI eka prakRti ke kSudratA. Meanne89. sa. 1, 3. 3, jenA udayathI chava nAle raMga pAme che. nIyA. strI. ( mocA ) yA2 driya padA nAmakarma kI nIla varNa nAmaka vaha prakRti 7panI jata, cAra indriya vAle jIva kI ki jisake udaya se prANIko nIlA raMga prApta eka jAti. A class of four sensed hotA hai. a variety of Namakarma living beings. utta* 36, 147: / numed Nilavarpa at whose nIyAgoya. na0 (nAcagotra ) mukha. nIca appearance a living being kula. A low family. ( 2 ) mAtra obtains blue colour. ka. gaM. 1, bhanI meM prati. gotra karma kI eka prakRti. 40; -prasoga. puM. (-azoka) nAma a variety of Gotra Karma, ThA. azA nA mAzIpAsaparnu A. nAlA 2,4; ka. pa. 1,63, azoka; azokapazava kA nIlA vRkSa. blue nIyavatti. pi. ( nIravartina ) nAye bhAsane Asoka tree. utta. 34, 5; -lesA. mesanA2, natra svabhAvAlo. nIce zrAsana bI0 (-lezyA)InA punayane para baiThane vAlA; namra svabhAva vAlA. Hun. yoge thatA AtmAnA malina pariNAma; ble, one sitting on a low seat. 7 zyAmAMnI mI syA. nIla varNa ke utta.11,10; karma pudroM ke yoga se hone vAle pAtmA ke noyaviti. tri. (mIcavAtan ) bhana. vayana, malina pariNAma; chaH lezyAmoM meM kI dUsarI kAyAne nIcA-namra rAkhanAra; namra anuddhata. 21. the dirty results acoruing mana, va vana aura kAyA ko namra rakhane vAlAH through the conjunotion of the namra anuddhata ( One) who humbles blue coloured Kurmio stoma; the mind, speech and body; the 2nd of the 6 thoughtmeek. unna. 34. 27: tints. ghova. 4, 7 jIvA. 1; praka. nAra. na. ( nora ) pANI. pAnI, atA. 1173; -lessA . bI. ( -lezA ) Water. bhatta. 15; tumeupa za1. dekho Upara kA zauda. nIrazra-ya. tri. (norajasa ) 204-5sa vinAnu. vide above, bhaga. 1, 1: 25, 6 raja-dhUlahAna. Dustless. aNujo. 136 33. 4; --caraNa. puM0 ( -varNa ) nAne panna. 2, bhaga0 2, 86, 7: dama0 3.14: va nIlA raMga, the blue colour. sama. pa. 211: jaM. pa. utta0 9, 58, sama. 32: 18:53: dasa 4, 24; nIlakaMTha. puM. ( mIla karATha ) pInA nIla. tri. (nIla) nIda gavA: nIla pAnA sarane adhipati. dharaNedra phe nIle raMga vAlA: nAlA. Blue. uvA0 2. pADoM kI senA kA nAyaka. The gene. "; 7, 225; utta0 36, 16; bhaga0 2, 1: ral of the army of buffaloes of 12, 6, panna0 1; dasa0 7, 34; rAya | Dharanendra, 10 k, 9; 286: ThA0 1, 1; vi. zrAyA. 1, 5,6, nIlakaDa. puM. (nIlakUra) nAsavata patanA 170; jIvA0 3, 1; sama* pa0 238; prava. navaTa bhAnu mAzipara. nIlavaMta parvata ke Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIlamiga ] ( 348 ) [ mIsaMda 1 . navakUToM meM se dUsarA zikhara. The 2nd | nIlAbhAsa. puM. (nIlAbhAsa) nAmanA peak of the 9 of the Nilavanta graDa 88 lAbhAMnA.eka graha vizeSa mountain. jaM.pa. 88 mahAgrahoM meM se eka. A planet of nIlAmiga. puM. (nIlamRga) nIdAnA bhUga. this Dame; one of the 88 nIle raMga kA hariNa. A blue deer. planets. ThA* 2, 3, AyA0 2, 5, 1, 145; nIli.pu. ( nIkhin ) lI; zAsa. nIla; nIlamiya. puM0 ( nIlamRga)nIlA bhRga. nIla- | zevAla. Blue; inoss. jaM0pa0 rAya0 57, mRga. A blue deer. nisI0 7, 11; nIliya.tri. ( nIlaka ) nayA gavANu nIlaya. tri. ( nolaka ) nIla 1 vA. nI; A. nIle raMga vAlA; nIlA; bhAI. nIle raMga vAlA. Blue. bhaga0 12, 6; ___Blue: raw. bhAyA* 2, 4, 2, 138; -poggalasA. zrI. ( -puralatA) nIlA nIlIrasa. puM0 (nIkhirasa) nayanA ga. manA purasanI sthiti. nIle raMga ke pudgala nIla kA raMga. Indigo-colour; paMcA. kI sthiti. the existence of blue coloured atoms. bhaga0 6, 1; nIluppala. na. ( nIlotpala ) na bhI. nIlavaMta. puM0 ( nIbadhat ) 3thA uttara ta26. nIlakamala, kuvalaya. Blue-lotus. ThA. ne varSadhara parvata; mahAvidehanI uttara sarahada 2, prova. (2) mevIzamA tIthaH2nu 652no 51ta. maru kI uttara ora kA varSadhara Cin1. ikkIsaveM tIrthakara kA lAMchana. the parvata, mahAvideha ko uttarI sImA vAlA symbol of the 21st Tirthan. pahAra. The mount Varsadhara kara. prava0 382: -yamilla. tri. to the north of Meru; the (-kRtA''pIDa) navopakSamasatuMganAda cha northern mountain of Maha. zepara-bhugaTa zete. (vaha)jisane nIlotpala videha. utta. 11, 28; sama0 : kamala kA zekhara-mukuTa banAyA ho. (one) -kUDa. puM. ( -kUTa ) nAsavata patana who has inade a crown of bluezi52. nIlavaMta parvata kA zikhara. A lotuses. uvA0 7, 206; peak of the mountain Nila | nIva. puM. (nIva) kSa vizeSa. vRta vizeSa. vanta. ThA0 2, 3; jaM. pa. 3.jaM.pa. ___A particular tree. nAyA* 194; nIlA. strI0 ( nIlA) me nAmanI nahI. eka nIvAra. puM. (novAra).57 dhAnyanAme gata. nadI kA nAma. A particular river. se gata dhAnya. khaDa-dhAnyakI eka jAti; ThA0 5, 3; (2)nIsavezyA; nImA 2 janA nIvAra dhAnya; dhAnya vizeSa. A wild kamarakaMdhanA yogathI thatA jIvanA tevA corn. " iveSaNaM nimaMteti nIvAreNa va pariNAma. nIlalezyA; nIlavarNa karma-kaMdha sUyaraM " sUya* 1, 3, 2, 11; ke yoga se hone vAle jIva ke tadpa pariNAma. nasiMka. tri0 (niHzaGka )za hita, zaMkA blue thought-tint; the blue rahita; niHsaMzaya. Fearless; without changes ocurring in a soul doubt. su. ca. 2, 21; AyA. 1,5, due to contact with blus Kar. 5, 162, mic matter. ka.gaM.4,16; utta034,3; | nIsaMda. puM0 (ni:pyanda ) sAra; tasva. sAra; Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIsapatra ] ( 346 ) tatva, Essence; reality; jist. ka0 gaM0 6,1; (2) rasanA TIpA. rasa ko bUndeM - Tipake. drops of juice. bhakta0 16; (3) 52sevA; pasInA pasInA; sveda; ghAma sweat; perspiration. su0 ca02, 72; nIsavaca. tri0 ( niHzvAvaka ) unI niza aranA2. karma kI nirjarA karane vAlA. (One) who brings about the decay of Karmas. vize0 2746; nIsavamANa. va0 kR0 tri0 ( nizrAvayat ) urmanI niza urato. karma kI nirjarA karatA huA (One) who is bringing about the decay of Karmas. vize* 2746; nIsasizra. na0 ( niHzvasita ) nIyeo zvAsa bhuvote. nIce kI ora zvAsa ko choDanA. Letting down breathe. naMdI0 38; vize0 501; nIsA. bI0 ( nizA ) nizrA; apekSA; khAzraya; nizrA; apekSA; zrAzrapa Expectation; support. jaM0 pa0 2, 36 bhaga0 3, 2; piM0 ni0 145 kappa 05, 21; nIsAsa. puM0 (niHzvAsa ) nIye zvAsa; nisA sI. nIcA zvAsa; nisAsA; niHzvAsa. A low breathe. aNujo0 138, bhaga0 1, 9; 6, 7; jaM0 pa0 nAyA0 1; nIsesa na0 ( niHzreyas ) udayAzu kalyANa; zreya. Salvation; highest good. sama0 1: nIsesa. tri0 ( niHzeSa ) samasta saMpUrNa samasta; saMpUrNa; sArA; saba All; every thing. dasa0 5, 1, 81 6, 2, 2; su0 ca0 1, 43 - kammamukka. tri0 (-karmamu vata ) sarvathA mujhaye sarva karoM se mukta. free from all Karmas paMcA0 2, 43; nIDu. saM0 kR0 a0 ( nirhRtya ) aDhIne. nikalA For Private [ jIhAsa kara; bAhara lAkara. Having removed or turned out. " pari bhAisA nahadu dala ijjA' AyA0 2, 6, 2, 154; nIhaDa. tri0 ( nirhata ) mahAra aTela. bAhara nikAlA huA. Turned or taken out. AyA0 2, 1, 1, 60 moharaNa na0 ( nirharaNa ) abhisaMsmAra, agnisaMskAra; dAha kriyA. Cremation. bhaga0 15, 1; nIhAra. puM0 ( nirdhAra ) hetubhintA; vaDInIta. dehaciMtA. The care of the body. zodha0 ni0 519; sama0 34; prava0 165; nIhAri. puM0 ( nirdhAri ) sNdhaare| pUrA thayA pachI zarIranuM niraNa na thAya tevI jagyAe sathA karave! te; sacArAne eka 52. aise sthAna para saMthArA karanA ki jahA~ para saMdhAre ke pUrNa hone para bhI zarIra kA nirharaNa - agnisaMskAra na ho; saMthAre kA eka prakAra. Fasting in such a place that even after the close of Santhara (self-starvation ) the body cannot be cremated, utta030, 13; nIhArima na0 (nirdhArima) mRtyu pachI agnisaMskAra thai zake tevI jagyAe sadhAre! 52 te. mRtyu ke anantara agni saMskAra hosake aise sthAna para kiyA gayA saMthArA; saMthArA vizeSa. A Santhara ( selfstarvation) practised in such a place that proper cremation could be done after death, bhaga0 2, 1; nIhAsa. tri0 ( nirhAsa ) hAsya vinAnuda vagaranu hAsya biddIna; harSazUnya. ( One ) without laughter; gloomy. usa * 22, 28: Personal Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nu] lu. a0 ( nu ) vitarDa artha mAM vapazato zabda. vitarka ke liye upayoga meM lAyA jAne vAlA zabda ( vitarke nu ). An indeclinable particle used for doubting. 350 dasa0 2, 01; nUNa. tri0 ( nyUna ) nyUna; dhuM. kama; thor3A; nyUna. Less; short. piM0 ni0 100; nUNaM. a0 ( nUnam ) amara namI, sacamuca vastutaH; ThIka ThIka; nizcaya pUrvaka. Verily; really. su0 ca0 1, 53; 2, 543; gacchA * 133; uvA0 2, 118 7, 162; nUma. puM0 na0 ( nUma ) bha. karma. Action. (2) bhAyA; satyane chupAva. mAyA; satya kA gona, chala deceit; fraud. AAyA * 1, 8, 7, 24; parAi0 1, 2: nUmagiha. na0 ( nimnagRha ) nIyenuM yatatrI12. nIce kA ghara; bhoyaza; talaghara. A lower house; a cellar. cAyA * 2, 3. 3, 127; Vne. ghA0 II. ( bhI ) 4 04. le jAnA. To take away; to carry. naMha. paM0 ni0 100: utta0 26. 16; ka0 gaM0 2, nayA vi0 piM0 ni0 450 neu. saM0 kR0 pa0ni0 1166 maMta. va0 kR0 piM0 ni0 380; . II. (ai ) Brag'; aury. le jAtA; rAha batAnA. To lead; to carry. mei. jaM0 pa0 - 162; . jAhi sU0 1, 2, 1, 18; ni. dhA0 I. ( nI ) nimsa nikalanA To come out; to depart. niMti. vize0 1542; nita. va0 kR0 pa0ni0 355; nezzrAima. tri0 ( naiyAyika ) nyAya anusAra For Private ' [ meguraNa bhAvanAra nyAyAnusAra calane vAlA. (One ) who acts according to moral principles. sama* 30; neuNiya na0 ( maipuNika ) anuprAsUna na abhu bhAga. dhanupravAdapUrva kA amuka bhAga. A particular portion of Anupravadpurva. vize0 2360; neura na0 ( nUpura ) jhAMjhara. Anklet 6, 33, 2. nUpura; biDie: * ni0 181; bhaga of the 7 1; aluja 0 negama. puM0 ( maigama ) me vastune sAmAnya vizeSa vagere aneka rIte judI pADanAra naya; sAta nayamAMnA prathama naya. eka padArtha ko sAmAnya vizeSAdi aneka bhAMti se pRthak karane vAlA naya; sAta prakAra ke nayoM meM se pahilA naya. A stand-point which analyses an object generally or particularly; one stand-points. ThA0 7 14 : 148: vize0 1505: prA0 854; (2) yAM zratA hoya te sthAnazAma vaha sthAna yA grAma jahAM vaizyoM kI bastI ho. a place where merchants live. AyA0 1, 7, 6. 222; - ghavahAra. puM0 ( - vyavahAra ) negama naya tathA vyavahAra naya; sAtamAMnI e prakAranI dRSTi. megama naya tathA vyavahAra nayaH sAta ma se do prakAra kA dRSTi. the analysing and the judicial or professional stand point; a twofold stand point out of the seven. vize0 37; neguNa na0 (rAya) nirguyu pazu; gugunA lAva. nirguNatA ; guNa kA abhAva. The state of absence of attributes. bhakta0 163; Personal Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMtha ] ania. A. (u) (4-4-246' saMdhI, nigraMtha zrarhat sambandhI Pertaining to Arhat. vize0 2621; i. tri0 (maizvavika ) nizvaya hRSTiyo vicAra :2nAra. nizcaya dRSTi se vicAra karane bAlA. ( One ) who thinks resolutely. vize0 282; - naya. puM0 ( - naya) nizvayAtma - dRSTi nizvayAtmaka dRDha f. a resolute, decisive standpoint vize0 414; mehara, puM0 ( neTUra ) nehara nAmano me heza. neTura nAmaka eka deza. A country of this name. ( 2 ) tri. te hezabhAM rahe. nAra, usa deza kA nivAsI, the inhabi - tant of this country. prayaha 1, 16 metAra. puM0 ( netAra - metR ) nAyA agresara. nAyaka; agresara; netA puraskartA: apramaNyaH wgur. A leader, a fore-runner. 1 0 10 19 kAma. Work; merA. ma0 (netra) yAMbha; nayana. cAMkha; netra; nayana. An eye. pakSa0 15; udA0 2,64; nehara. puM0 ( mehara ) se nAmano ye deza. eka deza vizeSa. A country of this name. ( 2 ) te dezamA rahenAra. usa deza kA nivAsI an inhabitant of that country. pa 0 1; mema. na. ( niyama ) zubha. a rule. piM0 ni0 70; nemi. puM0 ( nemi ) zrI nemInAtha; 22 bhA tIrthaDa2. zrI nemInAtha 22veM tIrthaMkara. Neminatha; the 22nd Tirthaikara, sama* 24; prava0 264; ( 2 ) paiAnA gherAve. pahiye kA cakkara - paridhi the circumference of a wheel. jaM0 pa0 3, 48; - maMDala. na0 ( - maNDala ) 2tha mAhinA paiThAnA gherAve. ( 351 ) [ neyatva ratha Adi ke cakra -pahiye kA gherA & rim; periphery. aM0 pa0 3, 4 mijaMtakamma na0 ( nemiyantrakarman ) gAnA paiDAne irA loDhA pATe gAr3I ke pahiye para lagA huA lohe kA pATA; pATA. Iron rim round a cart-wheel. 126; rAya * nemiptizra tri0 ( naimittika ) nimittane lAgunAra; jyotiSI nimattaza; jyotiSI. Astrologer. aNuo0 146; nemisiyata na0 ( naimittikatva ) naibhiktiHpazu. naimittikatA. The quality or action of an astrologer. vize0 1704; nemasira. puM. ( nemIzvara ) bharata kSetranA ga gopIzInA 16 bhA tIrtha 2. bharata kSetra kI gata caubIsI ke 15 veM tIrthakara, The 16th Tirthankara of the past Chaubisi (cycle) in Bharata Ksotra. prava0 291; nemma na0 ( ) bhUtaghana; bhUrI mUlaghana; pUMjI. Capital. parAhU0 1, 5 nemmA zrI0 (nemA ) bhagatInI vehAnA - uparanA bhAga. jagatI kI vedikA kA UparI bhAga. The upper portion of the platform of Jagati (wall ). jIvA0 3, 4, neya. tri. (jJeya ) lazunA yogya. jAnane yogya; zeyaH jJAtavya Knowable; comprehensible. vize0 75; 213. su. ca0 3, 251: pra0 81 65 0 0 1 35; 3, 25; uvA0 10, 277 neyavva. zri0 ( netavya ) pAMthAcA yogya; yA yogya pahuMcAne-lejAne yogya. Fit to be carried. bhaga0 1, 6 neyazva. vi. ( zAtavya ) yuvA yogya. For Private Personal Use Only X Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meyAuya] ( 352 ) [ nevvANa jAnane yogya; jJAtavya. Fit to be nArakitta; nArakIpana. The state of known. bhaga* 1, 7, 3, 3, 6; 21, 1; | being a hellish being. bhaga0 6,5 uvA. 10284; neraI. nI(naitI) neya bhulAnA hizA.. neyAuya. puM0 ( naiyAyika ) nyAya sapana. naiRtya kona kI dizA. The south nyAya sampanna. Logician; ( on ) ___west quarter. bhaga* 10, 1; behaving properly. sUya. 1, 8, nerutta. puM0 (nairukta ) zahanA sparUpane gae. nA2. zabda ke svarUpa kA jJAtA. ( One) neyAra. tri. ( netR) agresara nAya. zragutrA; who knows the forms of words. nAyaka; netA. A leader. sama0 30; vize0 24; neraiya. tri. ( nairayika) na27mA 2nAra | nela. puM0 (naila) nAtInA vi2; nAya. 75. nArakI jIva; narakameM rahane vAlA prANI. nIla kA vikAra; nIlA raMga. Blue A hell being. dasa0 4; nAyA. 17; ___colour. bhaga0 1, 1; bhaga0 1, 1, 2, 3, 4, 4, 1; 5, 5; | nelo . puM0 ( nelaka) yI namarInA prAdhAna hai; 7,6; utta0 26% 4 . ni. bhA. si1. kAMcI nagarI kI prAcIna mudrA-sikA. 45; sama0 1; dasA. 6, 1; prava0 41; An ancient coin of Kanchi 1011; 1180, 1366 uvA.8, 266, city. prava.806; 267; -aAuya. tri. ( -AyuSka ) | nelavaMta. puM0 (nIlavat ) me bahanu nAma. nA24Itu AyuSya. nArakI-narakanivAsI eka draha-srota kA nAma; draha vizeSa. The kA AyuSya. the life of hell beings. hatne of u lake. jIvA0 3, 4; bhaga. 1, 3, 8, 5, 3, 7, 6; -pAyu. neva. a. (nava ) nivA ayaya. niSedhama. ( -zrAyu ) nAnu mAyudhyA AyuSya vAcaka avyaya. A negative particle. manI ke prati. narakanivAsI kI | "nevaTThI" bhaga0 1, 5; dasa0 4, 8, 4; AyuSya; AyuSya karma kI eka prakRti. the nevaM. a. (naivam ) mema-prAre nahI. life of hell beings; a variety of isa prakAra-yoM nahIM. Not this way; Ayusya Karima. utta. 33, 12; not 80. bhaga0 7, 14; vize0 166; -bhAva. puM0 (-bhAva ) nA2415j. nArakI | naivattha. na0 ( nepathya ) po; pa. veSa pana. the state of hellish beings. pahirAva poSAka. Dress. paraha. 1, 3, 4, bhaga0 18, 1; -lo. puM0 (-loka) rAya0 70; bhaga0 1, 33; vize0 2587; nArImAna sthAnana23. nArakiyoM kA | jaM. 50 5, 117; -kahA. strI. (-kathA) sthAna; naraka; niraya. the hell. bhaga. poSAra saMgakA vAtayAta. veSa-bhUSA sambandhI carcA. a chat about dress. neraiyatta. na0 (nairayikatva ) nA23 5. | ThA0 4,2; nArakI pana. The state of being a nevANa. na. (nirvANa) mokSa. mokSa; mukti. hellish being. bhaga08, 1; 20, 3; Salvation. paMcA0 3, 26; - aMga. uvA. 8, 266, 2675 na0 ( -aGga ) mekSinu / 295. mokSa kA neraiyattA. strI. (nairayikatA) nA215 kAraNa. the cause of salvation. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nesaggiya ] paMcA0 3, 26; nesaggiya. tri0 ( naisargika ) svAbhAvi svAbhAvika; sahaja; naisargika Natural. su0 ca0 1, 106; naisajjizra, zri0 ( naiSadhika) pasaDI vAlI ( 353 ) bhesunAra caalkhe| pAlakhI mArakara - zrAsana lagAkara baiThane vAlA. ( One ) sitting cross legged or folding his logs. zra0 166 nesappa. puM0 (naisarpa ) vartInA nvnidhaanmAMnu eka ke jemAM grAma nagarAdinA samAvesh zrApache cakravartI ke nava nidhAnoM meM se eka nidhAna, jisameM prAma, nagara Adi kA samAveza hotA hai. One of the nine books or treasures of a Chakravarti ( a sovereign ) which treat about villages towns etc. pra. 1232; 0 6, 1 neha puM0 ( sneha ) sneDa; rAma; prIti snehaH anurAga prIti Affection; attach ment. vize0 1627; utta 13, 15: 23, 43; (2) dhI, te vyAhi bhImarAyANA padArtha, ghI, tela Adi snigdha-cikane padArtha, oily or greasy objects e. g. ghee oil etc. piM0 ni0 54; (3) ubha mudrasabhAM pdd'te| rasa. karmapula meM girane vAlA rasa. an essence or fuid falling in Karmic atoms. ka0 pa0 1, 22; - zraNurAgaitta. tri0 ( -anurAgarakta ) snehathI adhAyesa; anurAgI snehabaddha; anurakta attached; affectionate. nira0 1, 1; - avagADha. tri0 (- zravagADha) sneha ghI vagerethI vyApta snigdha padArthoM se snehapUrNa - pUrita. Jubricated; oily; affectionate. - tupiyagata. tri0 ( - snapinagAtra ) nenuM vyApta; prava 0 141; Vol. 1/45. [ noiMDiya zarIra sevAthI lIlayesa hoya, te. vaha, jisakA zarIra paropakAra ke kAryoM meM otaprota lIna hai. one whose body is wet with obliging others. vivA0 2:- ppazcaya. tri0 ( - pratyaya) sneha rasa che nimitta ma te. sneha rasa ke nimitta vAlA; snehArthI; sneha-naimittika. that which has affection for its cause. ka0 10 1, 22; - vajjiya. tri0 ( - varjita ) sneha zlen; gay'. faeciga; gal; alfara. coarse; without affection or oil. prava* 141; no. a0 ( no ) niSedhArtha vyavyaya. niSedha bodhaka avyaya. A negative particle. vava0 1, 23; sama0 6; zrAyA0 1, 1, 3. 23; 2, 1, 3, 15; veya0 1, 1; nAyA 0 1; bhaga0 3, 1; gaya0 51; gacchA0 766 uvA0 1, 12, 8, 262: nozrAgamao. a0 no bhAgamataH ) dezadhI sathI Agama-jJAnasvarUpanA abhAvane yAdhIne aMzataH - dezataH yA sarvathA Agama jJAnasvarUpa ke abhAva se sambandha rakhakara kA Azraya lekara Relating to the absence of scriptural knowledge in part or whole. aNujo 0 12: For Private noiMdiya- zra. puM0 na0 (noindriya) devalajJAna ane kevala-darzIna yukta jIva ke jene indriynuN prayojana nathI 2. kevala - jJAna aura kevala-darzana yukta prANI, jise indriyoM se kucha prayojana nahIM rahA. A soul having perfect knowledge and feel. ings, for whom the senses have no use jIvA0 1 (2) mana. mana. the mind. naMdI 0 26; - dhAraNA. zrI0 ( - dhAraNA ) bhanI vastuno niSyuye 42vA. Personal Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokalAma] ( 354 ) [nosaMjayanoasaMjaya mana dvArA vastu nirNaya. a decision of an prakRtiyoM kA samUha. An aggregate of object by the mind. bhaga0, 1, 9 passion-deluding Karmio. nokasA. puM0 (nokaSAya ) 25, 2ti, natures viz, laughter, attach. sati, du , zrI va puruSa 36, ment; non-attachment, fear, napuMsaka veda, bhaya ane zoka, e nava sorrow, dislike, female-male bhADanIyanI prati. hAsya, rati, parati, zoka, and neutral-inclinations. utta. dugaMchA, strI veda, puruSa veda, aura napuMsaka 33, 11; veda, ye nava mohanIya kI prakRtiyAM. The | nopajattaganoapajjattaga. na0 ( noparyAptA'. nine deluding Karmio-natures paryApta) paryApta nahI, tema aparyApta nahI sevA viz; laughter, attachment, non- si bhagavAna. na paryApta aura na aparyApta attachment, sorrow, dislike, aise siddha bhagavAn. Neither sufficient female-male-and neutral-in. nor insufficient; a Siddha Bhag. elinations. ka. gaM. 1, 1 5, 14, ka. Vana ( liberated soul ). 'mopajatta 50 7, 16; -chakka. na. (-SaTka) pAya bhI noto apajjattayo baMdhaI" bhaga0 6, 3; nahI paNa kaSAya nI samIpe rahenAra evA hAsya, nopArasanoaparitta.puM0 (noparittano'paritta) ti, marati, laya,za, anech| chaH | simapAna siddha bhagavAn. A Siddha prati. kaSAya na hone para bhI kaSAya ke nikaTa | Bhagvana. jIvA. 10; bhaga0 6,3: rahane vAlI hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, nobhavasiddhidhanoprabhavasiddhi a. puM0 (nabhava va dugaMchA nAmaka chaH prakRti. the six siddhikAmavasiddhika ) bhavya nabI tema abhaya Karmic-natures which are not nahI sevA 04 si bhagavAn. na to bhavya pagsions but still are close to ho va na abhavya ho aise jIva-siddha bhagavAn . them viz, laughter, attachment, A soul which is neither emannon-attachment, fear, sorrow, cipated nor bound; a Siddha and Dugaicha. -saMdoha. puM. Bhagvana. bhaga0 6, 3, 4, 8, 2; ( -sandoha )vA2yAdi na5 pratito saha jIvA. 10, samU. hAsyAdi nava prakRti kA saMdAha-samUha. nomiura. tri. ( nobhidura ) mehAya nahI te. an aggregate of the nine Kar. abhedya; jo na bhedA jA sake. Inseparable; mic natures viz. laughter etc. that which cannot be cut. ThA. prava. 1271: nokasAyaja. na0 ( nokaSAyaja ) nAya nomAliyA. lo0 ( navamAlikA ) surAdhA dUsa mohanIya 425. 2ti, ati, maya, za pAyuM ne52 nAmarnu 16. sugAndhata puSpa vAlA 27, strI 36, 535 36, napusa 36, nevara-navamAlikA nAmaka vRkSa. A tree me na1 pratino samuhAya. nava kaSAya moha- | named Nevara having fragrant nIya; hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, dugacchA | lowers. ja. pa. strI veda, puruSa veda, napuMsaka veda, ina nava nosaMjayanosaMjaya. puM0 ( nasaMyatAsaMyata) Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niibaangnny ] ( 355 ) sayama asaMyama ne nayA mevA si. gajai-ti.ka. yA* nAyA. 2; ; ;14, nAvAna. jinheM natI saMyama hai na ghasaMyama hI 160 pa. aise siddha bhagavAn. A Siddha Bhaga | Vaa . dhA* I. (hA ) ngg. jAnanA. vana who is neither self-res. To know or understand. trained nor otherwise. bhaga. 1, 3, pAhisi. sUya. 1, 2, 1,8; 4H VI. dhA* I. (vA) ga. jAnanA. nosagiNanoasariNa. puM. (mosaMzyasaMzin ) To know. saMtI nahI tema asalI nahI evA siddha bhaga NAhisi. sya. 1, 2, 1, pAna. saMjJI va asaMjJI donoM se pare-siddhi nAhida. vize* 1013; dasa0 4, 10 bhagavAn. A Siddha Bhagvana nAhiti. bha. sUya0 1, 1, 3, 10; who is neither rational nor mAuM. sa. kR. su. ca. 1, 214; vize0 irrational. bhaga0, 2, 829; mosaha. puM. (nozamda) 2 pAya 204. nAuMga. nAyA. niSedha bodhaka samda. A negative parti macA. saM. kR.dasa. 5,1,15, 7, 36 olo. vize018 ma, 34, 5. utta. 1, 41; nosajinAmasali. puM. (mosaMzpasaMjhin ) / prAyA. 1,7,3, 2071, 8, caMDI asaMzopaNA rahita siha bhagavAna. 7, 1: sUya. 1, 2, 3. 15, saMhI yA asaMhIpana se rAhata siddha bhagavAn. nisI. 10,2. Siddha Bhagarang who is free | Vaa from the state of being rational . pA. I. (jJA ) laya; sama. a. jaannaa| rAmajhanA. To know; to or irrational. jAMbA. 1, bhaga* 6, understand. mosammAvAdi. tri. (nosamyagavAdin ) mamai. vize. 211 vidyA. .ni.436% sampAnihA5te; mienge. vaha majae. vize. 485; jo samyakavAdina ho; mithyA dRSTi. (One) mhayaNa. naM. ( smapana)vAyu snAna 27ta. who is false ; ( one ) not pos. nhaanaa| snAna. Bathing. prava. 112; seased of truthfulness, sA. | VDA . thA. I. ( snA ) , nAna 42. nahAnA snAna karanA. To bathe. nAsuhunovAdara. pu. ( nosUcamavAdara ) ma nahAi-si. nAyA. 13:16; 255 / 2hina sivAna sUkSmatA | mhaayh.naayaa.13|| yA bAdaratA rahita siddha bhagavAn. A Sid. nahANA. jIvA0 3,4, dha Bhagavana who is neither mahAyaMti. mAyA. 13 minute nor gross.bhaga08, 2; jovA. nhAuM.pi. ni. 375% nahAyamANa. va. kR. nAyA.. Vaa . dhA* I. (zA) zu. jJAta honA; nhAvai.pre. nAyA0 11: jAnanA. To be known; to know. | nhANe.pre. jaM. 102,33, Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa ] ( 356 ) [para pahAcanti. pre* bhaga0 1, 33; ehAnti .pre. bhaga* 15, 1; pahANeha.pre. bhaga0 15, 1; ehAhettA. pre* saM* kR* bhaga* 15, 1; ehAvettA.pre0 saM0 ku. nAyA. 15 bhaga0 t, 33 Vpatra. dhA* I. ( pac) 5 , dhat. / pamralipa. tri. (pracalita) yAle peTu. pakAnA; rAMdhanA; rasoI banAnA. To cook. | calA hubhAH kampita. Moved; shaken; pae. vi. dasa. 10, 1, 4, utta0 2, 2; in force. bhova0 13, Vpa ava. dhA* I. (pra+mApa ) meva pana. puM.ma. (pada) 5. pada; paira; pAMva | prAsa 12yu. milAnAH prApta karanA. To caraNa. A. Foot or feet. bhatta. 46; obtain; to secure. (2) pAya: pAra dasa. 2, 1; nAyA0 1; (2) pApanA ga. GtArayu. pAlanA; pAra utAranA: pUrA karanA. vAkyAMza; vAkyakA aMga-bhAga. a part of to fulfil; to observe; to cross a sentence. prava. 76% or to finish. patra. na. ( payas) dudha. dUdha, dugdha; paya. pAuNati. sUpa0 2, 6, 42: Milk. pi. ni. 1333; pAuNai. bhaga. 1,66,3; nAyA. dha0 Vpa-maNa. pA. I. (pra+an ) zvAsa devA. panna. 36 zvAsa lenA. To breathe. pAuNaMti. bhova.38 pAyamaMti. sama* 1, bhaga* 1, 1, 2,"t, pAupejjA . vi. dasA0 7, 12, bhaga* 6,5: 34; patra. 7 14, 2,8; vara. 5, 21; pANamamANa. va. kR. bhaga.1,34 pAuNihitti. bha. maga. 15, 1; Vpa-attha. dhA. I. II. (pra+martha ) yAyanA pAuNittA. saM* kR* bhaga0 2,1, 2, 1: 3, 42vI; prArthanA 42vI. mAMganA; prArthanA karanA. 12; nAyA. 1:5; 8; 12; 14; To beg; to request; to pray. 15; 16; aNutta. 1, 1; vivA. pasyei. bhaga0 2, 5; utta0 28, 33; dasA. dasA. 1011;jaM.pa.sama042:54; 10,1 pAuNihitittA. saM0 kR. bhaga0 15, 1; patthae. dasa. 6, 38 paha. a. (prati ) rAme; TuM. sammukha; patthaMti. bhova. 110 viruddhaH sAmane. Infront of; opposite patthati. utta01, 42: to; ka. gaM. 1, 22; utta* 2, 24, patthasi. mu. ca0 1, 17, 7; vize0 8t; su. ca03, 50 patthae. vi. sUya. 1, 2, 1, 16; dasa... pai. puM. (pati ) 2thAbhI: adhipati. prabhuH 2, 23, 8, 10; 20 mAlika; svAmI; adhipati. Lord: patthebaM. he* kR0 pAu0 51; master. ova. 23; aNu jo0 108 patthamANa. va. kR. su.ca.1, 142; utta0 14, 36; vize0 1492; 2325, patthemANa. va. kR. utta0 1,53; vivA..; bhatta0 115; Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa-ikkha ] / 357 ) [pahANa Vpa-iksa. dhA* I. (pra+Ina) . dekhanA. V-ikva. dhA* I. ( pra + I ) neyu. To see; to look; to inspect. dekhanA. To see. picchai. su. ca. 1, 46; dasa0 8, 20; pikkhijjai. ka0 vA. su. ca0 2, 8 picchasi. su. ca. 1, 235, paikvaNa. na0 (pratikSaNa-kSaNaM kSaNa prativartata piccheda. nAyA. 16; iti ) kSaNakSarI 424 kSaNe. pratikSaNa; pala picchittae. bhova* 36 pala meM Every second; every picchaMta. su. ca0 2, 116; minute. ka. gaM. *5, 55, su. ca. picchiNa. su. ca. 1, 51% 5, 31; vize0 69; /pa-ikana. dhA* I. (pra+I) nirI, paDha. tri. (prakRSTa ) zre4; pradhAna, uttama. 6695 . dekhanA; nirIkSaNa karanA. To zreSThaH pradhAna; uttama. Excellent; supe. see; to isnpect; to observe. rior: best. nAyA. 1, pecchati. viza.345; paicha. tri. (praviSTa) sa.12 paTe, andara pecchAmi. nAyA. 17 ghusA hubhA; praviSTa. Thrust into: en. perahamo. pi.ni. 250 tered into; got through. piM0 pecchiNa. saM. kR. vize* 50 ni0 215; Ava.., " pokhimo.he. kR. nAyA." paiTTha. puM. (pratiSTha) sAtamA tIrtha:2nA pitAnu peNyaMta. va.kR. nAyA. 3 nAma. sAtaveM tIrthakara ke pitA kA nAma. pecchamANa... nAyA. 1,11 Name of the futher of seventh parijamANa.ka. vA.pa. kR. bhaga* 2; Tirthankara. sama. pa. 226; prava0 moda0 22: Vpa-dakkha. dhA* I. II (pra+Iza )le pahA. zrI. ( pratiSThA ) sAdhAra; rene mAzraye bATa 52vI. dekhanA; najara DAlanA; dRSTipAta / zAntiyA 2sI zaya te. vaha bAdhAra jisake karanA. To see to look at, to thAzraya meM zAntatA pUrvaka rahA jA sake. A have a glance. support. (2) saMsAra parizramAyA pehAe. thAyA. 1,8,1, 21: nivRti:5 avasthAna. saMsAra paribhramaNa se pehei-ti. dasa. 6, 4, 1; sUya. 1,3,3,1; nivRti mukti rUpa avasyAna. a support pehaiti. pana. 15 in the forin of salvation from pehe. vi. utta. 2, 27, 24, 7, rebirth. jaM. pa. 5, 115: 7, 11 pehi-prA. sUya. 9, 3.6 // bhova. bhaga. 6,5; sUya. 1, 11, 23: pehAe saM* kR. bhaga. 17, utta. 1, 2% naMdI. 33; bhatta. 31%3 kappa. 2, 15 ___ pAyA. 1, 2, 3, 63, nisI. | pahANa. na. (pratiSThAna ) apasyAnA sthiti| 6, 11, 24; dasa. 7, 26, mAdhAra. pravasthAna; sthiti; mAdhAra. A pehiyA. sUya0 1,2,1,3: support: an establishment: pehamANa. va. kR. nAyA. 3:8; pAyA. stand. jaM. pa. 5, 121aNuzre. 12 // 1,8,4,7dasA06, 2, dasa. bhaga0 2, 7; 7.1; nAyA. dasA* 6, 93B 5, 1, 3, patna. 15: jovA. 3, 4, ( 2 ) pAyA bhIta Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paiTThAvana ] sIDI vigerenuM bhUla. nIMva pAyA; dIvArasIDhI- jInA Adi kI nIMva Foundation; basis. rAya0 45 105 prava* 614; jIvA* 3, 4; 10; bize0 1265: zrava0 ni0 46 rAya 0 244; ( 2 ) ni4; zraddhA niSThA; zraddhA; vizvAsa. Belief ; devotion; confi - dence. rAya * 286 nAra; vyavasthApaDa vyavasthApaka; vyavasthA prabandha karane vAlA. A manager. ova0 paTTAvA. tri0 ( pratiSThApaka ) vyavasthA 32 paidie. na0 ( pratidina ) 1224; hamezA. pratidina; dararoja; sadA Daily; ever; every day. nAyA0 109 su0 ca0 1, 132, 211, 332; piM0 ni0 356: paidiyaha na0 ( pratidivasa ) 62 re 1: hamezA pratidina: hamezA Daily; every day. paMcA0 2, 37; 10; nAyA0 18; paTTAvaNa na0 ( pratiSThApana) sthApana : pratiSThApI te sthApanAH pratiSThApana. The act of establishing; establish - ment; bringing into existance. paMcA- 7, 45, 8, 16 paTTizraya tri0 ( pratiSThita ) aniza pAbhela: sthiti rela pratiSThA pAyA huA; sthApita. Established: made to exist. ( 358 ) utta0 36, 56; ThA0 3, 3; sama0 21: bhaga0 1, 6: 6, 5 nAyA0 1 udA0 2. 101 kappa0 3, 40; gacchA0 2: damA0 2, 18 : nisA0 14, 75; panna0 14; paMcA0 3, 27: kappa0 3, 55; prava0 463; ( 2 ) bAharavA mahinA attara nAma bhAdrapada mAsa kA lokAttara nAma. an extra. ordinary name of the month Bhadraparda. jaM0 pa0 pairaNa. tri0 (prakoNe ) sAyeyuH viSNarAyesuM. phailA huA; bikharA huA; prasArata. Scattered; spread. nAyA0 2: 3; parAga na0 ( prakIrNaka ) aDI chuTa zAstra-pardha-nA prakAzaka- chuTTe idhara udhara ke zAstra Adi; painA. Stray scriptures: a collection of scriptures. utta 28, 33: pana0 1; paielA. strI0 ( pratijJA ) pratijJA-TeDa. pratijJA-Teka. A vow. (2) pazu. pacakhANa. & determination. utta06, [ pahanA paiddAra na0 ( pratidvAra ) 62 dvAra pratye. gharaghara; pratidvAra. From door to door. 1320 825: pana. tri0 ( prakIrNa ) shubhe| " par3arAe 26. dekhA " paNa zabda. Vide. 'pairANa' naMdA043: - taba na0 (-tapam ) RRNi ane anukrama vinA chuTaka java, madhyajava caMdra-pratimA vagere yathA zakti karavAmAM yAvatu tapa evaM anukrama ke vinAhI phuTakara rIti- java madhyajatra, candrapratimA Adi yathAzAkta kiyA jAne vAlA tapa. A penance, such as Java, Madhyajava etc. undertaken according to one's strength without any serial order utta* 30, 10; -- vAha. tri0 (- vAdin) game te prasApa 2nAraH asaM masanAra manamAnAM bakanevAlA: asabaddha pralApI. prattler, a babbler. utta0 11, 6; or painna. tri0 ( prato ) -mathI pAjesu. janmata: pAlA huA. Protected observed from the very birth. parAha0 2, 11 pannA bI0 ( pratijJA ) pratijJA; saMda5. pratijJA; praNa; saMkalpa. A vow; & firm For Private Personal Use Only dd "" Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagaya) ( 356 ) [pauma determination; an oath, a tAratamya. bhinnatA; bheda-tAratamya. DifferBolenn promise. bhatta* 26; su. ence; comparison. aMguMjo.1%, ca. 6, 300, pahabvayA. bI. (pratinatA-patiM pratapati-tame. pahamaya. na. (pratibhaya ) rakhAmA 15-sapanA vAnugacchAmIti niyamaM karoti) pratipratA pAyA. sammukha bhaya; bhaya kI praticchAyA. mapAsanArI zrI. prativratA dharma pAlane. A shadow of fear: foar in vAlI strI prativatA: sAdhvI. Achaste, opposition. nAyA* 2; zrIva0 21, faithful woman. nAyA. 167 pAmAruya. puM. (pratimAruta-pratikUkho mArutaH paisamaya. na. (pratisamaya) hare samaya, sahA. pratimAhataH ) prati vAyu-pacana. prati. pratisamaya; sadA; hamezA. Every time: kUla vAyu-pavana. An unfavourable always; ever. kaM. gaM0 5, 41: vize0 wind. nAyA* 1, 71; su0 20 1, 360-upparaNa. tri. paharika. tri. (pratirikta) tivANu sI, (-utpA) samaya samayapa-nayatuBQ pazu pore sati vinAnu (sthAna). ekAMta na. samaya samayapara honevAlA; nayA nayA. bAlAjI, pazujAri kI bastIse zUnya. occurring ooassionally-newly. Assolusion: a deserted places vize* 420, splass devoid of beasts, men paNa. tri. (pratIcIna) pazcima dizAnuH and women oto. utta. 2,23H3, pazcima dizA-pAzcAtya. Belonging to jIvA. 3, 3, kapa. 4, 15; (2) the west; western. bhaga* 15, 1; vAre. muktaH bhASikA :prapura. amples paIva. puM. (pradIpa) 55; ho|. dApakA dIyA. abundant; plenty. si fa. TVX; A light; a lamp. bhaga0 8, 6, dasa. pailla. pu. (kha) pAvatabhA mahanu nAma: 6, 31; pi. ni. bhA. , vize. 15; bAvanave prahakA nAma. Name of the 244: veya. 5, 7, rAya* 23, utta* 23, fifty second constellation." 34, 7, sama. 1; naMdI. 10: kappa. 3, visaMdhI do niyamalA do pahalA " ThA. 2, 36; (2) hI54mAra; nayanapati tAnI 3; sU0pa0 20; (2) tri. na rAhInA Mta. pradIpakumAra; bhavanapatti devatA kI roga thayo hoya te. vaha jise rAphI kA roga eka jAta. Pradipa Kumara; a huA ho. (one) suffering from clues of Bhavanapati gods. " Rafi " paNha. 2, 56 nAyA. 16 pazvatthu. na. (prativastu ) hare paratu. prati. pau. pu. (prayuta) yorAzI sA5 sayu. vastu; haraeka padArtha-vastu Every thing; tanA- meM prayutAM la' ane 'yorAzA each commodity. vize0 74; lAkha prayatAMga pramANe eka " prayuta kAla paivisiTTaya. tri. (prativiziSTaka ) viziSTa vimA 'caurAsI lasa ayuta-eka prayutAMga sahita; yuta. viziSTa; sahita; yukta. Spe. kAla evaM caurAsI lakSa prayutAMga pramANa se eka cial: with; attached to. uvA0 7, kAla vibhAga. A period of time 206; equal to 84 lacs of Prayutanga pahAvesesa. puM. (prativizeSa) minatAle | Prayutanga.84 lacs of Ayuta. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paubhaMga] ( 360 ) [pauNa bhaga0 25, 5; aNujo0 115; ThA0 2, 4; | pauMjiyavva. tri0 (prayuktabya ) yorg; eljIvA. 3, 4; jaM0 pa0 2, 18) payu. yojanA karanA; prayoga karanA; jamAnA pauaMga. puM. (prayutAMga ) yo2|24 vA ayu- | -banAnA. Arranging; experiment tanA meM prayutAMga banu me bhA5. | ation. rAya. 277; paMcA0 12, 8 ka. caurAsI lakSa ayutakA eka prayutAMga; kAla kA gaM0 6, 35 eka mApa. A Prayutanga equal | V-ukha. dhA* I. ( pra+ ul ) pA to 84 lacs of Ayutas; a chaTa. pAnI choMTanA; jala prokSaNa, measure of time 5, ThA. To sprinkle water. 2, 4; bhaga0 5, 1; pokkhei. bhaga. 11, 1; Vpa-ucha. dhA. I. (pa+uMcha) sa paujja. tri. (prayojya ) 24aa 42vA {27. lUMchanA; saMvAranA. To comb. yogya; yorayA sAya. preraNA karane ke yogyaH puMchai. nisI. 4, 74, uvA0 2, 14; yojanA ke yogya. Fit to be urged, puMche. zrA0 dasa. 8,7 arranged. vize0 3384 V pauMja. dhA* I. (pra+yuMjIyoory; prayoga pau. puM0 ( parivarta ) parivatana me| 423; samAyaH yojanA karanA; prayoga zarIramAMthI bIjA zarIramAM praveza karavo karanA; AjamAnA. To arrange; to te. parivartana; eka zarIra meM se dUsare zarIra experiment; to test. meM praveza karanA. Change; transmipauMjai. bhaga. 3, 2, 16, 5; ogha. ni. gration. bhaga0 15, 1; 755; jaM. pa. 5, 122; 115; pauDa. puM0 (prakoSTha ) DAyanA pAyA thA pauMjai. nAyA* 6; uvA0 8, 255; pAMyA sudhAnA lAya. hAtha kA pahuMcA; maNipauMjati. nAyA0 1; nAyA. 8; utta0 8, bandha; kalAI; prakoSTha; kuhanI se pahuMce paryanta bhAga. The wrist. ova. 1. 13; ova0 33; jaM. pa. 5, 112; bhaga. pauMjAmi. su. ca0 10, 114; nAyA0 8; 11, 11; jIvA0 3, 3; kappa. 3, 35, paMujija. vi. utta. 24, 13 jaM. 50 7, 166; pauMje. vi0 dasa. 8, 41; vaya0 7, 18; pauha. tri. ( praduSTa ) parAma; duSTa. duSTa; dasA. 6.4, adhama; kharAba. Bad; worse. prava0151; pauMjaya. zrA0 dasA. 10,7; VpauNa. nA. dhA* I. (praguNa) vizeSaguNapauMja ittA. saM. kR. bhaga. 3, 2; 16, 5; yh| 42vI. vizeSa guNa pahuMcAnA-phAyadA nAyA. karanA. To cause special profit pauMjatittA. saM. kR. nAyA.8; or benefit. paMujiuM. saM. kR. su. ca. 1, 224; pauNai. vize0 8657 pauMjittA. saM. kR. bhaga0 15, 1; jaM. pa. pauNa. tri. (praguNa) praSTa-zreSTha guNa vA. ___5, 115; 112, 122; prakRSTa guNa vAlA; uttama guNI-sadguNI. pauMjehiti. bhaga0 15, 1; (One ) having best merits or pauMjamANa. va. kR. bhaga* 6, 33 zrova0 qualities. su0 ca. 1, 102; piM. ni. 308 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pauta ] paData. na 0 ( prayuta) lu " dekho "pauna 88 paDajha 26. zabda. Vide 39 "" ( 361 ) pauma bhaga0 5, 1; pautta. tri0 ( prayukta ) leDesuM yeone; abhAvelu prayukta; yojanA kiyA huA; AjamAyA huA. Experimented; used; taken experience of. jIvA0 3, 3; bhatta0 83 upA0 7, 182; 204; " pautti. strI0 ( prayukti ) ayukti; aTavAta. prayukti; prakaTa bAta; prasiddha vAtI. open fact. nAyA0 2; An paDattha. tri. ( *ghoSita ) adhathI tama thayesa; rIsAdhane lAgI gaye. krodha se garama banA huA ghussA bAkara bhAgA huA. Hot with anger; ( one ) who has run away being enraged. vize* 2064 : - badayA. zrI. ( -patikA ) bhene patinI paradeza game che tevI viyeAminI 20. vaha birahibI zrI jisakA pAta paradeza gayA huA hai. a lady whose husband has gone on & long journey. ogha* ni0 bhA0 222; vize0 2066; pauppA. puM0 ( prapautra ) putranA putra putra; pjyotre| lar3ake ke lar3ake kA lar3akA; prapautra; potA-tI. & great grand son. ( 2 ) ziSyAnuziSya. ziSyAnuziSya a generation of disciples. teM kANaM teNaM samayeNaM vimalassa arahamAM upa dhammaghose nAmaM zraNagAre " bhaga0 65 11, 11, 15, 1; pauma na0 ( padma ) sUrya piDAzI ubhasa. sUryavikAsI kamala. A lotus. jaM0 pa0 5, 115; zrAyA0 2, 2, 1, 60, ghova0 10; sUya0 2, 3, 18; nAyA0 1; 4; 6; 13; Vol.in / 46 [ pauma 11, uvA0 1, 30; bhaga0 6, ; &, 33; 6; 25, 5; zragha0 ni0 bhA0 56; ogha0 ni0 689; su0 ca0 1, 37; dasa0 4, 2, 14; naMdI0 stha0 ; rAya 0 42; panna0 1; 15; jIvA 0 3, 1; cira0 2, 1; ( 2 ) padma nAmano dvIpa ne samudra. padma nAmaka dvIpa aura samudra. & continent and an ocean so named. panna0 15; (3) para nAmanI vedikA, je dvIpa ane samudranI pyAre tara hoya che. padma nAmaka eka vaidikA jo dvIpa tathA samudroM ke cAroM bAjU hotI hai. & raised portion of land so named round a continent or 8 sea. bhaga0 2, 8, 3, 2 ( 4 ) yo rAzI lAja utpala kAlaneA eka padmAMga, evA ceArAsI lAkha padmAMganA eka padma; kAlanuM eka mApa. caurAsI lAkha utpala kAla kA eka padmaga aura caurAsI lAkha padmAMga kA eka padmaH eka kAla-mApa a duration of time equal to 84 lacs of Padmangas. ThA0 2, 4; aNujA 0 115; bhaga05, 1; jIvA0 3,4; jaM0 pa0 (5) ramyazvAsa kSetranA vaitADhya patano adhiSThAtA devatA. ramyakavAsa kSetra ke vaitADhya parvata kA adhiSThAtA devatA._ the presiding deity of the Ramyakvasa Ksetra of the Vaitadhya inountain. ThA0 2, 3; ( 6 ) padma nAmanA rAjA ke je AvatI cepIsInA prathama tIrthaMkara mahApadmanI pAse dIkSA seze. padma nAmaka rAjA jo AgAmI caubIsI ke prathama tIrthakara mahApadma se dIkSA leMge. the king named Padma who will be consecrated by the first Tirthankara in the coming Chaubisi. ThA0 8, 1; ( 7 ) padma-jambudrIpanA bharatakSetramAM AvatI Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sauma} ( 362 ) [pauma utsarpiNImAM thanAra AThamA cakravatI. padma-jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM bhAgAmI utsarpiNI meM hone vAle AThaveM cakravartI. the 8th Chakravarti to come in the coining won of increase in the Bharata Ksetra of Jambu. dvipa. (8) 5-pAMyamA tAya 42ne saba ayamabhikSA ApanA2. padma-pAMcaveM tIrthaMkara ko sarva prathama bhikSA dene vAlA. ( one) who gave alms first of all to the 5th Tirthankara. sama. pa. 242; (5) pabha-mAvatI yovIsInA mAmA sasavana nAma. padma-aAgAmI caubIsI ke pAThaveM baladeva kA nAma. name of the 8th Baladeva of the conting Chaubisi. sama. pa. 242; (10) sAtamA devakanuM padma nAme vimAna, jenI sthiti saha sAgaropamanI che; e devatA sADA ATha mAse zvAsecchavAsa le che ane sattara hajAra varSo sudhA-bhUkha lAge che mAtane devaloka kA padma nAmaka vimAna; isakI sthiti satraha sAgaropama kI haiH raha devatA sAr3he ATha mahinoM meM zvAsocchvAsa lete haiM, inheM satraha hajAra varSoM meM bhUkha lagatI hai. a celestial abode so named, of the 7th Davaloka; the duration of the life of its gods is seventeen Sagaropams; ( a period of time ); they breathe at every 8.1. months and feel hungry once in 17,000 years. sama* pa0 242; (11) 55AThamA devalokanuM eka vimAna, enI sthiti ! aDhAra sAgaropamanI che; e devatA nava mahine zvAsocchavAsa le che ane aDhAra hajAra varSe ! kSudhA-bhUsasANe che. AThaveM devaloka kA eka vimAna, Isako sthiti aThAraha sAgaropama kI hai; ye devatA nau mahine meM zvAsocchavAsa lete haiM, inheM aThAraha hajAra varSoM meM kSudhA lagatI hai. a celestial abode of the 8th Devaloka; the life of its gods is 18 Sagaropamas ( a period of time),they breathe at every nine months and feel hungry once in 18,000 years. sama0 18% ---uppala. na0(-utpala ) 5bha-bhava. padma; kamala; paMkaja. a lotus. nAyA0 8; sama0 34; kappa0 3, 3 -curANa. puM0 (-cUrNa) bhAnu yUra. kamalacUrNa; kamala kA cUrana. powder of lotus. nisI0 1, 6 -ddaha puM0 ( -draha) yumiyata parvata 652 55 nAme me 6. culahimavaMta parvata para kA eka padma nAmaka draha -bhIla. lako named Padma on the Chula Himavanta inoont. #690 3. 35; sama. 1000: jaM. pa. 5, 120; -patta. na0 (-patra) matalI pAM51. kamala dala; kamala patra. a lotus leaf. rAya0 46; jaM. 505, 116: (2) puM0 padama nAme (tA. padma nAmaka pitA. a father nained Padma. nAyA. dha. ; -raa. na0 (-rajasa) bharatI 201-520. kamala kI kesaraH padmaparAgaH kamalaraja. pollen; filament of lotus. antro 1; -layA. strI0 (-latA ) mAnI 1. kamala latA; kamana kI bela. a lotus--creeper. bhaga. 14, 6, nAyA. 1;8; rAya. 91; panna. 1: ova0 jaM. 50 5, 116; -vAsa. puM0 (-varSa ) 5/ malanA 12sA. padma-kamaloM kI varSA. a shower of lotuses. bhaga* 15, 1; sara. na0 ( -saram ) mala yuta sarAva Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumaMga ] ubhala vAsuM takhAva, kamala yukta sarovara; padma pUrita saraH kamala vAlA tAlAba. a lake or pond abounding in lotusflowers. bhaga0 11, 11, 15, 13 16, 6: nAyA 0 1; 8; vize0 3405; su0 kappa0 1, 4; ca0 2, 47; - sIhA saNa. na0 (-siM. hAsana ) padma nAme siMhAsana padma nAmaka siMhAsana. & throne named Padma. nAyA0 dha0 9; - hatthagaya. tri0 (-hastagata ) nAthamAM bhava rahe che te. vaha jisake hAtha meM kamala hai; padma- hasta. (one ) who has a lotus in his hands. jaM0 pa0 3, 43: paumaMga na0 ( padmAGga ) 84 sAtha utpA padmAMsa anuM the bhApa. 84lAkha utpaloM kA eka padmAna; kAla kA mApa vizeSa. A measure of time; 84 lacs of Utpalas make a Padmanga. bhaga05, 125, ThA0 2, 4, aNujA 0 [112; jaM0 pa0 paumaga. puM- ( padmaka ) sara kesara. Fila ments of a flower. dasa0 6, 64; paramagumma puM0 ( padmagulma ) padmazubha nAme rAjA ke je AvatI ceAvIsInA pahelA tIrtha 2 mahApadmanI pAse dIkSA leze. padmagulma nAmaka rAjA o AgAmI caubIsI ke prathama tIrthakara mahApadma se dIkSA legA. A king named Padmagulma who will be consecrated by the first Tirthankara of the coming Chaubisi. ThA0 8, 1; ( 2 ) se nAma bheDa vimAna. isa nAmakA eka vimAna a celestial abode of this name. utta0 13, ( 363 ) 1; sama0 18; paumaNAma. puM0 (padmanAbha) dhAtaDI maMDanI amrkakA rAjadhAnIne rAjA ke je draupadIne upADI [ pauma pahA gayo hato. draupadI kA haraNa karane vAlA dhAtakIkhaMDa kI amarakaMkA rAjadhAnI kA rAjA. The king so named of the capital city Amarakanka of Dhatakikhanda who abducted Draupadi. nAyA 0 16: paumAha. puM0 (padmanAbha ) lubhe / "paumaNAbha" 26. dekho "paDamaNAma" zabda. Vide "paumaNAbha" nAyA0 16; paumaddhaya puM0 ( padmadhvaja ) padmadhva0 nAmano rAjA ke je AvatI ceovIsInA pahelA mahApadma tIrthaMkara pAse dIkSA leze. AgAmI causI ke prathama mahApadma tIrthakara se dIkSA lene vAlA padmadhvaja nAmaka rAjA. A king named Padmadhvaja who will be consecrated by the 1st Tirthankara named Mahapadma of the coming Chaubisi. , 9; ThA0 umanAha. puM0 (padmanAbha ) bharata kSetranA AvatI ceAvIsInA pahelA tIrthaMkaranuM nAma. bharata kSetra kI AgAmI caubIsA ke pahile kara kA nAma Name of the 1st Tirthankara of the coming Chaubisi in Bharata Ksetra. prava0 235: 464; paumapaha. puM0 (padmaprabha ) chaThThA tIrthaM raM nAma The tIrthaMkara kA nAma Name of the 6th Tirthankara.. aNujo* 116; sama0 24; ThA0 2, 4; uvA0 2, 2; prava0 233: kappa0 6, 200; pauma pahA. bI0 ( padmaprabhA ) bhyUvRkSanA izAna khuNAnA vanamAM pacAza jojana upara yAveLI me puSDarizI pAvanuM nAma jambU vRkSa ke IzAnya kona ke bana meM pacAsa yojana para Ane vAlI eka puSkariNI- kamala dala For Private Personal Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumarAya ] ( 364 ) [paumAva vAlI bAvaDI kA nAma. A Puskarini | tation. (4) pAvatI nAme vIsamAM well coming, at a distance of tIrthanI bhAtA. bIsaveM tIrthakara kI padmA50 Yojanas in a forest to the vatI nAmaka mAtA. mother of the north-east of the Jambu 20th Tirthankara. sama. 5; 234; Vriksa; jaM. 50 (5) yAmAM tIrtha42nI bhuNya sAvI. paumarAya. puM0 (padmarAga ) sAsaraganA mani caudahaveM tIrthaMkara kI mukhya sAvI. the lAlaraMga kI maNi; padmarAga. A ruby. chief nun of the 14th Tirthan. prava. 1468% kara. sama0 pa. 234; (6 ) yU. paumavaDisayavimANa. na. ( padmavitaMsaka- dvIpanA naMbavRkSanA IzAna khuNAmAMnA vanamAM vimAna ) ye nAmanu vimAna. vimAna vizeSa. pacAza jojana upara AvelI eka vAvanuM A particular celestial abode. nAma. jambUdvIpastha jambUvRkSa ke IzAnya kona nAyA. dha06; vAle bana meM pacAsa yojanapara Ane vAlI eka paumavaraveizA-yA strI.(padamavaravedikA) bIvaDI-vApikA vizeSa. a well coming vanakhaMDa-zreNI vagerenI sImA uparanI vedI towards the north-east of the ke jenA saMbha vageremAM padma-kamala keta. Jambu Vtiksa situated in the rekha cha. vanakhaNDa-zreNi Adi kI sImApara Jambudvipa at a distance of sthita eka vedI jisake staMbha Adi meM kamala 50 Yojanas. jaM. pa. (7) ye nAmanI khude hue haiM. That platform situ. zAmA zAkhA vizeSa. a branch of ated at the borders of the out. this name. kappa.8 skirts of a forest on whose paumAvaI. strI. (pAvatI) asA sUtranA posts ete. lotuses are engraved pAMcamAM varganA prathama adhyayananuM nAma. bhaga. 6,3: jaM. pa. 1, 3B aMtagaDa sUtra ke pAMcaveM varga ke prathama adhyayana paumasirI. strI0 (padmazrI) 5mazrI-mAmA kA nAma. name of the let chapter patInI strI ( 2 ). padmazrI-AThaveM of the 5th Antagad a cakravartI kI strI ( ratna ). Padinasri Sutra. aMta. 5, 1; (2) mahAqueen of the 8th Chakravarti. rAjanI eka paTTarANI ke je temanAtha prabhunA sama* pa0 234; bodhathI virakta thaI yakSiNI AryAnI pAse paumA. strI0 ( padmA ) pAhepI. padmAdevI. dIkSA lai agIyAra aMgane abhyAsa karI The goddess Padma. nAyA. 5; vIsa varasanI prajA pALI eka mAsane nAyA* dha0 5, 6; prava0 308; ( 2 ) rAkSa- sthaa| rImAkSe gayA. kRSNamahArAjakI paTa. sanA bhImAnI pAzrI 542il. rAkSasoM rAnI jinhoMne neminAtha prabhu ke bAMdha se viraka ke indra bhIma kI pahilI paTarAnI. the hokara yakSiNI pAyA se dIkSA lI evaM gyAraha 1st chief queen of Bhiwa, the aMgoM kA abhyAsa kara bIsa varSakI pravrajyA Indra of Raksasas. ThA0 4, 1; pAla tathA eka mAsakA sathArA karake mokSa prApta bhaga0 10, 5; (3) vanarapati vizeSa. kiyA. the chief queen of Krisna vanaspati vizeSa. a particular vege- Maharaja who being advised Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumAvaI ] ( 365 ) [ paumutsarakUDa by the Lord Neminatha was hatI. hiraNya nAbha rAjA kI kanyA, jisake consecrated by Yaksini Arya, svayaMvarameM rAma, kezava tathA anya rAjakumAroMke studied the eleven Angas; bIca yuddha huA thA. daughter of the remained a nun for 20 years king Hiranyanabha at whose and attained salvation after a choice-inarriage a fight took month's self.starvation. aMta. 5, place between Rama, Kesava 1; ThA0 8, 1; (3) pazcima dishaan| 354 and other kings etc. paNha. 1, 4; parvatapara vasanArI ATha dizAkumArImAMnI (11) pratimu rAnI rANI. pratibuddha rAjA yothI. pazcima dizA ke rucaka parvata para nivAsa kI rAnI. the queen of the king karane vAlI pATha dizAkumAriyoM meM se cIthI. Pratibuddha. nAyA* 8; (2) the 4th of the 8 Disa Kumaris padmAvatI devI, pArzvanAthajInI devInuM nAma. residing on the mount Ru. padmAvatI devI; pArzvanAthajI kI devI kA nAma. chaka in the west. jaM.50 1, 114; the wife of Parsvanathji. apelo (4) rAganI 542NI. koNika 14; nAyA. dha. 1; prava. 378; (13) gA kI paTarAnI. the chief queen vIzamAM tIya 42nI bhAtA. bIsaveM tIrthakara of the king Konika. nira0 1, 1; kI mAtA. mother of the 20th (5) malA49 sanI pAvatI havI. mahA. Tirthankara. prava0 322; paprarAjA ko padmAvatI devI. the queen paumAsaNa. na0 (padmAsana-padmamiva-padmAPadmavati of Mahapadma kAramAsanam ) se nAmanu me| Asana; king. nAyA* 16; vivA* 5; (6) pAsane mesa te. eka zrAsana vizeSa; padmArAkSasanA bhImeMdrI mI0 54ii. rAsoM sana nAmaka baiThaka-zrAsana. A parti. ke bhAmeMdra kI dUsarI paTarAnI. the 2nd cular kind of posture in chief queen of Bhimendra of sitting. bhaga. 11, 11; jIvA. 3; the Raksasay. bhaga0 15, 5; (7) rAya. 136; hAyana zanI vI nAma. udAyana rAjA paumiNo. nI. (padminI ) bhaninA; dhokhA kI devI-rAnI kA nAma. name of the popayI. kamalinI; kumudinI; zvetapadminI. queen of the king Udayana. A white lotus. kappa. 3, 42: bhaga. 13, 6; (8) 11:25 sajanI hevI. paumuttara. puM0 (panottara) 8 mAM pInA kanakaraya rAjA kI devI. queen of the pitA. veM cakravartI ke pitA. Father king Kanakaratha. nAyA. 14; of the9th Chakravarti. sama. pa. (6 ) mahA2101 zekhAnI 582rANI. mahA. 234; (2) sA2nI meM 41. zakara rAjA zelaka kI paTarAnI-mahiSI. the kI eka jAti. a sort of sugar. nAyA. chief queen of Maharaja Selaka.. nAyA0 5; (10) hi29yanAma paumuttarakRDa. puM0 ( pamottarakUTa ) mAsAsa rAjAnI putrI, jenA svayaMvaramAM rAma, kezava vananA ATha dihastikUTamAMnuM paheluM kUTabhne bhAga 24 maare| paye sa ya zi52. bhadrasAla vanake ATha digahastikUToM meM Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paumuttarA] ( 366) [pa-esa se pahilA kUTa-zikhara. The 1st peak paurayara. tri0 ( pracuratara ) ati pA. pratya. of the 8 Dighasti-peaks of the | dhika. Very much. su. ca0 2, 69; Bhadrasala forest. jaM. pa. paula. puM0 na0 (paula) narapati vizeSa. paumuttarA. strI. ( padmottarA ) me tanI ___ vanaspati vizeSa. A particular vege bhI. miThAI vizeSa. A kind of ___tation. bhaga0 23, 5; sweet. jIvA0 3, 3; pana0 17, jaM0 pa. paulaNa. na0 (prajvakhana) poSAM kore sevA paura. tri. (pracura ) prayu2, 5g: vizeSa. te. pohe zrAdi kA bhUjanA-sekanA. Roast. pracura; bahuta; prabhUta; adhika; vizeSa. Too ! ing or baking of eals of corn much; profuse; excessive;more. etc. paraha. 1,13B jaM0 50 5, 115, 2, 25; bhaga0 1;1; 7, pauliya. tri. (prajvalita-paka) mami 6; 12, 1; nAyA.1, 5, 8,15, aNujo. 52 5 / ami para pakA huA; amipakka. 147; ova. 21; utta0 8, 1; 32, 11; Cooked over a fire. uvA. 1, 51%; sUya. 27, 2, naMdI. stha0 15; rAya. pausa. puM. (*prakuza ) 5sa nAmaneAheza. 286; -goyara. na0 ( -gocara ) hoTu. pausa nAmaka deza. A country so ghagAya2-gAyona ghAsa 252vAnukSetra. gAyoM marned (2) tri. 57sa dezamA nA2. ke carane kA vistRta kSetra-maidAna; vizAla pausa deza ke nivAsI. its inhabitants. gocara bhUmi. a big pasturage. nAyA0 pana0 1; 14-taNapANiya. tri.(-tRNapAnIya) dhAra pausa. pu. (pradveSa) 25, 65. roSaH dveSa. dhasisanepAlImA DAya te. pracura ghAsa | Anger; hatred. sUya. 1, 3.1.15 va pAnI vAlA; ghAsa pAnI se saMpanna-saMkula. nAyA08: (that ) which has plenty of | pausiyA. strI. (prakuzikA) 57 dezamA grass and water. vivA0 2, bhelI hAsI. pausa deza meM utpanna dAsI. paura. tri. (paura ) zarI; zaramA rahenA2. A maid-servanu born in Pausa nagaranivAsI; nAgara; nAgarika. A citizen. country. ova0 33, su. ca. 3, 109; -mahalaya tri. | pae. a. (prage) savAramA: prabhAtamai. sabara; (-mahat ) paarsoni| mAnanIya; zanI prAtaHkAla. In the morning. aogha. rahATa bhAgasa. nagaranivAsiyoM kA pUjya- ni. bhA. 47; sanmAnanIya ( vyakti); zahara kA pratiSThita pa-esa. dhA* I, II. (pra+iSa ) mo. puruSa; zreSTha nAgarika (one) venerable sa mamA yoga. bhejanAH kAma meM to the citizens; an eminent lagAnA. To send; to use. citizen. su. ca. 4, 167 pesae. su. ca. 69; Vpa-u-laMDa. dhA. II. (pra+ut+laMgh ) / peseDa. vivA* 3, nAyA* 16; org. ullaMghana karanA; lAMghanA. To pesaMti. sUya. 1,4, 2, 4, transgress; to cross. pesijaU, prA. su0 ca0 15, 182; poloi. nAyA0 1; pasAya. sUya* 1, 2, 26 // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paesa] [paesa paesa. puM0 ( pradeza ) nAme vibhAga 54 | zake nahI evo vastuno sUkSmamAM sUkSma aMza. | jisake do vibhAga na ho sake aisA vastu kA sUkSmAtisUkSma aMza. An indivisible unit of a substance. aNujo0 48%, 132; 143; ThA0 1, 1; bhaga01, 76; 4, 10:12, 6; 25, 3, 4, 5, 4, naMdI. 18%; jaM. 50 5, 115; bhova. utta0 13, 16; sama* 4; ka. pa0 1, 6; vize0337; (2) jIvanA asaMkhyAta pradezamAMnA keTalA pradezamAM 75 sattA mAnanAra me nilaya. jIva ke asaMkhya pradezoM meM se antima pradeza meM vi. sattA ko mAnane vAlA eka ninhava-nAstika, a heretic who maintains that soul exists in the last of the innumerable living molecules. ka.gaM01,2, vize02300; (3) mAnanA vijaya bhUmi-khaMDa sthala-vibhAga. a portion of laud. bhaga* 3, 2, nAyA 6; piM.ni. 55; su. ca0 2, 5; kva. 8, 1; nisI. 6, 12; sU0 pa. 1; paMcA. 12,45; veya. 4, 13; ka. pa. 2, 60; 73; (4)| yogya sthAna. ucita sthAna; yogya sthala. | aproper place. paMcA0 7, 10 (5) manA pradeza 5. karma kA pradeza bandha | a partial bondage of Karmie molecules ka. gaM. 5, 16 -aNa. taa. puM..(-anantaka) zanI apekSA ananta. pradeza kI apekSA-tulanA meM | ananta. infinite in point of parti | cles. ThA05,3; -ukkosa. puM0 (-utkarSa) pradeza baMdhano utkarSa utkRSTa pradeza bandha. pradeza baMdha kA utkarSa; utkRSTa pradeza baMdha. the highest bondage of Karmie molecules. ka. gaM. 5, 86; -uvogADha. tri. (-avagADha) Aza prazana agADI 245. zrAkAza pradeza ko chipAe hue-DhaMke hue. covering the space of sky. bhaga0 5, 7: 25, 2; -kamma. na. (-karman) ma prazano yAtma pradezanI sAthe kSIranIravat saMbaMdha thAya te. karma pradeza kA prAtma-pradeza ke sAtha kSIranIravat sambandha kA honA. a harmonious blending of Karmic particles with that of the soul. bhaga. 1, 4; -ghaNa. na0 (-ghana ) pradeza dhana; nichidra-nakakara pradezarUpe AtmAnI sthiti thAya te; siddha jIvonuM saMsthAna. pradeza-ghana; siddha jIvoM kA saMsthAna. the solid state of the einancipated beings; the existence of the soul in the form of a solid state which has uo holes. prava. 460; -chayaNa. na0 (-cchedana ) pradezarUpe buddhithI vibhAga ka9pavo te. pradeza rUpa meM vRddhi dvArA vibhAga kalpanAvibhAga kI kalpanA karamA. an imaginary partition according to the unit of space or Karinic particle. ThA0 4, 3 -gga. na. ( -zrana ) pradeza 52mAna parimANa. pradeza paramANukA pAramANa. the measure of an atoin of unit of space or Karmic particle. utta0 33, 17 -jeTTha. tri. (jyeSTha ) pradezava moTuM; padhAre prazavAtuM. pradeza se bar3A; adhika pradeza vAlA. large or big in space. ka. pa0 4, 82; -dvayA. strI. ( -arthatA ) azA pANu; prazanI apekSA. pradazArthatA;pradeza kI apekSA. the state in expectation or capacity of occupying the Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paesa] ( 368 ) [payoga space. bhaga. 25, 3, nAyA. 5 | pozra. puM0 (payoda ) pANu. bAdala; payoda -nAmAnahattAu.na. (-nAmanidhatAyu- payodhara. A cloud. dasa. 7, 52, ka) pradeza 5 nAmamanA sAthe mAyuSyatA pozra. puM0( pratoda ) yAsu // 231. cAbuka; 5rakSanAma thAya te. pradeza rUpa nAmakarma __ koDA. A whip. dasa0 1, 2, 19; ke sAtha AyuSya-pudgaloM kA baMdhana. the ~dhAra. puM0 ( -dhAraka ) yAne bondage of life-molecules with dhAraNa 42nA2. cAbuka vAlA: cAbuka rakhane Nama Karma in the form of a vAlA. ( one ) with a whip. dasA. unit of space or particle. bhaga06, 10, 1; -laThi. zrI. ( -yaSTi ) 8;-baMdha. puM0 (-bandha) azApe manA yAmunI sA0-in. cAbuka kI lakaDI15. pradeza rUpI karmabandha. a bondage daMDI. stick attached to a whip. of Karmic-molecules. ThA0 dasA. 10, 1; ., 2; ka. gaM. 5, 21; -buddhi. strI0 pozraNa. na. ( prayojana ) prayoord; nimitta; (-vRddhi) azanI vRddhi. pradaza kI vRddhi- // 29 Itu. prayojana; matalaba; nimitta baDhatI. an increase in space. prava. kAraNa. Reason; cause. bhaga. 11, 610; -hANi. strI0 (-hAni) prazanI 11, 12, 1; nAyA. 3; utta. 32, 105; jAni-nyUnatA. pradaza kI hAni-kamI. a viza. 2, 41; aNujo0 75; 132, kappa. decrease in space. prava0 110 / paesa. puM0 (pradezaka ) praSTa 52 52 // 2; | poga. puM0 (prayoga ) 345; sAdhana. upAya; sArIrIta pAunA2. prakRSTa upadezaka; uttama sAdhana. Means; reinedy. nAyA. rIti se batalAne-samajhAne pAlA.A sound ThA0 3, 1; ka. pa. 2,14, 26; utta. adviser or counsellor. vize01025; 32, 31; sama0 13; ova. ogha. ni. paesi. puM0 (pradezin ) 434 shin| 746; jaM0 10; sUya* 2, 7, 2, paMcA0 1, rAjA ke jene kezIsvAmIe pratibodha 28, 6, 10; 10, 26; uvA0 1, 47, 5mA yo khato. ardha kekaya deza kA vaha rAjA (2) hInyAlA vyApAra pravRtti; halacala; jise kezIsvAmI ne prabuddha kiyA thA-jJAna prApta vyApAra; pravRtti. movement; action. karAyA thA. The king of Ardhakai. (3) prajJApanAnA sesamA parnu tAma, kaya country who was enlight- jemAM satya mana-kAga Adi paMdara yogenuM ened by Kesi Svami. rAya. 205; 4thana che. prajJApanA ke solahaveM pada kA nAma: paesiNI. strI. (pradezinI ) 5DesI mAMgI; jisa meM satya-mana-prayoga Adi pandraha yogoM / pAsenI Rivil. pahilI aMgulI; kA kathana hai. the name of the 16th aMguThe ke pAsa vAlI aMgulI; tarjanI yA prade- chapter of Prajoapana Sutra; zinI. The index-finger. pi. ni. a chapter dealing with the 15 468 activities viz. truth, mind eto. paesiya. tri. (pradezika ) prazapAlI; pradeza | panna. 1; (4) mana-payana yAnA yogaa| ghAlA. Spatial. bhaga0 5, 7, 20, 5 purasa- grahaya 32 te. mana-vacana-kAyA 25, 2; ke yoga se pudgala kA grahaNa. accepting Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazroga ] of & matter through a conjunc tion of the mind, speech and body. bhaga0 1, 3; 2, 5, 8, 1, nAyA 0 12, pana0 16; ka0 pa0 1, 230 - gai. strI0 (-gati) paM62 yogonI gati pravRtti. pandraha yogoM kI gati-pravRtti the acti vity of the Yoga (concentration) of 15 kinds. bhaga0 87 panna 16: -- pazcayaga. puM0 ( - pratyayaka ) yoga rnAmatta rUpa, sTsa vibhAganI vaga NAne samRddha yoga nimitta rUpa, rasa avibhAga kI vargaNA kA samUha. an aggregate of the order of indivisible form, taste, etc. for the sake of Yoga. ka050 1,23, pariNAma. puM0 ( - parikSAma ) yoga dvArA pariNamesa yuddhasa. yAMga dvArA pariNata pugala. an atom matured by Yoga. bhaga* 5, 19 - baMdha. puM0 (bandha) kavanA prayogathI thatA jandha jIva ke prayoga se hone vAlA bandha. A bondage due to the activity of soul. 30 3, 3; bhaga0 8, 6 18, 3: 20, 7 -maraNa. na0 (-maraNa ) niyANu rI bharavu te, niyANu karake mRtyupAnA, niyANa maraNa. dying after making a pros pective resolution. prava0 266; -vAsalA. strI0 (-vilAsA ) yugasane prayoga bhane svAbhAvi mandha. pudgala kA prayoga va svAbhAvika bandha the activity of an atom and its natural bond. nAyA0 12: bhaga0 18, 3 - saMpayA strI0 ( - saMpat ) praSTa yoga rUpI saMpat-saMpatti. prakRSTa yogarUpI saMpatti, wealth consist ing of a good Yoga ( concentration ) dasA0 4 7; 8; 6; Vol. 1/47. [ pohara pazrogapada. puM0 ( prayogapada ) ajJApana sUtrAM soNamA panu nAma prajJApanA sUtra ke solahaveM pada kA nAma. Name of the 16th Pada of Prajnapana Sutra. bhaga0 366 ) 8, 7; 15, 1; patrogamai. strI0 ( prayogamati ) vAha vivAha prasa Mge mAMtane taka rUpe upayoga karavA te. vAda vivAda ke avasara para buddhi kA tarka rUpa meM prayoga karanA. The logical use of intellect at the time of discussion. prava. 546; - saMpayA. strI0 (-saMpat ) hi prasaMge bhatinI skUrti thAya te; AcAya nI coMsaTha saMpadAmAMnI eka. vAda vivAda ke avasarapara hone vAlI mati kI sphuraNA; AcArya kI cauMsaTha saMpadAoM meM se eka saMpadA. the flash of intelligence at the time of discussion; one of the 64,rich possessions of a preceptor. dasA0 4, 53: prava* 543; panoda puM0 ( pratoda ) yAmu cAbuka & whip; (2) sADI. lakaDI. & stick. ova* 30; posa. puM0 ( pradveSa ) dveSaH charSyA; yahe pArthaH 2. dveSaH IrSyA jalana; baira. Hatred; jealousy; enmity. ThA0 4, 4 utta* 32, 26; 34, 23; su0 ca0 2 138; vize0 3006; prava0 647; ka0 gaM0 1, 54; piM0 ni0 361: paMcA0 3, 48; posa. puM0 ( pradoSa ) rAtrinA paDelo lAga; sAMnA samaya rAtri kA prathama bhAga; saMdhyA kAla. The first part of a night; evening time. utta0 26, 19; ThA0 4,2; paMcA0 2, 23; qIaiec. g* (qarate) zad; uidAi, eaa; thana. The breast. su0 ca0 1, 304; jaM0 pa0 For Private Personal Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMka] ( 370 ) [paMkAvatI - paMka. puM0 (pa-pacyate vyApyate-klidyate'nena) / 103; sama* 41; bhaga* 5, 8 prava0 488% 165; 143; // 2. kIcaDa; gArA; paMka. - panna01; TA. 7, 1; Mud; mire. utta0 1, 48, 2, 17:13, paMkappahA. strI. (paGkaprabhA ) mA "paMka30; sUya0 2, 2, 65; azujo0 103; | pabhA" za6. dekho "paMkappabhA" zabda. yova0 38; 40; bhaga0 1, 1; 9, 33, | Vide "paMkappabhA " aNujo 114; nAyA. 1; nisI03, 7. 76piM.ni. praSa. 1086 332; prava0 442; panna. 16: jIvA0 3.3.paMkaya. na. (paMkaja ) bhara. kamala: padmA -- zrAyayaNa. na0 (-Ayatana ) 565 ___ saroja. A lotus. paMcA0 11, 46; pAsI 1241. kIcaDa vAlA sthAna; daladala. paMkavaI. strI. ( paMkavatI ) 575tI nAmanA a bog; a mire; a marsh. AyA0 2, nadI; mahAvidehanI bAra antara nadImAMnI 10, 166; -gaya. tri. (-gata) bhAM me. paMkavatI nAmaka nadIH mahAvideha ke bhayelu-239. kIcaDa meM gayA huzrA-rahA hubhA. bAra nadiyoM meM se eka. A river gone or existing in the mud. nained Pankavati; one of the nisI0 18, 21-bahula. tri (-bahula) 12 interior rivers of Maha ghayA 65vA. adhika kIcaDa vAlA. very Videha. ThA0 2,3, muddy. jaM. pa. 2, 35; bhaga. 7, 5; paMkA. strI. ( paMkA ) yogI 25nu nAma. (2) j0 ratnaprabhAnA traNa kArDamAM bIje cauthe naraka kA nAma. Naine of the sis, arii / 65 che. ratnaprabhA ke tIna / | 4th hell. ka. gaM. 3, 5; kANDoM meM se dUsarA kAMDaja atyadhika kIcaDa paMkAbhA. strI0 ( paMkAbhA) yAthI na2d nAma. hai. the 2nd Kanda (portion ) | cauthe naraka kA nAma. Name of the out of the 3 of Ratnaprabha 4th hell. una0 36, 15.6 // which is very muddy. sama. paMkAvatI strI. ( paMkAvatI ) masAta 84; dasA. 6, 1, ~bahulakaDa. puM. (54yanI pUrva 125 852nI nahI. maMgalAyata ( - bahulakANDa ) va pAso pAyA vijaya kI pUrvIya sImAvAlI nadI. A river nane mAne . pahile naraka kA atya- on the eastern border of dhika kIca pUrNa dUsarA kANDa. the 2nd Mangalavarta territory. Go go Kanda of the 1st hell which is --kuMDa. puM0 ( -kuMDa ) mA 5vatI very miry. jIvA0 3, 1; -raya na. nahAnA re| 5 chete. vaha kuMDa jisameM ( --rajam ) panI 204-2014. kIcar3a paMkAvatI nadI kI dhArA girato hai. the kI raja-ke rajaHkaNa. stain or parti. tank into which a current of cles of mud. nAyA. 13 the river Pankavati falls. jaM. paMkattA. strI. (paMkatA) 6555 kIcatA; 50 --dIva. puM0 (-dvIpa) 5vatI nahI. paMkatA; daladalApana; kIcar3apana. Muddy. nA mAnA dI5. paMkAvatI nadI ke kuMDa ness. dasA. 7, 1; meM kA dvIpa. an island with a paMkappabhA. strI. ( paMkaprabhA) yogI 124... tank of the Pankavati river. cauthA naraka. The 4th hell. aNujo. jaM. pa. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMkiya] ( 371 ) [paMca paMkiya. tri. (paMkita-paMka: saMjAtoyasya) vAtuM. kavir3avAlA; kIcapUrNa. Muddy. maga. 6,3 paMja. . (pakSa) 5in. pakSa paMkha. A wing. utta0 14, 3.; - saNa. na0 (-mAsana) be paDakhe ucuM ane vacamAM DhalatuM Asana. Asana vizeSa jo donoM orase u~cA aura bAMdha meM DhAlU ho. a seat which is low in the middle and lifted on both the sides rAya.1363 paMkhi. pu. ( pacin ) pakSI. pakSI; vihaMga. A bird. jIvA. 1; -jAi. bI. (-jAti) pakSInI jati. pakSI kI jAti. a class of birds. nisI. 7, 25 paMgaNa. na. (prAGgaNa) dharanuM mAMnj. ghara kA mAMgana Outer-yard of a house. paMgu. tri. ( paMgu ) pAMmaNI; 5 vinAnI. paMgA pAMgalA; binA paira kA; laMgasA. A lame maa. prava..., pagula. tri. ( paMgula ) vineii; 5vitAnA; ga. laMgar3A; lUlA; TUTe paira kA. A lame man; crippled. bhatta. 122; parAha* 1,1; gacchA* 10(2) pakSa vizeSa. pakSI vizeSa. a particular bird. parAha. 1,13 paMca tri. ( pachan ) pAMca-pAMyanI sadhyA . pAMca-pAMca kI saMkhyA. Five: 5 sama* 5, utta0 1, 47, 9, 36 aNujo* 1; sUya0 1, 1, 1, bhaga. 1, 1, 5, 12, 1; 2; 10; 1, 2,6; 18, 7; 20, 8, 23. 5; 24, 31, 1; nAyA. 172: 8: 12: 15; 16; 18; dasA. ., 1. dasa. .., 1,5; panna. 1 4; vava. 1., 3 vivA. 1: naMdI. stha. 7; vize0 2, 157; . ni. bhA. 157 uvA. 1, / 65, nisI* 20, 20; 22; sU* pa..; 10, nAyA* dha0 2, ova. ka. gaM. 1, 30, 3, 16; uvA* 1, 16; aNutta. 1, 1.; nAyA* 5; vava. 1., 1; vivA. 3 nira0 5, ; jaM. pa. 5, 115; -aMga. na0 (-aMga) hAya me 55 ane bharata se pAMya maga. paMcAMga-do hAtha, do pAMva aura mastiSka.the5liinbe vis. 2 hands, 2 legs and a head. paMcA-3,17; -aMgulI. strI. (-aMguli) pAMyAmalA: hAyanI 52. pAMca aMgulI: hAtha kA paMjA. five fingers: palm; paw. sama* pa* 210: -aMgulitala. na0 (-magujitala) bAyane 5 lAyA pAulo yApo. hAtha kA paMjA: hathelI. im. pression made by a palm nAyA. 8; jIvA* 3,4: rAya059, -aNuvvAya. na0 (-anuvAtika) Psya (zrA)nAM pAMya sata dhAraNa 42nAra. gRhastha (zrAvaka ) ke pAMca anuvratoM ko dhAraNa karane vAlA. a layman who observes five minor vows. nAyA. 5:12, 13, 14, vivA* 1; nira0 3, 3: uvA. 1, 12:58 -aNuvyaya.na. (-anuvrata ) zrAvanA pAMca aNuvrata-mahAvratanI apekSAe bahAnAM prata. zrAvaka ke pAMca anumata-mahAvrata se apekSA kRta choTA vrata. the five minor vows of a layman. nAyA05; -- sIi. strI. (-prazIti ) 5yAzI; 85. paccAsI; 85. the number eightyfive. sama0 85: naMdI. 45; -aha. puM. na0 (-an ) pAya hisa. pAtra dina, fivedays. vava08,4-zrAsavasaMvara. puM0 ( -prAzravasaMvRta) sAvanA paayaa| 2 nAra-4-5 12nAra (muni). prAzraya ke pAMca dvAroM ko rokane vAlA (muni ). Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca [paMca (an ascetic ) who shuts the five doors of the inflow of Karmic-matter. dasa. 10, 1, 5; -uMbAra. strI. (-udumbarI) 17, pIpalI, pIpalI, ubara tathA TiMbaDI e pAMca jAtanA sAnA sama. vaTa, pIpala, audumbara prAdi pAMca prakAra ke phaloM kA samUha. a col. lection of five species of fruits via. banyan, Pipala, Udumbara ete. prava. 244; -uttara. tri. ( -uttara ) tA uttara 54mAM pAMca cha te; pAyarI adhi. pAMca se adhika paMcottara; vaha jisake uttara pada maM pAMca kA aMka hai. having five more or at the end. jaM. pa. 4, 807, 133; -UNa. tri.( -una ) pAMca sauchA. pAMca kama. less by five. bhaga0 1,1:nisI.20.41:-gAsasaya na.(-grAmazata)pAya gAma. pAMca sau grAmagAMva. 503 villages. vivA0 1; -ggitAva.puM0 (-amitApa) yAre 125 ajisane 752 sUrpanA tA5 te pAnita5. paMcAmi tApa, jisameM cAroM ora amitApa aura upara se sUrya kA tApa rahatA hai. an austerity in which a penetant is surrounded by fire on four sides and the heat of the sun above. nira0 3, 3; bhama0 11, 1; aova0 -jama. puM.( -yama) ahiMsA, satya, mahattAhAna, brahmacarya ane aparigraha e pAMca yamatrata. ahiMsA, satya, adattAdAna, brahmacarya aura aparigraha rUpa pAMca yama. the 5 vows viz. non-injury, truth, charity, continence and not begging. nAyA05 -jAma. puM0 (-yAma) pAMyayAma-mahAkta pAMca yAma-mahAvrata. five Yama-great vows. bhaga. 25, 7, sama0 25; -khiyama. puM. ( -niyama ) zAca, santoSa, tapa, svAdhyAya, ane Izvara praNidhAna pAya niyama. zauca, santoSa, tapa, svAdhyAya aura Izvara praNidhAna rUpa paMca niyama. the 5 rules viz. purity, contentment, austerity, reli. gious study and meditation on god. nAmA05:-taNa. strI-(-tana) GP, Adi pAya zarI2. udArika zrAdi pAMca zarIra. five bodies viz, physical etc. ka. 501,15%-sthikAya. puM. ( -mastikAya) pAMya astAya dravya; dhrmaastikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pukalAstikAya ane jIvAstikAya e pAMca asti 5. pAMca mastikAya dranya; dharmAstikAya, adharmAstikAya, aAkAzAstikAya, palAstikAya, aura jatiAstikAya rUpa paMcAstikAya.five embodied substances viz. Dharmastikaya, Adharmastikaya, Akisastikaya, Pudgalastikaya and Jivastikaya, etc. prava0 612; vize. 446; bhaga* 18, 5 -divya na. (-divya ) sudhArA-sonA hAranI vRSTi, pAMcavaNuM phUlanI vRSTi. vastranI vRSTi. AkAzamAM deva duMdubhi ane ahadAna mahAhnimevaa pani-me pAya hivya. vasudhArAsuvarNa mudrAoM kI vRSTi, paMcavarNI phUloM kI varSA, vastroM kI varSA, bhAkAza meM deva duMdubhi aura ahodAnaM mahAdAnaM artha kI dhvani prAdi pAMca divya. the five devine occur. rences viz. shower of goldcoins, shower of five coloured flowers, & rain of clothings, a sound of divine drums and Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca ( 373 ) [paMca bravo etc. vivA* 2;" -viti. ma ( -diz ) 7 mAnI viya zi.. chaH dizAoM meM se pAMca dizAeM. 5 of the 6 directions. bhaga0 2, 1; dosa. puM0 (-doSa) pAMya paNa. pAMca dUSaNapaMca doSa. the 5 faults. prava. 940 -dhaNusaya-a. tri. (-dhanuHzata) paaNyse| dhanuSa. pAMca sau dhanuSa. five hundred bows prava* 379, 412, -dhanuhasaya. na. (-dhanuHzata) pAMya se| dhanuSa. pAMca sau dhanuSa. 500 bows. bhaga* 24, 1; -dhAI.bI. (-dhAtrI) kSIra dhAtrI, majajaNa dhAtrI, maDanadhAtrI, aMkadhaatrii, bhAyAtrI, me pAya pApabhAtA. tIra dhAtrI, majana dhAtrI, maNDana dhAtrI, aMka dhAtrI, va krIDA dhAtrI ye paMca dhAtrImAtA-dhAyeM. the 5 nurses or mothers viz. one who supplies milk, one whe gives bath, oue who adorns, one who fondles and one who teaches. nAyA. 16; rAya* 288; -dhAIpariggahiya. tri. (-dhAtriparigRhota)pAMya yaamaataayetii| rekha. paMca dhAtriyoM-dhAyoM kA svIkArA hubhA. accepted by the five mothers or nurses. vivA. 5, -navara. bI. (-nayati) 5yAya 64. paMcAnaveM. ninety. five; 95. su. ca. 3, 120; -niyaMTha. puM0 (-nirgrantha ) pusA, 1910. sIsa, niyanya, snAtaka, ye pAMya ni-ya. pulAka, bakuza, nigraMtha, kusIla, snAtaka nAmaka pAMca nigraMtha. the 5 possession-less saint viz. Pulaka, Bakusa, Ku. sila, Nirgrantha and Snataka, prava0 726 -paesiya. puM0 (-pradezika) pAMya prazavAlo 245. pAMca pradeza vAlA | kaMpa. a moleculo of five units. bhaga* 5, 7, 20, 5, 25, 6 -paM. Dava. puM (-pAerava) yumihira, bhIma, ajuna, nakula ane sahadeva e pAMca pAMDava. yudhiSThira, bhIma, arjuna, nakula tathA sahadeva nAmaka paMcapANDava. the five Pandavaa viz. Yudhisthira, Bhima, Arjuna, Nakula and Sahadeva. nAyA.16-padesogAr3ha.tri.(-pradezAva. gADha) Azana pAMca prazane apamATI 261. prAkAza ke paMcapradezoM ko ghere hue. encompassing the 5 spaces of the sky. bhaga. 25, 3-parameTrimaMta. puM0 (-parameSimantra) 55 52meThI-bhatra; 'namo bharitA'kore pAMya 4. paMca para. meSThI maMtra; 'namo marihatA, bhAdi pAMca pada. the five Partnesthi charms e.g. " namo bharihaMtAbam " etc. prava* 76; .-payAra. puM. (-prakAra ) 55 12. pAMca prakAra.five varieties. prava.1148% -bhiMgAra. puM. (-bhAra ) pAMya ArIsaza vizeSa. paMca kalaza vizeSa parti. cular five pots. jIvA. 3, 3H -maMgala. na. (-mAla) viya manazubha. paMca maMgala-zubha. five good omens. prava. 1585; -mahabhati. tri. ( -mahAbhautika ) pAMca mahAbhUta zivAya judo AtmA nathI ema mAnanAra nAsti vizeSa. nAstika vizeSa jo paMca mahA. bhUtoM ke atirikta bhinna bhAtmA kI sthiti ko nahIM mAnatA. an atheist who does not recognise the soul apart from the five elements. sUya. 2, 1, 2. -mahabvaya.na.(-mahAvrata ) DisA, satya, asteya, bAya apariha se pAMya mahAprata. bhahiMsA, satya, Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMca] ( 374 ) [paMca asteya, brahmacarya, tathA aparigraha ye pAMca mahAvrata, the 5 great vows viz. non-injury, truth, non-stealing, continence and non-posses. sion of worldly effects. nAyA. 3, 5; 14; bhaga0 5, 6; zrAva. 1, 4; bhatta0 55; -mahAvIra. puM0 (-mahAvIra) saheva prabhuma pAMya mahAvIra-mahA sulaTa. baladeva Adi pAMca mahAvIra, mahA subhaTa. the five great warriors viz. Baladeva etc. nAyA. 16: --mAsa. puM0 (-mAsa ) pAMca mahinA pAMca mahine-mAsa. five months. dasA. 6, 2; -mAsiya. tri. (-mAsika ) pAMya bhAsanu. pAMca mahinA kA paMca mAsika. of five months. nisI0 20, 12, 41; vava0 1, 3, -muThiya na0 (-mauSThika) mAthAnI cAra bAjue cAra ane eka vacce ema pAMca muSTi-capaTIthI leca karavo te. sira ke cAroM ora cAra aura bIca meM eka isa / prakAra pAMca cimaTiyoM dvArA kiyA jAnevAlA keza-luMcana. plucking of hair in 4 pinches on the 4 sides of the head and 1 in the middle. (2) tri. 5iya muhima sAva teradu. paMca-muSTi mAtra; pAMca muTTiyoM meM samAne yogya. fivehandful. AyA. 2, 15, 176; aMta. 5, 1; nira0 3, 4; -muhiyaloya puM0 (-mauSTikaloca) zubha paMcamuTTiya' za6. dekho 'paMca muTTiya' zabda. vide. -- paMca. muTTiya ' bhaga* 6, 33; 16, 5; nAyA. 1; 58; 14; 16; -ratta. na. (-rAtra) pAMya rAtrI. paMca rAtri; pAMcarAta. five aights. prava0 621;raya. tri0 (-rata) pAMca mahAvrata pALavAmAM raste--tAra 14 mahAvrata pAlana meM tatpara. devoted to | observe the five full vows. " care mukhI paMcarae tigutto" dasa. 1, 3, 14; -rasa. puM0 (- rasa ) timI / kasAyala, khATa ane mIThe e pAMca rasa. tIkhA, kaDavA, kasailA, khaTTA aura mIThA ye paMca-rasa the 5 tastes viz. pungent, bitter, astringent, sour and sweet. prava0 1206; ka. gaM. 5, 78; -rA. na. (-rAtra--paMcAnA rAtrINAM samAhAraH) pAMyata-rAtrI. pAMca rAta. an aggregate of 5 nights. nisI0 6, 7, zrAyA. 2, 5, 1, 145 --rAia. tri. (-rAtrika) pAMya rAta rahenAra; pAMca divasa sudhI nivAsa karanAra. pAMca rAta rahanevAlA; pAMca dina taka nivAsa karane vAlA. ( one ) who stays for 5 nights or days. ova. --lAzrA tri. (-batikA ) pAyAtalI pAyaM. pAMca cIra vAlA having.5 slices. jaM0pa0 3, 53,-varANa. tri. (-varNa) payaragI. paca: raMgI; paMcavarNI; pAMca raMga vAlA. fivecoloured. jIvA0 3, 3: rAya0 60, -vanna. puM. (-varNa) Ayo, nI . rAto, pIle ane dhole e pAMca varNa-raMga. kAlA, nIlA, lAla, pIlA aura sapheda ya pAMca raMga-varNa. the 5 colours viz. black, blue, red, yellow and white ka. gaM. 5, 78, -vAsapariyAa.tri. (-varSaparyAya ) pAMya nA hIkSApAsA. pAMca varSoM kI dIkSA vAlA. (one ) of 5 years of consecration. va. 3, 5, 7, 16: 10, 21; 22, 23, 24; -saMvacchariya. tri. (-sAMvatsarika) pAMya na. pAMca varSoM kA; paMca vArSika. of 5 years. jaM. 50 5, 151; sama0 61; -sahi. strI0 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcaMguliyA ] ( 375 ) [paMcamAsiyA ( - SaSThi) int; 65. paiMsaTha; 65. 65; paMcatta. na0 (paJcatva-paMcAmAMkSityAdibhUtAnAM sixty five. ka. gaM06, 30; --sattara- bhAvaH) bharaNa mRtyu. mRtyu; mauta; maraNa. strI0 ( - saptati ) payota2. pacahattara; 75. Death. su. ca0 1, 161: seventy-five. bhaga0 20,5 -sAli. pacadasa. tri. ( paJcadaza ) 562. pandraha, puM0 ( -zAli ) pAMya zAsa-sa 15. Fifteen. nAyA. 1; yobhA, pAMca sAla -akhaMDa cAMvala. five paMcapula. na0 (paMcapuna ) matsya pana vizeSa. umhusked rice. nAyA. 7; -si ___ matsya bandhana vizeSa. A particular kkhi a. tri. (-zikSita ) prAyatipAta ___net to catch fish. vivA0 8; viramagudi pAMca mahAvrata rUpa zikSA- paMcama. tri. (paMcama-paMcAnAMpUraNa:-paMcAnAM thA zikSita yayesa. prANAtipAta viramaNAdi svarANAM vA pUraNaH ) pAMya . pAMcavAM; pAMca mahAvata rUpa zikSAtroM dvArA zikSita. paMcama. Fifth jaM0 pa0 7 150; nAyA. (one ) who is taught by the 1; 5; 16: 18; nAyA* dha0 bhaga0 2, 1; discipline in the forin of the 5, 1; 18, 10, 24, 16, 25, 6, 5 full vows viz. Pranatipata sama0 8; panna. 3; dasa0 4; vivA. ; Viramana ete. utta. 23, 12 kappa. 2, 30, 8; uvA0 1, 71; dasA. -siha. tri. (-zikha ) payazipa-nA 6, 2: ( 2 ) puM0 liyA lasa vAyu bAlamevALA utAravAmAM AvyA nathI te. nAsikA sthAnamAM je khAsa dhvanidhAraNa paMca zikha-vaha jisake jamAla-bAla utAre re te; sAta 252mAMnA paaybh| 212. nAbhi nahIM gae haiM. ( one ) whose birth se uThane vAlI vAyu dvArA nAsikA sthAna hair are not shaved sUya..1, 7, meM utpanna vizaSa vAna; sAta svaroM 10; -sIi. strI0 (-azIti ) paMyAsI; meM se pAMcavAM svara. the fifth of 7 85. paccAsI; 85. eighty-five. ka. musical notes; the wind which gaM06, 29: takes its rise from the navel paMcaMguliyA. strI. (paJcAMgulikA ) naamaanii| and produces a note in the me veba-satA. eka latA vizeSa. A mose. aNujA0 128 ThA. 7. 1: -puparticular creeper. panna0 1; DhavI. strI0 (-pRthvI ) pAMyamI pRthvI; paMcagasaMjona na. ( paJcakasaMyAMga ) pAM pAMyabhI na24. pAMcavA pRthvI; pAMcavAM naraka. bhAvanA saMyane. pAMca bhAvoM kA the 5th earth; the 5th hell. saMyoga joDa. Union of five senti- jIvA0 2, ments aNujo0 127 paMcamaya. tri. (paMcamaka ) pAMyabhA. pAMcavA. paMcajaeNa. puM0 ( paJcajanya ) 105pAsuvane Fifth. nAyA. 7 pAMyana.5 nAmanA zaMbha. kRSNavAsudeva paMcamAsiyA. nI. ( paMcamAsikI ) minI kA paMcajanya nAmaka zaMkha. The conch pAMcamI parimAM ke jemAM eka mAsa paryakta named Panchajanya of Ksisna annAzInI pAra pAMya hAta 58pe. bhikSukI Vasudeva nAyA0 5, 16; su. ca. pAMcavIM pADamA jisameM eka mahine taka anna 15, 146: jala ke pAMca pAMca dAta (prAsa ) grahaNa kiye Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcamimA] ( 376 ) [paMcAsava jAte haiM. The fifth vow of an that which binds the nature of ascetic in which he accepts 5 5 Karmic matters. Foto 4.95; Ditas (a measure) of food | paMcahattari. tri. ( paMcasaptati) 5yAtera. and water for a month. sama. pacahattara. Seventy five. kappa. 1, 2; 12; dasA0 7, 1; paMcahA. a. (pacadhA) pAMya sAre. pazcadhA; paMcamizrA. strI. ( paMcamikA ) pAMyabhI; pAMca taraha-prakAra se. In five ways. pAMyamAM naparanI. pAMcavIM; pAMcavI saMkhyA ka. pa. 1, 25; prava.81% paMcA.1,11 kI. Fifth. aNujo* 128; 11, 2, bhaga* 12, 4; vize. 470 paMcamI. bI. (paMcamI) pAyamI tithi, pAMyama. | paMcANau. tri.. (paMcanavata ) 5.yA; paMcamI; pAMcavIM tithi. The fifth date. | 65. paMccAnave; 15. Ninety-five. ka. (2) pAMyamI vinata. pAMcavIM vibhakti. gaM. 6, 22, apAdAna. the ablative. bhaga. 1,5; | paMcANa. bI. (paMcanavati) payA, paMcAsama0 10; aNujo. 129; vize* 666 nave; 15. Ninety-five. sama* 15; jaM.pa.7, 152; 153; paMcANaNa. puM. (pamAnana) siMha vAgha. siMha; paMcaya. na. (paMdhaka) ; pAMyatA samuha. __bAdha; zera. A lion. su* ca* 2, 66; paMcaka; pAMca kA samUha. An aggregate 8,883; of five. bhaga0 20, 10, panaH paMcAla. pu. ( pAJcAla-paMcAlA: kSatriyAsteSAM paMcavaNNA strI. ( paMcavarmA ) yAmA nizaso yatra ) pAyAsa za-mAyaza tIrthanI prayAsamAnuM nAma. caudahave mAMnA navamI. pAMcAla deza-navAM Arya deza. tIrthakara kI pravrajyA pAlakI kA nAma. The Panchala country; the Name of the ascetic-palan nineth of the Arya enuntries. quin of the 14th Tirthankara. usa. 13, 13; nAyA. 8,16, pn01|| jaM. pa. 5, 11 .171,11: sama. -ahivai. puM0 (-prAdhipati) pAMcAla dezapa. 231% no rAja. pAMcAla deza kA rAjA. a king paMcavAiyA. strI0 (paMcavAdikA ) yo of the Panchala country. nAyA. vizeSa. paMcavAdikA jIva vizeSa. A 8) -jarAvaya. puM0 (-janapada) pAMyAsa particular kind of being. jIvA01: nAmaheza. pAMcAla nAmaka deza.a country paMcavAra. na. ( paMcavAra ) pAMya 55ta pAMca | named Panchala. nAyA* 8; samaya bAra-vakta. Five times. prava023; | paMcAsa. bI. (paMcAzat) payAsa. pacAsa; 50. paMcaviha. tri. ( paJcavidha ) pAM5 mAranu. ___Fifty. sama* 50; pAMca prakAra kA; paMcavidha. Of five varie. paMcAsava. pu. (paMcAzrava) prAyAtipAta; bhRpA ties. utta0 33, 4; aNujo* 132; vAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha pAMca vava* 10, 3; nAyA* prava0 648; ka. sAzrama AzvAnA 62. prANAtipAta. gaM0 6, 24, -baMdhaga. tri. (-bandhaka) mRSAvAda, adattAdAna, maithuna tathA parigraha rUpa karmAnI pAMca prakRtine bandhaka-bAMdhanAra. zrAzrava-karma ke Ane ke pAMca dvAra. The karma kI pAMca prakRti kA baMdhaka-bAMdhane vAlA. five inlets of the inflow of Kar Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMciMdiya-zra] ( 377 ) [paMjara mic matter viz. Prapatipata, nAma. paMceMdriya kI jAti tathA nAma. the Mrisavada, Adattadana, Mai. class and name of five-sensed thuna and Parigraha. prava0 462; beings. sama. 25 tirikkhajo. -pAsatta. tri. (-prAsakta ) prANAti- Niya. tri. ( -tiryakyonika ) tiyaMya. pAta vagere pAMca Azrava temAM Asakata. paMthendriya 71. tiryaca-paMcendriya jIva. subprANAtipAta Adi paMcAzravoM meM Asakta. huinan beings-a five-sensed adicted to the 5 inflows of being. bhaga0 1, 1; 3: 6, 4, 7, 2; Karmic matters viz. Pranati. 24 12, 26, 11; -niggaha. puM. pata etc. prava. 120:-viramaNa. na. (-nigraha ) pAMya driyAne 10 42vI te. ( -viramaNa ) prANAtipAta kore pAya | paMcendriya damana-nigraha. the subjugation mAzravathA virama te. prANAtipAta Adi of the 5 senses. prava. 562: -sva. paMcAzravoM se virakti. freedom from na0 (-rUpa) paMthendriya 75 5. paMce. the 5 inflows of Karmic matters ndriya jIva kA rUpa. the form of a viz, the Pra natipata etc. 990 five-sensed being. bhaga. 12, 6 562, --vaha. puM. ( -vadha ) pAMya diyavAlA paMciMdiya-zra. tri. (paMcendriya-paMca idriyANi 7canA 15. paMceMdriya jIva kA vadha-hatyA. yastha ) ne a5. chAna, nA, oirost killing of a five-sensed being. ane zarIra e pAMca indriya hoya te. bhaga0 8,6; -sarIra.na0 (-zarIra) paMnye. AMkha, kAna, nAka, jilhA aura zarIra driya atuM zarI2. paMcendriya jIva kA zarIra. ina pAMcoM indriyoM vAlA. (One ) hav & body of a five-sensed being. iny five senses viz. the eyes, nAyA. 16 ears, nose, tongue and body. paMcediyatta. na. (paMcendriyatva) yendriya bhaga0 1; 1; 3; 2, 1, 10; 6, 4, 5, 2; yonI paripUra tA. paMcendriyatA; indriyoM 8, 1: dasA9 5, 23, panna. 1; sama0 1; kI paripUrNatA. The state of hav. 13; uta. 36, 126; na.yA0 17; jIvA. _ing the 5 senses: the perfec. 1; piM. ni. bhA. 1; dasa0 4, 7, 21; tion of the senses. uta. 10, 18% kappa0 1,6; 2, 14, (2) na. sAMja, | paMcadiyayA. strI. ( paMcendriyatA ) 5yAndraya pazu pAMca indriyoM kA bhAva; paMcendriyatA. bhAkha, nAka, kAna, jIbha aura sparza nAmaka/ The existence or quality of paMcendriya. the five senses viz the | the five senses. utta. 10, 17: eyes, nose, ears, tongue and | paMjara. na0 (paMjara ) pI43: 5iv3. pAMjarA; touch. prava0562 --kAya. puM0 (-kAya) paMjara. A cage. utta0 14, 41, 22, 5-yAyavAlA zarI2. paMcendriya jIva 14; sama0pa0 213; aogha. ni. 448; kA zarIra. the body of a being of javiA0 3, 4; pana0 2, sUya0 1. 1, 2, 5 3enses. utta.10,13; -jAtinAma. 22; jaM. pa. 3, 56: -dAva. puM.(-dIpa) na0 (-jAtinAman ) paMthendriyanI galati tathA zanasa sahita ha. phAnasa yukta dIpaka, Vol 1/48. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMjaraya ] ( 378 ) a lamp with a cover. bhaga.11,133; 4; pana. 213 (3) pA5 515. paMjaraga. puM. (paMjaraka) 5ir3. pAMjarA. A pAkhaNDa; pApa. sin; hypocraay. rAya. cage. bhaga* 6, 5; 207; -vaNa. na. (-bana ) 3nA paMjAla. puM0 ( prAMjali ) 3258, si; zi52 52 na. meru ke zikhara para kA movI. karapuTa; aMjali, prAMjali; hastapuTa. A vana. a forest on the summit of folded hand. ova. 22; nAyA. ; the mount Meru. jaM0 50 5, 1; sama* pa0 232; utta0 25, 13; uvA* 2, 120% bhaga. 1, 31 1., ja. pa. 113; -uDa. puM0 (-puTa) mehAya leDI prava0607; bharata sAyA te donoM hAthoM ko milAkara paMDava. puM0 (pANDava ) is PIMnA putrA; sira se lagAnA. placing of folded pAMya 5is.. pAMDu rAjA ke putra paMcapANDava. hands on the head; a form of the sons of the king Pandu; salutation utta. 1, 22, 24, 17: 5 Pandavas. aMta0 5, 1: nAyA* 16 nAyA0 1,8, 9, 16; bhaga. 1, 1; 6, 36 paMDipa. na. (pANDitya ) 5DitA. paMDitAI; jIvA0 3, 4; vivA0 3; jaM. pa. 5, 121 pANDitya. Scholarliness; learning. -gaDa tri. (-kRta) hAyaneyA su0 ca* 1, 345, che te. vaha jisane donoM hAtha jora rakkha: paMDiya. puM0 (pariData-paNDA tatvAnugA budivikRtAMjalI. (one) who has folded his cate yasyAsau) paMDita; ; piyakSa e. paMDita; hands. utta0 1, 22: -paMjalI- buddhimAn ; vicakSaNa. A scholar; a houM. 10 (-prAMjalIbhUya ) me lAyannI learned or intellectual person. bhara sagADIne. kRtAMjalI hokara; donoM bhaga0 1.6; 2, 1; 7, 2, 8, 18,8: dasa hAthoM se aMjalI banA sira ko lagAkara. 2, 11; 5, 2, 26:1,4,1; sUya01,1, having placed the folded hands 1, 11: pAva. 10; utta. 1, 9, 5, 3 on the head. utta. 25, 13, pAyA. 1, 2,1,70; paraha. 2,2; nAyA. paMDa puM0 (paNDaka-paMDateniSphalasvaM prApnoti) 1; prava0 647, paMcA* 16, 38; (2) naghusa; paavai||. napuMsaka; hiMjaDA. An sAviti zramaNaH sAdhu. sarvathA virakta iinpotent; eunuch ThA0 3, 4; veya. zramaNa; sAdhu. anaacetic who has renounced every thing. bhaga. paMDaga. puM0 ( paNDaka ) nAma; napuMsa.. 17, 2; -maraNa. na. ( -maraNa ) pati nAmarda; napuMsaka; hiMjaDA. Impotent; bhAva sahita samAdhi pariNAme maraNa eunuch. nAyA05, bhaga0 18,10; ova. yAya te. paMDita bhAva sahita samAdhi pariNAma 16; sama* 1; dasa0 7, 12; taMDu0 (2) meM (prApta ) mRtyu. peaceful death. ra0 merU parvatanI cUlikA-zikhara uparanuM sama. 15, ThA. 3. 4, bhaga* 13, 7: vana meruparvata kI cUlikA -zikhara para kA -vAriya. na. (-vIrya ) 5lita vI4%; bana the forest on the top zAna sahita zakti. paMDitavIrya; jJAna yukta of the mount Meru. ThA* 2, bala. the prowess of an intel3, sUya0 6, 10; jIvA0 3, / / lectual person. aNujo0 125; bhaga. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDiyatta] ( 376 ) [paMDubhada " 1, 4, 5, 2; bIriyaladiyA. strI. nidhAna, jisameM dhAnya Adi kI utpatti ( -vIryasamdhikA ) 5ti pIyanI prAli. tathA mAnonmAna prabhRti kA samAveza hotA hai. paMDita vArya kI prApti. the attainment One of the 9 treasures of a of the prowess of learning. bhaga. Chakravarti which deals with 8,2; the production of corns etc. paMDiyatta. na. (paMDitatva ) 55. paMDi. and weights. "gaNiyassasIyANaM taaii| pAMDisya, Learning, scholar- mANummANassa pamAca / dhassayavIyAyaM liness. bhaga0 1,17, 8; uppattI paMDuebhaNiyA // 1 // " ThA* 1,.; paMDiyamANa. tri. ( paNDitaMmanya-pAtmAnaM jaM. pa. prava. 1232, paMDitamanyate yaH ) pati nalita | paMDukaMbalasilA. zrI. (pANDukaMbalAzilA ) ghotAne pa9i41 tarI mAnanA2. paMDita- merUnI cUlikAnI dakSiNe pAMgavanane dakSiNa mmanya; mADambarI paNDita; jhUTha mUTha paMDita cheDe ardhacaMdrAkAre pAMcase jananI lAMbI kahalAnevAlA. (One ) who consi. ane aDhIso jojana pahelI merU parvata ders himself a learned inan. uparanI eka zilA ke jenA upara bharatanA podha ni0 bhA* 24; tIrthakarone janmAbhiSeka karavAmAM Ave che. paMDiyamAthi tri. ( paNDitamAnin ) nume| meru parvata ke Upara kI eka zilA jisa para 75 rA. dekho Upara kA zabda. Vide. bharata ke tIrthakaroM kA janmAbhiSeka kiyA jAtA above. utta* 6.1; sUya.1, 1, 2, 5, hai aura jo meru kI cUlikA ke dakSiNa, pAMDeyA. mI. (paNDitA) vi-sasI sI. paDaMgavana ke dakSiNa kora para ardhacandrAkAra viduSI-zikSita mahilA-bI. A learn- rUpa meM pAMcaso yojana lambI aura DhAI sau ed fernale. (2) 55thA saba yA niyata yojana cauDI hai. A stone-slab on yesa (sAmI) pApa se sarvathA nivRtta the mount Meru on which is Fricati, a nun; one totally free celebrated the birth-festival of from sin. nAyA0 3; bhaga* 6, 33; the Tirthankaras of Bharata vivA. 2: ( a country ). It is in the paMhu. tri. (pANDa) : saI 5 gaye. shape of a half moon and is phIkA; sapheda; pANDu Pale. ova. piM. 500 Yojanas high and 250 ni. 514, -mattiya . strI. (-mRttikA) Yojanas broad ( 1 Yojana = 8 7 pAnI ane, sa36 miTTI. bhUrI miles ) lying to the south of miTTI; kahIM pAlI aura kahIM sapheda aisI miTTI.. the Chulika (summit ) of the pale earth; yellowish earth. mount Meru and towards the pana. 1; southern extremity of the paMDapa. pu. ( pANDaka) yatInA na Padanga forest. ThA* 2, 3; jaM. 50 nidhAnamAMno me dhAnya vagairenI | paMDabhadda. puM0 (paMDubhadra ) sabhUti viyanA utpatti tathA bhAna janmAna vagerenA praveza ziSya. saMbhUti vijaya ke ziSya. A disci. thAya che. cakravartI ke nava nidhAnoM meM se eka | ple of Sambhuti Vijaya. kappa0.8% Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMhamahurA.] ( 300 ) [paMDusilA 1: paMDumahurA. strI. (pANDumathurA) vAsudRva paMDaratara. tri. (pANDuratara ) dhAma. ghANu. tathA zikTo masyA mAnavAme dakSiNa atyanta sapheda; zvetatara; adhika dhaulA. samudrane 3 sAkSI me nagarI; pAe. Very white. bhaga0 11, 11; vAnI yAnI. kRSNa vAsudevakI ora se | paMDurAya puM0(pANDurAjan) pA9rAna. pAMDudeza nirvAsana ke bAda pAMDavoM dvArA samudra taTa | rAjA. The king Pandu. nAyA0 16; para basAI huI eka nagarI; pAMDavokI rAjadhAnI. paMDuroga. puM0 (pANDuroga ) 5is -thA The capital of the Pandavas; | zarIra pIluM thaI jAya tevo eka roga. a city on the sea-shore popu. pAMDuroga-eka roga vizeSa jisake kAraNa sArA lated by Pindavas after they | zarIra pIlA ho jAtA hai. Jaundice.. were exiled by Krisna Vasu- prava0 13.0bhaga0 3, 7; jaM0 pa0 3; taMDu. deva. nAyA. 8; 16, aMta05, 1; paMDullaiyamuha. tri. ( pANDurakitamukha) paMDDaya. tri. ( pAMDuka) 44 pAsa mubhavAnuniteza bhATAvA. pIle kaIka sapheda jhADanA pAkela pAMdaDAnA raMgavAluM. __phIke mukha vAlA; nisteja mukha vAlA. Hav. kucha pIlA aura kucha sapheda aise ardha pake ing a pale or lack-lustre face. hue raMga vAlA; bhUre raMga kA. A pale | nira0 1, 1; vivA0 2 white; whitish yellow. utta0 10, eDuvaddhANayA. strI. (pANDuvAnakA ) me nomanI zA. eka zAkhA vizeSa. A paMdara. tri.(pANDara) ghola: zveta; sa. zvata branch of this name. kappa0 8; sapheda; dhaulA. White; whitish. utta. | paMDasilA. strI0 ( pANDAzalA ) bhe3 patanA 35, 4: bhaga0 2, 1; aNujo0 16; ova. cUlikAnI pUrva dize ardhacandrAkAre pAMcaso 10; nAyA. 1; 3; jIvA0 3, 3: sama0 34; jojana lAMbI ane aDhIse jojana pahelI kappa 0 3. 33; -tala. na0 (-tala ) menu eka abhiSeka zilA ke jenA upara pUrva mAyAyu sa36 hAya te 12. sapheda pharza- mahAvidehanA tIrthakarono janmAbhiSeka kara vAlA makAna. a house with a white vAmAM Ave che. eka abhiSeka zilA jisa floor jIvA0 3,3; para pUrva mahAvidaha ke tIrthakaroM kA janmAbhiH paMDuraMga. puM. (pANDurAGga) me nAma Elai Saka kiyA ja tA hai aura jo meru parvata kI thayela eka parivrAjaka, ke je zarIrane bharama cUlikA ke pUrva ardhacandrAkAra meM pAMcaso 2. 150 sa. 2tA . eka dakSiNI parivrAjaka yojana lambI aura DhA-sau yojana U~vI hai. jo zarIra para bhasma kA lepa kara use zveta A stone slab on which is rara.te the. An ascetic of the south celebrated the birth-ceremony who would smear his body of the Tirthankara of Maha with ashes. aNumo. 20; 15; nAyA0 videha. It is situated to the eust of the Chulika of the paMduraMga. tri. (pANDAka) yogI-sa36 mount Meru, it is shaped like pA. sapheda jhAI vAlA. Whitish; the half-moon and is 500 Yo. yellowish white. utta0 10, 21; / janas long and 250 Yojanas Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDaseNa] ( 381 ) [paMthaga board ( 1 Yojana = 8 miles ). / of course or surplus food, jaM. pa. ThA0 5, 1; paNha0 2, 1; -jIvi. tri. paMDuseNa. puM0 (pAMDusena ) pAMDusenanAme 5is/ (-jIcin ) tu mAhA2 rI panAra. sumAra. pAMDusena nAmaka pAMDava kumAra. A tuccha-rUkhA sUkhA bhojana khAkara jIne vAlA. Pandava prince named Pan. (one) who lives on coarse dusena. nAyA0 16; ___food. ThA. 5, 30 paMta. tri0 ( prAnta ) tu25; na43'; 125; / paMtAvaNa. na. (pratArana) yA.yA bhArata. lasa; 2sa vinAnu. tuccha; kharAba; cudA ___ cAbukase mAranA; cAbuka mAra. Whipping. rasahIna; adhama. Mean; wretched / zrodha. ni. bhA. 11 insipid, low. utta0 8, 12, 12, 4; paMtti. lo. (paMkti-padhyasampavitakriyatemeNi 15, 4, pAyA. 1, 2, 6, 86; 1, 5 3; vizeSeNa iti) pati, zre! hAra. paMkti; 155; bhaga03, 2; dasa0 5, 2, 34; katAra; NihAra: mAlA. A row: A zrogha. ni. bhA0 36; piM. ni. 489; line; a garland. bhaga* 5, 7; 13, (2) mata mAusa 2 / 4. uchiTaH nAyA* 1;8; 13; piM. ni. 3.5; jIvA. bhojana karate hue zeSa rahA huzrA mana.ren. | 3, 3; vents or fragments of food. | paMtha. puM0 (pathin-pathati gacchatijanaHpatra) bhaga. ; 33; nAyA0 5, 16; dasA. 22to; mAga rAstA: mArga; patha. A path; 528; (3) 5-dhama bhraSTa yesa. dharmabhraSTa; a road. ThA0 4, 2; utta0 2, 5; piM.ni. dharmaskhAleta -cyuta-patita fallen from bhA0 12, veya. 4, 26; -kuNa. puM. religion or duty. pi. ni. 414; (-kuhata) : 22te suTanAra. luTerA; (4) rAma sahae. kulakSaNa; durlakSaNaH | Dakaita; rAste meM lUTane vAlA. a robber; bure cinha. bad signs or character- a dacoit art. 95; istics. nAyA. 16; (5) 44. I. | paMthakoTTa. tri. ( pathakaha ) vATa pA apazabdaH gAlI. an abuse. nAyA* 1,8 raste suTanA2. rAste meM lUTane vAlA; luTerA; -grAhAra. puM. (-mAhAra) me Dakaita. A robber; plunderer. vivA0 tu27 mAhAra. halakA-garIba bhojana: tuccha pAhAra Course meal ... paMthaga. puM0 ( panthaka) 5yAnA zekSA bhova* 16;-kula na. (-kusa) rAma rAjAnA eka maMtrI, ke jeNe rAjAnI sAthe nIya sa. adhama -nIca kula. low family. dIkSA lIdhI hatI, zelagarAjarSi zithila dasA. 10, 10, kapa0 2. 16 thaI gayA hatA, to paNa tene vinaya sAcavI -cara. tri. (-caraka) tu27 } pakSA ch| guru sAvyA. paMthaka nAmaka AhAranI gaNa karanAra; abhigraha vizeSa zelaka rAjAkA eka maMtrI, jisane rAjA ke sAtha pArI sAdhu. tuccha yA avazeSa pAhAra kI dIkSA lI thI aura yadyapi zelaka rAjarSi zithila gaveSaNA karanavAlA; viziSTa avagrahadhArI sAdhu. ho gayA thA tathApi usake vinaya kI rakSA an ascetic who observes the kara ke antataH usana sthita kiyA. A vow of accepting fragments minister named Panthaka of Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMthadAsa] ( 382 ) [pa-katha the king Selaka. He was con. science of knowing omens by secrated with the king. The & shower of dust. sUya0 2, 2, king became lax when the ___27, (2) ghUmanI vRSTi. dhUla kI vRSTi. a minister brought him to a posi. shower of dust. bhaga* 3, 7, tion of a preceptor by protect. kathaka. puM0 (prakanthaka) uttama na ing his character nAyA. 5; eka ghaDe; gheDAnI eka uttama jAta. paMthadAsa. puM0 ( panthadAsa ) panA zahanA 5ya | uttama jAti kA eka azva-ghoDA vizeSa. nAmanI hAsa; dhannAseTha kA paMtha nAmaka dAsa. A horse of a good breed. ThA. A servant so named of Dhanna Setha. nAyA0 2; Vpa-kaMpa dhA* I. (pra+kampa ) dhUor; paMthaya. puM0 ( panthaka ) numA paMthaga' za6.! 5 dhUjanA; kAMpanA. To tremble; dekho 'paMthaga' zanda vide 'paMthaga' nAyA. to quake. 5; (2) panAzanI se hAsa. dhannA seTha kA pakampai. su. ca. 2,180 eka dAsa. a servant of Dhanna pakampamANa. pratra. 261; Setha. nAyA0 2; -pAmokkha. tri. ! pakampa. pu. (prakampa) dhanarA. kampa; tharatharA. (-pramukha) 55 prabhumA 55 pagere. paMthaka haTa; dhUjanI. Trembling. su. ca. pramukha paMthakAdi. Panthaka etc. 3, 55; nAyA* 5; Vpa-kaTa. bhA. II. (pra+kTa) : 27 paMthiya. . (pAndhika -panthAnaM gacchatIti ) 2 42. prakaTa karanA; vidita karanA; 42 bhANu bhusA6i2. baTohI; pathika; rAhagIra: khyAta karanA. To reveal; to publish; musAphira. A way-farer; a travel. to expose. ler. nAyA0 8; 13; ogha* ni. bhA.. payami . su.ca.1,56 VpaMsa. ghA. II ( * ) bhesu 42yuM. mailA payaDasu. A. su. ca. 2,607 karanA. To inake dirty. payouM. saM. kR. su. ca.15; 1977 paMseha vize0 3025 payata. va. kR. su.ca.1,19 paMsu. puM0 (pAMzu ) dhUta; retI. dhUla; reta; miTTI. parija. ka. vA. su. 1. 2,446; Dust; sand. utta. 12, 6, sUya0 1, V-kaDta. dhA* I. ( pra+kRS ) meya. 2, 1, 15; bhaga0 7, 1 0 ca* 4, 20; khIMcanA; pAkarSaNa karanA. To draw; to jIvA0 3, 3, jaM. pa0 prava0 1467; attract. -khAra. puM0 (-hAra.) savaya bhI pakaDai. jaM. 50 5, 11% lavaNa: nimaka; kSAra. salt. dasa. 3,8; pakar3ijamANa. bhova. 1.; bhaga0 1,3; paMsuliyA. bI0 (pAzukA ) pAsaNI. pasalI. / 16, 5; jaM. pa. 5, 117 A rib. paraha. 1, 3, prava. 1383; V-katha dhA* I. (praM+katth ) sanA paMsuhi. bI. (pAMzuvRSTi) sanI vRSTi 52thA 12vI; ni . avahelanA karanA; nindA zubhAzulapAnI vidhA. dhUla kI vRSTi karanA. To upbraid; to censure para se zubhAzubha jAnane kI vidyA AI pakathe. vi0 bhAyA* 1, 3, 4, 191 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa-kappa] ( 383 ) - pakaraya. saM. kR. pAyA* 1,6,2,183 zaya; adhika; bahuta; pracura. Too much; /pa-kappa. dhA* I. (+ klUpa) 3657; excessive. ova. 16; bhaga0 7, : apana 2H 25. kalpanA karanA; utpana 7; 1, 33; nAyA* 1,16; -rasamoI. karanA; racanA. To guess; to create; vi0 (-rasabhojin ) atyaMta nirasana to arrange. sAhAra 42nA2. atyanta snigdha rasa kA pakampinti. pAyA. 1, 4, 1, 128; 1, 6, bhojana karane vAlA. ( one ) who eats 4, 16; excessive fatty and oily food, pakappayAmo. sUya. 2,6.52; bhaga0 25, 5; pakappiya. tri. (prakalpita ) pay; nA- VpakAsa. dhA* II. (pra+kAra ) prAta 3. kalpita; banAyA huA. Guessed; | 23.. prakAza-ujelA karanA. Toshine%3; made. su. ca.3,177 to enlighten. Vpa-kara. dhA* I, II. ( pra + kRS ) 12yu. pakAsei. bhaga0 6,5, karanA. To do. Vpa-kAsa. dhA* II. ( pra+kAz ) pakaraha.pi. ni.1.1; bhaga01,1 za: prAya 723 / . prakAza karanA; pakarei. bhaga* 1,8; 1. 2, 2, 3." ujelA karanA. To shine; to en lighten. pakaraMti. utta. 1, 13; dasA* 6, payAsaha. gacchA0 27 bhaga. 5,6% payAseha. zrA. su.ca. 4, 165 pakareMti. bhaga* 14, 1; 25, 8; 30.1; payAsituM. saM. kR. su. ca0 4, 230; 34, 1; jaM pa* 7, 141; pakarejA. vi. bhaga. 24, 20; pakirANa. tri. (prakarSi) vipere. bikherA hubhA: idhara udhara phailA huA; prakArya. pakareha. zrA. bhaga. 3.17 pakarettae. he. kR. bhaga. 8.1; Scattered; cast asunder. 108. pakarehatA. saM. kR. bhaga* 15, 1, 2, 5, pakaremAva. va. kR. bhaga. 1, 3, 3, 2, pakinna. tri. (prakIrNa) vimaretuM . bikharA huA; girAhuzrA: phailAhubhA. Seat. pakarAvettae ka. vA* hai. kR. bhaga.3.1 tered; dispersed. utta* 12, 13, pakijAi.ka. vA. sama* 34; pakole u. saM. kR. 10 (prakrIya) is pakaraNa. na. (prakaraNa ) praSTapaNe 42 zana. krIr3A-ramaNa yA khela karake. Hav25. prakRSTa rIti se karanA; uttamatA se ing played or anused. su* ca. karanA-racanA-banAnA. Doing well or 6, 32; arranging. bhaga* 1,6; V pakuvva. dhA* I. ( pra + ) sArI zata pakaraNayA. zrI. (prakaraba) nume| upnaa| 2. uttamatAse karanA. Todo well. za6. dekho Upara kA zanda. Vide above. pakumbai. utta* 27, 11; dasA. 6, 2; bhaga.1.1. * dasa* 5, 2, 32; 1, 2, 16; pakAma. tri. (prakAma) atiza5; gha0. ati / pakuvyaMta. va. kR. su. ca. 1, 235; Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakuvva-ya] ( 384 ) pakubvamANa. va. kR. pAyA. 1, 2, 3, country. ova0 33; nAyA0 1; jaM. pa. pakuThavato. ThA0 e0 sUya0 1, 7, 17; V pakkama. dhA* I. (pra + kram ) yAsa pakuvvatra-ya..tri. (prakAraka) prAyazcitta 14 gati 12vI. calanA; pragati karanA. To satyata zukSi bhesavanA2. prAyazcitta le kara move; to walk; to proceed. pUrNa zuddhi prApta karane vAlA. (One) pakamai. utta0 3, 13; bhaga* 15, 1: who attains perfect purity by pakamaMti. utta0 25, 14; 28, 36; expiation. bhaga0 25, 7, ThA0 8, 1, pakkame. vi. sUya. 1,0, 1, 11, dasA. pakka tri. (pakka- pacyatesma yat ) 5:36 3, 13: pAsa; rAdhesa. pakkA; pakAhuA; sIjAhuprA. pakkama na0 ( prakrama ) 52||bhadhog prayoga Ripe; cooked; boiled. nAyA. 7; 423 te. parAkrama; udyoga; prayoga-prayogakarma. zraAyA. 2, 4, 2, 138%3; utta0 16, 46% Valour; industry; experiment. 57; 34, 13. dasa. 7, 32; veya. 1, ation. nAyA0 16; 3; panna. 17; bhaga * 14, 7, -ghaya. na. pakkamaNI. strI. (prakrAmaNI) 32 sAvadhAnI (-ghRta) auSadhI nAmI 51 dhI. auSadhi vidhA. mastaka bhramaNa karAne kI vidyA. DAlakara pakAyA huA gho. clarified | A science or art of causing butter boiled with medicines, viddy. sUya. 2. 2: 27 prava0 231; -mahura. tri0 ( -madhura ) pakkAma. tri0 ( pakAma ) the| AyuM, manAI pAthI mathu2 mata. pakane ka kAraNa pA AyuM pAI. adhapakAH ardhapakkA kaccAmIThA lagane vAlA. sweet on account pakA Half ripe. ogha. ni. bhA. of being cooked or ripe. ThA0 142; pakiTagA. zrI. ( pakaSTakA) 12. pakaNa. puM0 ( pakaNa ) me nAmano me| pakAI huI ITha. A burnt brick. jaM. satAya deza. isa nAmakA eka anArya deza pa. 7, 141; A non-Aryan country 80 pakIliya. tri. (pra-krIDita) / resa; named prava. 1597: (2) tri. te krIDita; koDA kipA huaAH khelA huA. dezamA 29nA2. usa deza kA nivAsI. an Played; anused with. nAyA0 1; inhabitant of that country. 5; 8; bhaga. 11, 11 14,8; jIvA.3, panna. 1; 4; rAya0 231; kapa. 4,66:5, 101; pakkaNiya. tri. (pakaNika) 516 dezavAsI. | pakelaya. tri. (paka+ka) aziyA sa; pakvaNa deza nivAsI. An inhabitant pari55 / yaye. zrAmeparaH anidvArA pari. of Pakvana country. paraha.1,1; / pakA kiyA huA. Cooked in fire. paNI strI. ( pakkaNI ) 531 nAmanA uvA. 7, 200 sanAya dezamA nabhedI hAsI. pakSaNa nAmaka | pakkha. pu. ( paha-pacyatecandasyapaMvadazAnAM anArya deza meM utpanna dAsI-sevikA. A / zrApUraNaM payo vA yena ) 55vAyu: 5-62 maid.servant born in Pakvana hivasa. pakSa; pakhavAr3A; pandraha dina. A Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakkha ] / 385 ) [pakkhaMda fortnight. utta0 5,23, 26; 14; ThA. ment. vize0 1608; -uDa. puM. 1, 4; aNujo. 115, 130; 130, bhaga. (-puTa ) 14-pIchAne puTa-sapura. pakSoM ., 5, 1; 6, 7, 12, 6; 25, 5; nAyA. yA paMkhoM kA puTa. a fold of wings or 3; 8; su. ca0 2, 35, jaM. 5. 7; feathers. su. ca0 2, 537; -paDi. 152; sU. 50 8; vize0 606; naMdI. kamaNa. na0 (-pratikramaNa ) pAkSi prati. 12; prava0 1164; gacchA* 3; 105ka. ma. pAkSika pratikramaNa. a fortgaM. 5, 37 kappa. 1, 2, 2, 30; nightly confession. prava0 182; (2) pAva', 57; mA. pArzva; bAjUH -piMDa. puM0 ( -piNDa ) me bhulathA bagala; samIpa. side, vicinity. Ava0 palAMThI bAMdhavI te, sArIrane sekacI piMDa 38; utta. 1, 18;prava* 126; (3) pakSa; rUpe manApI se mula mAMg te. donoM 4. pakSa; varga. a side; a party; a bhujAoM kA paraspara bandhana; piMDa rUpa meM flank. utta. 12, 11; gacchA . 32 (4) sikuDe hue saMkucita zarIra kA donoM bhujAoM vima: pArcha. paMkha; para. wing; pinions. dvArA bandhana. an embrace by the utta0 27, 14; jIvA0 3, 4; nAyA0 two arms; embracing a body 3; taMDu. nisI0 7, 26; (5) bI. which is contracted in a lump. 52tI chata (7)nI 55. ghara kI utta. 1, 163 -bAhA. strI. ( -bAhu) chata. roof of a house rAya. 107; gharanI pAMkhamAM ADasarane bahAra nIkalato (6) hetu ane sAdhyane Azraya anumitinuM sAsa. ghara kI bAjU meM aDasara kA bAhara ye 1 ma " parvato vanhimAna nikalA huzrA bhAga. the projecting dhUmatvAt" ma 5 ta pakSa, ani sAdhya eaves of a house. rAya. 10, sane dhUma tu cha. hetu aura sAdhyakA Azraya; -vAya. puM. ( -vAta) pIchAno 5vana. anumiti kA aMga vizeSa; yathA "parvato paMkhoM kI havA, pana vAta-vibha. a breeze vAnhamAn dhUmatvAt" yahAM parvata pakSa, of wings. nAyA0 3; agni sAdhya aura dhUma hetu hai. the pakkha a. puM0 (pakSaka) 5 mA; vi04. paMkhA; support of the middle and | vijanA. A fan. kappa. 3, 36 the major term; a premise of | pakSa prA. a. (pakSatas ) 56nele. a syllogism e. g. in the pro. ___ joDAjoDa; pada se; bAjU se. Closely. position the mountain has fire, __ dasa. 8; 46; the smoke being seen there; V khaMda. dhA* I. ( pra+skand ) 5lorg; the mountuiu" is the Paksa. gati sI. giranA; gAta karanA. To fall; the "fire" is the inajor term to move. and "smoke" is the middle pakkhaMdai. dasa0 2, 6, term. vize0 2824, aMtara. na. pakkhaMda. puM0 (praskanda ) gati 52vI; rg. ( -antara -anyaH paraH pacAntaraM ) / gati karanA; calanA; jAnA. Moving; pakSAntara; mI pa. pakSAntara; dUsarA walking. paNha * 1, 5; (2) hI 50 pakSa. another side of an argu. bharate. kUda kara maranA. death due VoL. Im/59. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paklaMdolaga) ( 386 ) [pakSiya to a fall. nisI011,41 pakkhAlaNa. na. ( pracAlana ) ghAyu, sAI pakkhaMdolaga. pu. ( pakSyAndolaka ) nA . dhonA; sApha karanA. Washing. 52 thesI pakSIyA liyaa| bhArata; aNujo* . pakSImAnabIyapakSiyoM kA baiThakara pakhAliza.vi.( pracAlita ) ghAyada jhUlane kA sAdhana; pakSiyoM kA jhUlA. A sA resuM. dhoyA hubhA; sApha kiyA huA. swing for birds. jIvA03, rAya.135 Washed; cleansed. ova* 38; pakvaga. tri. (paga) 55vADI rahe. pakkhAsaNa. na. (pahAsana ) pakSInA mAra nAra; 55pAyAnI sthitivAyu. eka pakSa | ne Asana-pakSAsana. pI ke prAkAra jaisA taka rahane vAlA; pakSa-pakhavADe ko sthiti bhAsana-pakSAsana. A posture in the vAlA. That which remains for a form of a bird. bhaga* ", 11; fortnight. ka. gaM. 1, 18 pariva. pu. ( paNin ) mAzamA anAra pakvalaMta. tri.(praskhalat) masanA pAmatu; me52 prANI, pakSA. AkAza meM uDane vAlA 5. skhalita hotA huA; giratA huzrA. pakSI; khaga; vihaga. A bird. ova. 17, Stumbling: falling. dasa. 5, 1, 5; aNujo0 631; 134; bhaga* 7, 1; 15, pakkhalamANa. va. kR. tri. ( praskhalat ) 1:31, 1; vize* 572; utta* 32, 10; 25sanA pAmatI. skhalita-cyuta-bhraSTa hotA su. ca* 2, 10; dasa. ., 22; vize. huA. Falling: stumbling. veya. 571; bhatta. 14.; prava* 675; 11.5; -jAi puM. (-jAtIya) pakSI tinu. paksaliya tri. ( praskhalita ) 25lita pakSI kI jAti kA. belonging to the yetu; 5. skhalita; vyuta; bhraSTa; patita; class of birds. veya.5, 13: -saMgha. girA huprA. Stumbled; fallen: de. puM0 (-saMgha) pakSisAno saMgha-ToluM. pIgenerated. paraha. 1.3; samUha; khaga-vRnda. a bevy of birds. VpakkhAla. dhA0 II.( pra+hAla ) dhA; ja. pa. 2, 36 nAyA. 1: bhaga. 7,3B sA5 42. dhonA; sApha karanA. To wash; pakvitta. tri. ( prakSipta ) nANe, to cleanse. 33. DAlA huA; pheMkA hubhA. pakkhAyei. nAyA. 1; bhaga. 1,3; Thrown away; interpolated. pakkhAleittA. bhaga*3, 1; 6, 33:nAyA*1| aNujo0 143, bhaga. 3, 3, 1; 8,6; pakkhAlettA bhaga. 3,13 nAyA0 14, 16: nira0 1,1; paMcA0 4, pakkhAlijai. ka. vA. nAyA. 5) 40; pama0 12; naMdI. 35; dasa. 6,"; pakkhAbijamANa. ka. vA. va. kR.nAyA05: pakkhippamAya. va. kR* tri. (pratipyamANa) pakkhAla. na. (prakSAlana ) dhota. dhone kA vAmAM Atutu tyAgane meM zrAne kArya; dhonA; pracAlana. Washing; vAlA; pheMkA jAne vAlA. Being thrown cleansing. nAyA. 1; away or abandoned. aNujo. pakkhAlaNa. na. ( pracAlana ) chA; sA / 150; bhaga* 8, 6; nAyA. 2; 8; 72. dhonA; sApha karamA. Washing; | pakkhiya. tri. ( pApika-parabhavaHpAtika: ) cleansing. ova. 38; vava. 5pAThImAmA zyeduM; 5mavAmAnu. para ke Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSiva] ( 387 ) [pakkheva sambaMdha kA; pAkSika. Fortnightly. (2) pakkhivamANa. va. kR. nAyA. 83; pANI; pUnama ane amAvasyA. paurNimA tathA | pakkhivavii. pra. nAyA. 12; amAvasyA: pakkhI-pakSIya. the last day | pakkhAvA pra. vivA06; of a fortnight gacchA0 118; bhaga. pakkhivavimi, rAya. 256 12, 1, 24, 1; zrodha. ni. 10; prava. pakkheveisA. saM. kR. bhaga* 11, 183; nisI0 20, 21, 28(3) nA pakkhivAvettA. pre0 saM0 kR. nAyA0 12; pakSamAM ghaNA mANaso hoya te; meTA kuTuMba pakkhivAvettai.he. kR. nAyA0 3, pAlI. bahu kuTumbA; vaha jisake patra meM bahuta pakkhivAvettae. va. kR. nAyA. 12; se loga ho. ( one ) having a big | pakkhippai. ka. vA. ja. pa. 3, 45: family; having many people | pakkhivaNayA. strI. (prakSepaNa.) Qte. on his side. prava. 1477; -posaha. / phekane kA kArya; prakSepaNa. Throwingna. ( - pauSadha ) pAkSi: pASadha; pANIne ____away; interpolation. bhaga. 14, 2; pise posa 723 te. pAkSika pauSadha , pakkhiAvarAla. puM0 (pattivirAna ) RTI pakkhI ke dina kiyA jAne vAlA pauSadha. novA pakSI vizeSa. bilAva jaisA pakSI vizeSa. fortnightly vow consisting of a particular bird like u cat. fast bhaga. 12, 1; -pAsahi. tri. pana. 1; (-pauSadhika) pAkSipoSo 32 nA2. pAkSika pakvivirAlaya. puM0 (pakSivirAlaka ) pauSadha karana vAlA. (one ) who oth. navA pakSI vizeSa bilAva jaisA pakSI vizeSa. serves a fast on # fortnight. A particular bird like a cat. dasA. 5, 24 bhaga. 13.6 V pakkhiva. dhA* I,II. (pra+kSipa)35. pakkhuDia. tri. (prakrozita) mAghelA pheMkanA. To throw away. mAusa. gAliyAM diyA huA; nirbhasita; pakkhiva iti. nAyA. 1, 2, 3;8; 14; 16; / kosoM taka khadeDA huA. Rebuked; 18; vava. 6, 45; bhaga. 15,1; abused mu. ca0 4, 226; __ uvA0 4, 153; nira. 3. 3 pakkhumina-ya. tri. ( pratubhita ) kSola pakkhivei. bhaga. 11, 6 pAmerA vyAsa bhane sundha; vyAkula; pakvivaMti. nAyA. 2, 7, jaM. pa. 5,114; tubhita. Agitated; sad. zrova. 21, pakkhivAmi. nAyA0 16; / 20; nAyA* 8; pakkhivejA. vi. nAyA* 6; bhaga. 3, 3, pakkheva. puM0 (prakSapa) : nA . pheMkanA; 6,18, 6, 12, 7; DAlanA. Throwing away; placing pakvivijA. vi. bhaga. 11,10 (2) mA. prAsa. a mouthful. pakkhivaha. A. nAyA0 2; nAyA0 15; ka. gaM0 2, 15, prava0 634; pakkhivaittA. saM. kR. nAyA. 7; 14; 10, 1348; uvA0 1, 54; -pAhAra. puM.. bhaga. 6, 33; ( -mAhAra) sIme sIme pAte;:pakkhiAstuM. he * kR* bhaga0 14, 8; lIga pAvA yAya yAhAra. eka eka grAsapakvivemANa. va. kR. nAyA. 3 kAra lekara khAnA; prAsa rUpa meM khAne yogya Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khoDa ] AhAra. eating in mouthfuls. bhaga0 1, 13 panna0 28; prava0 1164; V pakkhoDa dhA0 I ( pra + sphuT ) 5. sphuTita honA; khilanA; khulanA; phaTanA. To open; to bloom; to jerk. pakkho DijA. vi0 dasa0 4; pakkhoDAvijA. ka0 vA0vi0 dasa* 4; pakkhoDa. pu0 ( prasphoTa) poDA; DijeharAna aAra. prasphoTa; paDilehaNa vizeSa. A particular inspection of clothings. pra. 66; pagai strI0 (prakRti) ne svabhAva, prema jJAnAvaraNIyane svabhAva jJAnane rokavAne, daza na!varaNIyatA daza nane aTakAvavAne ema A kamane judo judo svabhAva te prakRti. karma kA svabhAva jisa bhA~ti jJAnAvaraNIya kA svabhAva jJAna ko rokanA, darzanAvaraNIya kA svabhAva darzana kI aTakAnA Adi isI prakAra zrAThoM karmoM kA bhinna bhinna svabhAva. Nature of Karmic matter viz. knowledge obscuring which checks knowledge; sight obscuring which obscures sight etc. sama0 4; bhaga0 1 1 3 6; 3, 3; dasa0 6, 1, 3; jaM0 pa0 jIvA0 3; 3; vize0 23; 2464; ka0 pa0 2, 66; ka0 gaM0 1, 2; 6; 2; pratra0 2, 2: ( 2 ) anna soDa. prajA; loka; prakRti; rizrAyA subjects: ryot. kapa05, 113; ( 3 ) zarIra bhananuM dhAraNa tAsIraM zarIra yA manakA svabhAva; tAsIra. the nature or dis. position of the mind or body. ( 388 ) mAyA0 1; bhaga0 6, 31: 11, 6; uva saMtayA. bI0 (-upazAntatA ) svabhAvathI vAhinI upazAntatA-upazama svabhAva se krodhAdikA nigraha - upazama the subjuga - For Private [ pagai tion of anger etc. by nature. jaM0pa05, 2, 21; bhaga0 3, 31: --ThANa. na0 ( -sthAna ) bhu' amRtinA sthAnaU. karma prakRti ke sthAnaka. the stages of Karmic natures. ka0 gaM0 68 prava0 28, - baMdha. puM0 (-bandha ) amRtisvabhAva pe bandha thAya te, jema kama nI keAI prakRtine jJAna aTakAvavAnA svabhAva pe, keine da na aTakAvavAnA svabhAva pe badha thAya che te. karmakA prAkRtika - svAbhAvika bandhana. the natural bond of Karmas ThA0 4, 2 ka0 pa0 1, 24; - bhaddaya. tri0 ( -bhadraka ) svabhAvathI la:i sarala svabhAvataH sarala-madrika; prakRtyA sarala naturally simple. bhaga0 3, 1: nAyA0 13 bhaddayA. bA0 ( - bhadratA ) svabhAvathI ladiDapaNa; saraLatAvALA svabhAva. svAbhAvika saralatA; saralatA pUrNa svabhAva. natural simplicity. jaM0 pa0 2, 24; bhaga0 8, 9, 11, 6; - viNIyayA. strI0 ( - vinItatA ) svalAvadhI vinayI namra svabhAva svAbhAvika vinayaH namra svabhAva; sahaja vinItatA. natural humility or politeness. bhaga0 8, 6; - veda. tri0 ( -vedin ) bha atine vehanAra. karma prakRti kA anubhava karane vAlA - bhogane vAlA. (one ) who experiences the nature of Karmic matter. ka0 pa0 4, 76; saMkrama. puM0 (-saMkrama) unI amRtiyAM jala akRtino pariNAma thAya te. karma kI eka prakRttimeM dUsarI prakRti kA hone vAlA pariNAma; karma-prakRti-saMkramaNa. a transformation of one Karma Prakriti. into another ThA0 4, 2:- sambhAva. puM0 ( sadbhAba ) : amRtino saddhAya. Personal Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagaMga] ( 36 ) [ pagamitra karma prakRtikA sadbhAva. the existence / of Prakriti (nature). ThA0 4, 4; of the nature of Kar mic pagar3a. puM0 (pragarta-prakRSTogataH ) moTI mA; ka. gaM. 6, 75; -sundara. tri. 31. gaharA khaDDA; gaMbhIra garta, A deep (-sundara ) 25mAyA sun62. svabhAvase / ditch or pit. AyA0 2, 10, 166; sundaraH sahaja sundara. naturally hand- pagaDhijamANa. va. kR. tri. (pragRhyamANa) some. bhatta. 15; soma. tri. rAtu, vAmAM Avatu . le jAyA jAne (-saumya ) prati-2valAva saumyatApAnI; ___ vAlA; khadeDAtA huA. Being carried zAMta samApI. svabhAvasa saumya-zAnta; away; being pursued. vivA0 1; prakRtyA zAnta. naturally calm or pagaNiya. saM. kR. 10 (pragaNayya) gAne still. prava0 1370 garAtrI zane. ginakara; ginatI karake. pagaMDhaga. pu. ( prakaNTaka) me tano mAnane Having counted. AyA0 2,1,1,5; pAne sAre yomush| yoTo. eka | pagati. zrI. (prakRti ) gume| "pagai" bAjuTa vizeSa; bAjuTa ke AkAra kA caukhuTA . dekho / pagaha " zabda. Vide. cautarA-vedI. A kind of small desk "pagai" bhaga. 6, 31; prova0 34; or seat; a square platform jIvA | pagappa. puM0 ( prakalpa ) bhAyAra, sahAyAra. 3; rAya0 114; (2) sazasAnI pAnA | AcAra; sadAcAra. Conduct; goodyo . darpaNa kI cIkhaTa. mirror- conduct. aAyA. 1, 7,5, 217 (2) frame. rAya0 118 sAdhuno mAyAra matAvanAra zAstra. sAdhu kA pagaDa. tri. (prakRta ) relu gAndheryu; apana AcAra batAne vAlA zAstra. a scripture 4 / yesuM. kiyA huA: bAMdhA huzrA; utpanna kiyA regulating the conduct of an huA. Made: bound; produced. ascetic. utta0 31, 18% aAyA. 1, 3. 2, 111; dasa. 5, 1, 46; pagappaettA. saM. kR. a. (prakalpya ) taiyAra rIna. tayAra kara ke. Having prepagaDa. tri. (prakaTa ) prasi; 26 prasiddha / pared. sRya. 2, 6, 34 prakhyAta; jAhiraH pravaTa. Famous; V pagambha. dhA* I. (pra + galbha ) dhRSTatA noted. utta. 13, paMcA. 2,6; 72vI; 54 12vI; bhaga32 5. dhRSTatA pagaDi. zrI. ( prakRti ) / " pagaDa" karanA; (zrAtma ) prazaMsA karanA; gavIM bananA. za.. dekho 'pagai ' zabda. Vide. "pagaI" To be haughty; to praise onebhaga. 1, 1:1; panna. 14, 23; paMcA0 16 self. 41; pagabhai utta0 5, 7; AyA. 1, 2, 3, pagaDiya. tri. ( prakaTita) pragaTa yesa; pustu 154; sUya. 1, 2, 2, 21; posa; 2 thayesa. prakaritaH prasiddha; khyAta. pagabha. tri. (pragalbha ) ghAra, prITa. dhIra; Published: fainous. panna. 2: taMDu. | da Grave; sedate bhaga0 9, 33; pagaDIkamma. na. ( prakRtikarman ) pratirUpa naMdI. stha0 33; jIvA0 3,3; pandhAyesa ma. prakRti ke rUpa meM badhe hue | pagabhitra. tri. ( pragalbhita) bhaga32; dhAhI. karma. Kar ma bound in the shape } garviSTha; dhRSTa; DhATha. Haughty; obsti. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagabhittAra] ( 360 ) [pagAsaNA nate. sUya0 1, 1, 1, 13; nAyA. 19: rAya0 283; pagabhittAra. tri. (prakartRyita) taranAra. | pagAma. tri. (prakAma) atizya; yA katarane vAlA; kATane vAlA. A cutter. atizaya; pracura; bahuta. Too much; sUya. 1,8,5: profuse. utta. 32, 10; piM. ni. pagaya-zra. vi. (prakRta) yAtu: prastuta. 644, nAyA. 1; -rasabhoi. ni. prastuta; prakRtaH vidyamAna. Current; on. ( -rasabhojin ) nume| " pakAmarasabhoha" hand; present. vize0 462: 83 za6. dekho "pakAmarasabhoi" zabda. vide. pi. ni. 61,148: 260: kappa. 2, 78; 'pakAmarasabhoI" vava0 8, 15: 6, 20; paMcA0 13, 15, prava. 1407, pagAmaso. a. (prakAmazaH)pavAra; 5esIpagaraNa. na. (prakaraNa ) 295 -the| sUtramA pA2. anekadhA; bahutavAra; kaI bAra. Many 4 viSayane vistArathA nA2 aMtha times; often. utta* 17, 3; prakaraNa graMtha; sUtra meM kaI hue viSayakA vistAra pagAmAe. bha. (prakAmatas) atyaMta vAIpUrvaka kathana karane vAle graMtha. Explana. atyanta: bahuta. Too much; exces. tory books; books which ex. sive. pAyA. 1, 8, 2, 5; plain the topies dealt with pagAra. puM0 (prakAra ) 12. 6. prakAra; in Sutras. vize0 1115; bheda: jAti Variety: class; differ. pagari. tri. (pragalita)I ; zarIre gA ence paMcA..0, 45, 16, 33; nAyA. gye|. kuSTIH kor3ho; galita zarIra vAlA. A 1; bhaga* 20, 2; vize0 403, rAya leper. piM. ni. 572; 201; -aMtara. puM0 ( -antara ) pagarisa. puM0 (prakarSa ) adhikatA. adhikatA; mIne upAya; sIne 2. dUsarA upAya; utkarSa. Excellence; profusion. su. dUsarA prakAra -roti. another means; ca0 2, 516; 1,8 another variety. paMcA0 6, 25; pagalata. va. kR. tri. (pragalat ) 12 pagAsa. puM. (prakAza) praza; te; Guid. satuM. galatA huA; cUtA huA; jharatA prakAza; taMja; ujelA. Light; brighthuA. Oozing trickling: flowing mess. ja. pa. 7, 166; kappa. 3, 36% out. bhaga06, 333; nAyA017 8; nado. 4, 60; paMcA. 15, 35: aNujo. 16 stha0 14: vivA. 7 paraha. 1, 1: taMdu. 130, prAMva0, bhaga.2,76, 32: nAyA. pagaliya. tri. (pragalita)rI gola; manI 1: uvA0 2, 65; ; (2) mukhyu. khulA. gayesa. galA huA; cUyA huA. Trickled. ventilated; open; known. piM. paraha. 1,3; ni. 218; (3) sarabhuH tu85; samAna. pagADha. tri0 ( pragADha ) tAra; 41tA. samAna: tulya; sarIkhA. similar to: like. tIvra; kaThora; tIkSNa; atyadhika kar3A. bhaga0 14, 6; rAya. 206; nAyA0 1; 57 Sharp; piercing: very hard. 8; ; (4) dha; gusse. kodha; gussA; (2) atyanta 5. atyaMta; adhika roSa. anger. sUya0 1, 2, 2, 23; bahata: ghanA. much; plenty. utta0 5. | pagAsaNA. strI. ( prakAzana ) prazita 12 12; sUya. 2, 2, 67; bhaga* 6, 33; / pragaTa 12. prakAzita karanA; prakaTa karanA; Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAsamArA ] prakaTa karanekA kArya. Publishing: pub lication; revealing; enlighten hing. sU0 1, 14, 16: utta0 32, 2; pagAsa mAla. va0 kR0 tri0 ( prakAzayat ) prakAza 52. prakAza karatA huA. Reveal ing; publishing; enlightening. ( 361 ) bhaga0 15, 16 pagAliyA. zrI0 ( prakAzikA ) aAza 52nArI. prakAza karane vAlI. That which enlightens. sama 0 10; pagijjhiya. saM0 kR0 a0 ( pragRjha ) zraddhAyu une grahaNa karake; strIkRtya Having accepted or received. prAyA0 2, 1, 6, 32; bhaga0 3, 1 6, 31; 15, 1; prova0 0 40; veya0 5 22, vivA0 6; nira* 3, 3: qing. fa. (age) Hoy1; Yy; GAH. majabUta puTa; dRDha uttama. Muscular; strong; best. su. ca0 2, 638; vize0 12743 - phala. na. ( - phala ) Ge35. uttama phala- pariNAma. a good result or end. nAyA* 8; qfutag. wr. 1. ( $?+$?g ) Ag'; 43. ; yu 42 lenA; pakaDanAH grahaNa karanA To accept; to catch parihAmi bhaga0 3, 2; pagiehaiuM. he0 kR0 su0 ca0 1, 283: pagirihatA. saM0 kR0 bhaga0 3, 20 page. a0 ( prage ) prabhAtamAM; savAramAM savere; prAtaHkAla; subaha ke samaya. In the morning. piM0 ni0 466: paggaha. puM0 ( pragraha) vute; yu 425. pakaDane yA grahaNa karane kA kArya; pragrahaNa; strIkaraNa. Catching; accepting. bhaga0 2, 5, ova0 20 (2) rAsa; heoraDI. rassI; rAsa; dorI. a cord; a rope . For Private nAyA * 3; udA. 7, 2061 - ubaggahiya. tri. ( - upagRhIta )- rAsa-hAraDIthI zraddhasya murela. rassIse pakaDA huA; gRhIta. caught by a rope. bhaga0 6, 33: nAyA. 30 paggahita. saM0 kR0 a0 ( pragRjha ) ahalu rIne grahaNa karake; svIkRtya Having accepted. jaM* pa0 paragahiya. tri0 ( pragRhIta ) sIdhesuM; aMDayu resuM liyA huA; grahaNa kiyA huA. Accepted; taken. bhaga0 2, 1; nAyA0 1; 5; udA. 1, 72; [ pacaMgamA paggahiyataraga. tri. ( pragRhItataraka ) atyanta aNu urela. vizeSa rUpa se mahaba kiyA huA; svIkRtatara. Especially accepted. AyA0 2, 7, 8, 11, paggaddiyA zrI0 ( pragRhItA ) pieSiyAnA sAta prakAramAM chaThe prakAra; je AhAra gRhasthe peAtAnA vAsaNamAM khAvA mATe lIdhe che, temAMthI sAdhune vhorAve te sAta bhAMti kI viSaNA kA chaThA prakAra; jisa AhArako gRhasthane apane bhojana ke pAtra meM rakha liyA hai usa meM se sAdhuko vhorAnA mikSAmeM denA. The 6th variety of the 7 kinds of Pindaisana; giving of food to an ascetic, which is placed by a householder in his dish. prana0 745; pacaMgamaNa na0 ( pracaMkramaNa ) guhe } dviyvaDe jamIna upara dhasaDAine cAlavuM te. ghuTanoM ke bala jamIna para calanA; ghuTane Teka kara calanA. Moving on the knees. rAya0 288; (2) mAsa mIna upara muNhzubhara cAlavA zIkhe tyAre karavAmAM Ave to sarara. jisa samaya bAlaka ghuTanA Teka kara calanA sIkhatA hai usa samaya kiyA jAnevAlA saMskAra - pracaMkramaNa. a ceremony per Personal Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacaMDamANa] ( 362 ) [ pazcakkha formed at the time when a | paccai. vi0 ( pratyAyika) pratyaya-ndriya child learns to walk on knees. ane aniSkriya rU5 nimittathI upajatuM. rAya. 288% pratyaya-iMdriya tathA anindriya rUpa nimitta se pacaMDamANa. va. kR. tri. (pracaNDayat ) / utpanna hone vAlA. Produced by vistAra 72. vistAra karate hue; phailAte means of the senses or otherhue. Extending. jIvA0 3, 4, wise. ThA0 3, 3; (2) mAtrIhAra; vizvA/pa-cara. dhA* I. (pra+cara ) prayAra 423 / . sanepAtra. bharose kA; vizvAsapAtra. trust. pracAra karanA; phailAnA. To publish; to worthy. rAya0 253 expand. paccaMga. na0 ( pratyaGga) yavanA natra, 14 payarai. naMdI* stha* 33; kAre 64i. zarIra ke avayavoM ke upAMga payarati. su. ca0 2, 6.0; yathA netra, nakha prAdi. Minor organs Vpa-cala. dhA. II. (pra+cala ) yasAyamAna of the body e. g the eyes, 12. calAyamAna karanA; kaMpAnA; caMcala nails etc. .. aMgapaccaMgasaMThANaM cAhala. karanA. To move; to make un. viya pahiyaM " dasa0 8, 58; utta0 16, steady; to cause to shake. 428%, pacAlai-tiM. pre, bhA. 15, 17, 1; | paccaMta. puM0 ( pratyanta ) pAsa; 10. pAsame pacAlemANa. va. kR. bhaga. 6, 34; 17,13B nikaTa; samIpa. Near; in the vici. Vpa-cala. dhA* I (pra+cala ) iii nity of. pi. ni. 195% (2) tri. nidrA sevA bhAvA. UghanA; baiTha 2 nIMda satyanta nIya; satya. aMtyaja; atyanta lenA; nIMda ke jhoMke khAnA. To drowse. nIca. an untouchable. pAyA. 2, payAlena. pre. dasA. 7, 8, 4, 2, 170; payalAeja. vi. jAvA. 3, 1, bhaga0 5, 4; pacvaMtiga. tri. ( prAsyantika) sImA payalAittae he. kR. veya. 1, 16; mAvasa, prAMta mAgamA 2Desa. sImApara AyA payalAiyA. saM. kR. sUya0 2, 3, 25; huA; prAMta bhAga meM rahatA huA; prAMtavAsI. payalAyamANa. va. kR. dasA. 7,1; bhaga. Briinful; (one) who has coine to the boundry. pAyA0 2, 3, 1, pavali. tri. (pracalita) yasAyamAna yesa.. 115; kAmmata; calita; calAyamAna yA caMcala banA pacvaMtiya. puM0 ( prAtyantika ) patanI huA. Made unsteady or caused samIpanA praza. parvata ke pAsakA pradeza; to tromble. jaM. 5.5, 115, kappA parvata prAntIya pradeza. A land near a 2, 14; mountain. nisI0 16, 26; pacca a. tri. ( pratyaya ) sAna. jJAna. pazcakkha. tri. ( pratyakSa-pratigatamakSiyatra Knowledge. (2) nimitta. nimitta. akSiviSayaM vA) sAmAna bhandriyAnI ma reason. vize0 175; (3) puM0 vizvAsa; vinA pahanA sAkSAt yogathA yatu jJAnamasau. vizvAsa; bharosA. faith; belief tanA me prakAra ghandriya pratyakSa ananondriyanAyA. 13 pratyakSa, sAMvyavahArika pratyakSa ke IdriyapratyakSa Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakkho ( 363 ) [paJcakkhAga sane avadhimana: 55 tathA usajAna te pacakkhaM. a. (pratyakSam ) 313, nagara nondriyapratyakSa. zrAtmA ko iMdriyoM kI sahA- yAsa. samakSa; najara ke sAmane; rUbarU. yatA ke binA padArthoM ke pratyakSa yoga se hone | Infront; personally. piM0ni0 461; vAle jJAna ke do prakAra 1 indriya pratyakSa 2 no- pazcakkhAeyavya tri. ( pratyAkhyAtavya) indriyapratyakSa, sAMvyavahArika pratyakSa arthAt 52yapAe 425 // yoya; tavA yoya. hAndrayapratyakSa aura avadhimanaHparyava evaM kevala paccakhANa karane yogya; tyAga karane yA jJAna arthAt no-indriya pratyakSa. The two chor3ane yogya. Fit to be abandoned varieties of perceptual know. or renounced, argjos; ledge produced without the | paJcakkhANa na0 ( pratyAkhyAna ) zrAparnu aid of the senses to the soul, zibhu prata. zrAvaka kA dasavAM vrata; The by the direct perception of 10th vow of a layman. (2) objects viz. Indriya Pratya ksa pApanA tyAganI pratijJA sAvadya yoganI and No.Indriya Pratyaksa. pApa ke tyAga kI pratijJA-saMkalpa zraNujo. 146, sama. 10. bhaga. 5, 4 sAvadyayoga kI nivRtti. the vow of 6, 33, 15, 1; nAyA0 58; 11; vize0 abandoning sins. utta. 26, 26 // 88; ThA0 2, 1; 4, 3, su* ca0 2, 26, 2; bhaga0 1, 8; 2, 5, 6, 4, 7, 2; 575; dasa0 5, 2, 25% paraha. 1,3: 8,8; 17, 3, 25, 6; dasA. 6.2; panna. vava0 7, 4, bhatta. 156 paMcA0 14, / 20;nAyA. 5;8; rAya. 226; naMdI. 436 42, prava. 6.3; naMdI. 2; -uvayAra viza. 1264; 3501; prava. 2 bhatta. pu. (-upacAra ) pratyakSatayAra. pratyakSa 156; ka. gaM. 1, 17, paMcA0 1, 42,43; kA upacAra. the procedure or 5, 1; uvA0 1,66 (3) mAvazyanA formality of perceptual know- ch| madhyayanatuM nAma. Avazyaka ke chaThe ledge. vize0 471; -diva. puM. adhyayana kA nAma. name of the 6th (-dRSTa ) pratyakSa 64-neyesa pratyakSa dekhA | chapter of Avasyaka. aNujo. huA-dRSTa. seen directly. prava0 626; 59; (4) pratyAcyA saMgIta, -vayaNa. na. (-vacana ) pratyakSa payana; vAlI nvbh| pUrva-zAstra. pratyAkhyAna vissdraSTigocara-sanmukha raheluM jemake A deva- yaka varNana vAlA navAM pUrva-zAstra. the 9th hata che. pratyakSa vacana; dRSTigocara-sAmane Purva (scripture) dealing with sthita, yathA-yaha devadatta hai. words renouncement. sama014 -apazca. related to an object present kkhANi. tri0 (-apratyAkhyAnin ) zivirati before the speaker e. g." this zrAvaka; jene amuka vastunuM pratyAkhyAnais Devadatta " aAyA. 2, 4, 1, niyama che ane amuka niyama nathI te; kaIka 132 nivatti ane kaIka anivRtti jene che te. pakvakho . a. (pratyakSatam ) sAkSAt : | daza virati zrAvaka; vaha jise amuka vastu kA pratyakSa. sAkSAt ; pratyakSa. Directly visi- pratyAkhyAna niyama hai aura amuka kA nahIM; ble; immediate. dasa0 9, 3, 9; / vaha jise kahIM nivRtti aura kahIM bhanivRtti hai. Vol. Im/50 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakkhANAkariyA ] ( 364 ) [ paccavikha a layman with partial vows; I deals with the topic of Pratya. one who has abandoned a par- khyana. naMdI0 56; ticular thing; one who is parti. pazcakkhANAvaraNa. na. (pratyAkhyAnAvaraNa) ally free. bhaga0.6, 4;-kusala. tri. je asara vadhAremAM vadhAre cAra mahinA ( -kuzala) 5225 mA 12vAbhAMzala. sudhI rahe che ane je sarva virati paNe prApta pratyAkhyAna-paccakkhANa karane meM kuzala-dakSa. thavA de nahi te kaSAya; kazAyanA cAra prakAraadept in renouncing or aban- bhAnA trIne 2. vaha kaSAya jisakA doning. prava0 1342, prabhAva adhika se adhika 4 mAsa taka rahatA hai paccakkhANakiriyA.strI0 (pratyAkhyAnakriyA) aura jo sarva virati prApta nahIM hone detA; sUyagaDAMga sUtranA bIjA prataskaMdhanA cothA cAra prakAra ke kaSAyoM meM se tIsarA. The adhyayananuM nAma ke jemAM saMyatipaNuM 3rd of the 4 passions whose -viratipaNuM ane karmanA paccakhANa influence lasts with a force kevI rIte prApta thAya che te viSe ziSya gurUne for four months and allows not saMvAha. sUyagaDAMga sUtra ke dUsare zrutaskara to adopt the full vows. vize0 ke cauthe adhyayana kA nAma jisameM saMyati- 1236; ThA0 4, 1; panna. 14; viratipana tathA pApakarma ke pratyAkhyAna | paJcakkhANi. tri. (pratyAkhyAnin) tyAgI kyoMkara prApta hote haiM isa viSaya meM guru 52mANa 12nAra. tyAgI; paccakkhAraNa zipya kA savAda hai. Name of the 4th karane vAlA. One who renounces chapter of the 2nd Srutaskan- or abandons. bhaga0 6, 4, 7, 2, dhat of Siyagadanga Sutra pi0ni0 bhA0 22: which contains a conversation paJcakkhANI. strI. (pratyAkhyAnI ) yAya between a preceptor and a dis. nA na nArImApA. yAcaka ko manAciple on the cause of the niSedha-nahIM kahane vAlI bhASA. A occurrence of self restraint, speech of not negating the freedom, and abandoning of request of a mendicant. pana011; sins. sUya. 24, 11; sama. 23: bhaga. 10,3: prava.6.1%; paccakkhANaga. na0 ( pratyArapAnaka ) paccakkhAya. na. ( pratyAkhyAta ) niyama kanI rakSA mATe rAkhavAmAM AvatI bAdhA. sIdhedu: pratijJA rekhI; tyA re9. pratijJA bAlaka ke rakSaNArtha rakhI jAne vAlI bAdhA. kiyA huA; niyama baddha; tyAga kiyA huA. A privilege or option for the One who has taken a vow of protection of a child. rAya0 288; abandonment. dasa. 4: bhaga. 7, paccakkhANappavAya. puM0 (pratyAkhyAna- 16: 17, 2; nAyA. 1; 12; 13; pana. pravAda ) pratyApAnanA adhivAso 14 / 11; bhatta. 51: 55 bhAno nava pU. pratyAkhyAna ke adhiH pancAkkha. puM0 (pratyakSin ) pratyakSa 15 kAra se yukta 14 pUrvo meM se navAM pUrva. The | zAnane dharanA2; pI. pratyakSa kevala jJAna 9th Purva of the 14 which | ko dhAraNa karane vAlA; kevalI. One who Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccacchima ] ( 365 ) possesses omniscience. prava0863, pazcacchima. puM0 (pazcima) pazcima dizA. pazcima dizA. The western direction. bhaga* 6, 5; uttarA strI0 (-taurApazcimasyA utarasyA antarAbe madhye yA dik sA ) pApavya : pazcima ne uttaranI vasyenI hizA - mu. vAyavya koNaH pazcima tathA uttara ke bIca kI vidizA koNa. north-west direction. bhaga0 10. 1; - disA. strI0 (-dizA ) pazcima ( AthamI ) hizA pazcima dizA; sUrya ke asta hone kI dizA. the west. nira0 3, 3; paccakimA zrI0 ( pazcimA ) pazcima dizA. pazcima dizA. The west. bhag2a0 3, 7, 5, 1, 4, 6, 33; 10, 1, 12, 6, pacagmila na0 ( pAzcAtya ) pazcima hizA saMdhI; pazcima pazcima dizA ke sambandha kAH pazcimI pAzcAtya. Western; occi dental bhaga0 15, 8:34, 1; paccaNubbhavamANa va0 kR0 tri0 ( pratyanubhavat ) anubhava - lobhavastu anubhava prApta karatA huA bhogatA huA. Experi eucing. jaM. pa0 1, 6 uvA0 1. 60 ova0 ThA0 2, 3: bhaga0 3 1 7, 8, 6, 33: 12, 6, 15, 119, 3 nAyA0 1; 2: 3; 12; 17; nira0 1, 1; dasa 0 6, 1; padma0 2 rAya0 247; pavatthAbhimudda. tri0 ( pazcAtyAbhimukha ) pazcima dizAnI sanmukha, pazcima dizA ke sAmane. In front of the western direction. bhaga0 11, 10; patratthiga puM0 ( pratyarthika - pratyarthayane vairAyiti ) pratipakSI; huzmana. pratipakSI; vipakSIH zatru; virodhI An enemy of the opposite party. piM0 ni0 For Private [ paccaya 447; paccatthima. puM0 ( pazcima ) pazcima vibhAga. pazcima vibhAga. Western region. uvA0 1, 74 8 253; nAyA 0 8 49; jIvA0 3, 1; veya0 1, 49; jaM0 pa0 5, 114; 3, 48, 4, 104 panna0 3: paccatthimA. strI0 ( pazcimA) pazcima dizA. pazcima dizA. The west zrAyA0 1, 1, 1, 2, paccatthimila. tri0 ( pAzcimAtya ) pazcima dizA tarainuH pazcimanuM pazcimIya; pAzcimAtya; pazcima aura kA. Western; occidental. pana0 16; bhaga0 34, 10 nAyA hai; jaM0 pa0 - vaNasaMDa puM0 ( - vanakhaNDa ) pazcimahizAnuM vana pazcima dizA kA vana pazcimI vana western forest. nAyA0 13; paccatthuya. tri0 ( pratyAstRta) machAvesuH bichAyA huA; Spread. (2) DhAMDe. DhaMkA huA. covered. nAyA0 1; pacca paNa na0 ( pratyarpaNa ) samarpaNa; mAdhu sopI he te. samarpaNa; vApisa lauTAnA. Giving back; returning; ( 2 ) nivedana 52 - vapuM te nivedana. informing; making known. vize* 3046; 3571; pactramANa. va0 kR0 tri0 ( pacyamAna ) vipADa pADavAnI avasthAne Ata tuM. vipAka; pakaneva lA; paripakka avasthA ko prApta hotA huA. Ripening; maturing. utta0 6, 6; 32,20; paccaya. puM0 ( pratyaya ) vizvAsa; la3so. vizvAsa : bharosA ; pratIti. Confidence; trust. utta0 23, 32: parAha0 1, 2; bhaga0 1, 6; ka0 pa0 4, 43 ( 2 ) hetu. araNa; nimitta hetu; kAraNa; nimitta; Personal Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccavatthANa] ( 366 ) [paccAmitta prayojana. cause; reason; ocassion. detA huA; jabAba detA huA. Replying: piM0 ni0 173, bhaga0 2, 3, 3, 3; | answering. bhaga0 8, 5; utta0 32, 105; (3) vimala korenA paccAuTTaNayA. na0 ( pratyAvartana) pA 52H pratyaya. vibhakti Adi ke pratyaya. a ter-| Avata'na 42. pIche lauTanA; Avartanamination; an affix. vize. 23; gatia iftar. Returning; revis-~-karaNa na0 (-karaNa ) vizvAsa SM- _ing naMdI. 32; pI. vizvAsa utpanna karanA. creating | paccAgaI. strI. ( pratyAgAte ) gAyarInA navaconfidence. nAyA. 14; vithiImAMnI bIjI vIthi; jatAM eka paMkitamAM paJcavatthANa. na. ( pratyavasthAna ) zAna bhikSA laI latAM gharonI bIjI paMktimAM samAdhAna 2 te. zaMkA samAdhAna; zaMkA mikSA sye te. gocarI kI nau vIthiyoM meM se samAdhAna karane kA kArya. Clearing of a dUsarI vIthi: jAte hue eka paMkti-paTTI se mikSA doubt. vize0 1001, grahaNa kara lauTata samaya gharoM kI dUsarI paMkti pazcavAya. puM0 (pratyavAya ) dRSi; sAla. se bhikSA grahaNa karanA. The 2nd Vithi doSa; anucita lAbha. A blemish; a of the 9 of Gochari; accepting fault; improper benefit. AyA0 alms from another street while 2, 1, 3, 15, paMcA0 7. 36; ( 2 ) pina: returning, the one previously 4-1214. vighnaH rukAvaTa; antarAya. ob. passed through. prava0 752; struction; hinderence paMcA. 3, | paJcAgaya. tri. ( pratyAgata ) pArcha AvedhU 43; utta. 103 . ni. 577; lauTA huA; pIchA AyA huzrA. Come paccavAya pu. (pratyupAya) upAya, sAra back; returned. su. ca. 1, 260 upAya; ilAja; tadabIra. Remedy; | paJcAjAya. tri. ( pratyAjAta ) utpannathaya; means. kappa0 9,.6; mesa. utpannaH janmA huA Boru; pro paccavekkhamANa. va. kR. tri. (pratyapekSamANa) | duced. bhaga. 7.0: / pAchu tu; apekSA tu . pIche kI ora *pazcApicci . na. ( * ) 58104 dekhatA huA: apekSA rakhatA huA. Look nAmanA ghAsane kuTIne banAveluM rajoharaNa. _ing back; expecting. bhaga0 11, 6; palvaja nAmaka ghAsa ko kUTakara banAyA huA paccA a. (pratya ) bharIta; 52samAM. rajoharaNa. A Rajoharapa (a ort paraloka meM: paratraH mRtyu ke anantara. Hav. of brush) made froin pounding ing died; after death. dasA. 6,32; grass called Palvaja. ThA. 5, 3; paJcA. strI. ( pratyA) sAsa tayA yandra. paccAmitta puM0 ( pratyamitra ) 5Dezana sUnI pAya pariSa- mA. lokapAla tathA duzmana; sImAnA pratipakSI. paDhauMsa kA candra sUrya kI bAhya pariSad-sabhA. The ex. duzmana; sImAprati kA pratipakSI; pArzva-zatru. ternal assembly of Lokapala A neighbouring enemy; an and the sun and moon. ThA03, 2; | enemy on the border land. wa. paccAikkhamANa. va. kR. tri. ( pratyAcakSaH | (2) prathama mitra thaI pachI duzmana thayela hoya mANa) ratn Apatu: uttara bhAtuM. uttara / te. pahile mitra rahakara phira puzmana vanA Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccAmittattA) [paccoNiyatta huA. a friend turned into an | paccutthaya. tri. (pratyavastRta ) vasthA da ; enemy.jaM. 10 nAyA0 2; jIvA0 3, 3; . vana se DhakA huA; bichAyA huA. pazcAmittattA. strI. ( pratyamitratA) duzmana- Covered by a cloth; strewn. 55. zatrutA; duzmanAI. Enmity; hos. bhaga0 11, 11; nAyA0 17; tility. bhaga0 12, 7, paccutthuya. tri. ( pratyAvastRna ) nus| pavAyaga tri. ( pratyAyaka ) vanAra Guo za6. dekho UparakA zabda. Vide batalAne vAlA; jJAna karAna vAlA. (One) above. jIvA0 3, 4; who shows or inakes known. | paccuppaNNa. tri. ( pratyutpanna ) vatamAna viza. 171 sanu; yAsatA samayanu. vartamAnakAlika; paccAyAzra-ya. tri. ( pratyAjAta )-bha pracalita kAla kA. Current; of 5bhelA 25vatarekha. janmaprAra; avatarita; imodern times. aNujo0 42; utta. udbhUta. Born; descended; produ- 7,8; nAyA. bhaga0 2, 1; dasa0 7, ced. (2) pu ma. punarjanma. re- 8; kappa0 2, 20; jaM. pa. 5,115; 112; birth. jaM. pa. bhaga0 5, 11, 11, (2) sUtra nmn| naya. RjusUtra 15, 1; nAyA0 1; 8:16; 16 nAmaka naya.an ethical work named pacyAvaha. puM. ( pratyAvarta ) mAvata nnii| Riju Sutra. viza0 3161; sAme mAnana; 4 sAme ya.. prAvana ke paccurasa. na. ( pratyurasa ) chAti khAnesanmula pAvartana; pratyAvartana, praticaka-eka sanmu5. vakSasthala-kAti ke sanmukha-sAmane. cakra ke sammukha dUsarA cakra. An Avar- In front of the chest; in front. tana in front of another 0 ni0 213; Avartana (u form of saluta. | paccUsa. na. (pratyUSa ) prAta: 15 pareDhI. tion ); a circle infront of prAtaHkAla; saverA; bhora. Dawu; morn. another jaM0 50 ing. bhaga0 11,11; nAyA01; ThA0 4, 2; paccAvaDa. pu. ( pratyAvarta ) me " paJcA- | su0 ca0 7, 87; jIvA0 3, 4;-kAlavaTTa" za6. dekho " paJcAvaTTa " zabda samaya. puM0 ( -kAla-samaya) prabhAtanA Vide " paJcAvaTTa" rAya0 49; jIvA0 3; avasa2. prabhAta samaya; pavere kA avasara. pacAsannana. na0 (pratyAsannatva ) sabhI55 . morning time. kappa0 4, 57; samIpatA; nikaTatA; Asannatva. Vicinity; / paccotha (ya) Da. na0 ( pratyavataTa) nahInA nearness vize0 262, i pAsanA mesa. nadI tIra ke samIpa kI paJcAsi vi0 (pratyAzin ) 19 pAra | jamIna. The earth near the bank pAnA2. dUsarI bAra khAne vAlA. (One ) of a river. jIvA0 3, 4; jaM. pa. rAya. who eats a second time. AyA0 133; (2) Dha46. DhaMkA huA. covered. 1.2,5,64, rAya. 120; paccuttara. puM. (pratyuttara ) uttara; syAma paccoNiyatta. tri. ( pratyavAnivRtta ) huye uttara; jabAba. A reply; answer, pArcha nAye 57. UMcA caDhakara phira nIce su. 10 1, 276; / giratA huA. Falling below after Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccoNi ] ascending & height, o0 21 paccANi na0 ( * ) sanmukha Agamana; sAmeyu 42 te svAgata karanA; agavAnI ke lie sAmane jAnA. Welcoming; coming out to greet. su0ca0108, 184 piM0ni0 bhA0 42 pacchA. puM0 ( pracchada ) pacheDI; mochA. pachevaDa DhAMkane kA kha. A covering vakha ( 368 ) 0 garment.] parAi 255 pacchaNA. zrI0 ( prakSaNa ) thoDI thoDI thAmaDI tApI-bheTavI te thor3A thor3A camaDA kATa 2 kara chedana karanA. Piercing after cutting the skin little by little. 'tacchRNAhi ya pacchAyAhi ya sirAveDhehi ya' nAyA0 13 parAha0 2, 5 pacchurANa. tri0 (praccha ) gupta anu. gupta chipA huA; pracchanna. Hidden; secret. nAyA0 4 bhaga0 14, 1 vivA0 1 - pAMDesAve. 0 ( pratisevin ) jAnI rIte pAdasevanAra. gupta rAtise pApakarma karane vAlA, a secret sinner. 04. 13 pacchuddha. tri. (pazcAdardha-uttarArdha) uttarAdha' pAo Aga uttarArthaH pIchekA AdhA bhAga - khaMDa. The latter half. vize0 1068; pacchana. pri0 (pramukha) gupta narena hemAya mevu. gupta; AMkhoM se ojhala, pradRSTa Hidden; invisible. zrAva * 6, 2 AyA 1, 6, 1 172: sama0 34: sU0 1, 14, 26 su0 ca0 4, 167 - kAlapuM0 (-kAla ) prANA vagerethI amela hivasa pracchana kAla bAdala mArdi se ghirA huA dina, a cloudy day. Ava0 6, 2 pacchaya. puM0 ( pracchada) lubhe pacchada 06. dekho pacchada " zabda Vide "f 46 71 " pacchada " ova0 30; paraha 0 2, 5; pacchA. zra0 (pazcAt ) pachI; pAchaNathI. phira ; pIchese After; later. ThA0 3 1: sama0 8; aNujo 0 16; sUrya0 1, 1, 3, 12; utta02, 41 10, 33: o0 426 bhaga. [ pacchA 1, 6:2, 13, 3; nAyA 0 1 5 4,28,5. 1, 61 bhA0 330 piM0 [0 3 8 panna 17; 11 vivA 1 rAya * 77; dasA 3, 0 1 162, 243 veya0 5, 6 gacchA0 13 kaSpa 6, 33 mata 46 ka0 pa0 2, 66 4, 41; paMcA0 5, 38: uvA0 7, 167, prava0 132; - aNutAva. puM0 (-anutApa ) paratAve * tApa, pazcAtApa pachatAvA; anutApa. repen* tance; penitence. utta0 23, 60 rAya 0 2731 -jhAusa pri0 ( Ayukta ) sAdhu DAravA AvyA pachI cUlA uparathI DevitA hoya te sAdhu ke bhikSA mAMgane ke Ane ke bAda cUlhe para se nIce utArA huA ( kucha bhI padArtha ) anything taken down from an Loven after the arrival of an ascetic to beg food. dasA0 6, 2 vadha * 6, 4: paMcA0 10 17 - ubavantaga. tri0 ( -upapannaka ) pAchaNathI utpanna thamesa pIche se utpanna; bAda meM janma lene vAlA born or produced after. bhaga0 1, 2 - kaDa. tri0 (-kRta) nirA42 resuM nirAkaraNA khulAsA kiyA huA explained or set aside. paha0 1, 2 (2) sAdhu veSa utArI gudastha anya gRhastha banya hoya te sAdhukA veSa tyAgakara gRhastha banA huA. ( one ) who has become & householder after removing --- 34, 6:17, 6: 19, 6; 8; 12; 18: dasa0 6, 2, 1 . ni0 100 vize0 nira0 3, Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacchA ] ( 366 ) [pacchAyayittA the garb of an ascetic. jao ito pAchalathI paricita thayela; strI, sAsu, sasarA 81; vava0 1, 37; (3) 5sAra thayeza, vagere. pIche se-bAda meM pahicAne hue; strI, 2satAta thayesa. vAMta cukA huA. past. sAsa, sasura Adi. acquainted afterbhaga. 1, 2, 5, 1; sU0 50 10; Wards e. g. a wife, a mother -kamma. na0 (-karman ) sAdhu sAdhvIna or father-in-law. zrAyA. 2,1, 10, AhAra vaherAvI te nimitte saceta pANIthI 56; bhaga0 15, 6, nisI0 2, 34; pAsa bore va te 5thAma hapa| pacchAiya. tri. (pracchAdita ) dAtu. DhaMkA AhAra saMbaMdhI me Sa. sAdhu sAdhvI ko huA. Covered. su. ca. 1, 44; AhAra-vhorA kara tadartha saceta jala se bartana | pacchAga. puM0 (pracchAdaka-pracchAdyate'neneti ) vagairaha dhone ke kAraNa lagane vAlA pazcAtkarma pacheDI-badana upara oDhavAnuM vastra; sAdhunA doSa; AhAra sambandhI eka doSa. 4 cAi 05:29zumAnu me. pachevaDa; zarIra sin due to washing of utensils para aoDhane kA vaktra; sAdhu ka caudaha upakaetc. with water full of living rnne| meM se eka. An upper covering beings; having given food to garinent; one of the fourteen a monk or & nun; * fault con. possessions of an ascetic. 97 nected with food. zrAyA0 4, 5; 466; aogha0 ni0 666 dasa. 5, 1. 35; 6, 52; paraha. 2, 5; pacchAga. tri. ( pazcAtka ) pAsuM. pichalA. -gaya. tri. (-pazcAgata ) 57 Last ogha. ni. 725; garodyu. pIche gayA humA; phirA huzrAH lauTA pacchAtAva. pu. ( pazcAttApa ) 57pAyA huA. gone afterwards; returned. | 5vAtA5. pazcAttApa. Remorse; ronAyA* 2; --NupubI.bI0 (-anupUrvI ) pentance. paMcA0 11:48: pAyA-tyA anuma ge| te. pacchAdaNa. na. ( pracchAdana ) ix te. pIche yA antima bhAga se krama pUrvaka gina nA. | pracchAdana; DhAMkanA Covering up. bhaga0 counting consecutively from 15, 1; below. ka. gaM. 4, 46; -vAya. puM0 / pacchApura. a. ( pazcAtpuras ) mA pA . (-vAta ) pazcimano anukUla vAyu. pazcima bhAga pIcha. To and fro; buck. dizA kI anukula vAya. a favourable __wards and forward. su.ca0 2, 20; western wind. " jayANaM sAmuddagA pacchAyaNa. na0 (pracchAdana ) 91 852D mera hAseM puretrAyA pacchAvAyA maMdAvAyA mahA- A na 57. chata ko DhAMkane kA eka nAyA " nAyA. 11; -saMthava. pu. vastra: chata. A cloth to cover an ( -saMstaka) pAthA paziyita thayecanA open roof. prava* 545; rAya0 108; zuzAnI saMstavana-jItana-42 te. pIche | pacchAyaNA-gI. (pracchAdanA-nI ) 2 // 62; se paricita ke guNoM kA kIrtana. prais. 51. cAdara; pachevaDa. An upper ing the merits of people ac. garment; a covering cloth. bhaga. quainted afterwards. pratra. 575; 14, 2; zrogha. ni. bhA. 316; nisI0 2, 38; ~saMthuya. tri. (-saMstuta) | pacchAyayittA. saM. kR. a. ( pracchAdya ) Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ panchAyAva] / 400 ) [ pajaMpApaNa dihIna; chupAyAna. DhaMka kara; chipA kara.. pAyAhi vA te. antima samaya kI saMle. Having covered or conceales. khanAH antima samaya meM kaSAyAdi kA dUrI utta0 12,8; -karaNa. abandoning or setting pacchAyAva. puM0 ( pazcAttApa ) 5yAtAya; uside of passions etc. at the paratAvA. pazcAttApa: pachatAvA. Penitence; | ___last time. zrAu06: remorse. su. ca0 12,66; bhatta016 | pacchimazro. a. (pazcimatas) pAsa; pacchAvi. a. (pazcAdapi) pachA555: pAyI pAyI, pIche se; piich| bAda meM. After 5. phira se bhI; pIcha se bhI. Even ___wards; later. prava0 75; later or afterwards. bhaga0 3, 2H / pacchimaga. tri. (pazcimaka ) / 'pacchima' pacchitta. na. ( prAyazcitta ) yI paapn| za6. dekhA " pacchima" zabda. Vide nAza thA5 te ta5. vaha tapa jisase pApa "pacchima " pannA; 17; bhaga. 9, 32; prakSAlana ho. An expiatory auste. __ 20, 8; 24, 12: rity. ogha. ni. bhA. 174: prava0 pacchiyA. strI. ( * ) isanI chApI; 759; gacchA . 37, 74; paMcA0 16.31: yagerI. bAMsakI chabar3A. A bamboo -~-karaNa. na0 (-karaNa) 42vA hopane TocA. basket. aMta. 6.3; bhATe sukRta 42yuM te prAyazcitta se te kiye hue doSa ko miTAne ke liye puNya karmoM kA pacchillaya tri. (pAzcAtya ) pAsaveM pazcima ra kA; pachi kA. Latter; occidenkaranA; prAyazcitta grahaNa karanA. expiation tal. bhaga0 13, 4, 20,10; 24, 12, 20; to wipe away the sius coni mitted. sama0 32 /pa-cchola.dhA. II. (pra + hAla ) peTa! pacchima. tri. (pazcima) pAtu; 57sana. bhAravA; gho. capeTe lagAnA; dhAnA. To pichalA; bAdakA. Latter. last. aNu jo. slap; to wash. paccholei. bhaga. 3, 2; 46; bhaga0 1, 3, 7, 1; 24, 22, 23; paracholanti . jaM.pa. 5, 121%; nisI0 12, 36, 19, 6 prava0 654; pacchole ittA. saM. kR. bhaga0 3, 2; kappa0 6, 174; ka. 50 5, 32, uvA0 pacchAlaMta. va. kR. nisI0 1, 7; 2, 110;-kAla. pu. (-kAla ) pAsa 15ta; saMsAno samaya; antala. paMjepamANa. va. kR* tri. (prajalpat ) mopichalA samaya; saMlekhaNA kA samaya; aMta. aj: 512 2. bakabaka karatA huA; kAla. the last or ending time%3 bar3abar3AtA huA; jalapatA huA. Mur. last time of conferring sins. muring; grumbling; prattling. bhogha. ni. 518 --jAma puM. rAya0 288; (-yAma ) ched| pahA3: pAsa pahAra pajaMpApaNa. na0 (prajalpakAraNa) 15 sitA antima prahara; pichalA prahara. the last zIkhe te vakhate sarakAra karavAmAM Ave te. quarter of a day or night. bAlaka ke bolanA sIkhane ke samaya kiyA jAne ThA0 3, 2; -saMlehaNA. zrI. (-saMle- arar if6IT. A ceremony per: khanA) chese vapatanI saMpanA; tapate | formed at the time when a Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pajApatha ( 401 ) [ pajarANa child learns to speak. bhaga0 sufficient materials for the up11,11 ___keep of the body. piM. ni. 478; pajaMpiya. na. ( prajalpita ) sabuta pajuta. puM0 (prayuta ) 84 65 pryutaaN| parimA55. bhASaNa; bolanA; kathana. Any nitapAsa. 84 lAkha prayutAMga parimita kAla. thing spoken; speech. aMta0 3, 8; ___A period of tiine equal to 84 pajaNa. tri. (prajana-prajAyate iti ) utpanna lacs of Prayutangas. jogo 12nA2. utpanna karane vAlA. Producer; pajutaMga. puM0 (prayutAGga) 84.15 ayutAMga creator. "ammapajaNe" rAya. 207 // parimita sa. 84 lAkha ayutAMga parimita pajaNaNa. na0 ( prajanana-prajAyate'nena iti ) ka la. A period of tiine equal to pu35 yi; nandriya. puruSa cinha; janane 84 lacs of Ayutingas. jaM0 50 ndriya. The male genital organ; pajja. na0 ( padya ) 55; vRtta; cha / 56. penis; urethra. ogha. ni. 722; padya; vRtta; chaMda; chaMdobaddha pada. Metre3B Vpa-jahA. dhA* I. (pra+hA) tA; _verse. jIvA0 3, 4; ThA0 4, 4, rAya. ch|7. tyAganA; chor3anA; tajanA. To 131; abandou; to release. pajja. na. (pAtha ) 5 // dhAvAnupANI. paira payahijja. vi. sUya. 1, 2, 2, 11; dhone kA pAnI pAdya. The water to payahiUNa. saM. kR. aNujo0 130; wash feet. nAyA. 16; pahiya. saM. kR. gacchA . 24; payahIe. kR. vA. utta. 32, 105; | pajapa. puM0 (paryAya ) savataH sAma prAli. sarvataH lAbha; saba ora se prApti. Income Vpa-jA. dhA0 1. (pra+jan ) prasUti 440; or profit from all sources vize. ma. prasUti honA; paiMdA honA. To deliver; to give brith to. 83; (2) paripATI: samaya-52lAya. pArapayAmi. vivA. 7 pATIH paddhati; mamaya-prastAva custon; payAhiti. ova0 40 bhaga0 15, 1; resolution. utta, 35, 16; payAhisi. bhaga0 11, 11; nAyA. 1: pajaMta. puM0 ( paryanta ) snt-ch|. anta; payAyAmi kR. va. nAyA. 2, 14; chora; Akhira; avasAna. Extremity; payAaijjAsi. kR. vA. zrA. nAyA. 26 end; border. bhaga. 6, 33; viza. 'prajA . dhA. I. ( pra+jan+jA) asapay; 387, prava079612, paMcA. 15, 3.; prasava honA;janma lenA. To be born:; pajjaMta. tri. (paryantaka ) chevaTa nu: che. to be delivered. antima; aAkhira kA. Last; ending. pajAmi. vivA0 7; viza. 13, pajAessAmi. vivA06; pajjaga. puM0 ( prAryaka ) pitAmahanA pitA; pajIvaNa. na. (pranIpana ) praSTa chavi 5264. prapitAmaha; paradAdA. A great sArI rIte jIvananirvAha--thAya teTaluM dravya. | grand-father. nAyA0 8; prakRSTa jIvikA; uttamatayA jIvana nirvAha ke pajjarANa. puM0 ( pajanya ) 12sAha. varSI; bara. liye paryApta dravya. A good livelihood; sAta. Rain. bhaga0 14, 2; ___VoL. III/51. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pajjatta] ( 402 ) [ pajjatti pajjatta. * (paryApta ) se AhAra Adi o god who has fully developed pati bAMdhIne pUrI karI che te jIva. the characteristics which he jItra vizeSa jisane AhArAdi paryApti bAMdhakara | is going to assume in an incar. pUrNa kI hai.The soul which has fally nation. ka. pa. 4, 61; -nAma. na. developed the food characteri. (-nAman ) paryApti nAma; nAmamanI se stics in the womb. utta0 36.70; ati. paryApti nAma; nAmakarma ko eka prakRti. zrova041:43; vize0410; panna.1; ogha. Paryapti Naina; a nature of ni0bhA0 54: naMdI017; ka.gaM. 1,26,49; Namakarma. sama028; -bhAva. puM. kapa. 1, 64; prava0 1265; (2) saMpUrNa (-bhAva ) pUSNutAnA bhAva. pUrNatA kA bhAva; 53. sampUrNa; samApta; pUrNa. complete; sampUrNatva. completion; sufficiency. tinish: sufficient. bhaga0 1, 7, 5, 4; bhaga0 3, 1; -saMkheja. tri. (-saMkhyeya ) 6, 3, 15, 1; 24, 20; 33, 1; piM. ni. saMkhyAta varSanA AyuSyavAle paryApta jIva. 128; su. ca.8, 51; paraha- 2, 1; prava. saMkhyAta varSoM kA AyuvAlA paryApta jIva.. 5188; 1578; uvA. 1, 76; (3) Paryapta soul of numerable pannavaNuM sUtranAM trIjA padanAM sattaramAM age. bhaga* 24, 12, 6Ara nAma. panavaNA sUtra ke tIsare pada ke | pajattazra-ya. puM0 ( paryAptaka) / 'pajata' satrahave dvAra kA nAma. marne of the | za6. dekho "pajata " zabda. Vide 17th Dvara of the 3rd Pada " pajata " bhaga0 6,3; 24, 1: 34, 1; of Pannavana Sutra. panna. 3: sama. 14; -amaNa. tri. ( -amanaska) ryAli- pajattaga. pu. ( paryAptaka ) ago " pajana " asaMtI; jeNe paryApti bAMdhI pUrI karI che 1. dekho " pajata " zabda. Vide pAne mana nathA te. paryApti-asaMjI; vaha "pajjata" bhaga08, 1; 15, 3, 25, 1; jisane paryApti bAMdhakara pUrI kI hai parantu jo| Tha/02, 1; panna. 1. 23; dasA. 5, 23, amanaska-manahIna hai. an irrational zraNujo. 134; kappa0 5, 141: -sanni. soul which has developed tri. ( -saMjJin ) pati saMjI; all the characteristics except paryApta pUrI karI che e satI jIva. inind. ka. gaM. 6, 36; -jahanna. tri. paryApta saMjJI; vaha saMjJI jIva jisane paryApti (-jaghanya ) ta-4ti sUkSmAnago. pUrNa kI hai. a rational soul which hanu dhanya-hAnAmA nAna yA sthAna. ___has acquired Paryapti. ka. gaM. pajjatta-paryApta -sUkSmanigoda kA jaghanya-choTe 6, 38; se choTA yoga sthAna, the least degree/ pajatti. strI. ( paryApti ) saMpUNatA; cha of vibratory thought-activity prA2nI pApti. sampUrNatA; chaH prakAra kI of Suksma Nigoda ka0 50 1,12; quifa. Completion; Paryapti --deva. pu. ( -deva ) hevatAnA pasti ; of 6 kinds. bhaga0 6, 4; 181; nAyA. 5yAti ko pUrI re| devatA. devatA kA 60; rAya0 1.1; ka.gaM0 1,49-bhAva. paryAtAH paryApti bAMdha pUrNa kiyA huA devatA. | puM0 (-bhAva) / " pajatamAtra " za6. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pattiyA ] [pajjaliya-zra dekho " pajatabhAva " zabda. vide "pajata. vize0 83; bhAva " bhaga0 3, 12; 16, 5; rAya0 171; pajjaraa. puM0 (parjaraka) pahelI 24 pajjattiyA. stro0 (paryAptikA) menu 2505 bhe3thA dakSiNa ta25no nAso. me se sArI rIta samapAmA mAve te mApA. vaha dakSiNa ora kA pAhilI naraka kA narakAvAsa. bhASA jisakA rUpa acchI taraha samajhA jAtA A hellish abode of the 1st hell A language whose forms can towards the south of Meru. be well understood. panna0 11; / ThA0 6, 16 pajjaya. puM0 (paryAya )sa aparyApta-sUkSma / Vpa-jjala. dhA. I. ( prajvala ) j; nigodavane utpatti samaye je mazrita prazavu. jalanA; prakAza karanA To burn; ajJAnano aMza have tene bIje samaya je to shine. kSi yAya. te paryAya zruta. labdhi aparyApti pajalai. saiM. ca. 4, 211; sUkSmanigodajIvako utpatti ke samaya usa pajalaMta. va. kR. su. ca0 1, 344; meM matizruta ajJAna kA jo aMza ho usake Vpajjala. dhA. II. (pra+jvala ) sasagAdUsare samaya usameM jo vRddhi ho vaha paryAya. va. silagAnA; sulagAnA-jalAnA. To a. The increase of a portion kindle. of intellectual or scriptura! pajjAbei. pre0 nAyA. 183; ignorance at the second time pajjAlejjA . vi. dasa. 4) which exists at the tiine of the pajjAle ittA. saM. kR. nAyA0 18; birth of a Labdhi A paryapti pajjAliya. sa. ku. dasa, 5, 1; 63, Suksma Nigoda soul. ka. gaM. 1,7; pajjAlAvejjA. ka. vA. vi. dasa0 4; -samAsa. puM0 (samAsa ) paryAya zrunane samudAya paryAya zruta kA samudAya. an pajjala. tri. (prajvalat ) zatu; avgregate of Paryaya Sruta. satu. prakAza karatA hudhA; silagatA ka. naM. 1, 7; huA. Burning. kindling. nAyA0 1; jayapaM0 (prAyaka-zAryaka)pitA- pajjalaMta. va. kR. tri. ( prajvalat ) tu; mala; mApane hAhI. prapitAmaha; pitAke dAdA. sahasatu. jalatA huzrA; jhagamaga karatA Great-grand-father. 71710 9; huzrA; dIpyamAna. Burning; shining. bhaga. 6,33, dasa. 7, 18%3aMta.6,3; kampa. 3, 36, 36 -prAgaya. tri0 (-prAgata ) 5 11- pajjalaNa. na. (prajvalana ) thAre sama. sonI 5252rAthI bhAva paramparAgata; khUba sulaganA; adhika jorase jalanA. BurnbApa dAdAoM ke samaya se calA AyA huA. ing fiercely. utta0 14, 10; ancestral; hereditary; nAyA0 1, pajjAliya-a. tri. (prajvalita ) saNagI pajjayaNa. na0 ( paryayana) sarvataH 12tupari. tu. silagA huA; jalatA huA. En cheharU 5 zAna sarvataH vastuparicchedarUpa jJAna. ! kindled. (2) gata zyesu. jagA huzrA. Knowledge in the form of a awakened. utta0 23, 50; su0 ca. full perception of an object. 4, 210, rAya0 66; gacchA0 46; Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMjaya ] pajjava. puM0 ( paryava ) dravya bhane gunaM 35ntara thavuM-eka avasthAmAMthI bIjI avasthaamaa yuM te. dravya aura guNakA rupAntara honA; eka avasthA se dUsarI avasthA meM jAnA. Modification of qualities and substances. utta0 28, 5 29, 6:30, 14; sama pa0 169; bhaga0 1, 66; 2, 10, 16, 7 25, 35; rAya0 126; jaM0 pa0 aNujo0 146; dasA0 5. 3233; panna0 3; (2) vizeSatA; vyaktitva. vizeSatA: vyaktitva individuality. AyA0 1, 3, 1. 109; jaM0 pa0 2, 26: ( 3 ) paryAya ye vastunA bhitra 2 nAma; artha vAyalina lina zahA paryAya; eka vastu ke bhinna bhinna nAma: ekArthavAcI ni bhinna zabda syuonyms. piM0 ni0 65 ; naMdI0 45; bhaga0 14, 4 aNujo0 42; - kkhara na0 ( -akSara ) sarva khAdAza dezane anaMta guNA karIe eTalA eka eka AkAza pradezanA anurUladhu paryAya che, te 2. sarva AkAza pradeza ko ananta guNA kareM itane eka eka AkAza pradeza ke agurulaghu paryAya haiM ve 'prajjavakkhara'. there are as many not heavy. light modifications of each unit of space as are equal to an infi. nite multiplication of all units of space. naMdI0 40; - jAna. tri. (- jAta) jJAna vagere paryAyanI utpattivANu . jJAnAdi paryAyakA utpattivAlA having the birth of modifications e g. knowledge etc. ThA0 1, 1: -nayapuM0 ( - naya) paryAyAsti (paryAne viSaya 2. nAra ) naya. paryAyAstika naya a model standpoint, vize 75; lIDha. tri0 ( - loda) avasthAntara rUpa paryAyI yavA " - ( 404 ) mesa purAtanI; lunuM thamelu avasthAntara rUpa paryAya se cyuta; purAtana; jIrNa. dila pidated or worn out by a trans forming modification prava0 857; pajjavaTThiya. tri0 ( paryavasthita ) vyavasthA me paye pAra pAme. avasthA prAptaH pAra pahuMcA huA. Reaching a limit. [ pajjAya panna0 16: pajjavaNa. na0 ( paryavana ) sarvathA veha - guvaM te. sarvathA jJAna - saba prakAra kA jJAna. Experiencing in all ways. vize* 83: pajjavasANa. na. ( paryavasAna ) cheDeo; anta paryavasAna; anta; chora Extremity; end. jaM0 pa0 7, 133; 134: zrava0 40; nAyA 0 1 8; bhaga0 2, 5, 6, 8 11, 9 17, 3:18, 10; 24, 1: jIvA 0 1 sU0 pa0 1; 10; bhAva0 4, 8 ka0 pa0 1, 42; kappa0 7, 210 ; pajjavasiya tri0 ( paryavasita ) antavANu ; cheDAvANu zrantayukta; chArasahita Hav ing an end; limited bhaga0 13, 4; 18, 4; ( 2 zeSa rahela; pADI vesa. zeSa rahA huA; bAkI bacA huA residue; remainder. bhaga0 41, 1; pajjAya puM0 ( paryAya ) samAna artha bhema ghaTaza vagere. samAna artha yathA ghaTa, kalaza a. Synonyms e. g. a pot, a jarete vize0 25; (2) anubha. anukramaH eka eka; silasilA serial order. vize0 2053; (3) vastuno uttarottara vyavasthA; rUpAMtara vastu uttarottara avasthA; rUpAMtara. modification of & thing. prava0 687; vize0 54; ( 4 ) sAdhupaNuM, zrAvakapaNu vagere avasthA. sAdhutA, zrAvakatA Adi avasthA. condi For Private Personal Use Only 1 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pajjizrA ] tions e.g. asceticism, laity etc. prava0 761: -- vAyaga. puM0 ( -vAcaka ) samAna athavA zaha samAna arthavAlA zabda. 8 synonym vize0 77; - vocche. puM0 ( - vyavacchaMda ) anume sAdhupaNAnA paryAyane viccheda karavA te; prAya cittaneo me prA2. anukrama se sAdhutA ke paryAya kA vicchedaH prAyazcita kA eka prakAra. a form of expiation; serially the striking out of the modifi cations of asceticism pratra0 761; pajjinA. strI0 ( prArthikA ) bhApatI mAnI bhoTI bhA. pitA yA mAtA kI dAdI mA Grandmother of a father or ( 405 ) mother. isa0, 15; paJjijamAsa. tri* ( pAtramAna ) pIparAva | vAmAM bhAga dilAyA jAnevAlA That which is given to drink. suya0 1, 1, 1, 22: pajjuna. puM0 ( pracumna ) yu vAsudevanI rUmanI rAone putra; ke je temanAtha prabhu pAse dIkSA laI bAra aMgane abhyAsa karI seLa varasanI pravrajyA pAlI zatruMjaya upara eka mAsanA sathArA karA paramapada pAmyA. kRSNavAsudevakI rukmiNI rAnI kA putra jisane nomanAtha prabhu se dIkSA lekara bAraha aMgoM kA abhyAsa kiyA aura solaha varSakI pravrajyAkA pAlana kara, zatruMjaya para eka mAsa kA saMthArA kara ke paramAda prApta kiyA. The son of the queen Rikmini wife of Krisna Vasudeva. He was consecrated by the Lord Nemi Natha, studied the 12 Angas, remained an ascetic for 16 years and attained salvation after selfstarvation for a month. [ pajjuvAsAjja aMta 4, 6 nAyA0 5; 16; parAha0 1, 4; nira05, 1; ( 2 ) ataMga sUtranA thothA varganA chaDA adhyayananuM nAma. aMtagaDa sUtra ke cauthe varga ke chaThe adhyayana kA nAma name of the 6th chapter of the 4th class of Antagada Sutra. aMta4, 6; ( 3 ) aghumna nAmo metra } eka vakhata varase te tene eka hajAra varasa sudhI treyAle pradyumna nAmaka megha jisake eka bAra barasane se eka sahasra varSa paryaMta usakI dhArA bahatI rahatA hai. a cloud named Pradyumna which causes a current to flow for 1000 years if it rains once. Thalo 4, 4; pajjuvaTThiya- a. tri0 ( paryupasthita ) udyata thameSaH taiyAra thameva udyata; tatparaH taiyAra banA huA. Ready prepared. utta* 3, 61; pajjuvAsaraNa na0 ( paryupAsana ) sevA, bhakti: sevA: bhakti; upAsanA Service; devotion. paMcA0 10, 34; pajjuvAsaNyA, strI0 ( paryupAsanA ) sevA lar3ita ravI te sevA bhakti yA upAsanA kArya. Service: devotion. bhaga0 14, 3; zrova 0 20; 27; pajjuvAsaNA. strI0 ( paryupAsanA ) sevA, ast sevA bhakti. Service: devo - tion. zrava0 20; bhaga0 2 5; 6, 33; dasA0 10, 1; paMcA0 1, 37; pajjuvA sajji. tri0 (paryupAsanAMya) paryupAsanA sevA lamti 2vA yogya paryupAsanIyaH sevA bhakti karane yogya. Fit to be served or adored. zrava0 nAyA 0 2; 16; sU0 pa0 10; For Private Personal Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pajjuvAsaNI ] pajjuvAsaNIca. tri0 ( paryupAsanIya ) bhukheo ' pajjuvAsAjja ' zab6, dekho ' pajjuvAsaNija ' zabda. Vide pajjuvAsaNija ( 406 ) jIvA0 3, 4; pajjusarA. na0 (paryuSaNa) varSAmA sAdhuye eka sthAne nivAsa 2 te. varSAMkAla meM sAdhu kA eka sthAna me nivasana vAsa, Residence in a place, of an ascetic during the monsoon. prava0 658 : - kappa. puM0 ( -karUpa ) paryuSaNu ka5; varSA kAlamAM sAdhue eka sthAna nivAsa 52, saMvatsarI prati kramaNa karavuM, leca karavA, vastrAdika vhAravAM nahI vagere. paryuSaNa kalpa - zrAcAra; varSA Rtu meM sAdhu ko eka sthAna meM rahanA, saMvarasarI pratikramaNa karanA, loca Adi karanA tathA vastrAdi bhikSA meM na lenA Adi pa. Monsoon-rules ie prescribed | rules which one has to observe during the rainy season e. g. an ascetic should remain in one place, should observe annual confession called Pratikramana, should root out the hair and should not beg for clothes etc. prava0 658; "6 pajjUNa. puM0 (pradhumna ) SNunI rANI rumbhnnii| putra; jIe pajjuna " zabda kRSNa kI rAnI rukmiNI kA putra; dekho "pajjuna" zabda. Vide " pajjuna The son of the queen Rukmini. aMta0 1 1; pajjemANa. va0 kR0 tri0 ( pAyayan ) pAzI pAnI pilAtA huA . ( One ) giving water to drink. jaM0 pa0 pajjotita. tri0 ( pradyotita ) agara rela prakaTa kiyA huA; dIpita. Revealed; illumined. sUrya * 2, 1, 26; pajjoya. puM0 (pradyota ) udyota; prakAza ujelA; prakAza. Light. sU0 1, 4, 2, 5, rAya 0 23: ( 2 ) 'chaDA tIrtha 42 1lA gaNu2. kuThe tIrthaMkara ke pahile gaNadhara the 1st Gapadhara of the 6th Tir thankara prava0 305 - gara. tri0 ( - kara ) aAza nAra; tena yApanAra. prakAzaka; prakAza karane vAlA; teja pradAna karane vAlA. one that shines; illu - miner. sama* 1; pajjosavaNa na0 ( paryuSaNa ) paryupaya patra lAharavA supathamA hivasa paryuSaNa parva: bhAdrapada zuklA paMcamI kA dina. The chief day of Paryusapa; the 5th date of the bright half of Bhadrapada month. nisI0 2 50; pajjosavaNA. zrI0 ( paryuSaNA ) blubhe| "pajjusAkapa zabda dekho "pajjusarA kappa" zabda. Vide " pajjusaraNa kappa kappa 0 3, 57; prava0 664; kappa. pu0 (-kalpa ) jue " pajjusaNaka 6. dekho "pajjusarA kappa" zabda. vide. "pajjusayAkappa' prava0 664; pajjosaviya. tri0 ( paryuSita) palusAgu kalpa-paryuSaNamAM karavAnuM vidhAna karela- Ayaresa. paryuSaNa kalpa; paryuSaNa meM kartavya vidhAnoM kA AcaraNa kiyA huA. That which is to be practised in Paryusana. vava0 5 12, nisAM0 10, 46 kapa0 6, 9; pajjhAya na0 ( pradhyAta ) priyajananu yatizaya cintana 2 te priyajanoM kA atyadhika cintana An excessive contemplation of dear ones. zraNujo 0 13; For Private Personal Use Only " [ pajjhAya " 33 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ] paTa. puM0 ( paTa ) vastra; lugaDDu vastra; kapaDA; paTa A cloth & garment, bhaga0 7, 9 12, 10 pra0 5376 paTTa. puM0 ( pa ) dupaTTe pachI dupaTTA pacheDa ( 407 ) " 0 A garment; an upper garment. bhaga0 11 11 10 ni0 bhA0 206 rAya 0 40 162, jAMvA0 3 3 0 2590 01, 39 (2) dhAtunAM patarAM dhAtu ke patare metal-sheets. jonA0 3, 4 ( 3 ) sAdhvInu eka upakaraNa avagrahona taune gharI rAjavA mATe sADe 52 po. sAdhvI kA eka upakaraNa; AmadAnantaka ko rakhane ke lie sAcI kI kamara para banekA eka hA belonging of a nun; a girdle to lift up an inner garment ooSa ni0 bhA0 314; nAyA0 (4) hAnI Apa sUtra. kIDoM kI lAra kA sUna lALanu rezana silk. aNujo0 37; (5) upaya kar3ava para bAMdhane kA a belt to be tied on armour, bhaga0 7, 6 nisI0 7, 8; jaM0 50 5 117; rAya055: 3, 45 47; (6) janI patI lekha kI paTTI takhtA slate or board for writing. panna0 17 (7) paTTasUtra nevalA paha sUta ke bane hue Asana & board or seat mala of silk thrend. AvA0 2, 2, 1, 145 - kAra. puM0 ( kAra ) zAsanI: 2. sAlavI, julAhA kapaDA bunane vAlA a weaver aNu - 131; paTTe (daM) supa. puM0 (pAMzuka ) ache zarIra luvAne nepAla aba aMgakhAH duvAla, A towel, mu0 0 0 61 para an paTTaga. puM0 ( paTTaka ) Asana vizeSa. pATa: Asana vizeSa A board used as a [ pala seat. jIvA0 3, 3: paTTaNa na0 ( patana ) bhoTu zaDera yAMne dezathI vecavAnI vastuo AvatI jatI hoya te nagara vizAla nagara, jahAM nAnA dezoM se aneka padArtha vikrayArtha Ate ho. A big town, where things are brought from different places. for selling. ghoSa 21 325 sama 48; aNu jo0 131: bhaga0 0 1, 1, 3, 77, 6 nAyA0 160 sU0 2,2, 13 su0 ca0 14. 7 payaha0 1, 2 veya0 1, 6 kapa0 4, 64 88; uvA07, 218; pratra0 1233; jaM0 pa0 3, 52; utta0 30, 16 zrAyA0 1, 7, 6, 322 ThA0 2, 4 & ( 2 ) 2- bhUmi sthAna vizeSa gnabhUmiH sthAna vizeSa. Ratna Bhumi; particular place. place. jIvA0 3, 30 - Daggae. tri0 dvArI zahara se bAhara nikalA huA. coming out from s eity ( udgata ) tharamAMthA bhaga0 11, 11; pavana0 ( par3aru ) nyAno pATo, snAna karane kA pATha - zrAsana. A wooden seat for bathing. nAyA0 86 14; 16 0 6,164 vivA0 9 paTTiyA bI0 ( paTTikA ) unI paTTIpATalI. lakaDI kI paTTI-paTarI Strip; & wooden board. jAvA 2, 4 rAya0 1076 (2) dhanuSI paTTI dhanuSya kI paTTI. the strip of a bow. jaM0 103, 52: 56 : nAyA0 2; paTTisa puM0 ( paTTiza) nAtha bhatanu astra nAla; eka astra vizeSa A kind of missile utta016 55 pa 13: paDa pri0 ( pRSTa ) vAgbhI pAyA paMDita vAgmI bAbAla; paMDita A talkative: Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTTha ] ( 408 ) [paDa a fluent speaker; a learned su0 ca0 6, 136; vava. 1, 19; nisI0 man. jIvA0 3, 1; nAyA0 1; rAya. 20; 10; bhaga. 1, 7, 12, 4, 33; (2) pUchAya. pUchA huA; pRSTa. paTTaviyA. strI0 ( prasthApitA ) arAdhanu asked; enquired. kappa. 4, 61: prAyazcita zarU karavuM te; AropaNuM prAyaptttt. na0 (pRSTha ) pI; yAMsAno sAga, pATha; zcitanA se pra42. aparAdha ke prAyazcitta pIche kA bhAga. Back. zrAyA* 2, 10, kA prAraMbha; prAropaNA prAyAzcitta kA eka 166: nAyA0 1; ; 9817. Beginning of an expia/paTTava. dhA* Il. ( pra+sthA-Ni ) prasthA- | tion for a fault; a kind of 5na 127. pratiSThA karanA: AropaNa karanA. Aropani expiation. ThA0 5, 2; To establish; to fix. paDave (vi) yavva. tri0 ( prasthApayitavya ) paTTavejA. vi. vava. 10,3; prasthApana 421 / yoya. pratiSThA-prasthApana paTTavittA. saM0 kR* ThA0 5, 1; dasa. 5, karane yogya. Fit to be instituted 1,63, vava02,7; veya. 5, 41%3B paTTarvisu. bhaga0 26, 1; 2; paTTiya-zra. tri. (prasthita) prayANa resa. paTTAvejA. vi. ka. vA0 ogha0 ni. bhA. prayANa kiyA huA; ravAnA ho cukA huA; prasthita. Departed; going forth. pavaa. tri. (prasthApaka ) sthApana 42nA2. utta0 20, 37, 27, 4; ogha. ni. bhA. saMsthApaka; sthApana karane vAlA. ( One ) 81; su. ca0 2, 638; vava. 3, 13, who establishes. (2) avadhi | gacchA0 105; shaanne| prArama 42nA2. avadhijJAna kA | paTTIvaMsa. puM0 ( praSTIvaMza ) usa2. aDaprAraMbha karane vAlA, (one) who begins/ ___ sAMkala. A cross chain. prava. 87 to attain a limited knowledge paDa. dhA. I. (pat ) 5tana yayu: 5DI vize0 627 rg. patana honA; girajAnA. To fall; to paDhavaga. puM0 (prasthApaka) prasthApanA 12nAra. degenerate. prasthApanA karane vAlA: saMsthApaka. Esta. paDai. bhaga0 3, 2; nAyA0 17 dasa. 6, blisher. ka. pa. 5,32; 66; vize0 626; utta. 25, 4, paTThavaNa. na0 ( prasthApana) yAra . AraMbha. pati. utta0 18, 25; sama0 25; sUya. 1, Beginning. aNujo0 3, 5, 1, 13; bhaga. 12, 10; nAyA. paTTavaNA. strI. ( prasthApanA ) 48panA. 1; ; kalpanA; pratiSThA. Imagining; esta. paDaittA. saM. kR. nAyA. 16; blishment. nisI0 20, 10; jIvA0 3, pata. va. kR. utta0 14, 21, 16, 10; 1; vava0 1, 16; 10, 3; dasA0 6, 2, prava. 785; paTTavizra-ya. tri. ( prasthApita ) sthA; paDijamANa. ka. vA. va. kR. nAyA0 16; 42vA mAMDe. sthApita; sthApana kiyA huA. pADei. pre0 nAyA. 76; 16; 18%; bhaga. Established; undertaken. ThA. 11, 6; 16, 3; nira0 3,3; rAya 5, 2; sUya0 2, 6, 2; veya. 4, 25; 264; vivA0 1, 6; gacchA . 26% Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDa] ( 406 ) [paDaDga pArenti jaM. pa. 5, 114; #951, A cloth; & garment, atulo pArasi. nAyA. 133 pADeha. nAyA* 16 paDaNa. na. ( patana) str: 5. giranA; pADehattA. saM. kR. nAyA. 18: bhaga. parana ; bhraSTa honA; patana. Falling; de. 11,1113: generation. bhaga* 2, 1; 2, 33; para. puM0 (paTa) paladuI vasa; kapaDA. nAyA. 1;3 bhAvA. 2, 10,166, piM. A cloth; a garment. jaM. pa. 3, ni0 582; jIvA* 33; bhoSa. ni. 224; 0 aNujo0 21, 131, 133, ova. vize. 1255 14; bhaga* 5, 4, 8, 10, piM.ni. 28, paDala. na. ( paTava) 58sa, samU, pyA. 132; vize* 324; nAyA. 1; ka. gaM. paTala, samUhaH muMDa; vRnda. A group; a 1, 6-mAraMbha.pu. ( -bhAraMbha) patra host. bhaga* 7, 15paNha. 1,1; jaM. (pazupA) ne bhAra. vana-kapaDA (sunane) pa* su. ca. 1, 46; dasA. 1, 1; udA. kA bhAraMbha. action of weaving a ., 218; (2) 5,52. thara; paratA; puTa. cloth. vize* 421; -uvagAri. tri. a layer. jIvA* 3, 1; (3) 17. (-upakArin-paTairupakartu-zIlamasyeti ) guccha; gugchA . a cluster. rAya* 35; yI 6542 52nA2. vanadvArA upakAra (4) paDa; gocarI vakhate pAtra DhAMkavAnuM karane vAlA. ( one ) who favours me 1-497. paDalA; gocarI ke samaya by garments. vize. 203:--kAraka. pAtra ko DhaMkane kA eka bar3a-khaNDa. a piece puM0 (-kAraka ) Qui pazunAre; 1942. of cloth to cover a pot at the vana bunane vAlA; julAhA; vastrakAra. time of begging food. ogha* ni. weaver. paraha. 1, 2, 288; 668; rAya* 120; jIvA0 3,4; paDasADaga. puM0 ( paTazATaka ) nIye paravAnu prava0 468 patra; ghAtIyu. zarIra ke nIce ke bhAga meM paDalaga. na0 ( paTakhaka) kore yAnA pahinane kA vana; dhotI. a loose loin 57; mAchAhana vastra. puSpa Adi DhAMkacloth or garment; aDhoti. bhaga. ne kA paTala-DhaMkanA; bhAcchAdana vastra. A 15,1; rAya0151; jaM.pa.-sADaya. puM. cloth to cover flowers etc. to ( --taTaka) / " paDasAraMga" .6. pa. 5, 12.; rAya0 122; dekho " paDasADaga" zabda. vide " para. | paDaha. pu. (paTaha) moTA DhasA 53ma. baDA sADaga" jaM. 5.2,33, nAyA.1; bhaga06, gela; nakArA; paTaha; paDagama. A big 33,-sADa(DiyA. strI0 (-zATikA) drum. ova0 31; bhaga* 5, 4; jIvA. sADI; 521. sADI; sArI; pachevaDa, a 3, 1; panna. 33; jaM0 pa* rAya0 88; su0 Sari. nAyA08; aNujo.138; aMta*3,8, ca0 2, 587:-sara. puM0 (zabda) Dha apaDaMgA. zrI. ( * ) 03 Alsii. chaDI; nagarAno za6. Dola; nakAre kA zamda. lakaDI; beMta; DaNDA . A stick; a cane. / the sound of a drum. nisI. 17, su. ca* 12, 56; paDaga. puM0 ( paTaka ) 58; para. paTa: vastra | paDahaga. puM. (paTahaka) Dhosa; pizeSa. Vol. III/52. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDaga-gA] ( 410 " [paDi-iccha Dhola; vAdya vizeSa. A drum; a kind of | VpaDibhAikstra. dhA* I. (prati zrA+khyA) musical instrument. vize0 706; | 52.53mA 2 pratijJA levI. paccakkhANa paDAga-gA. strI0 ( patAkA) an; vAyaTI. karanA; pratijJAlenA; praNa karanA. To under dhvA; patAkA; jhaMDA. A banner; & take a vow or promise. flag. nAyA0 1, 5, 8, 16; jaM0 pa0 5, | paDilAikkhittae. he. kR. dasA. 2, 8, 6 117, 7, 156; rAya068;panna. 1, 2, su0 /paDi-zrA-ikkha. dhA. II. (prati+A+ pa010; bhaga0 3, 4,5; 7,6) 9, 33;aova.. khyA) niSe5 423H 52yapAe 4250; vivA0 2; ogha ni bhA0 85 naMdI. stha. tyAga 2. niSedha karanA; paccakkhANa 6; jIvA0 1; su0 ca0 1, 24; ( 2 ) karanA; tyAga karanA. To take a vow; yitvAso po. cinha vAlA paTTA. a to give up as in a vow. belt with a sign. bhatta0 80; 150; paDiyAikkhei. nisI0 8, 13, 10, 44; nAyA08; (3) me jatanA sa5. sarpa / paDiyAikkhie vi. vivA. 1: vizeSa. a kind of serpent. panna. 1; VpaDi-bA-paDa. dhA* I. (prati+mA+pat ) -aipaDAgA. strI0(-atipatAkA )2 __5.j. giranA; paDanA. To fall down. uparI 50; 2 um. dhvajA ke paDivAyaMti. vize0 1306; Upara dhvajA; bahutasI dhvajAeM. a banner paDiyAvaejA. vi. veya. 5, 11; above banner. ova. nAyA. 1; (2) /paDi-zrA-pA. dhA0 . ( prasi+mA+pA) bhanI me jata. machalI kI eka jAti pAna 42; pI. pAna karanA; pInA. To vizeSa. a kind of fish. vivA. 8; drink. -samANa. tri0 (-samAna) 83tI Lama paDiprAyai. dasa0 10, 1, 1; samA; nAnAvidha dezanA sAdhuna Meil pAMDaikkha. dhA* I.( prati+In ) rAkhanavI suzI thanAra. uDatI haI patAkA ke samAna; nirIkSA 42. pratIkSA karanA; bATa johanA; nAnA prakAra ke aneka-dezoM ke sAdhuoM se rAstA dekhanA; nirIkSaNa karanA. To wait paricaya pAkara prasanna hone vAlA. like a for; to expect; to inspect. flowing banner; ( one ) who is paDikkha. zrAjJA. su. ca. 6, 77, pleased to know the ascetics /paDi-iccha. dhA* I. ( prati +ich ) of different places. ThA0 4, 3, 2vI 2; pusa 42. svIkAra karanA; paDi. a. (prati ) . haraeka pratyeka. maMjUra karanA. To accept; to admit. Each; every. (2) pratye. prati; sAmane. piDIcchA . nisI. 4, 265, 8, 9, 10; towards. (3 ) pratipakSI. pratipakSI 11; uvA0 2, 105; vipakSI; viruddha pakSavAlA. enemy; hos- paDigchaiti. jaM.pa. bhaga0 11, 11; nAyA. tile. panna. 2; 15; 1; 5; 78; 15; nisI.15,27%, paDi. tri. (paTin ) 58vA; vANu paDicchAmi. uvA0 2, 102% paTavAlA; vasna vAlA. ( One ) with a paDicchejA. dasa0 5, 1,30%3B garment or clothing. aNujo0 / paDicchaittA. bhaga* 6, 33; 11, 11, 15, 131% 1; nAyA. 18; 15; 15; Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDiuccAreyavva ( 411 ) [ paDikoha paDicchaMti. jaM. 50 5, 114; huA. Equipped; prepared. ova0; paDicchatu. bhaga* 6, 33; nAyA. 1, 14; | 30; vivA0 2, nAyA. dha. ja. pa. 3, 50% | paDikamma. na. ( pratikarman ) tanAdi paDicchittA. nAyA. ; gaNita. saMkalanAdi gaNita. Arith. paDIcchittae. vava. 5, 18% metic such as addition etc. paDiccittae. bhaga* 25, 7; ThA0 4, 3; (2) vaidu; vitsiA . cikitsA; paDicchamANa. bhaga0 11, 11; nAyA. 1; / vaidyakopacAra; auSadhopacAra-ilAja. treat. paDhicchAvamANa. bhaga. 11, 11; nAyA0 1; ment; remedy. paNha. 2, 1; paDiucAreyavva. tri. (pratyuzcaritavya) 24AbhuM | nisI0 13, 35, 41%B mAsayu. sAmane bolanA; jabAva denA. A VpaDi-kara. dhA. II. ( prati+kR+Ni ) retort. bhaga0 12, 10: uvA0 2, 118 pratibhAra 423 / ; mahaso vANavA. pratikAra paDieka. pra. (pratyeka ) 124; prAye. hara karanA; badalA lenA; virodha karanA. To eka pratyeka. Everyone. ova. 266 take revenge; to oppose. paDiekkaya. a. (pratyekaka) pratye; 623. | paDiyAreha. pre0 bhaga0 15; 1; haraeka pratyeka; eka eka. Each; indivi paDikukkuDa. puM0 ( pratikukuTa ) pratipakSI dually. nAyA. dha. 1. pratipakSI murgA-kukkuTa. A hostile Vpari-o-cara. dhA. II. (prati+upa+car) cock. vize0 304; pratyupayAra 423; sevA 42vI. pratyupacAra paDikuTa tri. ( prati-kruSTha ) samAranA karanA, sevA zuzruSA karanA. To serve or ti224|2 pAmelA; niSi; nidha. samAja wait upon. paDhoyAreti. bhaga0 15.1; dvArA tiraskRta; niSiddhaH nindya. Insulted paDoyAreo. he. kR. bhaga. 15, 13B or censured by a society. paraha. paDopArijamANa. ka. vA. va. kR. bhaga. 2, 3, dasa. 5, 1, 17; bi. ni. 252; 342; mahA0 pa0 8; paMcA0 17, 18, 4, 15, 1; 41; V paDika.ppa. dhA* I, II. (prati + klup) sana 2; tayAra 729. sajAnA; taiyAra | VpaDikUla. dhA0 II ( prati+kUla) [44karanA. To equip; to prepare. . rIta 42. viparIta kArya karanA. To do parikappai. ova0 30; in an opposite inanner, paDikappaMti. bhaga0 7, paDikulei. utta. 27, 11; ka. gaM01,53; paDikappehi. ova. 26; jaM. pa. 3, 44. paDikUla. tri. (pratikUla ) saTu; viparIta. paDikappaha. bhaga. 7, 9; nAyA. 16 ulaTA; viparIta; viruddha. Opposite; paDhikappaha. ja. pa. hostile. utta0 12, 16, nAyA. 1; 11; paDikappAvei. ka. vA. nAyA08 rAya0 252; 2677 paDikApAveittA. saM. kR. nAyA0 8, paDikoha. puM. (pratikrodha) dhanI khAne paDikAppatha. tri. ( pratikalpita ) sAdha 231. krodha para krodha karanA; kisI 425; taiyAra 428. sajAyA huA; taiyAra kiyA / ke gussA hone para svayaM bhI gussA honA. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDikkaMta ] Getting angry when another gets angry. dasa0 6, 58; paDikkaMta. tri0 ( pratikrAMta ) pratibhayu rela, pApathI pAchA vaLela; doSathI nivatela. pratikramaNa kiyA huA; pApa se, pApa karma se pIchA phirA huA; doSa se nirRta. ( One ) who has repented, turned back from sins; free from faults. bhaga0 2, 13, 1, 4, 5, 6, 7, 6, 8, 5: 15, 120, 6; nAyA* 3, 5: 14; 16, dasa0 4; uvA0 2, 36: VpaDikkama. ghA0 I II ( prati + kam ) pratikramaNu karavuM; pAchuM cAlavuM; pApathI pApa pApI nivata vu. pratikramaNa karanA; pIche calanA; pApa se pIche phiranA; pApa se haTanA To repent; to come back; to recede from sins. paDikkama. su0 ca0 14, 81; vava0 1,26; nAyA0 16; bhaga0 2, 5, 8, 1; dasa0 4; uvA0 1, 860 paDikkamei. sUya02, 2, 20; parikramae. piM0 ni0 217; parikamaMti. nAyA0 16; parikramAmi Au0 11; paDikame. vi0 utta0 1, 31; dasa0 5, 2, 4: paDika mejjA, vi0 veya 0 4, 25, paDimissAmi bha0 bhaga* 10, 2; paDikamiuM. he0 kR0 nAyA 0 5; paDika mittara. he0 kR0 ThA0 2, 13 paDikamittA. saM0 kR0 AyA0 2, 15, 178; utta0 26, 40; parikramatA. saM0 kR0 nAyA0 16; bhaga0 ( 412 ) 12, 1; parikramamANa. va0 kR0 nAyA0 ; bhaga0 5, 4; [ paDigaya-a paDikkama. puM0 ( pratikrama ) zarIranI vibhUSA yAhi diyA. zArIrika vibhUSA-sajAvaTa zrAdi kriyA. Adornment of the body. bhaga0 25, 7; paDikkamaNa. na. ( pratikramaNa ) atiyAra doSathI pAchA pharavuM-nivata vuM; pratikramaNa karavuM; pApanI AlAcanA; dhruSa nivAraNu. aticAra doSa se pIche phiranA-haTanA; pratikramaNa karanA; pApa kI AlocanA karanA; doSoM ko dUra haTAnA Turning back from the fault of transgress. ing a vow, repenting; criticism of sins. prava0 2: Ava0 1, 1, 4, 8, paMcA0 16, 20 utta0 26, 2; ova0 20: aNujo0 56; bhaga0 25, 7; naMdI* 43: paNi* 2, 1; --avAra. puM0 ( praticAra ) pratibhasuna vyatiyAra hoSa, pratikramaNa kA aticAra doSa. a fault connected with Pratikramana or confession. prava0 2 - karaNa. na. ( -karaNa ) atikrama 2 te. pratikramaNa; pratikramaNa karane kA kArya. the act of repentance or self-analysis. prava0 268 paDikAmiyantra tri0 ( pratikrAntavya ) pAchA vA yogya; nipatanA yogya pIche phirane yogya; parAvartana - nivartana yogya. Fit to recede; to turn back. ghoSa* ni0 766: V paDikosa. dhA0 I ( prati + kuzU ) yAkSepa pUtra mo. AkSepa pUrvaka bolanA. To speak ironically. paDhikkosaha. sUrya * 2, 7, 6; paDigaya - a. tri0 ( pratigata ) pAchu gayesuM. pIchA phirA-gayA huA. Gone back. jaM0 pa0 1, 1 sU0 10 1 kappa 2, 27; For Private Personal Use Only Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDiggaha] ( 413 ) [paDiggaha 13paNha* 2, 5; nisI. 6, 4; 14, 5; 4., 18, 5, rAya0 226; gacchA . 11; ka. pa. 2, 2, kappa. 5, 115; uvA. 1, bhaga. 1, 1, 2, 1; 5; 3, 1, 2, 7, 10; 18, 10; nAyA* 1; 2,68; 13, 16; 16; aNujo01.1 dasA. 5, 7; rAya / 224 . pa. uvA0 2,111, VpaDigagaha. dhA* I.( prati+graha ) praya 2; svI2 42. grahaNa karanAH svakiAra karanA. To accept; to receive. parigahejA. vi. bhaga* 8, 9, uva.. 1, sakchaM pAnalaM. - -- =paDiggaha kASThapAtra.. R ka4 pahimgAhijA vi* pAyA0 2, 2, 3, 65; pariggahija. vi.dasa. 6,48; parigahatA. saM. kR. nAyA. 16; bhaga. 3,1; parigahitA. saM** sama* 21 // panIgahie. he.. bhova0 3: parimgaha. pA. II. (prati mAha ) | 12 vI 2. prahara karanA; svAkAra | karanA. To accept; to admit. pariggahe. bhaga* 3, 1, paDiggahija. sa. 8, 6, parigahatA.saM. kR. bhaga. 7,1; parigahettA. saM.kR. bhaga. 7,1; pariggAhajamANa. ka. vA. va. kR. bhaga. apaDu pAsalaM. ma.v.T paDiggajamAkha. ka. vA. va. kR. bhaga. paDiggaha. na. (patagraha-pratigraha) 52thA paDatI vastune grahaNa karanAra; sAdhunAM pAtra: paat|. Upara se giratI huI vastu ko pakaDane yA grahaNa karane vAlA; sAdhu ke pAtra. That which accepts or receives a thing falling from above; a mendicant's bowl. nAyA. 1; 5; 16 bhaga0 2, 5: 5,4; mAyA* 1, 7, 1, 197; ogha0 ni0 36, 672; dasa* 4; 5, 2, 1; vava0 2, 27 veya0 1, 35 3, / 58; (2) siselimA bhane: mshrsseNiA parikamane 11 mo bheda ane puru seNi Adi pAMca parikamane AThame bheda. siddhaseNizrA tathA maNussaseNiyA parikarma kA gyArahavAM bheda aura puDhaseNizrIda pAMca parikarma kA AThavAM prakAra-bheda. the 11th variety of the Siddha Senia and Manussa Sonia Parikarine and the 8th of the five Parikarmas Puttha Senia etc. sama. 12; naMdI0 56 -ghara. tri0 (-dhara) paDi. 16-14 pAtrane dhAra9 12nA2. paDiggaha kASThapAtra ko dhAraNa karane vAlA. ( one) who holds a wooden bowl or pot. zrAva. 4,8; prava. 500;-dhAri. tri. (-dhArin ) pAtrane dhAraNa 32nAra. pAtra ko dhAraNa karane vAlA; pAtradhArI Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDigahaga ] one who holds a bowl. vava 0 6, 43; -- suddha. puM0 ( -zuddha ) zuddhapAtra; zuddha senAra. zuddhapAtra; zuddha grahaNa karanevAlA. a pure bowl (one) who accepts pure things. bhaga0 15, 1; vivA0 1; paDiggahaga. na 0 ( patadbrahaka ) 4pAtra pAtarA. kASThapAtra; pAtra vizeSa. A wooden bowl. bhaga* 8, 7; prava0 632; paDiggahaya na0 ( patadgrahaka - pratigrahaka) pAtra; pAsa. pAtra; sAdhuo kA lakaDI kA bhAjana vizeSa. A bowl; & wooden pot. ( 414 ) bhaga0 5, 4; VpaDiggAha. dhA* II ( prati + graha ) grahaNa g; svIkAra. grahaNa karanA; svIkAra karanA. To accept; to take. DiggAddei. nAyA0 16; paDiggAhijA vi0 AyA0 2, 1, 1, 1; paDiggAhejA. vi0 veya05, 1; paDiggAhijja vi0 dasa0 5 1, 27; paDiggAhittA. saM0 kR0 dasA0 2, 22; paDiggAhittae he0 kR0 vava0 2, 27; 8, 14; 10, 1; dasA0 7, 1 veya0 1, 1; qinka. fa* (naggia) ucg sta. grahaNa kiyAhuA; gahIta, svIkRta. Accept ed; taken; admitted. veya0 4, 13; pADeghAzra. puM0 ( pratighAta ) vinAza. vinAza. Destruction. ( 2 ) pratibaMdha; ni rodha pratibandha; nirodha. obstruction. hinderance. utta0 6, 54; bhaga0 3, 2 AyA 0 1, 1, 1, 11; ThA0 3, 4, vize0 207; jaM0 pa0 7, 136; pADecaMda. puM0 ( praticandra ) sAma sAme yaMdra dekhAya te; utpAta sUcavanAra bIjA candra hepAya te. Amane sAmane do caMdramA kA dikhAI denA; utpAta sUcaka dUsare caMdra kA darzana. [ paDicchaga Appearing of two moons opposite to each other; an omenous sight of a 2nd moon. aNujo0 127; bhaga0 3, 7; jIvA 0 3, 3; V paDivara. dhA0 I. ( pra te+car ) rahAbhe nyAsapuM. sAmane calanA. To go in front. (2) sevA 42 // . sevA karanA. to serve. paDiyarae. piM0 ni0 517; pAMDecarati. sU0 pa0 1; paDiyarasi. utta0 18, 21; paDizrAriuM. zrodha * ni0 bhA0 28; paDivariya dasa0 6, 3, 15; pADecAra puM0 ( praticAra ) gohavaNu; vyavasthA. prabandha; vyavasthA. Arrangement; management. nAyA0 1; 13; V pADeciGa dhA0 I ( prati + sthA ) sthira eg . sthira honA. To be steady. paDiciTTha. nAyA0 86 V paDicoya. dhA0 I ( prati+cuda ) preraNA 2vI. preraNA karanA. To urge. paDicAeMti. bhaga0 15, 1; paDicoeha thA0 bhaga0 14, 1; paDicoeuM. he0 kR0 bhaga0 15, 1 paDicoejamANa. Ni0 va0 kR0 15, 16 paDive yaNA. strI0 ( praticodanA ) upadeza; preraNA. upadeza; preraNA. Advice; exhortation. bhaga0 15, 16 paDiccamakha puM0 na0 ( pratItya + zrakSa ) kAi vastunI cIkAsa lAge te AzrIte. kisI vastu kI snigdhatA kA zrAzraya lekara. Taking the support of the oili. ness of anything. zro0 6, 6, pADecchuga. pu0 ( pratIcchuka ) potAnA guunI AjJA laI sUtranA atha grahaNa karavAne AcAya sAthe rahenAra sAdhu; jJAna levAte abhisArI guru kI AjJA prAptakara sUtrArtha For Private Personal Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArDacchaNa ] samajhane ke uddeza se AcArya ke sAtha rahane vAlA sAdhu; jJAnaprApti kA abhilASI. A monk who is permitted by his Guru to live with him with & view to understand the meaning of a Sutra ( seripture ) va vize0 1475; gha0 ni0 134; naMdI0 stha0 42; paDicchaNa na0 ( pratIcchana ) bhIgna gazubhAM ord sUtrArtha | 2vA te. dUsare gaNa meM jAkara sUtrArtha kA grahaNa karanA. The act of receiving a scriptural meaning in another brotherhood. ogha * ni0 bhA0 35 paDicchanna. tri0 ( pratichana ) amesu . DhakA huA; AcchAdita; veSTita. Covered. kappa0 3, 32; uta0 1, 35; dasa0 5 1, 83; bhaga* 2, 1; 6na DhAM paMDicchamANa. tri0 ( pratIcchat ) sUtrArtha aDha karato. sUtrArtha grahaNa karatA huA. Accepting the meaning of a Sutra ( scripture. ) o0 32; pacchriyaNa. na. ( praticchAdana ) AchA AcchAdana. A cover ; a lid. bhaga0 11, 11; nAthA0 1; rAya0 162; paDicchAyaNa na0 ( praticchAdana ) chAna; DhAMDa . AcchAdana; Dhakkana. A cover; & lid. rAya0 6, 2; sU0 10 20; paDicchiya. tri0 ( pratIpsita ) aNu urela. grahIta; svIkRta; grahaNa kiyA huA. Accept - ed; taken bhaga0 2, 1, 6, 33; 18, 2; 41, 32; nAyA 01, 12; su0 ca0 3,18; kappa 0 2, 12; nAyA0 dha0 uvA0 1, 58 pacchriyavva. tri0 ( pratISTavya) vAyeogya. icchA karane yogya. Desirable. su0 ca0 4, 310; ( 415 ) [ paDiNigaccha paDicchINa. puM0 ( pratikSIna ) (mevAra chate2. pratIkSaka; ummedavAra; abhilASI. A candidate; & waiter, gacchA0 127; V paDijAgara dhA0 I ( prati + jAgR ) lagavuH lagatuM rahe. jAganA; jAgate rahanA. To be awake; to lie awake. For Private paDijAgarijjA. dasa0 6, 3, 1; paDijA garemANa. rAya0 71; paDijAgara mANa. bhaga0 11, 11, 12, 1; vava0 6 20; nAyA 0 1; 1; vivA * 1; uvA0 8 238; paDijAgara na0 ( pratijAgaraNa ) gre|; nagatA rahevu. ujAgarA; jAgaraNa; jAgate rahane kA kArya. A watch; wakefulness; a vigil. nAyA0 1; paDijAgaraNa. na0 ( pratijAgaraNa ) gilAnanI veyAvanya 2vI te duHkhIkI sevA zuzruSa Services given to an afflicted through pity. prava0 15566 - niyama. puM0 ( - niyama ) pratigbhagarA-gisAnanI vaiyAtrasyarUpa niyama - abhi. pratijAgaraNA - duHkhI kI sevA zuzruSA karena kA saMkalpa. the vow of serving the afflicted. pratra0 1556; pADaNAviyA strI0 ( pratinaukA ) rAme yAvatI nAvADI. sAmane zrAtI huI naukA, nAva, DoMgI. A boat coning in front. nisI0 18, 10 paDiNikAsa. tri0 ( pratinikAza ) sadRza; sara. sadRza, samAna; ekasA. Similar to; like. jaM0 pa0 paDiNi gaccha dhA0 I ( prati+ni+gam ) pAchAvaNaj. pIche phiranA. To return. paDiNigaccha. uvA 0 1, 16, 7, 212; Personal Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDiNigayya] ( 416 ) [paDilIyattaNa paDiNigayya. tri. (pratinirgata) nI se | pAchu Apayu; pAchu ma . pAche denA; ; nItI bhayeguM. nikalA humA; nikala gayA | pIche bhejadenA; lauTA denA. To give huA; bItA huA. Gone out; past. | back; to send back; to return. nAyA. 14 paridhijjAesi. nAyA. 7; paDiNijjAiyavya. tri0 ( pratiniryAtavya)| paDiNijjAejjAmi. nAyA. ; pAchu mAyA yoya. pIche dene yogya; phira paDiNijjAemi. nAyA. 7 se dene lAyaka. Fit to be returned. | paDiNivatta. dhA. I. ( prati+ni+vRt ) vava. 8, 11; veya.1,5 paa| ng. pIche phiranA; lauTanA. To paDiNibha. tri. ( pratinibha ) pAhIna turn back. upanyAsatulya upanyAsakarI prativAdI paDiziyattai. bhaga* 20, tara Apeta. vAdIke upanyAsavat upanyAsa paDiNiyattae. nAyA. 16; karake prativAdI kA uttara danA. The paDiNiyattaeittA. saM. kR. nAyA. 19; reply given by a disputant pariNiyattaittA. saM. kR. bhaga0 20,6; similar in suggestion to one paDiNiyattae. he. kR. nAyA. 18% mado by an opponent. ThA. 4,3; pANayattamANa. va. kR. bhA. 15, 1; paDiNiyatta. tri. (pratinivRtta) 5764sa. 20, 6; prava0 6.6; pIche phire hue; lauTe hue; pratyAgata. Re. | paDiNisaMta. tri. (pratinizrAnta ) sArIzata turned; receded. nAyA0 14; 16 | vizrAma pAmelu. pUrNa tayA vizrAmita; khUba vivA0 9: jaM* 50 3, 52, uvA0 2, 116; ArAma pAyA hubhA. Well or sufficiVpaDiNira-kama. dhA* I. (prati+nira+ ently reposed; rested. nAyA* 4, kram ) pAra rj; prayANa 23 nIsa. 8; 12:18 bAhara jAnA; prayANa karanA; nikalanA. To paDiNIya. tri. (pratyanIka-pratigato'nAkaMyuddhaM) go out; to travel. dumanAI rAkhanAra; upadrava karanAra vuiM. paDiNikkhamaiti. ova. 11; 28, nAyA0 duzmanAI rakhana vAlA; zatru; upadrava macAne 1,14,16, uvA0 1,10,58% vAlA; varI. An enemy; harasser. paDiNikkhamaMti. nAyA..;; (2) ni. niMdaka. censurer. nAyA0 paDimikkhamAmi. bhaga* 15, 1; 2; bhaga. 8, 18 ThA0 3, 4, utta. 1, paDiNikkhamAmo. nAyA. 16; 3; 17, zrova. 41, jAvA03,3: piM0ni0 paDimikkhAmissAmi. bha. nAyA. 1; 566: jaM. pa0 2, 24; prava0 152; ka. paDimiksamaittA. saM. kR. nAyA. 1, 2; gaM0 1, 56; gacchA0 115, -bhASA. 16; bhaga. 9, 33; strI0 (-bhASA) sArI-virodhIlASA. paDiNikkhamaMtittA. saM. kR. nAyA0 1; 5; apakArI-virodhI bhASA. a hostile paDimikkhamAmittA saM. kR. bhaga0 15, 1; speech. dasa. 1, 3;; paDiNikkhaMta. va. kR. nAyA. 13; pahiNIyattaNa. na. ( pratyanIkarava ) zatrutA; paDiNikkhamAkha. va. kR. bhaga0 15, 1; 5. zatrutA vaira; duzmanAI. Eomity, paDiNira-jA. dhA* II. (prati + nira+pA) hostility. ka. gaM. 1, 54; Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDiNIyattA] [ paDinisa paDiNIyattA. ( pratyanIkatA ) vidhipA. | (One ) who abandons. sUya0 1, virodhitA;pratipakSatA; vipakSitva. Eninity. | 2, 2, 20; bhaga. 12,7; paDiduvAra. na. (pratidvAra ) DeTA 62vAla VpaDitappa.. dhA. I. (prati+tRp ) satoSa pAsenI pIne nAnA-62vAne baDe phATaka Gmaal; tati 12vI; sevA 32vA. saMtaSTa ke pAsa kA dUsarA choTA dvAra-daravAjA. A karanA; tRpti karanA; sevA karanA. To satis. wicket-gate. ova. sama0 50 210; fy; to serve. bhaga0 11, 11; nAyA. 5; paDitappai. utta0 17, 5; sama* 30; paDidAra. na0 (pratidvAra )6 / 22 pratye; hare paDitappaMti. sUya. 2, 2, 55; mAraze. daradara; gharaghara. From door paDitappaha. bhogha. ni. 535, to door. panna0 2; VpaDitava. dhA* I. (prati+tapa) ta5; | paDiniggAsa. tri. ( pratinikAza ) sara; bhImg. : tapanA; khIjanA; ciDhanA; saMtApa samAna. sarIkhA; sadRza; samAna. Similar karanA. To be hot; to vex; to be ____to; like. jIvA0 3, 4; teased. paDiniyatta. tri. ( pratinivRtta) pAdhu paNe; paDitavai. nisI. 10, 45 nita yaye. pAchA lauTA huA; nivRtti parisavejA. vi. vava. 7,4 // prApta. Turned back; (one ) who pari-dhamAdhA.I. (prati + stabdha ) 255 has finished bhaga. 12, 1; vize. mana animAnI ya. stabdha honA; garSa 1212; vava0 10. 1; jaM0 50 karanA; abhimAna karanA To be steady; //paDini kamma dhA. I. ( prati+nir+ to be haughty; to be proud. kram ) nisa. nikalanA. To come patithaddhA. utta0 12, 5, out. VpaDidaMsa. dhA0 II. (prati+daza+Ni) hemA. paDinikkha mai. bhaga. 2, 5, 7, 6; jaM.pa. payu, tA. dikhalAnA; batalAnA. To show; to point.out. paDiAnakkhamaMti. rAya.36% paDidaMsei. sama.33: bhaga0 2,5,7,103 paDinikhkhamaittA. saM0 kR0 bhaga0 2, 15: uvA0 1, 86; nAyA0 16. 16; paDinikkhamamANa. va. kR. bhaga0 7.6; nAyA. dha. VpaDinivatta. dhA* I (prati+ni+vRt) paridasati. nAyA. 16 virabha; pAchA . viramaNa karanA; pIche paDidaMsaittA. saM. kR. bhaga* 7, 10 haTanA. To cease; to retreat. paDidaMseittA. saM. kR. nAyA. 16; paDiniyattaha. ova0 42; bhaga0 6, 5; paDidAyavva. tri. ( pratidAtavya ) pAchu paDiniyati. bhaga0 3, 2; saap| sAya5. pIchA dene yogya; lauTAne | paDhiniyattittA. saM. kR. ova. 42; bhaga. yogya. Fit to be returned. veya. 3, 24; paDiniyattamANa. va* kR0 bhaga0 8, 1; paDidurgachi. tri0 ( pratijugupsin ) parihAra- | paDinivesa. puM0 (pratiniveza ) atyanta pa. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDinI] ( 418 ) [pADApAlana vize0 2266 paDivajaittA. saM0 kR0 bhaga* 18, 10; paDinI. pu. ( pratyanIya ) pratipakSI; nAyA* 16 virodhA. pratipakSI; virodhA; vipakSI. An paDivAjina-ya. saM. kR. sa. 10, 1, 12, enemy; an opponent. sU. pa. 20; utsa. 5,15; paDinnata. tri. (pratizata) pratijJA rekha. paDivajisae. he. kR. nAyA. 14: vava0 1, praNa kiyA humA; kRtasaMkalpa. (One) who 37, panna. 203 has made a promise or a vow. paDivajaMta va. kR. vize. 410% (2)maheza resa; Adezita; bhAjJA kiyA paDivajamANa. va. kR.dasa. 9,1,2;prava. huzrA. Ordered;commanded. AyA. 2, 4, 5, 217, VpaDipaDa. dhA0 ( pati+pana ) . paDipaMthiyA. strI0 ( pratipaMthitA) pratiddhatA; kUdanA; phAMdanA. To jump. ( 2 ) vipi pratikUlatA; vidveSitA; vire dhitA. samayA 51 . saMyama me giranAOpposition; hostility; harted. skhalita-cyuta-laSTha honA. to fall from sUya. 1, 3,1; ; self-restraint V paDipajja. dhA* I. ( prati+pad ) sI. paDiyavaMti. rAya. 183: 29: ahae 42. svIkAra karanA; grahaNa paDitrayamANa. 30 kR. AyA01,6,4,163; karanA. To accept; to admit. paDivAi-ti. bhaga0 5, 1: 1, 33; nAyA0 paDipanna. tri (pratipatra ) yuktaH sahita. yuktaH sammAna sahita. Together 1;8; 12, 14, 16: dasA. 10, with; 3; sUya0 2, 2, 2.: uvA0 1, attached to naMdI. 1; 58% aMta. 6,3; paDipaha. tri. (pratistha ) avalo bhAgaH paDivijijai. su0 ca0 2, 446; uvA0 1, Gtte| 22te. aDakhaDa mArga: ulTA rastA.. 58; durgama patha. An opposite or difti. paDivajjati. dasA. 10, 11%3B cult road. pAyA. 2, 3, 5, 27, paDivajasi. nAyA. 1; nisI0 10, 42; paDivajeja. vi. vize 428; paDipahilA. tri. (pratipadhika ) 5 the yAsatA paDivajejA. vi. veya. 4, 25, bhusA2nI 2mA yorI nAra. rAstA paDivajAhi. pA. nAyA. 16; uvA. 1,58% calate hue pathika ke sAmane pahuMca kara corI paDhivajaha. zrA. uvA. 1,85; karana vAlA-luTerA. A way-layer. paDivAjahiti. bha. bhaga. 15, 1; sUya. 2, 2, 18; paDivajissAmi. bha. vivA. 1; uvA0 1, paDipAda. puM0 ( pratipAda) pAyA nAye rAma. 12, 7, 210; bhaga* 8,6; vAtA-57vAyo. pAyA paira ke nIce rakhane kA paDivajisu. jaM. pa. 2, 34 prAtipAda-pAyA. A foot stool. jIvA0 3; paDivAjaUNa. saM kR. su0 ca0 1, 122; paDipilli tri. ( pratipIDita ) pA34. paDivajittA. saM0 kR. AyA0 2, 15,178 pIr3ita; duH khata. Troubled; distress. nAyA.78 ed, cau. 27 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDi palliya] (416 ) [paDipurANa paDipilliya. tri. (pratiprerita ) preraNA reta. upane prazna puchavo te, gurnAdika pAsethI preraNA kiyA huA; prerita. Urged; im- mulAse bhejA prabha shv| te. saMdeha niyukti pelled. bhatta* 114, ke liye prazna karanA; guru Adi se khulAsA paDipiha. dhA* II. (prati+piSu ) isg; prApta karane ke lie prazna karanA. ques. DhAMkanA; muMha baMda karanA. To cover up. tioning in order to clear a doubt; paDipihei. nisI0 18, 16; & question put to a preceptor paripehittA. saM0 kR. sUya0 2, 2, 51, etc. for explanation etc. ova. V paDipuccha. dhA* I. (prati+pRcch ) pura; 20; pra 123); savAra 42vI. pUchanA; prazna | paDipucchaNija. tri. (pratipRcchanIya ) pAra karanA; savAla karanA; jijJAsA karanA. To pAra 57 / / yAya. pAra bAra pUchane ke yogya. ask; to question; to enquire. Fit to be asked oftener, artre paripucchati. ova0 21; paripucchaDa. uvA* 1, 68, | paDipucchA. strI0 ( pratipRcchA) amara 7vI paripuriUNa. saM. kR. dasa0 5, 1, 16; | te. khabara samAcAra pUchanA. Enquiring a pArAgchajjai. ka. vA. bhaga0 25, 4 | message. paMcA.12,2; gacchA018(1) gurUe eka vAra manA karI hoya te kAma mATe paripuSkaNavA. strI. (pratipRcchana) pU7 te. pUrane-prazna karane kA kArya. Question- | pharIthI gurUne ziSya puchavuM te; daza sAmAcArIing or enquiring.rAya* 25; bhova0 bhAMnI sAtamI sAmAnyArI. kisI kArya ke liye paripucchaNA. strI. (pratipRcchanA) gunI eka bAra manA kara dene para ziSya kA guru ko anujJAthI eka kAma karatAM vacce pitAne usa kArya ke liye punaH prazna karanAH daza mATe ke bIjA sAdhuone mATe kaMI bIjuM sAmAcArI meM se sAtavoM sAmAcArI. asking kAma nIkale te vakhate paNa punaH gurUne re by & disciple once again of a puchI saMmati laineja karavuM te; sAmAcArIne Guru about a work which is yo| 2. guru kI anujJA se eka kAma once forbidden; the 7th good karate hue bIca meM apanA yA anya kisii| rule out of ten. prava0 767, 703% sAdhu kA koI kAma bhApaDe to aise samaya | paDipUjiya. tri. ( pratipUjita ) purasa phira se guru kI AzA prAptakara kAma kA bhaya . pUjita; cita; pU huA. Ador. karanA; sAmAcArI kA cauthA prakAra. Doing | ____ed; worshipped. nAyA. 1; of a work by taking permission paDipurANa. tri. (prati-pUrNa ) sampUY; pure. of a Guru in case some work 53. sampUrNa; paraMpUra pUrA. Complete: of an ascetic or one's own fall. kappa. 1, 11, 3, 38; bhaga. props up in the middle while 2, 151, 3, 1; 6, 31, 11, 11; 14, one is doing a work permitted 6, 25, 6: 33, 1; nAyA. 1, 2, 3, 4: by a Guru; the fourth variety 78; 10; 14; 16 aNujo0 13, 140; of Samachari. bhaga* 3, 33, 25, 7, sama* pa0 236; jIvA0 3, 1; jaM. pa05, utta0 26, 2; ThA. 4, " (2) sahala | 121, 2, 20; bhova0 utta0 8, 16; 6, Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDipunna ( 420 ) [paDibuddha 46; AyA. 1, 5, 5, 160: rAya. 3, 2; ni. bhA. 133: dasa0 8, 46; uvA02, 1.1;-alaMkAra | paDibaddha. tri. (pratibaddha) mAMdhedu. baMdhA huA. puM0 (-alaMkAra ) sapUla 2-ghreyaa| Bound. (2) potArnu urI rAme apanA sampUrNa alaMkAra-bhUSaNa-gahane-jehavara. all | banAkara rakhA huA. mabe one's own. ornaments. bhaga. 1, 33 -posahaH / bhaga.., 77, 3, nAyA. 1; uvA0 1,51; na0 ( - pauSadha ) sampUdha poSadha-poSA; veya. 1, 26; 5, 22; vivA. 1; (3) 8 paripUrNa ahorAtra paryanta pidhavratamAM bhagamata. dRDha; majabUta; strong: tight. 2 te. sampUrNa pauSadha-poSA; paripUrNa paMcA. 1, 22, 4, 37, 13, 41; sUya. 2, ahorAtra paryanta pASadhavrata meM sthita rahanA. 2, 55, gacchA . 1. prava0 624, a complete regular fast i. . paDibAhira. tri. (prativAjha) adhikArI one of 24 hours and observed __ hAra-anAjarI; adhikAra se pare-dhanain a particular way. dasA. 6, 2; dhikArI. Unauthorised; sama* 30; paDiputra. tri. (pratipUrNa) / "paripuraNa" dasA. 6, 11; za. dekho . paripuraNa " zabda. | paDividhiyaMta. tri. (prativimyamAna ) atiVide. " paripuraNa ' utta0 32,1; dasa. mila pAtu. pratibimma prApta karatA huA; 1, 4, 2, 3, su* ca. 1665; Ava0 4, jhalakatA hubhA. Being reflected; 8; kappa. 3, 35; 306; glittering. su0 20 15, 223; V paDibaMdha. dhA* I. (prati+bandha ) pratima paDibujjha. dhA* I. (prati+buddha) ; 72 : dherIang. pratibandha karanA; vimAMthA . jAganA; nIMda se uThanA. rAkanA; aTakAnA: ghera lenA. To check; To wake up; to get up from to stop; to besiege. sleep; to realise the self. baDibaMdhai. sUya. 1, 3, 2, 10; pabbuimaMti. nAyA. 1; bhaga. 11, 11; paDibaMdha. puM0 (pratibandha ) pratipaya vimA sayata Aya. pratibaMdha; vilamba aTa- paDibujma. zrAjJA0 aAyA. 1, 5, 8,24; kAvaH roka. A check; stoppage; parijmamANa. va. kR. ova. 32; delay. bhaga* 1,6; 2, 1; 5, .; t, | VpaDibujma. dhA. II. (prati-buddha) 32, 33, 18, 2, nAyA. 17;8; hAyA. pratibhAdha-paheza pAbha, pratibodha-upadeza dha* pi. ni. 41; nira0 3, 4; paNha. 1; prApta karanA. To be advised. (2) 5; rAya. 223, 276; ova015, sUya0 2, gata yaH yeta. jAgRta honA; cetanA. 7, 40; udA. 1, 12, 77, 7, 210;(2) to be awaken; to be roused. 81; Aha. hA zrAgraha. persuasion; pariyohei. pre* nAyA* 1; bhaga* 1,1:; obstinacy. su0ca. 2,450; prava0626; pariyohaijjA . va. dasa. 3,1,8; paMcA0 17, 16; kappa. 5, 175, (3) paDiyohehatA. saM* kR* bhaga.", 11; vikSama 12nAra, Asasu; dhAbhA. dera paDivAhitA. nAyA. 1; / lagAkara kAma karane vAlA; zrAlasI; zithila. praDibuddha tri. (pratibuddha) ta yesa; asluggard; a slow worker. zrodha0 / adhamAMthA sa. uThA huA; jagA huA nIMda Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDibuddhi ] [ paDi-mA chADakara uThA huA.; prAtabuddha Roused; prava. 144: got up from sleep; awakened. | paDibhaNittAra. puM0 ( pratibhaNita ) sAme 16, bhaga. 11, 11, 16, masinA2. sanmukha-sAmane bolane vAlA. An 6; utta0 4, 6; bhaNujo* 130; kappa. 1, opponent; one who replies in su. ca. 2, 68, 4, 196; front. sama0 33: paDibuddhi. puM0 ( pratibudi) pratimudhi nAmanA paDi-bhA. dhA* I. (prati+bhA ) mAsa ayodhyAna prAcIna zA. pratibuddhi nAmaka | rej. bhAsa honA; mAlUma honA; dikhalAI ayodhyA kA prAcIna rAjA. An ancient denA. To feel; to be known or king of Ayodhya named Prati visible. buddhi. nAyA08; paDihAi. su. ca0 4, 184; vize0 11 paDiyodha. puM0 ( pratibodha ) te jAga 2273, raNa, pratibodha. Awakening. jaM. pa. V paDibhAsa. dhA*I. (prati + bhAva ) kAme 5, 15 praba. 9.; -kAliya. tri. mosa; rpApo . sAmane bolanA; jabAba ( -kAmika ) gatI patanu. jAgRta | gar. To reply, to give a retort. F4F41 61. of the rising tiine. parimAsaMti. sUya. 1, 3, 1, 16; paDiyohiya. tri. ( pratiyodhita ) Mta parimaTThAra. pu. ( pratimAsthAyin ) paDimA. sAsa. jagAyA humA; jAgRta kiyA bAramI bhiSmanI DimA aMgIkAra karI raheEur. Roused; awakened, auto i nAra (sa). paDimA-mikSu kI 12vIM paDimA dhAraNa karake rahane vAlA ( sAdhu ) An paribohiyA. bI. (pratibodhikA ) ris. ascetie who undertakes the nArI; sI. jagAne vAlI dAsI. A maid 12th row of a monk. ThA0 5, 1; servant who roused. vivA* 2, paDimahAratha pu. (pratimAsthAyika ) patimA paDibhaMDa. pu. (pratibhAra) yArnu ra pAri sAdhu. pratimA-paDimA dhAraNa karane pAra mAla becane kA kirAnA mAla-phuTakara vAlA sAdhu An ascetic with a vastueM. Commodities to be sold. ! particulat vow. parAha0 2, 1; nAyA. 8; 15 paDimahAviyA. zrI. ( pratimAsthApikA ) paDibhagga. tri. ( pratibhanna ) hArI gayeta; bhimunI pAra paDimA nArI (khI). yI gayesa. hArA humA; thakA huA. De. bhikkhu-bhikSu kI bAraha paDimA kA Adara feated; exhausted progha* ni0533; . karane vAlI ( strI ). A (female) ka. pa.8, 23 who respects the 12 vows of a /paDibhaNa. dhA. I. (prati+bhaNa) pratyuttara / monk. " no kappaha niggaMthIe paDimaTThA. mA53. pratyuttara denA; jabAva denA. To viyAe hotae" veya. 5, 23; reply. /paDi-mA. dhA. I. ( prati+mA ) bhA5 pArDi To4, 1536 427 mata 32vI. mApanA; kImata Thaha. paDibhaNanA. strI0 ( pratibhaNana ) sAmorayA rAnA. To measure; to value. 43 te. sAmane javAba denA. Retorting. paDimiNijai. ka. vA0 aNujo0 133; Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDimA] ( 422 ) [ paDiyAikkhiya paDimA.strI. (pratimA) anila vizeSa; | 136368; ova0 38; vivA0 1; su. zrAvakanI agIyAra ane sAdhunI bArI ca0 1,74, 277; paraha. 2, 3, bhatta. paDimA kore. abhigraha vizeSa; zrAvaka kI 86 prava.686; nAyA. dha. -vibhaMga. gyAraha aura sAdhu kI bAraha paDimA zrAdi. tri. ( -vibhA) nuvibhavAnanaSTayayu A particular vow e. g. the 11 ke ta. naSTa-vibhaMgajJAna vAlA. (one ) vows of a layman and 12 of a whogo wrong visual knowledge monk. utta0 2, 43; 31, 1; AyA. is destroyed. bhaga0 11, 6; 2, 5, 1, 143; ova. 16; sama. 11% paDiyaca. saM. kR.a. (pratItya) Mejii32, ThA. 1, 1; uvA* 10, 27, bhaga. samana: pratIti rIna. jAna bUjhakara 2, 1; 6.1 ogha. ni. mA03; aMta. 6, pratIti-vizvAsa karake. Having known; 3, naMdI0 51; vava. 1, 24, 6, 41; sA0 / ___believed. sUya0 1, 6, 25, 5, 33, nAyA* 8; dasa0 10, 1, 12, paDiyattae.he. kR. pa. (prativartitam ) prava0 570; paMcA. 18, 2, (2)oTI- pAchA pakSavAne. pIcha lauTane ke liye: vApisa bhUti; maa||2. citra, prAkRti; mUrti / phirane ke uddezase. For returning. photo; an inage; form. su. ca. veya. 3, 30; 1, 327, 2, 70, 5, 48; aMta0 3, 8, | paDiyamitta na0 ( patitamAtra ) patAta. nAyA. 8 jaM.pa. jIvA0 3, 4. vize. paDate ke sAthahI. Just while falling. 2365, prava. 67.; paMcA0 10, 1; kappa. piM. ni. bhA. 18; 5, 103, -TThiya. tri. (-sthita ) 16. paDiyaraga. puM. (prativaraka) sevA 12nAra; sA5 pratimA viza 29sa. kAusagarUpa / yAya 32nA2. sevA karane vAlA; sevaka; pratimA meM sthita. devoted to a parti. upacAraka; vaiyAvaca karanevAlA. An attencular posture of meditation. dant; a servant; (one) who prava. 1001 performs Vaiyavachcha ( care paDimAraNa. na. (pratimAna ) atimAna; paisA of an ascetic ete.) piM0. ni. 188; porethA paratunI mata 52vI te. pratimAna | paDiyaraNa. na. (praticaraNa) 1055 52 mola; paisa Adi se padArtha kA mola karanA. AvAyanA 42vI te. nirUpaNa karanA; pAloValuation. aNujo* 132, canA. Expostulation; criticism. paDimoya-a tri. (pratimocaka) bhuta - bhogha.ni.83: banA2; chAvanA2. mukta karAne vAlA; chuDAne | paDiyA. strI. (pratijJA)28: dhA295 pratizata vAlA; muktidAtA Emancipator; TaMka; praNa; pratijJA, siddhAnta; saMkalpa. A (one ) who sets free. pAyA0 1, _vow; a resolution. nisI0 3, 5; 2, 6, 102: paDiyA. strI. (paTikA) ne dayAnuM vala. paDiyaM-a.pi. (patita) 59; 5gaye. chabaDI chAba ko DhaMkane kA panna. A cloth girA humA; gira par3A huA bhraSTa. Fallen; to cover a basket aMta. 6, 3; degenerated bhaga. 7, 5, 6, 33: | paDiyAikkhiya. tri. (pratyAkhyAta) 52515,1; nAyA0 1, 2, 7; 15; piM. ni. / bhAra resa; tyAga resa. paccakkhANa kiyA Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDiyA vitta ] huA; vyakta; tyAgA huA. That which is abandoned or renounced. nAyA0 1; bhaga0 2, 13,2; uvA0 8, 250, paDiyAkhitta. tri0 ( pratyAkSipta) niSedha rela. niSeodhita; manA kiyA huA. Prohibited; forbidden nisI0 3, 13: paDiyAgaya. tri0 ( pratyAgata ) pAchA yAvesa. pIchA AyA huA; lauTA huA; pratyAgata. ( One ) come back; returned. nisI0 3, 5; paDiyANA. na. ( paTatAMnaka) ghoDAnA pakSAsunI | nIthenuM parakhA pachI ghor3e kI palAna ke nIce kA vajaH pAthayA A cloth below the saddle of a horse. mahilA hiya paDiyArahiya aMkaNAhiya pahArehiya nAyA0 17; paDiyANiya. na0 ( paTatAnika) thigaDu paibaMda: megasA; joDa. A patch nisI0 1, 48: pADeyAra. puM0 ( pratikAra ) pUrva mana pahale pUrva vidyA-anubhava; upAya; pratiThiyA pUrva karma kA badala; pUrva karma ciparAka anubhava; upAya; pratikriyA The result or requital of previous actions; experience; means; revenge. vize0 2005; sUya0 1, 3, 1, 6; su0 ca0 4, 214; paMcA0 5, 22; paDiyAra. tri0 ( praticAra ) aMga vyApAra; zarIranI hasana vyasana kiyA gayeSTA. zArIrika hala cala; aMga vyApAra- ceSTA. Movement of the body or limbs. (2) pratidvA2; sevA. pratikAra; sevA. requital; service; bhaga0 15, 1; AyA01, 7, 8, 12; - NiviraNa. tri0 ( - nirviNa ) upAya se |zvAthI meha pAbhela. upaya- sevA karane se kheda prApta - khinna gloomy or exhausted "" ( 423 ) dd [ parUiva through service. vivA0 8; paDiyAraga. puM0 ( praticAraka ) parivAra se varga parivAra, sevaka varga; parijana Attendants. vivA0 1; paDiyAriyA. strI0 ( praticArikA ) hAsI. dAsI; lauDI; cerI. A maid-servant. nira0 1, 19 paDiraha. puM0 ( pratiratha ) rathanI - rAme ratha. ratha ke sammukha dUsarA ratha; pratiratha. Au opposing chariot. bhaga0 7, 6; paDirUva. tri0 ( pratirUpa pratigataM navaM navaM rUpamiti ) suMdara bhAvanAsu nArane kSaye 2 navuM lAge teyuM sundara dRzya vAlA; dekhane vAle ko pala 2 meM nayA dIkhane vAlA. A picturesque scene; that which is fresh at every moment jaM0 pa05, 115; 3, 4:1, 12; nAyA 0 1 2; 13: bhaga0 11 11 18, 5 rAya0 45; paraha0 2 2; jIvA 0 3, 3; jaM0 pa0 uvA0 2, 112; ova0 (2 ) pratimi paDe tevI sva27 vastu pratibiMba paDane yogya nirmala bastu a reflecting object. kappa0 5, 104, 7, 210; bhaga0 2, 2; nAyA0 1; 5, 6; ( 3 ) bhasato AhAra milatA huA rUpaH sadRzatA; ekarUpatA. & resembling form. nAyA* 8 (4) uttara tarainA bhUta hevatAnA bhIla ghandranu nAma uttara ora ke bhUta devatA ke 2 re indra kA nAma. name of the 2nd Indra of the Bhuta gods of the north. bhaga* 3, 8; 10, 2; pana0 2 ThA0 2, 3; ( 5 ) mAtA bhane pitA senA usane sAya mAtA - pitA donoM ke kula ke yogya. proper for both families of parents. utta0 23, 16; dasA0 10, 3 (6) For Private Personal Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDirUvaga.] ( 424 ) [paDilAbhiya 226% eka paddhati junA vakhatathI cAlI AvatI ___ sarpiNI ke cauthe kulakara kI bI. Wife rIta. zreSTha paddhati, paramparAgata prathA of the 4th Kulkaro in the currIti-rUDha an ancient hence rentpon of decrease. sama. pa. good custom. utta. 1,3; () namune... namUnA. a sample. sUya* 2, 6, | paDilaMbha. bu. (prAtelambha ) ia; sAhAsa. 25; -kAyasaMphAsaNyA. mI. ( -kAya. vinA sAla. prApti; AhArAdika kI prAptisasparzana) 3ye tema zarIra 25 lAbha-labdhi . Attaininent; getting 12 ta. zarIra kA manacAhA sparza. touch of food etc. sya. 2, 5, 32; ing of the body in a manner | paDilad. tri. (pratilabha ) bhesa: H which is pleasing. dasA* 4, 95 rekhA. milAyA humAH prApta kiyA huA. pahisvaga. na.( pratirUpaka ) pratini. Attained; acquired. nAyA* ; prAtabimba; parachAI. Reflection. jaM. bhaga- 15, 1; -sammatta. tri.(-samyapa. 5, 1 4, 73; bhaga07, 1; uvA. sva) ye sampatya bhesaLayu cha ta. 1, 47; (2) tri* nabhunA; tenA napuM. samyaktvavAlA. ( one ) who has namUnA; tadvat ; usake samAna. a sample; attained right-belief. bhaga015,1; similar to it. uvA0 1, 47; VpaDilama. dhA* I.(prati+kha)mesa; paDirUvannu. tri. (pratirUpaza) yo5 vinaya. H 429. milAnA: prApta karanA. To maryAdA jANanAra; UMcata pratipatti jANu acquire; to get. nA2. yogya vinaya-maryAdA jAnane vAlA; pahilabhAmi. bhaga* 15, 1 ucita prAtapatti-ziSTAcAra kA vettA. (One) paTilabhe. vi. utta. 1,7; who knows proper manuers, paDilAbhada pre* sama. pa. 232: nAyA. formalities, decorum. utta. 23, paDitAbhejA. vi. rAya. 277, paDirUvayA strI0 ( pratirUpatA ) sthapira pahilAbhissAmi. bha. bhaga. 15, 1; kalpAdi sarakhuM apa-ve; aMdhaka upakaraNa parilAbhehatAH saM. kR. nAyA. 14; 16 mAhinA 5292-tyA. sthavira kala mAdi. pahilAbhettA. saM. kR. bhaga0 5, 6; vat rUpa-veSa, adhika upakaraNAdi kA pari. parinAbhitA. saM* kR* bhaga* 5, 6H / hAra-tyAga, A form like a number paDinAbhebhAya ba. kR* bhaga* 5, 1; 9, of an order of saints; renounce 1.8, 6 nAyA* ; 12: 14 ing of many belongings. utta. uvA. 1,646, 163; 26, 2, parilAbhamAna.va. kR. bhaga0 2,5% paDiruvaya. tri. (pratirUpaka ) sa25 25. paDilAbhiya. tri. ( pratinAbhita ) AhAra pAtuM. samAna rUpa vAlA. Similar in pANI herAvela; sAdhu-munine nirdoSa AhAform. bhaga. 15,13 rAhi mApesa. mAhAra pAnI pradatta, sAdhupaDirUvA. nA. (pratirUpA ) yA apasa muni ko nirdoSa pAhAra Adi diyA humA. mizInA yoyA 142nI thI. cAlU ava- (One ) who has received food 15; Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDileha) ( 425 ) [ paDiloma ete; ( one ) who has given | paDilehaNa. na0 (pratilekhana) mA " paDi. pure food to a saint, monk etc.. leha" za6. dekho " paDileha " zabda. vivA0 1; piM. ni. 505; bhaga0 15, 1; | Vide. "paDileha" utta0 26, 29, progha. VpaDileha. dhA. I, II. ( prati+bisva ) ni0 bhA0 3; prava0 570; 568; paDilehaNa karavuM; vastra pAtrAdika vidhi. | paDilehaNA. strI. ( pratilekhanA ) me| pU nevAM-tapAsavAM. paDilehaNa karanA; "paDilehaNa' za6. dekho "parilehava" vana pAtrAdi ko vidhivat dekhanA-nAcanA. zabda. Vide. "paDilehaNa" paNha. 2, 1; To take proper care of dress -pamA. puM0 (-pramAda) patra, pAtra, and utensils etc. ( 2 ) viyA; vagerenuM paDilehaNa karavAmAM pramAda karavo te. mAlAyana 32. vicAra karanA; aAlocanA vana, pAtra Adi kA nirIkSaNa karane meM pramAdakaranA. to think; to analyse. asAvadhAnI ( karanA). negligence in paDilehei-ti. utta0 17, 6; bhaga* 2, 1; taking proper care of dress etc. 5; 12, 1; nAyA0 1 16; uvA. ThA0 6,1; paDilahaNiyA. strI. (pratilekhanikA) tum| paDibehai. nisI0 2, 56; maga. 15, 1; " paDileha" za6. dekho "paDileha' zabda. nAyA. 16 Vide "paTilaha" mogha.ni. bhA. 174; parikhehae. vi. dasa0 5. 1, 37, paDilahA. strI. (pratilekhA ) gum| "pari. parikhehejA. dasa0 8, 17 leha "za6. dekho " parileha " zabda. paribehicae. he* kR0 dasA. 7, 1; Vide "paDileha." utta. 17, 6; 26, parivahitA. saM0 kR. vava. 7, 17; dasa. 16; zrogha. ni. 62; 97; kappa0 1, 60 1, 2, 21, nAyA. 1, bhaga. 2, paDilahittA. tri. (pratilekhayita) vilaya 1; 5: 8,6; utta0 24, 14 12nAra. paDhilehaNa karane vAlA; nirIkSaNa 26, 8, 20; zrAyA. 1,1,6,50, karane vAlA. ( One) who properly parilehaittA. saM. kR. nAyA. 1; 16; inspects dress etc.; an inspecbhaga. 15,18 tor. dasa. 4, 58 parilehehattA. saM. kR. nAyA0 1 16. paDilahiya tri. (pratilekhita) pahie bhaga* 12, 1; rela. paDilehaNa kiyA huA; Alocita. parikhehAe. saM. kR. dasa0 6, 55; AyA* Inspected; circumspected. uvA. 1, 2, 6, 65 1,55, paMcA0 10, 16H parilahiyA. saM0 kR. sUya. 1, 51, , paDilehiyavya. tri. (pratilakhitamya) patidasA0 5, 1, 81 laya 42vAyoya. paDilehaNa karane ke yogya. parilahiya. saM. kR. dasa* 4; uvA0 1, Fit to be inspected or taken 55; care of. kappa0 9, 45; parilehie. saM. kR. sUya0 2, 7, 35, paDiloma. tri. ( pratiloma ) vi06: paDilehamANa. va. kR. zrAyA0 2, 1, pratisa; TuM. viruddha pratikUla; ukhaTA: } viparIta. Opposite; hostile; iniVol. III/54 Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDilomahattA] ( 426 ) [paDivaeNaya mical. rAya. 252; dasA. 9, 11; vize0 verse sense of merit. aNujo. 1305; sama0 30; bhaga0 1, 5, nAyA0 1; 1; ogha. ni. 39prava0 1052; vava. VpaDivaca. dhA* 1 (prativac ) ; 10, 1; jaM. pa. ka. pa. 1, 56; kappa. sAbhumosayuH kahanA; sAmane bolanA. To 5, 111, speak; to retort paDilomahattA. saM* kR0 a0 (pratilomAyatvA) paDivakkhAmi. bha. sUya* 1, 116; pratinazana pratipakSI manApAna. pratikUla paDivajjamANaya. tri. ( pratipadyamAnaka ) karakA pratipakSI banAkara. Having made akSaya tA; svAArato. grahaNa karatA hu pA; an opponent or adversary. ThA. ! svIkAra karatA huA. Accepting; ad. mitting. He 5, 5; 3, ; paDiloma-paDilomeNa. a. (pratiloma-prati. paDivAjjima. tri. (pratipasa) khomena) GET baTuM. ulaTa ulaTa; vipa. aresa; svIrekha. prahIta; svIkRta. AcrIta. Opposite; contrary. rAya. cepted; admitted. su. ca. 1, 165 267; nAyA. 7 paDilomaga. tri. (pratilomaka) viparIta paDivajjiyavva. tri. ( pratipattavya ) vI. pratisa. viparIta;viruddhaH pratikUla Hos. 2vA yoya. svIkAra karane yogya; grAhyaH grahaNa tile; inverted; adverse. bhaga0 / karane ke yogya. Fit to be accepted; taken. utta0 32, 5, paDivaMsaga. puM0 ( prativaMzaka ) parAnI paDivajjeyavya. tri. ( pratipattavya ) / vaye ratI gAvelI yAMsanI 450. pAMjare "parivajiyavya" za6. dekho "paDijike bIca meM biThAI huI phiratI bAsakI kImaDI. yavva"zabda, Vide. "paDivajiyamba" A moving bamboo stick fixed uvA. 1, 86; inside a cage (2) mA yAMsa 2 parighaDiya. tri. (pratipatina) yAbI gayesa. mAgAsa pAsa. khaDe bAMsa para rakhA hubhA punaH girA humA; bhraSTaH cAlata Fallen; zrADA bosa. 8 horizontal bamboo degraded bhaga. 11, 9; placed on vertical bamboos. parivaraNa. tri.(pratipana) Asa thayeTu prApta jIvA0 3, 4; rAya. 100 milA huA. Acquired; obtained. paDivakkha. puM0 ( pratipakSa) lApakSa prati. bhaga* 2, 1, 5, 1, 10, 2; nAyA..;; 4. pratipakSaH sAmanevAlA pakSa vipakSa An 8; 13, pAyA. 1, 1, 3, 18:1, 4, 2, adverse or hostile party. glo 133; ova0 15; yava. 6, 41; 10,": 4, 1; vize0 31; pi. ni. bhA0 2; cau0 paDivaeNaga. tri. ( pratipatraka ) 2vIrekha: 26; paMcA0 1, 36: su. ca. 1, 326 8. prala rekha. svIkRta; grahIta. Accepted: 35.: panna. 5: -patra na0 (-pada) Sal taken. bhaga0 1, 8; nAyA. 15: pANu 56, 156 a yAj 56. paDivaraNaya. tri. ( pratipanaka ) me| ulaTe guNa vAlA pada, pratipakSI arthavAlA | "paDivaNNaga" za dekho "paDivaNyAga" zabda a wor of opposite or ad. | zabda. Vide. 'paDivaeNaga' bhaga0 6,1; Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDivatti] ( 427 ) [ paDivA paDivatti. strI. (pratipatti) prAma-4-nA etc. through two or more Adi vinaya vidhi sevA lati. praNAma- means like condition etc. vandanA Adi vinaya vidhi; sevA bhakti. Ser. ka. gaM. 1, 7; vice, attendance, salutation paDivattiya. puM0 (pratipattika) sabhyapathA etc. utta. 23,16; aNujo0 58: na yA. paDIne vaLI bIjI vAra samyakatva pAmanAra 8, cau0 1; vize0 603; (2) mA 12, 75. samyaktva se bhraSTa hokara punaH dUsarI 2vii|2. aMgIkAra; svIkAra. acceptance; cAra samyaktva prApta karane vAlA jIva. A admission uvA0 2, 113: utta0 26, soul which again attains right 8; (3)vyA pAya' 523 matAntara. belief after once falling from it. dravyAdika padArtha viSayaka matAntara patra. 3: another theory or opinion | paDibanna. tri0 (pratipakSa) 253|relaa; mIabout substances etc sama. pa. 4 // 2 resa. svIkRta; aMgIkRta. Accepted; 168; sU0 5.1; (4) anubhavayI yatI admitted. uvA0 2, 113; (2) prAta pratIti-nizcaya. anubhava dvArA prApta pratIti- yayesa; pAmela. prApta; pAyA huA; milA humA. nivaya-vizvAsa. confidence due to Obtained; got; received. bhatta. experience; faith vize0 230: ka0 | 160; gaM0 1, 7 (5 ) 426; kRtya karanI; kRtya; | paDivayA. bI. ( prasipad ) 573; mema. kArya: kAma. action; deed. "kassakA.. pratipadA; paDavAM; ekam. The 1st date vivAya parivattI pauMjigvA" rAya0 277, of a lunar fortnight. prava* 1570, paMcA0 1, 4, 5, 26 (1) 2: meha. paMcA0 16, 11 prakAra; bheda; Ati variety; class; //paDivaha thA. I. (prati+vaD) na kind. bhogha* ni* 250; (0) pAhi. 29; nirvAha 23.. vahana karanA; sahanAH 612, 2. jIvAdidvAra prakaraNa. an nirvAha-gujara karanA. To carry; to eutrance or access to a soul, endure; to subsist. a topio... gaM. 1, (0) 5.. parivahati. nAyA. 5, patti; linenA upapatti; yukti; ghaTanA | paDiSaya. puM0 (pratipatha) mA 22; gal reasoning, argument. naMdI. 45 bhAga. ulaTA rAstA; beDhaba mArga. A (.)prApti; AIH. prApti; lAbha. acqui | cross-way; an opposite way. sition; profit. paMcA06, 2; prava0554 utta0 27, 6 -samAsa. puM0 na0 (-samAsa ) zrutaH | paDivaya.strI. (prtipd-prtipcupkrmyte| sAnanA me 2gati mAhiye yAra | 'nayeti) 57 mema. pratipadA; ekam. hArathI yatuM 56.nu sAna. zruta / The 1st date of a lunar fort. jJAna kA eka prakAra: gati prAdi do cAra dvA| night. sU0 50 10; jaM. pa. 7, 152; se prApta jIvAdi padArtha kA jJAna. a variety | paDivA. pu. (pratipAta) pavijJAnanA of scriptural knowledge; know. I baas-ghttaa| thAya te. avadhijJAna kA hAsaledge of substances like soul | ghaTI-kamI. Decrease of a limited Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDivAi] ( 428 ) [ paDivUha knowledge. vize0 710; vinAza 523); sa 52vI. vinAza karanA; paDivAi. tri. ( prAtipAtina ) pAnA 25. nAza karanA; dhvaMsa karanA. To destroy; bhAva vAluM; AvIne jatuM rahe tevuM; avadhi to annihilate. jJAnanA me . girane ke svabhAvavAlA; patividdhaMsei. sUya. 2,2, 207 patanazIla; Akarake jAnevAlA; avadhi / | paDiviraya. tri. (prativirata) sAvadhagayA jJAna kA eka bheda. Having a ten. nita yayesa. sAvadya yogase nivRtta; sAvadha dency to fall; passing; a varie- yoga se virata. Ceasing from Savaty of limited knowledge. ThA0 2, _dya ( involving sin ) contem 1; naMdI0 5; panna. 1; 33; ka. gaM0 1.8; plation. sama0 30 dasA. 6, 17, 10. paDivAya. puM0 (pratipAd) 57pAyo; vert vava.3, 13; mAhinA pAyA nAye zapayAno sAno paDivisajja. dhA. II. (prati+vi+maja ) 3331. TakA; palaMga Adi ke pAyoM ke nIce 201 mA5vI; vihAya 42. AjJA denA; rakhane kA lakaDI kA TukaDA. A prop; bidA denA; chuTTI majUra karanA; ravAnA karanA; a block of wood kept under bhejanA. To permit; to grant the legs of a cot. rAya. 161; leave; to bid farewell. paDivAlamANa va. kR. tri. (pratipAlayat) paDivisajei. ova0 28; nAyA. 1, 3, 7; tu'; netu . dekhatAhu prAH rAha johatA 8; 14; 16, bhaga0 11, 11; jaM. hudhA. Waiting; expecting. nAyA. pa0 3, 43; 51; 38; 16; vivA. 3, paDivisaje. prA.dasA. 101 paDivAsudeva. pu. ( prativAsudeva ) me trA pADevisajeittA. sa. kR. nAyA. 8; bhaga. khaMDanuM rAjya karatAM vAsudevane hAthe mare ne tene rAjya vAsudeva kare te prativAsudeva. 1 paDivisajittA, nira. 1, 1; jo tIno khaMDoM kA rAjya karane vAle ko / pAMDAvasAjjaya. ni. (prAtAMvasAjata) 4814 mArakara usake sthAna para rAjya kare vaha prati. sa. bidA kiyA huA; bhejA hudhA. Des. vAsudeva. Prati Vasudeva; ( one ) __patched; sent away. nAyA. 1; who rules the three continents paDivisesa. tri. ( prativizeSa ) vizeSa. after slaying the ruling Vasu. adhi. savizeSa-atizaya. Extradeva. jIvA. 3, 4, prava0 48; ordinary; special. vize0 52; paDivijjA strI0( pratividyA ) vidhAnI 24Ame pADavuttayA. strI. ( pratyuktatA ) pratyuttara. vidyA-mAraNa mohana vagerenI hAme tevI pratyuttara; javAba. A reply; an answer. vidhA yA te. pratividyA-pratiyogI bhaga. 11, 11; vidyA-mAraNa, mohana prAdi ke sAmane usI | paDivUha. na0 ( prativyUha ) zatrunI kAme prakAra kI viruddha vidyA kA prayoga. A re 1142 vAnI sA. zatru ke sanmukha talisting black magic. piM. ni. senA ko sajAne kI yukti-kalA.. The 467 art of arranging an army in V paDivisa. dhA. II. (prati + vi+dhvaMsa) front of an enemy nAyA0 1; Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDisaMkhiya] / 426 ) [paDi-saM-hara paDisakhiya. sa. kR. a. ( pratisakSipya ) austerity of self-restraint; the jumaH " paDisakhiviyA " za6. dekhA annihilation of the objects of " paDisakhiviyA" zabda. Vide. " paDi. the senses and passions. bhaga. saMkhiviyA " bhaga0 16, 3; 25, 7 zrAva. 16 ThA6,1B paDisakhiviyA. saM. kR.a. (pratisaMkSipya)paDisaMveda. dhA. II. (prati+sama+vid ) muThaThImAM saMkSepa karIne; muThaThImAM laIne . ] anusAra 423; bhoga. anubhava karanA; rAjIna. muTThI meM dabAkara-rakhakara-lekara. bhoganA. To experience. Contracting or keeping in a paDisaMvedei. prAyA. 1, 1, 1, 6; bhaga. fist. bhaga0 14, 7 1, 7, 5, 6, 7, 6, 18,5; VpIDasaMjala. dhA* I. (prati+sama+jvala ) paDisaMvedayai-ti. bhaga0 5, 3; dasa0 10, binu 41 42. krodha bhar3akAnA; gussa kA taraha denA. To excite anger. paDisaMvedaei. nAyA. 15, pahisaMjalijAsi. ka. vA. pAyA0 1, 4, paDisaMvedaMti. sUya0 2, 1, 40; 3, 136 paDisaMvedeti. maga. 10, 3, 20, 1; paDisaMta. tri. (prAtazAnta ) zAMta yesa. paDisaMvedamo. bhaga0 16, 3, 20, 1; zAnti prApta; zAnta. Calrned; paci. VpaDisaMsAdha. dhA* I. (prati+sama+sAdh) fied. jaM. 50 5, 115; sa42 423. satkAra karanA; Adara karanA V parisaMdhA. dhA* I. ( prati+sama+dhA ) / To welcome; to show respect yo; sAdha. yojanA karanA; sAdhanA | or hospitality. jopanA. To arrange: to join. paDisaMsAhahi. A. nAyA. 14; paDisaMdhae. utta0 27, 1: mahA. pa. 7 DisaMsAhaNayA. strI0 ( prati saMsAdhana ) paDisaMdhAyajA. vi. bhaga. 14,8 / 57vA yAsayu; dadhInana // te. pIka 2 pADesaMdhAya. saM.kR. sUya. 2, 2, 26: calanA; lAMghakara ke na jAnA Following; paDisalINa. tri. (pratisallIna ) yona going without transgressing. niyamamAM rAkho ekAntamAM raheluM; IdriyA | bhaga. 25, 7; Ava. 20; dina nikala nA2. indriyoMkA vaza meM /paDisaMhara. dhA* I. ( prati + sam + hR ) rakhakara ekAnta meM rahA huA; indriya nigraha saMkocavuM ekatra karavuM pAchuM kheMcI levuM. karane vAlA; ekAnta vAsI-jitendriya. One saMkocanA; ekatra karanA; pIcha kI ora khIMca. living alone having controlled war. To contract; to gather up;. his senses: (one) who controls | to drag back. his senses. utta0 11, 13; dasa0 3, paDi harejA. vi. sUya. 1, 7, 20; 10; ThA0 4, 2, 5, 2H / /paDi-saM-hara. dhA0 I. (prati+sama+ha) pADesalINayA. mI. (pratisallona ) pratisa. pAthu meyI pusaMsa. pIcheko ora lIne tapa; indriyanA viSaye ane kAne khIMca lenA; saMkalana-saMkucana karanA. To saya 323. pratisaMlIna tapa; indriyoM ke viSayoM draw back; to contract. tathA kaSAyoM kA kSaya karanA-miTAnA. An | paDisAharai-ti. bhova0 12; jIvA0 3, Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDisiDiya] ( 430 ) [ paDisuNa 4; nAyA. 8; sama08; bhaga* 3, / body. vize0 3316 1; 2,15,1; V paDisADa. dhA* I. (prati+zATa ) mAma paDisAharaMti. sUya. 2, 2, 81; jaM. pa. tema pAnIye 22.jyoM tyoM jidhara udhara girAnAH nIca girAnA, khirAnA, bikhepaDisamAhare. vidhi. dasa08, 15; ranA. To scatter; to cause to fall pahisAharAbhi. bhaga* 3, 2; below. paDisAhariyA. ja. pa. bhaga0 14, 7, padisADiva. vi. dasa0 5, 1, 28; 16,3; paDisADittae. he. kR. bhaga0 6, 1; paDisAharitA. saM. kR. bhaga0 3, 2; paDisAraNA. strI. (pratismAraNa) mIntt pADasAharettA. saM.kR. rAya* 65%; matanI nin| 12vIta. dUsaroM ke mata kI paDisAharittae. he. kR. bhaga0 11, 10; / nindA. Act of censuring an. paDisAharamANa. va. kR. rAya. 72; ja. other's creed. bhaga. 15, 1: pa. 5, 117 paDisAharaNa. na. (pratisaMhAra ) sabhI paMDisaDiya. tri. (pratizaTita ) bharI yu. le; pAchu bhayo . saMkalana karalenAH girakara paDA hubhA; girA humA; khirA huA. pIcha sameTa-khIMca lenA. Gathering Fallen off. bhaga. 11, 9: 16, 4; up; dragging back: retracting. nAyA0 6; 11; piM.ni. 514, piM0 ni0 466; bhA0 3, 2, 15, 1; paDisata. puM0 ( pratizatru) prati pakSI; duzmana.. paDisiddha. tri. (pratiSiddha) niSedha 2. vipakSI; duzmana; zatruH vairI. An adver. niSiddhaH manAkiyAhumA. Prohibitted; sary; an enemy. bhaga. 5,5: forbidden. paMcA. 6. 31 bhatta0104; V paDisara. dhA. II. (prati + sU) zikSA paDisura puM. (pratizruti ) pratizruti-5. 12vI. zikSA karanA; dagaDa danA. To pu. dvIpanA eravata kSetramAM AgAmI utsapi nish. (2) nrel niMdA karanA. mAyanA28 mAsa 42. pratizruti-AgAmI to censure. utsapiNI meM jabUdvIpa ke airavata kSetra meM hone paDisAreti. bhaga0 15, 1; vAle veM kulakara. Pratisruti, the paDisAreha. a. bhaga* 15, 1; 9th Kulakar to be born in the paDisAremo.ha. kR. bhaga0 15.1%B Airavata region of Jambu pavisarijamANa. va. kR. bhaga0 15, 1; Dvipa. sama. pa. 241: paDisADaNa. na. ( pratizATana ) parizATana |V paDisuNa. dhA. II. ( prati +7) sinnAmanuM kAraNa AdArika zarIrane choDatAM laghu; sayamA sayuM; pUsa 42. sunanA; cheTalA samayamAM sarvathA te pudgalone tyAga dhyAna denA; svIkAra karanA. To accept; 12vA te. audArika zarIra ko choDate hura to hear; to notice. antima samaya meM pudgaloM kA ekAnta tyAga. paDisuNei-ti. zrova* 30: bhaga. 1 33; A wholesale renouncement nAyA. 1, 5, 8, 10, 1419 of the molecules at the end nisI. 1, 5, rAya. 28 while leaving off a physical / parisuNati. bhova* 36; bhaga* 2, 5:3, Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAusuraNa] ( 431 ) [ paDisevaNA 1. 7, 9 10, 12, 1; nAyA. the sun; the image of another 1;8; 17, dasA. 10, 1; sun seen infront of the sun. parisuti nAyA.. 3: rAya0 28; aNujo. 127; bhaga.3,7, jIvA. 3, 3, parisuyami. nAyA0 5; bhaga0 15, 1; paDisega. puM. (pratiSaka) nAnI anu. paDisuNeha. dasa. 6. 2, 20; damA0 10, | mA1255. nAsikA ke bhItara kA zrAvaraNa. A nasal membrane; (2) namanI paDisuNejjA. dasA0 10, 3; nAyeno bhAga nakha ke nIce kA bhAga. pADAyattae.he.kR. dasA. 10,3, lower portion of a nail. rAya. parisuNeitA. saM0 kR* bhaga0 7, 6; naayaa| 1; 3, 5, 7, 8: 12: 14; 16 paDisenjA. strI. (pratizayyA) uttara zapyA. jaM. pa. 5, 120: uttara zayyA-bichaunA. A death bed. parisuNettA. saM. kR. dasA.10.1, bhaga. bhaga* 11, 11, ___5., 10, 11, 11: paDiseya. pu. ( pratiSeka ) namanI nAyanA parisumittA. saM0 kR* bhaga0 2, 5: dasA. mAsa nakha ke nIca kA bhAga. Lower 10, 1; portion of a nail. jIvA0 3, 4, parisugaMtitA saM0 kR. bhA. 3, 1; paDiseva. pA.1. ( prati+seva ) seva parisucaMtitA. bhaga0 15, 1; sevana 52; sevana karanA. To enjoy; parisabamAla. va. kR. pi. ni. 102 to take. pani na. (pratizravaNa) nibhayanA pahisave vi. AyA. 1, 4, 5; vava. 2vii||2. nimaMtraNa kI svIkRti. Accept. 1, 163, 12 13, ance of an invitation pi. ni. paDisevejA, vi. bhaga. 25, 15. 116. paDisevamANa. va. kR. sama* 21; sUya0 2, paDisuNittAra. tri. (pratimota) in 6,8; bhaga. 25, 6, dasA02, 3, nAra. zrItA; sunane vAlA. A hearer; paDisavittA, saM. kR. bhaga010, 2; vava.1, audience. dasA. 3. 20; 21; 1; 35; nisI0 2., 10; 11; paDisutti. puM. (pratizruti ) mI sAnu / paDisevaNa. na0 ( pratisevana ) sevana 42 nAma. dUmare kulakara kA nAma. Name of/ seya. sevana karanA; kAma meM lAnA. the 2nd Kulakara. jaM.pa. | Enjoying; using; taking. 18 paDisuya. puM0 ( pratizruta ) pratipani / ni. 65, veya. 5,713 547 he. pratidhvani, guMja. Echo | paDisevaNA. zrI. na. ( pratisevana) hopana rAya. 4. (2) tri0 sAmane sunaa| sepana, saMyamamA hapa am4 doSoM kA huA. heard nAyA. 5; sevana; saMyama ko dUSita karane kA paDisUra. puM.( pratisUrya) sUnI samAna kArya Incurring of a fault; con. sUrya hemAya te; sUrya pratini. sUrya ke | taminating self-restraint. ThA. 4, sAmane dUpare sUrya kA dikhAI devA; sUrya ko 1; bhaga* 21, 5%B.; prava0 73 -ku. parasAI -pratinimba The reflection of | sIla puM0 (-kuzIta) Sa sAvAyA Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDisevaya] [pADasoya yayera zIta; niyahAnI meM prA2. doSa paDisehaMti. sUya0 1, 11, 20; nAyA08; lagAne ke kAraNa utpanna kuzIla niyaMThA kA paDisehae. vi. dasa0 1, 2, 4, eka prakAra. degraded through in- paDisahitthA. bhaga0 7, 1 curring fault by a saint; a va. paDhisehittA. saM0 kR. nAyA. 16; nisI0 riety of Niyantha. bhaga0 25, 6; paDisevaya. puM0 (pratisevaka) saMyamatA vire- paDiseheittA. saM. kR. nAyA. 18 43 parnu sevana 32nA2. saMyama kA virodhI; paDisehauM. saM. kR. vize0 3117; doSoM kA sevana karane vAlA. An oppo- paTisAhittae. he. kR. vivA0 7, jaM. 50 nent of self-restraint; (one ) 3, 58 who incurs faults. bhaga0 25, 67, paDisahijjai. ka. vA. vivA0 5; paDisevA. strI0 ( pratisevA ) mAyA bhI | paDiseha. puM0 ( pratiSedha ) niSedha; manA. AhArAdinuM sevana karavAthI doSa lagAve niSedha; manAI; nAhI. Prohibition; te; saMyamanI virAdhanA. mAhArAdi ke sevana negation. bhaga. 40, 1; piM.ni. bhA. rUpI doSoM kA lagAnAH saMyama kI virAdhanA 32; piM. ni. 507; jIvA0 1; pana06 bhaMga. Accruing of a fault due prava. 14; 486; 1111%39 paMcA. 2, 27, to an enjoyment of food etc., 4. 37, 5, 20; 11,8; which involves sin; transgres. paDisehapra. tri. (pratiSedhaka ) pratiSedha 42. sion of self-restraint. " mUluttara nA2; nA2. pratiSedha karane vAlA; manA guNavisayA paDisevA sevae pulAe ya " karane vAlA: rokane vAlA. Prohibitor; prava. 736, piM.ni.112; preventive. ja. pa. paDisevi. tri.(pratisevin ) deSanA sevanAra. doSoM kA sevana karane vAlA. ( One ) paDisahiya. tri. (pratiSiddha) pratiSedha reyaH bhnaa| 2. pratiSiddhaH niSiddha; manA kiyA who enjoys a fault. utta0 36, huzrA; nivArita. Forbidden; prohi. 264; vava. 2, 22, paDiseviya. tri. (pratisevita) sevana resa; bitted; negated. dasa* 5, 2, 13; nAyA0 16; 18; utta0 15, 11; prava0 mAgavela. sevana kiyA huzrA; sahA huA; 1188 bhogA hubhA. Enjoyed; endured. paDisehi-he-yavva. tri. ( pratiSiddhavya ) bhaga. 8, 6; rAya. 263; ja. pa. kalpa. manAI karavA yogya niSedha karavA gya. 5, 120, VpaDisaha. dhA* I, II. (prati +Si ) niSedha-yogya; nivAraNa -yogyaH manA karane ke pratiSedha-niSedha kare; aTakAvavuM; zekavuM lAyaka. Fit to be prohibitted; pratiSedha-niSedha-manA karanA; aTakAnA; set aside. bhaga. 1, 3, 2, 10, 5, 7; rokanA. To prohibit; to check; to 6, 3, 4,24, 20% stop. paDisoya. na. (pratizrotra)jananI sanbhu5. paDisahae. utta0 25, 6; kAna-karNa ke sAmane. Before the ear. paDisehei. nAyA0 16, 18%; bhaga. 6,33 Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDisoya ] ( 433 ) [paDihAriyA paDisoya. na. (pratimotas ) khA, 52; niSedha. bhaTakAva; niSedha. Hinderance; pravAnI hAre. sAmane kA bahAva-bahAva ke prohibition. ogha. ni. 11.; sAmane pravAha ke viruddha. An opposite paDihattha. tri. ( * ) paripUSya, maredu, current; opposite to a current. | ____ . paripUrNa; bharA huA; adhika pUrNa. bhaga. 5, 7, aNujo0 134; nAyA. 1, Full; filled up; excessive. rAya. utta. 14, 33;-gAmi. tri. (-gAmin) 81; 111; jaM. pa. pravAha sAme-sAme pUre yAlanA2. pravAha ke | paDihatthaga. tri. (pratihastaka) aresuM. bharA viruddha-sAmane kI tarapha jAne vAlA. (one) hubhA; pUrNa. Full; complete. jIvA03; who goes against a current paDiya. tri. (pratihata ) | Be; " junI va haMso paDisoyagAmi " utta. 25 mAsa. pIche haTAe hue: skhalita 14, 33, -cAri. tri. (-ghArin) -sthAna bhraSTa kiye hue. Turned back; pAyInA pravAha sAme yAsanA2. pAnI ke stumbled; fallen. jaM. 10 3, 53; pravAha ke sAmane jAne-calane vAlA. (one) utta0 36,56; bhaga0 7, 2,15, 1, 17, who walks or swims against a 2; nAyA08; dasa0 4; prava0 463, zrAva. current of water. ThA0 4,4; paDissutra. tri. ( pratikRta) khIra / paDihANa. puM. (pratidhAna)yittanI tA. apUrva resu. svIkRta; kabUla-maMjUra kiyA | citta kI ekAgratA. Concentration. hudhA. Accepted; admitted. jaM. pa* 2, 27; utta0 26, 6; | paDihANavaMta.tri. (pratimAnavat) pratimAVpaDihaNa. dhA* I, II. (prati+han) ; / pAnI Adi buddhivAnA. pratibhA-utpAtabhArayu; mApuM. hanana karanA; mAranA; / kI buddhi vAlA. Ready-witted; inbhaTakAnA. To slay; to check. ___telligent. sUya0 1, 13, 136 parihaNai-ti. bhaga* 16, 5; 18, 7, 8, paDihANavaMta. tri. (pravidhAnavat ) me paDihaNei. su. ca. 3,6; yittavANu ekAgra citta vAlA. ( One) paDihaNati. bhaga0 8,7; concentrated. utta. 16, 14; parihaNaittA. saM. kR. bhaga* 18, 78% paDihAya.. (pratighAta) pratiyAta-prati. paDihaNittae.he. kR. bhaga. 7,1) 4-4rayata. pratighAta; pratibandha, aTa. paDihaNettA. saM. kR. bhaga*8,7, kAva; ikAvaTa. An obstruction; hin. paDihANatA. saM0 kR* dasA. 3, 25; derance; a counter blow. ThA. VpaDihaNa. dhA* I. (prati+han ) nusA 1,1; " parihaNa " dhAtu. dekho " paDihaNa" | paDihAra. puM. (pratihAra) 625sa. dvArapAla; dhAtu. Vide. "paDihaya" jyoDhIvAna; pratihArI. Adoor-keeper. parihammati. jIvA. 3,4; nAyA* 5; su* ca0 2, 7. paDihammihiti. nAyA. 1; paDihAriyA. strI. ( pratihArakA ) sI. paDihammissAi. bha10 11, 11 // dAsI; paricArikA. A maid-servant; paDihaNaNa. na. (pratihanana) sapata;/ an attendant. bhaga0 11, 11; VoL, us/55. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDI ] ( 434 ) paDINa. puM0 [strI0 ( pratIcIna ) pazcimI aheza; pazcima-hiyA. pazcimI pradeza; pazcima dizA. Western region; the west. AAyA0 1, 6, 5, 134; bhaga0 5, 1; 10, 1, 25, 3; nAyA : rAya0 102; jaM0 pa0 jIvA * 1; dasA0 6, 34; sU0 pa0 1: jaM0 pa0 1 10 - abhimuha. tri0 (-abhimukha ) pazcimanI sanmupa pazcima kI ora. infront of western direction. dasA0 7, 1; AyaMta. tri. ( - Ayata ) pUrva pazcime jhAM pUrva pazcima lambAAyata. enlongated towards the east and west. bhaga0 16, 6; - vA. puM0 (-vAta ) pazcimI vAyupavana pazcimI vAyu-pavana a western wind. ThA05, 3, 7, 1; paDa. tri0 (paTu) ziyAra; yatura; yAvA. hozi yAra; catura; cAlAka Skilful; adopt; clever. jaM0 pa0 4, 115; bhova0 320 bhaga0 6, 33; nAyA0 8; su0 ca0 2, 587; ka0 pa0 2, 5 kappa 2, 13; 3, 43: panna0 2; gaDaha. puM0 (-paTaha ) suMdara Dhola. suMdara Dhola. & beautiful drum, kappa0 2, 13: padukkhava. puM0 ( pratyutkSepa) dosa, sA vagere gAyanopayogI vaadyne| zabda Dholaka, majIre Adi gAyanopayogI vAdyoM kA zabda. The notes of a drum or coppermusical instruments. ( 2 ) nAthanArInA pgne| hm| nartikA ke padakA prahAra; nAcane vAlI ke pairoM ko Thumaka. the steps of & dancer. aNujo0 128; pahuzza. saM0 kR0 a0 ( pratItya ) khAzrIne; khAza sahane avasajAne; apekSA. lekara; AdhAra se; apekSA se. Having taken a shelter zrAzraya or support. utta0 36 aNujo 0 3 ThA0 4, 1 76; sama0 14; sU0 1, 5, 1, 4: bhaga0 1, 19; 3, 35, 26, 37, 3788, 7, 10, 12, 5; 13, 4; 16, 1; 10, 8 25, 26: vize0 538; piM0 ni0 134 : 158; nisI0 8, 14; dasA0 7, 1; nadI0 42; jaM0 pa0 pana0 2 8 11; prava0 898; *gig. a. (aftefe) 426-4iss gAya bhaiMsa. bAMjha gAya yA bhaiMsa, A barren cow or she-buffalo. zragha0 ni087; paDapaNa. tri0 ( pratyutpanna) vidyamAna; vartamAna [ paDupanna anu. vidyamAna sAmprata samaya kA; Adhunika. Extant; present; modern. jaM0 pa0 7, 137, bhaga0 1 141586 14, 4: panna* 11, nisI0 10 0; (2) zuara rena guNita. multiplied. pana0 12; - di. tri0 ( - naMdina) ne maLe tenA upara mAna bhAnanAra, jo kucha mila jAya usI para saMtoSa manAne vAlA. (one) who is contented with what he gets. ThA0 4, 2; - viNA si. tri0 (-vinAzaka ) vartamAna ase prApta vastuno nAtha 22. vartamAna samaya meM prApta vastu kA nAza karane vAlA. ( one ) who destroys things got in the present. ThA0 2, 4, 39 "" " paDapanna. tri0 ( pratyutpana ) jnubhe| " paDuparAya 6. dekho paDapaNNa zabda. Vide. "paDuparasa utta0 29, 12; AyA0 1, 4, 1, 126; progha0 ni0 52; uvA0 7, 187; -vayaNa na0 (-vacana ) cAlu kALanuM vacana; va mAna-kALa vAcaka- tribhakti atyaya sAmprata vartamAna kAla kA vacana; vartamAna-kAla vAcaka-vibhakti pratyaya. a word of the present or mo. For Private Personal Use Only " Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pappavAiya ( 435 ) [ paDhama dern tines; a present-tense ghane dadhi vagerenuM valaya je ratnaprabhA vagere termination or conjugational pRthvInI sarva dizA ane vidizAmAM vyava sign. ThA0 3,4; bhAyA0 2, 4, 1, 132; / sthita the. ghanAdadhi prAdi kA valaya, jo ratna. pahuppavAiya. tri. (pratyupavAdita) pAtra prabhAdi pRthvI kI sarva dizAoM aura vidi. 43. bAjA bajAyA hubhA. ( One ) | zAmoM meM vyavasthita hai. the girdle of who has played upon musical | Ghanodadhi which is encircl. instruments. ja. pa. 5, 140 ing all the directions and mAyA0 2, 0170%; nisI* 12, 32 / angular directions of the earth pAppaemANa. tri. (pratyutpadyamAna ) satA | Ratnaprabha ete pana. 30; guSyatA. guNA karate karate; adhikAdhika utpanna paDoyAra. pu. (pratyupacAra ) dhamanA a5yAra; karate hue. Multiplying and multi pAya. dharma kA upacAra-upAya. The plying. jIvA0 3, 4, means or decorum of religion. paDayara. tri* (paTutara ) atizaya yatu2. bhaga0 15; 1; atizaya catura. Very clever; wiser. | paDola. pu. (paTola) 52varane guch|. paravize* 338 vara(la)kA gucchA . A cluster of ParapaDayA. bI. (paTutA ) yaturAI hoziyArI | _vara ( a kind of fruit). pana. 1: dacatA; caturAI; hoziyArI. Wisdom; paDolA. bI. (paTolA) 471 / 5252nI cleverness; dexterity. vize0514; 3. kar3ave paravala kI bela-latA. A pobhAra. . ( pratyavacAra ) 525AlanA creeper of bitter Paravara ( A sevA-yArI. paripAlana; sevA; cAkarI; ___species of cucumber). pana. 1; naukarI. Nursing: service; atten. VpaDha. dhA. I. (paTha ) saNa, abhyAsa dance.ghoSa.ni. bhA. 35 42. paDhanA abhyAsa karanA. To read; paDochatra. tri. (pratyavaccha) menu to study. DhaMkA huA. Covered. " avihakammata paDhA . su. ca. 4,6% mapaDakhapaDocchace" uvA. 7,218 paDhau. su. ca. 14, 22; paDoyAAra. puM. (pratyavatAra) sabhApatA; paDhA. va. kR. vize0 552; samAveza 423); sA pAsamAvatAra; paDhijai. ka. vA. vize0 10; samAveza karanA; lAgU karanA. A des. / paDhaNa. na. ( paThana) pahana 72j; ae cent; amalgamation; utilizing. | paDhanA; abhyAsa karanA. Reading stu. jaM.pa. 1, 1; bhova. 20; sU050 16; dying. paMcA0 15, 28; vize0 1304; jIvA0 3,3; (2) AvimavabhAvirbhAva; su0 ca0 1, 316 utpatti. birth; existence. ja.pa. | paDhama. tri. (prathama-prathate prasiddho bhavativA) (3) pAtratA 75421. pAtra ke upakaraNa- paDeguM prayabha. pahilA; prathama. First; sAdhana. resources such as pots. . foremost. jaM. 50 7, 132, 2, 30; pi.ni. mA. 28; (4) 135. svarUpa; | 20; ka. gaM. 1, 34; 2, 27, 3, 15, bhAkAra. form. jIvA. 3, 3; (5) uvA. 1,70, dasA. 1, 1, 6, 2, 7,1; Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhama] ( 436 ) [ paDhama pAyA. 2, 4, 1, 132; sama0 8; 37; ThA1, 1; utta0 5, 4,26, 18; aNujo. 56, 129; ova0 22; bhaga. 1, 1, 2, 15; 3, 2, 5, 1;5;7, 1, 12,3,18, 1; 22, 5, 25, 1616, 35, 6; nAyA. 1; 7, 814, 16, 16, dasa0 4, 6, 1%; vize0 10; nisI010, 4553, 12, 36 vivA0 1, nadI stha. 20; veya. 3, 15; 4, 11, 12; nira0 1, 1; prava0 582; 815, kappa. 1, 1; 4, 66, 7, 210; 8; -aMtimaduga. na. ( -antimadvika ) paIso ane ch| ye gurAgA . pUrva ke do aura antima do guNagaNA. first two and last two Gumagani or groups of qualities. ka0gaM0 4, 26; -apaDhama. tri. ( -aprathama) prathama samaya ane aprathama samayanu. prathama tathA aprathama samayakA. of the 1st and last time. bhaga0 35,7-usagama. paM. ( -uddezagamaka ) paDeyA uddezana gabhImadhi2. pahile uddezakA gama-adhikAra the description of the 1st:Uddesa. nisI0 6, 5, 20, 10; bhaga. 25, 2, -karaNa. na0 (-karaNa ) traya 25 paira yathApravRtti nAmanuM prathama karaNa-upayoga vinA karmasthitino kSaya thavA pAme jema nadImAM paDela patthara pANInA pravAhathI ADe avaLo bhaTakavAthI koIka ghATamAM (goLAkAra vigere) Ave che paNa pattharane kAMI bhAna nathI tema jIvAtmA vinA upaga kamane khapAvatAM graMthibheda sudhI AvI pahethe paratu aghi mere nahita. tIna karaNoM meM se yathApravRtti nAmaka prathama karaNaupayoga ke abhAva meM bhI karma-sthiti kA kSaya prApta karane vAlA, yathA nadI meM par3A humA patthara pAnI ke pravAha se Upara nIce giratA huA kisI na kisI-golAdi prAkRti ko dhAraNa kara letA hai paraMtu isakA patthara ko koI vicAra-jJAna nahIM rahatA vaisehI vaha jIvAtmA jo upayoga binAhI karmoM kA kSaya karatA huA graMthibhedaparyaMta to A pahuMce paraMtu graMthibheda na kara sake. the 1st Karana named Yatbapravritti vut of the 3 Karanas ( thought-activity ); that which may be destroying the existence of Karmas in the absence of any utility e.g. a stone falling in a river being rolled hither and thither by the current asguines any shape such as circular etc. but it does not know itself, similarly a soul without utility destroying the Karmas may come to GranthiBheda but may not sever the knot. paMcA0 3, 28: vize0 1207; -kasAya. puM0 ( -kaSAya ) prathama 41 // 4% anatAnusaMdhI SAya. prathama kaSAya; anaMtAnubandhI. kaSAya. the first passion; ever-feeding passions. ka. pa. 2, 42,7,2; ka. ga. 6, 77, -cau. tri.(-catur ) prathamanI yAra (zyA). pahilI cAra lezyA. the first four thought-tints. ka. gaM. 4, 10, -carima. tri. (-gharama) pahelu tathA chesu. prathama tathA antima. first and last. bhaga. 35, 8 -jahanna. tri. (-javanya) prathamanI gadhanya sthiti. pahilI jaghanya sthiti. the first last or lowest stage. ka. pa. 1, 85; -jAma. puM0 (-yAma ) pahesa pahAra. pahilA prahara. the 1st quarter of Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhama] ( 437 ) [ paDhamillu a day. ThA0 3, 2; prava0868; -ThANi. -sama. tri. (-sama) pahelA 4944 tujhya. tri. (-sthAnin ) avyutpanna muzviA .. pahile kaNDaka ke samAna. like the 1st avyutpana buddhivAlA; vaha jisako buddhi | Kandaka. ka. 501 34; -samaya. vyutpanna-jAgRta nahIM huI ho. of an un. | puM0 ( -samaya ) pahalA samaya. pahilA developed; intelligence. paMcA0 / samaya, pUrva kAla. the first time. 16, 6:-TThiI. strI. :(-sthiti ) pahelI ThA0 2, 1; bhaga0 7, 10; ka. pa0 1, 14; sthiti. pUrva sthiti. the first condi. 6, 16; -sutta. na0 (-sUtra ) pahu~ tion. ka. pa. 4, 36; -tiguNa. na. sUtra. pahilI-prathama sUtra. the 1st Su. ( -triguNa) prathama traya guNasthAna. prathama tra. paMcA. 11, 13, ata IUFTIT. the 1st three spi. paDhamaga. tri. (prathamaka ) paDalI. pahilA; ritual stages. ka. gaM. 5, 10, __ prathama. First. vize0 75; -tipalla. puM0 (-vipalya ) paDadA traya paDhamatA. zrI. ( prathamatA ) prathama. 565. pahile tIna palya. the first three prathamaH prathamatA. First; firstly. paMcA0 sacks of corn or measures. 12, 46; ka. gaM. 4, 80; -tilesA. strI. paDhamayA. sro0 ( prathamatA ) paDelApA ( -nilezyA) 59mI ta sazyA. pahilI prathama; prathamatA First; firstly. "tappaTatIna lezyA. the first 3 thought. mayAe " bhaga0 1, 4, 33; uvA0 1, tints. ka. gaM. 4, 26; -~-pAusa. 13; kappa. 3,33 puM. ( -prAvRS ) pahelI yobhAsAnI *tu. pahilI barasAta; varSARtu. the first paDhamA. zrI. (prathamA) pahelI tithi, 5. monsoon or rain. vivA..; pahilI tithi; pratipadA. First day of ---puDhavI. strI0 (-pRthivI) paDelI na27nI both the fortnights of a Hindu 55ii. pahilI naraka kI pRthvI. the first month. bhaga0 12, 6; region of the hell. jIvA0 3, 1; paDhamAlizrA. strI. (prathamAlikA) lakSA-paharANIya. tri. ( -praharAnIta ) pahelImikSA. bhikSA-pahilI bhikSA. Begprathama pahAre mAzehUM. prathama prahara meM lAyA ging of alms for the first time. huA. brought in 1st quarter | ogha.ni. bhA. 40, prava. 815; of a day. pratra. 820; -bandha. pu. paDhamilla. tri0 (prAthamika) paDelAnu pahila kA. (-bandha) pasAsthiti. pahilA sthiti.. First; elementary. bhaga. 2, 3, 5, bandha. the first bond of exis- 24, 12, pha* pa 06, 10; tance. ka0 50 1, 56; -bi. tri. paDhamillaya. tri0 (prAthamika ) / "paDha(-dvitIya) prathama mata mA. pahilA mi" za6. dekho " paDhamisa" zabda. aura dUsarA. 1st and 2nd. ka. gaM. Vide " paDhamilla' bhaga* 7, 2, 4, 6; -vaggaNA. strI. ( -vargaNA ) | paDhamilnua. tri0 (prAthAmika) gumA " paDhapaDelI esa. pahilI vargaNA. the first mita" za6. dekho " paDhamila" zabda. class, arrangement. ka050 1, 30; Vide. " paDhamilla " vize0 1226; Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhi ] ( 438 ) [paNa paDhi. tri. (paThita ) ma. paDhA hubhA. | 55. bhaga0 2, 8; ka. naM. 2, 20, ___Learnt; read. paMcA* 17, 30; -vanna. zrI.(-varNa) 5yara bhI; pAMya paNa. tri. (pazcan ) pAya; samayAvAya 2 vAj. paMcaraMgI, pAMca raMgavAlA. of sa. pAMca, saMkhyAvAcaka zabda. The five colours; ( one ) having number five; 5 bhaga0 6, 8, su*ca. five colours. su. ca0 2, 60.1 prava. 1, 1; ka. gaM0 1, 3, 41, 2, 9, 10 1286 -viggha. na. ( - vighna ) pAMya 26; 2013, 5, 1; -tAlIsa. bI. RnuM saMtarAya ma. pAMca prakAra ke dhaMta. (-catvAriMzat ) pisatAlIsa; 45. paitA- rAya karma. five kinds of Karma in jIsa; 45. forty-five; 45. ova. the form of obstacles or hind20 -tIsa. bI. (-triMzat ) patriIsa, erances. pha. gaM. 5, 35, 35. paitIsa, 35. thirty-five; 35. -vIsa. zrI. ( -viMza) 5yAsa; nAyA0 8; bhaga. 2, 5; 13, 4, ova. 25. paJcIsaH 21. twenty-five; 25. 1. sama* 35; su* ca0 9, 138; utta0 31, 15; bhaga0 2, 8; 12, 7; 13, -nihA. bI. ( -nidrA ) ni, nidrA- 1720,nAyA08 pi. ni0 52. su. nidrA, pracalA, pracalApracalA ane thiyuddhi- ca08, 24; pana0 2, 4; jaM. pa. ka. gaM. nidrA se pAMca nidrA. pAMca taraha kI 2, 5, 6, 60; -saTi. strI. (-paSThi) nIMda. Nidra ( sleep ) of 5 kinds visa; 15. paiMsaTha; 65. sixty five; 65. viz. Nidra, ( sleep ) Nidra- sama0 65: nAyA. 8; ka. gaM. 6, 53, 1, Nidra, (deep-sleep) Prachala, 30-sIi. strI ( - azIti ) payAsI; (drowsiness ) Prachala-Pra. 85. pccaasii| 85. eighty-five; 85. chala, (heavy drowsiness) and ka. gaM. 2, 31 Thipaddhi Nidra ( double | paNa. na. (paNa) senAmanunamA vasonu sleep). ka. gaM. 1, -panna.bI. eka vimAna, devatAnI sthiti egaNIza (-paJcAzat ) 5vyAna, 55. pacapana | sAgaropamanI che, e devatA sADAnava mahine 15. fifty-five; 55. bhaga0 13, 20, zvAcchavAsa le che ene ogaNIza 5; nAyA* 8 sama... pA. , ka. M2 varSabhuSA-bhasA che. naveM deva. gaM0 4, 57; -yAla. bI. (-catvAriMzat ) loka ke eka vimAna kA nAma jisakI Ayu 45, pisatAlIsanI sacyA. paiMtAlIsa " sAgaropama kI hai, yaha devatA sADhe nava 45. the number forty-five; mAsa meM zvAsocchavAsa lete haiM aura inheM 16 45. ka. gaM0.2, 27 -yAlIsa. bI. hajAra varSoM meM sudhA lagatI hai. A cele (-catvAriMzat ) pisatAlIsa; 45. paiMtAlIsa; tial abode of the ninth Deva45. forty-five; 45. ova0 43; sama. loka of this name, the state or 45; utta. 36,58, bhaga* 2,,11,10, condition of this deity is of 25, 30 panna.74 jaM. pa. 3, 47; 1, the nineteen Sagaropmas this 8; -varaNa. bI. ( -paJcAzat ) deity breathes every nine and 5 yAvana; 55. pa vapana; 55. ifty-five; a half months and feels Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNadaNI] ( 436 ) [paNaya hungry after 19 thousand ondit narapati. vanaspati vizeSa ki jisake years. sama. 19; pattoM ke bIca kI gasa najara nahIM AtI. paNadaNI. bI0 ( praNayinI ) premaNa strI | a kind of vegetation whose THI. pyArI strI: prANavAbhA; priyA. central vein of the leaves is A loving wife; a beloved. sU. / not visible. panna. 1; ca. 1, 66; 2, 19 paNatti. strI0 (prajJapti) manAyanI vArnu paNaga. tri. (pazaka) pAMya. paJcaka; pAMca, nAma. dharmanAthajI kI devI kA nAma. Name The group of five. prava0 623; of the wife of Dharmanathaji. 668; vize0 2070; ka. gaM0 68, paMcA0 prada. 378 16; 87; paNapariNatra. puM0 (paMcaprAjJika) tulasapriya. paNaga. puM0 (panaka) Yii; la; ArI. vyantahevanI seta. kutUhala priya vyaMtara. phaphaMda; phUlana. A flower of moss; deva kI eka jAti. A kind of inferfungus. utta0 36, 103; sUya0 2, 3, nal gods fond of curiosities. 18; sama0 21, zrAyA. 1, 7, 6, 222, jaM.. 7, 147, ova. 24 // bhogha* ni. 374; vize* 588; naMdI. paNapanniya. puM. ( pacazika ) kAvyantara 12; veya. 4, 26; dasa. 8, 15, nisI. heyatAnI 16 tamAMnI bhI Md. vANa. 3, 16,0, 21 panna. 1; Ava. 4, 3; vyantara devatA kI 16 jAtiyoM meM se dazamI kampa0 1, 45 (2) DhIlo 65DIyas. jAti. The tenth of the sixteen patalA kauna-kIcakA daladala. mud;mire. species of infernal gods. paraha. jaM.pa.-bahalA. zrI. (-bahulA) yA 1,4; prava0 1145 pANI bhUmi. bahuta kIcavAlI bhUmi. | paNamiya-a. tri. ( praNata) nabheDaM, nAye marshy. or muddy place. bhaga07, | paNI gayeDaM. nata; namA huzrA; nIce kI ora 5;-mahiyA. bI0 (-mRttikA) 5- jhukA huA Bowed down; bent satyata sakSama 2015 mATInA 4. atyaMta down. bhova0 aNujo0 130; bhaga.." sUkSma rajarUpa miTTIke jIva. a being in | paNaya. puM. (panaka) MAYma. phaka the from of very fine particle lIlana-phUlana; varSARtu meM jamIna para va anya of earth. utta. 36, 72, -mattiyA. kaI vastuoM para prAyaH jo hare raMga kI phaphUMda bI0 (-mRttikA ) piNI bhATI. cikanI jamane vAlI eka prakAra kI vanaspati. A miTTI soft and sticky earth. pana | flower of moss; fungus. jaM. 50 paNacciya. tri. (pranartita ) nRtya rekha. 2, 36; pana. 1; jIvA. 3, 3; pi.ni. __ nAcA huA Danced. su. ca* 4, 224; bhA0 25; paNa. tri. (praNaSTa ) nAza pAbheDaM. nAza paNaya. tri. (praNata) matinA vinAta. prAptaH naSTa. Destroyed; ruined. | atinamra, vinIta, Humble; modest; utta0 4, 5; nAyA* 1; jaM0 50 3, 42; | polite. pAyA. 1, 1, 3, 20, 1, 6, -saMdhi. puM0 (-sandhi ) nA 5isinI 2, 183; nAyA. 5-pAsaNa. na. kyA ghaial isii mAtI nayI mevI (-prAsana ) nabhedu-nAyumAsana; bhAMyA Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNaya ] (440 ) [baabhngg pore. nIcA bhAsana; khATa mAcI Adi. a / paNaviha. tri0 ( paMcavidha) pAMya mAranu: low or bent seat. bhaga. 11, 1138 pAMca prakAra kA. Of five kinds or rAya. 136 __varieties. ka. gaM. 1, 3; paNaya. puM0 (prathaya) ne prema. sneha, prema. paNasa. puM0 ( panasa) yasa kSa3. phanasa Affection; friendship. bhaga. , __kA vRkSa A jack-fruit tree. jIvA. 6; nAyA* ; jaM. 50 5, 132, -aM. jali. puM0 (-prAli ) pralaya-premapUra VpaNAma. dhA. I.( pra+nam ) namApa. ala-TAya lete. praNaya-prema pUvarka namAnA. To bend. (2) a59 42 hAtha joDanA; folding of hands arpaNa karanA. to offer. through love or affection. ge paNamai. su. ca. 2, 355; ca0 1, 286 -khinjiya.na. (-khadita) paNAmae. utta0 16,80; praNaya-sneha chatAM kheda-raNa darzAve che. pasAmehi. bhA. nAyA0 16; sneha ke hote hue krodha kA darzAnA. dis. paNAmehitA. saM. kR. nAyA0 15%3 tracted or jilted in love. nAyA09; paNAma. puM. (praNAma) prAbhA nabha712. paNAsa. tri. ( pamcadaza ) 542. paMdraha. praNAma; vaMdana; namaskAra. A bow; salu. Fifteen; 15. vava0 10, 30, 31 327 tation. bhaga. 3, 1; nAyA0 2; 8;; -vAsapariyAga. tri. ( -varSaparyAyaka ) 16. vize. 1; prava.66kappa. 2, 27; 512 varSanI prayAvANI. paMdraha varSoM kI jaM. pa5,115 pravrajyAvAlA, an ascetic who paNAma. tri. ( praNAmaka ) durgati ta25 observes a vow for 15 years, nabhAunAra zahAhi pAMya viSaya. durgati kI vava..., 30, 31, 32; aura jhukAne vAle zabdAdi pAMca viSaya. The paNarasama. puM0(patradazama) 52mA. paMdrahavAM. five objects viz. sound etc. Fifteenth. bhaga. 151, nAyA. 15; leading towards a bad or evil 16 vava. 10,30,31, 35, 32, state. sUya. 1, 2, 2,27; paNarasipA. strI0 (pajadazI) pUnama. paurNimA. Fifteenth day of the bright paNAyaka. puM0 (praNAyaka ) nAya; haranAra. nAyakA agumAH makhiyA. A leader; a half of a lunar month. vava.10,2; chief, paraha. 2,1 paNava puM0 (paNava)mA sArnu pAtra DhAsa. bhAMDoM kA bAjA; Dhola. A musi. | paNAli. puM0 ( praNAli ) zarIra 24sii yA cal instrument of a buffoon; Ant. zarIra ke pramANa kI UMcI lakaDI. & drum. bhaga0 5, 4; ova0 31; A stick of the height of a jIvA0 3, 1; paraha. 2,5; jaM. 50 5, ____body. paraha. 1,3, 112, rAya. 55 paNAsi. tri. (praNAzita ) nAza reguM. paNavariNaya. pu. ( paJcaprAjJika ) zubhA nAza kiyA huA; naSTa. Destroyed, "paNappaNiya' za6. dekho "paNappaNiya" ruined. nAyA. 1; bhaga0 11,11; kappa. zabda. Vide. " paNa paNiya " panna. 2 | 2, 32; Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNidi] [pa-khi-vaDa paNidi. puM0 (paJcendriya ) pAMya 75 pAyA 1; paNha. 2, 4, jAMbA. 3, 3, rAya0 273, 071. pAMca indriya vAlA jIva. A five- -aTTha. puM. ( artha) shmaae| sensed living being. ka. paM0 1,33; mATe. kirAne ke lie. for the sake 49; 2,6; 23; 3, 13, 4, 22; of grocery. dasa0 7, 45, (2) pAte paNidizra. puM0 (paJcendriya ) pAMya diyavAsA saMkaTa veDhI pitAno svArtha siddha karanAra. 71. pAMva indriyavAlA jIva. A five svayaM saMkaToM ko sahana karake svArtha ko siddha sensed living being. ka. gaM. 2, karane vAlA. ( one ) who accom. 33, 5, 67, plishes one's own object after paNijjaNa. na0 (praNayana ) 5ya bhUmi ta25 / suffering difficulties. dasa. 1, 3 adrjte. vadhasthAna kI ora le jAnA. -giha. na. ( -gRha ) rIyANAnuMdharaTaking or leading to a slaugh- huna paMsArI kI dUkAna. shop; a gro. ter house. paNha. 1, 1; cery. nisI0 8, 8, dasA0 10, 1; V pariNa-dhA. dhA. I. (pra+ni+dhA) prati -bhaMDaga. na. ( -bhANDaka) ghAsapore dhAna-buddhimAM dhAraNa karavI; ekAgratA bhAsa. ghI, tela Adi padArtha. trading 12vI.mana meM saMkalpa karanA; ekAgratA karanA. articles,e.g.ghee, oil, etc. nAyA. To concentrate; to pay close 15; -bhUmi. strI. (-bhUmi ) zAyAnI attention to. (2) apekSA rAvI . bhUmi-sthAna. kirAnA mAla becane kI jagaha. apekSA rakhanA. to expect; to hope. a market; a place for buying pabihAya. uvA. 7, 192; bhaga0 13, 4, and selling. kappa. 5, 121; bhaga. 15, 1; nAyA. 10; jIvA0 3; sa 15; 1; -sAlA. strI. (-zAlA) pa. 1; jaM. pa. panna. 17; 4rIyAyAnuhAra-Ana. kirAnA mAla becane paNidhAya. saM. kR.a. (praNidhAya) zarIra | vAloM kA bAjAra-kI dUkAna. a market; mAhine zana. zarIra Adi ko vaza meM | a grocer's shop. pAyA0 1, 6, 2, karake. Having controlled the 2; dasA0 10, 1, nisI0 8,8; 15, 166 body etc. dasa. 9,45: (2) mAhita 21, 22, 23; nAyA02; zane. maryAdita karake. having bound. pariNaya. tri. (praNIta ) sarasa; 2062. sarasa; ed or limited. jaM. pa. 7, 134, rasadAra. Tasteful; juicy. paraha. 2,4; paNidhittA. saM0 kR0 a0 (praNidhAya ) 48na paNivaiya. tri. (praNipatita ) napuM. namA rIta. vahana karake Having carried. huA; nata. Bowed or bent down. jIvA0 3, 4, jaM. pa. 3, 61, naMdI* stha0 42, nAyA0 paNiya. na. (paNya ) vyApAra; sohI; ya. 16 vi35. vyApAra; saudA kraya-vikraya. Trade;| Vpa-Ni-vaDa. dhA* I. ( pra+ni+pat ) bargaio: (2) vyApAranI pastu; ri. namana 29. namana karanA. To bow; to yA vyApAra kI vastue~; kirAnA. trading / salute. commodities. dasa0 7, 45; jaM. 10 paNivayAmi. jaM. pa0 3, 45; ova0 16; nAyA. 3, 6; 15; bhaga0 15, paNivayaMta. prava0 166; ___Vol. III/56. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDivAya] ( 442 ) [ parasa paNivAya. puM0 ( praNipAta) at : prama. | paNihia. tri. (praNidhika) ne chetavAne daNDavat-praNAma. A bow made by mATe varSa badalAvI kapaTa-mAyA karanAra. stretching one's body like a logoM ko Thagane ke lie veSa badalane vAlA. stick; prostration. su0 ca0 1, 371; A juggler; ( one ) who de. prava0 65, paMcA0 2, 17, --daMDaya. puM. ceives others by changing his (-daNDaka) praNipAta nabharAranA , 48: dress. dasA. 1,7 'nabhAtyunA pAI. namaskAra kA daMDaka pATha; paNIta. tri. ( praNIta ) 429; 2vye{. kiyA 'namotthuNaM' kA pATha. the lesson of the huA; racA huA.Composed; written. scripture in the form of galut. __paMcA. 7. 24; ation; recitation of 'namosthuNaM '. paNIya. tri. (praNAta ) prarUpeDaM, prAzeDaM: prava. 177 zye. prarUpita; prakAzita; racA huA; Pub. paNihANa. na0 (praNidhAna) mana kare yogAnI lished; composed. sUya0 2, 1, 26 mehatA. mana zrAdi yogoM kI ekAgratA. su. ca0 1, 378; aNujo0 42: dasa0 Concentration of the mind 5, 2, 41; jIvA0 1; prava0 565; (2) etc. ThA0 3, 1; bhaga0 10, 5; 15, , rasabhara; jemAM dhI vagerenAM bindu Tapake tevuM bhatta0 78; paMcA0 3, 17: 16, 25; uvA0 2sahA2. rasabharA; jisameM se ghI zrAdi ke 4, 16; -tiya. na0 (-trika ) mana- bindu Tapakate hoM aimA rasabharA. succu. praNidhAna, vacanarvANadhAna, ane kAyaNi- lent; juicy. utta0 16, 6, 3, 25 dhAna se traya praNidhAna. tIna praNidhAna; mana bhaga. 3, 4, 5, 4; nAyA. 16 pi. ni. praNidhAna, vacanapraNidhAna aura kAyaprANidhAna. 644: zrogha.ni.150: nisI. 6, 22:(3) concentration of three kinds prAza haravAye. vizeSatA se prerita viz. of the mind, body and well led. AyA0 1, 4, 2, 131; speech. prava. 71%B parasa. tri. (prarasa ) pula bhI pAso A.2; paNihi. puM0 ( praNidhi ) bhananI viziSTa sarasa alAra. pracura ghI yukta AhAra; meyatA. manakI viziSTa ekAgratA. A pauSTika bhojana, A food or diet special concentration of the prepared with much ghee; mind. sama0 32; paNha. 1, 3, (2) fatty food. zrova0 19; bhaga0 25, 7; bhAyA: 5. mAyAH kapaTa, deceit;illu- -bhoha tri. (-bhojin / yo vigere 24 sion. dasA. 6, 857tu sarasa bhAga 42nA2. sarasa bhojana paNihi-ya. tri. (praNihita) masa-bhAgathA karane vAlA. (one) who takes such hIna samAgamA 05vasthita thaye. kupatha kind of food from which ghee choDakara sanmArga grahaNa kiyA huzrA. (One) etc. is oozing or dropping. who having given up the sama* 6; -bhoyana. na0 (-bhojana) sun62 wrong path, has taken or re. 2sapAlu mauna. acche rasavAlA bhojana; sorted to a right one. utta* 29, . sarasa bhojana. food or diet full of 11; pAyA* 1, 6, 2, 183; bhaga0 3, 2; / flavour or taste. dasa. 8, 55, Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNunna ] (443 ) [paeNatti pagunna tri. (pranuna) preraNA resa; zreyasa. A serpent; a snake. jIvA0 3, 4; prerita; preraNA kiyA huA. Inspired; bhaga. 15, istigated; impelled. pAyA0 1,, | paraNanabhUya. tri. (panagabhUta ) sa5 mane. sarpa ke samAna banA huA. Made V paNulla. dhA* I. (pra+nud) / 72vI. like a serpent. nAyA. 16; 16% preraNA karanA. To inspire; to in- | parANahi. strI. ( paJcaSaSThi ) pAMsa; 65. stigate. paiMsaThaH 65. Sixty-five; 65. "paNNa paNuyAmo. utta0 12, 42; DhiMca sahassAiM" bhaga0 13, 6; jaM. pa. paNukhijA. vi. dasa. 5, 1, 18; 7, 1467 paNulla. saM* kR0 sUya. 1,8, 10; paraNatta tri. (prajJapta) ; rUpeDhuM. kahA pazulemAkha. va. kR. naMdI0 10; huA; Adezita; prarUpita. Ordered; expaNuvIsa. bI. ( paMcaviMza ) 5yIza; 25.. pounded. jaM. pa. 5, 114; 6, 1250 pacIsa; 25. Twenty-five; 25. naMdI. 7, 133, 148; 152; uvA0 1, 2, 51, 11, nAyA. 1, 5, 68; 10:16; 16 paNuvIsaima. tri. (paMcaviMzatitama) pI. aNujo. 1; 134; zrova. bhaga. 1, 12; zana. paJcosaal. Twenty-fifth. vize0 10; 2; 1, 7, 1:13, 1, 25, 5; utta. 3.20; 8, 8: veya. 4, 2; sU. pa. 1; jaM. pa. paNAlI.bI. (praNodI )tAnI sI. rAya. 45; dasA. 3, 11; 6, 1; 2; pama. cAbuka kI lakaDI. A stick for beat- paMcA0 8. 43, 5, 19 ova0 4, 7; 1; ing (the bullocks etc.). paraha. paeNattaya. puM0 (prajJaptaka) 52mAve; he. prAdezita; AjJApita. Ordered; com. paNolliya. tri. (praNodita ) prer| resa. manded. bhaga0 13, 2; prerita. Driven; inspired; goaded. paeNatti. strI. (prazapti ) nirUpay; prarazrova0 21, paraha. 1, 3, 59 // ; paheza. nirUpaNa, prarUpaNA; upadeza. parANa na0 ( paNya ) pArinya. vANijya Order; advice. (2) pAMca agasUtra vyApAra. Trade. (2) viznI tu. bhagavatI sUtra. pAMcavAM aMgasUtra; bhagavatI sUtra. kraya-vikrayakI vastu. articles for trade. the fifth Anga Sutra; Bhaga. sUya. 2, 6.15nAyA. vati Sutra. (3) mUdIpa-panati vagere paraNA. puM. (prAjJa-prajJAvidyate'syeti ) athe!; sUtrI. jaMbUdvIpa panati vagairaha sUtra. the zuddhimAna, aklamaMda: buddhimAn . An Sutras called Jambu Dvipa intellectual or talented per. Pannati etc. bhaga. 42, 2; nAyA. son. utta0 15 2; dasA. 6, 4, paMcA. 16: sU0pa0 20; uvA06, 166; 169 17,43, -kusala. puM0 (-kuzala ) prazati sUtrAmA paeNa. tri0 ( paJcan ) pAMya. pAca, 5. Fives | zA. prajJapti sUtroM meM pravINa expert 5. vize* 665 in Praji apti Satras. vava. 3, 3; paraNaga. pu. ( pacaga) sa; nAsa. sarpa, nAga.| -khevaNI. strI. ( -prAkSepaNI ) prati Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraNarasa] [paepaviya -sandidha mANasane madhura vacane karI bodha | description. bhaga* 5, 2, 9, 33, AvA 5 mA dhyA. sandigdha manuSya / yodha.ni. mA. 12; sUya..,1,2,11% ko upadeza dene vAlI mIThe vacanayukta AkarSaka | aNujo0 139; panna. 1; uvA* 5, 222; kathA. an attractive story giv. | (2) 12 pAMgarI yothupAMga sUtra ing sweet advice to a sceptre. 28 Besile: sUtrabhAnu 8 muM. bAraha upAMga ThA0 4, 2, (2) mI5-53ti kore sUtroM meM se cauthA sUtra; 29 utkAlika sUtroM pannati sUtranu thArUpe vAyana. jaMbUdvIpa meM se 5 vAM sUtra. the 4th Upanga pannati vagairaha panati sUtroM kA kathArUpa meM Sutra out of twelve; the 8th paThana. reading of Jambu Dvipa Utkalika Sutra out of 29. bhaga0 Pannati Sutras etc. in the 1, 1; 4, 1; 10; 6, 1; 7, 2; 16, 3; form of narratives. ThA0 4, 2, vize0 555; naMdI* 43; pana. 1; (3) paraNarasa. tri. (paMcadazan ) 5-62, 15. vitatA; a204. prArthanA; arja; vinaya. a paMdraha; 15. Fifteen; 15. jaM. pa. 4, request; a petition. paMcA017, 31; 84, bhaga. 5, 6,7,8, 5, 6, 31% -gama. puM-gama) ajJAtA nAme sUtranA 13, 1: 20, 58, 25, 1; 33, 1; sU0 gamI-48. prajJApanA nAmaka sUtra kA pATha. pa. 1; panna. 1; paMcA0 16, 16; uvA. a lesson of Prajnapana Sutra. 1, 51: -bhAga. puM. (-bhAga) 5-6ramA bhaga 1, 1; -pada. na0 (-pada) prajJApanA nAga paMdrahavAM bhAga. fifteenth part sUtrana 5-4211. prajJApanA sUtrakA padaor divison. bhaga0 12,6 prakaraNa. a chapter from the paraNarasama. tri. ( paJcadazama) 5-62 . Prajnapana Sutra. bhaga0 15, 1; pandrahmAM. Fifteenth. bhaga020,5; uvA. paraNavaNijja. tri. (prajJApanI ) yAvA 1,66; 10, 276; yoya. mAlUpa karAne yogya; khulAsA karane parAgarasI. bI. (paMcadazI) pUnama. paurNimA. yogya. Worthy of imparting The 15th day of the bright knowledge to or enlightening. half of a lunar month. jaM. pa. 7, vize0 141; 546; paMcA0 3, 6, 12, 6; 152; vize0 3404, 11, 22, 15, 22; paeNavaga. tri. ( prajJApaka ) yAnAra, gu3. | paraNavaNI. strI. ( prajJApanI ) vinayavAna jJAna dene vAlA; guru. A master; a ziSyane upadeza devAmAM vaparAtI bhASA. preceptor. vize0 546; jaM. pa. 3, vinayavAn ziSya ko upadeza dene kI bhASA. A language used in advising paraNavaNa. na. (prajJApana ) pratipAna 2. a humble or modest d pratipAdana karanA. Exposition; expla. bhaga. 1, 3, panna. 11; nation: description. nAyA0 1; 16; | parANaviya. tri. (prajJApita) sAmAnyathA bhaga0 5, 2; 25, 5; 9. sAdhAraNatayA kahA huA. GeneparaNavaNA. zrI. (prajJApanA) 5 nika rally spoken; ordered in gene. 5. nirUpaNa; kathana. Explanation; } ral. aNujo0 16; Cainle SCIple. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paeNavIsa] ( 445 ) [ pataNataNa parANavIsa. strI. (paMcaviMza) payIza; 25. usa dezakA nivAsI. a resident of the paccIsa; 21. Twenty-five: 25. bhaga. country of this name. bhaga0 3, 1, 5; vize0 6.1 2; paNha0 1,1 paraNA. strI. (prajJA ) bhukSi buddhi; akla. | paNhavaNa. na. (prajJApana ) ring te; Talent; intellect. jaM. 50 5, 118; nirUpaNa. prajJApana; nirUpaNa. Explanautta0 2, 32, 8, 16: bhaga0 1, 3, 19 tion making known. vivA0 23; 3, 20, 1, (2) trivi zAna-samA. | parahavitrA bI. (prahavikA) 99pa zimAM trikAlika jJAna. knowledge of 3 ramezI hAsI. prarAhava deza meM utpanna times viz. past, present dAsI. A female-servant born in and future. rAya. 244 -parisaha. the country called Pranhava. puM0 (-pariSaha) prajJA-mudinI manhatAnA bhova. 33, paripa6. buddhi kI maMdatA kA pariSaha duHkha. paNhAvAgaraNa. na. ( praznavyAkaraNa) praznaSorrow experienced through vyA42 nAmarnu zabhuM saMgasUtrAprazna vyAkaraNa dullness of intellect. sama. 22; / nAmaka dasavAM aMgasUtra. The tenth bhaga. 8,43; Anga Sutra viz Prasna VyapaNNA . zrI. (paMcAzat ) payAsa. pacAsa. / karana. aNujo0 42; sama. 1; vivA Fifty; 50. pana. 2; bhaga0 1, 5; 1; naMdI0 44 paraNANa. na. (prajJAna ) sasavi. sada- pariha. puM. (pANiM ) paganA pAnI. caraNAsadviveka. Knowledge of right and | mRta. The holy water got from wrong: intuition. pAyA. 1, 4, the washing of the feet of 1,121 idols etc. su. ca.12,51; paraha. 1,3; paraNAla. bI. (paMcAzat ) payAsa; 50. parihayA. zrI. ( paNikA) paganI pAnI. pacAsaH 50. Fifty; 50. bhaga0 2, 8; caraNAmRta. The holy water got 3, 7, 13, 6; 23, 5, 25, 7, pana. from the washing of the feet 4; nAyA0 dha08; jIvA. 3, 1; jaM. pa. of idols.etc. prava. 257; pataMgavIhiyA. bI. (pataMgavIthikA ) patIparaha. puM0 ( prabha) prama; sapAkSa. prazna; savAla. yAnI gati pramANe aniyamitapaNe krama vinA A question; querry; doubt. utta. gocarI karavI te gocarIne eka prakAra. 5,"; ova* 21; vize. 180; . patiMga kI cAla ke samAna aniyamita evaM paehava. pu. (prasrava) 52. TapakanA; kramahIna gocarI; gocarI kA eka prakAra. A maranA. Oozing: dropping. piM0 ni. kind of begging alms without 487, any order like kite. ThA. 6, 1; parahava. pu. ( prasava) ye nAmanI meM pataNataNa. nA0 dhA* I. (*pra+stan) mana manAya' deza eka anArya deza kA nAma. nerathI gA: gAnA 42vI. khUba jorase An uncivilised country of this, gajanA karanA. To cry aloud; to name. (2) tri. te zanI rakhevAsI. / roar. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pataNu] ( 446 ) [pati-zrA-kkhA pataNataNAyate. bhaga0 15,1; jaM050 2,38; paJcappiNeha. zrA* rAya. 28% pataNu tri. (pratanu) j, pAtasu-sUkSma. | paJcappiNa issAmi. va. kR. nisI. 5, 15; patalA; sUkSma. Slender; minutes paJcappiNittA. saM. kR. nAyA. 27 vava. thin. jaM. pa. 3,58; ova0 38 pataraga. puM. (prataraka ) sonA-3pAne saMtara- paJcappiNaMta. va. kR. nisI. 1, 33 mAM meMthI manAta mIsA tA2. yantra pati-abhi-jANa. dhA* I. (prati+abhi+ meM khIMca kara banAye hue sonA-cAMdI ke patale jJA) pUSa anubhavadI 12tune sAntare tAra. Machine-made thin wires netA mojaNI yAnusAra ya. pahile of gold, silver etc. frala , Y; dekho huI vastuko kucha samaya bAda phira dekhane Vpa-tava. dhA* I. (pra+tap ) ta5. se pahicAna lenA. To recognise a tapanA. To shine vigourously. thing seen after a long time. payavaMti. jaM. 50 5, 121; paJcabhijANai. bhaga0 1 32; payAvijjA .pre. vi. dasa.4; paJcabhijAti. bhaga.5, 6 tADa. dhA I. ( *pra+tA) bhArata pathabhijANejjA. vi. aNujo. 147; mAranA. To beat severely. Vpati-prava-ruMbha.dhA.I. (prati+ava+ruG) paMtAve. pi. ni. 325 hai ta29. nIce utaranA. To descend; pati. puM0 (pati) pati; mAra; sayAmI-1lI. to alight. pati; svAmI; mAlika. Husband; pacorubhai. bhaga. 15,1; master; owner. nAyA. 16 pacolabhittA. saM. kR. bhaga. 3, 12 Vpati-appiNa. dhA* I (prati+marpa) pAthu pazcorubhaittA. saM. kR. bhaga. 15,1; se5g; sAdhu sapae 2. pIche-vApisa paccorubhattitA. saM. kR. bhaga* 15, 1; denA; lauTAnA. To return; to repay. | V pati-zrA-kkhA . dhA. I. (prati+yA+ paJcappiNai. ova* 30; nAyA. 1; nisI0 | khyA) 19 ; pratyAbhyAna 2 choDa 1,36, dasA. 10, denA; pratyAkhyAna karanA. To abandon; pacappiNaMti. bhaga. 7, , 33; nAyA. to renounce. 1; 5:8; 13: 15; 16; rAya. paJcakkhAi-ti. ThA0 2, 1, nAyA0 1; 8; 37 bhatta0 26, uvA. 7, 207; bhaga0 1,88, 5; uvA0 1, 13; jaM. 50, 116,112; 43, 8, 235 paJcappiNejjA. vi. panna. 36; paccakkhaMti. nAyA. 16 // pacappiNAhi. pA. nAyA. 16; ova. 26; paJcakkhAemi. mahA0pa0 2; rAya. 4; jaM0 50 5, 123: pacakkhAmi. bhaga* 2, 1; 7, 6; nAyA. 115, 1; 13: uvA0 1, 16; 12; paJcappiNaha.bhA. bhaga0 7, 5, 6633; pacakkhAitA. saM00 nAyA* 2; 11, 117 nAyA. 1915; 13, pacakkhaMta. va. kR. sUya 2, 7,6; 16 nAyA* dha* uvA0 7, 206 pathakkhamANa. va. kR. sUya0 bhaga0 8, jaM. pa. 5, 3 paracakkhAemANa. va. kR. udA.1,13, Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pati-prA-gaccha ] ( 447 ) [ pati-uva-ikkha V pati-pA-gaccha. dhA* I. (prati+A+ gam ) paa| sAva. pIche AnA. To paccugacchaittA. saM. kR. bhaga0 2, 13 return; to come back. pati-u-sara. dhA* I. ( prati+ut+psa) paJcAgacchati. sUya0 2, 1, 15; sa; uttara. khisakanA; utaranA. To V pati-pA-yA. dhA* I. (prati+A+yA) move; to alight. irI apata27-1-bhavaM. phira se avatAra paracusarai. vivA0 7 lenA-janma lenA. To take re birth pati-uda-tara. dhA0 [.(prati+ut +ta) or re-incarnation. pAra 312; ta2. pAra utaranA; taranA. To paccAyAi-ti. ThA0 3, 3; dasA0 10, 3; cross; to go to the other end bhaga* 2, 1; 15, 1; sUya0 2, 2, or bank. 20; naMdI. 50 pazcuttarati. rAya0 173; paJcAyaMti. mova0 34; sUya. 2. 7, 6; paccuttaraMti. nAyA. 2nira0 3, 3; jaM. 506, 124; paracAyAhiti. ova0 40; bhaga. 14, 8; | Vpati-uda-nama.dhA.I.( prati ut + nam) thA nama: prathAma 423. kucha jhukanA; 15, 1: praNAma karanA. To bend a little; to paccAirasai. bhaga0 15, 1; vivA0 1 bow down. paJcAissaMti. vivA0 5, paJcAyaMta.va. kR. dasA. 6,4; paccurANAmati. ova. 12; V pati-i. dhA* I. ( prati+i ) pratIti paccuNamaha. nAyA0 2; jaM. pa. 5, 115; 4220; vizvAsa 215. pratIti karanA; paccuNAmaha. nAyA* dha. vizvAsa rakhanA. To trust; to believe. /pati-uda-hara. dhA* I.(prati+ut+ha) pattiyaha. bhaga. 3, 1; 6, 33: nAyA* SR 4236. uddhAra karanA. To save; 12; 16; rescue ( from hell etc.). pattiyaMti. bhaga. 1, 33; nAyA0 15; pazcurissAmi. bha. nAyA* 1; pattiyasi. bhaga. 15,1; paddharittA. saM* kR* dasA. 4, 13; pattiyAmi. nAyA0 1, 8, 14; nAyA. 50 paccuddharittae. he. kR. jIvA0 3, 1; sUya* 2, 7, 38; bhaga* 1, 2, pati-uva-ikkha. dhA* I, II. (prati+ 1; 1, 33, rAya. 222, upa+I) nirIkSapya 42, tapAsI nne; pattiejA. vi. panna0 20; viyAra 423. nirIkSaNa karanA; parIkSA karanA; pattiyAhi. prA. bhaga0 1,1 vicAra karanA. To scrutinise; to ex. pattiyAittA. saM0 kR. utta0 26, 1; amine; to think. pattiyamANa.va. kR. jIvA." paccuvekkhaha. ova0 30; Vpati-u-gaccha. pA. I. ( prati+ut+ | paccubaMsaha dasA0 10, 1: gam ) khAme . sAmane AnA. To pacuveksaha. bhA. bhaga0 7, 10 faces to encounter. paSveksamAca. va kR0 rAya0 206; bhaga. pAcugamA-ti. nAyA* 5, 16; bhaga* | 13, 6; Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pati-uva-gaccha] ( 448 ) [patirika V pati-uva-gaccha. dhA. I. (prati+upa+ | paccosakeittA. saM. kR. nAyA0 4, 14; gam-gaccha ) 27me org. sAmane jAnA. paccosakaittA. saM0 kR0 bhaga0 2, 1; 15: To oppose; to encounter. 1; nAyA. 16 paJcavagacchati. bhaga0 5, 4; paccAsakaMta. va. kR. nAyA. 8: V pati-o-ruha. dhA0 I, II (prati + paccosakamANa. va. kR. bhaga* 15, 1; ava + ruh ) ? 29; nAye Apa. paccAsakkiAhitittA. bhaga0 15, 1; nIce utaranA; nIce zrAnA. To descend; patikata. tri. (pratikrAnta ) pradeza 42. to get down. praveza kiyA huA. Entered; transpaccoruhei. ova. 12; nAyA0 14; gressed. bhaga0 11, 11; paccoruhai. ti0 ova0 32; bhaga. 2, 1; patiDhA. strI. (pratiSThA ) mA53; jyAti; 7,66, 33; japa. 5, 115, pratisA.ijata prasiddhi pratiSThA; mAna Good 11, nAyA. 1, 2; 16; 16; name; reputation; credit. 9. nAyA. dha0 dasA. 10, 1; rAya. ni0687, rAya. 265: 22; jaM. pa. uvA0 7, 208; patihANa. na0 (pratiSThAna) trANa; za26; 2kSaNa nira0 3, 3; 27. rakSaNa karane vAlA-bacAne vAlA. paracoruhaMti. ova. 27; bhaga02, 1; nAyA. Protector; saviour; defender. 2, 5, 8 0 pa0 5, 112; parAha. 1, 3, paccAhahaisA. sa. kR. bhaga. 2, 1; 3, 1; patiTTiya. tri. (pratiSThita ) pratibhA pAme. 7,73, 33, nAyA. 3 pratiSThA-mAna pAyA huA. Established; paccotA . saMkanAyA. 14: famous. bhaga* 15, 1; /pati-zro-ghaya. dhA*I (prati+ava+pat ) patirANA. strI. ( pratijJA) pratitA; 23. nAye 57. nIce giranA. To fall down. pratijJA; Teka Apromise; a vow. paccovayamANa va. kR. bhaga0 5, 6, 17, ova0 40; patibohaNa pu. ( pratibodhana ) sAna y; V pati-bho-sakA dhA* I, II. ( prati + yAte. jJAna denA; bodha denA. Ia. ava+sRD ) masa; pAthu yu. sarakanA; parting of knowledge; enlightpIche haTanA. To move back; to ening. rAya* 40; recede. patimayakara.ni. (pratibhayaGkara ) hAmI laya paccosakai. bhaga0 2, 1, 12, 6, 15, 1; utpanna are teyu. pratyakSa bhaya uttana karane nAyA08; 16%3 jaM. pa. 3, 43; arai. Very dreadful or terrorisi. 53; rAya. 160; jaM.pa. udA02, ing. sama0 11; 1.1;8.256 patibhAga. pu. (pratibhAga) samAna pratirUpa. paJcAsakei. nAyA. 4; 14, samAna; ekasA; pratirUpa. Similar; like. pavAsavihiti. bhaga0 15, 1; wise. bhaga0 25, 6: paccAsavitthA. jaM. 10 3, 536 patirikA tri. (pratirikta ) pAlI; zUnya. paDavosakittae. he. kR. dasA. 5, 1; / zUnya; khAlI. Vacant; empty. bhaga. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baanaar'nyjn ] ( 446 ) [ patta patirikatara. tri. (pratirikta tara ) nume| "patirika" za6. dekho " patirika" zabda. Vide. " patirika" bhaga0 13, paturANa na. (pratunna) unI chAvanA pasnI me ta. vRkSakI chAlake vastra kI eka jAtiprakAra. A kind of a bark-cloth of a tree. zrAyA. 2, 5,1,145, nisI. 7, 11; patodaya. tri. (patadudaya ) ye tathA nAye or; Ssj. UMcA nIcA jAne vAlA; uDatA huA. Flying up and down. bhaga0 patta. na. (patra) 56-pAna. pattA; pAna.. A leaf. prava. 418, 662; kappa. 3, 34, 35; gacchA. 14, 5, bhova* utsa0 34, 15, nAyA. 1, 4, 9, 11, 13, 15 bhaga. 1, 12, 15, 6, 7, 9, 3, 7; 11, 11, 16, jaM. pa. 2,38, 5, 12, 21, 6. dasa. 4, nNd| stha08; jIvA. 1; paca. 1, 2, jaM.pa. rAya. 26 5, aNuo0 133; piM. ni. bhA0 45, dasa. 4, 6, 38, 2, 8, 9, 1; nisI0 5, 44; 17, 28, vivA. 1; (2) 5ima. paMkha. a wing: a feather. utta.. nAyA0 1; pana* 15; (3) puratAnA | pRSTa-pAnAM. pustaka ke pRSTa pages or leaves of a book. prava. 64; vize. 124, -mAhAraga. puM. (-mAhAraka) vRkSanA pAMdaDA khAine jIvanAra jaMtu, pAMdajnaa 9431; tadriya 94 vizeSa vRkSa patte khAkara jIne vAlA jantu; tIna indriya vAlA jIva. an insect living on | leaves of a tree; a three-sensed] living being. bhaga. 11, 1; nira. Vol. 1/57. 3, 3; pana01;-Usiya. tri. (-ucchita) patra-pustakanA pAnA vaDe kaMIka uMcAIvALuM; pustano me 2. eka prakAra kI pustaka. a variety of a book. " taNupastUsiya rUvo hoi chivADIvuhoveti" prava0 674; --ccheja. na0 (-ccheda ) pAthI - vidhavAnI khA. tIra se patte ko bIMdhane kI kalA. the art or skill of pierc. ing the leaves with an arrow * ova0 40; nAyA0 1; nisI0 12, 20: -cchejaka. tri. ( -cchedhaka ) Aune 5isi rbhI 82 5|naarnuN ma. vRkSa ke pattoM ko jamIna para paTakane vAle kA kAma. the work of a man of dropping down the leaves of a tree. pAyA0 2, 12, 171, -puDa. puM0 ( -puTa ) vista syo; nA. dAnA; pattoM kA droNa. a cup of leaves to hold ghee etc. nAyA. 15 -biMTiya. puM0 ( vRntaka ) pAne AthI rahenAra; traNa indriyavAlA jIvanI me lata. pattoM ke sahAre rahane vAlA; tIna indriya vAle jIva kI eka jAti. a kind of three-sensed living being. pA. 1; --bhaMga. puM. (-maMga) isnA sama--mAsa patto kA TUTA huA bhAga. a broken part of a leaf. dasa0 4, nisI* 17, 28, -bhAra. puM0(-bhAra) visinA mAra. pattoM kA gaTThA-bhAra. burden or bandle of leaves. bhaga. 8, 1; -bhoyaNa. na0 (-bhojana ) Hit nAnA pattoM kA bhojana. food or diet of leaves. dasA. 2, 16; -mAliyA. strI. ( -mAlikA ) vicaMnI bhAsA pattoM kI mAlA. a garland of leaves. nisI0 7, 1; -rAsi. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patta ] ( 450 ) puM0 ( rAzi ) is gate pattoM kA Dhera & heap of leaves. bhaga0 da 6; 12, 1 - sagaDiyA i. strI. ( -zakaTikA ) suDa pAMDAnI gADI. sUkhe pattoM kI gADI a cart full of dried leaves. nAyA0 1: bhaga0 2, 1; -sAga. na0 prApta karane secured 1445 vakhata an occa of fire paMni0 5496 - tri. (artha) pakSa artha-rahasya prApta urela. bahuta paDhA huA; artha yA rahasya kA jJAtA. very learned; ( one ) who has digested the sense or essence. su0 ca0 4, 318; nAyA0 6 chiya tri0 ( - vAMcchita ) bhelAvela harisa vastu bheye te icchita padArtha ko vAlA. ( one ) who has the desired object. prava0 - samaya. puM0 (samaya) bhajelo vaNata - avasara prAptAvasara- maukA. [sion; chance. nAyA0 : patta na0 ( pAtra ) pAtra vAsa pAtra bartana. A vessel; a pot. bhaga0 2 1: vize * 2582 o0 ni0 660: ( 2 ) pAtraguNavAn : supAtra pAtra - guNI; supAtra. meritorious; virtuous; deserving. nAyA. 15 ThA0 1 1 (3) pAtranATana pesa bhavanAra bheTa2. pAtranATaka kA pAtra naTa, an actor (one ) who takes part in a dramatic performance. su0ca0 1 1 - buddhi. bI0 (buddhi) mA jJAna rUpa guranu pAtra va buddhi rakhate yaha jJAnarUpa guNa-ratna kA pAtra hai aisA vicAra. thinking that this one is an object in the form of knowledge. paMcA0 6, 66 (zAka ) visinu zA. pattoM kA zAka. a vegetable of leaves praba01365 -hArazra tri0 ( - hAraka ) pAMDA upAunAra-sAranA2. patte nikAlane vAlAuThAne vAlA. ( one ) who removes the leaves. aNujo0 131: patta tri0 ( prApta ) pAme Asarela. pAyA huA prApta kiyA huA. Obtained, got; secured praba0 ka0 gaM0 2, 1; 34; bhatta0 pa0 3, 45; ThA0 3. 3; utta05, 150 7, 3 nAyA0 1; 2; 7; 8; 3: 12; 14; 16 17 bhaga0 18 1: piM0 ni0 508: naMdI0 stha0 32: beya. 3, 15 4 1 5. 113 bho 10 rAya 78 nira0 4, 11 bhaga03, 15, 4 7, 16: 6.18, 1 : 25, 7; vize0 205; su0 ca0 1, 73; dasa0 6, 2, 6; vava05, 17; uvA0 1,86; - bhomAyariyA. zrI0 (avamodarikA ) uNAdarI tapanA eka prakAra ke jemAM haMmeza nA khorAka karatAM lagabhaga a bhAga e sevAmAM Ave ugodarI tapa kA eka prakAra jisameM mAmUlI AhAra kI apekSA AdhA bhojana kiyA jAtA hai. & kind of Unodari penance in which half of the usual food is taken. vada08, 15 - jAla. tri. (Aja) jvAlA -agninI AMcane prApta thayela. jvAlA abhi kI AMca meM paDA huA. fallen into flames or tongues pataiya tri (patrakita ) mAM nAnAM pAMssi, 2 pattazca tri0 ( patraka ) geya-gItano bhe prakAra gIta gIta kA eka prakAra. A song; a kind of song. DA0 4, 4 (2) na0 pAta pADu pattA a loaf utta0 10, 1; di viesi, 214 12073 38; 87; jaM0 [pasaiya Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pattakAlaga ] AyA che te. komala pattiyoM vAlA ( vRkSa ). ( A tree ) having sprouts or tender leaves. nAyA0 7; pattakAlaga. puM0 ( patrakAlaka ) Asa liDA nagarIMnI vhAro me caiva zrAlabhikA nagarI ke bAhara kA eka caitya A Chaitya (memorial) outside the city of Alambhika. bhaga0 15, 16 pattaga. na0 ( patraka ) pustaunA pAnAM. pustaka ke pRSTa Pages or leaves of book. rAya0 166; vize0 124; pattaga. na0 ( pAtraka ) pAtra; bhAna; vAsalu. pAtra; vartana, A vessel; a pot prava 506; bhaga015, 1; - TThavaNa na0 (-sthApana ) 52 pAtra raNAya te pAtroM ko rakhane kA sthAna. anything over which [vessels are placed. prava0 506 - dhuyaNa na. ( - dhAvana ) pAtrAnu dhoya; AhAra pachI pAtra ghoSa te pAtra kA dhovana; AhAra karane ke pazcAt pAtra dhone se nikalA huA dhovana. the water obtained from washing the vessels after taking food. ( 451 ) pratra0 775; pasattA. strI. (patratA ) pApa patoM kI dakSA. A leafy state sUtra0 2, 3, 5: pattaya. na0 ( patraka ) tADapatra; pAnAM. tADapatra; pattA. Leaf of the palm tree; a leaf . zraNujo * 33: bhaga011, 1; pattaraka. puM0 ( prataraka ) bhAtara vizeSa. AbhUSaNa vizeSa. A kind of orna sment paNha0 2, 1; pasala. na. ( patrakSa ) pAMsu pasala; patrAvali A number of leaves pinned together so as to serve the purpose of a dish. oba* 10: 22; [ pattiya jaM0 pa0 7, 166; pattala. tri0 ( patravat ) pApA pattoM vAlA. Leafy. piM0 ni0 214; pattA baMdha. puM0 ( pAtrabandha ) pAta yAMdhavAne yosAra patra maMDa-joNI pAtra bAMdhane kA caurasa vatra jholI. A square cloth to tie bowels; wallet. prava0 468; zroSa0 ni0 668; pattAmoDa na0 ( patrAmoTa - moTitapatra ) aNIne pANI - nIce nabhADI bhuMTela pAMDA DAlI ko nIce jhukAkara tor3e hue patte Leaves plucked by bending & branch. aMta 3, 8; bhaga0 11, 6; pattizra na0 ( prItika) prIti upalavanAra cayana. prIti paidA karane vAle vacana, Words which excite love. ( 2 ) prema; prIti prema prIti love; affection. utta0 1, 41; pati na0 ( patraka ) pAnu; pR4. panA; pRSTha: peja Page; leaf. kappa0 3, 36: pattiya. tri0 ( pratyayita ) pratIti bharelu ; vizvAsa 15. bharose vAlA; vizvAsa janaka; pratIti vAlA. ( One ) confided; trusted. bhaga0 1, 6; pakSiya na0 ( pratyaya ) nimitta: araNuH hetu. nimitta: kAraNa; hetu. Ocassion; rea* son; cause. bhaga0 2, 53, 12, 13, 6; 14, 2; nAyA0 16; pattiya. tri0 ( pratIta ) prasiddha prayAta. prasiddha vikhyAta Famous; noted. ( 2 ) pratIti rAmeza vizvasta. confident. nAyA0 12; sUrya0 2, 7,38; vatra0 2, 21, 24, 3, 6 veya0 5,5; uvA0 1, 12; pattiya. tri0 (patrila-pAtrANi saMjAtAniyasya ) visivA. pattoM vAlA Leafy. nAyA0 For Private Personal Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasI ] ( 452 ) 7 11; 13; 15; bhaga0 7, 3; 15, 16 rAya0 273; weit. ait (qa) al; val. gluejl. strI; patnI. Wife, mistress. utta0 12, 24; 14, 3; pattI. strI0 (pAtrI ) pAtrI pyAsI pyAlA. A cup. bhaga0 11, 11; 1, 70; pattena na0 ( pratyeka ) hare; pratye5. haraeka; pratyeka. Everyone; each. jaM0 pa0 5, 112; 116; 113; ka0 gaM0 4, 85; 6, 5 kaTorI uvA 0 pattega na0 ( pratyeka ) nAmanI yA pratyeka ati: upadhAta nAma vigere nAmakarma kI ATha pratyeka prakRti; upaghAta nAma Adi. Every natre of the eight of Namakarma. ka0 pa0 4, 51; patte gata. tri. (pratyekatanu ) pratyeka zarIra; jene eka jIva dITha eka zarIra hAya te. eka zarIrI- eka AtmA pIche eka zarIra vAlA, A body having one soul. ka0pa01; 20; pateya. na0 ( pratyeka ekamekaM pratIti ) 625; 5. haraeka; pratyeka Every. paMcA0 12, 3; 15, 16, kappa04, 60 ka0 gaM0 1, 26:25; 50: sUya0 1, 1, 1, 11; chAyA0 1, 1, 6, 50; 1, 2, 1, 60: 1, 4, 2, 133; ThA0 4, 2: o025; nAyA 0 1 4 8; 16: bhaga0 11, 13; 16; 3; dasa- 10, 3; 18; sU0 pa0 1; pana0 23 nisI0 4, 76; su0 ca0 2, 640:3, 150; piM0 ni0 50 147; jIvA 0 3:4; vize0 pra019; 181; 610; 768; 201; rAya0 68; 152; jaM0 pa0 ( 2 ) nAmaka nI eka prakRti ke jenA udayathI jIva pratyeka zarIra-eka jIva dIda [ pasekabuddha zarIra pAye nAmakarma kI eka prakRti ki jisake udaya se jIva eka jIva pAMche eka zarIra pAtA hai. a variety or nature of Karmic matter by the rise of which a living being obtains one body. pana0 23: ( 3 ) atyeka vanaspati vagere pratyeka vanaspati Adi. vegetation ete. having one soul. jIvA0 3, 4, - AhAra. puM0 ( - thAhAra ) harena bhinna 2 AhAra. pratyeka kA bhinna 2 AhAra. different food of different beings. bhaga0 13, 30 20, 1 - taraMNupuM0 (-tanu ) pratyeka zarIrI va bher3a 4 hI peDa zarIra. pratyeka zarIra jIva; eka jIva pIche eka zarIrI. & body having one soul. ka0 gaM0 1, 50 paya. na0 ( - pada ) pratyeka 6; 6re 56. haraeka pada. every word. prava* 1348; pariNAma. puM0 ( - pariNAma ) hare revana pariSyAma pratyeka jIvakA pariNAma. the result of every life. bhaga0 2, 1: - parUvaNA. strI0 (-prarUpayA) pratyeunI prarUpaNA vivecanA. pratyeka kI TIkA. H criticism of everyone. " patteyaparUvaNaM voccha " prava* 7680 - zarIra na0 ( - zarIra ) pratyeka zarIra; lava hI! kheDe : zarIra. pratyeka zarIra. & constitution in which one body contains one soul. bhaga016, 3; sama0 28; jIvA 01; patra 01: pattekabuddha puM0 ( pratyekabuddha ) pretye yuddha; kai vastunA nimittathI jene bedha thaye hoya te 25 yadi mahApu35. pratyeka buddha; kisI vastuke nimita se prApta jJAna vAlA; karakaMDu Adi mahApuruSa Led to salvation by one's own intuition; For Private Personal Use Only Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pattotra ] (one) who attains knowledge by means of anything; Maha Purusa like Karkandu etc. bhaga* 25, 6: piM0 niM0 152; naMdI* 20: panna0 1: - muNi. puM0 (-muni ) atye buddhi muni; kAi vastunI pratIti thatAM khetra pAmela sAdhuH 2 yahi bhuni. pratyeka buddha muni; kisI vastu kI pratIti honese prApta jJAna vAlA sAdhuH karakaMDu Adi muni, an emancipated-through his own intuition; an ascetic who attains knowledge by fully knowing one thing; sages like Karkagdu ete. pratra0 527; -siddha. puM. ( - siddha) pratyeka yuddha thaine mekSa gayA haiAya te, siddhanA paMdara mehamAna leha. pratyeka buddha hokara mokSa prApta karane vAlA; siddha ke pandraha bhedoM meM se eka bheda. he who attains salva tion by becoming a Buddha; one of the fifteen kinds of Siddhas padma0 1: pattovana puM0 ( patropaga ) yA DAMvANu . bahuta se patoM vAlA jhADa; ghanA vRkSa. A thickly foliaged tree. ThA0 4, 3 : nisI0 3, 71; pattha. tri0 ( padhya ) dvitA atine bhAi yAve tevu lAbhadAyaka; prakRti ke anukUla. Wholesome; which suits one's nature. piM0 ni0 (46; bhaga0 5, 1; 11, 11; nAyA0 1; 12; vize0 1606; kapa0 4, 95: jaM0 pa0 4, 74 - kAmaya. tri0 (-kAmuka) pathya- yAnaM dRhAya vastunI manAvANu pathya-AnaMda dAyaka padArtha kI lAlasA vAlA. oue greedy of wholesome objects. bhaga0 3, 16 ( 453 ) For Private [ pattharAyA 15, 1 pattha. puM0 ( prastha ) pAthe; matrIza pasalI pramANanA eka mApa, drezane ceAtheA bhAga; bheDa ze2. mApa vizeSaH battIsa pasalI pramAekA eka mApa; droNakA cauthA bhAga- eka sera. A particular measure; one seer; one-fourth of a Drona ( & particular measure ) prova0 38; aNujo0 132: gha0 ni0 713; ( 2 ) ziraH TAMya. zikhara; coMTI. top: peak. prava0 517; 1365; patthaMtara tri. ( prastarAntara ) paththara paththara vaccenuM antaratAvata jema kAMkarI ane ciMtA ratna patthara patthara kA bhedapharaka jaise kaMkara aura cintAmaNi ratna. The difference between stones e. g. between a pebble and the gem Chintamapi. ThA0 4, 1; patthaga. puM0 ( prasthaka ) bhagadha deza prasiddha kheDa latano bhASaH pAthe; pAsI magadha deza meM prasiddha eka mApa vizeSa. A particular measure of the Magadha country. aNujo 0 148; patthaDa na0 ( prastaTa ). pAthaDe 43. thara prastara; puTa. Layer. aNujo0 134; jIvA0 3, 4 pakSa0 2; prava0 14149 jaM0 pa0 patthaDa tri0 ( prastRta) pAtharesuM; IlAyelu. bichAyA huA; phailAyA huA. Stretched or spread. rAya * 105: padma0 2; - udaya na0 ( - udaka ) patharAyasu - dogAyanuM - pAlI. ThukarA-DholA huA pAnI. water, thrown or spilled. bhaga0 6, 8: pattharAyA. bI. ( prArthanA ) bhAgazI ; yAyanA 52vI te. mA~ga; yAcanA karanA. Demand; Personal Use Only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patthaNA ] ( 254 ) begging ( 2 ) solanu paryAya nAma. lobhakA dUsarA nAma & synonym for greed. bhaga0 12, 5; pattharaNA. strI0 ( prArthanA ) hInatA pUrva yAyapu te; prArthanA; bhAgI. dInatApUrvaka yAcanA; prArthanA; mA~ga. Begging with supplication. su0 ca0 1, 124; 2, 4517, 63; paraha0 1, 3, 2, 1: paMcA0 4, 30, 36; 16, 43; patthaNija. tri0 ( prArthanIya ) prArthanA 2 yogya prArthanA karane yogya. Fit for praying. dasA * 10, 5 bhata0 136; pattha-ya. puM0 prasthaka ) bhApa vizeSa mApa vizeSa. A particular measure. triMze0 1400; rAya0 272; taMDu0 pasthaya. zri0 ( prArthaka ) prArthanA nA2 bhAMgI senAra. prArthanA karane vAlA; mA~gane vAlA; yAcaka. ( One ) who prays; ( one ) who begs. bhaga0 3, 2; patthayaNa. na0 ( pathyadana ) lAtuH TImanAsto nAstA; phalAhAra; kalevA Break fast; refreshment. bhaga0 15, 1; nAyA 0 15, rAya0 273; saMtthA0 16; patthara. puM0 ( prastara -- prastRNAti zrAcchAdayati bhUmi ) pASANa paththa2. pASANa patthara Stone zrova0:21; nAyA0 1: paN0 1, 3 patthANa. na 0 ( prasthAna ) gamana: yAtrA. yAtrA: gamana prasthAna. Journey; departure bhaga0 11, 6: parAha0 1, 3 patthara puM0 ( prastAra ) parastrI : vibhAga. vastra kA eka bhAga A portion of a garment. beya0 1, 14; (2) prAyazrita racanA vizeSa prAyazcitta kI racanA vizeSa. a particular expiatory arrangement. ThA0 6, 4; veya0 6 2 ( 3 ) nAza; bharayu. nAza; mRtyu. destruction; [ pasthiva death. piM0 ni0 501: pattharettA. saM0 kR0 0 ( prastIrya ) prAyazrita usane prAyazcitta lekara Having expiated. vaya0 6, 2; patthAva. puM. (prastAva prastUyaMta iti) saMbaMdha; viSaya sambandha; viSaya. Relation; subject. ( 2 ) vavasara maukA. opportunity. su0 ca0 1, 367 2, 341: paMcA0 6 11; panthijja mANa. tri0 ( prAthyamAna ) prArthanA tu prArthanA karAtA huA. ( One ) prayed to pro0 32: patthiya - zra. tri0 ( prArthita ) prArthanA resuM 4. prAthanA kiyA huA; icchita. Prayed for; desired. jaM0 pa0 3, 53; bhaga0 2, 1, 3, 2: 6, 33 11, 3, nAyA0 12 12 13 14; 16; su0 ca0 11, 47; aMta0 3,8; jAMvA0 3, 4; zrova 0 33; uvA0 2, 65, kappa0 2, 16, 4, 86 patthiya. tri0 ( prasthita ) vidhAya zrayesu. prasthAna kiyA huA. Departed. su0 ca0 1, 386 patthiya. puM0 ( prasthitaka ) vinayadhI prayAsa karela-bhraSTa thayela, vinaya vinAne ziSya. avinIta-bhraSTa zighya. A rude or obsti nate disciple. vize0 1447; patthiyA strI0 ( prasthikA ) aDI; TopalI. chAba; TokarI. Basket. AMgha0 ni0 476 : - piDa. puM0 ( -piTaka ) DAvaDanI meM jAmunI vAMsanI chANI TopalI. kAvaDa ke donoM bAjU kI bAMsa kI chAba TokarI. Bamboo baskets at the 2 ends of a pole. vivA0 3; rAya0 256; panthiva. puM0 ( pArthiva ) zabna rAjA; nRpa. King. utta 6, 3221; 18, 11; nAyA0 16: mu0 ca0 2, 662; For Private Personal Use Only Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patthuya] ( 455 ) [ padiddha patthuya. tri. (prastuta ) yAj; yAsatuM. cAlU per tone. aNujo0 128; vartamAna. (Subject ) under consi. Vpa-daMsa. dhA. I. (pra+za-Nijanta) hemA deration; on hand. paMcA0 18, 25; 7. dikhAnA; batAnA. Toshow. pattheyantra. tri0 (prArthayiyavya) prArthanA 42vI. payaMsati vize. 682 prArthanA karanA. Entreating: praying. payaMsiuM. he. kR. su. ca. 7, 31%B bhatta. 146; padaMsiya. tri. (pradarzita ) mA. batAyA patha. puM0 ( pathin ) mArga; 22to. mArga: rAstA. huA. Shown. su. ca. 2, 20; Road; path aNujo0 133; pi. ni. padastha. puM0 ( padArtha) pAhi pahAya-tattva. bhA0 513 jIvAdi padArtha-tatva. Category like pathiya. puM0 ( pathika ) bhusA32. musAphira. life etc. paMcA0 2, 34; --rasiga. Traveller. bhaga0 3, 2; tri. ( -rapika ) pAhi pAya mAM prIti pada. na0 ( pada) 56.pArnu me aga; zam6. pAsI. jIvAdi padArtha meM prIti rakhane pada-vAkya kA eka aMga; zabda. Word. vAlA. ( one ) who has attachsama0 14; aNujo* 13; bhaga0 5, 8; 8, ment for the objects like life 1; 20, 7 22, 5, 25; 2: (2) 75 etc. paMcA0 2, 34; 2104 sAha 5. jIva ajIba Adi /pa-dA. dhA* I.(pra+dA ) A5g: he: padArtha. objects such as Jiva; denA; pradAna karanA To give; to hand Ajiva etc. panna. 1; ( 2 ) l over. padArthonAM varNanavALuM prakaraNa-adhyAya. payacchai. rAya* 240; jIvAdi padArtha ke varNana vAlA prakaraNa- payacchAmi. nAyA. 1; adhyAya. a chapter describing the payacchAmo. bhaga0 6,33, 11,11; nAyA.1%B categories such as life etc. pAdejA. vi. aAyA0 1, 7, 1, 197; bhaga0 8, 1; panna0 28; (4) 51. paira. padANa. na0 (pradAna ) sApa he te. denA; foot. nisI0 1, 11; (5) sthAna; tej. pradAna karanA. Handing over; giv. sthAna; ThikAnA. place; resort. bhaga0 ing. ova. 16; paMcA0 7, 21: -kAla. 26, 1; -baddha. strI0 (-baddha ) viziSTa puM0 (-kAla) sAdhune dhAna AvAnA apa56 2yanAthI 2yeta. vizeSa pada-racanA dvArA sa2. sAdhu ko dAna dene kA avasara. a racita. composed of a particular time for giving alms to an combination of words. aNujo. ascetic. paMcA0 13, 41; 128; -magga puM0 (-mArga) 56 (41) no padAhiNA. strI0 (pradakSiNA ) prakSiA 52. bhAgaH 5122tI. paidala rAstA; pagadaMDI. a vIte. pradakSiNA denA; parikramA karanA. Cirfoot-path. nisI01, 11; -sama. na. cum ambulation. jIvA0 3, 4; ( -sama) 2 56 svaramA sAdhye | padiddha. tri. (pradigdha ) yo534; mamarA26. te 252mAM Ate. jo pada jisa svara meM cupaDA huA; lagAyA huA; jalAyA huA. gAnA cAhiye use usI svara meM gAnA. ___Besmeared; scalded. sUya0 1, singing of a song in its pro- ! 5, 1, 23; Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa - divya ] Vpa - dipa. dhA0 I. (pra+dIpU ) addIpta thavu | pradIpta honA; tejapUrvaka jalanA. To glow; to burn brightly. padippae. aNujo0 154; ( 456 ) padiSyamANa. va0 kR0 sama0 10 238; Vpa - disa. dhA0 I (pra+dRz ) hejavu'; g. dekhanA. To see; to observe. padIsae. ka0 vA0 pana0 1 pari (de) sthA. saM0 kR0 bhaga0 186 8; padilA. strI0 ( pradiza ) vihiyA - agnI, nairRti vagere yA. vidizA - Agneya, naiRtyAdi koNa. An intermediate point of directions e. g. southeast; *south-west etc. AyA0 1, 1, 6, 50; V padIva dhA0 II ( pra + dIpU ) prAza 2. prakAza karanA; ujelA karanA. To illumine. palI (dI) vejjA. vi0 bhaga0 13, 4; padIva. puM0 ( pradIpa ) hI ve dIyA, dIpaka. Lamp. bhaga0 7, 7, 8, 6 - caMpA. puM0 ( - campaka ) hIvAnuM DhAMDa dIye kA Dhakkana. & covering of a lamp. bhaMga 8, 66 - lessA. strI0 ( - lezyA ) dIvAnI jyoti leta. dIye kI jyoti light of a lamp; light. bhaga0 13, 3, padIvaga puM0 ( pradIpaka ) mhoTo havA; masAla. bar3A dIyA; mazAla. A big Jamp; a bonfire; a torch. rAya0 271; agm. g. ( agi ) 312-Beat; 26. fal; durga; gar3ha. A castle; a fort. Aya 0 2, 10, 1666 paduTTa. fa* ( $?ge ) gld; drug', qna; | dveSapUrNa. Polluted; full of hatred. utta0 32, 33; ogha0 ni0 133; [ padesina pa-dukha, dhA0 (pra-duSaM ) dUSita 52; dveSa 2ve dUSita karanA; dveSa karanA. To pollute; to hate. paDasapu. vi0 utta0 2, 11; paDasejjA. vi0 o0 ni0 bhA0 26; pauspati sU0 1, 1, 2, 26; padesa. puM0 ( pradeza ) sUkSmamAM sUkSma za; pradeza; avibhAgI za. sUkSmAtisUkSma aMza; pradeza; avibhAjya aMza A minutest particle; an indivisible portion. ( 2 ) nayA; sthAna. sthAna; jagaha. place. jaM0 pa0 6, 124; bhaga* 2, 10; 5, 9; pana0 1, 22; - yA. strI0 ( - arthatA ) ahezanI vyapekSA. pradeza kI apekSA incomparision to Pradesa. bhaga0 18, 10; 25, 3; 4: pana0 3; - kamma na0 ( - karman ) aheza rUpe bandhAyela ka; karmonA pradeza-puddala vibhAga. pradezarUpa meM baMbe hue karma; karmapradeza- pudgala vibhAga. Karma bound in the form of Pradesa; a division of the atoms of Pradesa of Karma. ThA 4, 4; nAmAnahatAuya. puM0 na0 ( - nAmanidhattAyuSka ) ye jAtane AyuSkA bandha; pradeza pa nAmaka nI sAthe AyuSya karmonA nidhattasNghthaay te eka prakAra kA AyuSya kA karmabaMdha; pradeza rUpa nAmakarma ke sAtha zrAyuSya kA hone vAlA nidhasa baMdha. a kind of lifebondage; an affixed bondage of the life-actions with Nama Karma in the form of Pradess. pana 6; qaiam. fa. ( xxfka) anda; cuivela. batalAyA huA; darzita. Shown; pointed out. AyA0 1, 6, 3, 187; For Private Personal Use Only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padesiya ] padesiya. tri0 ( pradezika ) ahezavANI; ahezanA samUdI bhane 26 vagere, pradeza vAlA; pradeza ke samUha se bane hue skaMdha Adi. Having magnitude; a Skandha (molecule) made by an aggre. gate of Pradesa bhaga 12, 4; padosa puM0 ( pradoSa) dveSa, pAra hoSa dveSa IrSyA doSa. Aversion; hatred; jealousy fault. bhaga0 25, 7 sUya0 1, 13, 11; utta0 = 2: 1, (2) AtA bhane sAyAsa prAtaHkAla va sAyaMkAla. morning and evening. jIvA0 3, 4 pasAbhAva. puM. ( pradhvaMsAbhAva ) vastunA sathavAthI thte| bhAvanAza dhvaMsa ke kAraNa hone vAlA vastu kA abhAva vastu - nAza ke kAraNa hone vAlA zramAva. The absence of a thing after its destruction. vize0 1837; V padhAra dhA0 1. (pra+) dhAraSya 2. dhAraNa karanA pahinanA. To put on. padhAraha, dasA* 10, 1; jaM0 pa0 4 123: padhArejA. zrava0 20; padhAremAyaNa. nisI0 16, 24; ( 457 ) padhAremANa. paMnaM0 34; padhAresA. saM0 kR0 bhaga056 Vpa-dhAva. pA0 I II (pra+dhAv ) hovu doDanA. To run. . par3Ava utta* 27 1 sU0 1, 3, 2, 6, pahAvae. zroSa * ni0 bhA0 124; pahAve. su0 ca0 2,406: V padhUva bhA0 I. (pra+bhUpa ) dhUpa heve tapAya dhUpa denA; tapAnA. To show sun light, to heat. papUrvaja vi0 nisI0 3, 31 padhUmiya. tri (pradhUpita ) dhUpathI suvAsita Vol. 11/58. resuM dhUpa dvArA suvAsita kiyA huA. Made fragrant by incense; inconsed. kappa 0 9, 2 V padhova dhA0 I (pra+dhAva ) dhAvu mAnavu dhonA. To wash. po nisI02, 21; padhoja khAyA0 2, 1, 2, 33 padhoaMta. nisI0 1, 7; Vpa-nazca. dhA0 I ( pra + nRt ) nRtya 52 nAyavu nRtya karanA; nAcanA. To dance. paNacamANa va0 kR0 nAyA0 8; V panama. ghA0 1 II ( pra + nam ) namavuH namaskAra 42. namanAH nata honA; namaskAra karanA. To bow to salute. paNa mai. su0 ca0 4 81; paNa meha. nAyA- 16: paNa maMti. taMdu paNAmimo. bhaga0 42, 1; [ pakSaga paNa maha. zra0 su0 ca0 1, 1; paNamita ka0 vA0va0 kR0su0ca03,84, paNamittA. saM0 kR0 vize0 3213; V - nasla dhA0 I ( pra+ez ) nAtha pAbhavu nAza pAnA To be destroyed. paNassai. pi0 ni0 468; dasA0 5, 36; 37; 38; paNa sejA, di0 vize0 1063 paNAseI. zi0 dasA0 10 paNAsaMti gacchA * 20: paNAsaMtu bhaga0 42, 1 Vpa-ne. pA0 I. (pra+nI ) 4 puM. le jAnA. To carry away. pati ka0 vA0 va0 kR0 pa0 1 30 panna. tri0 ( prAza) prajJAvAna paMDita prajJAbAnU paMDita. Intelligent, learned. ; utta0 1 20; padmaga. puM0 (pacaga khapa sarpa sAMpa Sor Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pannatta) ( 458 ) [pannavaNA pent. sUya0 2, 1, 56; bhaga. 7, 1; paraNavai. bhaga. 3, 1; -kha. na. (-ardha) sapanA ardhA lAma. parANavei-ti. ova. 27; bhaga. 7, 10 sarpa kA AdhA bhAga. the half of a 8, 2; 16, 6; uvA0 5, 262, serpent. ( nAgadantA ) "ahaM panagaddha. paNNaviMti. pAyA0 1, 4, 1, 126; jaM. ruvA pakSagaddha saMThANa saMThiyA' rAya. 109; pa. 7, 178 pannatta. tri. ( prajJapta ) tuMH 52mAye. paeNaveti. bhaga. 1,62,5; 5, 3:20,83 kahA huA; kathita. Said; told. piM.ni. parANavami. bhaga. 2, 5, 7, 10; nAyA. 83 77; dasA. 1, 3, 2, 1, 7, 1; utta. 28, paNNaveja. vi. bhaga. 6, 31; 2; ThA0 1, 1; sama0 1; dasa0 6, 4, 1; V panava.dhA. I. (prajJA+Nic )2mAya. vava. 10,3; kappa0 5, 117 AjJA denA. To order. pannattari.strI. (paJcasaptati) 5'yAta2: 75. paJcaviMti. sUya0 2, 2, 23; pacahattaraH 75. Seventy-five. sama. pAvasu sUya0 2, 2, 23, 75, ka. gaM. 6, 21% panavasu. bhU. su. ca. 2, 436; pannattAra. tri. (prajJapta) 5 / 52nA2. paJcavissaMti. sUya. 2, 2, 23, jJAta karanevAlA; jatalAne vAlA prarUpaNA pannava issAmo. sUya0 2, 1, 14; karane vAlA. ( One) who makes panavaittA. saM. kR. ThA0 3, 1; known. sUya. 2, 1; 14; panavegANa. 3. kR. pAyA. 1, 7, 1, pannAtta. strI0 (prajJapti ) vata; ni. 166; prava0 121; 5. batalAnA; pradarzana; nirUpaNa. To paNNavaiMsu. bhU. bhaga0 8, 7; make known or understood. paeNavittae. he. kR. nAyA01; nira0 3, 5: paNNavemANa. va. kR. bhaga. 3,1; 1,33, pannarasa. tri. (paMcadazana-paMcabhiradhikAdaza ) / nAyA. 1: 5:8; zrova0 38; . 5.62, 15. pandraha; 15. Fifteen. sama. paeNavijai. ka. vA0 aNujo0 139; 15. utta0 11, 10; bhaga0 1, 5; 19, 4; paraNavijaMti. ka. vA. sama. pa. 170: nadI. 18; -bhe. puM0 (-bheda) sinA paeNavayaMti. ka. vA. bhaga. 2, 8; 542 me. siddha ke pandraha bheda. The | panavaMta tri0 (prajJAvat ) buddhimAna medhAvI 15 kinds of Siddhas. prava. 10 buddhimAna; meghAvI. Intelligent. utta. pannarasama. tri. (paMcadazama) 5.42 . pandra- | | 24, 10; dasa0 7,1: hA. Fifteenth. bhaga02, 1; ThA0 6,1; | panavaga. puM0 ( prajJApaka ) prazna mubAsa pannarasI. strI0 (paMcadazI) pUnama. paurNimA; nAra-mAyA prazna kA nirAkaraNa karane pUnama. A Day of full moon. kappa. __ vAlA-zrAcArya. A preceptor who 5, 123, answers a question. sUya. 2, 4,2; V-bhava. dhA* I, II. (pra+jJap) mulAso | panavaNA. strI. ( prajJApanA) senAmanu me| zavigata pAra he savistara varNana karanA. 6in sUtra-sAgama. isa nAma kA eka khulAsA karake kahanA. To speak in upAMga sUtra-Agama. An Upaiga details. Satra of this name. aNujo0 42; Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pannavaNI ] ( 456 ) [pa-pajja (2) nirupa 42; 4 nirUpaNa wisdom. utta0 13, 33. sUya. 1, 1, karanA; kathana karanA.descuibing; relat. 4, 5; vize0 366: taMDu0 -chayaNa. na. ing. pi. ni. 261; ( - chedana ) prajJA-mudhirUpI zastra. prajJApanavaNI. strI0 ( prajJApanA ) ziSyapagata . buAddha rUpI zastra. a weapon in the deza de te; upadeza ApavAnI bhASAne from of knowledge. ka0 50 1, 6: me: / 2. ziSya varga ko upadeza dene kA -maya. puM0 (-mada ) muddhina maha. buddhi kArya; upadeza dene ke bhASA; bhASA vizeSa. kA mada-garva. pride of knowledge. Advice to a group of disciples; . sUya. 1, 13, 15, the language used in advice: | pannANa. na0 ( prajJAna-prajJAyata iti ) pAna a kind of speech. pratra.6.1: soza rIta lAta. padArtha kA samyak pannavipra. tri. (prajJApita ) yAve; sama. jJAna. Full knowledge of a thing. veluM pradarzita; jatalAyA huA; samajhAyA zrAyA* 1, 6, 3, 186; huA. Made known or manifest. pannANamaMta tri. (prajJAnavat prajJAnamastyasye. utta. 26; 73; ti) sahasavAn ; jJAnI. sadasadviveka. pannavIsa. strI. ( paMcaviMza ) 5cyAsa; 25. | zIla; jJAnI. A conscientious per. paccIsa; 25. Twenty-five. jaM. 507, son; wise man. zrAyA0 1, 4, 3, 148; ka. gaM0 6, 33; 138; 1, 6, 4, 188; pannahattari. zrI. ( paMcasaptati ) 5ottarapannAsa. strI. ( paMcAzat ) 5yAsa; 50. 05. pacahattara; 75. Seventy-five _pacAsa; 50. Fifty. bhaga0 2, 8; 6, 2; thAyA0 2, 15. 176 panhaya. puM0 ( praznava ) yAnamAthI rAtuM dUdha Vpa-prA. dhA. I. ( prajJA ) ngg. vaSayI strIne dhana pAne te stanoMse jAnanA. To know. ubharAtA huAH harSAveza ke kAraNa zrIke paNNAyai. ka. vA. 5, 7, 1; 10,2; stanoM se dUdha kA ubharanA. The outflow paraNAnti . bhaga0 1,8; of milk through joy from the paNNAyae ka. vA. maga. 5, 9: jaM. pa. breasts or udders. aMta. 3,8; 7,162; /pa-nhA. dhA. I. (pra+snA-prasnAti yama. pannA. strI. (prajJA ) bhAsanI 60 zAsa tItyarthaH) mayuna seva: titist 42vI. paikI pAMcamI avasthA 41 thI 50 varSa maithuna karanA; rati krIDA karanA. To copu. sudhInI mANasanI samajaNavALI avasthA. late manuSya kI dasa avasthAoM meM sa 5vI avasthA; parahAyati. vava0 6, 16: 41 se 50 varSa paryantakI manuSyakI sUjJA. | papaMca puM0 (prapaMca ) 2: 31. bhADa. vasthA. The fifth state out of ten mbara; DhoMgaH pAkhaNDa. Vain show; of a man; the period between vanity (2) mA. ThagI. cheating. 41 and 50 of good understand- vize. 11.8% ing. prava0 663; (2) bhukSiA 759. //pa-paja. dhA* I. ( pra + pad) pratipAdana buddhi; dAnApana; caturAI. intelligence; I 52. pratipAdana karanA. To maintain. . Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e-paDa) ( 460 ) [papphoDaNI pavajjihI. su. ca. 1. 117, kore mAgha 5hA.. pApaDa, baDI zrAdi pavajazra. va. kR. vize0 166 khAdya padArtha. Etables like thin V -paDa. dhA* I. (pra+pat ) 5. paDanA; dried cakes etc. piM0 ni. 156; giranA. To fall. pappuya. tri. (prapluta) lIyesa. bhIgA pavaDai. bhaga. 1,6; humA gIlA. Wet. parAha01, 1; nAyA08; pavaDeja. vi. veya. 4, 26 dasA. 7,8; | papphaDa. puM0 ( parpaTa ) 5.57. pApaDa; papaDI3B pavaDe. zrA0 dasA. 6, 1; __ thara. Layer; a thin cake. jIvA03,3; pavaData. va. kR. dasa. 5, 1, 5: nAyA0 papphuya. tri. ( prapluta ) distsa pAmela. 1; 4. ni. 102; vikAsa prApta. Evolved. bhaga* 6, 33; pavADei. pre* bhaga0 17, 1; ( 2 ) pahetu; 255tu. bahatA huA; TapakatA pavADamANa. pre0 va* kR. bhaga0 6. 34; / huA. Flowing; dropping. aMta. 17, 1; Vpa-pIla. dhA* I. (pra+pIDa ) pii| 12vI. V papphADa. dhA* II. (prAsphuTa ) ; pIDA denA. To give pain. 62 62: Ayu. phoDanA; dUra karanA; pavIlijA. vi. dasa04; jhaTakanA. To break; to throw pavIlAvijA. vi.dasa. 4: apart; to shake. paputta. puM0 (prapautra-prakarSaNapautra) 52pota; papphoDei. bhaga0 15, 1; putranA putrane putra. prapautra; potekA laDakA. papaphoDa. vi. utta0 26. 24; A great-grandson vize0 862; papkouNa. saM. kR. u.67 pappa. saM. kR. . ( prApya ) bhegavIta. milA papphoData, va. kR. saMthA. 106 kara; prApta karake Having obtained. papphoDemANa. va. kR. vava0 6, 7, AyA. 1, 2, 3, 80; utta0 36, 6; bhaga. papphoDaNa na0 ( prasphoTana ) piratA2. vi16, 8; vize0 551; aogha. ni. 660; stRta karanA. Spreading. (2) 58. panna. 16, 17; ka. gaM0 227%; pappaga. puM0 (paryaka ) me tanuM pAsa, vana phaTakanA winnowing. paNha 0 2, 1; 25ti vizeSa. eka jAti kA ghAsa, vanaspati papphoDaNA. strI. ( prasphoTanA ) Dise25 fagra. A kind of grass; a parti. vakhate vastrane jhATakavuM te; paDilehaNanA eka cular vegetation. sUya. 2, 2, 7; hopanu nAma. paDilehaNa ke samaya vastra ko pappaDa. puM0 / parpaTa ) 5/57. pApaDa. A jhaTakane kA kArya; paDilehaNa ke eka doSa kA thin paper-like dried cake. prava0 nAma. Shaking of a gariment at the time of Padilehana; a 440% pappaDamodaya. puM0 ( parpaTamodaka ) miSTAnna name of a fault of Padile hana. vizeSa. miSTAnna vizeSa; eka vizeSa miThAI. utta0 26. 26; zrodha0 ni0 163: A kind of sweet meat. panna017 papphoDaNI. strI. ( prasphoTana ) me ja. pa. 'papphoDaNA' za6. dekho ' papphoDaNA' zabda. pappaDiyA. strI0 (parpaTikA ) // 57; 19|| Vide. "pa-phoDaNAM" 310 6, 1; Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pabaMdha] ( 461 ) [pabhaMkara pabaMdha. puM0 (prabandha ) nirantara [53yA 32vI namA huA bhAga-zikhara. A peak bent te; strI kyA bhata kathA, deza kyA ane rAja on one side. nAyA0 1, 5; bhaga. 3, thA ye yA2viyAnI pravRtti. nirantara vika- 2, 5, 7; saMsthA0 106; jaM. pa. aNujo. thana; zrI kathA, bhatta(rtR)kathA, deza thA tathA | 134; naMdI. 47: panna. 2; ( 2 ) sabhU. rAja kathA Adi cAra prakAra kI kathAoM kI samUha; vRnda; muMDa. group. (3) me pravRtti Telling stories.incessant | jatana jArIgara. eka kAgira vizeSa. a ly; the relating of stories of 4 kind of craftsman. pana. 1: kinds viz. talk about women, | pabbhAraga. tri. ( prArabhAragata ) name. talk about food, talk about namA huzrA; nata. Bent dasA. 7, 11%3 country and talk about poli. panbhArA. strI. (prAgbhArA) mANasanI10 6zA. tics. " paMbaMdha ca pakumvai" utta0 11, o mAMnI AThamI dazA; 1thI 80 varasa (2) 2yanA nirmANa racanA: banA- sudhInI mANasanI avasthA ke jemAM cAmaDIe vaTaH nirmANa. creation; production; karacalI paDe che ane zarIra namI bevaDu vale arrangement. su. ca. 1,3; cha. manuSya kI dasa dazAoM meM se pAThavIM dazA: pabaMdhaNa. na. ( prabandhana ) pra056 42vA; manuSya kI 71 se 80 varSa taka kI avasthA vyavasthA 12vI. prabandha karanA, vyavasthA karanA jisameM deha para jhurriyAM par3ane lagatI haiM aura Arranging; ordering. sama0 12; zarIra jhuka jAtA hai. The 8th stage pabaMdhiya saM0 kR0 a0 ( prabadhya ) praSTa paNe of the 10 of a man; the period mAdhAna. uttama rIti se bAMdhakara; acchI taraha between 71st and 80th years se bAMdhakara. Having tied well. ka. of a man when his skin gets pa0 2, 52; crabbed and the body bonds pabAhA. zrI. ( pravAdhA ) vizeSa pii| vizeSa on one side. taMdu. ati tIvra pIDA. Acute pain. nAyA0 pabha. puM0 ( prabha ) 624-1 bhane 72sA chandranA sopAsanu nAma. harikAnta aura parohaya tri. ( prabodhaka ) pramoya 421 // 2. harisaha indra ke lokapAla kA nAma. The prabodha kartA. Enlightener.vize0 173; name of the Lokapala of HaripabohiuM. he * kR0 a0 ( prabodhayitum ) sama. kanta and Ilarisaha Indras. MyAne. samajhAne ke liye For the ThA. 4,1; bhaga0 3, 8; uvA0 3, 144, sake of enlightening. su. ca0 (2) prabhA-ati prabhA-kAMti. lustre. 1,186 bhaga. 11, 11: panbhaTTa. tri0 (prabhraSTa ) bhraSTaH patita yesa. pabhekara. puM0 ( prabhaGkara) 42 nAme jIta bhraSTa; patita; girA huA. Fallen; sin. | yasana me vimAna. prabhaMkara nAmaka tIsare ful. bhaga. 6,33; utta0 8,14, sUya. 1, devaloka kA eka vimAna. A celestial 4, 1, 16; nAyA. 1,8bhatta. 65122; abode of the third Devaloka panbhAra puM0 ( prArabhAra ) patana 4 named Prabhankara. sama0 3. nabhI gayelo mAna-zi52. parvatakA kucha kucha / (2) me nAma pAyamA sarnu / Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pabhaMkara] [pabhA vimAna. pAMcave devaloka kA eka vimAna. 2,3 sama* 46 bhaga* 3, 8 panna. 2, a celestial abode of the fifth (2) 5 tAla kalazInA adhiSThAtA eka devanuM Devaloka named Prabhankara. nAma. pAtAla kalazIke adhiSThAtA eka deva kA sama08; (3) iti tAnu me vi. 71A. a so called presiding deity bhAna lokAMtika devatA kA eka vimAna. a ce- of Patalakalasa jIvA0 3, 4: prava. lestial abode of the Lokantika 1588; gods. bhaga0 6, 5; (4) se nAma the | pabhakaMta. puM0 (prabhA -ta) yo "pabhaMkara" akha. eka graha kA nAma. a. planet of | za6. dekho "pabhaMkara" zabda. Vide this name. ThA0 2, 3; sU0 pa0 20; "pabhaMkara" ThA. 4,1; bhaga. 3, 8 pabhaMkara. puM0 (prabhAkara) te mApanA2, aza pariNaya. tri0 (prabhaNita ) kahA huzrAH 42nA2. prakAza dene vAlA; teja pradAna karane kathita. Said. nAyA. 2, vAlA. Enlightener; giver of Vpamava. dhA* I. (pra+bhU) . lustre. utta. 23, 75: utpanna honA. To be born. (2) samaya pabhaMkarA. strI. (prabhaMkarA)yotiSInA candra, 5. samartha hAnA to be able, candramAM tathA sUryanI cethI paTTarANInuM nAma. pabhavai-ti vize0 160; panna. 11; jyotiSI ke indra, candramA tathA sUrya kI cauthI pabhavata. va. kR. su. ca. 3, 54: paTarAnI kA nAma The name of the pabhAve ittANi. saM. kR. bhaga. 5 6; 4th chief queen of the Indra | pabhava. puM0 (prabhava ) japatti: 5 / 291. utpattiH of planets-the Moon and Sun kAraNa. Origin; cause. pi. ni. 81; according to astronomy. ThA. vize0 108; 1055; naMdI. sva. 2, 23: 4, 1; bhaga0 10, 5; jIvA0 4, 1: mU. paMcA* 13, 4; (2) pratyAbhI na pa018nAyA. gha. 7; (2) 127sAyatA pAMca cera sahita janma svAmI sAthe vizayanI bhu nAnI-nagarI. vaccha dIkSA dIdhI. prabhavasvAmI-jinhoMne pAMcaso gAvatI vijaya ko mukhya rAjadhAnI, the coroM ke sAtha jaMbUsvAmI se dIkSA lI. capital city of Vacchagavati Prabhava Svami who acceptdivision. 0 2, 3:0pa0., 170; ed initiation with five hundred pabhaMgara. tri. (prabhaMgara)kSarAma nAza pAme thieves from Jambu Svami. te-kSaya sapura. kSaNabhaMgura; kSaNasthAyI kappa.8 kSaNadhvaMsI; palabhara meM naSTa honevAlA. tri. ( prabhaviSNu) yAnI 427 / Transitory in a moment. anno pA. hAne-banane kI icchA vAlA. One 1, 6, 1, 178; 1, 2, 3, 20; desirous of becoming. su. ca0 pabhaMjaNa. puM0 (prabhaMjana ) pra nAme vAyu 10; 186 bhAra gatinA devatAno chadra. prabhaMjana nAmaka pabhA. strI. ( prabhA) antiA nyoti: tara. vAyukumAra jAti ke devatA kA indra. Indra kAnti; jyoti; teja. Lustre; brillinamed Prabhanjana of the ance; splendour. utta0 5, 27, 28, class of Vayukumara gods. ThA0 12; 34, 5; ova0 22; nAyA. 1; 10; Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pabhAiya] ( 463 ) [pabhAsa bhaga. 2,1; 14,1; sUya. 18; rAya046; chetso AyA2. zAsanonnati ke liye bhAva. ja. pa. vize0 773: zyaka kAraNoM kA pravartana; jJAna, darzana, cAritra pabhAiya. tri. ( prAbhAtika ) prAta: ke sAdhanoM kI prabhAvanA karanA; samakita ke sama-dhI, savAra prAtaHkAlIna; savere ke pATha prAcAroM meM se antima-zrAcAra. Prosamaya kA. Related to the morn. pagation of religious cause. ing. aNutta0 3.1%; paMcA0 7, 24, 6, 2; 15,24; prava0 313; pabhAkara. puM0 (prabhAkara ) me nAmanu zrI 140; utta0 28, 31, panna0 1; sonu vimAna. isa nAma kA tIsare VpabhAsa. dhA* I,II. (pra-bhAsa ) zayu devaloka kA eka vimAna. A celestiala j. prakAza karanA; dIpta karanA. To abode of this name of the enlighten; to shine. third Devaloka. sama0 3; pabhAsaI. ThA02,2; dasa. 1, 1, 14; vize0 pabhAya. na0 ( prabhAta ) prabhAta-prAtaHsa. 126; rAya0 12.; prabhAta; prAtaHkAla; saverA. Morning. pabhAsei. bhaga. 1, 6; sama0 34; utta0 20, 34, nAyA0 1; sU0 ca0 4, pabhAsaMti. bhaga. 9, 2, 14,6 ja. pa. 7, 143; aNujo0 19; piM. ni0 213; 126; pabhAva. puM0 (prabhAva) malibhA; pratA5. mahimA; pabhAsiMti. jIvA0 3, 4, pratApa; prabhAva. Influence; majesty. pabhAsissaMti. bha0 bhaga0 5, 2, jaM. pa. nAyA. 14; utta0 32, 104; bhaga. 3,1%B 7, 126; 2; naMdI. stha. 28; bhatta. 165; paMcA0 pabhAsiMsu. bhU. bhaga* 6, 2; jaM0pa07,126; 4, 33, prava0 1274; pabhAsesuvA. bhU. sU. pa. 16 pabhAvaI. strI. ( prabhAvatI ) mAgaNIzamA pabhAsamAya. va. kR. bhaga0 3, 2, kappa. tIrthanI mAtAnu nAma. unnIsaveM tIrthakara kI 3, 41; Aral #1 #H. The name of the pabhAsemANa. va. kR. ova. 22; bhaga. 2, nineteenth Tirthankara. sama.pa. 5; uvA0 2, 112, 230: nAyA. 8; prava. 322; (2) mA. pabhAsayaMta. va. kR. kappa. 3, 45; rAnI rANInuM nAma. balarAjA kI rAnI VpabhAsa dhA* I. (pra+bhASa ) mosa'; DeyuH kA nAma. the name of the queen bolanA: kahanA; bhASaNa karanA. To speak; of Balaraja. bhaga0 11. 11; ( 3 ) to relate. 6141 rAnI hevAnu nAma. udAyana rAjA pahAsaMti. vize0 3602; kI devI kA nAma. the name of the pabhAse. zrA0 utta0 12,16; wife of Udayana king. Hito 98, pabhAsa. puM0 ( prabhApta ) prabhAsa-pAramA devalokanuM eka vimAna enI sthiti bAvIza pabhAvaNA. strI. (prabhAvanA) zAsana nitinA sAgaropamanI che; e devatA agIyArame je je kAraNe hoya tenuM pravartana karavuM te; mahIne zvAsocchavAsa le che ene bAvIsa zAna, zana, yAstrinA sAdhatAnA DesI 12 varSe kSudhA-bhUma dANe che. prabhAsa72vI te sabhaktinA mA aayaarmaanaa| bArahaveM devaloka kA eka vimAna; isakI Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pabhAsa ]. ( 464 ) sthiti 22 sAgaropama kI hai, yaha devatA 11 veM vaya region. ThA0 2, 3; mahine zvAsocchvAsa lete haiM aura inheM | pabhAsatitthakumAra. puM0 ( prabhAsatIrthakumAra ) pralAsa tIrthanA adhipati devatA prabhAsa tIrtha kA adhipati devatA. The presiding deity of Prabhasa Tirtha. jaM0 pa0 3. 50; pabhii a0 ( prabhRti ) zaruyyAta; yAhi; pagere. AraMbha; Adi; vagairaha. Etc.; so forth. nAyA 0 1 2 57 8; 12: 13; 14 15 16: zrAyA0 1, 6, 2, 183; piM0 ni0 bhA0 47; su0 ca0 4, 101; bAIsa sahasra varSo meM bhUkha lagatI hai. A celestial abode of the twelfth Devaloka, where the duration of life is twelve Sagaro pamas (a period of time), here the gods breathe every 11 month and feel hungry and thirsty at every twenty-two thousand years. sama0 22; ( 2 ) lavaNu samudra ane si dhu nadInA saMgama sthAne prabhAsanAme devatAnA AvAsa pa eka tI ke jyAM cakravatI' aThThama tapa kare. lavaNa samudra aura siMdhu nadI ke saMgama para prabhAsa nAmaka devatA ke nivAsa sthAna vAlA eka tIrtha jahAM cakravartI zraSTama tara karate haiM. a place of pilgrimage at the mouth of the river Sindhu where_Chakravarti performs penances and which is the abode of a god named Prabhasa. ThA 3, 1: jIvA 0 3: ja0 pa0 6, 125; ( 3 ) zrI. yathA devalo U vimAna tIsare va cauthe devaloka kA eka vimAna & celestial abode of the third and fourth Deva. lokas. sama* 7 ( 4 ) mahAvIra prabhunA gadhara nAbha mahAvIra prabhu ke eka gaNadhara kA nAma. the name of a Ganadhara of the lord Mahavira. sama0 11: ( 5 ) aura eyavaya kSetranA vRntavaitAkhyanA adhiSThAtA devatA. airaNyavaya kSetra ke vRntavaitADhya kA adhimAtA devatA. the presiding deity of the Vrintavaitadhya of Airanya [ pabhUta bhaga0 6, 33; prava0 1160; uvA0 1, 58: pabhiti a0 ( prabhRti ) vagere vageraha : Adi; prabhRti. Etc. bhaga0 12 1: aNujo0 19: paMcA0 17, 20; qifter. fa* ( gofra) as unde; & pAsa bahuta DarA huA; ati bhayabhIta. Very much afraid; terrified. uta05, 11; pabhu. puM0 ( prabhu ) samartha, hevAdhidevA tIrthaM2. samartha; devAdhideva; tIrthaMkara. Lord: omnipotent; the highest god; Tirthankara bhaga0 1, 7 2, 5, 3, 1, 2, 5, 4 6, 6, 7, 7, 15, 118, 10; piM0 ni0 366; jIvA0 3, 1 sU0 pa0 10, jaM0 pa0 5, 112, 3, 52; uvA0 7, 216; pabhUta. tri0 ( prabhUta) udbhavesa; utpanna thayea. utpanna; janmA huA. Born; produced. zrava0 21 ( 2 ) atizaya; dha. atizaya; bahutasA; pracura; adhika. too much; excessive. utta0 20, 2; sama0 34; sUya0 2, 6, 38; bhaga0 1, 1, 2, 5 su0 ca0 2, 563; jIvA0 3, 3; rAya0 27; prava0 1245: ( 3 ) prabhAvAhinu pariNAma; atIta anAgatA. viSayaka kama pariNAma. For Private Personal Use Only Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pabheya ] pramAdAdi kA pariNAma; atIta anAgatAdi viSayaka karma pariNAma the result of idleness ete. AyA0 1, 5, 4, 156 pabheya. puM0 ( prabheda ) prahAra bheha prakAra; taraha bheda; jAti A kind variety. prava0 480; V pamaja. dhA0 I II ( pra + mRj ) sAI 42. sApha karanA; zuddha karanA. To clear up pamajaiti jIvA 3, 4, nAyA0 0 bhaga0 2, 5, 12, 1; jaM0 44; gaccha / 0 16; uvA0 77: vivA0 7; ( 465 ) 1; 2; pa0 3, 1.66; maje. nAyA0 160 pamajjijja vi0 utta0 24, 14; pamajjeja. vi0 nisI0 4, 57; pamajenA. vi0 nizI 3, 16: pamajitu saM0 kR0 dasa0 8 50 pamajjaitA. saM0 kR0 nAyA0 1; 8; bhaga 2, 5: 12, 1; pamajeisA. saM0 kR0 nAyA0 156 pamajiya saM0 kR0 o0 ni0 653 dasa0 4 AyA0 1, 7, 6, 222; uvA0 1, 55; pamaomAyA va0 kR0 AyA0 2 1, 6, 320 vava0 6, 7; 3 pamajaMta va0 kR0 pra0 523; pamajjaNa na ( pramArjana ) pUna sAI 52. paMMjanA; sApha karanA; mArjana karanA. Brushing clearing. para * 2, 1; paMcA0 2, 13. 0 ( artha ) pramA 'nane bhATe. pramArjanArtha; sApha karane - pramArjana ke liye, for brushing. pra0 522; pamajaNyA. zrI0 ( pramArjana ) pUvuH zuddha 22. pUMjanA zuddha karanA; mArjana karanA; jhADanA Brushing: puVol. mr/59. [ pamattha rifying; cleaning. ThA0 2, 1; pamajjA. strI0 ( pramAjanA ) pAsI vAsa vAlavuM te jhADU nikAlanA; jhAda buhAra karanA. Sweeping rinsing. prava0 601; kappa0 9 60; pamatta. tri0 ( pramatta) pramAyukta prabhAhI. pramAdayukta asAvadhAna pramAdI. Careless; idle. utta0 34, 21; AyA0 1, 4, 1, 129; nAyA0 1 2; 5; bhaga0 3, 3, 8, 16 14, 3 naMdI0 17 piM0 ni0 103: rAya0 40; veya0 04, 2; prava0 124; ka 0 pa0 4 4 0 0 5 115 (2) pramatta saMyati cha guThI vA pramatta saMyati: chaThe guNa sthAna vAlA an ascetic who has reached the sixth spiritual stage. ka0 gaM05, 66; 2, 2:17; 24; 7 virata. tri (virata ) prabhatta saMgati-chaTTA guguhA vAo pramatta yatichaThe guNasthAna vAlaH an ascetic who has reached the sixth spiritual 5 stage. ka0 pa0 x 47 vihAri tri0 ( - vihArin ) pAMca prArA prabhAhane sevanAra. pAMca prakAra ke pramAdoM kA sevana karane vAlA. ( one ) who dallies with the carelessness of five kinda. nAyA 05; - saMjaya puM0 (- saMyata ) 4: mAda. jene rahelA che tevA TTA guNasthAnavrtii sAdhu, avaziSTa pramAda chaThe guNasthAna vAlA sAdhu an ascetic who has reached the sixth spiritual stage; (one) in whom some carelessness has remained. maga0 1, 1, 2, sama0 14; Vpamattha dhA0 I ( pra + math ) sahIthI pyAsI bhasma 42. jaldI se jalAkara bhasma karanA. To reduce to ashes by Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pamadavaNa ] burning quickly. pamatthai. AyA0 1, 4, 3, 135; pamadavaNa. na0 ( pramadavana ) bhastaddatta nAmanA yuvarAn prabhavana nAme : udyAna malladatta nAmaka yuvarAja kA pramadavana nAmaka udyAna. An orchard named Pramada vana belonging to the prince Malladatta. nAyA08; pamadA. strI0 ( pramadA ) bhuvAna strI yuvA strI; pramadA. A young lady. para60 1,4; pamadda. puM0 ( pramarda) saMghaTTana; mana saMghaTTataH mardana. Contact ; rubbing. sU0 pa0 10; jaM0 pa0 7, 156; qugP. 3deg ( gaza ) ue'n sag'; Mug'; maMthana 2. mardana karanA; mathanA; pIsanA. Rubbing; 'churning; grinding. ( 2 ) rAvavuH parAya 2va harAnA; parAjita karanA defeating. ova0 16; sama0 ; piM0 ni0 103; jIvA0 3, 1; rAya0 33; pamaddamANa. tri0 ( pramRdnat ) vistu chuTuM khulatA huA; zithila; DhIlA. That which is loosening or disengaging. fpaM0 ni0 574; pahi. tri0 ( pramadina ) mana nAra cInAra mardana karane vAlA; pIDA pahuMcAne vAlA. Squeezer; troubles zrova 0 40; pamayavaNa. na 0 ( pramadavana ) tetasIpura nagaranI mahAnu me vana. tetalIpura nagara ke bAhara kA eka vana. A forest on the outskirts of Tetalipura city. nAyA* one who 14; pamayA. strI0 ( pramadA ) luo " zaha dekho pamadA zabda. " " "3 " pamadA ' vize0 2372; taMdu 0 ( 466 ) "" pamadA Vide For Private [ pamANa Vpa - mara. dhA. II. (pra+mRD+ Nic ) bhArI nAmavu. mAra DAlanA. To kill. pamArohaMti. pre0 bhavi0 bhaga0 15, 1; pamAi. tri0 ( pramAdin ) ANasu. AlasI; susta. Sluggard; lazy ogha0 ni0 bhA0 165: AyA 0 1, 3, 1, 106; pamAiyacca tri0 ( pramAditavya ) prabhAha uvA. pramAda karanA; asAvadha honA; dhyAna na denA. Heedlessness. bhaga0 2, 1; pamANa. na 0 ( pramANa ) pratyakSa parerAkSa yahi prabhANu; pramANu- yathArtha dhana jJAna; yuktisiddha jJAna pratyakSa parokSa Adi pramANa; yuktisiddha jJAna A mode of proof or evidence like, direct, heresay etc. paMcA0 13, 48; prava0 201; 1405 kappa03, 35 5, 107 6, 18; ka0 gaM0 6, 51; utta0 28, 24; sUya 0 2, 2, 81 70; 131; vize0 0 6 46; bhaga0 1, 3:2, 8 5, 4; 6; rAya0 244; panna0 1; su0 ca0 1, 266; uvA0 1, 49; ( 2 ) hAtha, gaTa, vagerenuM bhASabhAna; 6. hAtha, gaja, vAra zrAdikA mApaparimANa; sImA a measure by arm or yard; limit. ThA0 24; ova* 10; sama0 pa0 168; nAyA0 1 3; jaM0 10 7, 162; 135 2, 20; 36: 6, 125; bhaga0 7, 1, 11, 11; vava0 2, 22; prava0 1115; pana 0 12: 30: rAya0 27; 63; aNujo0 132; (3) AhAranI bharyAA. AhAra kI maryAdA. limit of food. piM0 ni0 1 ; ( 4 ) hetu; zaraNa. hetu; kAraNa nimitta reason; cause. sU0 pa0 4; (5 nyAya zAstra nyAya zAstra: tarkazAstra logic. su0 ca0 4, 6; - aikaMta. tri0 (-pratikrAnta) prabhANune sauMdhI zyena. pramANa kA ullaMghana kiyA hubhA. Personal Use Only Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pamANa] ( 467 ) [ pamANaMgula a tresspasser. nAyA0 5; bhaga0, 1; | tsara, Rtu saMvatsara, Aditya saMvatsara, 1, 33,-aharitta. tri. ( -atirikt)| ane abhivardhita saMvatsara e pAMca saMvaprmaathii padhAre. pramANa se adhika.inordi. sarane samudAya, je vaDe yuganuM mApa darzAnate. nisI0 16, 25; -aIya. tri. pAya che. nakSatra saMvatsara, caMdrasaMvatsara, Rtu (-pratIta) pramANa-GE GdhI gaye. saMvatsara, zrAditya saMvatsara aura abhivardhita pramANa-sImA kA uhaMghana kiyA huA-sImo. saMvatsara ina pAMca saMvatsaroM kA samudAya laMghana karane vAlA. a transgressor; jisake dvArA yuga-kAla mApA jAtA hai. au a tresspasser. prava. 022:--aMtara. aggregate of the five epochs na. ( -antara ) pramANa prabhAvazye viz. Naksatra Samvatsara, taphAvata hovAthI zuM sAcuM ane zuM khoTuM Chandra Samvatsara, Ritu. mevI / / 5 te. pramANoM meM bheda hone ke Samvatsara, Aditya Samva. kAraNa kaunasI bAta saca hai aura kaunasI jhUTha tsara and Abhivardhita Samisa viSaya meM par3ane vAlI zaMkA; pramANa bheda vatsara-which reveal the mea. ke kAraNa satya aura asatya nirNaya meM paDane. sure of a big Yuga. ThA. 5,3; jaM. vAlI zaMkA. doubt as to which is 5. 7, 151; sU0 50 10 true or false of two opposite | pamANaMgula. puM0 ( pramANAMgula ) prabhAgiyeproofs. bhaga. 1, 3; -kAla. puM. mahAvIra svAminI eka hajAra AmAMgula (-kAla) pramANurUpa jAsabhAsa, tu, pramANa bharapa, A aMgulathI pRthvI vimAna ayana, zatavarSa, palyopama vagere nakkI karela vigere dareka zAzvata padArthonuM mApa karavAmAM ANa. pramANita kAla: mAsa, Rta. prayana AvyuM che, pramANagulathI bharela eka jojashtvrss, palyopama Adi nizcita kAla. namAM AtmAgulanI bharapanA cAra hajAra gAu the fixed time viz. month. samAya che. pramANAMgula-mahAvIra svAmI kA season, solstice, hundred eka sahasra AtmAMgula pramANa, isa aMguladvArA years, Palyopama etc.; a big pRthvI, vimAna Adi pratyeka zAzvata padArthoM kA measure of time. bhaga0 11, 11; mApa kiyA gayA hai| pramANAMgula yukta eka ThA. 4, 1; vize* 2068; -pakkha . puM. yojana meM zrAtmAMgula ke cAra hajAra kosoMkA (-pata) mArU5 55yu, mA. samAveza hotA hai. Pramanaigula; a. pAsIyu bhane andhArIyu. pramANarUpa pakha. unit of measure equal to one vADA-pakSa; zuklapakSa tathA kRSNapakSa. a thousandth part of Atmangula fortnight; the bright and the of the lord Mahavira; all the dark half of a month. kappa. 3, eternal things viz. the earth, 35; -patta. tri. (-prApta) pramANane celestial abodes etc. are meapAme. pramANa prApta pramANita. obtain. sured with this unit of measure ed by authority or measure. one lacs Yojanas of Pramanavava0 8, 15; -saMvacchara. puM. ngulas are equal to 8000 miles (-saMvatsara) nakSatra saMvatsara, yandra saMva. of Atmangula. aNujo0 134; vize0 Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pamANabhUtra] ( 468 ) { pamuMca - - 341; in the form of laziness. gacchA036 pamANabhUma. tri. (pramANabhUta) pramANabhUta; -paJcaya. puM0 (-pratyaya ) pramAda rakheM prabhAgurU5. pramANabhUta; pramANarUpa. Au. 2-sakSa che te. pramAda ke kAraNathoritative; atandard; norma- | lakSaNa vAlA. that whose charactive. nAyA. 1; gacchA0 64; teristic is laziness. bhaga0 2, 3, pamANAmetta. tri. ( pramANamAna ) prabhA 8, , -paravasa. tri0 (-paravaza) rasUna. parimANa-pramANAnurUpa. Only | prabhAhane paza. pramAda vaza; ajJAna vaza. according to measure or au. subdued by idleness. prava. 817 thority. jaM. 5. 2, 36: ova0 16 -vasaga. tri0 (-vazaga) prabhAhane patha pamANiyaThANa, na0 (prAmANikasthAna ) bhApa yayesa. pramAdI; ajJAnI. (one) subordi72pAnI yA. mApa karane-taulane kA sthAna. nate to idleness. gacchA . 167 A place for measuring. nisI. pamAyappamAya. na. ( pramAdApramAda ) 28 12, 30, 32 Seares samAnu... 26 uskAlika VpamAda. dhA* I. (pra+mad ) prabhAva.. sUtroM meM se 10 vA. The tenth of the pramAda karanA; asAvadhAna honA. To be | 29 Utkalika Sutras. naMdI. 43; heedless. V pamilA. pA. I. ( pra+mle ) is pamAyaNa. utta. 10,1% 5.j; 42mAI rg. kumhalAnA; malIna pamAyaMta. va. kR. su. ca0 1, 130; honA. To fade away. pamAda. puM0 (pramAda) maha, viSaya, pAya, | pamilAi. bhaga06,7 nidrA, mane vidhyA meM pAMya abhAha. mada, pamilAyai. ThA0 3, 1; viSaya, kaSAya, nidrA tathA vikathA Adi pAMca panuhaya. tri0 ( pramudita ) musAkSI yuta pramAda. The five-fold carelessness bhuzI vyesa. khuza; prasanna; sukhI. Happy. viz. pride, lust, passion, sleep ova. 10; nAyA0 105,8bhaga0 1,13 and prattle. sama05; zrAyA* 1, 3, 11, 11, 14, 8; su0 ca0 1, 75; 3, 119; 1, 3, 4, 15; ova0 21; 40; jIvA0 3, sU0 50 1; rAya. 131% nAyA0 7; 10; bhaga. 1, 3, 3, 3,16, kappa0 4, 96, 5, 1.1; -aMta. tri. 1, 25, 7, bhogha. ni. mA0 45; bhogha. (-antar ) ti vitta vAso. harSita ni0 655, utta0 10, 15; dasa0 5, 2; hRdaya vAlA. happy-minded. kappa. 42, 6, 16 3, 42;-kara. tri0 (-kara) Ananda pamAya. puM0.(pramAda) prabhA-3ad; Azra. 42nAra. Ananda karane vAlA; Ananda dene parnu trI sthAna. pramAda; asAvadhAnI; vAlA; pAmoda prada. one who makes bephikI; gaphalata; Azrava kA tIsarA sthAna. happy. " samayAI pamuiyakarAya" vava. Laziness; negligence; the 3rd | 3, 6; resource of Asrava. bhaga. 2,3 pamukkha. tri. (pramukhya) magresa2. agresara; 8, 9, 1, 43; -dosa. puM0 (-doSa) nAyaka; netA. Leader. prava0 1427, prabhArI Sa. pramAdarUpI doSa. a fault /pamuMca. dhA* I. (pra+muc ) bhU: chI Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pamuha ] ( 466 ) hevu choDanA; tyAga denA. To leave off; to release. pamukkhAsa. bhavi0 AyA0 1, 3, 1, 108; pahuMcamANa. va0 kR0 nAyA0 1; 3; pamuttaNaM. saM0 kR0 zrAu0 32; pamuha. tri0 ( pramukha ) AgevAna; pradhAna; netA; aguA. Chief ka0 gaM0 1, 34, prava0 1206; paMcA0 2, 22; 8, 35; ova0 26; sama0 13; jIvA0 3, 2; (2) puM0 prabhuNa nAmane! 48 bho graha. pramukha nAmaka 46 va graha. the forty-ninth planet named Pramukha. ThA0 2 3; sU0 pa0 20; pamuhari. tri0 ( pramukharin ) vAyAsa; dhA monAra, vAcAla; atyadhika bolane vAlA; bakavAdI. Talkative; loquacious. utta0 17, 11; pameila. puM0 ( prameya ) dhA mehavAlu; laDu. moTA; sthUla; adhika meda vAlA. Fat; thick. dasa0 7, 22; pamokkha. puM0 ( pramoda ) uttara pakSa; vAya. prati- uttara; javAba. Retort; reply. utta0 25, 13; ( 2 ) bhokSa; ubhathI chuttare| mokSa-karma se mukti. emancipa tion; freedom from Karma. utta0 32, 1, bhaga0 2, 15; AyA0 1, 2, 6, 102 Vpamoda dhA0 I. (pra+mud ) harSa pAve; khuzI thaj. harSita honA; khuza honA. To get pleased; to be happy . pamoyaMti utta0 14, 42; pamoda. puM0 ( pramoda ) yAnaMha, Ananda; khuzI. Happiness; joy. parAi0 2, 1; pamoya. puM0 ( pramoda ) mahotsava khanaM. mahotsava; Ananda. Festivity; happiness vivA0 3; jaM0 pa03, 68; For Private [ pamhakUDa pamha. puM0 (pacaman ) bhalanA tantuH padma2. kamala tantu; padmakezara Lotusfilament. uvA0 1, 76; ova0 26; pana0 2; ( 2 ) pAMyabhA devasonu meDa vimAna. pAMcaveM devaloka kA eka vimAna. a celestial abode of the fifth Devaloka. sama0 3; (3) pula; lugaDAna puMbha pumbA basI pUnI; pakSma. 8 bunch of cotton fibre; a fillet made of a piece of cloth. aNu jo 0 138 ( 4 ) cheDA. chora; anta. extremity. ogha0 ni0 bhA0 322; ( % ) pazcima mahAvidehanA dakSiNa khAMDavAnI merU taraphathI pahelI vijaya. pazcimIya mahAvideha ke dakSiNa pradeza kI meru parvata vAlI pahilI vijaya. the first part towards the Meru mountain in the southern region of the west Mahavideha. jaM0 pa0 ( 6 ) me vibhyano rAjya. isa vijaya kA rAjA . the king of this part. jaM0 pa0 pamhaMtara. puM0 (pacamAMtara ) yuddha yugmAM aMtara; chuTuM chuTuM pula. palaka - pakSma ke bIca kA antara. The interval between a hair. ThA* 4, 1; pamhakaMta. puM0 ( pacamakAnta ) me nAmanuM pAvasAnaM vibhAna, pAMcaveM devaloka kA eka vimAna, A celestial abode of this name of the 5th Devaloka. sama0 6; pamhakUDa. puM0 ( padamakUTa ) se nAmanuM pAMyabhA hevasAunu me vimAna. pAMcaveM devaloka kA eka vimAna A celestial abode of the fifth Devaloka of this name. sama0 6; ( 2 ) sItA Personal Use Only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pamhagaMdha ] ( 470 ) [ pamhalessA mahAnadInA uttara kAMThA uparano eka | pamhappabha. puM. (paramaprabha) me nAma pAyamA maa| 5 ta. sItA mahA nadI ke uttarI / palAnu vimAna. pAMcaveM devaloka kA tIra vAlA eka vakhArA parvata. a Vakhara eka vimAna. A celestial abode of mountain over the northern the 5th Devaloka of this name, bank of the great river Sita. | sama0 6; ThA0 4, 2; (3) vidhutnn-44aa| patA pamhaya. na. (pabhaka ) 55; bhala. padma. G52nA navaTa mArnu yAthu yUTa-zipa2. | Lotus. jIvA0 3, 3; vidyutprabha-vakhArA parvata para ke navakUToM meM se | pamhala. tri. (pacamala ) pu vANu; suM71 cauthA kUTa-zikhara. the fourth peak __vAj( vastra vizeSa ). bAla vAlA vastra of the nine peaks of Vakhara vizeSa; UnI vana. A wooly garment. mountain. jaM. pa. nAyA* 1; 2; 16, bhaga0 6, 33; jIvA. pamhagaMdha puM0(pagandha)113, utta233 kssetrnaa| 3, 4; ova0 31; jaM. pa.5, 122; kappa. bhArAsAnImajata. devakuha..uttarakurukSetra | 4, 62; -sukumAla. puM0 (-sukumAra ) ke manuSyoM kI eka jAti. A class of | bhaNu-nA patra. komala-nAjuka-mulAyama men of Devakuru and Uttara. vana. delicate or *soft garment. Kuru. jaM. 504, 17; jIvA. 3, 4; nAyA. 16, bhaga. 15,39 (2) pamanAnavI ga-ya. padma kI sugaMdha ke / pamhalaga. tri. (pacamalaka ) subAeM; sIsu. samAna suMgaMdha. fragrance resembling sundaramanohara keza vAlA; suhAvanA. that of a lotus. bhaga* 6, 7, Shaggy; smooth. vivA0 7: pamhagAI. strI. ( panakAvatI) pAvatI pamhalessa. puM0 ( padmalezya ) ye nAmarnu nAmanI mahAvihAnI se vinaya. padmakAvatI pAMyamA vasonu vimAna. pAMcaveM devanAmaka mahAvideha kI eka vijaya. A part loka kA eka vimAna. A celestial of Maha Vide ha known as abode of the fifth Devaloka. Padmakavati. ThA. 2,3; sama.3 pamhagora. tri. ( pacamagaura) ghoNA bhanne pamhalessA. strI. (padmalezyA) bhagAna zveta. zveta kamala ke samAna sapheda. White jevA sapheda pulanA saMsargathI thatA AtmA___ as the white lotus. bhaga0 1, 1; nA uvala pariNAma; pavalesyA; kalekSApmhjjhy. puM0 (pacamadhvaja) me nAmarnu mAMnI pAMyamI vezyA. kamalagarbhake samAna zveta pAMyamA vasonu me vimAna. pAMcaveM pugaloM ke saMsarga se hone vAle AtmA ke devaloka kA eka vimAna. A celestial ujvala pariNAma; padma lezyA; pAMcavIM lezyA. abode of the fifth Devaloka A luminous presentation to of this name. sama. ; the soul by a contact with pamhaha. tri0 ( prasmRta) bhUsI gayesa. vismRta; the atoins, white as the inte. bhUlA huA. Forgotten. ( 2 ) pI rior of a lotus; pink thoughtgayesa. girA huzrA; patita. fallen. paraha. / tint the fifth of the 6 thought2, 3; tints. bhaga. 1,125,626, 1; 41, Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paharaNa ] ( 471 ) 21; utta0 34, 8 pana0 17; sama0 6; Ava 0 4, 7; prava0 1174; pamyarANa. puM0 ( padmavarNa ) me nAmanuM pAMyabhAvasonuM vimAna pAMcaveM devaloka kA eka vimAna A celestial abode of the fifth Devaloka. sama0 9; pamhasiMga. puM0 ( padmazRMga ) se nAmanuM pAMyabhAvo me vimAna. pAMcaveM devaloka kA eka vimAna. A celestial abode of the fifth Devaloka. sama0 9; mhasiddha. puM0 (padmasiddha ) pAMyamA vasAunu zreGa vibhAna. pAMcaveM devaloka kA eka vimAna A celestial abode of the fifth Devaloka. sama0 9; pamhA. strI0 (padmA ) pahUmA nAmanI mahAvihe. hanI vikaya padmA nAmaka mahAvideha kA eka vijaya. A part named Padma of Maha Videha ThA02. 3; (2) zyAmAMnI pAMyamI lezyA chaH lezyAoM meM se pAMcavIM lezyA. the fifth thoughttint out of six. ka0 gaM0 3, 22; 4, 16; utta0 34, 3; pamhANa. tri0 ( pramlAna ) khAnI pAmesa; 2bhAyela. kumhalAyA huA; udAsa thakA huA; malIna. Faded; exhausted. aNujo0 130; panhAI. strI0 (padmAvatI) mahAviheDanI sItA mahAnadIne jamaNe kAMThe AvelI ramyagAvijayanI padmAvatInAmanI mukhya nagarI, mahAvideha kI sItAmahAnadI ke dakSiNa kinAre para sthita ramyagAvijaya kI padmAvatI nAmaka rAjadhAnI - pramukha nagarI. The capital city named Padmavati of Ramyagavijaya situated the right banks of the great on [ paya river Sita in Maha Videha, ThA0 2, 3; ( 2 ) pazcima-mahAvinA dakSiNa mAMDavAnI thothI vinaya pazcimIya mahAvideha ke dakSiNa pradeza kI cauthI vijaya. the fourth part of the southern regions of the west Maha Videha. jaM0 pa0 pahAvata na0 ( padmAvarta ) me nAmanuM pAMyabhAM hevasomeDa vimAna. pAMcaveM devaloka ke eka vimAna kA nAma. A celestial abode of the fifth Devaloka of this name sama0 6; pamhuTThadisAbhAya puM0 ( prasmRtadigbhAga ) bhUsI nvAyasI hizAnuM lAna. bhUlA huA dizA - jJAna. The forgotten know ledge of the quarters. nAyA0 18; pamhuttaravarDisaga na0 (pacamAttarAvataMsaka ) 24 nAmanu pAMcamAM devalAkanu eka vimAna, devaloka kA eka vimAna. A celestial abode of the fifth Devaloka of this name. sama0 6; pamhusaNa. na 0 ( apasmaraNa ) lUsI yuM te. bhUla jAnA; vismaraNa. Forgetfulness. paMcA0 15, 11; 'paya dhA0 I ( pac ) rAMdha; pAva. rAMdhanA; pakAnA. To cook; to bake. payaMti, sU0 1, 5, 1, 10, payaha. A0 cAyA0 1, 7, 2, 204; sUya0 2, 1, 17; payaM. va0 kR0 sU0 2, 1, 24; payaMta va0 kR0 kappa0 3, 46; payAvae. pre0 utta0 2,2; dasa0 10, 1, 4; payAve mANa. sUya0 2, 1, 24; paya na0 ( pada ) patra; pagalu paira; pA~va pada. Foot. jaM0 pa05, 115; ova* For Private Personal Use Only Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paya] ( 472 ) [paya 12, utta0 4, 7,26, 13:0ni075 182, bhaga0 6, 3; nAyA. 2; nisI0 6, 8; su0 ca0 1,318; prava0 587, paMcA. 18, 10; kappa0 2, 14; (2) 56vimati sakhita nAma. pada-vibhaktiyukta nAma. a substantive with termi. nations paraha0 2,2; ThA.1, 1: zrAyA. 1, 5, 6, 170; utta. 1, 26; aNujo. 16, 73; 131; 149; vize0 1588; bhaga0 1, 6; 2, 1; rAya0 87; (3) mAMga; 4t2. prakAra; bhinnatA; bhAga. a variety. utta0 26, 28; (4) sthAna; sayamanA sthAna sthAna; saMyama ke sthAnaka. place; a division of self-res. traint. dasa. 1, 4, 23, naMdI0 stha. 32, parAha0 1, 4; panna. 12; (5) 56 sAna; zruta sAnanA ye prA2. pada kA jJAna;eka prakAra kA bhratajJAna. the know. ledge of words; a variety of seriptural knowledge. ka. gaM. 1; 7; (6) zvo gAnu theya291. zloka-padya ayavA gAthA kA eka caraNa. a quarter of a verse or prose. bhaga. 1, ; -aTThottarasahassa. na. ( -aSTottarasahasra ) me // 2 ane Ahe 56. eka sahasra aura ATha pada. one thousand and eight words. prava. 185;-aNusAri. puM0 ( -anusArin ) padAnusAra labdhivAle; sUtranuM eka pada bhaNavAthI potAnI prajJA vaDe ghaNuM sUtra padane 195 42vAnI svinne| vAtmA. padA. nusAra labdhivAlA; vaha jIvAtmA-manuSya jo sUtra ke eka pada ko paDhakara apanI prajJA ke yogase bahuta se padoM ko grahaNa kara sake-samajha sake. ( one ) having knowledge according to words; the soul | which has the intelligence of understanding many words in a Sutra after having mastered one word of a Sutra. prava. 1508%, paraha. 2, 1; vize0 769; zrova0-caMka. maNa. na. (-caMkramaNa ) paNe yAsate. pairase calane kA kArya; paidala jAnA. walk. ing on foot. bhaga0 11, 11;-paMkaya. na0 (-paGkaja ) yara bhala. caraNa kamala. the lotus-feet. bhatta035. -pamANa. na0 (-pramANa) pahanu pramANa. pada kA pramANa. the measure of feet; authority of a word. prava0 718% --pAsa. puM0 (-pAza) 5 mAMdhavAne pAzI. paira bAMdhane kA phaMdA-pAza. a trap to entangle feet. sUya0 1,1, 2, 8; -pIDiya. tri. (-pIDita ) pagathI anya pairoM dvArA roMdhA huA. trodden by feet. nAyA0 1; - baddha. na0(-baddha) 7- 4 cya. chando baddha kAvya. metrical poem. jIvA0 3, 4; rAya. 131; -magga. puM0 ( -mArga ) 5gte| 22-5|2rto. paidala rAstA; pagaDaMDI. foot-path. nAyA. 18; --viyAra. puM0 (-vicAra ) paNe yAsa te. paira se calanA; paidala calanA-jAnA-gamana karanA. walking on foot. prava0 783; -saMkhA. strI0 (-saMkhyA) pahanA saMbhyA. padoM kI saMkhyA. numeration of words. prava. 718 -samAsa. na. (-samAsa ) padanA samudAyanuM ekathI vadhAre padonuM zAna; zruta zAnana me prA2. pada samAsa arthAt padoM ke samudAya kA jJAna; zruta jJAna kA eka prakAra. the know. ledge of a group of words. ka. gaM0 1,7; -sumaraNa. na. ( -smaraNa ) Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paya] ( 473 ) [ payagavaDa 56nu rama291. pada kA smaraNa. recol. 4; 12, 27, 32, 24, 36, 145, dasa. lection of a word etc. bhatta0 78; 4; nAyA0 17; panna. 1; (2). pataMga -hINa. tri. (-hIna ) 54 DIna-mAdhuM. nAme 05-ta2 hevatAnA me lata. pataMga pada hIna; pada se rahita-nyUna. omission nAmaka vyantara devatA kI eka jAti. 6 of a word, sentence etc. $13. class of the Vyantara gods of the Patanga class. prava0 1145; paya. na0 (payas ) 5. dUdha. Milk. (2) paraha. 1,4; panna. 2; pAyI. pAnI. Water. utta0 11,16; piM. payaMgavAhiyA. strI0 ( pataMgavIthikA) gume| ni0 518; vize0 68; nAyA0 2; "pataMgavIhiyA"zAha.dekho"pataMgavIhiyA" paya. tri. (prada ) mApanA2 henA2 dAtA; zabda. Vide. "pataMgavIhiyA' utta0 30, dene vAlA. Giver. vize0 3228; 16; dasA. 5,138 payazra. tri. (prayata) prayalayAna. prayatnavAn . payaMgavIhI. strI. ( patajhavIthI ) / Diligent. (2.) sopayogI; 6payoga-sakSa pataMgavIhiyA, za6. dekho " pataMgasahita. upAya sahita; lakSyayukta. cir- vIhiyA" zabda. Vide " pataMgavIhiyA" cumspect. utta.1,27, progha.ni0525; praka0 752; (3) 4-tavanI meM ta. vyantaradeva kI | payaMDa. vi. (pracaNDa) praya' 52. pracaMDa; eka jAti. a class of the Vyan- __ bhayaMkara, ghora. Horrible; terrible. tara gods. zrova.. 24; ThA0 2, 3, nAyA. 1; paraha. 1, 1; su0 ca0 1,346; payaha. strI. (prakRti ) pAta-pittA prati. payaMthia. tri. (prajalpita ) tuM. kahA huA; vAta-pittAdi . prakRti. The humours __kathita. Spoken. su. ca. 1, 56; of the body viz. wind, bile etc. payaMpira. tri. (prajalpita) DenA2. kahane vize0 17036 ( 2 ) -prati; ___ vAlA. Speaker. su0 ca0 2, 576; bhanI samAya. karmaprakRti; karma kA svabhAva. payakkhiNA. strI. ( pradakSiNA ) akSaya Karmic nature or matter. hevI te. parikramA denA; pradakSiNA dene kA kArya. nAyA0 5, ka. gaM0 1, 2, 58; Circumambulation. nAyA. 15: -baMdha. puM0 ( -bandha ) pratinA manya. -aNukula. tri0 (-anukUla) kSiAne prakRti kA bandhana. the bond of manusa. pradakSiNA ke anukUla. suited nature. ka.gaM0 5, 21; -bhahaya. tri. to circum-armbulation. nAyA.17, ( -bhadraka ) 25mAthA madira; mdi| payaga. na0 ( padaka) 567, 2lApati tanI 25bhAvAtuM. svabhAva se bhadra bhada-uttama - sthApanA-yitro me avayava. padaka; ratnAsvabhAva vAlA. of a good or sim. vali tapa kA sthApanA-citra kA eka avayava. ple nature. nAyA. 16; A kind of austerity known as payaMga. puM0 (pataMga-pagramiva aMgaM yasya) pata. Ratnavali; a portion of a pic bhaaye| tA tunI me gata patigA: ture. prava* 1540; ur3anevAlA jaMtu vizeSa. A moth; 8 payagavai. puM0 ( patagapati) 55 tanA kind of flying insect. utta0 3, vyantara yatAno bhAle ndra. pataga jAtti __Vol. HI/60. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payacula] ( 474 ) [payatta ke vyaMtara devatA kA dUsarA indra. The strI0 (-sattA ) ma pratinI satA. karma second Indra of the Vyantara prakRti kI sattA-zakti. the power gods of the Pataga class. ThA0 of Karmic nature ka. gaM. 6, 2; 2, 3, pana. 2, payaDiya. tri. ( prakaTita ) pramaTa re. payaculla. na. (*) mAsAna mAdhavAnI prakaTa kiyA huA; prakaTita. Revealed. mejatanI . machaliyoM ko pakar3ane kI nAyA. 1,8; su.ca. 1, 24; jAla vizeSa A kind of net topayaNa. na. ( pacana ) 2iya. pAka; pakAne catch fish. vivA0 8 kA kAma. Cooking. nAyA0 5, utta. payaTTa. tri. (pravRtta ) pravarte. pravartitaH pAraM 12, 1; 35, 10; paraha. 1,1; -payA. . bhita. Urged; commenced. paMcA. vaNa. na. (-pAcana) Rij anerA . 16, 50; pakAnA tathA pakavAnA; bhojana banAnA tathA paya . tri. ( prakarSaka ) 5:1-4 banavAnA. cooking and getting 42nAra. prakarSa-utkarSa karane vAlA. (One) cooked. dasa0 6, 4 who elevates. paraha. 1," payaNa. na0 (patana ) patana-57g te. patana; payaTTi tri. ( pravartita ) pravRtta yaza. giranA. Falling. vize. 1856 : pravRta; kiyA huzrA; calAyA huzrA. (One) payaNaga. puM0 ( pacanaka ) tayetu; rAdhAna urged. prava0 614; utta0 4, 2; su0ca. pAsa. tapelIH bhojana banAne kA bartana 2, 6.6 vizeSa. A cooking basin. jIvA0 2: paTTiyavva. na0 (pravartitavya ) yalla 42 ; payA tri. (prattanu ) sakSama; pAta:hupaY. pratapu. prayatna karanA; pravRtti karanA. Im sUkSma; dubalA patalA. Minute; thin. pelling, attempting. paMcA0 9, 4. ; zrAyA0 1, 8, 7,2; utta0 34,29, bhaga payaDa. tri. ( prakaTa) pratyakSa prAra25STa 3, 4, 5, 6; 1, 31; paMcA. 6.42; pratyakSa prakaTa; spaSTa. Directly sensed; payaNu tri. ( pratanuka ) zrI sUkSma. clear. paMcA0 3, 28: prava0 115; sUkSmaH mahIna; umdA; bArIka. Minute; payaDi. strI0(prakRti) bhanI spanA; bhanI / fine. zrAyA. 1, 6, 3, 186 prati. karma kA svabhAva; karma kI prakRti /payaNutaNaya. nA. dhA. I. (pra+stan ) The nature of Karma. prava. rathA gA ; 4 42vA jorase garjanA 1284, ka. gaM. 1, 28, 2, 24, 5, 66 karanA; kar3akanA. Toroar; to thunder. naMdI0 stha0 30; aNujo0 127, utta033, papaNutaNAyaMti. rAya0 36; vize0 444; -dvANa na0 (-sthAna) payata. tri. (prayata) pravRtta 5yesa. pravRttaH bhatinAM sthAna. karmaprakRti ke sthAnaka.. nimama. Engaged. paraha. 1, 3, uvA. the different divisions of Kar | 1, 72, mic nature. ka. gaM06, 15; -bhe. payati. strI0 (prakRti) prati; samApa. prakRti; pu0 (-bheda ) bhanI aAtanA 26. karma kI svabhAva; tAsIra. Nature. paMcA0 2, 5, prakRti ke bheda. a variety of Karmic | payatta. puM0 ( prayatna) pu3SA, mahenata nature. ka. gaM0 5, 65; -satta. puM0 prayatna puruSArtha; mihanata prayatna. Effort; Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payata ] attempt; diligence prava* 347; bhata0 67 151; paMcA0 1, 34; 35; 4, 32, 7, 26; 16. 32 nAyA0 1; 5; 8; bhaga0 3, 2; vize0 372; su0 ca0 4, 312; piM0 ni0 110, ( 2 ) 34, tAM vagere sthaanne| vyApAra kaMTha, tAlu Adi sthAnoM kI kriyA. the activity of the organs i. e. throat palate etc. vize0 547; - chinna. tri0 (-china ) mahenatathI kApela; bahu prayatne chedAela. kaSTa se kATA huA, prayatna pUrvaka chedA huA cut by a great effort. dasa0 7, 42; - pakka. tri0 ( pakva ) ayatnathI pAla, paDAvesa. prayatnapUrvaka pakAyA huA. matured by effort. dasa0 7, 42; - laTTha. tri0 (- -laSTa ) mahenatathI suMdara netra mihanata dvArA sundara banA huA. made beautiful industriously. dasa0 7, 42: ( 475 ) payatta tri. pravRtta ) abhabhAM lAgelu; udyabhavaMta, kAma meM lagA huA; udyama zIla. Industrious, jaM0 pa05, 115; nAyA0 3; 13; bhakta0 2, 13, 1; payata na0 ( padAtta ) geyanA yAra prahArabhAnA bIjo prakAra; pAdala-~--caraNu bahu gIta. cAra prakAra ke gAna meM se dUsare prakAra kA gAnA; pAdalabdha-caraNa baddha gIta. The second variety of the four varieties of songs; versified song. rAya * 96; jaM0 pa0 payatazro. bha0 ( prayatnatas ) prayatnathI. prayatnapUrvaka parizrama dvArA. With effort. prava0 998; payataja tri0 ( prayatnaja ) prayAsathI unna thayesa. parizramapUrvaka prApta utpanna. Pro duced through 2825; [ payara effort. vize* payattAya na0 ( padatrAta ) gIta vizeSa. gIta. vizeSa. A particular song. rAya 0 131; payattha. puM0 ( padArtha ) vastu vastu; cIja. Substance. vize0 44; payana na0 ( prakIrNaka ) pardhanA-zAstra vizeSa. painnA - zAstra vizeSa. A particular minor scripture; book known as Painna, prava0 670 For Private Personal Use Only payara puM0 na0 ( pratara ) bhAAza ahezanI sAMgI ne pahalI paMDita. AkAza pradeza kI lambI aura cauDI paMkti A long and broad space of the sky. ( 2 ) tha2; 43. prastara; thara; puTa. layer; stratum. bhaga0 13, 4, 34, 1; vize0 590; pana0 1; ajo0 134; o0 ni0 288 ka0 0 5 37 (3) patarU'. patarA a sheet of metal. kappa. 3, 44; -zrAyata na0 (-cAyata) atararUpe bhAyata saMhAya prastararUpa bhAyata saMThANa. a kind of physical strue. ture. bhaga0 21, 3; - parimaMDala. na0 ( - parimaMDala ) atararUpe paribhaeDala saM svAna prastarAkAra parimaMDala saMsthAna. a kind of circular lairy structure. bhaga0 25, 3; - bheda. puM0 (-bheda ) pratararUpe bheda; kASTha vastune bhedatAM tenA paDa uThe te. prastarAkAra bheda kisI vastuko alaga karate samaya jude honevAle usake thara. the coming out of layers in breaking a thing. pakSa 11; - rajju. puM0 (-rajju) lenI saMzAdha tathA paheALAi hoya ane jADAi na heAya te Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payara] ( 476 ) [payalApayalA 2 / 01 paribhAe. vaha rAja parimANa jisakI mutation; laMbAI cauDAI to rahatI hai parantu moTAI nahIM fasting accor. hotI. a surface measure of field. ding to the|2|34 1 | prava0 621;-vaThTha. na. (-vRtta) tara serial order vRtta05 vArasA saMhA. prastarAkAra vRta of the figures | 3 | 4 saMThANa. a circular shape of a as shown in layer. bhaga0 25, 3, |4|12|3 the diagram. payara. puM0 (prakara) samUha. samUha; nikara; This is known as Pratara muNDa. Collection. kappa. 3, 34; penance. utta* 30, 10; payalapayalA. strI. (pracanApracalA) yAsatoM payaraga. 0 (prataraga ) me tanA sonAnA cAlatAM uMdhavuM te, darzanAvaraNIya karmane zInA. suvarNa alaMkAra vizeSa. A kind se prakAra calate phirate Ane vAlI eka of golden ornament. jIvA. 3, taraha kI nidrA; darzanAvaraNIya karma kA eka 3; jaM. 50 5, 115; nAyA. 1; rAya. prakAra. A heavy drowsiness while 110; bhaga0 25, 3, (2) ghoDAnA zaSya walking; a variety of sight. bhAra. ghoDe kI sajAvaTa-kA zrRMgAra. . obscuring Karma. ka. gaM0 1, 11; decoration of horse. jaM.50 (3) payalA. strI. (pracanA ) zanArAyanI me patra; 55DI. patra; paMkhaDI. a bud: a| prakRti ke jenA udayathI beThA 2 paNa nidrA pestle. jIvA0 3, 4; mAvata; nidrAno me 2. darzanAvaraNIya payarataca. na. (prataratapas ) zreSzIna zreNI kI eka prakRti jisake kAraNa baiThe 2 nIMda guNa karatAM pratarAya dAkhalA tarIke cAra keSTakanI zreNuM hoya to 16 kekhakanuM pratara zrAne lage; nidrA vizeSa. Drowsiness: a variety of sight-obscuring thAya jemake kramathI eka, be, traNa, cAra vagere Karma at whose onset a man ahIM batAvyA pramANe upavAsa karavA te sleeps while sitting; a kind pratara ta5. zreNI baddha guNA karane para prApta of sleep. ka. gaM. 1, 11, 5, 62; hone vAlA prastara, dasA* 6, 1; pana. 23; utta0 33, 5, udAharaNArtha, yadi ThA0 1, 1; aNujo0 125; sama0 , cAra koSTaka kI zreNI ho to 16 payalAiya. puM0 (pracalAdika) sapanA / koSTaka kA prastara 1. sarpa vizeSa. A kind of serpent. panna. 1; hogA yathA yahAM batalAye hue ., [4 | 1 payalApayalA. strI. (pracalApracalA ) hanI 2, 3, 4 Adi peThe cAlatAM cAlatAM uMgha Ave te darzAnAkm se kiyA jAne vAlA pratara tapa. The] 12yIya manI se prati. baila ke samAna arrangement of nurnbers in | masta cAla se calate calata Ane vAlI gADha this diagram according to per- | nidrA; darzanAvaraNIya karma kI eka prakRAta. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payaliya ] A heavy drowsiness (as in the case of a bullock while walking ); a variety of sight - obscuring Karma. panna0 23; utta 33, 5; ThA0 6, 1; aNujo0 127; payaliya tri0 ( pragalita ) . rA huprA; galA huA. Trickled. nAyA0 1; payaliya tri0 ( pracalita ) yasAyamAna thayesa. pracalita; calA huA. Shaken. nAyA0 8; payalizra. tri0 ( pradalita ) nAza relu & resuM. naSTa kiyA huA; cUra cUra kiyA Destroyed; pulverised. S huA. kappa0 3, 33; payAvebhAga. puM0 ( padavibhAga ) pahavibhAga nAme sAmAcArI; sAmAcArIne eka prakAra. padavibhAga nAmaka sAmAcArI; sAmAcArI kA eka prakAra. A Sanachari of this name; a class of Samachari. prava0 23; vize0 2040; payA strI0 (prajA) raiyata; prama. prajA; raiyata; prakRti. Ryot; subjects. (2) saMtati; parivAra santati; parivAra progeny; family. utta0 3, 2; AyA0 1, 3, 2, ( 477 ) 114; sU0 1, 2, 2, 22:1, 10, 3: jaM0 pa02, 30; paMcA0 7, 37 - hizra. na0 (-hita ) annanuM hita prajA kA hita. the welfare of the subject. kappa0 7, 210: payAa-ya. tri0 ( prayAta) lavesa, vistarela. gayA huA; vistRta; phailA huA. Departed; spread bhaga0 11, 10; AyA * 2, 4, 2, 138; - sAhA. strI0 ( - zAkhA ) vistaresa zASA; vRkSanI DAlI. vRkSa kI phailI huI zAkhA an extended branch of a tree. dasa0 7, 31; payANa na0 ( pratAna ) vistArapUrva : svapna [ payAvara na; svamanA pAMca prakAramAMnA khIje 2. vistRta svapna darzana; svapna ke pAMca prakAra meM se dUsarA prakAra. Dreaming at length; the second variety of the 5 varieties of dreams. bhaga0 16, 60 For Private payANa. na0 ( pradAna ) Apa: sAMpa denA; sauMpanA; jimme karanA. Handing over. ova0, 40; paMcA0 1, 18: uvA0 1, 43; prayANa. na0 ( prayANa ) or prayAsa 32. jAnA; prayANa - prasthAna karanA. Doparture. prava0 637; payAta. tri0 ( prajAta ) prasava thagresa 04nbha pAmesa. prasUta; utpanna; janma prApta. Born; produced. nAyA 0 1 2 8; 14; bhaga0 11, 10, 11, 15, 1 payAyAra. puM0 ( pradAtR ) gho| uhAra, hAtA. ati udAra; auDharadAnI. Very noble or munificent. vize0 3445; payAra. puM0 ( pracAra ) avartana pravRtti praba rtana; pravRtti; pracAra. Activity; promulgation. ova0 13; nAyA0 1; bhaga0 7, 6; 25, 7; su0 ca0 1, 318; payAra. puM0 ( prakAra ) prahAra - rIti; le. prakAra; rIti bheda Kind; variety. prava0 846; nAyA0 1; sama0 6; aNujo0 128; payAraNa. na0 ( pratAraNa ) gArdha; cheta te. ThagI; dhokhAbAjI; vizvAsaghAtakatA. Deceiving; cheating. paMcA0 3, 36; payAva. puM0 ( pratApa ) pratApaH tena pratApa; teja; zaurya. Majesty; lustre; valour. su0 ca0 1, 34; dasa0 6, 35; payAvara na0 ( prajApati ) 18 mAM muhurta nAma. 19 veM muhUrta kA nAma. The name of the nineteenth Muhurta. sU0 Personal Use Only Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payAvaNa] ( 478 ) [payoga 5.100 507, 157; (2) rohiNI payAsarUva. na. (prakAzarUpa ) prazamAna nakSatrano adhiSThAtA devatA. rohiNI nakSatra 2505. prakAzamAna svarUpa. Luminous. kA adhiSThAtA devatA. the presiding ka. gaM0 1: diety of the Rohini planet. | payAsiya. tri. (prakAzita ) prazita yaye; aNujo0 131; ( 3 ) ti nakSatra prakAzita; prakaTita-prasiddhi pAyA huA. Pub. svAmI-devatA. kRttikA nakSatra kA svAmI- lished; done. sama0 5; adhipati devatA. the deity of the | payAhiNa. tri. (pradakSiNa ) mI 25j; Krittika planet. ThA. 2,3; (4) mI mAzu tu. dAhinI ora ghUmatA pahelA vAsudeva ane baladevanA pitAnuM huA. Of the right side; turning nAma. pahile vAsudeva tathA baladeva ke pitA towards the right. jaM0pa05, 112; kA nAma. the name of the father 7, 140; ova. 1. -zrAvatta. tri. of the first Vasudeva and (-mAvarta) bhalI ta25 denA Avata Baladeva, sama. pa0 235; (Na) yata. dAhinI ora ke ghumAva vAlA. payAvaNa. na0 (pratApana) tA. garama karanA; ( one ) having a bend on the tapAnA. Heating. piM0ni0 34; right side. paMcA. 14, 32, bhaga0 1, payAvaNa. na0 (pAcana) bhI pAse se 1; jIvA0 3,3; zavI te. dUsare se bhojana banavAnA / payAhiNA. zrI. ( pradakSiNA ) prakSi; Cooking of food by another. 127; mAvata nayu te. pradakSiNA; cakara utta* 35, 10; sUya. 2, 3, 62; paNha. lagAne yA parikramA dene kA kArya. The 1,1; act of going round; circumainpayAsa. puM0 ( prakAza ) praza; apAtuM. bulation. bhaga0 1, 1, 2, 1; 3, 1; prakAza; ujelA. Light. (2) pragaTa; 41, 32; nAyA01;8; 13, 16; rAya026; mulu. prakaTa; khulA. open; revealed. prava0 66; kappa. 4. 66; utA0 1, 1; , vize0 510; 2817; su. ca. 3, 85; 160, paMcA0 2, 22; ova. 22; -yara. tri. ( -kA ) prAza 42nA2. payAhiNIkareu. saM. kR.a. ( pradakSiNIprakAza karane vAlA; ujelA dene vAlA. pub- kRtya) prakSiA dhane. pradakSiNA dekara; pari. lisher; illuminer. Au0 2,7; kramya. Having gone round. su. payAsa. puM0 (prayAsa) prayala, GEma. prayatna ca0 1, 363; / udyama; pArazrama. Effort; industry. | payoga. puM0 (prayoga) pAya; sAdhana. upAya; paMcA* 6,3, sAdhana. Means; instrument. (2) payAsaNijja. tri. ( prakAzanIya ) A 7vanA vyApAra. jIva kA vyApAra. acti 42vA ye14. prakAza karane yogya. Fit to vity of a living being or a soul. be illumined. vize0 345, payogasA. tR.e. rAya0286; bhaga0 5, 2; payAsaya. tri. (prakAzaka ) mA 42nA2. bhaga. 6, 1; 3; (2) vAda vivAda 42 prakAzita karane vAlA; prakAzaka. Publi- te. vAda vivAda karanA; vAda vivAda. desher; enlighter. prava0 7057 _bating. ThA0 8, 1; -pariNaya. tri. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payodhara] ( 476 ) [para ( -pariNata ) prayomathA-75vyApArathI pariNAma pAmesa. prayoga dvArA-jIvavyApAra dvArA pariNamita. one attaining maturity by the activity of a soul. bhaga. 8, 1; -saMpayA. strI. (-sampat ) pA 32vAnI saM5-zati. vAda zakti; vAda vivAda karane kI sAmarthya. the power to debate. ThA0 8, 1; payodhara. pu. ( payodhara ) stana. stana. Breast. (2) mA. megha a cloud. jIvA0 3, 3. payoyaNa. na. (prayojana ) 129yaH vyApAra. kAraNaH vyApAra. Cause; reason. parAha. 2, 1; nAyA. 16: payohara. puM0 ( payodhara) "payodhara" zaw. dekho " payodhara" zabda. Vide. " payodhara." nAyA. 1; para. tri. (para) mAnya; mIj; potasivAyarnu; pA2. anya; dUsarA, apanese bhinna; parAyA. Another; second; not one's own; stranger. utta0 1, 16; 2, 10, 20, bhova0 38; bhaga0 1, 6; 2, 5; 5, 2, 7, 1; 6, 33, nAyA0 1, 2, 3, 7; dasa0 5, 2, 25, 6, 15, 38, 40; 8, 62, 9, 4, 23; dasA06, 1; 4; veya. 1. 33, 6; nisI0 1, 45; 2, 28, 11, 14; piM0 ni0 104, 114; 153, 186; panna. 1 14; uvA0 1, 44; 57; ka. pa. 4, 23 / gacchA . 113; ka. gaM. 1, 54, 2, 23, 3, 6, 20; pacA. 6,1; 16, 1; (2) puM0 zatru, duzmana. zatru; duzmana; vairI. an enemy. bhaga. 1, 7, (3) Binta; padhAre. uparAMta; zradhika; vizeSa. more. nisI0 1, 47, 46; ( 4 ) 524. paraloka; paratra. the other | world. ThA0 4, 3; (5) mokSa. mokSa. Salvation. vize0 2681; (6) Bre. utkRSTa; zreSTa; uttama. best. nAyA* 1; (7) 52; sAvadhAna. tatpara; udyata; sAvadhAna. ready: cautious. paNha. 1, 2; (8) na.se bajatanuM dhAsa. eka prakAra kA ghAsa a kind of grass. paraha. 2, 3; -~-aMtakara. tri0 (-antakara) bhInnane upadeza ApI tenA bhavane anta lAvanAraarthaat 5|24aane bhAkSe paDenA2. dUsaroM ko upadezadvArA mukti prApta karAnevAlA. one who makes others to attain salvation by advising them. ThA0 4, 2; -aNIya. na. (-anIka) zatrunu 1142. zatrusenA; duzmanakI phauja. an enemy's army. bhaga. 1, 7, -aNukaMpana. tri0 ( -anukampaka ) 5|24aanu hita yAnAra; yA. dUsaroM kA bhalA cAhane vAlA; dayAluH paropakArI. compassionate over others. ThA0 4, 4; -aNumaya. tri. (-anumata) bhAlane abhipreta-U2. dUsaroM dvArA icchita; parAnumata-priya. desired or appreciated by another. vize0 65: -ahigaraNi. tri. (-adhikaraNin ) 52nA 952 adhi2 42nAra dUsaroM kA filmiki, an officer over others. bhaga0 16, 1: -ahINa. tri. (-adhIna) 52tara, guruna AdhIna. parataMtra; guru ke zrAdhIna. dependent; subordinate to a preceptor. vize* 557; 838% -Agara. na. (-zrAgAra ) pAraDu 52; sthAna 52. dUsare kA ghara. another's house; the house of a householder. dasa0 8, 16; -AraMbha. tri0 ( -prArambha) pote mArana / re paNa mAganI pAse pAnI &isArA te; Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ] / 480 ) [para 522lI. parAraMbhI-vaha jo svayaM to zrAraMbha na kare parantu dUsaroM se hiMsA karAve. one who does not kill himself but causes others to kill, bhaga. 1, 1; -Ahutta. tri0 (-abhimukha)I tarapha moDhuM rAkhI bIjAnI sAthe vAtacItamAM ! gela. dUsarI ora muMha phera kara dUsaroM ke sAtha bAtacIta meM lagA huA. (one ) engaged in conversing with others while turning one's face to the other side. " vakkhittaparAhutte pamattamAkayAi pAloe" ogha. ni. 514, prava0 124; -uvakkama. puM0 (-upakrama) pA23 954ma. prayatna. dUsare kA prayatna-upakrama. the effort of another. bhaga. 20; 10; -uvaghAiNI. strI. (-upaghAtinI) paranA nAza nArI (bhASA). dUsaroM kA nAza karane vAlI (bhASA). language that des troys others. dasa0 7, 54; -kaDa. tri. (-kRta) 52ne mAra reNu; sAdhu moTe reguM nA. dUsaroM ke lie kiyA huA; sAdhuoMke lie nahIM. done for others; not done for an ascetic. utta. 1 34; bhaga0 1,6,17,4; -kamma . na. (-karman ) sIjana ma; mInA bhATe are| ma. dUsaroM ke karma; dUsaroM ke lie kie gae karma. acts of others; acts done for others. jaM. 507, 166, 5, 118, bhaga* 3, 5, 20, 10; 25, 8 piM.ni. 106; 108; -kasAya. puM. (-kaSAya) mIlane SAya-vAdi. dUsare kA kaSAya-krodhAdi. the passion, anger etc. of the others. macchA . 67 -kiriyA. bI0 (-kriyA ) 52-sAdhu zivAya-sthanA hiyA-yeSTA. para-sAdhu ke sivAya-gRhastha kI kriyA-ceSTA. the affairs of a householder. AyA. 2, 13, 172; piM0 ni0 108; -gAma. na0 (-grAma)bhIganuMgAma. dUsare kA grAma -gAMva. another's village. paMcA0 13, 13; --ghara. na. ( -gRha ) pAra 52 gRhasthatuM ghara. parAye kA ghara; gRhastha kA ghara. another's house: house of a householder. dasa0 5, 2, 27, prava0 276; -gharappavesa. puM0 (-gRhapraveza ) pArakA gharamAM praveza karavo te; bhikSA mATe 12. dUsaroM ke gharoM meM bhinA ke liye praveza karanA-ghusanA. to enter other's house or to wander for beggiug. ThA. 6, 1; --cakka. na0 (-cakra) parazatrunI senA; zatrunI senAnAM bhayajanaka Aya. para-zatrukI senA; zatru senA ke bhISaNa-bhayotpAdaka kArya. an enemy's army; havoc caused by an enemy's army. sama0 34; nAyA. 9; -chaMda. na. ( -cchandas ) paar| chanho; mInane aliprA. dUsare kI icchA-abhiprAya, chaMda. the wish of another. ova. 20 -chaMdANu. vattiya. tri. ( -cchandonu'vartika ) pA2. AnA abhiprAyane manusaranAra. dUsaroM ke abhiprAya kA anukaraNa karane vAlA. (one) who follows the wishes of others. ThA. 4, 4; bhaga0 25, 7, -~~jUraNayA. strI0 (-*jUraNatA)mIlane / 12 / 1: ju29|| 4211vI te. dUsaroM ko rulAnA; dUsaroM kA jhurAnA-yAda meM dukhI karanA. causing others to weep or pine. bhaga. 7, 6 -(s) 8. puM. (:-artha ) 52ne arthe; mIlane bhATe, dUsaroM ke liye; parArtha. for another; for Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para] ( 481 ) [para the sake of another. utta0 1, 25; dasa0 6, 12, 1, 2, 13; bhatta. 1; -ThANa. na. (-sthAna) pA2 sthAna; A. parAyA sthAna-jagaha -ThikAnA. a strange place. bhaga0 25, 4, 6; ka. pa0 2, 63 -tigicchiA . tri0 (-ci. kitsaka ) pA24AnI Alstal MNe 55 potAnI janahite. dUsaroM kI cikitsA kara sakena para bhI apanI cikitsA na kara sakane vAlA. ( one ) who heals others but not himself. ThA0 4, 4; -stha. tri. (-artha ) pAnA sumanI pAvAgA. pAralaukika sukha kA icchuka. ( one ) desirous of paradise. ThA0 4, 3; (2) puM0 mokSa mATe. mokSa ke liye. for salvation. vize0 2681; -datta. tri0 (-datta ) mAgame Apeta. dUsaroMdvArA diyA huA. bestow. ed by another. AyA0 2, 7,1, 155; ~dAra. puM0 ( -dAra ) pA2 strI. dUsarekI-parAye kI patnI-strI. another's wife. paMcA01,15; -dArAprasagi. puM. (-dArAprasaMgin ) 52khI 5. parastrI laMpaTa; vyabhicArI. an adulterer. nAyA0 18: -dukkhaNayA. strI0 (-duHkhanatA-duHkhadAna ) mokane duHma he te. dUsaroM kA pIDana, parapIDana. troubling another. bhaga. 7,68,9; -dhaNa. na0 (-dhana-pareSAM dhanam ) pAra dhana. parAyA dhana; birAnI dAlata. another's wealth. vize0 41; bhatta. 1.2; -dhammiya. tri. (-dhArmika-parasyadharmastantrakuzalaH) asamAna dhamavANu: 52vI. asamAna dharmavAlA; paradharmIH vidhI. possessing another characteristic or religion. veya. 4, 3; -nimiH / Vol. III/61. tta. na. ( -nimittaracatAgnimi taMca ) log nimitta, 29. dUsarA nimitta; anya kAraNa. another reason or cause. vize0 14; -paidvizra. tri. (-pratiSThita ) mInA pAzrayathA prati4A pAbheva-utpanna yeta. dUsaroM ke Azraya dvArA pratiSThA prApta-utpanna. one stationed or produced by the help of others. ThA0 2, 4, 4, 1; -pakva. puM0 (-pakSaparazcAsaupakSazca ) sa-5 pakSa-1925 varga anyapakSa-gRhastha varga. the other side; the class of house holders. rao ni0 65; -pakkhakkhamaNa. tri. (-pakSa. tamaNa ) mIM pakSane sahanA2. parapakSa ko sahana karane vAlA. ( one ) bearing the other side. nAyA0 11; -pariyAvaNayA. strI0 (-paritApanA ) bhIgane saMtApate; parane duH5 mApate. parapIDana; dUsaroM ko duHkha denA. troubling &n. other. bhaga0 7, 6; -parivAiya. tri. (-parivAdaka ) IndimosanA2; ni64. dUsare kI burAI karane vAlA; paranindaka. a back biter; a reviler. aova. 41; -parivAda. puM0 (-parivAda ) pAra ni-hI. parAI nindA; dUsaroM kI burAI. another's censure. nAyA0 1; -parivAya-a.puM0(-parivAda) pAni 12vI te. dUsaroM kI nindA karane kA kArya paranindA. censuring others. sama. 52; zrova. 36; bhaga0 1, 66; 12, 5 panna. 22, kappa. 5, 117; prava. 1366) -pANapariyAvaNa. na. (-prANaparitApana) mI Aezana saMtApa-du:5 he te. dUsara prANi ko pIDA pahu~cAne kA kArya; parapIDana. troubling other beings. dasA. 6,4;-pAya. na. ( -pAtra ) pAra Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ] (482 ) [para pAtra. dUsare kA pAtrI-bartana. another's utensil. nisI0 3, 82; -pAsaMDapaDimA. zrI. ( -pApaNDapratimA ) anya ghabhAnA saMpradAya. vidharmI kA saMpradAya-paMtha. a aect of anothor religion. vava. 1, 35, -piTTaNayA. strI. ( -piSThanatAmAraNa ) mIna piyu bhArate. dUsaroM ko mArane kA kArya. beating another. bhaga07,6; -puDha. puM0(-puSTa-paraNa-kAke. napuSTaHpAlitaH) yasa. kokila; paramRta; koyala. cuckoo. rAya. 50; panna. 15; -payoga. puM0 ( -prayoga ) pArasanA prayoga vyApAra pravRtti. dusare kA prayogavyApAra-pravRtti. the industry of another bhaga03, 45; 16, 1; 17, 3; 20, 10; 25, 8; 32, 1; -vitta. tri. (-pravRtta ) mInane bhATa resuM-panetuM dUsaroM ke liye kiyA humA, banA hubhA; Imade for another. utta0 12, 1; -bala. na0 (-bala) 52 zatrunu 1942. dUsare kI-zatru kI senA; duzmana kI phauja, an enemy's army. vivA. 5; -bohaNa. na0 (-bodhana ) bhAgane modha Apa te. dUsaroM ko upadeza dene-sikhAne kA kArya; paropadeza. giving of counsel to another. vize0 172; -bhava. puM. (-bhava) pIne sanmAntara. dUsarA janma; janmAntara. another life bhaga. 2; nAyA0 13; --bhAvavaMkalyA . bI. (-bhAvapakratA) sabhI pAne cheta2 ta. mithyA bAta likha kara kisI ko ThaganA. deceiving another by writing falsely. ThA0 2, 1; -matta. na. (-amatra ) 52nu-gRhasthatuM mAna-pAsaNa. parAyekA-gRhastha kA pAtra-vartana. a utensil of another or of a house- I holder. sUya. 1, 6, 2; -maya. na0 (-mata) Alamno mata-mAnyata. dUsaroM kA mata-siddhAnta. the princi ple of another. vize0 3.5; -lAbhehA. zrI. ( -lAbhehA ) bhAga pAseyI vAsanA ch| 12vI te. dUsare separAye se lAbha prApti kI icchA. desiring profit from other's. prava0 523: -vattha. na0 (-vastra) pAtra. parAyA vana. another's gariment. nisA. 12, 6 -dhavaesa. puM0 (-gyapadeza) pitAnuM chatAM sAdhunI pAse bIjAnuM che ema het. apanA hote hue bhI sAdhuse yaha kahanA ki yaha dUsare kA hai. telling an asce. tic that a thing belongs to another although it is one's own. paMcA0 1, 32; -vasa. tri. (-vaza --parasya pareSAM vA vazaH) 54dhAna; 523za parataMtra parAdhIna. dependent, subordinate. nAyA. 16; nAyA. dha. taMdu. -vAgaraNa. na0 (-vyAkaraNavyAkriyante sadupadezatvena sphuTIkriyante mohopayogivacoticayAiti ) pAra paheza; bhIganu thana. paropadeza, dUsare ko diyA huzrA bodha-jJAna. an advice to another. AyA0 1, 1, 1, 4; (2) tIrtha. 42nA Agama. tIrthakara ke Agama. trustworthy affirmation of Tirthan. kara. AyA0 1, 5, 6, 16, -vAya. puM0 (-vAda )mahinA sA-tanA pA; 52 matanI yukti prayukti. bauddhAdike siddhAntoM kA vAda; paradharma kI yukti prayukti. the discussion of other's doctrines such as of the Bauddhas. ova. 16;--vihmayajaNaNa. tri.(-vismayajanana) anyane virama5 5mAunAI. dUsaroM ko Azca. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraM.] (483 ) [paraMpara. rya karAnevAlA. Exciting wonder 1, 5, 13; dasa0 6, 1, 5; nisI0 in others; creating wonder 16, 10, in the mind of another person. paraMgamaNa. na0 (paragamana ) Man 547] -veyAvazcakammapaDimA. zrI. ( caiyAvRtya mANa yAta zAmete. dUsare kA hAtha pakaDa karmapratimA ) bhIlanI sevAlAta 42vA bAlaka calatA he vo. Learning to AhArAdi lAvI devAne abhigraha dhAraNa walk by a child with the 42va ta. dUsarekI veyAvaca karaneke lIye AhAra support of another person. pAnI lepAnekA abhigraha karanA. A vow (2) bALaka cAlatAM zIkhe te vakhate utsaof service; a vow to serve other vAdi karavAmAM Ave te gamana saMskAra. saints by bringing food etc. for bAlaka ke prathama gamana samayameM utsavAdi karanemeM them. sama061; - sakkhiya. tri0 (-sAkSika) prAtA he vo. The ceremoney to bhIgatI sAkSIvANu. dUsarekI sAkSIyukta. be performed at the time Having been witnessed by auy when a child learns to walk other person; having an eye. with someone's support. rAya. witness; having a testimony pa0 288 of another person. mo. ni. 764; paraMtama. tri0 ( paratama ) mInA 852 tabhI -samaya. puM0 (-samaya) anyadarzana; tara lAva rAmanA2. dUsaro ke para tAmasa bhAva sikid. jaina zivAyake darzana; bauddhAdikakA rakhanevAlA. Augry with others.ThA. zAna. A non-jain religion; a| 4, 2; nou-jain philosophy. bhaga0 16, 6: | paraMdama. tri0 ( paraMdama ) mAga- mana 42nA2. naMdI0 66; -soyaNayA. strI0 ( - zocanA ) | dUsare ko damana karanevAlA. An oppressor; bhIgane zaya sote. orokoM dilagIra a tyrant; one who oppresses karanA.Making others sorry: griev- | others. utta0 7, 6; ThA0 4, 2, ing others. bhaga0 7, 6; --haha. paraMpara. tri0 ( parampara ) anatara nalI te; na0 (-hata bhAvataH ) bhAganI vastu 72vI ekAda samaya ke pradezanA AMtarAvALuM. yo2vI te. dUsare kA mAla haranA. Robbing samaya yA pradezase vyavahita. Something a person of something; plun divided by tinie or space dering or stealing something (A thing having some distance belonging to another person. with some other thing; au pagaha0 1, 3, eveut succeeding another paraM. a. ( param ) paraMtu; tui . para. But event with some difference (2) Gita. bAda. Except. (3) 34ta. of time). bhaga0 5, 4; 13, 1; 30, kela. Only. nAyA08; 13, 14 0] 6; 34, 1; (2) puM0 vi06 gayera mA Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMpara. ] ( 484 ) ramA dRSTivAda aMganA khIjA vibhAga sUtro chaTTo leha vicchinna huvA bAravAM daSTivAda aMga kA dUsarA vibhAga jo sUtra usakA chaTTA bheda. The sixth division of the second chapter of one of the 12 Aigas or sutras, called the Drushtivada sutra which is not existing at present. naMdI0 56 (3) strI0 anubha; paripATI. paraMparA. Succession or following respectively. bhaga0 5, 3: 4; -- Agama. puM0 ( -Agama ) ziSyAnuziSya paraMparAthI yAveta yAgama. ziSyAnuziSya paraMparA AyAhuvA Agama. A philosophy or a scripture handed over from preceptor to pupil; a shastra handed over by a preceptor to his pupil and then by him pupil and so on. bhaga0 - AghAya. puM0 ( -AghAta ) pachI bIjAne anukramapUrvaka tADana te anukramase tAr3ana karanA. Giving a blow or punishing, beating, or striking others one by one. bhaga0 6, 1; - AhAraga. tri0 ( - bhAhAraka eka samaya vItyA pachI khIje trIje Adi samaye AhAra lenAra. eka samaya vyavahita samaya meM AhAra lenevAlA. One who takes food periodically; i. e. one who does not take his or its food just after the birth but after one or two periods (a to his 5, 4; eka karavuM For Private [ paraMpara. an period being part of time ). bhaga0 ( - upapannaka ) khIjA trIjA 7; -- uvavagaNaga. tri0 eka samaya vItyA pachI hi samayamA utpanna thayela prathama samaya bAda dUsarA tIsarA Adi samaya meM utpanna huve. Born or created after one "Samaya" or more (A samaya means an indivisible period of time). bhaga0 13, 1; 14, 1, 26, 3; 33, 3; -- progADhaga. tri0 ( - avagATaka ) me samayathI vadhAre samaya sudhI AkAza pradezane avagAhI rahe do tIna bhAdi samaya paryanta AkAza pradezako avagAha kara rahanevAlA. One who stays or exists by touching space for more than one "Samaya". bhaga0 1, 6; 13, 1; 26, 4; 33, 9; ThA0 2 2 - khetIvagADha. tri0 ( - kSetrAvagADha ) me aheza mukayA bAda bIjA trIjA Adi AkAza pradezane avagAhIne rahesa. dvitIya tRtIya Adi AkAza pradezakoM avagAha kara rahanevAlA. One who exists or stays by touching the second or third or any other division of space. bhaga0 6, 10 -gaMThiyA. strI0 ( -granthikA ) paripATIpUrvaka ApelI gAMTha anukramase dIhui gAMTha. Knots in succession. bhaga0 5, 3; -gaya. tri0 ( gata ) saMsAra paraMparAthI nIuNI ga. saMsAra pravAhase chuTA huvA. One who has made himself free from the cycle of births and deaths; Personal Use Only indivisible 26, 7, 33, Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMparA. ] one who has attained salvation. bhaga0 2, 1: - pAttaga. tri0 ( paryAptaka ) bhe samaya vAtyAcchA jIne trIne Adi samaya paryApta thayesa. dusare tIsare Adi samayameM paryApta banA huvA. One ( 485 ) who has attained a full development of the charactoristics of the body into which his soul is to incarnate, after second or third "Samaya." bhaga0 26, 6; 33, 6; -parUDha. tri0 ( -prarUDha ) 52 parAthI 37 thamesuM. paraMparA seM AyA huA. Conventional, bhaga0 11, 11; - baMdha. puM0 ( -bandha ) me sabha yathI vadhAre samayano thayeza gaMdha. dvitri . Adi samayakA bandha. A relation of soul and "karma" taking place after more than one "Samaya." bhaga0 20, 7 - siddha. puM0 ( - siddha ) peDa samaya paheAM bhIla trIjA Adi samayamAM thayela siddha bhagavAna. do tIna bhAdi samaya se siddhipada pAye huve. One who attains salvation during the second or the third "Samaya." naMdI0 20; pana0 1; ThA0 2, 1; bhaga0 25, 4; paraMparA. strI0 ( paramparA ) nizvachinna avADa; bhyAlu paripATI akhaMDita pravAha A continuous following; a continuous custom. nAyA* 4; sama0 6; piM0 ni0 155 paraMbhara tri0 ( parabhara ) jImanuM poSaNa karanAra anyakA bharaNa poSaNa vAlA. One who supports bharaNa karane au [ parakkama. other person; one who maintains others. ThA0 4, 3; vi36H paraMmUha. tri0 ( pahADmukha ) vibhuja; viparIta. ulaTA mukha karanevAlA; pratipakSI. Opposite; Contradictory; an antagonist; an opponent. nAyA * 14; bhaga0 6, 33; dasa0 6, 3, 6; vivA0 1; sUya0 1, 3, 4, 6; vize0 2272; prodha0 ni0 48; parakIya. tri0 ( parakIya ) pAra para sabaMdhI; dusarekA Belonging to another person. vize0 41; parakaMta. na0 ( parAkrAnta bhAve kaH ) parAbha puSArtha prayatna udyama Exploit or valour; manly effort. sUya 0 8, 22; 1, para+kama. dhA. I. ( parA+kram ) parAbhavu prayatna vA parAkrama karanA; prayatna karanA. To try; to make an effort; to venture. parakamijjAsi zrAyA0 1, 6, 4, 163; parakamejA. dasA0 10, 3; parakamijA. dasa0 8, 41; parakamamANa. dasA0 10, 8 parakkama. puM0 ( parAkrama ) sAmartha; bhanagI; chaSTAryasA yasa pauruSa zakti Mauliness; strength to succeed. nAyA 0 1 8 16; bhaga0 1, 3; 17, 2; patra0 23; dasa0 5, 1, 4 sUya0 2, 7, 7; ThA0 1, 4, aNujo0 130; uta0 6, 21; 26, 1; Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parakamiyavya.] [ parama. parakamiyavva. tri. ( parAkramitavya ) rAma 421 // yojya. parAkrama karane yogya. What ought to be tried; what 'ought to be ventured; worth aimning at. bhaga0 6, 33H paraga. puM0 ( paraka ) nAyI dUsa guMthAya tavA tRya vizeSa. phUla guMthanekA eka jAtikA tRNa. A kind of straw; a kind of grassy fibres to wreathe a garland of flowers. sUya0 2, 2, 7; pAyA0 2, 2, 3, 20; (2) dhAnya vizeSa; TI. dhAnyakI eka jAti. A kind of coru. sUya0 2, 2, 11; (3) ghAsanuM bhAjana vizeSa; tRNa vizeSanI banela 5. eka jAtikA tRgAkA bhAjana A straw-plate. pAyA0 2, 1, 11, 62; 2, 1, 1, 100; jIvA 0 3; paraggha. tri0 ( parArghya ) bhA~dhu: 11 muTuM bahota kimmatI. Extremely valuable: very costly. dasa0 7, 43; parajjha. tri0 ( paradhya-parAdhIna ) 525za; 52. tatra. parAdhIna; paravaza. Dependent. utta. nAyA0 1; 6; 16; jIvA0 3; dasa0 , 2, 2; (2) zra4. uttama; acchA . Best. utta0 2, 26; (3) atyaMta; ghaj. bahota; jyAdA. Most considerable. prova0 11; sama0 15; pAha0 1, 3, (4) bhAkSa. mukti. Salvation. utta0 3, 1; (5) pradhAna; bhuNya. pradhAna; agresara. Chief or principal. dasa0 6, 3, 8, (6) saMyama; yAritrya. Character; a higher type of asceticisin. sUya0 1, 6, 6; rAya0 225; -aMga. na. ( a ) mekSituM - sAdhana. muktikA kAraNa. A way to salvation; a key to success to attain the highest bliss. utta. 3, 1; -zrAuya. na0 ( -mAyuSya ) GTa mAuf. parama mAyuSya. A longest life. vivA0 1; nAyA0 1;-pAusa. tri0 (-mAyuS ) Gree AyuSyavANA. parama aAyuSyavAn. A person or being of long age; a person or a being living a lougest life. bhaga0 7, 6 -prANada. puM0 ( -mAnanda ) STa su5. bahota mAnaMda. The highest bliss; greatest happiness. nAyA0 15; -Ahohiya. 20 ( -adho'vadhika ) GSTa adhizAna vizeSa. parama avadhijJAna vizeSa. A kind or a class of the highest visual knowledge. bhaga0 7, 6; 14, 10; 18, 8; -zrohi. na0 ( -avadhi ) 52ma avadhijJAna. utkRSTa avadhijJAna. The highest type of the highest 4, 13 parataMta. tri0 ( paratantra ) parAdhIna. parakza. Dependeut. su0 ca0 11, 54; vize0 1867; parattha. a. ( paratra ) 52somai. anya lokameM. In another world. (2) anya sthage. dUsare sthalameM. At any other place. sUya0 1, 7, 4; utta0 1, 15; parama. vi. ( parama ) Ta; padhAremA dhAre. sabase adhika. Highest or greatest. ! bhaga0 2, 1, 3, 1; 14, 1, 16, 5 | Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama ] - visual knowledge. pratha0 700; - zroDinnANa. na. ( -avadhijJAna ) parama utkRSTa avadhijJAna paramotkRSTa avadhijJAna. too high visual knowledge. vize0 568 686 - ohizra na0 ( - zravadhika ) zreSTa avadhijJAna zreSTha bhavadhijJAna. the high visual know ledge. bhaga0 1, 4, - kirAha. tri. ( - kRSNaNa ) jaDu asuM. bahuta kAlA jetblack. bhaga0 1, 5, 6, 5; (ma) uggasUra. puM0 (-agrazUra ) pAsa mukhya yoddhe; pIrezana agresara. pramukha yoddhAH vari nAyaka. the van guard dasa 0 6, 3, 8, - tatta na0 ( - tatva ) parama tatva parama tatva. the highest reality. bhatta 53 : - daMsi. tri0 (- darzana ) bhokSa athavA meAkSanuM kAraNu je sayama, tene jANunaar-naar. mokSa kA kAraNa saMyamako jAnane tathA dekhane vAlA ( one ) who knows "Restraint which is Salvation or of it. AyA 0 1, 3, 2, 111; -- duzvara. tri0 ( - duzvara ) atyanta uThina hu52 atyanta kaThina; duSkara very difficult. dasa0 6, 4., -- durabhigaMdha. tri0 ( - durabhigaMdha ) atyaMta durgandha vAsuM atyanta durgandha arar. possessing bad smell. dasA0 6, 1; - niruddha, tri0 (-niruddha ) parama sUkSma; jIlAbhAM zrIbhuM parama sUkSma; atyadhika mahIna. minutest. taMdu0 - paya na0 (-pada ) 5256 bhokSa. mokSa; paramapada. salvation - kappa0 5, 108; paMcA0 4, 23; - baMbha. na 0 ( - brahman ) parama jJAna Devala jJAna; praSTa jJAna parama jJAna; pUrNa jJAna prakRSTa jJAna perfect knowledge. cau0 26; -- bhUsaNa. 33 a cause ( 487) For Private [ paramattha na0 (- bhUSaNa) zreS4 va 42. uttamA bhUSaNa; zreSTha alaMkAra - gahanA-jehavara & high ornament.prava 01560 ; - maMta; puM0 (-maMtra) zreSTha maMtra zreSTha maMtra. a high charm or incantation. paMcA0 4, 28 - mukti. strI0 (-mukti) uttama bhukti; zreSTha bhokSa. uttama mukti a high salvation. paMcA0 2,43; - saMkhijja na0 ( saMkhyeya ) utsRSTa sa dhyeya. utkRSTa saMkhyeya. highest nume rable. ka0 gaM0 4, 80; - siddhi. strI0 (- siddhi) uttama mukti. zreSTha mukti, a good emancipation. paMcA03, 14, -- suha. tri0 (-zubha ) dhAss pavitraH maMgalakArI. ati pavitraH zubhaH kalyANaprada maMgalakArI. very fine ; auspicious nAyA 0 8; - sUi. tri0 (-zucibhUta ) atyanta pavitra thayesa. ati pUta; atyanta pavitra banA huAkiyA huA. very much purified. bhaga0 6, 33, 11, 6 nAyA 0 1 8; 12; 16; vivA0 3; - somaNasa. na. ( - sau. manasya ) cittanuM atyanta zAMtapa tranquillity of the mind. kappa0 1, 4; - somaNasiya. tri0 ( saumanasya) utkRSTa sAmanasya, mananI ucca vRtivALuM. utkRSTa saumanasya; mana kI utkRSTa vRtti vAlA. magnanimous; noble-minded. nAyA 0 1; parama. puM0 ( paramArtha ) bhokSa; bhukti. mokSaH mukti. Salvatation; emancipation. bhaga0 2, 5, 15, 1 sU0 1, 6, 6; rAya 0 225; paramaraNa. na0 paramAna ) dUdhapAu. dUdhapAka. Milk pudding. bhaga0 15, 1 paMcA 0 16, 10; paramattha. puM0 ( paramArtha ) parama tatva; kuvAhi nava tatva parama tatva; jIvAdi nava tasva. Personal Use Only Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramattho ( 488 ) [paramAhammizra-ya - The highest reality; the nine bhaga0 1, 9; 2, 10, 6, 7, jaM. 50 principles vz. Jiva etc. pana. -poggala. puM. ( -pudgala) punasAnA 1; utta. 28, 28; gacchA0 43; (2) ghnne| sUkSmamAM sUkSma lAya. pudralakA 52mA pre||5||2. parahita; paropakAra. sUkSmAtisUkSma aMza. minutest divigratitude. su. ca. 1, 378; -viu. sion of matter. bhaga0 1, 10; 10, puM0 ( -vid ) 5ilsta. ( tatvavettA ). 1, 12, 4; 16, 8, 19, 6; 20, 5; 25, paNDita ( tatvavettA ). learned man. 4, panna. 1; rAya0 270% su0 ca0 1, 315; -sevaNa. strI paramAyata. tri. ( paramAyata) 52ma - Sce: (-sevanA ) 52mArtha sevanA. paramArtha sevana. __ pAyata - hIdha; 52mAyata-mokSa. paramAtkRSTa the enjoying of the highest mukti . Highest; salavtion. sUya01, truth. prava0 142; 2, 3, 15 paramattharo. a. (paramArthatas ) pAratavira paramAvatIgaMgA. sI. (paramAvatIgaMgA) zata: 12tuta: parI rIta. vastutaH; vAstavika sAta avaMtI gaMgA parimita eka paramAvatI rItyA; sacamuca. Truely speaking; gaMgA; gozAlAnI mate kAlamAna vizeSa. really; as a matter of faot. sAta avantIgaMgA ke parimANa kI eka paramAvize0 66; bhatta0 5; vatI gaMgA; gozAlA ke matAnusAra eka kAlaparamappa. puM0 (paramAraman ) 52mAtmA zva2. mAna vizeSa. According to Gosala, paramAtmA; Izvara. God; Almighty. a measure of time. bhaga0 15, 1; su0 ca0 3, 11; paramAhamma. puM0 (paramAdharma) 52mAdhAmI; paramahaMsa. puM0 (paramahaMsa-parama: zreSThaH haMsaH nArIna : henA2. paramAdhAmI; nArakI ko sohamityAtmAgasyAsau ) 52masa; pAra- duHkha dene vAlA. one of the highest pAnI se prAra. paramahaMsa sanyAsI | abode; the chastiser of the parivrAjaka vizeSa. A great Sanyasi; hell-beings. prava0 41; a class of ascetics. ova0 38; paramAhammi. puM0 (paramAdharmika) 52mAdhAmI; paramANu. puM0 ( paramANu ) bhanyA chutt| nArakIne duHkha denAra devatAnI eka jAta. paDele pukalano nivibhAjaya aMza ke jenA nArakI ko duHkha denevAlI devatA kI eka jAti. be bhAga thaI zake nahiM tema kalpI paNa The class of gods who punish zakAya nahi, je agnithI bele nahi, zastrathI the hell-beings. prava* 1088; chAya nahi, te mArI maza. pudgalakA vaha paramAhammizra-ya. puM0 ( paramAdhArmika ) aMza jo avibhAjya hai, kalpanAtIta hai, adA nArakInA jIvane zikSA ApanAra eka hai, acchedya hai aura sUkSmAtisUkSma hai. havatAnA 41% 52mAdhAmI 15. nArakI Atom; an indivisible portion of jIvoM ko zikSA dene vAlA devatA kA eka matter which cannot be dis- varga; paramAdhAmI deva. A class of gods cerened burned or cut. ThA. 1, who punish the hell-beings. 1; aNujo0 74; 134; utta0 36, 10 / utta0 31, 12; sama* 15; Ava0 4,7, Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAhammizra-ya] ( 486 ) [ parassara paramAhammina-ya. puM0 ( paramadhArmika--paramaM sukhaM sonI A. paralokako prAzA. Hope taddharmeyasyasaH ) parama sumane yAnAra. of the other worlds. praba. 266; paramAnandakA icchuka. (one) desirous of -gaha. strI. ( -gati ) 52 org te. bliss. "savvepaNA paramAhammiyA" dasa0 4; paralokagamana-gati. To reach the other paraya. a0 ( paratas ) mInathI; pA2yo. worlds. prava052; -hiya. na0 (-hita) dUsare se; parAyese. From another. "graho 52|unu hita 42nA2. paralokakA hitAvaha. Thavijjati saya paraya sahA" prava0 1203; Beneficial for the other world. paralo. tri. ( paralokara yeim-pAralaukika ) paMcA0 1, 2; 52se sambandhI; pArasI. pAralaukika parabaggha. puM0 ( paravyAghra ) DATA vAyanA yAmaparalokaviSayaka. Pertaining to the anu manesa vizeSa. bar3e vAyake other worlds. pAyA. 2, 11, 170; carmame banAmA bama vizeSa. A particular sma0 6; sA. 6, 27, garment made from the skin of paraloga. puM0 (paraloka ) 52 , Avata 1.I a big tiger. nisI0 7, 11; paraloka; mAnevAlA janma-bhava. The | parasaMtaga. tri0 ( parasatka ) / "pati" other world; the coming lise. za06. dekho "parasaMtima" vide "parasaMtima" piM0 ni0 265; kappa0 5, 118; bhatta. paraha. 1, 3, 105, bA. 1, 57; -aThThayA. strI0 | parasaMtipra. tri0 (parasaraka) pAra; sInAnu. parAyA; ( -arthatA ) parasonI apekSA. prlokkii| dUsarekA. Another's. pi. ni0 378; apekSA. Expectation of the other | parasu. puM0 ( parazu) julAI: 52zI nAmanu world. dasa. 6, 4, 2-3; -paDibaddha. thIyA2. kulhAr3I, parasA, pazu, zastro tri0 ( -pratibaddha ) 52sonA loga paremA vizeSa An axe; hatchet. nAyA. jthAyesa. paralokake upabhogameM tallIna. (one) 1; 18; utta0 16, 67; agujo0 148% entangled in the enjoyments bhaga06, 33, 16, 4; rAya0 263.--gAha. of the other worlds. ThA0 4, 4; tri0 (-grAha) 32sI sana yAmanAra. parazudhara. -bhapra. na0 (-bhaya ) 52nati-tiya deva (one) walking with an axe. poreyA tu laya. parajAtitirvazca, deva mA- jaM0 50 3, 67; -niyatta. vi0 (-nivRtta) dise (ke kAraNa) honevAlA bhaya-Dara. Fear sAuthA apeDaM. kulhADIse kATA huA. Cut produced by another class of by an axe. vivA0 2, -hattha. tri. animals, geds etc. sama0 7; ThA0 ( -hasta ) / cha sAthamA ne medhuM. parazudhara; kulhAr3I vAlA. (One) having paraloya. puM0 ( parazvAsaulokazca-paraloka) 52-1 ___ an axe in his hand. nira0 1, 1; so,-1-mAnta2. paraloka-parabha-janmAntara. | pararasara. puM0 (parAzara) gedu paye diya tiryaThe other world; another yanI me nata. geMDA. paMcendriya tiryacakI eka life. dasA. 6, 3; nAyA0 1, 2, 7; 15; | jAti. Rhinoceros; a kind of five 16; bhaga. 2, 1; prava0 52; 266, paMcA. sensed living beings. jIvA0 3, 1, 2, -mAsaMsA. sI. (-mAzaMsA ) 52-| 3; bhaga0 7, 6; pana0 1, 11; Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parahattha ] ( 460 ) [ parA-musaMti. parahattha. pu0 ( parahasta ) paa2|-miinaa lAya. A variety of Naniakarma at parAyA hAtha; dUsarekA hAtha. Other's hand. whose appearance a life bhaga0 3, 3 -pANAivAya. puM0 becomes inuvulnerable and the ( -prANatipAta ) pAne lAthe potAnI others become submissive to athavA pAnI hiMsA 42vI te. dUsareke | it at its mere sight. pana0 23; hAthase apanI yA dUsarekI hiMsA karanekA kArya. -nAma na0 (-nAman ) parAdhAta nA) Killing of one's self or other nAmabhanI ye ati. parAghAta nAmaka by the hands of another nAmakarmakI eka prakRti. A variety of person. ThA0 2, 1; Namakarma named Paraghata. parahammiya. pu. ( paramAdhArmika ) aya, saMga sama0 28; rIsa, vagere pandara jAtanA paramAdhAmI devatA. parA-jaya. ghA0 1.(parA+ji.) 522015 42vAamba; ambarIsa prAdi pandraha jAti ke paramAdharmI rAva. harAnA; parAjita karanA. To defeat. devatA. The gods of fifteen kinds parAjasthA . bhaga0 7,6; named Amba, Ambarisa etc. parAijai. ka. vA. bhA0 1,8; sUya0 1, 5, 1, 6; parAjayitsae. he. kR. bhaga0 7, 6; parahuta. puM0 ( parabhRta ) yasa. kokila; koyala.| parAjiNittAra. tri0 ( parAjetR) 522045 42nA2. Cuckoo. kampa0 46, 0; parAjaya karanevAlA; vijetA. Victor. ThA. 4,2; parahuya-a. puM0 ( parabhRta ) yasa. kokila; | parAjiya-zra. tri0 (parAjita) 2. parAjita; Cuckoo. nAyA0 1; jaM0 50 3, 45, hArAhumA. Defeated. utta0 13, 1; parA-aya. dhA0 ( parA+ay ) hoDIne lAgI / bhA0 16, 6; ory; palAyana. daur3akara bhAga jAnA; palAyana | parAbhava. puM0 ( parAbhava ) parAbhava; 52245; ti. karanA. To run away. 2212. parAbhava, apamAna; tiraskAra; Defeat, palAyai. utta0 27, 7, insult. vivA0 1; palAeu. he. kR. su0 ca0 2, 547; parAbhibhogattaNa. na0 (parAbhiyogatva) 52taMtra 5j. palAyamANa. va. kR. bhaga0 3, 2; parataMtratA. Dependence. saMtthA0 65; parAibha. tri0 ( parAjita ) 522045 pAmela; parAbhU. tri0 ( parAbhUta ) parAma pAmela, bAresa. parAjita; vijita. Defeated. utta0 __parAbhavaprApta; vijita. Defeated. nAyA8 18; 32, 12; aova0 parAmuThTha. tri0 (parAmRSTa ) parAmarza 431. (2) parAghAya-a. puM0 (parAghAta) vAsanA vizeSa 250 421. parAmarza kiyA huA; sparza kiyA humA. vAsanA vizeSa. A particular incli- Considered; touched. pAha0 1, 3, nation. vize0 351; (2) nAma bhanI parA-musa. dhA0 (parA+mRz )2parza. 42vI. ra parza. eka prakRti ke jenA udayathI jIva piote karanA; chunA. To touch. AghAta na pAme ane bIjA tene jotAM- parAmusAi. bhaga0 3, 2, 5, 6, 7, 8; tAdRpA jaya te. nAma karpakI eka prakRti 15, 1, 18, 1; jisake udayase jIva svayaMto ghAtako prApta nahIM bhaga0 15, 1; nAyA0 2; 16; parantu dusareke dekhate hI dabajAya-sahamAya. 18; kviA0 1; jaM0 50 3, 43; Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAyaga] ( 461 ) [pari-mA-dA parAmusejA. vi0 dasA0 7, 1; veya0 5, 13: bAMdhavI, laMgATI vALavo, kaTe bAMdha parAmusaittA. saM. kR. bhaga. 3, 2, 7,6; pore, kamarako kasa kara bAMdhanA; laMgoTa kasanA; 18, 3; nAyA0 16; 18% kaccha bAMdhanA. Girding fast the parAmusiya. saM. kR. bhaga0 5, 4; waist; to fasten a piece of parAyaga. tri0 (parakIya) parAyeM; land; pAra. cloth across the private parts. parAyA; dUsarekA; anyakA, parakIya. Another's; aNujo0 131; belonging to the other person; | pariprAaMtagaDabhUmi. strI0 (paryAyAntakRbhUmi ) stranger's. bhA0 8, 3, 4; tIrthakaranI kevali avasthA daramyAna aMtagaDapraaynn. tri0 ( parAyaNa ) ta52; sAvadhAna. mokSa gAmI jIvonI paraMparAnI maryAdA. tatpara; taiyAra; sAvadhAna. Ready; Cautious. tirthakarakI kevalI avasthAke madhya maMtagar3a mokSa pamha0 1, 3; nAyA0 2; ka. gaM0 1, 61; gAmI jIvoMkI pAramparika maryAdA. A limit parA-vatta. dhA0 (parA+ ) pAI vaNa.pIche of serial of order of lives lauTanA. To turn back. which attain Amtagada SalvaparAvattei-ti. bhaga0 7, 6; 6, 31; jaM0] tion during the interval in 50;rAya0 236; which a Tirthamkara reaches parAvatehi. mA0 rAya0 236; the perfect state. To 9. parAsara. puM0 ( parAzara ) 52 / 12 nAmanA zrA- | paripAittA. saM0 kR0 a0 (paryAdAya-svIkRtya) hAya saMnyAsI. parAzara nAmaka brAhmaNa sanyAsI | svArInaakSaya puzana. svIkAra karake: A Brahmana Sanyasi of this grahaNa karake. Having accepted or name. prova0 38; bhaga0 3, 5, _received. ThA0 3, 1; bhaga0 3, 4, 6, 6; paricchiya. tri0 ( parikacchita ) resa; pA291 / paribhAga. puM0 (paryAya ) avasthA, zA. 428. pahinAhuA; dhAraNakiyAhuA. Worn; __ avasthA, dazA. State; Condition. jaM050 put on. jaM0 50 5, 117; -pari-zrA-dA. dhA0 (pari+mA+dA) ahaNa 42, pariadRzra. tri0 (parivartaka ) pravarta; agresara. sebu. grahaNa karanA; svIkAranA. To accept. pravartaka; agresara; agumA; janmadAtA. A guide, pariyAiyai bhaga0 3, 1; 7, 1; fore-runner. prova0 10, pariyAeti. rAya0 26; pariNA . strI0 ( parivartana ) sUtrArthanuM paryA- pariyAdiyai. bhaga015, 1; jaM0 pa0 3, 50; soyana khu; yaryA 42vI. sUtrArthakA pariyAdiyaMti. bhaga0 11, 12, 25, 2; paryAlokna karanA; colaNa pracolaNA-carcA jaM pa0 3, 68; karanA. To discuss or examine pariyAdiyahattA. saM0 kR0 bhaga0 24, 1; the meaning of Sutras mova0 pariyAdiyaMtittA. saM0 kR0 bhaga0 11, 12; 20; aNujo0 13; pariyAittA. saM0 ku. bhaga0 3, 4, 6, 6; pariaDaNa. na0 ( paryaTana ) parizrama); 253 7, 6; 14, 5, 16, 5; paTarI. paribhramaNa; bhaTakanA. Wandering 25, 2, panna0 16; bhatta. 66; pariyAettae he. kR0 nAyA0 ; bhaga. pariarabaMdha. puM0 ( parikarabandha ) bha2 sIt / Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pari-prA-pajja.] (462 ) [ pari-uva-pAsa. - pari-prA-pajja. dhA0 ( pari+A+pad ) bhU ___kept overnight. pariyAsavei. nisI. pApI; melAna thryu. (2) pariNabhAvayu; 11, 27; / 35Antara 42. (3) sg. (4) saMER | pari-i. dhA0 ( pari+iNa ) lamag; 5. bhramaNa peza. (5) pA thavI. (6) nAza pAmadhU. __ karanA; ghUmanA, phiranA. To revolve; to mUrchita honA, behoza honA. (2) parigAmita honA; | turn. pariyati. utta0 27, 13; rupAntara karanA. (3) andara ghusanA. (4) pIDA | pari-kkha.dhA0 (pAri+IkS ) yAre ta23nnebu, honA; nAza pAnA. To faint; to become parIkSA 42vI. cAroM ora dekhanA; parIkSA karanA. senseless; to transform: to To look on all sides; to test. fall; to force inside. parikkhei. su0 ca0 6, 26; pariyAvajjati. pAyA0 1, 1, 4, 37; | parikkhae. gacchA0 8; / pariyAvajjeja. vi. aNujo0 134; pariuDa. vi0 ( parikRta ) dhezameDaM; pITANej. pariyAvajjejA vi. bhaga0 5, 7, 18,8; ghirAhumA; parivRta; pariveSTita. surrounded; veya. 5, 12, 6, 3 wound. nira. 1, 1%B pariyAvaja. vi. dasA0 7, 1; pari-uva-prAsa.dhA. I. II. (pari+upa+prAsa) pariyAvijamANa. va. kR. sUya0 2, 1, 48; upAsanA 42vI; sevA 42vI. upAsanA karanA; parimAya. pu0 (paryAya ) pranayA Ahisa. sevA karanA. To meditate; to serve. 52thA. pravrajyA bhAdi avasthA. The state pajjuvAsei. bhaga0 3, 1; 7, 10; su0 ca0 of asceticism etc. je. pa0 2, 31; 11, 43; bhoka. 14; naMdI. 50;-jiha tri0 (-jyeSTha) pajjuvAsara-ti. rAya0 74; nAyA0 1; 5; hIkSAmA nyo-hott|. dIkSA kramase jyeSTha. 13; 16; 16; uvA0 1, ; 56; Older in concecration. dasa0 , 2, 116; jaM0 50 5, 118; 3, 3; -ThANa. na0 (-sthAna ) sarva vizati pajjuvAsaMti. bhova0 22; nAyA0 8;; 16; 25 dIkSA sthAna. sarva riti rUpa dIkSAkA pajjuvAsiMti. su0 ca0 2, 600; pajjuvAsAmi. nAyA0 14; sthAna. The Sthana of concecra pajjudhAsAmo. bhaga0 2, 1, 5, 3, 1; nAyA. tion in forin of renunciation 13; rAya0 30 of all. dasa0 8, 61; pajjuvAsenja. jaM. pa0 2, 31; paripAla. pu. ( parivAra ) parivAra, sahAsI pajjuvAsenjA. vi. bhA0 13, 6; vava0 10, sata sampandhiAna. parivAra, dAsadAsI aura 1; rAya0 27; sambandhILa. Family; retinue. jaM. 50 pajjuvAsehi. prA0 nAyA0 14; 5, 115, prova0 33; panjuvAsittA. saM0 kR0 bhaga0 2, 1; parizrAvaNa. na0 ( paritApana ): Smt. pajjuvAsetA. saM0 kR0 bhaga0 2, 1; 5, 6; duHkha upajAnA, duHkha paidA karanA. Producing ThA0 3, 1; pain gacchA0 81; pajjudAsittae. he* kR* prova0 40; nAyA. dha. pari-pA-sava dhA0 ( pari+yA+zav ) rAta- pajjuvAsamAraNa.va0 kR* bhaga0 1, 1, 2, 1;5; vAsI zapa. rAtabAsI rakhanA. A thing | 3, 16, 1; 10,4; nAyA. 1;; Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariesa] [parikara. - paripasa. puM0 (pariveSa ) 1941; sUrya ne | Prepared; adorned; joined; cut. 32 gj thAya te. magaDala; sUrya yA caMdrake | paha. 1, 3; cAroM bhora dikhAI paDanevAlA maNDala. a cir. parikamma. na0 ( parikarman ) asa2442; zarIra cular disc; a round moving suzrUSA; aMga saMskAra-sudhAra, zarIra suzrUSA. halo surrounding the Suu or Nursing of the body; (2) 429 Moon. jIvA. 3, 4, saMskAra; vastumAM kaMIpaNa vizeSatA utpanna parisijamANa. tri. (pariveSyamAna) pArasavAmA 42vI te. (2) vastu saMskAra, padArthameM kuchatobhI mAtu. parosanameM mAnevAlA; parosA jAnevAlA. vizeSatA kA utpanna karanA. refining an That which is served. mAyA0 2, object, creating sone speciality 1, 2, 10 in an object. aNujo0 61; vize0 pari-mo-saba. dhA0 (prati bhava+vas) 5yu 623; mogha* ni0 327; saMtyA0 106; sUya. 1] 65nu sAya. paryuSaNa kalpa kA AcaraNa 1, 3, 2, 7, bhoka. praka0631; (3) roganA karanA. To observe the religious 604; vihirasA. (3) rogakA upAya, cikitsA. days known as Paryusana healing; curing. utta* 16, 77; pajosake. nisI* 10, 48; (4) bAramA daSTivAda aMganA pAMca vibhApjoskriy he. 10 veya0 5,42; gamAM prathama vibhAga ke je bIjA cAra pari-sa.pA. (pari+kAMkSA ) . (2) 217 | vibhAga bhaNavAnI lAyakAta utpanna kare che. nevI. icchA karanA; bATa johanA. to desire; (4) bArahaveM praSTiyAda maMgake pAMca vibhAgoMmeM se prathama to expect; to await. vibhAga-jo anya cAra vibhAgakA adhyayana karane ke palie, uta. 7, 2, yogya banAtA hai. Ist division of the parikacchiya. tri. (parikakSita ) 593; pAe / five divisions of the twelfth 12. pahinA humA; dhAraNakiyA humA. worn; Drstiavda. Amga, a study put on. rAya0 70; of which produces fitness. parikaliya. tri0 ( parikarSita ) pi31 resa. sama0 12; ThA0 4, 1; naMdI0 56; mahA pa064; pisti; bihIyA humA. Forming a lump; -vizodhi. sI0 (vizodhi) parima-22 vexed. 236; zuzruSA 35 zudi. parikarma zuddhi; zarIra parikatya. dhA0 ( parisaky ) AtmasAyA 42vI. zubhavAsa sudi. Purity in the form mAtma prazaMsA karanA. To praise oneself. of nursing of the body. TA0 5, 2; parikatyA . sA. 6, 22; pari-kappa. dhA* (pa lap ) sa 2% parikamiya. tri0 (parikarmita) 222 22 sana tayAra 427. samAnA; samaya-bAra karanA. | aresa. zArIrika saMskAra kiyA huA. One To make ready; to prepare. having ordinary accompani. parikappeha. bhA. mAyA* 1; __ments. vize* 166; | parikappiya. ni. ( parikalpita ) tayAra 439; parikara. pu. (parikara) - mAdhavI te. bhAre; le. (2) apAtabAra simA | kamalAMnAkaTIbaddha honA Girding. humA; gArita; jor3AhunA, (2) pATAmA / jaM. pa. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parikaliya ] parikaliya. tri0 ( parikalita ) saMta alaMkRta sajAyA huA. Adorned. nAyA0 8; 16; V pari - kaha. dhA0 ( pari + kay ) hevu; mola. kahanA; bolanA. To speak; to tell. parikahe. pro0 34; bharA0 2, 1; 16, 5 nAyA 0 5 8; 6; 12; 14; 16; 16; uvA 0 7, 203; parikarheti. bhaga0 2, 5; parikahi. A0 bhaga0 15, 1 parikahittara. he0 kR0 bhaga0 5, 8, parikahaMta. va. vR. su0 ca0 8, 135; parikahijjAmo ka0 vA. nAyA0 14; parikahA. strI0 ( parikathA ) vimyA vikathA; kalpita goSTI. a fiction. piM0 ni0 126; parikahiya. tri0 ( parikathita ) he kathita; kahAhuA. Said bhaga0 15, 1; parikiraNa. tri0 ( parikIrNa ) yAre AluthI dherAmesa; vyApta cAroM mArase vyApta; cAroM bAjUse ghirA huA Surrounded on all sides; occupied. "ceDiyA cakkavAla parikirANA" uvA0 7, 208 utta0 11, 18; nAyA08; nAyA0 dha0 parikliMta. tri0 (pariklAnta) ani pAmesa; thA game. thakA huA; pariklAnta. Exhausted; tired. rAya0 258; ( 464 ) / pari - kilesa dhA0 1 ( pari + kliz ) hu: pAbhavu. duHkha pAnA; To suffer pain. parikilesati. ThA0 1, 1; parikile saMti. prova0 38. parikilissaMti. prova0 34; rAya 0 236. parikilesaittA saM. kR. bhaga0 1, 1; parikilesa. puM0 ( parikleza ) useza pAbhavA; huH pAbhatuM te. kleza pAnA; duHkha sahanA. Suffering misery or pain. suya0 2, 2, 62; utta0 11, 18 nAyA 0 8 nAyA. dha0 bhaga0 6, 33; dasA 0 6, 14; [ parikkhA one parikuMThiya tri0 ( parikuNThita ) thADI gayesa yuddhivANI kuNThita - zithila - buddhivAlA. whose intelligence is exhausted vize0 183; parikuviya. puM0 ( parikupita ) apesu. krodhita; ghussese bharA huA. enraged. bhaga0 7, 6; nAyA 0 8 6; parikkanta tri0 ( parikrAnta ) saMyama saMgaMdhI 4zambha-udyabha-rela saMyama sambandhI parAkrama kiyA huA. Prowess concerning restraint. sUya0 1, 3, 4, 15; / pari-kama dhA0 ( pari + kram ) parAbha buM. (2) pAchA bu. (3) paryaTana 2. parAkrama karanA. (2) pIche haTanA. (3) paryaTana - bhramaNa karanA. To show valour: to recede; to roam. ubha. parikkame. vi. dasa0 5, 9, 7; 81; parikkamijAsi. A. AyA 0 1, 2, 6,68; parikkamma. saM0 kR0 sU0 1, 4, 1, 2, parikramamANa. va0 kR0 bhaga0 7, 1; parikramaMta. va. kR. AyA0 1, 6, 3, 185; parikkama. puM0 (parikrama) ityAha 3SArtha; yazaphalosAdaka-saphala - puruSArtha. valour; prowess ova0 38; parikamijjamArA. tri0 ( parikramyamAna ) vAraMvAra rAtuM vAraMvAra kiyA jAnevAlA. Frequently done. bhaga0 6, 2; parikkamiyavva. tri0 ( parikramitavya ) 53SArtha 2. puruSArtha karanA; parAkrama prakaTa karanA fit for displaying valour. nAyA 0 1 5 parikkamiya. tri0 ( parikamita) pazumbha su. kRtaparAkrama; kRtapuruSArtha. valour being dispayled. bhaga0 11, 11; parikkha na0 (parIkSaNa) parIkSA 52vI; pyArImAthI levu. parIkSA karanA; dekhanA. Examination; noticing. prava0 440; For Private Personal Use Only Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariklabhAsi ] -aTu na0 (artha) parIkSA bhATe. parIkSArtha; jA~ca ke lie For examination. nAyA0 7; parikkhabhAsi. tri0 ( parIkSyabhASin ) viyArIne mosanAra vicArapUrvaka bolanevAlA. one who speaks after thinking dasa0 7, 57; parikkhaya. puM0 ( parikSaya ) sarvathA dAya; haratarahase patana ( 465 ) sarva amare kSaya. Decay in all manner. bhaga0 7, 1; parikkhA. strI0 ( parIkSA ) tapAsa. parIkSA; jA~ca. Examination, enquiry. paMcA. 14, 42; parikkhitta tri0 ( parikSipta ) gherAyasu; viTAyesuM. ghirA huA; parivRtta. wound; circumscribed proba0 27; bhaga0 7, 6; 6, 33; nAyA 0 1 3; 5; 16; 18; aMta0 3, 1 rAya 0 44; 128; 213 jaM0 pa05, 115; nira0 1, 1; vivA0 6; uvA0 1, 10; 2, 116; pari - klava, dhA0 ( pari + kSip ) a; 3ahevu pheMkanA. To throw away. parivikhavejjA. vi0 bhaga0 7, 1; jIvA 0 3, 1; pariSakheyavya. tri0 ( parIkSiptavya ) parIkSA : 2vA yogya. parIkSA karaneke yogya. Fit for examination. praba0 1345; parikkheva. puM0 ( parizepa ) paridhi; gherAvI. (2) nagarane 32tI A. paridhi; gherA; (2) nagarake cAroM orakI khAI. Circumference; a ditch surrounding the city. jaM0 50 130; 7, 132; 135; 147; 1, 11; aNujo0 133; ThA0 1, 1; bhaga0 2, 1-3-6, 6, 5, 6, 3; 16, 8; 20, 6; tAyA 0 6; sU0 10 1; 16; patra 0 2; jIvA 0 3, 2; jaM0 pa0 afrafa. fa. ( akafia) yailisai fa225/2522. guru AdikA tiraskAra karanevAlA. [ pariggaha One who insults preceptor etc. uta0] 11, 8 parikhA. strI0 (parikhA) mA. khAI. a moat; ditch bhaga0 5, 7; parigaya - a. tri0 (parigata vyAta. vyApta; vyasta. Occupied pro0; bhaga08, 2, 6, 33; 15, 1; nAyA 0 1 5 uvA0 7, 160; parigalA. na0 ( parigAlana ) pANI-dudha-vagere gate. pAnI- dudha AdikA cUrnA - galanA. straining of water, milk etc. paha0 1, 1; parigAyamANa. tri0 ( parigAyamAna ) jAna tu. gAte hue; gAtA huA. Singing. jaM0 pa0 5, 112; 113; pari-girAha. dhA0 ( pari + grah ) sevu; gu 52. lenA; grahaNa karanA. To accept; to receive. parigisahai. nAyA0 1; 13; pariNihitA. nAyA0 1; parigijaka. saM0 kR0 sUya0 1, 1, 2, 1; utta0 1, 43; AyA 0 1, 2, 3, 80 dasa 0 8, 33, 6, 3, 2; su0 ca0 2, 3; parigijmamANa. va0 kR0 nAyA 0 1; parigIyamANa. va0 kR0 tri0 (parigIyamAna) hamezAM gavAtuM sadA gAyA jAnevAlA. Sung often. nAyA 0 1; zAstra pariguNaNa na0 ( pariguNana ) svAdhyAya; vicAra svAdhyAyaH zAstravicAra Religious study. progha0 ni0 bhA0 62; parigraha. puM0 ( parigraha ) mIna, dharamAra, se N, rUpuM vagere dravya upara Asaktimun; pAMcamuM pApa sthAnaka. jara jamIna viSayaka Azakti; pAcavAM pApa sthAnaka attach - ment to mammon; the fifth Papasthanaka ja0 pa0 2, 25; ThA0 1, 1, pro0 34; bhaga0 1, 6-6; 7, For Private Personal Use Only Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigahiya-a.] 1-2; 18, 7; 5; 13; sana0 4; uta02, 16; 32, 28: AyA 0 1, 2, 5, 88; 1, 3, 2, 113; 1, 6, 4, 163; proSa* ni0 787 dasa0 4, 6, 21; phna0 22: - veramaNA. na0 (viramA) pariyahanI nivRtti. parigrahakI nivRpti. The end of Parigraha. ThA0 1, 1 - sagaNA. strI0 (saMjJA) pariyahanI abhilASA; tRSNA; dhananI vAsanA; cAra saMjJAbhAMnI bheDa parimahakI abhilASA; dhana lAlasA; cAra saMjJAoMmeMse eka A desire for Parigraha ; a desire for wealth; One of the four desires. ThA0 4, 4; bhaga0 7, 8; 11, 1, 12, 5, 20, 7; 24, 1; 26, 1; patra0 8 sabhA. strI0 (saMjJA ) pariyaDa saMjJA parigraha saMjJA. The name of Parigraha bhAva0 4 7; parigAhiya- a. tri0 ( parigRhIta) svIArela; aNu ure. svIkRta; gRhIta. Accepted. je0 105, 112; 115; 121; moba0 11; 30; AmA- 1, 7, 4, 211, a03, 1; vasA0 10, 19 bhaga. 2, 13, 1, 5, 7; 7, 6; 11, 11; nAyA 0 1 5 8; 13; 14; 16; 10 4; rAya 0 28 44; u0 1, 48; bivA0 3: bhAva0 4, 5 tAliyaMda tri0 (tAlavRnta) paMDaya che te. paMkhA liyAhuA; vaha jisane paMkhA lerakhAhai One who has taken a fan dasA0 10, 3; afenigen, zit. (arkafe) ukus-il fu: pariyaDa zamavAthI lAgatI hiyA. parimaha rakhanekekAra laganevAlI kiyA. The Act of Parigraha ; an action accru ing through Parigraha. 4, 4; bhaga0 1, 2, 5, 6 patra0 17; nAyA 0 ( 466 ) 1 pari - ghaTTa dhA0 ( pari+ghaT ) yeSTA u2vI. ceSTA karanA; halacala karanA To move. pariSadyaveda ka0 vA0 jaM0 50 5, 117; parighaTTa. tri0 ( paripRSTa ) sUtra ghaseluM khUba ghisA huA - pratimardita; Well rubbed. rAya 0 66; parighAsiya tri0 (parigrasita) bharaDAyasuM; kSepAyaluM lipaTA huA; lagA huA; Rubbed; smea red AyA 0 2, 1, 1, 1; paridhAseu. he. ku. a. ( paridhAsayitum ) bhavarApatrAne; lona zavAne bhojana karAneke lie; khilAne ke lie. For causing to eat. AyA 0 1, 7, 2, 203; nisI 0 [ pariciya. 1, For Private Personal Use Only 40; paridhittavya. tri0 ( ( parigRhItavya ) potAnuM purI rAmakuM; tAmAbhAM rAmadhuM svAdhIna rakhanA; svAdhikAra meM rakhanA making one's own; controling. AyA 0 1, 4, 1, 126; parigholemANa. va. kR. tri0 ( parighUt ) 32; brama prastu. phiratA huA; bhramaNa karatA huA. moving; turning. naMdI0 vha; nAyA0 4; pari-vara dhA0 (pari+cara ) saMbhAra urayo. saMcAra karanA; ghUmanA. To roam. paricara sU0 10 1; pariyAreha. pre0 ThA0 2, 2; dasA0 10, 6; pariyAremA. bhaga03, 1; 12, 63 paricAraNa. tri0 (paricAraka ) vyaliyArI. vyabhivArI Adulterous. 160 1, 2, parivAramA strI0 ( parivArakA ) prajJApanA sUtrA eka padnu nAma. prajJApanA sUtrake eka pakSakA nAma. The name of a verse in the Pragnapana Sutra. bhaga0 13, 3; paricitiuM. he0 kR0 bha0 ( paricintayitum ) vicAravAne vicAra karaneke lie. For considering. su0 ca0 1, 51; pariciya tri0 ( paricita ) paricaya - sabhAgabhabhAM yAvela; bhojajituM paricita; jAnapahicAnavAlA. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parica] 1, 4, acquainted; known. paha0 vize0 168; su0 ca0 1, 111 ssupra. tri0 ( zruta) sarva sUtrane aganAra. saba sUtroM kA jJAtA. One who knows all Sutras. dasA * 4, 15, khuM. / parikuMba. dhA. I. ( pari + cumbU ) yugmana cUmanA; cumbana karanA. To kiss paricuMbejja. vi0 nisI0 7, 31; paribuMvijjamAgA. ka0 vA0 60 kR0 rAya0 286; parivAsa. tri0 (parityakta ) tasuM; choDesuM tyakta; chona hucyA; tajA huA. abandoned; released. pro0 38; uta0 14, 38; su0 ca0 1, 55; paMcA0 11, 14; vize0 2383; - saMga. tri0 (sama) bheoge saMga tayo che te. nirAsakta; niHsaMga. One whe has abandoned attachment ( 497 ) mata0 128; / paricaya dhA0 I. (pari+tyaj ) taka hevu chor3a denA. To abandon. paricaya utta0, 3; nAyA 0 8; paricayasi upA04, 148; parivatsara he0 kR0 nAyA 0 8; parivajja. saM0 kR0 u0 17, 18 paricayamANa va0 kR0 bhaga0 7, 7; parivAra tri0 ( parityAgin ) tyAga u2nAra. tyAga karanevAlA; chor3anevAlA. One who abandons. utta0 17, 17; paricAyA. puM0 ( parityAga ) tyAga; parivAra tyAga; parihAra. abandoning. navI0 50; utta0 26, 2; sama0 6: madhujo 130; prava0 760; paMcA0 18, 32; pariccha. puM0 ( parIkSaka ) parIkSA 2nAra; purAsa parIkSaka; kuzala. Examiner; skilful. jaM0 pa0 pariSkaraNa. tri0 ( pani ) DhaMDAyasuM DakAhuA. Covered. nAyA 0 1; [ parijAyA paricchA. strI0 ( parIkSA ) vidhAraNA; parIkSA 42vI vicAraNA; parIkSA karanA Examination; test. ghoSa0 ni0 bhA0 31; vize0 848; For Private paricchidiu. he0 kR0 pra0 ( paricchettam ) 31pavAne kATaneke lie; chedanArtha. To cut off su0 ba0 1 353; paricche. tri0 ( pariccheka ) sadhu; nA; 6sa. choTA; halakA kSudra; laghu. Small; light. oba0 30; pariruveja. tri0 ( paricchedya ) parajIne veyAya tevu. parIkSA karane ke bAda becane yogya. That which can be sold after scrutiny. vivA0 2; pariccheya. puM0 ( pariccheda ) luhu pADavu. (2) nirNaya alaga karanA; judA pRthak karanA (2) nirNaya. separation; conclusion. vize* 1852; parijaNa. puM0 ( parijana ) sambandhi bhArAsI; parivAra; nohara -hAsa, hAsI vagere sambandhI varga parivAra ; dAsadAsI vareza. Relatives; members of a family. bhaga0 6, 33; 18, 2; prova0 40; nAyA 0 1 4; 7; 6; 14; dasA 0 4, 104, uvA0 1, 8, beya0 2, 16; parijaviya. saM0 kR0 a0 ( pariyApya ) pRthaI luhu kuzane. pRthak karake; alaga-alaga karake. Having separated. sUya. 2, 2, 40 ; nisI * 3, 6; / parijANa. dhA0 I. II. ( pari+zA ) lAvuH samannvu jAnanA; samajhanA. To know; to understand. pariyANA. nAyA0 12; 14; bhaga0 3, 1; uvA 08, 247; parivANei. nAyA 0 1; Personal Use Only Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parijANa ] (48 ) [ pariSada - parijANAi. nAyA0 5; 16; bhaga0 6, 33; parijja. puM0 ( paryajaka ) rAhunA vinA rAya0 78; 227; uvA0 7, 2 mAMta 4. rAhuke pudgaloMke pandraha 215; vivA06 prakAroM se eka prakAra. One of the parijANe. nAyA0 1; fifteen varieties of atoms of pariyANati. nAyA. 1; ; 14; bhaga0 3, 2; / ____Rahu. sU. pa. 20; parijANaMti. nAyA0 1; 2; paribhusiya. tri0 ( parijuSita ) sevA 4rAyesa. parijANAmi. bhaga0 15, 1; mahA0 50 10; parisevita. One served. bhaga0 25, 7; parijANAhi. A. nAyA0 14; | parijhusiyasaMpanna. tri0 ( parijuSitasampanna ) rAtaparijANaha. A. nAyA0 1; vAsI rAkhavAthI nipajela-dahiM vagere. pariyANaha. bhaga0 3, 1; nayA0; rAtabhara bAsI rakhaneke kAraNa utpanna-dahIM parijANiyA. saM* kR0-sUya0 1, 1, 1, 1; alfa. Produced by keeping parijANa na0 (parijJAna ) onej te; saMpUrNa bhA- over-night like curd etc, hitI bhegavAte. jJAna prApta; sampUrNajJAnakI prApti. ThA0 4, 2; An understanding; acquire. /pariva. dhA* I. (pari+SThA ) 5245g; dirg; ment of full information. paMcA0 yatanAthI nAmaj. sAvadhAnatApUrvaka tyAga karanA. 7, 18 To throw or abandon with parijANiyaca. vi0 ( parikSAtavya ) / pratijJAyI care. jANI pratyAkhyAna pratijJAthI pariharavA pariTuke. nAyA* 2; uvA0 7, 200; yoya. AyA. 1, 1. 1, 7 pariSeti. nAyA. 16; parijita. tri. ( parikti ) tarata lapasthita parivaMti. ThA0 4, 3; thAya te, paristhita. zIghrakI upasthita honevAlA; parihavemi. nAyA0 2; parikti. A thing with which one parihavijja. sa. 8, 18; is familiar; known. aNujo0 13. paridRSijA. mAyA0 2, 1, 1, 1; 1,7, parijiya. tri0 (paricita) sumo SURo za06.dekho 4, 212; uparakA zabda. vide above. viro0 851. parihavejjA. vi0 uvA0 7, 200; parijugaNa. tri. ( parijIrNa ) - yayedu; dha- parivehi. bhA. nAyA0 16; sAyesa. jIrNa; ghisAlA; purAnA. old; paridRvittae. he. kR. veya. 1, 16; Scoured. AyA0 1, 1, 2, 14; 1, parihappa saM. kR. utta0 14, 6; dasa0 5, 6, 2, 185; 1, 81; parijunna. tri0 ( parijIrNa ) gu. Bal parivettA. saM. kR. nAyA0 16; 26. dekho uparakA zabda vide above. pariThAvittA. saM. kR. veya. 4, 24; AyA0 1, 7, 4, 212; utta0 2, 12; pariNavaNa. na0 ( pariSThApana ) mAgabhane anuparijUra dhA* I.(pari+z2a) Ojj; zarIranI sAre sabhya mAre 5241 te. bhAgamAkhAnI thavI. jIrNahonA; zarIrakSaya; dAhonA. nusAra samparItyA sAvadhAnIsa-pramAdikA parityAga To get old. karanA. Properly throwing of parijUraha. utta0 10, 21; food etc with care according Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariThavijamANa ] ( 46 ) [ bibi to the Scriptures. prava0 24; 563, pariNai. sI0 ( pariNati ) pariNAma. pariNAma, 576; phala, natIjA. Result. su0 ca0 3, 157, parivijjamANa. ni. (ka. vA. va. kR.) sthA- | -mazra tri0 ( -maya ) pariNAmamaya; 5 pana rAtuM. sthApana kiyADamA. Being | riNAma 2505. pariNAmamaya; pariNama-phala placed. veya. 4, 25; __ svarUpa. Possessing fulness. vize0 54; pariviyabva. tri0 (paristhApayitavya ) 5245j. pariNata. tri0 (pariNata) pRddhi pAeM. vRddhiprApta; sAvadhAnIse pheMkAyA-tyAgA jAnevAlA. That bar3hAhuprA. well grown. nAyA0 1; rAya. which is to be thrown with 32; care. bhaga08, 6; veya0 4, 11, 12, 13; pariNaddha. tri0 ( pariNaddha ) viTAyAM; dhezayatuM. parichAvaNa. na0 ( pariSThApana ) 524vayu; tyAga ghirAhuyA; prAvRtta. wound up; circum 32 te. ucita sAvadhAnIse tyAga karanA. ___scribed. nAyA08; ; uvA0 2, 65; abandoning or throwing with pariNaya. vi0 (pariNata ) pariNAma pAmedA. pariNata; proper care. kapa0 5, 116; phalaprApta. one that is full grown pariTrAvaNiyA. strI0 (pariSThApanikA ) 5240 / - prAyA0 2, 1, 7, 41; utta0 34, 13; 58; nAmI havAnI vidhi. sAvadhAnatayA tyAgane yA bhaga0 1, 1, 5, 7, 6, 7, 6, 8, 1; DAladenekI vidhi. The mode of aban. 16, 5, 20, 3; nAyA. 1; 16; dasa0 5, doning with proper care. 1, 77, pana. 1; mova0 10; moSani. prAva. 4, 5, 6, 4, mova -bhAgAra. 12; pi. ni0 106; 207; kappa0 3, 53; puM0 (-prAgAra ) sApekSa mAlA mIlane paMcA0 7, 33; ka. pa. 4, 76; -yaya paraThavavA paDatA hoya to amuka vratamAM tri. ( -kyas ) cha; pari545 mvsthaate AhArAdi vAparavAne AgAmokaLa. pANI. vRddha; parisaka avasthAvAlA. aged; vaha sthAna jahAMpara dUsaroMdvArA lAye hue of a mature age. nAyA. 1; 83; mAhAskA saMgraha kiyAjAtA hai aura unake dvArA | bhaga0 6, 33; -bAyaNA. sI0 (-vAcanA) pheMkadiyA jAnepara dUsaroMdvArA kAmameM lAyAjAtA hai. bIjI-pariNuta nAme vAcanA; ekavAra Apela a place for storing food, etc. pATha pariNAma pAmyA pachI-AvaDayA pachI to be used in a particular vow yI vAMyI mApakI te. pariNata nAmaka dUsarI when it is brought by another zikSAvidhi; eka bArake pAThapara pUrNa mAdhipatya and is to be thrown away. pAjAne para dUsare pAThakA denA. way of prAva. 6, 4; teaching after the lesson is pariThThAviya. tri. ( pariSThApita ) 524AvekhaM. fully mastered at first. prava0 552; acchI tarahase rakhavAyAhuA; susthApita karavAyAhuprA. pariNayamitta na0 ( pariNatamAtra ) pariNAmamAtra well left Ava0 4, 5; pariNAmamAtra. only result. vivA0 8; pariDi sI0 ( paraddhi ) pA2. &i. parAyI pariNayApariNaya. puM0 ( pariyatApariNata ) vi. samRddhi; dUsarekA utkarSa. The prosperity | | da gayela bAramA dRSTivAda aMganA bIjA of another. bhaga0 3, 4,.10, 3, 20, vibhAga sUtrAno mAnnele. viccheda prApta bA10; 25, 8 rahaveM dayiAda aMgake dUsare vibhAga surukA dUsarA Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNAma ( 500 ) [ pariNi-mA bheda. Separated; the second | pariNAmiyA-yA. strI0 ( pariNamikA ) abavariety of the second Vibhaga sthAne anusAra utpanna yatI bhuddhi. avasthASutra of the twelvth Drasti- | nusAra utpanna honevAlI buddhi Intelligence vada. naMdI0 56; produced according to age. pariNAma. puM0 ( pariNAma ) a12yAMtara; pAM __ naMdI0 26; bhaga0 12, 5, nAyA0 1; ta2; 31. asthAMtara; rUpAMtara; phala. another pariNAmiya. tri0 ( pariNAmita ) pariNata-paristate; result. ja. pa. 7, 161, 3, 50; 55 yayej; pariNAmavANu. pariNata; pakAhubhA; bhaga0 5, 6, 6,87, 6;8, 6; 11, 11; pariNAmavAlA; phalaprava. Ripe; mature; 14, 3, 15, 1; 16, 3, 25, 6, 7, uta. _bearing result. maga0 5, 2, 7, 34, 2-20; vize0 150; 823; pana. 1; 10; 14, 7, moSa0 ni0 760. 13; 17; bhova0 10; 34; aMta. 3,8; pariNAha. puM0 ( pariNAha) paridhi; dhezavA; dasa0 8, 56; ka0 50 1, 4, prava0 40; viratAra. paridhi; gherA; vistAra. CircumpaMcA0 4, 25, bhatta0 5, uvA0 1, 74; ference; extent. ThA0 2, 3, je.pa. (2) chekTano nirNaya. antima; nirNaya. The | pariNidiyA. sI. (parinivitA ) mA vAfinal result. ka. gaM. 4, 68; viro0 raMvAra dhAsa nIMdavAmAM Ave tevI kRSi. 47; (3) lApa; bhananI sthiti. mAnasika vaha khetI jisameM cAra cAMsa nidAIkI prAparakasthiti; bhAva Sentiment; disposition. patA hotIho. agriculture which nAyA. 1; 8; 14; bhaga0 4. 10; (4) requires weeding often. 8. Y, Y; pariNAmi lApa, 9 lAbhAMnA yA parikhiDA. sI. ( parimiTa ) pasinA; pari. pariNAmika bhAva; cha: bhAvoMmeMse eka. a dis pUrNatA. pariniSThA; pUrvabhakti; paripUrNatA. position of fruitfulness; one __Devotedness; fullness. vize0 565; of the six Bhavas. ka. gaM. | pariNiDANa. na0 ( pariniSThAga) apasAna; chat. 4, 70; - ThANa. na0 (-sthAna ) pazizabharnu aksAna; anta; chora. End; extremity. sthAna. pariNAmakA sthAna. A place of vize0 626; result. ka. 50 5, 6; -paya puM0 | pariviSTiya. vi. (pariniSThita ) 52 ) (-pratyaya ) pariyAmaru5 pratyaya-tibhitta. __ pahAyerA pUrNatA megasa. parAkAako pahuMcA pariNAmarUpa pratyaya-nimitta; phala nimitta. k.| humA; pUrNatA prApta. One reaching the pa0 5, 30; -meya. puM0 (-bheda ) highest point or the comple pariNAmanA me. pariNAmake bheda. tion. paMcA0 12, 14; nAyA0 8; variety of end. paMcA0 1, 5;/parigira-pA.dhA. I (pari+nira+mA) saMtApane -visuddhi. sI0 (-vizuddhi) pariNAmI choDI zIta yaSu nieipa pAmayu. saMtAeko vizuli. pariNAmakI vizuddhi-pavitA. The tyAgakara zAnta honA; nirvApada pAnA. To be purity of the end. bhata* 166; calm after leaving off sorrow; pariNAmagro. ma. ( pariNAmataH ) pariNAmayI. to attain salvation. pariNAmase; phalase. From the result. parigimbAyaMti. proba0 34; bhaga* 12, 2, pariNibbAiti. bhA0 15, 1; ja. pa. Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNiSaya ] ( 501 ) [ paritappa - pariNibAhiti.bhavi0 prova0 40; bhA0 2,1; | iug after a careful considerapariNivAhiti. bhavi0 nAyA0 1; / tion. mAyA0 1, 1, 1, 10; 1, 1, pariNibyAviya. saM. kR. veya0 5, 5; 2, 15, pariNivaya. puM0 ( parinipAta ) tridhu 46. | parigaNAya. saM0 kR. ma0 ( parijhAya ) samaya tirachA kUdanA To jump obliquely. pUrvaka tyAgavRtti jANIne; paccakakhANa karIne. rAya0 65 vivekapUrNa tyAgavRttidvArA pakkkhANa karake. pariNivvANa. na0 ( parinirvANa ) sarvathA :mano Having vowed according saya; bhokSa. duHkhakA ekAntika laya; mokSa. Utter to judicial renouncement. dissolution of pain: salvation. bhA0 1, ; utta0 4, 7; 16, 8; prova0 34; jaM0 50 -mahima. puM0 pAyA0 1, 1, 4, 35, (-mahiman ) tIrtha hevanA nirvANa sabha- parigaNAya. vi0 ( parijJAta) pratijJA 426 pratikSA yo mahotsava. tIrthakara devake nirvANAvasAra kiyAhumA; vRta-saMkalpa; kRta niSkSya. One who para kiyA jAnevAlA mahotsava. a festivity has made a Vow. (2) sabhanetyAga at the time of the salvation resa. samajha bUjhakara chor3AhuA. One abanof a Tirthamakara. jaM0 pa0.2, doning after a careful conside33; bhaga0 3, 1; 14, 2; nAyA08, ration dasa0 3, 11; utta0 2, 16, sA. -dhattiya. tri0 ( -vRttika) sAdhunA 6, 2, 0 8, 11; sUya0 1, 7, avasAna-dehatyAga nimitte kAusaga vagere 12; grAyA0 1, 1, 1, 13; -kamma. 42vAmAM Ave te. sAdhuke aksAna- tri0 ( --karmana ) tyAga 423 che arbha-mAdehatyAgake upalakSyameM kAryotsA mAdikA kiyA- 2 sabhAsaNe te. prAraMbha samAraMbha-karmakA jAnA. a form of meditation prac- nyAga karanevAlA. One who has abantised at the death of an doned karma. ThA0 4, 3; ascetic nAyA0 1, 16; -gihAvAsa. tri. ( -gRhAvAsa ) gaNapariNipra. tri0 ( parinirvata ) sarpa xRri samajIne te che gRhasthAzrama jeNe e. duHkhathI tadana nivRtti pAmela; mekSa pAmela. jAnabUjhakara gRhasthAzmako chor3anevAlA. One sarva vidha duHkhoMse ekAnta nivRtti prApta; mokSa prApta. who renounces the household One free from all pain; eman- after considering much ThA0 4,3; cipated. kappa0 1, 1; bhova0 34, | paritaMta. tri0 ( paritAnta ) yA bhayeDaM. thakA agujo0 127; jaM0 pa. humA; klAnta; parizrAnta. Tired. nAyA. 4; pariNibuDa. tri0 ( parinirvRtta ) nus| "pari 86; 13; 16: 18, vivA0 1; rAya0 nipuNa" za6. dekho " pariNivyuma" vide. 263, uvA0 2, 101, 7, 202, "pariNidhuma" jaM. 50 2, 31: dasA0 3, 15, paritappa. dhA0 I. (pari+tRp ) vinaya, mAhAra, pariyaNA. strI0 ( parikSA ) samAna; zAna. padhi Adi para pratyu512 12vI. vinaya, samajha; sAna. Understanding; know- pAhAra, upadhi prAdike dvArA upakAra karanA. ledge (2)samayapUrva tyA-5-yamA. To oblige another by showing samama-vicArapUrNa tyAga-pavAkhANa.abandon- | modesty or giving food and Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paritappaNa ] other objects of religion. 21; paritAya - duHkha paritApa pAnA; saMtapta honA; duHkha ( 502 ) paritappara dasA0 6, 20; paritapaNa. na0 ( paritApa ) yAmadhuM saMtApa. Distress. " paritapyaNatApa" sUya0 2, 4, 6, dasA 0 6, 1; 4; paritali. tri0 ( paritalita ) tesabhAM tajesuM. tailameM talAhuA. Fried in oil. ogha0 fa, 5; / paritatra dhA0 I ( pari+tap ) paritAya pAbhaveo; (2) saMtApa palavAve. paritApa pAnA; saMtaptahonA to get pain. paritA bei. pre0 bhaga0 5, 6, 15, 1; pariyAve. utta0 32, 27; paritArtha- veMti. AyA 0 1, 1,2, 14; 1, 1, 6, 51; patra0 36; paritAve. bhaga08, 7, paritapyamANa. ka0 vA0 va0 kR0 uta0 14, 10; paritAvettA. saM0 kR0 bhaga0 15, 1; paritAva. puM0 ( paritApa ) pIDA; santApa. pIr3A; santApa; kaTa. Pain; distress. cova0 20; prava0 1074; (2) aze ammA bhaNu. uSNatA; hUfa garmI; AkulatA Heat prova0 38; paritArAyA. strI0 ( paritApana ) paritApa- pIDA. paritApa; saMtApa; pIr3A. Pain bhaga0 8, 6; paritAvaziyA. strI0 ( paritApanikA ) jImane paritApa-duHkha upajAvavAthI lAgato kriyA. dusaroMke duHkhI karaneke kAraNa laganevAlA doSa bandha. A fault accruing through troubling another. bhAva0 4, 7; paritAviya. tri0 (paritApita ) paritApa- pIDA thAbheluM prAptasaMtApa; duHkhI; saMtapta. Distressed. bhaga0 15, 1; paritAveyanca. tri0 ( paritApayitavya ) saMtAya upannavavA sAya. saMtApa utpanna karaneke yogya. Fit to be afflicted. sa0 2, 1,48; [ parisa pari-tippa. dhA0 I ( pari + tep ) hu:mahevu. (2) tRpti vI. ( 3 ) tRma thapuM. duHkha denA; tRpti karanA; tRpta honA. To torment; to satisfy; to be satisfied. paritippada AyA0 1, 2, 5, 62; paritipyAra sUpa0 2,1, 31; paritiSpati sUya0 2, 2, 55; paritippAmi sUya0 2,1, 31; paritosa. puM0 ( paritoSa ) santoSa; vyAnandha. santoSa Ananda; tuSTi. Contentment; happiness. paMcA0 7, 22; su0 ca0 2, 4 6; parita. tri0 ( parIta ) saMkhyAta; garAgIbhAM yAvete; parimita saMkhyAta; parimita; ginatimeM Ane yogya. Counted; which can be counted; measured, bhaga0 5, 6; vize0 651; jIvA 0 3; sama0 pa0 168; prava0 600; naMdI0 45; dasA 0 4, 63; (2) paraspara nirapekSa; linalina paraspara nirapekSa; alaga 2; bhitra 2. mutually independent; separate. vize0 1350; bhaga05, 6, 6, 3; ( 3 ) pratye vanaspati. pratyeka vanaspati every vegetation jIvA 0 1; zrotra0 ni0 41; piM0 ni0 534; patra0 11; (4) pannatrajJAnA trIna pahanA solabhA dvAranaM nAma, patravaNAke tIsare pada ke solahaveM dvArakA nAma. panna0 3; (5) zubhayapakSI; apasaMsArI. zukrAkSa sambandhI; alpasaMsArI. of the bright half of a month; an Alpa Samsari, jIvA 0 10; patra0 3 (1) aSTa; rahita. bhraSTa; rahita; patita. Fallen ; devoid of sU0 2, 6, 18; (7) sahaya; thoDuM grantha; thoDA; kapa. little. bhaga0 1, 6; 6, 3; 15, 1; - prAMtaya na0 ( -anantaka ) anantanA navAMnA 5. nava prakarake anantoMmeMse eka. One of the nine kinds of Anantas praNujo0 150 prayaMtalaDuH For Private Personal Use Only Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paritANa ] tri0 ( -anantalaghu ) vanya parita ananta; anaMtanA nava aArabhAMnI ye. natra prakArake ana ntoMmeMse eka; jaghanya Lowest; one of the nine varieties of Anant ka0 jaM0 4, 6 - asaMkhejapra. puM0 (- asaMkhyeyaka) asaMkhyAtanA nava lehamAnoM me. nava prakArake asaMkhyAtoMrmeMse eka. One of the nine varieties of Asamkhyata. ajo0 146; kAyasaMjutta. tri0 (-kAyasaMyukta ) atyeSu vanaspatikAya saMyukta. pratyeka vanaspati kAyasaMyukta. United with every form of vegetation. nisI0 12, 4 jIva. puM0 ( jIva ) pratyeka zarIrI va; vaMdITha ekeka zarIravaajaa lutra. pratyeka zarIrI jIva. Beings | with one body each. pana0 1; - tiga na0 (-trika ) atye nAma, sthiranAma ane zubhanAma e nAma karmanI traNa prakRti. pratyeka trika arthAt 1 pratyeka nAma karma. 2 sthira nAma karma aura 3 zubha nAma paridetriya na0 ( paridevita-bhAve ktaH ) prasAya :karma. The three varieties of 2. pralApa karanA; cillAnA cakanA. cry. payaha0 1, 1; /pari-dhA. dhA0 I ( pari + dhA ) dhArA paDe. dhAraNa karanA; parinanA To one. ThA04, 1; bhaga0 25, 7; To [ paridhAva parittAsa. puM0 ( paritrAsa ) trAsa; meha. trAsa; kheda; duHkha. Trouble; sorrow. bhaga0 11, 11; nAyA0 1; jaM0 pa0 paridAha. puM0 ( paridAha ) jagatarA (2) mA. USNatA; garmI, dAha; hUfa. Heat; warmth. ( 503 ) bhaga0 1, 1; utta02, 8; / parideva dhA0 I ( pari + deva ) sAtha zvA; pazcAtApa uvo yA pazcAtApa karanA To be cry; to repent. paridevate tI. sU0 1, 2, 3, 7; paridevaya. vi0 utta0 2,8 paridevaijjA. vi0 dasa0 6, 3, 4, paridevaNayA. strI0 ( paridevana ) AgaLa du:kha prakAzavuM; reNAM jisa kisIke Age apanA duHkhar3A gAnA - duHkha prakaTa karanA. To cry before every nA tenI rAvAM te. on; to wear. alpa Namkarma viz Pratyeka Nama, Sthira Nama and Subha Nama ka0 gaM0 2, 21; --- -saMsAra. puM0 ( saMsAra ) bhene thoDona ANa sNsaa2mAM paribhramaNa karavAnu hoya te; saMsArI. thor3e samayataka saMsAra meM bhramaNa karanevAlA; alpa saMsArI. One who has to wander through this world only for a short time; an Alpa Samsari. utta0 36, 258; - saMsAri tri0 ( saMsArin ) madhya saMsArI. alpa saMsArI. One who has to wander through this world only for a short time. bhaga0 3, 1 rAya 0 76; paritA na0 ( paritrANa ) 2kSaNa; zaraNa. cAroM parihe. bhaga0 3, 2; su0 ca0 8, 68 jIvA 0 3, 4; parihiha. bhaga0 6, 33; parihiMti. nAyA0 16; parihissAmi prAyA0 1, 6, 3, 185 parihittA. saM. kR. bhaga0 3, 2, 6, 33; parihittA. sa. kR. sUya 01, 4, 1, 25, parihAve. su0 ca0 4 76 parihAveuM. saM. kR. su0 ca04, 83: parihAyemANa. va. kR. nAyA0 1; orakI rakSA; zaraNa. Protectionon all / paridhAva dhA0 ( pari+dhAv ) ho'dhuM daur3anA; sides; refuge. sUya0 1, 1, 2, 6; dhAnA; bhAganA. To run. 42; vizoka - vilApa sorry; to For Private Personal Use Only 29 put Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradhAti] ( 504 ) [ parita ner. paridhAvati bhA0 3, 1; nAyA 8; jaM0 50 parinimke uta0 12, 20; 5, 121; parinivyAyati. uta. 26, 1; phA06; paridhAvamANa. va. kR. nAyA0 1; 18; parinimbAissaMti. sama0 1; mAyA0 2,15, paridhAvitthA. bhaga. 7, 6; 178 paridhAvitisA. saM. kR. bhaga0 3, 1; | pariniyANa. puM0 ( parinirvANa ):mano sarpA parinama.dhA. I. ( pari+nam ) pariNAma pAma; nAza; bhokSa. duHkSakA sarvapA-ekAnta-nAza; eka avasthAmAMthI bIjI avarathAmAM dA- mokSa. annihilation of all pain; masa ya. pariNamita honA; eka avasthAse salvation. ja. pa, 2, 33, 01,1; dUsarI avasthAmeM praveza karanA. To obtain prAyA0 1, 1, 6, 50; rAya015; -mamga. a result; To change from puM0 ( -mArga) nirvAzanI mArga mokSa mArga; one state to another. bhujitanI 2rato. nizipatha, mokSa mArga; muktikA parizamami). bhA0 1,1-3, 3, 3, 5, 7; | rAstA. The path of Salvation 7, 10, 12, 5, 14, 4; 17, 3, or emancipation. sA. 1; 11; moba0 34; sama0 pa. 66; nAyA0 16%; -battiya. vi0 ( -pratyaya ) mo 48. rAba. 266; pama0 16 kviA0 1; ThA0 2, 2; zipAepattiya ' za6 dekho 'parizibAgavattipaH parivAmeo. pre0 bhaga06,83; vide ( pariNiyApatiya) bhaga0 2, 1; pariNAmeMti. bhaga0 1, 2; 16, 3; parinimbuDa tri0 ( parinita ) sasa santA5 pariNAmejja. vi. bhaga0 6, 5, 2hita; nirvAya 56 pAbhela. sarva stApa eya; pariNAmesara. he. kR. bhA. 3, 4, bhaga* 6, nirmANa prApta. Free from all mise ries; one that has attained pariNAmetA. saM. kR. bhaga0 3, 4; salvation. bhaga. 2, 1; uta0 5, 28 pariNAmemANa. va kR. nAyA08; bhA0 17,3; | 14, 53, 35, 27; je0 50 3, 70; pariNAmijjamANa. ka. vA. va. kR. bhaga0 1,7; | parinivvuya. tri. ( parinirdhata ) sarvathA humane parinidiya. tri0 (pariniSThita )niSTa pAbhesa; puru nAza reDa; nirvANa 56 prApta resa. sarpayA yeI. prApta niSTha; pUrNa; samApta. Confident; duHkhoMko nAza kiyA humA; nirvANa para prApta. finished bhova. 38; uta0 2, 30; praka0 One who has destroyed pain 771;-adukammabhara.vi0 (-praSTakarmabhAra ) in every way: One that has dUra karela che ATha karmane bhAra jeNe te. attained salvation. bhaga0 1, 6; vize0 AThoM karmake bhAra ko dUra karanevAlA. One 58 ThA0 1, 1; utta0 10, 36, 36, 266; who has removed the weight /parine. dhA. I. (parita nI) vivAha 52vA; of the eight Karmas. prava0 363; | 52. vivAha karanA; byAha karanA; pANigrahaNa ~parinir-vA. dhA. I. II. ( pari+nira+vA)| karanA; pariNAya karanA. To marry. hu:mane sarvathA zAMta 42vu; zAMti meNavI;| pariNeha su0 ca0 1, 286 paMcA0 1, 36; mokSa bheNavato. duHkhako sarvathA zAnta karanA; pariNehi. su0 ca0 1, 281; zAnti prApta karanA; mokSa prApta karanA. To pari. ni. (parikSa) vizeSa najarAnAra. vizeSA. allay all pain; To attain one knowing the peculiaripeace or emancipation. ties. mAyA0 1, 5, 6, 170; Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paribhA ] ( 505 ) [ pari-bhaja. paritrA. strI0 (parijJA ) pratyAdhyAna; sAga. questions asked of a preceptor pratyAkhyAna; tyAga. abandoning. progha0 | ja0 50 7, 166; utta0 26, 2; ni0 626; paripuNNa. tri0 ( paripUrNa ) saMpUrNa. sampUrNa; paritrAya. saM0 kR0 a0 (parijJAya ) zAna; samasta; sakala. Complete. jaM0 50 7, samAne jAnakaraH sapajakara. Having 166; understood or known. AyA. paripuyAvahattA. (pariplutayitvA ) 2salara moza1, 2, 3, 80; 1, 6, 2, 183. 184; sUya0 nanI salanya mApIne. miSTAnna bhojana-khAnekI1, 1, 4, 2, icchAme dIkSAkA grahaNa. Seducing parinAya-a. tri0 ( parijJAta) samayapUrva through the offer of delicious 5syamA 22. samajhabUjhakara -vivekapUrvakavRta dishes ThA* 4, 4; pratyAkhyAna. Sensible. pi. ni0 281; | paripUNaga. puM0 ( paripUrNaka ) sugharAno bhASA. prona0 ni0 807; pakSI vizaSakA ghoMsalA. A bird's nest. /paripa-Ira. dhA* I. ( pari + pra + ir ) pre | vize0 1454; naMdIstha0 44; 12vI. preraNA karanA. To urge. paripillA. su0 ca0 3, 166; paripUya-a. tri0 ( paripUta ) yA gaNej; paripiMDina. tri0 (paripigiData ) me j; jhuM, vastradvArA gAlA-chAnAhubhA. Strained se yakSa. ekatrita; saMgrahIta. accumu or filtered with a piece of lated; gathered. pi. ni0 466 cloth. ova0 38; jIvA0 3, 4; 465, prava0 150; -cayaNa. na0 (-bakna) pariparata. puM0 ( pariparyanta ) yA2yA. cAroM utAvaNe mosavAthA apaSTa-saMgaNa thaye ora. all sides nAyA0 4: 13, 16; vayana. jaldI 2bolaneka kAraNa aspaSTa bAlajAne 17: aMta0 6, 3, vivA0 3: vAle vacana. Iudistinct speech due | paripphuDa. tri0 ( parisphoTaka ) nAza; vinAza to speaking hunmidly. prava0 157; 12nAra. nAzaka; ghAtaka; vinAzaka Desparipihiya. tri0 ( paripihita ) darakhaM. DhaMkA- | troyer. kAya0 3, 36 huA. Covered. pAyA0 2,.1, 5, 28; | pariphAsiya. tri0 ( pariskRSTa ) yAtayA 25 paripIlAttA. sa. kR. a0 ( paripIjya ) pA | pAbhela. cAroM orase spRSTa-chumA huA. Tou. purIna; nAza urIna. duHkha pahu~cAkara; naSTa karake.. ___ched on all sides. dasa0 '5, 1, 72; Having vexed or squeezed. | paribUhaNatA. strI0 ( paribRhaNa ) vRti; AmAhI. pana0 28; jIvA0 1; vRddhi; AbAdI. Prosperity; Populousparipoliya. tri0 ( paripIDita ) is pAme. ness. sUya0 2, 2. 6; pIDA pAyAhanA; duHkhita. vexed. bhaga0 7, 6 pari-bhaja. dhA. II. ( pari+bhaja ) hu~ca paripIliyANa. saM. kR. a. ( paripIjya ) pii|| nAga pADavo. bAMTanA; vibhAga karanA. To rIne. duHkhaMdekara; pIr3A pahu~cAkara. Having distribute; to divide. vexed. AyA0 2, 1, 8, 46; paribhAijjamANa. ka. vA. va. kR. rAya0 56; paripucchaNayA. sI0 ( paripRcchanA ) 43ne paribhAittA. saM. kR. pAyA0 2,6, 2, 154; praznA puchA te. guruse prazna prAdikA pUchanA. I 2, 15, 176; rAya0 223, Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paribhaTTa. ] ( 506 ) [ paribhidiya. paribhAei. nisI0 2, 3, 4, 5, 6, 7 | patita thaq. bhraSTa honA; patita honA. To paribhAeha. pA0 AyA0 2, 1, 5, 26; | fall off; to degenerate. paribhAeuM. he. kR. nAyA0 1; bhaga0 11, 11; paribhassai. utta0 3, 8; dasa0 6, 53: paribhAettA. jaM. 10 paribhAyaMtiyA. strI0 (paribhAjayatikA ) parvanA paribhApattuM. bhaga0 6, 33 divasomAM svajana vargamAM khAjA, miThAI paribhAemANa. va. kR. bhaga0 3, 1: 12 ,1; vagere bhAga paDatuM kheMcI ApanAra strI. nAyA0 1:8; 13; 16; vivA0 2; tyauhAra parvake avasaroM para svajanoMmeM khAjA miThAI paribhAyanta. va kR. AyA0 2, 11, 170; Adi padArthoko khagaDazaH aMzasaH bAMTadenovAlI strI-- nisI0 12, 34; mahilA-hiraNI. a female who distriparibhAijamANa. ka. vA. va. kR. rAya0 56; butes amongst her relations parabhAittA. saM. kR. pAyA0 2, 6, 2. 154; sweets like kliaja etc. in the 2, 15, 176; rAya0 223; paribhaTTa. tri0 (paribhraSTa ) bhraSTa thye|. bhraSTa; patita. Parva days. nAyA0 7; Fallen. vava0 5, 15, 8, 11; bhaga0 7, 6; paribhAyaNa. na0 ( paribhAjana ) bhAga 57 19paribhamamANa. vi0 (paribhramata ) zrabhara 42. . khagaDa karake bAMTanA. To distribute bhramaNa karatA huA; ghUmatA huA. one after dividing. piM0 ni0 163; wandering. nAyA0 18 | paribhAvaNIya. tri0 (paribhAvanIya) viyA2yA yoparibhama. dhA0 I. (pari + bhram ) bhay. | 24. vicAraNIya. worth consideration. ghUmanA; bhramaNa karanA. To vander. ___ paMcA0 4, 43 paribhamai. nAyA0 17, paribhAsa. dhA. II. ( pari + bhASa ) meMparibhamau. A. su0 ca0 2, 138 ___eg; ayana 42. bolanA; kathana karanA. To paribhamata. va. kR. nAyA0 1; speak; (2) ni 42vI. nindA karanA. paribhava, dhA. I. ( pari + bhU ) parAbhava 42vo. to describe; to censure. parAbhava karanA; harAnA. To defeat. paribhAsei. sUya0 2, 7, 36; utta0 18, 20; paribhavai. sUya0 1, 2, 2, 2, 2, 2, 15 | paribhAsa. tri0 (paribhASaka) 24aa pAsanA2; - paribhavaMti. bhaga0 16, 6; nAyA0 16; / / 2nA sAme yanA2. sAmane bolanevAlA; guruke saparibhave. vi. dasa0 8, 30; nmukha honevAlA; guruse bhir3anevAlA.Speaking paribhavamANa. va. kR. nAyA0 2; bhaga0 15, 1; va. kra. nAyA0 2: bhaga0 15. 1:| in an insulting tone. utta0 17, 10; paribhAva paM0 ( paribhava) apamAnaH pazAya. I paribhAsA. strI0 (paribhASA ) sati bhASA. apamAna; parAjayaH tiraskAra. Insult; defeat. (2) e nAmanI daMDanIti, aparAdhIne zikSA aova. 21; parAha0 2, 2; naMdI0 stha0 47; ravAnI mASA. sakitika bhASA; isa nAmakI paribhavaNA. strI. ( paribhavana ) parAbhava. parA daNDa nIti vizeSaH aparAdhIko daMDa denekI bhava; parAjayaH tiraskAra. Defeat. ova0 40; bhASA. Symbolic language; the rAya0 264; science of Ethics of this paribhavaNija. tri0 ( paribhavanIya ) ti2252 name; sentence. ThA0 7, 1; pAmA sAya. tiraskArya; gadya Fit for | paribhidiya. saM0 kR0 a0 ( paribhidya ) mahIne. insult. nAyA0 3; bheda karake cheda karake. Having penetra~paribhassa. dhA. I. ( pari+bhraM ) bhraSTa tha; I ted. nisI0 5. 67; Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paribhutta.] ( 507 ) [ parimANa - parimuMja, dhA. I. ( pari+bhuja ) mona utta0 36, 31; bhaga0 81-10; 14, 7; 42j; pA. (2) moga1j; upabhoga 32vI. 16, 6; 25, 2; nAyA0 1; jIvA0 3, 1; bhojana karanA; khAnA; upabhoga karanA. To pana0 1; 11; -saMhANa. na0 ( -saMsthAna ) eat; to enjoy. valaya-baleyAnI AkRti; pAMca seThANumAMnuM paribhuMjai. nAyA0 3; nipsI0 2, 6; 5, 26: / me. balayAkRti; pAMca saThANoMmase eka. pari jittA. saM. kR. bhaga0 5,6; / circle; ring. bhaga0 16, 6; . kR bhaga0 11, 11; parimaMDiya. tri0 (parimaNDita ) sata; zapapari je-mANa. nAyA. 1, 2, 16; bhaga0 3, reluM. alaMkRta; bhUSita; sajAyAhuA. adorn1; 6, 3: 12, 1; rAya0 | ed; decorated. aova0; nAyA0 1; 286 jaM0 50 5, 117, 7, 166: 3, 57; paribhajanta. pAyA..2.11. 170 rAya0 56; 70; paribhujjai. ka. vA. piM0 ni0 56; parimajittA saM0 kR0 a0 (parimArNya ) yAre paribhujamANa. ka. kA. va. kR. jIvA0 3, ta25 sA zene. prAsamattAt sAfa karake; 1; nAyA0 1; bhaga0 15, 1; cAroM orase zuddha karake. clearing on kapya0 3, 42; all sides. bhaga0 8 6 paribhutta. tri0 ( paribhukta ) bhogavasa. bhukta; parimaIta. va. kR. tri. (parimardayat ) mana bhogAhuA. Enjoyed. dasa0 5, 1, 82; AyA0 2, 1, 1, 6; veya. 1, 44; 3, rAvatI. mardana karavAtAhuprA. one massag4; kapya0 6, 2; mAva. 4, 5, ed. nisI0 1, 14; paribhUya. vi0 ( paribhUta ) ti24||2 pAmelu. | parimahaNa. na0 ( parimardana ) mahana 42. mardana tiraskRta: paribhUta. Defeated. su0 50 15, karanA; dabAnA. to rub; to shampoo. 60; nAyA0 16; nAyA0 1; paribhoga. puM0 ( paribhoga ) bhogavaTA; loga | parimahana. na0 ( parimardana ) yosa; masA. bhoga; upabhoga. Enjoyment. pi. ni. | mAliza karanA; ghisanA. to rub; to bhA0 30; 34; 50; jaM0 50 utta0 24, | massage. kaya0 4, 61; 11; nAyA. 14; 16; gacchA. 88 paMcA. | parimala. pu0 (parimala) sugandha; suvAsa. sugandha; 1, 24, 8, 6; 12, 23; uvA0 1, 22; | suvAsa. fragrance; odour. paNha 1, 5; paribhogattA. strI0 (paribhAga+ttA) upoj. parimANa. na0 (parimANa ) bhA5; bhAna. mApa; abhogAvasthA; upabhogitA. State of en. mAna; taula. measure; standard. (2) joyment. 0 50 7, 173; 2, 24; saMdhyA; gazutrI. saMkhyA; ginatI. number. bhaga0 18, 4, 25, 2; nAyA0 1; bhaga. 6, 7, 7, 2; 16, parimaMDala. pu0 (parimaNDala) syaa||2-msoyaanaa 6; 23, 1; 24, 16, 31, 1; devA 4 // 2, 55 saMhAbhAnu me. maMDalA- 35, 1; ka. gaM0 5, 85; uvA0 1, 17, kRti; mAtarUpa; malayAkRti; pAMca saThANoMmeMse eka. 42; -kaDa vi0 (-kRta ) bhApahuM; circular; round. jaM0 50 5, 115; parimANu 42j. mApAhumA; parimANa kiyA prA. 112; ThA0 1,17,1; mAyA0 1,5,6,170; measured. bhaga0 7, 2, prava. 1000 Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAmANvaMta. ] parimANavaMta na0 ( parimAgAvat ) paribhAvAguM paccakhANa; daza prakAranAM paccakhANamAMnuM me parimANavAlA pacakkhANa dazavidha paccakkhANoM meMme eka. a limited vow; one of the teu vows. prava0 959; ( 508 ) parimAsa 50 ( parimarza ) 25rza sparza. touch nAyA 0 6; parimizraya tri0 ( parimita ) bhASekSa parichina mApAhu mitaH paricchinnaH sImita. measured: limited. dasa 34; prava03H prova0 parimita tri parimita ) mApa-bharyAhA saDita; parichina parimitaH sImita maryAdita. limited. bhaga0 12, 2 - piMDavAisa. tri' ( -piNDapAtika ) bhApa sahita AdAra tAra parimita AhAra karanevAlA: niyamita alpAhArI. One who eats with a measure ova0 18: paNha0 2 1: ThA0 '5, 1: /parimilA thA0 1. (pari+mlA) 12mA yuM sumA 4. kumhalA jAnA: sUkha jAnA: mlAna honA. to fade. parimilAyaMti su0 ca0 2, 185; / parimuM dhA0 I ( pari+muc ) bhuDI he; tyAga kho chor3anA; tyAga karanA to give up: to abandon. parimuccara. ka. vA. utta06, 22: parimukka. tri0 ( parimukta ) choDe. chor3A huA: tyakta: mukta. released; let loose. su0 ca0 1, 184; parimusa. dhA0 I ( pari + mRz ) sparza 21. sparza karanA to touch. parimusaMti bhaga0 18, 7; parimokkha. puM0 ( parimokSa ) parityAga. [ pariyayAgaha. parityAga, abandoning. 12, 10; pariyaMta. puM0 ( paryanta ) cheDo; vyanta aheza. chora; antima pradeza: anta. Limit; extremity. sUya0 2, 1, 15; sUya0 pariyaTTa. puM0 ( parivarta ) parivartana; mahasa te. parivartana; pherabadala. Change; alteration. AAyA * 2, 1, 2, 10; taMDu0 prava0 1053: pariyaTTAna0 ( parivartana adala badala karavuM. pherabadala karanA; parivartana honA. To change; to exchange. piM0 ni0 labhavuH laTa. bhramaNa karanA roain; to wander. For Private Personal Use Only 324; (2) bhaTakanA . to naMdI 0 56: pagaha 0 1, 19 paDiyaTTAyA. strI0 ( parivartana ) bhanana uhApoha - viyArA hai2vI te manana karanA; uhApoha yA vicAraNA karanA. meditation: thinking of pros and cons. utta. 26, 2: pariyahaNA. strI0 ( parivartanA ) abhyAsa pAche saMbhArA te; dharma carcA karavI te. kRta abhyAsakA phirame smaraNa; dharmacarcA. revision; religious discussion. ThA0 4, 1: bhaga0 25, 7 nAyA 0 1: piM0 ni0 324: 130 1, 1: naMdI0 56: utta0 26, 2: (2) pe 45 vadhuM eka ora ghUmanA-ghumAnA turning to a side. Ava0 4, 4: pariyaTTayAgaha. puM0 ( pariktakA graha ) rAmanA zarIra uparathI utarelAM vastra tathA Abharaay senA2. rAjAMke zarIra parase utare hue vastrAbhUSaNa grahagA karanevAle. One who accepts the ornaments and dress worn by a king. nisI0 6 24; Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariyahiSya. ] pariyami. puM0 ( parivartita ) sAdhu nibhite AhArAdina adalo badalA karI ApavAthI lAgate eka doSa; soLa udgamanamAMnA 10 bho hoSa AhArAdikA adalA badalA kara sAdhuke nimitta deneme laganevAlA doSa 16 udgama 10 no zeSa. a fault connected with giving of food etc. to an ascetic after changing. piM0 ni0 63 ( 1506 ) pariyaDa na0 ( paryaTana ) (lavu maTana - 2 te bhaTakanA ghUmanA; safara yAtrA karanA to roam; to travel. bhata0 656 pariyaDDiya. tri0 ( parikRSTa ) yAmesu khicAhuA. drawn; extended. mu0 ca0 2, 13; pariyaNa. puM0 (parijana) hAsa 3Sa: nokara varga. mevaka; naukara cAkara Servants; employees. utta. 6, 4 nAyA 0 1 2; 8, 14; bhaga0 3, 16, 33: vivA0 3: mu0 ca0 1, 1084, 162; kappa 0 ", 102; nAyA 0 60 pariyanta puM0 ( parivarta ) 25 paiDu cakra; pahiyA: circle; discus; wheel. paNha0 1, 3: pariyara; puM0 ( parikA ) bhe: 3: upara tAlIne vastrAMdhate. kaTibandhana kaparabandha loincloth; belt pagaha0 1, 3 rAya0 81: 263; pariyariya tri0 ( parikarita) yukta yuktaH sahita. including; attached to sU0 ca0 1, 146: pariyala puM0 ( parivarta) mA piMTate. grAMTI denA lapeTanAH gheranA. Winding; circumscribing. o0 ni0 706: pariyarasapro. a0 ( paripArzvatas ) methI; pAse sabhIya. pAsa: sapIpa par3ausameM near; in the vicinity. bhaga0 14, 1: [ pariyAya. pariyA. puM0 ( paryAya ) rUpAntara: jI vyavasthA rUpAntara: dUsarI avasthA transformation; change. sUya0 1, 1, 3, 6 mo0 vA0 10 277 (2) zrIkSA3pa paryAya: zramA: sAdhunA lAva. dIkSAmya paryAya; zramaNatAH sAdhutA consecration: asceticism. sama0 53: bhaga0 3, 13 AyA0 1, 6, 2, 184, pariyAraNyA. zrI0 ( paryAdAna ) tathA te cAroM ghorase grahaNa karanA svIkAranA accepting from all sides. pana0 34; pariyAga. puM0 ( paryAya ) paryAya: bhanogata lAva. paryAya: manogatabhAva. Sentiment; idea. rAya0 263 uvA0 1, 22: (2) paryAya; 2. State; condition. vivA0 1: For Private kampa0 5. 146 : bhaga0 1, 6; nAyA0 1; (3) pratyA; zramaNAhipAzuM pravrajyA; zramaNatA. asceticism bhaga0 25, 7: rAya 0 264 : nAyA 0 5 ata0 1, 1: pariyAga. puM0 ( paripAka ) 31: pariNAma. phala: pariNAma fruit; result. AyA0 1, 6, 1, 172: pariyAgaya. tri0 ( paryAgata ) vyApekSaM. vyApta: phailA huA Full; immanent; inherent. una0 5. 21; nAyA 0 3: 7, bhaga0 12. 4 pana0 16; pariyANiya na0 ( paritrANita ) rakSaNa- zaragunA sthAna rakSaNa sthAna; trANabhUmiH AzrayasthAna. refuge; shelter sUya0 1, 1, 2, 7; pariyAta tri0 ( pariyAta ) pAmela prAptaH bhi lAhuA. Obtained; got bhaga0 14, 7: pariyAya. puM0 ( paryAya ) dIkSA yAhi vyavasthA. dIkSA Adi avasthA a stage of conse cration etc. bhaga0 3 1 7, 6 : 14, 6; 15, 1: 16 nAyA0 8 12: nira0 Personal Use Only Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariyAra.] ( 510 / [ pariyAvasaha. 3, 1; -aMtagaDabhUmi. ( -antakRbhUmi ) | pariyAraNA. strI0 (paricAraNA) bhaithuna sevana; tIrtha22 samAna 35 paryAya utpanna yA viSayamA bhaithuna sevana; viSayavibhAga. Sexual 5ch| niravAni sAdhu 5252 / mokSa enjoyment ThA0 3, 1; AyA0 2, 1, jaya tyAM sudhAnI sa maryA. tIrthakarako | 3, 15, panna0 34 kevalajJAna rUpa paryAya utpanna honeke bAda niravacchina- pariyAla. puM0 ( parivAra ) potAnA pA tathA sAdhu paramparA mokSa prApta kare taba takakI | vyAsanA2 hAsI dhasa vagere. apane pIche calane kAla maryAdA. A period of time in vAlenaukara cAkara-sevakA-di. attendants; which ascetics get salvation retinue. aova0 13; nAyA0 1; 8; 16; continuously after a Tirtham- _bhaga0 6, 33; rAya0 278: kar reaches kevala jnana | pariyAva. puM0 (paritApa ) saMtA5; 41st; nA. ( Perfect kuowledge ). kapya0 5, saMtApa; pIr3A; vedanA. Distress; pain. 145; -thera. puM0 ( -sthavira ) vIsa varSa utta0 2, 2: prAyA0 1, 2, 1, 62; 1, 3, uparAMtanI dIkSAvALA sAdhu pravayAe stha- 2, 113; piM0 ni0 584; dasa0 6, 2, 14; vira. bIsa varSake uparAnta bAdakI dInAvAlA | pariyAvajjaNa. na0 ( paryApAdana ) targ; ang. ascetic; an ascetic after sasj; mAyuM te. sar3ajAnA; bU-karanelaganA; twenty years of consecration. bigar3ajAnA. becoming sour or decomTA0 3, 2; vava0 10, 16; posed. piM0 ni0 280; pariyAra. puM0 (paricara ) zAha viSayono pariyAvaNayA. strI0 (paritApanatA) ne du: upabhoga karavo te; viSayavikAra, mathunasevana. ! he te. parapIDana. Troubling; haraszabdAdi viSayoMkA upabhAga; viSayavikAra; maithunasevana. I sing. bhaga0 3. 3: 7, 6: 12, 2; Sexual enjoyment; epicuria. 15, 1; nism. pana0 34; bhaga0 10, 5: () pariyAvaraNa. vi0 ( paryApana ) virabhRta yajJa. za-nyAna. khaDga-koza; myAna. scabbard. vismRtaH bhUlAhuA. Forgotten.(2) ta . paNha0 1, 1; -iddhi. strI0 (-Rddhi) zAhi | tyakta; choDAhuyA. abandoned. veya. 3, hivya viSayanI khi-sAmI. zabdAdi divya 26: (3) muma pAtuM, khUba pakAhuaA; mundara pakAviSayakI samRddhi-sAmagrI. Prosperity of | huA-paripakva. well imatured; ripened. divine objects like sonnd etc. pana0 17; (4) vyAta. vyApta. pervaded. bhaga0 10, 5: (1) pUrNa. pUrNa. Full; filled. pana0 2; | pariyAvanna. tri0 ( paryApana ) me. pariNAmane pariyAra. pu0 ( parivAra ) parivAra; muTumya. choDI bhI pariNAmane pAbhela. parivartana; parivAra; kuTumba. Family. bhaga0 7, 6; eka pariNAmako tyAgakara dUsare pariNAmako prApta. 16, 15; sUH 10 18; jIvA0 4, 1; transformed; changed. prava0 1483; pariyAraa. tri0 ( paricAraka ) bhAMha bhAesanI pariyAvasaha. puM0 ( paryAvasatha ) bhiDAna! ma8. yArI 2nAra; sA2vAra 42nA2. rUNa bhikSukoMkA maTha-nivAsasthAna. hermitage; manuSyakI paricaryA karanevAlA; suSaka. an atten- monastery. AyA0 2, 1, 8, 44; dant on a sick person. ThA0 4, 4, 2, 2, 2, 77; nisI0 3, 1; Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parithAviyA. ] ( 511 ) [ pariDDavamANa. pariyAviya tri0 ( paritApita ) paritApanA- huA. Being bowed, saluted or hu:5503 duHkhita; saMtapta. distressed; I prayed to. rAya0 286; harassed. bhaga0 16, 3; Ava0 4, 3; //parivaja. dhA. I. ( pari+varja ) doj. pariyAveyavva. tri0 ( paritApayitavya ) hu:5 hevA tyAganA; chor3anA; tajanA. To avoid; to yoya; paritA5 aa44| yoya. paripIr3ana yogya; abandon. duHkhadene yogya. Fit to be harassed parivajae. vi. dasa0 5, 1, 4: 12, 6, 56; or distressed. aAyA0 1, 4, 1, 126; utta0 1, 12, sUya0 1, 1, 4, 4 pariraMbhiUNa. saM0 kR0 a0 (parirabhya) mAsigana saM. kR. utta0 24, 10; dhana. AliMgana dekara; chAtIse lagAkara. having parivajiyANa. va. kR. pAyA0 1, 8, 1, 16; embraced. su0 ca0 3, 124; parivajjA . na0 ( parivarjana ) dory: jyu. parirakkhi -ya. tri0 (parirakSita) 2kSA resa; tyAganA; chor3anA. abandoning; avoid sAyasa. rakSita; bacAyAhuA. Protected. | ing. utta0 30, 26; paMcA0 10, 11; utta0 18, 76; su0 ca0 2, 175; parivajjiya. tri0 ( parivarjita ) pati suM. pariraya. puM0 ( parizya ) berAyo. gharA; vRtta. manAkiyAhuA; niSiddha; varjita. Prohibited: forbidden. bhaga0 3, 2, 7, 6; nAyA. extent; circumference. praba0 1033; utta0 36, 58; bhaga. 6, 7; ja. pa. 7, 5; 8; 16; su0 ca0 2, 33: kappa0 3, 41; utrA0 2, 65; 132; 147; (2) ke. vega; gati. Speed. aodha0 ni0 bhA0 26; (3) 32ne| bhArga; parivaTTaNa. na0 ( parivartana ) pAraMvAra zarIra na 72. bAra 2 zarIrakA udvartana karanA. saadde| 2stA. cakaradAra rAstA; sumAvavAlA rAstA. anointing the body oftener. circuitous way. aogha0 112, parirAyaMta. tri. ( parirAjamAna ) yAre 125thA (2) 4 / 23 sAmAnI li. guNA kAravat sAmagrIkI vRddhi. an increase of prasAzanu. cAroM orase prakAzamAna. Shining materials like multiplication. on all sides. kapya. 3, 41; AyA. 1, 2, 1,62, pariliMta. tri0 ( parilIyamAna ) sIna 5j parivaDiya. tri. ( paripatita ) suM; 2 2 layalInatA; tallInatA; tadrUpatA; ekAtmakatA. yasa. patita; bhraSTa. Fallen; degenerated. harmonizing; blending in tune. bhaga0 11, 12; paMcA0 3, 24; pagaha. 1, 3: ova0 -parivaDa. dhA* I. ( pari+vRdh ) 15j; & parilI. strI0 ( parilo ) vAdha vizeSa. vAdya vizeSa; eka prakArakA bAjA. a sort of pAbhavI. bar3hanA; vRddhipAnA; unati-bar3hatI honA. musical instrument. rAya0 86; To increase; to wake progress nisI0 17, 35: jIvA0 3, 3; parivai. nAyA0 16; vize0 466; parivaMdaNa. na0 ( parivandana ) prazaMsA; stuti. parivati. nAyA. 10; prazaMsA; lAghA; stuti. Eulogy; praise parivaDiu. su0 ca0 2, 366; AyA. 1, 1, 1, 11; parivaDamANa. . kR. bhaga0 11, 11; nAyA0 parivadijamANa. vi. ( parivandhamAna ) pahana 10; nira0 3, 1; jaM0 50 42. vandyamAna; pAryamAna; kndanA kiyAjAtA | 4, 84; Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariSaDDaya. ] ( 512 ) [ parivaha parivaDya. vi0 ( parivardhaka ) pRddhi 42 // 2. wound up; entwined: covered. vRddhi karanevAlA; baDhAnevAlA Fularger; , grova0 10 ___iucreaser. nAyA0 1; | parivayaMta. va. kR. tri. (parivrajat ) yAsatu; parivar3iya. tri0 ( parivardhita ) pala: pRti, orj. calatAhuyA; jAtAhuA. going; pAmela bar3hAhuA; vRddhiprApta; parivardhita. walking. jaM0 50 5, 121; dasa0 2, 4; parivava. dhA0 . ( pari+ba) bA . bonA; increased: progressed;enlarged. bIja bapana karanA. to sow. nAyA08; ~pari-vatta. dhA0 3 ( pari +kRt ) maTa: 42. parivAvejA. pre0 vi0 nAyA. 7; bhaTakanA; phiranA. To roau; to wander parivasa. dhA* I. (pari+vas ) 5sayu; rahe; pA (2) svAdhyAya 12: paryAtAyana 427. nivAsa 3231. basanA; rahanAH nivAsa karanA. svAdhyAya karanA; paryAlocanA karanA. to study To reside; to dwell. religious book (3) apanI pATIme parivasai prova0; bhaga0 2, 1: 15, 1; salyAna 2. ulaTI orama tela mardana karanA -- 18, 10: nAyA0 56; 13: raktakI gati ke viruddha mAliza karanA. rubbing 16; 18: uvA0 1, 38, 3, of oil in the opposite manner. __ 127; jaM. 10 7, 177%; parivahe. nisI0 1, 6; parivasati. nAyA 0 3: 48; 16 : 17; bhaga. parivattA. sUya. 1, 2, 2, 2; 2, 5, 3, 1; panna, 2; jaM0 10 pariyattei. nAyA0 3: parivasAmo. nAyA0 8; 17; aMta06, 15; pariyahara. nisI0 5, 11, 14 2; 16, 3; | parivasejA. vi. bhaga0 12, 7, pariyati. nAyA0 4; parivasaha. prA0 aMta0 6, 15: pariyati. grova0 21: parivasittae. hai0 0 nAyA0 8, nAyA. 7 parivasAvei. pre0 nAyA0 12; pariyaTTiya. saM. kR. nisI0 14, 3 parivAsei. pre0 nAyA. 12; parivaTuMta. nisI0 1, 6; parivasAceittA. saM0 kR. nAyA0 12, parivattayaMta. sUya0 1, 5, 1, 15; parivasaNa. na0 ( parivAna ) nivAsa; 29 . parivatta. pu. ( parivarta ) sApatA; samarI. nivAsa; rahanekAsthAna. a residence; dwel. Avarta; bha~vara. a whirelpool; an eddy. I ling. bhaga0 11, 6; ja. pa. prova0 21; vivA0 1: | parivasiya tri0 ( paryuSita ) supuurv| 2heta. parivatti. strI0 ( parivatti ) parivartanaH sahasa | sukhapUrvaka rahAhuyA. (one) living hap 56. parivartana; pherabadala. Exchange; I pily. nAyA. 8; transference. ka. pa. 5, 62, parivaha. dhA. II. ( pari+vaha ) SpArI 12; parivattiya. tri0 ( parivartita ) malAdu. badalA pa. uThAkara lejAnA; vahana karanA; sahanA. To humA. parivartita. changed; transferred. pilfer; to carry; to endure. su. 0 1, 353; . nAyA0 1, 2, 8 parivasthizra tri0 (parivastrita ) pIyej; parivahati. bhaga0 3, 1; 1, 6; jaM. 50 AmejhuM. ghirAhubhA; lipaTAhubhA; DhaMkAmA. | 7, 166; Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivAna.] ( 513 ) [ parivitti parivahejA. vi. ThA0 3, 1; parivAyaNI. strI. ( parivAdinI ) sAta tArayANA parivahaha prA0 nAyA0 1; 8; bhaga06, 33 / pI. sAta tAroMvAlI vINA. a lute of parivAhittae. he. kR0 vA. 8-13-14 ___ seven wires. ja. pa. rAya0 8 rAya0 258 parivAra. pu. ( parivAra ) 1. mAlA; parivadaMta. va. kR. piM0ni0 356; svAna. parivAra: kuTumbIjana; svajana. Family; parivA. pu0 ( parivAda ) mA nirel. I retinue; relations. bhaga0 2, 5, 8: apavAda; nindA. Aslander; a censure 3, 1; 6, 5: 6, 2: nAyA08; jaM. 10; prava0 628; ThA0 1,1; vize0 1457; rAya0 18; parivAraNI. strI0 ( parivAdinI ) taMtrA; pI | parivAraNa. na. ( parivAraNa ) yu. rokanA. vINA; taMtro. a lute. jIvA0 3.3: stopping. paNha0 1, 1; / parivATI. strI0 ( paripATI ) pati; anuma.] parivArayaMta. va. kR. tri0 ( parivArayatta ) parivAra paddhati; paripATI; cAla; rIti; anukrama. a way; | dhArato. parivArakI vRddhi karatAhuA. Increas___usage; custom sama0 22; ing the retinue. utta0 13, 14; parivADI. strI0 (paripATI) anubha; paripATI parivAri-ya. tri0 ( parivArita ) rAmeza rIti; 56ti; vyavasthA. anukabha; paripATI;| pITAmela; yAsa. ghirAhuyA; lipaTAhuA; vyApta. rIti; paddhati; vyavasthA. Serial order; I surrounded; wound up; full. tradition; usage; custom; way. I utta0 14, 21: sA. pa0 210; nAyA. jaM. pa. 7, 157; bhaga0 1, 3, 3, 5, 1; panna0 2, 55: 6, 5, 20, 5, 28, 3; nAyA0 aNujo | parivAriyA. saM. kR. a0 ( parivArya ) dherIkha131; piM0ni0 286; vize0 161; 617; | dhane. gherakara; gherA DAlakara. Having beseig. maMta0 8, 1; saMtyA0 2; rAya0 106; praka0 ___ed or surrounded. saya0 1, 3, 1052; (2) panI zreNI; tapanu rAzita 2, 2, 42vAne manera yatra-OM nI sikSipati. | parivAviyA. strI0 ( parivApitA ) pAva 6tapakI zreNI tapa sambandhI gaNitake lie banAyA kheDI pAchuM ropavAthI uge tenuzAlI vagerenI yaMtra athavA koSThakakI siddhipakti. An order pi. zAlI Adi dhAnyakI kRSi-jinake boce of austerities; A Siddhi row hue aMkuroMko ukhADakara phirame ropanA-jamAnA of a table related to the par3atA haiM. Cultivation of rice etc. arithmentic of austerities bhaga. which require transplantation. 3, 7; nAyA 8; (3) bhayapAra; mayA ThA0 4, 4; yo bhAgasonI sti. jyaunAra; bhojanArtha - parivittasa. dhA0 I. ( pari+vi+ksa ) trAsa baiThehue manuSyoMkI katAra-paMkti. a feast; yAbhavA; bhI. trAsapAnA; DaranA; bhayakhAnA. To a row of men sitting to dine. be distressed or troubled. utta0 1, 32: parivittasijjA. vi0 pAyA0 1, 6, 5, parivAdiNI. strI0 (parivAdinI) pIyA; satA2. ! 165; vINA; sitAra; vAdyavizeSa. a lute; a satar | parivitti. strI0 ( parivRtti ) bhumo parivati' (a stringed musical instrument.) zapa dekho 'parivatti' zabda. Vide. parivatti. pagaha0 2, 5; ka. pa. 5, 34: Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parividdhasa.] ( 514 ) [ parivana parividdhaMsa. dhA0 J. ( pari + vi + dhvas ) vasa | AyA0 1, 6, 2 183; (2) vasesa, ni 12vo; nAza 423. dhvaMsa karanA; nAza karanA. | vAsa rekha. basAhuprA; nivAsa kiyAhuyA. ReTo destroy; to annihilate. sident; inhabitant. nisI0 6, parividdhasaMti. bhaga0 6, 3; 12; parividdhasejjA. vi. bhA0 6, 7, parivUDha tri0 ( parida ) samaya; zastivAna. parividdhaMsAttA sa0 kR0 jIvA0 1; samartha; zaktivAn. Able; strong. utta0 parividdhattha. vi. (parividhvasta ) vinAza-sa pAbhesa. vinaSTa; dhvasta; nAza kiyAhuA. De- pariveDhiya. tri0 ( parivaTita ) yAre ta25 postroyed; ruined. saya0 2, 3, 2; bhaga0 TAsa. cAroM orase ghirAhuA. Surrounded 16, 4, on all sides. nAyA0 16; bhaga0 7, 6; parivisajja dhA. I. (pari+ vi+saja ) visAna 8, 10; 16, 6; nisI0 3, 6; 16, 24; 42. visarjana - kAnA; AdarapUrvaka tyAga kAnA. ja. pa. To dismiss; to give leave parivesa dhA. II. (pari+veSu ) pArasapuM. parivisajjai. nAyA0 8; parosanA. To serve food. parivisiTu. tri0 ( pariviziSTa ) viziSTa; yuta. pariveseDa. nAyA0 2; 16; viziSTa; adhikayukta. Especial; particu. | pariveserattA. saM. kR. nAyA0 2; larised bhaga06, 33. parivesemANa. va. kR. nAyA0 8; parivissa. saM kR. a. (pariveSya ) pisIne; | parivesa. pu0 (pariveSa) yaMdra syane 52 jj bhADAne. parosakara; jimAkara; bhojana karavAkara; thAya te. candra sUryake cAro mora dikhAI Having served food; haviug danAvAlA prAbhApUrNa saDala. A revolving given food. utta0 14, . lustrous holo rouud the parivuDa. tri0 ( parivRta) vyAsa poTArI: Moon and Sun. jIvA 0 3, 3; dherAsera vyApta; ghirAhuaA; lapaTAhuA. Full; | parivatiyA. strI0 ( parivaSayantikA ) dharanA surrounded; wound up. je. pa mANasane pIrasanArI-jamADanArI strI. 5, 117; 115; nAyA0 5; 14; bhaga0 5, gharake lonoMko parosakara jimAne-bhojana- karAne6; 7, 8; 12, 2; sU0 ca0 2. uvA0 7, arot #t. a female who serves 208; 586; naMdI, stha0 8; prava0 363, / food to the members of a parikhuDU. tri0 ( parivRddha ) puSTa; vRddhi pAmeza: ___family nAyA0 7; mavAna. puSTa; vRddhiyukta; balavAna Fat; I parivesaNa. na0 ( pariveSaNa ) pArasa te. strong; increased dasa0 7, 22; | parosanekA kArya. Serving of food. parikhuDi. strI0 ( parivaddhi ) vadhAra; vRddhi. pi. ni0 45; 116; 445; adhikatA; ddhi; bar3hatI. Excess; increase. /pariva. dhA. II. ( pari+vaj ) viyavu: __ jaM. 50 4, 64; ka0 50 1,6; viDayu. vicaraNa kAnA; vihAra karanA. To parisidha. tri0 ( paryuSita ) sayamamA udhata | roam; to play. (2) saMyama nirvAha viDArI; saMyamata 52. saMyamameM tatpara vihArI; 21. saMyama nirvAha karanA. To accom. saMyamazIla. Devoted toself-restraint. I plish self-restraint. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivAiyA ] parivva. vi. utta0 2, 16; AyA0 1, 5, 2, 5, 7, 1, 6, 2, 183; sUya0 1, 1, 4, 3; parivvajjAsi. vi. sUya0 1, 1, 4, 13, parisakkira. tri0 ( pariSvaSkira ) vistAra pAbha thAnA svabhAvavANu vistArazIla. Extensible. "vAyavasa vipulagagaNa cavalaparisakire su" nAyA 0 1; ( 515 ) 2, 5, 330 paritrAiyA. zrI0 ( parimAnikA ) saMnyAsaNa. sanyAsinI a female ascetic. sUya0 2, 7, 16; nAyA0 8 mAyA0 1, 1, 3, / parisaDa. dhA0 I ( pari + zaT ) 15 paritrAya puM0 (parivAjaka) saMnyAsI; tapasvI. sanyAsin-tapasvI art ascetic. mAyA 0 1, 1, 3, 15, kappa 0 1, 6: [ parisaDiya. parisaMbhittAra tri0 ( parisaMbhetR ) leha pADanAra. bheda karanevAlA; khaNDa karanevAlA One who differentiates or breaks. sama0 33; parivvAyaga. puM0 (parivAjaka) saMnyAsI. saMnyAsI; parivrAjaka an ascetic. sUya0 2, 716; nAyA 0 1 5 8; bhaga02, 1, 11, 12, 14, 8, pana0 20; aNuto0 131; su0 ca0 8, 138, - yAvasaha puM0 (-yAvasaya) saMnyAsIno bhara. sanyAsIyoMkA sau a monastary. bhaga0 11,12, - dhamma. puM0 (-dharma) saMnyAsIno dharma. satyAsIkA dharma. The duty or religion of an ascetic nAyA0 5 8; parisaMkamANa va0 kR0 tri0 (parizakamAna) gupyu doSanI darakAra rAkhatA, bedarakAra na banatA. guNadoSa kI darakAra - apekSA rakhanevAlA; anapekSa na honevAlA ( one ) expecting or attending to virtue and vice; not uninterested utta0 4, 7; parisaMkhA. strI0 ( parisaMkhyA) bharyAdA; maryAdA, hada; sImA Limit; boundary. Au0 5; (2) jJAna. jJAna Know ledge. dasa0 7 1; parisaMThiya. tri0 ( parisaMsthita ) sArI rIte sthira rahe. uttamatayA kAyama rahA huA; pratichApita. well established prava0 1563; parisaMta tri0 ( parizrAnta ) thADI gaye. thakA huA nAyA0 14; For Private saDI javuM; hAtha ka u. saDajAnA; bAsa dene laganA. To get rot; to decay. (2) upayogI thapuM; abhabhAM khAvavuM upayogI honA; kAmameM mAnA To be useful; to be serviceable. parisaDA. prAyA0 2, 1, 6, 54; parisati ThA0 2, 3; / parisaDa. dhA0 II ( pari + zaT ) meM hevu; 3DADI mumvu ghAsI hetuM. (2) sevarAvaj. (3) nAza puravA, (4) pADavuH jevu. pheMka denA, dhakkA dedenA. (2) livAnA; (3) nAza karanA. (4) girAnA; khakharanA. To throw away; to push; to pour out; to cause to take; to fell; to shake. parisA Dera-ti. nisI0 1, 56 nAyA 0 1; bhaga0 3, 1; rAya0 26; 32; parisAiti prAyA0 2, 15, 176; parisADattA. saM. kR. jIvA 0 1 10 28: bhaga0 3, 1; parisAData. va. kR. nisI0 1, 56; parisaDita. tri0 ( parizaTita ) saDI gayela; ghaDI gaye. saDA huA; patita; bhraSTa Rotten; fallen. nira0 3, 3. -kadamUla. na0 ( - kandamUla ) sadhyA yAMnhabhUsa sar3e pir3e kandamUla. Rotten roots nir0 3, 3; parisaDiya. tri ( parizaTita ) saDI gayesu. sar3AhuvA. Rotten bhova0 38; nAyA 0 1; Personal Use Only Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisappa. ] [ parisAi. bhaga0 7, 6; rAya0 258; jaM0pa0 -rajju. bhatta. 156; --upasagga. pu0 (-upasarga ) strI0 ( -rajju ) sI gayezI 21 sahIhuI | mAnupika ane devika Apatti, manuSya tirssii. a rotton rope. nAyA06; yayata pariSada ane vikRta upasarga. mA. parisappa. dhA0 I. (pari+sap ) sa2 sone ! nuSika tathA daivika Apatti; manuSya tiryacakRta yAsa. reMgate hue -sarakate 2 calanA. To pariSada tathA devakRta upasarga. Human and crawl. divine calamity. dasA. 10, 3; parisappaMti. suya0 1, 3, 2, 11; -yattiya. puM0 (-pratyaya) paripatanuM araNaparisappa. pu. ( parisarya) peTalAtIla nimitta. pariSahakA kAraNa-nimitta. The yAsanA2 prArI; sAhi. peMTa yA chAtIke cause of calamity. bhaga0 2 7 bala reMganevAle sarpa Adi. A reptile e. parisA strI0 ( pariSat ) mahA; sabhA; zrI. g. a serpent etc. utta0 36, 178; tAmAtA samUha; yerI. sabhA; znotRsamAja; bhA. 8, 1; jIka. 1; panna. 1; kacaharI pariSad an assembly; audiparisappiNI. strI0 ( parisarpiNI ) chAtImara ence; a court. bhova0 34, ThA0 3, yAsanA2 tirthayaNI; nAnA pagere. chAtIke 1; sUya0 1, 4, 1, 18; aNutta0 3, 1; bala ksanevAlI tiryaca patnI-nAgina Ada. a na. 22, 21, 25, 12; bhaga0 1, 1; female reptile. jIvA0 1; 2,13,1,10, 7, 10, 14, 2,15,1; parisamANIya. tri. ( parisamAnIta ) sapUla nAyA0 1, 2, 5:8; 13, 16, dasA0 3, reguM. sampUrNa sampannaH samApta kiyAmA. 27-28-26-30 4, 56, 5, 7, 6, Finished. vize0 1012; 4; 6, 10, 10, 11; sU0 50 1; 18; parisamApiya. tri0 (parisamApita) paripUrNa 42. viro. 1056; 2355, naMdI. stha0 46: paripUrNa kiyA huA. Fulfilled. vize0 3602 jIvA0 3, 4, nisI0 6, 11; su. 5.2, parisara. pu. ( parisara ) aTA56 nAva2. 386, 8, 42; ja0 50 5, 115: rAya. aSTApada jAnavara: pATa perAMvAlA pazu. An octo. 65; kaya. 2. 13; '5, 107; prava. 131: ped. aAyA0 2. 1, ", 27; 12; gacchA0 128: uvA0 1, 6; 11,8, parisarittae. hai. kR. a. ( pa resmartum ) samA 235, 258; dasa0 4; -uvavaraNaya. vAne. saMsmaraNa karaneke hatuse; smRtyartha. For tri0 ( -upapatraka ) salAmA utpanna yeta. rememberance. vava0 5, 18; sabhAmeM utpanna. Born in an assembly. parisaha. pu. ( parikaha ) mAthituM mAvI 57tuM bhaga. 3, 2; ---majma. na. ( madhya ) kaSTa upasarga, bhUkha tarasa vagere bAvIsa samAnI madhya; samAnI saM.2. sabhAke bIca%B pariSada sana 42vA te. akasmAt prAgirane sabhAmadhya; sabhAmeM. In the midst of vAlI vipatti: upasarga; bhUkha, pyAsa Adi 22 an assembly. nisI0 14, 48; parisahoMkA sahana. an accidental misery; | parisAi. tri. (parinAkina ) bhAMthA sahI vis major; trouble; endurance sAja pANI karatuM hoya evuM kacuM. 13 of 22 miseries e. g. hunger, jharanA jisase samAvasehI saralatayA pAnI mAra thirst etc. bhova0 16; sama0 22; rAya. rahAho. a raw thing from which 264; kappa0 5, 103; prava0 16: 664; a little water oozes out. ThA. 4, 4; Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisADa. ] parisADa. puM0 ( parizAda ) vinAza rote. vinAza kArya. Destruction. (2) pADavu 58. girAnA; paTakadiyA. To let fall. piM0 ni0 500; pana0 1: parisADaNa na0 ( parizATana ) garbhapAta 21; garbha pADavu garbhapAta karanA; garbha girAnA abortion. piM0 ni0 511; parisAuliyA. strI0 ( parizAdanikA parizATana ) rastAmAM herAtuM-DhaLAtuM hoya tevI rIte AhArA ApacA te. rAstebhara giratA huA Ave isa bhA~ti-aise paribhAgA prahArAdikA lAnA. Bringing of food in a manner in which it falls out. Ava0 4, 5; parisADi. strI0 ( parizATi ) pezavuH ToNA. dulanA; giranA; bikharanA. Falling down scattering. piM0 ni0 552: parisAmaMta puM0 ( parisamata ) paryantayati pradeza; aMtabhAga. (2) yAre ta25. antima pradeza paryanta bhAga. (2) cAroM ora The boutdary; the extremity; on all sides jIva0 3 1; bhaga0 13. 49 parisAmiya. 0 ( parizyAmita ) aNu dhayesuM kAlA banA huA kRSNA kiyAhuA. Blackened. nAyA 0 1; parisAviya. tri0 ( paryuSita) pAsI rAmela. bAsI rakhA huA kept stale nisI0 11: 28; parisAviyANa. saM0 kR. a0 ( parisravya) bhANAne; gaNIne. gAlakara; chanikara; galakara; cUkara. straining; oozing out AyA0 2, 1, 8,43, / parisiva thA I ( pari + sic ) sibhya; pAegI re'vu. sIMcanA, pAnI denA; chiTakanA. To sprinkle; to water. parisiMcejjA. vi0 utta0 2, 6, 517 ) [ parisohiya parisiMcamANa. va. kR nAyA0 1; bhaga08, 33, 15, 1 kapa 0 3, 46; parisiTTa. tri0 ( pariziSTa ) jADI rahetuM; 4dhArAnuM zeSa bacA huA; avaziSTa. Remainder; residue. AyA0 2, 2, 3, 80 parisIsaka na0 ( parizIrSaka ) mATA vagerethI banAvelA mAthAne mAjha2. ATe AdikI banAI huI sirakI AkRti An inage of a head made of flour etc. For Private parA0 1, 20 parisuka. tri0 ( parizuSka) susu. sUkhAhuyAH zuSka Dried. utta0 2, 5 vivA0 2; parisujka. dhA. I. ( pari + zudh ) nirmANa thayuM. nirmala honA; pavitra honA. To be pure or clean. parisujjhara - ti. utta0 28, 35: dasA05, 3: parisurANa. tri0 ( parizUnya ) sarvathA zUnya. sarvathA zUnya; nitAnta sunA. Vacant in all manners. vize0 256 : parisuddha. tri0 ( parizuddha ) zuddha; nirdoSa. zuddhaH ati nirdoSa pavitra Pure; clean; faultless. bhatta0 107 paMca0 1 33; 2, 28 3. 1:4, 40; 6, 46: pariseya. pu0 ( pariSeka ) paae| chAMTa te. pAnI chiTakanA Sprinkling of water. piM0 ni0 bhA 23: parisesa. puM0 ( parizeSa) bhAI rahe avazeSa. bAkI bacAhucyA avazeSa. Remainder; residue. vize0 275, ka0 gaM0 6, 72; parisoDhavva. tri0 ( parisoDhavya ) sadana 42. sahana karanA - neke yogya. Endurable. vize0 3004; parisosiya. tri0 ( parizoSita ) sumvI nAmesuM. sukhAyA huA Dried. utta0 12, 4; nAyA 0 1; parisAhiya. tri0 ( parizodhita ) vizeSa zodhelu. vizeSa rUpa se zodha huA. especially purified jobA * 3, 4, Personal Use Only Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parissaMta ] [parihA. parisaMta. tri0 ( parizrAnta ) atizaya thA46; / parihara. dhA0 1. ( pari+haNi ) upbho| 52vI. zrabhita thayela. atyantazrAnta; thakAhuprA. much / (2) ta . upabhoga karanA. (2) tananA; enhausted, tired nAyA0 1; 6 / tyAganA. To enjoy; to renounce; prova0 31; su. ca. 12,8; kama0 4, 61%B to abandon. parissama. puM0 ( parizrama ) parizrama; thA. parihArayati. jIvA0 3, 1; parizramathakAvaTa. Exhaustion; weari .he. kR. vava. 7. 17; ness. grova0 31; nAyA. 1, 13; vize0 pariharaNa. na0 (pariharaNa) 2 2. (2) 1196; aodha0 ni0 521; bhata0 143; / paribhoga. dUra kAnA. (2) paribhoga. To set kaya0 4, 61; aside; extent. vize0 2617; piM0ni0 parissava. puM0 (parizrava ) bhAvAnAM sthAna; 189; --ariha. vi0 (-arha ) bhogavathA bhopAnA hetu. karma tajane-tyAganeke yoya. bhogane yogya; bhogya. Fit to be sthAna; karma tyAgake hetu. The stage or enjoyed. veya. 3, 26, 4, 24; kva. reason of abandoning karmas. 7, 17 -visohi. strI0 (-vizodhi ) AyA0 1, 4, 2, 130; pari29-ta5 vizeSanI zudi. pariharaNa tapa parissavamANa. va. kR. tri0 ( parikta ) paDato viroSako zuddhi. Purity due to ParikahatAhuA. Flowing. kviA0 1; harana ( a kind of austerity). ThA0 5, 2; parihattya. tri0 ( ) duzIyAra; nipuNa. | pariharaNA. strI. (pariharaNa strItvaM prAkRtvAt ) hoziyAra; catura: nipuNa. wise; adept; guso 'pari2' mha. dekho 'parIharaNa' skilful. ova0 21; (2) barSa, A .. zabda. Vide 'parIharaNa' pi. ni. 197; much more; nAyA0 13: jIvA. parihariya. vi0 ( parihata ) nAM ; choDekhu. 3, 1; (3) mareluH sarapu2. bharAhuyA; tyakta; chor3AhuyA. Abandoned; left paripargA; bharapUra. Full; complete. kAya off. bhA0 15, 1; su0 ca0 1, 272; 3, 42; parihariyadha. vi0 ( parihartavya ) 14 sAya /parihara. dhA. II.( pari+hana ) parikSAra 42vo; | (2) upabhogane yogya chor3ane yogya; tyAjya. aor. (2) ; dhAraNa 42yu. (3) (2) upabhoga yogya. Fit to be avoidbhAga. parihAra karanA; chor3anA. (2) pahinanA; ___ed; it to be enjoyed. bhaga0 28, dhAraNa karanA. (3) bhugatAnA; sahana karavAnA. 2; paraha0 2, 1; prava0647; pacA0 7, 16; To renounce; to avoid. (2) to/parihA. dhA* I. (pari+hA ) vadhu; mAdhu wear. (3) to endure; to suffer. j. ghaTanA; kapa honA. To decrease', to parihareha. nipI0 12, 14-15: lessen. parirati. dasa 6, 20-36 parihAi-naMdI0 13; parihare. vi. utta0 1, 24; parihA dhA0 I. (parihA) 5sa thA; parihara. mA. bhakta. 17; sAdhu tha6. dhaMsa honA; nAza honA; kSati pariharatu. bhaga0 25, 7: honA. To be destroyed or ruined. pariharittae. hai. kR veya. 1, 16-37; pahiAyai-ti. sUya0 1, 2, 2, 18, bhaga0 3, 24; 24, 1; Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ]i [ pAravizuddhiya. pattei -fi0 vi. 4 naliviruddha. na(rAvizudra) parivAra niyaMta--20 0 36, bada: vizuddha cAritra, cAritranA pAMca prakAramAM thimAW--a0 0 0 8, 31; | trIjo prakAra, je cAritramAM nava sAdhu eka 11, 11; nAtha0 10; 13; nira. malapi rahI avAra mahinA sudhI vArA 2, 2; pa0 2; pharatI tapa kare che te tame vizeSa parira ri. jI. (raNA ) nAce sAMkaDI ane vizuddha cAritra, cAritrakA tIsarA prakAra, jisa upara pahoLI khelI khAI. nI raeNDI cArinameM nava sAdhu kapaDalarUpa meM rahakara a. aura uparakI grora caur3I studI huI khAI. a DhAraha mAsaparyanta anukramase tapa karate hai vaha tapa ditch broad at the mouth and falta. a life purified by a partinarrow at the bottom prabhu cular austerity; the 3rd variety 134; maLa0 : mu. 20 2. 7; patra of conducts out of five; an 2; saeN0 10 austerity in which nine ascetics grH - (varidhAna) vastrAdika paheravAM te; form a group and perform vastra; poSAka. vadhAra; ; iSA. a ansterity turn by turn for garment; a dress. (0 20 2, I 18 months. grova 20; rU 27; TH0 2; grewfg. ( varidAravizuddhina) parihAra pariji . strI (ra ) hAni; ghaTADe. vizuddha cAritravAna sAdhu, varidAra vizudra phrani, ghATa; guni . Loss; decrease. caritravAtA sAdhu. An ascetic perfornpatra 2; 10 10 2, 6; paMDyA 0 1, 35; ing a particular penance. 130 vi . pura (rihAra) mAsa, laghumAsAdi prAya 23; %0 1; cina-tapa vizeSa, mAsa, tapumAri prAyazcitta-- a fare a particular austerity. vibhukti. 10 (varAvizuddhi) pari. veTa 2, 4, 3, 24, 4, 26; viza0 1272; hAra vizuddha nAme eka aDhAra mahInAnuM tapa che, te tapane thAya nava sAdhuonuM eka aa0 1, 22-23; 7, 17; 4, 5, 0 mala vArApharatI tapa kare. grISma RtumAM f0 3, 1, 4, 15, 44; (2) tyajavuM te, ja ya eka upavAsa madhyama cha aneyAga. choDanAM; tyA". abandoning; ukRSa ahama, zIyALAmAM che, ama ane divorce. paMcA. 16, 21. -TapU. cAra upavAsa, comAsAmAM ahema, cAra ane (-na) prAyazcittanuM ThekANuM. prAyazcitta cata. pAMca upavAsa kare, pAraNe AyaMbila kare, The place of expiation.o 9, prathama cAra sAdhu cha mAsa sudhI upara pra26; va4. 1, 1-2; 6, 19; nitI. 20, mA tapa kare bIjA sevAmAM rahe, pachI 10-11-4. tri. (-24) prAyazcittane pAmeluM. prANa prAcitta. expiated. 4. bIjA cAra cha mahinA sudhI ane pachI 2, 22; eka sAdhu cha mAsa sudhI tapa kare emAM ni . ( varihAra) pApa karmane dura | adAra mahine parivAra tapa pUrNa thAya tethI karanAra muni. vAva ja TU ne vAte muni. ja vizuddhi thAya te vizuddhi dazAmAM je a sage who spurnis sins. 1717 cAritra hoya tenuM nAma "parihAravizuddhiya" cAritra, cAritrane trIjo prakAra. varidAra vi Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parihAripa-ya] ( 520 ) [parusa. - zuddha nAmaka aThAraha mahinekA eka tapa. yaha tapa nau ___ put on. ja. pa. 3, 58; sUya. 2, 2, yogya sAdhunoM ke eka maMDaladvArA anukamase kiyA 55; aova0 11, 22; bhaga0 2,5,6, 33; jAtAhai, griSmaRtuma eka upAsa jaghanya, kaTha 11, 12; nAyA01, 2, 5:8; 16; sU0 pa. madhyama aura aThama utkRSTa, jAr3eke dinoMme chaTa, 1; pana0 2; nAyA. gha. uvA0 2, 112: mAThama aura cAra upavAsa, varSARtumeM cAra AThama | parihINa. tri0 ( parihIna ) DI; mAdhuM. hIna; tathA pAMca avAsa karate haiM pAraNavasarapara yAya. kSudra; halakA. Less; light. jaM. pa. 5, mbila karate haiN| prathamataH cAra sAdhu cha mAsa paryanta 115; prava0 677, uparokta vidhise tapa karate haiM aura zeSa unakI | parihIna. vi. (parihIna ) hita; hIna. rahita; sevAmeM upasthita rahatehaiM phira dusare 4 cha mAsa | hIna. Destitute of; devoid of. paryanta aura phira eka sAdhu cha bhAsa taka isa rAya0 36; prakAra prahAra mahinoMmeM yaha vrata pUrNa hotA hai| parIsaha. puM0 ( parISaha) sAdhumAse sana isase jo vizuddhi hotI hai aura jo cAritrA zvAnuM bhUma, tarasa vagerenuM 44. sAdhunoMko tayAra hotA hai use "parihAravizuddhiya'' cAritra / sahana karane yogya bhUkha, pyAsa AdikA kaTa. an kahatehaiM; yaha cAritrakA tIsarA prakAra hai. An affliction of hunger, thirst etc. austerity so named entending fit to be borne by saints. mova0 upto 18 months; this is 36; utta0 2, 1-14; sama06; 22; bhaga0 performed by 9 saints turn 1, 2, 1 8,8; nAyA. 1; dasa0 3. by turn. paMcA0 11, 3, utta0 28, 32; 13, 10, 1, 14; rAya0 215; bhaga0 8, 2; 15, 6-7; pakkha. na0 ( parokSa ) sandriyonI sahAyatAthA parihArina-ya. puM0 ( pArihArika ) no pari. yA jJAna: parokSajJAna. indriyokI sahAyatAse 12 rI zuddha mAmA senA2 sAdhu. doSakA honevAlA jJAna; parokSajJAna. a knowledge parihAra karake zuddha AhAra grahaNa karanevAlA sAdhu. produced by the help of the au ascetic who accepts pure food avoiding all faults. 91210 senses; perceptual knowledge. naMdI0 24; su0 ca0 5,71; -vayaNa. na0 2. 1, 1, 4; nisI0 2, 40; vize0 1272, ( -kcana) 2 mahAratuM 4 matAvAnuM kva0 1, 22: prava0 610 vayana; ma-te-heta. dRSTise pare kisI parihAriya. tri0 (parihArya ) parihavA-tA padArthakA nirdeza-yathAvaha-devadatta. a word vAya. parihAra karane yA tyAgane yogya. Fit indicating an object beyond to be avoided or abandoned kva0 7, 18; sight e.g. that Devadutta etc. parihAsa. pu0 ( parihAsa ) hAsya; bharI prAyA0 2, 4, 1, 132; hAsya; upahAsa; mazkI ; majAka. Laughter; | paragaNa. tri0 (prarudita) romeDaM; 34na 428. a joke sUya0 1 14, 16; royAhumA; rudita; rudana kiyAhumA (one) parihi. puM0 ( paridhi) dhezavo, gherA; parighi. | who has cried; wept. bhaga0 15,1; Circumference. prava. 1417; parusa. tri0 ( paruSa) ni; za. kaThina; parihi-ya. tri0 ( parihita ) dhaa29|| 29; karkaza; kaThora. Hard; cruel. sUya0 1, maherelu dhAraNA kiyAhuprA; pahilAhumA. worn; I 2, 2, 5; Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakaDa.] ( 521 ) [pala. parUDha. vi0 (prarUDa) suM; vadheyu. ugAhuA; paroiya.na0 (prarodita ) sana 2y. ronA: bar3hAhuA. grown; thriving. bhaga0 7, vilApa karanA; A~sU bahAnA. crying; weep6; pAha0 1, 3; ova0 38;-mUla. tri0 _ing. vize0 1754; ( - mUla ) 28-bhAta thathucha bhUsate. parokkha. na. ( parokSa)ndriya sane mananI rUr3ha majabUta mUlavAlA; dRDhamUla. firmly sahAyathI je jJAna thAya te; parokSa jJAna; rooted. bhatta0 53; pratyakSa nahI te. indriya tathA manake yogase pasva. dhA. I. II. ( pra+rUp ) nirUpaNa honevAlA parokSa jJAna. Knowledge pro2j nirUpaNa kAnA. To expound. duced by the union of the parUveda jaM. pa 7, 178; aova. 27; mind and senses. ThA0 2, 1; vize0 40; bhaga0 8, 2: 16, 6: uvA0 8, 88; 567; naMdI0 2, prava0603; kva0 7, 4; 262: parokkhatta. na0 ( parokSatva) parIkSAeM. parokSatA. The state of direct parUvaha. bhaga0 3, 1; perception. vize0 85: paroti. bhaga0 1, 6; 2, 5, 5, 3-4; | parUviti. AyA. 1, 4, 1, 126; paroppara. puM0 vi0 (paraspara ) 52252; anyoparUvemi. bhaga0 2, 5, 7, 6: nya. paraspara; anyonya; eka dUsareke sambandhakA; paravejja vi. bhaga06, 31; prApasakA. Mutual; one another. bhA. parUveha. A. bhaga0 15, 1; 8, 10, 12, 10; su0 ca05,8; patra. 22, parUpissiM . bhA. vize0 176; 443; jaM0 10 1, 14; ka0 50 2, 3; parUvittA. saM. kR. ThA0 3, 1; paropparo. pra0 ( parasparatas ) semIthI. paramANa. va. kR. bhaga. 3, 1; 6, 33, ekadUsarese. From one another. 11, 12: nAyA08; aova0 38; 72 parUvita. va. kR. gacchA0 24; | parohaDa. na0 ( 2 ) satayuM mAya3. parUvijjati. ka. vA. labha. 20 170; / ujelA bhAMyarA-talaghara. An unknown cellar. ogha0ni0 417; parUvaNyA. strI0 ( prarUpaNa ) viyA2pUrva 4thana; | prarU. 521. vicArapUrNa kathana; prarUpaNA. Ex pala. na0 ( pala ) se prA2nuM 40t; . pounding; explanation sama0 2; eka tola-mApa vizeSa. A measure. aMta06, 3, prava. 1384; (2) zamA viro0 407; devalokanuM eka vimAna; enI sthiti vIsa parUvaNA. strI. ( prarUpaNA ) 52.59 // 42sI. sAgaropamanI che, enA devatA dazame mahine prarUbharaNA karanA. Explanation. aNulo. zvAsocchavAsa le che, ene vIsa hajAra 73; 138; bhaga0 25, 3; piM0 ni0 3; varase kSudhA sAge che. (2) dasarve devalokakA parUvizva. vi. ( prarUpita ) nirU595 42sa. eka vimAna; isakI rithati vIsa sAgaropamakI hai, nirUpita. Enplained. aNu no0 16; isake devatA dasaveM mahine zvAsocchavAsa lete haiM; parecha. a. ( ) 52ma hivase. parasoMke | inhe bIsa sahastra varSoM meM bhUkha lagatI hai. A dina. Day before yesterday or | celestial abode of the 10th after tomorrow. fao fao 389; 1 Devaloka; its gods live for vize0 Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palaMdu.] ( 522 ) [palajaNa. 20 Sagaropamas (a measure of hungry once in 16000 years. time), breathe once at the 10th sama0 16: (7) juma; gata ghare month and feel hungry once jhumakA; eka yAmUSaNa vizeSa. An ear in 20000 years. sama0 20; (3) ornament. aova0 22; paraha. 1, 4; mAMsa. mAMsa; gozta; AmiSa. Flesh (4) ei nAme mA zuddhata. pralaMba nAmaka yova0 10 pAThabA muhata. The 8th Muhurta palaMDu. puM0 ( elANDa) gaNA; yA1. pyAja; named Pralamba. sA0 30; (6) kAMdA. Onion. utta0 36, 17; bhA08, praya nAmAnA gRha. pralaMnva nAmaka graha. A pla5; pi0ni0 164; pana0 1; net so named. TA. 2, 3, su0 10.20; palaMba. puM0 ( pralamba ) suma-saTatA jAnA -kukkhi . strI0 (-kukSi) saTato.peTa bhA. peTakA laTakatAhu bhAga. The suspending jubhayo lumba-lupakIkA jhumakA. A liang. portion of a belly. nAyA0 8; ing bunch. pAyAM0 2, 1, 8, 45; isa. --vanamAladhara. tri. ( -banamAlAdhara ) paga 5, 1, 70; uvA0 2, 101; (2) sasI sudhI lAMbI pAMcavarNa puSpanI mAlAne aulas of corn. prAyA0 2, 1, 1, 3; (3) dhAraNa 12nA2. pairoMtaka lambI paMcavarNI puSyoMkI tri0 hAtha; samu. dIrtha; landhA. Lengthy. mAlAko dhAraNa karanevAlA. One who jaM. pa. 5, 115, 7, 16; nAyA. 1 puts on a garlaud of five dasa0 10, 1; pana0 2; jaM. pa. rAya0 80; sorts cf flowers reaching the (4) na0 36. phala. A fruit. ThA04, 1; feet. kApa0 2, 13; (5) paDilehavAnA vastronA khuNA labAvavAkheMcavAthI lAgate doSa, paleiNanA doSane palabamANa. tri0 (pralambamAna ) yAtuM; satuM. lambA hotA huA; laTakatA huA. Hangse prA2. paDilehake vastroMke koNako lambA karanA-khoMcanase lagatA huA doSa, paDilehaNakA _ing; lengthening. ja0 50 5, 115; protra. 12; rAya0 64; dasA0 10, 1; doSa vizeSa. A fault due to kapa0 2, 14, 4, 62, stretching the corners of a cloth which is to be espe | palaMbasutta. na0 ( pralamvasUtra ) subha. mummana; cially cared for; a fault of bhumakA. An ornament. nisI0 7, 8; Padilehana. utta. 26, 27; (6) mahA palabittae. he. kR. a. (pralambaritum ) - zuka devakanuM eka vimAna; enI sthiti | vAne, laTakAneke lie. To suspend soLa sAgarepamanI che; e devatA ATha. ____ or hang. dasA0 7, 1; mahine zvAsa chavAsa le che ene seLa | palabiya. tri0 ( pravambita ) dara vesa. laTakA 2 varSe kSudhA sAge che. mahAzuma devalokakA yAhuyA. Suspended. vya0 5, 22; eka vimAna; yaha devatA pAThe mahine zvAsocchavAla | palabira. tri0 ( pralambazIla ) ghaj sAMbhu. prati lete haiM tayA inheM solaha sahastra varSoMme bhUkha lagatI hai. lambA. Very long. su. ca0 1, 142; A celestial abode of Maha | palajaNa. tri0 ( praraJjana ) na yesa; anu. Sukradevaloka.Its gods breathe rAgavAnA. raMjita; anurakta. Coloured; at the 8th month and feel attached. proSa0 41; Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palala. ] palala. na0 ( palala ) tajhano muMhe; tajhapaTa Pounded Tila seeds. piM0 ni0 165 paha0 2, 5 laliyana0 ( pralalita ) vizeSa DIDA krIr3A vizeSa. A particular play. nAyA0 1; palaviya na0 ( pralapita ) artha rati te. ayahIna pralApa. Meaningless talk. parA30 1, 1 palasarA strI0 ( palazatikA ) me so pAnI meDa tulA. eka sau palakI eka tulA. A balance of 100 Palas. #yo 133; ( 523 ) palAiya tri0 ( palAyita ) lAgI gayesa. bhAgA huA; palAyita Run away. dusa0 4; palAyA. na0 ( palAyana ) nAzI nadhuM te. bhAga jAnA; palAyana. Run away. o0 ni0 467; su0 ca0 1, 264 ; palAyaNa na0 ( palAyana ) nAsavu lAgavu. bhAganA; palAyana karanA. Running. ghoSa 0 ni0 bhA0 26; utta0 14, 27: nayA0 3; piM0 ni0 125; lu palAla na0 ( palAla ) parAga pare so. kalA; gehUM yAdikA bhUyA. Chaff; husk; straw zrAyA0 2, 7, 2, 161, aNujo0 131; utta0 23, 17, rAya0 266; paMcA0 8, 45; pIDhaya. puM0 ( pIka ) parAganI . sUkalekI baiThaka. a straw seat. nisI0 12, 6; - bhAra. puM0 (-bhAra) parALanA 2. sukale-bhUsekA bhAra. bundle of straw. bhA0 8, 6 palAlaga na0 ( palAlaka ) parAjanuM pAtharazuM sukale bhUsekA vijJAnA. a straw-bed. AyA0 2, 2, 3, 100; palAva. puM0 ( pralApa ) nirartha: nirarthaka bakavAda a jargon a josa te. to '7, 1; [ pali-i. palAvaya. ni0 ( pralApaka ) prasAya mAha 42nA2. pralAvI; bakavAdI a prattler; a babbler. bhaga0 15, 1; palAvi. tri0 ( pralApin ) sAya-pATa 12nAra pralApa karanevAlA; bakavAdI a prattler. bhaga0 15, 1; parAha0 1, 2; palAsa. puM0 ( palAza ) mANarAnuM jhADa. khaHkharekA - palAsaka, vRkSa. The Palasa tree. aNujo0 131; bhaga0 11, 3; 22, 2; nayA 0 4 patra 0 1 kana0 3, 36; (2) hiza kumAra devatAtu caityakSa dizAkumAra devatAkA vaityavRkSa a memorial tree of the Disa Kumara god. ThA0 10, 1; (3) palAza nAmano hevatA. palAza nAmaka devatA. A god so named bhaga0 3, 7, (4) patra, pAM. patra, pattA, pannA pAna a leaf. AyA0 1, 6, 1, 172; nisI0 5, 13; palAsa. puM0 ( palAzaka ) pAparAne nAbhe pADesuM dhanuM nAma palAzake nAmapara rakhA huA kitIkA nAma - palAza nAmavAlA. An indivi dual named Palasa. aNujo0 131; palAsakUDa na0 ( palAzakUTa ) ladrasAla bananA Aditi kUTamAMnuM chuM kUTa-zikhara. bhadrasAla vanake maTha diguhasti kUToMseMse chA kUTa. The 6th peak of the 8 Dighasti peaks of the Bhadrasala. jaM0 pa0 palAsaga. puM0 ( palAzaka ) bhAtrIyo; bhAtalaghunIta ukhAnuM lAna A vessel to make...vatra. 2, 27; palika puM0 ( palyaGka - paryaGka ) palaMga; palaMga; paryaka, A cot; a beadstead, sama0 18 jaM0 pa0 7 156; 1, 16; 1 / pali - i. dhA0 I ( pari + iy ) yAre taraiyA pAmadhuM cAroM orase pAnA. To receive from all sides. For Private Personal Use Only Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paliuMca.] ( 524 ) [ paliNaga. paliMti. sUya0 1, 1, 4, : one yojana (8 miles) long and paliuMca. dhA0 I. (pari+kuJca ) sapakSA5 | wide by removiug one hair 42vA; parI pAna chupAyacI. apalApa after every 100 years when kAnA; doSa chipAnA. To hide a fault; it is filled up closely by the to tell a lie. ends of hair jaM. pa. 1, 15, grovara paliuMcaMti. utta0 27, 13; 38; aNujo0 115; 136; ThA0 2, 3-4; paliuMcati. sUya0 1, 13, 4; sapa0 1; bhaga0 3, 7, 5, 86,7, 18, paliuMciya. nisI0 20, 1; 8; 24, 1; 25 5, 40, 3, nAyA0 2; paliuMcaga. tri0 ( parisucaka ) mInane chata- 12; nAyA0 dha0 10; vize0 426; naMdI0 2nA2. dUsaroMko dhokhA denevAlA; vizvAsaghAtaka; 18; nira0 3, 1; jIvA0 1; jaM. 50 jvA0 paravaMcaka. One who deceives ano- 1, 62; prava0 38; -Thii. strI0 (-sthiti) ther. utta0 34, 25, pakSyApabhanI sthiti. pallopasakI sthiti. The paliuMcaNa. na0 ( parikuJcana-pariku:cyate prAtmA duration of Paly opamna (a pe. vakatAM prApyate yena ) bhAyA; 15; mAyA; riod of time). bhaga0 1, 1: karaTaH chala. Deceit: fraud illusion. | palikuMcaNayA. strI0 (parikuccana+tA) bhAyA. mAyAH sUya. 1, 6, 11, vaMcanA. deceit: fraud; illusion. paliucaNayA. strI0 (pratikucanatA ) hana; | sama0 52; bhAyA. dabha; mAyA. Hypocrasy; fraud. | paligova. pu. ( parigopa) 65-yA. kIcar3a bhaga0 12, 5: daladala. mine; bog. (2) soma. lebha. paliuMbaNA. nI. (parikucanA ) bhAyA; 45Ta. greed sUya0 1, 2, 2,11: bhAyA; kapaTaH vaMcanA. Deceit; fraud; palicchaNNa. tri0 (paricchana ) DhAMDaM. kAhuA. cheating. A. 4, 1; covered. bhaga0 7, 7: paliujiya. tri0 ( pariyogika ) vize5 8.95 palicchidiya. saM0 kR0 a0 (paricchidya) rAgAha nA2; vizeSata. vizeSajJa. A connossiour. mandhanahIne. rAgAdi bandhanoMko miTAkara-chedakara. bhaga0 2, 5, Breaking off the bonds of paligrovama. na0 (palyApama ) geDa namana love etc. pAyA0 1, 3, 2, 111, 2, (cAra gAu) ne lAMbe paheLo kuvo bArIka 4, 3, 136: 2, 5, 1, 150, nisI0 vAlAjhathI kasI rane bharyA pachI se so varSa eka paNa kahatAM jeTalA vakhatamAM ku na khAlI thAya teTalo vakhata; kuvAnI palicchinna. tri0 (paricchinna) bhASeluM; vAj. apamAsemAta . kUpakI anAse ginA mArAhuA; sImita. measured; limiAnevAlA kAla. A period of time ___ted. AyA0 1, 4, 3, 138, (2) parivAra yuta. parivAravAlA. Having a family. counted according to a simile of a well viz. that time kva0 4, 24; which is required to comple- paliNaga. pu. (pralInaka) pI pIjarA; paMjara tely empty a well which is I a cage. sU0 50 10; Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palita.] ( 525 ) [ paliya. palita. na0 (palita ) sa36 17; dhoNe 41. zveta | | palimathu. puM0 ( parimathu ) pratipakSI; dhAna keza; sapheda bAla white hair. sU0 50 18; _pratipakSI; vipakSI; ghAtaka. adversary: palitovama. puM0 (palyopama) nus| "paliyAma' | treacherous enemy. ThA0 6, 1; zaha dekho "paliyokma " zabda Vide. veya0 6, 16; "paliyAma" za6. su. 50 8; palimaha. dhA. I. ( pari+marda ) bhaIna 42: palitta. tri0 ( pradIpta ) hAyabhAna; tu. zarI3 tesa vigaire yo57. mardana karanA; dIpyamAna; pradIpta; jalatA huA. Burning%3; zarIra para taila AdikI mAliza karanA. to blazing; enlightened. utta0 16, Rub; to massage with oil 22; bhaga0 2, 1; 6, 33, 18, 2; nAyA0 etc. 1; viro0 1152; jIvA0 3, 3: palimahaye. vi. nisI0 1, 4, palipAga. puM0 (paripAka) paripA, niSpatti. palimahijja. vi AyA0 2, 13, 172; paripAka; pariNAma; nipatti. Result: final palimaddeja. vi. nisI0 3, 17, 6, 4; fruit. sUya0 2, 3, 21; palimoDazra. puM0 ( parimoTaka) bAMsanI gaI palibhAga. puM0 ( pratibhAga ) mAgato mAma; a52ne| A2 lAga. vAMsakI gAMThakA cakA.. azanI yaza. sUkSmabhAga-aMza. A minute kAra bhAga. a circular part over part or division. pana0 12; 15; | ___the knot in a bamboo. pana0 1; (2) po bhAga; sapATI. sataha. uparI hissA. | | paliya-a. na0 ( palita )ninIya bhI; azubha Upper surface. je. 50 mRtya. nindya karma; azubha kRtya. a censupalibhAgi. vi0 ( paribhAgin ) sadRza; sa24. __rable or wicked deed. pAyA0 1, saza, sarIkhA; samAna. Similar to; like. 6, 2, 183: 1, 6, 4, 161; (2) zAna panna0 23 varIyAhi sAI bha. jJAnAvaraNIyAdi pATha palibhidiyANaM. saM0 kR0 a0 ( paribhidya ) karma. The eight knowledge-obme pADA. bheda karake. Differentiating scuring Karmas. mAyA0 1, 4, 3, saya0 1, 4, 2, 2; 134; (3) choNAza. keza; bAla; kaca. palimaMtha. dhA* I. ( pari+mathU ) mAMdhag; lapeTa. Hair. je0 pa0 2, 36, bhaga0 7,6; bAMdhanA; lapeTanA. To bind; to wind. ] viro0 3401, jIvA0 3, 3; sUpa0 2, 1, palimaMthae. utta0 6, 21; 42; (4) roga. roga. disease. nisI. palimaMtha. puM0 ( parimantha ) &Ani; nuzAna. | hAnI; nukasAna. Loss; deprivation.| paliya. na0 ( palya ) gubho "patimAyama" (2) pina; satarAya. vina; antarAya; vyatyaya. za6. dekho " paligrovama " zabda. Vide Obstruction; hinderance. aogha0 " pati-bhAvama" 1. utta0 34, ni0 288 vize0 1457; sUya0 1,6, 12; 35, bhaga0 4, 1; viro0 2036; palimaMthaga. puM0 ( parimanthaka ) // yA. uvA0 10, 277, paMcA0 10, ; kAle cane. a Black grani. sya. 2, -asaMkhaMsa. puM0 (-prasaMkhyAMza) 54yopbhne| 2, 63, ThA. 5, 3: bhaga0 6, 7, 21, | asaMdhyAtamA bhAga. palyopamakA asaMkhyAtA 2; pana. 1; bhAga-prati sakSmAMza. an innumerable Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paliyaMka.] ( 526 ) [ palimaMtha. portion or division of Palyo.| no visaya 42nA2. koMkA aMta karanevAlA; pama (a period of time). ka0 ga0 | saMsArakA vilaya karanevAlA. That which 5., 34; 84; -caubhAga. puM0 (-caturbhAga) | destroys karmas or brings an pakSyAmanA nyAya mAga. palyopamakA cauthA | end of birth etc. pAyA0 1, 3, bhAga. The 4th part of Palyo- | 4, 121; pama (a period of time). prava0 | paliyaMta. a. (palyAntara ) pakSyApabhanI saME2. 433;-puhutta. 20 (-pRthaktva ) pakSyobhanA ___ palyopamake aMdara. Within a PalyobethI nava sudhInI saMkhyA; bethI nava ____pama. (a period of time.) pakSyopama sudhA. palyApamakI dosenau takakI sUya. 1, 2, 1, 10; sakhyA; dosenau palyopabha paryanta. Four two paliyaTTa. puM0 ( parita ) Arial utsapiyA to nine Palyopamas (period of ane avasarpiNI parimita kAla vizeSa; _time). paMcA0 1, 6; pudagala parAvartana. anaMtI utsarpiNI aura paliyaMka. puM0 ( parya% ) 15. (2) mAralI avasarpiNI parimita kAla vizeSa; pudgala parAvartana. palaMga; (2) khaTiyA. a cot; a beadstead. A particular period of time bhaga0 3, 5, 5, 6, 7, 8; dasa 6, 8 measured by Ananti Utsar54; sU0 10 10; (2) 5ihI pANavI. pini ( aeon of increase ) and palAThI mAranA; Asanase baiThanA. Sitting Avasarpini (aeon of decrease) with folded legs. jIvA0 3; | vize0 2036 nisI0 7, 24; (3) pabhAsana. padmAsana. paliyasso . a0 ( paripArvatasa ) pAse; A. a particular posture in sitting. kampa0 5, 146; -nisagaNa. tri0 (-niSagaraNa) numAna AsapAsa; cAroMora; pArcamAgameM. 5mAsane yo. padmAsanase baiThAhuA. (one) Near; sideways. bhaga0 6, 5, sitting in a particular posture. | palividvaMsa dhA0 I. ( pari+vi+dhvaMsu ) bhaga0 2, 1; yasa 42vA; nAza 42vo. dhvasa karanA; nAza ___ karanA. To destroy; to demolish. paliyaMkaa. puM0 ( paryar3aka ) gubho "pliy|" za06. dekho " paliyaMka " zabda. Vide palividhvaMsijA-vi. aNujo0 136; "paliyaMka" zabda. dasa0 3, 5, pali-ssaya. dhA0 I. ( pari+nmi ) ay; paliyaMkA. strI0 ( paryakA ) sahAvAmA mesag. 2parza 42yo. (2) mAzraya 42vI. chUnA; Asana lagAkara-pAlakhI pAlakhI-mArakara baiThanA. sparza karanA. (2) pAzraya lenA. To touch; Sitting by folding the legs. ___ to take shelter. ThA0 5, 1; palissaejA. vi. nisI0 7, 31; paliyaMta. puM0 ( paryanta ) saMta; 231. (2) / palissapajja. vi. veya. 4, 6; 10; sImA 52 mA pradeza. aMta; chora. | palimaMtha. puM0 ( palimantha ) saMyamana vi. sImA prAnta. end; extremity; bound-| saMyamameM-kA-vina. An obstruction in ary. sUya0 1, 3, 1, 15, -kara. self restraint. "vamaNajaNa palIjathaM " vi0 ( -kara ) ni| aMta 42nA2; saMsA. | sya0 1, 6, 12; Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palIbaga. ] palovaga. tri0 ( pradIpaka ) mANanAI. prajvali - takaranevAlA; jalAnevAlA ( one ) who burns or enlightens. pagaha0 1 1; palIvaNa na0 (pradIpana) sajaga jagavu. sulaganA; jalanA kindling; burning. sama0 11; progha0 ni0 374; paluDu tri0 ( paryasta ) vyApta; bharapUra vyApta; phailA huA; pUrita Full; cccupied . ) hIyatuH yamastu . su0 ca0 1, 36: paluvaMta. va0 kR0 tri0 ( dIpyamAna, camakatA huA. Shining; glittering. su0 ca0 1, 31; palemANa. va0 kR0 tri0 ( pratIyamAna) sIna thato; 35 thato. lIna hotA huA; ekarupa hotA huA. Blending; harmonizing . AyA 0 1, 4, 1, 128; ( 527 ) palAi tri0 ( pralokina) avasAna nAra; jvAra avalokana kartA darzaka, dekhanevAlA. (one ) who sees; an observer. ova0 41; loka ghAI (pra+lok ) levu; hepalu. dekhanA; vilokana karanA. To see; to ob serve. paloeDa. su0 ca0 2, 42; paloya. su0 ca0 1, 323: paloti. aNujo0 130: palohajjA. vi0 dasa0 5, 1, 23 palAyamANa. bhaga0 15, 1; palo. dhA0 1. (pra+loT ) parivartana ; GthAna parivartana karanA; uthelanA; ulaTAnA. To chauge; to turn up. paloDai. bhaga0 1, 6; palobhittA. saM. kR. pra0 ( pralobhayitvA ) solAnIne; sacanyAvI. lubhAkara; lAlaca batalAkara alluring; tempting. utta0 8, 18; [ pala paloyaNa na0 ( pralokana) le te. dekhanA; avalokana observation progha0 ni0 bhA0 52; 62; dasa0 5, 1, 23; paMcA0 2,28; pAyA. strI0 ( pralokanA) nnevuM te. billokana; darzana dekhanekA kArya. observation: seeing. nisI0 3, 14; bhaga0 2, 5: pa. puM0 ( palya ) pAsA; pAsAne Amare ku. pAlA bAMdha bAMdha prakArakA kUpa. a tauk; a well like a tank. (2) dhAnya rAjavAno ho; AhAra dhAnyAgAra; koThAra a store for grain; grannary. bhaga0 6, 7; ThA03, 2; aNujo0 136; nAyA0 7; jaM0 pa0 ka0 gaM0 4, 76 ka0 pa0 2, 35; prava0 1033; (3) paDhyopabha; asamAna vizeSa. palyopama; kAlamAna vizeSa Palyopama ; a period of time. ka0 10 1, 10; 73; 2, 61; ka0 gaM0 5, 33; - aMtara. na0 ( antara ) jIma ahAra. bUsare koThAra-maMDAra another store-house. nAyA0 7; -prasaMkhiyabhAga. puM0 ( -asaMkhyabhAga ) yasyopamA yasaMjyAtamA lAga palyopakA asaMkhyAtavA~ bhAga. an innumerable division of a Palyopama (a period of time ). ka0 pa0 1, 10; - mAutta tri0 ( Agupta ) pAzAbhAM nA mesa; ahAramA muDela, koThe meM rakhA huA; mAgAra sthita Stored in a grannary or store room. ThA03, 2; bhaga0 6, 5 veya0 2, 3, - AgAra. puM0 ( AkAra ) dhAnya nAkhavAnA pAlAne bhAra. dhAnya DAlane ekatrita karaneke bAMdhakA AkAra. The size or form of a store house of grain prava0 1466; - tiga na0 ( trika ) tra pasyopama tIna palyopama. Three Palyopamas (a For Private Personal Use Only Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 528 ) period of time) ka. ga0 5, 33; / sprouts;or baving fresh sprouts. ka0 50 1, 73; -bhAga. puM0 (-bhaag)| nAyA0 1; 56yoyamatA sa lAma. palyopamakA bhAga | pallaviyA. strI0 ( pakkiA ) 54 zamAM 6. viroSa. a (particular) portion of panna pakSI hAsI. palhava dezotpannacerI-dAsI. a Palyopama ( a period of a maid-servant born in Palhava time ). ka. pa0 2,61%B country. nAyA0 1; pallaMka. puM0 (palyaka) 56 palaMga; paryaka. a /pa-lliya. ghA0 1. ( prAlI ) sArA 21mAva cot; a beadstead. bhaga0 11, 11;| vANA yaj. uttA svabhAvavAle bananA. To su0 ca0 2, 36; prava0 241; become good-natured. palaMga. puM0 (palyaka) gume| '':' za6. pale. vidhi0 sUya0 1, 2, 2, 22; dekho 'pallaMka' zabda. Vide. 'pallaMka' jaM0 50 | pallo. strI0 ( pallI ) yogane 23vAnuM sthAna. 4, 77, cAroMke rahanekA sthAna. Aden of thieves. palaMghaNa. na. (praladhana ) mo . ullaghana karanA; utta. 30, 16; piM0 ni0 118; prava0 628, lAMghanA. Transgressing; crossing.pallIgA. vi0 (pralIna ) sIna thayeyu. lIna; utta. 24, 24, bhaga0 25, 7, ___ tallIna. completely absorbed in pallaMghettae. he. kR. a. ( pralaMdhitum ) - or blending with bhaga0 25, 5; pAne. lAMbaneke hetuse. For transgres- | paloya. puM0 ( ) medriya va vizeSa. sing or crossing bhaga0 3, 4; 14, 5; doindriyavAlA jIva viroSa. a two sensed pallaga. puM0 (pallaka ) pAso; 2 deza prasi / being. utta0 36, 128; sanA bhAvAna pAtra. pAlA; lATadeza | palhattha. vi0 (paryasta ) muMza, rAmesa. rakhAhuA; prasiddha dhAnya mApaneka pAtra vizeSa. a pot | sthApita. Placed; established. ja. for measuring corn famous in | 50 3, 56; rAya. 263: kappa. 4, 62 Lata country. (2) apnptinaa| sUya0 2, 2, 16: / avadhijJAnanA 2712. bhavanapatike avadhijJAnakA palhathiyA. strI0 ( paryastikA ) sAsana rizeya; AkAra, The form of the limited palAMThI; vastrathI ke bhujAthI banne ghUMTaNa knowledge of Bhavanapati. mAdhavA te. mAsana vizeSaH pAlaracI; vastra yA vize0 706; patra0 33; bhujAdvArA donoM ghuTanoMkA bAMdhanA. A parti. pallala. na0 ( palbala ) nAnu tAra; tAvaDI. cular seat; folding of legs; ttalaiyA; palvala. a pond; a puddle. tying of both knees by cloth nisI0 12, 21; bhaga. 5, 7, nAyA0 1, or hands. nAyA0 16: bhaga0 3, 5; prana0 2; utta0 1 16; prava0 442; pallava pu. ( pallava ) i visi nava parava; naye palhava. puM0 ( palhava) padava nAmanA me| patte. Sprouts. nAyA0 1; sasa0 34; ova0 deza. palhana dejJa vizeSa. a country so vize0 855; jIvA0 3, 4, rAya0 155; named. (2) tri. te zanA rakhIza. pallaviya. puM0 ( pallavita ) navamaya; navA | palhava deza nivAsI. an inhabitant of saMvAj. navapallava naye aMkuravAlA. Fresh | that country. parAha. 1, 1; pana0 1; Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palhavi.] ( 526 ) [ pavadha palhavi. puM0 ( palhavi ) &thAnI 54 752 | world. "NighUpakammaNa pavavuvei " sUya. nAbhavAnI jula. hAthIkI pITha para DAle jAnI 1, 7, 30 valI. To be put on the back of | pavaMca. na. (prapaJcaka ) suvyAcA . an elephant. prava0 685; lucApana; ThagI; zohadApana. Cunningness; palhavinA-yA. strI. ( palhavikA ) 588yazanI fraud. progha0 ni0 220; panna yetI hAsI. palhava dezotpanna dAsI. A pavaMcaNa. na0 ( prapaJcana ) [ ta TagIkAryaH maid servaut boru in Palhava ___ vaMcakatA. Cheating; defrauding. country. bhaga0 6, 33 jaM. 50 paraha. 1, 1; palhApra. pu. (pralhAda ) prala-mAyatI yo- | pavaMcA. strI0 ( prapaJcA ) bhArAsanI zazAmA pIsInA pAMyamA prativAsudeya. pralhAda; paikI sAtamI dazA; 61 thI 70 varasa mAgAmI caubIsIke pAMca prativAsudeva. The sudhInI avasthA ke jemAM zarIrabaLa ghaTatAM 5th Prati Vasudeva of the mananA prapaMya che. manuSya dasa dazAnoMmeMse coming chaubisi. (2) mAna. sama. 7 vI dazA; 61 se 70 varSa paryantako avasthA pa0 242, bhatta0 154; jisameM zArIrika bala zayake sAthahI sAtha palhAyaNa. na0 ( prahalAdana ) bhuzI thaj. khuza honA; mAnasika prapaMkkI vRddhi hotI hai. The 7th prasanna honA. Pleasing. utta0 28, 17; stage of a man out of the palhAyaNijja. tri0 (prahAdanIya ) lave ten viz. from 61 to 70 years tevU. harSotpAdaka; Amodaprada. That which when bodily strength decreases would produce joy. prova0 31; but the extension of the mind nAyA0 1; jIvA0 3, 3; pana0 17; jaM. increases. taMDu 50 kappa0 4, 61, bhatta0 157; pavaga. puM0 (plavaka ) vAnaranI peThe nAra. /pava. dhA. I. (plu ) (1) 57; (2) / bandarake samAna chalAMge mAranevAlA. (one) bhAravA. giranA. (2) kUdanA; ur3I mAranA. Jumping like a pog. prova. aNujo. To fall down; to jump. 62; jIvA0 3, 3; jai0pa0 nisI0 6, 22: pati. jIvA0 34; kaya. 5, 6; pavejja. vi0 sUya0 1, 1, 2, 8; pavaggapavibhatti. puM0 (pavargapravibhakti) 32 pavaMgama. pu. ( plavaMgama ) pAna2. bAnara; bandara. nAmA - me. 32 nATakoMmeMse eka. One A monkey. su0 ca0 15, 103 of the 32 dramas rAya. 64; pavaMca. puM0 ( prapaJca ) apaMnya; viratA2. -vaJca. dhA* I. (prak i ) mAsayu, 43. prapaMca; vistAra; bakheDA. Fuss; extension; bolanA; kahanA. To speak; to say. prolixity. bhaga0 2, 1; AyA0 1, 3, pavuzcai. mAyA0 1, 1, 4, 34; 1, 2, 6, 3, 120; sapta0 6; (2) vi485; meha. 100; ThA0 2, 4, bhaga. 2,8; kkima; bheda. Alternative; variety. 5,86, 4-7; 10, 1; 13, 4; prAyA0 1, 3, 3, 120; (3) leza; pavocchiriha. bha. vize0 2617; duTisatA. leza; kuTilatA. Distress; I/-ghaca. dhA0 I. ( pra+vaca ) dhyAna 427 crookedness. mora0 ni0 17; panna. varNana 42. varNana karanA; bayAna karanA. To 2; (4) saMsAra saMsAra; duniyA. The I describe. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pajjiyabdha.] ( 530 ) [ pavattaya. pavakkhAmi. bhavi0 utta0 26, 1; 34, 1; pivatta. dhA0 I. ( pra+t ) pratavu; vartana piM0 ni0 113; 42. prata honA; vartana karanA; phailanA; pajiyavya. tri0 (prapattavya ) 2vI . svI- vyavahArameM lAnA. To proceed; to kAranA; maMjura karanA. Admitting. vize0 extend; to move. 1874; pavattai. aNujo0 2; bhaga0 13, 4; pavaTumANa. va. kR. tri0 ( pravartamAna ) pravartatuM; pratta yatuM. pravRttahotAhuA. Proceeding pavati . bhaga0 13, 4, utta0 24, 21; pavasejjA . vi. vize0 126: pavaDaNa. na0 (prapatana ) 54 . girajAnA; pavattehi. pA0 nAyA08; vizeSapatana. Falling. ThA0 4, 4: pavattamANa. va. kR. paMcA0 7, 7; papaDaNayA. strI. (prapatana+tA) 5. patana; | pavatta. tri0 ( pravRtta ) pravRtta thayela. pravRtta; giranA. Falling down. pana0 16; tatpara; udyata. Proceeded; ready; pavaTU. dhA* I. (pra+vRdh ) 15g. bar3hanA; adhika | prompt. vivA0 3; nAyA0 16; gacchA0 vRddhi honA. To increase. 102,(2) mIjamAne jAnAmipriyAvanA2. pavaTai. utta0 8, 17; dusaroMko jJAnAdi sanmArgapara lagAnevAlA. One pavaTae. su0 50 1 304; who brings others to the right path of knowledge etc. kama0 6, pavadaMti. dasa0 6, 2, 12; pavaTamANa. va0 kR0 dasa08, 40; 6, 2, 12; /pa-vatta. dhA* I. ( pra+vat ) pravartana 42y. nAyA0 13; panna. 33; / __ pravartana karanA. To proceed. paghaTaNa. na0 ( pravardhana ) tu; vR6i||24. | payaTTei. sU0 ca0 2, 352; vRddhikA hetu- nimitta; vRddhikAraka; bar3hatI. The payaTuMti su0 ca0 2, 406; cause of growth; that which payaTTasu. prA. su. ca0 2, 664; would increase. sUya0 1, 1, 2, 24; phyaTTamANa. paMcA0 2, 32; pavaNa na0 (plavana ) yu. kUdanA. To jump. pavattaNa. na0 ( pravartana ) prati; Gdhama. pratti; jIvA0 3, 1; uyana. Industry; movement. utta. pavaNa. puM0 ( pavana ) 5vana; vAyu. pavana, havA, 31, 2, / vAyu. Wind. uvA0 2, 102, kappa. 3, pavattaya pu. ( pravartaka ) pravacanA2; prakRti 43; ka. pa. 4, 40; prava0 455; 763; zavanA2. pravartaka; janmadAtA. One who aNu jo0 131; ka0 gaM0 4, 36; nAyA0 5; originates or causes to pro(2) pacanamAra; apanapatinI ye ta . ceed. rAya0 208; gacchA 10; paMcA0 6, Pavana Kumara; a class of 42; (2) dIrdha svarathI AraMbhAya te Bhavanapati gods. ova. 23; me rAga. dIrghasvarase prAraMbha kiyA jAnevAlA pagraha. 1, 4 sura-rAga-vizeSa. A musical tone to be pavaNNa. tri0 ( prapanna ) pAmej. prApta; pAyAhubhA. | begun with a loud tone. vilano Obtained; received. paM0 cA018, 26;] 3, 4; Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patti.] [pavayaNa. pavatti. strI0 ( pravRtti ) vRtAnta; yAsa. | pavaya-pra. tri0 ( plavaka ) nA2. kudanevAlA; vRttAnta; hAlavAla; gati; ruci. News; . kudakara. One who jumps. bhaga0 25, movement; tendency nAyA0 16 / 8-12; 31, 1; pavatti. puM0 ( pravartin ) sAdhumAne saMyama | pavayaNa. na. (pravacana ) bhAgama; zAstra; sabasa pravRttimA nAra; prayatasAnunoMko saMya- kyata (AyAsAhi sUtrI-siddhAnta. ) mapravRttime lagAnevAlA; saMyama pravartaka. (one) Agama; zAstra; sarvajJa vavana. (AcArAMgAdi sUbaWho causes saints to stick to forgalmat ) Scriptures; the words self-restraint. prava0 102; veya. 4, of an omniscient. ova. 10; utta. 15; ka. pa. 5, 73, 24,3; bhaga0 20, 8; nAyA08; vize. patiNI. strI0 (pravartitI ) pravRtti zavanAra 1; 1373; 2621; dasa 2, 12; sAthI;bhuNyAryA. prati karAnevAlI-pravartinI parA30 1, 1; patra0 1; sU. pa. 20; sAdhvI; pramukha prA. A chief nun prava0 823; ka. 50 5, 25; piM. ni. 138, who causes others to stick to (f)--aMtara. na0 ( -antara ) zAstra zAstra self-restraint. patra. 4, 310; vayye sata2-3232-tapata. do zAstroM pavattiya, vi0 ( pratita ) prata 150. pravRtta bIkakA aMtara-bheda. The difference betprasarita. Proceeded; extended. sama. ween two scriptures. bhaga0 1, 3, 74; uta0 20, 17, -uhAhakara. tri0 (-uhAikara) zalane 4' pattha. na. ( pravastra ) sAsana 52 miAvatuM sAunA2. zAbako kalaMkita karanevAlA. One vastramA yAha2. prAsanA bichAyAmA who stigmatises a scripture. vara; ana; . A bed sheet; gacchA0 55; --kutala. vi0 (-kurAla ) avayanamA 140. prakcanapaTu. Adept cloth spread over a seat. Arios; pivada. dhA0 I. ( pra+vad ) mosa. bolanA. ill scriptural sermon. vA0 3, 3; To speak. ---khisA. strI0 (-khisA ) jina zAsananI pavaejjA . vi. vatra0 2, 22; ni 42vI te. jinazAsanakA nindana-kI nindA pavadamANa va. kR. vi. ( pravadamAna ) pravAha kAnA. Censuring the commands 42; molatuM. pravAda karatAhuA; bolatAhumA. of Jina. paMcA0 4, 12; ~NIti. strI0 ( -nIti ) zAstra nyAya. zAstrakA Speaking; slandering. AyA0 1, nyAya. The stand point of 1, 4, 36; ethics of scriptures. paMcA0 6, 14; pavana. puM0 ( pavana ) nau "va" 56. dekho "pavaNa" zabda. vide "pavaNa" za6. pi. -devI. sI0 (-devI) zrutA ; zAsanahavI. ni0 bhA0 1; bhutadevI; zAsanadevI. The scriptural pavama. tri0 ( prapatra ) prApta thayesa; bhegave. goddess; the commanding prApta; nilAhuyA; nilAyAhuA. Received; diety. bhaga0 42, 1; -mAyA. strI0 got. utta0 14, 2: (-mAtR ) yA sUtranA AdhArabhUta pavamANa, va. kR. vi. ( plamAna ) tu; tuM. saMdhanI mAtA; ATha pravacana mAtA; kUdatAhuA. Jumpiog. bhA0 25,8-12; pAMca samiti bhane ra gupti. prAcArAMgAdi 31, 9, sUtrake aAdhArabhUta saMghakI mAtA; mATha prakvana Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavara. ] ( 532 ) [pavAya. mAtA; pAMca samiti aura tIna gupti The place. aNujo0 16; 134; bhova0 16; mother of the Sangha which AyA0 18, 2, 2; bhaga0 18, 10; nAyA. is the main prop of the Sutras 2; 18; dasA0 10, 1; pagaha0 1,1: rAya. na muely Acharang etc; the eight 33; kama0 4, 88; Pravachana Matas. bhaga0 1, 4, 25, | pavA. puM0 ( pravAda ) saayaary-guin| 85heza. 6-7; piM0 ni0 62; sama0 8; -sAra. __ prAcAryopadeza, gurukI sIkha. The advice puM0 ( - sAra ) sitanI sAra; sA- of a preceptor. pAyA0 1, 5, 6, ma 24sya. sidvAntakA sAra; Agama rahasya. 167; (2) sa; bhiSa; murA. chala; kATa; The esseuce of a creed or burAI. Fraud; deceit; slander. su0 scripture. nAyA. 6; bhata0 54; 148 ca0 4, 187; sUya0 1, 4, 1, 26; / pavara. vi. (prasa) zreSTha, pradhAna. zreSTa; pradhAna. pavAina. tri0 ( pavAdita) gA; maveDaM. Best; chief. utta0 11, 16, proka. nAyA0 1, 2, 3, 8; 16; bhA 2, 5; bajAyAhuyA; pravAdita. Played upon. grova0 31; nAyA08; patra0 2 0 50 7,6: 6, 33, 11, 11, 12, 1; 42, 1; viro0 2262; dasI0 10, 1; suca. 5, 112; kappa0 5, 101; / 27; sU0 pa0 20, panaH 2; rAya0 27, pavAiya. puM0 ( pravAduka ) prativAhI; 52dhI . 66; uvA0 2. 113; paMcA0 3, 11; 6, prativAdI; vipakSI; vivI. A defendant; 30; kapa0 1, 2, 5, 102; prava0 1236; a disputant of another religion. ja. pa. 5, 112; 113; 3, 45; -puMDarina. AyA0 1, 4, 2, 133; na0 (-puMDIka ) zreSTa zveta mA. zreSTa zveta | pavAta. puM0 ( prapAta) sa pAge ne 430 pAya kamala. Best white lotus. kA. 1, 2; tedhuM sthAna. dhakkA lagatehI jahA~ giranekA bhaya pavarA. strI0 ( pravarA ) vAsupUjyapabhunA pAna ho aisA sthAna; jharanA. A steep precinAma. vAsupUjyaprabhukI devIkA nAma Name pice. sana0 25: nira0 5, 1; jai0 10 of the wife of the lord Vasu pavAdi. tri0 ( pravAdina ) anyatIrthI: na pujya. prava0 378; dhamanI sAme vA6 42nA2. anyatIrthI; jaina pavaha. dhA0 I, (pra+vaha ) nIj. nikalanA. dharmake sAmane-sikSameM vAda karanevAlA. (one) To flow out. Belonging to another religion; pabahaMti. bhaga0 13, 4, an opponent of Jaina religion. pavAhiti. ne. bhaga0 20, 8: utta0 4, 13; pavAhitA. saM0 kR0 bhaga0 20, 8; pavAya. puM0 (prAta ) vizeSa pavana. (2) tri0 pavaI. pu. (pravAha) nahIna pravA; pahena. | | pavanavANu sthAna. jorakA pakna. (2) pavanavAlA nadIkA pravAha; dhArA. Current of a river. FATA. A strong wind; a windy bhaga0 1, 3: 13, 4, 60 50 place. pAyA0 2, 1, 2, 13, 2, 2 pavahaNa. na0 (pravahaNa ) 17; vahANa. jahAja; 3, 110; nAyA0 8; piM0 ni0 32; pota A ship; a boat. nAyA0 3,8; pavAya. puM0 (prapAta) pAzInA hare31. pAnIkA 14; su. 20 15, 50; jIvA. 3, 3, bharanA; vahasthAna jahA~ u~cese pAnI giratA hopavA. strI0 (prapA) relzaya. (2) pANI A water-fall. vivA0 3; pA0 16; jaM0 5. jalAzaya. (2) jalaparva. A watering pa. nAyA0 5 Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavAyatra.] ( 533 ) [ pavita. pavAya. puM0 (pravAcaka) zAstranuM prayayana- pavitraM he. kR. a. (plavitum ) 64pu vyAyAna 42nA2. zAstrIya pravacana-vyAkhyAna / bAne. uDanekelie; kUdane ke uddezase. To karanevAlA. One who delivers a | jump. sUya0 1, 14, 2, scriptural sermon. viro0 1062; pavikattha. dhA. I. ( pra+vi+katy ) AtmA pavAla. puM0 ( pravAla ) 52pANu; se 11k sAdhAvI. prAtmazlAdhA-prazaMsA karanA. To aprezana. pravAla; mUMgA. Coral. agujo. praise oneself. 133; sUya0 2, 1, 36, uta0 36, 74; pavikathii. sama0 30; bhA0 3, 1; 8, 5: nAyA0 1; 18; jIvA0 | pavikkharamANa. va. kR. vi0 (pravikIrata ) vitu; 3, 3; dasA0 6, 4; jaM. 10 2, 38; | viparAtuM. bikharatAhuA; giratAhumA; phailatAhumA. kaya0 3, 45; moka0 (2) mA 5ij; | Scattering; falling. bhaga0 3, 2; Histii TIsI. kisalaya, komala pattA. AI jIvA0 3, 1; sprout; tender leaf. prova0 bhaga0 pavijala. vi. ( prapicchila ) oyAvA. 7, 6; 21, 6; mAyA0 2, 1, 8, 45; ___ kIcar3apUrNa; daladalavAlA. Muddy; slimy. dasa0 5, 2, 16; pagai0 2, 1; jIvA0 | sUrya 1, 5, 2, 16; 1: su. 50 10; patra0 1; rAya0 155; [pavi. vi. ( praviSTa ) samAdhAyala; matamUta; #. pa. 7, 151;-bhAyaNa. na0 (-bhojana) masa thye samAviSTa aMtarbhUtaH praviSTa. pravAsa- na mosana, pravAla-naye Entered; penetrated. aNujo0 3; pattoMkA bhojana. Food of tender leaves. mAyA0 2, 1, 1, 2, utta0 2, 26; sA0 21; dasA0 2, 16; bhaga0 3, 2, 7, 7, 8, 6, 6, 31; pavAsa. puM0 ( pravAsa ) pravAsa; bhusArI. pini0 bhA0 3; dasa0 5, 1, 16; pravAsa; musAphirI; yAtrA. Travelling; jIvA 3, 1; pana. 1; ka. pa. 7, journey. mu0 0 1, 107; 44; uvA0 2, 101, pavAsiya. vi0 ( pravAsita ) paraza gayeDaM; | pavitakkiya. na0 ( pravitarkita ) ta-viyAra; prAsa 421. videza gamAhumA; pravAsI. A | sArA. tarka; vivAra; aAzaMkA. Inference; traveller. bhatta0 145; an expectation. utta0 23, 14, pavAsiya. tri0 ( praSTa ) paraseTa. barasAhamA. pavitta. nA. dhA0 11. ( pavitra ) pavitra That which has rained. araro 42puM. pavitra-pAvana-kAnA. To purify. 1; pavitemi su0 ca0 7, 145; pavAha. puM0 (pravAha ) pAnA pravAha. pAnIkA pavittokAuM. su0 ca0 10, 204; pravAha. A current of water. bhaga0 pavittapata. su. ca. 3, 40; 3, 7; su0 20 1, 24; jIvA0 3, 36 | pavita. vi. ( pavitra ) vizuddha; pavitra. pavAhamANa. 30 kR0 tri0 ( pravAhayat ) pahetu.] vizuddha; pavitra. Pure; holy. pAha0 2, 1; bahatAhumA. Flowing. bhaga0 5, 4, pavitta. tri0 ( pravRtta ) saya 42vA prapate. pavieNa. tri. ( prakkiIrNa ) vyAsa. vyApta; kArya karaneko tatpara; kArya pratta. Proceed. vikIrNa; phailAhumA. Occupied; full; ing or ready to do a work scattered, bhoka. paMcA0 12, 12 Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavittapra-ya.] [ pavibhatta pavittagra-ya. na0 ( pavitraka ) tAnI pITI; / -vidhi. puM0 ( -vidhi) yavarAna vidhi pavitrI. tAmbekI aMgUThI; pavitrI. A cop- bhani riyal te. 'The limitation per ring. prova0 38, 36; bhaga0 2, | of property, dasA0 6, 4; 1; nAyA0 5: | pavittharia. tri0 ( pravistIrNa ) vAyatuM; papiti. pu0 ( pravartina ) sAmAna yAvara vicAra pAbheDaM. phalAhuA; vistRta; prAsa Adi kAryamAM pravRti karAvanAra sAdhu prava- | | vittara Extended; extensive. su0 ta 50ii dhArI muni. sAdhunoMko yAtraca | ca. 2, 164 Adi sevA kAryameM pravRta karAnevAlA sAdhu: pavidvaMsa. pA. I. (pra+vi+dhvas) dhvaMsa pravartaka padavIdhara mumI. A sage who ex. | 42 // ; nArA 42vI. dhvaMsa karanA; nAza karanA. horts saints to attend to others; To destroy; to demolish. a saint entitled as Pravartaka. paviddhaMsaha. TA. 3, 1 mAyA0 2, 1, 10, 56, ThA0 4, 3;| paviddha. tri. (pravidva ) vyavasthA vinA paMhanA pAha. 2, 3, pana0 16 karavI te; vaMdanAnA 32 dezamAM trIjo paviti. strI0 ( pravRti ) pravRtti; DIsayAsa; pravi nAme hoSa. avyasthita rUpase vaMdanA sabhA-yA2. prati; gati; hAlakla; samAcAra. karanekA kAryaH 32 doSoMmeMse tIsarA praviddha Movement; tendency; news. nAmake doSa. Saluting without su0 ca0 1, 18; ni. ni. 512; aova0 11; order; the 3rd fault out of bhaga0 15, 1; paMvA0 4, 26; 8, 13, 14, 1 the 32 connected with saluta. 13, 16, 41; tiou. prava. 150%3 pravitiNI. strI0 (pravartitI ) sApAsAne saMya- paviddhastha. vi0 ( pravizvasta) vaMsa pAbhesa; bhamA pravacanAra sAmI; atinI sAdhI naSTa yoda. pradhvaMsita; naSTa; nAza kiyAhumA. sAdhviyoMko saMyamakI ora mukAnevAlI-pravatinI- Destroyed; ruined; demoliarsit. A nun who exhorts shed. jIvA0 3, 1; other nuns to proceed in self- pavine. dhA0 I. II. (pra+vi+nI) 2 42. restraiut. veya0 1, 38; vA0 5, 1-13; | dUra karanA. To set aside. bhA08,6; su. ca0 3, 200; paviNai. dasA0 10, 1; pravititA. strI0 ( pravartitA ) pravarta . paviNei. bhaga0 1, ; pravartakatA. The state of a Pravar- pavime. dhA. II. (pra+vinI ) pasesj; 62 taka (extorter). vava0 3, 7, / 2. khaseDanA; khisa karanA; dUra karanA. To pavitthara. dhA* I ( pra+vistR ) vistAra. | chase; to set rside. vistAra karanA. To extend. pavINei. mova0 30; pavittharati. 0 50 pavoNIttA. saM kR. prova0 30; pavittharamANa. va0 kR0 bhaga* 6, 5, pavibhatta. tri. (pravibhakta ) bhu122 resuM; pavitthara. puM0 (prabistara ) 25parI; parigraha | vayetuM. kAyama kiyAhumA; sthApita kiyAhuA; parigrahaH Belongings sUya0 2, 2, 62; aizgat Arranged; distributed. paNha0 1, 5, uvA0 1, 4; 17, 6, 268; jaM. pa. 1, 10; pana0 16; ka. 50 5, 66; Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavibhati. ] [pavisaNa. pavibhatti. strI ( pravibhakti ) vibhAga; 'pRtha- | paviraliya. tri0 ( ) vistAravAj. 72021. vibhAga; pRthakkaraNa. A division; | vistRta; vistIrgA; phailAyavAlA. extensive. distribution. utta0 2, 1; pagaha0 1, 5, pavimoyaNa. na. (pravimocana ) bhuzyaM; rAmapavirAyamANa. va. kR. tri0 (pravirAjamAna ) zAlatuM. rakhanA; sthApana karanA. Keeping; placing. vizeSa rUpase zobhA pAtAhuA. Displaying aova0 beauty. naMdI0 stha0 15; paviyakakhaNa. vi0 ( pravicakSaNa) kIsu. pavitINa. tri0 ( pravilIna ) sIna thayekheM: yA2. pravINa; dakSa; canura. Skilful; adept. I ma. lIna; layapAyAhumA; galAhuA. ab uta0 6, 62; dasa0 2, 11, sorbed in; soaked in. jivA. paviyarittae he. kR. a. ( prakciritum ) 72vA | 3, 1; 32pAne. hiraphirane-ghUmane kelie. For the/pavisa. dhA* I. II. ( pra+viza) pradeza purpose of roaming. rAya. 2 | 423 // ; masa tha. praveza kAnA; dAkhila paviyAra. puM0 ( pravicAra ) #yuna. mathuna; saMbhoga. gtar To enter; to penetrate. pavisai. nisI0 6, 4; Coition. prava0 63, pavisei. nisI0 8, 14; paviyAraNa. na0 ( prakciAraNa ) 52. pavitati. bhaga0 20, 1; calanA phiranA; vicaraNa karanA. Roaming paviseha nAyA08; about. piM0 ni0 650; (2) pannavAyA pavise. pAyA0 1, 8, 4, 6; mUtranA 34 mA padanuM nAma ke jemAM pavisissAmi. sUya0 2, 4, 4; pravicAraNuM vijaya sevana varNana che. pavisittae. he0 kR0 kva08, 5; dasA0 7, (2) panavagA sUtrake 34 veM padakA nAma 1; veya0 1, 47, 5, 15-42; jisameM pravicAraNA-viSaya sevanakA varNana hai. pavile. he. kR. prava0 126 / Name of the 34th Pada of parisittu. saM0 kR0 dasa0 8, 18; Pannavana Sutra which deals pavisittA. saM0 kR0 dasa0 5, 1; ivith sexual enjoyment. pana0 1; pavisaittA. saM0 kRbhaga0 11, 11; paviyAsiya. vi0 ( pravikAzita ) pAleyu. pavisaMta. va. kR. su0 50 1, 100 2, vikasita; praphullita; khilA huA. Blos somed; open su0 ca0 2, 44; pavisamAgA. va. kR. sama0 82: nAyA0 3; pavirala. tri0 ( pravirala ) thAI. (2) sAnta2. jaM0 pa07, 131; 146; thor3A; viralA; (2) sAntara. A little; /pavisa. dhA0 1I. ( pra+viz-Ni ) ave with a gap; few. nAyA0 4, 5; thay; praveza 42. praviSTa honA; andara jAnA. 8; bhaga0 7, 6; 15. 1; 16, 4; mu. To enter; to penetrate. ca0 13, ; jIvA0 3, 3, rAya0 paveseha-ti. pre0 nAyA08 su0 ca0 4,148% 26; 258; -magussa. puM0 ( -manuSya ) / pavesehi. A. su0 ca0 2, 456 thA bhAse. virale manuSya. A few pavesamANa. va. kR. bhaga06, 32; men nAyA0 8; 12; | pavisaNa. na. ( pravezana ) Ma q te. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSisava.] [pavesaNayA. to. praveza; dAkhila honekA kArya; dAkhalA. En-I 1, 1, 3, 25; 1, 6, 3, 185; 1, 7, trance. piM0 ni0 80; / 2, 204; sya0 1, 2, 1, 14; ka. 50 pavi-sava. dhA* I ( pra+vi+pU ) pana 2y.] 6, 23; utpanna karanA; paidA karanA. To give birth /paveda. dhA. II. (pra+vida-Ni) nivana 2j. nivedana karanA. To request. pavisuittA. sa0 kR0 sUya0 2, 2, 65; / pavedei. nisI0 13, 27; pavisiTha, tri0 (praviziSTa ) bhAga tA dhAre | pavedemi. stha0 2, 1, 11; vizeSatAvA. dasoM adhika vizeSatAe~ rakhane-/payeva. dhA. I. ( pra+veTa ) 5j; Jrg. vAlA. Special; extraordinary. ___ kAMpanA; ghujanA. To shake: to trem. bhaga0 6, 33; rAya0 70 ble. pavisiya. vi0 ( pravezita ) ma.62 mA pavevaMti. pAyA. 1, 6, 2, 13, resuM. mItara praveza kiyAmA. (onelenter-| poSiya. tri0 ( pravepita ) pAyamAna thayesa; ing inside. prava0 753; yulA kaMpita; uddhelita; dhujA-yasthara pavisiyaMgI. strI. ( pravezitAMgI) lA kaoNpAhumA (one) trembling; quak. aMgamA yatAnI praveza che tevI khI. vaha ing. paha0 1, 1; bhaga0 6, 33; strI jisake aMga-zarIra-meM devatA-praveza-vAsa hai. -aMgamaMga. tri. ( -aGgopAGga ) nAM A womau haunted by a god. aMgopAMga dhruva te. vaha jisake aMganAyA0 1; pratyaMga kampita ho cuke haiM. One whose pavItra. vi0 ( pravIjita ) pIyu. paMkhA limbs and minor limbs have kiyA huA; pavana DulAyAhuA. Fanned. trembled. bhaga0, 33: aova0 31; bhaga0 6, 33; | pavesa. puM0 ( praveza ) praveza 42. praveza pavINa. vi. ( pravINa ) yatu2; muddhimAna | kAnA. Entering. grova0 40; nAyA0 catura; buddhimAn. Clever; proficient. su0 16: bhA. 1. 6; 2, 1-5, veya. 1, ca. 1, 375; 10; pagaha. 2, 3, su0 ca. 1, 37, pavINayA. strI. (pravINatA ) yaturA4. caturAI; jaM0 10 paMcA0 5, 21; 8, 16: dakSatA. Proficiency: skiifulness. | pavesa tri0 ( pravezaka) praveza 42nAra. su. ca08, 301: pravezakA dAkhila honevAlA. (one) Who paDha. tri. (pratryUDa) nIlu. nikalAhuA. | enters. bhaga0 20, 10; Coming out. bhaga0 15, 1; ja0 50 | pavesaNaga. puM0 ( pravezanaka ) praveza 42vI. praveza karanA. Entering. bhaga0 20, 10; paveDya. tri. (pravedita ) yAsa nivahana pavesaNaya-a. puM0 ( pravezanaka ) pradeza 2 21; zivasa. jatAyA huA; nivedita; darzita; te. praveza karanekA kArya-vidhi. Entrance. vijJApita Notified; pointed out; | bhaga08, 1: 6, 32; 13, 4; said. bhaga 1, 3, 2 6; utta0 2, 1; pavesaNayA. strI. ( pravezana ) prathama praveza; 46; 13, 13; 26, 4, 26, 1; dasa0 4; utpatti. prathama praveza; utpatti. The first pAyA0 1, 1, 1, 10, 1, 1, 2, 15; | entrance; origin. ka0 10 1, 41; Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pava.] ( 537 ) pavya. na. ( parva ) isa ze20 mAhinI 3. J pampajjA. sI. ( prakrayA ) kSA; aoral. bAMsa, Ikha mAdIkI gAMTha. Knot of a dIkSA prAjyA. Cousecration; enterbamboo, sugarcane etc. bhaga. __ing a religious order. utta* , 5, 7, 22, 6; panna0 1; (2) tayAranA 6; ThA. 4, 4; su. va. 15, 85; vize. hoyasa. parva tyauhArakA dina. A festi 7; piM. ni0 505, nAyA* 3; 14; 16; val day. piM0 ni0 503; (3) pakSa; bhaga0 3, 1; 15, 1; nadI0 50; bhata. 5mavAyu. pakSa; parakvAi. A fortnight. 8; 25 paMcA0 10, 36; 17, 26; sU0 50 10; jaM. 50 5, 117, 7, | pavvaNI. strI0 (pANI) patithI. patithi. 151, (4) 52051; pArnu parva. pAnIkA ____ A festival day. nAyA* 1; 2; bhA0 parva. A watering place. pAyA. 2, 6, 33; 2, 2, 80; (5) parvatanI bhesA . parvata pavvata puM0 (parvata) parvata; pahA. parvata, bhukara; mekhalA. The saddle of a moun- __ pahADa, A mountain. aNujo* 127; tain. sUya0 1, 6, 12; (1)ii , dhuMTaya | pamvati. puM0 ( parvatina) zya5nAtanI mAno kore Ano sAMdhA, kuhanI ghuTane Adiko 535. kAzyapa gotrakI zAkhAkA puruSa, A haDiyoMkI saMdhi-joDa. The joints man of the branch of Kasyapa e.g. of elbow, knee etc. ThA0 2, family origin. TA0 7, 1; 3; utta0 2, 3; jIvA0 3, 3; (7) mAM- pavyaya. dhA. I. ( pra+praj) hakSA sevA. dIkSA pital aal. A portion of a lenA. To enter into a religious finger. mogha0 ni0 489; viro0 3487; order. papAya. tri0 ( prabajita ) HaoryA-dIkSA pandhayAmi. nAyA0 1; 5; 8; 12; 19; sIdhena. pravajyA liyA huA; gRhIta pravrajyA. bhaga. 13, 6; 16, 5, 18, 2; nAyA0 dha An ascetic; (one ) who is turned a recluse. mova0 14; utta. pavyayAmo. bhaga0 18, 2; mAyA0 5,8; 16; 10, 26, nAyA0 1, 2, 3, 5, 7, pavvaejA. ThA0 2, 1; 8, 6; 10, 11, 14, 15, 16, 18, 16%) pabvayAhi. nAyA0 5; 12; 16; pandhayaha, nAyA0 58; 16 nAyA. gha. 10; sama. 16; aNujo0 130, papadAhiti. bhavi0 bhaga0 15, 1; bhaga0 3, 1, 7, 10, 13, 6, dasa0 4, 18; 6, 16; 6, 3, 12; uvA0 1, 12; panyAssasi. bhavi0 nAyA0 1; 2; 7, 210; saya0 1, 1, 1, 16; pabAhisi. bhaga06, 33; padhaMga. puM0 ( pIga ) maTAra liyAj pAca pavvahassAmi. nAyA0 1; 16; pabahassAmo. mova0 27; mAyA0 12; vize5. aThAraha vidravAlA vAdya vizeSa. A musical instrument with 18 pavyaya. saM. kR. bhaga0 3, 1; holes. ja. pa. pavAttae. he. kR. prova0 40; nAyA. 1; pandhaga. pu. ( parvaga-ka ) vANI vanaspati. 5, 12, 14; 16; bhaga0 2, 1; Hetent parfa. A knotty vegeta 3, 1; 6, 33, 11, 6; 15, 1; tion, bhaga0 7,6; 21,6; jIvA0 13 18, 7, sUya0 2, 7, 10; vivA. panna0 1; rAya. 84% 1; aMta. 5, 1; dasA0 8,1; Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavyaya. ] ( 538 ) pavyayaMta va. kR. utta0.6, 5; nAyA0 5, panyAve. pre0 bhaga0 2, 1, 18, 2: nAyA 0 1; nAyA0 gha0 nisI0 1, 33; panyAvejja pre0 bhaga0 6, 31; pavvAveha nAyA0 8; pancAveittA. pre0 saM. kR. bhaga06, 33; pavvAviDaM. pre0 bhaga0 18, 2; pavvAvittara. pre0 veya0 4, 4 ThA0 2, 1; vava 0 7, 6; pandhAvaMta. nisI0 11, 33; patra- ya. puM0 (parvata) pahADa; DuMgara; parvata. pahAr3a parvata A mountain. jaM0 pa0 2, 33, 3, 41, 5, 114; 6, 125; 7, 140 o0 30; ThA0 2, 3; sama0 7; utta06, 48; sU0 108 nira0 5, 1, nAyA 0 1; 5; 16; bhaga0 1, 8 2, 1-8; 3, 2, 5, 1, 6, 5, 15, 1; 16, 6; dasa0 7, 26: 6, 1, 8 sUya0 2, 2, 8, nisI0 12, 22, su0 ca0 2, 176, jIvA 0 3, 3; jaM0 10 - dhyAuya. tri0 (-bhAyuSka) parvatanA bheTalA AyuSyavANo parvata samAna zrAyuSyavAlA (one ) having an age like a mountain. jaM. pa0 5, 114; udA0 1, 74 8, 253; bhata0 28; ka0 gaM0 7, 16; kampa0 3, 52; ga. na0 ( - agra) paDhAunI Toya. pahAr3akI cauTI. A summit of a mount. dasA 0 6, 1; - dugga. puM0 ( -durga ) parvatano lo; pavata upara Dillo pahAr3I kilA; pahAr3a para banA huA kilA. A mountaiu-stronghold. prava0 1467; - maha. puM0 ( -maha ) parvatana utsava. pArvatIya utsava. A mountain festivity. bhaga06, 33; rAya. puM0 ( - rAja ) parvatanA rAjA merU parvata. meru parvata. The king parvatakA rAjA of the mountains; the Meru mount. jaM0 pa0 7, 140 ; - vidugga. puM0 (-bidurga) parvata samUha parvata samUha. A group of mountains. bhaga0 1, 8 nira0 12, 22; - saMThiya. tri0 (-saMsthita) parvatane AkAre rahela. parvatAkArasthita. Remaining in the form of a mountain. bhaga08, 2 samiya. tri0 ( samika) paryaMta samAna parvata ke samAna. Like a mountain. jaM0 pa0 1, 12; pavyaya. puM0 ( pratrataka ) pratrata:- jIjna vAsuhevanA trI pUrva lavanuM nAbha. pratrataka-dUsare vAsudevake tIsare pUrva bhakkA nAma Name of the 3rd previous life of the 2nd Vasudeva. sama0 5-236; paorAhu. puM0 ( parvarAhu ) sUrya tathA caMdranuM grahaNa unAra me aha sUrya caMdrako prasanevAlA eka graha. A planet which preys upon the sun and moon. bhaga0 12, 6; sU0 pa0 20; ~ pavva6. ghA0 I ( pra + vyatha ) pIDA ujjavavI. pIr3A utpanna karanA. To afflict. pahaMti bhaga0 3 1; papyahejjA. vi0 sU0 1, 14, 6, paoshijjamAraNa. nAyA 0 16; paotrahaNa na0 ( pravyathana ) laya utpanna ho; vyathA 42vI bhaya utpanna karanA; vyathA honA; pIr3ana Causing pain or fear. ova0 40; rAya0 264; paJcahiya. tri0 ( pravyathita ) amana vyathA - pIDA pAmesa hu: khI thayesa. prabalavyathAse pIr3ita; duHkhaprApta. Distressed; troubled. AyA 0 1, 1, 2, 14; 1, 2, 6, 67; sUryanI bAhya pariprissd 'The ex patrA strI0 ( parvA ) 6. sUrya kI bAhya ternal assembly of tho Suu. jaM. pa. 7, 151; jIvA 0 3, 4, [ pacA. For Private Personal Use Only Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavvAiyA. ] [ pasaMsa. paghAiyA. strI0 ( pravAjikA) tapasvinI strI; - paviha. dhA. I. ( *) . pheMkanA. sanyAsaNa. tapasvinI nI; sanyAsinI. A To throw. mun. mu0 ca0 4, 135; pavihiti. bhaga0 16, 1; pabANa. vika (pramlAna) panvihamANa. va. kR0 bhaga0 16, 1; bhAmeyuH / paccIsaga. puM0 ( pazcIsaka ) pAca vizeSa. vAdya sume. kumhalAyAhuA; kucha 2 sUkhAhuyA. viroSa. A kind of musical instruFaded; dried up. aogha0 ni0 448; ment. pagaha 1, 4, pavAta. tri0 ( pramlAna ) tum| "5cyA' za6. pasai. strI. ( prasUti ) yegImA mAya taratuM dekho "paJcAgA'' zabda. Vide 'paJcANa'. bhAna; 5salI. hathelI pramANa. That which aNutta0 3, 1; can be contained in the palm; pavAya. tri0 ( pramlAna ) numA "pavA" | ___ a rib. aNujo0 132; taMDDa0 prava0 518; za6. dekho "paJcANa' zama. Vide 'pacANa' | pasaMga. puM0 ( prasA ) ayasa2; ta. aksara; piM0 ni0 bhA0 44; sandhi. A chance; an opportunity. pancAvaNA. sI. (pratrAjana ) hA mAnI prova. 21; aogha. ni. bhA0 300; piM0ni0 ta. dIkSA denekA kArya. Initiation. ThA0 111; 187; pagaha0 1, 4, paMcA0 3, 16; 6, 50, 8, 15; prAva. 4, 7, 4, 3; kva0 10, 13, 14; prava0 25 - aMtevAsi. tri0 (-antevAsin ) dIkSA pasaMta. tri0 ( prazAnta ) zAMta; pazabhesa. zAnta; a55 523 zizya; hakSita. dikSita ziSya. upazamita. Tranquil; pacified. 010 5, 113; bhova0; aNuno0 130; utta0 34, A cousecrated; disciple. ThA0 4, 26; bhaga0 25, 7; su0 0 3, 2; dasa0 3; kva0 10, 13-14; -ariha. vi. 10, 1, 10; rAya0 35; prava0 125; kappa0 ( -anarha ) hIkSA apavAne yogya nAdi te. dIkSAke lie ayogya vyakti. Not fit 5, 116; -citta. na0 (-cita ) zAMta bhana. zAnta mana. A calm mind. paMcA0 for consecration. prava0 25; 2, 2; -cittamANasa. tri0 (-cittamAnasa) -Ayarizra. puM0 (-prAcArya) kSA jenuM citta ane mana rAga dveSAdidathI zAnta mApanA2 zuru. dIkSA denevAlA guru-prAcArya. thayuM hAya te. rAga SAdise nivRtta cittavAlA. A preceptor who initiates. Jo (one) whose mind is free from 4, 3; kva0 10, 12; love and hatred. sama0 34; -jIvi. padhAviya. tri0 (pravAjita) arya sApekSA tri0 (-jIvin ) zAMtipUrva apanA2. hIkSita gharesa. pravrajyA diyAhuaA; dIkSita. zAntipUrvaka jInevAlA. (one) who lives (one) consecrated. bhaga0 2, 1; peacefully. bhaga. 6, 33; 15, 1; nAyA. 1; nAyA. gha. paMcA0 1., | pasaMdhaNa. na0 ( prasandhana ) satatapaNe pravarta. satata pravartana. Moving or proceedpadhdhAhata vi0 ( pravyAharat ) pra 4rI vyA- ing always. piM. ni. 460; bhyAna mAtai. uttaparItise vyAkhyAna deteSue. -pasaMsa dhA. I. ( pra+zaMsa ) mA 42vAM; Lecturing well. baJcAharamo-10 e0 yu. varNana karanA; kahanA; prazaMsA karanA. To sama0 34; praise; to eulogise. 48; Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parsasara. ] ( 540 ) parsasA saya0 2, 2, 20; nisI 0 31-42; pasaMsaMti. sU0 1, 11, 20; pasaMsaMta. va. kR. sUya0 1, 1, 2, su0 ca0 2, 643, 15, 250 pasaMsa. puM0 ( prazaMsa) bola. lobha. Greed. 11, 23; sU0 1, 2, 2, 26; pasaMsagaNa na0 ( prazaMsana) prazaMsA prazaMsanaH tArIpha - stuti karanekA kArya. logy; praise. isa0 7, 5'5; pasaMsaNijja. tri0 ( prazaMsanIya ) prazaMsA 21 yogya prazaMsanIya; stutya Praiseworthy; laudable. a. mAlu zlAghA. pasaMsA. strI0 ( prazaMsA ) prazaMsA; AdhA. prazaMsA; stuti bakhAna; Praise; eulogy. una0 15, 5 piM0 ni0 117; su0 ca0 1, 377 prava0 647: ubara 0 1, 44; pasaMsi tri0 ( prazaMsita ) mA rela stuti prazaMsita kRtastuti. Praised; eulogised. u0 14, 38 AyA 0 1, 2, 4, 85: 1, 2, 5, 63: sajja. dhA0 1. (pra+sRj ) tatpara rahe zAsana dhanuM tatpara rahanA; udyata rahanA; AsatahonA. To be ready, prompt; to be attached to. pasajjasi. utta0 18, 11, su0 ca0 4, 286: pasajja. saM0 kR0 sU0 2, 6, 309 pasaDha. tri0 ( prazaTha ) za: ati sugyo zaTha; duSTa; atyanta lumbA A knave; a wicked fellow. sUya0 2, 4, 3; (2) nezvarIthA bhejavesuM zaktidvArA nilAyAhuyA. Forcibly obtained. dasa0 5 1, 72; pasagaNa na0 ( prasanna ) bhadyavizeSa madya vizeSa. A soit of wine. vivA0 2; 16: (2) suMdara; svaccha nirmANa sundaraH nAyA 0 ravI te. Fu For Private [ pasaradhAra. svaccha nirmala. Beautiful; clear. praba0 38 pure; pasata. tri0 ( prasakta) prasaMgI prApta mesuM. prasaMgavaza prApta. Come by chance; occurring at an opportunity. jaM0 pa05, 115; vize0 18 sU0 10 20; rAya 0 65; gacchA0 104; gacchA0 pasattha. tri0 ( prazasta ) zreSTa azaMsA vA yogya. RSTa prazaMsanIya stutipAtra. Excellent; praiseworthy. utta0 26, 28, 32, 13; praNujo0 66, prova0 bhaga0 1, 7-6; 3, 1, 6, 1, 6, 31; 11, 11; 24, 1; nAyA 0 1 8 piM0 ni0 56; vize0 507 ; jIvA 0 1 veya0 6, 16; patra0 17; rAya 0 58 sama0 28; uvA 0 7, 206 : bhakta0 18; 31; 68; kampa0 3, 35, 36, 56; jaM. pa0 7, 166, 2, 20; 3, 57; (2) vakSa prazaMsA pAsa prAptaprazaMsA; zrata kIrti; prazaMsita. Praised: eulogised. 127; - kAyamiNaya. puM0 ( - kAyavinaya ) zarIrane svAdhIna rAma te; DAyAnA prazasta vinaya zarIrako apane AdhIna rakhanA; kAyAkA prazasta vinaya Coutrolling the body. bhaga0 25, 7; - diyaha. puM0 (-divasa ) sAro divasa. sArAdina; dinabhara The whole day. paMcA0 7, 20; dohala puM0 ( dohada ) garbhiNIno prazasta manoratha. garmiNIkA prazasta manoratha; dohada; abhilASA. An excellent desideratum. naay|08 - purisa. puM0 ( puruSa ) prazasta - adhyAti pAsa puruSa. prakhyAta vyakti A1 eminent person. gacchA0 127; Personal Use Only pasatthAra. tri0 ( prazasta ) dharma zAstra bhaNa nAra; yA 22. dharmazAstrakA vidyArthI dharma zAstrako padanevAlA. One who studies Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasatthAra. ] [pasava the scriptures. ova0 14, 27 pasara. dhA. I. ( pra+sa ) vistAra pAbho. ThA0 3, 1; vistAra pAnA; phailanA. To extend; pasatyAra. vi. (prazAstR) mukSi thA to expand. zAsana 42nAra; AramArI. buddhibaLa dvArA zAsana pasarara. utta0 28, 22; bhA0 11, ; karanevAlA; kArabhArI. A minister; one patra. 1; who governis by intellectual pasarabattA. bhaga0 11, 6; power. sUya0 2, 1, 13; sama0 30; | pasaraMta. su0 ca0 1, 56; bhaga0 1, 33; pasAreti. pre0 rAya0 80; pasanna. tri0 ( prasanna ) sva nibhasvaccha, pasArie. vi. utta0 1, 16; nirmala; sApha. Clear. (2) pAbhela. pasAreja. vi. bhaga0 14, 15, harSita Pleased. utta0 1, 46; 12, 46; pasArejA. vi. bhaga0 14, 1; 16, 20; piM. ni. bhA0 18: dasa0 6, pasAritu. saM0 kR0 AyA0 1, 8, 1, 22; 66; naMdI0 stha0 26; taMDu0 uvA 08, 240; pasArettae. he0 kR0 bhaga0 16, 1-5; 8; -muha. tri0 (-mukha )2yayuna bhuvAnI. pasAremANa. va. kR. nAyA0 1; bhaga0 16,8; hAsyayukta mu~havAlA. Having a smiling face. su0 ca0 1, 306; pasara. puM0 ( prasara ) prasa2--vistAra. prasAra; vistAra. Expansion. nAyA0 1; gacchA0 pasanmA. sI0 ( prasamA ) me tI mahiza. 66; kaya0 343; madirA-madya vizeSa. A kind of wine. patra. 17; uvA08, 240; pasara. puM0 ( prazara ) sa36 ghAmAvANu 295. pasappaga. tri0 (prasarpaka) zAntaramA nAra; sapheda dhayoMvAlA harigaNa. A white-spottbhusArI 2(2. dezAntaragAmI; pravAsa karane __ed deer. bhaga08, 2; pagaha. 1, 1; panna0 1; jaM0 50 bAlA. A traveller. TA0 4, 4; pasama. thA. I. ( pra+zam ) zAnta puM. zAnta | | pasaria-ya. tri0 ( pramRta ) vistAra pAbhesa; 5sarekha. prAptavistAra; vistRta; phailA hudhA. honA. To be pacified. Expanded; extended. ova. 21; pasamai. prava0 712; nAyA. 1; pagaha0 1, 3: su0 ca0 7, 28; pasamaMta. 20 kR0 prava. 173; jIvA0 3, 3; pasama. pu. ( prazama ) zAMti. zAMti; nistabdhatA. Tranamilitv. calmness bhataH pasava. dhA0 I. ( pra+sU) Jprasava thA. jananA; prasava honA; janma denA. To pasamA. na0 ( prazamana ) 4: zAna 42.. give brith to; to deliver. davAnA; zAnta karanA. Pressing; appeas pasavara. nAyA0 3, iug; pacifying. piM0 ni0 663: pasarvati. jIghA0 3, 3; pasamikkha. saM0 kR0 a0 (prasanInya ) viyA pasavAmi. su. ca0 1, 195; rAne; AsAthIne. vicAra karake AlocanA | pasava. puM0 ( prasava) pattima. utpana honA; karake. Having thought or con-] janma; utpani. Birth: delivery. mAyA. sidered. utta0 14, 11, 1; 2; -kAla. puM0 (-kAla ) prasUtito Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasavaNa. ] samaya prasUtikAla; jannasamaya. The time of delivery or birth. bhaga0 1, 7, pasavaNa na0 ( prasatra ) prasUtiH bha. pramRti; janma; utpatti Delivery; begetting. bhaga0 1, 7; pasAya puM0 ( prasAda ) bhAramAnI: pA. khAnI; kRpA; prasannatA; AzISa Favour; kindness. una0 1, 201 bhaga0 42, 1; trize0 63% 3228 su0 ca0 4, 147; pasAyaNa na0 ( prasAdana ) khuzI ra khuzI karanA. Favouring: propitiating. mu0 ca0 1, 76; pasAraNa. na0 ( prasAraNa ) vistAra khA rUpa diyAH pAMca karmamAMnuM trijuM kara vistAra kiyA; pAMca karmomeMse tIsarA karma. Expanding; spreading: the 3rd of the 5 karmas, ova0 4, 4; vize0 24625 pasAritrya ya. tri0 (prasArita) pasAre IsAveta. pasarA huA; phailAyA huA. Extended; spread bhaga0 14, 1: una0 12, 26 dasa0 4; vize0 1068 rAya 6; jaM0 10 5 121: pasAsemAraNa. va0 kR00 : prazAsamAna = prazAsat ) zAsana calAvavuM; rAjya vyavasthA karo. ( 542 ) zAsana karatA huA rAjya vyavasthA karatA huA. Governing: ruling. zrova0 ja0 pa0 3, 42; pasAha. cA0 I ( pra + sAtha ) pAvana sevayuM (2) sAdhayuM za . pAlana karanA; mevana karanA. (2) sAdhanA, vaza karanA To nourish; to serve; to support; to control. pasAhi. prA0 utta0 13, 13: pasAhittA utta0 18, 42: pasAhemANa. nAyA 0 16; [ pasiDhila. pasAhA. na0 ( prasAdhana ) zRMgAranA sAdhana; vyAbhUSaNa vagaire. zrRMgArake sAdhana. AbhUSaNa Adi. Ornaments: embellishments. bhaga0 11, 11, nAyA0 1: jIvA0 3, 4, rAya0 116; - ghara na0 ( -gRha ) asAra pAravA yAtuM ghara. alaMkAra gRha, zrRMgAragRhakana. A room or place for decorating oneself; a toilet - room. jIvA0 3, 4 saya 136: pasAhaka. tri0 ( prasAdhanaka ) zubhAranaM sthAna. zrRMgAra bhUmi A place of decoration or sexual sports. pagaha0 2, 4; pasAhA. strI0 ( prazAkhA ) zAbhAbhAMthI nImeza zAyAH DAga. zAkhA meMme nikatI zAkhA; DAla; jyAlI. An offshoot. rAya0 155: grova0 pasAhiya. kri0 ( prasAdhita) rela sajAyA huA; alaMkRta. Decorated; adorn ed. utta0 22, 30 mu0 ca0 2 483 sAhiyA. strI0 ( prasAdhikA ) zRMgAra uravAvANI. zRMgAra karanevAlI. A female who looks to the toilet. bhaga0 11, 11; pasiUNa. saM. kR a0 ( prasIdya ) prasanna ghaTane prasanahokara Being pleased. mu0 ca0 1, 83 8 40; For Private pasiDhila na0 ( prazithila ) divAnA vastrA dika majabUta rIte na pakaDavAthI lAgatA doSa; pasinA ghoSo me prAra. paDilehana vAdiko majabUtIsena pakaDe kAraNa laganevAlA doSaH paDilehagA doSa vizeSa. A fault due to not holding tightly the garments to be especially cared for. (2) tri0 zithiya; hIsuM. zithila; TolA. 26, 27 pro0 26; bhaga06, 33: nAyA 0 1 zradha0 ni0 267; pana0 2; Loose; slack. utta0 Personal Use Only Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasiNa.] [ paseNai. pasiNa. puM0 (prazna) pra; savAra. prazna; savAla. animals. nisI0 7, 26; -- jAIna. tri. A question. utta0 18, 31; aova0 ( -jAtIya ) pazu jatinu: vaan|. pazu 16; bhaga0 2, 1-5, 5, 4, 11, 12; jAtikA; bAnarAdi Belonging to the 15, 1, 18, 7; nAyA. 1, 5; nisI. class of anirnals. vaya0 5, 13; 13, 15, naMdI0 54; rAya0 235; prava0 -~-baMgha. puM ( -bandha ) pazu mandhananA hetu. 651; uvA0 6, 174; -apasiNa. puM. pazu bandhanakA hetu The cause of the (-aprazna ) zubha tathA azubha mArane aninal-bondage. utta0 25, 28: temakA naDa nArane he te. zubhAzubha nira0 3, 2; -- bhatta. na0 (-bhakta) 5zune praznake kartA evaM akartA donoMse kahanekA kArya- artha morala pazukA bhojana. Food for kathana. Stating to both who asks animals nisI0 6, 6; -~-vivaji. or does not ask omens. 970 999; tri0 ( -vivarjita ) 51 2kSita. panu vihIna. 651; naMdI0 54; nisI0 13, 1; Devoid of animals. prava0 881; pasiddha. tri. (prasiddha ) naDara, adhyAta. | pasutta. vi0 ( pramuma ) sute. soyA hudhA. prakhyAta; prasiddha; jAhira. Famous; noted. ___Sleeping. nAyA0 16; pagaha0 1.3; piM0 ni0 6; pacA0 3, 16; 32, prava0 | pasuvaha. puM0 ( pazupati ) ziva; maDAva. ziva; zaMkara; mahAdeva. Siva; the god Saipasiddhi. sI0 ( prasiddhi ) prasidi. prasiddhi. kera. su. ca0 2, 10; Fame. (2) zetuM samAdhAna. zaMkAsamAdhAna. | pasUi. strI0 ( prasUti ) prasava: patti, prasava; Clearance of a doubt. viro0 utpatti; janma. Birth; begetting. vize0 2805; prava0 740; paMcA0 4, 48; 1348; paMcA0 13, 4; pasissa. puM0 (praziSya ) ziyana ziya. pasUti. strI0 ( prasUti ) 48 vizeSa mAM ziSyakA ziSya, A disciple of a dis nakha kApavA chatAM cetanAne bhAna na thAya ciple. bhaga0 6, 31; / tI sthitita 8. kuSTa vizeSa jisameM nakhoMka /pasIda. dhA* H. ( pra+kda) prasanna 22; kaTane parabhI cetanAko sphUrti na mile. A rI . prasanna karanA; rijhAnA; khuza karanA. kind of leprosy in which the To please; to propitiate. leper does not feel though his pasApaDa. pre0 utta0 12, 30; uails are cut. piM0 ni0 600; pasAe. vidhi0 utta0 1, 13, 41; pasUya. tri0 ( prasUta ) prasara pAmela; .me. pasIya. prAjJA0 su0 ca. 1, 346; prasUta; janmAhuA. Begotten; born utta pasu. pu. ( pazu ) gAya laMsa kore pazu. gAya 23, 51; agujo0. 134; nAyA0 7, utta0 bhaisa Adi pazu. An aniinal. utta0 3, 14, 2; dasa0 7, 35; bhaga0 11, 11; 18, 6, 5, 6, 46; grova0 16; sasa0 ; | paseNA-ya. puM0 (pramanajit ) aMtastranA aNujo0130; bhaga03, 1;8, 2; 18, 10; 1lA-varganA navamA adhyayananuM nAma. nAyA. 1; 5: dasa0 7, 22; aogha0 ni0 ___ aMtagar3asUtrake 1 le vargaka naveM adhyayanakA nAma. 736 : -jAi. strI0 (-jAti ) navarAnI | Name of the 9th chapter of the na. pazuoMkI jAti. A class of I 1st Varga of Aiitagada Sutra. Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNi. ] (2) aMdhakavRSNuinA putra navamA dAra ke je nemanAtha prabhu pAse dIkSA lai khAra varSa pratramA pALI zetrughna upara eka mAsane saMdhArI nirvAha pAbhyA. aMdhakavRSNi ke putra narve dazAra jinhoMne nemanAtha pabhuse dIkSA le bAraha varSa taka pravajyA pAlI aura zatruMjaya para eka mAsakA saMthArA karake nirvaNapadako pahu~ce. The 9th Dasara, the son of Andhakavrsni, who was consecrated by the lord Neminatha, remained an ascetic for 12 years and fasting o11 Satrunjaya for a mouth attained salvation. aMta0 1, 6; (3) bAramA kulagaranuM nAma. jaM0 10 2, 28; (4) prasenajitU nAme cAlu avasarpiNInA pAMcamA kulakara prasaMmajit nAmaka vartamAna avasaviNIke pAMca kulapAra. The 5th Kulakara named Prasenajit of the current aeon of decrease. sama0 1-226 ; ( 544 ) pasezi strI0 ( prazreNi) upavarga chAtrA 1, bAMyA 2, moyA 3, 4, seA pa uddhAra : lisAna 7, sarANIyA 8, nAvI , navalan2ano zarIra varga upavarga; dIpe, ghAMcI, mocI, gAche, saIsa, lohAra, nAI Adi nau jAtake kArIgara. A class of 9 artisans viz. a dyer; oilman; cobbler; smith; barber. 1: 2; 8; jaM0 10 5, 116; (2) paMktimAMthA nIDalesa paMDita paMkti me nikalI huI paMkti; dUsarI paMkti A row drawing out from another. rAya0 46; pasevaya. puM0 ( pramevaka ) unnamanI athaNI. nAI kI peTI. A barber's bag. triyapasevamanya uraMsilavati dovi tassa nAyA 0 uvA 0 2, 64: "ehAthagAyA " [ pahuMjayA. passa. puM0 ( prazna ) lugyo "parsagu" za6. dekho "parsa zabda Vide 'parsaNa' rAya0 265 For Private passAsa. prazvAsa ) vicche gaMgresa bhArabhA draSTivAda AMganA bhInna vibhAga--sUtrane 21 bhole viccheda prApta bArahaveM draSTivAda aMgake dUsare vibhAgasUtrakA 21 vA bheda. The 21st variety of the 2nd part of the 12th Drstivada which is lost. naMdI0 56; parisa. puM0 ( pAIyaka ) nenAraH bhatijJAna-1 matiajJAna-2 acakSurzana-3 e traNa upayoga zivAya bAkInA nava upayogavALA mati ajJAna, avatu 4. draSTA mati jJAna, darzana Adi ina tIna upayogoM ke atirikta zeSa nau upayogabAlA jIva. An observer; a being with the nine uses excej ting the three viz. Matignana; Matiaguana and Achaksdarsana bha0 30; paha. puM0 ( patha ) raste bhArga rAstA; mArga: patha. A path; a way. ova0 27; 1, 1, 2, 10 6, 2, 10, 32 sUya0 16; nAyA 0 1 3; 15; bhaga0 2, 1; 1, 7, 6, 33; 15, 1; piM0 ni0 51; 200; vivA0 3; nisI0 11, 26, naMdI0 stha0 22; jIvA 3, 3; su0 0 128 panna0 2; 16 uvA 0 4 158 nava 7, 20-21; gacchA 0 48 pahaMkarA. strI0 ( prabhaMkarA pralapharA nAmanI devI. prabhaMkarA nAmaka devI. A goddess named Prabhaiikara nAyA* 608 pahaMjaNa. puM0 ( prabhaJjana ) prasanna nAmanA eka Indra. prabhaMjana nAmaka indra. Indra named Prabhanjana. sama0 32; Personal Use Only Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paikara. ] ( 545 ) pahakara. puM0 ( prakara ) samUha; nthyo samUha; Da. A group; a hort. bhova0 bhaga0 6, 33; nAyA 0 1 parA60 1 3; jaM0 pa0 rAya0 70; 213; kampa0 3, 42; pahaha. tri0 ( prahRTa ) khAnanha pAmesa prApta zrAnandaH prasanna harSita. pleased. nAyA 0 6; jIvA 0 3; paNa dhA0 I. II. ( pra + han) bhArayuM mAranA; hanana karanA. To slay; to kill. pahaNei. dasA. 6, 5; tarahanI aThAraha lipi paharAiyA. strI0 ( patharAjikA ) me sipi; 18 sipibhAMnI . yomeMse eka lipi vizeSa. A kind of character; one of the 18 characters, patra 1; sthAna. Delighted; pahava. puM0 ( prabhava ) utpatti sthAna. utpattiA birth place. su0 ca0 2, 16; patra0 11; pahavIkaraNa. na0 pahA. bhaga0 7, 6; pahaNAhi. mA0 bhaga0 7, 6; pahae. prA0 bhaga0 7, 6; pahaNittara. he. kR. bhaga0 7, 6; pahANaMti. pra0 sU0 1, 4, 2, 2, pahaNiya. tri0 ( prahata ) bhAravAmAM mAveza. mArAhumA; hata. Slain; killed. su0 ca0 1, 43; pahaya. tri0 ( prahRta ) baguvAmAM Avela. hata; mArAhuA. Slain. bhaga0 7, 6; 6; paharA I. (pra+) asAra 21 prahAra karanA. To strike. pahara. A pahariyai. ka0 vA0su0 ca0 10, 56; pahara. puM0 ( prahara ) pahA2. prahara; watch (of 3 hours) su0 ca0 8, 15PS; --3aft. #. ( upari ) bhe mahArathI vadhAre - 52. eka praharase adhika. More than or above a watch. prava0 ; paharaNa na0 ( praharaNa ) vyAyudhaH zastra. prAyudha; zatra. A weapon. bhova0 30, bhaga0 7, 6; nAya|0 2; 8; 16; jIvA0 3, 4; vivA0 2; jaM0 pa0 3, 52, 4, 8 rAya0 130; pra10 1240; - rayaNa na0 ( ratna ) zastra ratna; zretra hathIyAra zre hathiyAra; uttama zatra. The best weapon. bhaga 18, 7 vivA0 3; For Private [ pahAyA prIkaraNa ) manamrane namra nAvanAra. uddhatako vinayI banAnevAlA. One who humbles the rude. vize0 3008; pahasiya. tri0 ( prahasita ) hasesu; khuzI thayeyuM. ha~sA huA; prahasita; prasanna. Delighted; laughed. nAyA * 1 8; bhaga0 11, 11; jIvA 0 3, 3; pahasira. tri0 ( prahasanazIla ) samuo. ha~samukha; hAsyapUrNa Smiling. mu0 ca0 2, 327; 'pahA. ghA0 I. ( pra+hA ) tanuM chor3anA; tajanA; tyAganA. To abondon ; to give up. pahija vi0 utta0 4, 12; pahAya. saM0 kR0 utta0 21, 21; pahA. strI0 ( prathA ) jyAti khyAti; rIti; paddhati. Fame; usage. jaM0 pa0 pahA. strI0 ( prabhA) anti; te Lustre. naMdI0 stha0 10; Personal Use Only kAnti; teja su0 ba0 1, 46; kana0 3, 34; pahANa. na0 ( prahANa ) nAza; hAni nAza; hAni; nukasAna. Destruction; loss. utta0 3, 7; sama0 10; pahANa. tri0 (pradhAna) zreSTa; uttama; mukhya zreSTa uttama; pramukha. Excellent; Chief ; principal . jaM0 pa0 7, 166; o0 14; 16; 40 ThA04, 2; bhaga0 7, 6; 12, 6; vAyA 0 1; vize0 1052; prodha0 ni0 114; naMdI0 stha0 Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahANayara.] ( 546 ) ! pahiyA 38; su0 ca0 1, 288; kappa0 3, 56 | sAtavIM lipi. The 7th character 5, 146 ; paMcA0 2, 36; 4, 6 ; bhatta0 33; of the 18. "kharasAviyA pahArAiyADcatariyA" (2) sAMdhya matAnimata prati; satva, 2012 sama0 18; pana0 1; bhane tamasanI sAmyAvA . sAMkhya matAbhi | pahArittha. bha. ( pradhAritavat ) ghAryu; nizcaya mata prakRti; satva, rajasa tathA tamaskI sAmyA- pro. nizcitakiyA; dRr3ha nirdhAraNa kiyA. A vasthA. The "matter" of the Sai-| thing resolved or decided. khya system of Philosophy; protra. 31, the equal status of Satva, Rajas pahArettha. tri0 ( pradhAritavat ) me 'palAritya' and Tamas. sUya0 1, 1, 3, 6; za6. dekho "pahAristha" zabda. Vide -purisa. puM0 (-puruSa ) zAhizathI "pahAritya." sUya 02, 7, 36 ; "pahAretthagamaNAe" zreSTa. zaurya di guNoseM zreTha. An excellent bhaga0 6, 33, 12, 1; 15, 1; 16, 5; or eminent man. sama0 pa-235; / nAyA0 1, 2, 4, 8;6; 13; 14; 16: pahANyara, tri. ( pradhAnatara ) atyanta zre 16; vivA0 3; jIvA0 3, 4; jaM0 50 atyanta zreSTha-utkRSTa. More excellent; | pahAva. pu. ( prabhAva ) 52|bh; bhAlAbhya. better. vize0 1131; parAkrama; mahAtmya. Prowess%3; greatness. pahANAyA. strI0 (pradhAnatA ) bhusya5j. mukhyatA; | kaya0 2, 27, pradhAnatA; prAmukhya. Eminence; promi.] pahAvipra-ya. tri. ( pradhAkti ) hAusa; haTa nence. aNujo0 131; 3. daur3AhuA. (one) who runs. pahANavaMta vi0 (pradhAnava ) saMyama-samAdhiyAnA. mova. 21; nAyA0 1; pagaha0 1, 3; su0 saMyama samAdhivAlA. One who coucen- ca0 14, 43; trates on self-restrant utta0 21, |pahAsa. puM0 ( prabhAsa ) prabhAsa namanA zrI 21; mahAvIra svAminA agIyAramAM gaNadhara. pahAya. na0 (prabhAta ) prAtaHsa. prAtaHkAla; zrI mahAvIra svAmike prabhAsa nAmaka gyArahave prabhAta; saverA. Morning. mova0 13; TUTER. The 11th Ganadhara mogha0 ni0 10; named Prabhas of the lord pahAyA. strI0 ( prabhAtA ) vanaspati vize5. Mahavira. vize0 1672; naMdI. stha. vanaspati vizeSa. A particular vege- 21; kaya0 8; tation. agutta0 3, 1; pahicha. tri0 ( prahRSTa ) musA thosa. harSita; pahAra. puM0 ( prahAra ) prA2-bhA2; . prahAra, | prasanna. Delighted; pleased. bhaga0 1, mAra, ghAva. A stroke; a blow. nAyA. 1; aova0 10; 26 ; su. 50. 1, 58; 1; 2; 8; pagaha. 1, 1; dasa0 6, 1, 8; pahiya. vi0 ( prathita ) vistAra pAbhesa. vistRta; saMthA. 68; ka. pa. 5, 38; -gADha.] prathita; phailAhuA. Extended; spread. vi0 (-gAha ) prahAra, bhagata dhA. aova0 31; jaM. pa. su. ca0 1, 355; gAr3ha prahAra; majabUta gaharA ghAva. A strong | pahiya. puM0 ( pathika ) bhusA32. pathika; yAtrI; blow or stroke. dasA. 7, 42; / musAphira. A traveller. bhaga0 3, 2; pahArAiyA. strI0 ( prabhAjikA ) 42 sipi- nAyA0 8; 13; piM0 ni0 163; su0 10 bhAMnI sAtamI tipi. aDhAraha lipiyoMmeMse | 2, 406; Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahiya ] [pA pahiya. tri0 ( prahita ) bhAsesuM. bhejAhuprA. piM0 ni0 335; (2) vivAha pachI nyAnA Sent; despatched. nAyA0 8; mApane 32 mosana yAya te; gaurava. vivAhake par3INa. tri0 ( prahIna ) naSTa yeta; hAni bAda kanyAke pitAke ghara honevAlA bhojana, A pAmesa; 2hita. naSTa; hAni pAyAhuA; rahita.. feast given at the house of Destroyed; lost; devoid of. I a father of a girl after her utta0 5, 25, 28, 35; aNujo0 127; marriage. mAyA0 2, 1, 4, 22; ThA0 1, 1; bhaga0 1, 1-9-2; 2, 1; 3, |paheraka. puM0 ( prahelpaka ) mAma25 vizeSa. 9; 5, 6, 7, 10, 6, 32; 11, 10; AbharaNa vizeSa. A kind of orna. nAyA. 1, 5, 16, pi. ni0631; jIvA0] ment. paha0 2, 5, 3, 3; kaya0 4, 88; paheliyA. strI. ( prahelikA ) guta mAyaqj pahu. vi0 (prabhu ) samartha; zaktimAn ; svAbhI. 53. (2) teSAM padha nAvAnI 4aa. gaDha samartha; zaktimAna ; svAmI. Able; power- arthavAlA pacha. (2) gaDhArtha patha racanAkI cAturarAful; lord. jaM. 50 7, 162; ova0 kalA. A ridble; the art of mak. 40; utta0 35, 20; AyA. 1, 1, 7, ing riddles, enigma. bhova0 40; 55; bhaga0 2, 1; nAyA 0 7; 16; pi0 nAyA0 1; ni0 368; 568; viro0 1061; prava0/-ho. pA. I. ( prabhU ) pahAya; saMsA; 807; ka. 50 5, 67; bhatta0 26 ; uvA0 samartha thaj. pahu~cAnA; lambA karanA; samarthahonA. 1, 62; --saMdiTTa. vi0 ( -saMdila) pahiye To reach; to lengthen; to be sepinasvAgIko sauMpIhuI. Handed able. over by a master. prava0 8.7; | paTuppate. bhaga0 14, 7; pahutta. na0 ( prabhutva ) prabhupA samartha pahuppA. vize0 452; su0 ca0 4, 86; prabhutA; samarthatA; svAmitva. Mastery; | pahuvaMti. progha0 ni0 271; lordship; authority. bhatta0 69; paholira. vi0 ( praghurNaka ) nirasAmA gharAtI pahuttaNa. na0 ( prabhutva ) moTApa. mahattA; / 2 vAjI. nazemeM pUra bhAMkhoMvAlA. (one) prabhutA. Supremacy. bhakta0 65; / whose eyes are swimwing padhunaMda. puM0 ( prabhunanda ) zabhA tIrtha:2nA 1sA through intoxication. su. 50 gAdhara-nAma. dasaveM tIrthakarake 1 le gaNavarakA 6, 45: nAma. Name of the Ist Gana | paholettA. saM0 kR0 a0 ( prakSAlya ) pAyA dhara of the 10th Tirthankara, dhodhane. pAnIdvArA dhokara. Washing with prava. 306; water. AyA0 2, 5, 1, 146; paheNa. na0 ( praheNa ) sA; pAvAnI vastu-pA. dhA0 . ( pA) pI. pInA. To saMbadhAna 2 ApakI te. lena; lAyana; khAdya | driuk. padArthIko riztedAroM ke ghara para denA-pahuMcAnA. | pibA. rAya0 240; Sending of eatables to thes piyati. bhaga0 15, 1; nAyA0 2; relatives; a present of food. | pibe. dasa0 5, 1, 84, 5, 2, 36; sUya0 2, 1, 56; pAyA. 1, 2, 5, 86; pArajjA. vi. prAyA0 2, 1, 5, 26; Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA. ] ( 548 ) [ pAukara.. pAhAmo. bha. pAyA0 2, 1, 5, 26; pAINa. vi0 ( prAcIna ) pUrva saMdhI. pibaittA. saM0 kR0 ThA0 3, 2; bhaga0 15, 1; pUrva dizA viSayaka. Oriental. (2) sI0 pAuM. saM0 kR0 prodha. ni. 585: su0 ca0 pUca dizA. pUrva dizA. Eastern direc. _4, 316; tion. 0 50 5, 120; 7, 150; 1, pibittae. he. kR. ova0 38: 10, 4, 72; bhA0 5, 1; 15, 1; pAittae. he. kR. prova0 40; 16, 6; 25, 3: nAyA0 5; jIvA 1; jaM0 pAuM. he. kR0 pAyA. 1, 1, 3, 27, 2, pa0 dasA8 7, 1; rAya0 102;-abhimuha. 1, 3, 15; vi0 ( -abhimukha ) pUrva ziAne sanmu5. .pA. thA. II. ( pA ) pA. pInA : pAna karanA. ] pUrvAbhimukha. Opposing the Fast. To drink. vana0 1, 3, -gAmiNI. strI0 (-gAbhinI) pajjei. pre0 vitrA06: pUrva dizAmA nArI. pUrva dizAkI ora jAne panjeti. bhA0 15, 1; vAlI. Going towards the East. patitA. saM. kR. bhaga0 15, 1; kapa0 5, 107; -jaNavaya. puM0 (-janapada) pAi. vi0 ( pAtin ) 52, bhraSTa nA2. pUrva zi. pUrva deza. The eastern couupatanazIla; aTa honevalA. One who falls | try. bhaga0 15, 1; -bAta. puM0 ( - vAta) or degenerates. paMcA0 5, 20; / pUrva shiaan| parana. pUrvI pavana; pUrabakI khA. pAina. vi0 ( pAyita ) pAvAve. pIahavA; An eastern wind or breeze, cAsI aura durgandhayukta sthitiko prApta. Caused bhA0 15, 1; -vAya. puM0 ( - vAta ) pUrva dizAnI vAyu; 5vana. paurvAtya vAyu; pUrvIhavA. to drink. utta0 16, 66; pAraka. puM0 ( padAti ) 43. paidala An eastern wind. bhA0 3, 7; senA. ThA0 5, 3, 7, 1; pana0 1; Infantry. parA30 1, 3, pAinna. na0 ( prAcInya ) prAthAnya nAma gAtra. | pAINA. strI0 ( prAcInA ) pUrva dizA. pUrva dizA. prAvInya nAmaka gotra. A family-origin East. pAyA0 1, 1, 5, 41; 1, 6, named Prachinya. naMdI. stha0 5, 164; 2, 1, 2, 13, ThA0 2, 2; bhaga0 10, 1; jaM. 10 pAima. vi0 ( pAkya) paravAne yoya. pakAne | pAu. pra. (prAdum ) prAza; pragaTa. prakAza; ke yogya. Fit to be cooked. dasa0 / prakaTa. Light; opeu. aNu jo0 16; 7, 22; nAyA0 1, 13, 14, 16; sUya0 2, 6, pAiyA. strI0 ( pAdikA ) 41. paira; padaH pA~va. | 11; prava0 442; uvA0 2, 63; Foot. veya0 5, 22; /pAukara. dhA. I. ( prAdusU+kR) 2 42; pAI. strI0 (pAtrI) hArnu pAtra; pAtarI. choTA | prasi 42. jAhira karanA; prakaTa karanA. To vartana; laghupAtra. A small pot or reveal; to make famous. bowl. sUya0 2, 2, 81; panna0 1; rAya0 / pAukare. bhU. utta0 18, 24: 116; pAukarissAmi. utta0 18, 1; pAI. strI. ( prAcI) pUrva dizA. pUrva dizA. | pAukare. saM0 kR0 utta0 36, 266; East. dasa0 6, 34; pAukuAvaM va0 kR0 sUya0 2, 6, 11; Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAukaraNa. ] ( 546 ) pAukaraNa. na0 ( prAduSkaraNA ) aTate. prakAzana prakaTana. Revealing; publish - ing. paMcA0 13, 11; pADakara. tri0 ( prAdurakara ) pragaTa 42nAra. prakAzaka, prakaTakartA. A publisher; one who manifests. uta0 25, 32; pAukakhAlaya. na0 ( pAdakSAlaka ) vnyAM gayA pachI paga dhovA paDe te jagyA; pAyakhAnuM. zaucarupa bhAdi sthAna jahA~ jAne para paira dhonA par3e. A privy; any place which will require one to wash his feet by visiting it. bhata0 112; pAugaraNa na0 ( prAzukaraNa ) aMdhArAbhAMthI - navA lAvela mAhAra a~dheremeMse ujele meM lAyAhuA AhAra. A food brought to light from darkness. parAhU0 2, 5, pAugga. tri0 ( prAyogya ) grahaNa karavAne yogya grAhya; grahaNIya; Acceptable; fit to be received. bhaga0 12, 4; 17, 3; nAyA0 8 17; piM0 ni0 163; 166; proSa0 ni0 82; ka0 10 1, 17; 63; 2, 111, 418; pAugga. puM0 (prayoga) araNa; nimitta kAraNa; prayojana; nimitta. A reason; occasion. nAyA 0 1 2; pAuggahaNa na0 ( pAdagrahaNa ) page sAgavu te; vahana paira chUnA vaMdana karanA Touching of feet; salutation. rAya0 226; pAuDa. tri0 ( prAkRta) DhAMDe. DhaMkA huA. Cevered. prAyA0 1, 2, 2, 73; sUya0 1, 2, 2, 22; / pAuyA. dhA0 I ( * ) modavu DhAMDa. bhonA; DhAMkanA. To cover. pAulihi. udA0 1, 62; pANissAmi bhAyA 01, 6, 3, 185, [ pAuyara. pAUNa. saM0 kR0 modha ni0 40; pAuzittA. uvA0 1, 86; pAuppabhA. zrI0 ( prAduH prabhA ) AtaHaNanI aMti, prAtaHkAlIna prabhA The light of the morning. je0 10 3, 68; bhaga0 2, 1; nAyA0 2; dasA0 7, 1; savAra. pAuppabhAya. tri0 ( prAduHprabhAta ) ne pragaTa paNe prabhA dekhAya teve sabhya; prakarUpameM prabhApUrNa samaya; saverA; prabhAta. A morning; when the light is clearly seen. bhova0 13; bhaga0 3, 1, 11, 6; nAyA 0 1 16 rAya0 238; ka0 4, 60; pAunbhavaNA. strI0 ( prAduHbhavana ) agara dhuM. prakaTahonA. Manifestation. bhaga0 3, 1; pAubhAva. puM0 ( prAdurbhAva ) pragaTa thadhuM prakaTa honA. Arising. sama0 34; pAUbhUya. tri0 ( prAdurbhUta ) pragaTa thamesa; hAra nyAve. prakaTita; prAdurbhata; bahAra mAyA huA. Manifested; revealed; arisen bhaga0 2, 5 3, 1, 2, 5, 4; 6, 33; 15, 1; nAyA 0 1 5; 8 6; 13, 16, 16; vivA0 7; dasA0 10, 1; su0 ca0 2, 106 rAya0 224; bhova0 36 ; nira0 1, 1; pAuya. tri0 ( prAkRta ) lapeTe moTesuM. lapeTA huA, mor3hA huA. Wound; covered up. proSa0 ni0 8; pAuyara. puM0 ( prAduSkara ) Ahura nAmano AhArane eka doSa; aMdhArAmAM paDela vastu dIveA pragaTAvI sAdhune ApavAthI sAdhune sAgato ghoSa. prAduSkaraNa nAmaka bhAhAra doSa, a~dherI meM par3I huI vastuko diyA jalAyAkara sAdhuko pradAna karanese sAdhuko lagatA huA doSa. A fault of food named Pradusakarana; a fault incurred For Private Personal Use Only Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAuyA-bhA. ] ( 550 ) [pAusa. by a saint by giving him food pAubhavissA . ja. pa. 2, 38 kept ju the dark after burning pAubavittANaM saM. kR. uvA0 1, 81; a lamp. praka0 572; pAubhavasANa. va. kR. nAyA0 5; ja. pa. pAupA-mA. strI0 ( pAdukA ) 41; yAmI. 5, 195; pAdukA; khaDA. A sandal. 0 50 3, pAubhavaMta. va. kR. su. ca. 1. 70; 43, 5, 115: proSa. 12; 31; 36; | pAulla. na0 ( pAdukA ) pAhu, yAmI pAdukA; bhaga, 2, 1; vivA0 1: piM0 ni0 572; | khaDAU~. A sandal. sUya0 1, 4, 2, 15; nAyA0 gha. kappa0 2, 14; su0 0 2, | pAubagama. puM0 ( pAdapopagama ) pApigamana 637, rAya0 233; saMthAre. pAdoragamana saMyArA. A PadopAuraNa. na0 ( prAvaraNa ) mAna; hupahI; pagamana ( becoming steady vastra. upavana, AcchAdana; . dupaTTA; vatra. A _like a tree) fasting. bhatta06; covering garment; a cloak. 162; prava. 884; utta0 17, 2; aNujo0 21; pi. ni. pAuvagamaNa. na0 (pAdopagamana) kSanI zApAnI bhA0 25; paraha. 2, 5, prava0 500,761 mAphaka niSTa thaI svasthapaNe aDaga rahI (2) se nAmano me sAno 5. eka grAhAra doSa A fault of food. prava0 samAdhi maraNa karavuM te; saMthArAne eka prA2. vRkSa zAkhAvat nizcala ho svasthatApUrvaka 504; -vajjiya. tri. ( varjita ) prAhu acala rahakara samAdhi maraNa; saMthArekA eka prakAra. 04265 nAmanA pathI 2pita. prAdukaraNa doSa Meeting death by concentrase rahita-mukta. Free from the fault tion remaining motionless like named Praduskarana. prava0 504; a tree: A form of Santhara pAur-esa. dhA0 I. (prAdura+esa) zodha 42vI. (austerity). bhaga0 2, 1; ThA0 2, 4; zodha karanA; khoja karanA. To search; satthA0 65; sama0 17, to find out. pAuresae. vidhi0 prAyA0 1, 8, 7, 17; pAuvadAiyA. mI pAdyopadAyikA ). ) 5 // pAuvadAI. mA pAdyopadAtrI ) pAura-bhava. dhA* I. ( prAduH+bhU ) pragaTa yu. dhAvAnuM pArI ApanA hAsI. paira dhonekA prakaTa honA. To aiise; to become pAnI denevAlI dAsI. A maid giving manifest. pAubbhavada. nAyA0 12; bhaga0 3,1; water for washing the feet. nAyA0 7; pAunbhavati. bhaga0 18, 2; nAyA0 5,8; rAya0 42; jaM. pa. 5, 115; | pAusa. puM0 (prAvRS ) yomAsu; varSAtu. caumAsA; pAubhavAmi. bhaga0 18, 10; nAyA0 8; varSARtu; barasAta. The rainy season. pAumbhavAmo. bhaga0 3, 2; nAyA0 5, jaM0 50 7, 154; a0 6, 1; bhaga0 7, pAubbhavaha. bhA. bhaga0 18, 2; rAya 36; 2; 1, 33; nAyA0 1; 7; ; nira0 5. nAyA0 5, 8; 1; nisI0 10, 45; sU0 50 12; su0 ca. pAubhavitthA. je pa. 5, 115; bhova0 2, 107; 12, 35; -uU. puM0 (-Rtu) 22; nAyA0 1, 5, bhaga0 15, varSAtu; yomAsuM. barasAta; caumAsA. The 1; uvA0 4, 146 ; 6, 165; I rainy season. nAyA0 ; -siri. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAusiya. ] strI0 (zrI) yomAsAnI zolA. varSA Rtuko chavi; barasAtakI khUbI Beauty of the rainy season. nAyA 0 19 pAusiya. tri0 ( prAtivezmika ) paDosI. par3ausI. A neighbour. su0 ca0 2, ( 551 ) 538; pAusiyA. strI0 ( prAdveSikI ) bhatsara khaTTemAthI lAgatI hiyA. matsara irSyAdike kAraNa laganevAlI kriyA. An action incurred by showing jealousy. sama0 5 ThA0 2, 1; patra0 22: bhAva0 4, 7; pAusiyA. strI0 prAvRS ) yo "pAusa" zabda dekho "pAusa " zabda. Vide "pAusa. " nAyA0 1; 6; pAe. bha0 ( prAyam ) dhAzuM urIne bahuta karake; prAya: Generally. vize0 25; pApaNa. a0 ( prAyeA ) dhArIne bahuta karake; prAyazaH Generally. su0 ca0 5, 64 ka0 pa0 2, 66; pADyo. a0 ( prAtaH ) savArane mhe| 2. saverekA prahara. In the morning. sUya0 1, hoSa 7, 13; pAmoara na0 ( prAduSkara ) hIvAno aAza karIne sAdhune AhArAdi ApavAthI lAga zeDa heoSa; soja udgabhabhAMnA sAta diyA jalAkara sAdhuke AhAra denese laganevAlA doSa vizeSa, solaha udgamoMmeMse sAtavA doSa. A fault incurred by giving food to a saint by lighting a lamp; the 7th fault of the 16 Udgamas piM0ni0 62; paMcA0 13, 5, pokaraNa na0 ( prAdukaraNa ) muha kholanA; khulA karanA Exposing vealing. piM0 na0 268, 2. re For Private [ pAkasAsA. pAyoga. tri0 ( prAyogya ) amita; yogya. ucita; yogya Proper; suited. bhaga0 3, 1; viro0 634; pAprovagamaNa na0 ( pAdopagamana) luo "bhAvagamA" zaha dekho "pArakhagamaNa" Vide " pAuvagamaNa bhova0 16; nAyA 0 5; 8; bhaga0 3, 1-2; 12, 7; 25, 7; povagaya. tri0 ( pAdopagata) DATyA cAlyA vinA eka Asane sthira rahevAnI sthitine prApta thayesa. acala - sthira gatiko prApta. Attaining a motionless position. prova0 36; bhaga0 3, 1; nAyA 0 1; kampa 0 6, 51; pAprosiyA strI0 ( prAdveSikI ) dveSa uvAthI sAgatI priyA dveSa karanese laganevAlA doSa. A fault due to showing hatred. bhaga0 1, 8, 3, 3; pAMjali. puM0 ( prAali ) mi. ali sampuTa, khobA. Folding of the palms of a hand. rAya0 74; pAMDukiya. tri0 ( pANDukti ) pAnA raMganuH di. pIleraMgakA phIkA. Pale; yellowish. nAyA 0 1; - mukhI. strI0 ( mukhI ) mujavANI; pAMDurthI phIke mukhavAlA; aisauf. A pale-faced (female). nAyA 0 1; pAMsuliyA strI0 ( pAMsulikA ) pAMsagA; peTanI upara banne bAjue kamAna peThe vaLela hAuddaanii zreNI pasalI; peTake uparI bhAgameM sthita asthitiyoMkI dhanuSAkAra zreNi The rib. aNutta03, 1; pAka. puM0 ( pAka ) pa rAMdhate. pakAnA; rAMdhanA, pAkakArya. Cooking. sUya0 1, 4, 2, 5; pAkasAsaNa. puM0 ( pAkazAsana ) bhAU nAmanA zatrune zAra-4-6 pAka nAmaka zatruko kzameM karanevAlA - indra. Indra, who over Personal Use Only Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlikAyaNa..] ( 552 ) [ pAThIma. - helmed an enemy named Paka. | pAgambhi. tri0 ( pragalbhin ) pA31. dITha; pragapama0 2; lma; sAhasI. grave; sedate; advenpAkhikAyagA. pu. ( pakSikAyama ) zivanI] turous. sUya0 1, 5, 1,5; zAmA. kauzikagotrakI zAkhA. A branch pAgaya. tri. ( prAkRta ) prAcIna; puzatanI. of the Kausika family-origin. prAcIna; purAtana. Ancient; old. (2) (2) tri. te zApAmAM matpanna yamena. sAdhAraNa. sadhAraNa. Ordinary. su0 20 kauzikagotrakI zAkhAmeM utpanna. Born in this 1, 12, 13, 32; -jaNa. puM0 (-jana) branch. ThA0 7, 1; sAdhAraNa manuSya. sAdhAraNa manuSya; prAkRtajana. pAga. puM0 ( pAka ) rAdhag; 555. pakAnA; An ordinary person. go to rAMdhanA: bhojana banAnA. Cooking: pre 13, 32 paring food. jaM. pa. 5, 114; pi0ni0 | pAgasAsaNa. puM0 ( pAkazAsana ) 6. indra. bhA0 36; bhaga0 7, 1; mA0 1, 25; Indra. jaM. 50 5, 115; bhA. 3, 2; pAgA. vi. ( prAkRtika ) sAdhAraNa on kara0 2, 13, pni| bhArAsa. sAdhAraNa prajA vargakA manuSya.pAgasAsaNI. strI0 ( pAkazAsanI ) UM Ordinary; subject. mogha0 ni0 vidhA. indrajAla nAmaka viza. An art of _magic. sya0 2, 2, 27; pAgahi. tri0 ( prakaSi ) pra . pravartaka pAgAra. puM0 ( prAkAra ) 32; feat. koTa; janmadAtA Originator. jaM. 50 kilA; durga. A fort; rampart. ja. pAgaDa. tri0 ( prakaTa ) 25Ta; mukhyu. spaSTa; pa. 7, 158; phA0 2, sU0 50 10; khulA; jAhira. Clear; open; public; rAya0 103; utta0 6, 18; aNujo0 134; overt. ja. pa. 2, 31, 3, 42; mova0 moSa. bhA. 5, 7, 8,6; 13, 6; nAyA* 17; paNha0 2, 5; pi. ni. 288; jaM0 50 18; aMta. 1, 1; nitI0 8, 3, naMdI0 kaba0 3, 43; (2) nI. tIna me stha0 50; jIvA0 3, 3; -tigagaNAsa. 2 zata sahazA pahAyA. btI pu. ( -trikanyAsa) madanI syanA. tIna vizeSa jisakA kArya prakaTa rUpase saMdeza pahu~cAnA kitoM-durgoM kI racanA. An arrangement hai. A particular female messen ___ of three forts. paMcA0 2, 15, ger whose work it is to carry pAgAsa. puM0 (prakAza) za. prakAza; ujelA. openly a message. fio Fo YRE; ____Light. bhaga0 15, 1; pAgaDaNa. na0 ( prakaTana ) 2 4 te. pATha. puM0 (pATha) -sUtranu paryAyavAnya prakaTana; prakAzana. Publication vize0 nAma; bhUsa54. pATha-sUtrakA paryAyavAcaka nAma; 810; naMdI0 18; mUlapATha. Original reading; a pAgaDiya. tri0 ( prakaTita ) 254 yayeda. ____ synonym for Sutra. vize. 1378; prakAzita; spaSTa, Published; clear. | pAThaMtara. na0 ( pAThAntara ) -ta2. pAThAntara. mova0 25, 26; ___Another reading. bhata. 147; pAgaDika. tri0 ( prakarSika ) nA2. mAka- | pAThINa. puM0 ( pAThIna ) me tanu bhA hUM. paka. That which draws. paNha. eka machalI vizeSa. A species of fish. paNha0 1, 13B Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pADa.] [ pADihAripra. pADa dhA. I. ( pATa ) merI nAma pADita tri. ( pAtita ) pAsI nANesa. girAyA pAj. ukher3a DAlanA; girAnA. To root humA; DhAyAhuA. Felled : demolished out; to fell. utta 16, 54; pADAvei. pre0 su0 ca0 13, 66; pADi-ya. tri. (pAtita ) pAsa; Als 421. pADaNa. na0 ( pAtana ) vinAza 23. vinAza girAyA humA; khaMDita Felled : destroyed. karanA. Destroying. piM0 ni0 104; ja. pa. nAyA. 7; vivA0 1; nira0 1, 1; pADiyaMtiya. na0 ( prAtyantika ) malinayanA pADala. vi0 ( pATala ) sAra; rA. lAla; yA2 asAramAnA mIne pra2. cAra prakArake raktavarNa. Red; rosy. (2) na0 rAnA abhinayameMse dUsare prakArakA abhinaya. The gusAsana vRkSa. lAla gulAbakA kSa. A 2nd variety of acting out of red rose-plant. (5) zusAsana sa. four. rAya0 66; jIvA0 3, 4; gulAbakA phUla. A rose-flower. nAyA0 8;6; 16; 17; jIvA0 3, 4; panna0 1; | pADiyaka. tri0 ( pratyeka ) 125 me. pratyeka: taMDu0 jaM0 50 5, 122; nisI0 5, 13; | harAeka. Each one; Severally. prAyA. bhaga0 22, 4; kapa03, 37, (4) mAramA 1. 7, 1, 201; vava0 7. 4: tIrtha, tyakSa. bArahave tIrthakarakA caityakSa pADiyA. zrI. ( pATikA ) uttarIya vastra; sosI. A memorial tree of the 12th | sADI; uttarIya vastra. A Sari; an upper Tirthankara. sama05-243: -puDa garment, bhaga0 15, 1: pu. ( - puTa ) pAnA bAno 5 / . pATalake | pADiva. puM0 ( pratipat ) 57; mema. phalake puTa. A fold of rose flowers. pratipadA: ekapapaDavo. The 1st date nAyA. 17; -samavattA. strI ( vRkSatA ) of a lunar month. ThA0 4, 2; pATapA . pATalajanA. State of a jaM. 10 rose-plant. bhaga0 14. 8: pADivayA. strI0 ( pratipadA ) 5.yo: mema. pAraliputta. na0 ( pATaliputra ) 586 // nAma pratipadA; ekama. The 1st date of a za2. paTanA nAmaka nagara. A city named lunar inonth. bhaga0 12, 6, 15, 1; Pataua. aNujo0 148; bhaga0 14, 8; nAyA0 10; --caMda. puM0 ( candra ) 57vAnA saMsthA0 70; prava. 805: yaMdrabhA. patipacandramA. The moon of pADalasaMDa. na0 ( pATalakhaMDa ) 58sI nAme the 1st date. nAyA0 10; me naga2. pATalIkhaMDa nAmaka nagara. A city named Patalikhanda. vitrA 0 7: / pADihArizra. tri0 (prAtihArika ) sAdhutho amu pADipaka. vi0 (pratyeka ) juluTu; pratye; vakhata rAkhI pAchuM gRhasthane apAya tevuM; hare. bhinna 2, pRthak 2; pratyeka. Indivi pATIyAra. sAdhuke pAsa kucha samayataka rakhe jAne dually; separate: each oue. para punaH gRhasthako diyA jAnevAlA. Auy. nAyA0 16; bhaga0 15, 1; thing again given to a housepADika. vi. ( pratyakaka ) ye; re. holder after being kept with pratyeka harAeka Each one; indivi- a saint for some time. APITO dually. ThA. 1, 1; / 2, 2, 3.66; nAyA0 5, veya0 2, 16; Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pADihara. ] ( 554 ) [ pANa. vatra. 6, 1; nisI0 1, 32; gaya0 226; | pADhava. vi0 ( pArthiva ) vA samma-thA; jyA0 7, 16; 221; patra. 36; khI 52. pRvI viSayaka. pRthvIparakA, pADihera. puM0 na0 ( prAtihArya ) tIrtha: / Earthly; mundane. utta0 3, 13; prabhAva; tIrtha52 mI yA heyatAmA pADhA. strI. ( pADhA ) vanarapati vizeSa. vnazokakSa, puSpaSTa vagere camatkArika ___ spati vizeSa. A species of vegeta. pAya re te. tIkarakA prabhAva; tIrdhakarake | _tion. bhaga. 23, 3: pana0 1; baThaneka sthAna para devatAoM dvArA azoka puSpauMkI | padi. tri0 ( pAThin ) 46 42nAra. pATha karane vRSTirUpa camatkArika kArya. The magestyof aral. A student; a reader. a Tirthankara: the miraculous ogha0 ni0 74 shower of flowers on the seat pADhogrAmAsapaya. na0 (* pRthaktvamAsapada ) of a Tirthankara, by the gods. siddhaseNio ane mANuksaseNiA parigrov0 nAyA 8; bhaga0 12, 8; vize0 3046; karmane cotho bheda ane puTTaseNiA Adi bhatta0 66; prava* 8; pAya parirmanI pAusa me. siddha meNimA pADuziyA. strI0 (prAtItikA ) mAnI 12tunA aura magaNussa saNiyA parikarmakA cauthA bheda Azraya karavAthI lAgatI kriyA-karma- maura puraseNimA Adi pAMca parikamakA pahilA bheda. 55 bahArakI vastukA aAzraya grahaNa karanese The 4th variety of Siddha laganevAlI kriyA-viroSa. A fault in- Senia and Mannussa Senia curred through takiug the Parikarma and the lst of 5 support of external thing; a Parikarmas (a division of karmic bond. ThA0 2, 13 Scriptures) viz. Puttha Senia pADeyavva. vi0 ( pAtayitavya ) 57. girAnA. etc. naMdI0 16: Fel ing. nAyA0 6; pANa. puM0 (prANina ) prANI; 04; sasa. pADha. puM0 ( pATha ) 53; sanyAsa. pATha; gra- prANI; jIva; sattva. A sentient be bhyAsa; sabaka. A lesson. su0 ca0 12, 6; _ing; an animal. pAyA0 1, 1, 2, (2.) me nAma se zi. deza vizeSa. A 15, 1, 6, 2, 184; 1, 6, 4, 162: country so named. bhaga0 15, 1; bhaga 1, 10: 2, 1; 3, 3, 6, 5, 7, 9; -aMtara. na. ( -antara ) tara, 17, 2, 18, 8:25, 2; nAyA0 1; aova0 mAnne 54. pAThAntara; dUsarA pATha. Another 38; aNujo0 147, dasa0 4, 1; 5, 1, reading. bhaga0 1, 1; / 3, 6, 10; 24, 25, utta0 2, 11; sya. pADhaga. tri0 ( pAThaka ) 20nanI vaMzAvA 1, 1, 1, 3; dapA0 6, 2, 7, 1; jIyA. anA2. rAjAkI vaMzAvali kahanevAlA. A 3, 1; pama0 36; -aNukaMpA. strI0 bard; wlio recites the geneo (-anukampA ) apanI yA. jIvoMkI dayA. logy of kings. kappa0 5, 6; Compassion to beings. nAyA. 1; pADhaya, puM0 ( pAThaka ) yApanA2. par3hAnevAlA; 2; bhaga0 7, 6:8, 1; - kamaNa. nA pAThaka A teacher. vivA0 7; bhaga0 11, ( -kramaNa ) prANIne yaravA-havA ta. 11: nAyA0 1; paNha0 1, 3; kapa0 4, 65, prANIkA damana. Overhelming the Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANa.] [pANa. sentient beings. Ava0 4, 2: | pANa. na0 ( pAna ) pANI; peya pArtha; pIvAnI - vaya. puM0 (-kSaya) prANinI nAza. prANi- vastu. pAnI; peya padartha. Water; any yoMkA nAza. Destruction of the sen- drink. prova0 19; bhaga0 2, 1-4-5; tient beings. bhaga0 3, 7; ---jAi. 5, 4, 7, 1; sama0 6; 21; 33; sana0 strI0 ( -jAti ) abhaya kore gAnA | pa. 168; mAyA0 1, 7, 1, 197, 2, prANiyo. pramara Adi jAtike prANI. A class | 11, 170; nAyA0 1, 3, 5; 14; 16; of beings e. g. a bee etc. AyA0 | dasA0 7.1: pi ni0 255: veya0 1. 1, 8, 1, 3; .-rakkha . na. ( ratArtha) 19; 4, 25; kva08, 5; paNha0 1, 1; 04-nA 2kSA mATa. jIva rakSArthI prANIke saM.. su0 ca0 1, 102; dasa0 4, 5 2, 10% rakSaNa ke lie. For the protection, utta0 2, 3, sUya. 1, 1, 4, 11; uvA0 of sentient beings. prava0 511: | 1, 58, 10, 277; kapa0 5, 102; -vaha. puM ( -vadha ) prAzinI DisA. bhata0 154; paMcA0 1, 1 ; 5 28; praka0 prANo hiMsA; jIva kva. Destruction of 22; 586: 636; 6 43: 1426 ; (2) sentient beings. utta. 6, 7; paraha. gatanI panaspati. eka vanaspati vizeSa. A 1, 1; pacA0 1, 7, 10,8: particular vegetation para. 1; pANa. puM0 (prANa ) zvAsApAsa pramANa sa. -gAra. na0 ( -agAra ) (magha) pAvAnu zvAsocchavAsa pramANa kAla. The time sthAna. zarAba pInekA sthAna. A place taken in breathing. (2) 5 5 diya, for drinking. nAyA. 2; -yasapA. traNa bala, zvAsocchavAsa ane AyuSya-e daza strI0 (-eSaNA ) pAna-re vagairenI prArAmAMnA gata me pAMca indriya, tIna bala, jyess|| bhaveSA. jalAdi pAna karanekI eSaNA. zvAsocchavAsa aura Ayunya-ina dasa prANoMmeM se A desire for gett'ng a drink cAhe jaunasA eka prANa. Any of the 10 or water etc. mAyA0 2, 1,11,62, Pranas viz. 5 senses, three ThA 7, 1; piM ni0 61; prava 751; powers, breath and life. bhaga. 5, bhAva 4, 5, -ghariNIyA. strI0 1; 6; 6, 7, nAyA0 2; piM ni. 26; ( gRhiNIkA ) pAnI vyavasthA 52nArI; bhA0 pi. ni. 104; viro0 2256; dasA. 10, 7; su0 50 1, 184; je pa pANI bharanArI sI. pAnI bharanevAlI dAsI. gacchA0 77; kaya0 5, 123; uvA A maid-servant kept for fetch1, 13, 21; (3) yaMtra. caDAla. ing water. bhaga0 11, 11; -puSa. An untouchable. bhatta06;-cA. na ( -puNya ) anupAyo tarasyAne pANI pu0 ( -tyAga ) prANa tyAga 42vA te; ApavAthI thatuM puNya; puNyanA nava prakArabhRtyu. prANatyAga; mRtyu; dehatyAga. Death; bhAnA me. dayApUrvaka tRSita vyaktiko pAnI giving up of the ghost. gaccA061; pilAnese lagatAhunA puNya; nava prakArake puNyoMmeMse -vattiyA. strI0 ( -vRttikA ) pnne| eka. A merit due to supply. nivaDa 42vA te. jIvikAnirvAha; gujaravasara. ing water kindly to a thirsty: Maintenance; subsistence. prava0 one of the nine varieties of 744; gacchA0 56 merits. ThA0 6, 1; -bhoyaNa. na. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAya ] ( bhojana ) pAegI tathA rADa anna jala: AhAra pAnI Food and drink. nAyA 0 5 16: bhaga0 6, 33: veya0 4, 13; dasa0 1, 1, 27 Ava0 4, 5 prava0 645; -- viSpariyAsiyA. strI0 ( - viparyAsikA ) pAna viparyAsa thayo hoya te. pAnIkA viparyAsa. A change of water. Ava0 4, 4; - zAlA. strI0 ( -zAlA ) pAyAruM pAnI rakhanekA sthAna panihArI A ( 556 ) watering-place. nisI0 6, 7 pAyAya na0 ( pAnaka ) pANI; bhAvAMnI pArtha. jala pInekA padArtha. Water; a drink. jaM0 pa0 pAega. na0 ( pAnaka) vagere pIvAnA pArtha. kAMjI Adi pIneke padArtha. A drinkable substance e. g. gruel etc. bhaga0 15, 1; dasa0 5, 1, 53; 10, 1, 8; piM0 ni0 bhA0 37; prava0 1426; kama 0 6, 25; pANaghara. na0 ( pAnagRha ) bhadyazAsA; dhanu pIhU~. zarAbakI dUkAna, madyazAlA. A tavern. nAyA 0 18; pANajaM bhaga. puM0 ( pAnajRmbhaka ) ne sAI, narasuM. batAvanAra deva; abhakAdevanI eka ta jalako acchA yA burA banAnevAlA deva; jaMbhakA devakI eka jAti. A class of Jambhaka gods; a god who makes the water good, or nava bad bhaga0 14, 8 pANata. puM0 ( prANata ) dazabhA devasonu praagRta nAme vimAna; enI sthiti egaNIsa sAgare pamanI che, e devatA sADA mahine zramavAsa se che, bhene bhogaNIsa hara varSa kSudhA bAge che dasaveM devalokakA prANata nAmaka vimAna, isa vimAnakI unnIsa sAgaropamakI hai, yaha devatA sthiti sAr3henava For Private [ pArAbihi. mahinoMse zvAsocchavAsa lete haiM, aura unheM unnIsa hajAra varSA kSudhA lagatI haiM. A celestial abode named Pranata of the 10th Devaloka the life of its gods is for 19 Sagaropamas; these gods breathe once in uine and half months and feel hungry once in 19000 years. sama0 16; pApApiya puM0 ( prAyapriya ) pati; prANayo bahAlI pati; prANapriya. A beloved; a husband. su0 ca0 13, 16; pANaya-pra. puM0 ( prANata ) praNuta nAbhe dazameo devalo. prANata nAmaka dasaveM / devaloka. The 10th paradise named Pranata. vize0 666; prova0 26; bhaga0 3, 1; 15, 1, 18, 7 nAyA0 1; jIvA 0 2 kapa 0 6, 150; prava0 1148; praNujo 0 103: sama0 32; (2) 10 bhI helono 4ndra ( 2 ) sa devalokakA indra utta0 36, 2060 2, 3, bhaga0 24, 21; patra0 1; 2; -- deva. puM0 ( deva ) harAbhA heva - sonA devatA. dasaveM devalokake devatA Gods of the 10th Devaloka (paradise) bhaga0 24, 21; pANaya na0 ( pAnaka ) pAvAnI vastu. peya padArtha. A drink; a potion. praka 212; pANayaga. tri0 ( prANataga ) ANuta hevaso saMbaMdhI. prANata devaloka sambandhI Relating to the Pranata Devaloka paradise ). jaM0 pa0 5, 118 pANavihi. puM0 ( pAnavidhi ) zarIrane anuja ke pratikULa, bhAre ke halakuM, pANI jANavAnI uNA. vaha kA jisake dvArA pAnIko zarIra viSayaka anukUlatA yA pratikUlatA, halakApana yA Personal Use Only Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha. ] bhArI panakA patA calatA haiM. The art by which it can be known whe her the water is suited or unsuited, light or heavy for a body. ova0 40: pANha. strI0 ( upAnahU ) mA jUtI; pAdatrANa. A shoe. bhaga0 prava0 438; dha pANAvAya. puM0 ( prANAtipAta ) AsIna 52 te; va hiMsA. prANihiMsA; jIvahatyA. Injury to beings. utta0 16, 25; ThA0 1, 1, 2, 1; prova0 34; 36; nAyA. 1; 5; 6; 13; 16; bhaga0 1, 6-8, 2, 1; 3, 2; 7, 6; 12, 5 veya0 6, 2; dasA0 2, 12-13-14; dasa0 4; pana0 22; rAya0 221; prava0 36; Ava0 4, 7; -kiriyA. strI0 (-kriyA) AzIno nAza uravAthI lAgatI hiyA. prANIkA nAza karanese laganevAlI kriyA - doSa. A fault due to killing of sentient beings. sana0 5: bhaga0 3, 3 - viramaNa. na0 ( trigaNa ) hiMsAthI nivartakuM te; jIvahiMsAse mukta honA-dUra rahanA. Freedom from injury to beings. (2) 24hiMsA nAme prathama vrata ahiMsA nAmakathana vrata. The 1st vow named Ahi sa (non-injury ). bha0 7, 6; 10 1, 1; pAgAu na0 ( prANAyura ) prANAyu nAbhe bhAramo pUrva; jemAM prANI ane AyuSyanuM varNana che. prANa nAmaka bArahavA~ pUrva- jisameM prANI aura mAyukA varNana hai. The 12th Purva named Pranayu which deals with beings and life. sama0 14; naMdI0 566 pANAtipAta. puM0 ( prANAtipAta ) hiMsA. jIvahiMsA Injury to beings. paMcA0 ( 557 ) paramA 6, 33. For Private [ pANi. 15, 30 - viramaNa na0 ( - viramayA ) hiMsAMnI nivRti jIvahiMsA se nivRtti-virama. Turuing away from injury to beings. paMcA0 15, 305 pANAma. puM0 ( prANa ) nIce zvAsa muGote; niHzvAsa. niHzvAMsa kriyA Exhaling breath. bhaga0 2, 1; pANAmA. strI0 ( praNAmI ) prANAbhizrI ava jyA ke jemAM darekane praNAma karavA e mukhya dharma che, prANAmiko prannajyA jisameM pratyekako praNAma karanA pramukha kartavya mAnAgayA hai. A kind of asceticism in which the chief duty is to salute all. bhaga0 3, 1; pANi. puM0 ( prANina ) AzIvarga. prANIvarga. The animal class. utta0 3, 5 26, 25; nAyA 0 12; 14; sama 30; dasA0 6, 2; su0 ca0 2, 543; gacchA0 strI0 2. ka0 gaM0 1, 44; - dayA. ( - dayA) ANuinI ghyA. prANiyoMpara dayA; jIvadayA Compassion to animals. prava0 749; vaha puM0 ( - vadha ) bhavAnI hiMsA jIvahiMsA. Injury to beings. dasa0 6, 11; su0 ca0 3, 252; prava 0 458 560 661; pANi. puM0 ( pANi ) hAtha. hAtha The hand. ova0 10; 16; sama0 21; utta0 26, 25, nAyA 0 1 5 8; 16; bhaga0 6, 33; 11, 11; 14, 15, 1; 16, 3; dasA0 6 2; kama 0 1, 8, veya0 5, 6; vatra0 6, 43; jaM0 pa0 jIvA 0 3 1; rAya 0 32; - gahaNa na0 ( grahaNa ) pAi vivAha saMs52. pANigrahaNa karanA; vivAhasaMskAra Marrying; marriage ceremony. nAyA 0 14; 16; vivA0 2; - tala na0 (-tala) ithegI. hathelI. The Personal Use Only Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANi. ] palm of a hand sU0 2, 6, 34; -pahimAhi puM0 ( pratimahin ) pAtramA likSA senAra sAdhu; niDalyA. karapAtra meM bhikSA lenevAlA sAdhu; jinakalpI A monk who receives food in the hand; a Jinakalpi. kappa 0 6, 28 - pAda. puM0 ( -pAda ) hAtha para hAtha paira Hands and feet. bhaga0 25, 7 pAya. puM0 ( -pAda ) hAtha ane para hAtha aura pA~va. Hands and feet. nAyA0 16 18; ( sparza ) The touch - nira0 1, 1 - phAsa. puM0 kAthana 25za hAyakA sparza. ( 558 ) of a hand. nAyA0 16 ka0, 43 ( rekhA ) DAthanI reSA. lines on the palm pANi. na0 na0 ( - pAnIya ) pAthI pAnI, jala. Water. nAyA0 1 5 bhaga0 ovt. sa. patra 12, 7, 60 7, 38 (2) tanI pAyI thI ve vanaspati vizeSa pAnImeM utpanna honevAlI eka latA vanaspati vizeSa A water creeper pana0 1 pija. tri0 ( peya ) hetu pAyI thI prA pI zaDe te navA ai nivAna-kulabAvar3I Adi jisakA pAnI prAzI kinAre parahI se pI zarke. A reservoir of water so full that its water can be drunk even from from its bank. -lehA. strI0 hastarekhA. The dasa0 7, 38 pANizra na0 ( pAnIya) pAthI pAnI peya padArtha jala Water. u0 1 41 mata0 46 154 prava0 640 0 77; pANiya na0 ( pAnIya ) sa pAyI. jala; pAnI Water uta0 10 28 nAyA0 1 2 8 13 17 18; bhaga0 15, 1; parAha0 1 3; prava0 1426 udA0 1, 41; - ghariya tri0 ( - gRhika ) pANI pAnAra; [ pAda pAyArAnI vyavasthA 42nA2. pAnI pilAnevAlA; pyAUkI vyavasthA karanevAlA; pAnI mahArAjakA prabandhakartA (one) who supplies water; (one) who looks after a watering-place. "tayAM pANiyacarie jiyastaM evaM bayAsI" nAyA0 12; pAzu 0 ( prANu ) taMdurasta bhAgyasanA zvAsocchvAsa pramANano kALa; saMkhyAnI A valikA pramANano eka kALa vibhAga. svastha puruSaka eka zvAsocchavAsa pramANakA kAla; saMkhyAtIya AvalikA pramAyAkA eka kAlavibhAga. The time taken in breathing by a healthy person; a measure of of time equal to Saikhyati avalika bho 115: pAyaliMga na0 ( prAyosi ) DIDImA dhA vagere sakSma va kIr3I, cIMTIM Adi sUkSma a. Minute insects e.g. worms, anuts etc. 108, 15, pAta. na0 ( pAtra ) pAta bhanna bhAjana; pAtra. A pot; a vessel una06, 8 pro0 131: pAtaga. puM0 ( pAtaka) pAya pApaH duSkRta. Sin. pagar3a0 1, 2, pAtarAsa puM0 ( prAtarAza ) sapAra sIrAbhAsu kalevA saverekA bhojana. A breakfast, sU0 2, 1, 56 pAtAla. puM0 (pAtAla) samudra, samudra, A sea. sUya0 1, 3, 2, 12, pAtI. strI0 (pAtrI) nahArnu pAtra; pyAlo. choTA pAtra pyAlA. A small pot or vessel; a cup. jIvA0 3, 30 pAto. ma0 ( prAtar ) AtA. prabhAta prAtaH kAla. Morn. sU0 10 2 pAda. pu0 (pAda) patra. paira pA~va A foot; a leg nAyA 1 bhaga0 6, 7, 11, 1.1; Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdapITha.. ( 556 ) [pAya-pra. 16, 5, 25, 7; rAya0 32; nira0 4, 1; pAmizciya. saM. kR. nisI0 16, 2: -kesariyA. strI0 (-kezarikA ) puMgalI; | pAmizca. na0 ( prAmityaka ) sAdhune mATe chInu mukhchaupuMja; guccha. A bunch; heap. lai herAvavuM te; uddagamananA 16 doSamAne veya. 5, 35, nayama hAya. sAdhuke liye udhAra lekara vhorAnA: pAdapITha. puM0 (pAdapITha) 5 // rApavAnomAnneha. udgamanakA navA doSa. Distributing paira rakhanekA bAjuTa. A foot-stool. bhaga0 after borrowing for a monk; 15 ; jIvA0 3, 4, the 9th fault of Udgamana. pAduyA. strI0 ( pAdukA ) yAMmI. khaDAU~ grova0 40; ThA06, 1 bhaga0 6, 33; pAdukA. A sandal. rAya0 66; pi. ni. 62; 216, dasA. 2. 7; parAha. pAdoTupaya. na. ( pAdoSTrapada ) dRSTiyA-11 2, '; AyA0 1, 7, 2, 202; dasa0 5, si6 zreNi parizmanA jIne me.. dRSTivAdA. 1, 55, nisI0 14, 2; paMcA0 13. :: ntargata siddha zreNI parikarmakA tIsarA bheda The | pAmukkha. vi0 ( pramukhya ) bhujya; mI . 3rd variety of the Siddha mukhya; agragI; pradhAna. Chief; princi. Sreniparikarma ( a division pal; leader. vivA0 6 ; kaya0 5, 133: of scriptures) coming in | pAmUla. na0 ( pAdamUla ) ya295 sabhI panI Drstivada. sana0 12; 24. pairoMke pAsakI jagahaH caraNatala. A pAdosiya. tri0 ( prAdoSika ) sathAna. save] place near the feet. vize0 3362; kA; pradoSakAlika. Of morning; of bhatta0 17; twilight. ogha0 ni0 658; pAmokkha. tri0 ( pramutrya ) prabhumA bhUmI: pAbhAiya. tri0 (prAbhAtika ) pramAnAnu. agresara pramukha; mukhiyA: agresara. Chief; prabhAtakAlIna. Matutinal. ogha. ni. leader; principal. nAyA 0 .; 8; 16; bhA0 311; ata0 1, 1; nira0 5, 1: sama0 84; bhaga. pAmanna. na0 ( prAmAgaya ) pratyakSA prabhAmA 11, 11: ja. pa. uvA06, 170 hetuM pramA54. pratyakSAdi pramANameM vartamAna | pAya-a. pu0 ( pAda ) 51: 227. paira; caragA; prAmANikatA. Authority residing in pA~va. Feet. pAyA0 1, 1, 2, 16, bhaga0 a mode of proof e. g. direct - 1, 7; '', '4; 8, 3; 18, 8; nAyA 0 1; perception etc. vize0 1466; 2, 4, 5, 6, 8; 15; 16; 11; nisI. pAmara. vi0 ( pAmara ) nIya; tu*7. nIca; tuccha; 7, 26; 11, 11: 16, 24; dasA0 6, kSudra A wretched or mean fellow. 2, 7, 1; kva0 6, 7; 1; 10, 2; dasa. bhaga0 1, 33; -jaNa. puM0 ( -jana ) 4, 8, 45, 6, 2, 17; pi0ni0 505; nIya mANasa. nIca puruSa. A low man. jIvA0 3, 1; su0 ca0 1, 43; pana0 17: bhaga0 6, 13, sU0 pa0 20 je0 pa0 uta0 1, 16; pAmica. dhA* II. ( *) dhAre se nAyA0 dha0 (2) 221- yAnI yoy| te. RgA lenA; udhAra lenekA kArya, To | bhAga-56. caraNa zloka yA gAthAkA caturtha borrow. bhAga-pada. The quarter of a metre. pAmicneha. niyI0 10, 2-3, 16, 2; / aNujo0 128, 146; (3) -2 Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAya-a.] [pAya-bhA. - porana pAyo. palaMga-pATa mAdikA pAyA-paira. The leg of a cot etc. rAya0 61; | 161; -aMguSTha. puM0 ( aMguSTha ) 5gana / gura. pairakA aMgaThA. The toe. nAyA | 8; 16; --aMguliya. puM0 (-aMgulika ) 5ganImamaNIyo. pairakI aMguliyA. Fingers | of the foot. nAyA. 14; -aMDya. na0 (anduka) 5nu paMdhana; 5 mAMdhavAnI sAM . pada bandhana; paira bA~dhinekI jaMjIra. A chain to bind feet. vivA 6; -kaMcaNigrA. strI0 ( kAcanikA ) 55 gho| mATenI sonAnI pAtrI. paira dhone ke lie prayukta sonekA pAtra. A gold vessel for washing the feet. jIvA0 3, 3; -kaMbala. na0 ( kambala ) 552j; paNe paayaane| ma bichaunA: paira tale bichAnekA / kambala. A bed; a blanket spread under feet. utta0 17, 7; -gamaya. puM0 (-gamaka ) pAnA adhikaarvaanne| msaav| Dealing with feet. nisI0 3, 57; - gahaNa na0 (-grahaNa ) pAyapaMdana; nabhA2. padavandana; namaskAra; praNipAta. Saluting: falling at the feet. nAyA. 5, 8: 16; aMta0 3, 8; nira0 1, 1; prava0 524; - cAra. puM0 ( -cAra ) popa yAsayuM te. Going on foot. aNutta0 3, 1; rAya0 226 ; ja0pa0 2, 34; -chiNNaga. na0 ( -chinaka ) 5 - pAnI samana. paira kATanekI sajA. 'The puvishment of cutting of the legs. rAya0 247; -raNeura. na0 (-nUpura) 5mA 52vAna im2. pairameM pahiraneke / jhAMjhariye. Anklets. dasA0 10, 1; -tala. na0 (-tala ) 5garnu tagAyu.] pairakA taluA. The lower surface | of foot. prava. 1388 -bahara. na. / ( - dardara ) 5 rI mAnana yA maa2|| te. paira dvArA japIna para dhabadhaya karanA, Striking the ground with the foot. nAyA0 1; 16 -daharaya. puM. ( -dardaraka ) pAyI capeTA mArA te. paira se dhabadhaba karanekI kriyA. Kicking with a foot. 0 50 5, 121; -paDaNa. na0 ( -patana ) mA 57y; namayu. praNipAta; pairoMmeM par3akara namana karanA. Falling at the feet. vivA0 6; -patta. tri0 ( -prApta ) 5mAM prAta thara. pairoMmeM prApta; pairoM meM pAyAhuA; zaraNAgata. Come resorted to the feet; taken shelter. nAyA0 16; -pAlaMya. puM0 ( pralamba ) sudhI satuM yAsaraza vizeSa; jubhae. paira taka laTakanevAlA gahanA vizeSa. An ornament reaching the foot. nAyA0 1; ---pasAraNa. na. ( -prasAraNa ) 5samA 5 // 42vA te. pairoMko lambe caur3e karanA-phailAnA. Stretchjng the legs. prava. 442, -pITha. na0 ( -pITha ) 'mAne 55 21vAnu sana. bAjuTa; paira rakhanekA zrAsana. A foot stool. sama0 34; nAyA0 1, 16 : bhaga0 11, 11; vivA0 1: rAya0 22, 62 233; nAyA0 dha0 kaya0 2, 14; - reNu. strI0 (reNu ) pAnI yU-224. padaraja; pairakI dhUla. Dust of the foot. nAyA 0 1; -lehaNiyA. strI0 (-lekhanikA ) paga sApha karavAnuM sAdhana vastrano kakaDo. vaira sApha karanekA sAdhana-vastrakA Tukar3A. A towel to wipe the feet. 31140 ni. 26; -vaMda-Na. na0 (-vandana ) pahana-4 sAga. pairanA; pada vandana. Saluting the feet. nAyA 0 1; -vaDiya. tri. ( -patita ) 5gamA 59. pairoMmeM girA Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAya-a.] [ pAyaM huA. Fallen on the feet. nAyA0 cloth to be placed under a 2, 8, 16; vivA0 3; -vihAra. puM0 vessel. propa. ni. 668, prava0 468, ( -vihAra ) paNe vihAra va te. paidala -nijjoga. puM0 ( --niyoMga ) pAtrAMnI vihAra karanA; pAda vivaraNa. Wandering sAmagrI. pAtra sAmagrI. The property on foot. bhaga0 12, 1; nAyA0 5; 13; consisting of vessels. 8140 16; -bIDha. na0 (-pITha ) gumA 668; piM0 ni0 bhA0 26; prava, 468:871; "pAyA" za6. dekho " pAyapITha ". Vide -paDimA. strI0 ( -pratimA ) pAtrAM saMmadhe " pAyapITha". ova0 10; 0 50 3, 43; pratibhA-salila vizeSa. pAtra viSayaka 5, 115; -saMjaya. puM0 ( saMyata ) Aya. pratimA-abhigraha vizeSa. A vow relating bAnI pake pagane pApathI gopavI saMyamamAM to a vessel. ThA0 4, 3; -paDiyA. rAmanAra muni. kavaka samAna pairoMkoM pApame strI0 ( -pratijJA ) pAnI pratijJA. pAtrakI bacAkara saMyama rakhanevAlA muni. A sage pratijJA. A vow of a vessel. nisI0 wbo contracts his feet from 11, 3; -paDilehaNiyA strI0 ( -pratisin like a tortoi e and devotes lekhanikA ) me ta mane yAra mAMgane them to self restraint. dasa0 pAtra ghuyAno vastrano 44. eka baiMta cAra 10, 1, 15; -sAhamma. na0 ( -sAdharmya) aMgulakA pAtra pUMchanekA vastra khagaDa. A piece eka bhAgathI samAnapaNuM eka aMze sa- of cloth of a particular meabhAna dharma. ekAMzameM samAnatA; ekAMzika samAna sure to wipe vessels. ogha0 ni0 dharma. A partial common attri. 664; -paDilehaNI. strI0 (-pratilekhinI ) bute. aNujo0 147; pAtra puMjavAnuM eka upagaraNa kesariA, pAya-a. na0 ( pAtra ) pAtra; pAna2. pAtra orkii. pAtra poMchanekA eka upakaraNa; pUMjaNI. A vessel. prova0 16; 38; vi0ni0 A piece of cloth to wipe a bhA0 46; ogha0 ni0 661; dasa0 6, pot or vessel. prava0 586; -baMdhaNa. 20-26; utta0 6,8; aNujo0 131; na0 (-vandhana ) pAtra mAdhavAnI-rApavAnI prava0 632; kesariyA. strI0 (-kesarikA) ojI. pAtra rakhanekI jholI. A bag pAtrAne dhuvAnI jireii; vastra. pAsko for keeping a vessel. parAha0 2, 5; zuddha karanekA vastra -kharADa A piece of |pAya. a. ( prAyas ) yA parIne. bahuta karake; cloth to wipe ressels aogha* ni0 prAya. Generally. paMcA. 2, 40; 638; prava0 468, -cauttha. tri0 | pAya. puM0 (pAta ) 57j. patana; giranA. ( caturtha ) trANa patra bhane yothu pAtra ___Falling. nAyA0 14; paMcA0 18, 40; dharanA2. tIna vastra aura cauthA pAtra dhAraka. | pAyae. he. kR. a. (patum ) sAvAne. Three garments and the fourth | pIneke lie. To drink. bhaga0 6, 33; vessel-bearer. aAyA0 2,7, 4, 211; | nAyA0 1; AyA0 1, 7, 5, 216; -ThavaNa. na0 ( sthApana ) pAtrAMnI nIya pAyaM. a0 ( prAyas ) 0 rIne. bahuta karake. bhuSAnu me yodhu 45. pAtrake nIce | Generally. utta0 32, 10; piM0ni0 rakhanekA eka caukhuTA kaMpar3A. A square | 443; vize0 84; Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyaM. ] [pAyaya. pAyaM. a. (prAtar ) prAtaHsa. prAtaHkAla; | pAyatta. na0 ( pAdAta ) pti-paayH|| 1242n| saverA. Morning. utta0 12, 36; / samU. paidalamenA samUha. An infantry. pAyaMjalI. puM0 ( prAtaJjali ) patalinu utta. 18, 2, ova0 31; mu0 ca0 manAvara pusta. pataMjalikRta pustaka. A 2, 641; ja0 50 5, 121; 115; book written by Patanjali. -azIya na0 ( -anIka ) pAya: sainya. naMdI0 41; paidala menA. An infantry. ThA0 5, pAyakhajja. tri0 ( pAkakhAdya ) rAdhAna mAnA 1; 7, 1; nAyA0 1; bhaga0 6, 33, 16, yodhya.dhikara-pakAkara khAne yogya. Fit to | 2: rAya 37, aNIyAhivai. puM0 be eaten after cooking. dasa0 | (-anIkAdhipati) pAya sarasoyAdhipati. 7, 32; paidalasenA nAyaka. The commander, pAyacchitta. na0 ( prAyazcitta ) pAna 5vA- | __ leader of an infantry. kapa0 2, tApa; gunhA-aparAdhanI zuddhi mATe TharAvela 20; ja0 50 5, 115 ta5 kore. pApakA pazcAttApa-pAyazcitta; aparAdhaH | pAyapuMcchA na0 ( pAdapronchana ) 5ganI 20 // zuddhi ke lie nirdhArita tapAdi. Repentance sapA- 2019221. parakI dhUla poMchanakA eka or expiation of a sin; any au- rajoharagA A piece of cloth to sterity etc. fixed for the puri- wipe away the dust of the fication of sins or faults. feet. bhaga0 2, 5, 7, 1-7; pAyA ThA0 2, 1; sama0 6; sUya0 2, 2, 55; 1, 2, 5, 8e: 1, 7, 1, 197; dasa0 aova0 11; 20; bhaga0 2, 5, 7, 6; 8, 4: 6, 20, 36veya. 1,37, 5, 35: 6; 6, 33; 25, 7; nAyA0 1; 14: nisI0 2, 1-2, 5, 15; aodha0 ni0 511; nAyA0 dha0 pAha0 1, 2, veya0 4, 25; parAha0 2, 1; rAya0 226; uvA0 1, 58 kva0 1, 37; sU0 pa0 20% dasA0 6, kappa06, 52; 4; 10, 11; mahA0 pa0 31; 247; pAyapuMcchaNaya. na0 (pAdapoMcchAka ) yA suMcha uvA0 7, 160; prava0 22, 272, Ava0 pArnu vastra; 5529. paira poMchanekA vastra. A 1, 5, 4, 67; -karaNa. na0 ( karagA) piece of cloth to wipe the doSanI zuddhi mATe gucce Apela prAyazcitta- | feet. prava0 662; : ta5 vizeSanu 42. doSa vizuddhike lie | | pAyamUla na0 ( pAdamUla ) patanA toTI. prAcArya datta prAyazcitta vidhAna. The per The base of a mountain. bhaga0 formance of expiation shown 3, 2, 15, 1; nAyA 0 1; (2) 5 // pAse; ___by a preceptor. utta0 26, 2; / nubhAM. pairake pAsa. Near the pAyajAla. na0 ( pAdajAla ) yAma295 vize5. feet. sama0 34; veya0 1, 37-36; AbharaNa vizeSa; eka vizeSa prakArakA gahanA. pAyaya. tri0 ( prAkRta ) prAna-sAdhA201. A particular ornament. italo 3, 3; prAkRta-sAdhAraNa. Ordinary; common. pAyaDa. tri0 ( prakaTa ) pragaTa; mugu. prakaTa; spaSTa. nAyA. 1; (2) strI0 prAkRta bhASA; so Overt; open. viro0 2065; piM0 ni0 mApA. lokabhASA; jana sAdhAraNakI bolI. A vernacular; language of the Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyayA. ] ( 563 ) [ pAra people. vize0 3,21; -jaNa, puM0 pAtAla sudhI pahoMcela kaLaza ke jenI uM. (-jana ) sAmAnya 535. sAmAnya vyakti. A DAI vadhAremAM vadhAre eka lAkha jananI common person. nAyA0 1; 7. lavaNasamudameM pAyAhumA pAtAla kalaza; pAyayA. strI. ( prAkRtA ) prAkRta bhASA. prAkRta lavaNasamudrake taliyese pAtAla paryanta pahu~cAmA bhASA. A varuacular. aNujo0 128; kalaza jisakI U~cAI adhikase adhika eka lAkha pAyayA. strI0 ( pAdukA ) yAmI; it. yojanakI hai. A pot of the nether pAdukA; khar3AU~. A sandal bhaga0 15, 1; world which appears in the pAyarAsa. na0 ( prAtarAza ) sIrAmaNI; sA- salt sea; a pot reaching the 2nuM ma. kalevA; saverekA mojana. A nether world from the bottom breakfast. nAyA0 15; AyA0 1, 2, of the salt sea whose depth 5, 6, vivA0 3; rAya0 213; at most is 1 lac yojanas pAyava. puM0 ( pAdapa. pAdai lai:pibatIti ) kSaH | ( yojana=8 miles. ). prova0 21; 83. kSa; jhAr3a; per3a. A tree. aova0 aNujo0 127; jIvA0 3, 4; bhaga0 6, nAyA0 1; bhaga0 3, 2; dasa. 1, 2, 12; ] 31; panna0 2: prava0 376; 1585; (2) su0 ca0 3,80, rAya0 4; jaM. pa0 2, pAtAsAaghAlA. pAtAla loka; adho 31; kapa0 3, 52, 5, 113, 6, 174; loka. The nether world. nAyA. pAyasa. puM0 na0 ( pAyasa ) 2; hudhA . 16; su0 ca0 1, 67; -kalasa. puM0 khIra; dudhakI khIra. A milk pudding. ( -kalaza ) vAsabhudrabhAna pAtAsa zA. aNujo0 147; sUya0 1, 4, 1, 10; lavagAsamudra sthita pAtAla phalaza. A pot of vize0 855; piM0 ni0 206; jIvA 03, 3; | the nether world situated in the salt sea. prava0 64; pAyasIsaga. puM0 ( pAdazIrSaka ) 5, pATa yorenA paayaane| B52 bhAga. palaMga, dara. pAyAvazca. puM0 ( prAjApatya ) inpatya nAme vAjA, AlamArI mAdike pAyoMkA UparI bhAga. | yo| muhata. prAjApatya nAmaka caudahavA muhUrta. The upper portion of the The 14th Muhurta named bore of a bedstead, cupboard __ Prajapatya. sama0 30; ja. pa. 7, 152; etc. jIvA0 3; rAya0 61; 161; pAyAhiNA. strI. ( pradakSiNA ) akSiNa pAyaso. a0 ( prAyazasU ) dha rIne. bahuta | 42vI; yota25 rI Qte. pradakSiNA karake; prAyaH. Generally. pagaha0 1, 1; ] karanA; cAroM ora phiranekI-cakkara lagAjAnekI kriyA. pAyahaMsa. puM0 ( pAdahaMsa ) ye tane sa. I Circumambulation; moving eka haMsa vizeSa. A species of royal round and round. utta0 6, 56; swans. pana0 1; aogha. ni0 703; prava0 513; pAyAra. puM0 ( prAkAra ) sI. kilA. A pAya. puM0 ( pAyu ) gt; apAna praddeza. puTTA; rampart; a fort. nAyA0 5; su0 ca0 apAna pradeza. The hip; the anus. 1, 26; TA0 6, 1; pAyAla. puM0 ( pAtAla ) saNasamudramA A- pAra. dhA* II. ( pAra ) pA2 pAma. pAra 6 pAtAla saza; savasabhudane taayethii| pAnA. To reach the other end. Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAra. ] [ pAradAriya. pArei-ti. nAyA0 8; uvA0 2, 114; aMta. pahu~canevAlA. (one) who reaches the end or highest point. aNujo0 pAreti. nAyA08; 128; aova0 38, sUya0 1, 14, 18; pAredattA. saM0 kR0 nAyA. 1; 13; pAragamaNa. na0 ( pAragamana ) pAra pAma te. pArettae. he. kR0 aMta0 6, 3; pAraMgatatA; snAtakatA. Reaching the pArittae, he. kR. uvA0 2, 116; other end. viro0 13, pAra. puM0 ( pAra ) cha; mata; sial. chora; pAraNa. na0 ( pAraNa ) 6441sAla pUrNa thy| anta; tIra; kinArA. End; extremity; pachI pAte. pAraNA; upavAsAdike samApta bank. bhaga0 7, 7; aova0 17; utta0] ___ honepara anagrahagA. Breaking a fast. 10, 34; sUya0 1, 1, 2, 31; vara. . sUya0 2, 6 28; paha0 2, 3; paMcA0 41: -gaya. tri0 ( gata ) pAra pAbhela. 16, 10; pAra pAyAhuyA. (one) who has reach pAraNaga. na0 ( pAraNaka) mA " pAra" ed the other end. bhA0 2, 1; 5, zabda dekho 'pAraNa ' zabda. Vide 'pAraNa.' 4; 7, 7, 18, 7; ~gAmi. vi. ( gAmina ) aNutta0 3, 1; bhaga0 11, 15, 1%B pAra pAmanA2. pAra pAnevAlA. (one) who nAyA. 13; piM0 ni0 206; prava0 613; goes to the other end. pAyA0 1, khA0 1, 77; 2, 2, 74, pAraMciya. vi0 (pAraM cita ) pArayiya nAme dRzabhu pAraNaya. na0 ( pAraNaka ) mA " pAra" prAyazcitta; sAdhune gRhasthano viSa paherAvI za6. dekho 'pAraNa ' zabda. Vide 'pAraNa.' sabhu mata rAmavo te. pAraMciya nAmaka bhaga0 2, 5, su0 ca0 3, 15; -- vihi. dasavA prAyazcitta; sAdhuko gRhasthake bheSameM eka puM0 ( -vidhi ) 52yAno vidhi. pAraNA niyamita samaya rakhanekA kArya The 10th vidhi; upavAsa chor3anekI vidhi. The proexpiation so named which cedure of breaking a fast. requires an ascetic to remain prava0 1543; for a certain period in the pAraNA. sI0 ( pAraNA ) pratanu pAra prakhaM garb of a householder. ThA0 3, te vratakA chor3anA; pAraNA karanA. Break4, 5, 1; veya0 4, 2; praba0 763; paMcA _ing a fast; releasing a vow. 16, 2; --ariha. na0 ( -arha ) paaii| bhagaH 2, 1; prava0 1531; yi: nAmatA prAyazcitane yogya. pAraMciya nAmaka pArataMta. na0 ( pArataMtrya ) 525 . pAraprAyazcittake yogya. Fit for the expi / tantrya; parataMtratA; parAdhInatA. Dependence. ation named Paranchika. bhaga. | paMcA. 6, 41; 18, 22; pAratta. vi0 (pAratra ) 52so sampandhi. pAraMbha. puM0 (prArabha ) mArama; zaramAta.. | pAralaukika. Related to the other prAraMbha; zaruaAta. Beginning; Com- I world. aogha0 ni0 62, mencement. prava0 1172; pAradAriya. vi0 ( paradArika ) 520ii sevanAra; pAraga. tri. ( pAraga) pA2 pAmanAra; ch| vyabhinyArI parastrI sevI; vyabhicArI. An senA2. pAra pAnevAlA: pAraMgata; chorataka-coTItaka | adulterer. vivA0 3; 6; nAyA0 18. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAra. ] pAraddha. na0 ( prArambha ) bhAgya; nazIma. bhAgya; deva; nasIba Fate; lot; destiny. su0 ca0 1, 25; pAradviya. puM0 ( pAparddhika ) pAzadhI; zIjharI. pArathI; vyAdhA; zikArI. A huuter; a fowler su0 ca0 2, 545 pArambhamANa. va. kR. tri0 ( parAbhUyamAna ) - lava pAto. parAbhava pAtA huA; hAratA huA. Being defeated prova0 36; pAraloya. tri0 ( pAralaukika ) paraso saMdhI. paraloka viSayaka Related to the other world. sama0 30; su0 ca0 4, 67; paMcA0 4, 17; pAraloga. puM0 ( paraloka ) para loDa paraloka paratra. The other world. prava0 1320; pAraya tri0 (pAraMga ) pAragAmI pAragAmI; pAraMgata, sudakSya. (one) who has reached the other side. bhaga0 2, 1 sUya0 1, 2, 2, 6, pAraviu tri0 (pAravit ) bhArayArane lagunAra Adi antako jAnanevAlA; pArajJa. (one ) who knows this and the other end. sUya0 2, 1, 60; pArasa. puM0 ( pArasa ) pArasa nAmano anArya heza. phArasa nAmaka anArya deza. Auon Aryan country named Parasa (Persia). paha0 1, 1 patra0 1; (2) tri. pArasa dezanA rahIza. An inha bitant of that country. prava0 1567; pArasI. strI0 ( pArasI ) pArasa nAmanA a nA dezamAM janmelI dAsI. phArasa nAmaka anArtha dezameM utpanna dAsI. A maid-servant born in Persia. nAyA0 1; nisI0 6 25 ova0 33; bhaga0 6, 33; jaM0 pa0. For Private ) [ pArikri. pArAbho. tri0 (pArAbhoga ) saMsArano pAra bhAunA saMsAra se nistIrNa honevAlA; saMA rakA pAra-anta prApta karAnevAlA. That which will make to cross the world. "pArAbhoyaM posahovavAsaM paravisu. " kabha0 5 127; pArAyaNa na0 ( pArAyaNa ) pAra pAbhavu te. pAraprApti; pArAyaNa. Reaching the other end. viro0 565; pArAvata. puM0 ( pArApata ) pArevA. kabUtara; kyota. A dove. kabha0 4, 60; pArAvaya. puM0 ( pArAvata) bhutara; pArevA. kabUtara; kota. A pigeon; a dove. nAyA 0 1 (2) vRkSa vizeSa vRkSa vizeSa. A kind of tree. jIvA 0 3, 4; pArAsara. puM0 ( pArAzara ) me nAmanAme RSi; ke jeNe pArAzara smRti banAvI che. pArAzara smRti ke praNetA RSi A sage so named who composed the Parasara smrti. sUya0 1, 3, 4, jaM3; ThA0 7, 1; (2) vananuM lanavara. galI pazu. A beast. nAyA0 1; pArigilAyamAgA. tri0 ( pariglAyamAna ) ayara thato; azasta manato. kAyara hotA huA; zithila banatA huA. Becoming a coward or slow. AyA0 1, 7, 3, 206; pArigahiyA. strI0 ( pArigrahiko ) priydddhana-dhAnyAdikanI mamatAthI lAgatI kriyA. parigraha - dhanya dhAnyAdi viSayaka Asakti janya kriyA- doSa. A fault due to an attachment to property. ThA0 2, 1; pAricchija na0 ( pAricchedya ) sonu, hIrAmaNi vagere, parIkSAthI veyAtI vastu. suvarNa, hIrA, mANika Adi, parikSAke bAda becIjAnevAlI Rtu. Any article which is Personal Use Only Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArijANiya. ] [pAriyalla. sold after a scrutiny e. g. dasaroMko duHkhI karanese laganevAlA-karmabaMdha. gold, diamond etc. nAyA0 8; A bondge of karma iucurred 83; 15, __by troubling others. sama0 5; pArijANiya. na0 (pAriyAnika ) nimitta pAritosiya. na0 ( pAritoSika ) nAma. 552 / / 22. phrIr3Artha kAmameM lAyA jAnevAlA puraskAra; inAma. A present. su0 va0 stha. A chariot used in sports. 1, 360; bhaga0 11, 11; | pArittae. he. kR. a. (pArayitum ) pA 42vAne. pArijAya. puM0 ( pArijAta ) pArinata nAmanu pAraNA karaneke lie. To break a hevonu 1-4653kSa. pArijAta nAmaka devaRkSa- | fast. nAyA0 8; bhaga0 12, 1; / kalpavRkSa. A divine tree named | pAritA. saM0 kR. a. (pArayitvA ) pAra paDeParijata. panna0 17; yADIna; puI parIne. pAra pahu~cAkara; samApta pAriTrAvaNiyA. strI. ( pariSThApanikA ) A karake. Having crossed; finished. pesAba vagere zAstrokta vidhipUrvaka paraDavavA- daya0 5, 1,63; nAmA-te pAMyamI samiti. The 5th | pArippava. puM0 ( pAriplava ) me tanupakSI. samiti (carefulness) in regard / eka prakArakA pakSI. A species of to throwing away according birds. paNha0 1, 1; panna0 1; to prescribed rites excreta, |pAriya. tri. ( pArita ) pArekha; samAna saM. urine etc. jaM. pa. 2, 31; sama0 5; | pUrNa kiyAhuA; samApta kiyAhumA. Finished; bhaga0 20, 2; completed. utta0 26, 40; pAriNAmizra. puM0 ( pAriNAmika ) dravyana pari- pAriyaTTiya. puM0 ( parivartita ) parivartita nA NamavuM athavA pariNAmathI nipanna-pariNa- mano doSa; sAdhune mATe gRhastha koi vastu bhilAya; 7 lAyabhAnA se. dravyakI parigAtI- adala badala karI ThIkaThAka tiyAra rAkhI pAriNAmika bhAva; chaH bhAvose eka. The hoya te levAthI sAdhune lAgate eka ahAmaturity of substances or ranA ho5. parivartita nAmaka doSa; sAdhuke nimitta forin of such maturity; one gRhasthane yadi koI vastu pherabadala karake ThIka of the 6 qualities. aNujo0 88; taraha sajAkara tayAra rakhI ho to usake grahaNa 127, karanese sAdhuko caDanevAlA pAhArakA eka doSa. pAriNAmiyA. strI0 ( pAriNAmikI ) 57 A fault named Parivartita; umare utpanna thatI budda; buddhino eka prakAra. a fault related to food incurpakI huI vayama utpanna honevAlI buddhi; buddhikA red by a saint by acceptivg eka bheda. A wisdom produced in anything which has been old age; a sort of intelligence. changed by a householder and bhaga0 17, 2; nira0 1, 1; ThA0 4, 4; kept neatly for being given nAyA0 1; to a saint. prava0 573; pAritAvaNiyA. strI0 (pAritApanikA ) parane du:ma-pAriyalla. na0 ( parivarta ) 18-25no dhezavo. pI3 SunAthI sAgatI hiyA-bhAya. pahiyekA gherA; cakako paridhi. Circuin Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAriyAvaNiyA ] [pAlapra-ya ference or periphery of a "pAravata". utta0 34, 6; pana0 1; rAya. wheel. naMdI0 stha0 5; 52; pagaha. 1, 1; pAriyAvaNiyA. srI0 ( pAritApanikA ) nus|paarevyg. puM0 ( pArAvataka ) gu. 52nA "pAritAliyA' za6. dekho "pAritAvaNiyA: za6. dekho uparakA zabda. Vide above. zabda. Vide "pAritAvaNiyA". bhaga 1, 8; pagaha0 1, 1; 3, 3, ThA0 2, 1; pana0 22; pAla. dhA.II. ( pAl ) paas| 12; paNa pArivAsaNa. na0 ( parivAsana ) vAsI 21. 42; sevaj. pAlana poSaNa karanA; sevana vAbhI rakhanA. Keeping stale food karanA. To nourish; to serve; jIvA0 3; to bring up. pArivAsiya. tri0 ( parivAsita ) pahA 5. pAlei. ThA0 2, 3; nAyA0 1; 7; bhagaH sAranu pahile praharakA. Of the Ist 2, 1; uvA0 1, 70; watch. veya. '", 37, nisI0 11, 40; pAlaMti. aova0 38; jaM0 50 (2.) gata dinana; ga rnu; vAsI. kalakA; pAlayAmi. nAyA0 ; vItahue dinakA; vAsI Stale; yester. pAlehi. A. grova0 32; jIvA0 3, 4; day's. bhaga0 15, 1; nAyA0 1; pArihAriya. tri0 ( pArihArika ) nonA yatA pAlasu. grA0 mu0 ca0 2, 608% bhilA sAdhue tajavI joie te; seja- pAlaittA. saM kR. sama084; utta0 26, 1: tarAmA yo2. vaha jisake gharakI bhikSA nAyA0 1; 8; sAdhukA chor3anA cAhie; sajAtIya Adi. (one) pAlayAhi. jaM. 50 3, 67; whose alus are to be avoid. pAliyA. saM0 kR. utta0 1. 47; vava, ed by a monk; a man of the 6, 37; sanie caste. veya0 2, 12; (2) pAle. saM0 kR0 su0 ca0 1, 327; prAyazcittane yogya; guDagAra. prAyazcittakA pAtra; pAlittA. saM0 kR. nAyA0 1; atat. Fit subject for expiation; pAlemANa. 30 kR0 sama0 78; bhaga0 11, a defaulter. kva0 2, 27; 11; 13, 6, 18, 2 je. pa. pArI. strI. ( pArI ) mAna vizeSa. pAtra 5, 115; nAyA0 5; 14; panna. vizeSa. A particular vessel. jIvA 2; kappa0 2, 13, pAlaMta. va. kR. nAyA0 7; Ava0 1, 4, 6; pArevata. puM0 (pArAvata ) tara; pAreko. pAlijjai. ka. vA0 viro0 106; kabUtara; kayota. A pigeon; a dove. | pAla. tri0 (pAla. pAlapatirakSatIti ) pAsanAra; (2) pArevAnA raMga jevuM khATA rasavALuM 21 42nA2. pAlaka; rakSaka A prote me 51. kapota varNo khaTTe svAdavAlA eka ___ctor. bhaga0 3, 1; phala. A sour fruit having the pAlana-ya. puM0 (pAlaka) zadanA vimAnanA colour of a pigeon. panna0 16: 17; vyavasthA55 32. zakendrake vimAnake vyavasthApaka pAravaya. puM0 ( pArAvata ) gubho "pArevata" | devatA. The managing deity of the za. dekho "pAravata" zabda. Vide] celestial abode of Sakrendra. Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlagA. [pAlI. - bhaga0 16, 1; jaM. 50 5, 118; 116; | pAli. strI0 ( pAli ) taNAva yAni 52tI 115; (2) zanuvibhAna. zakendrakA vimAna. | 51. tAlAba AdikI pAla. The round The celestial abode of Sakren | bank of a pond etc. ata0 3, dra. ThA08, 1; (3) tri0 pAsana 2nA2 / 8; su. ca. 10, 42; jIvA0 3, 4; pAlana karanevAlA. A nourisher; al rAya0 204; protector. pratra. 128% pAlia-ya. puM0 ( pAlita ) me nAmanI meM pAlaMgA. strI0 ( * ) me tanu . vyApArI zrAra. isa nAmakA. eka vyApArI eka prakArakA phala. A kind of fruit. zrAvaka. A merchant layman so uvA0 1, 36; named. utta0 21, 1; (2) tri0 pAtuM; pAlaba. puM0 ( prAlamba ) jAmA paheravAnI mayAve. pAlita; rakSita. Protected; sAMmI bhAgA; juma. galemeM dhAraNa karanekI eka nursed. mahA0 pa0 35; prava0 213; lambI mAlA; sumaranI. A long rosary kapya0 2, 101 to be worn iu the neck. 12. pAlijAtaya. puM0 ( pArijAtaka ) vRkSa vizeSa 12; nAyA0 1; dasA0 10, 1; jIvA0 3, vRkSa vizeSa. A particular tree. 3, 4, rAya0 21; 186; jaM. 10 kayA nAyA. 1; 2, 14; 4, 62; jaM0 50 5, 115 |pAlitta. puM0 ( pAdalipta ) ma ne pAlaka. na0 ( pAlaka ) pahelA sonA mastakanI pIDA maMtrAgathI maTADI dharmAnu dhanu musArI vimAna. pahile devaloka rANI manAta te me sahi. ve indrakA musAphirI vimAna. A travelling sUrijI jinhoMne mahaDa rAjAkI bhastiSka pIDAko ariel car of the Deverdra of bhaSavalase dUra kara use dharmAnurAgI banAyAthA. A the 1st Devaloka prova0 26 Suri (a sage) who converted pAlakA strI0 ( pAlaka ) se nAmanI prasida the king Marunda into a sAkSI vanapati. isa nAmakI eka prasiddha hari lover of religion after curiug vanaspati. A common green vege-] his headache by the power table so named. pana0 1; of charm. piM0 ni0 468; pAlaNA. strI0 ( pAlanA ) 26 // 42vA te; pAliyA. strI0 ( pAlikA ) vanarapati vizeSa pAsanA 42vI te; pAsana. pAlana; rakSaNa. | vanaspati vizeSa. A particular vegeNursing; protection. mahA0pa0 | table. jIvA0 3, 4, 35, paMcA0 11, 7, 5, 4; pAliyA. puM0 ( pArijAta ) pArita vRkSa. pAlaNI. strI0 ( pAlanI) pAsana nA2rI; ___ kalpavRkSa; surataru. The divine tree. 2kSaNa 42nArI; (strI.) pAlikA; rakSiNA. A rAya0 53; uurse; a (female) protector pAliyAtaya. pu. ( pArijAtaka ) gumo "pAsi. paMcA0 7, 30; yAsa" za6. dekho " pAsiyA, zabda" pAlana. na. ( pAlana ) pasana-2kSaNa pAlana; Vide " pAsiyAna." jIvA0 3, 3; rakSaNa. Protection; nursing. vize. | pAlI. strI0 ( pAlI ) pakSyopabha prabhAra 105; / kSa vilA. palyopama pramANa kAla vibhAga, Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlukimiya.] [pAva. A duration of time equal to injury etc; the 4th principle Palyopama (a measure of time . | out of 9. kaya0 1, 1: prAka0 1, 5: utta. 18, 28: (2) mI zvAnA 4-4 | 4, 7, paMcAM0 3, 4: ka: gaM0 1, 15: pANa. pAnI rokanekA bA~dha; pAla An bhana, 62; utta0 28, 14; prova0 34: embankment. pagaha0 2, 4 sama0 1; sUpa0 1, 1, 1, 12: ThA0 1, pAlukimiya. puM0 (pAlukRSika ) 42bhIyA; / 11; nAyA0 2, 4, 13; bhaga0 1, 4, 2, vizeSa. kiraniyA; kRmi vizeSa. A parti. 5, 6, 1: 7, 10; 26, 1: vize0 43H cular kind of worm. nisI0 3, 4; 2006; piM0 ni0 125; dasa0 4, 16; pAva. dhA. I. II. ( prApa) prAta 42; 5, 2, 35, dasA 0 6, 1; vitrA0 1; su0 ca0 2, 186; rAya0 224; uvA0 1, 43; 5. prApta karanA; milAnA. To obtain; prava0 1600; gacchA06; ka. pa. 4,47; to get; to acquire prava0 68; pAvA. aNujo0 146; 150; utta0 32, (3) tri. pI; adhI . pApI; adharmI. 24; nAyA. 1:7; 13; 18; vize0 A sinner; an immoral person. 111; dasa06, 1.17, patra0 2: paNha0 1.1; vitra. 2; (4) azubha. pAvae. prava 647; azubha; abhaMgala. inauspicious. sana. 11; pAveha. nAyA0 7; 10; --aNubhAga. puM0 (-anubhAga ) azubharasa. pArvati. nAyA. 4; 6; 17, 18; protra0 abhaMgalarasa. An inauspicious es. ni0 bhA0 45; viro0 206: sence, taste. sana0 11; -upaesa. pAviti. su0 ca0 7, 188; nAyA0 ; puM0 ( -upadeza ) pApA jAnA Bheza. pAvemi. su0 ca0 5, 7; pApapUrNa kArthakA upadeza. An evil counsel, pAve. vi0 sUya0 2, 5, 12: advice. paMcA0 1, 24; -kamma. na. pAvija. vi. prava0 734; ( -karman ) zubha . azubha karma. A pAvaya. mA0 nAyA. 1; 12; bhaga06, 33; wicked deed. " pAvakAmaM na baMdhai " pAvehI. bhavi0 su. 50 5, 101: isa, 4, 1; nAyA0 4; 16; bhaga0 17, pAvihiti. bhaga. 181: nAyA. 2: 2, 26, 1; 26, 1; Ava0 4, 8; pAvihisi. su. ca 1, 132; --kiriyA. strI0 (-phiyA ) pArI pAvi. saM. kR. vize0 210: su. va. hiyA. pApajanaka kriyA. A sinful deed. 15, 27; nAyA0 18; -koSa. puM0 ( -koSa ) pAvijai. ka. vA. vize0 106: pA5 atithI 115 42va! te. pApaprakRtise kruddha pAva. na0 ( pApa ) azula tyathI dhAtuM / honA. Becoming angry with a azubha karma; pApa; nava tatvamAMnuM cothuM sinful disposition. parAha0 1, 1; tatta; (2) hutya; azubhatya va hiMsAta. -jIvi. tri0 (-jIvin ) 55thI banA2. duSkRtya janya kabaMdha; pApa; nava tatvoMmeMse cauthA | ___pA dvArA jInevAlI. (one) who lires tatva; (2) duSkRtya; azubha kRtya jIva hiMsAdi. by sinning. 30 3, 27; piM0 ni0 67; Sin; a karmic bond due to/ --diTThi. tri0 (-dRSTi ) azubha TivANA; wicked deeds; an evil deed; I ziyAsI. amaMgala inTivAnA; chidrAnveSI. Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAva.] ( 570 ) Evil-eyed; (one) who looks ( -zakuna ) zidhArI pakSI; pApI pakSI. after loop holes. utta0 1, 38 zikArI pakSI; hiMsaka pakSI. A bird of -dhamma. pu. ( -dharma ) sAvadha prey. rAya0 228; -samaNa. puM. Arya. sAkya kArya. A sinful deed. | ( -pramaNa ) kI pApI sAdhu. doSI-pApI sUya. 1, 14, 21; -paDi. strI0 sAdhu. A guilty or sinful ascetic. ( -prakRti ) pAnI 82 prati. pApakI 82 utta0 17, 3; -siyAlaga puM0 (-zRgAlaka) prakRti. The 82 varieties of sins. 5 zIyANIyo. pApI ziyAla. A wicked ka0 "0 5, 17, prava0 50; 1303; jackal. nAyA0 4; -sumaNi. puM0 ---ppaNAsaNa. vi0 (-pranAzana) pApa nAza ( -svapna ) huTa 2varnu. duSTa svapna. An 42nA2. pApako nAza karanevAlA. A des evil dream. nAyA0 1; bhaga0 11. troyer of sins. kaya0 1,1;-pasatta. 11; kAya3, 56; -suya. na0 (-zruta ) puM0 (-prasaka ) 55 rbhamA mAta. adharma pANDInu zAstra. mI pAvaDIkA pApakarmameM mAsaka. Addicted to zAsa. The scripture of an atheist. sinful deed. nAyA0 12; -phala. sama0 26; -hiyaya. na0 ( -hRdaya ) ma0 (-phala ) azula bhanu 35. azubha pApamaya yA huTa anta:295. pApapUrNa karmakA phala. The fruit, result of | hRdaya; duSTAntaHkaraNa. A wicked heart, mind. nAyA06; sinful deeds bhaga0 7, 10; - phalavivAga. puM0 ( -phalavipAka) vipA sUtranA | pAvaMsa. vi0 ( pApIyas ) pApI; pA5 nA2. pApI; pApa karanevAlA. A sinner. ThA04, 4; duHkhavipAka rUpa eka vibhAga-prathama zrata pAvaka. na0 ( pApaka ) azubha tyA pA5. gha. vipAka sUtrakA duHkhavipAkarUpa eka vibhAga azubha kRtya; pApa. A sin; a wicked prathama zrutaskaMdha. A portion of Vipaka deed. utta0 1, 12, Sutra named Dukha Vipaka 1st Sruta Skandha. sama0 55, pAvaga. puM0 ( pAkka ) ani. agni. The (2) pApa janA vipAsa pApa phalakA ___fire. dasa0 6, 33, 8, 22; 6, 1, 6; vivA0 1; mAva0 1, 4, vipAka. The maturity of the pAvaga. na0 ( pApaka ) 54ma; azubhatya. fruit of sins. dasA0 10, 3; pApakarma; azubha kRtya. A sin; a wicked --mukkha. puM0 (-mokSa ) 55thA bhuta _deed. prova0 34; utta0 2, 42, 6,6; yaj. pApa mukta honA. Emancipation 11,8; from sins. mAyA0 1, 2, 2, 75; pAvaNa. tri0 ( pAvana ) pavitra. pavitra; zuddha. logaya. puM0 (-lokaka) namAhi ___Holy. bhova0 35; durgati. narakAdi durgati. Wretched pAvaNa. na0 ( plAvana ) 5245y; nApI g. state e. g. hell etc. sUya0 1, 2, ___ DAladenA. To place; to throw 3, 6; -paTTaNa. tri0 ( -vardhana ) pApanA I away. pi. ni. bhA0 2; hetu; pA5 dhAranA2. pApakA hetu; pApako pAvaNa. na0 ( prApaNa ) bhegava. milAnA; prApta bar3hAnevAlA. The cause or enlarger karanA. Requiring; obtaining. of sins. sa. 8, 37; -sauNa. puM0 nAyA. 18; Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvaNiya ( 571 ) [ pASAra. pAvaNiya. pu. ( prAvavanika ) prayayana vAMyanAra Arenzt. (one) versed in scrip sAyA. pravacana bAMcanevAle prAcArya. A pre- | tures; a preceptor famous in ceptor to read a sermon. naMdI0 / ___an epoch. sama0 34 stha0 42; pAvara. na0 ( prAbara ) bhivANu parela. pAra pAvaya. tri0 ( pApaka ) pA5rU5; nindha; a5. vara: UnI vastra. A hairy or wooly yazavI . pAparUpa; nindAspada; apayazavAlA; garment. (2) ddotte| bhalI. moTA duSkoti. Sinful; censurable; noto. kambala. A thick blanket. mAyA0 rious. mAyA0 1, 6, 4, 163; nAyA0 2, 5, 1, 145; 17; bhaga. 25, 7, pAvaraNa. puM0 ( prAvaraNa ) 17 vizeSa; huho. pAvaya-a. puM0 ( pAvaka ) ani. agni; bhAga. vana vizeSa; dupaTTA. A covering gar. The fire. su0 ca0 1, 36; utta0 | ment. nAyA0 17; 3, 12; pAvasa. tri0 ( prAvardhaka )yomAsAmA mesa. pAvaya. vi0 ( prApaka ) prAsa nA2. prApta caturmAsameM janmAhumA. Born in the karAnevAlA. (one) who causes to rainy season. praNujo0 131%8 acauire. ghize0 1382: pAvA. strI0 ( pApA ) sUrasena zimA prati pAvayaNa. na0 ( pravakna ) sAgama; sipA-ta; | nagarI. surasena dezakI prasiba nagarI. A zAsana. bhAgama; siddhAnta; jainazAsana. Scrip- famous city of the Sarasena tures; a settled principle; country. kApa0 5, 121; .1; The Jain precepts. ThA0 3, 4; (2) pApI sI. pApinI bI. A sinful prova. 16; 34; bhaga0 2, 1-5, 6, 33; I woman. nAyA. 6; 20, 8; nAyA0 3:8; paha0 2, 1: dasA0 | pAvAi. vi0 ( pravAdin ) pA 42nAra; nAhI. 10, 1; nira0 3, 4; rAya0 222; bhAva | vAda karanevAlA; vAdI. A disputant; a 4, 8; uvA0 1, 12, 7, 210; / plaintiff. sUya0 2, 6, 11 (NaM)-aMtara. na0 ( -aMtara ) sidhAnta | pAvAzya. tri0 ( pravAdita )gAusa. bajAyAhumA. sidAnta bacce pAtuM aMtara-32312. do | ____Played upon. sUya0 2, 2, 55; siddhAntoke bIcakA antara. The difference pAvAuya. vi. ( prAvAduka ) vAhI; pA 32nA2; between two Jaina canons. bhaga0 pUrvapakSI. vAdI; vAda karanevAlA; pUrvapakSI. A disputant; a plaintiff. sUya. 1, pAvayaNi. vi0 ( pravacanin ) sita prati- 1, 3, 13, pAna 42nAra; tIrtha:2 gaya2 kore. si- | pAvAuya. tri0 ( prAvAduka ) vA 42nAra; rAhI. khAntake pratipAdaka; tIryakara gaNadhara Adi. The| vAdI; vAda karanevAlA A disputant; a expounder of a jaina canon, I plaintiff. sUya0 1, 12, 1; 2, 2, 75; a Tirthankara, ganad hara etc. | pAvAra. puM0 ( prAvAra ) para vizeSa; dupaTo. bhaga0 20, 8; prava0 648; vastra vizeSa; dupaTTAH A kind of garpAvaNiya. vi0 ( prAkcanika ) bhAgabhavettA; | ment; a turban. dasa0 5, 1, 16; yuza pradhAna sAyArtha. bhAgamavettA;, yugapradhAna | prava0 685, Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvAvallI.] [pAsa. pAcAvallI. strI0 ( pApavalI ) se naamnaa| pAsaMti. bhova. 27; nAyA0 1, 4, 83; 3 . isa nAmakI eka latA. A cree 6; 13, 16 bhaga0 5, 4, 7, per so named. panna. 1; 10; 14, 8, 18, 3; ja. pa. 5. pAviTa, tri0 ( pApiSTha ) pApI. pApI. Sin 112; ful. su0 ca0 7, 303; pAsijjAsi. rAya0 247; pAviya. tri0 ( prApta ) prAsa resa; meNavela. pAsAmi. nAyA* 16; bhaga0 3, 1; 17, prApta kiyAhuaA; milAyAhuA. Obtained; 2; upA0 1,80 acquired. nAyA0 7; ; su0 50 1, pAsemi. bhaga0 11, 11; 3 72; pAsAmo. nAyA0 8; bhaga0 2, 1; 3, 2; pAviyA. strI0 (pApikA ) pApAyalvAmA sI. 5, 8; 15, 1; 18; 7; pApinI-kulTA strI. A sinful woman. pAsae. vi. sya. 1. 2, 1, 13; uta0 13, 16 pAsenja. sa. 8, 12, pAvesa. tri0 ( prAvezya ) AsimAmA pahe. pAsejA. vidhi0 veya0 4, 25; bhaga0 14, 2vA yogya vastra. rAjasabhA AdimeM pahirane 8; rAya0 211; yogya vastra. A garment fit to be pAsau. mA. bhA. 7,6; nAyA. 1; worn in a royal assembly. nAyA. gha0 bhaga0 2, 5, 12, 1; uvA0 1. 10; 2, pAsatu. prA0 rAya0 23; bhA0 2, 1, 3, 2; 116; nAyA0 1, 2 pAsa. mA0 bhAyA0 1, 1, 2, 14; 1, -pAsa. pA. I ( dRz-pazy ) blavu. dekhanA. 6, 3, 195; vava0 1, 37 To see. pAsaha. prA0 rAya0 77; mAyA0 1, 6, 4, passai. pi. ni0 366; 163; parasAmi. dasA. 6, 26; sapa0 30 pAsihiti. bha. bhaga0 15, 1; passa. A. AyA0 1, 6, 4, 163; / pAsihasi. nAyA0 16; passaha. prA0 dasa0 5, 2, 37; pAsi(se)ttA. saM kR. pragujo0 16; 147; passamANa. va. kR. vivA0 1; mova0 27, nAyA. 1, 2, 3, pAsa. dhA0 I. II. ( dRzpazya ) neg; 5; 8; 18; bhaga0 3, 1; 7, 5. dekhanA; avalokana karanA. To see%3; &; jvA0 3, 132, dasA. 6, to look. 2; 10, 3; ThA0 4, 1; rAya. pAsai-ti. prova0 12; bhaga0 2, 1; 3, 21; 43; 1-2; 6; '5, 4; nAyA0 1; 16; pAsaMtittA. bhaga0 3, 1; utta0 32, 106H sUya. 1, 1, 4, pAsaittA. bhaga0 2, 1; 3, 2,7,8-10 6; ThA0 2, 2; vize0 211; patra0 6, 33; nAyA* 1; 2; 5; ; 15: 30; uvA0 1, 74; jaM. pa 14; 16; 5, 115; mAyA0 1, 1, 5, 41; pAsalaM. sa. kR piM0 ni0 416; rAya0 20; pAsitANaM. bhaga0 6, 5, pAsei. cAyA. 7; 14; pAsittae. he. kR. sama0 10; nAyA 10; Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsa.1 ( 573 ) [pAsaDa. bhaga0 7, 7; dasA0 5, 20-21; | mAdi. A follower of the 23rd 24, 25; vivA0 1; rAya0 264H / Lord Parsvanatha. sUya0 2, 7, pAsiuM. he. kR. panna0 1; 5; bhaga0 1, 6; 2, 5, 5, 6, 6, 12; pAsitu. bhata0 38; rAya0 214; -Thi. tri. (-sthita ) pAsapra. dasa0 4,; pAse 2hesa. pAsa rahA humA; samIpasthita. (one) pAsamANa. nAyara0 8; bhaga0 1, 33; 16, | who has remained near. prava0 6 0 pa0 2, 31%3B 642; -sUla. na0 ( -zUla ) 54Arnu pAsaM. vize0 677 za-pI. pasalIkA pIr3A. A pain of pAsaMta. pi. ni0 365; the ribs. bhaga0 3, 7; pAsa. puM0 (pASa ) se nAbhanA deza. isa pAsa. puM0 ( pAza ) pAsI; ma-dhana; zatra nAmakA deza. A country so named. vizeSa. pAza; phandA; zastravizeSa. A net; (2) vi0 te dezamA 2nAra. isa dezakA a noose; a trap. mAyA0 1, 3, 2, nivAsI. An inhabitant of this 111; utta0 4, 2; sUya0 1, 4, 1, 4; country. pana0 1; jIvA03, 4; nAyA01%, -gAha. puM0 (-grAha) pAsa. puM0 ( pArzva ) vIzamA tIrya32nAma. pAzA bAsanA2. pAzaja nAmaka zastra teIsaveM tIrthakarakA nAma. Name of the 23rd dhArI. (one) who goes holding Tirthankara. prava0 264; pAva0 2, a particular weapon (an axe). 4; kya. 6, 149% bhaga0 5, 6, ja0 50 3, 67, -baMdhaNa. na0 (-bandhana) 32, 33, 20, 8, aNujo0 116; sama. pAzamAnusandhAna. pAzala bandhana, A noose 8, 23, 24, utta0 23, 26; sama0 8; or bond of........nAyA. 19; ThA. 2, 4; nAyA. gha. ; nira0 3, 1; | pAsapo. bha. (pArzvatam ) 57; na . (2) pAse; na74-57. pAsameM; nikaTa; paDausameM. pAsa; najadIka; nIkaTa. Near; at hand. Near by in the vicinity or ja. pa. 5, 115, bhaga. 7, 7; nAyA. neighbourhood. " pAseviMi" nAyA0 14; naMdI0 10rAya0 70%; 16; sya. 1, 4, 1, 3; nAyA. 1; 14; | pAsaMgiya. tri0 ( prAsaMgika ) prasaMgopAta. 17; su. ca. 1, 271; utta0 14, 47; | prasaMgopAttaH prasaMgavarA mAyAhumA, prAsaMgika. viro* 1471; (3) 57 pAsuM. A side; | Incidental. viro0 1347; a rib. mAyA* 1, 1, 2, 16; ThA. 2, J pAsaMDa. puM0 ( pASaMDa ) dharmana nAme yAlA 3; jIvA0 3, 1; jaM. 50 5, 114; DhAMga; mithyA darzana. dharmADambara; mithyAdharma-darzana. 117; utta0 27, 5, pi. ni. bhA0 16 Hypocrisy or vain show of ka0 50 1, 40; prava0 543; dasA0 6, | religion; heresy. bhaNujo0 131; 4; mova0 10; 31; bhaga0 12, 6; piM0 utta0 17, 17, jaM. pa. uvA0 1, 44, ni0 582; taMDa. -avadhija. puM0 (2) vi0 pADI; nAsti. pAkhaNDI; nAstika. ( -apatyIya ) 23bhA pAvanAya lagavAntA An atheist; a heretic. ThA0 10; anuyAyI-ziSya-aziSya vagere. 23 vA -stha. puM0 (-stha ) pANI; pumati. pArzvanAtha bhagavAnake anuyAyI-ziSya-praziSya | pAkhaMDI; kumati; duSTa-buddhi. An atheist; Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsaMDi. ] ( 574 ) [pAsavaMNayA a heretic; impious. maga0 3, 1; An ascetic who tells the good 6, 31; nAyA* 8; 15; aNujo0 20; | or evil result of a question; -~-dhamma. puM0 (-dharma ) pAnA mAyAra an arbitrator. sya0 1, 2, 2, 28; viyA2. pAkhaMDIkA bhAcAra vicAra. The nisI0 13, 54; conduct etc. of an unbeliever. | | pAsattha. tri0 ( pAzastha ) pAza-bhaSayamAM jaM050 2, 35, ThA0 10; -bahula. tri0 2nAra sAdhu; sAdhupamAthI patita. pAzabaddha( -bahula ) 5 / 5 ori hAya te. kambaddha rahanevAlA sAdhu; sAdhutvase bhraTa. An vaha sthAna jahA~ pAkhaMDIyoMkI pracuratA ho. A ascetic remaining in karmic place where hereties are __ bondage; one fallen from ascenumerous. jaM0 10 1, 10; ticism. sUya. 1 1, 2, 5, nAyA0 5, pAsaDi. tri0 ( pApaMDina ) moTo mata sAva- 16; nAyA. gha. bhaga0 10, 4; poSaka nA2. duSTa paMtha pravartaka, pAkhaMDI. A heretic. ni0 bhA0 48; paNha0 2, 4, piM0 ni0 143; 221; naMdI* 46; su0 pAsattha. tri0 ( pAstha ) pAsayA; AyAra ca. 8, 54; bhatta0 100; prava0 47; bhraSTa. bhAcAra bhraSTa. Fallen from right pAsaka na. ( pAzaka ) pAzA bAgavAnI . conduct. nisI0 4, 34-35, prava. pAse dAlanekI kaLA. An art of mould- 103, -vihAri. tri0 (-vihArIn ) ___ing a dice. bhova0 40; cAritrathI bhraSTa thavAya tevuM anuSThAna karanAra. pAsaga. na0 ( pAzaka ) sI. phAMsI. A aisA anuSThAna karanA jisase cAritra bhraSTa ho. noose; hatter. nAyA0 14; Doing such a thing wbich pAsaga puM0 ( pazyaka ) srv| tIrtha 2. sarvajJa would spoil the character. tIrthakara. Omniscient; a Tirthan. cAyA0 5; 16, bhaga0 10, 4; nAyA. kara. bhAyA0 1, 2, 3, 81, 1, 3, pAsavaNa. na0 ( prasravaNa ) sadhunIta; bhAta; 3, 121; pezAma. laghuzaMkA; mUtra. Urine. prava. pAsaNa. na0 ( darzana ) zana; hema. darzana; 1510; 640; kapya0 5, 116, 4, 51; aklokta. A sight; a spectacle. bhAva0 4, 7, uvA0 1, 55; sUya0 1, 6, vi0ni08; su0 ca0 2, 60; zrodha. ni. 16; utta0 24, 15; mAyA0 2, 1, 5, 26; 2, 3, 2, 165; sama0 5, ThA0 4, pAsaNayA. strI ( darzana ) 35g; nnebu. dekhanA. 3; bhaga0 2, 1-5, 6, 33, 12, 7, 20, Seeing; noticing. nAyA0 1; panna. 2; nAyA0 1, 2, 5, prodha. ni0 221; 1; 30; rAya. 245: / veva0 1, 16; dasa. 8, 18; pana0 1; pAsaNA. strI. ( darzana ) le te. darzana; pAsavaNayA. strI0 ( * ) gumo "pAsA" praklokana. A sight; a spectacle; za6. dekho " pAsaNA " zabda Vide observation. viro0 555, 822; pAsaNA." bhaga06, 33; pAsaNi-ya. puM0 ( prAnika ) zubhAzubha | pAsavaNApada. na0 ( pazyattApada) panava satranA prabhonA sA henA2 sAdhu. zubhAzubha trIzamA parnu nAma. panavaNA sUtrake tIsaveM praznoMke phalAphalakA kayana karanevAlA sAdhu. padakA nAma. Name of the 3rd pada Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsAIya] ( baadhy of Pannavana Satra bhaga0 -paMttiyA. strI0 ( paDikA ) bhalemonI 16, 7, zreNI. mahaloMkI katAra; prAsAdatreNI. A row pAsAIya. tri0 (prAsAdIya ) bhanane prasanna of palaces. ja. pa. 4, 88; bhaga0 3,7; nA2. manako prasanna karanevAlA. That --vaDisaya. puM0 ( - avataMsaka ) hevatAne which pleases the mind. sama0 2khyAno mahesa. devatAke rahanekA mahala. A 5. 211; nAyA0 5; ; 13; bhaga0 13; palace of a god. ja. pa. 5, 112; 6) rAya0 47; uvA. 1, 7, 113, bhaga0 2,83, 7, 11, 11, 16, pAsANa. puM0 ( pASANa ) 552. patthara. A 6-6; nAyA0 1; 86; 14; 16; vivA0 stone. jIvA0 3, 4, jaM0 50 -ghara. 83; 0 50 na. ( -gRha ) paththara ghara. (2) vanaspati pAsita. vi0 ( pAzita ) pAza-apanA sthAnA. vizeSa. pattyarakA ghara. (2) vanaspati vizeSa. pAza-bhayake sthAna. The places of A stone-house; a species of ____fear. sUya0 1, 1, 2, 7; vegetation nAyA0 3; pAsiya. puM0 ( pAzita ) 32 vizeSa. phala pAsAda. puM0 ( prAsAda ) velI; mahesa. prAsAda; | fata. A particular kind of fruit. mahala. A mansion; a palace.] bhaga0 22, 2; utta. 6, 7, sU0 50 3; rAya. 2; pAsiyavva. tri. ( draSTavya ) nevA yoya. pAsAdIya. tri0 ( prAsAdIya ) yitane prasanna | dekhane yogya. Fit to be seen. kApa. 42nAra. cittako prasanna karanevAlA. That which delights the mind. nAyA* | pAsillaya. tri0 ( pArthika ) 57mAla2 sunAra. 1; 7; bhaga 2, 5, 18, 5, prova0 pArzvabhAgameM sonevAlA. One who sleeps nira0 5, 1; jIvA0 3, 2; pana0 2, sU0 on the sides. dasA0 7, 8; vava. 5, pa0 1; jaM0 pa0 2 21, 18; bhaga0 1, 7, pAsAmigrA. puM0 ( pAzamRga ) ye naamne| me| | pAsutta. tri0 ( prasupta ) sutevA; ghI gaye. yakSa. isa nAmakA eka yakSa. A yaksa soyAhuprA; nidrita. Sleeping. vize0 225; (semi-divine being) so named. pi. ni. 335, 477; aNu jo0 130; vivA0 10; pAhaNA. strI0 ( upAna ) tI; mADI. pAsAya. puM0 ( prAsAda ) maheza; bhavana; vesI. jatI; jor3A. A shoe. dasa0 3, 4, mahala; bhavana; havelI. A palace; a | pAha. na0 ( prAdhAnya ) bhudhyatA. prAmutya; mansion. jaM. 50 5, 115, mAyA. mukhyatA. Supremacy; eminence. 1; 5,8; 16; bhaga0 2,8 3,7, 5, 7, paMcA0 6,13; 8, 9, 33; utta0 6, 24; 16, 3; ] pAhana. na0 ( prAdhAnya ) bhujyatA; pradhAnapaNa. bhagujo0 134; dasa0 5, 1, 67; su0 ca. mukhyatA; pradhAnatA. Supremacy; pro1, 64; jIvA0 3, 3; rAya0 275; . minence; importance. bhogha0 ni0 pa. 3, 67, -khaMbha. puM0 (-staMbha)| 772; bhavAnI yAlA. prAsAdastaMbha; mahalakA thambha. | pAhANa. puM0 ( pASANa ) 5552. patthara. A pillar of a palace. dasa0 7,27; | Stone. ja. 50 uvA0 2, 84;-ghaTTaga. Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAhuDa. ] ( 576 ) pattharakA puM0 ( vRtaka ) paththarano gAo. galA-vRtta--cakra. A groove; drain of stone. jaM0 pa0 5, 114: pAhuDa. puM0 ( prAbhRta ) adhyayana ramate zatanI bhAi pUrvanuM praNa; adhyAya adhyayana tathA zataka ke samAna pUrvakA eka prakaraNA; adhyAya. A chapter of a Purva sU0 pa0 20; aNujo0 146 0 2, 5 naMdI0 56; ka0 gaM0 1, 7; (2) upahAra; leTa. Fresent nAyA0 2 5 8; 13; 15; 17, 18, su0 ca0 6, 136 rAya0 211; jaM0] 10 3, 52; (3) seza; (dha. kleza; krodha. Anger; trauble. vava0 7, 1011; veya0 1, 33; 4, 6; -samAsa. puM0 ( samAsa ) methI vadhAre pAhuDAnuM jJAna; zruta jJAnane eka prakAra. ekase adhika pAhuDakA jJAna; zrutajJAna vizeSa. Knowledge of more than one chapter; a particular kind of scriptural knowledge. ka0 gaM01,7; -sIlayA strI0 (-zIlatA ) leza 2 - vAno svabhAva; DAsa priyatA. kalaha priyatA. The state of liking quarrel. ThA0 44; ThA0 3, 4, pAhuDapAhuDa na0 prAbhRtaprAbhRta ) aNubhAM prakaraNa te prAbhuta prAbhUta tenuM jJAna; zruta jJAnana me aDA2. prakaraNa meM prakaraNa samAna prakAra. prAmRtaprAbhRtakA jJAna; zruta jJAnakA eka A variety of scriptural knowledge; knowledge of a chapter inside a chapter. ka0 0 1, 7; -samAsa. puM0 ( samAsa ) ekathI vadhAre pAhuDA pAhuDAnuM jJAna; zruta jJAnateo aAra ekAdhika pAhuDApAhuDakA jJAna; zruta jJAna vizeSa Knowledge of more than one chapter; a variety [ ang finest. of scriptural knowledge. ka0 gaM0 1, 7; pAhuDiyA prA. strI0 ( prAkRtikA ) nagarA; bheTa. najarAnA; bheTa; upAyana. A present. veya0 2, 16 : piM0 ni0 62; (2) hA adhyAya choTA adhyAya. A short chapter. aNujo0 146; (3) Alata nAbhe ugamanane chaThTho doSa; sAdhune prAhuNA tarIke mAnI bakSIsa tarIke AhArAdika ApavAthI Ago me hopa udgamanakA prAbhRta nAmaka chaThA doSa sAdhuko bhimAnarUpameM bhojana pAna Adise sevA karaneke kAraNa laganevAlA doSa The 6th fault named Frabhrta of Udgamana incurred by offering food etc. to an ascetic like a guest. paMcA0 13, 5; pra0 572 578; pAhuNa. puM0 ( prAcUrNa ) bhebhAna; Ao. mihamAna, pAhunA, atithi A guest. piM0 ni0 480 pra0 174; gacchA0 120; -bhakta. na0 ( -bhakta ) bhemAna mATenuM bhAjana. tinakA bhojana Food for a guest bhaga06, 33; niyo0 6, 6; pAhuNA. puM0 ( prAghUrIka ) bhebhAna; abhyAgata; pro. mihamAna; abhyAgata pAhunA A guest prova0 40; su0 ca01, 151; -bhakta. na0 -bhakta ) bhemAna bhATe nAve lona mihamAna - atithike lie tayAra kiyAgayA bhojana. Food for a guest. bhova0 40; pAhuNA. puM0 ( prAghUrNika ) 1 hA yanuM nAbha. chaThe grahakA nAma. Name of the 6th planet. ja. pa. 7, 170 sU0 10 20; aro 2, 3, pAhuji. tri0 ( prAhavaNIga ) arthe merI AhavAna vA mogya prakRSTatayA grAhavanIya. Fit to be properly invited. mova 0 For Private Personal Use Only Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAhejja ] ( 577 ) [ piMga. pAheja. puM0 ( pAtheya ) bhAtuM. pathya; kacanevAlA. | piutthA. sI0 (pitRsvama ) mApanI paDena. Victuals uta. 16, 20; phuphI: bhuvA; pitabhaginI. Father's sister. pAheNaga. na0 ( praheNaka ) vAi korekhA. "udAyaNassaragaNo piDatthA " nAyA0 16; bhaga0 laI bhAdikI lena-lIyaNa. A present of | 12, 2 sweet balls etc. pi. ni. 288; piumaMda. puM0 ( picumaMda) samAnu pi. pa. ( api ) paNa; 4. para; maura; bhI; nImakA kRkSa. The Nima tree. nisI0 parantu. But; also; too. (2) saMbhAvanA saMbhAvanA. Probablity. utta0 1, 13, | piuvaNa. na0 ( pitRkna ) smazAna. zmazAna; bhaga. 3, 2, 5, 4-5, 7, : 25, 7, maraghaTa. Cemetery. paraha0 1, 3; nAyA. 1, 5, 7, 8; desa0 4, 11-28%; piuseNakaphA. strI0 (pitRsenakRSNA ) saMta6, 20-36, 7, 4, 8, 24; pi.ni. gaDatranA AThamA vargane navamA adhyayananuM bhA0 4; panna. 6 : 17; ka. gaM. 1, 44; nAma. maMtagaDamatrake mATha vargake nave adhyayanakA 56; khA0 2, 67; nAma. Name of the 9th chapter pimaMgu. pu. ( priyaMgu ) priyaMY; . of the 8th group of Antagada priyaMgu; gajapIpala. A kind of creeper. sutra. aMta. 8,6; nira0 1, 1; (2) kapa0 3, 67, zreNika rAjAnI eka rANI ke jeNe muktApipraamh. puM0 (pitAmaha ) !; mApanI // 5. vali nAmanuM tapa AcarI soLa varSanI dAdA; pitAka pitA. Grand-father. pravajyA pALI karma khapAvI siddhi meLavI. prAjo0 131%3; zreNika rAjAkI eka ganI jisane muktAvali pii. pu. ( pitR ) pitA; // 5. pitA; janaka; nAmaka tapa karake solaha varSakI pravajyA pAlI bApa. Father. bhaga0 15, 1; piM. ni0 aura kA~kA nAza karake siddhi prAptakI. A 121; 485; maya0 2, 2, 12; (2) queen of the king Srenika pitRvatA: aliSA nakSatrano svAbhI. pitR wlio practised Muktavali pe. davatA; azleSA nakSatrakA svAmI. Pitr god; nance, remained a nun for 16 the lord of Aslesa constella years and attained salvation. tion. ThA0 2, 3; -pajjaya. puM0 (prAryaka)| mata08, ABELE; 4:vA; pUrvanne. bApadAde; pUrvaja; | piussiyA. strI0 ( pitRsvasa ) mAyanI mena; vaDIla. Ancestors. aMta . 6, 3: / 35. pitAkI bahina; phUphI; bhuvA. Father's piu. puM0 ( pitR ) 5. pitA. Father. sister. vivA0 3; dasa0 7, 15; ja. pa. 7 157; bhaga0 8, 5; mova0 -ssiyapati. puM0 (-svamRpati ) yo. phUphA. su0 ca0 1, 264: 3, 245; nAyA0 6; | Father's sister's husband. -pajjaya. puM0 ( -prAyaka) gume "picha- vivA0 3: 50.145'' za6. dakho "piipajjaya" zabda. / piMkAra. pu. ( apikAra ) a5i2; apiza6. Vide . piipa naya. '' bhaga06, 33; apizabda. The word "api". ThA0 10, 1: -tukka. puM0 na0 ( - zukra ) pitA- pI. piMga. puM0 ( pina ) yAta 56ii. cAtaka pakSI; pitAkA vIrya. The semen of a papIhA. The chataka bird. sUya0 1, father. bhaga0 1, 7; | 3, 4.1 2; (2) - / vizeSa. varNa-raMga Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piMgaccha. [piDa. viroSa. A particular colour. su0 ca0 piMgAyaNa. puM0 ( piMgAyana ) purasagAnA zAmA. 14, 28, kutsagotrakI zAkhA. A branch of piMgaccha. tri0 ( pigAta ) ni netraluj. Kutsa family-origin. (2) tri0 pIle nevAlA. Having yellow eyes. te zAma mesa. isa zAkhAmeM utpA. su0 ca0 14, 28: (one) born in that branch. piMgala. puM0 ( pigala ) pANI 21. (2) tri. ThA0 7, 1; (3) bhayA nakSatranu gotra. maghA krij; pita garnu.pIlA raMga; pIlA; (2) kapila nakSatrakA gotra. Family-origin of raMgakA. Yellow. prova0 31; nAyA0 18; Magha constellatiou. ja. pa. 7, bhaNujo0 128; kappa0 3, 46: 4, 62; 156; sU. pa. 10: (3) pisa nAmanI 6. piMgala nAmaka graha. | piMjaMta. va. kR0 tri0 ( piMjayat ) 2 ko A planet named Pingala. ThA. pituM. raIkA pIMjanA, dhunakanA. Carding. pi. ni0 574, 2, 3; sU0 50 28; (4) piMgala nAmanA piMjaNa, na0 ( pijana ) pI . pIMjanA; dhunakanA. zrAvaka, ke jeNe baMdhaka sanyAsIne prazno puzyA rl. piMgala. nAmaka prAkka, jisane ____Carding. mogha0 ni0 474; piMjara. puM0 ( pijara ) pAta 26tavarNa. pIta khaMdhaka sanyAsIse prazna pUche the A laynian named Pingala who had ques. __ raktaraMga. pIlA lAla raMga. Yellowish tioned an ascetic named ___red. (2) te pANa-2vANu. pItarakta raMgaKhandhaka. bhA0 2, 1; (5) 01 aral. Having yellowish red vizeSa, jIva vizeSa. A particular colour. jIvA0 3, 4, kappa. 3, 42; piMDa. pu. ( piNDa ) (431. piMDa. A ball. ___living being. ja. pa. praNujora 57: mova. viza. 6 vA. 6, piMgalakkha. vi0 ( piMgalAkSa ) Hin in 44-45: nisI0 11, 30; (2) vanarapati pANu se pakSI. maMjara aAMkhovAlA eka pakSI vizeSa; 4.6nI meM ta. vanaspati vizeSa; vizeSa. A bird having eyes like kandakI eka jAti. A species of a cat. parAha0 1, 1; bhova. jaM. pa. 7, bulbous root. jIvA0 1; (3) saMyaya; piMgalaya-a. puM0 ( piMgalaka ) yavatAnA parira. saMcaya, parigraha. Possession. nava nidhAnamAMnuM eka ke jemAM sarva prakA- parAha0 1, 5; (4) morA; mohimAhAra nA bhUSaNonI samAveza thAya cha. cakra. grAsa; gayA. khurAka; modakAdi bhoja; grAsa; vartIke naba nidhAnoMmeMse eka nidhAna jisameM saba kaura. Food; niorsel. bhaga0 8,6; prakAraka AbhUSaNokA samAveza hotA hai. One dasa0 6, 48; nAyA0 8; paha0 2, 5, of the 9 treasures of a Cha dasa0 1, 5; utta0 1, 34; sama0 21; kravarti which includes orna prava0 22; gacchA0 21; paMcA* 13, 2; nients of all kinds. JTO E, 9; pi. ni. 1: (5) zarI2. zarIra. Bcdy. ja0 50 prava0 1232; (2) rAnA muhmlne| vize0 1581; piM0 ni0 bhA0 46; -guDa. gele.. rAhuka pudgalakA eka bheda. A va puM0 ( -guDa ) lila tathA 2vAna gaNa; 495 riety of molecules of Rahu. gaNa. bhelI aura vedAra gur3a; karar3A gur3a. Hard sU0 pa0 20 Inolasses. prava0 221; --gulA. lI. Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piDa.] [ piDavAya. ( --guDa ) 1i935 . bhelI rupameM forms into luinps when tram. kaThIna jamAhuA gui. Molasses in | pled upon. bhoSa0 ni0 bhA0 33; (2) the form of a ball. pi. ni0 283; maukA pAnI pi.. modaka -lA korakI -~-niyara. puM0 (-nikara ) vinothe; khurAkakA piMDa-samUha. A ball of sweet pitRpi; zrAnulomana. piMusamUha; pitRpiNDa; food etc. veya0 2. 7; (3) saha. saMgraha. zrAddhakA bhojana. Groups of balls of A collection. (4) samuhAya. samudAya. rice etc. offered to the manes. A host. ja. pa. 6, 125 mAyA0 2, 1, 2, 12; -mahaH puM0 piMDaNA. strI0 ( pigaina ) is kore pAya ( -maha ) pitRpiM:-AInA bhI sara. 5nu sAmAnya mizrA. zakara prAdi khAdya mitRpiMDa-zrAddhakA mahotsava. Festivity con- | padArthoM kA sAmAnya mizraNa. A general nected with the mapes fasto mixture of such eatables as 8, 15, -ghaddhaNa. na0 (-vardhana ) mo. sugar etc. pi. ni. 2; natI li. bhojanakI vRddhi. Increase of | piMDattha. puM0 ( pigaDArtha ) 56 smudaay| atha; food. bhaga* 11, 11; --bakhAmaNa. na0 | kAyArtha. pada samudAya-vAkyakA artha. Mean( bana ) manamAnI vRkSa yAya ine of a sentence. aNajo0 56: te asaM sN24||2 42vAmAM Ave te. mana vize0 04; prAzana vRddhi saMskAra; bAlakakI khurAkake bar3hanepara | piMDAnAjutti. strI. ( pigaDaniyukti ) mA kiyA jAnevAlA saMskAra. A ceremony piMDa eTale AhAranA guNa doSa saMbadhi performed at the time of iu- viveyana te pusta4. vaha grantha jisase crease of food of a child. rAya | mAhArake guNa doSa mAdike viSayameM vivecana 286; -visudvi. nI. ( -vizuddhi ) | kiyA gayA hai. A book on dietetics. sAkhAranI zu. AhArakI zuddhi Purity | piM0 ni0 1 of food. pacA0 15, 31; --visohi | piMDapagai. strI0 ( pigaDaprakRti ) bAntara mehastrI0 (-vizodhi) pie, vizuddhi; AsAnI vALI kama prakRti-jema nAmakarmanI gati zukSi. pigaDa zuddhi; mAhAra zuddhi. Purity lati Adi prati. avAntara bhedavAlI kI of food. prava. 570; -vihANa. na. prakRti-yathA nAmakarmakI gati jAti mAdi prakRti. ( vidhAna ) mAsA sevAnA vidha. bhojana- A uature of karmic matter vidhi; grAhAra grahaNa karanekI vidhi. Mode of of intermediate variety. ka. gaM. taking food. pacA0 13, 1; -halihA. 1, 25; ka. pa0 1, 27 strI0 ( -haridrA ) (1735 2. piMDarUpa | piMDavAta. puM0 ( pirAGapAta ) mikSA. bhikSA. haladI; haladIkI gAMTha. Turmeric in Alms. uma0 6, 17 the form of a lump. bhaga0 7, 3 | piMDavAya. puM0 ( piNDyAta ) mAkSA; gAyarI. piMDa. puM0 ( pigaDaka ) po coTatAM yAnA bhikSAH gocarI. Alms. pAyA. 2, 1, 1, piMDA vaLe teTalo kAdavamadhyama kIcaDa. 1, 2, 1, 6, '50; utta0 35, 16; pika itamA kocaki jisake pairameM lagatehI loMdeke ni. bhA0 3; veya0 1, 37, 4, 26; loMve banane lage; madhyama kIca. Mud which | kapa. 6, 26; ~ghAyapaDiyA. strI. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piDAlu.] ( 580 ) [piNija (-yAtapratijJA) AsAra sevAnI pratijJA-dhA- ___Scrutiny of food pAyA* 2, 1, 26-8rAhI. pAhAra lenekI pratijJA-saMkalpa-dRr3ha / 11, 62; ThA0 7, 1; piM0 ni0 61; praka0 niSkSya. Vow of accepting food. | 577; bhaga08, 6. | piMDola. pu. ( piyaDolaka ) mikSA 52 piDAla. pu0 ( pigaDAlu ).6 za5; (5.| sapanA2; bhikSu bhikSAvRtti para gujArA karane kanda vizeSa; piMDAlu; piMDI. A species of vAlA; bhikSuka, A beggar uta. 5, 22; bulbous roots. prava0 242, piMDolaga. tri0 ( piNDolaka) nikSA 2 piDi. strI0 ( piMDi ) 5431. (2) mA. nivaDa padAvanA2; li. bhikSuka; bhikhArI. Tukar3A. (2) jhumakA; lUma. A piece; a| A beggar; one who lives on. cluster. ja. pa. 5, 112: sUya0 2, 6, food offered. pAyA0 16, 4, 11; pisupra. puM0 ( piMzuka ) yAM45. Mosquitoes. piDiprA. sI0 ( pigiDakA ) chi52. A| jaM. 10 roof. mova0 10H pikvikkhaMta. tri0 ( pazyat ) netA; fel. piMDita. tri. ( piNDita ) saMnyaya 42. saMcita | tA. dekhatAhumA; avalokana karatAhumA See. saMgrahIta. Collected. pagaha0 1, 3: ing. gacchA. 4; piMDima. tri. ( pigiDama ) [557 -41105. | picA. saM. kR. pra. ( pretya ) 52somA pigaharUpa; samUhAkAra. In the form of na. paralokameM jAkara; maraNAke prAntara. Hava group. bhova0 ing died. sUya0 1, 1, 1, 11; piDiya-a. tri. ( pigita ) mej thayesu | piccha. na0 ( piccha ) pi-dhu; 5in; bhora. 2. ekatrita; sammicita. Collect- pIchI. paMkha; pakSa; morapakSa; pIchI; paki. ed. modha0 ni0 522; vize0 2204; A feather. sUya0 2, 2, 6 jata. 34, panna0 2, 16; prava0 1220; paMcA0 14, 5; mAyA0 1, 1. 6, 53; nAyA0 1; 7; aNujo. 156; -- stha. puM0 (-artha) pagha 1, 1; jIvA0 3, 4; panna, 17; rAya. sAmAnya arya; samUha3pe arthasAmAnya arthaH 51; uvA0 7, 216; -mAliyA. sI. samuharUpa artha. A general meaning; ( --mAlikA ) pIchAnI bhAkA pIchakI mAlA; ineaning of the whole. fa fino paMkhoMkI mAlA. A garland of feathers. 72; aNujo0 156 nisI0 7, 1: piMDesaNA strI0 (piga?paNA ) [55956 // nAmanu | picchana. puM0 ( pakSaka ) 5i. (2) pakSI. aayaa| sUcanA bhAga zrutadhanu ayama | pana (2) pakSI. Wing; a bird. adhyayana. pirADeSagaNA nAmaka mAcArAMga sUtrake dUsare / "kuDakuDa picchaeNaM imiyA yAvi hotthA" nira. zrutaskaMdhakA prathama adhyayana. Name of the Ist chapter of tho 2nd Sruta picchaNa. na0 ( prekSagA ) hama. jonAH Skandha of Acharanga named ] dekhanA. Seeing. su0 ca0 2, 331; Pindesana. bhAyA0 2, 5, 1, 143; | picchaNijja. tri0 ( prakSaNIya ) levA yojya. (2) pi.-mAnI mepaNA; hoSAhIpa ni- zanIya. Fit to be seen. bhaga0 11, zakSaNa. piMDeSagrA-mAhArecchA; doSAdoSa nirIkSaNa. 11: saMsthA0 28; kappa. 3, 35, 40; Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccAdhara. ] [piThacaMpA. picchAghara. na. ( prekSAha ) prekSAne mesavArnu pITanA-zoka karanA Adi. Striking or sthAna. prekSakoMke baiThane kI jagaha. Place for | causing some one to strike spectators to sit. jaM. 50 5, before others. bhaga0 3, 2: piTTha. puM0 ( piSTa ) voTa; pAkhI paratu. mATA; picchi. puM0 ( picchin ) bhora pocha ghanA2 | pIsAhumA padArtha. Flour. AyA0 2, 1, me prAyIna anya tArthi varga. morapakSadhArI 6, 33: nAyA* 3: jIvA0 3 1; 4: eka prAcIna anya tIrthI varga. A class of dasA. 5, 2: nisI0 4, 51: bhaga0 16, people belonging to a non-jain 2: pana0 17: - uDI. sI. ( ugaTTI ) order who hold peacock-fea- auTanI pI37. bhATekI piMDa. A ball of thers. bhova0 31; jaM. 50 3, 67; flour. nAyA0 3; -niSphana. trika pijja. puM0 ( preman ) prema; ne. prema; prIti; (niSpanna ) pITa 4 yA yAvara vagere sneha. Attachment. kappa. 5, 117; dhAnya tathA darAkha Adine eDa karI temAMthI -paMdhaNa. na0 (-baMdhana ) sneha25 pacana.. nikaLatA rasathI nipaja-tayAra thayela; goLane prema bandhana. A bond of attach. me prA2. gur3a vizeSa; gehu~, kodo, caubala ment. kappa. 5. 126; -dosa. puM0 mAdi dhAnya tathA dAkha mAdiko pIsakara isameMse ( -doSa ) 222 // ane / 5. rAgadveSa. Attach nikalanevAle rasase paidAgumA guru vizeSa. A ment and hatred. " pijadosa kind of sugar prepared out micchAdasagAvijana." utta0 26,2 of the juice of grapes, rice, piTaka. puM0 (piTaka ) peTI: manu'5. peTI; wheat etc. prava0 221: sanka. A box. aNujo0 42; piTTha. na0 ( pRSTha ) ; 23; pI3. pITha; pRSTa. /piTTa. dhA* I. ( pIi ) pAsj. pIr3AdenA; Back. moba0 1038; nAyA06; jIvA. duHkha denA. To trouble. 3, 1; piM ni08, vivA0 1; rAya032; uvA0 pidRti. sUya 0 2, 2, 55; 2, 101; --karagaDaya. puM0 ( -karagaDaka) pihe. mA0 dasA. 6, 4: 27 . pIThadaNDa rIr3akI haDI. Back piTTa. na0 ( peTa ) peTa. peTa. Stomach. bone. ja. pa. 2, 26; prava0 1382; paMcA0 3, 16; -uvari. ma0 (-upari ) piTho . pra0 ( pRTatam ) 57AuthI. puM3; peTa 652. peTake upara. Over the belly.] 48 ta25. pIchese; pIThakI bhorase. From prava. 74; the back. jaM. pa. 5, 117, 3, 67; piTTaNa. na0 (pIDana) piyA piyA. (2)mA2y. mova0 31; uta0 1, 18, 2, 15; naayaa| piTanA; mAranA; ThokamA. Striking. sUya0 2, 1;8; 14, 16; 18; bhaga06, 33; 2, 61; bhova0 41; pi0 ni0 bhA0 34; sama0 3; sUya0 1, 15, 10: nisI0 8, sA. 6, 1-4; paha0 1, 1; 81; dasa 8, 46 ; sA0 10, 3; piTaNatA. strI0 (pIDanatA ) piTavAeM ni-pita. na0 ( phUThAMta ) apAna612. mapAnadvAra; SThuratA; pIkatA; pITanekA svabhAva. Cruelty; ___ upastha. The anus. nisI0 6, 10, nature of beating sUya0 2, 4, 6; picapA. strI0 ( pRSThavaMpA ) se nAmanI me piTTApayattA. strI. ( piDA ) mInI pAse nagarI. nagarI vizeSa. A city so pizA piTTAyAM te. isaroMke sAmane piittne| named. kapya0 5, 121; Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piThato. ] ( 582 ) [pita. piDato. 0 ( pRTatama ) thI. pIchase. | Pairs of two moons and two From behind. sUya0 1, 3, 2, 11; suns. jIvA0 3, 4; 1, 3, 4, 17; | piDaga. pu. ( piTaka ) peTI; bhagavUSA. (2) tata. piTTi, na0 ( pRSTha ) sAno mAga pIThakA bhAga. 2ne 421yA. peTI; ka. (2) vaitakI TopalI. Portion of the back. pAyA. ,, A box; a cane -basket. sama0 1; 1, 2, 16; dasa0 2, 3; prava. 889; ka. nadI0 4 ; kAya. 8; uvA0 2, 119: gaM0 1, 34; -karaMDaga. puM0 (-karagaDaka) piDhara. na0 ( piTara ) pekSA: Riteii; palI. pAsaNI. pasalI. Rib. jIvA. 3, 3; tapelI. A vessel. piM0ni0 34: pAyA. jaM0 pa0 ..-maMsa. 20 (-mAMsa ) nu| 2, 1, 11, 62, bhAMsa-viTA. (2) pAthI anI ALI.piDharaga. puM0 ( piTharaka ) mA "pi82." 421 te; yADI. pizunatA; pITha pIche kIgaI | za6. dekho " piTara " zabda. Vide "phira." nidA; cugalakhorI. Back-biting. dasa0 pi0ni0 546; 8, 47; pagaha. 1, 2, -maMsi. tri -piNaddha. dhA0 I. I. ( api+gahU ) dhAraNa ( -mAMsin ) pA nirI 52nA marma / 27; paDe2. dhAraNa karanA; pahinanA. To SEE pAunA2. parAyI nindA karake dUsaroMke wear; to put on. bhedako prakaTa karanevAlA. (one) who back piNakhai. nAyA0 8; kviA0 6; bites and exposes the secret piNakhei. nisI0 7, 3; rAya0 186; of others. sUya0 2, 2, 18; piNati. bhaga0 6, 33; -maMsi. tri0 ( -mAMsika ) asamAdhinu piNati. nAyA0 1; zibhuM sthAna sevanAra; nin| 52nA2. ma. piddhittae. he. kR. bhova0 38; mAdhike dasave sthAnakakA sekka; nindaka. A piNadvAttA. saM. kR. nAyA. 8; back-biter; one who incurs ! piNa tittA. saM. kR. bhaga0 6, 33; the fault of non-concentration | piNaca. tri0 ( pinaddha ) is; (2) pareDaM; at the 10th stage. sama0 20; dasA0 ha~kAhunA; (2) pahinA mA. Covered; worn. 1, 11-12-13; bhova0 30, 31; nAyA0 1; bhaga0 7, 8; jIvA0 3, 4; su0 ca0 4, 308; dasA. piThibaDisiyA. strI0 ( pRSTAvataMsikA ) mAdha52 10, 1; rAya0 8e; jaM. 10 kapa, 4, 62; sADIne 32j te; A4. kapara vizlAkara le calanekA kArya; kAvar3a jAnA. Walking pita. pu. ( pitR ) maghA nakSatrano adhiSTAtA about by carryiug on the 15; (2) pitA. maghA nakSatrakA prakiTAtA deva; shoulder. a0 3, 1; (2)pitA.Father;the presiding god of magha constellation. aNujo. piDa. puM0 ( piTa ) peTa; 58 / 21. peTI; sandaka; 131; bhaga015, 1; -piMDa. pu. (pigaDa) piTArI. A box. su0 ca0 8, 80; pitane piNa devAnI kriyA, zrAddha Adi. piDa. na0 ( piTaka ) 2054ii. TopalI AI pitRko piMDa pahu~cAnekI kriyA; zrAkSa mAvi, basket. rAya0 271; (2) me yandra tathA me Offering rice balls to the sUryanale TuM. do candra tathA vo sUryakA jor3A.. manes. jIvA0 3, 3; Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piti. ] ( 53 ) [ pipIliyA. piti. puM0 ( pitR ) pitA; 5. pitA, janaka; pittiyazra. pu. ( pitRvya ) 31; ApanA mApa. Father. paMcA0 17, 31; (2) | mA. cAcA; kAkA, pitAkA bhAI. All bha nakSatrano savidhAtA hevatA. maghA nakSatrakA | uncle. pAyA0 2, 15, 177; apiThAtA devatA. The presiding god pi-dhA. pA. II. 1. ( api+dhAJ ) dig; of magha constellation sU0 50 52. DhAkanA; pahinanA. To cover; to 10; - aMga na0 ( -aGga) pitAtuM . wear. pitAkA aMga. A linb, body of a pihei. nAyA0 2; 8; 6; 12; 14; 16; father. ThA0 3, 4, bhaga0 3, 3; pitittA. strI0 ( pitRtA ) pitA55j. pitRtvaH | pihAi. bhaga0 3, 2 janakatA; pitApana. Fatherhood. bhaga0 piheMti. bhaga0 13, 4, 15, 1; 12, 7, pihe. vi. sUya0 1, 2, 2, 13; pitta. puM0 (pitta ) me jAnI zarIranI piheha. prA. nAyA. 83; pAjI dhAtu; pitta; pito. zarIrako eka pihissAmi. bha. bhAyA0 1, 8, 2, 1: pihAittA. saM kR bhaga0 3, 2; pIlI dhAtu; pitta. Bile. sUya0 2, 2, 6; pihettA. saM. kR. nAyA08; mAyA0 1, 1, 6, 53: 2, 1, 5, 26; bhaga0 1, 7: 12, 7, nAyA0 1, 5; pihettA. saM. kR. nAyA08; 14; bhaga0 propa. ni. bhA0 284; paha. 1, 1, 2, 5, panna. 1; prava0 436; prAva0 1 5; pitittA. saM. kR. bhaga0 15, 1; -pAsava. puM0 ( -prAzrava ) pitta janAM; pihita. saM. kR pi. ni0 46; pihAvemi. ka0 vA. rAya0 253; pittanu upayu. pittakA giranA-utpanna honA Secretion of bile. bhaga0 6, 33; pidhANa. na0 ( pidhAna ) it. Dhakana. A cover. rAya0 106%3 nAyA, 3;8; 18% dasA0 10,6: -jara. puM0 ( -jvara ) pitApara; pittano tA. pinA. puM0 ( piNyAka ) tasa korenI 1. pittajvara. Bilious fever. bhaga0 6, 33; / tila prAdikI khola. Sediment of se. samuin after the oil is extrac15, 1; -dhAriNI. strI0 ( -dhAriNI )| pittane dhAraNa 42nArI nAhI-sa. pitta ted. sUya0 2, 1, 16; dhAraka nAhI-nasa. A vein that bears pinAga. puM0 ( pinyAka ) sarasa5 konI bile; bile-duct. prava0 1362, mANa. sarasoM prAdiko khola. Sediment of yellow mustard etc. after the pittijja. puM0 ( pitRvya ) 11. kAkA; cAcA; 01 is extracted. sUya0 2, 6, 26; kvA. An uncle. kAya0 5, 103; isa0 5, 2, 22 pittiya. puM0 ( paitika ) pittanI vyAdhi, 2. pipIligA. strI. ( pipIlikA ) DI. cIMTI; bhAnI 31. pitaroga; garamIkI bimArI I i. kIr3I. An ant. nAyA0 16; sease of the bile; syphilis. pipIliyA-prA. srI0 ( pipIlikA ) DI. coMTI. nAyA. 1: 5, 20 4, 4, mova0 36; An ant. dasa0 4, pana. 1; kakSa bhama. 2 1 11% 83; 18, 10 Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piparI.] ( 584 ) [piya - - - pipparI. mI ( pippalI ) gAyi 52. gaja pIpara. Long pepper. pana0 1; pipala. puM0 ( pippala ) dAno santare. choTA ustarA. A sinall razor. piM. ni0 bhA0 37; vivA. 6: viSpalazra, puM0 ( pippalaka ) yAno yApIyo. kA~TA nikAlanekA cIpiyA. Pinches to remove thorn. () 2ta. ustarA. A razor, mAyA0 2, 7. 1, 157; pippalaga. na0 ( pippalaka ) pInA pAtana pAyA. pIpala ke pattoMkA bichaunA. Bed of the Pipala tree leaves. mAyA0 2, 2, 3, 100; (2) ghAta2. kAtara; duHkhI; kataranI; kaicI. Scissors. nisI0 1, 17; pipali. strI0 ( pippali ) pI52 pIpala. Long pepper. paMcA0 5, 30; nisI0 11, 48; --- cUgaNa. na0 ( -cUrNa ) pI52nu yUzaM. pIpalakA cUrNa Powder of long pepper. nisI0 11, 40: / pipaliyA. strI0 ( pippalikA ) pi52; 2kSanA se 51ta. pIpara; vRkSa vizeSa. A species of tree bhaga0 21, 9; patra0 1; pippalI. sI. ( pippalI ) pi52. pIpara. Long pepper. bhaga0 22, 3, pana. panna0 17; sUya0 2, 6, 37, mAyA0 2, 1,8, 45, prava0 1016 pippIsaga. na0 ( baddhIsaka ) me tanuM pA. OM vAdya vizeSa. A kind of musical instrument mAyA0 2, 11, 168; pimma. na. ( premana ) prema; prIti; neha prema, pyAra: prIti; sneha. Love; affection. vize0 1875; rAya0 252; bhatta. hadacaMgama; priya; iSTa; sukhada; prItibhAjana mitra, yA pati. Beloved; dear; desired. moba0 11; 24; 36; utta0 1, 14; sUya. 2, 1, 36; ThA0 2, 3, bhaga0 2, 1; 7, 6; 11, 11, 13, 6, nAyA0 1: ; 12; dasA. 10, 1; dasa0 2, 3, 4, 28 panna0 17, rAya0 51; kApa. 3, 48; bhata. 60; 145; sU0 50 10: (2) puM0 sama; pati. pati, prANapriyA; vallabha; kAnta. Beloved; husband. aNujo0 130; -~-Auya tri0 ( -aAyus ) le prANa priya che vA; pAnI vAgA. jIvanase prema karanevAlA. (one) to whom life is dear. AyA0 1, 2, 3, 80; --prAya. tri0 (-prAtmaka ) AtmapremI. mAtmapremI (one) who loves ownself. utta06,7; --gaMdhaca. tri0 ( - gandharva ) priya che gaMdharva (nATa hine yevo. vaha jise gaMdharvanATakAdi priya haiM. (one) who is fond of dramas etc. nAyA0 16; -ThayA. strI. ( -marthatA ) prItino apekSA-Datu. prI. tikI apekSA hetu. Cause; expectation of love. bhaga0 11, 11; nAyA. 1; 16; ja. pa. 3, 43, 61; -IsaNa. tri0 ( -darzana ) tuM zana priya cha te; sun62 pAyavANu. priyadarzana; manorama dRzyavAlA. (one) whose sight is beautiful. bhaga. 6, 33, 11, 11, 12, 6; nAyA. 1, 2, 5; 14; 16; nira0 5, 1; sama. 50 235; kappa. 1, ; 3, 47; (2) puM0 bheru parvata meru parvata. The Meru mountain. sama0 16; -dhamma. vi. ( -dharma ) dharbhamAM ruthiyANA; dharmapremI. dharmapremI; dharmameM zraddhA rakhanevAlA. (ome) liking religion. bhaga* 12, 1; utta. 34, 28; ThA. 4,3; sama. 34, 28; ThA. 1, 3, nAyA08; piya. tri0 ( priya ) 76yane game tevu; priyA | "; sumAra; prItipAtra bhitra pati.. Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piyana.] ( 585 ) [piyA kva0 10, 10-11; aodha* ni0 647; piyaMvAha. tri0 ( priyavAdin )priya-bhAI mosaprava0 120; bhatta0 16; -bAlavayasaya. | nA2. priyabhASI; madhura-mIThA bolanevAlA. tri0 ( -bAlavayasya ) priya che mAga bhitra (one) who speaks sweetly. mene. vaha jise bAlamitra pyAra hai; bAlamitra- utta0 11, 14; premI. (one) to whom a child-piyaNa. na0 ( pAna ) pAj; pAna 12. pInA; friend is dear. nAyA0 8; vivA0 5; | pAna karanA. Drinking. piM0ni0 bhA0 -~-maNa. vi0 ( -manas ) prasanna mAnavANI. | | 23; pi. ni0 506; su0 ca0 13, 74; prasamavetA; ha~samukha. Of a pleased mind. / piyadasaNA. strI0 ( priyadarzanA ) zrImahAvIra nAyA0 1; -vippayoga. puM0 ( -vipryog)| svAbhInI putrItuMnAbha. zrImahAvIra svAmIkI pu priya-premI lAnanA viyoga. priyaviyoga; trIkA nAma. Name of the daughter cytetarit gare. Separation of be- of Sri Mahavira. 4. 4, loved. sUya. 2, 2, 82; 103; vize0 2325; AyA0 2, 15, 177; piyana. puM0 ( priyaka ) asananu A3. prasanakA | piyadeva pu. ( pitRdeva ) pitArUpI deva; pitR vRkSa A species of trees. prova. va. pitRdeva; pitA svarUpa deva. Father piyaMkara. pu. ( priyaMkara ) priya-hita 52nAra | _in the form of god. nira0 1, 1; hiteSu. priyakara; upakAra karanevAlA; hitakara; | piyamitta. puM0 (priyamitra ) priybhitr-74| zubhecchu. (one) desirous of doing vAsudevanA zrIna pUrva bhavana nAma. chaThe good. utta0 11, 14; vAsudevake tIsare pUrva bhavakA nAma-priyamitra, piyaMgala. puM0 ( priyaGgala ) yAra diyaa| Name of the 3rd previous me 75. cAra indriyavAlA eka jIva. A| __life of the 6th Vasudeva sapa. four-sensed being. 970 9; pa0 236; piyaMgu. puM0 ( priyaGgu ) jatana 5sapApiyayama. tri0 ( priyatama ) satyaMta thAI. a vRkSa menI nAnye 5 pAyamA tIrtharane tyAdhika priya. Dearest. su0 ca0 1, 67; upasajJAna Bryu. phUlavAlA vRkSaviroSa jisake | piyara. puM0 ( pitaraH pitR ) pitA. pitA, nIce pAcave tIrthakarako kevalajJAna utpanna huaAthA. | Father sUya0 1, 3, 2, 4; nAyA0 1; A kind of flowering tree nAyA0 dha0 bhaga0 5, 5, 6, 33, 15, 1; under which the 5th Tirthan bhatta0 115; kara attained perfect know- | piyaseNa. puM0 ( priyasena ) priyasana nAmanA ledge. sama0 pa0 233; ThA0 2, 4; me 21. priyasena nAmaka eka rAjA. A mova0 jIvA0 3, 4; - sama. tri0 (-sama)| king named Priyasena. vivA0 2; priyaM vRkSa yu; nAsavarDa: priyaMgu vRkSake piyA. pu0 (pitA=pitR) pitA. pitA, Father. samAna; nIlavarNa. Blue colour; like | piyAhi-ta. ba0 sUya0 1, 2, 1, 3; maga the Priyangu tree. nAyA0 8 / 8, 5, 6, 33, nAyA0 1, 2, 8; ; piyaMgubhAriyA. strI0 ( priyaMgubhAryA ) me 14; 16; 18; jIvA0 3, 3; nAyA. dha0 2; sAnu nAma. eka strIkA nAma. Name of| piyA. strI. ( priyA ) mAryA; strI. bhAryA; a woman. vivA0 10H / patnI; strI. Wife. nira0 4, 1; Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piyAmaha.] [pivAsA piyAmaha. puM0 ( pitAmaha ) hI. dAdA; pitAke __ yAdi. Dry leaves etc. of the pitA. Grand father. mu0 ca0 1, | Pipala tree. nisI0 3, 68-78; 184; paMcA0 2, 17, | pilaga. puM0 ( pilaka ) pakSI vizeSa. pakSI piyAla. puM0 ( piyAla ) rAyaganuM vRkSa / vizeSa. A particular bird. 0 50 jenI nIce 4 thA tIrthakarane kevaLa jJAna thayuM. | 5, 116 rAyanakA vRkSa jisake nIce 4 the tIrthakara kevalI | pilaya. puM0 ( pilaka ) 48 vizeSa. eka vizeSa huethe. A particular tree under prakArakA kIr3A. A particular insect. which the 4th Tirthalikara bhaga0 12, 8 attained perfect knowledge. pilAga. puM0 ( piTaka ) pAsa gumadhu; ho.. sama0 pa0 233; pana0 1; (2) rAyana pakAhuvA gabbaDA. A boil. sUya01,3, 4,10; 30; 2rAya. rAyaNa phala. Fruit of the pilihA. strI0 ( plIhA ) TInA 78 lARayana tree. bhaga0 22, 2; dasa0 gamAM AmAzaya upara pANIne vahenArI 5, 2, 24; nasonuM mULa; tallI; zarIranI aMdarano eka piripiriyA. strI. ( piritirikA ) pizivira lAga. nAbhIkI bAI mora bhAmAzayake Upara zabda karatI vAMsanI naLI; eka jAtanuM pAnIkI nasoMkA mUla; zarIrake bhItarakA eka bhAga patra. pIpI zabda karanevAlI bAMsakI nalI; vizeSa; tillI. The liver. taDa0 tUtI; eka tarahakA bAjA. A bamboolute. pilukhu. puM0 ( plakSa ) piparanu vRkSa; pApaNI. mAyA0 2, 11, 166; bhaga0 5, 4; rAya0 pIpalakA vRkSa. The Pipala tree. 82 mAyA0 2, 1, 8, 45, pirilI. strI0 ( pirilI ) me nAmanI vana| pilukkha. puM0 (plakSa ) pApara; pApA. 25tinI guthe. isa nAmakI vanaspatikA gucchA. pIpala. The Pipala tree. pana0 1; A cluster of vegetation so|pillaNa. na0 ( preraNa ) pre29|| 42vI te. preraNa named. pana0 1; (2) vAdha vizeSa. vAdya | karanekA kArya. Urging jaM. pa. vizeSa. A kind of musical il-|pilaNA. strI0 (preraNA ) 2j; pre29|| 32sI. strument. jaM. 10 preraNA karanA. Urging. kapa. 3, 33; pilakhu. puM0 ( plakSa ) .pipalo; vRkSanI piliya. tri0 ( prerita ) prernn| 428. prerita; Md. pIpalakA vRkSa. 'The Pipala tree. uttejita; jAgratakI gaI. Urged. mogha0 ni0 modha. ni0 26; bhaga0 8, 5, 76; pilaka. puM0 ( pilaka ) 4ATa vizeSa. kITa-piva. bha. (va) mA vAyara tarI kIDA vizeSa. A particular insect. rAtuM savyaya. upamA vAcaka artha meM vyavahRta bhaga. 7, 6; avyaya. An indeelinable used in pilakkhu. puM0 (plakSa ) pANI; vRkSanI me the sense of "Like' nAyA0 1; gata pIpala-azvattha vRkSa. The Pipala ___516, 18, bhaga0 3, 2, 6, 33; dasA. tree. bhaga0 22, 3; nisI0 3, 68; 58; | 8, 55; gacchA0 22; / -baca. puM0 ( karmas ) pApaNAno 75|-pivaasaa. strI. ( pipAsA ) pipAsA; tarasa. su pAna vagere. pIpalakA kacarA-sUkhe pane| pipAsA; pyAsa. Thirst. bhaga0 2, 1: Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pivAsizra. ] ( 587 ) [pihaDaga. nAyA. 1; ; dasa0 8, 27; jIvA0 3, 1; | pizAyanu 35. pizAcakA rUpa. Form of nisI0 11, 29-30; utta0 2, 4; aova0 | ___pisacha. nAyA08; bhaga0 24, 20; 21; dasA0 10, 3; su0 ca0 3, 183; | pisAyabhUa. tri0 (pizAcabhUta ) pizAya / prava0 662; (2) sne anuyA. sneha; bhayAna. pizAcakavatU bhayaMkara. Dreadful anukampA; dayA. Attachment; affec- ___like a pisacha. utta0 12, 6; tion. pagaha. 1, 1; -gaya. tri0 (-gata)| pisita. na0 (pizita ) mAMsa. mAMsa. AmiSa. pipAsAta yayesa. pyAsA; pipAsAkula. Thir. | Flesh. sUya0 2, 6, 37; / sty. nAyA0 : -parisaha. puM0 (-pariSaha) pisiya. na0 (pizita ) numA " pisita " pAnA parisaha. tRSA-pyAsakA pariSaha. za6. dekho " pisita " zabda. Vide Endurance of thirst. sama0 22; "pisita.: piM0 ni0 274; paMcA0 5, 11; bhaga0 8,8; 13, 45; prava. 206; pivAsi. tri. ( pipAsita ) ta22yo; pAtura. | pisuNa. tri0 ( pizuna ) yADIyo; yutIyo2. pyAsA: tapAtara. Thirstv. utta. 2. 5. | cugalakhora; nindaka. A back-biter. utta. nAyA0 1; bhaga0 16, 4; jIvA0 3, 1; 5, 6; dasa0 6, 2, 23, veya0 4, 26; rAya8 258; uvA0 2, 5: | pisugaNa. na0 ( pezunya ) yADIyA5. cugalapivIliyA-prA. sI0 ( pipIlikA ) 1 / liyA khorI. Back. biting. bhaga0 1, 6; pahA mI . cIMTI; kIr3o; makor3I. An ant. pisuya. puM0 ( pizuka )yAMyara; driyavAno utta0 3, 4, 36, 136; viro0 1204; me 204. tIna indriyavAlA eka jIva. A pisAya-a. puM0 (pizAca ) pizAya 35; pA three-sensed living being. vyanta2 hektAnI me gata. pizAcadeva; vANazya jIvA0 3, 3, pana017 ntara devakI jAti viroSa. Pisach gods; pissamANa. tri0 ( pidhyamANa ) pAsAtu; sAtuM. a class of Vanavyantara gods. pisAtAhumA; ghisAtAhumA. Being ground; utta0 36, 205; mova0 24; bhaga08, ___rubbed. utta0 34, 17; 1; 16, 6; 25; 12; progha0 ni0 bhA0 -piha. dhA0 I. II. ( spRh ) saha-nikA 57; jIvA0 1; pana0 1; bhatta082; praka0 12vI. spRhA-IcchA karanA. To desire 1144; uvA0 2, 64; -iMda. puM0 (-indra) pihati. dasA0 10, 1; pizAyonA /. pizAcoMkA indra. Lord of pihAi. bhaga0 3, 2; the Pisachas (goblins). bhaga0 pihe. nAyA0 ; 10, 5-kumAra. puM0 ( -kumAra ) pizAyapihaM. 0 ( pRthak ) guTu minna. miya; judA; bhAra: vyantara batAnI me gata. pizAca pRthaka. Different. pi. ni0 132; kumAra; vyantara devatAkI eka jAti Pisachal |pihaMjaNa. puM0 ( pRthagajana ) sAmAnya mANUsa kumara; a class of Vyantara / sAdhAraNa manuSya. A common person. gods. bhaga0 3, 8; jIvA0 3, 4 ThA0 3, 1; -rAya. puM0 ( -rAja ) piyAno 27. pihaGaga. puM0 ( piTharaka ) DImA; rAghavAnu pizAca rAja. King of the pisachas. I bhAI vAsa. bhojana banAnekA moTA baratana, bhaga0 10, 5;-rUva. na0 (-ruup)| A big cooking-vessel. jIvA0 3, 1; Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pihAya.] [pI. pihaDaya. puM0 ( piTharaka ) mA " pi " A separate food. dasa0 7, 34; 6. dekho " pihA" zabda. Vide -jaNa. puM0 ( -jana ) sAdhAraNa mANUsa. " pihaGaga." uvA0 7, 184. sAdhAraNa manuSya. A common person. pihANa. na0 ( pidhAna ) DhAMzej; AmAhana. panna06; Dhakana; pAcchAdana. A cover; a lid. | pihuMDa. na0 (-pihugaDa ) anAmanu me nagara. ja0 50 5, 121; vize0 1865; nAyA0 / isa nAmakA eka nagara. A city so 8; jIvA0 3, 4, rAya. 253; ___named. uta. 21, 2, pihiya-a. na0 ( pihita ) ij; chupAj. | pihuNa. na0 ( 2 ) bhAratuM pIdhu. morakA hu~kAhubhA; chipAyAhuyA. Covered; hid- | paMkha. A pea-cock feather. pAyA. den. vize0 12:56 ; bhaga0 6, 5, ThA0 3, 2, 1, 7, 36; dasa0 4; -hatya. puM0 1; AyA0 1, 6, 1, 11; dasa0 4, 6; ( -hasta ) bhAra pInA 5 -Worel; 5, 1, 16-45, piM0 ni0 347; veya0 / __ pIchAMnA mAMdhesa zu7. morake paMkhoMkI 2 2, paMcA0 13, 26; prava0 576; pUMjaNI. A duster made of pea 1012: (2) sepalAnA zahApamAnAyothA cock feathers. pAyA0 2, 1, 7, hopa. eSaNake dasa doSoMmeMse cauthA doSa. / 39; dasa0 4; The 4th of the telu faults of | pihupihu. 0 ( pRthakpRthak ) 9. bhima Esana. (3) sacittathI dakSI tu bhina; prathak 2. Different. prava0 626; sevAthA munine sAgata me 5. sacittase DhaMkI | -saMjoga. puM0 ( -saMyoga ) 555555 vastuke lenese muniko laganevAlA eka doSa. A saMyoga. pRthak pRthak saMyoga-mela. Differfault incurred by an ascetic ___ent combinations. prava. 26; by receiving food covered with pihaya. na0 ( pRthuka ) pauvA. pohe. Crushed a living thing. piM0 ni0 520; I rice. bhAyA0 2, 1, 1, 3, pihIka. vi0 ( pRthakkRta ) duhu~ pAusu./piDula. tri0 ( pRthula ) pANu. caur3A, vistIrNa. pRthak kiyA huA. Set apart. pi. ni. | Vast. ova0 10; ThA0 1, 1; 7, 1; 361 jIvA0 3, 3; prava0 672; pihu. tri0 ( pRthu ) vistAravAj; pANu moTuM. [ piho. bha. (pRthak ) linna; gu. bhina; pRthak. vistAravAlA; phailA huA. Extensive; . ___ Different. viro0 10: vast viro0 1072; mu0 ca0 1, 320;/pI. pA. I. ( pA ) pAna 42; pA. pAna piDu. a. ( pRthak ) zuddha linna. judA; bhinna, karanA; pInA. To drink. Different. dasa0 7, 34, pana. 6 pie. dasa0 10, 1, 2, uddesa. puM0 ( -uddeza ) muhu~ guI nAma, piyaha praNujo. 128 nAyA0 1, 13; sanaza 42 // te. pRthak 2 nAma lekara piyasi. su. ba. 4, 207; kiyA huA sambodhana. Addressing by piprAmo. nisI0 4, 60; separately naming things. sUya. piyaittA. saM. kR. nAyA0 1; 2, 1, 22, -khaja. vi0 (-khAya ) / piyamANa. 30 kR0 mAyA0 13; guDaM mAvAnu. prathak khAya; bhinna alaga mojana. | piyAvaha. ka. pA0 sa0 10, 1, 2, Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pI.] ( 586 ) [ pITamaga. piyaTTa. mA. piM0 ni0 516; |pIgama. na0 ( prItigama ) mahamA vasonA piyA. utta0 17, 3; nAma mATha devalokake indrakA nAma. -pI. pA. I. ( pA ) pAna 2y; pI. | Name of the lord of the 8th pAna karanA; pInA. To drink. heaven. jaM. 50 5, 118; 7, 166; pIijja. vi. prAyA0 2, 1, 1, 1; prova. 26; poha. prA0 kva0 2, 27: | pIimaNa. puM0 ( prItimanam ) sAtabhA bhalA pItae. he. kR0 kva0 2, 27; pasonA-dranuM bhusArI vimAna. sAtaveM .pI. pA. I. ( pA ) 44 . dUdha pilAnA; mahAzukra devalokake indrakI yAtrAkA bimAna. A pilAnA. To feed. travelliug aerial car of the pijje. mA. piM0ni0 412: lord of the 7th Maha Sukra pijjAhi. prA. piM. ni. 413; heaven. 0 50 5, 115; 3, 43; pijjata. su0 ca0 2, 384; ThA0 8, 1; (2) tri. prasanna cittavANu. pI. tri0 (prIta) prasana; larSita. prasanna prasA cetA; ha~samukha. Of a pleased harSita; khuza. Glad; pleased. kappa01,5; mind. kampa0 1, 5, pIi. mI. ( prIti ) prema, prIti-nele. prema; pIDava dvaNa. puM0 ( prItivardhana ) Ata mAlinAnu prIti-sneha. Love; affection. vasA010, hota2 nAma. kArtika mAsakA lokottara nAma. 1; bhova. 11, 28 bhaga. 2,1, mogha.ni. Au extraordinary name of mA0 136; isa. 8; 38; kApa0 4, 86, the Hindu month of Kartika, paMcA0 2, 37, (2) me satanI satA. 0 50 5, 152; kapa0 5, 123; eka latA vizeSa. A species of | pIUsa. na0 (pIyUSa ) amRta; sudhA. amRta; creepers. pana0 1; --kara. tri0 (-kara) | sudhA. Nectar. su0 ca0 1, 102; prIti 42nA2. prema karanevAlA. A lover. pITha. na0 ( pITha ) mAsana, mAnle. prAsana; prava0 1150; -kAra-ya. tri0 (-kAraka) bAjUTa. A seat. bhaga0 2, 5, veya. 5, priiti||24. prItikAraka; premotpAdaka. Lov. 32; dasa 5, 1, 67, (2) ghAu2vAra. able. ThA0 3, 1; bhaga0 5, 6; ghur3asavAra. A horseman. ThA0 5, 1; -dANa. na0 ( -dAna ) prItiAna, pAri 7, 1; --aNizra. na. -anIka ) choI toSi; nAma; yakSIsa. prItidAna; pAritoSika. svAranu sainya. azvAnIka; azvArohI sainya. A present; a reward. jaM. 50 3. ghur3asavAroMkI phauja. Cavalry. ThA0 5, 1; 43, 48; nAyA0 1, 3,8; 16; bhaga0 7, 1; 11, 11, rAya. 233; mova0 28; kappa0 | pIThamaha. puM0 ( pIThamarda ) rAnI na sa . 4, 82, dasA0 10, 1; nAra purI. rAjAke pAsa baiThanevAlA-pAripIkAriNI. sI. (prItikAriNI ) pI2 asunii| pAzvika hajUrI. An aid-de camp of a bhAtA zikSAnuM bhI nAma. vIra prabhukI | king. bhova0 1; rAya0 253; kAya0 4, 62; mAtA trizalAkA dUsarA nAma. Another | pIThamahaga. puM0 ( pIUmardaka ) zubha "ma" name of the mother Trisala | za6. Thekho " pIThama" zabda. Vide of Vira Prabhu. kApa0 5, 103; / "pIThamai. " nAyA0 1; Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIThaya - zraH ] pIThaya pra. puM0 ( pIThaka ) aSTamaya yAsana; pATa kaSTamaya Asana; lakar3IkA pATa; kASTapITa. A wooden board. isa0 6, 55H 7, 28; pIDa. dhA0 III. ( pIr3a ) bhIDavu; hu hevuM pIr3A pahu~cAnA; duHkha denA. To give trouble. ( 560 ) pIDai. vasa0 8 36: pIDAi0 sU0 2 1, 31; pIDei. su0 ca0 14, 1; pIDAmi. suya0 1, 31; pIDe. bhA0 dasA0 6, 1; pIDA. strI0 ( pIDA ) hu: ; vyathA. duHkha; vyathA. Trouble; pain. piM0 ni0 bhA0 25 gacchA0 75; - sahaNa na0 (-sahana ) pIDA--duHkha sahana 12 te pIr3A du:kha sahana; kaSTa sahana. Enduring pain. pratra0 1366; pIDha0 na0 ( pITha ) lugyo "thIha 26. dekhI " pITha" zabda Vide pITha o0 31; utta0 17, 7 AyA 0 2, 4, 2, 138; bhaga0 18, 10, piM0 ni bhA0 46 ; nAyA0 5; rAya0 226; kappa0 4, 62; uvA 0 1, 58, phalaga na0 ( -phalaka ) khane pATI bAjUTa aura paTiyA. A seat and a board. prava0 106 ; pIDhama-ya. puM0 ( pIThaka ) leMsA. A footstool. (2) pATalo. pATa, pATalA; kASTAsana. A board. mAyA0 2, 3, 1, 116; dasa0 7, 1, 45; (3) pIche rAjyacAnuM pATIyuM pIThakI ora rakhanekA paTiyA A board to be kept behind the back. gacchA 0 10; pIDhaga. puM0 ( pIThaka ) pATalo mAnneha pATalA; pATa; bAjUTa. A wooden board. dasa0 4; 2, pIDhamar3a. puM0 ( pIThamarda ) lugbho zaha dekho " pIThamadda zabda. " " pIThamadda " nAyA0 8; pIDhasappa. tri0 ( pITasarpin ) hAM hAM sAta 2 bhAvanAra. pIThake balareMgakara calanevAlA (one) who crawls on the back. AAyA0 1, 6, 1, 172; [ pItaya. 6. For Private Personal Use Only pIThamad " Vide pogA. nA0 dhA0 I. ( pIna ) sthUla dhuM. sthUla honA. To become thick. pIti, rA0 182; pIrNeti jaM0 pa0 5, 121: pINa. tri0 ( pIna ) sthUsa; puSTa Thick. jaM0 pa0 2, 20 nAyA 0 1 8; aNutta0 4 - unnaya. tri0 5. moTA ghora u~cA. high. su0 ca0 2, 20; pIrAga. tri0 ( pInaka) lugyo 'pIe" zaha. dekho "pIna" zabda Vide, "pIna" jIvA 0 3, 4, pINaNijja tri0 ( prINanIya ) tRma re tenuM; zarIranI vRddhi re teyuM. tRptikAraka puSTikAraka; pauSTika, balavarddhaka Satisfying; stren gthening. ThA0 6, 1; nAyA0 1; 12; pana0 17; kama 0 4, 61; pINita. tri0 ( prINita ) tRpta thayesa; prasanna thayesa. tRpta; prasanna; santuSTa. Satisfied; pleased. uta0 7, 2; dasa0 7, 22; (2) chu. sUryanI sAthe graha ke nakSatranA yoga thAya te sUryake sAtha honevAlA graha yA nakSatrakA yoga, Conjunction of a planet or constellation the Sun. 0 pa0 12; pItaya. tri0 ( pItaka ) pIlu polA; pIle raMgakA Yellow. with sthUla; pRSTa. bhova0 10; 3, 1 jIvA0 3, 3, - unnata ) naDDu ane Thick and 27; jaM0 pa0 2, pIjA raMganu. (2) puM0 Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ photi. ] thAnA raMga. (2) pIlA raMga. Yellow. bhaga0 12, 6; pIti. strI0 ( prIti ) prIti; sneha prIti; sneha. Love. jIvA 0 3, 4; rAya0 21; - dANa na0 (-dAna ) muzAlInI makSIsa. prItidAna; premopahAra; utsava puraskAra. Reward; a present pro0 12; jaM0pa0 pItigama. puM0 ( prItigama ) sAtamA helasor3anA indranA yAna vimAnane vyavasthApaka devatA. sAtaveM devaloka indrake vimAnakA vyavasthApaka devatA. The managing god of the aerial car of the lord of the 7th heaven. jaM0 pa0 pItivadvaNa. puM0 ( prItivardhana ) arti bhAsanuM soDatara nAma kArtika mAsakA lokottara nAma. An extraordinary name of the Hindu month of Kartika. sU0 10 10; pItiya. tri0 ( pItaka ) pIguM; pIlA pIle raMgakA. Yellow. raMga (2) pIlA raMga. Yellow. haliddA" bhaga0 18, 6; pIya. tri0 ( pIta ) pINA varSAnu; pIM. pItavarNa; pIlA. Yellow. (2) pInA raMga. pIlA raMga. Yellow colour. sama0 pa0 236; bhaga0 1, 1, 6, 33; nAyA 0 19 5 8 16; nAyA0 dha0; jIvA 0 3, 4, kambha03, 40; su0 ca0 2, 62; panna0 5 rAya0 54; - vattha na0 (vastra) pItAMpara; pINuM vastra. pItAmbara; pIlA vastra. A yellow dress. maMta05, 1, pIyamANa. va0 kR0 tri0 ( pIyamAna ) pAna atuM; pIvAtuM piyA jAnevAlA; pAna kiyAjAtA huA. Being drunk. vivA0 1; pIla. dhA0 II. ( pID ) pIDA 12vI hu: he. pIr3A pahu~cAnA; duHkha denA. To give pain ( 561 ) pILA raMganu . (2) pInA "pItiyA" For Private [ pIluka 276; dasa0 pIlei. utta0 32, 27; polijjA. vi0 vize0 220; pIlejja. vi0 vize0 865; polijjA. ka0 vA0 rAya0 pIlaNa. na0 ( pIDana ) pAMDavu bharhana ; zerakhInI yeDe pIsa. pIr3A dene mardana karanA; sAMIkhake samAna pelanA Troubling; crushing; squeezing. vize0 2043; parAha0 1, 1 taMDu0 unA0 1, 51; pIlA. strI0 ( pIDA ) poDA; chu:ma. pIr3A; duHkha. Trouble; pain. vize0 1266; 5, 1, 10; pIliya-ya. tri0 ( pIDita ) zeraDInI peThe yaMtramAM pIsesuM; nAyovesuM Ikhake samAna yaMtrameM pIladabAyA huA nicor3A huA. Squeezed, crushed like a sugar-cane pro0 38 ThA0 4, 3: piM0 ni0 bhA0 40; (2) bhinuM vastra nicAvatAM je pavana nIkaLe te; ati vAyu. gIlA va nicor3ate samaya nikalanevAlA pavana; aktivAyu. Wind con taining no living germs, that which comes out when a wet cloth is squeezed. ThA05, 3; pIlu. puM0 ( pIlu ) pIlunuM jaDa. pIlUkA vRkSa. (2) na0 tenuM 3. pIlU phala. A parti cular tree and its fruit. 22, 2; pana0 1; (3) dudha dugdha; dUdha. Milk. piM0 ni0 131; bhaga0 pIlu puM0 ( pIluka ) pIsunA ThAu uparathI pADe ardha pu3SatuM nAma pIlU vRkSa parasetadvat - rakhA huA kisI puruSakA nAma. Name of man on the analogy of a particular tree. aNujo0 131; pIluka. puM0 ( pIluka ) vRkSa vizeSa nI nIce 10mA tIrthaMkarane kevalajJAna upajyuM. vRkSavizeSa jisake nIce 10 veM tIrthakarako Personal Use Only Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIvara ] * kevalajJAna prAptahuA. A particular tree under which the 10th Tirthankara attained perfect knowledge. sama0 pa0 233; pIvara. tri0 ( pIvara ) aDu puSTa. moTA; puSTa. Thick. bhaga0 11, 11; zrova0 10; aNujo0 130; nAyA 0 1 6; jIvA0 3, 3; jaM0 pa0 kappa0 3, 350 rAya0 60; -kara. puM0 - kara ) mukhya - adhAna zi mulya kiraNa. The chief ray. nAyA 0 1; 6; pIsa. dhA0 11. ( piMS ) posa: ha. pIsanA; dalanA. To grind. pIsejjA. vi. bhaga0 16, 3; pIsanta. piM0 ni0 574; pIsijjamANa. ka0 vA0va0 kR0 0 10 4, 86; pIsaNa. na0 ( peSaNa ) vATayuM; pIsavaM. bAMTanA: pIsanA grinding; pounding. piMo ni0 588 pagaha0 1, 1 sUya0 1. 2,1, 12; pIsagiyA strI0 ( pepayaMtikA ) hama strI. dhAna pIsanevAlI strI A who grinds corn. nAyA0 7; pIha. dhA0 II. ( spRha ) V ( 562 ) haNanArI woman sI. icchA karanA. To desire. pIhera. utta0 26, 33. nAyA0 6; pohati zra0 11; pIhejjA. vi. ThA0 3, 3; pIhae. vi0 utta0 2, 26; puMkha. puM0 (pu) me nAmanuM yAMthamA devlenu eka vimAna ke jemAM vasatA devAnu 12 sAgaranu vyAyuSya he isa nAmakA pA~ca devalokakA eka vimAna jisake nivAsI devatA - yoMkI AyuSya 12 sAgarakI hai, A cele - stial abode so named of the [ puMDa. 5th Devaloka; its gods live upto 12 Sagaropamas. sama0 12; (2) mAnaM puMjaDuM. vANakA paMkha. Feather attached to an arrow. jai0 50 puMcchaNa na0 ( procchana ) suMdhdhuM te. loMcanA. Plucking out. u0 1, 58 1 nAyA 0 1; 6; 26; piM0 kappa 0 puMja puM0 ( putra ) madhthA; Dhagalo. samUha; Dhera: puMja. A host; a heap jaM0 pa0 4, 62; aNujo0 57; pro0; bhaga0 6, 33; 11, 11, 14, 6 15, 17; jIvA 0 3, 1; veya0 4, ni0 82 patra0 2 uvA0 2 64; 3, 32; jaM0 pa0 rAya0 36; 60; upacAra. puM0 ( --upacAra ) puNyAnA samUhana upyaarvyavasthA. puSpa samUhakI vyavasthA. An arrangement of a collection of flowers. nAyA0 1; puMjiya. tri0 ( puMjita ) Dhagalo urela. ekatrita; saMgaThita. Heaped up. vize0 2061; puMjIkaDa. tri0 ( puJjIkRta ) iMnyo Dhagalo urela. U~cA Dhera - DhIMga banAyA huA; samUharUpameM ekatrita. Heaped up. veya0 2, 2; puMDa. puM0 (puMDU ) me nAmanuM pAMyabhAvasoutuM eka vimAna ke jemAM vasatA devAnuM 12 sAgaranuM AyuSya che. isa nAmakA pAMcaveM devalokakA eka vimAna jisake nivAsI devatAoMkI mAyu 12 sAgarakI hai. A celestial abode so named of the 5th Devaloka; its gods live upto 12 Sagaropamas. sama0 12; (2) puNyaka nAmanA deva. A god named Pundaka. bhaga0 3, 7; (3) bhe nAmano meheza. isa nAmakA eka deza. A country so named prata0 5, 1; bhaga0 15, 1; (4) thinDa; DA. cinha; dAga; nizAna. A sign. piM0 ni0 bhA0 43: For Private Personal Use Only Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puMDarIkA.] [puMDarIya. puMDarokA. strI0 ( puNDarIkA ) uttara dizAnA 44; (3) syAMgasUtranu 17 bhuM adhyayana. caka parvata para vasanArI ATha dizAkumArikA 17th chapter of Suyangadanga mAMnI zrI. uttara prora rukka parvatapara nikAsa Sutra. sa0 23; nAyA0 1; (4) puM. karanevAlI pATha dizAkumArikAoM meMse tIsarI. [201rizte mA. rAjA puMDarIka; The 3rd of the 8 Disakuma kuMrIkakA bhAI. King Pundarika, ris residing ou the Ruchaka brother of Kundarika. nAyA0 16; mount of the north 0 pa0 / (5) puMDarIka nAma cula himavaMta parvata puMDarogiNI. strI0 ( puNDarIkiNI ) pusAvatI | uparanAme puMDarika nAmaka cula himavaMta yinI bhumya nagarI. puSkalAvato vijayakI mu. parvatastha eka draha. A lake named khya nagarI. The chief city of Puska- Pundarika on the Chula Hilavati territory. jIvA0 3, 4, ThA. mavanta mount. ThA0 2, 3, 2, 3, nAyA0 14; 16; jaM. pa. (2) -juvarAya. puM0 (-yuvarAja ) purI naadakSiNa dizAnA aMjanagirinI uttara taraphanI bhne| yuvarA4. puMDarIka nAmaka yuvarAja. A pAvana nAma. dakSiNI aMjanagirike uttara prince named Pundarika. morakI bAbaDI-vApikAkA nAma. Name of nAyA0 16 -haha. puM0 (-draha )omAMthI a well to the north of the suvarNakalA nadI nIkaLI te zIkharI parvata southern Anjana mount. prava0 6pano me . suvarNakUlA nadIke udgama 1501; sthAna zIkharIparvata parakA eka draha. A lake puMDarIya na0 ( pugaDarIka ) zveta bha. zveta on the mount Sikhari, from kamala White lotus. jaM. 50 5, 114; which issues out the river bhAva. 6, 11; kama0 2, 15, 3, 42; Suvarnakala. jaM0 pa0 sa0 1000 su0 ca0 15 35; sa.0 1; aoka. nAyA. pacaya. puM0 ( -parvata ) se nAmanI parvata; 1; 4; 13; jIvA0 3, 1; rAya. 23; zenne. isa nAmakA parvata; zerbujA-zatrujaya. (2) e nAme AThamA devakanuM eka vimAna; A mountain so named. nAyA05; enI sthiti aDhAra sAgaropamanI che; e -- mahArisi. puM0 (-maharSi) purI devatA nava mahine zvAsocchavAsa le che; nAmanA muni. puMDarIka nAmaka muni. A sage ene aDhAra hajAra varSa sudhI lAge che. uamed Pundarika. nAyara0 16%; isa nAmakA pATha devalokakA eka vimAna; -gumma. puM0 ( -gulma ) mAmA heva. isakI sthiti 18 sAgaropama hai, yaha devatA nau lekanuM eka vimAna; enI sthiti aDhAra mahinoMmeM zvAsocchavAsa lete haiM aura 18 hajAra sAgaropamanI che; enA devatA nava mahine varSoM meM inhe sudhA lagatI hai. A celestial zvAsocchavAsa le che; ene aDhAra hajAra abode so named of the 8th varSa kSudhA sArI che. AThaveM devalokakA eka Heaveu; its gods live for 18 vimAna; yaha aDhAraha sAgaropama sthitikA haiM, isake Sagaropamas, breathe once in devatA na mahine zvAsocchavAsa letehai aura 9 months and feel hungry in aDhAraha sahasra varSo meM unhe kSudhA lagatI hai. A 18000 years. sama0 18; kapa0 3, / / celestial abode so named of Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puMvedha.] ( 564 ) [ puskhalasaMvaTThapra. the 8th Heaven; its gods -uda-a. puM0 (-udaka) pureza nAmanA live for 18 Sagaropamas, samudra pupodaka nAmaka samuda. A sea breathe once in 9 months and named Puskarodaka. jIvA0 3. feel hungry in 18000 years. 4, sU0 16; -patta. na0 (-patra ) sama0 18 bhasa patra. kamalapatra. A lotus-leaf. duvetra. puM0 ( puMda ) pu35 36. puruSa deva.. kapya0 5, 116; jaM0 50 2, 31; Masculine inclination. prava0 13; | | pukkharaddha. na0 ( puSkarArddha) zrI 5042 701; 710; dIpane alA ; maI 42 65. tIsare puMdheda. puM0 ( puveda ) pu35 36. puruSa veda puSkara dvIpakA prAdhA hissA; arddha puSkara dvIpa. Masculine inclination. sama0 21; Half of the 3rd Puskara island. puMsa. puM0 ( puMs ) 535ve, nA yathA bhaga0 2, 4, 6, 2; viro0 345; zrInI malilAvA thAya te. puruSaveda, jisake purakharavara. puM0 ( puSkaravara ) me nAbhanI trIle udayase strIko abhilASA hotI haiM. Mascu- dI5. isa nAmakA tIsarA dvIpa. The third line inclination. ka. gaM. 2, 26; island so named. jIvA0 3, 4, pusakoilaga. puM0 ( puskokila ) na2 yA. bhaga0 6, 2; sU0 50 16; (2) 504212 nara kokila. Male cuckoo. bhaga0 16, 6; samudra. puSkaravara samudra. The sea PuspukalI. sI. (paupkalI ) pusa zamAM karavara. jIvA0 3, 4; mesI strI. puSkala dezameM janmI huI strI. | pukkharasAgyiA . strI. ( puSkarasArikA ) me A woman born in Puskala jAtanI lipi; aDhAra lipimAMnI eka. country. bhaga06, 33, eka jAtikI varNamAlA lipi; aDhAraha lipiyoM mese puskhara. na0 (puSkara) bhasa. kamala Lotus. ___ eka. One of the 18 kinds of mova. 10; jIvA0 3, 1; pana0 2, 15; script. pana0 1; jaM. pa. kappa0 5, 116; (2) mAla vagere | | puskhariNI. strI0 ( puSkariNI ) partuNagANa pAtra 52 bhadeyaM yAma. Skin fixed AkAre tathA jemAM kamaLa thatAM hoya evuM over a drum etc. rAya0 48; jaM. vNAzaya-vAva. vartula; golAkara kamalayukta pa0 5, 116; 120; (3) mAvANu taNAva. jalAzaya. A circular well, pond kAlavalA tAlAba. A pond having having lotuses. ThA0 2, 4; bhova0 lotuses. aNujo0 131; sodhine 38; sUya0 2, 1, 2, maNujo0 134; pharatA trIjA naMbarane puSkara dvIpa ane tene utta0 32, 34; prava. 1462, nAyA. 1; 3rato trIne pu072 samudra kAlodadhike cahu~ 2; bhaga0 5, 7, 8,6; 13,3; jIvA. morakA tIsare naMbaravAlI puSkara dvIpa aura usako 3, 1; pana0 2; jaM. 50 parikramA denevAlA tIsarA puSkara samudra. The | pukkhala. na0 (puSkara ) bhaga. kamala. Lotus. third Puskara island surround-| sUya0 2, 1, 2, 2, 3, 18, ing kalodadhi and the 3rd sea | pukkhalasaMvaTThaa. puM0 ( puSkAsaMvartaka ) ye surrounding it. bhaga0 5, 1; prava. nAmanI mahAmedha; utsapiNI amAM mAnne 85; aNujo0 103; ThA0 3, 1; maare| mesatA 12sAha parase che ta. Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukkhalA. [ puggala. isa nAmakA mahAmegha; utsarpiNI kAlameM dUsare paMkAvatI nadIke pUrva prora eka zaila pakhArA bhAreke baiThatehI barasenevAlI barasAta-varSA. parvatakI pazcima donoke madhyakA kSetra vibhAga; A huge cloud so named which mahAvidehAntargata eka vijaya. A territory sheds rain when the 2nd Ara inside Malavideha, east of (part of a cycle of time) of the river Pankavati and west an aeon of increase closes. bhaga0 / of the Ek Saila Vakbara 5, 7, ThA0 4, 4; jaM. 50 3, 38; mount and between these two. jaM0 50 pukkhalA. strI0 ( puSkalA ) pudAyatI nAmanI mahAvinA vinaya. puSkalA pukkhalAvattakUDa, puM0 ( puSkalApatakUTa ) me vatI nAmaka mahAvidehakI eka vijaya. A terri zila vakhArA parvatanA cAra phUTamAMnuM trIjuM tory of Mahavideha nained kUTa-zima2. eka zaila vakhArA parvatake cAra kUTo Puskalavati. ThA0 2, 3, meMse eka tIsarA zikhara-kUTa. The 3rd puskhalAvaI. strI0 ( puSkalAvatI ) me nAmanI of the four peaks on the Ek mahAviDatA me vinaya. esa nAmakI mahA Saila Vakhara wountain. o go videhakI eka vijaya. A territory of | pukkhApphoDiya. na0 ( * ) zarIranI Mahavideha named Puskala| yAmI 6vI te. khAla khIMcanA; zarIrakI vati. ThA0 2, 3; -vijaya. puM0 ( -vijaya) camar3I udher3anA. Flaying "imaM pukkhaapUrva mahAvidehamAM e nAmanI vijaya che. phoDiyaM koha" sUya0 2, 2, 63; pUrva mahAvidehameM isa nAmakI vijaya hai. A puggala. puM0 ( pugala ) varSa, gaMdha, 2sa bhane territory of Mabavidela pam. sparzavALuM pudala nAmanuM eka mUrta dravya; cha ed Puskalavati. nAyA0 14; 16; / nayamAMnuM me. varNa, gaMdha, rasa aura sparzavAlA puskhalAvatI. strI0 ( puSkalAvatI ) sItAmuma pudgala nAmaka eka mUrta dravya hai, cha dravyoMmeMse vananI pazcime ane eka zaila vakhArA eka. A material molecule having parvatanI pUrve bane vaccene kSetra vibhAga, colour, smell, taste and touch; mahAvihAntargata vizaya. sItAmukha one of the 6 substances. utta. vanako pazcimI dizAmeM aura eka zaila vakhArA 28, 7; aNujo0 31; dasa08, ; 20 parvatakI pUrva dizAke ina donoMke bIcakA kSetra pa0 4; rAya. 26; ka. gaM0 1, 35, kAya. bhAga, mahAvidehAntargata eka vijaya. A terri 2, 26: (2) gama; tI suMDA madhya tory inside Mabavideba, which lAsa. garbha; phalake madhyakA manorama aMza. is to the west of Sita mukha The interior; heart of a fruit. forest, east of the Ek Saila bhAyA0 2, 1, 10, 56; (3) sAnA vakhara mount and between sarva pudgale eka jIva jeTalA vakhatamAM these two. jaM0 50 bhogavI le teTale kALa; pudgala parAvarta puskhalAvatta. puM0 (puSkalAvarta ) paMcatI nAme isa vilAsa. lokake sarva pudrloka eka nadInI pUrva ane eka zela vakhArA jIva bhoga parimita kAla; pudala parAvata nAmaka parvatanI pazcime bannenI vaccene kSetra kAla vibhAga. A period of time in vibhAga; bhAvikAntargata me vijaya. [ which a soul endures all the Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSaDa.] (pucchA . molecules of the universe. ka0 pucchima. bhU0 aAyA, 1, 6, 2, 11; ga. 5, 84; --ddha. na0 ( -arddha ) 4 pucchissAmi. bha0 bhaga0 5, 4; 18, 10; pusa parAvartana. artha pudgala parAvartana. pucchissAmo. rAya0 42; Change of half molecule. ka0 pucchimsam. su0 ca0 1, 271, gaM0 5, 84; -pariyaTTa. na0 (-parivarta) pucchittA. saM. kR. dasA0 10, 1; sarva pudgalenuM parAvatana; jeTalA kALamAM pucchaittA. nAyA0 2; 13; eka chava karI le teTalo kALa; anaMtakALa pucchiUNa. pi. ni0 466; yA paribhita ye vibhAga. vaha samaya pucchiuM. he. kR. su0 ca0 1, 273; jisameM sarva pudgalokA parivartana eka jIva karale pucchittae. he. kR. nAyA0 1; bhaga0 2, 1; sake; anaMtakAla cakra parimita eka kAla vibhAga, 7, 10, 16, 5, 16, 7; A period of time in which a vava. 7, 1; soul can change all the mo. pucchamANa. va. kR. ThA0 4, 2; utta0 1, 23; lecules. bhA0 8, : --vivAgI. pucchijjai. va. kR. bhaga0 26, 1; strI0 ( -vikI ) pusAnA yogathA vipA pucchijjati. va. kR. bhaga0 35, 2; panna028; pAsanArI bhanI trAza pratimA. pudgalake puccha. na0 ( puccha ) :; puM04I. pU~cha; yogase viSAka prApta karanevAlI karmakI chattIsa puccha; duma. A tail. sUya0 2, 2, 6; pravRtiyA~. The 36 natures of kar prAyA0 1, 1,6, 53; utta0 27, 4; mic matter which mature when nAyA. 1; jIvA0 3, 4; jaM. pa. nisI0 coming in contact with the 7, 26; molecules. ka. gaM0 5, 21; pucchana. vi0 (pRcchaka ) 52. pUMchanevAlA; pucaDa. vi0 ( * ) pAyu: dI. pAcA; | praznakatA. An enquirer; a ques. DhIlA; narama. Loose; soft. parAha0 1, 1; tioner. pi0 ni0 126; puncha. dhA0 I. ( pRccha ) 57; pra 42.. pucchaNA. strI. ( pRcchanA ) praznAha pUchA te. pUMcanA; prazna karanA. To ask; to en. praznoMkA pUMchanA. Enquiring. aNujo0 quire. 13; prova0 20; nAyA0 1; bhaga0 2, 5, puruchae. piM0 ni0 166; paraha. 2, 3, yucchai. nAyA. 2; naMdI0 stha0 47; nisI0 pucchaNI. strI0 ( pRcchanI ) praznA puvAnI 16, ; uvA0 1, 58; bhASA. praznAdi pUchaneko bhASA. Language pucchati. nAyA0 2; bhaga0 5, 4; dasa0 ___of putting question. dasA0 7, 2; 6, 2; rAya0 232; ThA. 4. 1H bhaga0 10. 3; panna. 11; pucchasi. utta0 18, 32; prava0 01; (2)ta; chAj. chata. Roof. pucchAmo. bhaga0 5, 4; nAyA0 5, jIvA0 3, 4; pucchijjA-ja. utta0 1, 22; 26, 6; pucchA. strI0 ( pRcchA ) 5257 42vI; pu7g. dasa0 8, 14; 44; chAnabIna karanA; pUcanA;zodha lagAnA.Enquiry. puccha. piM0 ni0 198; jaM0pa0 7, 142; ThA0 4, 3; aNujo. pucchujjue. bhU0 piM0 ni0 162; 134; nAyA. 8; nAyA. gha. 2; bhA0 1, Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pucchiya..] (puTThaH 1; 6; 2 1; 5, 2, 7, 2, 6, 34; puTTa. tri0 (pRSTa) pUchesa. pUchAhunA; vicArAhA. 25, 3-4; piMni0 51; 160; 381; I Asked. utta0 1, 14; dasa0 8, 22; vize0 2630; pana0 4; 28; sU0 50 16; / parAha0 1, 2; su0 ca0 1, 27; 56; bhaga0 nisI0 16, 10; jvA0 3, 127; 54; paMcA0 10, 33; -lAbhia. puM0 (-lAbhika) "he sAdho, Apane Vaa ?" pucchiya. tri0 ( Ta ) pUchej; prazna 43. ema puchanAra dAtA Ape teja levuM evA pRSTaH pUMchAhuA. Enquired, yova0 41; samikSayI gapepayA nA2. he sAdho / bhaga0 2, 1-5; pi. ni. 137; vA0 7. prApakI kayA sevA karUM ? isamAMti pUMchanevAlA 181; kappa0 4, 72; -ha. puM0 (-artha) dAtA yadi kucha de tabhI grahaNa karanekA sakalpa ze artha pudhyA heya te. vaha jisane artha lekara phiranevAlA. (one) who goes pUchA ho. (one) who has enquired | about begging food with the a meaning. nAyA0 1: bhaga0 2, 5, vow that he would accept sUya0 2, 7,3; only when the giver says pucchiyava. vi. (pRSTavya ) 57. pUMchanA.. "oh ascetic ! what may I give Asking. bhaga0 6,8; 25, 4; vava0 / you?" grova0 16; ThA0 5, 1; (2) 2, 22-23-24; "nirdoSa che ke sadeva che " ema puchI puchIne puja, vi0 ( pUjya ) 54pA yo34; yUnIya. sAmA2 lenA2. (sAdhu) "niSi haiM yA sadoSa?" pUjya; pUjanIya. Adorable. utta0 1, 47; / isa bAtakA patA lagAkara mAhAra lenevAlA 5, 26; vize0 56; E33; nAyA. 7 ( sAdhu ). An ascetic who takes dasa0 6, 3, 1; su0 208, 120; bhata0 food asking whether it is 66; ka. gaM0 1, 47; faultless or otherwise. payaha 0 2, 13 puTTila. puM0 ( poTila ) bhAvA2 vAminI -vAgaraNi. puM0(-vyAkANina) prmon| uttara me zrApara. mahAvIra svAmikA eka zrAvaka. , henA2. praznoMkA uttara denevAlA. (one) who A layman follower Mahavira answers a question. dasA0 7, 1; puTTa. tri0 (puSTa ) bhAtA; zarIre lasa; puSTa. Svami. prava0 465; --jIva. puM0 ( -jIva ) pAhiza nAme zrI pIra prbhunaa| moTA; puSTa; sthala kAya. Fat; stout. utta0 7, 2; dasA. 10, 3; nAyA0 3; zrAvaka tene jIva, ke je AvatI covIsImAM yothA svayaMprama nAme tIrtha2 tharI. poThila puTu. tri0 (spRSTa ) 25rza 422; rasela. nAmaka zrIvIra prabhuke bhAvakakA jIva jo aAgAmI spRSTa; chuAhuA; Tonched. #0 50 6, 124, 7, 137; pAyA0 1, 1, 4, 37; cauvIsImeM cauthA svayaMprabha nAmaka tIrthakara hogA.. 1, 3, 3, 120; 1,6, 2, 184; 1,6, A layman named Pottila 4, 161; 1, 8, 7, 8; sUya0 1, 1,2, a follower of Sri Vira Prabhu 25; ThA0 2, 3; utta0 2, 4; bhaga0 1, whose soul will be born as the 4th Tirthankara named 4; 16, 1; 6; 17, 1; 4; vize0 336; Svayam Prabha in the com 2513; dasa0 7, 5, prava0 1058 kara ing cycle. praka0 465; gaM. 5, 88; Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puTThavayA. ] ( 568 ) [puDa. puThThabayA. strI0 ( prauSTapadA ) pUrvAnA tathA puDiprA. strI0 ( pRSTinA ) yuktiyA prazna uttarAnAryat nakSatranuM nAma. pUrvAbhAdrapadA / 12tA sAgatI pApaDiyA. kuyuktipUrvaka prazna tathA uttarAbhAdrapadA nakSatrakA nAma. Name | karanese laganevAlI kiyA. Sin incurred of Purva Bhadrapada and by asking a question full of Uttra Bhadrapada constella- ___evil reason. ThA0 2, 1; tion sU0 50 10; puTTimAi. puM0 ( puSTimAyin ) (1) mattazavapuTTaseNiyA. strI0 ( pRSTazreNikA) pRSTa zreNItI vAI sUtranA trIjA varganA sAtamA adhyagaNanA draSTivAdAntargata parikarmano eka yananuM nAma. (2) kAThaMdI nagarI nivAsI bhAga. pRSTazreNikI gaNanA; dRSTivAdAntargata pari. bhadrAcAryavAhInA putra ke je dIkSA laI chaDu karmakA eka bhAga. A division of chaThThanA pAraNAnI pratijJA laI ghaNA varSo Parikarma cuming in Drsti- pravrayA pALI eka mAsane saMthAro karI vada. sama0 12; -parikamma. na0 sarvArthasiddha vimAne pahoMcyA tyAMthI eka (-parika n ) draSTivAhanA paridhabhanI zrIle avatAra za bhAkSe ze. aNuktarovavAi meha. daSTivAdake parIkarmakA tIsarA bheda. The sUtrake sAtaveM adhyayanakA nAma; kAkaMdI nagarI 3rd variety of Parikarina of nivAsI bhadrAsArthavAhIke putra jo dIkSA lekara drstivada. naMdI. 56; chara 2 ke pAraNoMkA saMkalpa kara kaI varSotaka puTThA. saM0 kR0 a0 ( pRthvA ) pUjIne. pUchakara; pravajyA pAlanakara eka mAsake saMthAreke pazcAt vicArakara. Having asked. pAyA0 1, | sarvArthasiddha vimAnameM pahu~ce; vahA~se eka bhavatArake 7, 2, 204; anantara mokSako prApta hoMge. Name of puTTApuDha. ( pRTATa ) vicche gayesA mA- the 7th chapter of the 3rd ramA daSTivAda aMganA bIjA vibhAgasUtrano group of Anuttarovavayi Su. 14 me. viccheda prApta bArahave dRSTivAdaagake tra. Son of a merchant of dUsare vibhAgasUtrakA caudahavA bheda. The Kakandi city who being 14th part of the 2nd Vibhaga initiated practised a particular Satra of the 12th Drstivada penance remaived an ascetic Anga which is lost. naMdI0 56; for many years and after puTThAvatta. na0 ( puSTAvata ) puseljimA pari- fasting for a month was born bhanA 14bhI meha. puTThaseNimA parikarmakA iu Sarvartha celestial abode. 14vA bheda. The 14th part of Thence after one incaruation Putthaseniya Parikarma. naMdI. he will attain Salvation. pragutta. 3, 7; puchi. strI0 ( puSTi ) puSTi; bhabhutAe. puSTi; | puDa. puM0 ( puTa ) chAparnu saMpuTa. chIpakA saMpuTa. majabUtI. Strength; durability. A cavity of mother of pearl. viro* 221; pagaha. 2, 1; -kara. tri. (2) 531. puDa; puTa; dala; phaoNpha. A fold; ( -phara ) puSTi 32nA2. puSTikartA. Tonic. a piece. 0 50 5, 114; pAha0 2, gacchA. 82 5; jIvA0 3, 4; rAya0 59 vA0 2,04 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puDaI. [ puDhavI. -~-aMtara. na0 ( -antara ) sa2 sa2pI puDhacI. strI0 ( pRthivI ) vA; bhUmi; bhAna; me paratunA sAnu santa2. do samAna ratnaprabhA kore mAI thvI. pRthvI; bhUmi; vastuke yogakA antara. A cavity bet- jamIna; ratnaprabhA bhAdi pATha pRthvI. The ween two evenly joined arti- earth. aNujo0 103, 134; ThA0 2, cles. rAya. 144, 4; utta0 6, 46; 26, 30, 36, 66; puDaI. strI0 ( puTikA ) me nAmanI gumchA; sama0 1; sUya0 1, 1 1, 7, pAyA0 1, melayA. isa nAmakA gucchA; elacI. Carda 6, 1, 12, prova0 dasa0 4:8, 2; 10, 1, moms. panna. 1; 2-4, patra. 1, 15; gacchA075; ka. pa. puDaga. puM0 ( puTaka ) nAna! ns|21. nAsi 2, 74; uvA0 6, 164; jaM0 507, 151; kAke nathune; nAsikApuTa. Nostrils. uvA0 bhaga0 1, 5, 2, 1, 3, 5, 8;7, 3-6; 2, 64; 15, 1; 17, 7; nisI0 7, 11, 13, puDapAga. puM0 ( puTapAka ) amu4 2sanA pura ApI animA 55 auSadhi. amuka 1; 14, 34; 16, 20-26: dasA0 2, rasakA puTa dekara ani pakAI huI prauSadhi. 15-16; pi. ni. bhA0 ; jIvA0 3, 4; nadI. 18; sU0 50 10; rAya, 4; (2) A medicine prepared on a fire being coated with a parti IzAnenkanA kapALa temanI pahelI paTTarANuM. cular juice. vikA0 1; IzAnendra ke lokAla somakI pahilI paTarAnI. puDapAya. puM0 ( puTapAka ) gumo " " The 1st principal queen of za6. dekho "puDyAka" zabda. Vide "puDapAka." the Lokapala Soma of IsanAyA0 13; nendra. TA0 4, 1; (3) bhagavatIsaranA 5puDapuDI. strI0 ( puTapuTI ) aMgu tathA mAM sAzanA pAMyamA uddezAnu nAma, bhagavatI gAyA yI 4 te aMgUThe yA a~gu sUtrake prathAra zatakake pA~ca uddezakA nAma. liyoM dvArA cuTakIkA bajAnA. Snapping Nanie of the 5th Uddesa of the two fingers. prava0 442; the 1st century of Bhagavati puDabheyaNa. na0 ( puTabhedana ) nAnA dezobhAyA Sutra. bhaga0 1,1; (4) lagatAnA mIna yaape| (rIyA) yAM veyAya te na12. zatanAmI dezAnuM nAma. bhagavatIke dUsare nAnA dezoMse AyAhumA kirAnA jahA~ bikatA ho zatakake dUsare uddezAkA nAma. Name of the yaha nagara. A city market where 2nd Uddesa of the 2nd century commodities brought from of Bhagavati Sutra. bhaga02,1%B different places are sold. veya. -uiMsa. puM0 ( -uddeza ) pRthvI saMdhI ; vAligama satrano uddeza!. pRthvI sambandhI puDaya. na0 ( puTaka ) me pAtramA pAsa jIvAbhigamasUtrakA udveza. An Uddesa nu mAnA-5. eka pAtrake bhitra 2 of Jivabhigama Sutra related khAne-puDa; puTa. Partitions made to the earth. bhaga0 2, 3, -kamma. in a vessel. bhaga0 3, 2; (2) nAnA / na0 (-karman ) yA pAzrI 6i41; 1. nasa21. nAkake nathune, Nostrils. uvA0 bhAna movI pore ji. pRthvI samvandhI kriyA; jamIna khodanekA kAma zrAdi. Work Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puDhavI. ] ( 600 ) | puDho. related to the earth e.g.] pRthvIke sahAre rahAhA. Established on digging etc. zrAyA0 1, 1, 2, 15, the earth. nisI017, 25-pariNAma --kAiya. puM0 ( kAyika) thImA utpatra puM0 (-pariNAma ) pRthivInA vidhAra. pRthvIkA thayesa 105. pRthvImeM paidAhue jIva. Earth-1 vikAra. A change of the earth. embodiment. bhaga0 1, 1, 2, 5, ja. pa. 7, 176; bhaga06,5; -sattha. 6, 1 17, 7, 33, 1; ThA0 1, 1; | na0 ( -zamna ) pRthvI35 zastra. pRthvIrupa ghaNu jo0 134; dasa0 4, pana0 1;| zastra. A weapon in the form -kAiyatta. 20 (-kAyikatva ) yI 4Aya- | of the earth. mAyA0 1, 1, 2, 15, pA. pRthvIkAya bhAva. The state of ! -sama. vi. ( -sama ) du:5supa sahana 12vAmAM pRthivI tujhyA sahanazAsa. duHkha earthenibodiment. bhaga0 6, 5; 6, 6; 12, 4, 20, 6; -kAya puM0 sukha sahana karanemeM pRthvIke samAna; sahiNu. ( -kAya ) thAnA 70vAnuM zarIra; athita Like the earth in enduring 5vI. pRthvIke jIvoMkA zarIraH sacitta pRthvI. pail or pleasure. dasa0 10, 1, 13; Body of the living beings of -soa. na. ( -zauca ) mATIyA thatI the earth utta0 10, 5, bhaga. 6, 5H pavitralA. miTTIse honevAlI pavitratA. Purity 7, 10; 16, 3; nisI0 14, 40; dasa0 caused by earth. ThA0 5, 3; 6, 27, sama0 6; Ava0 4, 7, kAya. puDhavIvarDasaa. na0 ( pRththyavatantaka ) nA. samArabha. puM0 ( -kAyasamAraMbha ) thii| bhanA meM gAyo. isa nAmakA eka bagIcA. sapane mAla pRthvIkAgakA prAraMbha. Injury A garden so named. fatio E; to the earth - embodiment. dasa | puDhayAsirI. strI0 (pRthvIzrI ) se trIta 6, 26; ~~ kAla. puM0 ( -kala ) me nAma. eka strIkA nAma. Name of a woman. vivA0 10, jIva pRthvImAM niraMpaNe-jeTalo vakhata rahe teTale kAla; asaMkhyAta utsapiNI ava. puDhavIsilA. strI0 ( pRthvIzilA ) sArUpe sAMsa pdd'aa| thAnA pradeza. zilArUpa sapizI paribhita . jitane samaya -kAla taka lambA caur3A pRthvI pradeza. A wide and eka jIva pRthvIpara niraMtara rUpase rahe utanA samaya long strip of land. bhAyA0 2, 7, kAla; asaMkhyAta utsarpigar3I aksarpiNI parisita 2, 161; dasA. 7, 1; bhaga0 3, 2; kAla. A period of time during -~-paTTaya. puM0 (-paTaka ) yAnI zAlA which a soul lives on the tarth 5 pAra. pRthvIko zilArUpa pATa A wide eternally. bhaga0 8, 6; ---jI . strip of land in the form of puM0 (-jIva) vADAyanA 01. pRthvIkAyake a stab. nAyA. 5,8; ; 14; 16% jIva. Living beings of earth dasA0 5, 7, embodiment. prava0 850; -jIva. puM0 puDhIbhUya. tri0 ( pRthagabhUta ) zyetuM. pRthak(-jIva ) vImA 22nAra 71. pRthvIme vilaga huA huA: vilagita. Separated. rahanevAlA jIva. Living beings of | su0 ca0 12, 30; the earth. dasa0 5, 1, 68; -paiThiya. | puDho. a0 ( pRthak ) mane. aneka. Many. tri0 ( -pratiSTita ) yAta mAzare 29. | sUya0 1, 1, 2, 1; uta0 3, 2; mAyA0 Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNa. puNya. 1, 1, 2, 14; 1, 1, 3, 28; (2)| puNavasu. puM0 ( punarvasu ) punarvasa nAmarnu hoTuM; vistAravAj. moTA; vistRta. Big: | nakSatra. punarvasu nAmaka nakSatra. A constellaextensive. prAyA0 1, 2, 6, 7: tion named Punarvasu. 0 50 -jaga. tri. (gata ) bhinna 2 na26 | 7, 155; sU0 50 10; sama0 5, maNujo0 sthAnane pAmesa. bhinna 2 narakAdi sthAna prApta- 131; ThA0 2, 3; (2) zamA tIrtharane pAyAhumA. (one) who has reached prathama bhikSA mApanA2 stha. dasa tIrthakarako different hell etc. places. sU50 / sarva prathama bhikSA denevAlA gRhastha. A house1, 2, 1, 4; -vemAyA. vi0 (-vijAtrA) holder who first of all gave aneprA. aneka prakArakA; vividha. OF | alms to the 10th Tirthankara. different kinds. ThA0 4,4; sasa0 50 232; (3) mAmA vAsupanA puNa. a. (punar ) pAraMvAra, 32; qii. zrIna pUrva manu nAma. prATveM vAsudevakA bAravAra; punaH punaH; aurabhI. Again and tIsare pUrva bhavakA nAma. Name of the again. praNutro0 3; 128; sUpa0 1, ___3rd previous birth of the 8th 1, 2, 1; bhaga0 1, 3-10, 3, 1; '5, ___Vasudeva. sama0 pa0 236; 5; 1, 31, 12, 13, 15, 1; 20, 8; paNAI ma0 (punara ) vajI; rI. maura; phira; nAyA0 7611; mova0 27; nitI. punaH. Again. uvA0 2, 116; 6, 174; 6, 12; vize0 10; veya. 2, 2; piM.ni. bhA0 1; piM0 ni0 87; dasa0 4, 6, 2, puNo. a0 ( punara ) NthI; mILavAra. phirase; dubArA; dUrIbAra. Again. uta0 1, 1216; tu. ca. 4, 124; ka. gaM. 3, 12; 41; mAyA0 1, 1, 1, 4; sUya. 1, 1, 1, 20; prava0 75; -uvayoga. puM0 15; sama0 20; nAyA0 1, 2, 6; dasa0 ( -upayoga ) thA-bAntare yte| 65. yoga. kAlAntarameM honevAlA upayoga. A 5, 1, 61, 6, 53; use that is to hold good at | pugaNa. na0 ( puNya ) zuma zAyo saMthita some other time. facto 955; thatuM zubha karma ke jenuM pariNAma jIvane puNabhava. puM0 ( punarmatra ) | misevA te; sukharUpa Ave che; nava tatvamAMnuM trIjuM tatva. punargama. punarjanma; phirase paidAhonA. Taking zubha kAdviArA saMcita zubha karma jisakA pariNAma re birth. sya0 2, 2, 81; moSa0 ni0 jIvake lie sukhaprada hotA hai; nau tatvoM se 805; mo30 43; dasa0 8, 40; patra. 2; tIsarA tatva. Merit that results puNaravi. a. (punarapi ) vaya 55); rIne 59]. from good deeds and which aurabhI; punazca. Also; ever again. leads to happiness; one of the nAyA0 1, 5, 8; ; 14; 18; bhaga0 2, nine realities. utta0 28, 14; mova. 1; 6, 78,6; 11, 20, 6; 24, 34; ThA0 1, 1; sya. 1, 1, 1, 12, 1; dasA0 10, 8-6; utrA0 7, 214; / 2, 5, 12; sama0 1; bhaga0 1, 7, 2, puNaruta. na0 (punarukta ) punatiSa; 5; nAyA0 18 dasa. 4,16, 5, 1,46% zithI he te. punarukti doSa; duharAkara kahanA. pi. ni. 228; vize0 2006; rAya0 224; Tautologise. vize0 2260, F* ca. ka. gaM. 1, 15; mA0 2, 65; (2) vi0 4, 200; 250; pusyathA pAmavA yoya. puNyadvArA prApta hone Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNNa. ] ( 602 ) [ puNNamadaH yogya. To be got by merits. yaM. pUrNacandra pauNimAkA caMdra. The full gacchA0 25; (3) pAvatra; uttama; puzya- _moon. kapa0 3, 38; -pamANa. tri. zANI. pavitra; uttama; pugaTavAna. Holy; ( -pramANa ) prabhAmA pUrNa pramANameM pUrNa. meritorious. mAyA0 1, 2, 6, 110; ] Full in measure. bhaga0 1, 6, 3, ja. 50 5, 112; 117, paMcA0 15, 20; 3, 6, 8; -muha. tri0 ( -mukha ) bhoTa -saMjua. tri0 (-saMyuta ) puzyA . sudhA laresa. mu~hataka bharAhuA. Full to puNyAtmA; . purAyavAlA. Meritorions. the brim. nAyA0 1; 8; -sarUva. paMcA. 7, 36; tri0 ( -ravarUpa ) pUrNa svarUpa; saMpUrNa pUrNa purANa. tri0 ( pUrNa ) sampUrNa; samasta. sampUrNa; ravalpa; saMpUrNa. A full, complete sara; samasta. Whole; full; all. ThA0 form. nAyA0 10; 4, 4; nAyA0 1; 8; 10; 11; bhaga0 1, | puNNaghosa. puM0 ( pUrNadhoSa) sapanA 2, 2, 3, 3;8; 13. 4; 15, 1; eravatakSetramAM AvatI utsapiNamAM thanAra mogha. 23, 31; utta. 12, 13, sA. 11mA tIrtha. jambUdvIpake aikAvetrameM prA. 32; bhodha ni0 bhA0 85; dasA0 10, 7; gAmI utsarpiNImeM honevAle 11veM tIryakara, kAya. 3, 41; paMcA0 8, 22; upA0 2, The 11th would-be Tirthan107; (2) dakSiNa ta25nA 65mAnA kara to be born in the comiug 1. dakSiNa morake dvIpakumAroMkA indra. The aeon of increase in Airavata lord of the Dvipa Kumars of ksetra of Jambudvipa. sana0 the south. pana0 2; (3)svaranI sapaNA pa0 243; sAyuta gAte; mAyano me guNa. sva- | puNNabhadda. pu. ( pUrNabhadra ) me yakSa yatAnu rako samarata kalAyukta gAyana; gAyana-gAnakA eka nAma. eka rakSa devatAkA nAma. Name of a guNa. A quality of singing; Yaksa god. (2) pANa-yaMta2 matinA singing in all the terms of yakSa hepatAnA -. vaNavyaM tara jAtike yakSa the musical notes. aNujo0 128; devatAkA indra. The lord of Yaksa -ucchaMga. tri0 ( -utsaMga ) nAnA - gods of the Vanavyantara 2nA bhArathI larekha. vividha vastuoMse pUrNa. class. bhotra0 ThA0 2, 3; bhaga0 3, 7; Full of different things. nAyA08. 10, 5, 15, 1; pana0 2; uvA0 1, 1; -~IbhAsi. tri0 (-avabhAsina) pUrya 2, 62; (3) kSu sAnA dhipati nahi chatAM pUrNa bharelo che ema dekhAya te. hevatAj nAma. itu samudra ke adhipati devatAkA pUrNa nahote huebhI pUrNa-bharAhuzzA dIkhanevAlA. FITH. Name of the presiding That which seems to be filled deity of lksu ocean. jIvA0 3, 4; up. ThA0 4, 4; -kalasa. puM0 (-kalaza) (4) aMtagaDa atranA chaThA varganA 11 mA pAthI saraso gho. pAnIse bharAhuA ghar3A. sadhyayanak nAma. aMtagar3a sUtrake chaThe vargake A pot full of water. paMcA0 8,22; | 11 ve madhyayanakA nAma. Name of the kAya. 3, 41; 0 50 5, 117: | 11th chapter of the 6th group -caMda. puM0 ( -candra ) pure| yaMda; punmn|| of Antagada satra. aMta0 6, 11; Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNNamahakUDa.] [ puNNaseNa. (5) vANijya gAma nivAsI eka gRhastha 12; (2) mAsavata patanA nava TamArnu ke jeNe mahAvIra svAmI pAse dIkSA laI yAbhuMTa-252. mAlavaMta parvatake nau kaTo pAMca varSanI pravajyA pALI vipula parvata meMse AThavA kUTa. The 8th of the upa2 sNthaa| 31 mi&i bhegavI. vANijya 9 peaks of Malvanta. to go grAma nivAsI eka gRhastha jisane mahAvIra svA se puNNabhaddaya. puM0 ( pUrNabhadraka ) yaMpA nagarAnI dIvAle pAMca varSoM kI pravrajyA pAlI, vipula parvata para hArane me magIyo. kAmA nagarIke bAharakA saMthArA kiyA aura siddhi prAtakI. A resi- eka bagIvA. A garden outside the dent of Vanijjya village who city of champa. bhaga0 6, 33; being initiated by the lord puNNamAsiNI. strI0 ( paurNamAsI) pUnama. Mahavira, remained an asce. pUnama, paurNimA; pUrNimA. The last date tic for five years and attain. of the bright-half of a month. ed salvatiou aster fasting for sA0 6, 2; bhA0 2, 5, 3, 3; nAyA* a mouth on the Vipula mount. 2; ; rAya0 225; bhaMta. 6, 11; (6) yA nagarIta mAranu purANamAsI. strI. (paurNamAsI ) pUNibhA; me dhAna. campA nagarIke bAharakA eka udyAna. pUnebha. pUrNimA; pUnama. The last date A garden outside the city of the bright-half of a mouth. of Champa. mata0 1, 1; nAyA0 1; | jaM. pa. 7, 151; sana0 36; utta. 11, mAyA0 dha0 4; (7) saMbhUtipayanA | 25; jIvA0 3, 4; ziSyatuM nAma. saMmRtivijayake zivyakA nAma. puNNarakkha. puM0 ( pUrNarakSa ) pUrakSa nAme Name of the disciple of Sam. vitA. pUrNarakSa nAmaka eka devatA. A bhati Vijaya. kappa08, (8) pu A god named Purnaraksa. bhaga. saMparnu pAya madhyayana. puphiyA suutrk| pAMcavAM madhyayana. The 5th chapter of purANaseNa. puM0 ( pUrNasena ) tapAI Pupphiya Sutra. nira0 3, 1, sUtranA bIjA varganA teramA adhyayananuM --ceya. na0 (-caitya ) 14nagara nAma. aNuttarokvAi sUtrake dUsare vargake terahaveM pAranu pUla nAme yatya-udhAna. pA adhyayanakA nAma. Name of the 13th nagaroke bAharakA pUrNabhadra nAmaka caitya-udyAna. chapter of the 2nd group of A memorial garden named Anuttarovavai Satra. aNutta0 2, Purnabhadra outside the city 13; (2) zreNi sanI dhAravAnA of champa. nAyA0 6; 12; 15, putra ke je dIkSA laI 11 aMgabhaNI guNa nAyA. gha. 4; rayaNa tapa AcarI soLa varSanI pravajyA purANabhahakUDa. pu. ( pUrNabhadrakUTa ) vaitA8ya pALI vipula parvata upara eka mAsano saMparvata uparanA nava phUTamAMnuM chaThuM zikhara. thAre karI sarvArthasiddha mahAvimAne utpanna vaitAbya parvata parake nau kUToMmeM se kaThA kUTa. The thayA, tyAMthI eka avatAra karI mekSe jaze. 6th of the 9 peaks on the zraNika rAjAkI dhAriNIdevIka putra, jinhoMne Vaitadhya mount. jaM. 50 1, dIkSA lekara 11 aMgoMkA madhyayana kiyA, guNa Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purANA. ] (604 ) [puca. - syaNa tapa kiyA, solaha varSoM kI pravajyA pAlI, makA candra. The moon of the last vipulaparvatapara eka mAlakA saMthArA kiyA, aura _date. nAyA0 10; sarvArthasiddha mahAvibhAnameM utpanna hue, vahA~se eka - put-kara. dhA* I. I. ( pUtU+kR ) pAra avatArake bAda mokSa prApta kareMge. Son of 423. pukAranA; pukAra macAnA. To shout. the queen Dharini, wife of the pukkarai. su0 0 4, 21; king Srenika, who being ini. pukAreMti. jIvA0 3, 4, rAya. 183; je0 tiated, practised Gunarayana pa. 5, 121; austerity, remained au ascetic pukarati. jIvA0 3, 4; for 16 years, fasted for a pukta . pagaha0 1, 2; month on the Vipala moun pukarata. su. ca0 2, 533; tain and was born in Sar. putta. puM0 ( putra ) putra; hI421. putra; lar3akA. vartha Siddha celestial abode. A son. jaM. pa0 2, 30; utta0 1, Thence after one incarnation 36; 6, 3, 6, 2, mAyA. 1, 2,1, he will attain salvation. agutta. 62, 2, 1, 2, 12; sUya0 1, 1, 2, 2, 13, 28, 2, 2, 12; aNujo0 128, prova. pugaNA. strI0 ( pUrNA ) yakSanAdra pUrNa nAyA0 1, 2, 5, 7, 8; ; 12; 14; mAnI 54zI . yakSa ke indra pUrNabhadakI paTarAnI. 16, 18, bhaga0 3, 1, 7, 6, 8, 5, The principal queen of the 6, 33, 12, 2, 16, 5, 16, 2; vivA. lord of the Yaksa. ThA0 4, 1; 1; 3; pi. ni. bhA0 35; piM. ni. bhaga0 10, 5; nAyA0 dha0 5; (2) pAyama, 506; dasa0 7, 18; jIvA0 3, 3: su0 dazama ane punama tathA amAvAsya e traNa ca. 3, 245; paMcA10, 30; 17, 31; pUrNa tithi. paMcamI, dazamI aura pUrNimA tathA bhatta0 133; uvA0 1, 67; -Nihi. amAvasyA ye tIna pUrNa tithiyA. The puM0 ( -nidhi ) putra05 02; putranidhAna. three dates of a luvar month putrarUpa koSa: putranidhi-prAgAra. Treasure vis. 5th, 13th and the last. in the shape of a son. ThA0 5, 3; sU0 50 10 -pivAsa. tri0 ( -pipAsa )nehIzanI puNNAga. puM0 ( putrAga ) se nAbhanu me vRkSa. Sist che tevA; putI 5pAsAvA. vaha isa nAmakA eka vRkSa. A tree so nam- jise putrakI kAmanA hai; putra kAmanA-ichAvAlA. ed. mAyA08; bhaga0 22, 2, pana0 1; (one) who is desirous of get. jaM050 ting a son. nira0 3, 4, -maMsa. pugiNamA. strI. ( pUrNimA ) punema. pUrNimA; na. ( -mAMsa ) putranu mAMsa. putrakA : mAMsa. pUnama. The last date of the Flesh of a son. ThA0 4, 4; bright half of a month. jaM050 -mAraga. vi0 (-mAraka ) putra bhAranAra. 7, 153, 155; nAyA0 10; bhaga0 11, putrapAtI. One who kills a son. 11; veya0 10, 2; jaM. 50 -caMda. puM0 nAyA0 2 -lAbha. puM0 (-khAbha) ( -candra ) punebhano yanmA . pUrNaca, pUna- harAne Gorri. putrajanma; putra lAma. Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putaMjIvaga-ya. ] ( 605 ) Birth of a son. bhaga0 11, 11; nAyA 0 1; kasa0 1, 7; -fagu. fa. ( - vihIna ) putra vinAnuM putravihIna. With1out a son. su0 ca0 4, 146; - saya na0 (zata ) se putra. 100 putra. 100 sons. kaH0 7, 210; - soma. puM0 ( - zoka ) putrano zo. putrakA zoka putrazoka Sorrow for a son. ni0 1, 1; putaM jIvaga-ya puM0 ( putrajIvaka ) bhayApottA nAmanuM eka vRkSa ke jenA upabhAga saMtAnanI utpatti bhaTevAmAM Ave che. putra jIvaka nAmaka eka vRkSa jisakA upayoga sattAnotpattike bharya kiyA jAtA hai. A tree named Jiyapotta which is used for securing the brith of a son. bhaga0 22, 2 patra0 1; putta jIva. puM0 ( putrajIva ) putraneo va. putrakA jIva; garmakA jIva. of a son bhaga0 1, 7 - phuDa. tri0 ( -spRSTa ) garbhanA va sAthai nAsathI leDAjI ( bhAtAnI nAlinANa ). garbhastha jIvake sAtha nAladvArA jur3I huI mAtAko nAbhinAla. The umbilical cord. bhaga0 1, 7; - rasaharaNI. strI0 ( -rasaraNI ) garbhanI nAbhinALa ke je vaDe garbhamAM pANa bhejave che. garbhako nAbhinalikA jisake dvArA garbhakA poSaNa hotA haiM. The umbilical cord. bhaga0 1, 7; va; garbhanA The soul puttata. na0 ( putratva ) putra putratva; putratA. The state of a son bhaga0 2, 5; putattA. strI0 ( putratA ) putrapazuM putrabhAva. putratA; putrabhAva Sonship. bhaga0 11, 11; 12, 7 15, 1; vivA0 1 5 For Private [ putthiya. nAno putra; bhAja young child or puttaya. puM0 ( putraka) zizu; bAlaka putra. A son. su0 ca0 1, 65; putaliyA. strI0 ( puttalikA ) putajI putajI. A puppet su0 ca0 15, 221; puttavaMta tri0 ( putraRtU ) putravANI. putravAna Having a son. mu0 ca0 2, 61; puttA. strI0 ( putrI ) hIurI; choDI putrI; kanyA; lar3akI. A daughter. nAyA0 1; 7, 8; nira0 1, 1; putimA strI0 ( putrikA ) hIDarI lar3akI. A daughter. aNujo0 130; puttiyA strI0 ( pauktikA ) pati cAiniya va vizeSa pauttika; caturindriya jIva vizeSa. A four-senused being utta0 36, 145; (2) mulapati bhupa vastri. mu~hapattI; mukhavastrikA mukhapaTTI. A piece of cloth to cover the mouth. prava0 176 ; puttI. strI0 ( potikA ) mukhapattI; bhopatI. mu~hapatI. A piece of cloth to co ever the mouth. prava0 502; gat. sito ( gat ) yal; el. gat; el; suta. A daughter. su0 ca0 1, 65; puttha. puM0 ( pusta ) punagI; DhIMgaDI putalI; Dhera; choTA samUha. A puppet; a heap. piM0 ni0 bhA0 7; nisI0 12, 20; - kamma na0 ( karpan ) DhIMgalI manAvavAtuM zubha Dhera - DhIMga banAnekA kAma. The act of making dolls. nisI0 12, 20; putyaya na0 ( pustaka ) pusta. pustaka; kitAba; grantha. A book. praba0 18 bhatta0 31; putthiya na0 ( pustaka ) pusta; graMtha. pustaka; graMya; kitAba. A book. mu0 ca0 6, 48; magaha tri0 ( -graha ) pustakane 2nAra pustaka hAthabhAMlA yAlanAra pustakako grahaNa karanevAlA; pustaka hAthameM lekara calanevAlA. Personal Use Only Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punna. ] [ puSpha. (one) who holds a book. bhaga0 | punAga. puM0 ( punAga ) vRkSanI me nid. 6, 33; vRkSako eka jAti. Species of trees. puna. puM0 ( pUrNa ) 65 bhAratAno 8. jIvA0 1; ja. pa. 5, 112; kapa0 3, 37; dvIpakumAra devatAkA indra. I.ord of Dvipa -vaNa. na. ( -vana ) punnA AunuM vana. Kumara gods. ThA0 2, 3; (2) vi. punnAga vRkSakA vana. Forest of Punnaga paripU0. paripUrNa. Full. ka. pa. 3, 5, trees. aNujo0 131: kA0 3.36 ThA0 2.3; vize0 385 | punnimA. strI0 ( pUrNimA ) pUNimA. pUrNimA; -rUva. vi0 (- rUpa ) sampUrNa rUpavAn . __ pUnama. The full inoon day. su. sampUrNa rUpavAn . Of the full form. ca0 2, 338; praka0 1574; ThA0 4, 4; puSpha. na0 ( puSa ) puta. puSpa; phUla; sumana, punna. na0 ( pugapa ) sutaH zubha. sukRta; A lower. aova0 22; aNujo0 16; zubhakarma: puNyakarma Merit. ka. gaM0 5.1 147; bhAnA0 2, 3, 3, 126; utta. piM. ni. 378; cau0 38, -khaMdha. puM. 34, 6; nAyA0 1; 2; 8; 6; 11, 13, (skandha ) puzyanA 4the. purAya-sukRta 16: bhA0 3, 4-7, 6, 33, 21, 8; samUha An aggregate of imerits dasa0 5, 1, 21-57; 6, 2, 1: jIvA. sUya0 2, 6, 26; -ppayaDi. strI. 1; su0 ca. 2, 80; vivA0 1; nisI. ( -prakRti ) pu25-zubha bhanI 42 prati. 4, 54, 5, 45; piM0 ni0 bhA0 45; puNya-sukRtako 42 prakRti. The 42 na nira0 1, 1; sU. 10 4; 10; panna. 1; tures of meritorious acts. prava.. ja.pa. 3, 43; gacchA0813prava066 kama. 50; 1300; -bhAva. puM0 (-bhAva ) 3, 32; vA0 1, 30; (2) zAne-banA pu55-sutano mAya. puNya bhAva; sukRtatA. (bhusA321) vimAnanA vyavasthA54 vatA. The state of a merit. dasa. 10, vimAnakA vyavasthApaka devatA. The manag. 1, 18; ing god of the travelling aerial car of Isanendra. Yo qo pugnaghosa. puM0 ( pugayaghoSa ) aurayata kSetramA 2, 38; 4, 62, 5, 118; 113; 115; mAvi 21 tIrtha72. aivata kSetrake bhAvI (3) dazamA devalokanuM eka vimAna; dvitIya tIrghakA. The 2nd would-be anI sthiti vIsa sAgaropamanI che, enA Tirthaukara in Airawata devatA dazame mahine zvAsocchavAsa le che, ksetra. prava0 301, mene pAsa // 2 varSa kSudhA sA che. dasa punabhadda. puM0 ( pUrNabhadra ) gumo "purarAma" devalokkaH eka vijJAna; isakI sthiti bIsa zaka. dekho " pUrANabhAzabda. Vide sAgaropapakI hai isake devatA dasa mahine zvAso"pugNabha". nira0 1, 1; cchavAsa lete aura bIsa hajAra varSoM meM unheM bhUkha punnamAptI. strI0 ( paurNamAsI ) pUrNimA. pUrNimA; lagatI hai. A celestial abode of pUnama. The last date of the the 10th heaven; its gods live bright-half of a month. sU0 / for 20 Sagaropawas, breathe once in 10 months and feel pa. Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSpha.] ( 607 ) [puSpha. hungry once in 20000 years. sama0 20; (4) zubha va sane zubha gaMdhayA yuta. zubha varNa aura zubha gaMdhase yukta. mAyA0 2, 1, 6, 53; (5) 81bhI aha. 86 ve grahakA nAma. The 86th planet. sU0 pa0 20; -prArAma. puM0 (-mArAna) pulavA! mAga gAyo. pupodyAna: phUlabAga. A garden having flowers. nira0 3, 2; aMta0 6, 3, -pAlahaNa. na0 (-grArohaNa ) Ykha nyAyAM te. phUloMkA car3hAnA. Offering flowers. ja0 pa0 3, 43, 53, vidhA0 7 -~-aAhAra. puM0 ( -AhAra ) putanA mA12-27. phUlakA mAhAra -khurAka. Food consisting of flowers bhA. 11, ; nira0 33; -udA . na. ( -udaka ) 5vanA 25thI mizrita dhye pA. puSpa rasa mizrita jala. Water mixed with juice of flowers. bhova. jaM. 50 5, 114; -udaga. na0 ( -udaka ) nu "pu 65" za. dekho "pujhodana" zabda. Vide "puSphodana." zabda. nAyA0 1; -uva. vi0 ( -aga ) i ysavANu A5; pusanA sa . bahupuSpI vRkSa; puSpa samUha. A tree having plenty of flowers; a cluster of flowers. ThA0 4, 3; nisI0 3, 81: -uvayAra..puM0 (-acAra) pUyA va to payA2-50la. puSpadvArA kogaI pUjA - pudhyopacara. A worship by means of lowers. nAyA. 16:0 pa0 , 156; -karaMDapra. puM0 (-karaMDaka) Ykha rAmapAnI 4Iya. phUla rakhaneke karaMDaka. A Hower-basket. vivA0 1; --golaya. | puM0 (-golaka) patI-zanI 1. puSpakI geMda; phUlako dar3I. A ball of lowers. | prava0 1116; -caMgeri. strI0 ( -cAGgerI) 55 rAmapAnI amI. phUla rakhanekI chabar3I-- chAba. A flower-basket. ja. pa. 5, 120; patra0 33; -zvaNiya. tri0 (-arcanIya) tathI pUrA yoya. puSpadvArA pUjanIya. Fit to be worshipped by flowers. nAyA0 2; ; -jAi. strI0 (-jAti ) bhAsatI kore pupanI gati. mAlati Adi gospatifa. A species of flowers. nAyA0 1; -dANa. na0 (-dAna ) puSpaphUla mApAM te. pupa samarpaNa; phUloMkA dAna, Offering flowers. paMcA0 2, 25; -dhAriNI strI0 ( -dhAriNI ) puNyAne dhArA 42nArI hAsI. puSpoMko dhAraNa karanevAlIrakhanevAlI dAsI; pu'pavAhinI. A maid who bears flowers. bhaga0 11, 11; -pA. puM0 ( -pAta ) puSTi ; sano 4. kusuma dRSTi: prasUnoMkI varSA; phUloMkI baresAta. A shower of flowers. paMcA0 2, 25; -pUraya. na. ( -pUraka ) pulanA manAta zima2. phUloMkA banAyAhumA zikhara. A coronet made of flowers. nAyA0 16; --phala. na0 (-phala ) pu5- tathA 5. phala phUla. Fruit and flower. ja. pa. 2, 22: 7, 151: prava0 248; --bAlikamma. na0 (-bAlikarman ) puNyAthI rAtuM labha. puSpAMdvArA kiyAjAnevAlA pUjA samAraMbha. Wor. ship done by flowers APTO 5; -bhAyaNa.na0 (-bhojana) YsanubhAvana phUlakA bhojana. Food consisting of flowers. dasA. 2, 16; -maMDava. pu. ( -mApa ) prakSanA bhAMDava; bhaMDa5. phUloMkA maMDapa, puSpa maMDapa-vitAna. A bower of flowers. nAyA0 8; -mAlA. strI0 (-mAlA ) dAnI bhASA. puSpahAra; kupumamAlA; phUloMkA Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSphana. ( 608 ) [ puSphalipA-yA. hAra. A garland of flowers. jaM. sArI che. dasa devalokakA eka vimAna; isakI 10 5, 112; -mAliyA. strI0 sthiti bIsa sAgaropamakI haiM; isake devatA dasave ( -mAlikA ) YkhanI bhA. phUloMkI mAlA. | mahine zvAsocchavAsa lete hai; ise bIsa hajAra varSoM meM A garland of flovers. niso0 7, kSudhA lagatI hai. A celestial abode 1; -vadala. puM0 ( vAIla ) anuvAda. | of the 10th Devaloka; its gods phUlakA. A cloud........of flowers. jaM0 / live for 20 Sagaropamas, 50 5, 113; -valli strI0 ( -valli ) / breathe once in 10 months puzpanI veda satA. puSpako bela-latA. A] and feal hungry once in 20000 flower - creeper. nAyA0 1; -vAsa. ___years. sama0 20; puM0 ( varSa ) isane 12sA6. phUloM kI varSA | puNphakeu. puM0 ( puSpaketu ) omislunA me21A shower of flower. jo go 4, vata kSetramAM AvatI utsarpiNImAM thanAra 113; -saMThANa. na0 ( -saMsthAna ) bano | sAtamA tIrtha42 jambUdvIpake aivata kSetrameM sA12. phUlaka AkAra. Size of a bhAgAmI utsarpiNImeM honevAlA satabe tINakara. flower. je. 507, 135; -suhama.na. The 7th Tirthankara of the ( -sUkSma ) puSasakSama-43 652 vagerenA | coming aeon of increase in sa. pubhasUkSma; SaTa, udumbara prAdike phUla. An] Airavata ksetra of Jambuinvisible flower like that of a ___dvipa. sama0pa0 243; (2) patu banyan & fig tree. dasa08, 15; | nAmano me kha. puSyaketu nAmaka eka graha. puSphaa. puM0 ( pupaka ) zAnendranu musA | A planet named Puspaketu. vimAna. IzAnendrakA yAtrA karanekA vimAna-] ThA0 2, 3, musAphirI stha. A travelling aerial | puSphaga. na0 ( puSpaka ) pAsAnu tagAyuM. gharacar of Isanendra. jaM0 50 5, 118; / tanakA peMdA. Bottom of a vessel. ThA 8, 1; bhodha ni0 260; (2) pu5; Ysa. puSpa: puSkaaggi. puM0 ( phuphukAgni ) // sami; phula; kusuma. A flower. bhaga0 6, 33; sirAnA mali. koMkI agni. Fire of puSphacUlA strI0 ( puSpaDUlA ) 23 mA tIrthacowdung cakes. jIvA. 2; 42nI bhujya sopI. 23veM tIrthakarakI pramukha puSpAka. na0 ( puSpaka ) bhIga sanAtana sAvI. The chief nun of the bhusArI 2Anu vimAna. dusare devalokake 23rd Tirthankara sama. pa0 234; indrakA musAphirI-pravAsa karanekA vimAna. A saMsthA0 56; nAyA. gha. 10; prava. 306; travelling aerial car of the kama0 6, 161; (2) se nAmanI se strI. lord of the 2nd Devaloka. isa nAmakI strI. A lady so named. mova0 26; vivA0 1; puSphata. na0 ( puSpakAnta ) zamA vasonuM puSphalipA-yA. sI. ( puSpayUlikA ) me eka vimAna; enI sthiti vIsa sAgaropa-' nAmanuM eka kAlika satra; agIyAramuM manI che; enA devatA dazame mahine zvAsa- ByAMga stra. isa nAmakA eka kAlika sUtra; 27pAsa se che mene vAsa 2 varSe kSudhA gyArahavA DAMga sva. A kalika Sutra Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pugphabhaga.] (606 ) [ puSpharvA. - so named; the 11th Upanga puSphappabha. puM0 ( puSpaprabha ) zabhA heyasIna sutra. dt + 3; Ho , 1; eka vimAna; enI sthiti vosa sagarapussphjNbhg. puM0 ( puSabhaka ) lAvatAnA / 5manI che, enA devatA dazame mahine dhAme Mta. jaMbhaka devatAkI eka jAti. A avAsa le che, ene vIsa hajAra varSa sudhA class of Jambhaka gods. bhaga0 ga. dasarve devalokakA eka vimAna; isakI 14,8; sthiti vIsa sAgaropamakI hai; isake devatA dasarve puSphajAya. puM0 ( puSpadhvana ) 6zamA pornu / mahine zvAsocchavAsa lete hai; isa vIsa sahasra eka vimAna; enI sthiti vIsa sAgaropa varSoM meM kSudhA lagatI hai. A celestial manI che, enA devatA dazame mahine zvasevAsa abode of the 10th heaven: le che, ene vIsa hajAra varSa sudhI lAge ! its gods live for 20 Sagarocha. isameM devalAkakA eka vimAna; isakI sthiti pamas, breathe once in 10 bIsa sAgaropamakI hai| isake devatA dasa mahine months and feal hungry once zvAsocchavAsa lete hai; ise bIsa sahasra varSoM meM in 20000 years. sana 20; sudhA lagatI hai. A celestial abode | puSphayaMta. va. kR. vi0 ( pUtkurvat ) sAhinI ? of the 10th heaven; its gods 5 / bhAratuM. sarpake samAna phuphakAratAhuA. live for 20 Sagaropamas, ___Hissing like a serpent. nAyA 08; breathe once in 10 months puphalesa. puM0 ( puSpaleza ) zamA vasonu and feel hungry once in eka vimAna; enI sthiti vIsa sAgaro20000 years. sama. 20; pamano che; e devatA dazame mahine zvAsepussphsaa. sI. ( puSpatA ) 555j. puSpatA; chavAsa le che; ene vIsa hajAra varSe kusumatA; phUlapana. The state of a sudhA sAga. dasaveM devalokakA eka vimAna; isakI flower. sUya0 2, 3, 5, sthiti bIsa sAgaropamakI hai; isake devatA dasaveM puSpadaMta. puM0 ( puSpadanta ) pu5-1 nAme mahine zvAsocchavAsa lete hai; ise bIsa sahastra vartamAna yovIsInA navamA tIrtha:2. puSpada- varSoMmeM kSudhA lagatI hai. A celestial ntaM nAmaka vartamAna cobIsIke naveM tIrthakara. abode of the 10th heaven; The 9th Tirthankara named its gods live for 20 SagaroPuspadant of the current pamas, breathe once in 10 cycle. prAva. 2, 3, ThA0 2, 4, bhaga0 inonths and feel hungry once 20,8; (2) dhzAnendranADAthInA sanyatA in 20000 years. sama0 20; adhipati. IzAnendrake hAthIkI sainyakA nAyapha. puSphabaI. strI0 ( puSpavatI ) purupanA Leader of the elephant-army supuruSanI 4091. kiMpuruSake indra supuruSako of Isanendra. ThA0 5, 1; (3) kSI2. paTarAnI. The principal queen of 12 6IpanA adhipati tAnu nAma. kSIra. Supurusa, lord of Kimpurusa para dIpake adhipati devatAkA nAma. Name ThA0 4, 1; bhaga. 1., 5, nAyA0 50 5; of the presiding god of Ksi- (2) e nAmane tuMgIyA nagarIne eka ravara island. jIvA0 3, 4, bhAyA. isa nAmakA tuMgiyAnagarIkA eka udyAna. Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNphavarAya. ] [ puSpriA. giya city. bhaga0 2, 5, puSphatraNa. puM0 ( puSpavarNa ) zabhA hevaseonuM eka vimAna; enI sthiti vIsa sAgara|pamano che, e deva dazame mahine zvAsazrvAsa le che, ene vIsa hajAra varSe kSudhA sAge che. dasaveM devalokakA eka vimAna; isakI sthiti bIsa sAgaropamakI hai; isake devatA dasaveM mahine zvAsocchavAsa lete hai; ise bIsa sahasra varSo meM kSudhA lagatI hai. A celestial abode of the 10th heaven ; its gods live for 20 Sagaropamas, breathe once in 10 months and feel hungry once in 20000 years. sama 206 puNphavatI. strI0 ( puSyavatI ) pIzamA tIrthaunI mukhya sAdhvI bIsaveM tIrthakara kI mukhya sAdhvI. The principal pun of the 20th Tirthankara sama0 pa0 234; pupphaviTiya. puM0 ( puSpakRntakaM ) nAgu haMndriya A garden so named of Tuni- puSphasiddha. puM0 ( puSpa siddha ) zabhA hevalAunu eka vimAna; enI sthiti vIsa sArApamanI che, e devatA dazame mahine zvAsAcchavAsa le che, ene vIsa hAra varSe sudhA lAge che. basaveM devalokakA eka vimAna; isakI sthiti bIsa sAgaropamakI haiM; isake devatA dasaveM mahine zvAsocchavAsa lete hai; ise bIsa sahasra varSo meM kSudhA lagatI hai. A celestial abode of the 10th heaven ; its gods live for 20 Sagaropamas, breathe once in 10 months and feel hungry ouce in 20000 years. sama0 20; puSphA. strI0 ( puSpA ) zikSA sudhI laresa puSpanI gerI ke jene AkAre nava prave yavAsI hevAnuM avadhijJAna che. zikhAparyanta bharohuI puSpa jisake AkArakA graiveyaka nivAsI devatAoMkA avadhijJAna hai. A..........of flowers full to the brim; its form is like the limited knowledge of the gods residing in Graiveyaka. virA0 706; puSphAvatta. puM0 ( putramAvarta ) pupyAvarta nAme vALA vatI eka jAta. tIna indriyavAle jIvakI eka jAti. A species of threesensed beings. panna0 1; puNphasiga. puM0 ( puSpazaMga ) harAmA devasAunu eka vimAna; enI sthiti vIza sAgarepamano che, e devatA dazame mahine zvAsacchavAsa le che, ene vIsa hajAra varSe sudhA Age che dasaveM devalokakA eka vimAna; isakI sthiti bIsa sAgaropamako hai; isake devatA dasa mahi zvAsocchavAsa lete hai; ise bIza sahasra varSo meM kSudhA lagatI hai. A celestial abode of the 10th heaven; its gods live for 20 Sagaro pamas, breathe in 10 months and feel hungry once in 20000 years. sama0 20; dazamA devalaikanuM eka vimAna; enI sthiti vIsa sAgare pamanI che, e devatA dazame mahite zvAsocchvAsa le che, ene vIsa hAra varSe kSudhA lAge che. dasarve devalokakA eka vimAna; isakI sthiti bosa sAgaropamakI hai; isake devatA dasaveM mahine zvAsocchavAsa lete hai; ise bIsa sahasra varSA meM kSudhA lagatI hai. A celestial abode of the 10th heaven; its gods live for 20 Sagaropamas, breathe once in 10 months and feal hungry once in 20000 years. sama0 20; pulphiyA. strI0 ( puSpikA ) me nAmanuM khe mAjhi sUtra; zabhuM upAMga sUtra isa nAmakA once ( 610 ) Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pulphiya. ] eka kAlika sUtra; dasavA~ upAMga sUtra A kalika Sutra so named; the 10th Upanga sutra. naMdI 43, nira0 3 1; pulphiya. tri0 ( puSpita putraprANijAtAniyasya ) pusavANu: puseluM pumita; phUlA huA; kutrumita. Flowering. nisI0 2, 44; nAyA 0 11; 13; 15; bhaga0 7, 3; 15, 1; su0 ca0 2, 372; pupphuttara. puM0 ( putryottara ) dravya vizeSa; bhe latanI sA2. dravya vizeSa; eka jAtikI zakaracInI A kind of sugar. 17; (2) harAmA hepalAunu the vimAna dasa devalokakA eka vimAna A celestial abode of the 10th Devaloka. kapa0 1, 2 nAyA 0 puSkutarA strI0 ( puSpottarA ) meDa latanI bhIThAI eka jAtikI miThAI A kind of sweet. patra0 17; jaM0 pa0 pupphuttarAvasiga. puM0 ( puSpottarAvataMsaka ) dazamA devalAkanuM eka vimAna; enI sthiti vIsa sAgaropamanI che; e devatA dazame mahine zvAsAcchavAsa le che; ene vIsa hajAra varSe kSudhA lAge che. dasane devalokakA eka vimAna; isakI sthiti bIsa sAgarApama kI hai, isake devatA dasa mahine zvAsocchavAsa lete hai, ise bosa sadana varSoM meM kSudhA lagatI hai A celestial abode of the 10th heaven; its gods live for 20 Sagaropamas, breathe once in 10 months and feel hungry once in 20000 years. sama0 20; genta. sito ( gouter) og "y". tarA" zaha dekho "puSkutarA" zabda Vide "pupphuttarA" zabda. jIvA- 3, 3; puma. puM0 ( puMs ) 53Sa; bhANusa. puruSa; manuSya. A man biro0 1504 dasa0 6, 3, ( 611 ) [ pura. 12; patra0 11; (2) puruSavedhaH puruSana viSaya vihAra puruSaveda: puruSakA viSaya vikAra. ka0 gaM0 Masculine inclination. 2, 11; 5, 64; - vau. strI0 (-vAk ) pussiMga; puruSavAyaDa puliMga puruSavAcaka zabda. A word indicating masculine gender. patra0 11; pumatta. na0 ( puMstva ) puruSapazuM puruSAtana. pauruSa; puruSatA. Manliness. utta0 34, 3; pumata na0 ( puMstvaka ) puruSapazuM puruSArthaH puruSatA. Manliness. dasA0 10, 4; pumattA. strI0 ( puMstA = puMstva ) puruSapazuM. puruSatA. Manliness. ThA08, 1; praba0 40 dasA0 10, 3; puNa. puM0 ( * ) hAthInA bhetuM goNa bhagavA me pazu hAthIke samAna gola pairoM bAlA eka pazu. An animal having round legs like an elephant. For Private patra0 1; puyalI. strI0 ( * ) puruSathinDa; siMga. puruSacinda; liMga Penis. yavaddhaM kaMDyamANe puryAli pakoDemANe." bhaga0 15, 1; puyAvaddattA. bha0 ( plAvayitvA ) bhI nasyAye nasADIne ke pUjA mahatva dekhADIne dIkSA ApanI te; dIkSAno bheDa prahAra dUsare sthAnameM bhagAkara thA pUjA mahatva batalAkara dIkSA dAna; dIkSAkA eka prakAra A variety of initiation; initiating by running away in some place or showing the majesty of worship. 03, 2, 4, 4; pura. 0 ( pura ) nagara, zahera. nagara; zahara; pura. A city. nAyA * 1; bhaga; 5, 2; 11, 11, 15, 1; viro0 607; rAya0 222; 282: prava0 610 vA 2, 64; -rAma. puM0 (-gama ) thaDerabhAM navaM te. nagaragamana. Going into a city. nAyA 0 15; Personal Use Only "" Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puro . ] [puratyA. purazro. 0 ( puratam ) : samakSa purakkhaDa. vi0 ( puraskRta ) bhAga 2 sammukha; prAge. In front. jaM* pa0 5, aAge kiyAhuA; datta-prAmukhya. Placed in 116; grova0 10; 31; sama0 33; ThA0 | front. bhaga0 1, 1, 5, 1, 12, 4; 4, 4: utta0 1, 18; bhaga0 1. 1: 2, sU0 50 11; paMcA0 3, 30; 1, 3, 1; 7, 7; 18, 5, 8; naayaa| 1; | purakkhAya. vi. ( purAkhyAta ) pUrva ho. pUrva 5, 7, 8, 6; 14; 16: dasA0 2, 2- kathita. Said beforehand. sUya0 1, 3-4-5-6-7-8-: 6, 2; 10, 1-3 / 1, 2, 24: dasa0 5, 1, 3, 8, 46; aogha. ni. 117; | puracchima. na0 ( paurastya ) pUrva, pUrva praza. vava0 4, 10-11; nisI, 8, 11; su. pUrvapUrva pradeza. The east. jaM0 50 3, ca0 1, 46 : jaM. pa. prava0 75, 414; _50; nAyA 0 8; bhaga0 3, 7, 5, rAya0 46; 70: 152: uvA0 1, 66; 1-4, 6. 5-10; 10, 1: 12, 6; --kaDa. tri. ( -kRta) sanmusa resa; __ --disA. strI0 ( -diz ) pUrva dizA. mAga 2. sanmukha rakhakaraH sAmane kAke- pUrvadizA. The east. nira0 3, 3: rakhakA. Having placed in front. --ddha. puM0 ( ardha ) pUrvAdha; pUrva trin| bhaga0 18, 5; --pavAya. puM0 ( -prapAta ) | artha nA. pUrvArdha; pUrcako bhorakA prAdhA bhAga, sa ma -saabhene| 4. prapAta; sanmukha yA The first half; half part of sAmanekaH khaDDA. A precipice in front. the east. nAyA0 16; -bAhira. na0 mAyA0 14; ( bahis ) pUrvanI 2. pUrvake bAhara. purokAI. bha0 ( puraskRtya ) | Outside the east. bhaga0 6, 7, zana. Age karake puraskRtya. Having | puracchimA. strI. ( pUrvA ) pUrva dizA. pUrva placed in front. bhaga 2, 1: dizA. The east. mAyA0 1, 1, 1, 1; puraM. ma. ( puras ) samakSa: mAga. samakSa; | puracchimilla. tri0 ( paurastya ) purva sammandhi. sAmane, mAge. In front. ThA0 3, 1 pUrva sambandhiH paurvAtya. Oriental. jaM. 50 nAyA 0 1: 2, 33; nAyA0 8; 13; 18; bhA0 16, 8, paraMgama. tri. ( purogama) mAga yAsanA2; ] -vaNasaMDa. na0 ( -vanakhaNDa) pUrva agresara. aguyAH agresara A forerluner. hizAnuM vana. pUrvI bana. A forest in the sya. 1, 3, 3, 6; east. nAyA. 13: puraMdara. puM0 ( purandara ) pahemA yasonA | puratthA. ma. ( purastAt ) bhArapAse. chandra. pahile devalokkA indra. Indra of Age; pAsa. In front. (2) pUrva dizA. the Ist heaven. utta0 11, 23; pUrva dizA. The east. sya. 1, 5, 1, 22, 41: bhaga0 3, 2: 16, 1; pi. ni0 1; bhoka0 12; -abhimuha tri. 135; patra. 2; jaM. 50 5, 115: kappa0 ( -mabhimukha ) pUrva dizAnI sanbhuma besa nA2. pUrvadizAke sAmane baiThanevAlA. (one) purakAra. puM0 ( puraskAra ) bhAga 42; facing the east. jaM0 50 5, 115; bhujyatA yAvI. mAge karanA; pramukhatva bhA0 2, 1, 7, 8; 6, 33, 1, 10; pradAna karanA. Placing at the head. nAyA0 1: 16; nAyA. gha. kaNa. 2, 15: utta0 24,8mAyA. 1, 5, 4, 157; / Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purasthima ] [ purimaTTa. purasthima. vi. ( paurastya ) pUrva dizA sambandhi. | purAkamma. na0 ( -purAkarman ) sAdhu sAvA pUrvadizA sambandhI. Oriental. ThA0 3, 1; sAvyA parasA sAdhu bhite sAya pAsa nAyA0 16; 16; bhaga0 5, 1; rAya. 45: / sacina pANIthI dhovA vagere AraMbha karo panna. 3; 0 50 5, 112, 114; veya0 ne. sAdhu sAdhvIke Aneke pUrva sAdhuke nimitta 1, 46; uvA0 1, 74; 8, 253; hAtha evaM pAtra Adiko sacitta jalase dhonA -~~dAhiNA. strI0 ( -dakSiNA ) pUrva ane Adi prAraMbha kArya. Injuring living kSiNa hiza; animuzI. pUrva aura dakSiNa beings by washing hands, dizA; mAgneya vidizA-koNa. South-east. vessels etc. for an ascetic bebhagaH 10, 1; fore the comes. aAva0 4, 5; purasthimA. strI0 ( paurastyA pUrvA ) pUrva dizA. | purAkAuM. pra. ( puraskRtya ) Aga parIna; prAcI dizA; pUrava. The east. bhAyA. 1, | mAzrIne. mAge rakhakara; pAtraya lekara. Hav1, 1, 2; sUya0 2, 1, 6 ing placed in front. utta0 7, 24; purathimila. tri. ( paurastya ) pUrva dizA-pUrva parANa. tri0 ( purANa ) juna prAcIna, purAtana. samathI. pUrva dizA sambandhI; prAcya; paurvAtya. | purAnA; prAcIna; jUnA. Old; ancient. Oriental. jaM. 50 5, 117; 114; mAyA0 18, 4, 13; utta08 12; 14, mA0 34, 1; nAyA0 16; jIvA0 3, 1; 1; (2) na0 bhAgavata kore puzapa zA. ja. pa. rAya* 67 patra. 16; -vaNasaMDa. bhAgavata Adi purANa zAstra. Purana works na0 ( vanakhagaDa ) pUrva dizAnuM bana. pUrva e.g. Bhagavata etc. aNuno0 41; dizAkA vana. A forest in the east. naMdI 41: -pAvaga. na0 (-pApaka ) nAyA. ciraMtana-pUnAM 55 bha. ciraMtana-prAcIna puravara. puM0 ( puravara ) zre4 nama2. zreSTa nagara. pApa karma. Old sinful deeds dasa. An excellent city. uvA0 2, 64; 6, 4, 2-3 puravarI. strI. ( puravarI ) nArI, nagarI. A purANaya. tri0 ( purANaka ) junu purA ; ___ city. uvA0 10, 277; pUrvanu. jUnA; purAnA; pahilekA. Old; purA. ma. ( purA) pUrva pAle; mAga paDeyAM. __ ancient. utta0 16, 8; pUrvakAla; pahilA jamAnA; prAcIna samaya. For purima. tri0 ( pUrva ) gaNana: paDasAnu; pUrva merly. bhaga0 2, 1, 3, 1; sya. 2, paNana. AgekA; pahilekA; pUrvakAlina. Of 6, 1; utta0 10, 3; nAyA0 1; dasA0 former old times. bhaga0 5, 3; 10, 3, piM0 ni0 82; 20, 8; 25, 8; utta0 36, 25; vize. purAkara. dhA* I. ( puraH+kR ) bhAga 42 // 642; prava0 654; paMcA0 17, 1; kSA. mAge karake calAnA. To place in front. -bhava. puM0 (-bhava ) pahalA sapa; purAkaraMti. sUya. 1, 5, 2, 5; Agaso sa. pUrvabhava. Previous life. purAkara. tri. ( purAkRta ) pUrva samAM resa- | bhaga0 25, 8; mAMdhesa; mAga saMyaya puresa. purAkRta; | purimaTTa na0 ( pUrvarddha ) visanA pahemA me prAlabdha; pUrvasaMcitakarma. Done, gathered | pahA2. dinake pahile do prahara. The first up in the past life. utta0 10, 3 | two watches of the day. (2) Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purimaDDa ] visanA prathama e paheAra sudhI AhAranA panyamANu zvA te. dinake prathama do praharataka zrAhArake pazcakhANa. Abstaining from food for the first two watches of a day. paMcA0 5, 8 prava0 202, 1523; purimaDuga. (pUrvArddhaka) lugyo zabdha dekho ' purima " " "parimaDa." piM0 ni0 338; purimaDDima. puM0 ( pUrvarddhi ) puri taya karanAra; pahelA e paheAra sudhInAM paccakhANa 2nAra purima tapa karanevAlA; pahile do praharataka pacakhANa karanevAlA. One who observes Purimaddha austerity; one who fasts in the first two watches of a day. payaha0 2, 1 ThA0 5 1; purimatAla na0 (pusmitAla ) me zaheranu nAma ke jemAM hukatindvava thayA tathA jenI bahAra RSabhadeva prabhune kaivalajJAna dhayuM. eka zaharakA nAma jisameM SaDulukaninhava hue tathA jisake bAhara RSabhadeva prabhuko kevala - jJAna milA. Name of a city where Sduluka heretic lived and outside which the lord Rsabhadeva attained perfect knowledge. vivA0 3 utta0 13, 2; ghoSa0 36; ThA0 7, 1, jaM0 pa0 2, 31; kappa. 7, 212; gfe. st. (gkar ) uzk:25; ulagqui vasne narI Davu te. prasphoTaka; paDileha meM vanakA tanika bhaTakanA Jerking _slightly clothes are 6, 1; purila. tri0 ( purAtana ) AgaLa thayelA; purAtanI pUrva saMbhUta; purAtana, Ancient. bize- 1326; "4 zabda. ( 614 ) purima' "" [ purisa. purisa. puM0 ( puruSa ) puruSa, bhAgusa puruSa; manuSya. A man aNujo0 134; ThA0 3, 1 utta0 6, 1, 8, 18; 30, 22, 36, 46-52; zrAyA0 1, 1, 1, 8 bhova0 bhaga0 1, 6-8, 3, 4, 6, 3 16, 6; nAyA 0 1 5; 6; 6; 11; 15; dasa0 6, 4; 7, 1; 6, 1; 10, 7; nisI0 12, 34; vize0 163; dasa0 5 2 28; naMdI0 35; piM0 ni0 0 0 ca0 4, 28: 5, Vide 610; patra0 1 sU0 50 1; taDu0 rAya0 54; praba0 57; 553; bhatta0 62; 125; kaya * 2, 15; uvA 0 6, 268; (2) sarva upAdhi rahita zuddha AtmA; chazvara sarva upAdhi rahita zuddha mAtmA Izvara God; free from all associations. sUya0 2, 1, 26; biro0 772: 2060; bhaga0 8, 8 (3) puruSaveda-meAhanIya karmanI eka prakRti ke jenA udayathI puruSane strI sAthenA bhAganI chA thAya che. mohanIya karmako eka prakRti jisake udayase puruSako strI saMbhogakI icchA hotI hai. Masculine inclination; a nature of deluding karma at whose rise a man seeks to enjoy a woman. ka0 gaM0 1, 22; - AgAra. puM0 ( -bhAkAra ) puruSane 241312-241361. great. The form of a man. taMDu0 - AdaraNIya. tri0 (-bhAdAnIya) nenuM vayana sarva puruSo bhAnya are te; bhAnanIya mAnanIya sarvamAnya cacanavAlA Trustworthy sU0 1, 6, 34; sama0 8; bhaga0 5, 6; 6, 32; nira0 3 1 kapa 0 6, 146; - uttama. tri. ( -uttama ) puruSobha uttama zreSTha. puruSottama puruSa zreSTa. men. jaM0 pa0 5, Best amongst 115; uvayAra. puM0 ( upacAra ) puruSano upanyAra-sathAra. For Private Personal Use Only Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purisa.] [purisa. puruSakA upacAra-satkAra. Respect for a man. kviA0 2, -gutta. na0 ( -gotra ) puruparnu gotra. puruSakA gotra. Familyorigin of a man. dasa0 7, 20; -cchAyA. strI0 ( -cchAyA ) puruSanI chAyA. puruSako chAyA. Shadow of a man. 0 50 7, 133: --jAya-a. puM0 ( -jAta ) puSanI gati-prA2. puruSakI jAti-prakAra. A class of men. bhaga08, 10 kva0 10, 4, dasA0 6, 1-4; 10, 3, -juga. puM0 ( -yuga ) ekanI pAchaLa bIje, te purujuga kahevAya.' puruSayugma; eka ke bAda dUsare puruSakA honA. One after the other. ATTO 5; -jeTTa. tri0 ( -jyeSTa ) puruSobhA zreSTha (bhoTe!). puruSoM meM zreSTa-jyeSTa. Best amongst men. prava0 657; ---NapuMsagavedaya. puM0 ( - napuMsakavedaka ) puruSa napuMsa vevAmI; ta napuMsa. puruSa napuMsaka vedakAlA; kRta napuMsaka puruSa. A man of impotent tendency. bhaga0 , 31, 25, 6; puMDaroya. puM0 (purADarIka ) puruSomA 24. bhaga-samAna. puruSo puMjIka kamalavata. Like a lotus amongst men. prava0 417; - rUva. na0 ( rUpa ) puruparnu 25. puruSakA rUpa. The appearance of a man. bhaga0 3, 4; veya. 5, 3; -lakSaNa. na0 (-lakSaNa ) puruSatuM sakSa MyAnI 3. puruSake lakSaNa jAnanekI kalA. The art of knowing the characteristics of a man. nAyA0 1; -dhagurAparikhitta. tri0 (-vAgurAparikSipta) puruSa-- samUthI virAme. puruSa samUhase ghirAhumA. Surrounded by a host of men. bhaga0 11, 11;-cayaNa. na* ( vacana ) pugi ; narAti. puliMga: / narajAti. Masculine gender. pAyA. 2. 4, 1, 132; -vasa. tri0 (-karA ) rupane sAdhIna. puruSAdhIna. Dependent on a man. bhattA 82, -veda. puM. ( -deda ) puruSave, nAme mohanIya bhanI se prati. puruSaveda nAmaka mohanIya kapakI eka prakRti. A nature of deludingkarma .... named Purusaveda bhaga0 2, 5, 8, . 2, 20, 7 jIvA0 1; -vedaga. puM0 ( -vedaka ) puruSavehI 04. puruSavedI jIva. A being having masculine inclination. ThA0 4, 4; bhaga0 11, 1, 24, 1; 35, 1; -vedaya. puM0 (-vedaka) mA "purisava" / . dekho " purisavedaga" zabda. Vide. "purisaMvedaga". bhaga0 6, 31; 26, 1; -veya. puM0 (-veda ) gumo "purisava". dekho " purisaveda ". Vide "purisaveda".ka. pa0 2,87, pratra. 707, ThA06, 1; bhaga 2, 5, patra. 23; --ceyaga. puM0 ( - vedaka ) nume! "puru5345' za6. dekho "puruSavedaga". Vide. "puruSavedA." bhaga06, 3-4; -veyaya. puM0 ( -vedaka ) puruSavahI 75. puruSavedI jIva. A nature of deluding-karma named Purusaveda. bhaga0 25, 6; -vera. na. ( -vaira ) puruSanI sAthe 32virodha puruSake sAtha vaira-virodha. Enmity with a man. bhaga0 1, 8, 9, 34; saMkama. puM0 ( -sajhama ) puruSa se pra. tita saMbha 2 te. puruSaveda prakRtikA saMkramaNa. The transformation of mesculine inclination. $0 qo 19, 30; -saMjalaNa. puM0 ( -saMjvalana ) puruSa3 are saMpalana pAya. puruSaveda aura sajvalana kaSAya. Mesculine inclina Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purisajja. ] tion and perfect right conduct preventing passion. ka0 pa0 2, 34; - sama. tri0 ( sama ) puruSave samAna puruSaveda samAna. Like masculine inclination ka0 50 5, 48 - sahassa. puM0 ( -sahastra ) bhe: hara puruSo. eka sahastra puruSa. One thousand men. nAyA 0 5; - sahassavAhiNo. strI0 ( - sahasravAhinI ) hajAra pusyAne vana 42nArI; zizriSTA, sahasra puruSoMko vahana karane vAlI - zibikA - pAlakI. A palanquin that carries 1000 men. nAyA 0 1; 5; 8; 14; bhaga0 6, 33; 16, 5; - sAgAriya. tri0 (- sAgArika) zenAMtarIcyA purupanI sAthai rahenAra, An attendant. veya0 1, 25-26-27-28; ( 616 ) [ purisasaiyA. bhAnuM prayojana. puruSArtha; manuSyatvakA nimittaprayojana. Manliness. su0 20 4, 313; purisapuMDarIma. puM0 ( puruSapuNDarIka ) cha vAsudevanuM nAma chaTe vAsudevakA nAma Name of the 6th Vasudeva. pra10 1226: purisayAra. puM0 ( puruSakAra ) lugyo "purisa 2" zaha dekho "purisakAra" zabda Vide " purisakAra" jIvA 0 4, 1; purisaliMga na0 ( puruSaliGga ) puruSanuM thin, puruSakA citra Penis. pra0 476 - siddha. puM0 ( - siddha ) puruSa siMge siddha thayesa. puliMgadvArA siddha. Mau - Siddha patra0 1; purisavara. puM0 ( puruSavara ) 4 puruSa zreSTa puruSa. An excellent man. bhAva0 6, 11 - gaMdhahatthi. tri0 ( - gandhahastina ) puSomAM gaMdhahastinI peThe zre4-pradhAna. puruSoM meM gandhadastike samAna zreSTa. Best amongst men like a particular elephent. bhaga0 1, 1 puMDarIka. puM0 ( pugaDaroka ) pustromAM zreSTa zveta kamala devI. puruSoM meM zveta kamalake samAna zreSTa Best amongst men like a lotus. bhaga0 1, 1: kappa0 purisasIha puM0 ( puruSasiMha ) puruSAmA siMha samAna. puruSasiMha; narakehari Like a lion amongst_men. bhaga0 1, 1; 2, 15 bhAva0 6, 11; prava0 1226; (2) puruSasiMha nAme yAMyabhA vAsudeva. puruSasiMha nAmaka pAMcaveM vAsudeva sama0 pa0 166; purisaseNa. puM0 puruvasena ) mata vivA sutranA prathama varganA cothA adhyayananuM nAma. aNuttaravivAi sUtrake prathama vargake cauthe adhyayanakA nAma. Name the 4th chapter of the 1st group of Aputtarovavai Sutra. ayutta0 1, purisajja. na0 ( purupIya ) uttarAdhyayananA adhyayananuM apanAma uttarAdhyayanake chaThe adhyayanakA dUsarA nAma. Another name of the 6th chapter of Uttaradhyayana jAvati vijApurasA ityAdi." aNujo0 131; purisakAriya. na0 ( puruSakArya ) puruSAra parAbha puruSakAra; parAkrama. Manliness. | dasa0 5, 2, 6: purisakkAra. puM0 ( puruSakAra ) puruSAbhimAna; bhaH puruSAbhimAna, puruSArtha, pauruSa. Manliness; valour. sU0 pa0 16; uvA0 1, 73; jaM0 pa0 7, 166: mova0 38 ThA0 1, 1, bhaga0 1, 3; nAyA 0 1; 8; patra0 23 - parakkama. puM0 ( - parAkrama ) bhnagI bhare parAmbha mAhurI. parAkrama; zUratA; bahAdurI; puruSArtha. Valour; bravery. bhaga0 3, 6, 7, 7, 12, 5, purisatya. puM0 ( puruSArtha ) puruSArtha; manuSya For Private Personal Use Only Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purisalega. ] ( 617 ) [puksa. - 4; (2) Rzi jananI pA291 sAnA nivArA56 bhyA. vAsudeva rAjAko dhAriNI putra ke je mahAvIra svAmI samIpe dIkSA | rAnIke putra jinhoMne nemanAtha prabhuse dIkSita laI 11 aMgabhaNuM guNarayaNa tapa karI | ho bAraha aMgAMkA abhyAsa kiyA, solaha varSakI soLa varSanI pravajyA pALI vipula parvata | pravajyA pAlI maura za@jaya para eka mAsakA upara eka mAsane saMthAre karI apa- saMthArA karake nirvANa padako prApta kiyA. Son rAjata nAmanA anuttara vimAnamAM 32 of the queen Dharini wife of sAgarane Aukhe utpanna thayA, tyAMthI eka the king Vasudeva, who was avatAra 3rI mokSa ze. zreNika rAjAkI dhA- initiated by the lord NemiriNI rAnI ke putra jinhoMne mahAvIra svAmIse dIkSAle nath, studied the 12 Angas, 11 aMgoMkA adhyayana kiyA, guNarayaNa tapa kiyA remained an ascetic for 16 bhaura solaha varSakI pravrajyA pAlana kara vipula years, fasted for a month on parvata para eka mAsake saMthAreke pazcAt aparAjita the Satrunjaya mount aud atnAmaka anuttara vimAnameM 32 sAgarakI prAyumeM tained salvatiou. maMta0 4, 4; utpanna hue: vahA~se eka avatArake pazcAt mokSa | purisuttama. puM0 ( puruSottama ) puruSAmA uttamaprApta kareMge. Son of the queen Dha. zraTa. puruSottamaH narottama; puruSoSTha. Best rini wife of the king Srenika, amongst men. sama0 1; bhaga0 1, 1; who was cousecrated by the dasa0 2, 11; rAya0 23; prAva. 6, 11; lord Mahavira, studied the 11 kampa0 2. 15; (2) puruSottama nAmanA Angas, practised gunaravana cethA vAsudeva ke je anaMtanAtha tIrthakaranA austerity and remaining an matamA yayA. puruSottama nAmaka caudhe ascetic for 16 years, fasted on vAsudeva jo anantanAtha tIrthakarake samayameM huethe. for a inouth on the Vipula The 4th Vasudeva named mountain, was born in Ant. Purusottama who was boru ttara celestial abode having an at tlie time of Avantnatha age of 32 Sagaropamas. Tirthankara prava0 1226; sama8 5: Thence will he attailn salvation | purIsa. pu. ( puruSa ) vi... viSTA; mailA. after one incarnation. aNutta0 1,4; Excretion. nAyA0 1; 8; bhaga. 6, (3) sUtranAyothA varganA nyAyA 244- 33, prava0 1386; yananu nAma. aMtagaDa sUtrake cauthe vargake cauthe adhya- purusa. pu. ( puru| ) puru.5; 12. puruSa; nara. yanakA nAma. Name of the 4th chap Man. nAyA0 14; -jApra. puM0 ter of the 4th group of Anta- ( -jAta ) puru5 gati. puruSajAti. Malegada Sutra. aMta0 4, 4: (4) pAsu- class. dasA. 6, 4, nevasthiyA. strI deva rAjAnI dhAriNI rANInA putra ke je ( nepathyA ) puruSano veSa-pozA dhAraNa neminAtha prabhu pAse dIkSA lai bAra aMgane gharesI. puruSa veza dhAriNI. A lady abhyAsa karI soLa varSanI pravajyA pALI dressed in a man's attire. zatruya 52 me masino sNyaare| 4rI | vivA0 3; -sahassavAhiNI. strI0 Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pure. ] ( 618 ) [ pulaMpula. (-sahavAhinI) me "purisasA,2sapAhiyA" brother etc. mAyA0 2, 1, 4, 24; 26. dekho "purisasahasmavAhiNI' zabda. Vide 2, 1, 10, 56; nisI0 2, 36; "purisasahassavAhiNI.' nAyA. 1; purokAuM. saM0 kR. pra. ( puraskRtya ) mA pure. a. ( puras ) prathama; pUrva manu | puzana; sIrIna. Age karake; svIlya; pUrvakA: pUrvajanmakA. Of former times mAge bar3hAkara. Having placed in or life nimI0 12, 18; front. sUya0 1, 1, 3, 15; purekaDa. na0 ( puraskRta ) pUrvamamA 22 | purAha | purohaDa. 0 ( purohata ) mAgagarnu mA. ma. pUrvajanma kRta karma. Deeds done | prAgekA daravAjA. A front door. mogha0 ni0 6226 iil past lives. dasa0 6, 68; 7, 57; 8, 63: 1, 3, 1: ya1. 15.6 purohiya. puM0 ( purohita ) rAganI gora; pA45. rAjapurohita; upAdhyAya. A king's priest. purekamma na0 ( puraHkarman ) sAdhune sAlA2 unnA 14.:: TA. 7, mova. vivA0 vaherAvyA pahelAM sata pANIthI hAtha ke 5mu0 ca0 12, 4; (2) yurohitapAsA bore yA gaj mI. sAdhuko zAMti karmakArI; cakravartInAM cAMda ratnamAM AhAra vahorAne ke pUrva saceta jaladvArA hAtha yA me.. zAntikarmakArI-purohita; cakravartIke caudaha baratana dhone me laganevAlI kriyaa-doss..|| ratnoMmeMse eka. (one) of the 14 jewels action incurred by washing of a chakravarti; one who perthe hands or vessel with living forms propitiatory rites. sama. water before any food is 14: parAharU 1, 5: -kamma.na. (-karman) offered to all ascetic. dama0 5, purohitanu bha. purohitakA karma. The 1, 32: 6, 2: gaha. 2. .. act of a priest. vivA0 5; -rayaNa. purakkhaDa. tri0 ( puraskRta ) . na0 ( -ratna ) yavanAnAM yo 2lobhAnu mAge kriyA huA; dhurakRta. Placed in purohita nAme yAthu paye diya na. cakravartIke front. panna15 caudaha ratnoMmeMse purohita nAmaka cauthA paMcendriya puresaMthava. puM0 ( puraHsara taba ) nayA pakSA ratna. The five-sensed fourth dAtAra AgaLa pitAnA vakhANa karavAmAM jewel out of 14 of a chakraAve, te evA hetuthI ke dAtAra sArI rIte ! varti. pana0 20; 2. dAna dane ke pahile dAtAMka sammukha adhika pulazra. puM0 ( pulaka ) pumazi; sayitta dAna milanekI icchAse prAtma prazaMsA karanA. hina thAno me 2. pulakamaNi, sacitta Praising oueself before a donor kaTina pRthvikI eka jAti. A kind of with a view that he may give geu. utta0 36, 76; jIvA0 3, 1; _properly. nisI, 2, 38; pulaiya. vi0 ( pulakita ) romAMya yamesa. purasathuya. tri0 ( puraHsaMstuta ) 55nA paristhita, I romAJcita; pulakita. Horripulated. su. bhAra, mA, hela . pUrva parikti; ca0 2, 223, mAtA, pitA, bhAI, bahina prAdi. Acquaint- pulaMpula. na0 ( * ) niraMtara zA. cd of old e. g. parents, | nirantara; satata; hamezA. Always. prova0 Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukala. ] 21; paNDu0 1, 3; (2) tri0 abhUta; dhAdhuM prabhUta; bahuta. Plantiful; much. para60 1, 3 ( 616 ) pulaka. puM0 na0 ( pulaka ) ratna vizeSa ratna vizeSa. A particular gem. jIvA 0 3, 4; pulaga. puM0 ( pulaka ) ratnapralA pRthvInA sAtamA yuvA 3. ratnaprabhA pRthvIkA sAtavA~ pulakakANDa. The 7th Pulaka Kanda of Ratnaprabha earth. sama0 pa0 164; uvA0 1, 73H (2) bheDa bhatanuM 2tna eka jAtikA ratna. A kind of gem. bhaga0 1, 1 nAyA 0 1; rAya0 26; kappa0 3, 45; (3) kheDa tanuM jayara AzI. eka jAtikA jalacara prANI. A kind of water-animal. 10 1; pulamippulA. puM0 ( pula/kaniSpulAka ) saMyabhane dUSita uranAra hopothI raSita saMyamako dUSita karanevAle doSase zUnya. Devoid of faults which spoil self-restraint. dasa0 10, 1, 16; gem. pulaya. puM0 ( pulaka ) rAmAMnya rAmaharSa romAMca; romaharSa; pulaka. Horripulation. su0 ca0 1, 368; (2) kheDa bhavano bhaNi. eka jAtikA maNi. A kind of kapa0 2, 26; patra0 1 rAya0 26; pulA. strI0 ( purA ) pANIbhAM utpanna thatA porA me driya kacanI bheDa latA do indriya jIvako eka jAti A species of two-sensed beings. jIvA0 1; pulAkimi. 50 ( purAkRmi ) guhAbhAM utpanna thanAra kRmie iMdriya chatranI eka jAta, gudA bhAgameM utpanna honevAlA kRmi: do indriya jIvako eka jAti A species of twosensed beings; a thread-worm. patra0 1; [ puliMda. pulAkimiya puM0 ( purAkRmika ) me ghandriya va vizeSa do indriya jIva vizeSa. A particular. two-sensed being. bhaga0 15, 1; pulAga. puM0 ( pulAka ) vAsa, yA vagere niHsAra dhAnya. vane Adi niHsAra dhAnya. Worthless corn such as beans, grams etc. utta0 8, 12; prAyA0 1, 8, 4, 13; (2) ghusAu- niyaMDo; niyaMThAnA aramAna the. pulAka niyaMTha; niyaMTha ke chaH prakAroMmeMse eka. One of the 6 kinds of Niyanthas. bhaga0 25, 6; bhakta na0 ( -bhakta ) tuccha-nIrasa bhonna. tuccha - besvAda - bhojana. A tasteless food. veya0 5, 42; pulAya. puM0 ( pulAka ) lusso; dhAnyanAM chotarAM. bhUsA; dhAnakA chilakA. Chaff; husk prava0 737; sUrya0 1, 7, 266. (ra) pulAka labdhivAna sAdhu jevuM cAritra bhusA jevuM-nissAra-doSa sahIta hoya che. pulAka labdhavAn sAdhu jisakA cAritra bhUseke samAna - nissAra evaM doSa pUrNa hotA hai. An ascetic whose conduct is worthless like chaff prava0 700; ThA0 3, 2, 5, 3 mana0 25, 6, pulAyata na0 ( pulAkatva ) pusA niyaMhAnA bhAva. pulAka niyaMThakA bhAva. The state of Pulaka Niyantha. bhaga0 25, 6; puliMda puM0 ( pulindra ) punhi nAmano me anArya heza. pulinda nAmaka eka anArya deza. A non-Aryau country named Pulinda. (2) tri0 te dezamA rahenAra. ukta dezamai rahanevAlA; isa dezakA nivAsI. An inhabitant of that country. bhaga0 3, 2; ghoSa0 ni0 766 pavha0 1, 1 padma0 1; praba0 1568; For Private Personal Use Only Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puliMdI. ] puliMdI. strI0 ( puliMdI ) pusiMha nAmanA anArya dezamAM nanmesI hAsI puliMda nAmaka anArya dezameM utpanna dAsI. A maidservant born in Pulinda country. 0 33: bhaga0 6, 33. nAyA0 1: jaM0 pa0 puliyA na ( pulina ) aMDI; tIra-tara tIra; taTa kinArA. A bauk; beach. nAyA0 1; jIvA 0 3 sU0 10 20: rAya0 162; kappa 0 3, 32; puliya na0 ( pulita ) ghoDAnI me aAratI zani. azva ghoDekI cAla vizeSa. A particular gait of a horse pro0 31; puluya. puM0 ( pulaka ) nagara prANinI bheDa ta. jalacara prANikI eka jAti. A species of water animals. paha0 1, 1; putra. tri ( pUrva ) pahesAnu magAunu (2) patarastu pahilekA agAU: (2) pUrvaoorakA. Of olden days; oriental. (3) puM0 pUrva dvitribhAga, (3) parvadizAbhAga. The eastern direction. ka0 6, 33: 5, 103: sama0 140 sU0 2, 6, 2. cova0 AyA 0 1. 1, 4, 355 1, 4, 2 1330 u01, 46: 16, 46; bhaga0 1, 12, 3-5: 3, 1-3: 5, 1, 7, 6 17. 2; nAyA 0 1 8 16 piM0 ni0 33; vize0 8 va 1, 16, 3, 10-11; yo0 ni0 662: nisI0 16, 6; dasA 0 3, 11-12-13 su0 ca0 1, 16: rAya0 63 ucA0 1, 66: (4) gorAzI sAma pUrvAMga--athavA sIttera lAkha kareDa ane chapanna hajAra karoDa varasa pramANane eka kALa vibhAga: 70560000000000 varasa pramANe me pUrva 84 lAkha pUboga athavA sattara lAkha karor3a aura chappana karor3a varSa pramANakA eka kAla ( 620 ) sahasra vibhAga. 70560000000000 badha pramANakA epha. to pUrva. A period of time equal 70560000000000 years. aNujo 0 115; utta0 3, 15; padma0 2; jaM0 pa0 5, 113; ThA0 2, 4; bhaga0 6, 7; 25, 5: (4) pUrva zAstra; pUrvamanuM game tethe parvo meMse cAhe jaunasA one of the 14 pUrva zAstra; caudaha A_scripture; Purvas. ka0 0 [ 1, 7 kappa0 8 bhaga0 11, 11; 18, 2 25, 6, naMdI0 stha0 35; zraNunnavaNA. strI0 (-anujJApanA ) pUrvanI bhAjJA. pUrvajJA; pahilekI AjJA. The command of a scripture. veya0 3, 25: --- abhimuha. tri0 ( abhimukha ) pUrva 25 bhoDhuM rAmesa. pUrva dizA kI ora mu~ha kiyA huA. Facing the east. su0 ca0 3,86 - varaNhakAla. puM0 ( aparAhUNakAla ) hrIvasano vyAseo mane pAcho lAga. dinakA pUrvArddha aura uttarArddha. The first and the last part of a day. nAyA 0 1, 3; 8; 16 ; 18; -pravaranha. na0 ( - aparAhaNa ) visano pahelo tathA pAulo pahAra dinakA pahilA aura bhantakA prahara. The first and the last watches of a day. aMta0 3, 8; vivA0 3; nAyA 0 1 5; mahIya. na0 (adhIta ) pahelA lAge. pahile par3hA huA. That which was read formerly. nAyA 0 14; prava0 530; usa. tri0 ( - Ayukta ) sAdhunA bhavyA pasAM bhAraM bheluM-rAMdhavA mAMDeluM arthAt sAdhune mATe nahi hintu gotAne bhATe ne apane liye banAyA huA bhojana, Food prepared paMcA0 19, 37; pahile for one self. (2) pahelA uta huA. For Private Personal Use Only utarela, Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSa. ] ( 621 ) [pubva. Firstly descended. sA. 6, 2; kva0 6, 3, 4; -AgamaNa. na0 ( -prAgamana ) mAyA pAM. mAneke pahile. Before comiug. dasA0 6, 2; kva06, 3; -prAyariya. puM0 ( -prAcArya ) pUrvanA pAyA. pahileke prAcArya. Pre. ceptor of old. paMcA0 14, 16; -mAlavaNa. na. ( -mAlapana) pakSA mosa te. pUrva bhASagA. Speaking first. prava0 126; --grAhAriya. tri0 (-pAhArita) pUrva-pati samaye sAlAra 421. pahileutpattike samayapara kRtAhAra. Eaten before i. e. at the time of birth. sUya0 2, 3, 2; -udaya. tri0 (-udita) pUrva mukha. pUrva kathita; pahile kahA humA. Said before. viro0 288; paMcA0 10, 20; -utta. tri0 (-ukta ) prathama De. pUvokta; pUrva kathita. Said before. dasa0 1, 2, 3, su.ca.1.217; viro. 155: ka. pa. 4, 53, 5, 53; ka0 gaM0 4, 61; -uddiTha. tri0 ( -uddiSTa ) pUrva kha. pUrvokta; purAkayita; pahile kahAhumA. Said before. ka0 0 6, 51; ---upaviya. tri. ( -asthApita ) pUrva kSA dIdhena. pahilese dIkSita; pUrva dIkSita. Consecrated formerly. veya. 3, 13; -uvavaraNaga. tri. ( -aparaka )| paDelI pana yayesa. pUrvotyamA prathama hI| utpana. Born first. bhaga0 1, 2, -kamma. na0 (ka ) pUrNa samamA are bha. pUrvajanma kRta karma. Deeds done in past lives. ka. 50 5, 35; nAyA. 16; vasa03, 15; -kIli. na0 (-krIDita ) pUrve sthAzramamA khI mAhinI sAthai 425 -bhiyeSTA. prathama grahasthAzramameM mI prArika sAtha kIgaI kAmaceSTA | mAdi krIr3A. Sexual sports with woman etc. in a married stage. sama0 6; --koDi. strI. ( -koTi ) pUrva Ti; 3 pUrva 55 vilAsa. pUrvakoTi; kor3a pUrvakAla vibhAga. A crore of Purvas (a period of time). bhaga0 3, 3, 6, 3, 8, 6; 18, 8, 24, 1-20; 36, 1; aNujo0 146 ; ka. gaM0 5, 34; prava0 620; paMcA0 17, 40; jaM0 50 2, 34; -gamaya. puM0 ( - gamaka ) pUrva-ayamAnI gayo AsAvA-sUtra pAI. bhA0 36, 5; -gaya. na. ( -gata ) pUrva-zAstra vizeSa gata jJAna; pUrvanuM jJAna. zAstra vizeSakA jJAna; pUrvajJAna. Knowledge of scriptures. prava0 437; -gahia. vi0 ( - gRhIta ) prathama ajaya reDaM. pahile grahaNa kiyAhumA, Taken formerly. paMcA0 12, 34;-ciMtita. vi0 (-cintita) APG tivasa. pUrva cintita; pahilese socA huA. Thought beforehand. nira0 3, 3; -jAi. strI0 ( -jAti ) pUrva-pasAMnI , pUrvama. pUrva bhava; pUrvajanma. Past life. nAyA0 13; -ThANa. na0 ( -sthAna )lana parizA anna tyaagrUpa saMthArAthI imita maraNa karavuM te. bhakta parikSA-annatyAgarUpa saMthArA karake iMgita prApta mRtyu. Dying of fasting. mAyA0 1, 8, 7, 20; -Natya. tri0 (-nyasta) 59 . pUrvatyakta; pahilehI koDAmA. Deposited previously. 050 5, 117; nAyA0 1; 13; bhaga0 11, 11; --taba. na0 ( tapas ) pUrva Tinu-sarAya bhavayAnuM ta5. pUrvakoTikA-sarAga avasthAkA tapa. A penance of the first stage having attachment. bhaga. 2, 5, -tisthayara. puM0 (-tIrthakara ) Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSya.] pUrvanA-pahelAnA bhadeva svAmI Adi | tIrtha42. pahileke tIrthakara-RSabhadeva mAdi svAmI. Tirthankara of former days. kampa0 1, 2, 2, 15; -tulla. tri0 ( -tulya ) prathama n; prathama saramuM. pahile sarIkhA; pUrvavat. Like first; as before. ka0 50 1, 33; -dakkhiNa. pu0 (-dakSiNa ) pUrva mane kSiNa, ani muzI. pUrva aura dakSiNa-Agneya ( koNa ). South-east. nAyA. 1; paMcA0 2, 18; -diha. tri0 ( -diSTa ) pUrva bhimAM pAyu. pUrva janmameM pAlAhuA, Observed in past lives. nAyA0 14; --disA. strI0 (-dizA ) pUrva dizA. pUrva dizA; pUraba. The east. mogha. ni0 662; -duga. na0 ( - dvika ) prathamanA me. pahile do. First two. prava0 1286H ddha. tri. ( -ardha ) pUrvAdha: paDalA 52the| lAga. pUrvArdha; pahilekA AdhA hissA. The first half. vize0 1252, 3068: dhara. puM0 ( --dhara ) yo pUne 527 42 nA2; pUrvanA manA2. caudaha pUrvako dhAraNa karanevAlA-pUrvAdhyAyI - pUrvakA abhyAsa karanevAle. (one) who has studied the 14 Parvas (scriptures). paMcA0 18, 25; -nisiddha. tri0 ( -niSiddha ) pakSA niSedha aresa. pUrva niSiddha; pahilese manA kiyA huA. Formerly prohibited. prava0 773; -paDilehiya, tri0 (-pratilekhita ) pUrva parisaDa 422-nAre bleyata. pUrva paDilehaNa kiyAhumA-mAkhoMse dekhA; pUrvaparIkSita. Formerly examined, observed. veya0 1, 42; dasA0 7, 1; -paDivaNNa. tri. ( -pratipA) prathama khAresuM. prathama svIkRta; pahile majUra kiyAhumA. Formerly admitted. nAyA0 13; bhaga. 25, 6 | -paDivagaNaya. tri0 ( -pratipaka ) prayama hae! . prathama grahaNa kiyAhumA; pUrvaprahIta. Accepted first. bhaga08,8; 25, 7; -paDivana. tri0 ( -pratipanna ) gumA "pura575555" za6. dekho "puvapaDivapaNa' zabda. Vide 'puSvapaDivagaNa." vize0 410; prava0 635; -purisa. puM0 (-puruSa) pUrvanA puruSo; agAunA mAseo. pUrvaja; purarave; pahileke puruSa. Ancestors. paMcA. 6, 25; ~payoga puM0 ( --prayoga ) pUrva-pahebAMnI prayoga-vyApAra. pUrva prayoga; pahilekA vyApAra. A former activity. bhaga0 7, 1; 8, 6; -pavatta. tri0 ( -pravRtta ) pUrva pravarte-yathA prati:29; 426 mArnu me. pUrva prAttayathA pravRttikaraNa; tIna kAraNoMmese eka. One of the three Karayas (causes) that which has proceeded formerly. ka0 50 5, 11; -bhAva. puM0 (-bhAva ) pUrvanA pAyA par3azAMnI 42. parvakA paryAyaH pUrvadazA. The original coudition. bhaga0 5, 2; -rasa. na. ( ba ) prathama rAtrI; rAtrinI paDaso pasAra. rAtrikA pahilA prahara. The first watch of a night. bhaga0 2, 1; nira0 1,1; kApa. 1,2;-rattAparatta.na. ( -rAtrApararAtra ) madhyarAtrI; 12cI rAta. madhyarAtri; AdhI rAta. Mid-night. nAyA. 1; 5, 14, 15, bhaga0 2, 1; 3,1; 11, 8; 15, 1; -raya. na. ( -rata ) pUrve gRhasthAzramamAM bhegavela kAmabhegAdi. pUrva gRhasthAzramameM bhogehue viSayabhauga prAdi. Sexual sports formerly enjoy. ed in a married life. sama ; ~pariNaya. tri0 (-varNita ) prathama pani resa. pUrva kathita varNita. Described formerly. 0 50 2, 26, 7, 115; Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pugya.] [pugdhabhadhayA. visAraya. tri0 ( -vizArada ) 14 pUrvamA 2, 18, jIvA0 3. 4; ThA0 2, 5; pa9i7ta. 14 pUrvo kA jJAtA -vizArada. Learn- aNujo0 11 : 138; bhaga0 5, 1: 6 ed in the 14 scriptures. vize0 7, 2', '5; ja. 50 prava0 56; 1400; 558; -vera. na. (traira ) patra 12. (2) pakhavADIAnA pahelA divasanuM nAma, pahilekI zatrutA; pUrva vaira.. A forumer panna ke pahile dinakA nAma. Name of the enmity. nAyA0 1; -saMgaiya. tri. Ist date of a fortnight. so ( -saMgatika ) sAno saMgI; 4151 4. sU0 pa. 10 .-parimANa. na. yasthAnI bhitra pahilekA bhitra; vAlamitra; (parimANa ) pUryA garnu parimANa. pUrvIgakA laMgoTiyA dorata. A friend of child- parimAgA. A ineasure of a hood. bhaga0 2, 1; -saMgatiya. tri0 Parvanga. 970 '4EUR; ( saMgatika ) mA "puyAya" .6. pudhagaya. tri0 ( pUrvagata ) zrata paDayAM prAzita dekho "puzvasaMgaiya". Vide "puzvasaMgaiya." thavAthI pUrva-utpAdi 4 pUrva ke je nAyA0 1; 16; --saMjama. pu. ( -saMyama ) hAla viccheda thaI gayela che; daSTivAda sutrane sarAsaMyama; saMyamAnI pUrvAvasthA. sarAgasaMyama; me vimA dRSTivAda sUtrakA eka vibhAga: saMyamakI pUrvAvasthA. The first stage zrutake pahile pahila prakAzita honeke pUrvake -- of self-restraiut. bhaga0 2, 5, utpAdAdi 14 jau samprati viccheda prApta hai, ---sama. tri0 ( -sama ) pUrva-mAgAnA A section of Drstivada which meM pUrvavata ; pahilake samAna. As of old. is lost. nAyA. 16; sama0 12; ThA0 4, ka0 50 1,8; -samAsa. puM0 (- samAsa) 1; bhaga0 15, 1; 20,8; nadI 56; ekathI vadhAre pUrvanuM jJAna; zrutajJAnane eka puvAha. na0 ( pUrvaNa ) hivasanA mAgatA ye 2. ekase adhika pUrvo kA jJAna; zrutajJAnakA pahA2. dinake pahile do prahara. The first eka prakAra. A kind of scriptural two watches of a day. Amato knowledge; kuowledge of more 25; ThA0 4, 2; nAyA. 8; mu. 20 3, than one scripture. ka0 gaM0 1, 7; 52; prava0 655: vize0 203; jaM0 10 -sayasahassa. na. ( -zatasahasra ) sAma 2, 31; -kAlasamaya. puM0 ( - kAlasamaya) pUrva. lAkha pUrva. A lac of Purvas savAranA samaya, pahalA pdd'e|2. savarekA samaya, (period of time). prava0 421; kAya. pahilA prahara. The first watch of a 7, 210; jaM. pa0 2, 30, 3, 67; day. kapa0 6, 173; jaM0 10 2, 31; puvaM. bha0 ( pUrvam ) prathama; pahe. prathama; pucatarAga. vi0 ( pUrvataraka ) mAgagarnu; paDezAnu. pahilA. First. bhA0 7, 1; 8, 5; pahilekA; pUrvakA. Of former times. nAyA* 16 ; nisI0 2, 36; dasA0 3, 12-13; pucvaMga. puM0 ( pUrvAGga ) yorAzI sA5 vrssnaa| punvabhavayA. strI0 ( pUrva bhAdrapadA ) pUrvAbhAda56 me pUrvAnA vibhAga vize5. caurAsI nakSatra. pUrvAbhAdrapadA nakSatra. The conlAkha varSakA eka pUrvAga; kAla vibhAga vizeSa. stellation Parvabhadrapada. A period of time equal to 84 | jaM0 50 7, 15'5; ---bhava. puM0 (-bhava) lacs of years. jaM. 10 7, 112; pUrva ma. sArasa mara. pUrva janma; bItA Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyavaMta. ] huA janma Previous life. sama0 50 230; sama0 10; nAyA0 60 2; 8; rAya 0 65; 205; prava0 446 - paDhiya. ( -paThita) pUrva tri0 janmameM sIkhA huA; vious life. sAdhya sabhAMsa Studied in preprava0 533 - puchA. strI0 (-pRcchA ) pUrva lavano prazra pUrva janmakA prazna. A question of previous birth. vivA0 3; puvyata na0 ( pUrvavat ) pUrva asIna minsthAjhiMgadhI sAdhyanuM jJAna thAya te; anubhAnano : akSara pUrvakAlina cinha - liMgadvArA kA jJAna honA; anumAnakA eka prakAra. A variety of inference; inference by precedence. aNujo0 147; pUvvavi. puM0 ( pUrvavid ) pUrvanA pUrva ghara yApUrvI pUrvajJa jJAtA. (one ) versed scriptures. vize0 3602: putravideha. side in a ( parvavideha ) madhyakSetra-mahAvideha pUrvArdha; methI pU tarano vibhAga jambU dvIpake madhyakSetra mahAvidehakA pUrvArdhaH mese pUrva orakA vibhAga. The first half of Mahavideha, the middle part of Jambudvipa. aNujo0 134; ThA0 2, 3 bhaga0 jIvA 0 6, 7; 2; patra0 16; jaM0 10 nAra pUrvadhara - caudaha pUrvaka in the 14 na0 myUddIpanA ( 624 ) pUrva putravideha. tri0 ( pUrvavidehaja ) pUrva bhahA viheDa kSetramA mela. pUrva mahAvideha kSetramai utpanna. Born in the eastern Mahavideba region. jo 0 [ puNyApuNpI. fourth of the 9 peaks of the Nisadha mount. jaM0 10 (2) nIlavaMta parvatanAM nava phUTamAMnuM trIjuM phUTashimpr. nIlavaMta parvatake nau kUToMmeM se tIsarA kUTa. The 3rd of the 9 peaks of the Nilavanta mount. je0pa0 131; puvvavidehakuDa. 50 ( pUrvaviMdachUTa ) nipadha parvatanAM nava phUTamAMnuM cothuM phUTa-zikhara. ni parvatake nau kUToMmeMse cauthA kUTa. 'The pUvvavidehavAsa. puM0 ( pUrvavidehavarSa ) pUrva bhAviTela kSetra pUrva mahAvideha kSetra. The eastern Mahavideha region. nAyA 0 18; purvvAsajjAtarI. strI0 ( pUrvazayyAtarA ) saadhuene upAzrayamAM rahevAne pahelI AjJA ApanAra- ( mahAvIra svAmIne pahela vahelAM yatI zrAvikAe makAnanI AjJA bhASA hatI). sAdhuoMko upAdhya meM rahane ke lie pahilI AjJA danIvAlI strI ( mahAvIrasvAmIko jayaMtI zrAvikAne pahile pahila makAnako mAjJA dIghI ). A lady who first of all permitted the ascetics place of shelter; Jayanti, a lay woman, had first so permitted the lord Mahavira. bhaga0 12, 2; to re puvvA. strI0 ( pUrvA ) pUrvA zalgunI tathA pUrvAbhAdrapada nakSatra pUrvA phAlgunI tathA pUrvA bhAdrapadA nakSatra. The Purvaphalguni and Purva Bhadrapada constellations. sU0 10 10 pulcApuviM. a0 ( pUvAnupUrvama) anu anukrapase; kramazaH. Serially rAya0 230; pumvApuvI. strI0 ( pUrvAnupUrvI ) anubha; paripATI. anukrama paripATI. Serial order. ova0 10; bhaga0 1, 1, 3, 2; 16, 5; 18, 10; nAyA 0 1 2; 5; 12; 14; dasA 0 10, 1; vivA0 1; vize0 6.43; Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pugvAphAguNI.] ( 625 ) [ puhatta. - puvApha gumaNI. strI0 ( pUrvAphAlgunI ) pUvA 1, 64; dasa 5, 1, 61: jIbA0 3. 4; prAgunI nakSatra pUrvAphAlgunI nakSatra. The rAya. 171; dasA , 33vize. 168 purvaphalguoi constellation. ubA. 1,58: sama. 2; jaM. pa. 7, 155; pubilla. tri0 (pUrva) pahanAnu; 24 . puvvAbhahavayA strI. ( pUrvAbhAdrapadA ) - / pahilekA. Ancient; old. jaM0 50 5., lApA kSa5. pUrvAbhAdrapadA nanatra. The 117; utta0 26, 8; Parva Bhad rapada constella-pudhI. strI0 ( pUrvI ) anupUrvI nAme nAma ___tion. sama. 2, sU0 pa. 10; karmanI eka prakRti ke je jIvane eka puvAyAmayA. strI0 ( pUrvAyAbhanatA* pUrvAkarSaNa ) gatimAMthI bIjI gatimAM siddhi rIte laI pahalA dhanunI ubhAna meM te. parvameM - 15. prAnupa: nAma karma. A nigrapahile dhanuSako kamAnakA khIMcanA. Drawing | tory nature of karmic matter. the string of the first how. | ka. gaM. 1, 43; " pucAyAmaNayAetaM vidhejA ' bhaga0 1, 8; / punbottarA. strI ( pUrvAnA ) zAna muzI. punyAvara. na0 ( pUrvApara ) yUpaM ane pavibha. IzAnya kogA. North -east. prava0 760 pUrva aura pazcima. The east and west. | pussa. puM0 ( puSya ) pu-ya nAma- nakSatra. puSya bhaga. 6, 5; 15, 1; paMcA0 3, 46; } nAmaka nakSatra. A coustellation uained (ra) pUrvakRtya-abhaMgana mardana snAnAdi, Pusya. vize0 3488. sama0 3: aNujo, aparakR-vilepana bhejanAdi te banne ! 133; ThA0 2, 3, nAyA, 8, sU0 5010 yasarina donoM kRtyamahita-parvakRtya -abhyaMga (2) navamA tIrthakarane prathama bhikSA ApanAra, mnAnAdi, aparakRtya-vilepana bhojana prAdi sahita. ! nave tIrthakarako pahile bhikSA denevAlA. (one) 'Together with the prior e. g. who offered alms first of all bathing etc. and subsequent to the 9th Tirthaikara. To deeds e. g. food etc. sUba0 2, | pussamANava. puM0 ( puSyamAnava ) mandiAna; puzvAsADhA. zrI. ( pUrvASADhA ) pUrvASADhA bhaMgagA bandIjana; biradAvali gAyaka; nakSatra pUrvASAr3hA nakSatra. The Purvasa. maMgalapAThaka, A bard. prova0 32; dha constellation. ja. pa. 7, nAyA0 8. 155; ThA0 2, 3; sama0 4; aNu jo0 | pussAyaNa. puM0 ( puSyAyana ) revatI nakSatranuM 131; gotra. revatI nakSatrakA gotra. The family. putri. tri. ( pUrvin ) pUrvana nA2. pUrvako origin of Revati constellation. jAnanevAlA; pUrvajJa. (one) who is | ja0 50 7, 156; sU0 50 10; versed in the scriptures. kaSa08; | puDhaI. strI0 ( pRthivI ) pRthvI: bhUmi. pRthvI; pudi. ma. ( pUrvam ) prathama, za3mAtamAM. bhUmi. The earth. su0 ca0 2, 16; prathama; bhAraMbha. Formerly; at first. | puhatta. na0 ( pRthaktva ) methI mAMsanAya sudhAnI bhaga. 1, 4, 3, 3, 6, 10, 6, 33 samya!. dose lagAkara nau takakI saMnyA. 10, 3; nAyA0 1;8; 14; pAyA0 1, 2, I From two to nine. ThA0 4, 1; Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puhastiya. ] bhaga0 6, 5, 20, 3-6; naMdI0 12: hastiya. na0 ( pRthaktva ) 26. dekho "puhatta" zabda. bhaga0 18, 1 5:21, 1 (626 ) 64 [ pUcha. 25, puhuttavitakkasavIyAri tri0 ( pRthaktvaSitarkasathicArina ) zudhyAnano ohaH bheDa drazya Azrita utpAta vyaya ane kAvyane vicAra karatAM zrutajJAnAnusAra arthathI yUMjanamAM ane vyaMjanathI arthamAM vicAra saMkramaNa hote. zukradhyAnakA pahilA bheda; eka dravya bhAta utpAta vyaya aura prauvyakA vicAra karatehue zrutajJAnAnusAra artha vyaMjanameM aura vyaMjanama artha meM kiyA jAnevAlA vicAra saMkramaNa. The 1st variety of the highest form of meditation; transforming thought activity from the consonants to a meaning and vice versa according to scriptural know. ledge while thinking about the destruction, expenditure and eternity of a particular substance. bhaga0 25, 7; puDutaviyakka puM0 ( pRthaktvavitarka ) adhyA nanA pahelA bheda; eka vya AzrI rahela paryAyAno luhAyAnti te. zukla dhyAnakA pahilA bheda. The first variety of the highest form of meditation; meditating upon the difference that lies in the modification of a substance. prova0 20; pUNa na0 ( pUjana yUgna; arthana, pUjA; arcana. Worship.. je0 105, 115; mo puna Vide "puhala. " puhavI. strI0 pRthivI ) pRthvI bhUmi pRthvI; bhumi; gharA. The earth. aNujo0 128; prava0 488 (2) pazcima dizAnA ya parvatapara vasanArI A dizAkumArImAMnI zrI. pazcima dizAM rucaka parvatapara nivAsa karanevAlI ATha dizA kumAriyoM meM se tIsarI The 3rd of the 8 Disakumaris residing on the Ruchaka mount of the east.. ja0 pa0 ", 114; (3) sAtabhA tIrthaMkaranI bhAtA. sAtaveM tIrthakara kI mAtA. Mother of the 7th Tirthankara praba0 321; sama0 10 230 (4) trIna vAsudevanI bhAtA. tIsare vAsudevakI mAtA. Mother of the 3rd Vasudeva. sama0 pa0 235; - silApaTTaya na0 ( - zilApaTTaka ) pRthviimaya zIlAnu paTTaka; pAne AkAre mhoTI pRthvInI zikSA. pRthvImaya zilApatra, pATake AkAra vizAla pRthvIko pASANa zilA. An earthen slab nAyA 0 1; puhuta. na0 ( pRthaktva ) methI nava sudhAnI saMkhyA. dose lagAkara nau takako saMkhyA. From two to niue. paMcA0 10, 6; aNujo0 14, 134; (2) pRthayA; lu pAzu khanetA bhinnatA; judAI, anekatA. Difference; multiplicity. ThA0 10, 1; utta0 28, 13, 36, 64; bhaga 5, 6, 8, 6; 12, 6, 17, 118, 1 24, 20; mova 0 20; vize0 608; jIvA 0 3 1: patra0 15: dasa0 10, 1, 17; pUjana. puna. pUpaNA. strI0 pUjanA ) Worshipping. pratra0 100: pUi. strI0 ( pUti ) hurgandhA, saDesuM durgandhitaH sar3AhuyA. Foul-smelling; rotten. 10 7, 266 piM0 ni0 243: triMze 0 For Private Personal Use Only Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purA. ] 208, (2) paru; rasI taMDu (3) bhASA kurmInI sautha maLI hAya tevA AhAra levAthI lAgatA eka doSa. A fault incurred by taking food which has......... prava0 578 - pinAga. puM0 ( - pinAka ) gayelA pinAga DAlI ( bhoja )... ... that AyA * ( 627 ) 2, 1, 8, 46; saDesuM mAMsa is rotten. maMsa. na0 ( mAMsa ) sAhuyA mAMsa. Rotten flesh paMcA0 16 12: pU. tri0 ( pUjita ) pUlasuM; pUkA pAbhela. pUjitaH pratiSThita; prApta pUjA-pratiSThA Wor shipped. jaM0 pa05, 112; aNujo 0 43; ksa 05, 2, 43; dasA05, 2; usa0 1, 48; pUrakaDa. tri0 ( pUtikRta ) AdhA bhI AhAnAzavANu bhASA karmI mAhArake mazavAlA. Having a portion of food of Adhakarma sUya0 1, 1, 3, 19 pUrakarANI. strI0 ( pUtikarNA ) ajhA - saDelA, anavANI. sadehue, baranevAle - kAnavAlI. (one ) whose ears are rotten. una 1, 4; pUrakamma puM0 ( pUrtikartan ) sAdhA karmI AhAranA aMzavALuM; sAdhue AhAramAM TANNavAnA hoSabhAMnA bhehoSa AdhAkarmI AhArake aMzavAlA; sAdhuko AhArameM TAlane yogya doSoMmeMse eka doSa. A fault of food which an ascetic ought to avoid; having a portion of food of Adha karma. prava0 572; nisI 1, 57: bhotra0 40; isa0 5, 1, 550 pUitA. strI0 ( pUtitA ) durgeghapazuM saDavAyA. durgandhatA; sar3ana durgandhI; badabU Noisesomeness. praNujo0 136; bhaga0 6, 7; [ pUtikamma. pUya. tri0 ( pUtika ) saDelu; durgandhavANuM. sar3A huA; durgandhavAlA. Rotten; foulsmelling. nAyA0 8 6; bhaga0 6, 33; piM0 ni0 174; rAya 0 260 pRzya. tri0 ( pUjita ) satra me pUnsu. satkArita; sammAnita pUjita. Worshipped; honoured. uvA 0 7, 187; 218; nAyA 0 1 8; bhaga0 11, 11; 12, 8 mogha0 ni0 527 dasa0 5 2, 43; utta0 1, 48; kabha0 4, 68; me nAmanuM bheDa pUI. strI0 ( pUrti ) vRkSa. isa nAmakA eka vRkSa. A tree so named. pana0 1; pUIkamma. puM0 ( pUtikarman ) lugyo "yUmbha" 6. dekho pUikamma " zabda. ni0 62; Vide. " pUikamma" piM0 pUga. puM0 ( pUga ) sopArInuM jhADa. sopArIkA vRkSa. The Betel-nut tree. jaM0 pa0 / pUja. dhA0 . ( pUj ) pUjana 2: pU. pUjanA; pUjA karanA. To worship. pUyai. su0 ca0 4, 81; pUaMti. dasa06, 2, 15; yAmi dasa0 6 1, 13, pujjaha. ka0 vA0su0 04, 26 pUjaga. tri0 (FOTOS) YOU HIR; You?I. pujArI; pUjaka. A worshipper. paMcA0 4, 44; ( pUjita ) pUgesuM; bhAnesuM; pUjima. tri0 bhAnanIya pUjita; mAnya. Worshipped; honoured prova0 durgandhaH pUrti. strI0 ( pUti ) durgaMdha; ho. badanU. Stench; foul-smell. jaM0 pa0 pUtikamma. na0 ( pratikarman ) lugyo "pUche2108. at " pUikamma Vide pUikamma " paMcA0 13, "" ma zabda. 5 For Private Personal Use Only 16 Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUtiya. ] ( 628 ) [ pUyaphala. - pUtiya. na0 ( pUtika ) 5 vizeSa. phala | pUyazra. tri0 ( pUjaka ) puja-sevA nA2. vizeSa. A particular fruit. bhaga0 | pUjaka sevaka. A worshipper. utta. 22, 2; pUtiyA. strI0 ( pUtikA ) 2sa vi2, 2sa pUyaNa. na0 ( pUjana ) pUna. pUjana. Wor mA. rasa vikAra; rasakA bigaDanA. Putre | shipping. paMcA0 6, 26; mAyA0 1, faction of a juice. (2) 52; rasI. | 1, 1, 11; prava0 1505: nira0 3, 3: pIba Pus. jIvA0 3,3 utta0 35, 18; -. vi0 (-artha ) pupa. puM0 ( apuSa ) putrA; bhAlapuvA. mAlapue. ga mATe. pUjAke lie. For worship. A sweet-cake. piM0 ni0 557 ping. dasa. 5, 2, 35; pUya. tri0 ( pUta ), pavitra; zu yasa. pavitra; | pUyaNA. strI0 ( pUjanA ) mavibhU; abhI pUta; zuddha. Purified. su. ca0 1, 318; hI zAgAra. kAmavibhUSA; kAmodvIpaka bhaMgAra. prova0 38, 40; dasa0 5, 1, 86 ; nAyA . A decoration of the body 7: --ppA. puM0 ( -prAtman )zu-pavitra that excites sexual feeling. mAtmA. zuddhAtmA: pavitrAtmA. A pure sUya0 1, 3, 4, 17; soul. nAyA0 5 pUyaNA. strI0 ( pUtanA ) me nAmanI meM pUya-a. na0 ( pUya ) 52: 2sI. rasI; rajhA. zAkinI ke je potAnA juvAna putra upara Pus. mAyA0 2, 1, 5, 26, dasa0 1, mAsasa / tI. isa nAmakI eka zAkinI 71; vivA0 7, 8: nisI0 2, 36 : sUya0 jo apane yuvA putra para mohita ho gaIthI. 1, 5, 1, 23, 2, 2, 66; bhaga0 6, | A Sakipi so named who was 33; 12, 7, nAyA0 1; 8; sA0 6, enamoured of her own young 1: panna. 1: 2: pasaha 0 1.1; --zrAsava. son. sUya0 1, 3, 4, 13: (2) manI puM0 ( prAva ) vijAra pAmela dhira: parnu, rANa meM vidyAdharI; bhAsI pUtanA. An pa. vikRta rudhiraH rasI-pradarakA bahanA. enemy of Krsna; his mother's Flowing of pus nAyA. 8; sister. pagaha. 1, 4, -kavala. na0 ( -kavala ) 5runu la- | prayANa. na. ( putanika) pAsa yorena praNAma. pIbakA kaura. A morsel of] taNAyu. baratana prAdikA peMza. Bottom of pus. vivA0 8; --paDala. na0 (-paTala ) a vessel. mogha. ni. 374; parano samUSa. pIbakA samUha. A collec. | paNijja. vi0 ( pUjanIya ) 14 yoya. tion of pus. nAyA. 12; -ppavAhi. | pUjya; pUjanIya. Adorable, paMcA. 8, vi0 ( -pravAhin ) 52-2sIne vana 42- 40; mova0 bhA0 10, 5, nAyA. 16; pahetuM. pIbako vahana karanevAlA. That | rAya0 160; which increases the flow of pUyatA. strI. ( pUyatA) 2sI-5258. rasI; pus. vivA0 1; pUyatA. Pus. kviA0 1; pUya. pu. ( apUpa ) purI, mAlapuvA vagaire. pUyaphala. na0 ( pUgaphala ) sApArI. supArI. pUrI mAlapUe prAdi. Sweet-cake. pAyA. Betel-nut. sya0 1, 4, 2, 12; 2, 1, 6, 51; prava0 1375; bhA. 22, 1; Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUyaphalI. ] ( 626 ) [ pUraNa. pUyaphalI. sI. ( pUgaphalI ) sepArItuM . ] pUra. pu. ( pUra ) nhaane| yadhesa avAla. nadIkA supArIkA vRkSa. Betel-nut tree. jIvA0 bar3hAhunA pravAha. Flood. saMthA. 78; (2) 3, 3; pa201; / samUha. samUha, A host paha0 1, 3, prayaliyA. strI0 ( pUpikA ) Y6. mAlapumA. pUraga. tri. ( pUraka ) puranAra; saranAra. pUraka; Sweet-cake. prava0 236 pUrNa karanevAlA; bharanevAlA. (one) who pUyasakAra. puM0 ( pUjAsatkAra ) la ane fulfills, fills. Rppa. 3, 38; patrI sA2. pUjA tathA vastrAdidvArA pUraNa. puM0 ( pUraNa ) anAmano me stha. kRta satkAra. Honouring by wor- | __ isa nAmakA eka gRhastha. A householder ship and garments. 770 559; so named. bhaga0 3, 2; uvA. 1,66; pUyA-prA. strI. ( pUjA ) pUna; pUna: | pUraNa. puM0 ( pUraNa ) yamanA purva naparnu vastra pAtrAdi vagerethI satkAra kare te. nAma. camarendrakA pUrva bhavakA nAma. Name pUjA; pUjana; vamla pAtrAdidvArA kiyA jAnevAlA of the previous life of Chama. satkAra. Worship; adoration; vene rendra. bhaga0 3, 2; (2) samikSAratio 1. uta0 15, 5, 8; bhaga0 11, vatI vijayanI vItazekA nagarInA bala 11; 15, 1; aodha. ni. bhA0 77; paraha. rAnI dhAralI zAno putra. salilAvatI 2, 1; mu0 ca0 1, 43: paMcA8 7, 8, vijayakI vItazokA nagarIke balarAjAkI dhAriNI 18; bhatta0 31; -bhatta. na0 (-bhakta) rAnIkA putra. Son of the queen kaLAcAryAdinA sakArArtha nipajAveluM bhajana. Dharini wife of the Balaraja kalAcArya mAdike satkAra nimitta utpAdita bhojana. of Vitasoka city in Salila vati Food prepared for honouring. territory. nAyA08 (3) matagaDa veya0 2, 16: ---sakAra. puM0 ( satkAra ) sUtranA bojA varganAM sAtamA adhyayananuM puna sane sA2. pUjA mora satkAra samAna. nAma. aMtagaDa sUtraka dUsare ke sAtaveM adhyaWorship and honour. ThA0 yanakA nAma. Name of the 7th 6, 1; chapter of the 2nd group of Antagada Sutra. prata0 2,7; (4) -pUra. dhA. II. (pUra ) pUrNa khu; puru 57; pUrA karanA. To fulfill. (2) pAsana 42. adhakapiNa rAjAnI dhAraNuM rANInA putra ke je temanAtha prabhu pAse dIkSA laI guNa(2) pAlanA. To observe. rayaNa tapa karI soLa varSanI pravajayA pALI pareha. bhaga0 1. 6; 2, 1; nAyA. 16; eka mAsano saMthAro karI zatruMjaya upara patra0 36: jaM. 107, 151; Gaigne 41241. Son of the queen pUriti. su. ca. 2, 164; ja. pa. 5, Dbarini, wife of the king 114, Andhakavrsni, who being ini. pUrehatA. saM0 kR. nAyA* 16; tiated by the lord Neminatha, pUrittae. he. kR. pAyA0 1, 3, 2, 113; practised Gunarayana penance, pUrayaMta. 10 kR0 nAyA. ; remained an ascetic for 16 parijai. ka. vA. vize0 106; years and attained salvation Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pema. pUsa. puM0 ( pUSan ) puSAhevatA; revatI nakSatraneo vyadhitA heva pUSA devatA; revatI nakSatrakA ThAtA devatA. The presiding god of Revati constellation. jaM0 pa0 7, 155; 157; ThA0 2, 3; aNujo0131; pUsanaMda - di. puM0 ( puSyananda- ndi ) yuSyanaMhI nAme : yuvarATa puSyanaMdI nAmaka Swelling of the milk eka yuvarAja. A prince named Pusya nandi vivAha ; dudhakA pUsaphalI. strI0 ( puSpaphalI ) mubhAM-44NAMnI pejhaDI kadU-kolA kuSmAMDakI bela. A pumpkin bhaga0 22, 6 patra0 1 samAgAya puM0 ( poSyamAnava ) ATa: yAra. pUrima. tri0 ( pUrima ) : bhATa: cAraNa; bandIjana A bard, jaM0 pa0 3. 67; kampa05, 107; vastunI pUrI rIne manAvesa bhATI, dhAtunAM punaNAM vagere. kaI vastuoMke yogaMma banAyAhumA-miTTI dhAtu mAdike putale. A statue made of an alloy of metals etc. mAyA 0 2, 12, 171: aNujI0 1; nAyA0 13: (2) vAMsanI phALAmAM pula parovIne banAve. bAMgakI salImeM phUla pironeke lie banA samAva. puM0 ( poSpamAnava ) mazinu unatanu sakSAgu magikA eka lakSaNa. A characteristic of a gem. rAya 0 46. (2) bhaMgagADa lATa yAraNa vagere. bhATa cAraNa bhAdi maMgala stuti pAThaka. A barc. jaM0 pa0 3, 675, 116: gAluA. Made of flowers strung |pUsamitta puM0 ( puSpamitra ) ArakSita sarinA ou a bamboo needle pro0 38: bhaga06, 33: nAyA0 1: a0 8, 4: nisI0 12, 205 jIvA0 3 3 4 purimA strI0 ( pUrimA ) me nAmanI andhAra grAmanI zrI mUrcchanA isa nAmakI gAndhAra grAmako tIsarI mUrcchanA The 3rd in - tonation so named of the Gandhara group of musical notes. ajo0 128; 0 7 1: pUreyantra tri0 ( pUrayitavya ) pUrNa karane bharaneke yogya. filled bhaga0 12, 4 pUla. puM0 ( pa ) bhAjhayudhA; mAlapue. Sweet cake veya0 2, 7 dulikA puSpamitra nAmanA ziSya. Arya racitasUri durbalikA puSpamitra nAmaka ziSya. A disciple named Puspamitra of........fa. RE; pUsA. strI0 ( putryA ) mahAvIra svAmInA kuMDakAliya zrAvakanI strInuM nAma. mahAvIra svAmIke chaThe kuMDakoliya zrAkkakI strIkA nAma Name of the wife of the 6th layman follower of Mahavira Svami. udA0 6, 163; 10, 277; Fit to be pe . puM0 ( pekka) lAyInI puMchaDIno bhUja lAga. hAthIko pUMchakA mUla bhAga. The root of the tail of an elephant. ThA0 4, 20 pUravA sAya. guDasA vagere. pUraya. ] after fasting for a month on the Satrunjaya mount. yaMta0 2, 7; (5) pUrNa khu; pAra utAra. pUrNa karanA; pAra utAranA. Fulfilling; completing. vize0 105; pUraya. puM0 ( pUraka ) hudhano ur3A. uphAna. when boiled patra0 17; ( 630 ) pUri tri0 ( pUrita ) sampUrNa :rea; puru Irela. sampUrNa kiyA huA; samApta. Comple. ted; finished. jaM0 10 5 115: vize0 385 naMdI0 35H For Private Personal Use Only Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peya.] yeya. tri0 ( paitRka ) pitA saMbaMdhI pitA sambandhI: paitRka Paternal bhaga0 1, 7; - ga. puM0 na0 ( a ) pitAnA aMga; pitA taraphathI vArasAmAM maLela saMgaavayava pitA aMga-pitAko bhorase vasiyatameM mAye hue prApta avayava. Inheritance got from a father. bhaga0 1, 7; pitA saMbaMdhi - dAya. na0 ( - dAya ) 'vana. paitRkadhana; dAyabhAga. Paternal ( 631 ) wealth. dasA 0 10, 3: paikholamANa. tri0 ( kholamAna ) zrI. DolatA huA; jhUlatA huA ing; swinging. nAyA0 1: trans. na0 ( prekSaNaka ) mesa: tamAzI, + a sport khela tamAzA. A play; mu0 0 6, 40: derarmy. strI0 ( prekSaNA ) parikSedana paryAya 206. paDile hAkA paryAyavAcI zabda. A synonym for Padilehana. 10 ni0 62: DolatuH Roll peca. puM0 ( pretya ) bharIne nmAntaramA te; parabhava pretyaH paratra; paraloka gamana. Taking another birth after dying. utta0 4, 3; bhaga0 1, 1: vize0 1560 (2) bharIne. Having died. su0 0 14, 1 - bhava. puM0 ( -bhatra ) bharIne janmanu bhanne vyavatAra; punarjanma punarjanma Rebirth prova0 27; pecamANA va0 kR0 tri0 (akraman ) AbhA 32. AkramaNa karatAhuA. Attacking. bhaga0 8, 7 18, 8 pekhA. ma0 ( pretya paraloka meM maraneke bAda. utta065 paraso mAM bharIne. After death. 0 38; mAyA0 1, 1, 1, 3; paya0 2, 1 For Private [ peja. pecjhaNA. strI0 ( prekSaNa ) levu te; nirIkSaNu. prekSaNa; darzana: nirIkSayA. Observation. bhaga0 3, 1; paMcA0 6, 5 - ghara-ga. na0 ( -gRha-ka) mesI bananA hai nATa kanA dRzya joI zakAya tevuM dhara; prekSA dha2. vaha makAna yA sthAna jahA~ baMTakara vana ke A nATakakI raMgabhUmi dRzya dekhe jA sake. theatre; a play-house. nAyA* 3; rAya0 136 ; dafor. tri0 ( prekSaNIya ) levA yojya. darzanIya Fit to be seen. jaM0 pa0 bhaga0 11, 11; jIvA 0 2, 21: nAyA0 1; 3, 3; mova0 pecchA. strI0 ( prekSA ) du: nirIkSaNa . dekhanA; nirIkSaNa karanA. Observing. zrotra0 38; rAya 57; --- maMDava. puM0 ( maNDala ) prekSAmaMDapa-mAMDavA. prekSaka maMDapa. A theatre praba0 1461 pecchAghara na0 ( prekSAgRha ) mussbhaannddymgaLanI paTazAla; prekSAdhara; nATaka vagere bhAnuM sthAna. raMgabhUmike sAmanekA sthAna jahA~ para prekSakagaNa baiThate hai. A theatre; a play house. jIvA 0 3, 3; jaM0 pa0 192 -- maMDava. puM0 ( - maNDapa ) paTazAsana mAMDavA. paTazAlaraMgabhUmike sAmanekA maMDapa, A theatre. ThA04, 2 rAya 0 bhaga0 11, 11; peja. tri0 ( preyam ) atizaya priya; paDAlu. atizaya priya pyArA. Very dear. bhova* 36 ; pejja na0 ( peya ) pIcA Aya-hudha vagere pArtha peya pIne ke yogya; dUSa Adi padArtha. That which ca11 be drunk. nAyA 0 17; piM0 ni0 6 24; udA0 1, 33; peUna. puM0 ( premana ) prema; sneDa; rAga. prema; sneha; rAga, Love. ThA0 1 1 utta0 4, 13; aNujo0 127; nAyA0 1; bhaga0 1, Personal Use Only Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peTa.] [peDAlaputta. - 6:8; 12, 5: sUya. 2, 5, 12; tA. 6, 4; panna. 11; -baMdha. puM0 ( -dh)| prema-rAga baMdhana; rAga mehanIyane sambandha. | prema-rAgavacana; rAga mohanIyakA sambandha. Bond of attachment. ThA0 2, 4, baMdhaNa. na0 ( -andhana ) premanusandhAna. premakA bandhana. Boud of love. bhaga0 8, ''; basA. 6, 2; -ttiyA. sI0 / -yattikA ) premanimitaka mUcha; mAyA kapaTAdi lebhathI dhanAdinI bhU. prema nimittaka mucchA: mAyA kATa prAdi lobhake kAraNa dhanAdikI mUlakA moha, Infatuation due to at. tachment; infatuation of wealtii through deceit, hypo crisy etc. ThA. 2, 4; paMTa. pu. ( peTa= jaTara ) peTa; 2. paTa; udara. Stomach. taDa. -vayaNA. strI. ( -vedanA ) peTa 5 Tana mA. peTakI / pIr3A. Stomach-ache. taDu peDA. strI. ( peDA ) TI. peTI; saduka. A box. taMDu0 (2) 1I sAdhu bhikssaagocarIne mATe peTIne AkAre abhigraha dhAraNa kare eTale ke piTIne AkAre cAre dizAmAM cAre khuNe gocarI kare te bhikSAnaa manigrahane me // 2. A vow of begging in the form of a box i. e. begging in all corners and directions. prava. 752; utta. 30, 16: ThA0 6, 1; damA0 7. 1; peDI. strI0 ( peDA ) 2ii; mA . paTI: sandaka. A box. bhaga, 13, 6; peDha. na. ( pITha ) pAne. (2) yoyo. bA nUTa; proTalA: bedI. A platform; a| stool. naMdI0 stha0 12: ja. pa. 5, peDhAla. pu. ( hAla ) peDhAla nAme mAthi mAmA tArtha42. peDhAla nAmaka bhAvI pAThaveM tIrthakara. The 8th would-be Tirthankara named Pedbala. praba. 295, 467; peDAlapusa. puM0 ( peDhAlaputra ) peDhA nAmanA vidyAdharane putra ke jeNe mahAvIra svAminA zAsanamAM tIrthakara nAma gAtra upAjameLavyuM, ane Avato vIsImAM AThamA tArtha:2 thaze. peDhAla nAmaka vidyAdharakA putra jisane mahAvIra svAmIke zAsanameM tIrthakara nAmaka gotrakA Arjana kiyA, aura jo aAgAmI caubIsImeM pAThaveM tIrthakara hoMge. Son of a Yidyadhara named Pedhala who in the reign of the lord mabavira Svami earned the Tirthankara family-origin and will be the 8th Tirthail: kara in the coming cycle.ThA 0 E: sama- 5, 241; (2) navavA mUtranA trIjA varganAM AThamAM adhyayana nAbha. agasta rokvAi sutrake tIsare vargake pATha adhyayamakA nAma. Name of the 8th chapter of the 3rd group of Amuttarovavai Sutra. aNutta. 3, 8; (3) nagarI nivAsI mAsA vAhInA putra ke je dIkSA lai chaThThanA pAraNanI pratijJA laI 11 aMga bhaNuM ghaNuM varSanI pravajayA pALI eka mAsana saMthAra karI, sarvArthasiddha mahAvimAne pahoMcyA, tyAMthI me apanA2 42 bhAkSe ze. kAkandI nagarI nivAsI bhAsArthavAhIke putra jinhone dIkSita ho chaTha 2 ke pAragoMkI, pratijJA lI, 11 aMgoMkA adhyayana kara bahuta varSoMkI pravrajyA pAlI, aura jo eka mAsakaH saMthArA kara sarvArthasiddha mahA vipAna meM pahu~ce vahA~se eka avatArake bAda mokSako Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peDhiyA. ] jAyage. Son of a merchant residing at Kakandi, who being initiated, practised a vow of fasting, studied the 11 Angas, remained an ascetic for a long time, fasted for a month and reached Sarvarth siddha great celestial abode. Thence will he attain salvation after one incarnation. praNuta 0 3 8; peDhiyA. strI0 ( pIThikA ) bhAMthI; mAMyaDI. mAghI. A stool sUya0 2, 7, 17; (2) peTalI; yotaro; pTazarma cabUtarA. A platform. jaM0 pa0 (3) kyA endrtthiilikA-kamADa aTakAvavAnuM sAdhana rahetuM haiya te sthAna. vaha sthAna jahA~ daravAjeko maTakAnekA sAdhana - indrakIlikA--rahatI ho. The place which has a hook to support a door. jIvA 0 3, 4, pema na0 ( premana ) Asamti prIti Asakti; prIti Attachment; love. ova0 10; bhaga0 2, 5 dasa0 8. 26 - 56: rAya 0 224; prava0 458; uvA 0 7, 181 - aNurAga. puM0 ( - anurAga ) premanA anurAga. pramapUrNa anurAga. Love. bhaga0 2, 5, -aNurAgarata. tri0 ( - anurAgaraka ) premanA anurAge raMgAyesa premAnurAgameM raMgAhuA. Enamoured. - baMdhaNa na0 ( bandhana ) premakA baMdhana Bond of 2, 24; peyakAiya puM0 ( pretakA thika ) vyaMtara devatAnI bhelata. vyantara devatAkI eka jAti. A class of Vyantara gods. bhaga0 3, 7; ( 633 ) [ pelugA. peyadevayakAiya puM0 ( pretadevatAkAyika ) raaddendranA lokapALa jamatI AjJA mAnanAra hevatAnI me ta. zakendrake lokapAla yamakI AjJA mAnanevAle devatAko jAti A class of gods who obey Yama the lokapal of Sakrendra. bhaga03, 7, peyasaha. na0 ( peyAzabda ) mhoTI aDalIvAniMtra vizeSatA zabda vAdya vizeSako dhvani. Sound of a particular musi cal instrument. nisI0 17, 33; pethA. strI0 ( peyA ) mhoTI aDalI; vAdya vizeSa. vAdya vizeSa A big musical instrument. rAya0 82; peyAla. puM0 ( ** > vicAra. vicAra. Thought. vize0 1361; udA0 1, mApa; parimANa. 44 : ( 2 ) prabhANu; bhASa Measure. naMdI0 stha0 27; peyAlA. strI0 ( * ) prabhAga bhAvu mApanA. Measuring. piM0 khu; ni0 650 perA. na0 ( preraNa ) preraNA. ( 2 ) upakA. utta0 1, 28: peranta. na0 ( paryanta ) cheDeo; manta anta; chora. An extremity; end. aNujo * 146 ; bhova0 43; nAyA 0 1 5; 18: vivA0 3; jaM0 pa0 pelava. tri. ( pelava ) bhRhu; abhaNa; suvANu, mRdu; kAmala; sumanohara. Soft. bhaga0 6, 33; jIvA 0 3, 4 . rAya0 186; pela. puM0 ( pelu ) snI pUgI. ruIkI pUnI. A spindle of cotton. piM0 ni0 dasA 0 10, 8; premanuM paMdhana. love. jaM0 pa0 preraNA. (2) hathaMDA Urging blame. bhA0 35; pelagA. strI0 ( pIlukA ) me nAmanI vanasthati; pIlu. isa nAmakI eka vanaspati, pIlu A particular vegetation panna0 1; For Private Personal Use Only Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pellapa.] ( 634 ) [ pesaparibhA. pellapa. pu. ( preraka ) attareSA sUtranA paTanu vastra, siMdha dezastha pesa nAmaka sUkSma tIna varganAM yoyA adhyayanana nAma. aNu- carbhavAle pazuke carmakI panAvaTakA bamna. A tarovavAi sUtrake tIsare vargake cauthe adhyayanakA dress made of the thin skin nAma. Name of the 4th chapter of an animal known as Pesa of the 3rd group of Anutta- in Sindha. AyA0 2, 5, 1, 145; rovavai Sutra. aNutta0 3, 4; (2) pesa. puM0 (preSya ) no:2; yA42. naukara; kAkadi nagarI nivAsI bhadrAsArthavAhInA cAkara sevakavarga. A servant. prava0 putra ke je dIkSA laI chaThachaThanAM pAraNAnI 1004; sUya0 2, 2, 63, utta0 16, pratijJA laI, 11 aMgabhaNa ghaNAM varSanI 26; grodha. ni0 467, nAyA0 14; jIvA. pravajyA pALI eka mAsane saMthAro karI, sarvArthasiddha vimAne utpanna thayA, tyAMthI 3, 3; dasA0 6, 4; 0 6, 3-8; me avatAra 5rI bhAkSe naze. kAkandI napara jaM. pa. paMcA* 1, 28; 10, 26; ubA0 10, 277; -prAraMbha. puM0 (-prAraMbha ) nivAsI bhansArthavAhIke putra jinhoMne dIkSita ho, yA12 pAsa bhAraMbha zavavate. sekkake chaThachaThake pAraNoMkI pratijJA kI, 11 aMgoMkA adhyayana kiyA, bahuta varSoM taka pravrajyA pAlI pAsa- dvArA karAyAGagrA prAraMbha. An injury aura antameM jo eka mAsakA saMthArA karake caused to be done by a ser vant. dasA. 6, 2; sarvArthasiddha vimAnameM utpanna hue, vahA~se eka pesaga. vi. ( pezyaka ) ma 32naar-n|42. avatArake pazcAt mokSako prApta hoMge. Son kAma karanevAlA; naukara; sevaka. A servant. of a merchant residing at Kakandi, who being initiated, sUya0 1, 2, 2, 3; pesaNa. na0 (preSaNa ) bhosa. bhajanA. practised a vow of fasting, Sending. nAyA0 7; paMcA0 1, 20; studied the 11 Angas, re pesaNa. na0 ( peSaNa ) pAsa te. pIsanA; mained au ascetic for a long pIsanekA kArya. Grinding. gacchA0 126; time, fasted for a month and pesaNakArI. sI. (preSaNakAriNI ) sNdesh| reached Sarvarthsiddha great celestial abode. Thence will pahAyAnArI sI. saMdeza vAhaka strI. A he attain salvation after one female messenger. nAyA* 7; incarnation. aNutta0 3, 4; pesaNakAriyA. strI0 ( peSaNakArikA ) sahana pellA . na0 ( preraNa ) prernn|| 42vI; zama pore pAsanArI asanArI sI. candana rApa. preraNA karanA; kAma karavAnA. Urg. ghisanevAlI, dAsI. A maid who rubs ing; impelling. piM0 ni0 355; ___sandal. nAyA0 1; bhaga0 11, 11; praha. 1, 3, mogha* ni0 bhA0 75; | pesattA. ( preSyatA ) yA425. sevakAI; dAsatA. mogha. ni. 463; The state of a servant. bhaga peliya. tri0 (prerita ) sAye. dhakAyAhumA 12, 7 prerita. Graded. pi. ni0 418; | pesaparimA. tri0 (preSyaparijJAta ) zrAyAnI pesa. na0 ( pesa ) siMdhazamAMnA pesa gatanA navamI paDimA mAranA2 zrApa se napa sakSama cAmaDIvALA pazunA cAmaDAnI banA- mAsa sudhI nokaranI pAse paNa AraMbha ke Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pesala. ] [ pehA. AmA :rAve nahi. zrAvakakI navIM paDimAkA | embryo at the 3rd week. taMdu. Adara karanevAlA zrAvaka jo nava mAsa taka | 16; naukarAnIkese bhI kAma na karavAve. A lay- | pesugaNa. na0 (paizunya ) yAsI; yugalI. cugalI; man who observes the 9th | pizunatA. Backbiting. nAyA0 1; bhaga0 vow vis. that he will not | 1, 6; panna0 22; yova0 39; mahA. cause his servant to commit | ni0 1; injury or any work for 9| pesunna. na0 ( paizunya) yADI. cugalI. Backmonths. sabha0 11% __biting. kappa0 5, 117; prava0 1366; pesala. tri0 ( phezala ) bhanAza; suMdha2. manohara; | pessa. puM0 ( preSya ) nA42; yA42, sevaI. suMdara. Attractive; beautiful. utta. naukara; cAkara; sevaka; dAsa. Servant. 8, 16; 12, 13; AyA0 1, 6, 5, nAyA0 2, 195; sya. 1, 13, 7; jIvA0 3, 4; behaNa. na0 (prekSaNa ) ; hema. dekhanA; patra. 17; (2) pesala nAmanA pazunAM zrIrAta prekSaNa karanA. Seeing; observing. savAMnI banAvaTa sa. pesala nAmaka pazuke paMcA0 4, 11; cArIka ruSoM-vAloMko banAvaTakA vana Agar | pehaNayA. sI. ( pidhAna ) isg. DhAMkana. ment niade of the thin hair ___Covering. uvA* 1, 56; / of an animal called Pesala. | pehaNijja. tri. (prekSaNIya ) hemavA yoya. mAyA* 2, 1,5, 145; dekhane yogya; darzanIya. Fit to be seen. pesavaNa. na0 (preSaNa ) bhosa. bhejanA. | dasA0 10, 5, Sending. uvA0 1, 54; prava. 285; pehA. strI. (prekSA ) anulavathI vicAra pesiya. tri0 ( preSita ) bhAsadA. bhejAhuA. | 12vo te. anubhavase kIgaI vicAraNA. ThinkSent. utta0 27, 13; ing with experience. sama0 17; pesiyA. sI0 ( peSikA ) nArI; pIsanArI. utta0 6, 4; nisI0 18, 18; dasa. 2, 4; chalane yA pIsanevAlI. Female grinder. (2) Asana zayAdika joI puMjIne vAparavA bhapa0 16, 3, te; saMyamanA 17 prArabhAnA me. saMyamake pesiyA. sI0 (pezikA ) ze2 vigaranI 17 prakAroM se eka. One of the 17 AtA; yAra. Ikha-saTi mAdikI perI-rI kinds of self-restraint; using phAMka. A piece of sugar-cane a seat or bed after carefully etc. mAyA* 2, 7, 2, 160; aNujo0 1; looking at it and sweeping. pesI. sI. (phezI) mAMsanI pezI-31. prava0 563; (3) 8 Cutti saya mAMsa pezI-mAMsakA TukahA. A piece of 12 te; sAnA 18 bhopa. hoMThaftesh. pi.ni. 193; (2) garbhanI tIna moTha-hilAhue kAsaga karaNa: kAsagakA 16 aThavADIAnI sthiti; pANInA parapoTAmAMthI ! vA doSa. The 19th fault of gATalAnI mAphaka mAMsa piMDarUpe garbhane kausagga; shaking the lips mAra yAya te. garbhakI tIsare saptAhakI | while performing kausagga. sthiti. The condition of an | prava. 250; Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahiya. ] [ pokAremANa. pahiya. na0 ( prekSita ) TAkSanarI kandha of Suyagadavga te. kaTAkSapUrvaka prekSaNa-avalokana. Look- Sutra which describes the ing with amourous glances. simile of the white lotus. dasa0 8, 58: utta0 32, 14; sUya0 2, 1, 1; 60; (2) pIchAnI pApovANu peTuNa. na0 (barhiNa ) bhoranA fli; bhopI.. pakSI. paMkhavAlA patnI. A bird having morake paMsa-pIka. Pea-cock feathers. feathers. panna0 1; (3) dhaumA . zveta jIvA0 3, 4, parAha0 1, 1, 2, panna0 17, kapala. White lotus. prova0 40; sUya0 rAya0 55, bhatta0 141; -kalAva. puM0 2, 3, 18; panna0 1; rAya0 48; ja. pa. (4) ( -kalApa ) bhorapIchAno samUha. morake sAtamA devalokanuM eka vimAna; enI sthiti paMkhakA Dhera-samUha. A heap of pea-cock sAra sAgaropamanI che; e devatA sADAATha feathers. nAyA0 3; mahine zvAsocchavAsa le che; ene sattara hajAra poiya. tri0 ( potita ) nimamA meyaM, nimagna varSe dudhA sAge cha. sAtave devalokakA eka __ ibAhuA. Plunged. progha0 ni0 136 ; vimAna; isakI sthiti sattara sAgaropamakI hai, yaha poI. puM0 ( potI ) pAI panapati vizeSa. devatA sADhe pATha mAsameM zvAsocchavAsa lete hai, aura poI; vanaspati vizeSa. A particular inhe sattara hajAra varSoM meM kSudhA lagatI hai. A vegetation. bhaga0 21, 6; celestial abode of the 7th poMDa. na0 ( poNDa ) visa na pAmelu ma. heaven; its gods live for 17 vikAsahIna kamala. An unopen lotus. Sagaropamas, breathe once in paNha0 1, 4; viza0 1425; 8 months and feel hungry poMDaga. puM0 (pogaDaka ) vanaspati vizeSa. once in 17000 years. sama0 17; vanaspati vizeSa. A particular vegeta (5) kuMDarIka ane puNDarIka adhikAravALuM tion. jIvA0 3, 4, sAtA sUtranuM 16 adhyayana. kuMDarIka aura goMDarIkiNI, strI. ( puNDarIkiNI ) ikSiNa puNDarIkake adhikAravAlA jJAtA sUtrakA 16vA dizAnA aMjanaka parvatanI puNarIkiNI adhyayana. The 19th chapter of nAmanI vAya. dakSiNa dizAke aMjanaka parvatakI Ghata Sutra describing Kun. puNDarIkiNI nAmaka bAvalI-vApikI. A well darika and Pundarika. sama. pamed Pundarikini of the 16; Anjanaka mount of the pokaraNa pu. ( pokaNa ) me nAmanI saheza. south. ThA. 4, 2; isa nAmakA eka deza. A country so poMDarIya. pu. ( puNDarIka ) sU tranA named. (2) tri. te dRzamA rahenAra. bIjA zratadhanAM pahelA adhyayananuM nAma, isa dezakA nivAsI. An inhabitant ke jemAM purika-sapheda kamaLanI upamA of that country. pAha. 1, 1; cha. syagaDAMga sUtrake dUsare zrutaskaMdhake pahile patra0 1; adhyayanakA nAma jisameM pugaDarIka-zveta kamalakI | pokAremANa. 4. kR. tri0 ( pratkurvat ) para amA dI gaI hai. Name of the 1st | 42. pukAra macAtAhumA. Shouting. chapter of the 2nd Srutas-I nAyA0 18; Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkhara. ] pokhara na0 ( puSkara ) ubhaNa. kamala. The lotus. jaM0 pa0 3, 57; nisI0 12,21; (2) prabhAga bhetuM thoDa vAniMtra kamalavat eka vAdya yaMtra. A musical instrument like a lotus. ( 3 ) te pAtri vADavAnI uNA isa bAjekI bajAnekI kalA. The art of playing on this instrument. nAyA0 1; kariNyA. ( 637 ) strI0 ( karNikA ) kamaLane madhya bhAga. kamalakA garbha - madhyabhAga. The interior of the lotus. sama0 13 - tthibhAya. puM0 ( asthibhAga ) bhajanAM jIna yAM rahetA hAya te bhAga. kamalakA vaha sthAna jahA~ usake bIja rahate hai. The place where the seeds of the lotus are lodged jaM0 10 4, 73; pana0 1; pokkhariNo. strI0 ( puSkariNI ) ubhaNavANI pAva. kamalavAlI bAvalI - puSkariNo. A well having lotuses. nAyA0 2 5: 6 : 12, 13; rAya 0 132: pokkhala na0 ( puSkara ) bhaNa. (2) padmadeza2. kamala. (2) padmakezara. The lotus. mAyA 0 2, 1, 8, 47; pana0 1; - vibhaMga. puM0 ( - vibhaGga ) padmain padmakanda The root of the lotus AyA0 2, 1, 5, 47: pokkhalAvatIkaDa. puM0 ( puSkalAvatIkUTa ) ekala vakhArApatanA cAra cUMTamAMnuM TUTa- zipara eka zaila vasvArA parvatake cAra kUToMmeMse eka kUTa. One of the 4 peaks of Ekasa ila vakhara mount jaM0 pa0 pokkhali. puM0 ( putrakalina ) zrAvasti nagarIna / rahIza eka zrAvaka, zaMkhajI zrAvakane joDIdAra. zrAvasti nagarI nivAsI eka zrAvaka; zekhajI zrAkkakA sAthI. A layman resident [ pomgala. of Sravasti city and friend of Sankhaji layman. bhaga0 12, 1; pokkhiNa. puM0 ( prokSina) pAsI chAMTI i isa mAnAra tApasano ye varga pAnI choTa kara phala phUla khAnevAle tapasviyoMkA eka varga. A class of ascetics who eat fruits and flowers after sprinkling water. ri0 3, 3; poggala. puM0 ( pudgala ) rUpa-rasa-gandha bhane sparzayukta mUrtavya; cha dravyamAMnuM eka dravya. rUpa, rasa, gandha aura sparzayukta mUrta dravya; chaH dravyoMmeMse eka dravya. A material molecule having form, taste, smell and touch; one of the six substances. prova0 41; aNujo0 74; 132; 134; bhaga0 1, 1-2-4; 2, 13, 1-2-4; 5, 7-6, 7, 6; 16, 2, 18, 7, 20, 2; 25, 4 nAyA 0 1; 12; nisI 0 7, 26; sU0 10 20; patra0 3; rAya0 266 (2) AtmA; va AtmA; jIva. The soul. sUya0 1, 13, 15; bhaga0 8, 10; (3) bhAMsa mAMsA; AmiSa, Flesh. vize0 235; piM0 ni0 54; (4) puchgala nAmanA parivrAjaka ke je AlaMbikA nagarInI Ahera rahetA batA. pudgala nAmaka parivAjaka jo prAlambika nagarIke bAhara rahate the. An ascetic named Pudgala who lived outside the city of Alambika. bhaga0 11, 12; uvacaya. puM0 ( - upacaya ) puchgasano samUha pudgala samUha. An aggregate of molecules. bhaga0 6, 3; kaya. tri0 ( -kRta ) yugala dudhanA samUhathI urela. pudgala skandhake samUhadvArA kiyA huA. Made by molecules. puM0 ( utkSepa ) an aggregate of vize0 60 - kkheva rAhi puDgAnuM 3. kaMpana yAdi putaloMkA For Private Personal Use Only Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poggala. ] [ pohasAla. pheMkanA. Throwing of molecules | piAka pAnevAlA. That which attains such as pebbles etc. paMcA0 1.28; maturity by means of mole -sthikA. puM0 (astikAya) 1- cules. ka. pa0 4, 72, 2sa bhane sparzAmu yamAMnu me iya, poggalattA. strI. ( pudgalatA ) puzalapAI. jene ravabhAva puraNa tathA ThAlana che; yugala pudralapanA-tA. The state of a molenAmanuM eka atikAya-pradeza samUhapa | cule. bhA0 6,6; dravya, varNa-rasa-gaMdha aura sparzavAlA chaH dravyameMse pogmali. tri0 ( pudalin ) pugisone mogadravya; jisakA svabhAva pUraNa tathA hai; puAla nA2. pudgaloMko bhoganevAlA. (one) who nAmaka eka prastikAya-pradeza samUharUma dravya. A I enjoys a molecule. bhaga0 8, 10; substance made up of a group | pomAliya. tri0 (paudgalika ) 565 sammamA. of spatial units; a material | pula viSayaka. Atomic. piM0 ni0 324; having colour, smell, taste | pocaDa. tri0 ( * ) sAra vinAnu. sArahIna. and touch, sama0 5; prANujo0 17; Worthless. (2) bhalina. malIna. bhaga0 1, 6; 2, 10, 7, 10, 8, 10; Dirty. nAyA0 3; (3) vyAsa; sIna yasa. 20, 2; - paripraTTa. puM0 ( -parivarta ) / vyApta; lIna. Occupied; absorbed ananta avasarpiNI ane ananta utsa in. nAyA0 3, 12; -tanu. tri0 (-tanu) piNI pramANe eka kALa vibhAga; eka gaNa meremA lIna yavyesa zarIravANA. jala java jeTalA vakhatamAM lekamAMnA sarva puda- prAdima nimama zarIravAlA. (one) whose gale udArika AdipaNe grahaNuM karI pariNa- body is absorbed in water bhAvI Tye tero mata ananta aksarpiNI | etc. nAyA. 8; bhaura prAnta utsarpiNI pramANAkA eka kAla | poDa. na. (*) peTa; 862; 142. peTa; vibhAga; eka jIva jitane samayameM lokake | udara. Stomach. prodha0 ni0 bhA0 76; samasta pudgaloMko udArika mAdirUpase grahaNakara ja. pa. uvA0 2, 64; -roga. puM0 pariNamita-pariNata-karale utanA samaya. A | (-roga) peTanA rAga. peTakA roga. Disease period of time required by al of the stomach. praba0 886; soul for the maturity of all polinA. sI. ( polikA ) poTalI; the molecules of the universe | in. poTalI; ga~Thar3I. A bundle. jaM0 in the form of physical body | 50 5, 114; etc. mAjo0 115; bhA* 12, 4, 25, potsAla. pu. ( pozAla ) pausa naamne| 5-6; jIvA0 1; pama0 18; vize0 437, praba. eka paribajaka-(tApasa) ke je pitAnA 38; -pariNAma. puM0 (pariNAma ) muhamalanu piTa upara lepaTa-loDhAne pATo bAMdhatAprishumdhu. phulakI pariNati-pariNAma honA- tethI dizAla nAmathI jAhera thayela che. karanA. Maturity of molecules. pozAla nAmaka eka pariNAjaka-tApasa-jo apane ja. pa. 7, 176; bhaga* 6, 5, 8, 10; peTaphara lopa-lohekI paTTI bAMpate the bhAva -pibAgi tri. ( vipAcina ) pusmAnA pozAla nAmase prasiddha hue hai. An ascenimitta vipA pAmanAra. puranake nimittA tic named Pottasala who Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pohila. ] wore an iron belt round his belly. vize0 2459; ( 636 ) poTTila. puM0 ( pohila ) lagavAn mahAvIra svAmInA chaThThA pUrva bhavanuM nAma, te bhavamAM eka karoDa varasa pravajyA pALI hatI. bhagavAn mahAvIra svAmIke chaThe pUrva bhakkA nAma, isa bhavameM eka karor3a varSako pratrajyA pAlI thI. Name of the 6th previous birth of the lord Mahavira when he had remained ascetic for 1 crore of years. sama0 pa0 166; (2) bambUdIyanA larataaMDamAM thanAra navabhA tIrtha42. jambUdvIpake bhararasmeM honevAle naveM tIrthakara. The 9th Tirthaikara to be born iu Bharata khanida of Jambuudvipa. prava0 266; suma0 pa0 241; (3) jIpanA bharatakhaMDamAM thanAra cothA tIrthaMkaranA pUrva bhavanuM nAma. jambUdvIpake bharatakhaMDa meM honevAle cauthe tIrthakarake pUrvabhakkA nAma. Name of the previous birth of the 4th Tirthankara to be born in Bharata khanda of Jambudvipa.. sama0 pa0 241; (4) aNuttarAvavAI tranA trIjA varganAM navamA adhyayananuM nAma praNuttarokvAi sUtrake tIsare varga ke naveM adhyayanakA nAma Name of the 9th chapter of the 3rd group of Anuttarovavai. aNutta0 3, 6; (4) hI nagarI nivAsI bhadrAsAvAhInA putra ke je dIkSA laI, * zrRnA pAraNAnI pratijJA lai, aMgabhaNI ghaNA varasanI pravrajyA pALI, eka mAsanA cAra karI sarvAsid vimAne utpanna thayA, tyAMthI eka avatAra urI mokSe ze. kAkandI nagarI nivAsI bhadrAsArtha 11 an For Private [ pohilA. vAhIke putra jinhoMne dIkSita ho chaThaThake pAraNoMkI pratijJA kI, 11 goMkA adhyayana kara bahuta varSoM kI pravajyA pAlI, phira eka mAsakA saMthArA kara sarvArthasiddha vimAnameM utpanna hue aura jo vahA~ se eka aktAra ke antara mokSako prApta kareMge Son of a merchant residing at Kakandi, who being initiated, practised a vow of fasting, studied the 11 Angas, remained an ascetic for a long time, fasted for a month and reached Sarvarthsiddha great celestial abode. Thence will he attain salvation after one incarnation. aNutta0 3, 6 ; poTTiladeva. puM0 ( pohiladeva ) pAhila nAmano deva ke je pUrvabhave tetalI pradhAnanI strI por3iyA rupeto. pohala nAmaka deva jo pUrva janmamai tetalI pradhAnakI strI pohilA rUpameM thA. A god named Pottila who in his previous birth was in the form of Pottila, the wife of Tetali minister. nAyA0 14; pohilA. mI 0 ( pohilA ) tetasI putra maMtrInI strInuM nAma tetalI putra maMtrIkI strokA nAma. Name of the wife of Tetali putra, a minister. nAyA 0 14; - zramacI. sro0 ( amAtyA) por3iyA nAme amAtya-maMtrInI strI. amAtyako pohilA nAmaka strI. Name of the wife of Tetali-putra, a minister. nAyA 0 14; -dAriyA strI0 ( -dArikA ) pohilA nAmanI usAha putrI pohilA nAmaka kalAda putrI - kanyA. The Kalada daughter named Pottila. nAyA 0 14: - bhAriyA. zrI0 ( -bhAryA) poTTisA Personal Use Only Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poTubaI. ] [ pottiyA. nAme tetrI pradhAnanI mAryA-zrI. poTilA | is born covered up by skin nAmaka tetalI pradhAnakI strI. Name of| e.g. an elephant etc. dasa. 4; the wife of Tetali- putra, a | potaga. na0 ( potaka ) tApatra vagerene sAMdhAna minister. nAyA. 14; -rUSa. na0 sanAvaDaM vastra. tAr3apatra mAdiko jor3akara ( -rUpa ) sAhitA nAmanI strIna 5- banAyAhumA vastra. A dress made of Ara. poTilA nAmaka strIkA rUpa-evaM prAkRti. ___palm leaves etc. prAyA* 2, 5, The appearance of a lady 1, 141; named Pottila. nAyA 0 14; -sama-pAMtaja. vi. ( potana ) mA "pota" NovAsiyA. strI. ( zramagopAsikA ), za6. dakho "pota" zabda. Vide pAhilA nAmanI zrAvi. poTilA nAmaka potana." ThA0 7, 1; zrAvikA. A laywoman named | potta. na0 ( pota ) sumadhu; 15. lugaDA; Pottila. nAyA* 14; __ kapaDA; vastra. A garment. aNujo0 poTTaI. strI0 ( proSThapadI ) lAyA malInAnI | 130; piM0 ni0 308; punama. bhAdrapada mahinekI pUnama-pUrNimA. The|pAtta. puM0 ( pautra ) hIrAne hI431. potA; last date of the Hindu month __ lar3akekA lar3akA. A grandson. bhaga. Bhadrapada. ja. pa. 7, 161, 12, 2: pATuvayA. strI. ( proSThapadA ) mA 56 nakSatra. pottazra. na0 ( potaka ) sut| 45. sUtI bhAdrapadA nakSatra. Bhadrapada conste- __vastra. Cotten cloth. veya0 2, 22; llation. 209 pottiya-a. pu. ( pautika ) rakhadhArI pAnapoDailA. mI0 ( * ) me tanI parva- 25; tapasanI me gata. vasadhArI vAnatanI vanaspati. eka jAtikI pahAr3I vanaspati, prastha; tapasvIkI jAti. A class of A species of vegetation. panna01; ascetics who wear clothes. bhaga. pAMDha. tri0 ( prauDha ) pITa; 4 bharanu. 11, 1; mova0 38; nira0 3, 3; (2) vRddha; pakIhuI umarakA; prauDha vayavAlA. Oid. pAsanu vakha. kapAsakA vastra; IkA sUtI mu0 10 1, 61; kapaDA. Cotton cloth. ThA0 5, 3; pogui. strI0 ( poNukI ) 3 vizeSa.phala vizeSa. (3) cAra IndriyavALA jIvanI eka jAta. A particular fruit. bhaga0 22, 3: cAra indriyavAle jIkkI eka jAti. A spepota. puM0 ( pota ) pakSina vyu. pakSIkA cies of four-sensed being. bhaga* bacA. Young one of a bird. 15, 1; jIvA0' 1; gacchA0 124; pagaha0 1, 1; (2) vahA; | pottiyA. strI0 ( pottikA ) mohapattI; bhupa orestor. vAhana; jahAja. A ship. paraha. vastriI . mukhapaTTI. A piece of cloth 1, 3; to cover the mouth. nAyA. 1; potapra. pu0 ( potaja ) yamayA viTAne bhaga0 6, 33; panna0 1; -paDileha. puM. utpanna thAya te; hAthI vagere-pitaja prANI. ( -pratilekha ) bhoDapattInu pasiya 42j carmase AvRtta hokara utpanna honevAle hAthI Adi te. mukhapaTTIkI paDilehaNa kriyA. Examinpotana prANI. An animal which I ing of the piece of cloth used Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potI. ] [ poyaya. in covering the mouth. 490 vize0 857; jIvA0 3; prava0 671; 175 -ggAha. puM0 (-grAha ) purataH dharanA2. potI. mI. ( potI) sayAnI sAhI. pustaka dhAraNa . karanevAlA-rakhanevAlA. (one) proDnekI sArI. A Sari (upper gar. who holds a book. jaM0 103, 67, ment). vize0 2601; su0 ca08, 242, potthAra. pu. ( pustakakAra ) me sakhIyA. pottuluya. puM0 ( puttalikA ) 52vAnuM patra. lekhaka; likhanevAlA. A writer; a pahinanekA vastra. A wearing apparel. scribe. pana0 1; nAyA. 18 pomma. na0 ( pa ) ma. kamala. The potya. na0 ( pusta) 12. vastra. Dress; lotus. uta0 25, 26; (2) pusta. (2) pustaka. A book; (3) poya-pra. puM0 ( pota ) pahA. vAhana; jahAja; tApatra. (3) tADapatra. Palu-leaf. pota. A ship: a boat. bhova0 21: aNujo0 10: 146; (4) se5 ma; mATI utta0 14, 30; nAyA0 1; bhaga0 1,6; koreyA manAvara taNA kore. leNyakarma; mahA0 50 76; vize. 1144; su0 ca0 3, miTTI mAdime banAye hue putale -khilauna-mAdi. 82; bhata0 24; (2) manuSya, pazu, pakSi Statties, dolls etc. made of clay. mArnui pay. manuSya, pazu, pakSI mAdikA vize0 1425; kamma. na0 ( --karman ) zizu-zAkka. A young one of a vastra yA pustAnI nAvaTa. vana aura man, animal, bird etc. sUya0 2, pustakako banAvaTa. Making of clotli 3, 22 --padANa. na0 (-pratiSThAna ) or a book. mAyA0 2, 12, 171; 15 te 225vAnI yasa. bandaragAha; jahAz2ake nAyA0 13; --kAra. tri0 ( -kAra ) pustAnA ThaharanakI jagaha. A harbour; moor. zi65 852 vi yAcanAra. zilpakAra. ing. nAyA0 8, -ghahaNa. puM0 ( -bahana ) An artizan. aNuno0 131; rayaNa. sAyane yadAvate. jahAnakA calAnA. na. ( -ratna ) sUryAbhavatAnu la samAna Sailing. of a ship. nAyA* 8; ; eka pustaka ke jemAM devanIti-devatAnA 17; vivA0 2; -vivattima. puM. dharma saMbaMdhI dhyAna che. sUryAbhadevatAko (-vivartaka ) vahAgune pAchu 32canA2. jahAjako ratravata eka pustaka jisameM devatAoMkI kuladharma | vApisa pherane-phiravAnevAlA. (one) who sambaMdhI bAtoMkA hAla likhA humA hai. A | turns a ship. vivA0 2; jewel-like book of the Sury - poyaga. puM0 ( potaka ) pacyu. kathA; zizu. A bha god which deals with young one. nAyA. 3: ___ the ethics of the gods. rAya0166; potthaga. na0 ( pustaka ) pustA pothI; yo5DI. prAyAna thaDe2. isa nAmakA eka prAcIna nagara. pustaka; kitAba; pothI. A book. ogha0 | An ancient city so named. ni0 bhA0 166; saMsthA0 56 potthaya. na0 ( pustaka ) mA " potyA, pAyaya. tri. ( potaja ) go "pota" za. dekho "potthaga" zabda. Vide | za. dekho "potama' zabda. vide. "potthaga," mova0 31; aNujo0 33; / "potama. " bhaga*7, 5, nAyA0 3, ThA0 3, Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poyA. ] [ porisI. 2; mAyA0 1, 1 6, 48; sUya0 1, 6, | poraga. puM0 ( parvaka ) za20 poren| sail. 8; jIvA0 3, 2; prava0 1250; uvA0 8, sAMTA. A sugar-cane. bhaga0 21, 5; 242; 7; jIvA0 3, 1; panna0 1; poyA. strI0 ( poyA ) pAca vizeSavAdyavizeSa. porasI. strI0 ( pauruSI ) me pAra sudhAnA A particular musical instru samaya, puruSa pramANu yA thAya te kALa. eka praharakA samaya; puruSa pramANa chAyAkAla. ment. bhaga0 5, 4; A watch of a day; time repoyAI. strI0 ( potAkI ) pakSiI . (2) 560 / quired for casting a shadow saMbadhI vidhA. pakSiNI. (2) pakSI sambandhI | as long as a mau. paMcA0 5, 8; vidyA. A female bird; an art pertainning to birds. vize0 2453; porANa. tri0 ( purANa ) junu; purAtana. jUnA; purAnA. Old. kappa0 4, 88 sama0 20; poyAla. puM0 ( pottala ) bhRga mAsnui mayu. bhaga0 3, 1-7; 25, 7; su0 ca0 11, 2; mRga mAdi pazu zAvaka. A young one dasA0 1, 14; 4, 52, 61; jIvA0 1; of a deer etc. progha0 ni0 448; / 3, 3, 4; nisI0 4, 23; vivA0 1; mova0 pora. na0 ( parvan ) is; ve?l. gAMTha; ga~ThAna. pana0 28; rAya0 4; 30; A knot. bhogha. ni. 707; sUya0 2, | porANiya. tri0 ( paurANika ) // zana; 3, 1; (2) ze21 vagere. Sugar-cane prAyana. bahuta samayakA prAcIna; purAnA. etc. nAyA0 17; -pariggaha. tri0 Ancient. utta0 , 1: ( -parigraha ) sAno parva mane prazinI | porisidha. puM0 na0 (pauruSika ) porasI prakhara AMgaLInuM kuMDALuM karIe temAM barAbara saMbadhI paccakhANa pirasI cevihAra. samA laya te . aMguSThake parva aura prade- porasI-prahara sambandhI pakkhANa. An abstizinI aMgulIdvArA kiyegaye prAvarta meM barAbara uence related to a watch of a samAjAya isa pramANakA. That which day. jaM. pa. 7, 162; Ava0 6, 2; can be contained in a circle porisI. sI0 ( pauruSI ) phe|2; hivasa . made by joining the iudex. thavA raatriine| yothe| bhAga. prahara; dina yA rAtakA finger to the phalange of the cauthA bhAga. A watch of a day; a thumb. aogha. ni. bhA0 322; -pANaga. quarter of a day or night. na0 ( -pAnaka ) ze2 yoren| 2sa. sAMTekA vize0 2070; uta0 26, 12-13; 30, rasa. Sugar-cane juice. nAyA0 17; 20; bhaga0 2, 5, 7, 1, 11, 11; nAyA0 -bIya. tri0 ( -bIja ) nI mAMDa 14; 16; 19; vivA0 1; nisI0 12, 36; bIjarUpa che, arthAta gAMTha vAvavAthI uge veya0 4, 11-12; piM. ni. bhA0 12; te; ze21 pore. bIja rUpa ga~ThAnavAlA yathA kappa0 5, 107; (2) tri0 puruSa pramANe sAMbhu. sAMTA-Ikha Adi. That whose knot puruSake pramAgameM lambA. As long as a acts as seed e.g. a sugar-cane man. mAyA0 1, 8, 1,5; sU0 50 1% etc. mAyA0 2, 1,8,48; ThA04, 1: (3) puruSanI chAyA. puruSakI chAyA; chATa. dasa04 Shadow of a man. jaM0 50 (4) Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ porisImaMDala. ] ( 643 ) [ posa. me pahAranA yAvihAranA payamA 425 | polla. vi0 (pola-zuSira) bhAlI; nya; te. eka praharake covihArakA pacakhANa karanekI poeM. khAlI; zUnya; rahita. Empty; kiyA. Observing a vow...........of _vacant. uta0 20, 41; - kha. a watch of a day. pra. 180; | puM0 ( pakSa ) pADA vRkSa. polA-khokhalA mA0 1, 77; -cchAyA. strI. (-cchAyA) vRkSa. A hollow tree. nAyA0 1; rupanI chayA. puruSakI chAyA. Shadow | pollADa. tri0 ( 2 ) pAtuM; garma pAna. of a man. sama0 27; polA; garbha rahita. Empty. mogha. ni. porisImaMDala. na0 ( pauruSImaNDala ) 28 Be sUtramAna 17.muM. 29 utkAlika | povalai. puM0 (*) nAmanA un6. sUvameMse 17 vA stra. The 17th of | isa nAmakA kanda. A bulbous root so the 29 Utkalik Satras. naMdI0 43; named. pana0 1; khaM; porusa. na0 ( pauruSa ) pati-pAjAno samUha. posa. dhA0 II. ( puS ) poSaNa padAti-paidalasenA samUha. A host of poSa. poSaNa karanA; pAlanA. To nourish; pedestrians. utta0 3, 18, 6, 5; to rear. (2) yA32. naukara; sekka. A servant. porseti. mAyA0 1, 2, 1, 66; dasA. 6, 4, posejA. vi. utta0 7, 1; porekaca. na0 (paurakRtya ) nagara-zahenuM 2kSaNa posijjA. vi. mAyA0 1, 2, 1, 66; nAyA0 2, 12vAnI 4aa. nagara rakSaNakI kalA. The posAhi. mA. sUya0 1, 2, 1, 16; art of protecting a city. bhova0 | posa. puM0 ( poSya ) bh6|2; hano mAga 40; nAyA0 1; sapAna praza. maladvArA; apAna pradeza; gudA porevaca. na0 (paurapatya ) nAnu adhipatiurj; bhAga. The anus. mAva. 10; mogha. sagresa25. nagara nAyakatva. Leading ni0 556; jIvA0 3, 3; je0 50 citizenship. 0 50 5, 115; bhaga. posa. puM0 ( pauSa ) posa mahinA. pauSa mAsa. 13, 6; bhova0 32; sama0 78; pana0 2; The Hindu month of Pausa. kappa0 2, 13; utta0 26; 13: sama0 18; 26; bhaga. polAsa. puM0 ( polAsa ) pAlAsapura // 2. 18, 10; nAyA0 5; bhogha0 ni0 283; polAsapura nAmaka nagara. A city called (2) viSaya popakArnu ratha. viSaya seknakI Polasapura. vA. 10, 277; jagaha. A place of sexual enjoypolAsapura. na0 ( polAsapura ) yAMnA ment. nisI0 6, 10; -pugiNamA. gama yayo ta te nagara. devakIjIke janma srI. ( -pUrNimA ) poSa bhAsanI punema. pauSa sthAnamAlA nagara. A city where De mAsakI pUrNimA. The last date of vakiji was born. aMta0 3,8; the Hindu month of Pausa. bA0 7, 180 bhaga0 11, 11; --suddha puM0 ( -zukla) poliMdI. strI0 ( pulindI ) me tanI poSa suhI. pauSa sudI; pauSa zukla. The lipi. eka jAtikI lipi. A kind of bright-half of the Hindu script. pama0 1; month of Pausa. nAyA08; Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ posana. [ poha. - - - posapra. puM0 ( poSaka ).nendriya; 7525. ke je pAkkI traNa parimA sahita AThama jananendriya; astha. The male genera- vagere parvane dine cAra mahinA sudhI vidha ting orgail. ThA. 1, 1; 42. zrAvakkI cauthI paDimA dhAraka zrAkka jo posaNa. na0 ( poSaNa ) yo khaM te. pichalI tIna paDimA sahita aSTamI mAdi parvake poSagA kArya. Nourishing. sUya 0 1, 2, dina cAra mAsa taka poSadha (vrata) kare. A 1, 16; bhaga0 11, 11; (2) samAna layman who observes the 4th pradeza. apAna pradeza. The auus. jaM0 10 Vow who observiug the last posaNyA. strI0 ( poSagA ) yo ra. three vows observes the 4th poragA karanA. Nourishing. uvA0 1, 51: / vow for four nionths on partiposaya. na0 (posaka ) apAna praza. mapAna cular dates. sama0 11; -paDimA. mI ( pratimA ) zrAvanI yothI paDimA. pradeza. The anus. mAyA0 2, 2, 3, zrAvakakI cauthI paDimA. The 4th vow 106; of a layman. praka064; -vihi. puM0 pAMsaha. puM0 na0 ( pauSadha ) 515-zrAvana agIyAramuM vrata-pAze-eka ahorAtra sudhI | (-vidhi) zrAvanA sIyAramA vanatI vidhi; pApAnI vidhi. zrAvakake gyArahaveM vratakI vidhi sarva sAvaghakriyA tajI khAnapAna vinA dharma sthAnamA vidhipUrva yaM grafa. The mode of Posa or te. pauSadha the 11th vow of a zrAvakakA 11 vrata-eka dinarAta taka sarva layman. pAu0 5; -sAlA. strI. ( -zAlA ) sAkdya kriyA choDakA nirAhAra rUpame dharma sthAnameM vidhipUrvaka nivAsa. The 11th vow poSa5 jiyA pAnI zANA-sthAna. poSadha kriyA karanekA sthAna. of a laymau in which he A place for has to abondon all observing Posadha. nAyA* 1; 13: sinful activities for a day and has 16; bhaga0 12, 1; maMta0 3, 8: ja0 50 to remain in a religious place | posahiya. tri0 ( pauSadhika ) pAya 12.2. fasting. paMcA0 1, 26; 10, 3; kAya. poSadha (vrata) karanevAlA. (one) who 5, 127; prava. 286, ThA0 3, 1; usa0 | observes Posadha. 0 50 3. 5, 23, 6, 42; prAyA0 2, 1, 2, 10; | 48; nAyA0 1: bhaga0 12, 1: uvA0 1, 66; nAyA. 1; 13: bhaga0 2, 5, 12, 1; posiya. tri0 ( poSita ) pANI popI resa. pagaha. 1, 2, naMdI0 51, pana0 20; rAya. pAla poSakara bar3A kiyAhumA. Reared; 225: uvA0 1, 66; ---upavAsa. puM. ____ brought up. utta0 27, 14;. ( -upavAsa ) dhana ane pAsa. | posI. strI0 ( pauSI ) pauSa mAsanI punema. poSatha vrata aura upavAsa, The vow of pauSa mAsakI pUrNimA; poSI pUnama. The Posadha and fasting. kApa0 5, last date of the Hindu month 127; bhova0 34; bhaga0 2, 5: 7, 2; | of Pausa. 0 50 7, 16 1: 6; 8, 8; 12, 8: nAyA08; dasA. 6, 2; poha. puM0 ( ) chAnA pAhA. A -uvadhAsaniraa. tri. ( -aSAsanirata ) | heap of cow-dung-cakes. piM0 zrAvatI yothI patibhA dharanA2 zrA, ni0 245; Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pohatta.] [ phaDADoya. - pohatta. na0 ( pRthutva ) 5: vistAra. phAnA; cIranA. To rend: To tear. moTAI; vistAra. Thickness. bhaga0 2, phAliMti. nAyA0 14 / 4; panna0 15; phAle. vi0 dasA0 6, 5; pohattiya. na0 ( pRthaktva ) mana:5j. anekatya; - koDa. pA. I. ( sphuTa ) 37. phor3anA. mitya. Difference; multiplicity. I To break. bhaga0 1, 2, 5, 4; 12, 4, 18, 1; phoDati. nAyA. 8; phoDayaMta. va. kR nAyA* 1; phAla. dhA0 I. ( ) cora. phoumAyA. va. kR. bhaga03, 2 kaMda. dhA* I. II. ( spanda ) yA yAsa; | The Hindu month of Falgulla. yasAyamAna tha; samagati 42vI. dhar3akanA; | una0 26, 15; sama0 28; su0 ca0 3, 52; caMcala honA; sUkSma gati karanA. To throb; ja050 2, 31; nAyA0 5; mogha0 ni0 285; to quiver; to palpitate. kampa0 7, 212; - suna puM0 (-zuddha ) phaMdA bhaga0 3, 2; rAya0 266 : zaguna su-zu pakSa. phAlguna zukla (pakSa). phaMdeDa. nAyA0 3; The bright-half of the Falguna phaMti . una0 14, 45: / month. nAyA0 8: phaMdaMta. va. kR. sUya0 1, 4, 1,8; phagguNI. strI0 ( phAlgunI ) pUrvA zanI phaMdama. na. ( spaMdana ) yasana: yAla. dhar3akana; tathA uttarA zagunI nakSatra. pUrvA phAlgunI calana; klanA. Throbbing; palpita | aura uttarA phAlgunI nakSatra. The contion. viro0 1846; stellations Purva aud Uttara phaMdiya. tri0 ( spandita ) zrI yAlesa; yeSTA Falguni. ThA8 2, 3, sU0 50 10; resa. kucha 2 klAhugrA; ceSTita; dhar3aka 2 (2) gaNu malinAnI punema. phAlguna mAsakI kiyAhumA. Tirobbed; quivered. pUrNimA. ja. pa. 7, 161; (3) sAsiezIjIvA0 3, 3, 4; piyA nAbhanA zrAvanI strI. sAliNIpiyA -phaMla. dhA* I. ( * psA ) saM samA'g. nAmaka zrAvakakI strI. Wife of a laykalaMka lagAnA. To stigmatise. man named Salinipiya. uvA. phalegja. piM0 ni0 508% | :nI prathama phAgu. zrI. ( phalgu ) sAtA 10, 273, sAthI. dUsare tIrthakarakI prathama sAdhvI. The phaggumitta. puM0 ( phalgumitra ) me bhanina nAma. 1st nun of the 2nd Tirthaii.] eka munikA nAma. Name of a sage. kara. sama0 10 234, prava0 386; kampa08; phagguNa. puM0 ( phAlguna ) ra mahinA; | phaDADoSa. puM0 ( phaTATopa ) 395 vistAravI na mAsa. phAlguna mAsa; phAgana mahinA. te; 3 // 22||vvii te. phena vistaraNa, phena Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaDa. ] uThAnA Spreading or causing foam bhaga0 15, 1; nAyA 0 6; phaDDa na0 ( phakka ) AtmAnI jJAna jyotine bhAra nikaLavAnuM sthAna--jema vastrAdikanI jALIvatI vIMTAyela dIpaka peAtAne prakAza driAdriArA jAhera pADI zake che, eTale ke prakAzane nikaLavAnuM sthAna jema vastranI jALI che tema avadhijJAnane pragaTavAnA sthaLane " kaDuka 39 uhe the. AtmAkI jJAna jyotiko bAhara nikalanekA sthAna jisa bhA~ti vRkSAdikI jAladvArA ghirA huA dipaka svaprakAzako vidrAdidvArA bAhara pahu~cA sakatA hai, arthAt prakAzake bAhara phailanekA sthAna jisa taraha vastrakI jAlameMse hai tathaiva avadhijJAnako prakaTa karaneke sthalako "phakka" kahate hai. The outlet of the light of knowledge of a soul, just as a lamp throws a ray out of any hole in a cloth surrounding it so the cutlet of a limited knowledge is called " phakka ". vize0 738; (2) apane piDA. miTTIkA golA ; kIcakA golA. A ball of clay or mud. piM0 ni0 253; ( 646 ) phaDaga. puM0 ( spardhaka ) AAza pradezanI me zreNinA asa MkhyAtamA bhAga jeTalI vargasthaay che. AkAza pradezakI eka zreNike masaMkhyAtatre bhAgake barAbara vargaNAkI sparddhaka hotI hai... A group of class of an innumerable portion of a row of a unit of occupied by an atom. 1, 5; 22; 31; 2, 44, 3, 7; 5, 46 - duga na0 ( dvika ) se spaddha. do sparddhaka. Two Spardhakas. 0 10 7, 46; - nisa. puM0 (-nirdeza ) [ phaNA. spardhaka-paramANu vargaNAnA samUhanA nirdezaathn sparddhaka - paramANu vargaNAke samUhakA nirdezakathana. A description of Spardhaka ka0 10 2, 44; phaDya na0 ( spardhaka ) tIvra bhanha vagere le yukta rasa vizeSa; rasavAnA jatthA. tIna manda Adi bheda yukta rasa vizeSa; rasavargAkA samUha. A group of collection of taste; a particular taste having sharp or dull varieties. fato 2554; (2) $281; $31. Tukar3A. A piece. mogha0 ni0 bhA0 111; phaDAphaDi. ma 0 ( phaDDAphaDDi ) guhamaneo bheu lAga huka; eka gaNAvacchedakanI saradArI nIce rahela sAdhue bhegA thaine maMDalImAM gAThavAI 2he te. gulmakA eka bhAga phaDaka; eka gaNAvacchedakako saradArI ke prAdhIna rahanevAle sAdhuoMkA ekatrita hokara maMDalabaddha honA. A sub. division of a fraternity; the living of monks in a group under the rule of a Ganavachchedaka ( an officer ). bhoca0 space ka0 pa0 21; phaNa. puM0 ( phA ) sarpAnI re. sarvakA penaphana. The hood of a serpent. padma0 2; bhata0 106 ; phAga na0 ( phaNaka ) sI. I. phaNI. A comb. utta0 22, 30; phAsa. puM0 ( panasa ) inasa 15. (2) inasanuM i. phAnasa vRkSa (2) phAnasa phala. tree. jIvA0 1; A bread-fruit pana0 1; 17; proba0 bhaga0 22, 3: paMcA0 5, 26; pharaNA. strI0 ( phaNA ) sarpAnI Izu sarpakA phana Hood of a serpent. su0 ca0 1, 5, For Private Personal Use Only Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaNi. ] (647 ) [ phala. phaNi. puM0 ( phaNin ) sapa; tevIzamA tIrtha:2nu pharisaNa. na. ( sparzana ) 2parzandriya. sparzendriya. sAMchana-yi-8. ; teIsaveM tIrthakarakA lAMcchana- The seuse of touch. vize0 205; cinha. A serpent; the symbol | pharihA. strI0 ( parikhA ) mA. svAI; garta. of the 23rd Tirthankara. (2)| A ditch; a moat. vivA0 3; sarpa. sarpa; sAMpa. A serpent. prava0382; -udaya. na0 ( -udaka.) pAj pANI. pharNida. puM0 ( phalIndra ) pANI sapaM. khAIkA pAnI. Water of a moat. phANavAlA sarpa. Best among serpents. | nAyA. 12; bhatta. 146; pharuphuraMta. va. kR. tri0 ( posphuryamANa ) mA phaNivaha. puM0 ( phaNipati ) zeSanAga. zeSanAga. ta27. atyadhika tar3aphar3AtAhuA. Flut The Sesa serpent. su0 ca0 2, 7; tering a great deal. piM0 ni0 580; phaNiha. puM0 ( phaNiha ) bhAthAnA vANa moNa. pharusa. tri0 ( paruSa ) za; ni. karkaza; pAna sAdhana; igasI. kAMgasI; kachI; sirake kaThina; kaThora. Harsh; difficult; bAloMko sApha karane aura jemAnekA sAdhana cruel. nAyA0 1;8;8; bhaga0 7, 6; vizeSa. A comb. aNujo0 18; nisI0 10, 3, 13, 11; ThA0 6, 1; phaNujjaya. puM0 ( phaNodyata ) ye nAmanI meM mAyA0 1,8, 3, 13; prova0 20; mogha. varita vanaspati. isa nAmakI eka harI vanaspati. ni0 736; utta. 1, 27: ja. pa. jIvA0 A green vegetation so uamed. 3, 1; gacchA0 54; prava0 1335; uvA0 panna0 1; 2, 64; (2) puM0 hina 25za. kaTina sparza. phaNejjA. strI0 ( phaNejjA ) vanaspati vizeSa. A rough, hard touch. nAyA0 8; vanaspati viroSa. A particular vege. (3) na0 ni42 lA; 2 vayana. tation. bhaga0 21, 8; niSThura bhASaNa; kaThora bAta. Harsh or pharaya. na0 (phalaka ) dAra. DhAla. A cruel speech. dasa0 5, 2, 26; 7, shield. su0 ca0 13, 11; 11; nisI0 2, 18; sUya0 1, 13, 2; pharasu. puM0 ( parazu ) 32sI; territ. parasA; -vayagNa. na0 ( -vacana ) / vayana. kulhAr3I. An axe. vivA0 ; -nihatta. kaThora vacana, Harsh word. veva0 6, 1; tri0 ( -nihatta ) 52zAthA pAyeta. parasese | pharusaga. puM0 ( ) lA2. kuMbhAra; kumhAra; kaTAhumA. Chopped by an axe. pAtrakAra. A potter. vize0 235; kviA08 pharusayA. strI0 ( paruSatA ) zANu; nipharasurAma. puM0 ( parazurAma ) 52zurAma nAmanA 5. karzatA; kaThinatA. Harshness; se RSi. parazurAma nAmaka eka RSi. A stiffiness. AyA0 1, 3, 1, 188; Rsi named Parasurama. bhattA phala. na0 ( phala ) pRkSAhinA 51. vRkSAdike 153; phala. Fruit. jhaga0 2, 5; 8; 3, 1-8pharisa. pu. ( sparza ) 25rza. sparza; chuta. 7; 11, 8; 21; ; dasa0 '5, 2, 24, 7, Touch. nAyA0 1; 17; dasA0 6, 4; 32, 8, 10, dasA0 6, 7, panna. 1; utta. bhova0 pAyA. 1, 1, 7, 58; gacchA. 12, 18 pi0ni0 bhA0 45: pi0ni0 83: ka. pa. 7, 1.9; / 54: 16 1; 172; jaM. 5. 2, 38: Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phala. ] ( 648 ) bhaga0 7, 10; motra0 vidyA0 1; nisI0 5, 46; sU0 10 10 naMdI0 16: nAyA0 158; 11; 13; 15, 16 prava0 14259 bhata0 72; ubA 0 1, 24; (2) pariNAma pariNAma - natIz2A. Result. dasa0 4, 11; (3) paNa paratunI Ami kisI bhI vastukI prApti. Attainment of any object. vize0 2; (4) artha. kArya. A deed. vize0 64; (5) sArAMza sArAMza, niSkarSa. The purport. - AhAra. zri0 (-bhAhAra ) iganA mahAra nAra; iNAhArI, phalabhojI; phalAhArI. (one) who lives on fruits. nira03, 3; bhaga0 11, 6; uddesa. puM0 (- uddeza ) 'no uddeza. phalakA uddeza. A chapter or purpose of fruits. bhaga0 32, 6 - uvagaya. tri0 ( -upagata ) ghaSAM i vAeM (mA.) ghane phalavAlA vRkSa. (tree) having numerous fruits. ThA0 4, 2; -- uvacaya puM0 ( - upacaya) ne 4yahAM khAM te. phala saMgraha. A collection or accumulation of fruits. nipI0 3,81; - bhoyaNa na0 ( - bhojana ) phaLanuM bhejana. phalakA bhojana. Fruit diet. dasA 2, 16-20; bhaga0 6, 33; sama0 21; nAyA0 1; --maMthu. naM0 ( -manthu ) mora vagere mano mujhe-yU. bera Adi phaloMkA cUrNa. A powder of plumseeds, stones. dasa0 5, 2, 24; -mAliyA. strI0 ( -mAlikA ) iNanI bhANA. phaloMkI mAlA. A garland of fruits. nitI* 7, 1; vitti. strI0 -vRtti ) thI yAci yasAvavI te. * phaladvArA vRttinirvAha Living on fruits. nAyA 0 1 - vittivizesa. puM0 ( vizeSa ) pAthI nirvAha ti 2. [ phalajaMmaga. phaladvArA jIvikA nirvAhakA eka prakAra. A sort of maintenance of life ou fruits. jaM0 pa0 1, 12; dasA 0 6, 4; vivaza 0 1 kapa 0 1, 76; vivAga. puM0 ( - vipAka ) - sukha du:mAharUpe urmanI vidhA - pariNAma. phala-sukha, duHkhAdirUpa karma vipAka - pariNAma. The result of action in the form of happiness or misery. bhaga0 6, 32; -siddhi. strI0 ( - siddhi ) iNano sAma; prApti phalakA lAbha; phalaprApti. The acquisition of fruits. paMcA0 6, 7, -- hara. puM0 ( bhara ) ijanA lA2. phalakA bhAra. A load of fruits. paMcA0 16, 36; phalaga. puM0 ( phalaka ) pATIyuM. pATiyA; paTTI. A board. parAha0 1, 1; rAya0 12, 226; nAyA 0 5; dasa0 4, 5, 1, 67, dasA 0 4, 60; veya0 5, 32, jaM0 pa0 3, 56; piM0 ni0 bhA0 46; jIvA0 3, 4; sUya0 1, prava 5, 1, 14; utta0 17, 7; 674 ubA0 1, 58; prova0 (2) paTTo. paTTA. A belt. bhaga0 2, 4; (3) risAno darpaNa. A mirror. (4) zastra vizeSa; dAsa. zastra vizeSa ; dAla. A shield. nAyA 0 6; (5) saMga palaMga. A cot. bhaga0 18, 10 - khaMDa. puM0 ( khaMDa ) pATiyAno bhaMDa-DI. paTiyekA Tukar3A. A piece of wooden board. nAyA 0 6; -ggAha. tri0 ( -grAha ) pATI hAmI sarva zAsanAra paTiyA hAthameM lekara calanevAlA. One who holds a board in his hands. jaM0 pa0 3, 67; phalaaMbhaga. puM0 ( phalajabhaka ) jaMlakA devatAnI eka Md. For Private Personal Use Only isalA; phala jaMbhakA; Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalattA. ] [ phaliha. jabhaka devatAko eka jAti. A class of | phaliha. na0 ( phaliha ) mAyAnA yA sA gods; Falajambhaka. bhaga0 14, 8, pAnI sau. sirake bAloMkoM sajAne-molanekI phalattA. sI. ( phalatA ) 55j. phalatA. | kaMchI. A comb. suya0 1, 4, 2, 11; Fruitfulness. sU0 50 2, 3, 5, phaliha. puM0 ( parigha ) mogA mAralyAne phalabiTiya. puM0 ( phalavRntaka ) yandriya 25vAnI i31. daravAjako bhaTakAnekI yANA 71nI meM gata tIna indiyavAle daMDI. A bar to lock up doors. jIvakI eka jAti. A class of three- dasa0 5, 2, 8; 7, 27, pagaha 0 1, 4; sensed beings. pana0 1; rAya0 225; mova0 10; jIvA0 3, 1; phalaya. na0 ( phalaka ) pATiyu. paTiyA. A (2) 24Ti nyu 2527 aMta:4261. sphaTika plank. mogha* ni0 102; vivA0 3; vat svancha bhantaHkaraNa. A soul clear rAya. 45, vize0 1088; nAyA. 18; like a crystal. bhaga0 2, 5, rAya0 -khaMDa. puM0 ( khaMDa ) pATIyAnA me 225, 5-4431. paTiyekA eka Tukar3A. A piece | phaliha. na0 ( phalaka ) pIyu; i.. of a plank. apr. E; paTiyA. A plank. pAyA. 2, 4, 2, 138; phalavatI. mI0 ( phalavatI ) 5vI . phala -uyahaDa. tri0 ( --upahata ) sAnA bAlI. (female) having fruits. pATIyA upara nAMkhIne lAvelI vastu. paMcA8 4, 2 lakaDIka paTiyepara DAlakara lAI huI stu. A phalaha. na0 ( phalaka ) mATuM pA.yu. moTA thing brouglit on a board. paTiyA. A big plank. bhaga0 1,6; vava. 6, 44-45, ---aMtara. puM0 ( pratara ) i] phaliha. puM0 ( sphaTika ) 25Ti namana 20; pATIyAMnu santa2. jahAjake paTiyekA antara. hina thyAnA se prAra. sphaTika nAmaka A gap or interval between ratna; kaThina pRthvIko eka jAti. Crystal; the plauks in a ship. 2191" E; quartz. panna. 1; nAyA0 1; su0 ca. -khaMDa. na0 ( -khaMDa ) pATIyAnI pahI; 1, 125, 8, 64; jIvA. 3, 1; utta. is. paTiyekA Tukar3A -bhAga. Part of a 36, 6; rAya0 26; vize0 1744; plank. nAyA* ; kampa0 2, 26; gacchA0 88; (2) mA . phalipra(ya). na0 ( sphaTika ) 9Ti bhagi; mAkAza. Sky or space. bhaga0 20, se janatA pAraza patthara. sphaTika maNi; 2; (3) 25TijanA nirmANa sa-ta:261. eka jAtikA pAradarzaka patthara. A crystal. sphaTikavat nirmala antaHkarA. A soul mova0 1.; -rayaNa. na0 (-ratna ) clear like a crystal. rAya0 225; 23Ti na. sphaTika ratna. Crystal (4) nArato kore. nAstA- kalevA-prAdi. stone. bhaga0 3, 2; breakfast. ThA0 33; -kUDa. puM. phaliya. puM. ( phalita-phalAni sannAtAnyasya ) ( -kUTa ) aMdhamAna parvatana sAta samaj mAthI yunotuM. phalayukta; phalAhumA. pAya, 18-zi52. gandhamAdana parvatake sAta Bearing fruits. nAyA0 11; 15; kUToMmeMse pAMcavA kUTa. The 5th of the bhaga0 7, 3, 15, 1; 7 peaks of Gandhamadaua Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phalihamaya ] (650 ) [ phAliya. mount. jaM0 10 -rayaNamaya. tri0 | phANi(a)ya. na0 ( phANita ) hAso go. ( -ratnamaya ) 25Ti 2tnamaya, 25Ti DhIlA gur3a. Treacle. mAyA0 2, 1, 4, bhaginu mane. sphaTika ratnamaya; sphaTika 24; dasa0 5, 1, 71; 6, 18; pana0 maNikA banAyA. Made of crystal; 15; piM0 ni0 226; 625; nisI0 13, crystalline. bhaga0 3, 2; 36; prova0 38; prava0 223; (2) vAtha; phalihamaya. puM0 ( sphaTikamaya ) 22Ti ratnamaya / GNesa 2sa. kvAtha; ukAlAhuaA rasa. A (aDAnAM vimAna). sphaTika ratnamaya (graha vimAna). | boiled juice; decoction. pana0 Crystalline; a celestial abode 17, -gula. puM0 ( guDa ) dAmaga of the planets. bhaga0 16, 7; / DhIlA patalA-gur3a. Treacle. bhaga0 18, 6; phalihavaDaMsaya. puM0 ( sphaTikAvataMsaka ) me | phArusiya. na0 ( pAruSya ) bhabhame pAya; nAmanuM dazAna devalokanA IndranuM eka vimAna. | 12 mA. marmabhedaka vAkya; kaThora vAkya. isa nAmakA IzAna devalokake indrakA eka vimAna. A harsh speech; speech which An ariel car so named of the ____touches a vital part. aAyA0 1, Indra of Isana devaloka. bhaga. | phAla. na0 ( phAla ) pATIyu. paTiyA. A phalihA. strI0 (paridhA ) masA; sAgasIyo. plauk. saMthA084; uvA0 2, 64; nAyA08; argalA; pAgala. A bar. parAha0 1, 1; | phAlaNa. na0 ( raphoTana ) 37j; sty; yo2. phalihA. strI. ( parikhA ) mA khAI. AI phor3anA; kATamA; cIranA. Cutting; break ditch. prova0 sama0 pa0 210; nisI0 ing. pagaha1, 1; 12, 21; 17, 37; -upagUDha. tri0 phAlaNa. na0 ( sphAlana ) me 75o za06. ( upagUha ) mAdhthI yuna. khAI yukta. Hav- | ___Vide above. sama0 11; ing amoat. nAyA. 18; phAligrAya). puM0 ( sphATika ) Ti na. phAi. strI0 ( sphAti ) kSi; pdhaare|. bRddhi; sphaTika maNi. Crystal. nAyA0 12; bar3hatI. Frogress; increase. (2) jaM. 10 kampa0 3, 40; -vaNAbha. na. ti'; asidi. koti; prasiddhi. Fame. ( varNAbha ) 25Ti tanI samAna suMda2. bhogha. ni. 264; -kayaH tri. ( -kRta ) sphaTika maNi samAna sundara.. Beautiful prasidimA sAveDaM. prasiddhi kiyAhumA; prakAzita. like a crystal. nAyA0 12; Famed; published. vize0 2587 | phAli-ya. vi0 ( sphoTita ) ; yo2j. phAguNa. puM0 ( phAlguna ) zaguna bhAsa. | phAr3AhumA; cIrAhuA. Toru; rent. piM. phAlguna mAsa. The Hindu month ni0 321; rAya0 261; utta0 16, 54; of Falguna. bhaga0 18, 10, ja. pa. 7, 166; phADi. tri0 ( sphoTita ) Tej; thoDaM phAliya. na0 ( phAlika ) patra sa-panApane phaTAhubhA; cIrAhuprA. Toru; rent. 44. vastrakA phAla-panebAra TukaDA. A piece bhova0 38 of cloth width wise. nisI0 1, 51; phADeu. saM. kR. bha0 ( sphoTayitvA ) ana; (2) zAsIna; se prAptuM vastra. phalAlIna; yArIne. phAr3akara; cIrakara. Having rent, eka prakArakA vasa. Flannel. mAyA0 2, torn. su. ca. 6, 140%; 5, 1, 145 Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAliyAmaya. 1 phAliyAmaya tri0 ( sphaTikamaya ) suTiGa sphaTikamaNi yukta. Crystalline. bhaguvA jaM0 pa0 7, 165 sama0 34; phAliha. puM0 ( sphaTika ) 23TiDa rela vizeSa. sphaTika ratna vizeSa Crystal stone. ( 651 ) nAyA 0 1 su0 ca0 3, 77; phAlihAmaya. tri0 ( sphaTikamaya ) suTiGa 2tnabhaya. sphaTika maNimaya. Crystalline. bhaga0 1, 1; phAsa. dhA0 II. ( spRzu ) sparza 12ve. (2) pAsUna 2. sparza karanA. (2) pAlana karanA. To touch; to observe. nAyA 0 1; utta0 5, 23, uvA0 1, 70; phAsei. bhaga0 2 1; dasa0 10, 1; 5; phAsittA. saM0 kR0 bhaga0. 2, 1; nAyA 0 1; phAsettA. saM0 kR0 uvA0 2, 124; phAliyA. saM0 kR0 vava0 6, 37; phAsaratA. saM0 kR0 utta0 1, 28, 1; phAsayaMta. va0 kR0 bhaga0 25, 7; phAsaMta. va0 kR0 A0 4 phAsa. puM0 (sparza) sparza; rAya0 te sparza; chUta; chonA. Touching. uta05, 23; 28, 12 ova0 ThA0 1, 12, 1 sU0 pa0 20 sa0 8 26 nAyA0 1; 1; 2, 43 su0 ca0 1 265; bhaga0 1 5 sUya0 2, 1, 42, AyA0 1, 6, 2, 184, pra0 567 647, 1055; Ava0 4, 7; ka0 10 1, 27; ka0 gaM0 1, 24, 41, 2, 31; jaM0 pa0 5, 116; 7, 175; (2) sparza- tvagindriyano viSaya; zIta, za, snigdha, luma, Iza, abhasa, laghu, guru mesAI sparza. zIta, uSNa, snigdha, rU-kSa-khA, karkaza, komala, laghu, guru ye bhATa sparza. The tactual feeling of 8 kinds viz. cold, hot, oily, rough, hard, soft, light and For Private [ phAsa heary. bhagava 5H 1, 1, 2, 3, 5, 7: '7, 7; 8, 8 16, 3 20, 50 Jian " 1: 15 : 23 ogha0 ni0 267 utta0] 1, 33. 4, 11; 32, 74 34, 2; sama0 nAyA0 12; (3) deza bhazAhinA parisada macchara DAMsa AdikA pariSaha. The affliction due to mosquitoes etc. sUya0 1, 4, 2, 21; 1, 11, 37; (4) sparzendriyanA viSayano kSayopazama. sparzendriyake viSayakA kSayopazama. The control of the tactual sense. patra0 2; (4) guru ziSyane saMbaMdha. guru ziSyakA sambandha. The relation between a disciple and a teacher. vize0 2606; (1) sparza nAmano ye sparza nAmaka graha. A planet named Sparsa. ThA0 2, 3, (5) zarIranI bhAbhI. zarIrako camar3IkAcAma-carma Skin of the body. panna0 15 (8) hu: manuM bhAnuM duHkhAgamana. The approach of distress. AyA0 1, 1, 1, 6; -karaNa. na0 ( - karaNa ) sparza / te sparzakaraNa; chanakA kArya. Touching. bhaga0 16, e; - Nivvatti strI0 ( - nirvRtti ) sparzanI nirvRti- utpatti. sparzakI nirRtti - utpati The origin of tactual feeling. bhaga0 16, 6 : - nAma na0 ( nAman ) sparzanAbha; nAbharmanI me amRti, sparza nAma : nAmakarmako eka prakRti A variety of Nama karma matter. sama0 28; - pariNAma. tri0 ( pariNAma ) kaThinanuM kAmaLa thavuM ane kAmaLanuM kaThina thadhuM te; sparzanaM paribhavu kaThinakA komala aura komalakA kaThina honA; sparzakA pariNAma. The transformation of touch viz. hardening of a soft thing Personal Use Only - -- Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAsa.] [ phAsiya. and vice versa. TA0 4, 1; bhaga0 phAsamaMta. tri0 ( sparzavata ) 25zayA. sparza8, 1-10; - pariyAraga. puM0 (-paricAraka ) / vAn. Tactual. bhaga0 2, 1; 10, 20, 5; 25rzamAtrayA vi55 bhavana rI vi02 phAsiMdiya(zra). na0 ( sparzendriya ) 25zendriya zamAna2. sparzamAtra dvArA viSaya sevana karake zIta ufNa jANavAnI zaktivALI vagiyi. vikArakA zamana karanevAlA. (one) who sparzendriyaH zIta uThA jAnanekI zaktivAlI subdues the passions by en- tvagindriya. 'The feeling of touch; joying the objects through the organ of touch which touch only. TA. 2, 4; -pariyA feels the seusation of cold raNA. strI0 ( paricAragA ) sparzayA bhavana and heat. naMdI0 4; grova 16; bhaga 42 ne, sparza maithuna vidhi. A kind of 1, 1, 2, 1; 8, 1; 24, 1; 12; tactual sensual enjoyment. nAyA* '; 17; sama0 6; maNu jo0 127; ThA0 5, 1; -~-bala. na0 ( -bala ) 25za' bhatta0 146: --uvautta. vi. ( - upayukta) zyAnI zakti; 25zendriya sAmaya. sparza 25zendriyanA upabhogavA. sparzendriyakA upakanikI zakti: sparzandriyakA sAmarthya. The yogavAlA. Having the use of the tactual power; the power of seuse of touch. bhaga0 13, 1; the sense of touch. utta0 10, -niggaha. puM0 ( - nigraha ) 25zandriyane 25: -saha. tri0 ( -saha ) zamazAdi AmubhA samayI te. sparzendriyakA zamana-maMyamaparipa sa6 nA2. macchara DAMsa mAdikA damana. Controlling of the organ pariSada sahana karanevAlA. (one) who en of touch. utta0 26, 2; -muMDa. tri0 ctures the biting of mosqui ( .. mugaDa ) 25zendriya nimaH 42 // 2. toes, gad flies etc. 7770 4,99EUR sparzandriyakA nigraha karanevAlA. (one) who phAmagra. vi. ( pIka ) 25za-manumAna controls the organ of touch. nAra; sapanA nA2. sparza-anuSTAna karane TA0 '5, 3; -laddhi. strI. ( -landhi ) vAlA; sevana karanevAlA. One who en. 25zendriyana prApti. sparzandriyakI prApti. joys the sense of touchi only. The attainment of the sense utta, 10, 20 of touch. bhaga0 8, 2; -ladiyA. phAsapro. ma. (mparzataH ) 25zayA; 4:4Ane. strI0 ( -labdhikA ) 25ze yinI prAti. gaparzadvArA--me; chuneme From touching. sparzandriyakI prApti. The attainment bhaga0 8, 1; 18, 10; utta0 36, 15; of the sense of touch. bhaga08, 2; phAsaNa. na0 ( sparzana ) 25za diya; pAya | phAsiMdiyatta. na0 ( sparzandriyatva ) 25za diyabhAnA mA. spandriya; pAMca indriyoMmeMsa . sparzandriyatva- sparzandriyakA bhAva. eka. The sense of touch; one of | The state of the seuse of the 5 senses. prava0 597; -kAla. _touch. bhaga0 3, 4, 25, 2: puM0 ( - kAla ) 25rzanAne 1-4na. | kAsiya. tri0 ( spR2 ) sparza 22. sparza sparzanAphA kAla-samaya. The time of] kiyAhumA; mAhumA. Touched. praba Sparsana. ka. pa0 1, 46; 213; Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAsuya.] [ phuDa. phAsuya. na0 ( prAmuka ) 04 2hita: sacetaH | phukanAsa. tri0 ( phokkanAsa ) monA nAnI ni1. jar3a; jIvarahita; aceta; niSa. Inert; ToMca lAMbI ane uMcI hoya te; lAMbA unconscious; faultless. dasa0 ', . so yA nAvANI. U~cI aura lambI 1, 20-82: 8, 18: piM0 ni0 107; / nAsikAravAlA. (one ) having an 177; bhaga0 1, 2, 5, 5, 6, 7, aquiline those. utta0 12; 6; 1; 8, 1; 18, 18; ThA. 4, 2; utta0 1, phuggaphuga. tri. ( ) 25334; nAyA0 : 13, 16; 16: pagaha. 52252 chuTa chutt| romayAgA. bikharehue - 2, 1; veya0 4, 11-12; rAya0 225; virala-romavAlA. (one) having ganchA. 78; praka0 31; 631; 888; thin and scattered hair. uvA. jvA0 1, 98; -esaNija. tri0 (eSaNIya) 2, 64; ayitta ne niSa-sArA di. acita aura | phuTita. tri0 (sphuTita ) paTe; yArA gayesuM. niSi-mAhArAdi. A food which is kaTADhA: cIrAhuaA; phUTAhuprA. Torn; lifeless and faultless. uvA0 7, rent; cut. jIvA0 3, 1; 164; --vihAra. puM0 ( -vihAra ) prAmA- phuTTa. dhA0 . ( sphuTa ) 58yu; tuTapuM. phUTanA; diyA 12 zu6 vasati-dharma zAsa. grAmAdise TUTanA. To break. dUra zuddha bastI- dharmazAlA. An inu or phuTTai. naMdI. 47, monastery away from a phuTTau. 0 50 5, 123; village etc. nAyA0 ..; bhaga, 18, 10H phuTTata. va. kR. nAyA. 8; phiTTa. puM0 ( * ) bhAga: . patha; mArga; phuTTamAgA. va. kR. nAyA0 1; bhaga. ; 33; rAstA. A path: a road. mu. 08, ja. pa. 3, 67; phuTTa. vi0 ( sphuTita ) TeDaM. phUTAhuA; aMkurita. phiDia. tri. ( ) 543. pRthak 2 ___Broken; sprouted. nAyA0 8; uvA0 kiyAhuyAH bikharAhuyA. Scattered, 2, 64; --sira. na0 ( -ziram ) YTeyaM spread. proSa0 ni0 26; moba0 14; mAyu. phUTAGagrA gira. A fractured (2) palaTa yasa; pAnata. bhUlAchA; head. nAyA0 8; bhaga0 7, 6; ja0 50 572; afda. Forgotten; degraded: 3, 36; -haDAhaisIsa. tri0 (-hatAhatazISa) fallen. ogha. ni. 9; nu mAthu 5TarI mayuM te. jAte Ate phiphisa. puM0 ( . ) 3:2nI 252ne| sira phUTAhuyA. (one) whose head is 4444; 32sAM. udarake bhItarakA avayava; fractured in a fray. vivA0 1; phupphusa. The lung. pagaha0 1, 1; teMDu0 nAyA. 16; phuphumA. strI0 ( * ) 25sayAno Art. phuDa. dhA. 1. ( sphuTa_) Y85. phUTanA. kariSAgni uranoMkI prAga. A fire of To burst; to break. jaM0 50 5, dried cow-dung. ka. ga. 1, 22; 123; phukaNAma. vi0 ( phokanAsa ) tugI " .. phuDihI. mu. ca0 2, 310; nasa' zadakho " phukkanAsa" zabda. | phuDittA. saM0 kR0 ThA0 2, 4; Vide"phukanAsa." utta0 12,6; phuData. va. kR. bhaga0 3, 2; Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phuDa. ( 654 ) [ phullAvali. phuDa. tri0 ( sphuTa ) 258; 548. sphuTa; prakaTa. | phuDiya. tri0 ( sphuTita ) 24; 5,Tela. phaTA Clear; plain; (2) suM; vizsesuM. huA; phUTAhuA. Rent; broken; khilAhumA; vikasita. revealed; bloom- blooming. aogha0 ni0 736; bhaga0 7, iing. vize0 226; bhaga0 3, 1: 1-6 : panna0 11; ja0 50 15, 1; nAyA0 16; piM0 ni0 72; rAyaphama. dhA. I. ( vIjU ) bhAvI. phaeNka 273; ka. gaM0 4, 76 ; paMcA0 6, 44; mAranA; muMhase havA kADanA. To blow. uvA0 2, 107; mu0 ca0 1, 61; (3) phumejjA. vi. dasa0 4; nisI0 3, 21; sUtrathA 254 yAyeguM hAya te. sUtraddhArA phumija. vi0 AyA0 2, 1, 7, 36; spaSTa kahAhuprA-kiyAhuyA. Made clear or phumAvenA. ka. vA. vi. dasa0 4: explained by a Sutra. fato phumijaMta. ka. vA. va. kR. rAya0 86; 3121; (4) puM0 21vyA za6. avyakta -phura. dhA* I. II. ( sphura ) 524; yasana zabda. An indistinct word. nAyA0 j. phar3akanA; sphuramA honA; caMcala honA. 6; -vayaNa. na0 ( - vacana ) 25 vayana. To throb; to palpitate; to spaSTa vacana. A clear word. prava0 quiver. phurai. nAyA8 17; phuDa. tri0 ( spRSTa ) 25za 425; mala. phura. mu0 ca0 1, 108; sparza kiyAhuyA; aTakAhuA; chamAhuyA. phurittA. ThA0 2, 4; Touched. bhaga0 6, 10, 7, 1-3; phuraMta. sUya0 1, 5, 1, 15: nAyA0 1; 8, 3; 18, 7-10; 20, 2: ova0 42; sa0 ca0 1, 5: naMdI0 16: bhatta0 pana0 15, 36, vize0 378; mu0 ba0 1, 168 6.1; (:.) supAdimAgasa. mugvAdikA upa phuraNa. na. ( sphuragA ) 527. phar3akanA, bhoga kriyAhuA (one) who has ell. 'Throbbing. vize0 233; joyed pleasures etc. bhaga 1, 1; phula. tri. ( phulcha ) vi:sita; vijAsa pAmesa; phuDaNa. na0 ( sphoTana ) 58y; dhArA. phUTanA; znatar. Breaking; adha; bhAle. vikasita; vikAsaprApta; khilA bursting; rending. pagaha0 1, 1; huA. Blooming; blossoming. phuDatta. na0 ( spaSTatva ) 255j. spaSTatA. nAyA0 13; bhaga0 3, 2; su0 ca0 1, Clearness. ka0 gaM0 5, 80 65; aNujo0 16; 131; mova0 13; phuDA. strI0 ( sphuTA ) mAnA chandra ati- rAya0 46; jIvA0 3, 1; paMcA0 6, 26; 4AyanI vyathA 5429. mahoragake indra ati kappa0 4, 60; -uppala. puM0 na0 kAyakI cauthI paTarAnI. The 4th prin ( -utpala ) visita bha. vikasita kamala. cipal queen of Atikaya, the A blooming lotus. bhaga0 2, 1; Indra of Mahoraga. bhaga0 10, nAyA0 1; 8; 5, TA0 4, 1; phullaga. puM0 ( phullaka ) sIsa sa. zIzaphUla. phuDAiyA. strI0 ( sphuTIkRtA ) me devI nAma. A particular flower. jIvA0 3, 3; eka devIkA nAma. Name of a god.] phullAvali. strI0 ( puSpAvali ) bhole| sanI dess. nAyA. gha. 5: pati. vikasita puSpa paMkti. A row of Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phuliMga.] [ pheNa. blooming flowers. jaM. 50 5, 1 phusAveyava. tri0 ( sparzitavya ) 250 42vA. 116; __ sparza karanA. Touching. bhaga0 5, 7; phulliMga. puM0 ( sphuliMga ) bhaninA tamA phasiya. na0 ( pRSat ) 7it. chITe. A agnikI cinagArI. A spark. nAyA0 1; | drop, spray of water. arato 9; bhaga0 3, 2; phusiya. vi0 ( spRSTa ) 25 resa. spRSTa; -phusa. dhA. II. ( spRz ) ; 25rza sparza-kiyAhuA. Touched. rAya0 35; 423, chUnA; sparza karanA. To touch. ___ kAya. 6, 28; phusai. bhaga0 1, 6; 2, 10, 5, 7; phusiyA-prA. strI0 ( pRSat ) sa zi-du. 25, 6; vize0 432; aova0 34; jalabindu. A drop of water; a phusaMti. pAyA0 1, 6, 3, 189; aNujo0 spray. aAyA0 1. 5, 1, 142; praka0 84; panna0 11; piM0 ni0 256; 1465; nAyA0 1; utta0 10, 27; phusiyA. strI0 ( puSpikA ) / nAmanI me phusija. vi. pAyA0 2, 13, 172; 1. isa nAmakI eka vela. A creeper phusaMtu. bhA. bhaga0 2, 1; 15, 1; aova0 | so named. 97. 9; saM. kR. ka. gaM. 5, 87; | pheDaNa. na0 ( ) 5.. par3anA; giranA. phusittA. saM. kR. ThA0 2, 4, bhaga0 2, ___ Falling down. prava0 886; 10; pana0 15; pheDaNA. strI0 ( sphoTanA ) 0 tI nAmaj. phusamANa. va. kR. pana0 16; bhaga0 1, phADanA tor3anA. Tearing. piM0 ni 0 385; pheDipra. tri0 (sphoTita ) nAmesa; phusaMta. va. kR. prodha ni0 35: utta0 12; yA nAme. phAr3AhumA; cIrAhuyA. Toru; reut. aogha. ni0 bhA0 42; - phusa dhA* I. ( mRj ) ghAyu: sA5 42eN. | | pheNa puM0 ( phana ) m. phana. Foam. dhonA; sApha karanA. To wash; to prova0 10; 21; bhaga0 6, 33; pagaha0 1, rinse. 3; nAyA. 1; jIvA0 3, 3; rAya0 62; phusijau. su0 ca0 4, 284; utta. 16; 13; kappa. 3, 38; 43; je. phusiya-a. saM. kR. aogha0 ni0 bhA0285; 50 5, 122; -piMDa. puM0 ( -pigaDa ) phusa. puM0 ( sparza ) 25za; ma te. sparza; guno 1431. phenakA samUha -piMDa. A chanekA kArya. Touching. bhaga0 1, 10; | lump of foam. prava0 1465; su. ca. 1, 57; -mAliNI. strI0 (-mAlinI ) mahA phusaNa. na0 ( sparzana ) 25za 42vA. sparza | videhanA vaprAvatI vijayanI pUrva sarahada karanA. Touching. bhaga0 25, 6; / 52nA bhI nahI. mahAvidehakI vaprAvatI phusaNA. strI. ( sparzanA ) sparza vo. vijayakI pUrvIsImAvartI mahAnadI. A great ___ Touchiug. aNujo0 80; river on the eastern boundphusAvitra. tri. ( sparzita ) 25yisa; . | ary of the territory Vapravati sparza kiyAhumA; chUta. Touched. bhaga0 ___of Mahavideha. 0 50 ThA. Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pheNDAjAya. ] [ barasatta. pheruNDAjAya. pu0 ( ) ghA-panI niiyn| | phoDIkamma. na. (sphoTanavarman ) bhUmi mAhine bhAga. dhAnyake nIcekA bhAga. The lower davAno vyApAra kare te; paMdara karmAdAna portion of a corn. alato 'S; bhAnA meM bhUmi mAdi khodanekI kriyA; phoDaNa. na0 ( sphoThana ) mUbhiyAdi 37vI te.. pandraha karmAdAnoMmeMse eka. The act of miTTI-pRthvIkA phor3anA. Breaking a digging ground etc; one of clod , earth etc. nAyA0 8; piM0 ni0 the 15 karmadanas. bhaga. 8, 5; 362; (2) 5 mahine padhAra | phophala. na0 ( pUga - phala ) sepArI. supArI. sA5vA te. bAla zAka bhAdikA vadhAranA-chauMkanA. | Bettle-ut. bhatta0 42; Seasoning of soup etc. piM0 ni0 | kophasa. na0 ( phophasa ) zarIrako pa 25555; muM. zarIrakA eka avayava; phuphphusa. A phoDi. mI. ( sphuTi ) Yii 37vii-potii| ___lung. paha0 1, 1; te. pRthvI khodanekA kArya. Digging or | phollaI. strI. ( phor3akI ) se sAmanA / breaking a clod, earth etc. . sa. isa nAmakI eka latA-vela. A creeper prava. 267; so named. 984 9; baula puM0 ( bakula ) mA 461mesarI- primary merit. (1) me nAmanA varazAlInuM jhADa ke jenI nIce 21 mAM se 1. isa nAmakA eka daza. A tIrtha:22 jA 350 . bakulavRkSa; country so named. prava0 526; golasarI vRkSa jisake nIce 21 ve tIrthakarako bhaga0 25, 6; ThA0 3, 2, 5, 3; ks| kevalajJAna utpanna humA thA. The Bakula 3. 37: (3) tri. 51za zinA rahevAsI. tree under which the 21st bakA dezakA nivAsI. All inhabitant Tirthankara attained perfect of Bakusa country. pana0 1; pagaha. knowledge. bhaga0 22, 2; sama0 50 1, 1; - kusIla. puM0 (-kuzIla ) 233; panna. 1: vize. 1755, je. 50 bakuza ane kuzIla niyaM; cAritramAM (2) na0 sa. bakula phala. A samAnAra me prA2nA sAdhu. bakuza aura flower of Bakula tree. APTO &; kuzIla niyaMTo; cAritrameM doSa lAnevAle eka bausa. puM0 ( bakuza ) zarIra taya 95429gunI zebhA karatAM mULa guNamAM deSa lagADI prakArake sAdhu. An ascetic with cyAritrane bhasIna nA2 sAdhu. zarIra tathA upa partial trausgression of conkaraNAMkI zobhAkI apekSA mUla guNameM doSa lagAkara duct. prava0 737; cAritrako malIna karanevAlA sAdhu. An asce- | bausatta. na0 ( bakuzatva ) zapA. bakutic who pollutes his conduct zatA-tva. Partial transgression by imposing a sil on a of conduct. bhaga0 25, 6; Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ usiyA(A) ] bausiyA (prA). strI0 ( bakuzikA ) aza dezamAM utpanna thayelo dAsI. bakurA dezamai utpanna dAsI A maid-servant born in Bakusa country. jaM0 pa0 bhaga0 6, 330 diggagA. 20 (da) ne surIne 12vo te. kisIko lUTakara bandI banAnA. Plundering and capturing one. vivA0 3 nAyA 0 18 baMdha. dhA0 I ( bandhU ) I. (bandhu) AMdhaj AMdhavuM; bA~dhanA karanA To bind; to chain. ( 657 ) nimI0 1, 45 baMdhai. dasa0 6, 66 12, 1 bhaga0 1, 6; 1, 4, 6, 3: 6; 7, 8 8 8 25, 6; 26, 1 nAyA0 7 14; piM0 ni0 101; su0 ca0 11, 22; Kou gaM0 1, 57; 4, 62; baMdhaMti bhaga0 1 3:2, 1; ifa. 477 1, 2: 3, 9; 3, 9: 4, 3, 1:6, 3 16, 3: 33. 1. jaM orsvg javuM. to tie; " pa0 10, 114: nAyA. 1 patra0 14; 0 4 1 003 200 9 baMdhejA. vi0 bhaga0 6, 50 sU0 1, 5, 12, baMdhissa bhaga0 824 1 hitaga015 16 " baMdhissaMti. 100 148 baMdhi 110 14. baMdhI. bhU. kA. bhaga0 8 8 29, 1 baMdhitA nAyA 0 1 14; baMdhita rAya0 203 baMdhahattA. bhaga06, 32, 15, 1 nAyA 2 7 14; jaM0 105, 114; baMdhatittA bhaga0 3 1 20, 13 baMdhamANa bhaga0 6, 625 632, 16 baMdhata nisI0 12 1 3 baMdhi. sU0 1, 2, 1, 18 baMdhika sU0 1, 5, 1, 14, [ baMdha. baMdhisu. saM. kR sU0 1, 5, 1, 100 O pa0 4, 36; baMdhAve. ka. vA. vitrA 0 6 00 11, 48: baMdhe vi. ka0 0 2 8 sU0 2, 5, 12, baMdhaha. bhA. vivA0 18, 8 bajkAra. ka. vA. piM0 ni0 64 vajayaMti nAyA0 1 17; bhaga0 utta06, 30; 6, 30 mAMdha baMdha. 50 (anya ) baMdhana hara baMdhana karanA bAMdhanA Binding; chain. ing. bhaga0 1 18, 30 rA0 224; dasA0 6, 1-4; nisI0 5, 71; mova0 22, 62: 1 guto - 0 2, 3: 3. 1, 42: (2) pradeza ane 38 41; sUya 0 130; nAyA 0 2 17 2, 10, 11 25; ka0 10 3 paMcA0 1 10: uvA 0 pAna saMbaMdha karma puddagalanA kSIra . nIranI peThe tho saMbaMdha nava tattvabhAnuM khabhuM tattva jIva aura karmakA sambandha; jIva pradeza bhaura karma pahalakA tIra nIravat honevAlA sambandhaH nava tayoM bhAva tatva The relation of the soul and karma: the 8th principle out of nine a harmonious mingling of the soul particles and the molecules of karmas bhaga* 1 1 2. 5; 13, 8 40, 15 dasa04, 15, 16; ova0 34; sama0 1 4 ThA0 1; 106, 10:28, 14001, 15, 3,9; 2: AyA 0 1. 2, 6, 102; (3) paravazAnA trIjA padanA pIsamA hAranaM nAma parAgAvaNAke tIsara padake paccIsarve dvArakA nAma. Name of the 25th Dvara of the 3rd Pada of Pappavana. patra0 3 (4) saMyoga. 0 1 32: > Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdha.] [ baMdhahitiuhesa. Relation. bhaga0 18, 3; 20, 7; cinA ||2-maa. baMdhake prakAra-bhAga-- (5) mehI mAni sadhana. bhAdikA baMdhana. khagaDa. A portion of bondage. A bond of fetters etc. pasa0 6, ka. gaM. 6, 27; -bucchea. puM0 2, 14; (6) se5. Anointing. piM. ( -vyuccheda ) madha vicche-mA. baMdhakA ni0 14; -aMtaga. tri0 ( -antaka )| viccheda-abhAva. The absence of a dhano aMta viche 52nA2. baMdhakA aMta bond. ka. gaM. 6, 24; -coccheya. viccheda karanevAlA. The destroyer of puM0 ( -vyuccheda ) mAyane viccheda-abhAva. bondage. ka. pa. 4, 20; ---aMtara. baMdhakA viccheda-abhAva. The absence na0 ( -antara ) 4.4j santa2. karma of a bondage. ka0 pa0 2, 25; bandhakA antara. The difference of --sayaga.. na0 ( zataka ) 5 425nI karmic bond. bhaga08, 6; ---ukkosa. se gAthA, so gAthAvALuM baMdha prakaraNa. puM0 ( -utkarSa ) GSTa 5. utkRSTa baMdha. baMdha prakaraNakI 100 gAthA: 180 gAthAvAlA A good boud. ka. pa. 2, 31; baMdha prakaraNa. 100 tales of the topic - udaya. puM0 (-udaya) mAnA cha bhane of bondage. ka. pa. 1, 102; Bdhya. kAkA baMdha aura udaya. The bond -sAmi. puM0 ( -svAmIna ) dhanI thAmI; and appearance of karmas. meM sAdhanA2. baMkA svAmI; karma bandhaka. That which binds the karmas; ka. pa. 5, 43, prava0 48; -uvarama. puM0 ( -uparama ) bhayapanI niyani-malAya. the master of bondage. ka. gaM. karmabandhakI nivRtti-prabhAva, The absence 5, 1; -sAmitta. na0 ( -svAmitva ) or cessation of karmic bond, dhanu rAbhiyj. baMdhakA svAmitva. The ka0 ga0 6, 7, -hANa. na0 (-sthAna) state of a master of bondage. paMdhanAM sthAna. baMdhake sthAnaka. Stages ka. gaM. 3, 1; 24, 6, 75 . of bondage. ka. gaM86, 12: -viha| baMdhana. vi. ( bandhaka ) dhanA2; abhaya strI0 ( --sthiti ) bhanA dhanI sthiti. 12 nA2. bAMdhanevAlA; karmabandha karanevAlA. karmake bandhakI sthiti. The condition Binder; ( one ) who binds of karmic bondage. sama0 20;/ karmas. piM0 ni0 207; bhaga0 6, 3; -pagai. strI0 ( -prakRti )| baMdhaga. puM0 ( bandhaka ) ma sAdhanA2. karma 5 vAnI meM prati. bAMdhanekI karma prakRti; bAMdhanevAlA. ( one) who binds badhanazIla karma prakRti Binding karmic karmas. bhaga0 5, 1; 8,8; patra0 3; matter. ka0 50 2, 7; -viha. puM0 paMcA0 2, 44; 16, 40, 11, 1; 21, 1; 25, 3: 33, 1; 35, 1; ( -vidha ) dhanA meha-512. baMdhake bhedaprakAra. Varieties of bonds. ka. gaM0 baMdhahitiuddesa. puM0 ( bandhasthityuddeza ) 59955, 1; -vihANa. na0 (-vidhAna ) manA 1 // sUtranAme dezAnuM nAma. parANavaNA vidhi. baMdhakI vidhi-kA vidhAna The pro sUtrake eka uddezAkA nAma. Name of a cedure of boudage. ka0 50 1, chapter of Pannavana Sutra. 102, 3, 1: -vihi. puM0 ( - vidhi )| bhaga0 13, 8; Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhaNa. ] [baMdhaya. baMdhaNa. na0 ( bandhana ) madhana; pa. baMdhana; bha saMpyatuM chena. jIva viSayaka meM baMdha. Bond; bondage. bhaga0 7, 6; sambandhakA chedana. The destruction of 6, 33, 18, 3; nAyA. 2; panna0 13; the relation of karmas with 16 ; rAya. 253; utta0 1, 16; sama0 2; a soul. ThA0 5, 3; -zyaNagai. sI. prova0 21, 38; bhAva0 4, 7; ja0 50 ( -chedanagati ) zarIrathI parnuhu~ 5sj. 3, 70; (2) zarIradhA29. zarIrakA zarIrase jIvakA judA honA. The separagaThana. The make-up of the body. tiou of a soul from the body. nAyA0 1; (3) ma bha25. janma maraNa. bhaga0 8, 7; (2) zarIrathA dhuTesa nI ane Life and death. dasa0 10,3; 21; vathI chuTera zarI2nI liyA thAya chete. zarIrase (4) nAvAnuM maMdhana. nAyA08; (5) mohArika, mukta jIva aura jIvase mukta zarIrako honevAlI vikraya Adi pAMca zarIranA pulonuM joDANa- kiyA. The act of a soul liberat -megA. praudArika, vaikriya bhAdi pAMca zArIrika ed from a body and a body pudgalekA mela-saMyoga. The combina- liberated from a soul. pana0 16; tion of the molecules of the five -yaNayA. strI0 ( -cchedana+tA ) - bodies vis. physical etc. aNujo. nanu chena yaj te. baMdhanakA chedana kArya. The 127; pana0 23; (6) jJAnAvaraNIya mAhi destruction of a bondage. bhaga. 416 urbhana mancana. jJAnAvaraNIya prAdi mATha 7, 1; -nAma. na. ( -nAman ) paMdhana karmakA bandhana. A bondage of eight nAma nAma bhanI meM prati. baMdhana nAmaka nAma karmas viz. kuowledge-obscur karmakI eka prakRti. A variety of ing etc. patra0 36; mAyA0 1, 4, 3, Nama karma matter named 138: (7) nuM mI. phalakA baTakA. Bandhana. ka0 50 1, 28; -pavAya. A slice of fruit. sUya0 1, 2, 1, puM0 ( -pratyayika ) 52mA pugatAnA 6: (8) AI ma sane tenA tuma.. paraspara baMdha, jema dipradezikAdi aMdha. ATha karma aura unake hetu. The 8 paramANu pudgaloMkA paraspara baMdha; yayA dvipradezikAdi karmas and their causes. 970 skaMdha. The combination of mole 36; sUya0 1, 1, 1, 1; (5) yo bhanA cules e. g. a Skandha. 7.5, &; baMdha thAya te adhyavasAya; ATha karaNamAMnuM -pariNaa. tri. ( -pariNata ) -dhana me. karma bandhazIla adhyavasAya; pATha karaNeAMmeMse pariNabhela. bandhanarUpameM pariNata-pratiphalita. eka. An effort that causes a Resulting or matured into a karmic boudage; one of the 8 bondage. ka. pa0 2, 1; means. ka. gaM. 1, 24; 31; 35; baMdhana. na0 ( baMdhana ) mAMdha te. baMdhana; bAMdha. 37, 2, 31; ka0 50 1, 2; - karaNa ____A binding. paMcA0 1, 18; na0 ( -karagA) bhanI 55 423 te. | baMdhaya. tri0 ( bandhaka ) bha mAMdhanA2. karma karmabaMdha karaNa. The incurring of a| bAMdhanevAlA. That which binds karmic bond. 0 50 1, 102; the karmas. bhaga0 5, 4, 8,8; -yaNa. na0 ( -cchedana ) 05 saan|| 25, 6; Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhava.] [ baMbha. baMdhava. puM0 ( bAndhava ) 241: sa2; mAdha. bandhuhesa. puM0 ( vandhI dezaka ) 52valyA sUcanA svajana; sahodara; bhrAtA. Brethren; a covIzamA padanA eka uddezAnuM nAma, brother. utta0 4, 4, 10, 30 pagar3ha papaNatragaNA sUtrake caubIsa padake eka uddezAkA 1, 1; nAma. Name of a section of baMdhavayA. strI0 ( bAndhavatA ) idhunA: bhA5j. the 24th Pada of Panna vand baMdhutA; bhrAtRtva; bhAyapa. Brotherliness. Sutra. bhaga0 6, 6; utta, 4, 4, baMdhAviya. tri. ( bandhita ) dhAveza. ba~dhAyA baMdhumaI. strI0 ( bandhumatI ) 18 mA tIrthanI humA; ba~dhAhuA. Bound. su0 ca0 2, bhumya sAppAnu nAma. 16 veM tIrthakarakI mukhya sAdhvIkA nAma. Name of the prinbaMdhisaya. na0 ( bandhizata ) bhagavatI sUcanA cipal null of the 19th Tir 26mA tana nAma. bhagavatI sUtrake 26ve thankara. prava0 306 zatakakA nAma. Name of the 26th baMdhumatI. strI. ( bandhumatI ) satuna mAgAnA century of Bhagavati Satra. tailaj *414. Name of the wife bhaga. 27, 1: of Arjuna mali. aMta0 6. 3: (2) baMdhIsA. strI. ( ) bAdha vizeSa, pA. mallinAtha tIrthakaranI mukhya sAdhvInuM nAma. vAya vizeSa: bAjA. A kind of musi. Name of the principal nun cal instrument. rAya0 88; of Tallinatha Tirthaikara. baMdhu. puM0 ( bandhu ) mAtA; mA. bhrAtA; bhAI. nAyA08 A brother. gacchA . 25: 106; bandhuya. puM( bandhuka ) madhu zi. bandhuka deza. baMdhujIva. puM0 ( bandhujIva ) pAyAtuM 7. A country called Bandhuka.(2) ruporiyA baMdhujIva vRkSa. A species of tri. zanA vAsI. isa dazake nivAsI. trees. bhaga. 22, 5, rAya0 51; 53: An inhabitant of tliat country. 54; (2) varSAmA yatA sAra supANI pana01: sAmasavArI 048; masAlo. varSARtu | baMdhura. tri0 ( vandhura ) suMdara, 20. suMdaraH paidA honevAlA sundara lAla camar3IvAlA jIva. ramaNIka.. Beautiful; attractive. A worm with soft red velvet cara0 10; like skin, which is born in | bandhuvatI. strI0 ( bandhumatI ) 18 mA tIrtha:2nI the rainy seasou. jIvA0 3, 4H | bhumya sAdhvI. 16 veM tIrthakarakI mukhya sAdhvI. baMdhujIga. puM0 ( bandhujIvaka ) pArIyA vRkSa- The chief nun of the 19th 58. bandhujIva vRkSakA phUla. A lower of | Tirthankara. sama0 pa0 234; a particular tree. 0 50 pana | baMdhusirI. strI. ( baMdhuzrI ) me sIna 1: kappa0 4, 6.; (2) tumaya yatA | nAma. eka rAnIkA nAma. Name of a nAnAM pAsa 94si. varSARtumeM utpanna honevAle | queen. vivA0 6 lAla 2 choTe jIva prANI A red | baMbha. puM0 na0 ( brahman ) yAnyartha. brahmacarya. worm born in the rainy Celibacy; coutinence. rAya0 215; season. nAyA. 1: | piM0 ni0 bhA0 24; vize0 26 36; bhova0 Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMbha. ] [ baMbhakaMta. 16: utta0 12, 46, 31, 14; prava0 in the form of knowledge. 40; (2) likSiA adhiTAtA | sama0 12: (11) 12mA yatInA pitA. pitA. abhijita nakSatrakA adhiSThAtA devatA. 12 veM cakravartIke pitA. Father of the The presiding god of the 12th Sovereign ruler. sama8 1. constellation Abhijita. su. 50 234; (12) yA nAbhanu me 74 / 2. 10; aNujo0 131: (3) pAyama po. lekanuM vimAna ke jenA devatAnuM 11 pAMcavA devaloka. 'The 5th Devaloka. sAgaropamanu sAyuSya che. brahma nAmaka chaThe bhaga0 18, 7; pravi, 26; vize0 565: devalokakA eka vimAna jisake devatAkI AyuSya nAyA0 1; (4) pAMyabhAvasAno svAbhI- 11 sAgaropamakI hai. A celestial abode 5. pAMca devalokakA svAmI-indra. The of the 6th Devaloka nained Indra (lord) of the 5th Deva Brahma the life of whose gods loka. ThA0 2, 3: sama0 32; panna. 2 is 11 Sagaropamas (a period (5) mIla yasava-vAsudevanA pitA. dusare of time). sama0 11: (13) lA; baladeva-vAmudeva ke pitA. Father of the vidhAtA. brahmA; vidhAtA: sRSTikartA. The 2nd Baldeva-Vasudeva. sm| creator: Brahma. sUya0 1, 1, 3, pa0 235: (1) samAna 255sapina! 5: (14) zItalanAthana yAna nAma. pA2mA 25tI. vartamAna avasarpigIke vArahaveM zItalanAthajIke yakSakA nAma. Name of cakravartI. The 12th Chakravarti a Yaksa (semi diviue being) of the current aeon of of Sitalanathji. prava0 375; decrease. sama0 pa0 234: (7) mokSa. -gutti. mrI0 ( gupti ) 'amacaryanu 2kSA. mokSa; mukti. Salvation. sUya. 2, 6, brahmacaryakA rakSagA. Observance of 20; (8) divasa rAtanA nIza muhUrtamAna celibacy. pi. ni0 62; (2.) 'yabhanyayana nayabhu muni. dina rAtaka tIsa muhUrtA meMse rakSaNa karavAne killAnI peTha bAMdhavAmAM 6 vA muhUrta. The 9th Muhurta yAvatI nava 43. brahmacaryake rakSaNArtha kilake out of 30 of a day and night. samAna banAI huI naI vAgura parighi. utta0 31, 10; ja. pa. 7, 152; sama0 30; (5) bhatta. 107; prava0 556; 165; -saMti. brahmadatta cakravatIne eka mahelanuM nAma. strI. ( -zAnti ) zrama-sAmajAnakI zAMti brahmadatta cakravartIke eka prAsAdakA nAma. thAya te. brahma-yAtmajJAnadvArA prApta zAnti. Name of a palace of Brahma- Tranquillity due to the kuowdatta sovereign. " ucodae mahUka | ___ledge of the soul. bhaga0 42, 1; kkeya baMbhe" utta0 13, 13: (10) zAna baMbhaMDa. puM0 na0 ( brahmAga3 ) gata. jagat : vizva. svarUpa AtmAnuM Azraya sthAna hovAthI ___The Universe. su. ca0 2, 166. sizilAnu mAnu nAma, jJAnasvarUpa prAtmAkA | baMbhakaMta. puM0 ( brahmakAnta ) me nAma- ' AzrayasthAna honeke kAraNa siddhazilAkA dUsarA devakanuM eka vimAna ke jenA devatAonuM nAma. Name of a Siddha Sila yAya 11 saagre|5mnu cha. isa nAmakA being the fulcrum of the soul | chaThe devalokakA eka vimAna jisake devatAkA Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMbhakUDa. ] ( 62 ) [ baMbhajmaya. AyuSya 11 sAgaropamakA hai A celestial 666; parAha0 1. 2: su. ca0 7, 273; abode of this name of the 6th bhatta. 187; gacchA0 67; 107: prava0 Devaloka, the age of whose 6 46; uvA0 1, 76; (2) saMyama manujAna. gods is 11 Sagaropa inas. (a saMyamAnuSThAna. Practice of self-reperiod of time.) sama0 11; straint. sUya0 1, 1, 3, 13; (3) baMbhakUDa. pu. ( brahmakUTa ) me nAma / nine-danuzAsana. jinendrakA zAsana. The devalekanuM eka vimAna ke jemAM vasanAra command of Jinendra. sUya0 2, heyatA sAgareza5ma AyuSya che. isa 5, 1; -gutti. strI0 ( -gupti ) pramanAmakA chaThe devalokakA eka vimAna jisake caryanA rakSaNa mATe yojAyelI nava gupri-vADa. nivAsI devatAkI AyuSya 11 sAgaropama hai. brahmacaryake nirIkSaNArtha niyukta nau gupti. Nine A celestial abode so yamed of methods of protecting celibacy. the 6th Devaloka the gods of Ava0 1, 4; -dhAriNI. strI0 ( -dhAriNI) which live for 11 Sagaropamas. zramayarya pAlanArI strI. brahmacAriNI. A (a period of time ). sama0 11; female celibate. nAyA0 16; -vasA (2) mahA kaccha vijayanI pUrve ane kaccha gA. bi. ( vazAnayana brahmacarya vshmaanytigAvaI vijayanI pazcime AveluM eka AyataM karoti darzanA kSepAdinati ) amnyyn| yaa| pata. mahAkaccha vijayaka pUrva aura anna 42nAra; 'yamanyaryane tanA2. brahmacaryakA kacchagAvaI vijayake pazcimameM sthita eka vakhArA anta karanevAlA: brahmacaryako bhraSTa karanevAlA. parvata. A Vakhara mount to the (one) wlio terminates celibacy. east of the Nabakachchha " nacaraja vesasAmate baMbhacera vasANue " dasa0 territory and west of kachchha '5, 1, 6: vAsa. puM0 ( vAsa ) gavai territory. jaM. pa. brahmacaryamAM rahevuM te; brahmacaryanuM pAlana. baMbhacAri. vi. ( brahmacArin ) yamayarya dhAraNa / brahmacarya pAlana. Observance of celi. 42nA2. brahmacArI. A celibate. bhaga bacy. bhaga0 1, 4, 6, 31; 15, 1 2, 1; utta0 32, 11; uvA0 2, 113H | nAyA 0 10; 16; ThA0 5, 1; (2) pu. pAvanAyanA se nAmanA se | baMbhajoga. puM0 ( brahmayoga ) pramaya dhAraNa gaNa52. pArzvanAthake isa nAmake eka gaNadhara. / 42 te. brahmacaryakA madhyavasAya-yoga. The A Ganad har so named of | observance of celibacy. gaNi0 30; Parsvanatha. To 5, 9; babhajjhaya. puM0 ( brahmadhvaja ) me nAmarnu 74 / baMbhacera. na0 pu0 ( brahmacarya ) pAyarya; viSaya devakanuM eka vimAna ke jemA vasatA tyAsa. brahmacarya; viSaya tyAga. Continence; havAnu 11 sAgareza5ma mAyuSya che. isa celibacy. bhAyA0 1, 4, 3, 137; 1, nAmakA chaThe devalokakA eka vimAma jisake 6, 4, 188; ThA0 2, 1; utta. 16, 1; nivAsI devatAkI AyuSya 11 sAgaropamakI hai. 25, 30; sUya0 1, 3, 1, 13, 2, 1, A celestial abode so named 45; jaM0 50 7, 162; bhaga0 1,6; of the 6th Devaloka; the dasa0 5, 1, 6;6; 58; nAyA0 1; piM0 ni. | gods of which live for Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaNa. ] ( 663 ) [ baMbhalessa. 11 Sagaropamas (a period of | disciple of the preceptor time). sama0 11; Revati Naksatra. nedI0 32; / baMbhaNa. puM0 ( brAhmaNa ) yAhI; yAra varNamAnA | baMbhadIviprA. strI0 ( brahmadIpikAsa ) ye nAmanI se I. brAhmaNa; cAra vImeMse eka varNa. me zAma. isa nAmakI eka zAkhA. A A brahmana, one of the 4 | branch ( of a family) so varnas-castes. bhaga0 2, 1; mu. ca. __named. kappa0 8, 7, 287; utta. 25, 18; baMbhappabha. puM0 ( brahmaprabha ) yamana nAmatuM baMbhaNazra(ya). tri0 ( brAhmaNAka) prAmANa saMdhI. chaThThA devalokanuM eka vimAna ke jenA devonuM brAhmaNa viSayaka. Pertaining to a Ayuzya 11 sAgarama khAya che. brahmaprabha Brahmana. prova0 38, bhaga0 6, 33; nAmaka chaTe devalokakA eka vimAna jisake 18, 10; kapa0 1,6; devatAkI AyuSya 11 sAgaropamakI hotA hai. baMbhadatta. puM0 ( brahmadatta ) prahamAna naabhne| A celestial abode of the 6th cakravatI, ke je potAnA pUrvabhavanA bhAI Devaloka named Brahmacittamunie samajAvyA chatAM paNa na samajatAM prablia; its gods live upto chevaTa sudhI kAmabhogamAM Asakta rahI 11 Sagaropamas. (a period of bhAne sAtamI nara gaye. brahmadatta nAmaka tiine). sama0 11: cakravartI jo apane pUrva janmake bhAI cittamunidvArA baMbhabandhu. pu. ( brahmabandhu ) parabha rahita samajhAyA jAne parabhI na samajhate hue antima mAtra mano yA . paTakana rahita mAtra samaya taka kAmabhogameM prAsakta rahA tth| marane janmakA brAhmaNa. A Brahmana by para sAto narakako pahu~cA. A sovereign birth only but devoid of six ruler named Brahmadatta, karmas. piM0 ni0 448; who, though advised by his brother of previous birth. I baMbhayAri. puM0 ( brahmacArin ) yamaya pAnA2. Chitta muni, did not give up brahmacArI. A celibate. bhaga0 3, 3; sensual enjoyment to the last 12, 1; nAyA0 1; dasa0 5, 1, 6, 8, and hence reached the 7th 54; mova0 17; paMcA* 10, 18; (2) hell after death. prava0 416; ThA. pAvanAyanA se 52. pArzvanAthakA eka 2, 4; 4, 3; utta. 13, 1; jIvA0 3; 1; gaNadhara. A ganadhara of Parsva(2) 2 tIrtha42ne prathama likSA ApanA2. natha. sama0 8; dUsare tIrthakarako 1le bhikSA denevAlA. (one)|babhalessa. puM0 ( brahmalezya ) se nAmarnu ? who gave alms first of all to devakanuM eka vimAna ke jemAM vasatA the 2nd Tirthankara. sama0 50 hevArnu 11 saagre|5m mAyu che. isa nAmakA chaThe devalokakA eka vimAna; jisake nivAsI devabaMbhadIvaga. puM0 ( brahmadIpaka ) revatI nakSatra tAkI prAyu 11 sAgaropamakI hai. A celestial mAyArthanA ziSyanu nAma. revatI nakSatra mA. abode of the 6th Devaloka so cAryake ziSyakA nAma. Name of the I named the gods of which Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMbhaloga. 1. ( 664 ) live upto 11 Sagaropamas (a period of time ). sama0 11 ; bhaloga. puM0 ( brahmaloka ) pAMyamA hevaloDanu nAma. pAMcaveM devalokakA nAma Name of the 5th Devaloka. prava0 1126; (2) pAMcamA devalAkamAM rahenAra deva. pAMcaveM devaloka rahanevAlA deva. A god residing in the 5th Devaloka. utta0 26, 208; baMbhalogavaDiMga. puM0 ( brahmalokAvataMsaka ) brahmaleAkAvatasaka nAmanuM pAMcamA devalAkanuM eka vimAna kru jenA devatAnuM AyuSya daza sAgaropama hai. brahmalokAvataMsaka nAmaka pAMca devalokakA eka vimAna jisake devatA kI Ayu 10 sAgaropama hai. A celestial abode named Brahmaloka vatansaka of the 5th Deva'oka, the gods of which live upto 10 Sagaropamas sama0 10; baMbhaloya. puM0 ( brahmaloka ) se pAyamo deva brahmaloka pAMcavAM devaloka. The 5th Devaloka ( heaven ). sama0 9; ajo0 104 142: jIvA0 2 zrotra0 38 nAyA0 16; bhaga0 3 1 24, 20; ThA0 2 3 patra0 10 nira0 2 2, jaM0 pa05, 118 - kappa puM0 ( kalpa ) pAnyabhAvaso nAma pAMcaveM devalokakA nAma. Name of the 5th Devaloka ( heaven ) . bhaga0 1, 2; nAyA0 8; baMbhavasi puM0 ( brahmAvataMsaka ) sajja lAkanA mukurUpa heAvAthI siddhazilAnuM nAma. sakala lokakA mukuTa honeke kAraNa siddhazilAkA nAma. Name of Siddha-Sila being the crown of all worlds. sama0 12; bhavarANa. puM0 ( brahmavarga ) devaleAkanuM eka vimAna ke me nAmanaM chaThA jemAM vasatA [ baMbhAvata. hevAnuM AyuSya 11 sAgaropamanuM che. isa nAmakA kuThe devalokakA eka vimAna jisake nivAsI devatAkI ghAyu 11 sAgaropamakI hai. A celestial abode of the 6th Devaloka; its gods live upto 11 Sagaropamas. sama0 11; vaMbhavi. tri0 ( brahmavit yAtmajJAnI AtmajJAnI (one) who knows souls AyA0 1, 3, 1, 107; the bhasiMga. puM0 ( brahmaga ) me nAmatuM chaTA devalAkanuM eka vimAna ke jemAM vasanAra devAnuM AyuSya 11 sAgaropama che. isa nAmakA chaThe devalokakA eka vimAna jisake nivAsI devatAkI AyuSya 11 sAgaropamakI hai. A celestial abode of the 6th Devaloka; its gods live for 11 Sagaropamas (a period of time ). sama0 11: baMbhasiddha. puM0 ( brahmasiddha ) e nAmanuM chaThThA devalAkanuM eka vimAna ka jemAM vasatA devAnuM AyuSya 11 sAgaropamanu che. isa nAmakA chaThe devalokakA eka vimAna jisameM basanevAle devatAoMkI Ayu 11 sAgaropamakI haiM. A celestial abode of the 6th Devaloka (heaven ); its gods live for 11 Sagaropamas. ( a period of time ). sama0 11; vaMbhaso. na0 ( brahmazauca ) zIkSa- zrahnaryathA thatI pavitratA. brahmacaryake kAraNa honevAlI pavitratA Purity due to conti nence To 5, 3; vasatA baMbhAvata. puM0 ( brahmAvarta ) me nAmanuM chA devalAkanuM eka vimAna ke jemAM dhruvenuM AyuSya 11 sAgAma che. isa nAmakA chaThe devaloksa eka vimAna jisake nivAsI devatA kI Ayu 11 sAgaropamakI haiM. For Private Personal Use Only Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbhAvati. ] [ bajhatara. Name of a celestial abode of maid servant born in Bakusa the 6th Devaloka: its gods, country. nAyA. 1: / live for 1| Sagaropamas (a vaga puM0 ( baka ) sI. baka; bagulA. A period of time). sama0 11: ____ stork. panna0 1; baMbhAvati. strI0 ( brahmAvatI ) 2bhya:vijayanI | vagia. tri0 ( bakIya ) asA saMcA. bagule bhusya 20dhAnI-nagarI. ramyakavijayako mukhya Jarvit. Pertaining to a stork. rAjadhAnI. The capital city of vivA. Ramyaka territory. to 10 bajha. tri0 ( vAdya ) mAsa paratu: mAratI baMbhI. strI0 ( brAhmI ) prAmA sipi. brAhmI pastu. bAharakI vastu. External object. lipi. Brahnij script. bhaga 1, 1; vize 814: paMcA0 10, 42: (2) mAdAnu: sama0 18; patra. 1: (2) ma prabhunI / nae vI zatanu. vahArakA dUsaroMka putrI ke jene prabhue brAhmI lipi zIkhavI jAnane ke yogya. External: public. itI. RSabhadeva prabhukI purI jise prabhune brAhmI utta0 30.8: lipi zikhalAI thI. The daughter of Rsabhadeva who was vajha. na0 ( vadhya ) cAra-pAzA, taught hy hi:n the Brabui pArAdi: pacana. baMdhakA kAraNa. The cause or meaus of a boudage; script. bhaga. 1,1: jaM. 10 sama0 18. 84; sama0 5, 234; prava0 308: a suare loose etc. sUya0 1, 1. 2, 8 -abhAva. puM0 ( - abhAva) mAya baMbhuttaravaDisaMga. puM0 ( prottarAvataMsaka ) me hiyAnI sAna. vAdya kriyAkI Apatti nAmanuM chuM devakanuM eka vimAna ke jenA abhAva. Absence of external heyona 11 sAgaropama sAdhya cha. isa activity. paMcA0 11, 15 nAmakA chaThe devalokakA eka vimAna jisake devoMkI prAyu 11 sAgarApanakI hai. A cele- | bajhanA. a. ( bAdyatam ) 12nu. bahArakA. stial abode of the 6th Deva. Externally. pAyA0 1, .. 3. 153: loka; its gods live upto 11 utta0 : 35; Sagaropamas (a period of bajjhataya. vi0 ( badhyamAna ) 55mAna meM time). sama0 11: pudagala, vartamAna kALamAM badhAtAM karma. baka. puM0 ( baka ) magalA. bagalA A stork. vadhyamAna karpa pudala: vartamAna kAlameM baMdhanevAle parAha. 1, 1: karma. 'The binding karmic molebakulazra. pu. ( bakulaka ) 24 kSanA nAme cules; a karma biuding in 7 mANusanu pAusuM nAma. bakula vRkSake the present. " juggAvaddhAbatayAya pattA nAmapara rakhAhuyA kisI manuSyakA nAma. Name uIzNAvahivaM' vize0 2662; ka. gaM. 1, given to a man on the name 35: of the Bakula tree: aNujo0 131; | vasaMtara. vi0 / bAhyAntara ) ! mane bakuptI. strI0 ( bakuzI ) za zinA utpanna | samaya-12. bAhya aura abhyantara. External thI dAsI kurA dezamai utpanna dAsI. A | and internal. vize0 311; Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bajhAgama. ] [ vatthi. bajhAgama. puM0 ( babAgama ) ni aagmn| Thirty two hundred: 3200. 11012. bahutase bhAgamoMkA jJAtA. Know- vivA0 7; er of many scriptures. kva0 | battIsaiba d. tri0 ( dvAtriMzaddha ) trIza prI 2thI mAyekha, banIma bhA~tise ba~dhAhumA. babhiprAyaNa. na0 ( bAbhravyAyana ) piDA Bound in 32 ways. nAyA0 1: nakSatranu gotra. pUrvASAr3hA nakSatrakA gotra. The rAyaH 7, bhaga0, 33; family-origin of the constel- | battIsaima. tri. ( dvAtriMzatama ) trIza . lation Purvasadha. ja. pa. 7, vanIsavA. Thirty-second. nAyA. 1; 156% bhaga02, 1, 2, 5: baDisa. na0 ( baDiza ) mAzAne vidhAna battIsaiviha. tri0 ( dAnizadvidha ) matrI - bhATe 55rAta soDatA saNAsA, | ||2nu bIsa prakArakA. Of thirty two 752 mAMsanA soTanA gayA rAyAmAM varieties. bhaga0 11, 10H Ave che. machalIko bIMdhanake lie kAmameM lAI | battIsaba dra. tri. ( dvAtriMzadavaddha ) matrI pradhAna; jAnevAlI lAhakI salAI jisapara mAMsa yA manIza 2 mghaames-2yaame| battIsa mATekI golI lagAI jAtI hai; phandaka; bazi. prakArakA; banIsa tarahase banAyAmA-nirmita. A hook; an angle. una0 32, 63: Of 32 kiuds; bound or arrang. baTua. pu0 ( baTuka ) nADo ch| brahmacArI. ed in 32 ways. bhaga0 3, 2H prava0 baTuka; brahmacArI; bAla ka. A young boy; battIsaviha. vi. ( dvAniAvidha ) matrIza ni0 bhA0 60; prA2nu. babIsa prakArakA. (Of 32 kinds. battIsa. tri0 ( dvAtriMzana ) tIsa. battIsa.. bhaga0 3, 1; 18, 2: Thirty two. maga0 1, ..; 2, 8 battIsiyA(yA). strI. (dvAriMzattamA ) bhAgInA 3, 1, 7, 1; 10,6; 19,8; 16, batrIzamA bhAganuM eka dhAnya mApavAnuM 5; 16, 7; ", '5 sama0 24; 32; bhA5. mAnIke battIsabai bhAgakA dhAnya mApanekA nAyA. 1; 5:8; nAyA0 50 5H nadI. eka sAdhana, A means of measuring 46: piM. ni. 378; 6 42; vivA0 2; | the 32nd part of 1 mani (6 vava0 8, 15: moka0 1% pana0 2, 4; maunds). aNujo0 132: rAya0 272: su0 ca0 2, 306; ka. gaM0 6, 56; | batthi puM0 ( basti ) nAminI nAyana paMcA0 16, 33; jaM0 50 5, 115: 7, marane zarI2 20254%; 3. nAbhike nIcekA 133: 3. 60; 2, 20: -purisovayAra bhItarI avayava; peDUH bastI. Pelvis. jaM0 kusalA. strI. ( puruSopacArakuzalA ) 52pne| pa0 pi. ni. bhA. 41; paNha0 1, 3; (2) upacAra karavAnA batrI prakAramAM kuzaLa. sanI madhya bhAga. kavakA madhya bhAga. The puruSa cikitsAka battIsa prakAroMkI kuzala jJAtA. middle part of a royal umSkilful in the 32 varieties of brella. ja. 50 (3) pAnI bharA pAnIkI treating men. nAyA0 3; -saya. mazaka. A leather-bag of a water. na. ( zata) matrIzase. battIsasau; 3200 / bhaga0 1, 6; 18. 10; naMdI* 47: rAya0 Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banthikamma.] [ ballaga. 260; -roma. tri. ( roman ) gutharoma- 47 mAra; tayAra yesa. kanvayana, kaTi yANa. guhyaroma -bAla. Pubic hair. nisI0 baddha; tatpara; taiyAra. (one) who is 3, 41; girded; prompt; ready. bhaga. 6, batthikamma. na0 ( bastikanan ) 25 tathA 33; mahA0 50 130; -paesiya. puM0 magahanA roma-za samAravA te. nakha evaM | ( -prAdezika ) AyunA pradeza mAMdhesA lAya bagalake bAloMkA samhAranA-banavAnA. Paring | tevA. Ayuke pradezoMse mAbaddha. Bound by the nails and shaving the the molecules of life. nAyA0 13; hair of the armpit. sUya0 1, 6, I -puTu. tri0 ( spRSTa ) atyaMta gAda mAM12; (2) yoganI se zArIrikSa yA . dhesa; mAMdhAne 25 re. khUba kasakara jethI zarIranA aMdaranA avayavo sApha karAyA bAdhADugrA; bA~dhakara sparza kiyAhumA. Bound cha. yogakI eka zArIrika kriyA jisakedvArA very tightly; touched after zarIrake bhItara avayavoMkI zuddhi kI jAtI hai. being bound. vize0 336 ; -phala. A physical exercise of yoga na0 (-phala ) utpanna thayeDaM . utpanna which produces the purity phala Fruit put forth. nAyA. 7; of internal organs. nAyA0 13; -mauDa. tri0 (-mukuTa ) re bhugaTa dasa0 3, 6; vivA0 1; madheza chete (11). mukuTadhArI (rAjA). badara. na0 ( badara ) mo2. bera; bora. A A crowned king. bhaga. 13, 6, Plum. panna. 1; mUla. tri. ( -mUla ) na bhUNa sAMdheda hAya te. badamUla. (That) whose root baja. vi. ( baddha ) macAyedA. baghAhumAH baddha. is fixed. bhaga0 15, 1; -lakkha. Bound; tied. mAyA0 1, 2, 6, 102; vi0 ( -lakSya ) mAMdheta cha sakSya-dRSTi sama0 11; bhaga0 1, 1; 3, 3; 7,6; yete. nizcita dRSTibinduvAlA. Attentive; 11, 10, 12, 4, piM0 ni0 584; rAya concentrating. gacchA0 36; 253; mova0 30; nAyA0 1; 2; 17; baddhaga. tri0 ( baddhaka ) mA " " za6. je0 pa0 3, 48, 7, 166: (2) 01 dekho "baddha" zabda. Vide "baddha ". prazanI sAthe macAyesa bha. jIva pradezake utta0 33, 18; sAtha ba~dhahue karma. Karmas bound |hilA. tri0 ( baddha ) dhAyesa: 9vanI sAye with the soul. vize0 2513; (3) saMdhivAj. jIvase sambandha rakhanevAlA. Bound; gadhapadharupe syAyesa sUtra. gadya-padya-yAkAra-rUpameM / | related to the soul. pana0 12; racita stra. A Sutra written in both | badrIsaka. puM0 ( badvIsaka ) vAgha vizeSa. prose and poetry. vize0 3355; | vAdya vizeSa. A particular kind of -zrAupra. tri0 (-prAyuSka) mAlata] musical instrument. parAi0 2, 5; nAma zAtranu AyuSya mAMdhAdhuM hAya te. | baddhalaga. tri0 ( baddha ) 04nI sAthe sAMdha abhipreta nAma gotrakI mAyuSya bAMdha dI ho vaha.. rekha. jIvake sAtha sambaddha. Bound with (one) who has fixed the age | the soul patra. 12; (2) akSaNa re. of Abhipreta Nama-gotra | grahaNa kiyAhubhrA. Accepted. aNajo. maNujo0 146; -kaccha. tri0 (-kcch)| 141; Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ barelaya ] ( 8 ) baddhalaya. tri0 ( baddha ) mA ' bayara. puM0 ( badara ) mora. vara; cora. A za6. dakho " baddhalaga" zabda. Vide. plum. aNu jo. 143: .' baDhelaga,"nisI0 12, 1: baraga. puM0 ( baraka) maTI: dhAnya vizeSa, dhAnya bappa. pu. ( ) pitA: 5 pitA. yApa. vizeSa. A kind of corn. 0 50 Father. ja. pa. 2, 16; dasa0 7, | baraTa, puM0 ( baraTa ) : dhAnyanI me ta. 18; parAha0 1, 1; eka prakArakA dhAnya. A kind of coru. bapha. na. ( bApya ) 5241. bApha; vAya. prava0 1013; Vapour. viga0 15.35, piM0 ni0 256 : | varahiNa. puM0 ( bahin ) mo2. mora. Pea. bancara. pu. ( barbara ) ra 321. barbara ( jaMgalI- | cock. nAyA. 1, E; pagar3haH 1. 1: patra anArya) deza. Barbara country: a | 1: prova. barbarian-country. ja. 10 bhaga baruDa. pu. ( ) sarI, suMtA, hI, 3, 2; prava0 1567; (2) tri0 mIra deza suMthAyana, supAtyAdi manAvanA. barAha, nivAsI. bara dezavAsI. A barbarian; chAdarI, sUpa, TokarI Adi banAnevAlA. A an inhabitant of Barbara basket-maker. aNuno. 131 country. pana0 1: paha, 1, 1: bala. na0 ( vala ) zarIranA zakti; ta; babbariyA. strI0 ( bArbarikA ) ma zanI sAma. zArIrika bala - sAmarthya Strength; sI. karkara dazakI dAsI. A maid power. servant of Barbara country. valasA. nR. ha. 30 ThA0 5, 2; bhaga. 6, 33: bhaga, 1, 3, 8, 3, 2, 5, 7, 6, 33. 12, 1: prAva. 16: 34; sU0pa0 badharI, strI0 ( barbarI ) 2052 mA panna 17: je. 50 3, 52: nimI. 2, 30; yA zrI. barbara dezameM utpanna eka strI. A 18, 16: panna. 23ThA0 1, 1: utta female boru in Barbara coun 3, 18, rAya0 32; 215, 222, 282; try. ja. pa. mova0 63: nAyA 0 1; nAyA. 8:16, prava. 505: paMcA. 15, bamha. puM0 ( brahman ) zravA nakSatratA vAmI 27, bhatta0 12; uvA0 7, 218% (2) patA. zravaNa nakSatrakA svAmI devatA. The senA. senA; phauja. An army. bhaga. god of Sravana constellation. 11, 6-11, 15, 1; nAyA0 1: 2; 14; jaM. 107, 17, ThA0 2, 3, (2) 16; rAya. 206; paNha. 1, 3; utta. 6, nayamA mukna nAma. nave muhUrtakA nAma. 4; bhAva0 26; (3) mAnasa zAsta. Name of the 9th Muhurta. mAnasika zakti. Mental force. bhaga0 sU0 50 10 3, 6; dasa08, 35: nAyA0 1; (4) bAkUDa. puM0 ( brahmakUTa :) yama 52 / senAbhana pAtazAha nagarIna 21M. isa parvatanA pyAra dUrabhAnu ilaj zi52. brahma- nAmakA vItazokA nagarIkA rAjA. A king kUTa-vakhArA parvatake cAra kuToMmeMse dUsarA zikhara. so named of Vitasoka city. The 2nd peak of the 4 of nAyA0 8; (5) 72zI bhulinu a52nAma. Vakhara mountain. jaM. pa0 / harakezI munikA dUsarA mAma. Another Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bala. ] ( baladeva name of Harkesi sage. utta0 . pAnA, pAna, senAke aMgo tathA vAhanoMkA 12, 1. (6) nannavAnA sasaTamA yasa- vana. A description of the connAra heva netenI sayAnA. nandanabanake stituents and vehicles of an balakUTa nivAsI deva aura unakI rAjadhAnI. arniy. ThA, 4, 2; -vivaDaNa tri0 Gods residing in the Bala ( vivardhana ) -zarIranuM sAmartha yAra. peak of Nandana forest and nAra. zArIrika balako bar3hAnevAlA. That their capital. je. pa0 (5) upayaya: which iucreases physical stredhArI. saMgraha; vRddhi. Accumulation: ngth. gacchA0 62; --vivaDaNaTTha. na. increase. vize0 1626 : (8) sti ( -vivardhanArtha ) paNa pANyAne. bala ddhayartha. nAgapurAne sanma. hastinAgapurakA rAjA King For increasing strength. vivA0 of Hastinagapura. bhaga0 11, 11: 5; --vIriya. na0 ( -cIrya ) // vIrya; (c) sa nAmanA merApi. bala nAmaka pu2.14|2. balavIryaH puruSAkAra. Manliness. eka rAjarSi. A royal sage so nAyA. 16; dasA. 6, 28; ---saMpagaNa. named. zrova0 38, (10) mAmi tri0 ( - saMpanna ) saMpUrNa mAna. samyak zati. mAtmika zakti. Soul force. samarthaH pUrNa sazakta. Fully powerful. nAyA0 1; (11) na0 puSpiAnA navamA aya bhaga0 2, 5; -saMpanna. vi. ( -saMpanna ) yananu nAma. puSpikAke nave adhyayanakA nAma. nusa po 26. dekho uparakA zabda. Name of the 9th chapter Vide above. a0 4, 2; -heu. puM. of Puspika. nira0 3, 1; ( -hetu ) manu // 26. balakA nimitta. ---pramiyoga. puM0 ( -abhiyoga ) mA The reason or cause of power. pUrva bhAjA. balapUrvA mAjhA. A forcible nAyA0 18; command. prava0 768; 653; paMcA0 balakUDa. na0 ( balakUTa ) nana bananA naya 12, 8; bhaga0 7, 6; - amada. puM0 TabhAnu nabhuTa-zipa2. nadana vanake nau ( -amada ) manA mana 2 te. balakA kUToMmeMse navA zikhara. The ninth of ghamaMDa na karanA; nirabhimAnatA. Not enter the 9 peaks of Nandana tainiog any pride of strength. forest. ja. 50 sama0 500; bhaga0 8,6; -tibhAya. puM0 (-tribhAga ) | balarANA. vi. ( balajha-balamAtmanaH zaktiM jAnA senAnI zrInne mA. senAkA tIsarA bhAga. | tIti ) potAnI zanti nAnAra prAtma The 3rd part of an army. | zaktikA jAnanevAlA. (one) who knows nAyA0 16; -mazra. puM0 ( -mada )| _his own strength. mAyA0 1, 2, janA maha-ga. balakA garva Pride of power. sama0 8; ThA08, 1; -vAuna(ya). balattha. pu. ( balastha ) vAna; mA. puM0 (-vyApRta) senAnA madhilA. sanAkA nAyaka balavAn ; balI. Powerful; strong. A commander of an army. nAyA0 / bhaga0 12, 6; 816; bhova0 dasA0 10, 1; -vAhaNakahA | baladeva. puM0 (baladeva) 15 pAsuvinA strI. ( -vAhanakathA ) 1152na gA tathA / mhArA mAne tene yumA sahAya Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balaha ] ( 70 ) 9: dasa 0 ApI ante sayama laI meAkSa pachI prApta are che. kRSNAvAsudeva jyeSTa bandhu jo unheM yuddha meM sahAyatA pradAna kara antameM saMyama grahaNake bAda mokSa padavI prApta karate hai. The elder brother of Krsna Vasudeva who helped him in the battle and becoming an ascetic is attaining salvation. pana0 nAyA 0 1 5 16: maMta0 1, 1 6, 4, jaM0 50 bhAMva0 34. sama0 10; jIvA0 3, 4; nira0 5, 1, bhaga0 5, 5; 11, 11:16, 1; kaNpa 0 2, 16; (2) jaMbudrIpanA bharatakhaM mAM thanAra 14 mA tIrthanA pUrva bhavanaM nAma jaMbUdvIpa ke ausmeM honevAle 14 ve tIrthakara ke nAma. Name of life of the 14th to be born in of Jambadvipa -jIva. puM0 (jIva ) aNadevanA baladevakA jIva. The soul of Baladeva. prava 190; --- mAyarA strI 0 ( mAtR ) hevanI mAtA. baladevakI mAtA. mother of Baladeva. bharata pUrva bhavakA the previous Tirthankara Bharatkhanda sama0 10 241; The nAyA 0 9: baladda. puM0 ( balIvarda ) magaha baila. An ox. su0 ca0 12, 605 balagna. tri0 ( balajJa - balAbalaM jAnAtIti ) majAvya laganAra. balAbalakA jJAtA. (one) who knows strength and weakness. AyA0 1, 7, 3, 206; balabhatta. puM0 ( balabhakta ) hevane bhATe lona; maNihana deva prItyartha bhojana; balidAna An oblation nisI 06, 6; balabhadda. puM0 balabhadra ) yAvatI thopIsInA bhAgAmI caubIseke sAtaveM sAtabhA vAsudeva [ balA. of SO vAsudeva. The 7th Vasudeva the coming chaubisi. sama0 pa0 242, (2) bhalAmaNa rAnano putra mahAbala rAjAkA putra. Son of the king Mahabala. nAyA 0 8; (3) me nAmano zanna isa nAmakA rAjA. A king named uta0 16, 1 - kumAra. puM0 ( - kumAra ) aNabhadra ubhAra. valabhadra kumAra. The priuce Balabhadra. nAyA 08 balamitta puM0 ( na0 ) ( balamitra ) me bhAra eka kumAra. A prince. nAyA. 8; balavAna balavaMta. tri0 ( balavat ) bhagavAnU. balo. Powerful; strong. bhaga0 14, 1; 16, 4; 16, 3; 25, 8; nAyA 0 1. jIvA 0 3, 2; mAyA0 2, 5, 1, 142; (2) sainyayukta. sainyayukta; phaujavAlA. Having an army. proSa0 (3) AbhA muhUrtanuM nAbha AThaveM muhUrtakA nAma Name of the 8th muhurta (part of a day ). jaM0 pa0 7, 152, balavagga. puM0 ( balavatka ) patravAn valavAn zaktizAlI Powerful; strong. nAyA 0 56 16: balasirI. puM0 ( valazrI ) bhRgArAzI ane baLabhadra rAjAne putra ke je mRgAputra e nAmadhI prasiddha che. mRgArAnI aura balabhadra rAjAkA putra jo mRgAputra nAma se prasiddha hai. Son of the king Balabhadra and the queen Mrga; he is also known as Mrgaputra. 16, 2; utta* balaharaNa. puM0 ( balaharA ) bhola. Wax "balaharo bhiyAI" bhaga0 8, 6 balA. strI0 ( balA ) bhANusanI haza hazAya paikI ceAthI dazA 31 thI 40 varSa sudhInI bharajuvAnInI avasthA, ke jemAM zarIranu maga mIlI nIDaje che. manuSyakI dasa dazA For Private Personal Use Only Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balA. ] mose cauthI dazA, 31 se cAlIsa varSa takkI pUrNa yauvanAvasthA jisame zarIrakI zakti vikasita ho jAti hai. The 4th stage of the 1 () stages of a man which ranges from 31st to 40th year when his full physical power comes taMDu out. ( 671 ) valA. a0 ( balAt - balAtkAreNa ) mAtasthI. balAtkAra se jabardastIse. Forcibly. ogha 0 ni0 bhA0 201 balAkA. strI0 ( balAkA ) jagalI. bagulI; mAdA bagulI A female stork. pagaDha0 1, 1; balAga 50 ( balAka ) jagato. bagulA, A stork. 0 1: nAyA 0 19 balAgA. strI0 ( balAkA) jagalI; pakSi vizeSa. bagalI; pakSI vizeSa. A female stork. utta0 32, 6; piM0 ni0 632; balAya. tri0 ( balavat ) saMyabhathI patita thatAM maraNa nipaje te; bALa maraNamAMnu eka. saMyamabhraSTa honeke kAraNa prApta mRtyu; bAlamRtyukA eka prakAra. Death due to a lapse in self-restraint; a kind of non-religious death. prava0 1020; - maraNa na0 ( -maraNa ) lugyo "sAya" 26. dekho " balAya " zabda. Vide " balAya. " prava0 1020 balAyA. strI0 ( balAkA ) sagalI. A female stork. jIvA 0 rAya0 54; balAyAloya. puM0 ( balAkA loka ) seracha sohAnA me deza, mleccha logoMkA eka deza, A country of the Mlechchhas. a0 50 3, 52: balAhaka puM0 ( balAhaka ) A cloud jIvA0 3. 4: bagulo. 3, 4: megha. megha; bAdala. For Private [ bali. megha. A bhedha. (2) jagao. bagulA . balAhaga. puM0 ( balAhaka ) cloud, bhaga0 3, 4; A stork. jaM0 50 5, 113; balAya. puM0 cloud. balAhaka ) nAyA 0 4; rAya0 55 17: bhaga0 2, 5, 6, 5 dasa0 7, (2) jagalo. bagulA jIvA 0 3, 4, stork. kappa 3, 42; balAhikA. strI0 ( balAhikA ) ardhvasovAsI AzAkumArImAMnI sI. UrdhvalokavAsI ATha dizAkumAriyoMmeMse antima dizAkumArI. The last Disakumari of the eight who reside in the up per world. jaM0 pa0 (2) nanhanavananA vajrakUTamAM vasanArI devI ane tenI rAjadhaanii. nandanavanake vajrakuTa meM rahanevAlI devI aura usako rAjadhAnI. A goddess residing in the Vajrakuta of Nandana forest and her bhedha. megha. A patra0 Personal Use Only 52: A capital. jaM0 pa0 bali puM0 ( balin ) uttara hizAnA asura mubhAnA svAbhI-dhandra. uttara dizAke asura kumAroMkA svAmI - indra The lord of the Asura kumars of the North. bhaga0 3, 1; 10, 4; 16, 6; pana0 2 ThA0 2, 3; jIvA0 3, 4; nAyA 0 da nAyA 0 60 sama0 32; jaM0 pa0 5, 116; (2) hevatAne yakSi ubhA pAtI leTa. balikarma meM devoMko dI jAnevAlI bheTa. An offering given as a sacrifice to gods. paMcA0 4, 14, 6, 31; bhaga0 11, 6; sU0 10 20; piM0 ni0 165: paha0 1, 1; (3) se nAmanA chaThThA prativAsudeva isa nAmake chaThe prativAsudeva. The 6th Prativasudeva SO uamed praba0 1227: kamma. ma0 Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bali ] [ baba. ( karman ) zanI tine bhATe sAdiyA | body. nAyA0 5, 16; bhaga0 6. 33; bhaIna 4 te. zarIrakI sphUtike lie tailAdi mardana kArya. Rubbing oil etc. on | baliyatara. tri0 ( balavata gADhatara ) mamata: the body for refreshing it | ghATuM. majabUta; hana; gAr3hA. Harder: zrIva 11: bhana0 2, 5, (2) hevanAne tighter; stronger. bhaga0 6, 33: nimita apAya te. devatAke nimitta diyA jAne nAyA. 6 valA. 'That which is offered | baliyatarAga. tri0 ( balavattaraka ) 18; Uj for gods. grova. 27; mUrya0 2, 2, | mAmuta. dRr3haH adhika gAr3hA. Tight; 55; (3) 2 yatAnu 50/na. gRha devatAkI | ___stronger. nAyA0 1: 2, 8; pUjA. Worship of a household | valiyatta. na0 ( balikatva-bala vidyate'syeti tasya diety'. kappa. 4. 67: grova0 11; jai010 bhAvastata ) sipAj; sAmathrya. balazAlitva; kaDa. tri0 / -kRta) pANA-yorenu ___ sAmarthya. Strength; powerfulness. masi Apela. ... aAdikI dIhuI dali. An bhaga, 12, 2: offering of cooked pulse etc. balisAra. pu. ( balisAra ) 2 hizAnA prava, 880: --kAriyA. strI. ( -kArikA) sasura mArato . uttara dizAka asura masima 42 // 2 (strI. alikarma karanevAlI kumArakA indra. The lord of the Ft. al female who offers obla. Asura kumar of the north. tions etc. mA. 13, 11; -piMDa. prava0 1152; pu. ( ...pigaDa / ma mATe 42 bilissaha. pu0 / balissaha ) mAgirinA 605 vizeSa. balikarbhaka lie kiye hue piMDa - ziyanu nAma. mahAgirike ziSyakA nAma. kraya vizeSa. A bal! made for an Name of the disciple of Maoffering. bhaga0 11, 10; --peDha. puM0 _hagiri. naMdI0 25; kappa0 8; : -pITa ) bhUlinI masima pAnI kva. pu. ( ba ) 12 mahinAnA zunapakSamA 5. sUryAbhakI balikarma karanekI baiThaka A pAMcama ane bArasane divase tathA paDe seat of Suryabha for offering. AThama ane punamanI rAte temaja kRSaNa bhaga0 16. 6.; gaya. 110 pakSamAM cotha ane agiyArasane divase balicaMcA. zrI / balicacA ) se nAmanI tathA sAtamanI rAte AvatuM eka kAraNa malI-dana yAnI balIndrakI isa nAmakI sAta carakaraNamAMnuM paheluM kAraNa; 11 karaNagjghaano. A capital city so named bhAnu pasu 2071. eka karaNa jo pratyeka mAsake of Balindra bhaga. 3. 1; 10, 5; zuklapakSakI paMcamI aura bArasaka dinameM tathA 16. .; nAyA. 10 .. pratipadA aSTamI aura pUrNimAkI rAtrime tathaiva baliya. tri0 ( balika ) 04 : zatipAj, kRNapakSakI caturthI aura ekAdazIke dinameM aura balavAn : zaktizAlI. Powerful. nAyA0 saptamIkI rAtriko pAtA hai; sAta caskaraNoMmeMse 5:19; bhaga0 6.63, 15. 1; kapa. pahilA karaNa; 11 karaNoMmeMse pahilA eka. 6. 17; --sarIra na0 ( -zarIra ) 34 A Karana (a sacred occasion) sarI2. baliSTha zarIra. A powerful / falling on the 5th and 12th Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahala. ] [ bahiyoggalapakva. day, and the Ist, 8th and (2) 1725ti nAme vatA. bRhaspati nAmaka 15th night of the bright-half devatA. A god named Brahaspati. of every month; similarly vivA0 1; bhaga0 3, 7 (3) punarvasu in the dark-half of a inouth, nakSatratA adhiniyatA. punarvasu nakSatrakA pradhi falling on the 4th and 11th pati devatA. The presiding diety of day and the 7th night; one the Punarvasu constellation. of the 7 or ll Karanas (a ThA0 2, 3; -cariyA. strI0 ( -cayA ) religious cccasion). jaM0 pa0 7, ma25tinI yA gavAnI vidyA. bRhaspatikI 153; vize0 3348; gati jAnanekI vidyA. The art of knowbAhala. puM0 ( bahala ) meM nAmanI meM deza. ing movements of jupiter. sUya0 isa nAmakA eka deza. A country so 2, 2, 27; -datta. tri. ( -datta ) narmed. pana0 1; (2) tri0 ; . mahaspatitA hAdheso. vRhaspatikA diyAhumA. jAr3A; dhanA; ghaTTa. Thick; dense. ThA0 4, Given or consecrated to jupi2; (3) 68; bhAta. r3ha; majabUta. Thick; ter. vivA. 5: strong; firm. aM0 50 (4) samata; bahiyA. ma. ( bahira ) bhAi2. bAhara. Out45. santa; kaThina kaThora., Hard; solid.] side. ja. pa. 7, 141, 1, 1; dasa0 bhaga0 3, 4; pahalatara. tri0 ( bahalatara ) ghaj mATuM. bahuta | vahi. bha. ( bahir ) hA mAhera. bAhara. moTA Very thick. patra. 1B Outside. pi. ni. 232; utta0 14; bahalika. vi. ( bahalika ) usa deza nivAsI. | 4; nAyA* 1; bahala deza nivAsI. An inhabitant of | bahi. vi. na0 ( bahiHstha ) methuna sevana Bahala country. pagaha0 1, 1; ___ azralaya. maithuna sekna; prabahmacarya. Sexual pana0 1; _intercouse. sUya0 1, 16, 3; bahaliya. vi0 ( bahalika ) mata dezavAsI. | bahihANa. na. (bahiHsthAna ) viSaya sevana. bahala dezavAsI. An inhabitant of| viSaya sevana. Sexual intercourse. Bahala country. paraha. 1, 1; rAya. 221; bahalI. strI. ( bahalI ) dezamA me bahikha. na0 ( bahiradhvan ) bhaithuna; strI sabhAgama. hAsI. bahala dezameM jannI huI dAsI. A | maithuna; strI saMbha-saMga. Sexual intermaid-servant born in Bahala ___caurse. sUya0 1, 6, 10; country. bhaga0 3, 4; nAyA0 1; aova0 / | bahidvA. puM0 (bahiradhvan ) bhArgathA maDA2. 33: jaM. pa. mArgase bAhara. Out of the road. sa. bahassai-ti. puM0 ( vRhaspati ) me nAmanA me ada; guru nAme 55. isa nAmakA eka ] bahipoggalapakkheva. pu. ( bahiHpudalaprakSepa ) grahaH guru nAmaka graha. The planet/ upAzrayanI bahAra kAMkare vagere pudgala pheMkI jupiter. jaM. 50 7, 157; parada0 1, kaMI lAvavAnuM kahevuM te; dazamA vratane eka 5, patra. 2, sU0 50 10; ThA0 2, 3 | atiyA2. upAzrayake bAhara kaMkaramAdi pudala Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahiyA. (674 ) - - nAyA0 1, 2, 5, 8; 1:11, 12, 14; 15, 16: dasa 4, 5, 1.73-66, 6, pheMkakara koI vastu bulAnA; dasave vratakA eka aticAra. A violation of the 10th vow; telliug someone to bring something by throwing a pebble etc. outside Upasraya. prava0 285; bahiyA. pra. ( badis ) 12512. bAhara. Outside. bhaga0 2, 5, 5, 4:8, 6; 15, 1; nAyA0 1: 2, 4, 5, 13; 15 16: 16; mAyA0 2, 1, 1, 4; aMta. 1,1; utta06, 14; ja. pa. nisI06. &; 6, 10; ova0 10 kva0 1, 23; 8, 6 6, 41; veya0 1, 38; prava0 562; vA0 1, 3: 7; 54; - abhimuha. tri0 ( -gAbhimukha ) 192 124. mA. bAharakI yora mu~havAlA; bahirAbhimukha. Facing out side. bhaga. 11, 10; bahira. tri0 ( adhira ) pahe; zravaNa zatihIna. bahirA; vagA zaktihIna. Deaf. sU0 50 1; vitra 165: pagar3ha. 1. 1: bahiraMta. triH ( badhirayat ) 12 // 12to; 32\ sAmAna heto. dhyAna na detAhuA; manI anasunI karatA huA. Deafening. mu0 ca0 2, 501, bahiratta. na0 ( badhiratva ) vi250; mAhe 51. badhiratA; bahirApana. Deafness. prava0 551; aAyA0 1, 2, 3, 78; bahillesa. tri. (bahizya) saMyamayI malAranI sezyAvANI; masaMyama tivANe!. saMyamake vAharakI lezyAvAlA; asaMyama vRttivAlA. (oue) of the non-self-restraining | class. ThA0 5, 2; bahu. 0 ( bahu ) : 25vidha ; padhAre.! bahuta; adhika; ati. Much; excessive. bhaga0 1, 1-6; 2, 1-5; 3, 1, 4, 10; 5, 3, 6, 3, 7,6; 15, 1: 18, 2; / 1; 2; 6, 4-16: 10, 7; nadI 33; sU. 50 1; 10; jIvA0 1; piM0 ni084; pi. ni. bhA. 11; pAyA. 1,3 2, 111; vizaH 12; gaya0 16: 58; vatra. 3, 23; 6; 14; 42; vivA0 1; ja. pa. 5, 11: 110; 112; - adviya. vi. ( adhika ) mA pAyA AzrayA bhii| 5 te. bahutase bIja yA ThalUvAlA. Having many seeds or stones. bhaga08, 3; -~-prAgama. vi0 (-dhAgama ) ghai zAstrAnA 2. va zAstravettA. Knower of many scriptures. veya, 4, 25; --iDi. strI0 ( - Rddhi ) 59! samali. Fast Afz. A great prosperity. nAyA. 11: --jjhiyAmmaya. na. ( -ujimanadharnaka ) mAthI vAmAM thAI ugamAM Ave ane vadhAre nAkhI devAnuM roya . adhikAMzameM kAma aura kucha 2 upayogI khAdya vastu. Au eatable which coutains inuch that has to be thrown away. dasa0 5, 1, 74; - udA. vi0 (-udaka ) 4. bahuta pAnIvAlA. Having plenty of water. 0 50 7, 151; -kaMTaka. tri0 ( -kaMTaka ) || terrj. bahuta kAMTeMAvAlA; ati ka~TIlA. Very thorny. daga0 5 1, 73; - khaja. vi0 ( --khAdya ) ma mAvA sAya (annAha). skhUba khAne yogya. Fit to be eaten excessively. 2, 4, 2, 138; -gAma. na0 ( - grAma ) yA gAma. bahutase gAMva. Many villages. vivA0 3: -guNa. tri0 ( - guNa ) 0 gue. Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu.] bahutase guNa. Many merits. gacchA. 87; -jaDha. vi0 ( jahita ) bhane prAre tAguM. kaI bhA~tise tyakta. Abondoned in many ways. dasA0 6, 32; -jaNa. puM0 (-jana ) ma bhAsA; ghAsA. bahutase loka, Numerous people. nAyA0 2, 5, 7, 13, 16; bhaga0 2, 1; 7, 6; 12, 5: 15, 1; | 18, 7, 25, 7, dasA. 6, 17; nira0 5, 1; sama0 30; -jaNasai. puM0 (-janazabda ) yA mANasAnA za6 sAlA. bahutase manuSyoMkA zabda-kolAhala. | Din or bustle caused by many men. bhaga0 6, 33; -jaMNapAyogattA. strI0 ( -janaprAyogyatA ) gh| bhAsAne yoya. bahutase manuSyoM ke yogya. Fit for many meu. dasA0 4, 58; -janna. tri. ( janya-bahu janebhyo hitam ) bArA ne Dija 2nA2. adhikAMza manuSyakA hitAvaha. Beneficial to the majority of men. sUya. 2, 6, 2; --NAyAra. tri0 ( -jJAta ) ghaj MnA2. bahujJA; bahuta jAnanevAlA. (one) knowing much. nAyA0 14; 16; nira0 3, 4; -Neha. puM0 ( -sneha ) dharI ne-snigdha padArtha. bahuta cikanA-snigdha padArtha. Very greasy. nAyA0 16; -NehAvagADha. vi0 ( -snehAbAgADha ) 5 // dhRta tamAhiyA yuta. adhika ghI tailAdise yukta Having plenty of ghee, oil etc. nAyA* 16; --devasi. tri0 (-devasika ) ghraa| hisanu. bahuta dinoMkA. Of many days. " je bhikkhU Navae me paDiggahe bhavettibahu bahudevasieNa telle Na vAjAva sAijjai." nisI0 14, 15, -paDipurANa. tri0 | ( -pratipUrNa ) ma maretuM; sarapura. khUba bharAhumA; bharapUra. Full; full to the brim. (2) purepura sapUrNa . sampUrNa; mAkaNTha; dabAdaba; pUrApUrA. Complete. kapa0 1, 8; nAyA0 1; 16; vivA0 2; 6; -paDiyugaNaiMdia. tri0 ( pratipUrNendriya ) banI dhandriyo zastimA paripUrNa hAya te. pUrNa zakti sampanna indriyavAlA. (one) having fully grown senses. dasA. 4, 16; 20; 21, 22, 23, -paDhiya. tri0 ( -paThita ) gha maNuna. bahupAThI; khUba par3hAhuA. Well-read. " bahuNAyAmo bahu paDhiyAgro. " nira0 3, 4; -padesamga. tri0 ( -pradezAgra ) yA prazavAj. bahutase pradezavAlA. Occupying much space. bhaga01, 1; -paya. tri0 ( -pada ) dhAgavA; aannu| tyAha. bahutase pairoMvAlA; kAnakhajUrA; meMda Adi. Multi-ped. aNujo0 131; -pariyAvaraNa. tri0 ( -paryApana ) ghAj paryAta-pUrNa paryApta; kAphI; pUrNa. Enough; sufficient; too much. nisI0 2, 45; -parivAra. tri0 (-parivAra) ghANA parivAravANUM. bahu kuTumbI. ( one) having a large family. nAyA. 14; 16; -pagAra. tri0 ( -prakAra ) nAnA prA2nu. vivadha. Of many varie ties. bhaga0 7, 6; -ppayAra. tri. ( -prakAra ) ane tarenu viyitra prAnu. kaI tarahakA; vicitra bhautikA. Of different or peculiar kinds. prava0 1084; -phAsuya(a). vi0 ( -prAsuka ) zuddha ni. 4 pArtha; ma prAsu-ayita. zuddha nirjIva padArtha; bahu prAsuka-acitta Pure, lifeless object. vava. 3, 6, 7, 17; 8, 12; bhaga0 8,5 -phoTa. bi. Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ) ma sAnA2. bahuta khAnevAlA; aghorI, A glutton. bhogha. ni. bhA0 161; -bIja. tri0 ( - bIja ) / bhI. bahuta bIjoMvAlA. Having numerous seeds. prava. 247; -bIya. tri0 ( -bIja ) mAM padhAre mI hAya te: dhArA mIyAj. bahuta bIjoM vAlA. Having numerous seeds. jIvA0 1: -bIyaga. vi0 (-bInaka) mAM ane, mI vAya te; ani Harij. aneka | bIjoMvAlA. Having numerous seeds. patra. 1; ~bhava. puM0 (-bhava) bane maya. | kaI janma. Many lives. grava0 28; -bheya. tri0 ( -bheda ) yAvA . bahuta | prakArakA. Of many varieties. ka. gaM0 1, 15: -mazrA(ya). vi0 ( -mata ) ghA bhanane samataH mA mAnanIya. bahu / mAnya; bahusammata Worshipful to or respected by many. paMcA0 18, 48; bhaga0 2, 1; 8, 33; nAyA. 1; payaha0 2, 2, utta. 10, 31; vava0 3, 6; --majmadesabhAga. puM0 ( - madhyadezabhAga) mA madhyabhAga; rAma2 madhya pradeza. sama madhya pradeza. The middle part. je. 50 5, 116; nAyA0 5, 8, 15: 16 vivA0 2; -mata. vi0 (-mata ) ghajl vastuomAM sauthI pahelA IvA yogya; maI manuSyoye sura 436. atyanta iSTa; bahu jana priya-svIkRta. Very desirable; admitted by many. bhova0 38; paMcA0 6, 32; --mANa. na0 (-mAna ) gha bhAna; ti sAra. bahu mAna-satkAra. A great honour. bhA0 25, 7; mAyA0 1; utta0 13, 4, mova0 20; paMcA0 1, 36; 46 : 2, 39; gacchA . 10; bhatta. 20; prava0 558; ---molla. | vi0 ( -mUlya ) pakSI mitavANu; ma muTuM. bahu mUlya; beza kImatI. Very valuable. prava0 280; -rava. tri0 ( kha ) moTara zampAgA. moTe-jA zabda vAlA. Having a loud tone. dasA. 6, 16; (2) yazasvI; vidhyAta. yazasvI; vikhyAta. Famous. sama. 30 -rUva. tri0 ( -rUpa ) ma.pA. bahurupI, bahu rupiyA. Having numerous forms or garbs. vize0 67: -- leva. puM0 ( -lepa ) 5 se5 mAgyo hAya te. bahutase lepavAlA. Having many coatings. Ava0 6, 10; --loiya tri0 ( laukika ) vA so sapI ne hAya te. prati laukika kAmakAjavAlA; sAMsArika kaI kAmakAjavAlA. Having many secular or worldly affairs. nAyA. ; -patta-svayA. strI0 (- vaktavya) 9 4thana. bahu bhASaNa - kathana. Speaking a great deal. bhaga. 25, 3, -ghayA . na. ( - vacana ) yayana. bahuvacana. Plural. ThA0 3, 4, mAyA0 2, 4, 1, 132; -dhAhaDa, tri. ( vyAhRta ) maIyA saresa. bahudhA bharAhudhA. Generally full. dasa0 7, 36; -vikkata. tri0 ( -vyatikrAMta ) ghaNuM gayela; ghaNe bhAga pasAra thayela. bahutaphailA-bItAhunA; gujarAhuprA. A great deal past or elapsed. kappa. 1, 2: -vitthaDodagA. strI0 (-vistRtodakA ) jemAM pANI ghaNuM vistareluM hoya tevI nahI. caur3e pATavAlI nadI. A river with a vast expanse of water. dasa0 7, 36; -vihiya. tri0 (-vidhika) ghI vidhivAgA. bahutasI vidhivAlA. Hay. ing many ways. mAyA08; Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ bahutara. -saMjaya. tri0 ( -saMyata ) || sAvadhathI luppilodagA. strI0 ( salilotpIlodakA ) nivRtta; saMyamanI masatAvANI. pracura saMyama bhI nahAyAna pAsIna zanA2 (nahal). vAlA; bar3I sAvadhAnIse mukta-nivRtta. Having dUsarI nadiyoM ke pAnIko rokanevAlI nadI. A much self-restraint; completed river which checks the water with great caution. dasA0 10, of other rivers. dasa0 7, 36; 7, -saMpatta. tri0 ( saMprApta ) gho| -~~-sassa. tri. (-zasya ) ghara prazaMsanIya. bhAga pasAra karela; najIka AvI pahoMcela. ati prazaMsanIya; stutipatra. Very praisebahutasA bhAga pAra kiyAhuA; pAsa A pahu~cA worthy. su0 0 2, 16; humA. Finishing a greater part; --sikkhiya. vi0 ( -zikSita ) ghaj coming year. bhaga. 2, 1; | maNesa. bahuta par3hAhuA; vizeSa zikSita. Very --saMbhAraNehakaya. vi0 ( -saMbhArasnehakRta ) learned. nAyA0 14; --ssua(ya). trika ghayA vyathI sN24||2 pAmelI vastu. kaI / ( -zruta ) vihAna; yA zAstrIne gunA2. dravyoMdvArA saMskRta vastu. An object re- | vidvAnaH bahutase zAsroMkA jAnevAlA. A learnfined by many things. nAyA0 ed; versed in many scrip 16; -saMbhArasaMjutta. tri. ( sabhArasaMyukta) tures. dasA. 4, 15, bhaga0 2,5; nira. ghatAdi aneka dravyathI saMskArita vastu 3, 5, veya0 4, 25, dasa0 8, 44; ghRtAdi aneka dravyoM dvArA saMskArita padArtha. An sU0 pa0 20; utta0 5, 26; 11, 15; object refined by many arti ThA0 6, 1; sUya0 1, 2, 1, 7, su0 ca. cles such as ghee etc. nAyA. 1, 389; nAyA0 8; 14; 16; yodha0 16; -saMbhUta vi. ( -saMbhUta ) ! ni0 783; kva0 1, 37; gacchA0 64; prabhAvamA pana thayeyaM. bahuta pramANa bahua. na0 ( bahuka ) bA ; adhinA. utpanna. Produced in a great | adhikatA; bAhulyA prAcurya. Profusion; quantity. dasa0 7, 33-35, -sama. excess. bhaga0 2, 2, 3, 2; vi0 ( - sama ) 4 samuM-sapATa. bilakula | bahuI. strI0 (bahvI ) . bahuta; ghanI. samatala; samAna. Very Hat or even. I Much. ja. pa. 3, 53, bhaga0 13. 4, nAyA0 1; dasa0 7, 37; | bahuzro. 0 ( bahutas ) po lAge. adhikAMza. sama0 34; samaramaNijja. tri0 ( -samarama- In the majority. prava0 1180: NIya ) sapATa hAvAthI ghaj bhIya. bahuga. na0 ( bahutva ) bA ; adhiratA. samatala ataeva atyanya ramaNIka. Very adhikatA; vipulatA. Opulence; profuattractive due to being flat. sion. pana0 2; bhaga0 12, 3: jaM0 50 1, 11, 3, 52, 5, 116; | bahugabaMdha. pu. (bahukabandha ) ddott| .. bhaga0 3, 7, 6, 7; --samovapannaga.. moTA bandha. A great bond. bhaga. vi0 ( -sapopapannaka ) sarAsara niyamasara 16, 6; utpatra yanA2. barAvara niyamita rUpase utpanna | bahutara. tri0 ( bahutara ) ghajr dhAre, mati honevAlA. Born or produced at | gha. atyAdhika; bhatizaya. Very much. regular time pana0 3; -sali- 0 50 1, 83; bhaga0 1, 2, 7, 10; Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahutaraya. ] [ bahurUvA. bahutaraya. tri0 ( bahutaraka ) dhAre 50. bahubhaMgia. puM0 (bahubhaMgika ) vizcheda gayekha bahuta sA. 'Too much bhaga0 7, 10 mAramA 6TiyA aMganA mAna vibhAga sUtro trIne meha. vicchinna bAraha dRSTivAda bahutarAga. tri. (bahutaraka ) pAnA nA aMgake dUsare vibhAga sUtrakA tIsarA bheda. The mAMdheya. bahuta samayase ba~dhehue. Bound 3rd veriety of the 2nd section from a long time. vize0 1206; of the 12th Drstivada Anga bahutta. na0 ( bahuttva ) pAnA59. adhikatA. ( scripture) which is lost. naMdI0 56; Excess. vize0 138, 161; bahumittaSutta. puM0 (bahumitraputra ) mathurA nagarInA bahudaka. puM0 ( bahUdaka ) mA gAbhamAM se zrIdAmarAjAnA subaMdhu nAme amAtyane putra. rAta ane zaheramAM pAMca rAta rahe ane je mathurA nagarIke zrIdAmarAjAke subaMdhu nAmaka prmaamaLe tenA upara saMtuSTa rahe evA saMnyAsI. | tyakA putra. Son of the minister sanyAsI vizeSa jo kisIbhI grAmameM eka rAtri | Subandhu of the king Sribhaura nagarameM pAMca rAta raheM aura jo kucha mile dama of Mathura city. vivA* 6; usIpara saMtuSTa raheM. An ascetic who | bahuya. tri0 ( bahuka ) padhAre; pa. adhika; stays in a village for a night, bahuta. Much, excessive aNu jo. and in a city for 5 nights 88; patra0 3; bhaga0 11, 10; 25, 4; and is coutented with what utta0 1, 10; mAyA0 1, 2, 3, 80; he receives. grova0 38; prava0 136; dasA. 4, 38; uvA0 1,8; bahupaMDiyA. strI0 ( bahupaMDitA ) uj mokI | | bahuyara. vi0 ( bahutara ) mati ghaj. matizaya; strI. zikSitA -vidudhI strI. A learned ___adhikatara. Too much. sya0 2, 7, lady. nAyA0 14; 13; nAyA. 11; vize0 161 baSTuputtiya. na0 ( bahuputrika ) me nAmanu ni2 bahuraya. puM0 (bahurata ) mAsino mata; paraMtu eka samayamAM thatI nathI paNa ghaNA lAMbA pAyasIyA sUtranuM meM adhyayana. nirayAvalI je yAyacha ma bhAnanA2. vastu eka hI yA sUtrakA isa nAmakA eka adhyayana. A samayameM utpanna nahIM hotI varana use tayAra hone chapter of a Niryavaliya dIrgha kAlako apekSA hotI hai isa mAzayakA Sutra, so named. nira0 3, 1: (2) vizAkhA nagarInI bahAranuM eka udyAna. jamAli mata. The doctrine of vizAkhA nagarIke bAharakA eka udyAna. A Jamali, that an object is not garden outside the city of produced at once but takes a very long period. viro0 23..; Visakha. To 1s, 3; modha0 41% bahuputtiyA. strI0 ( bahuputrikA ) [lA yakSe bahurUvA. ( bahurUpA ) bhUtanAdri surUpanI dranI 5809sI. pUrNabhadra yatendrakI paTarAnI. 58zI . bhUtanA indra surUpakI paTarAnI. The The chief queen of Purna chief queen of Surap, lodra bhadra Yaksendra. bhaga010, 5; of goblins. bhaga. 10, 5, ThA0 DA. 4, 1; 4, 1; nAyA0 50 5; Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gula. [ bahusAlaya. bahula. tri0 ( bahula ) padhAre; pa. adhika; zrImahAvIra rakhAmIke culagAtaka nAmaka thAvakakI bahuta. Much; plenty. nAyA0 1; 2; snIkA nAma. Name of the wife of bhaga0 1, 1; 7.6; utta. 10, 15; | chulasataka voter of ibe lord prova. 21; dasA0 6, 4; dasa0 6, 37; ! Mahavira. udA0 5, 155; jaM0 10 7, 154; (2) 15153; baMdhA | bahulIkaya. tri. ( bahula kRta ) 59 55ta viyu; saMdhAra. kRSNapakSa; aMdherApakSa; bidI rela. bahudhA-anekavAra-kiyAhubhA. Done The dark half of a month; | many a time. nAyA. 8; darkuess. progha. ni. 285; bhaga bahupattavya na0 ( bavaktavya ) pratApana! sajanA 12, 6 ; jaM. pa. prAyA. 2, 15, 176; trInA padanuM nAma ke jemAM jenuM apa sA0 37; (:) vyAta. vyApta; phailAhuyA. va pAna. prajJApanA sUtrake tIsaMga Occupied: spread. jIvA0 3, 1; padakA nAma jisameM jIvoMke alpa--bahutvakA (4) 24mA tIrthakarane prathama bhikSA Apa varNana hai. Name of the 3rd Pada nA2 625. 243 tIrthakarako prathama bhikSA of Pragiapaui Sutra which denevAlA gRhastha. A man who gave deals with the inferiority or alms hist of all to 24th Tir. thankara. bhaga0 15, 1; sama0 50 profusion of jiva. pana0 1; 232; (5) vicche pAramA dRSTiyAH / bahuvidha. vi0 ( bahuvidha ) 2j. kaI aganA bIja vibhAga satrane 13mo bheda. tarahakA. Of many varieties. praka0 vicchinna bArahaveM dRSTivAda aMgake dUsare vibhAga 210 sUtrakA 13vA bheda. The 13th variety bahuviha. vi0 ( va vidha ) yA prA. vividha-vidha; kaI prakArakA. Of different of the 2nd section of the 12th Drstivada Aiiga (scrip kinds. jaM0 pa. 3, 43: dA0 4, 14; ture) which is lost. naMdI0 56: dasA0 4, 38; 52; 2. 6,1; -aAgAma. -dosa. puM0 ( -doSa ) disAdi prani vi0 (-pAgama ) bhane 52 2mAgamanA 1. hiMsAdi pravRtti doSa, Sin in the jAganA2. bahuvidha Agamake jJAtA. Versed form of harmful tendency. in scriptures in many ways. bhaga0 25, 7; - pakkha . pu. ( -pakSa ) nAyA0 16: 1255kSa; dhArIyu. kRpakSa; a~dherA pakha- | bahuvvIhi. puM0 (babIhi ) madhumIhi samAsa. vAr3A; vidI. The dark-half of a] bahuvrIhi samAsa. An adjectival month. vava0 10, 2; nAyA0 10; compound. aNujo0 131; sU0 50 20; ja. pa. 7, 152; uttaH | bahusazca. na0 ( bahusatya ) samA gata 26, 15; -pADivaa. strI0 (-patimat ) nAma. dasave muhUrtakA nAma. Name of 31pkssn| 5:o. kRSNapakSako pratipadA-ekapa.] the 10th Muhurta (part of a The 1st date of the dark-I day). sU0 50 10; jaM0 10 7, 152; half of a month. vava0 10, 12, | bahusAlaya. na0 ( bahuzAlaka ) maI bahulA. sI. (bahulA ) zrI bhAvAvIra svAminA / nagaranI bahAra AveluM e nAmanuM eka yusarAta nAmanA zrApAnI zrIna nAma. I dhAna. brAhmaNakugara nagarIke bAharakA eka udyAna. Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahuso.) (60 ) [ pAdara. - An orchard outside the city | bANa. puM0 ( bANa ) kSa vize5. vRkSa vizeSa. of Brahmana kulida. bhaga0 6, 33; A particular tree. rAya0 52: bahuso. pra. ( bahuzas ) pAraMvAra; pa rIne. jIvA0 3, 4; (2) tI2; 4. tIra: zara; vAraMvAra; bahuta karake. Many times%3B bANa. An arrow. sUrya0 2, 6, 52: often. nAyA. 8; piM. ni0 644; prava0 1554: utta0 6, 1; 36, 256; agujo0 130; | vANaua. strI0 (dvAnavati ) : 82. kva0 1, 6; gacchA. 132; kAba0 2, 75 vyAneva; 62. Ninety-two; 92 . bahussuIkaya. tri- ( bahuzrutIkRta ) gAyu zAstra pa0 1, 16; bhaNAvela; bahu mRta-gInArtha banAvela. | vANaui. strI0 (dvAnavati ) Arj. dhyAnave, bAnnu. vahutase zAstroMko paDhAhupA-ko par3hAnevAlA; bahuta Ninety-two; 92. sama0 62; ka. zruta. (one) very learned; (ore) | ga0 6, 60; who has taught many scrip | bANArasI. strI. (vArANasI ) manArasa; sI. tures. bhaga. 15, 1; banArasaH kAzI. Benares; Kasi. uvA. bahuhA. a0 ( bahudhA ) 054 mAre. bahudhA; 3, 126 : 4, 146; 10, 277; anekadhA; akasara. Iu many ways. piM0ni0 bhA0 15, | bAdara. vi. ( bAdara ) 253; mauTuM. sthUla: bahelaga. puM0 ( vibhItaka ) menu vRkSa. baha moTA. Gross; thick. bhaga0 1, 6; '', 76, 3, 5, 7, 8, 1; 18, 4: sU0 DAkA vRkSa The tree of Baheda pa. 10 sama, 10; ThA0 2, 1; 5, 2; (a particular fruit). bhaga8 22, 2; bAusiya. puM0 ( bAkuzika ) zarIranI zAmA (2) 6. nAma kamaM lI eka prakRti ke jenA udayathI jIva dama zarIranI apekSAe karavAmAM Asakta thai cAritrane malIna mATuM za12 bhaNe te. nAma karmakI eka prakRti, na.2 5za niyaMhI. zArIrika sajAkake jisake udayase jIvako sUkSma zarIrase apekSAkRta kAraNa caritrako dUSita karanevAlA vakuza niyaMTA. moTA zarIra prApta ho. A variety of An ascetic who pollutes liis karmic inatter at whose appearconduct being attached too ance a pinute body becomes much to bodily decoration. yodha0 ni0 465; (2) vi0 paza niyA gross pana0 1, 23; (3) mA62 me. kiyAdi chava; je zarIrarUpe dekhAya tevA saMdhI. bakuniyatA sambandhI. Pertaining 04--pRthvI, pAvagere, bAdara ekendriya jIva: to an ascetic having the said fault. pagaha0 2, 4, zarIrarUpameM dIkhanevAle jIva yathA pRthvI, jala bADhakAra. na0 ( bAhakAra ) // zAma cha, Adi. A one-sensed gross soul: anyathA nathI ema bolavuM te; nizcayakArI sentient being which is visigela te. nizcayapUrNa bhASaNa; yaha yoM hai ble in a bodily form e. g. anyathA nahIM isa prakAra dRr3hatApUrvaka bolanA.. the earth, water etc. bhaga0 16, Speaking with a decision e. g. 3; 25, 1; 33, 1; (4) htte| 5; "this is so and not otherwise" sthA 5. moTA-sthUla doSa. A gross vize0 565: ___ or palpable fault. bhaga0 25, 7; Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdarataraya.] ( 681 ) [ vAyara. -agiNikAiyattA. strI0 ( - agnikAyikatA) bAyara. vi0 ( bAdara ) zyua; haTiyara yAya mA62-256 ni:j. bAdara-sthUla agni- tevU; mA. sthala; moTA: dRSTimeM mAne yogya. 1974. The state of gross fire- Gross; visible. bhaga0 1, 1: 3. embodiment. bhaga0 6, 5: -Au. 1-4; rAya. 26; pi.ni. 243: umA srI0 ( a ) mA62 pAe. bAdara sthala 35, 5, 36, 7, ; nAyA 0 1: jIvA, 1.60 jala. Gross water. bhaga0 24, 12; gaM. 1, 26; 1, 46, 6, 78; prava0 667, -ninoda-ya. puM0 ( --nigoda ) 62 ka0 50 1, 1464, 2, 26: 43; nigAha-sAya.295 panapati. bAdara nigoda ---grAukAiyattA. strI. ( . apkAyikatA ) sAdhAraNa vanaspati. Gross vegetation; mA2 . sthUla jalakAyikatA. The ordinary vegetation. bhaga0 16, state of gross water-embodi3, 25, 5, -pariNaya. tri0 ( -pariNata) iment. bhaga0 6, 5: -kAa. pu. mA12-2yasa pariNAma pAmena (puza). ( -kAya ) 162 ya. sthUla pRthvIkAya. bAdara-sthUlarUpameM pariNamita (pudgala). A Gross earth-embodimeut. una. (molecule) inatured iuto a 36, 74; -tasakAla. puM0 (-sakAla) gross form. bhaga0 18, 6, 20, 5; bAdarasa-be indriyAdikane bAdarapa -puDhavikAiyattA. strI0 (-pRthvIkAyikatA ) vAno . do indriyavAleko bAdarasa rUpamai mA12 vIya55 bAdara pRthvIkAyabhAva. rahane kA kAla. 'The period of time The state of gross earth--embodiment. bhaga06 : -paDhavikAya. for the existence of two-sensedpuM0 (pRthvIkAya ) mA2khAnA 72. beings etc. iu a gross inobile form. ka.10 2, 74: -teukAiya. puM0 bAdara -sthUla pRthvIke jIva. The soul of ( tejaskAyika ) mA62 ami|| 75. bAdaragross earthly beings. bhaga0 15, sthUla agnika jIva. The soul or living 1; -boMdikalevara. puM0 ( - bondikalevara ) e nAme gosAlAne abhimata kALa vizeSa. beings of gross-fire. jIvA 1: isa nAmakA gosAlA abhimata vAla vizeSa. -nAma.na. (nAman ) 162 nAma; nAma A period of tiine so named karmanI eka prakRti, jenA udayathI java bAdara according to Gosala. bhaga 15, zarI2 pAme. bAdara nAma; nAma karmakI eka prakRti. 1; -boMdidhara. vi. ( -bondidhara ) mA62 jisake udayase jIva bAdara zarIra prApta kare. A zarIra dhAraNa 42 // 2. bAdara-sthUla zarIradhArI. variety of Naua karina matter (oue) having a gross body. at whose appearance a soul DA0 5, 1; --vAphakAiyattA. strI. acquires gross body. sama0 28 ( -banaspatikAyikatA ) mA62 vanaspatiya. -pajatta. tri0 (-paryApta ) mA2 paryAto. 5. bAdara vanaspati kAyikatA. The state bAdara paryApta. A soul capable of of gross vegetation-embodi developing the characteristics ment. bhaga0 6, 5: of a gross body. ka. 10 2, 74: bAdarataraya. vi0 ( bAdarataraka ) satizaya 25. --paritta. tri0 ( -prApta ) 41ER paryAptI. atizaya sthUla. Very gross. bhaga016, 3: bAdara paryApta. A soul capable of Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyarasaMparAya ] ( 652 ) [ pAravatI. developing all the charactri- zrova0 43: aNujo0 142; piM0 ni0 stics of a gross body. prava. 634; na.yA0 1; panna0 4; kapa0 1, 2; 1124; - pavaNa. puM0 ( -pavana ) mA62- | bAra. tri0 ( dvAdaza ) mA2nI sacyA ; 12. sthala vAyu. bAdara-sthUla vAyu. Gross bArahakA yaka; 12. Twelve; 12. rAya0 wind. ka. pa. 4, 6; ---puDhavI. strI0 65; paraha. 1, 1; ka. gaM0 2, 26; (-pRthvI) mA625vI. sthUla pRthvI. Gross -upabhoga. puM0 ( -upayoga ) mA2 64. earth. ka. pa. 4, 13; -vaNassaikAi. lAga; pAMca jJAna, traNa ajJAna ane cAra puM0 ( - vanaspatikA yin ) ] zI2 mA62 zana. bAraha upayoga; pAMca jJAna, tIna majJAna vanaspati hoya te; bAra vanaspati kAyika aura cAra darzana. 'The 12 uses, ap71. bAdara vanaspati kAyika jIva. Having plications viz. five kinds of a gross vegetation for its knowledge, three of ignorance body. jIvA0 1; -vAukkAiya. puM0 and four Darsanas. ka. gaM0 4, ( -vAyukAyika ) zetuM zarIra mA2 vAyu 8; -muhutta. na0 ( -muharta ) pA2 muhUrta kAya hoya te; bAdara vAyukAyanA jIva. yovIza ghaDarI. bAraha muhUrta, caubIsa ghar3I. bAdara-rathUla vAyukAyake jIva. The living The 12 muhuratas (a measure beings of gross wind; having of time). ka. gaM0 5, 27; a gross wind-embodiment. bAragA. strI. ( dvArakA ) sArA dezamA mA. jIvA0 1; velI zrI kRSNanI rAjadhAnI: dvArakA nagarI. bAyarasaMparAya. puM0 ( bAdarasaMparAya ) mA saurASTra dezastha zrIkRSNa kI rAjadhAnI; dvArikA guNatuM nAma. naveM guNaThANAkA nAma. nagarI. The capital city of Sri Name of the 9th spiritual Krsna in Gujarata. uttaH 22,22; ___stage. prava0 667 / bAravaI strI0 ( dvAravatI ) pArita nagarI. bAyAla. strI0 ( dvAcatvAriMzat ) yetAtIsa. dvArikA nagarI. The city of Dwarka. bayAlIsa; 42. Forty two; 42. ogha0 | sana0 pa0 231; nAyA0 5; 16; paNha. ni0 502; aNujo0 141; ka. gaM0 1, | 1, 4; nira0 5, 1; kapa0 6, 173; 23; 2, 20; -purANapagai. strI0 bAravatI. strI0 (dvAravatI ) 62nagarI (-puNyaprakRti ) metAlIza puzyaprati. ke je zrI kRSNanI rAjadhAnI hatI, jene bayAlIza puNyaprakRti. Forty-two meri- kubera bhaMDArie bAra yojana lAMbI ane torious natures. ka. gaM. 5, 16; nava vajana pahoLI banAvI hatI, je hAla bAyAladva. na. ( sArddhadvicatvAriMzat ) saa| "meTa hAri' tarI somAya che. zrI metAdIsa; 42 // . sAr3he bayAlIsa. Forty kRSNakI rAjadhAnI dvArikA jise kuberane bAraha two and a half. prava0 415; yojana lambI aura nau yojana caur3I banavAI thI bAyAlIsa. strI. ( dvAcatvAriMzat ) metAsIsa. jo hAlameM beTa dvArikA nAmase khthAta hai. bayAlIsa; 42. Forty-two. 42. jaM. The city of Dwarka now 50 2, 16; bhaga0 2, 1-8; 6; 5, 7; known as "Beta Dwarka" 11, 11, 12, 6; 16, 6-6; sama0 42; I the capital of Sri Krsna Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArasa. ] which was constructed by Kubera 12 yojanas in length and 9 in breadth ( 1 yojana= 8 miles). aM0 1, 19 ( 653 ) bAraha bArasa. tri0 ( dvAdaza ) bhAra. bAraha. 'Twelve. je0 50 1, 4; bhaga0 1, 5, 10; 2, 5, 4, 5; 5, 5; 92, 9; 98, 4; 9'4, 9; 20, 1-5; 24, 1; 31, 1; sama0 12; aNujo0 133; vize0 348; nAyA0 1 5 160 dasA0 7, 1; pana0 4, su0 ca0 1, 361; ka0 gaM0 2, 22, 34, 3, 17 paMcA0 18, 2 uvA0 10, 277; - aha. puM0 ( aham ) khAra divasa. bAraha dina. Twelve days. nAyA0 1; vivA0 5; - Ahiya. tri ( -mAhnika ) pyAra divasanuM bAraha dinoMkA. Of 12 days. nAyA 0 16; - parasiya. na0 ( -pradezika ) yugbha ahezika dhanya sahArA -ke je bAra pradezathI nipaje che. pradezase utpanna honevAle yugma pradezika jaghanya saMThANa A yugmapradesika which is produced by 12 atoms bhaga0 25, 3; - bhatta. puM0 ( -bhakta ) bhagIyAra TaMDa pItAvI mArabhe TaMka jamavuM te; pAMca upavAsa bhegA karavA te. gyAraha TaMka vyatIta kara bArahaveM dina bhojana karanA; pAMca upatrAsoMkA ekatrIkaraNa. Dining on the twelfth time having fasted for 11 times; observing of the 5 fasts together. ova0 16; - bhikkhupaDimA strI0 ( - bhikSupratimA ) bhikhkhu -sAdhunI khAra paDimA-abhigraha vizeSa bhikkhu - sAdhukI bAraha paDimA abhigraha vizeSa. A particular vow of au ascetic. nAyA0 1 muhutta na0 ( - muhUrta ) pAra muhUrta thovosa ghaDI. bAraha muhurta, caubIsa ghar3I. 12 Muhuratas (a period of time ). bhaga0 1, 10: - varisa na0 ( - varSa ) ra varSa bAraha varSa. Twelve years. prava0 76 3; - vAsapariyAga. tri0 - varSaparyAyaka ) 'mAra parasanI dIkSAvANI. bAraha varSoM kI dIkSAvAlA. One for whose consecration 12 years have elapsed. vatra0 10 28 26; -- samajjiya. tri0 ( - samarjita) mAra mAranA samUhathI suna resuM; 'Dana' bAraha bArahake samUhameM arjita 'inavAra'. Arranged in a group of twelve bhaga0 20, 10; bArasama tri0 ( dvAdaza ) mArabhuM bhAraMbhA naMmaratu. bArahavA~; bArahaveM saMkhyAvAlA. Twelfth pana0 4; nAyA 0 12; bhaga0 2, 1; 16, 8, 20, 3; (2) cAMnya upavAsa bhegA va te pAMca upavAsoM kA ekatrIkaraNa. Observing of the five fasts together. bhaga0 2, 1; bArasaya tri0 ( dvAdazaka ) bhukho "yArasa' 26. dekho "bArasa" zabda Vide "bArasa. " bhaga0 20, 10; [ bAla. bArasaviha. tri dvAdazavidha bAra prakAranuM. bAraha prakArakA Of twelve kinds. paMcA0 15, 26; bArasI. strI0 ( dvAdazI ) bhArasa. bArasa; dvAdazI. The 12th date of a lunar month. jaM0 pa0 7, 153; vize0 3407; bAla. puM0 ( bAla ) mANa; para. zizuH bAlaka; baccA. A child; a baby. AyA 02, 2, 3, 107; piM0 ni0 164; rAya 0 53; vize0 4; nAyA 0 2, 18; patra0 17: bhaga0 7, 6; 11, 11; 14, 6; jIvA0 3; 3; bhatta0 22; gacchA 0 16; prava0 768; (2) tri0 ajJa; bhAbhara; For Private Personal Use Only Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla. ] ( 684 ) [bAla. avivaza: bhiyAvI; ajJAnI. ajJaH pAmara; avivekI; mizyAbhAbIH ajJAnI. Fool; stupid; a liar; illiterate. una0 1, 6-7, 5, 3:6, 44; 13. 17; sUya0 1, 1, 1, 4: 2, 6, 15; bhova. 38: bhaga0 2, 1; 3, 2, 7, 2, 18, | -: dasA , 5: 13; dasa0 6, 7: (3) dhu: j: nasAna ladhuH choTA navIna. Little; new; minute. bhaga0 11, 11: 14, :: (4) mA. komala. Soft. rAya. 57; kApa0 4, 6.; (5) bhagavatI sutranA prathama zatakanA AmA uddezonuM nAma che, jemAM ekAna bAla Adi vidhaya 52 prItara 5. bhagavatI sutrake prathama zatakake bhATave uddezAkA nAma jisameM ekAnta bAla aAdi vizyaka pramonara haiM. Name of the 8th Udde (section) of the 1st century of Bhagvati Sutra. bhA0 1.1 - prAyava. pu. ( -prAtapa ) pramAta magkI 11. The morning sun. 1. ; -iMdu. puM( . indu ) ma mA. bAla sanidra, The new moon. su ca 40. 84: ---kAta. puM0 ( - kAla )mA5 55. 41 bAlyAvasthAbAlyakAla. Childhood. ma 22: kIlAvaNa. na0 (-krIDana ) mAna bhAvate. vAlakako khilAnA; bAlakase krIr3A karanA. Amusing or playing with a child. nAyA. 18; - gavI. strI. ( - go ) pI . vatsatarI; pachar3AnDI. A heifer. una0 27, 4; ... gAhi. vi. ( -grAhin ) ne ara 12.12. bAlakako grahaNa karanevAlA. (one) holding a child. nAyA0 2: 18; - ghAyaga. tri. (-ghAtaka) manI bAta 12nA2. bAlakake ghAtI. (one killing a| child nAyA 0 18; ... ghAyaya. tri0 (-ghA. taka) \nI pAna 422. bAlaghAtI; bAlahatyArA. (one) killing a baby. nAyA. 2: -vaMda. puM0 ( - candra ) ne 4-5. dvitIyAkA candramA. The moon of the 2nd date. 0 50 3, 45; prava. 268: ---jA . puM0 ( -jana ) anAnI. ajJAnI; avivekI. Illiterate person; fool utta0 32, 3; ---tamAna. 0 ( tanAla ) tamAsana 7. choTA tamAla vRkSa. A young Tamala tree. prava0 1489 -tava. pu. ( - tapamU ) mAnAve rAtuM 14; samAna 44. ajJAnapUrvaka kIyA jAnevAlA 71. Penauce done ignoraut1. ka. gaM0 1, 56: -tassi . tri ( -tapasvina ) ajAna 58 karanAra; bAla bhAve tapa karanAra, nApasa kare. ajJAnase kaTa uThAnevAlA; bAla navame tapa karanevAle tapasvI zrAdi. Au ignorant ascetic; (oue) who practises penances with iguo. rance. bhaga0 3, 1; 15, 1: -tabokamma. na0 ( -tapaHkarman ) 25jAna 14 mithyAtvayuta taponuna. ajJAnapUrNa kAra sahana; mithyAtvayukta taponuSTAna. A false or iguorant practice of auste. rities. bhaga0 8,6; -bhAva. puM0 ( -bhAva ) mAlyAvasthA, pANayeSTI. vAlyA. vasthA; bAla ceSTA. Infancy; childish actions. nAyA0 1: 16: rAya0 65; kApa0 1, 18; -maraNa. na0 ( -maraNa ) ajJAna maraNa; bAlabhAve ajJAna dazAmAM DAyavAya 12tA bha25 pAma te. bhajJAnapUrNa maraNa; bAla bhAvase ajJAna dazAmeM hAyahAya Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlaya. } karate hue mRtyupAnA. An ignorant form of death; dying after grumb ling and moaning a great deal sama0 17 utta0 36, 256 ThA0 3, 4 nisI0 11, 42; bhaga0 13, 7; - vacchA. strI0 ( vatsA ) nAnA vatsavANI - gAya vagere choTe vatsa bachar3e vAlI gAya Adi. A cow etc. having young calves. dayA0 7, 1: - vichoha puM0 ( vikSobha ) mAgathI huM paDavu; bhAjana viyoga vAlakkA viyoga The separation from a child vava0 10, 2 -vIriya. na0 ( vIrya ) mANalAva sahita vIrya zakti. bAlabhAvayukta vIrya; bAla parAkrama. A child's powers. aNujoo 127; - vIriyattA. strI0 ( vIryatA ) khALa vIryapaNuM; bALabhAva sahita zakti. bAla vIryatA; bAla puruSArtha - zakti, state of a child's powers. bhaga0 1, 4; --cIriyaladdhi. strI0 ( -vIryalabdhi ) ajJAna dazAmAM kAryanI zakti ajJAna dazA meM kAryakI zakti. The power of work in an ignorant state. bhaga0 8, 2; - vIriyaladdhiyA. strI0 ( vIryalabdhikA ) yA vIryanI prApti. bAla vIryakI prApti. The attainment of a child's powers. bhaga08, 2; bAlaga. puM0 ( vyAlaka ) sarpa sarpa; sAMpa A serpent. nAyA 088; bAlatta. na0 ( bAlatva ) mANapa The bAlapana. Childhood. su0 ca0 13, 51; bAlavaMDiya. tri0 ( bAlapaMDita ) heza virati zrAvaka; pApathI kaiMka nirdela ane kaMika na nivattala, kaMika bALa bhAva ane kaMika paMDita bhAva yukta virati bhAvaka; aMzataH pApase deza nivRtta bharAMtaH (65) [ bAlava anivRtta: bAlabhAva aura paMDita bhAvase aMzataH yukta. A layman with partial renunciation; partially attached to sins or ignorance. bhaga0 1, 4; 8 17, 2; aNujo0 127; voriya. na0 ( vIrya ) bhAjapaMDita-zrAvanuM vIryasAmartha. bAlapaMDita zrAvakakA vIrya - sAmarthya. For Private The prowess of a partially renouncing layman. aNujo0 127; vIriyaladdhi. strI0 ( - vIryalabdhi ) bhaajpaMDita bhAve zrAvaka vruttimAM puruSArtha karavAnI zakti. bAlapaMDita bhAvase zrAvakavRtti meM puruSArtha pradarzana zakti. The attainment of showing prowess in a partially renouncing layman bhaga0 8, 2 - vIriyaladiyA. strI0 ( - vIryalabdhikA ) yo upase zaha dekho uparakA zabda. Vide above. bhaga0 8, 2 bAlapaMDita. tri0 ( bAlapaNDita ) lubhe / "bAlapaMDia " zam6. dekho bAlapaMDima " zabda. Vide (( bAlapaMDi sama 0 17; - bharaNa na0 ( maraNa ) bhAjapaMDita lAvaheza viratiyAM thayeyuM bharA. bAlapaMDita bhAva deza viratimeM prApta maraNa. Death in a state of partial renouncement sama0 17; bAlaya. puM0 ( bAlaka ) lugbheo " bAla " 6. dekho "bAla" zabda Vide " bAla ". bhaga0 1, 6; - mAraya. puM0 ( -mAraka ) bhAune bhAranAra. bAlaka ko mAranevAlA. One who slays a child. nAyA 0 2; bAlayA strI0 ( bAlatA ) bhUrkhatA; bhAjapazuM; mANalAva. mUrkhatA; bAlapana; bacapana. Childishness; infancy. AAyA 0 1, 5, 1, 144; 1, 6, 4, 186; bAlava na0 ( bAlava ) hare! bhAsanA pakSanI khIja ane nAmane divase, Personal Use Only zukla tathA Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlAH ] [bAyattari. pAMcama ane bArasanI rAte, temaja kRSNa Infancy; ignorance; falsity. pakSanA ekama ane AThamane divase, tathA ! bhaga0 1,6; (2) mAlya avasthA. bacapana; cotha ane agiyArasanI rAte AvatuM, bAlyakAla. Infancy. rAya0 -sUriya jyotiH zAstra prasiddha sAta carakaraNamAMnuM ! puM0 ( -sUrya ) ugato sUrya. udIyamAna sUrya, bIjuM kAraNa; 11 karAzamAMnuM bIjuM kAraNa ugatAhuA sUrya, The rising sun. rAya. pratyeka mAsake zuklapakSako dvitiyA aura navamIke bAliyatta. na0 ( bAlyatva ) azAna 56; dina tathA paMcamI dvAdazIkI rAtriko basehI pA. ajJAnatA; bAlizatA; bacapana. kRSNapakSako pratipadA aura aSTamIke dina tathA / ki dina tathA Ignorance; childishness. bhaga0 caturthI aura ekAdazIkI rAtriko mAnevAlA ] 1,6; jyotiH zAstra prasiddha sAta gharakaragaNoMmeMse dUsarA | bAliyA. strI0 ( bAlikA ) nyA; ch|ddii. karaNa; 11 karaNoM se dusarA karaNa. Thes kanyA; putrI; bAlA. A girl. bhaga. 6, 2nd Karna (religious occa- | 33; nAya! * 5; su0 ca. 15, 137; sions) out of the seven or -sadda. puM0 (-zabda )mahInA za6eleven which are well-known 24aa. bAlikAkA zabda-avAz2a. The in the science of astronomy sound of a girl. nisI0 17, 35; and it falls on the 2nd and 9th day and 5th and 12th night | bAlisa. tri0 ( bAliza ) bhUrNa; vive. of the bright half of every ___mUrkha; avivekI. Stupid; idiot. sUya. month and similary falls on 1, 7, 11; the 1st and 8th day and 4th | bAvaha. strI0 (dvASaSTi ) mAsAna saMdhyA . and 11th night of the dark cAsaThakI saMkhyA; 62. Sixty two; 62. half of every month. ja. pa. bhaga0 25, 6-7; 7, 153; bAvahi strI ( dvASaSTi ) mAse!; 12. bAsaTha; bAlA. strI0 ( bAlA ) se 12sanA bhAga 62. Sixty two; 62. jaM0 50 4, 88; sanI daza dazAmAMnI prathama dazA ke sana. 62; jemAM saMsAranI mAyA ke saMka9pa henA bAvarANa. vi0 ( dvipaMcAzat ) pAvana, bAvana; nathA. sau varSake manuSyakI daza dazAno meMse 52. Fifty two; 52. bhaga. 3, 7; prathama dazA jisameM sAMsArika mAyA yA saMkalpa 6 3, 4, 0 50 1,6; kA prabhAva nahIM rahatA. The Ist stage bAvattari. strI0 (dvAsaptati) meti2; 72. khottara; out of the 10 of a man who is hundred years old when 72. Seventy-two; 72. 0 50 5, he is not influenced by the 118; pana0 2, 4; sama0 72; prova0 40; delusion of the world or aNujo. 41; 143; vivA0 2:7; nAyA0 1; resolutious. taMDu0 (2) ubhArI. kumArI. bhaga01, 5, 7, 6; 11, 11, 12,6; 14, A young girl. Toato 58; 6; 16, 6; 24, 21; jai0 pa0 su0 ca. bAliya. na0 ( bAlya ) mANabhAva; ajJAna; 4, 18; -kalA. strI. ( - kalA ) puru mithyAtva. bAlabhAva, prajJAna; mithyAtva.. pAnI 72 51. puruSoMkI 72 kalA. The Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvanna.] (687 ) piAhala. seventy-two arts of man. bayAMsI; 82. Eighty-two; 82. pha. nAyA. 16 gaM0 5, 17, 6, 63, kappa0 2, 30; bAvanna. strI0 ( dvipaMcAzat ) mAyana. bAvana. sama0 82; Fifty-two; 52. sama0 52; ka. gaM0 vAha. na0 ( bAdhya ) su. grAsU ; azru. A 6, 56; -bhe puM0 ( -bheda ) mAyana tear. aNujo0 130; (2) 12. bhApa. me ( vinayanA ). vinayake bAvana bheda. Fifty. Vapour. su0ca01, 32; -pamokkhaNa. two varieties. prava0 16; na0 ( -pramokSaNa ) mAMsuMDhANavA. azru bAvIsa. strI. ( dvAviMza ) mAvAsa. bAIsa. DAlanA; azru mocanA. Shedding tears. Twenty-two. bhaga0 1, 6; 2, 1-8; nAyA. 2; 18; (2) tha; sula. hAtha: 8,8; 13, 4, 15, 1; 16, 3, 24, 1; bhujA. Arm; hand. bhaga0 5, 4; aNu jo0 142, pova0 41; utta0 31, 15; 14, 1; sama0 22; nAyA0 1; pana0 4; -vAsasa bAhagadosa. pu0 ( bAdhakadoSa ) yAtrino mAdha hassa. na0 (-varSasahasra )22 92 varSa. 22 42nAra hai!Sa; samAhi. cAritrake bAdhaka hajAra varSa 22000 years. bhaga0 1, 1; doSa; kAma rAgAdi. A sil or trans---sayabhAgamuhutta. na0 ( - zatabhAgamuhurta ) gression which pollutes good eka muhurtanA 122 bhAga karAe temane conduct: e. g. passion etc. se lAga. eka mustake 122 bhAgomaM se eka paMcA0 1, 46; bhAga. One part of one hundred and twenty-two parts of a vAhaNa. na0 ( bAdhana ) 55 42vo te; pii| muhurta (part of a day ). 42vI te. bAdhaka honA; vina jhalanA; pIr3A bhaga0 11, 11: -sAgarovama. puM0 pahu~cAnA. Obstructing: troubling. paMcA0 16, 5, (-sAgaropama ) sAvIsa sAMgaropamanA sthiti. vAIsa sAgaropamakI sthiti Durationaa bAhaNA. strI0 ( bAdhanA ) pAsa. pIr3A. twenty-two Sagaropamas ( a Trouble; pain. paha0 1, 4; period of tiine ). nAyA0 16; bAhalla. na0 ( bAhalya ) 13te; . moTAI; bAvIsAma. na. ( dvAviMzatima ) mevIsa tt| sthUlatA; dala. Thickuess; solidity. ullaMghIne bAvIsame ke AhAra levo te; rAya0 152; jaM. pa. 7, 130; 145; 6 // vAsanI saMjJA. ikkIsa TaMkake laMghanake 5, 116; jIvA0 3, 1; pana0 2; 15; bAda bAIsarve TaMkameM AhAra grahaNa kArya; daza bhaga0 2, 3, 3, 1, 13, 4; utta. 36, upavAsakI saMjJA. Taking food on| 56; sama0 20; prava. 672; -uJcatta. the 22nd turn after fasting na0 ( -uktva ) lAI ane nyA. for 21 turns. A name for 10 moTAI aura u~cAI. Thickness and fasts. nAyA0 1; bhaga. 2, 1; height. bhaga0 2, 7; bAsahi. strI. ( dvASaSTi ) pAsa. vAsa3. bAhalla. na0 ( bAhulya ) satyanta. pratyanta; Sixty-two. nAyA. 16; prAcurya. Excess; profusion. rAya. bAsIi. strI0 ( dvayazIti ) pAsI: 82. / 61: prava0 675; 1120; Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAhA. ] ( 88 ) [bAhira. bAhA. strI0 ( bAhA ) 125 852 pANe | bAhira. tri0 ( bAhya ) mA., pI. tA. vAje para banADumA tAka. A] bAharakA; dekhAhuprA; dIkhanevAlA; dRzyamAna. niche above a door. AO E; External; visible. 0 50 5, (2) mA sAtha. bAhuH hAtha. The aru; 116: 3, 45; 43, 7, 134; 146; hand. jIvA0 3, 3:010 5, 114: su0 50 1; patra0 1; nAyA0 18; isa. 4, 74; veya0 5, 22: nAyA. 86; 4, 8, 30; bhaga0 6, 5, 7,6; bhaNujo. 16; bhaga0 3, 1; 6, 3 (3) pA; 3: sana 6: grova0 utta0 28, 21-34; pAvabhAga. pAMsuH pArthabhAga. The rib. gacchA0 77, paMcA0 15, 26: kappa. 3, jIvA0 3, 4; rAya0 45: (4) mA 3.: (2.) " avadhijJAna; saradhijAnanA kSetranI suna. bharata prAdi kSetrakI bhujA. A me: sA. bAya avadhijJAna; avadhijJAnakA peninsula of Bharata ksetra eka prakAra. External limited etc. ja0 50 (1) nu: zi. vAna ; kuowledge; a kiud of dizA. Side; direction. "suriyAbhAsagA knowledge. vize0 748; 546; vimANassa egamaMgAe bAhAra dArasahasma bhavatIti .-TTii. strI0 ( -sthitti ) yAtiprAyo makhAyaM." gaya0 104: 52 // bhariyati. udayAvalikAme bAharako bAhi. a. ( bahiH ) 15:2. bAhara (Outside. Fairfa. The duration of karma jaM0 pa0 7, 13':; bhaga0 3. 4; 15, 1: outsiice Udayavalika. ka. pa. 3, patra. 2; daya0 6 1; kva06, 3-4 1; --pesaNakAriyA. strI0 (-preSaNakArikA) vize. 215 vaya 5.5 nAyA. 13 ghara mAranaM paryanA / zrI. ghara ke bAharakA su. ca0 12, 8; ova. 21; saga0 2. kAma karanevAlI strI. A female doing 2, 66; gacchA . 1.8: out door work. TPIT '99 bAhiMta. vi. ( bayata ) iit .. pIr3A -- bhaDamattaparibhAha. puM0 (-bhAgaDamAtraparigraha) kAne-pahu~cAnevAlA. Troubling. vize0 / pAtra, vastrAdi bAhya vastu pratye mamatvabhAva. 164; pAtra vastrAdi bAhya vastumai mamatA. Attach. ghAhiMduhra. tri0 ( barduiSTa ) 55thA ! ment to extenal objects e. g. 12nA2. vAhame pIr3A pahu~cAnevAlA. pots, dress etc. ThA0 3, 1; Troubling from outside. ThA0 . --bhaMDamattovagaraNaparigAha. puM0 (-bhANDAbAhiMsalla. na. ( bahiHzalya ) mahAra hemArnu matropakaraNaparigraha ) gume| GURo za. 2245. bAhara dIkhanevAlA zalya-kAMTA. A dekho uparakA zabda. Vide above. bhaga0 thorn seen from outside. TA. 18, 7; -bhaMDamattovagaraNovahi. puM0 ( -bhAgaDamAtropakaraNopadhi ) :riyAj pAsa vAhija. na. ( bAdhirya ) rA . bahirApana, 85:27 // kore jAnI upAdhI. kirAnA Deafness viro0 208; baratana upakaraNa prAdi brAhya upAdhi. AttachbAhiyA. strI0 ( bAhikA ) me " vAhA , ment to external worldly be26. dekho " bAhA" zabda. Vide | longings e.g. pots, meterials "bAhA. " veya. 5, 22: etc. bhaga0 18, 7, Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhira (tha). ] <Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhuna (610 ) [biMdu. m. taDu. to hand fighter. rAya0 292; | bidha-ya. tri.(dvitIya)Ij. dUsarA-dvitiya kasAya -pamANa. tri* ( -pramANa ) mA- apratyAkhyAna-catuSka. Second. ka* gaM. sudhInu. bAhu paryanta; bhujAke mAnakA. Measur- 2, 25; 28; 3, 16; -kasAya. puM0 ing an arm. prava0 677; - ppamahi / ( -bAya ) pratyAbhyAnAvaraNIya nAme tri0 ( -pramardin ) mAyI bhaIna 12.02. mAnne upAya. apratyAkhyAnAvaraNa. The bAhudvarA mardana karanevAlA. Rubbing by | second passion named Apra. means of an arm. nAyA0 1; tyakhanavaraniya. ka. gaM0 2, 15; -bala. na0 ( - bala ) mAnuM mAbimAla. vi0 ( dvicatvAriMzat ) metAsIsa; 42. suna maNa. bAhubala: bhujAkI tAkata. The bayAlIsa; 42. Forty-two; 42. kara strength of arm. taMDu. gaM* 6, 26; bADua. puM0 (bAhuka ) me nAmanA me ta52vI. isa nAmakA eka tapascI. An ascetic | biiya. tri0 ( dvitIya ) mI. dUsarA. Seso named. sUya* 1, 3, 4, 2; cond. piM0 ni0 172; nAyA0 1; mAyA0 1, 5, 1, 144; 1, 6, 4, 186; uta0 bAhubali. puM0 ( bAhubalin ) 12 // yatInA 26, 163 grova0 38 vA. 1, 77; bhAInuM nAma ke jeNe pUrva bhavamAM sAdhu paMcA0 5, 7; ~~-paMtiThavaNA. strI (-pNktienI vaiyAvacca karavAthI ati baLa prApta sthApanA ) mI tinI sthApanA. dUsarI thu .tu. bharata cakravartIke bhAIkA nAma jinhoMne paMktikI sthApanA. The establishing pUrva janmameM sAdhuoMko vaiyyAvaca karake prati bala prApta kiyA thA. Name of the brother of second row. prava0 410; viMTa. na0 ( bunta ) sanI isl; of Bharata chakravarti, who ; obtained great strength due 2. phUlakI DITha: puSpadaMDI; phUlakA DaMThala. to serving in previous life, Stem. aNujo0 146; -baddha. vi. ascetics. sama0 84; mogha0 ni0 535: ( -baddha ) haTAyA mAMdheda sa. DIThase baDa bAhuyA. strI0 (bAhujA ) pandriyavANe phUla. A Hower attached to a 71. tIna indriyavAlA jIva. A three stem. pana. 1; sensed sentient being. panna. 1; biTizrA. lI. ( viNTikA ) poTalI. poTalI; bAhulera. na. ( bAhuleya ) // 731. kAlA | gaTharI. A bundle. jaM0 pa0 7, 152; bachar3A. A black calf. aNujo0 147; | 153; mogha0 ni0 295; bAhulla. na0 ( bAhulya ) sAdhiya; ghaNe lAga; biMdu. puM0 ( vindu ) in; bidu; TAdhu; 85. prAyaza; madhusatA. prAdhikya; bahulatA; bahutAyata; binduH bUMda; chIMTA; TipakA; TIpa. A drop. prAcurya. Excessi opulence; pro. bhaga03, 3, 6, 33, utta0 28, 22; fusion. bhaga. 12, 7, piM0 ni0 56 prova0 14; su0 50 10; naMdI0 35; pi. bi. tri0 (dvi ) me. do. Two. ka. gaM0 ni0 5.8; pana0 1; gacchA0 77; 1, 46; -TANa. na0 ( -sthAna ) me -~ppamANa. vi0 ( -pramANa ) nibhAtra. hAsImA 2sa. do sthAnoMkA rasa. Twol bindumAtra. As big as a drop. nisI0 stages. ka. pa0 1, 2, 11, 28; Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ biMdu.] [viti(ya). biMdu. na0 (biMduka ) TA: chAMTI. bUda; cIMTA. | giranevAle candrapratibimbake samAna nirarthaka. A drop. aNujo0 131, nAyA0 16; Like the reflection of the utta0 1, 2; moon in the water; meaning. biMduga. na0 ( binduka ) mi. TA. binduH | ___less. sUya0 1, 13, 8; bUMda. A drop. nAyA0 16; biMboDI. strI0 (bimboSThI ) nAmibiMduya. na0 ( binduka ) gumA "biMduga " | -sAno sAra hAya tevI strI. za6. dekho "biMduka" zabda. Vide 'biMduka" vimba phalake samAna lAla hoTha-moTavAlI strI. nAyA. 16; A lady with lips ( red and biMdusAra. puM0 (biMdusAra ) bhAryavaMzI yAta- | round ) like a Bimba-fruit. no putra misA2 21M. mauryavaMzI candraguptakA | nAyA0 8; putra rAjA bindusAra. Bindusara, a son | biMbhala. tri0 ( vihala ) yAsa vyAsa of chandragupta Maurya. fatto mAkula vyAkula; vila; duHkhI. Sorrow. 2; (2) somA akSaranA he sArabhUta, ful; agitated; perturbed. 919. ni. 73; (mAhusAra nAme yAhamA pUrva. lokameM akSara bihaNijja. vi0 (bRhaNIya ) dhAtune puSTa 42. bat sArabhUta biMdusAra nAmaka 14aa pUrva. The nAra mAna-maIna pore. dhAtupuSTa bhojana14th Purva (scripture) named mardana prAdi. A food or Bindusara which is as weighty massage that increases the semen. as alphabets. sama0 14; prava0 724; nAyA0 1; patra. 17; jaM0 pa. 2, 22, vi. na0 ( bimba ) pratimimA prati chAyo, ThA0 6, 1; moba0 31; kappa. 4, 61; pratibimba, patichAyA; parachAI. Reflection | vicakkhu. tri. ( dvipakSu ) yandriya ane vize0 304; nAyA0 16; paMcA0 2, 17 (2) avadhijJAna ema be cakSu dharanAra (devatA). sAtuM sonu manApekSa mi. lakar3I cakSu indriya aura avadhinAma rakhumoMke dhAraka yA lohekA banAyAhumA bimba. A disc (devatA). A (god) possessing the made of wood or iron. 119. organ of sight and limited ni* 774; (3) strI pu25nA 24182 ane knowledge ( in the form of avayava zunya in ornme te. strI puruSake another eye). ThA0 3, 4; mAkAra evaM aMgoMse zUnya bAlakakA janma. A| biha. tri. ( ) {. baiThAhumA. Seatchild. born without any sign or ___ed; sitting. mogha0 ni0 471; 661; limbs of a inale or female. biDa. na0 ( biDa ) 400 mI. Salt. dasa06, 18; vivaphala. na. (vimbaphala ) zAkhA; zanI bititha(ya). tri0 ( dvitIya ) mIj; bhIga me nata. golA, zAkakI eka jAti; bimbaphala namaratuM. dUsarA; dUsare nambarakA. Second. vizeSa. A species of vegetable. bhaga0 3, 1, 3, 5, 6, 7, 1; 12, 6; jaM. 10 moka. 10; jIvA0 3, 3; 13, 4, 17, 12, 20, 2, 6; 26, 13 vivabhuya. vi0 ( bimbabhUta ) pAlibhA patA 35, 6; mova. 22; sU0 50 10; jaM. yadanA pratiniyu; artha zUnya. pAnI | pa. 7, 151; aNujo* 126; pana* 4; Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bitikasAya. ] [vila. - - bitikasAya. puM0 ( dvitIyatRtIyakaSAya ) a-birAlI. strI0 ( biDAlI ) pisADI. billI. tyAdhyAnI ane pratyAjyAnI 4AyanI yo- A female cat. naMdI0 stha0 44; DI; mIna gane trIle pAya apratyAkhAnI | vize0 1454; 2454; praura pratyAcyAnI kaSAyakI caukaDI; dusarA mora | bila. na. ( bila ) mA. A mine; a tIsarA kaSAya. A quaternary of hole. nisI0 11, 40: (2) patanI Apratyakhyani and Pratya- 15. parAkI guphA. A mountainkhani; the 2nd and 3rd cave. nAyA08; bhaga0 5, 7, 7, 6 passions. ka. gaM. 5, 60 (3) gaMgA ane sidhunI pAse vaitADhayane be bitiguNa. na0 ( dvitIyatRtIyaguNa ) mA bhane 57 chatrIza chatrIza misa cha te. gaMgA aura aloj gusthAna4. dUsarA aura tIsarA guNa | sidhuke pAsa yetAnyakI donoM bAjU para sthita sthAnaka. The 2nd and 3rd spiri. chattIsa 2 bila. Thirty-six holes on tual stages. ka. gaM0 5, 10; both the sides of Baitadhya -viNu. a. ( -vinA ) mI ane near the Ganges and Indus. trI gur| vinA-zivAya. dUsare aura jaM0 50 (4) pAmatyAyu; pAeno maa|. tIsare guNANoM me rahita-ke atirikta. Ex- | jalakA khaDDA-gar3hA. A pool of water. cepting the 2nd and 3rd spi. rAya0 131; pana0 2; (5) 21331; sarpa, ritual stages. ka. ga0 5, 10 harane rahevArnu 62. sAMpa yA cUhoMke rahanekA binA. sI. ( binA ) me nAmanI nahI; | bila; baoNbI. A hole or burrow. menA nahI. isa nAmakI nadI; benA nadI. AJ utta0 32, 50; suya0 2,1, 56; praNujo. river so named. piM0 ni0 503; 134: bhaga0 7, 1-6; jIvA0 3, 4; bibboaNa. na0 ( * ) AsA. zrodhani0 106; mova0 38; ThA* 4, 4; usIsI; takiyA. A pillow kappa03, 32; nAyA 0 16, 17, 16; -pAyAra. tri. ( mAkAra ) misanA pAnI Ara bibboya. puM0 ( * ) alibhAna. abhimAna; hoya te. bilake bhAkAravAlA. Having garva. Pride. bhatta0 130: (2) sanA62; the form of a hole. su0 ca01,67, ti224||2. anAdara; tiraskAraH apamAna. In -dhamma. puM0 (-dharma ) misa- bhAM sult; disrespect. bhatta0 106 / 2nAra prANImAnA dharma-2valAya. bilameM birAla. puM0 ( biDAla ) milA; bhI. rahanevAle prANiyoMkA dharma-svabhAva. The bilAva; billI A cat. utta0 32, 13; nature of animals living in nAyA. 1; ja0 50 mAyA0 2, 1, 5,27; holes. nAyA* 1; -paMtti. strI0 (-pakSi) birAliya. na. ( birAlika ) nI me Mta. mira-nAnI budhanI paMDita-2. vila-choTI 2 kaMdakI eka jAti. A species of bul- kuIkI katAra. A row of holes, bous roots. aAyA0 2, 1, 8, 45; burrows. bhaga0 8, 6; -pattiyA. birAliyA. strI0 (biDAlikA ) miDI. sI0 (-patrikA ) mA SRI za cillI . A female cat. sUya0 2, 3, , dekho uparakA zabda. Vide above. naM. 25, pa0 4, 6, panna0 2, bhaga. 5, 7, Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ billu.] [bI(ya). -loNa. na0 ( -lavaNa) mAthI utpanna | bIja. na. ( bIja ) mA. bIja. Seed. yayeDaM bhI. khAnase nikalA humA namaka. bhaga0 3, 4; dasa0 4; -mAliyA. strI0 Mine-salt. nisI0 11, 48; bhAyA0 (-mAlikA ) bhInI bhANA bIjakI 2, 1, 6, 35: -vAsi. tri0 (-vAsin ) / __ mAlA. A garland of seeds. nisI. misa-gumAM pAsa 42nA2. bila-guphAnivAsI. Living in a hole | bIbhaccha. vi. (nIbhatsa ) zu zAlita " bilavAsiNo bhavaMti " bhaga0 7, 6; 11, | jovAthI je bhAva utpanna thAya te, jugu6; jaM. 102, 36 sata; U -sudha utpanna thA5 tevU, zuka billa. puM0 (bilva ) milpanu u. vilvapatrakA zoNitake dekhanese utpanna honevAlA bhAva; kRta; bela patrakA jhADa. The Bilva tree. jugupsita - ghRNita-bhAva The sensation nisI0 5, 13; pana0 1; nira0 3, 2; of repulsion or disgust e.g. (2) na0 minu 51. bilva phaLa. The at seeing the semen or blood. fruit of Bilva tree. dasa0 5. 1, ThA0 4, 4; su0 ca. 6, 101; aNujo. 73; bhaga0 22, 3; maNu jo0 143: 130; paha0 1, 1; nAyA0 2; 8; 12; bilighAlaka. puM0 (billipAlaka) me tanu vA0 2, 4; bAsa; tR; vanaspati vizeSa. eka jAtikA bIbhattha. puM0 ( bIbhatsa ) mA "bIbhaccha" ghAsa; tRNa; vanaspati vizeSa. A kind of za6. dekho "bIbhancha" zabda. Vide grass. bhA0 21, 7, __ " vIbhaccha." jIvA0 3, 1; bhaga0 6, visa. na0 (visa ) bhUga. kada mUla. 33; nira0 3, 4; Bulbous root. ja. pa. bisaTi. strI0 ( dvASaSThi ) pAsa; 12 bAsaTha; | bIpa(ya). tri0 ( dvitIya ) mAle; mI. dUsarA62. Sixty-two; 62. prava0 608; re-rI. Second. mAyA0 2, 4, 1, -mAsa. puM. ( -mAsa ) mAsaha bhAsa. 132; vize0 370, piM0 ni0 123; bAsaTha mahine, Sixty-two dasa08, 31; bhaga0 2, 1-2-5, 3, 6; months prava0 1.8% 6, 5, 11, 10, sUya0 1, 4, 1, 26; pisattari. strI0 ( dvAsaptati ) mahote2; 72nI sama. 8; jaM. 50 5, 121; naMdI0 20; saMnyA . bahottarakI saMkhyA. Seventy-two; vava0 10, 2; nAyA0 16, paMcA0 16, 11; 72. ka. ga. 2, 18 kappa. 8; prava0 88606; ka. gaM. 4, visari. strI0 ( dvAsaptati ) mAMtara. 78; uvA0 1, 11, 2, 125; -yAgharaNa. bahottara; 72. seventy-two; 72. ka. na0 ( -prAvaraNa) ulj sAvaraNa-darzanA gaM* 2, 33, 3, 5, 52NIya bha. dUsarA prAvaraNa-darzanA varaNIya bihapphati. puM0 ( bRhaspati ) spati 6. karma. The second sight obscur. bRhaspati graha. The planet jupitor. ing karma. ka0 gaM06,4; -kasAya. je. 50 7, 151; pu. ( -kaSAya ) jIne-apratyAdhyAnI vihassati. puM0 ( vRhaspati ) numA "biha- kaSAya-jenA udayathI zrAvakapaNuM na Ave pphati " . dekho " bihaSphati" zabda. te. dUsarA-apratyAjyAnI karAya-jisake udayase Vide "bihapphati. " mova0 26, zrAvakatA prApta nahIM hotI. The second Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIya. ] A pratyakhani passion at whose appearance a layman cannot observe partial vows. ka0 0 2, 6; 3, 8 5, 66 - paJca na0 ( pada ) utsarga ane apavAdamAMnuM dvitIya-bIjAM yaH athavA bhArga utsarga aura apavAdakA dUsarA pada: apavAda mArga. The 2nd Pada of Utsarga and Apvada; The path of exception to a general rule. gacchA0 78; bIya. na0 ( bIja ) zrIga; 5 dhA. bIja; dAnA A seed. utta0 1, 35, 12, 12; 24, 18; sUya0 1, 3, 4, 3; nAyA 0 15; jIvA 0 3, 3: patra0 1; bhaga0 3, 4; 3, 7, 6, 7, 7, 3; 17, 1; 21, 10; viDA 0 19 dasA 0 7 1; nisI 5, 47; nAyA 0 2; 12 dasa 0 dasa 0 4; 8, 10, 10, 1, 3; 405; 126; 588 zrAyA0 2, 3, 3, 1, 7, 6, 222: bhoSa0 15; 43; 1, 3: kappa 0 6, 44: gacchA0 81, bhatta0 56; (2) vIrya zarIradhAtu vIrya; zukra, zarIra kI eka dhAtu Semen. bhaga 2, 5; (3) hetu; maraNa hetu; kAraNa. Cause; paMcA0 7, 7; (4) dharmanuM na -yUja bharAgu-samasti dharmakA mUla kAraNabIja-samakita The root-cause of religion. prava0 664: - AhAra. tri0 ( - bhAhAra ) bhajano AhAra 22 bIja khAnevAlA (one ) living on seeds. bhaga0 13, 6, nira0 3 3 - kAya. puM0 ( -kAya ) dhAnya vagere zrIno eva. dhAnyamAdi bIjakA jIva. A living being of cornus etc. sUya0 2, 6, 7; kamaNa. na0 -kramaNa ) jAnane te. bIjoMko pIsane kuca lena-dAbanekA kArya reason vA 36; piM0 ni0 (664 ) ThA 0 [ bIya. The pounding of seeds. bhAva0 4, 3; - paiTha tri0 ( pratiSTha ) mIna 752 rAjesa. bIjapara sthApita Kept on seeds. dasa0 4 - bhoyaNa. na0 ( bhojana ) jInanuM lobhana; sacitta dhAnyanuM lona te bIjakA bhojana: sacitta dhAnyakA bhojana. A diet of seeds: a food of corn full of living beings bhaga0 6, 33; dasA 0 2, 16 - 20; nAyA0 1; 4, 5, bhAva0 yU : prava0 717 - maMthu na0 ( mandhu ) zrInanuM soTa bIjakA cUrNa; ghATA-pITha. A pow. der of seeds. dasa0 5, 2, 24; rahima tri0 ( - rahita ) jIbha vinAnu. bIja rahita, nirbIja. Without seeds. rui. strI0 ( ruci ) aneka artha kheAdhaka eka pa sAMbhaLIne thayela tattvaci; samakitanA daza prakAramAMne anekArthaka padako sunakara utpanna tatvaci; dazavidha samakita se eka. A love towards reality brought about by hearing a word having different meanings. (2) triotevI rumivAlI aisI rucivAlA. (one) having such a taste. utta0 28, 16; prava066 4; --rukSa. tri0 ( -chaha ) zrI vAcavAthI ume tevA vRkSAhi bIja bonepara uganevAle vRkSAdi. A tree growing by planting seeds. dasa0 4; - lAbha puM0 ( -lAbha ) jinazAsananA mULarUpa sabhya pa mInI prAsI. jinazAsanake mUlarUpa samyaktvarUpa bIjakI prApti. The acquisition of the fundamental principle viz. right belief of the command of Jina. paMcA0 6, 23; saMsatta. tri0 ( saMsaka ) mInane sparzIne For Private Personal Use Only Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ boyaMbIyaga. ] [bIhaNakara. rasu. bojase lagAhuA. Attached to lamdhi. (one) having intellect a seed. dasa0 6, 25, -hariya. na0 | like a seed ie one seed ( -harita ) mI04- mate rita-sAlI produces many seeds so (one) vanaspati. bIna aura harI vanaspati. Seed whose intellect leads him to and green vegetation. dasa0 4; | many meanings from a word having one meaning; one of bIyaMbIyaga. puM0 ( bIjabInakaM ) pakSI vizeSa. the 28 attainments. aova0 15; pakSI viroSa. A particular bird. viro0 9; praka. 1908: bhaga0 13, 6; bIyabhUna. tri0 ( bIjabhUta ) mI425. bIjarUpa. vIyaga. tri0 ( dvitIya+ka ) mI. dUsarA. Se | In the form of a seed. paMcA0 cond. paMcA0 3, 36; bIyaga. puM0 ( bIjaka ) vRkSanA me 11. bIyameta. na0 ( bIjamAtra ) mI mAtra. ya'. bIjamAtra; thoDA sA. As sinall as vRnakI eka jAti A species of a seed bhaga0 7, 6; trees, rAya. '54; bIyaruhA. strI0 (-bIjaruhA ) mInAmanI bIyattA. strI0 ( bIjatA ) mI05j. bIjatA; sAdhAraNa vanaspati. vIjaruha nAmaka sAdhAraNa ataca. The quality of seeds. banaspati, An ordinary vegetation sUya0 2, 3, 5, named Bijaruha. pana0 1; bhaga0 bIyapUra. na0 ( bIjapUra ) mIrA 51. 23, 1; bijorA nAmaka phala; vijorekA phala. The |bIpravAva. pu. ( bInavyApaka ) vindriya citron fruit; a particular fruit. vizeSa. vikalendriya jIva vizeSa. A piM. ni0 166; sentient being with defective bIyaviTiya. puM0 ( bIjaveSTita ) sImA 22. organs. praNujo0-131%3B nA2 traya candriyavANA panI me Md. -bIha. dhA. I. ( bhI ) sIvu; laya pAbhavA. bIjameM rahanevAle tIna indriyavAlA jIvakI eka ranA; bhayabhIta honA. To fear; jAti. A species of three-sensed | bIhati. progha. ni. bhA. 19; sentient beings living in seeds. bIhaMta. va. kR. su0 ca0 10, 64; patra. 1; bIhAvei. Ni nisI0 11, 13: bIyabuddhi. sI. ( bIjabuddhi ) to muddhi bhesejA vi. paha0 2, 2; bIjanA jevI hoya che, jema eka bIja- bhAyapa. vi. dasa. 10, 12, mAMthI aneka bIja utpanna thaI zake che ! bhAyamANa. va. kR. su. ca. 14, 350 tema me parthayAA 56yo bhane arthane | bohaNapra. tri. ( bhayAnaka ) maya laganA2. anusaranAra; aAvIsa labdhimAMnI eka __ bhaya paidA karanevAlA; DarAvanA. Terrible; sadhi bIjake samAna buddhivAlA-jisa taraha eka ___ terrorising. pAha0 1, 1; bIjameMse aneka bIja utpanna ho sakate hai usI | bIhaNakara. vi0 ( bhayaGkara ) naya25, Aya.2. taraha ekArthaka padase aneka arthakA anu- bhaya denevAlA; bhayAnaka; DarAvamA. Terrible; maraNa karanevAlA; aAIsa labdhiyoMmeMse eka| horrible. paNha. 1, 1: Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bohaNaga. ] (66 ) bIhaNaga. tri0 ( bhayAnaka ) ya . bhayotyA- ghujjhejA. vi. bhaga0 6, 31, 12, 8; daka; DarAvanA. Terrible. pAha* 1, 1; ___nAyA0 3; pana0 20; sUya. 1, buibha(ya). vi. ( ukta ) muM; molesa. kahAhuprA; 1; 1, 2, ukta Said; told. bhaga0 3, 1; 5, bujhihiMti. bha. vivA0 10; bhova* 40; ; utta* 18, 26, prAyA0 1, 5, 4, nAyA0 1: nAyA0 50 bhaga0 2, 157; 1; 15, 1; bukkata. na0 ( bukkasa ) 245, maga kore // bujmissati. mAyA0 2, 15, 178; dhAnyanI sa. urda, mUMgamAdi dhAnyake chilake. bujjhai. prA. vize0 2020; sUya. 1, 2, The skin of pulses such as beans etc. utta0 8, 12; (2) puM0 nipA6 bujjhiyA saM. kR. utta0 3, 16; pitA ane aMba%I mAtA tenAthI utpanna thaela bujmAttA. bhaga0 18, 3 me; ta. niSAda pitA evaM aMbAchI mAtA bujmAhi. mA0 nAyA0 8; dvArA utpanna eka jAti. A caste sprung boheti. pre0 vize0 172; from the union of a Nisada bohehi nAyA0 14; father and Abmasthi mother. - buDa. dhA0 I. (i) suryu; g54 bhA2vI. baMbhaNeNa suddIyo jAto NisAuttivuDa DUbanA; DubakI lagAnA. To sink; to baMbhaSeNa vesIe jAto aMbahottibuJcai dive. tatya NisAegA jo aMbachIe jAto so vukkaso buiti. pAha0 2, 2; bhayaNati. " utta0 3, 4, (3) ye nAmanA buta. su0 50 1, 300, me anArya zi. isa nApakA eka anArya | vuDDa. tri0 ( brUDita ) pAsImA bhI gayesa. deza. A non-aryan country so jalameM ibAhuprA. Drowned. bhatta0 122: named prava. 1568: budva. tri0 (buddha) sodha pAmela; piyAravAn / pati. vukAsa. puM0 ( ) 1942, 5i - bodhaprApta; vicArazIla; paMDita. Enlightened; nA2. bunanevAlA: julahA. A weaver. thoughtful; learned. jaM. pa. 5, mAyA0 2, 1, 2, 11; 115: utta0 10, 36; mAyA0 1, 7, 2, -bujjha. dhA0 I. ( bugh -ya ) nirg; samAI. 204; dasa0 1, 5, 6, 22: mova0 sama0 1: nAyA. 1,56: paha0 2,3; bhaga01,1; jAnanA; samajhanA. To know; to under 2, 1; 17, 2; kappa0 2, 15; prava0646; stand. bujjhai. bhaga0 5, 7, 16, 6: 18, 3: (2) puM0 12 jAna pAmela mAtmA. kevala jJAna prApta prAtmA A soul attaining dasa0 6, 2, 3, perfect knowledge. utta0 36: vujhaMti. prova0 34; utta0 26, 13; je0 266: ThA0 1, 1; aNujo0 127; (3) pa. bhaga0 15, 1: nAyA. 12, buddha matanA prathama AcArya zAkyamuni. vujjhAmi. . 12, 2; buddha matake prathama prAcArya; zAkyamuni. The bujmijA. vidha. ThA0 2, 1; 1st preceptor of Buddhism; bujhissaMti. sama0 1: Sakyamuni. sUya0 2, 6, 28; Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ buddhila. (4) Mta; meodha pAbhesa. jAgRta; bodhaprApta. | buddhi. strI. ( buddhi ) bhuddhi; bhati. buddhi; mati. Wakeful. naMdI08; (5) tIrtha:2. tIrthakara. Intellect. nAyA. 1; 5:8; bhaga0 11, Tirthankara. dasa0 6, 37; 6, 67; 11; paNha0 2, 1; nira0 4, 1; dasa0 8, uta01.7; -prAisesa. puM0 (-atizeSa) 30; aNujo0 41; jaM0 50 bhatta0 102; suI-tIrtha nA 34 atizaya. buddha-tIrthakarake uvA0 3, 138; (2) mavAyatuM me nAma. 34 atizaya. Tbe 34 extras of avAyakA eka nAma. Name of judg: the Buddha-Tirthankara. ment or ascertained knowsama0 34; -jAgariyA. strI0 ( -jAga- ledge. vize0 21, 63, naMdI0 32; rikA ) munI // 29 // ; tatva vidhAraNA. (3) rukima parvata uparanA mahApuMDarika buddhakI jAgaraNA-tatva vicAraNA. The meta- drahanI sadhihAtrI vI. rukmI parvatastha physical speculation of the mahApuMDarika grahakI adhiSThAtrI devI. The Buddha. bhaga0 12. 1; -chohiya. presiding goddess of the lake tri0 ( -bodhita ) mu662| yo pAmeta; Pundarika on the Rukmi gurun| paheza somaNA moSa pAbheta. buddhadvArA mountain. ThA0 2, 3; - ka. tri0 bodha pAyAhuyA; gurukA upadeza sunakara bodha pAyA- | ( - kRta ) mudimA manAvara-48pesa. buddhidvArA hubhA. Enlightened by the Buddha. | racita - kalpita. Made or produced naMdI. 21; ThA0 2, 2; prava0 480 | by intellect. ka. gaM. 5, 67; -bohiyasiddha. puM0 (bodhitasiddha ) muthI -di. tri0 (-dRSTa ) zrutaru5 musvira upadeza pAbhI si6 23. buddhadvArA upadeza akhapa resuM. zrutarUpa buddhidvArA grahIta. CompAkara siddhiprApta. ( one) attaining prehended by scriptural insalvation being advised by tellect. vize0 128; vinANa. na. the Buddha. panna. 1; -vayA . na0 ( -vijJAna ) sudhdhina vijJAna. buddhikA vijJAna. (-cana ) tIrtha:2nAM yayana. tIrthakarake vacana. Discrimination of intelligence. The words of a Tirthankara. kAya0 1,7; -vivaDaNa. tri0 (-virdhana) isa0 10, 1, 1-6; (2) sunu manAvara sudhine dhAranA2. buddhiko bar3hAnevAlA. purata. buddharacita-kRta pustaka. A book That which increases intelliwritten by the Buddha. naMdI0 / gence. gacchA 0 6.2; 41; -khuttamahiga. tri0 (-uktAdhiSThAtR) buddhikaDa. puM0 (buddhikUTa )rUpI parvata 52nAM tIrthakaranI AjJAnuM pAlana karanAra; tIrthakaranA ! yA TamAMnuM pAMya Ta-zi52. rUpI ayana prabhArI manuSyAna nA2. tIrthakarakI / parvataparake pATha kUToMmeMse pAMcavA kUTa, The 5th mAjhAkA pAlaka; tIrthakarake kathanAnusAra anuSThAna of the 8 peaks of the Rupi karanevAlA. (one) who follows the mount. 5o90 cominands of a Tirthankara. buddhimata. tri0 ( buddhimat ) muddhivANu. buddhivAn ; dasa0 6, 55; -sAsaNa. na0 (-shaasn)| buddhisaMpanna. Intelligent; wise. paMcA zuddha bhatanuzAsana. buddhamatakA zAsana. The 7, 32, comands of the creed of the | buddhila. tri. ( buddhila ) pote sajJa ne Buddha. aNujo. 41; | manI mudime yAsanA2. svayaM prajJa honese Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ budha.] ( 698 ) bUra. isarekI buddhipara calanevAlA. (one) who| ( -jana ) yo bhAsa. dAnA-samajhadArais guided by the intelligence | manuSya. A prudent or wise man. of others being himself stupid. paMcA0 6, 50; 16, 5, mogha0ni0 bhA0 27; - bU. ghA0 II. (baJ ) mosa. bolanA. To budha. puM0 ( budha ) me nAbhanA meM . ___speak. isa nAmakA eka graha. The planet bei. vize0 2308; mercury. sU0 10 20; paNha0 1, 5; buyAi. rAya* 240; pana0 2; bubbu(ya). puM0 ( bud buda ) 52poTI. budabudA. beti. vize0 42; 176; pi. ni. 17 babUlA. A bubble. bhova0 14; nAyA0 165; 1; utta0 16, 14; piM0 ni0 bhA0 16; binti. aNujo* 156 ; ka. gaM0 3, 12; sUya. 2, 1, 26; prava0 1465, (2) bemi. AyA0 1, 1, 1, 13, 1, 1, 2, 16; ganA bIjA aThavADiyAnI avasthA. nAyA0 2, 7, 16; 19; dasA0 2, garbhake dUsare saptAhakI sthiti. The condi. 22, 10, 11, dasa08,64, 10, tion in the 2nd week of a 1, 21; vava0 1, 37; veya. foetus. taMDa. 16; 6, 20; buyAmi. pana. 11; busa. na0 ( busa ) tasa; sussI. chilake; bUyA. vi0 bhAyA0 1, 7, 2, 202; bhUsA. Chaff; refuse. bhaga0 5, 2; dasa. 6, 12, 7, 17; 53; busimaMta. tri0 ( vazyakt ) thandriya 11 42nAra. nisI0 6, 7, jitendriya. (one) who has controlled his senses. sya0 2, 6, 14; bahi-zrA. utta. 25, 14; suya0 1,8, 16; abbadhI. utta0 6, 6; 25, 10; pAha. sUya0 1, 1, 1, 1; pi0ni0 380% - buha. dhA* I. ( bRh ) vRddhi 12vI. bar3hatI | pAhu. beya. 1, 33 karanA. To increase prAiMsu. bhama0 1, 1; ; 2, 5, 7,6; buhae. sUya0 2, 5, 32; buhAttA. utta0 4, 7; 8, 10, 12, 5; sU0 pa0 20; utta. 2, 45; buha. puM0 ( budha ) vihAna; paMDita; ayo. vidvAna; paMDita; dAnA. Learned; wise. buyamANa. bhaga0 3, 2; jaM0 50 5, 112; ThA0 4, 4; utta. buyANa. sUya0 1, 7, 10; 33, 25, piM0 ni0 645; vize0 2681; buvaMta. utta0 23, 21; bhaga0 42, 1; su0 ca0 1. 16; bhatta. buddhattA. ThA0 3, 2; 4; prava0 674; paMcA0 3, 25; 4, 11; bUra. pu. ( bUra ) vanaspati vizeSa. banaspati (2) sudha nAbhana maha. budha nAmaka graha. | vizeSa. A particular vegetation. The planet mercury. bhova* 25; | mova. bhaga0 2, 5, 11, 11; nAyA0 1; ThA0 2, 3; bhaga0 3, 7, -jaNa. puM0 rAya0 57; (2) suMvANA dravyanI me jagata. Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beiMdiya. ] [ bokasa. jIvA0 3, 4; kappa. 3, 32; (3) murI | beyAhi. puM0 strI0 (dvayAhika ) me mAtarIyo 12 mArAnA zeta. bUrI, jvAra bAjarAke tA. do dinake aMtarase mAnevAlA jvara; chilake -photare. The chaff of Juvari, | tijArI. A kind of fever attackBajara (kiuds of corn). utta. ing at an internal of two 34, 16; ___days. jIvA0 3, 3; jaM. 50 beiMdiya. puM0 (dvIndriya ) nalendriya | behiya. tri0 ( dvayAhika me hivasa . do dinakA. hatya sevA 01. do indriyavAlA jIva. | Of two days. bhaga0 3, 7, 6, 7; je. pa0 2, 16% Two-sensed being. utta. 36, 125; boMDa. na. (*)pAsanAMpAM . kapApiM0 ni0 bhA06; ThA0 1, 1; aNujo0 sake jhaMDU. The pod of cotton. 144; pana0 1; bhaga0 1, 1-5, 2, 1 prova0 10; -kappAsa. puM0 ( -kApAsa ) 10; 6, 5, 8, 1; 20, 1; 24, 1; 26, . yAnI pAsa. jheDUkA kapAsa. Cotton 1; 36, 1; jIvA0 1; dasa0 4; / pods. nisI0 3, 72; beiMdiyakAya. puM0 ( dvIndriyakAya ) me candriya- | boDiyasAlA. strI0 ( boMDikazAlA ) pAsa pa ni |y-aysbhuul. do indriyavAle yathAnI zANA huAna. kapAsa becanekI dUkAnA. jIvakI kAyAkA bhava samUha. An embodi-| ___A cotton-shop. vava0 6, 21-24ment of two sensed living 25-26-30; being. utta0 10, 10; boMdi. na0 ( ) zarI2. zarIra. The beiMdiyattA. strI0 ( dvIndriyatA ) me ya5. body. utta0 35, 20; sU0 50 10; do indriyatva. The state of having bhova0 22; aNujo0 127; ThA0 4, 4; panna. 2; vize0 3158; bhaga0 3, 2, 8, two seuses. bhaga0 6, 5 1; 18, 7; dasA0 5, 40; prava0 463; beTa. na0 ( Rnta ) hayu: mi. DITha; DaMThala. -ciya. tri0 (-cita ) zarI22.5 megA ___A stem. rAya0 155; 23 pusa zarIrarUpameM ekatrita pudgala. beMTaga. na0 ( kRntaka ) yu: miTa jITha; Molecules of matter arranged DaMThala. A stem. veya0 5, 33; in the form of a body. bhaga. bedoNiya. tri0 ( dvidroNika ) do prabhA. 16, 2-8; -dhara. tri0 ( -dhara ) zarIra do droNa pramANakA. Equal to two dhArI; heDa dharanA2. zarIradhArI; dehadhAraka. Dronas (a particular measure) Having a body; corporeal. _in measure. uvA0 8, 235; bhaga0 18, 4; benA. strI0 ( benA ) se nAmanI me nahI bokasa. puM0 ( bukkasa ) parNasaM42; yAmAyA isa nAmakI eka nadI. A river so zudromAM utpanna thayela athavA zudrathI visthAnamed. aNujo0 131; himA utpanna thayesa. varNasaMkara; brAhmaNadvArA zUvastrImeM utpanna athavA zUdvArA vaizyastrImeM utpanna beyA. strI. ( bedA ) me nAmanI satA santAna, Intermixture of castes; vesa. isa nAmakI eka latA. A creeper one born of such internixture. so named. pana0 1; sya. 1, 6, 2; Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ boDa.] ( 700 ) [bohaNA. boDa. puM0 ( * ) hernu bharata muMDesa hAya hala; havadIguvata, gar3abar3AhaTa; halacala. Con te. muMDita mastaka-siravAlA. (one) whose versation; bustle; din; stir. head is shaved. piM0 ni0 217; bhova. 21; 24, 27; sya0 1, 5, 1, boDANa. puM0 ( ) me nAmanI harita 10; bhaga0 2, 1; 3, 7, 0 50 5, vanaspati. isa nAmakI eka harI vanaspati. 115, 7, 140; 3, 45; mogha. ni. A green vegetation so named. 644; pana0 2; nisI0 12, 33, rAya0 panna0 1; 40; jIvA0 3, 3, -karaNa. na. boDiya. puM0 ( boTika ) 52 saMzaya. ( -karaNa ) subharo-mubhA 2 te. digambara saMpradAya. The sect of Di- boma mAranA. Raising a hue and gambaras (a class of Jains) ____ cry. mogha0 ni0 248; vize0 1041; 2550; bolidilipi. strI0 (bolidilipi ) 18 bodhaNa. na0 ( bodhana ) apaza; zikSA vayana. sipibhAnI me sipi. 18 lipiyoMmeMse eka upadeza; zikSAvacana. Advice; instruc. forfa. One of the 18 scripts. tion. sama06; sama0 18; bodhabdha. tri0 ( boddhavya ) yA yoya. bolistAra. puM0 ( bUDita ) nA2. hunAnevAlA. jJAtavya; jAnane yogya. Fit to be (one) who drowns. dasA0 6, 4; known. dasa0 panna0 1; nira0 3, 1; aNujo0 130; 134; pi. ni0 77; boha. puM0 ( bodha ) sodha; laghu; apaheza. bodha; jJAna; upadeza. Understanding; bhaga0 3, 5, 10, 1; 16, 8; prava0 28; advice. vize080,838; su0 ca0 2, 64; 184; 326; 482; uvA0 10, 277; ja. pa. 7, 152; 156 paMcA0 2, 37, 7, 31; (2) bhuutrne| dharmabodhi. strI0 ( bodhi ) sabhya zana. (2) 2valAya. sUkkA dharma-svabhAva. The nature dharma prAmi. samyak darzana. (2) dharma prApti. of a Sutra. vize0 1376; --kara. Right belief; acquisition of | tri0 ( -kara ) mAgha 42nA2; 85heza. vodha karanevAlA; upadezaka. A preacher; an ___ religion. ThA0 2, 2; bora. puM0 ( badara ) mora; marI 3. bera; bora; advisor. sama0 10; -bur3i. strI0 badarI phala. A plum. bhaga0 8, 5; ( vRddhi ) sanata dhijJAnako vRddhi The borI. strI. ( badarI ) mArI. borakA vRkSa. increase of knowledge paMcA0 ___A plum tree. aNutta0 3, 1; __2, 41; bosa. na. ( badara ) marI 50; mo2. badarI | bohaNa. na0 (bodhana ) mA. (2) orij. phala; bera; bora. A plum. bhaga0 15, 1; | jagAnA. (2) janAnA; batalAnA; jJAna karAnA. bolThI. strI0 ( bUraroSTrI ) 2 bore maravAnI Rousing; waking; enlighten morI. raI ityAdi bharanekI borI-thailI. A | ing. aogha0 ni06; gunny-bag. prava0 687; bohaNA. strI. ( bodhanA ) enj; vijJApana. bola. puM0 ( bola ) mosayAsa; lAlasa; jAhira karanA; vijJApana; prakaTana. Revealing; ghAMdhAra; 312; sayasa. bolacAla; kolA- | manifesting. pi. ni. 457; Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bohabhAva. ) ( 701 ) { bohiya. bohabhAva. puM0 ( bodhabhAva ) jJAnanu holA. bestows right sight or belief. jJAna bhAva. The existence of know- jaM0 50 5, 115; vivA* bhAva. 6, 11; ledge. paMcA0 2, 41; -dhamma puM0 ( -dharma ) meodhi-sampanI bohaya. tri0 ( bodhaka ) mora ApanAra; prAliru5 dharma. bodhi-samyaktvakI-prAptirUpa dharma. paheza mApanA2. bodhakA upadezaka. Religion in the form of acquiAppriser; instructor. (2) sition of right belief or sight. nA2. jagAnevAlA. A preacher; prava0 641; -lAbha. puM0 (-lAbha ) a teacher. 0 50 5, 112; 115; dhabhanI prApti. dharmakI prApti. The attain. nAyA0 1; sama0 1; grova0 12; 13; ment of religion. bhatta. 139; bhaga0 1, 1, 2, 1; bhaNujo0 16; kapa0 bhAva0 2, 6; sama0 6; paMcA0 1, 23; 2, 15, bohittha. na0 ( ) pa. jahAz2a; bAina. ghohi. strI0 ( bodhi ) sampa4.5; suTi. samyaktava; A ship; a boat. bhatta. 18; sudRSTi. Right sight or belief. (2) | bAhi bohidulahA. strI: (bodhiturlabhA ) modhi mInA ma prApti. dharma prApti. The acqui huliyAnI bhAvanA. bodhi jIkkI durlabhatAkI sition of religion. sama0 1; utta0 bhAvanAkA vicAra. A thought of the difficulty of the germ of right 3, 14, 8, 15, 36, 255; bhaga. 7, 1; 15, 1, 19, 3: vize0 2784;| belief. prava0 581; bhova0 12; vivA0 4, rAya. 23; piM0 bohiya. tri0 ( bodhita ) sa; mA5mAni0 324; pAha0 2, 1; prava0 528; 13. samajhAyAhumA; vodhadiyAhumA. Instru. -daya. puM0 ( -daya ) samma 6STa nA2. cted; taught; enlightened. bhova0 samyak dRSTi denevAlA. (oue) who | 10; bhaga0 1, ; bhAva0 4, 8; kappa. 3, 42; iti zrIlImbaDIsampradAyatilakAyamAnapUjyapAda zrI 1008 zrI gulAbacandra jitsvAmiziSya zrIjinazAsanasudhAkara-zatAvadhAni-pagiData pravaramunirAja zrI 1008 zrI ratacandrajitsvAmi viracite bRhadardhamAgadhIkoSe sapramANam takArAdi kkArAntazabdasAlana samAptam / iti tatIyo bhAgaH