Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ | I namo namo namUnarvasAsa .. Agamasa saTIka anuvAda anuvAda zreNI sarjaka - muLA TIyara chAsAgara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladaMsaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH AgamasaTIka anuvAda 28/1 nirayAvalikA-paMcaka -- tA. 23/10/2009 payannAo-10+1 -: anuvAda-zreNInA sarjaka : muni dIparatnasAgara zukravAra Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-5-10,000 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLa 2066 kA.su.pa Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, nhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 28 mAM che... 0 nirayAvalikA 0 puSpikA 0 catuHzaraNa 0 mahApratyAkhyAna 0 taMdula vaicArika 0 gacchAcAra 0 devendrastaya AgamasUtra saTIka anuvAda 0 vRSNidazA A pAMca upAMgasUtro krama-8 thI 12 0 kalpavataMsikA 0 puSpacUlikA - TAIpa seTIMga zrI mahAkAlI enTaraprAIjha cAMdaloDiyA, amadAvAda. (M) 9824419736 0 Atura pratyAkhyAna 0 bhaktaparijJA 0 saMstAraka 0 gaNividhA 0 vIrastava 0 caMdravedhyaka A daza + eka vaikalpika] payannAsUtro == - mudraka H navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA roDa, amadAvAda. Tel. 079-25508631
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ RNasvIkAra AgamasUtra saTIka anuvAda D 0 vaMdanA e mahAna AtmAne che vikrama saMvata-2061mAM phAgaNa suda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIvadi, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano zepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA cite AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke yAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vitarahitapaNe mUd svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI hacamacaMdrasUrIzvarajI manA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vaMdanA D Agama saTIka anuvAdanA A bhAga [ 28 ] nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI Agama saTIka anuvAdazreNinA sarjaka chemuni zrI dIparatnasAgarajI ma.sA. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra 0 zrI jaina zve.pU. saMgha - thAnagaDha zAha haMjArImalajI bhUramalajI - karnala D D 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAstri prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtiratnapUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma. jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanapabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAvaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukata baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho thakI thayela dhanavarSanA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. |
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvavyasahAyako (anudAna dAtA, agama saTIka AnuvAdA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva. AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI AThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjaya saraLa ravAbhAvI, bhaki pariNAmI, bhutAna gI sva AcAravizrI vijaya cakacaMsUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina zve bhU.pU. saMgha, bhAvanagara - be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zve. mUpU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jaina zvemUpU. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga (6) zrI pArthabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga piramapujya AcAryadiva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.]
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadiveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. | padma kriyAvita prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svastha AcAryadiva zrImadavijaya kacakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavatI pramANIvaonI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAdadanIza sauprAkAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe- (1) zrI kArelIbAga, je mU0pUjainasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jena saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda. - suvizALa parivArayuktA sAdhIzI bhAvapUrNAzrIjI mAnI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. | 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU. sAdanIzrI dhyAna-rasAstrIjI tathA sAdanIzrI praphulitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina e tapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sAdhvIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta AdevazrI bhaktisUrIzvarajI maLyA samudAyavartI zramaNIvaryA mokSanaMditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvebhUpU. saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuzruta AcAryadeva AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI zruta anurAgINI zramaNIvaryAonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sAdhvIzrI caMdrayazAzrIjI mAthI prerita -1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -2- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA 5.pU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sAdhvIzrI prazamazIlAzrIjI manA zrutAnurAgI ziSyA sAzrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthIzrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI zrI AdinAtha jaina zve saMgha," bhopAla. 66 (4) paramapUjyA vardhamAnatapasAdhikA, zatAvadhAnI sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte "karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI,' karacelIyA, surata.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIranA sAnIthI pUrapakvAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (Agama-sIka anuvAda sahAyasko) (1) papU. bhagavatIjI dezanAdakSAdevazrI naradevasAgarasUrijI masAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkrasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jaina zvebyU saMgha," amadAvAda, (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya A devazrI munisUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. | (4) papU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sArA sUryapabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatInagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdanIzrI prItighamazrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArthabhakti zremUvapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa cempU tapAjaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramadIvayazrI samyagANAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zempU jenasaMgha, pAlaDI, amadAvAda.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAzanono eka-301 1- AgamasuttANi-mUlaM 49 prakAzano EUR A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 2 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. Agamasaddomo, ApanAmoso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500/ -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda 40 prakAzano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTIkaM 46 prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niyuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. - A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-dali A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizadrarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthapRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIjhaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 5. Agamasaikroso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdabha sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - e thI daparvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstAlIze pIstAlIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda ja judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM gAmasuttapi- saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIkaM mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, mUrti ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mAmasuttaLi-saTI to che ja.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda gAkArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tatvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-hindI anuvA mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mArAma sarI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyogano saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuraSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThoka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. - A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rU. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 9. Agama mAtAjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sucanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. Agama saTIka anuvAda 48-mANAno prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niryukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita zrutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. pannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka pannAono mULano anuvAda che. - x - - A hatI Agama saMbadhI kAmArA 250 prakAzanonI yAdI - X - X -
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ G AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya : 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laiprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdAmAlA - - A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 3 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (2) vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sakjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samAja-jenakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI aMdara gUMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacatri paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tasvAbhyAsa sAhitya + 0 tatvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tatvArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUpadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUvakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tatvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - o samAdhimaraNa - aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. - sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-cogAdi vidhi o vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pAThya padmAvatI pUjanavidhi (9) catra sarojana - 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ gamasutra saTIka anuvAda (8) jinabhakti sAhitya : 0 caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha-tIrthajina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA pavatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rU5 caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti 0 zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga 0 abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) suNa abhyAsasAhitya - 0 jaina eDrayukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikamANasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. -x -x
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda 30/1 gacchAcAra-prakIrNaka sUra-7/1 anuvAda tathA TIkAnusArI vivecana [ ahIM ame gacchAcAra payagnAnI vArSi gaNi racita vRttino anuvAda laIe chIe, paraMtu bIjI eka moTI vRtti paNa che, anya eka avasUri paNa prApta thAya che, tenI vAyakoe noMdha levI.] o zAstranI AdimAM prayojana, abhidheya, saMbaMdha, maMgala jANavA joIe. temAM prayojana anaMtara ane paraMpara bhedathI be prakAre che, vaLI ekaika kartA-zrotAnA bhedathI be prakAre che. temAM gacchAcAra prakIrNakamAM kartAnuM anaMtara prayojana ziSyanA bodhane mATe che. paraMpara prayojana mokSanI prApti che. zrotAne paNa anaMtara prayojana arthano bodha che ane paraMpara prayojana muktipadanI prApti che. abhidheya - gacchano AcAra che, kemake tene ja kahevAmAM AvanAra che. saMbaMdha - upAyopeya bhAvalakSaNa, temAM vacanarUpApanna A ja gacchAcAra prakIrNaka upAya che, upeya tenA arthanuM parijJAna che. maMgala - dravya, bhAva bhedathI be prakAre che. temAM dravya maMgala, pUrNa kaLazAdi che, te anekAMtikatvathI choDIne bhAvamaMgala zAsakartAne anaMtara upakArIpaNAthI abhiSTa devata vardhamAna svAmIne namaskAra dvArathI kahe che - * gAthA-1 - devendrothI namita, mahAbhAga, zrI mahAvIrane namaskAra karIne huM zrutasamudAyathI kaMIka uddharI gacchAcAra kahIza. * vivecana-1 - namIne, kone? mahAna evA A vIra, te mahAvIrane zuM viziSTa che? devo, tenA Indra-svAmI vaDe namaskRta, vizva vikhyAta 34-mahA atizayatI zobhatA ke aciMtya zaktivALA, che - bhAvamunivRMdanA vIra - jJAnAcArAdi athavA gaNamaryAdArUpa, te gacchAcAra, dvAdazAMgI lakSaNa ja samuddha, te zrutasamudrathI kaMIka uddharIne. pahelAM unmArgasthita gacchamAM rahevAnuM phaLa kahe che - * gAthA-2 : gautama! ahIM evA paNa jIvo che, je unmArga pratiSThita gacchamAM rahIne bhava paraMparAmAM bhame che. * vivecana-2 - - bahuvacanA che. keTalAMka vairAgyavAna jIvo hoya che. he gautama! jeo ajJAnatva ane potAne paMDita mAnavApaNe, mArgadUSaNapUrvaka utsutra prarUpaNA jemAM che, te unmArga athavA jemAM paMca Azrava pravRtti che te unmArga, temAM prakarSathI
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda gAthA-2 173 sthita evA gacchamAM - sAdhvAbhAsa gANamAM vasIne paribhramaNa kare che. kyAM ? parva - caturmati lakSaNa, paripATI, te bhava paraMparAmAM. pramAdavALA paNa sanmArgasthita gacchamAM vasatA koIne maLatuM phaLa pAMca gAthA vaDe dazavi che - * gAthA-3 thI 8 : he gautama ! AIpahara, eka prahara divasa, pakSa, mAsa ke varSa paryanta paNa sanmArgagAmI gacchamAM vasanAra ALasu, nirutsAhI ane vimanaska muni thAya. bIja mahApabhAvavAlA sAdhuone sarva kriyAmAM alAsavI jIvothI na thaI zake evA tAdipa udhama karatAM joIne, lajA ane zaMkA tyajI dhamaniSThAnamAM utsAha dhare che. vaLI te gautama vItsAha vaDe ja jIve janmAMtaromAM karelA pApo muhUrta magamAM baLIne bhasma thaI jAya che, mATe sArI rIte parIkSA karIne je gaccha sanmAmAM pratiSThita hoya temAM jIvanaparyanta vasavuM kemake he gautama ! saMyata hoya te ja muni che. * vivecana-3 thI 7 : gAma - prahara, dina-ahorAba, pakSa-aDadho mAsa, - x - fpa zabdathI be varSa Adi levA. jinokta vacanamAM yathAzakti sthita, TS - sasAdhugaNamAM nivAsa karatAM sAdhune, - x* lIlayA - sukhapaNAthI, ALasa karanArane, niradhamane, zracayitane, jotAM * x* anAlakSyane badhI kriyAmAM ghora-dAruNa, alpa savI vaDe duranucaratvathI, vIra * karmazagu vidAraNamAM samartha, evA prakAre tapa Adi jemAM che tene. mafsa zabdathI dakara guviida vaiyAvacca, lajjA, jinokata ke guruvacanamAM saMzayarU5, sarvathA parityAga karIne, sukhazIlAdi doSayukta sAdhune paNa jIvotsAha rUpa-vIrya uchaLe che ... huM paNa jinokta kriyA karuM, jethI duSTa du:kha sAgaratI huM bahAra nIkaLuM - zailakAcAryavatuM. vIrya uchaLavAnuM phaLa kahe che - gautama ! ghaNAM bhavonA upArjita jJAnAvaraNAdi dukamoM, nIkaTa mokSakane aMtamuhUrta mAtrathI bhamasAt kare che - dRDhapahArI Adiva4. jethI ALasavALAne paNa sat gaNamAM AvA guNo che, tethI AtmamokSakarane je thAya te * jJAna cakSathI joIne gaNane jinomArgamAM rahela guvajJApUrvaka nivAsa kare sadagaNamAM yAvajIvana che jIvane pAlanamAM tatpara, gura abhiprAya-AgamavetA thAya che. have sadAcAryanA lakSaNa kahe che - * gAthA-8 : AcArya gacchane mATe meDhI, AlaMbana, saMbha, daSTi, uttama yAna samAna che, tethI tenI parIkSA karavI. * vivecana-8 : - pazune bAMdhavAne khaLA mathe ThuMTha, jethI tyAM bAMdhela baLadAdi vaMda mayadAthI pravarte che. Artavana - jema khADA AdimAM paDatAM prANIne hAtha Adi AdhAra AlaMbana che, tema bhavagartAmAM paDatAM bhavyone AcArya AlaMbana che, potAnA kAmAtura ziSya prati naMdipeNavata. zaMkha - jema staMbha gRhAdhAra thAya che, tema AcArya sAdhune saMyamagRhanA AdhAra che. meghakumAra mATe zrI vIranI jema. daiSTi - jema netrathI heyopAdeya jovAya che, tema AcAryarUpa netrothI pradezanI jema heyopAdeya jANe che. thAna - chidra rahita cAnapatra satsaMyogamAM kinAro pAme che, tema AcArya paNa bhava kinAro pamADe che. atyartha daDha tava brahmacaryarUpa gupti jene che, te suguptivALA. athavA - 4 - suyuktimAnuM athavA atizayathI AcArya guNo vaDe uttama. AvA AcArya hoya, te gaNa yogya che. tethI temanI parIkSA karavI. have AthI viparIta svarUpa mATe prazna - * gAthA-9 thI 11 - bhagavAna ! kayA cihnothI chAstha unmAgAmI AcAryane jANe ? te mane kaho... - svachaMdAcArI, du:zIla, AraMbhamAM pravatavanAra, pITha phalakAdimAM pratibaddha, akAyanA hiMsaka, mUla-uttara guNa bhaSTa, sAmAcArI virAdhaka, nitya AlocanA na karanAra nitya vikathA parAyaNa te Azaya adhama ANadi. * vivecana-9 thI 11 : he bhagavan! he pUjya! kayA lakSaNothI mUrti unmArga pasthita jANavA ? chA-kevala jJAna kevaladarzana zUnya. he muni ! unmArga pasthita AcAryanA cihna mane kaho, tame sAMbhaLo. sva abhiprAyathI, paNa jinavayanathI nahIM, sva pUjAyeM vicare che, te svacchaMdAcArI. jina-guvajJiA bhaMjakavI duSTa, zIta - AcAra, paMcAcArarUpa. athavA parapaMcana anAcAra sevanAdi lakSaNa svabhAva jeno che, te du:zIla, bAbara - pRthvI Adi jIvano upaghAta te AraMbha, vAsaMkalpa te saMraMbha, samAraMbha * paritApa. te badhAmAM pravartaka, *x * - Asane besavAne mATe, mAra- zabdathI paTTikAdi, kAraNa vinA sevanamAM tatpara, jaLa e zarIra jenuM che te akAya - sacita jaLa, tenuM anekavAra paNa ke pAmAdi dhovA vaDe dhAtaka, te akAya vihiMsaka. cAstrirUpI kalAvRkSanA mULa samAna guNa - prANAtipAtAdi viramaNa te mUla guNa, mULaguNanI apekSAthI uttarabhUta guNapiMDa vizuddhi Adi, vRkSanI zAkhA samAna, tenAthI sarvathA bhraSTa. sAmAcArI gaNa bhede - ogha niryuktimAM kahI che, te oghasAmAcArI. te navamAM pUrvathI bIjI vastunA AcAra abhidhAnathI che. temAM paNa vIsamAM prAbhRtathI, temAM paNa oghaprAbhRtathI uddharela. bIjI pada vibhAga sAmAcArI * jItakalA, nizIyAdi cheda granthokata, te paNa navamAM pUrvamAMthI ja che. savAla sAmAcArI abhyarthanA ja che, te sAdhune na kahyuM. kAraNe jo abhyarthanA kare, paNa te IcchAkAra kArya. athavA tene karatAM kaMIka koIka nirjarArthI kahe che - (1) tAruM kArya huM karIza, temAM paNa IcchAkAra, balAtkArathI nahIM. durvinitamAM balAkAre paNa kare. (2) nirvikalA vAyanAdi, (3) mithyAkAra * saMyama yogamAM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-9 thI 11 15 anyathA Acarita, (4) AvazcikI-avazya gamana, (5) naidhika - pravezatA karavI, (6) kAryotpatimAM gurune pUchavuM te, (7) guru vaDe pUrve niSiddhamAM kArya hoya tyAre avazya pUchavuM. (8) pUrvagRhIta anazanAdithI sAdhune bolAvavA. (9) nimaMtraNA, (10) upasaMpadA levI. - nizIyamAM bIjI rIte dazadhA sAmAcArI kahela che - (1) savArathI kramazaH upadhinI pratilekhanA, (2) pachI vasatinI prArthanA. (3) bhikSA kArya, (4) AvIne Iya pratikramavI. (5) AlocanA karavI, (6) jamatA asurasura, (3) traNa kalAthI pAkonuM dhovana, (8) vicAra saMjJA-utsagarthei bahAra javuM. (9) aMDilAdi, (10) pratikamaNa Adi vizeSatI paMcavastakanA bIjA dvArathI jANavI. teno virAdhaka-bhaMjaka, te sAmAcArI virAdhaka che. * x * arpita AlocanA - sva pApa prakAzana rU5. vedattA loyana, te svapApanuM prakAzana na karavuM - mahAnizItod rUpI sAdhIvata. AlocanA grahaNa kaI rIte ? : (1) svakIya AcArya pAse Aloce, (2) tenA abhAve upAdhyAya pAse, (3) tenA abhAve pravartaka, (4) tenA abhAve sthavira, (5) tenA abhAve gaNAvacchedaka. have jo svagacchamAM A pAMcenA abhAvamAM pagacchamAM sAMbhogikamAM urjA krame AlocanA kare, tenA abhAvamAM saMvignamAM asAMbhogika pAse ukta krame Aloce, temanA paNa abhAve gItArtha pArtha samIpe, tenA abhAve sArUpika saMyataveSa gRhastha pAse, tenA abhAve gItArtha - pAchaLathI cAtri tyajI gRhastha thayo hoya tenI pAse, tenA abhAve samyakatva bhAvita devatA pAse, -x- tenA abhAve jinapatimAM AgaLa, tenA abhAve, tenA abhAve pUrvadi abhimukha arahaMta ke siddhanI sAkSIe. prAyazcita vidhine jANIne svayaM ja prAyazcita svIkAre, e rIte zuddha thAya. sadA sarvatra viruddha kathA te vikathA, te sAta bhede che - bIkathA, bhojanakathA, dezakathA, rAjakathA, mRdu kAraNikA kacA, darzana bhedinI kathA, cAstri bhedinI kathA. temAM mRdukAruNikA - zrotAnA hRdayamAM mArdavatA jananathI mRthvI - X - X - darzana bhedinI - jJAnAdi atizayathI kutIrthika - nikUva prazaMsArUpa. cAstribhedinI - je kathAmAM cAri pratibheda thAya athavA vividhape parapasviAda Adi lakSaNA kathA te vikathA, temAM tatpara. - 4 - athavA kathA cAra bhede - (1) mohathI tava pratye zrotAne je kathAthI AkarSAya, te ApaNI. (2) je kathAcI zrotA kumArga vimukha karAya che, te viTropaNI, (3) saMvedanI - mokSasukhAbhilASI jenAthI karAya te kathA, (4) nirvedanI - saMsArathI nirviNa karAya te kathA. A cArathI viparIta, te vikathA, temAM tatpara, saumya! AvA AcAryane unmAgAmI jANa. have guNavAnuM AlocanA svarUpa saMbaMdhe - * gAthA-12 - chabIzaguNayukata, atizaya vyavahArakuzala AcArya e paNa bIjAnI 176 gacchAcAraprakIrNakasatra-saTIka anuvAda sAkSithI avazya AlocanArUpa vizuddhi karavI. * vivecana-12 - dezakulAdi chabIza guNo A rIte - (1) AdizotpaNane vAkyano sukhe avabodha thAya. (2) sukulobhava, (3) mAtAnI jAtithI saMpanna - vinayayukta, (4) rUpavAnuM - AdecavAkya, (5) saMhananayukta - vyAkhyAnAdimAM na pAke. (6) vRti-cita dhairya, () anAzasI - zrotA pAse vaAdinI AkAMkSA na kare. (8) bahubhASI na hoya. (9) amArI, (10) sthira paripATI - tene ja sUma-artha gaLe nahIM. (11) gRhIta vAkya- apratighAta vacana thAya, (12) jitaparSadu, (13) jitanidra, (14) madhyastha - badhAM ziSyomAM samayita, (15) dezajJa, (16) kAlA, (17) bhAva, (18) paratIrthikAdine uttara devAmAM samartha, (19) vividha dezabhASAjJa, (20 thI 24) paMcavidha AyAyukta - zraddheyavacana thAya, (25) sUnArtha ubhayajJa, (26) daSTAMtajJApaka, (27) hetujJa, (28) upanaya ke kvacit kAraNa, (29) naya-nipuNa. o kvacit zrotAne AzrIne tenI pratipattinA anurodhathI kavayitu deTAMtopanyAsa, 0 kvacit hetu-upanyAsa, 0 kvacit adhikRtu arthano upasaMhAra kare, tu naya prastAve nayone avatAre. (30) grAhaNA kuzaLa, (31-32) svasamaya ane parasamayane nivahaii, (33) gaMbhIra, (34) dIptimAna, (35) ziva, (36) saumya. avazya - nizcayathI karavuM joIe, zuM ? bIjA AcAryonI sAkSithI, mAyA rahitapaNe AlocanA vaDe vizuddhi. vaLI bIjI zuM vizeSatA che ? jJAna-kriyA vyavahAra kuzala athavA pAMca vyavahAra - Agama, dhRta, AjJA, dhAraNA ane jItamAM kuzaLa. - temAM maneTH - jenA vaDe padArtho jaNAya che, te kevalI, mana:paryAyijJAnI, avadhijJAnI, caudapUrvI, dazapUrvI, navapUrvIne hoya. temAM jo kevalI maLe to tene ja AlocanA ApavI, tenA abhAve bIjAne Ape. zrata - nizItha, kahyuM, vyavahAra, dazAzruta skaMdha, Adi badhe zrata vyavahAra, mAreTT * dezAMtara sthita gurumAM ziNa gUDhapado lakhIne mokale, te vyavahAra athavA dezAMtara sthita baMne gItAtha gUDhapadothI AlocanA vyavahAra kare - x * dhAraVTI - koI gItA saMvigna guru vaDe koIpaNa ziSyanA koI aparAdhamAM je zuddhi ApI, te te pramANe ja avaghArI, te ziSya paNa te ja aparAdhamAM prayoje. athavA koI sAdhu gacchopakArI chatAM meSa chedagrantha yogya na hoya, tene guru uddhata pada Ape che. te padone dhAraNa karavA te dhAraNA vyavahAra. nIta - dravyAdi vicArI, saMhanAnAdinI hAnine jANIne ane ucita koIpaNa tapa prakArathI je gItAtha zuddhi kahe che, tene siMddhAMtanI bhASAmAM jIta kahe che athavA je prAyazcitta je AcAryanA gacchamAM sUga sivAyanA kAraNathI pravarte ane bIjA paNa ghaNAM vaDe anuvartita hoya te tyAM rUDha thAya, tene jIta kahe che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-12 1e 138 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda A pAMca vyavahAromAMno koI vyavahArayukta ja prAyazcita devAmAM gItArtha gura adhikRta che, aneka doSanA saMbhavathI agItArtha nahIM. have AlocanAnuM dRSTAMta - * gAthA-13 : jema ati kuzaLa vaidha, bIjAne potAnI vyAdhi kahe che, ane vaidhe kaheluM sAMbhaLIne te karma Acare che. * vivecana-13 : jema vaidhaka zAstramAM nipuNa paNa vaidha - cikitsA kata potAnI rogotpatti bIjA vaidhane jema hoya tema kahe ce, vaidha niSita sAMbhaLIne pachI te vaidha, pelA vaidhe kahyA mujaba pratikArarUpa AcaraNa kare che. e rIte AlocanAnuM svarUpa jANIne Alocaka paNa sadgarae kahela tapa kare. have AcAryanuM kRtya kaMIka kahe che - * gAthA-14 : deza ane kSetrane jANIne vastra, patra, upAzraya ane sAdhuvIno saMgraha kare ane sUtrArthanuM ciMtana kare. * vivecana-14 : na - mAlavA Adi, zo-rUkSa-arUkSa, bhAvita-abhAvita Adi. 1 zabdathI gura glAna bAla vRddha prApUrNAdi yogya dravya ane durmikSA kALane jANIne, vara-zAstrokta vidhithI, paga-patagrahAdi, upAzraya - muni yogya vasati. sthAnAMganA sAtamAM sthAnamAM kahela che - AcAryo anutpanna upakaraNanA sabhya utpAdaka hoya che. pUrvotpanna upakaraNonA samyaka saMrakSaNakA hoya che - x * saMgopayitA hoya che. * * * - tathA sAdhunuM vRMda te sAdhuvarNa, vra zabdathI sALIvarga levo paNa hInAvAra varga nahIM, sUtra-gaNadharAdi baddha, artha-niryukti, bhASya, cUrNi, saMgrahaNI, vRtti, TippaNAdi rU5. sUtrArthane jinopadeza vaDe vicAre che. stra zabdathI vinIta ziSyane nahIM. AvA AcAryo mokSamArga vAhaka kahelA che. have mokSamArganA bhaMjakone kahe che - * gAthA-15,16 - je AcArya Agamokata vidhithI saMgraha ane upagraha karatA nathI, sAdhusAdanIne dIu ApIne sAmAcArI na zIkhave, bALa ziSyone jIbha vaDe cuMbana kare, sanmArya grahaNa na karAve, te AcAryane vairI jANavA. * vivecana-15,16 : saMgraha * jJAnAdi ke ziSyono saMgraha. upagraha - temane ja bhojana-zrutAdi dAnathI upakAra kare. vidhi - utsarga ane apavAdanA prakArathI svayaM na kare, pramAdathI na karAve, anya karanAra pratye dveSa kare, je koI AcAryAbhAsa, tathA sAdhu-sAdhvIne dIkSA ApI, sAmAcArI - sva gaThThokatAne nirjarapekSI hoya to paNa na zIkhave. savinita praticchaka gaNane paNa prArtha na Ape, te ayogya che. 2i8/12] pravyAkaraNokta bALane je AcArya - ziSyone ane mahattA sva zidhyAne jIbha vaDe gAya vAchaDAMne cATe tema cATe arthAt cuMbanAdi kare, samyak mokSa mArga na zIkhave, bIjA zIkhave to paNa roke, te AcAryane tuM zatru jANa athavA vairI jANa. have sadgaranuM svarUpa - * gAthA-17 : je AcArya ziSyone nehathI sume paNa tene sAraNAdi na kare, te zreSTha nathI, paNa daMDa vaDe tADana karIne paNa jemAM sAraNAdi che, te AcArya zreSTha che. * vivecana-17 : jIbhathI cumavAdi karatAM AcArya lyANakArI nathI, jemAM guru mArA - hitamAM pravartAvavA5, upalakSaNatvathI vAraNA - atithI nivAravA, coyaNA - saMyama yogamAM khalitane vividha preraNA, paDicoyaNA - punaHpunaH preraNA na kare che. paraMtu lAkaDI AdithI zarIre pIDA karIne paNa je sAraNAdi kare che, te kalyANakArI che. have ziSyanuM nirguNad. * gAthA-18 : ziSya paNa, je pramAda madirAgrasta ane sAmAcArI virAdhaka gurane bodha na kare to te vairI ja che. * vivecana-18 - sva hasta dIkSita paNa zatru che, je guru-dharmopadezakane hitopadeza ApIne sanmArgamAM sthApato nathI. kevA gurune ? nidrA - vikathAdirUpa pramAda, e ja madira, tenAthI AcchAdita vavajJAna, sAmAcArI virAghaka zailakAyAye ke jene caumAsI che, te paNa khabara nathI - kaI rIte pramAdI murane bodha kare ? * gAthA-19 : he munivara ! tamArA jevA puruSo paNa pramAdAdhIna thAya, to amane saMsAramAM bIja konuM AlaMbana thaze ? * vivecana-19 : ApanA jevA paNa he zramaNa zreSTha ! pramAda paravaza thAya che, tethI pUjya sivAyanA ame - maMdabhAgya, akRtapunya, pramAda paravaza, ApanA caraNakamaLanA dAsa, purA-gha-strIne tajelAne A bhayaMkara, pIDAkara, zokabhara, du:khAkara, caturgatirUpa apAra saMsAramAM koNa AlaMbana thAya ? * gAthA-20 : jJAnamAM, darzanamAM, cAstrimAM e traNe siddhAMtasAramAM je potAne ane gacchane sthira karavA prere te AcArya. * vivecana-20 : jJAna-aSTavidha jJAnAcAra, darzana-aSTavidha darzanaAcAra, caraNa-aSTavidha cAritrAcAra, va zabdathI tapAcAra ane vIcAra paNa levA. je AcArya temAM preraNA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-20 19 180 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda kare, kaI rIte ? kuLa samudAyarUpa gaNa ane potAne sthApIne. 2 zabdathI zrotA vargane. tene gaNadharAdie AcArya kahela che. * gAthA 21 - pis, upadhi, zasyA e traNe udgama-utpAdana ane eSaNA zuddha ane cAstrinA rakSaNArthe le, te cAstri che. * vivecana-ra1 - piMDacaturvidha AhAra upadhi - audhika, aupagrahika. audhika traNa bhede :(1) jaghanya - mukhavatrikA, paNa kezarikA, gucchA ane pAtra sthApana. (2) madhyama * pallA, jasmANa, pAtrabaMdha, colapaTTaka, maka, joharaNa. (3) utakRSTa - pAma ane traNa kakSa e rIte cAra. aupagrahika upadhi - daMDAsana, daMDaka, pustakAdi bhedathI traNa prakAre. vizeSa jItakapAdithI jANatuM. zayyA - AcArAMgokta vasatirUpa. A traNe udgama, utpAdana, eSaNA doSa zuddha hovA. temAM udgamapiMDanI utpatti viSayaka AdhArmikAdi soLa doSo. te prAyaH gRhasthanI udbhave, kvacit sAdhu vaDe paNa thAya. mULathI zuddha chatAM dhamItvAdithI upArjana viSayaka 16-doSa, te sAdhucI utpanna thAya, tene utpAdana doSa kahe che. 10doSa poSaNAnA - baMkitAdi, te sAdhu ane gRhastha baMnethI cAya. saMyamanI paripAlanA mATe vizuddha piMDa grahaNArthe jotAM, tenI prAptimAM gurulaghu doSane zodhavA. je te zodhe te cAjhivAnuM kahevAya. * x * x * x [doSonuM svarUpa opaniyukti AdithI savistAra jANavuM]. * gAthA-22 - bIjAe kahela guhya pragaTa na kare, sarve kAryomAM aviparita jonAra, cakSu mA bALa ane vRddha saMkIrNa gacchane ro. * vivecana-22 - aparizrAvI - AcAsaMgamAM kahela trIjA draha samAna. * x * lavaNa samudravatuM zrotA, kemake lavaNamAM pANI Ave che. paNa nIkaLatuM nathI. ahIM AcAryo zrata aMgIkAra karIne pahelA bhaMgamAM Ave che kemake zrutanA dAnagrahaNano saMbhava che. sAMpAyika kamarSikSAthI bIjA bhaMgamAM Ave. AlocanA svIkArIne bIjA bhaMgamAM Ave, kemake AlocanA apatizrAvIpaNe che. kumArga prati cotho bhaMga thAya, kemake kumArgamAM praveza-nirgamano abhAva che. athavA kevala zrutane AzrIne dharmabhedathI bhaMgo yoje che. temAM sthaviskatikAcArya pahelA bhaMgamAM, bIjAmAM tIrthakara, bIjAmAM ahAlaMdika, pratyeka buddho cothA bhaMgamAM Ave. kaI rIte? samyaka prakAre, sama - aviparIta, daiSTi - avalokana jene che, te samadaSTi thAya che. kyAM? sarva kAryomAM - Agama vyAkhyAnAdi sarve vyApAromAM. te AcArya kumArge paDatAM gacchane rakSe che. - X - X * konI jema? cakSunI jema. khADA AdimAM paDatA prANIne cakSu roke che tema. have be gAyA vaDe adhama AcAryanuM svarUpa kahe che - * gAthA-23,24 : je AcArya sukhazIlAdi guNo vaDe navakalpa ke gItApa vihArane zithila kare che, te saMyamayoga vaDe niHsAra mAtra vezadhArI ja che... kuLagAmanagara-rAjya tajIne je pharI temAM ja mamatva kare che, te saMyamayogathI niHsAra mAtra vezadhArI che. * vivecana-23,24 - munine zithilatva prApta karAve che. konA pratye ? vihAra prati athavA svarya ALasu thAya. kyAM ? vihAramAM. ahIM vihAra svarUpa bRhakalpAdithI jANavuM. jemake - sAdhune grAma-nagarAjadhAnI AdimAM, vRtti-prAkAparipayuktamAM, eka mAsa sudhI kAraNa vinA hemaMta ane grISmamAM rahevuM ko, kAraNe pATaka parAvartana kare, tenA abhAve gRhaparAvartana, tenA abhAve vasatimAM ja sthAna parAvartana kare. paNa eka sthAnamAM na vase. - x * jyAM rahe, tyAM ja bhikSAcaryA tAya. e pramANe sAvIne paNa jANavuM. vizeSa e ke jyAM sAdhune mAsA che, tyAM sALIne be mAsa rahevuM kaze. tathA sAtA abhilASI - X* dvajJAnarahita athavA murNa - upazama saMtoSalakSaNa, zIla-mUlaguNa lakSaNa, guNa - uttara guNarUpa. jene aMtaHkaraNa bhAvarUpa nathI te buddhi buddhika-bhAvazUnya athavA sukha-mokSalakSaNa, zIla-svabhAva jeno che te sukhazIlA - jina, temanA guNa-kevalajJAna, kevaladarzanAdi rU5, temAM viruddha prarUpaNArUpa je mati, te abuddhika, kevaLa liMga-sAdhuno veza, tene dhAraNa karanAra, te dravyaliMgaghArI. saMyama - pRthvI Adi satara prakAre - pRthvI, apa, teu, vAyu, vanaspati, betraNa-cAra-pAMca Indriyo e navane mana-vacana-kAyAthI karaNa - karAvaNa - anumodana vaDe saMrabha - samAraMbha - AraMbhanuM varjana te jIva saMyama, pustakAdimAM pratilekhanA te ajIva saMyama. zayana, Asana joIne karavA te prekSAsaMyama, pArthasthAdinI upekSA te upekSA saMyama, pramArjanA saMyama, vidhithI paraThavavuM te pariThApanA saMyama, drohAdithI nivRtti ane dharmadhyAnAdi pravRtti te manasaMyama, e rIte vacana saMyama, kAyasaMyama. yoga - pratilekhanAdi vyApAra. athavA jemAMthI svarga, apavarga phaLa rUpa sAra cAlI gayo che. te vistAra, konA vaDe? saMyama ane yoga te saMyamayoga vaDe. - 4 - kuLa, gAma, nakara- gAya, bheMsa, uMTa Adi aDhAra prakAnA kara rahita, rAjya * sAtagamaya athavA rAjya badhe joDatAM kularAjaya, gAmarAjya, nagararAjya. * x * x * tene tyajIne, je sAdhu AbhAsa te kulAdimAM mamatva kare che. mAtra veSadhArI. saMyama - pAMca Azrava viramaNa, paMcendriya nigraha, cAra kaSAya jaya, traNa daMDa virati. have traNa gAthA vaDe uttama AcAryanuM svarUpa kahe che - * gAthA-5 thI 27 :je AcArya vidhipUrvaka preraNA kare, sUtra ane artha bhaNAve te dhanya che,
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-25 thI 23 181 182 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda te pavitra che, bhaI che, mokSadAyaka che, te ja AcArya bhavya jIvone caJbhUta kahela che, je jinezvare batAvela anuSThAna paNa yathArtha batAve che. je AcArya samyapha jinamata prakAze che, te tIrthakara samAna che, je AjJAnuM ullaMghana kare che, te kASaNa che, sAraNa nathI. * vivecana-5 thI 7 - Agamokta nyAyathI je AcArya ke upAdhyAyAdi, ziSyone smAraNa, vAraNa, preraNA, pratipreraNA vaDe prere che. AcArAMgAdinA utsarga, apavAda, utsagapivAda, apavAdotsarga, utsargotsarga, apavAdApavAda rUpa sUtra bhaNAvI, pachI tenA niryukti, bhAya, cUrNa, saMgrahaNI, nRtyAdirUpa paraMparAtmaka artha zIkhave che. 2 kArathI naigamAdi sAte nayone jaNAve che, te AcArya. sUtrarUpI dhana devAthI dhanya che, arcadAnarUpI puNyathI pavitra che. jinAjJA pratipAlaka che. kumati nivArI sanmArge sthApavAthI baMdhu che, jIvAdi padArthanA jJAnathI saMyamamAM daiDhava vaDe kamabhAvathI mokSadAyaka che. anaMtarota ja mokSagamanayogya prANIne netratulya kahyA. kumatipaTala nirAkaraNathI pragaTa kare che, te AcArya ziromaNi jinokta anuSThAna jevA che tevA ja dazavi che. tIrtha - caturvidha saMgha ke pahelAM gaNadhara tene kare che, te tIrthakara, tenI tulya che. A samAnatA dezathI jANavI. anyathA kyAM tIrthakara ane kyAM AcAryad ? mUri - aneka atizayayukta gautamAdi samAna AcArya. sarva zaktithI je jinamata - nityAnitya Adi svarUpa vAcaka, sAta nayAtmaka ItyAdine bhavyo pAse dekhADe che. AjJA - pANatokta maryAdA, ullaMghatA pharI te adhamapuraSa che, paNa pradhAnapuraSa nathI. dhe kevA AcAryo AjJAnA ullaMghaka che, te kahe che - * gAthA-28 : bhaSTAcArI AcArya, bhraSTAcArI sAdhunI upekSA karanAra AcArya, unmArgasthita AcArya, traNe mArgano nAza kare che. * vivecana-28 - bhraSTa-sarvathA zithila, AcAra-jJAnAcArAdi, te bhraSTAcAra, te adhamaciArya. saMyamavyApArathI mukta, muninA upekSaka, pramAdapravRta zramaNAdine na roke te maMda dhamaciArya. utsaga Adi prarUpaNAmAM pravRta, te adhamAdhama AcArya. A traNe jJAnAdirUpa mArgano vinAza kare che. tene sevanAranuM phaLa dazAve che - * gAthA-ra9 : umAgasthita, sanmAganAzaka AcAryane je seve che, he gautama! jarUra te potAnA AtmAne saMsAramAM pADe che. * vivecana-29 : Agamaviruddha prarUpaka, jinoktamArgadUSaka, je bhavyajIva tenuM kahela anuSThAna kare che, karAve che ke anumode che, te AcArya potAne niyamA bhavAMghakUvAmAM pheMke che. * gAthA-30 - ayogya taranAra manuSya ghaNAMne DUbADe, tema unmArga sthita eka paNa AcArya tenA mAni anusaranArA bhavyajIvonA samUhano nAza pamADe che. * vivecana-30 - advitIya paNa AcArya ke sAdhu, kumatinA kadAgrahathI grasta thaI nAza pAme che ati saMsArasAgaramAM pADe che. bhavya jIvo paNa te mArgane anusaratA, jema kutAraka manuSya, tenI pAchaLa rahelAM ghaNAM prANIne nadhAdimAM DUbADe ane potAne paNa DUbADe tema DUbADanAra thAya. have unmArgamAM rahelane thatuM phaLa - * gAthA-31 : unmArga mArge cAlanArA ane sanmArganAzaka sAdhune he gautama! anaMta saMsAra niro thAya che. * vivecana-31 - gozALo, boTika, nivruvAdino mArga-paraMparA, temAM ke unmArgarUpa je mArga, temAM sthita muniveSA bhAsa, upalakSaNathI AcAryo paNa he gautama ! nize jeno pAra na pAmI zakAya tevA anaMta caturthatyAtmaka saMsArane pAme. temAM rahelAM aneka du:khano sUcaka che. teo jinokta pathanA AcchAdaka thAya. have koIka kadAya pramAdathI jinokta kriyA na kare, paNa bhayone yathokta jinamArga dazavi te kayA mArgamAM AtmAne sthApe che ? tethI viparIta kevo hoya ? * gAthA-32 : zuddha sAdhumAni kaheto, potAne trIjA pakSamAM sthApe, tethI viparIta potAne gRhastha dharmathI bhraSTa kare che. * vivecana-3ra : AjJAzuddhi saMyukta suvihita pathane AkAMkSA vinA prarUpaNA karatAM potAnuM rakSaNa kare che. kaI rIte ? sAdhu ane zrAvaka baMne pakSanI apekSAthI trIjA saMvipnapAkSika pakSamAM. saMvignapAkSika - mokSAbhilASI susAdhune sAhATyakartA. tenuM lakSaNa - zuddha susAdhudharma kahe che, potAnA AcArane niMde che [kyAM?] sutapasvI ane saniko pAse. vaMdana kare paNa karAve nahIM, kRtikarma kare paNa karAve nahIM, potAne mATe zikSA na Ape paNa susAdhu mATe pratibodha kare. vaLI je usUtrabhASI che, sAdhu hepI che, te gRhastha dharmathI bhraSTa che. te sAdhu paNa nathI - gRhastha paNa nathI. jo ema che, to zuM karavuM joIe ? * gAthA-33 - - je jinabhASita anuSThAna samyakrapaNe na karI zake to paNa zllNarAgI - jine kahelane samyapha rIte prarUpe. * vivecana-33 - jo karavAnuM zakya na bane. kaI rIte? trikaraNa zuddhithI, kevalIe kahela
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-33 183 184 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda Ajanma kriyAkalAparUpa to AtmAnA sAmarthyathI jevuM hoya tevuM kahe, jema jinezvare kahyuM, tema nirUpe, have pramAdIne paNa zuddha prarUpaNAthI zo guNa che ? - * gAthA-34 : municayamAM zithila chatAM paNa vizuddha caTaNa - karaNa sittarInI prazaMsA karI prarUpaNA karanAra sulabhabodhI jIva potAnA karmone zithila kare che. * vivecana-34 : zithila hovA chatAM, kyAM ? municaryAmAM duSTa jJAnAvaraNAdi karmane zodhe arthAt karmonuM zithilava pAme, sukha prApta janmAMtaramAM jinadharmaprAptirUpa jene che te sulabhabodhi, sudevaprApti pachI sukulotpati thAya. kaI rIte? caraNa-karaNane nimayiI bhAve prazaMsA karatA ane vAMkArahita yathAvasthita bhavyone kahetA. temAM vrata-5, zramaNadharma-10, saMyama-17, vaiyAvacca-10, brahmacarya gupti-9, jJAnAdigika-3, tapa-12, krodhAdinigraha-4 e caraNa sitarI ane piMDavizuddhi-4, amiti-5, bhAvanA-12, pratimA-12, Indriya nirodha-5, pratilekhanA-5, gupti-1, abhigraho-4 e karaNa sIttarI jANavI. have saMvijJApAkSikanuM sAdhunA viSayamAM kaMIka kRtya - * gAthA-35 - sanmANamAM pravartatA sAdhuonuM auSadha-maiSAdithI samAdhi pamADavArUpa vAtsalya pote kare ane karAve. * vivecana-35 - pradhAnamArga paraMparA pravRtta jagata uttama munine nirjarA mATe yAMtaragabhAvathI upakAra karaNa dhAraNa kare, kaI rIte? auSadha ane bheja vaDe. - x - tra zabdathI aneka prakAre, pote kare bIjA pAse karAve ane anumode, te saMvijJapAkSika ArAdhaka che. * gAthA-36 : lokavartI jIvoe jenA caraNakamaLane namaskAra karyA che, evA keTalAMka hatA, che ane haze jemano kALa mAtra bIjanuM hita ravAnA eka layapUki vIve che. * vivecana-36 : atItakALe hatA, hAla che, bhAvikALe haze. keTalAMka saMvijhapAkSiko, kevA ? svarga-mRtyu-pAtALa lokamAM teno nivAsI prANIgaNa temanA caraNakamaLamAM namela che. te satparama saMvigna pAkSiko, parahitakaraNanA advitIya baddha lakSyavALA. * * * athavA parahitakaraNamAM eka baddha lakSadarzana jemane che tevA, temAM ja kALa vitAvanArA, te saMvipnapAkSiko che. je AvA nathI temanuM svarUpa kahe che - * gAthA-39 - bhUta-bhAvi ane vartamAnamAM koI evA AcAryo che ke jemanuM nAma grahaNa mAtrathI prAyazcitta lAge. * vivecana-33 : atItakALe thayA, anAgatakALe thaze, keTalAMka ane vartamAnamAM paNa che. he gautama! AcArya padanAma dhArI, jemano paricaya karavo to dUra, temanuM 'amuka evuM nAma kahetAM paNa nizcayathI prAyazcita Ave. mahAnizIyanA pAMcamAM adhyayanamAM kahe che - ahIM 555,55,50,00,00,000 guNarahita AcAryo thaze. * gAthA-38 - jema lokamAM nora tathA vAhana zikSA vinA svecchAcArI thAya che, tema ziSya paNa svecchAcArI thAya, mATe gurue pratikRcchA ane preraNAdi vaDe ziSya vagati haMmezAM zikSA ApavI. * vivecana-38 : #gf - svecchAcArI, avivatha - zikSA rahitatva jema nokara - sevaka, vAhana- hAthI, azva, vRSabha, mahiSAdi lokamAM tathA ziSyo, gurunA kAryamAM pratikRcchA vaDe, coyaNAdi vinA svecchAcArI thAya che. tethI - - AcAryoe ziSyone ane mahatarA vaDe ziSyAne sarvakALa zikSA ApavI. * gAthA-39 - je AcAyadi pramAda doSathI ke ALasathI ziSya vagane pUrvavata preraNAdi karatAM nathI, te AjJA virAdhaka jANavA. * vivecana-39 : je AcArya, upAdhyAya, gaNAvacchedakAdi, nidrAdithI, mAra ke doSathI, svaziSyamAM rAgAdi pramAda dveSa ke pramAdadoSa svarUpa je doSa - kulANatva, ALasa, moha ke avajJAdithI ziSyavRMdane saMyamAnuSThAnamAM na prere, te AcArya vaDe jinAjJA virAdhita ke khaMDita jANavI. * gAthA-40 : he saumyA e pramANe meM saMkSepathI guranuM lakSaNa varNavyuM, he dhIra / have saMkSepathI gacchanuM lakSaNa kahIza. tene tuM zravaNa kara. * vivecana-40 : saMkSepathI mArA vaDe, he saumya ! he ziSya! prarUpita karyuM ke gurunA lakSaNa zuM che ? have gaccha - munirvAdanA lakSaNa, buddhi vaDe zobhe te dhIra, te saMkSepathI sAMbhaLo. * gAthA-41,42 - je gItAtha susaMvina, ALasarahita DhantI, akhalita cA>>ivAnuM, haMmezad rAgadveSa varjita, AThamada rahita, kSINI kaSAyI ane jitendriya evA te chAstha sAthe paNa kevaLI vicare. * vivecana-41,4ra :fa * sUtra ane artha, tenuM vyAkhyAna, te baMnethI yukta gItArtha, je ati
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-41,42 185 saMvegavAna, vaiyAvRtyAdimAM ALasarahita, sunizcala, mahAvrata lakSaNa jene che, te daDhavata, atisAra hita cAgni-13 bhede jene che te akhalita cAtri. satata raNamAyA, lobharUpa ane dveSa-krodha, mAnarUpa. kuLa, 5, baLa Adi ATha madasthAnone kSaya karatAM, durbala karela kaSAya - krodhAdi bhedayukta, AtmavazIkRta zrotrAdi pAMce IndriyovALA, tevA chAstha sAthe kevaLajJAnI vicare. have ukta viparIta sAthe vihAra na kare. * gAthA-43 : saMyata hovA chatAM he gautama paramAne na jANanAra ane durgatipathadAyaka evA agItAne dUrathI ja tajavA. * vivecana-43 : je munio abhyasta nathI, paramArtha - je karmabaMdhanA sthAno che, te kama nirjarAnA sthAno che, je nirjarA sthAno che, te ja karmabaMghanA sthAno che - X* ItyAdi parijJAna rU5 jemane nathI te anansasta paramAryA. temane dUrathI tanyA. kemake te durgatipathadAyaka che. tiryaMcAdi gati prApaka che. have gItAryopadeza badhe sukhAvaha thAya, te kahe che - * gAthA-44,45 - gItAnA vacane buddhimAna haLAhaLa jhera paNa niHzaMkapaNe pI jAya, kAraNa pamADe tevA padArtha paNa khAI jAya. kemake te paramArthathI jhera nathI, amRta rasAyaNa che. nirtinakArI ane mAratuM nathI, mare to paNa amara thAya che. * vivecana-44,45 - gItArtha gurupAse sUtrArtha bhaNela, temanA upadezathI utkaTa jhera pIe che kevA ? sarvathA zaMkArahita thaI viSaguTikA khAI jAya, maraNa pAme. tavathI te viSa nathI, amRtarasa tulya che. nize te jhera vitarahita che, tethI te viSa prANatyAga karAvatuM nathI. jo koI rIte maraNa pAme to paNa jIvatA evA ja thAya che. kemake zAzvata sukhano hetu che. gItAnI A caturbhagI che - (1) saMvipna che, paNa gItArtha nathI, (2) saMvipna nathI, gItArtha che. (3) saMvipna paNa hoya ane gItArtha paNa hoya, (4) saMvipna nathI, gItArtha paNa nathI. temAM pahelAM bhaMgamAM rahela dharmAcAryane Agama parijJAnano abhAva che, (2) bIjA cAtri hita che. jo zuddha prarUpaka hoya to - sAdhune vAMde, paNa vaMdAve nahIM, tyAre saMvigna pAkSika thAya che. (3) sarva sAbijJAna yukata AcArya che. (zaMkA) AvA to gaNaghAdi hoya, hAla tevA pramAdI na maLe to temanuM dhamacAryava kaI rIte? hAla je sUma varte che, te guru paraMparAthI gRhItArtha, vinizcitArtha che. ItyAdi - x - cothA dharmAcArya ja kahevAya. have viparIta kahe che * gAthA-46,43 * agItAnA vacanathI amRta paNa na pIvuM, kemake agItArthe kahela te 186 gacchAcArapakIrNakasatra-saTIka anuvAda vAstavika amRta nathI. paramArthathI te amRta nahIM paNa haLAhaLa jhera che. tenAthI ajarAmara na thAya, paNa tANa nAza pAme. * vivecana-46,47 : batAI . pUrvokta cotho bhaMganA vacanathI amRta paNa na pIe. te kAraNe amRta na thAya, agItArthe upadezela paramArthathI amRta nathI, haLAhaLa jhera che. * x * ItyAdi. * gAthA-48 : agItArtha ane kazIlIyAnA saMgane kavidha jI de. kemake paMthamAM coro jema vinakArI che, tema A mokSamArgamAM vinakArI che. * vivecana-48 - agItArtha ane kuzIlIyA, upalakSaNathI bhedasaha pANi, avasagna, saMsakta, athANaMdano saMsarga mana, vacana, kAyAthI tajavo. temAM manathI ciMtavana, vAyAthI AlApa-saMtApa, kAyAthI saMmukha gamanAdi, vizeSathI tajavuM. mahAnizIthamAM kahela che. - lAkha varSa zULIthI bhedAvuM, paNa agItArtha sAthe eka kSaNa paNa na vasavuM. nivaNa pathamAM A badhAM vinakara che. jema lokamArgamAM coro che. * gAthA-49 : dedIpyamAna ani joI, temAM niHzaMka praveza karIne potAne bALI nAMkhavA, paNa kuzIlIyAne Azraya na karavo. * vivecana-49 - prajvalita vaizvAnara, yuddha * nirdaya athavA joIne niHzaMka te vaizvAnaramAM praveza karIne potAne bALI nAMkhavA, paNa kuzIlathI dUra rahevuM - teno saMga na karavo athavA kazIla, upalakSaNathI agItArthano saMga na karavo. kemake anaMtasaMsAno hetu che. mahAnizIyamAM kahyuM che - samArge rahela jIva, ghora vIratapa kare, paNa A pAMcane na choDe to badhuM nirarthaka che - pArthasthA, osa, yayA chaMda, kuzIla, zabala. A pAMcane dRSTithI paNa na jovA. have gaccha svarUpa - * gAthA-5o - je gacchamAM garanA prerita ziNo, rAgadveSanA paIndiSa vaDe dhagadhagAyamAna agni mAphaka saLagI uThe che, te gaccha nathI. * vivecana-5o : prajavalita agnivatu je gaNamAM, kaI rIte ? dhagadhagatA. sva AcAryathI, pi zabdathI gaNAvacchedaka, vivAdi vaDe paNa, "Apane A ayukta che." tema prerita kare, kone ? sva ziSyone, rAgadveSathI bALe che, kaI rIte ? niraMtara krodha karavA paDe athavA rAgadveSathI. - x * he gautama ! te gaccha nathI. * gAthA-pa1 :gaccha mahAprabhAvazALI che, kemake temAM rahenArAne vipula nirjarA thAya che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAyA 51 183 sAraNa-vAraNa-preraNAdithI doSapApti na thAya. * vivecana-51 : gaththu - munivRMdarUpa, mahAt prabhAva jeno che te mahAnubhAva, te gacchamAM vAsa karatAM dezakarmakSayarUpa ke sarvakarmakSayarUpa mokSa paNa thAya che. kevI ? vistIrNA. temAM vasatA sAraNAdi vaDe doSAgama na thAya. na - gAthA-52 thI 56 H gurunI IcchAne anusaranAra, suvinIta, jitaparISaha, dhIra, abhimAnalolupatA-gArava-tikathAthI rahita... kSata, dAMta, gupta, mukta, vairAgyamAgalIna, davidha sAmAcArI - Avazyaka - saMyamamAM udhuta... kharakaTho-karkaza, aniSTa ane duSTa vANIthI temaja tiraskAra ane kADhI mUkavA vaDe paNa jeo dveSa na kare.. je apakIrti na kare, apayaza na kare, akArya na kare ane kaThe prANa Ave to paNa pavana malina na kare. kArya ke akAryamAM gurujI jo kaThora-za-duSTa-niSThura bhASAthI kaMI kahe, to ziSyo "tahati" kahI svIkAre, tene hai gautama! gaccha jANa. * vivecana-52 thI 56 H [52] sva AcAryanA abhiprAya mujaba varte, paNa potAnA abhiprAyathI nahIM. zobhana vinayayukta, zItoSNAdi parISahone parAjita karanAra te jina parISahone parAjita karanAra te jina parISaNa, AcArasaMga niryuktimAM kahyuM che - strI ane satkAra e be parISaho bhAva zItala che. bAkInA 20 parISaho uSNa jANavA. tIvra pariNAmathI je paripaho uSNa thAya che, maMdapariNAmathI te pariSaho zIta thAya che. jJAnAvaraNa, vedanIya, mohanIya ane aMtarAyamAM kSudhApipAsA, zIta-uSNa Adi bAvIze pariSaho avatare che. jema darzanamohamAM samyakatva pariSaha, tenA udayamAM teno saMbhava che. jJAnAvaraNamAM prajJA ane ajJAna, aMtarAyamAM alAbha, cAstri mohanIyamAM Akroza, arati Adi sAta, vedanIyanA udayamAM bhukha, tarasAdi agiyAra pariSaho thAya. bAkInA darzanAvaraNa, nAma, Ayu, gotramAM pariSahono avatAra na thAya. tathA navamA guNaThANA sudhI badhAM paNa pariSaho saMbhave che, vaLI eka sAthe vIza pariSaho ja vede. kemake je samaye zItane vede che, te samaye uSNatvane na vede, jyAre uSNane vede tyAre zItane na vede. jyAre caryAne vede che tyAre naiSedhikI na vede, jyAre naipedhikI vede, tyAre carcA na vede. sUkSma saMparAya - dazamAM guNaThANe bhukha, tarasa Adi cauda pariSaho kahelAM che, temAM koI bArane vede che,kemake zIta-uSNa ke carcA-zayyAno ekatra saMbhava nathI. upazAMtamoha-11mAM guNasthAnamAM, kSINamoha - bAramAM guNa sthAna chadmastha-vItarAgamAM te ja cauda saMbhave che. - 4 - 4 - sayogya yogIrUpe 11-parISaho saMbhave che. jemake ItyAdi. - X - X - - bhukha, tarasa, zIta, uSNa gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda buddhi vaDe zobhe te dhI-vajrasvAmIvat. ahaMkArayukta nahIM - skaMdhakavan, AhAra-upadhi-pAtrAdi vRddha nahIM - te dhanyamunivat, gauravatrika Asakta nahIM te mathurA-maMtruziSya samAna, vikathA na kare - harikezamunivat. [53] kSamAyukta gajasukumAlavat, damitendriya - zAlibhadrAdivat, nava brahmacaryaguptivALA - sthUlabhadravat, nava brahmacaryaguptivALA - sthUlabhadravat, lobharahita - jaMbusvAmyAdivartI, saMvega patha Azrita - ati muktakumAravat, davidha sAmAcArImAM udhat, Avazyanta - avazya karmavya athavA guNone cotaraphathI avazya kare che te Avazyaka. - X - 188 [54] kha-puruSa-karkazavANI vaDe, aniSTa duSTa vANI vaDe AdithI je munio dveSa na dhare, te traNa yogya thAya. temAM 36 - re mUDha !, re apaMDita Adi vANI - 4 - 4 - 4 - nirbhartyanam - aMguli AdithI tarjana, niTina - vasati, gaNa AdithI niSkAzana, vi zabdathI tenI ciMtA karaNAdi athavA pravAhathI A zabdo ekArthika che. - x - [55] je gaNa munio akIrtijanaka nathI. ayAjanaka nathI. avarNa - azabda - azlAdhAjanaka nathI, temAM prajJatti - sarva divyApI asAdhuvAda, yaza - niMdanIyatA avaLuM eka divyApI asAdhuvAda, kAvya ardhadivyApI asAdhuvAda. anAdhA - te sthAne ja asAdhuvAda, akAryakArI - asat anuSThAna karyA nahIM. pravacanane mAlityakartA nahIM, - 4 - 4 - evA te suMdara aMtevAsIo. prANa-bala. AvA prakAranA teo dhanya che. [56] svaAcArya vaDe kArya ke akAryamAM, Arya - je kArya guru jANe ane ziSya paNa jANe te. mArca - je kArya guru jANe che, paNa ziSya jANatAM nathI, anyathA uttamapuruSone bAhyAMtara kArya vinA bolavuM saMbhavatuM nathI, athavA bhArya - sanimitta, ajhArya - pradhAna nimitta rahita. khara-karkazAdi vANIthI kahevAya, tyAre "jema tame kaho cho te prakAre che'' ema ziSyo kahe che, he gautama! tene tuM gaccha jANa siMhagiri guru-ziSyavat. . gAthA-57 : - patra AdimAM mamatvarahita, zarIramAM paNa spRhA vinAnA, yAtrA-mAtrA AhAramAM eSaNanA 4ra doSa rahita levAmAM kuzaLa che. * vivecana-57 : te mamatvano dUrathI tyAga karanAra, zemAM ? pAtrAdimAM, addei zabdathI vastu, vasati, zrAddhanagara-gAma-dezAdimAM je rati, nispRha-meghakumArAdi mAphaka IhArahita, potAnA zarIramAM paNa. yAtrA - saMyama, guru, vaiyAvRSya, svAdhyAyAdi rUpa, mAtrA - ja hetuthI puruSa, strI, napuMsakane kramazaH 32, 28, 24 kavala pramANa maLye parimita AhAra grahaNa karavo. kavala pramANa kukaDInA iMDA samAna. kukuTI be bhede - dravyathI ane bhedathI. dravya kukuTI be bhede - udara kukuTI ane galakukuTI. temAM sAdhue udara
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-pakA 189 190 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda pramANa AhAra karavo x - temAM 32 mo bhAga aMDaka, tenuM pramANa te kavala. galakATI-avikRta mukhavALA parapanA gaLAnA aMtarAlamAM je kavala coMTayA vinA praveze che. te pramANa galakukuTI bhAvakukuTI - je AhArI udara mATe nyUna ke adhika na hoya, paNa udarane dhRti pamADe, teTalA pramANano AhAra te bhAvakukuTI. athavA jAtAjA AhAranI pAriSThApanikAmAM nipuNa. temAM AdhAkarmI lobhathI grahaNa karIne ane vipamizra maMtrAdi saMskRta doSathI te jAta kahevAya che, AcArya, glAna, prAdUrNakArye durlabhadravyamAM sahasAlAbhamAM adhika grahaNa te ajAta kahevAya. athavA nAta - guraglAnAdi yogya AhAra maLatAM tenA rakSaNamAM nipuNa ke temAM nispRha. manAta - guruglAnAdi yogya AhAra prAptanA hoya to tenA utpAdanamAM kuzala. 42-poSaNA AdimAM kuzaLa. temAM - x * bhAvaiSaNAmAM gaveSaNA, grahaSaNA ane grAmaisaNA e traNa bheda che. te peTAbheda sahita jANavA. * gAthA-pa8,59 - ukta nirdoSa AhAra paNa rUpa ane ane mATe nahIM varNa ke daniA mATe nahIM paNa saMyamabhAranA vahana arthe che, jethI akSApAMgavata vahana thaI zake... sudhA vedanA, vaiyAvacca, iyasimiti mATe, saMyamAthuM, aNadhAraNArthe, dhamAcatArtho khAya. * vivecana-58,59 - te AhAra rUpa-rasa arthe nahIM ItyAdi. temAM rUpa-zarIra lAvaNya, sa-bhojana AsvAda, varNa-zarIranI kAMti, darpa-kAmanI vRddhi, saMyamabhAravahana - cAritrabhAranA vahata mATe, jema gADAnI dharImAM avyaMjana kare te bahu vadhAre ke bahuM ochuM na devAya tema sAdhu bhAra vahanArthe AhAra kare. te paNa kAraNe khAya, tethI kAraNa kahe che - -1- bhukhanI vedanAne zamAvavAne mATe, - x - 2-bhukhyo vaiyAvacca na karI zake, tethI glAnAdinI vaiyAvacca mATe, 3-Iyasamiti mATe, 4-5DIlehaNa, pramArjanA Adi sAdhu kriyArthe, 5-jIvitanI rakSA mATe, 6-sUrArtha ciMtana Adi kAraNe AhAra kare. * gAthA-6o : jyAM moTA-nAnAno taphAvata jANI zakAya, jyeSTha vacananuM bahumAna hoya, eka divasathI paNa je moTo hoya, tenI helA na thAya, he gautamAM tene gaccha jANa.. je gaNamAM caMg * vata paryAyathI moTA, nig dikSA paryAyathI nAnI, 8 zAdathI madamayayaNiI, teo pragaTapaNe jaNAya che. kaI rIte? jyeSThavacana bahumAna. jemake he AyA he bhadatA adi zabdothI. athavA jayeSTha * pAyi guNathI vRddha, vacana - Adeza, temanuM sanmAna jALavIne. eka divasathI paNa je jyeSTha hoya, tenI vacana ullaMghanAdithI hIlanA na thAya. pacacathI vadhu paNa guNamAM vRddha hoya, tenI paNa helanA na thAya, jema vajasvAmI, tene gaccha jANavo. have Ayao * * gAthA-61,62 :bhayaMkara dukALa hoya, tevA samaye praNano tyAga thAya che paNa sAdhIno lAvela AhAra sahasA na khAya, he gautama! tene gaccha jANavo. tathA je gacchamAM sAdanI sAthe dAMta paDI gayela evo sthavira paNa AlApa-saeNlApa na kare, rupInA aMgopAMga na ciMtave te gacha che. * vivecana-61,62 - je gaNamAM sAdhavIno lAvela AhAra ghora dukALamAM prANano tyAga thAya to paNa siddhAMtokta avidhi na karIne na khAya athavA je gaNamAM urmamArge sAdhvIno lAvela AhAra na khAya paNa apavAdamAM khAya, jemake - jaMghAbala kSINa arNikAputra AcArya. te gacchA che. A gAthAnuM vyAkhyAna jinAjJApUrvaka karavuM. have utsargathI jAna-paricayAdi nivAravuM - je gaNamAM sALI sAthe 2 kArathI kAMtAdi strI sAthe taraNa sAdhu to zuM sthaviro paNa nikAraNa AlApa-saMlApAdi na kare. - x - kevA sthaviro ? dAMta paDI gayelA, sarAga dRSTithI na ciMtave zuM ? strInA aMgopAMga-x * viloke nahIM, kadAca jue to paNa bIjAne na kahe - * gAthA-63 thI 31 - apamano ni ane viSa samAna sAdadIno saMsarga choDI do. sALIne anusaranAro sAdhu thoDAM ja kALamAM jarUra apakIrti pAme... vRddha, tapasvI, bahucuta, pramANabhUta munine paNa sALIno saMsarga lokaniMdAno hetu thAya che... to pachI yuvAna, zruta, thoDo tapa karanAra evAne ALI saMsarga lokaniMdAno hetu kema na thAya?... jo ke pote Dha AMta:karaNavALo hoya to paNa saMsarga vadhatA ani samIpe jema ghI ogaLI jAya tema muninuM citta sAdI samIpe vilIna thAya che. sarva strIvargamAM haMmezAM ApamatapaNe vizvAsa rahita varte to te bahAcarya pALI zake, tethI viparIta varte to na pALI zake... sarvaka badhAM padArthomAM mamatArahita muni svAdhIna hoya che, paNa te je sALInA pAsamAM baMdhAyela hoya to parAdhIna thaI jAya che lITamAM paDela mAkhI chUTI na zake, tema sAdagIne anusaranAra sAdhu chUTo thaI zakato nathI... A jagatamAM avidhie sALIne anusaratA sAdhune tenA samAna bIjuM koI baMdhana nathI. sAdadIne dhamamAM sthApanA karanAra sAdhune enA samAna nirjasa nathI. vacanAmathI paNa cAthiI bhraSTa thayelAM bahulabdhika sAdhune paNa jyAM vidhipUrvaka guruthI nigraha karAya te gaccha che. * vivecana-63 thI 31 : pramAdavarjita thaI tame choDo ? kone ? ekAMte sAdhvI pazciyAdine. kevA ? jema agni vaDe badhuM bhama sAta thAya tema sAdhvI saMsarge cA>>i bhasmasAta thAya che. jema tAlapuTa viSa jIvone prANano nAza karanAra thAya, tema sALI paricaya cAritrapANano nAzakara thAya. sAdhvIno kiMkara sAdhu akIrti-sAdhuvAda ke avarNavAda
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-63 thI 31 11 192 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda pAme, mATe jaldI sAdhvIsaMsarga choDa. vRddha, tapasvI, ghaNAM Agama bhaNelo, sarvajanamAnya sAdhu paNa sAdevInA ati paricayathI lokamAM apakIrtilakSaNa thAya. jemake A sulakSaNa nathI. - - - to yuvAna, AgamanA jJAna hita, vikRSTa tapa na AcaranAra evo muni nikAraNa maMDI (sAdhvI]. sAthe vikathA paricayAdikaraNathI lokApavAda lakSaNane kema na pAme? arthAt apakIrti ja pAme. jo ke svayaM deDha adhyavasAyI sAdhu che, to paNa te muni gamanAgamanAdi rUpa prApta avasara - vArtAlApAdithI sALI pAse rAgavALo thAya che, jema agni pAse ghI ogaLe tema sAdhvInA adhyavasAnarUpa nizca thAya. badhe - divase, be gRhanA AMgaNa ke mANadimAM anAtha-muMDI-raMDAdi strIvRMdamAM nidrA-vikathAdi pramAdarahita thaI sarvakALa vizvAsarahita thaI viratIyAra maiyunatyAgarUpa brahmacarya pALe, tenAthI viparIta hoya te na pALe. sarve tyAjya padArthomAM mamatAdi hita sAdhu-mokSa sAdhaka, phona-kALa-ndravabhAvAdimAM Atmavaza thAya, paravaza na thAya. je sAdevInuM sevakava kare te pasvaza thAya che, jema baLakhA-lIMTamAM paDela mAkhI bahAra nIkaLavA samartha na thAya, tema sAdevInA pAzamAM baddha sAdhu potAne mukta karIne svecchAthI prAmAdimAM vicarI na zake. sAdhune lokamAM sAdhvItulya pAzabaMdhanarUpa koI vastu vidhamAna nathI. ahIM apavAdano apavAda kahe che - je sALI saMyamabhraSTa che, tene dharma sAthe joDanAra sAdhu AgamavedI ane abaMdhaka jANavo. - x - athavA zrutacAri dharmathI kaMIka bhraSTa joIne, tenI pAse gacchopadeza paricayAdi karIne zrutacAtri lakSaNa dharma sAthe sthApe. upalakSaNathI ati gahana vanamAM, pazu ke svecchAdi durgamAM, viSama sthAnamAM sarva zarIrathI paDatI sAdhavIne hAtha pakaDIne ke AkhI upADIne dhArI rAkhe, e rIte naTaciva-dIptacita-paravazIbhUta-cakSAviSTa-unmAda ke upasarga prApta sAdhavI ke gRhasthine ItyAdine savAMgathI dhArI sakhe ke dezacI sAhAya kare, to paNa te sAdhu AgamavedI che arthAta AjJAne atikamato nathI tathA azubhakarmabaMdha kAraka thato nathI. vaLI sAdhu zikSA pradAnathI ke guNavarNanathI kahe che. kriyA to dUra rahI, vANI mAtrathI bhraSTa cAtrino vidhithI nigraha jemAM karAya che, athavA bahalabdhikano paNa te gaccha vayana vyApArathI re kuzIla ! re apaMDitA! ItyAdithI pa zabdathI mana vaDe, jemake A saMyamapuNakArI nathI, tethI zikSA ApavI ItyAdi vicAre, kAyA-hAtha halAvavA, mAthuM dhuNAvavuM Adi je gaNamAM zithIla saMyamIno nigraha sUtrokta prakAre svadharmAcArya vaDe karAya che, te gaccha che. ahIM labdhinuM kiMcit svarUpa kahe che - AmaSauSadhi, vipauSadhi, khelauSadhi, jalauSadhi, sarvoSadhi, saMbhinnagrota, avadhi, Rju mati, vipulamati labdhi. cAraNa, AzIviSa, kevalI, gaNadhArI, pUrvadhara, arahaMta, cakravartI, baladeva, vAsudeva, kSIramadhusarpitAzrava, koDhabuddhi, padAnusArI, bIjabuddhi, taijasa, AhAka, zItalezyA, vaikarvikadehalabdhi, akSINamahAnasIka labdhi, ItyAdi labdhi kahI. jo ke rupIone arihaMtAdi keTalIka labdhi hotI nathI. abhavI puruSone paNa keTalIka na hoya. * gAthA-72 thI 34 : je gacchamAM saMnidhi, auzika, abhyAhata pUtikarma AdinA nAma levAmAM paNa bhaya pAme, kahyuM ane grepamAM sAvadhAna hoya.. mRdu, nikaamcitta, hAsyamazkarI rahita, vikathAmukata, vaNavicAryuM na karanAra, gaucarabhUmi arthe vicare che... tevA muni vividha abhigraha, dura prAyazcitta AcaranArA hoya, devendrone paNa AzcaryakArI evA gacchane gaccha jANa. * vivecana-2 thI 34 : [2] je ga7mAM tila ke tuSa mAtra paNa AhAra-anAhAra, biMdu mAMga paNa pAnaka, tene satrinA sthApI rAkhavuM te saMnidhi. tene bhogavatA ke sakhatA prAyazcitta, Atma-saMyama virAdhanA, anavasthA, AjJAbhaMgAdi doSa ane gRhastha tulyatA thAya. * x * kavaDa - zika, te ogha ane vibhAgathI be bhede che. temAM potAnA mATe agni pragaTAvI, thALI AdimAM AropaNAdi vyApAramAM je kaMI Avaze. tenA dAnArthe je karAya che, te ogha zika ane vibhAgIdezika te - uddiSTa kRtakarma te mUla traNa bheda rUpa ane uddeza - samuddeza - Adeza-samAdeza e utabhedathI bAra bhede che * x * AhatAdi - sva para prAmAdithI janasthala mArge pagethI, nAvAdithI ke gADA Adi vAhanathI sAdhane mATe bhojana-pAna-vastra-pautrAdi lAvavA te abhyAhata kahevAya. mAya zabdathI pUtikarma sivAyanA AdhAkamadi 16-udgama doSa levA. te sAmAnyathI be bhede - vizodhikoTi ane avizodhi koTi. temAM AdhAkarma bheda sahita * * * pUtikarma-AdhAkarmano leza zleSa, mizrajAtadoSa- sAdhu ane gRhIno mizra, bAdaraprAbhRtikA doSa * gunuM Agamana jANIne vivAhAdi lagnane AgaLa-pAchaLa kare, aNavattaka doSa - svagRha sAdhamizra, A chane avizodhi koTi jANavA. * * * udgamanA zeSa doSajAla te vizodhikoTi che. * x - mA - paba, vastra dhovA rUpa, trepa - apAnAdi dhovA rUpa. 5 - jaghanya, madhyama, utkRSTa bhedathI traNa prakAre che. kaI rIte ? bhAta, gaMDaka, java, aDada, caNA, masura Adi alepakRta AhAra eka pAtramAM grahaNa karavo ItyAdi ghanya... zAka, peya, koMdhruva, magadALa Adi ane lepakRtu AhAra grahaNa karavA eka pAtra traNa kakSa Adi kalApaMcaka te madhyama... dudha, dahIM, tela, ghI, maganuM pANI ItyAdi bahuleSakR AhAra grahaNa kalA traNa Adi sarvatra kA sataka te utkRSTa. * * * * * epa - apAnAdi kSAlana vidhi - nizItha sUtranA trIjA, cothA uddezAmAM kahyuM che - je bhikSa ke bhikSaNI maLa-mUtra paraThave Adi. tenI cUrNimAM kahe che - traNa pasalIthI Acamana kare ItyAdi - x - jo traNa pasalI karatA vadhu pANIthI Acamana kare to tene chakAya vadha ane bakuzavano doSa lAge. kAraNe atirikta jaLa le, jethI te nirlepa ane nirgadha thAya che. kAraNe mUtra vaDe paNa ko. bRhakalpamAM paNa
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-% thI 44 193 194 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda kahela che ke - nirmantha ane nitthIone paraspara mUtra ApavuM ke Acamana karavuM na ko, paraMtu adhivizvavicikA Adi gADha kAraNe ane navarAdi rogAnaMkarUpa AgADha kAraNe kalo. AvA sAdhu jyAM hoya te gaccha kahevAya. [33] mRduka-dravya, bhAva bhedathI be prakAre che. temAM dravya mRdaka arkasUlAdi che, bhAva mRduka - siddhAMtane yathokta kahenAra che jinokatamAM niHzaMkAdi svabhAvavALA, apavAdApavAda Agama zravaNamAM guru vaDe vidhAmaMtrAdi rahasya kahevA chatAM gaMbhIrasvabhAvI, gura vaDe tADita thavA chatAM guraphulavAsamAM nizcalacita. hAsyasAmAnyathI hasavuM, drava - bIjAno upahAsa - X * vikathAmukta, guru AjJAnA bhaMgAdi anyAyane na karatAM gocara bhUmimAM vicare arthAt jJAnAdi prayojanathI bhame che athavA gocarabhUmiabhigrahano bIjo bheda, tenA ATha bhedo, te mATe vicAre che. te abhigraho dravya-kSetra-kALa-bhAvanA bhede cAra prakAre che. (1) temAM lepakRta ke lepakRta dravyane huM laIza, amuke bhAlA vaDe Apela huM laIza, te dravyAbhigraha, (2) phokAbhigrahamAM ATha gocarabhUmi che, temAM eka dizAmAM abhigraha laI upAzrayathI nIkaLe ItyAdi ATha bheda A pramANe che - (1) RjuvI, (2) gatvApatyAgatikA, (3) gomUtrikA, (4) peTA, (5) rApiTA, (6) pataMgavIthikA, (7) atyaMtarasaMbUka, (8) bAhyagaMbUka. [vyAkhyApiMDaniryuktithI jANavI.] (3) mAre amuka samaye bhikSArthe javuM, te kAlAbhigraha. (4) bhAvAbhigraha - gAtA, rotA ItyAdi bhAvayukta puruSa Ape to levuM. [4] sAdhune vividha abhigraha - dukara prAyazcitane AcaratA joIne manamAM Azcarya upaje che kone ? devendrone paNa, jyAM AvA munio che, te gaccha che. temAM prAyazcita daza bhede che - 1- AhArAdi grahaNa, uccAra, svAdhyAyabhUmi, caitya-guru vaMdanA, pIThaphalaka pAchA ApavAne, kula-gaNa-saMdhAdi tarthei, 1oo hAthathI bahAra jAya to AlocanA prAyazcita thAya. te gurunI pAse pragaTa karatAM zuddhi thAya. 2- samiti, guptimAM pramAdamAM, guru AzAtanAma, vinaya bhaMgamAM IcchAkArAdi sAmAcArI na karavAmAM, laghumRSAvAda-adattAdAna-mUchamAM, avidhithI AvAsAdi karavAmAM, kaMdarpa-hAsya-vikathA-kapAya-viSaya-anuSaMgAdimAM pratikramaNa prAyazcita-mithyAdukRtathI zuddha thAya. | 3- sahasA ke anAbhogathI athavA saMbhramabhayAdithI sarva vratAtisAramAM ane utaguNAticAromAM ke duzcitiMtamAM mizra prAyazcitta, AlocanA ane micchAmidukkaDam. 4- piMDa, upadhi, zayyAdi azuddha jANe ke kALAtikAMta, kSetrAtikAMta ke sUrya ugyA pahelA ke pachI grahaNa kare AdimAM viveka prAyazcitta, temAM tyAga karavAthI zuddhi thAya. 5- nAva nadI utaraNa, svapnAdimAM kAyotsarga prAyazcitta. 2i8/13] 6- pRthvI AdinA saMghanamAM tapa prAyazcita. * vikRSTa tapa karaNamAM samartha hovAthI garvita thAya * x * ke nikAraNa apavAda ruci thAya, tene cheda prAyazcitta. - x - 8- AkuTTIthI paMcendriyavadha, darpathI maithuna, osannavihAra ItyAdimAM mUla prAyazcita, punarvatAropaNa. - 4 - 9- sva pakSa ke parapakSamAM nirapekSa prahAra kare ke hAtha AdithI ghAta kare AdimAM anavasthApya yogya prAyazcita - X * (hAla nathI) 10- tIrthaMkarAdinI ghaNI AzAtanA kare, rAjA ghAtaka, saNIne bhogave, svapakSamAM kapAya-viSaya-pradaSTa, tyAnaddhi nidrA pArAMcika prAyazcita - A prAyazcita AcAryane ja apAya. (hAla nathI) have jIvarakSAdi dvArathI gaccha svarUpa - * gAthA-35 - pRedI, aNu, agni, vAyu, vanaspati tathA vividha jIvone maraNAMte paNa manathI pIDA na karAya, tene gaccha jANavo. * vivecana-3pa : pRravI, apa, teu, vAyune vA zabda teno bhedasUcaka che, tu zabda yatanA sUcaka che. vanaspati ane basone manamAM paNa jyAM maraNAMte paNa pIDA na paroMcADAya te gaccha. temAM pRthvIkAya traNa bhede - saciva, acita, mizra. A sacita paNa vyavahArathI ane nizcayathI be bhede che - x - x * tathA akAya paNa traNa bhede - dhanodadhi, dhanavalayakarakAdi nizcaya sacita, kuvA AdinuM paNa vyavahArathI acita. varasAdAdinuM pANI mizra che. e rIte agni paNa sacitta, acita, mizranA traNa bhede che - X - X * vAyu paNa e rIte sacitAdi traNa bhede kahela che. * * * * * anaMta vanaspatikAya nizcayathI sacita che, bAkInI vanaspati vyavahArathI sacita che. mujhAyela phaLa-kusuma-pAMdaDA mizra che. loTano kALa- cALelo na hoya tevo loTa, zrAvaNa ane bhAdaravAmAM pAMca dina mizra, Aso ane kAratakamAM cAra divasa mizra, mAgasara ane popamAM traNa divasa, mahA-phAgaNamAM pAMca prahara, caitra-vaizAkhamAM cAra prahara ane jeTha-aSADhamAM traNa prahara mizra hoya. cALavAthI aMtamuhUrta mizra rahe. beIndriyo sarva jIvapadezavALA hoya tyAre sacita ane viparIta hoya te acita. baMne bhegA hoya te mizra. * * * * * . * gAthA-36 : khajurIba ane mujathI (sAvaraNIthI je upAzrayane sApha kare che, tene jIvonI koI dayA nathI tema he gautama ! tuM sArI rIte jaNa. * vivecana-36 :khapatranI sAvaraNI ke muMjamaya bahukarIthI je sAdhu, zItAdithI rakSaNa mATe
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAyA-36 15 196 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda jeno Azraya karAya te upAzraya, tene jo pramArje to munine jIvomAM dayA nathI. te samyak jANa. * gAthA-77,38 - sImAdimAM tRpAthI prANa sosAI jAya, maraNa Ave to paNa bahAranA sacitta paNInuM biMdu mAtra paNa grahaNa na kare vaLI jemAM apavAda mArge paNa haMmezA acitta-nijIva pANI samyapha rIte Agama vidhithI IcchAya tene gaccha jANavo. * vivecana-70,78 - je gacchamAM taLAva, kUvA, vAva, nadI AdinuM sacita jaLa, biMdu mAga paNa gImAdi kALamAM A zabdathI zIta ane vaSakALamAM tRNA pariSahathI gaLuM sosAI jAya, uvAsAdi prANano aMta Ave to paNa sAdhu na le te gaccha che. he IndrabhUti je gaNamAM sarvakAla vAMchA karAya che. zuM? ugrapadanI apekSAe apavAda pada vaDe paNa, jemAMthI prANa-jIva cAlI gayela che, te prAsuka jaLanI AcArAMganizIyAdi siddhAMtokta prakAranI nipuNa hoya che paNa te gaccha che. * gAthA-79,80 : zULa, vicikA AdimAMno koIpaNa vicitra roga utpanna thatAM je gacchamAM muni agni Adi na saLagAve, te gacha che. paraMtu apavAda pade sArUpika Adi ke zrAvikAdi se yatanAthI tema karAve to tene gaccha jANavo. * vivecana-79,80 : je gaNamAM zULa ane vicikA ke bIjA vicitra AtaMka-sadhavAti roga utpanna thatAM agni vaDe uvAlana-prajvalana munio na kare, A zabdathI bIjA paNa doSa na seve te gaccha. apavAda pade sArUpikAdi ane zrAvakAdi kare, kaI rIte ? nizIsathAdi graMthokta yatanA karaNathI, jemake - sAdhune zUlAdi pIDA hoya to A mahApIDAmAM jyAM agni potAnA kArya mATe saLagAvAyo hoya, tyAM jaIne zUlAdine tapAve, athavA guhya tapAvavAnuM hoya tyAre gRhastha AgaLa tApavuM zakya na hoya to na jAya ItyAdi yatanA vizeSajJathI jANavI. sArUpika * sapheda vAdhArI, muMDita mastaka, kaccha na bAMdhe, bhAyarahita, bhikSA bhramaNa karatAM te sArUpika, tenA abhAve bhAryA sahitanA kSetavastradhArI, mastakameDid, coTalIvALA, daMDakaapAtravALA te siddhapura, tenA abhAve cA itajela, tenA abhAve bhadraka anyatIthiMka pAse apti yatanAne karAve. te ga7 jANavo. * gAthA-81,82 - puSa, bIja vacA Adi vividha jIvono saMghaThTha, paritApana, jyAM na karAya te gaccha che. hAsya, kriDA, kaMdarpa, nAstikavAda jyAM na karAya, akALe dhovaNa, DevaNa, laMghaNa, mamatA, avaheMcAraNa (jyAM na karAya che gajI gaNavo.] vivecana-81,82 :puSpo cAra bhede - jalaja, sthalaja. temAM jalaja - sahasatrAdi, sthalaja koraMTAdi, te pratyeka be bhede - vRta baddha ane tAlabaddha. e rIte cAra bheda. temAM je nAlabaddha, te badhAM saMkhyaya jIvaka che, je vRtabaddha che, te asaMkhyAtajIvI che. nUhAdi puSpo anaMtajIvarUpa che vIsa - cokhA, ghauM, java Adi, tenA bIja ane vacA. A zabdathI - tRNa, mUla, mAMkura, phaLAdi levA. - x - grii - sAmAnyathI hasavuM ke vakoktithI hasavuM. kIDA-bALakanI jema daDA vaDe Adi ramavuM athavA aMtAkSarI ke prahelikAdi, kaMdarpabhAvanA, upalakSaNathI kibiSika, Abhiyogika, AsurikA mohabhAvanA. temAM mAyA vaDe paravipatAraNa vacana ke aTTahAsya karavuM, gura Adi sAthe niSphara vakrokti Adi rUpa, kAmakathA - kAmopadeza prazaMsA kAya ceTA - vacana ceTA - bIjAne vismayakArI vividhollApa te kaMdarpabhAvanA. je maMgayoga ane bhUtikamadikaraNa te Abhiyogika bhAvanA. je zrutajJAnAdi, kevalI, dhamaciArya, saMgha, sAdhunI niMdA karavI, te kilbiSika bhAvanA. niraMtara krodha prasara ItyAdi AsurI bhAvanA Atma lAghavArthe zastragrahaNa, viSabhakSaNa, bhasmIkaraNa, jalapravezana, bhRgupAtAdi karaNa te mohabhAvanA. nAstikavAda - jemake jIva nathI, paraloka nathI, punya nathI, pApa nathI ItyAdi, mAyA vaDe bIjAne chetaravA rUpa vacana tathA dhAvana - vakragatithI gamana - X - vanavega vaDe azvanI jema javuM. laMghana-vAhA Adine lAMghavA athavA paraspara kalahathI krodhAdithI zrAvaka upara anna-pAnAdi pheMkavA, vastra-pAka-upAzraya-zrAvaka AdimAM mamatA karavI, arahaMtAdino avarNavAda karavo te. gAthA-83,84 - je gacchamAM kAraNe vAdinA aMtare paNa strInA hAtha Adino paNa, daSTiviSa sarSa ane baLatA agni mAphaka tajI devAno hoya te garajI gaNavo. bAlikA, vRddhA, mI, paumI, bahena AdinA zarIrano paNa thoDo paNa je gacchamAM na karAya, te ja gaccha che. * vivecana-83,84 : je gaNamAM sAdhavInA hAthanuM saMghana, paga Adi sparza, vastranA aMtare 2UT * kaMTaka rogomatAdi, utpanna thAya to paNa diptAgniviSanI mAphaka varjavAmAM Ave te gaccha che athavA gRhastha strInA hAtha-pagAdinuM saMghaTTana paNa varjavAmAM Ave. vAta - aprApta yauvanavALI, vRddha-syavisa, madhyamAM, bhamIjI, dohitrI, bahena, mAtA, putrI, patnI Adino aMga sparza karAto nathI, te gaccha kahevAya. ahIM sparza niSedha kahyo, te rIte bIjA paNa zabdAdita choDavA. puraSa sparzathI puruSane mohodaya cAya ke nahIM, jo thAya. to paNa maMda thAya, strI sparzavat ukaTa na thAya, paNa strI sparzathI niyamA utkaTa mohodaya thAya che. e rIte strIne parapanA sparzathI niyamA mohodaya thAya. e rIte paraSane ISTa strI zabda sAMbhaLatA avazya mohodaya thAya. e rIte strI mATe samajI levuM. e ja rIte ISTa rUpAdimAM jANavuM. sparzamAM daSTAMta -
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-83,84 193 198 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda AnaMdapura nagaramAM jinArI sajA, vizvapnA saNI, teno putra anaMga, bALapaNamAM cAroga thayo. te vaMdanAthI nitya raDato raheto. koI divase mAtAe nagna sthita yayA bhAvathI jAnUnA aMtaramAM sUvaDAvyo. tenA baMne gullo paspara samasphaTita thayA, pachI mauna rahyo. saNIne upAya maLI gayo. jyAre jyAre rUve tyAre tyAre te pramANe ja rAkhe. mota thatAM te paNa temAM ja guddha thayo. pitAnA mota pachI te rAjA thayo, pachI paNa mAtAne bhogavavA lAgyo. tathA eka vaNika, tenI strI ati ISTa hatI, te vyApArArthe gayo. strI garbhavatI thaI, samudra madhye vahANa nAza pAmyuM. strI pATIyuM meLavI aMtarlIpamAM pahoMcI, tyAM bALakane janma Apyo. te bALaka moTo thayo. te strI ke putra sAthe ja bhoga saMlagna thaI. ghaNAM kALe bIjA pravahaNathI potAnA nagare AvyA. ItyAdi - 4 - vAsudevanA moTA bhAI jarAkumAranA putra jitazatru rAjAnA putra zasaka ane bhazaka hatA, tenI bahena devAMganA tulya, cauvana prApta ane sukumAlikA hatI. kALakrame traNee dIkSA lIdhI. ati rUpavatI hovAthI sukumAlikAnI rakSArthe tenA baMne bhAIo alaga vasatimAM rahyA. teNIe bhAI sAdhune thatI pIDA joI, anazana karyuM, ghaNAM divase kSINa thaI mUcha pAmI. tene mRta mAnI eka bhAIe teNIne upADI, bIjAe teNInA upakaraNa lIdhAM. rastAmAM vAyunA sparzathI mUcha jatAM te bhAInA sparzane pAmIne kAmAtura thaI, to paNa mauna rahI. teoe paraThavI dIdhI. koI sAryavAhe teNIne patnI banAvI. chelle bhAIoe choDAvIne teNIne dIkSA apAvI. * gAthA-85,86 - sAdhu vaSaradhArI muni che e AnA hAthano sparza kare to nizcayathI tene mULaguNa bhraSTa gaccha jANavo. apavAde paNa AgamamAM sparza niSedhyo che, paraMtu je dikSAno tAdi utpanna thAya to Agamokata vidhi jANanAra sparza kare, to gaccha jANato. * vivecana-85,86 - je gaNamAM strInA hAthano sparza muni, kevA ? pUjAdi yogya hovA chatAM svayaM paNa kare, te gaccha nizayathI paMcamahAvata rahita jANavo. ahIM - X * mahAnizIyamAM adhyayana-5-mAM kahela sAvadhAcAryanuM daSTAMta jANavuM. utsarmapadanI apekSAe apavAda padathI, bRhakakSAdi jhamAM kahela sAdhI padamAM zAstrokata prakAracI, aneka dravya-kSetra-kALa-bhAva prakAra sUcaka ane mahAlAbhanA kAraNarUpa kArya pragaTa thatAM, kevA kAryamAM ? gRhita dikSAmAM AlaMkAdimAM, mAjI zabdathI pima vihAra divatuM hoya tyAre ... x - ahIM kaMIka nizIthamUrNinA paMdaramAM uddezamAM kahela che - [A AkhA pAThano artha vagere amArA vizILasUoll anuvAdamAM jovo A sUtramAM prAyazcitta ane nirjara baMnenuM kathana che. * gAthA-87 : ghaNAM guNothI yukata hoya, ladhisaMpanna hoya, uttama kuLamAM janmela hoya evA muni paNa je mULaguNathI rahita hoya to tene gacchamAMthI kADhI mUkavA * vivecana-83 - vijJAna Adi guNanA vRMdagI sahita, aneka AhAra, vara Adi utpAdana labdhithI yukta, madhu-kSIrADhavAdi labdhiyukta hoya, vaLI uttamakulamAM paNa - ugra bhogAdi ke caMdrAdi mULamAM utpanna hoya to paNa te sAdhu-sAdhvI prANAtipAta viramaNAdi vizeSathI bhraSTa hoya to tene potAnA gaNamAMthI kADhI mUkavo joIe. to te gaccha kahevAya. upalakSaNathI tyAnaddhinidrA, ati duSTa svabhAva lakSaNavALAne paNa kADhI mUkavo joIe. * gAthA-88,89 - je gacchamAM sonuM, rUpuM, dhana, dhAnya, kAMsu, tAMbu, phaTika, zayana, Asana, sacchidra vastuno upabhoga thato hoya, je gacchamAM munine yogya zeta vastra choDIne lAla-pILAM vastrono upayoga thato hoya, te gacchamAM maryAdita kyAMthI hoya? * vivecana-88,89 : je gacchamAM - Tv9 - rUchyuM ke aghaTita suvarNa, ghaDeluM suvarNa, dhana cAra bhede gaNima, dharima, meya ane pAriodha. ahIM pahelAM - chellA bedano adhikAra che. dhAnyaapakava java, ghauM, cokhA, maga Adi 24 bhede, kAMsAnA pAtro, tAMbAnI loTI Adi, sphaTika ranamaya bhAjano, upalakSaNathI kAya-kapardika-daMtAdi bahumUlya paLo tathA nizItha sUtra ane AcArAMgamAM paNa kahe che ke- je bhikSu ke bhikSuNI lohapaba, kAMsyapAtra, tApama, kapupAtra, suvarNa patra, rUpyapAtra ItyAdi vajapAtra paryantanA 17mAMthI koIpaNa paNa kare ke karanArane anumode, dhAraNa kare ke dhAraNa karanArane anumode, bhogave ke bhogavanAne anumode tene prAyazcita. - x * e rIte lohabaMdhana, kAMsyabaMdhana yAvatuM vajabaMdhana kare ke karanAne anumode yAvatu bhogave tene prAyazcita. zayana - khATa, palaMga ItyAdi. mAsana - maMcikA, cAkaLo Adi. 8 zabdathI gupta davaka-jINaka Adi jANavA. kRSira - sacchidra pITha phalakAdino paftbor - niraMtara vApara, jyAM vArasA - pahelAM chellA jinanA tIrthanI apekSAthI lAbha vo ke lIlA-pILA vicitra dekhAtA bharatAdi yukta vastrono sadA nikAraNa vyApAra cati yogya zeta vA tajIne kare te gaNamAM zuM maryAdA rahe ? kAMsyAdi dhAtu ghaNAM anarthana karanArI hovAthI teno niSedha karela che. * gAthA-0 - je gacchamAM koIe kAraNe Apela bIjAnuM sonuM-yu hoya to paNa adha nimeSamatra paNa na sparza, tene gaccha jANa. * vivecana-90 :je gaNamAM sonuM-5ne sAdhu potAnA hAthethI, bIjAnA saMbaMdhanuM hovA chatAM
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-90 199 na sparze, koI gRhasthe, koIpaNa bhaya-sneha Adi hetuthI Apela hova to paNa, ardha nimeSa mAtra paNa - 4 - na sparze. athavA pArakuM sonuM-rUpuM hAthethI sAdhu na sparze, te kAraNe Apela hoya to paNa. - Xx - have ArthikA dvArathI gacchanuM svarUpa kahe che - . gAthA-91 - je gacchamAM sAdhvIe meLavela vividha upakaraNa ane pAtrA Adi sAdhuo kAraNa vinA paNa bhogave, te kevo gaccha ? * vivecana-91 : je gaNamAM sAdhvI prApta pAtrA Adi vividha upakaraNo sAdhu vaDe kAraNa vinA bhogavAya che, he gautama ! te kevo gaccha ? arthAt kaMIpaNa nahIM. ahIM nizIthathI kaMIka upakaraNa svarUpa vRttikAra noMdhe che je bhikSu gaNana ke pramANathI vadhAre upadhine dhAraNa kare, ke dhAraNa karanArane anumode tene prAyazcitta - je jinakalpika eka kalpa vaDe saMcare che, teNe eka ja grahaNa ke pariMbhoga karavo joIe. ItyAdi abhigraha vizeSa kahyA. AnAthI adhikatara vastra dhAraNa na karAya. kemake jinonI evI AjJA che ke - sthavikI badhAMe traNa vastro dhAraNa karavA joIe. jyAre aprAvRtta saMcare tyAre paNa traNe kalpo niyamA sAthe rAkhavA, e rIte vapramANa kahela che. je vaLI gaNaciMtaka, gaNAvacchedaka che, te durlabha vastrAdi deza hoya to bamaNAM ke traNagaNAM le. athavA je atikti upagrahika ke sarva gaNaciMtaka hoya tene parigraha hoya che ItyAdi - x - [vizeSathI amArA nizIyasUtranA anuvAdamAM noMdhela che jo ke vRttikArazrIe ahIM nizIthanA dazamAM uddezAno A Akho pATha noMdhela che. gAthA-92 : baLa ane buddhine vadhAranAra, puSTikAraka, atidurlabha, evuM paNa bhaiSajya sAdhvIe pApta kareluM sAdhu bhogave, te gacchamAM maryAdA kyAMthI hoya? * vivecana-92 : atidurlabha-duSprApya, tathAvidha cUrNAdi, upalakSaNathI auSadha, vana - zarIra sAmarthya, medhA, te baMnenI vRddhimAM zarIrane guNakArI hoya tevuM sAdhvI lAvela hoya ane sAdhune baMnene vApare, tevA gacchamAM koI maryAdA na hoya. . gAthA-93 - je gacchamAM ekalo sAdhu ekalI strI sAthe rahe, tene ame vizeSe karIne maryAdArahita gaccha kahela che. * vivecana-93 : ekalo sAdhu, ekalI raMDA-kuDAdi strI sAthe rAjamArgAdimAM rahe, tathA ekalI sAdhvI sAthe hAsya-viyAdi bahu prakAre paricaya karAya che, te gaccha jinAjJArahita gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda kahela che. e rIte te gaccha nirmaryAda - sadguNa vyavasthA rahita kahIe chIe. . gAthA-40 - 200 dRDha cAstriI, nirlobhI, AdeyA, guNarAzi evI mahattarA sAdhvIne je gacchamAM ekalo sAdhu bhaNAve, te anAcAra che, te gaccha che ja nahIM. * vivecana-40 : dRDha cAritra - paMcamahAvratAdi lakSaNa, mukta-nispRha, Adeva-lokamAM Adeya vacanI, matigRha-guNanI rAzi, mahattA-mahattara pade rahela, badhAM sAdhvInA svAminI, - 4 - 4 - e pramANe ekAkI sAdhvIne eka muni sUtra ke artha bhaNAve, tene anAcAra jANavo, gaccha nahIM. - 4 - * gAthA-95,96 H meghanI garjanA, ghoDAnA peTamAM rahela vAyu ane vidhunI jema dudhdhi gUDha hRdayI AryAo avArita hoya, je gacchamAM samuddezakALamAM sAdhunI mAMDalI AryAae paga mUke che, te he gautama ! strI rAjya che, gaccha nathI. * vivecana-95,96 - megha garjanA bhAvI duU~ya che, ItyAdi upamA mAphaka durgAhya hRdayavALI AryA, svecchA cAriNI je gacchamAM hoya te strI rAjya che, gaccha nathI. je gacchamAM bhojanakALe sAdhunI mAMDalImAM sAdhvIo Ave, te strI rAjya che. kemake akALe roja Ave to lokone zaMkA thAya, bhojanaveLA sAgArikAnA abhAvathI mokaLA mane AlApa-saMlApa thAya, sAdhunA cothAmAM zaMkA jAya, paraspara prIti thAya. badhAM sAdhu sAdhvIne anuvarte AryAnuMrAgakta thAya, svAdhyAyAdinI hAni thAya, sAdhvInuM rAjya thAya, sAdhuo doraDAthI bAMdhelA baLada tulya thAya. sAdhunI durgati thAya. tethI Avo saMsarga TALavo joIe. sAdhue paNa sAdhvInI mAMDalImAM ekalA javuM nahIM. have sanmunisadguNanI prarUpaNAthI sadguNa svarUpa kahe che - * gAthA-97 thI 99 - sukhe beThelA paMgu mANasanI jema je muninA kaSAyo bIjAnA kaSAyo vaDe paNa uddIpana na thAya tene gaccha jANavo.. dharmanA aMtarAyathI bhaya pAmelA saMsAramAM rahevAthI bhaya pAmelA munio muninA krodhAdi kaSAya na udIre te garacha jANavo.. kAraNo ke kAraNa vinA munine kaSAyano udaya thAya, te udayane roke ane pachI khamAve, he gautama ! tene gaccha jANavo. * vivecana-97 thI 99 - - je gaNamAM muni tatva svarUpane jANe, te muninA krodha, mAna, mAyA, lobharUpa kaSAyo dhagadhagatA hoya to paNa bIjA dAsa, dAsI, mAtaMga, dvija, amAtyAdinA utkaTa krodhAdi pakaSAyo vaDe samutthita thavA na Icche. jemake - metAryamuni Adi. kevI rIte? sArI rIte beThela, eka DagaluM paNa javA samartha na hoya tevA paMgunI mAphaka. agAdha saMsAra sAgaramAM paDatAM jIvone dhArI rAkhe te dharma - sarvajJokta jJAna
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-9 thI 9 201 202 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda darzanacaraNarUpa, temAM aMtarAya-nidrA, vikalAdi rUpa, tethI trasta, tathA kaMpatA, zenAthI ? bhavabhamaNarUpa saMsAramAM vasavANI, athavA caturthatyAtmaka garbhe vasavAthI. teo prazAMta thaI kuvAkyAdithI utthApita na thAya. muni-muninA kaSAya udIre nahIM. mAyAmAM jema pAMDu AryA, lobhamAM maMgu AcAryAdi. vAra * guru glAna zaikSAdinA vaiyAvRtyAdi prayojanamAM sAraNa-vAraNAdithI, unAvA - bAhya prayojana abhAve. Agama tavanA jJAtA muni kaSAyavipAka jANIne krodhAdine pragaTa na kare. udayamAM Avelane paNa zake ane khamAve. * gAthA-1oo : dAna, zIla, tapa ane bhAva e caturvidha dhamattirAyathI bhaya pAmelA gItArtha sAdhu je gacchamAM ghaNAM hoya, he gautama! tene gaccha kahevo. * vivecana-100 - devAya te dAna-supAtra, anukaMpAdi. zIla-18 bhede abrAnuM varjana. tapa-jenA vaDe ATha prakAranA karmo tapAvAya che - ratnAvalI, kanakAvatI, mukatAvalI Adi 360 bhede che. gaNividhA payAmAM karlI che - maghA, bhaNI, traNe pUrvamAM vyaMtara ane bAhya tapa kaQo joIe. 360 pokarma kahelAM che. *x* saMsAra svarUpanI anityatAnuM ciMtavana te bhAvanA. AvA svarUpanA caturvidha dharmanA aMtarAyanI bhayabhIta thayelA. evA ukata lakSaNA ghaNAM gItAryo - satrArthajJAtA hoya che, te ga7 kahevAya. ahIM supaHdAnamAM subAhukumAranuM TAMta, tapamAM aMdhakamuninuM dRSTAMta, bhAvamAM bharatanuM daSTAMta kahevuM. uttama gaNa svarUpa kahyuM, have adhama gaNa svarUpa kahe che* gAthA-101,12 : je gacchamAM he gautama! ghaMTI Adi pAMca vadhasthAnamAMthI koI eka hoya, te gacchane trividhe vosirAvI, anya koI sArA gacchamAM javuM. khAMDavA Adi AraMbhamAM pravartela ane ujjavaLa veza dhAraNa karanAra gacchanI sevA na karavI. cAstriguNothI ujavaLa hoya tenI sevA karavI. * vivecana-101, 102 - je gaNamAM ghaMTI, khAMDalIyo, cUlo, pANIyAra, sAvaraNI e pAMca evA anAtha, azaraNa jIvasamUhanA vadha sthAno - khaphrikanA ghara jevA che, temAMnA eka paNa hoya, te adhama muni samUha gacchane mana-vacana-kAyAthI karavA-karAvavA-anumodavA rUpathI tajIne bIjA paraMparAgata gacchamAM javuM. cha jIva mardanapara ke khAMDaNI Adi adhikaraNa karanAra sAdhu AbhAsa gaNane veSa - kalA - kaMbala - volapaTTa - rajoharaNa-muhapati Adi lahANa veza arthAt sAdhu dravyaliMga, paramota vezathI ujaLA gacchane na sevavo, te lAkho du:kharUpa saMsAravardhaka che. paNa samiti - gupti Adi cA>>i guNathI ujjavaLa, niraticAra ke locita aticAravALo gaccha dravyaliMgathI malina hoya to paNa sevavo. saMsAra kSayano hetu hovAthI tenI sevA karavI. * gAthA-103 - je gacchamAM muni kaya-vikraya Adi kare che te saMyama bhraSTa jaNavA. he guNasAgara! tevA gacachane viSanI jema dUrathI tajavo. * vivecana-103 - muni-sAdhuveSa viDaMbaka, pravacanopaghAtakArI, AtmalezakArI, mUlyathI vastrAdiziSyAdine svIkAre, mUlyathI vastrAdine vece ke anya dvArA kraya-vikramAdi karAve ke anumode. te satara bhede saMyamathI sarvathA yatanA tatparatArahita, cAritraguNa vinAnA che. he jJAnAdi guNonA samudra ! he ziSyA haLAhaLa viSa jevA, adarzanIya gacchane risthI choDavo. ahIM viSathI maraNa thAya ke na paNa thAya. paNa guNabhraSTa gacchanA saMgathI anaMta janma-maraNa rUpa anaMta saMsAra thAya. * gAthA-104,105 - AraMbhamAM Asakta, siddhAMtathI parAMgamukha, viSayamRddha, munino saMga choDIne sunihito maLe vasavuM. sanmArga pratiSThita gacchane samyapha rIte joIne temAM pakSa, mAsa ke jAvajIva rahevuM. * vivecana-104,105 - AraMbha-saMbha-samAraMbhamAM mana-vacana-kAyAnA vyApAra vaDe tatpara, athavA jIvopamaEkArI parigrahAdimAM Asakta, AcAra Adi dhRtaratnothI viparIta mukhavALA, temAM kahela anuSThAna na karUAsa, tenA jJAnathI hita, kAma-bhogarUpa viSayamAM gRddha, temane choDIne mana-vacana-kAyAthI zubha anuSThAna niSpAdita evA suvihito maLe vasavuM. *** pUrvokta gaNanivAsa anaMta saMsAra-bhramaNanuM kAraNa che, tethI sarva prakAre kuzAgra buddhithI vicArI sanmArgamokSapatha prati cAlavuM. guru AjJAthI temAM rahevuM. * gAthA-106,103 - je gacchamAM zullaka ke zaikSa ke ekalo taruNa sAdhu rakSaNa karato hoya, temAM mayadA kayAMthI hoya ? je gacchamAM eka zullikA, varaNI sAdhavI vasatinuM rakSaNa kare, te vihAramAM bahAcaryanI zuddhi kyAMthI hoya ? * vivecana-106,107 : kSullaka - bALarUpa, zaikSa-navadIkSita, rakSetu - pAlanA kare, upAzraya - sAdhune vasavAnuM sthAna. taruNa-nyuvA sAdhu, maryAdAjina ane gaNadharanI AjJA. kahe che - eka kSullaka ramamANa hoya tyAre bIjA dhUdi upadhinuM haraNa kare che. bALako bhoLavI jAya che. vasatimAM kayAMka Aga lAge ane kSullaka vastrAdi levA praveze, tyAM sAdi Dase che ke te nATaka prekSaNAdi jovA jAya ItyAdi bAla doSo che zaikSa potAnA ghera ke bIje jAya, mAtA-pitA ke vajana kyAMka maLI jAya, te nehathI raDe, bhASAsamiti mAMge Adi doSo, taraNo mohodayathI hakama kare, caMgAdAna ke kriDAdi kare, cothuM vrata bhAMge ItyAdi aneka doSa che. je sAdhvIMgaNamAM eka zAlikAke varaNI vasatinI rakSA kare, tyAM sAdhvIcayamAM
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-106,103 203 204 gacchAcArapakIrNakasUtra-saTIka anuvAda cothAvatanI kaI nirmaLatA rahe ? ahIM paNa doSo che - ukta sAdhu sUtranA doSo ahIM jANavA. vizeSa e ke - tene ekalI joI taraNo Ave, hAsyAdi kare, zarIre coMTe, uaha kare, sparzathI teNIne mohodaya thAya, zIla bhAMge, garbha rahe, jo pADI de mahAdoSa thAya. garbha vadhe to pravayananI ugruhaNA thAya, ItyAdi * x * aneka doSo saMbhave. * gAthA-108 thI 110 : je gacchamAM rAtrinA ekalI sALI be hAtha max paNa upAzraya bahAra jAya, te gacchamAM maryAdA kyAMthI hoya? jyAM ekalI sAdaDI potAnA baMdhamuni sAthe bole, he he saumyAM te gacchane guNahIna jANavo. je gacchamAM sALI jakAra, makArAdi zabdo gRhastha samakSa bole, te sALI potAne pratyakSa saMsAramAM nAMkhe che. * vivecana-108 thI 110 : je gacchamAM upAzraya bahAra ekalI sALI rAtrimAM be hAtha mAtra bhUmimAM jAya, temAM A doSo saMbhave - koI paradAnA sevaka saginA ekalI joIne haraNa kare, ke rAtrinA bhramaNa karatI teNImAM zaMkA thAya, coro paNa apaharaNa kare, vadi laI le. ItyAdi kAraNe rAtre bahAra na jAya. utsargathI ekAkI sAdhvI, potAnA ja ekalA bhAImuni sAthe bole ke ekalA sAdhu potAnI bahena sAthI sAthe bole to te gaccha guNahIna jANavo. kemake ekalA vAtacItamAM ghaNAM doSo saMbhave che. kAmavRtti malina thAya che. prIti Adi vadhe che kahyuM che - sAdhvInA saMdarzanathI prIti thAya, prItithI ti thAya, tenAthI vizvAsa janma, vizvAsathI praNaya janma, tenAthI pratibaMdha thAya. -- he sAdhvI ! jema jema tuM mAro sneha saMpAdita karIza tema-tema mane tArAmAM sneha vadhaze. ItyAdi - x - maMDIvezadhArI-sAdhvInA darzana ane saMbhASaNathI saMdIpita madanarUpa agni sAdhunA brahmacaryAdi guNaratnone na IcchavA chatAM bALI nAMkhe che. je gacchamAM 50 - tArI yoni duSTa che, jemAM tuM utpanna thayo che, jA zeTha sAthe coMTI jA, zuM tane yakSa coMTyo che tArI mA mare, tAro bApa mare ItyAdi apu zabdo bole. makkara tAruM moTuM na batAva, tArA moDhAmAM viSThA paDe, ItyAdi bole. te jinapravacanadamanI, moTA avAje kutsita bole che. je gRhasyo paNa sAMbhaLe, te sAkSAta bhavaparaMparA koTi saMkala caturthatyAtmaka saMsAramAM sAdhavI AbhAsaveSA - veSa viDaMbikA, AtmAne patita kare che. * gAthA-111 thI 113 : je gacchamAM sALI gRhastha jevI sAvadha bhASA bole che. te gacchane he guNasAgarA zramaNaNaNathI rahita jANa.. vaLI je sAdadI sava ucita zveta vastro tyajI vividha raMgI vicitra vA-tra seve che, tene sALI na kahevI... vaLI je sAdanI gRhasthanA zIvaNa-tuNana-bharaNa Adi kare che, potAne ke gharane telanuM udvartana kare che. * vivecana-111 thI 113 : je gaNamAM sAvadharUpa bhASA bole, jemake - tAruM ghara baLI jAya, tAro putra samagRhe jAya Adi gRhasthone kahe. sAvIne kahe- tArI detapaMkti toDI nAMkha, tArA, paga kApI nAMkhu, tArA peTamAM agni nAMkha, he saMDa ItyAdi bole. *x * mapa zabdathI svabhAvamAM rahIne paNa gRhastha bhASA vaDe bole. jemake - tAruM ghara paDatuM dekhAya che, zA mATe te sakhuM nathI karAvatA ? tArI putrI moTI thaI gaI, tene mATe vara zodha ItyAdi bhASA bole. Avo gaccha zramaNaguNa varjina jANavo. je A sAdhavI yogya vastrano tyAga karIne vividha bharata Adi yukta vo ke AzcaryakArI rUpo * x * bahumUlya vastro, je sAdhvIne ayogya che, dhAraNA kare, te pravacana uhakArI che. jIvana - paMDita vastrAdinuM, tuNana - jirNavAdinuM bharaNa-bharata karavuM, gRhasthanA gRhadvArAdinuM rakSaNa karavuM, tela-ghI-dudha Adi vaDe aMgopAMganuM mardana kare, upa zabdathI aMga kSAlana, vividha maMDanAdi kare, subhadrA AryAvatuM. te pArthasthA - pAstha vihAraNI, avasannA-avasajJAvihArI Adi thAya che. * gAthA-114,115 : vilAsayukta gatithI gamana kare, rUnI taLAImAM ane ozIkApUrvaka zayana kare, tela AdithI zarIranuM udvartana kare, je nAnAdithI vibhUSA kare, gRhasthanA ghera jaI kI-vAta kare, yuvAna puruSonA Agamanane abhinaMda, te sALIne jarUra jANavI. * vivecana-114,115 : je AryA biblokapUrvaka vilAsayukta gatithI rAjamArga AdimAM vaizyAnI jema bhame che, bibloka ane vilAsanA lakSaNa-ISTa artha prApta thatAM abhimAna-garva jame, strIno anAdara karatAM bibloka nAma jANavuM. sthAna, Asana gamana karatAM hAya-bhramara-negakarmacI je vizeSa zliSTa upaje te vilAsa. -x-x-x* vaLI kevI ? ozIkA sahita, mastake ane page ozIkA rAkhe, piSTikAdi vaDe mardana kare. potAnA zarIre snAna, vilepana, puSpamALA, vIMjhaNA, vastrAdine dhUpana, dAMta raMgavA Adi kare, tene vardhamAnasvAmIe AryA kahela nathI. paNa veSaviDaMbinI, jinAjJA kaMdalI kuThArikA, pravacana mAlinyakAriNI, anAcAriNI Adi jANavI. gRhasthanA ghera jaI dhama[bhAsakathA ke saMsAra vyApAra viSayA kathA vacana vilAsathI vistAre che. teNInI sAme taruNAdi puraSo Ave che tyAre ApanuM Agamana bhavya che, amArA sthAne raho, pharI pAchA padhAjo, kaMI ciMtA na karatA, amAre yogya kArya jaNAvajo, ItyAdi vacanADaMbara kare. te sAvIne guru-gaccha-saMgha-pravacananI zagurUpa jANavI. * gAthA-116 :vRddha ke yuvAna puruSo pAse raNe je sALI dharma kahe che, te sAdhvIne paNa
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-116 he guNasAgara ! gacchanI zatru jANavI. * vivecana-116 : 205 vRddha-jarAthI jIrNa, taruNa-manmathavaya prApta, madhyamavaya prApta paNa, rAtrinA dharma kahe, te mukhya sAdhvIne gacchanI zatru jANavI. jo mukhya sAdhvIne paNa zatru kahI, to bAkInI sAdhvInuM zuM? - gAthA-117 - je gacchamAM sAdhvI paraspara kalaha na kare, gRhastha jevI sAvadha bhASA na bole, te gacchane zreSTha gaccha jANavo. * vivecana-117 : je gaNamAM, saMghATakamAM paNa mokSamArga pravRtta sAdhvIne paraspara gRhastha sAthe, svagaNamuni sAthe, sva saMghATaka muni sAthe, kalaha-gAlipradAna-avarNavAdAdi na thAya tathA pUrvokta sAvadha rUpa bhASAdi na bolAya, te zreSTha gaccha che. gAthA-118 thI 122 : je jeTalA thayA hoya teTalA daivasika ke pAkSika aticAra na Aloca, mahattakiAnI AjJAmAM na rahe... nimittAdino prayoga kare, glAna-zaikSAdine vastrAdithI prasanna kare, anAgADhane AgADha kare, AgADhane aNAgADha kare... ajayaNAthI gamana kare, pAhuNA sAdhvInuM vAtsalya na kare, vividha raMgI vastro vApare, vicitra evA rajoharaNa vApare... gati vibhramAdithI AkArano vikAra evI rIte pragaTa kare ke jethI yuvAno to zuM vRddhone paNa mohodaya thAya.. mukha, nayana, hAtha, paga, kakSA Adi vAraMvAra ve che, vasaMtAdi raMganA samUhathI bALakonI paNa zrotrAdi Indriyone harI le.. AvI sAdhvIo svecchAcArI jANavI. * vivecana-118 thI 122 : je jema thayA hoya tema gurune na kahe, daivasika-pAkSika - cAturmAsika - sAMvatsarika aticAra na Aloce, svecchAcArI te sAdhvI, mukhya sAdhvInI AjJAmAM na rahe. te gaccha mokSapatha sAdhaka nathI, paNa mAtra udarapUraka che. nimittAdi, yaMtra-maMtrAdi prarUpe. rogI, navadIkSitAdinA auSadha, vastra, jJAnAdinI ciMtA na kare. AgAha - avazya kartavya, - X - anAvAI - je AgADha nathI te. - x - di - AcArAMgAdi anAgADha yogAnuSThAna, AAda - bhagavatI Adi AgADha yoga anuSThAna. te ekabIjAnA sthAne kare. jIvanI catanA vinA prakarSathI mana-vacana-kAyAthI bhikSA mATe aTana, bhojana maMDila uddharaNa, sthaMDila gamana, gAmegAma paribhramaNa, vasati pramArjana, pratilekhanAdi kare che athavA jene AcaraNa vaDe cha kAcanI paripAlanA vidhamAna nathI, te kevaLa dravyaliMgadhArItAthI mAtra jaTharapUraNArthe AvarjanAdi kare. bIjA gAmathI AvelAM, mArganA zramavALA, bhukha-tarasathI pIDAtA sAdhvIne nirdoSa anna-pAnAdithI bhakti na 206 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda kare, vividha citrayukta vastra, pAtra, kAmaLI Adi kare - 4 - hAthamAM maheMdI, pagamAM kuMkumAdi, kaMThe hAra Adi kAmAMgone seve. rajoharaNanI bahAra ane aMdara paMcavarSI gullAdi kare, te anAryA che. je AryA gamana vilAsAdimAM mukha-nayanAdi ceSTA, stana-kakSAdi pradezamAM hastAMgulyAdi nAMkhavI, evA AkAravikArane pragaTa kare che, jethI sthavirone paNa kAmAnurAga thAya, he saumya ! te sAdhvI nahIM paNa naTI ja che. vinA kAraNa vAraMvAra AMkha-hAtha-paga-kakSAne dhove. je AryA rAganA jJAtA pAse malhAra, kedAra Adi rAgone zIkhe, pachI te pramANe gAya, valkyaOM - bALaka, temanI paNa zravaNendriyane saMtoSa pamADe. - x - x - athavA jema rAgamaMDalane kAnathI grahaNa kare, tema bALakone krIDArthe grahaNa kare che bALako sAthe krIDAdi kare. temane jamADe, tene koI AryA kahetA nathI. . gAthA-123 - je gacchamAM sthavirA pachI taruNI, taruNI pachI sthavirA ekekanA aMtare suve che, te gacchane uttama jJAna ane sAtrino AdhArarUpa jANavo. * vivecana-123 : je gacchamAM sthavirA-vRddhA, taruNI-yuvatI ekamekanA aMtare niraMtara suve, anyathA taruNInA niraMtara zayanamAM paraspara jaMghA, hAya, stana, paga Adi sparzatA kAmaciMtAdi thAya che, tethI vRddhAne vayamAM rAkhI suve tene zreSTha jJAna-cAstriAdhAra jANa. - gAthA-124 thI 126 : je sAdhvI kaMThapradezane pANIthI ve, gRhasthonA motI Adi parove, bALako mATe vastra Ape, auSadha - jaDIbuTTI Ape, gRhasthonI kArya ciMtA kare. je sAdhvI hAthI-ghoDA-gadheDA AdinA sthAne jAya ke teo temanA sthAne Ave, vaizyA strIno saMga kare, jeno upAzraya vaizyA gRha samIpe hoya tene sAdhvI na kahevI tathA svAdhyAya yogathI mukta, dharmakathAmAM vikathA kare, gRhasthone vividha preraNA kare, gRhasthanA Asane bese ane gRhasthono paricaya kare. tene he gautama! sAdhvI na kahevI. * vivecana-124 thI 126 : vinA kAraNa pANIthI dhove, gaLAmAM AbharaNAdi pahere, gRhasthone mATe dorAmAM motI Adi parove, bALakone vastrakhaMDAdi Ape - 4 - athavA zarIre malaparasevAdi dUra karavA bhInA kapaDAthI ghase, gRhasthanA gRhakAryamAM tatpara che, te Ai nathI, paNa kAmavALI ja che. ghoDA-gadheDAne sthAne jAya athavA oghaniyukti mujaba artha karatA dAsa ane dhUrtane sthAne jAya - 4 - te dAsa ane dhUrto paNa sAdhvInA sthAne Ave, teo sAdhvI sAthe paricaya kare che tathA, sAdhvInI vasati samIpe vaizyAdi rahetI hoya - x - athavA yoginI Adi vaiSadhArikA hoya, athavA joharaNAdi dravyaliMga udara
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-124 thI 126 203 208 gacchAcAraprakIrNakasatra-saTIka anavAda pUraNArthe - mugdha vayanAdi prayojanArthe vidhamAna che te veSArthI athatu sarvabhraSTAcArI sAdhu, teno saMsarga thAya, te sALI na kahevAya. chakAya * pRthvI AdimAM dUra karela yatanA lakSaNa vyApAra jemAMthI tevI sAdhavI dharmakathA ke adharmakathA tathA vikathAne paraspara strI Adi sAthe kare che. gRhasthonA kAryo kare, gRhasthonA Asano besavAne mATe mUke. gRhasyonI niSadhAdine pAthare, gRhastha saMtava kare. saMtava be bhede - guNa saMtava ane saMbaMdhI saMtava * x * x - tene sALI na kahevAya. * gAthA-127,128 - potAnI ziSyAo tathA prAtIcchikAone samAna gaNanAra, preraNA karavAmAM ALasarahita, prazasta puruSone anusaranArI, evI mahAsa sALI guNasaMpanna jANavI. bhIta divALI, kAraNe ugra daMDa ApanArI, svAdhyAya ane dhyAnamAM yukta, ziSyAdinA saMgrahamAM kuzaLa evI sAdhvI pravartInI padane yogya che. * vivecana-127,128 : rAga-dveSa pariNAmanA abhAve tuca hoya che. sva ziSyA ane pratIcchikA - sva ke pagacchathI jJAna, vaiyAvaccAdine mATe AvelA, te baMnemAM tulya. - x * sarvathA ALasarahita, jJAna-darzana-cAtrirUpa guNothI yukta, kSamA-vinayavaiyAvaccAdi guNayuktatAthI prazasta, parivArarUpa, tenA vaDe sadAyukta, Avo sAdhI parivAra jene vidhamAna che, te mukhya sAdhvI thAya. parama saMvegarasalIna, bhayaprApta, parivAra jeNIne che te. athavA pota-potAnI saMghATikA sAthe lahAdi karavAmAM bhaya pAmela parSadAvALI athavA Ihalokamaya - svaguraguraguranA gaNa kuLa jAtyAdinI apakIrtirUpa, paraloka bhaya mahAvatadUSaNarUpa parivAra jeNIne che te. ugra tIvadaMDa-prAyazcittAdi rUpavALA. svAdhyAya-yAnasaMyukta, svAdhyAya pAMca bhede - vAyanA, pRcchanA, parAvatanA, anapekSA, dharmakathArUpa. dhyAna - dharma, zuklapa. athavA dhyAna cAra bhede - piMDa svAdi * piMDatha, padastha, rUpastha, rUpAtita. pachI vRttikArazrI A cAre dhyAnanI vyAkhyAnA cAra zloka noMdhe che. - X - X - saMpradu - ziSyAdi saMgraha, gha kArathI nirdoSa vastra, pAgAdi saMgrahaNa, vizArada-kuzalA gaNinI. * gAthA-19 : je gacchamAM vRddhA sAdadI kopAyamAna thaIne sAdhunI sAthe uttara-pratyuttara vaDe moTethI pralApa kare che, tevA gacchathI che gautama! zuM prayojana che? * vivecana-129 : je gaNamAM utta-pratyutara Ape che. temAM uttara-ekavAra, pratyuttara-vAraMvAra athavA kalaha vaDe - azubharAga vaDe. mukhya sAdhvI ke vRddhA- jarA vaDe gratA. anAyarUpa AryA jANavI. jemAM mukhyA ke anya sAdhavI, mukhyagurU anya muni sAthe prakarSathI lokanI samakSa ke asamakSa, jema-tema vAkyo bole che, kevI thaIne? atizaya kopa-cAMDAlava pAmIne ke aAropaNI paNa, tevA adhamagaccha-sAdhavIgaNathI zuM prayojana che? * gAthA-130,131 - he gautama je gayachamAM sAdadIo kAraNa utpanna thatAM mahattA sAdevInI pAchala ubhA rahIne mRdu zabdo bole che. te ja vAstavika gacha che. vaLI mAtA, mI nuSA ke bhaginI Adi vacana guptino bhaMga je gacchamAM sALI na kare te ja sAco gaccha. * vivecana-130,131 - je gaNamAM kAraNa utpanna thatAM vaIRT - jJAna, darzana, cAstrimAMnuM koIpaNa kArya, Aya-nAnA sAdhvI, gaNinI-mukhya sAdhvI, temanA pAchaLanA bhAge rahIne bole che. kaI rIte ? mRdu zabdothI - alA, Rju, nirvikAra vAkyothI, sthaviragItAdi sAthe. gaNinIe mokalela hoya to vinayapUrvaka vacanakathanathI bole. jananI, putra ke putrInI saMtAna, vadhU ke bhaginI Adi evuM je gaNamAM na kahe - kAraNa vinA sva-para vargamAM na kahe ke - A mArI mAtA che athavA huM AnI mAtA chuM ItyAdi, te gaccha che. * gAthA-132,133 - je sAdadI daInAyara lagADe, sTimanA nAza ane miyAtva utapanna kare, baMne varganA vihAranI mayadAnuM ullaMghana kare te sAdadI nathI. ghamapadeza sivAyanuM vacana saMsAmUlaka hovAthI tenI sAdI saMsAra vadhAre che. mATe he gautama! dhamapadeza mUkIne bIjuM vacana sAdhvIoe na bolavuM. * vivecana-132,133 - darzana-samyakatvanA aticAra kare che. cAsmino vinAza ane mithyAtvanuM nipAdana kare che. sAdhu-sAdhvIrUpa baMne vargano sva-paramAM A jino mArga vinAza karatI athavA mAsakAdi vicaraNanI maryAdAnuM ullaMghana karatI, roga vasatA sAdhvInA kAraNa vinA darzana-caraNAdi bahu vinAza hetupaNAthI che. vihAra karatAM yatIne kadAyita nAva, saMghaTTa, lepa, lepa upara jaLa hoya to A catanA jANavI. [ahIM vRttikArazrIe cAra gAthA noMdhI teno bhAvArtha kahelo che, te A rIte -]. be yojana vaDe javAtA sthalapAtha prApta hova to nAva vaDe na jAya. jo sthalapathamAM zarIropaghAtAdi, zora, sIMha, vyAla Adi hoya to athavA sthalapathamAM bhikSA prApta na thAya ke vasati prApta na thAya, to aDhI yojana saMghanathI jAya, nAvathI nahIM. jo saMgha na hoya athavA te doSayukta hoya to yojana lepathI javuM paNa nAva vaDe na javuM. jo lepa paNa na hoya ke pUrvokta doSayukta hoya to ardhayojana lepoparI vaDe javuM, nAvathI nahIM, jo te paNa na hoya ke doSayukta hoya to nAva vaDe javuM. e rIte be yojananI hAnIthI nAva mArga prApta thAya. aDhI yojana sthaLamArgathI jAya, lepoparIthI nahIM. sthala patha na hoya ke
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-132,133 209 210 gacchAcAraprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda doSayukata hoya to eka yojana saMghathI jAya, paNa lepoparIcI nahIM. te paNa na hoya ke doSayukta hoya to ardhayojana. lepathI jAya, lepoparIcI nahIM. eka yojana sthalapathathI jAya, lepathI nahIM. jo na hoya athavA doSayukta hoya to ardhayojana saMghathI jAya, lepathI nahIM. ardhayojana sthalapacathI Aya, saMghathI nahIM. - 4 - 0 pUrvokta jinAjJAkhaMDanamUla saMsArane arjita kare. sAdhavI, mafpa zabdathI muni paNa nizcita jinAjJAkhaMDanamAM ane viruddha prarUpaNAmAM anaMta bhavabhramaNa pAme. tethI dharmopadeza - svarga, mokSanA saukhyapadane choDIne AptavAkya visaMvAdI na prarUpe. * gAthA-134 eka mahine eka ja kaNasI je sAdaDI tapanuM pAraNuM karatAM hoya, tevA sAdanI paNa je gRhasthanI sAvadha bhASAthI kalaha kare to tenuM te sarve anuSThAna nirarthaka che. * vivecana-134 - mAsakSamaNa - mAsakSamaNa karIne, be-traNa mAsakSapaNAdi karIne paNa je A eka rUkSa karAdi rUpathI pAraNuM kare che. evA prakAranA sAdhavI jo kalaha sva-para vaga samakSa kare che, konI sAthe ? gRhastho sAthe, anArya rU5 bhASA - madghATana, zApa Apavo, makAra-cakArAdi gALo devI, tevI gRhastha bhASA vaDe, teNInA baghAM tapa-kATa Adi sarvathA niphaLa che. (zaMkA) sALI kalaha kare ane sAdhu na kare ? (samAdhAna) pravAhathI thoDA kAryamAM paNa strIo kutarI mAphaka kalaha utpanna kare che, te rIte sAdhu na kare, mATe sAdhvI kahyuM. have AmAMthI kaI rIte uddharita thAya, te kahe che - * gAthA-135 thI 137 : mahAnizItha kalpa ane vyavahArabhAgamAMthI sAdhu-sAdanIne mATe A gacchAcAra prakaraNa uddhata che. pradhAna zratanA rahasya bhUta evuM A ati uttama gacchAcAra prakaraNa asvAdhyAya kALa vajIne sAdhu-sAdhvIoe bhaNavuM. A gacchAcAra sAdhu-sAdhvIoe gurUmukhe vidhipUrvaka sAMbhaLIne ke bhaNIne Atmahita IcchAnArAo jema ahIM kahyuM che, tema karavuM.. * vivecana-135 thI 137 - mahAnizIthathI - pravayana paramatatva samAna, bRhakalA, vyavahAsyI - parama nipuNathI, te pramANe nizIyAdithI, sAdhu-sAdhvInA hitane mATe, gaccha AcAra pratipAdaka prakIrNaka siddhAMtarUpa utsarga apavAda nirUpaNathI baddha che. - have ziSya pUche che - prakIrNakonI utpati zuM gaNadharI che? gaNadharaziNathI che? pratyekabuddhathI che? tIryakaranA municI che? te pratyekabuddhathI ke tIrthakanA viziSTamunithI che. jemake naMdisUtramAM kahela che ke - te aMgabAhya zuM che? te be bhede - [28/14 Avazyaka, Avazyaka vyatikita. te Avazyaka zuM che ? te cha bhede che - sAmAyika, caturvizati stava, vaMdana, pratikamaNa, kAyotsarga ane pratyAkhyAna, Avazyaka vyatikti zuM che ? te be bhede - kAlika, ukAlika. te ukAlika sUjha zuM che ? aneka bhede che - dazavaikAlika, kathitAkathita, laghukaaNa, mahAkakSAsUtra ItyAdi ra9 nAmo prasiddha che. te A ulkAlika sUtra kahyuM. te kAlikasUtra zuM che? te anekavidha kahela che. te A pramANe - uttarAdhyayana, dazA-kA-vyavahAra, nizItha, mahAnizItha, RSibhASita ItyAdi 31-nAmo ahIM noMdhyA che. e pramANe 84,ooo prakIko Adi tIrthakara arahaMta bhagavaMta RSabha svAmInA che. saMkhyAta hajAra prakIrNako madhyama jinavaronA che, 14,ooo prakIrNako bhagavaMta vaddhamAna svAmInA che. athavA jene jeTalAM ziSyo autpAtikI, vainAyikI, kArmikI, pAriNAmikI e caturvidhA buddhithI yuktane teTalAM hajAra prakIrNako thAya, pratyekabuddhone paNa teTalAM ja che. - 4 - gvAra - keTalAM nAmonuM grahaNa karavuM zakya che? bhagavaMta RSabhasvAmInA tIrthamAM karAyelA-84,000. madhyanA ajitAdi jinanA saMkhyAta hajAra prakIrNako, jenA jeTalA hoya * tenA teTalAM prathamAnuyogathI jANavA. vardhamAnavAmInA tIrthamAM 14,000 che. ahIM bhAvanA A pramANe che - bhagavaMta RSabhadevanA 84,ooo zramaNo hatA. teNI prakIrNakarUpa adhyayano kAlika - ukAlika bheda bhinna sarva saMkhyAthI 84,ooo thAya. je bhagavaMtanA upadezane anusarIne bhagavaMtanA zramaNo virace che, te badhAM prakIrNako kahevAya che athavA kRtane anusaratA je vacanakazacathI dhamadizanA AdimAM graMthapaddhati rUpe kahe che, te badhAM prakIrNaka. e rIte madhyama tIrthakaronA saMkhyAta hajAra prakIrNako che. vardhamAna svAmInA 14,000 zramaNo che, tethI prakIrNako paNa 14,000 thAya. che. ahIM eka AcArya be mata prajJApe che. ahIM 84,000 Adi RSabhAdi. tIrthakaranA zramaNa parimANane pradhAnamUtra vicana samartha zramaNone AzrIne jANavuM. bIjA vaLI sAmAnya zramaNo paNa ghaNAM te-te RSabhAdi kALe hatA. vaLI bIjA kahe che ke- RSabhAdi tIrthakaranA jIvatA ja A 84,ooo Adi zramaNa parimANa, pravAhaththI to ekaika tIrthamAM ghaNAM zramaNo jANavI. ItyAdi * * * A ja matAMtara darzAvatA kahe che - bIjA prakAre RSabhAdi tIrthakaranA jeTalAM ziSyo tIrthamAM autpAtikI Adi cAre buddhivALA che, te RSabhASniA teTalAM prakIrNako thayA. pratyekabuddha paNa temAM ja che. ahIM eka kahe che - ekaika tIrthakanA tIrthamAM aparimANa prakIrNako thAya che. kemake prakIrNakakArI aparimANavI che. ahIM kevaLa pratyekabuddha racita prakIrNako je kahevA. kemake prakIrNakanA parimANathI pratyebruddhanuM parimANa pratipAdana karela che. paNa A
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA-135 thI 137 pratyeka buddhono ziSyabhAva viruddha che. tethI A asamyak che. paNa jo tIrthaMkaropadiSTa zAsananA svIkArathI ja ziSyabhAva mAnIe, to temAM koI doSa nathI. - X - X - X - 0 vyakta vAMcAthI sUtrathI ane arthathI kaMThastha kare che. sAdhu-mokSa sAdhana tatpara munio. upalakSaNathI sAdhvI. jo sAdhu-sAdhvI ja bhaNe to zuM zrAvakAdi siddhAMta na bhaNe ? na ja bhaNe. nizIsathasUtramAM 19mAM uddezAnA aMte kahela che ke - je sAdhu ke sAdhvI ke anyatIrthika ke gRhasthane vAcanA de ke vAcanA denArane anumode. - A sUtranI cUrNi - gRhastha ane anyatIrthikane vAcanA na ApavI. ahIM dazamAM uddezAmAM artha che * anyatIrthikane ke gRhasthane vAcanA Ape, anyatIrthika - anyatIrthiNI ke gRhastha, gRhasthastrIne kAraNe vAcanA Ape - pravrajyAmAM gAthA che -- gRhastha, anya pAkhaMDika, pravrajyAbhimukha zrAvakane chajIva adhyayana yAvat sUtrathI - arthathI yAvat piauSaNA. A gRhastha Adi mATeno apavAda samajavo. A gacchAcAra, asvAdhyAya - apaThana prastAva, sthAna-aMgasUtramAM kahela che, tene varjIne sthAnAMgamAM kahela asvAdhyAya A pramANe che - aMtarikSa asvAdhyAya daza bhede kahelo che, te A pramANe ulkApAta, dizA dAha, garjita, vidhut, nirdhAta, yUpaka, yakSAliptaka, dhUmita, mahita, rajodghAta, A sUtra che. tenI A vRtti che . aMtarikSa - AkAzamAM saMbhavato, avAvanAvi - digbAgamAM mahAnagaranA pradIpanaka samAna je udhot, bhUmimAM apratiSThita paNa gaganatalavartI te digdAha. nizcaMta - vAdaLA sahita ke rahita AkAzamAM vyaMtare karela mahAgarjita dhvani. jemAM saMdhyAprabhA ane caMdraprabhA sAthe hoya, tene yUpaka kahe che. teno artha che sUryaprabhA ane caMdraprabhAno mizratva bhAva. temAM caMdraprabhAthI AvRtta saMdhyA cAlI jAya che. zruta-mahAnizItha, kalpa AdinA siddhAMtanA sArabhUta ke biMdubhUta, atizayathI uttama, pradhAnatama kemake temAM kahela kriyA karavAthI mokSagamanano hetu thAya che. A gacchAcAra - sattAdhugaNa maryAdArUpa che. tene sadguru pAsethI arthathI sAMbhaLIne, mokSamArga sAdhaka sAdhu pAse yogodvahana vidhithI sUtrane grahaNa karIne sAdhu - mumukSuo, mikSuLI - vratinIne niSpAdita karavuM joIe. je jema ahIM kahela che, te tema vAMchA karatA AtmAne [potAne] pathya-hitakArI thAya che. --- - -- 211 gacchAcAra prakIrNaka sUtra-7/1, Agama-30/1no muni dIparatnasAgare karela TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa 15 - 16 | 17 | AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga | | 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga 5 thI 7 samavAyAMga bhagavatI 9 thI 13 jJAtAdharmakathA 14 upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIyA jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizIthA Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 | dazavaikAlika 36 uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra | 40 anuyogadvArA kalpa (bArasA) sUtra | 42. 29 30 ] 41.