Book Title: Agam 28 Tandulvaicharika Sutra Satik Gujarati Anuvad
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009061/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / namo namo nimmatanuMsaLaK II AgamasUtra saTIka anuvAda 28 anuvAda zreNI sarjaka - muni dIyaratnasAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo nama: Agama saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 28 mAM che... [ nirayAvalikA-paMcaka - payajJAo-101 -: anuvAda-zreNInA sarjaka : muni dIparatnasAgara * nirayAvalikA 0 5taMsikA 0 pupikA 0 puSpacUlikA 0 vRSNidazA A pAMca upAMgasUtro krama-8 thI 12 0 catuH zaraNa 0 Atura pratyAkhyAna o mahApratyAkhyAna o bhaktaparijJA o taMdula vaicArika o saMskAraka o gacchAcAra 0 gaNividhA 0 devendrastaya 0 vIrastava 0 caMdravedhyaka A daza + eka vaiikalpika) pannAsUtro - x - x - x - x - x - x - 4 - tA. 23/10/2009 zukravAra 2066 kA.su.pa Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-rA-10,000 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLa) Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. & TAIpa seTIMga : mudraka :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. III ghIkAMTA roDa, amadAvAda (M) 9824419736 | ||| Tel. 079-25508631 2i8/1] Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNasvIkAra AgamasUtra saTIka anuvAda D 0 vaMdanA e mahAna AtmAne che vikrama saMvata-2061mAM phAgaNa suda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIvadi, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano zepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA cite AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke yAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vitarahitapaNe mUd svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI hacamacaMdrasUrIzvarajI manA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vaMdanA D Agama saTIka anuvAdanA A bhAga [ 28 ] nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI Agama saTIka anuvAdazreNinA sarjaka chemuni zrI dIparatnasAgarajI ma.sA. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra 0 zrI jaina zve.pU. saMgha - thAnagaDha zAha haMjArImalajI bhUramalajI - karnala D D 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAstri prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtiratnapUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma. jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanapabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAvaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukata baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho thakI thayela dhanavarSanA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. | Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvavyasahAyako (anudAna dAtA, agama saTIka AnuvAdA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva. AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI AThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjaya saraLa ravAbhAvI, bhaki pariNAmI, bhutAna gI sva AcAravizrI vijaya cakacaMsUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina zve bhU.pU. saMgha, bhAvanagara - be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zve. mUpU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jaina zvemUpU. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga (6) zrI pArthabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga piramapujya AcAryadiva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.] Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajrasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina zve mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. pUpU kriyArUcivaMta, prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svargastha AcAryadeva zrImadvijaya AcakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavaMtI zramaNIvarsAonI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAdhvIthI saumyajJAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe - (1) zrI kArelIbAga, zvempU jainasaMgha, vaDodarA. (2) zrI kArelIbAga, jaina saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. * (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jainasaMgha, amadAvAda. - - 2- suvizALa parivArayuktA sAdhvIzrI bhAvapUrNAzrIjI manI preraNAthI zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI manA samudAyavartI pa.pU. sAdhvIzrI dhyAnasAzrIjI tathA sAdhvIzrI praphullitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina zve ta50 saMgha, mAMgaroLa - taraphathI. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sALIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta A devazrI bhaktisUrIzvarajI manA samudAyavatI zramaNIva mokSanaditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvempU, saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjaya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bAhuta yAdina AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavatI ta anurAgINI zramaNIvaonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sALIzrI caMlyAzrIjI mAthI prerita 1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA papU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sALI strI prazamazIlAzrIjI mahanA zrutAnurAgI ziSyA sA zrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sALIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI ! - "zrI AdinAtha jaina zve. saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAnatAsAdhikA, zatAvadhAnI sALIzrI amita guNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI," karacelIyA, surata. - - - - - - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIranA sAnIthI pUrapakvAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (Agama-sIka anuvAda sahAyasko) (1) papU. bhagavatIjI dezanAdakSAdevazrI naradevasAgarasUrijI masAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkrasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jaina zvebyU saMgha," amadAvAda, (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya A devazrI munisUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. | (4) papU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sArA sUryapabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatInagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdanIzrI prItighamazrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArthabhakti zremUvapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa cempU tapAjaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramadIvayazrI samyagANAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zempU jenasaMgha, pAlaDI, amadAvAda. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano - - - - - - - muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAranono aMka 301 -mAluiLa-mUe. 49-prakAzano A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatacA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIsa pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. sAmaroso, sAmAoiso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500 -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda prakArano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTIkaM 46 prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niyuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. - A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-dali A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizadrarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthapRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIjhaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 5. Agamasaikroso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdabha sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - e thI daparvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstAlIze pIstAlIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda ja judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM gAmasuttapi- saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIkaM mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, mUrti ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mAmasuttaLi-saTI to che ja. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda gAkArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tatvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-hindI anuvA mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mArAma sarI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyogano saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuraSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThoka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. - A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rU. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 9. Agama mAtAjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sucanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. Agama saTIka anuvAda 48-mANAno prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niryukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita zrutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. pannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka pannAono mULano anuvAda che. - x - - A hatI Agama saMbadhI kAmArA 250 prakAzanonI yAdI - X - X - Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya : 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laiprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdAmAlA - - A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 3 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (2) vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sakjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samAja-jenakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI aMdara gUMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacatri paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tasvAbhyAsa sAhitya + 0 tatvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tatvArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUpadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUvakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tatvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - o samAdhimaraNa - aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. - sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-cogAdi vidhi o vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pAThya padmAvatI pUjanavidhi (9) catra sarojana - 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamasutra saTIka anuvAda (8) jinabhakti sAhitya : 0 caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha-tIrthajina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA pavatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rU5 caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti 0 zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga 0 abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) suNa abhyAsasAhitya - 0 jaina eDrayukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikamANasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. -x -x Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda sUtrana 28 taMdulavaicArika-prakIrNakaNa-5 anuvAda tathA TIkAnusArI vivecana . - vivecana * (zaMkA] keTalAM prakIrNako kahevAya che ? tenI utpatti kaI rIte che? [samAdhAna naMdI, anuyogadvAra, devendrastava, taMdalavaicArika, caMdravedhyaka Adi naMdIsUtrokta kAlikaukAlika bheda bhinna 84,000 prakIko zrI kaSabhasvAmInA kiALe thayA. kaI rIte ? bhaRSabhanA 84,000 zramaNo hatA. temaNe pratyeke viracita hovAthI kahyuM. e pramANe saMkhyAta hajAro prakIrNaka ajitAdi madhyanA jinonA thayA. jene jeTalAM hoya, tene teTalAM prathamAnuyogathI jANavA. vaddhamAna svAmInA 14,000 prakIrNako thayA. teomAM vartamAna svAmInA haste dIkSita eka sAdhu vaDe viracita A taMdalavaicArika prakIrNaka che, tenI vyAkhyA karAya che. * sUtra-1 : jarA-maraNathI mukata jinezvara mahAvIrane vAMdIne huM A taMdulavaicAski nAme payapAne kahIza. * vivecana-1 - ni ti - sarvathA phAyane ANela, garA - vRddhatva, maUT * mRtyu athavA vRddhabhAvathI ke vRddhabhAvamAM maraNa te jarAmaraNavaMdivA-mana, vacana, kAyA vaDe namIne. jina-rAgadveSAdine jItanArA. sAmAnya kevalIomAM ke kevalIothI zreSThapradhAna, atizayonI apekSAthI zreSTha che tethI jinavara, atizayonuM svarUpa samavAyAMgamAM kahela che te A pramANe - cokIza baddhAtizayo kahelA che te A che - (1) avasthita keza, zmazra, roma, nakha. (2) nirAmaya nirUpalepa gayaSTi, (3) gAyanA dugha jevA zeta mAMsa ane lohI, (4) kamala gaMdha jevA zvAsozvAsa, (5) prasanna AhAranIhAra, (6) AkAzamAM rahela caka, () AkAzamAM rahela chatra, (8) AkAzamAM rahela zveta zreSTha cAmara, (9) AkAza sphaTikamaya saMpAdapITha sIMhAsana, (10) AkAzamAM rahela Indradhvaja. (11) jyAM jyAM rahaMta bhagavaMta bese, rahe tyAM-tyAM takSaNa ja stra, puSa, pallavI bharela, chatra-vaja-ghaMTA-patAkA sakti zreSTha azokavRkSa hoya che. (12) kaMIka pAchaLa mugaTanA sthAne tejamaMDala thAya, aMdhakAramAM paNa daze dizAne prabhAse che. (13) bahu sama ramaNIya bhUmibhAga, (14) kAMTA adhomukha thavA. (15) Rtu viparIta sukha sparzavALI thAya. (16) zItala, sukhasparzI, sugaMdhI pavanathI yojanA parimaMDala cotarapha pramAzeM. (17) ucita biMdupAtacI, vAyu vaDe uDela AkAzavartI raja, jItavartI dhULane dUra kare. (18) jalaja-sthalaja biMTasthAyI paMcavarNA puSponI jAnU pramANa uMcI puSpavarSA. A sUgathI vaikiya ke acita puSpo che, te kathana ayukta che, tema kahyuM. ahIM bIjA kahe che - jyAM vratI rahe che, tyAM devo puSpavarSA karatAM nathI. bIjA kahe che ke devAdithI saMmata thatA te ayita thAya che, bIja kahe che - bhagavaMtanA atizayapaNAthI cAlatA paNa puSpajIvano vadha thato nathI. pravacana sAroddhAra TIkAmAM to savagItArya saMmata bhagavaMtanA atizayanuM kathana svIkRta che. (19) amanojJa zabda, sparza, rUpa, gaMdhano abhAva thAya che. (20) manojJA zabda, sparza, sa, 5, gaMghano prAdubhava thAya che. (1) bhagavaMtano svara hadayagamanIya ane yojanagAmI vyAkurte che. (22) bhagavat adhamAgadhI bhASAmAM dharma kahe che. (23) te ardhamAgadhI bhASA bolatA temAM badhAM Aya-anAryo, dvipada-catupada, pakSI-sarIsRpo potapotAne hita-ziva-sukhadA bhASApaNe pariName che. (24) pUrvabaddha vairIpaNa deva-a, nAga-suvaNiida arahaMtanA caraNa kamaLamAM prazAMta cita mAnasathI dharma sAMbhaLe che. (5) anyatIrthika prAlayanI paNa AvIne vAMde che. (26) AvIne arahaMtanA caraNa kamaLamAM niprativayanavALA thAya che. (27) jyAM-jyAM arahaMta bhagavaMta viyare che, tyAM tyAM paNa 5-yojanamAM Iti thatI nathI. (28) mArI na thAya, (29) svacaka na thAya. (30) paracaka na thAya, (31) ativRSTi na thAya, (32) anAvRSTi na thAya, (33) dumikSa na thAya, (34) pUrvotpanna utpAta ane vyAdhi jadI upazAMta thAya. ahIM cAra mULa atizaya, 19-devakRta ane 11-kamanA thAyI thayelA, ema yogIza atizayo che. (zaMkA] prAkAra-aMburahAdi atizaya devakRta hovA chatAM te yogIzanI bahAra kema che ? [samAdhAna] 34-nitya che, bIjA aniyata che, A ame svabuddhithI kahetA tacI, jinabhadra kSamAzramaNe vizeSaNavatImAM paNa be gAyAmAM kahelI che. (zaMkA jyAM tIrthakaro vicare che, te dezamAM 25-yojanano Adeza che, temAM tIrthaMkaranA atizayathI vairAdi anartho thatAM nathI. tema kahela che, to pachI bhagavaMta mahAvIra purimatAla nagaramAM hatAM tyAre ja amanamenano vipAkavRtAMga vaNita vyatikara kaI rIte banyo ? ahIM kahe che - A badhAM artha ke anartha prANInA svakRtakarmanA hovAthI thAya che. karma be prakAre che - sopakama ane tirUpakama, temAM je vairAdi sopakama karmo saMpAdita che, te ja tIrthaMkaranA atizayathI upazAMta pAme, paNa je tirapakama karma saMpAdita che, te avazya vipAkavI davA paDe, tethI ja savatizaya saMpa yukta jinonA anupazAMta vaibhAvathI gozAlakAdie upasargo karyA. mahAt evA A vIra * karma vidAraNa sahiSNu mahAvIra, * * * * * pratyakSa taMdula (cokhA), 100 varSanA yuvALo puruSa je pratidina bhogave te saMkhyA viyANAthI upalakSita "naMdula vaicArika" evuM nAma che. maMgalAcaraNa * * * pachI dvAra gAyA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-1 1os 108 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda kahe che - * sUtra-2,3 - gaNavAmAM manuSyanuM Ayu so varSanuM laI, tene daza-dazamAM vibhAjIta karAya che. te so varSanA Ayu sivAyano kALa te gabhaviAsa. te garbhakALa jeTalA divasa, sami, muhUd, zvAsocchavAsa jIva gabhavAsamAM rahe tenI AhAravidhi kahIza. * vivecana-2,3 : ahIM padono saMbaMdha A che - so varSanA AyumAM prANI je rIte daza-daza avasthAmAM pRthaka thAya, te rIte tame sAMbhaLo. te eka, be Adi karIne che. tathA daza dazA eka maLatAM tathA nikAsita karAtA paramAyu so varSa temAMthI 50 varSa nidrAdinA letA je Ayu bAkI rahe, te paNa tame sAMbhaLo. jeTalA mAtra divaso, jeTalI satri, jeTalA muhartA, jeTalAM ucchavAsa jIva garbhamAM vase che, tene kahIza. gabhadimAM AhAravidhine ane zabdathI zarIra romAdi svarUpa kahIza. temAM garbhamAM ahoraNanuM pramANa kahe che - * sUtra-4 thI 8 : jIva rakao pUrNa rAtri divasa ane aDadho divasa garbhamAM rahe che. niyamathI jIvane ATalA divasa garbhavAsamAM lAge. paNa upaghAtanA kAraNe tenAthI ochA ke adhika divasamAM paNa janma laI zake che. niyamathI jIva 835 muhUrta sudhI garbhamAM rahe paNa temAM hAni-vRddhi paNa thAya che. jIvane garbhamAM 3,14,1025 zvAsocchavAsa hoya che. paNa tenAthI hinAdhika paNa hoI zake. * vivecana-4 thI 8 : jIva garbhamAM 29NI ahorAtra rahe che. A rIte nava mAsa ane zA divasa jIva garbhamAM rahe che. uttarUpa ahorAtra nizcayathI jIvanA garbhavAsamAM thAya che. A ukta ahorama pramANathI upaghAta vaza-vAtapitAdi doSathI hInAdhika paNa thAya che. ahIM 'tu' zabda 'mapi' arthamAM yojela che. have garbhamAM muharta pramANa kahe che - 8325 muharta, nizcaye jIva garbhamAM vase che. te kaI rIte thAya? ukta 27SA divasane 30 vaDe guNavAthI 8325 muhUrta Ave che. uktarUpa vAta doSAdi kAraNathI hInAdhika paNa muharta garbhamAM jIva rahe. dhe be gAthA vaDe garbhamAM niHzvAsocchavAsa pramANa kahe che - te 3,14,10,25 thAya. ATalI mAtrAmAM saMkalita jIvanA garbhavAsamAM nizcayathI niHzvAsocchavAsa thAya che. kaI rIte ? eka tamuhartamAM 3773 niHzvAsocchavAsa thAya che. A saMkhyA vaDe uktarU5 muhartA guNatAM yathokta 3,14,10,225 thAya che. temAM vAta Adi kAraNathI hInAdhika niHzvAsocchavAsa thAya che. have AhAra adhikAramAM kiMcita gabhadi svarUpa kahe che. * sUraNa-9 thI 11 - he AyuSyamAna ! prInI nAbhinI nIce puuDaMThalanA AkAre be sirA hoya che. tenI nIce ulaTA karelA kamaLanA AkAre yoni hoya che, je talavAranI myAna jevI hoya che. te yoni nIce kerInI pezI jevo mAsapiMDa hoya che, te RtukALamAM kuTIne lohInA kaNa choDe che, ulaTA karAyelA kamaLanA AkAranI yoni, jyAre zukamizrita hoya tyAre te jIva utpanna karavA yogya hoya che, tema jinendroe kaheluM che. * vivecana-9 thI 11 - he AyuSyamAna ! gautama strIonI nAbhinA adho bhAgamAM pupanI nAlikA AkAre be dhamanIo rahelI che. vaLI te baMne zirA-dhamanInI nIce yoni-smarakRpikA rahela che. kevI ? adhomukha. vaLI kevI ? khaga pidhAnaka-myAnanA AkAre. te yoninA adhobhAgamAM AMbAnI jevI maMjarIo hoya che. tevA mAMsa-palalanI maMjarI hoya che te maMjarI strIone mAsane aMte je akasamizra traNa divasa thAya che, te RtukALa-strIdharmanA prastAvathI temAM sphaTita thaIne lohInA biMdune choDI che - rudhira zrave che. te radhira biMduo kozAkAra yonimAM saMpAta thaI zuka mizrita - tRdina traNane aMte puruSa saMyogathI ke apuraSa saMyogathI pravIryathI ekatrita jyAre thAya tyAre jIvotpAda-garbhasaMbhUti yogya thAya, tema jinendroe kahela che. | (zaMkA] puruSanA saMyoga vinA puruSavIrya kaI rIte saMbhave ? sthAnAMgasUtranA abhiprAyathI. pAMca sthAne strIpuruSa sAthe saMvAsa na kare to paNa garbhane dhAraNa kare che, te A - (1) kyAMka puruSanA nIkaLelA puraSa zuka pudgalo hoya tevA sthAne ke Asane strI bese ane yoninA AkarSaNathI zukano saMgraha thAya. (2) nIkaLelA zuka pudgala te strInA aMtaravastra madhyethI yonimAM pravezI jAya, ahIM vastranA upalakSaNathI tevA bIjA koImAM paNa anupaveza kare. (3) putranI arthI hoya ane zIlarakSakapaNuM hoya, te strI svayaM zukapudgalone yonimAM praveza karAve che. (4) athavA bIjA koI pukArya tenI yonimAM prakSepe. (5) zIta jaLa rUpa je vikaTa taLAvAdimAM jAya, temAM pUrve paDela zuka pudgalo praveze. have agu-kusta yonikALa jIva saMkhyA parimANa - * sUtra-12,13 - gabhoMtpatti yogya yonimAM bara muhurta sudhI lAkha pRthakavaNI adhika jIva rahe che, pachI vinAza pAme che. papa varSa bAda mInI yoni garbhadhAraNa yogya rahetI nathI ane 75 varSa bAda pAyaH zukrANu rahita thaI jAya che. * vivecana-12,13 : te puruSavIrya saMyukta yoni 12-muhUrta sudhI adhvasta rahe che, pachI vivaMsa pAme che. arthAt Rtu aMte strIne puruSanA upabhogathI 12 muhUrtamAM ja garbhabhAva che, Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-12,13 109 pachI vIryanA vinAzathI garbhano abhAva che tathA manuSyagarbhamAM garbhaja jaMtunuM pramANa be thI nava lAkha saMkhyaka hoya. have keTalAM varSa pachI pharI garbhane strI na dhAraNa kare, puruSa abIja thAya te kahe che - strIone prAyaH pravAhathI 55 varSa pachI yoni garbha dhAraNa samartha rahetI nathI. nizIthamAM kahela bhAvArtha-strIo 55 varSa pUrA na thAya tyAM sudhI yonimAM Adva rahe ane garbhane grahaNa kare che, pachI nahIM. tAnAMganI TIkAmAM paNa kahela che ke - rIne mahine-mahine traNa divasa ja zrave che, bAra varSa pachI ane 50 varSa sudhI rahe. ItyAdi cha gAthAthI ahIM pratipAdana karyuM che. - tathA (1) avidhavata yoni - avivasta bIja, (2) avidhvasta yoni - vidhvasta bIja, (3) vidhavata yoni - avivasta bIja, (4) vivasva yoni - vizvasta bIja. cAra bhaMgomAM Adha bhaMgamAM ja utpattino avakAza che, bAkInA traNamAM nahIM. temAM 55 varSanI strI ane 37 varSano puruSa vidhvasta che. * x * keTalAM pramANavALA Ayu, A mAna bAtave che ? - * sUtra-14 - 100 varSathI pUvakoTi sudhI jeTaluM Ayu hoya che, tenA aDadhA bhAga pachI strI saMtAnotpattimAM asamartha thaI jAya che ane Ayuno ra0 TakA bhAga bAkI rahetA puruSa zuka rahita thAya. * vivecana-14 : A yugamAM 100 varSanA AyumAM A garbhadhAraNAdi kALa-pramANa kahela che. so varSa pachI be varSa traNa varSa ItyAdithI mahAvideha manuSyonI je pUrvakoTi savayui. thAya, tenA ardha bhAga sudhI strInI yoni garbhadhAraNa yogya kahI che, pachI nahIM - x* purone pUIkoTi paryata Ayuno aMtya vIsamo bhAga abIja thAya che. have vaLI keTalAM jIvo eka rupInA garbhamAM eka ja sAthe utpanna thAya, keTalAM pitAno eka putra thAya? * sUjha-15 - tokaTa yoni 1ra-muhUmAM utkRSTA lAkha pRthakava jIvone saMtAnarUpe utpanna karavAmAM samartha che. 1ra varSe adhikatama garbhakALamAM eka jIvanA adhikatama so pRthad pita thaI zake che. * vivecana-15 - mAsane aMte traNa divasa sudhI strIne niraMtara je ja zrave che, te ahIM rakta kahela che, te rudhirathI utkaTa puruSa vIryayukta yonimAM eka strInA garbhamAM jaghanyathI eka, be ke traNa ane utkRSTathI be thI nava lAkha garbha jIvo upaje. temAM prAyaH eka ke be ni thAya. bAkInA abhajIvitapaNAthI temAM ja marI jAya che. vyavahArathI eka ke be kahyA. nizcayathI tenAthI adhika ke nyUna paNa thAya che. zabdathI strInI saMsakata yonimAM beIndriya jIvo jaghanyathI eka, be, traNa ane utkRSTathI nava lAkha 110 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda pramANa upaje. tapela lohazalAkA dehAMtathI puruSanA saMyogamAM te jIvono vinAza thAya che. strIpura maithunamAM mithyArdaSTi, aMtarmuharta AyuvALA piyatA, nava prANadhAka, nAka ane devane vajIne zeSa sthAne janArA ane nAka, deva, agni, vAyu sivAyanA sthAnethI AvanArA muhUrta pRthakatva kAya sthitika asaMkhyAta saMmUrNima manuSyo upaje che. puraSavIryanuM kAlamAna bAra muhUrta che. ATalA kAlamAM zukra ane zoNita avidhvastayonika hoya che. pitR saMkhyA tenI so pRthakava thAya che. utkRSTa 900 pitAno eka putra thAya. koI daDha saMhananI, kAmAtura strIne jo bAra muhUrtamAM utkRSTa 900 puraSo vaDe saMgama thAya, to tenA bIjamAM je putra thAya, te 60 pitAno putra thAya. e rIte tIci * x* mATe jANavuM. masyAdimAM lAkha pRcakava jIva garbhamAM upaje ane niSpa thAya. e rIte eka ja garbhamAM lAkha pRyatva puro thAya. devone zuka pudgala hoya ke nahIM ? hoya ja, paraMtu te paikiya zarIra aMtargatuM hovAthI gabhadhAna hetu mATe nathI. prajJApanA sUramAM kahyuM che - devone zuka pudgalo hoya, te asarAne zrotra-cA-ghANa sa-sparza IndriyapaNe ISTa, kAMta, manojJa, maNAma, subhaga, saubhAgyAdirUpe pariName che cAvatuM temAM je mana paciAka devo che, temAM paNa * x - x * te rIte pariName che. have keTalo kALa jIvo garbhamAM vase che ? - garbhasthiti bAra varSa pramANa hoya che. koI paNa pApI, vAta-pitAdi duSita ke devAdi taMbhitamAM garbha bAra varSa niraMtara utkRSTathI rahe che. jaghanyatI aMtarmuharta ja rahe. bhavasthiti gabhadhikArathI - udakagarbha, kAlAMtare vRSTi hetu pudgala pariNAma samayathI cha mAsamAM varase che. - X... manuSya ane tiryaMcanI kAyasthiti 24-varSa pramANa jANavI. jemake koIpaNa strIkAmAM bAra varSa jIvIne pachI marIne tevA karmane vaza, te ja garbhasthiti kalevaramAM upajI pharI bAra varSa jIve, e rIte 24-varSa utkRSTathI thAya. - 4 - have kukSimAM puruSAdi kayAM vase che ? ' sUjha-16 : jamaNI kuHI paranuM, DAbI kukSI rInuM nivAsa sthaLa hoya che. baMne maNe vase te napuMsaka hoya. ticiyonimAM garbhanI utkRSTa sthiti ATha varSa mAnelI che. * vivecana-16 : (1) dakSiNa kukSiAmAM vasato jIva puruSa thAya. (2) DAbI kuAimAM vasato jIva jhI thAya. (3) ubhaya maLe te napuMsaka thAya. strIlakSaNa - yoni, mRdutva, asvairyAdi che. purA lakSaNa - liMga, kaThoratA, dRDhatAdi che. napuMsaka lakSaNa * stanAdi, zmazra Adi che. have tiryaMcanI garbhasthiti kahe che - utkRSTathI ATha varSa, pachI nAza pAme ke Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-16 111 112 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda prasava thAya. jaghanyathI aMtarmuhUrva bhava sthiti che. have garbhamAM utpanna jIva zeno AhAra kare ? * sUtra-17 thI 19 - nizcayathI jIva mAtA-pitAnA saMyogamAM gabhamAM upaje che. te pahelA mAtAnI raja ane pitAnA zukranA kaluSa ane kibiSano AhAra karI rahe che. pahelAM saptAhamAM jIva tarala padArtha rUpe, bIje saptAhe dahIM jevo jAmelo, pachI lasInI pezI jevo, pachI Thosa thaI jAya che. pahelA mahine phUlelA mAMsa jevo, bIja mahine mAMsapiMDa jevo ghanIbhUta hoya che. trIje mahine mAtAne IcchA utpanna karAve che, cothe mahine mAtAnA stana Adine puSTa kare che. pAMcame mahine hAtha-paga-mAthuM e pAMca aMgo taiyAra thAya che. ke mahine pitta ane lohInuM nimaNi thAya che. temaja anya aMgopAMga bane che. sAtame mahine 30o zirA, 5oo mAMsapezI, nava dhamanI, mAthA tathA dADhI sivAyanA vALonA 99 lAkha romachidro bane che. mAthA ane dADhInA vALa sahita sADA traNa karoDa romakUpa utpanna thAya. AThame mahine prAyaH pUrNa thAya. * vivecana-17 thI 19 : A jIva nizcita mAtApitAnA saMyogamAM - mAtAnuM oja-lohI, pitAnuM zuka, temAM prathama taijasa-kAmaNa zarIro vaDe garbhapaNe utpanna thAya. kevo AhAra kare ? zuka ane lohIno. malina ane bura. pachI kayA krame zarIranI niSpatti thAya ? sAta ahorAtra sudhI zuka ane lohIno samudAya mAtra kalala thAya. pachI sAta ahorAtra te ja zuka ane lohI kaMIka kaThaNa thAya. pachI mAMsakhaMDarUpa thAya Adi. * * * bIja mAsamAM mAMsapezI dhana rasvarUpa thAya arthAt samacaturA mAMsakhaMDa thAya che, bIjA mAse mAtAne dohada janme cothe mAre mAtAnA aMgone puSTa kare. pAMcame mAse be hAtha, be paga ane mastaka rU5 pAMcane nipAdita kare ce. chaThThA mAse pIta ane zoNitane puSTa kare che. sAtame mAse rUoo zirA, 5oo pezI, nava nADI, 9 lAkha romakA - romachidro, 99 lAkhamAM keza ane zmazna vinA, temAM 1 - mAthAnA vALa, zmaNU-dADhI muMchanA vALa ItyAdi sUtrArthavata. ahIM IndrabhUti lokopakArane mATe aizaleya sarvajJane sarve jIvone dayAnA eka rasathI prazna kare che - * sUtra-20 - bhagavAna ! garbhagata jIvane zuM maLa, mUtra, kapha, glema, vamana, pitta, vIrya ke lohI hoya che ? nA, tema na hoya. bhagavana! kayA kAraNathI Apa Ama kaho cho ? gautama garbhastha jIva mAtAnA zarIramAM je AhAra kare che, tene zrotra, cakSa, dhANa, sana ane spana Indriya rUpe, hADakAM, majA, keza, dADhI, muMcha, roma, nakharUpe pariNamAve che. tethI ema kahyuM ke gabhasthajIvane maLa cAvatuM lohI hotuM nathI. * vivecana-20 - bhagavan! jIvane garbhatva prApta thayA pachI zuM A varte che ke - viThA, mUtra, kapha, nAkano mela, vamana, pita, vIrya, lohI hoya? A vIrya ane lohI baMne pada bhagavatIjI Adi sUtromAM dekhAtA nathI. AgamajJoe te vicAravuM. nA, A anaMtara kahela pratyakSa bhAva hotA nathI. gautamasvAmIe pUchyuM - kayA kAraNe bhagavan! ema kahyuM ke - garbhagata jIvane viSThA cAvatuM lohI na hoya ? bhagavaMte kahyuM - he gautamAM jIva garbhamAM rahela hoya tyAre je AhAra kare, te AhAra zromAdi IndriyapaNe puSTi bhAvane lAve che. Indriyo be bhede - pudgalarUpa dravyendriya ane labdhi-upayogarUpa bhAvendriya. vaLI nivRtti - upakaraNarUpa dravyendriyanA be bheda che. temAM nivRtti be bhede - aMtara ane bahAra. temAM maMta: - madhyamAM, cakSathI na dekhAya, paNa kevalI deTa kadaMba kusumAkAra deha avayava rUpa kaMIka nivRti hoya, je zabda grahaNanA upakAmAM varte che. cakSu Indriya maLe kevali gamya dhAnya masUrAkAra deha avayava 5 kaMIka nivRti hoya, je rU5 grahaNanA upakAramAM varte che. ItyAdi * * * bahinivRtti - badhAM zrotrAdi karNazakulikAdika dekhAya che, te ja mAnavA. upakaraNendriya, te ja kadaMba golaka AkANadinA khaganI chedana zakti mAphaka ke javalananI dahana zakti mAphaka je pota-potAnI viSaya grahaNa zakti, te svarUpe jANavuM. tathA jJAnAvaraNakarma kSayopazamathI jIvanI zabdAdi grahaNa zaktirUpa labdimbhAvendriya je zabdAdinA ja grahaNa pariNAma lakSaNa, te upayoga bhAvendriya che. temAM jeTalI bendriyo, te jIvonI Indriya pati hovAthI thAya che. jeTalI bhAvendriyo te saMsArIne sarvAvasthAmAM hoya che. AMkhano viSaya, prakAzaka vastu parvatAdi AzrIne bhAMgulathI sAtika lAkha yojana, prakAzakamAM sUrya-caMdra AdimAM adhika paNa viSaya parimANa thAya che. * X* X- jaghanya thakI ati nIkaTa jomala AdinA aNahaNavI aMgulanA asaMkhyAta bhAgathI AgaLa sthita vastu cakSano viSaya che zrotrano utkRSTa viSaya 12-yojana, ghANa-rasa-sparzanano utkRSTa viSaya nava yojana che. jaghanyathI cAremAM gulanA asaMkhyAta bhAgathI Avela gaMdhAdi viSaya che. manane to kevaLajJAna ja samasta mUrta-amUrta vastu viSayapaNAthI, phogathI viSayapramANa nathI, kemake manathI apAyakArIpaNe che. ahIM viSayaramANa IndriyavicAramAM AmAMgalathI ja jANavuM tathA hADakAM, hADakAM madhyano avayava, mastakanA vALa, dADhI-mUchanA vALa, bagala AdinA vALa rUpe pariName che. A kAraNathI he gautama ! pUvoMkata praka"thI kahyuM ke garbhagatajIvane viThA yAvatuM lohI na hoya. pharI gautama jJAtanaMdanane pUche che - * sUtra-21 - bhagavAna ! gagata jIva mukhethI kavala AhAra karavA samartha che ? gautama! Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-21 nA, A artha samartha nathI. bhagavan ! ema kema kaho cho ? gautama ! garbhastha jIva cotaraphathI AhAra kare che, cotarapha pariNamAve che, cotaraphathI zvAsa le che ane cotarapha zvAsa le che ane cotarapha mUke che. vAraMvAra AhAra le che ane pariNamAve che, vAraMvAra zvAla le che ane mUke che. jaldIthI AhAra le che ane mUke che, jaldIthI zvAsa le che ane mUke che. mAtAnA zarIrane joDAyela, putranA zarIrane rzita karatI eka nADI hoya che, je mAtAnA zarIra rasanI grAhaka ane putranA jIvana sanI saMgrAhaka hoya che. tethI te jevo AhAra grahaNa kare che, tevo ja pariNamAve che. putranA zarIra sAthe joDAyela ane mAtAnA zarIrane sparzatI eka bIjI nADI hoya che. tethI kahyuM ke garbhastha jIva mukhethI kavala-AhAra grahaNa karavA samartha nathI. * vivecana-21 : he bhadaMta ! he bhavAMta ! karuNA eka sa kRta-vANInI vRSTithI ArkIkRta - bhavyahRdaya vasuMdhara ! garbhastha jIva mukhethI kavala AhAra-azanAdi khAvAne mATe samartha che ? jagadIzvare kahyuM - he gautama ! A artha yogya nathI - ema kema kaho cho ? vizvakavatsala vIrasvAmIe kahyuM - gautama ! jIva garbhastha hoya tyAre sarva prakAre AhArapaNe grahaNa kare che. sarva prakAre zarIrAdipaNe pariNamAve che. sarva prakAre urdhva zvAsa grahaNa kare che, sarva prakAre zvAsane mUke che. e rIte pharI-pharI AhAra kare che ItyAdi, kadAcit AhAra kare che, kadAcit tevA svabhAvapaNAthI AhAra karato nathI. kadAcit pariNamAve che, kadAcit pariNamAvato nathI ItyAdi. 113 have kaI rIte cotaraphathI AhAra kare che ? jenAthI rasa grahaNa karAya te saharaNI arthAt nAbhinI nALa. mAtRjIvanI rasaharaNI te mAtRjIva rasa haraNI. putranA rasa upAdAnamAM kAraNapaNAthI putra jIva rasaharaNI. te mAtRjIva pratibaddha che ane putranA jIvane sRSTavatI che athavA mAtRjIvasaharaNI ane putrajIvasa haraNI ema be nADIo che. jemAM mAtRjIva pratibaddha saharaNI putrajIvane sparzanathI AhAra kare che, temAMthI pariName che. putrajIvarasaharaNI putrajIva pratibaddha thaI mAtRjIvane sparze che, jemAMthI zarIranuM cayana kare che. - 4 - pharI gautama vIrasvAmIne prazna kare che - * sUtra-22 - garbhastha jIva kyo AhAra kare ? gautama ! tenI mAtA je vividha prakAranI nava rasa vigaI, kaDavuM-tIkhuM-tura-khAru-mIThuM dravya khAya tenA ja AMzikarUpe aujAhAra kare che. te jIvanI phaLanA biMTa jevI kamaLanI nALanA AkAranI nAbhi hoya che, te rasa grAhaka nADI mAtAnI nAbhi sAthe joDAyelI hoya che, te nADIthI garbhasthajIva ojAhAra kare che ane vRddhi pAmI yAvat janme che. 28/8 taMdulavaicAriprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda * vivecana-22 : garbhastha jIva zo AhAra kare che ? gautama ! te garbha sattvanI garbhadhAriNI mAtA vividha prakAre rasarUpe ke rasa pradhAna dudha Adi rasavikArone AhAre che. tayA je kaMI tikatAdi dravyo khAya che, temAM tivana - lIMbaDo Adi, juna - Adu vagere, vAva - vAla Adi, amna - chAsa Adi, madhura-dudha Adi. teno eka deza ojanI sAthe khAya che athavA eka dezathI mAtAnA AhAccI mizra ojane khAya che. 114 kaI rIte ? te garbhastha jIvanI mAtAne nAbhinAla hoya che. kevI ? phalavRtta samAna, vaLI kevI ? gADha joDAyelI. kyAM ? nAbhimAM, kaI rIte ? sadA. mAtAnI nAbhi sAthe joDela rasa haraNI vaDe. udaramAM rahela jIva mAtAnA AhArathI mizra zukrazoNita rUpa grahaNa kare che athavA bhojana kare che, - 4 - garbha vRddhi pAme che. pharI gautama vIdevane prazna kare che - * sUtra-23 : bhagavan ! mAtR aMgo keTalAM kahelAM che ? gautama ! mAtRga traNa kahelA che, te A rIte mAMsa, lohI, mastaka. bhagavan ! pitR aMgo keTalAM kahelA che ? gautama ! pitRga traNa kahelA hADakAM, hADakAnI majjA, dADhI-muMcha roma-nakha. * vivecana-23 - bhagavan ! keTalAM mAtR aMgo - Abihula kahelAM che ? jagadIzvara, jagatrAtA, jagadbhAva vijJAtA vIre kahyuM - he gaNadhara gautama ! traNa mAtAnA aMgo meM tathA anya jagadIzvaroe kahyA che. te A pramANe - mAMsa, lohI, mastakabheju. bIjA kahe che - meda, phephasAdi ane mastaka. bhagavan ! paitRka aMgo - zukra vikAra bahula kahela che ? he gautama ! paitRka aMgo traNa kahela che, te A pramANe - hADakAM, hADakAM madhyenA avayava, kezAdi. temAM deza - mastakanatA vALa, mallU - dADhI muMcha, tema - kakSAdinA keza, kezAdi bahusamAna rUpatvathI eka ja che. ukta aMga sivAyanA aMgo zukrazoNitanA samavikAra-rUpatvathI mAtA-pitAnA sAdhAraNa che. garbhasthajIva paNa koI kyAreka narake ke devaloke jAya che, tethI gautamasvAmI bhagavaMta vIrane pUche che - * sUtra-24 : che - - bhagavan ! garbhastha jIva nairayikamAM upaje ? gautama ! keTalAMka upaje, keTalAMka na upaje. bhagavan ! ema kema kaho cho? gautama ! je jIva garbhastha saMjJI paMcendriya hoya, sarva paryAptithI paryApta hoya, vIlabdhi-vibhagajJAnalabdhi - vaikriya labdhi hoya. te vaikriya labdhi prApta zatruronA AvelI sAMbhaLI, samajI vicAre ke huM Atmapadeza bahAra kADhuM chuM, pachI vaikriya samudghAtathI samahata thaIne cAturaMgiNI senA sajja kare karIne parasainya sAthe saMgrAma kare. te jIva artha-rAjya-bhoga-kAma kArmita thaI, artha-rAjya-bhoga-kAma kAMkSita thaI, artha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-24 115 bhoga-rAjya-kAma pipAsu thaIne - temAM citta-mana-leyA-adayavasita-rIva adhyavasAna-te amiAM ja upayukta * tenA arpita karaNamAM - te bhAvanA bhAvita thaI, A aMtaramAM kALa karI nairayikamAM utpanna thAya. A kAraNe ema kahyuM ke - garbhastha jIvamAM keTalAMka nairavikapaNe upaje ane keTalAMka na upaje. * vivecana-24 - bhagavan! garbhastha jIva marIne nakamAM utpanna thAya ? gautama ! koI sagavarAjAdi garbharUpe utpanna thAya, to nake paNa jAya, koI nake na jAya. garbhagata je jIvane AhArAdi saMjJA hoya te saMjJI, zravaNAdi pAMca Indriyo jene vidhamAna che. te paMcendriya. AhAradi cha pati vaDe 5yapti. ahIM be mAsa karatAM vadhu, ema na kahela hovA chatAM jANavuM. kemake be mAsa madhya vartato garbhastha manuSya naka ke devaloke na jAya, tema bhagavatIjImAM kahela che. pUrvabhavanI vIrya ane virbhAgajJAna labdhithI, jo ke bhagavatImAM virbhAgajJAna labdhi pada nathI. zaikriyalabdhi pAmIne, athavA vIyalalpitaka, virbhAgajJAnalabdhika, vaikriyalalpika pAmIne zagusainyane Avela sAMbhaLIne, manathI vadhArIne svapadezone anaMtAnaMta karmaskaMdha viMdhIne gadizathI bahAra kADhe che. kADhIne viAkaMbha ane bAha0thI zarIra pramANa laMbAIthI saMkhyAtayojana pramANa jIva pradezadaMDa kADhe. vaikriya samuhvAtathI samavahata thAya. talAvidha pudgala grahIne hAthI-ghoDA-ra-padAtirUpa caturaMganI senAne sajaja kare che. pachI parasainya sAthe saMgrAma kare che. te yuddhakartA jIva dravyanI vAMchA mAtra te arthakAma. e pramANe bIjA paNa vizeSaNo jANavA. vizeSa e ke - rAje - tRpava, mona - gaMdha, rasa, sparsa. kAma - zabda, rUpa. kakSA - gRddhi, Asakti. dravyanI kAMkSA jene thAya te arthakAMkSI, e pramANe rAjyAdine jANavA. prApti arthe atRpti te pipAsA, te jene utpanna thaI che te arthapipAsita. e pramANe rAjyAdine jANavA. tavya ItyAdi. artha-rAjya-bhoga-kAmamAM sAmAnyopayoga, te athadimAM vizeSopayoga, te athadimAM AtmapariNAma vizeSa, te artha AdimAM ja adhyavasitA - paribhoga kriyA saMpAdana viSaya. te artha AdimAM AraMbhakALathI AraMbhI prakarSayAyI prayatna vizeSarU5, te aAdi nimita upayogavaMta, te artha AdimAM arpita Indriyo kRta-kArita-anumitarUpa jene che te. aAdi saMskArathI je bhAvita che te. AvA saMgrAma karaNa avasaramAM jo maraNa thAya, to narakamAM gADha du:khAkulamAM utpanna thAya che. manuSyabhava choDIne mahAraMbhI mithyArdaSTi narakamAM jAya che - 4 - pharI gautama bhagavaMta vIrane prazna kare che - * sUtra-25 : bhagavAna ! garbhastha jIva devalokamAM utpanna thAya ? koI utpanna thAya, koI na thAya. bhagavanuM ! ema kema kahyuM? gautama ! je jIva garbha prApta hoya, saMjJA 116 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda paMcendriya, sarva pAptithI vayapti, vaikriyalabdhithI, avadhijJAnalabdhithI tArUpa zamaNa ke brAhmaNa pAse eka paNa Arya dhArmika suvacana sAMbhaLI, avadhArIne te tIvra saMvega saMbhAta zrAddha, tIvra dhamanuirAgarakana thAya. te jIva dharmakAmI, pucakAmI, svargakAmI, mokSakAmI thAya. dharmakAMkSita, pucakAMkSita, svargakAMkSita, mokSakAMkSita thAya. dharma-punya-svara-mokSa pipAsita thAya. temAM citta, temAM mana, te leyA, te avyavasita, te tIvra avasAna, te arpitakaraNa, te arthamAM upayukata, te bhAvanAbhAvita hoya. A aMtaramAM kALa karI devalokamAM utpanna thAya. A kAraNe he gautama! ema kahyuM ke keTalAMka devalokamAM upaje che, keTalAMka utapanna thatAM nathI. vivecana-25 - he bhagavan! garbhamAM rahela jIva marIne devalokamAM utpanna thAya ? he gautama ! hA, koIka utpanna thAya, koIka utpanna na thAya. he bhagavanuM ! kayA kAraNe ema kaho cho ? he gautama! garbhamAM rahela jIva saMjJI paMcendriya hoya, badhI paryAptithI paryApta hoya, be mAsathI vadhAre hoya kemake be mAsa madhyavartI svarge na jAya. pUrva bhavano vaikriya labdhika hoya, pUrvabhavika avadhijJAnalabdhika hoya. ucita evA sAdhune, ahIM 'vA' zabda devalokotpAda hetutva prati zramaNa ane zAhANa vayananI tucatA dekhADe che. '-ina' e pramANe AdezathI potAne zUlaprANAtipAtAdithI nivRtta je kare te mAhata. athavA IIT - brahmacaryanA dezathI sadabhAva vaDe brAhmaNa-dezavirata athavA zramaNa-sAdhu, mAhana-paramaNItArya. temanI pAse mAtra eka paNa sarve - pApakarmothI dUra rahe che, dhArmika suvacana sAMbhaLI, manathI avadhArI, pachI te garbhastha jIva tIvra saMvegathI du:khalA-AkuLa bhava bhayathI saMjAta dharmAdimAM zraddhAvALo thAya. tIvra dharmabahumAnathI kta thAya, te garbhastha vairAgyavAnuM jIva - zruta cAsTiArUpa dharma, vAMchA mAtra-kAma vALo te dharmakAmaka thAya. puSya - tenA phaLarUpa zubhakarma kAmI thAya. - x - svargakAmI thAya, mokSaanaMtAnaMta sukhamaya, teno kAmI thAya. te pramANe badhe jANavuM. vizeSa A - kakSA - gRddhi, Asakti. - x * pipAsA - prApta thavA chatAM dharmamAM atRpti te dharmapipAsA ItyAdi. tat yitu Adi ATha vizeSaNo dharma, punya, svarga, mokSamAM zubha jANavA. - x - A dharmadhyAna avasaramAM maraNa thAya to devalokamAM utpanna thAya che. A kAraNe he gautama ! ame kahIe chIe ke koI devalokamAM jAya, koI na jAya. gabhadhikAramAM pharI gautamasvAmI pUche che - * sUtra-26 thI 42 - garbhamAM rahela jIva ulaTo suve, paDakhe suve ke vaka AkAre ? ubho hoya Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-26 thI 42 ke beTho ? suto hoya ke jAgato? mAtA suve tyAre suve ane jAge tyAre jAge ? mAtA sukhI hoya to sukhI ane duHkhI hoya to duHkhI rahe ? hA, gautama ! temaja che. 117 sthira rahelA garbhanuM mAtA rakSaNa kare, sabhyape paripAlana kare, vahana kare, tene sIdho rAkhe ane e rIte garbhanI ane potAnI rakSA kare. mAtA suve tyAre suve, jAge tyAre jAge, sukhI hoya to sukhI ane duHkhI hoya tyAre du:khI thAya che. tene viSThA, mUtra, kapha, nAkano mela paNa na hoya ane AhAra asthi, majjA, nakha, keza, annurUpe pariName che. AhAra pariNamana ane zvAsocchavAsa badhuM zarIra pradezothI thAya che ane te vAlAhAra karato nathI. A rIte duHkhIjIva garbhamAM zarIrane prApta karI azuci pradezamAM nivAsa kare che. parama aMdhakAramAM rahe che. he AyuSyamAn ! tyAre navamAM mahinAmAM mAtA tenA dvArA utpanna thanArA garbhane cAramAMthI koI ekarUpe janma Ape che. te A pramANe - strI, puruSa, napuMsaka, piMDa. zukra ochuM - raja vadhu hoya to strI, raja ochI - zukra vadhu to puruSa, raja ane zukra baMne samAna ho to napuMsaka mAtra strI-rajanI sthiratA rahe to piMDa utpanna thAya. prAtakALe bALaka mAthA athavA pagathI nIkaLe che. jo te sIdhuM bahAra nIkaLe to sakuzala janme, paNa jo tI thaI jAya to maraNa pAme che. koI pApAtmA azuci prasuta ane azucirUpa garbhavAsamAM utkRSTathI 12 varSa sudhI rahe che. janma ane mRtyu samaye jIva je duHkha pAme che. tenAthI te vimUDha banelo potAnA pUrvajanmonuM smaraNa karI zakato nathI. tyAre raDato tathA potAnI mAtAnA zarIrane pIDA pahoMcADato yoni mukhathI bahAra nIkaLe che. garbhagRhamAM jIva kuMbhIpAka narakanI jema viSThA, mUtra Adi azuci sthAne utpanna thAya che, jema viSThAmAM kRmi utpanna thAya che, te ja rIte puruSanA pitta, kapha, vIrya, lohI ane mUtramAM jIva utpanna thAya che. te jIvanuM zuddhikaraNa kaI rIte thAya jenI utpatti ja zukra ane lohInA samUhamAM thaI hoya ? azucithI utpanna ane haMmezAM durgaMdhayukta viSThAthI bharelA ane haMmezAM cinI apekSA karanArA A zarIra para garva kevo ? * vivecana-26 thI 42 - bhagavan ! garbhagata jIva catto ke unmukha suve ? paDakhe suve? AmraphaLavat taMdulavaicAriprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda kubja suve ? Adi prazno-sUtrArtha mujaba ja jANavA. vizeSa zabdono artha A rIte cchinna - sAmAnyathI rahela. vikendra - urdhvasthAnathI, nirmAna - niSadana 114 - sthAnathI, tu%0jJa - nidrA vaDe suvuM, saphana - garbhamadhyapradeza. - 4 - - sujJa - nidrA karatI, khAramaLI jAgaraNa karatI - nidrA nAza karatI. - * - daMta - komaLa AmaMtraNa ke svIkAravacana che. have pUrvokta padha cAra gAthA vaDe dekhADatA kahe che - sthijAta - sthirIbhUta, rakSati - sAmAnyathI pAlana kare che, samyak prayatnapUrvaka rakSaNa kare che. saMvata - gamanAgamanAdi prakArathI suve che. kSati - AhArAdi vaDe potAne ane garbhane pALe che. - 4 - udarano garbha mAtAnA sukhe sukhI ane duHkhe duHkhI thAya. uccAra-viSThA, prazravaNa-mUtra, khela-kapha, siMghANa - nAkano mela, te garbhane hoto nathI. mAtAnA jaTharamAM jIva AhArapaNAthI je grahaNa kare te hADakAM-majjA-kezAdi rUpe pariName che. e pramANe ukta prakAre zarIra prApta thatAM mAtAnI kukSImAM kedakhAnAmAM purelA cora mAphaka rahe che. jema agnithI tapela soyo vaDe bhedAtA pANIne jevuM duHkha thAya, tenAthI ATha gaNuM je duHkha thAya, tevA duHkhathI jIva garbhamAM duHkhI thAya che, tyAM mahA aMdhakAra vyApta che. temAM viSThApUrNa pradezamAM jIvane rahevAnuM sthAna hoya. he AyuSyamAn ! IndrabhUti ! ATha mAsa pachI navamo mAsa atikrAMta thatAM ke vartatA ke aprApta hoya tyAre strI-Adi rUpa cAramAMthI koI ekane mAtA janma Ape. (1) strI ke strI AkAre janme, (2) puruSa ke puruSAkAre, (3) napuMsaka ke napuMsaka AkAre, (4) biMba ke biMbAkAre - gakRiti AvipariNAma, paNa garbha nahIM ja. A cAre kaI rIte thAya? (1) oja alpa ane zukra vadhu hoya to puruSa janme, (2) alpa zukra ane bahu oja hoya to strI janme, (3) baMne lohI ane vIrya sarakhA hoya to napuMsaka janme. (4) strInuM oja vAyunA kAraNe sthira thaI jAya to te garbhAzayamAM biMba janme che. have janmakALa avasare mastakethI ke baMne paga vaDe Ave che. samam - aviSama Ave che. athavA samyak - upaghAta rahitapaNe mAtAnA udarathI yonimAMthI nIkaLe che. tIrjI thaIne te jaTharathI nIkaLavAne pravarte to vinighAta-maraNa pAme, kemake te rIte nIkaLavAnuM azakya che. koI vaLI pApakArI-grAmaghAtaka, jaThara vidAraNa, jina-muni mahAAzAtanA karanAra vAta-pittathI dUSita ke devAdithI bhita hoya, te utkRSTa bAra varSa rahe che. tu zabdathI garbhokta prabaLa duHkha saheto garbhavAsamAM rahe che. te garbhavAsa azuci prabhava ane azucirUpa hoya che. (zaMkA) nava mAsa mAtra javA chatAM pUrvanA bhavane sAmAnya jIva kema yAda karI zakto nathI ? garbhathI nIkaLatA ke tyAM upajatA je duHkha thAya che athavA pharI maratAM je duHkha thAya che, te dAruNa duHkhathI mahAmoha pAmIne potAnA bhavane te mUDhAtmA prANI te yAda karI zakato nathI ke huM pUrvabhave koNa hato ? te na jANe. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-ra6 thI 4 119 parama karaNotpAdaka svarane gADhapaNe karato garbhastha jIva yonimukhathI nIkaLe tyAre mAtAne ane potAne paNa atulya vedanA utpAdana kare che. garbhamAM jIva koThikA AkRtinA tapatA loDhAnA vAsaNa jevA nAkotpatti sthAna tulyamAM rahIne viSThA jevA garbhagRhamAM, je azuci prabhava, apavitra svarUpa, pitta-plekha-zuka-lohI-mUtra-viSThA madhya utpanna thAya che. konI jema ? viThAnA kIDAnI jema. jema kRmibeIndriya jaMtu vizeSa, udara maNe viThAmAM utpanna thAya che, te rIte jIva paNa utpanna thAya che. have te garbhagata jIvanA zarIra saMskAra kevA prakAranA thAya che ? je bhaMgura zarIranI utpatti vIrya ane lohInI khANamAM varte che. AvA zarIramAM udaramAM kalamalathI bharela, viSThAthI kIrNa udaramAM potAne ane bIjAne gusAyogya che. have jIvonI daza dazAnuM nirUpaNa karAya che - * satra-43 thI 54 - he AyuSyamAna ! A prakAre utpanna jIvanI kamaNI daza dazA kahI che, te A pramANe - bAlA, krIDA, maMdA, balA, prajJA, hAyanI, papaiyA, prAgabhArA, mubhukhI ane zAhanI. e dazakALa dazA. janma thatAM ja te jIva pahelI avasthA pAme che, temAM ajJAnatAne lIdhe sukha, duHkha ane bhukhane jANato nathI. bIjI avasthAmAM te vividha krIDA dvArA krIDA kare che tenI kAma bhogamAM tIta mati utpanna thatI nathI. trIjI avasthA pAme che, tyAre pAMce prakAranA bhogo bhogavavA nize samartha thAya che. cothI balA nAmanI avasthAmAM manuSya koI takalIpha na hoya to paNa potAnuM baLa pradarzana karavA samartha thAya che.. - pAMcamI avasthAmAM te dhananI ciMtA mATe samartha hoya che ane parivArane pAme che. chaThThI "hAyanI" avasthAmAM te IndriyamAM zithilatA AvatA kAmabhoga pati virakta thAya che. sAtamI "paMcA" dazAmAM te niSpa lALa ane kapha pADato ane vAraMvAra khAsato rahe che. AThamI avasthAmAM saMkucita thayela peTanI cAmaDIvALo te strIone apiya thAya che ane vRddhAvasthAvALo thAya che. navamI mutsukha dazAmAM zarIra vRddhAvasthAthI AkAMta thaI jAya che ane kAmavArAnAthI rahita thAya che. dazamI dazAmAM tenI vANI kSINa thAya che, svara badalAI jAya che. te dIna, viparIta buddhi, bhAMta cita, dubaLa ane duHkhada AvA pAme che. 120 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda vivecana-43 thI 54 : he AyuSyamAna ! ukta prakAre utpanna jIvane kramathI daza avasthA che. daza varSa pramANa pahelI dazA-avasthA, pachI daza varSa pramANa bIjI dazA, e rIte daza dazA. e rIte sUtrokta bAlA, krIDAdi gAyA jANavI. (1) bALaka jevI avasthA, (2) kIDA pradhAna dazA, (3) viziSTa baLabuddhi-kAryanA upadarzanamAM asamartha - X * (4) jemAM puruSanuM baLa hoya che. (5) prajJA-vAMchita artha saMpAdana kuTuMba abhivRddhi viSaya buddhi, (6) purapanI Indriyo hAni pAme che. (3) prAmAra - kaMIka namelA kahevAya tevA gAmo jemAM thAya che. (8) jarA rAkSasI samAkAMta thatAM zarIrarUpa gRhanuM mocana, tenA pratye abhimukha te manamukhI. (10) nidrAyukta kare che, te zAyanI. A daze kALopalakSitA dazAne kAladazA kahe che. (1) janmelA mArA jIvane je pahelI daza varSa pramANa avasthA, temAM prAyaH sukha ke du:kha na jANe che - jAtismaraNa Adi jJAna sahita dazA. (2) bIjI dazAmAM jIva vividha kIDA kare che, temAM jIva zabda ane rU5 - varSa, gaMdha, rasa, sparza te por. te kAmabhogamAM prabaLa sati thatI nathI. (3) trIjI dazA prAptane zabdAdi pAMca kAmaguNamAM Asakti thAya che. bhogo bhogavavA samartha thAya che. *x - (4) A dazAmAM manuSya samartha thAya che - svavIryane darzAvavA mATe, jo rogAdi kaleza rahita hoya to anyathA vinAza pAme. (5) anukrame je manuSya samartha thAya - dravya ciMtA karavA, pharI kuTuMba ciMtAmAM pravarte che. (6) ahIM pravAhathI virakta thAya che. konAthI ? kaMdarpa abhilASathI, zravaNAdi pAMce Indriyo hAnine pAme che. (3) ahIM-tahIM kapha, glema Adi bahAra kADhe che, vAraMvAra khAMsato rahe che, ItyAdi. (8) jIva saMkacita cAmaDIvALo thAya che, pharI jarA vaDe vyApta thAya che, svapara strIne aniSTa thAya che. (9) temAM jarA gRhamAM zarIra nAza pAme che, jIva viSayAdi IcchA rahita thAya che. (10) hIna svara, bhinna svara, dInatva, pUrvAvasthAthI viparIta, durbaLa, rogAdi pIDAthI duHkhitAdi thAya. sUp-papa thI 62 - daza varSanI uMmara daihika vikAsanI, vIsa varSanI uMmara vidhA prAptinI, trIza varSa sudhI viSayasukha, cAlIza varSa sudhI viSayasukha, cAlIza varSa sudhI viziSTa jJAna, pacAze AMkhanI dRSTinI kSINatA, sAThe bAhubaLa ghaTe, sIneme bhoga hAni, eMsImeM cetanA kSINa thAya, nevuM me zarIra namI jAya, some varSe jIvana pUrNa thAya. ATalAmAM sukha keTaluM ane du:kha keTaluM? je sakhapurvaka 100 varSa jIve ane bhogo bhogave, tenA mATe paNa jinabhASita dhamanuM sevana zreyakara che. je nitya duHkhI ane kaSTapUrNa avasthAmAM ja jIvana jIve che tenA mATe zreSTha zuM? teNe jinendra kathita dharmanuM pAlana karavuM. sAMsArika sukha bhogavato ema vicArI dhamaciraNa kare ke mane bhavAMtaramAM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-papa thI 62 121 zreSTha sukha prApta thaze. duHkhI ema mAnI dhamaciraNa kare ke bhavAMtamAM mane duHkha prApta na thAya. nara ke nArIne zati, kuLa, vidhA, suzikSA paNa saMsAthI pAra utAratI nathI. A badhuM to zubha karmothI ja vRddhi pAme che zubha karmo kSINa thatAM pauruSa paNa kSINa thAya che, zubha karmonI vRddhi thatAM pauruSa paNa vRddhi pAme che. * vivecana-55 thI 62 : darza varSa pramANa jIvanuM bAlotpAdana - muMDana karavuM te lokokita che, upalakSaNathI bIjo paNa prathamAvasthAmAM mahotsava vizeSa jANavo. bIjI avasthAmAM vidhA grahaNa kare che, bIjImAM bhogo bhogave, cothImAM vijJAna thAya ItyAdi badhuM sUNArtha mujaba jANavuM. ahIM so varSamAM jIvono sukha bhAga kahyo ane zabdathI du:khabhAga paNa kahyo. athavA ahIM kSitiMta zadathI "sukha keTaluM - du:kha keTaluM" artha levo. have so varSAyu jIvano bIjo paNa upadeza Ape che. je jIva so varSa jIve - prANa dhAraNa kare, vaLI sukhI-bhogo bhogave, te paNa jIvatuM sadA maMgala kevali bhASita dharma ja kare che, to pachI kaTavALA Ayu kALamAM - je manuSya sadA du:khAkula hoya, te du:khI jIvane jinadarzita dharma naMdipeNanA pUrvabhava brAhmaNanA jIvanI jema vizeSa karavo joIe. sukhane bhogavato jinokta dharma Acare. kevo dharma? zreSTha, mokSane prApta karAvanAra, kevI bhAvanAthI dharma karavo ? mane A bhave ke para bhave ati kalyANa thAya, te bhAvanAthI. sukhane na bhogavato paNa dharma kare. kaI bhAvanAthI ? mane vadhu pApa na thAya - huM eka pApaphaLane bhogavuM chuM, pharI dharma na karIne atipApaphaLa na thAya evI bhAvanAthI dharmanuM Acare. pura, vA zabdathI bAla Adi bhedathI strI, napuMsaka levA. jAti-mAtRpakSa athavA brAhmaNAdi jAti. kula-pitRpakSa athavA ugra-bhoga Adi kula, vidhA, suzikSita AmAMnuM koI bhavasamudranA kinAre pahoMcADanAra nathI. badhuM varga-mokSAdi sukha punyathIsaMvipna sAdudAnAdithI prApta thAya che. * x - puNya-anna, pAna, vastra, pIThaphalaka, auSadhAdi vaDe sAdhune dAnAdithI upArjita zubha phaLa vaDe. hIyamAna-phAya pAmela, purapAbhimAna upa zabdathI bIjA paNa yaza, kIrti, sphIti, lakhyAdi dhIme dhIme thAya pAme che ane punya vadhatA puruSAkAra paNa vadhe che. * sUtra-63 : he AyuSyamAna ! pujya kRtyo karavAthI pItimAM vRddhi thAya che, prazaMsA, dhana ane kIrtimAM vRddhi thAya che. tethI he AyuSyamAna ! evuM kadI na vicAravuM ke ahIM ghaNAM samaya, AvalikA, kSaNa, zvAsocchavAsa, stoka, lava, muhUd, divaso, ahorama, pakSa, mAsa, Rtu ayana, saMvatsara, yuga, so varSa hajAra varSa, lAkha varSa, karoDa varSa, koDAkoDI varSa jIvavuM che. jyAM ame ghaNAM zIla, guNa, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa 1rara taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda svIkArIne sthira rahIzuM. he AyuSyamAna ! tyAre evuM ciMtana kema nathI karato ke nizcayathI A jIvana ghaNI bAdhAthI sukata che ane temAM ghaNAM vAta, pita, glema, saMnipAta Adi vividha rogataMka jIvitane sparze che. * vivecana-63 - nize he AyuSyamAn ! punya-zubha prakRti rU5, kRtya-kAryo, karaNIya - karavAne yogya, prItikara - mitrAdi sAthe snehotpAdaka varNakara- eka dizA vyApI sAdhuvAdakara, dhanakara - ratnasamRddhi kara, kIrtikara-sarva dizA vyApI sAdhuvAda kara. AvA arthavathI AyuSyamAna A pramANe manamAM paNa vikalpa na karavA ke - AgAmI samayamAM vize ghaNAM samayo, e pramANe AgaLa paNa badhe "ghaNAM" zabda joDavo. sauthI nikRSTa kALa - samaya, asaMkhyAta samayonI eka AvalikA - jaghanya yukta asaMkhyAta samaya rAzi pramANa. 18 nimeSathI eka kASTha be kASThano lava. 15 lavathI kaLA, be kaLAno leza 15 lezanI kSaNa. saMkhyAta AvalikAno eka uzvAsa, teTalAM ja kALe eka nizvAsa. baMne kAlano eka prANa. sAta prANano sToka. 7 stokano lava. 37 lavanuM muhUrta. 15 muhUrtano divasa. 30 muhUno ahorAtra. 15 ahorAkano pakSa. be pakSano mAsa. be mAsanI Rtu. traNa RtunuM ayana, be ayananuM saMvatsara, pAMca saMvatsarano yuga. 20 yuganA so varSa. e rIte hajAra, lAkha, karoDa ane koDAkoDI. je samaya, AvalikAdimAM ame ghaNAM zIla-samAdhAna, vrata-mahAvrato, guNavinayAdi, veramaNa-asaMyamAdithI tivartavuM, pratyAkhyAna - namaskAra sahita pauruSI Adi, pauSadha-parvadina aSTamI Adi temAM upavAsa - bhakatAryakaraNa pauSadhopavAsa, temAM ame AyAyadi pAse aMgIkAra karIzuM. karIne pahelA sAkSAt karavA vaDe satata niSpanna karIzuM. ema kema na vicAravuM ? he AyuSyamAnuM ! tame sAMbhaLo, je kAraNe A jIvitajIvonuM Ayu vize aMtarAyanI bahulatAvALuM che, A pratyakSa ghaNAM vAta-pitta-glema-sAnnipAtika janya vividha rogo-vyAdhi ane AtaMka jIvitane sparze che. have badhAM manuSyone rogo sparze ? * sUtra-64 - he AyuSyamAna pUrvakALamAM yugalika, arihaMta, cakavatI, baLadeva, vAsudeva, cAraNa ane vidhAdhara Adi manuSya rogarahita hovAthI lAkho varSo sudhI jIvana jIvatA hatA. teo atyaMta saumya, suMdara rUpavALA, uttama bhogabhogavatA, uttama lakSaNadhArI, savama suMdara zarIravALA hatA. temanA hAtha-paganA taLIyA lAlakamaLapatra jevA, komaLa hatA. AMgaLIo paNa komaLa hatI. parvata, nagara, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU-64 123 magara, sAgara, caka Adi uttama ane maMgala ciThThothI yukta hatA. paNa kAcabAnI jema supatiSThita ane susthita, jAMgha hariNI ane karaviMda nAmaka tRNa samAna vRtAkAra, goThaNa DabbA ane tenA DhAMkaNanI saMdhi jevA, sAthaLa hAthInI sUMDha jevI, gati zreSTha madonmatta hAthI jevI vikrama ane vilAsayukta, guhya pradeza uttama jAtinA zreSTha ghoDA jevo, keLa siMhanI kamarathI paNa adhika goLAkAra, zarIrano madhya bhAga sameTalI TIpoI, musala, darpaNa ane zuddha karAyelA uttama sonAnA banelA khaganI mUDha ane vaja jevA valayAkAra, nAbhi gaMgAnA varNa ane pradakSiNAvarta taraMga samUha jevI, sUrya kiraNothI vikasita kamaLa jevI gaMbhIra ane gUDha romarAjI maNIya, suMdara, svAbhAvika, pAtaLI, kALI, snigdha, prazasta, lAvaNayukta, ati komaLa, mRdu, kukSi, matsya ane pakSInI jema uad, udara kamaLa samAna vistIrNa, snigdha ane jhukelA paDakhAMvALa, aR romayukata AvA prakAranA dehane pUrvenA manuNo dhAraNa kare che. jenA hADakAM mAMsAyukata hovAthI najare paDatAM nathI, te sonA jevA nirmaLa, suMdara svanAvALA, rogAdi upasarga rahita ane prazasta banIza lakSaNothI yukta hoya che. vAsthala sonAnI zilA jevA ujjavala, prazasta, samatala, puSTa, vizALa ane zrIvatsa cihnavALA, bhUja nagaranA dvAranA AgaLIyA samAna goLa, bAhu bhujaMgAranA vipula zarIra ane potAnA sthAnathI nIkaLatA AgaoLIyA jevI laTakatI, sAMdhA yuga-joDANa jevA, mAMsala-gUDha-hRSTapuSTa-saMsthita-sugaThitasubaddha nasothI kasAyela, sthira, vartuLAkAra, suzliSTa, suMdara ane daDha, hAtha lAla hatheLIvALA, puSTa, komaLa, suMdara banAvaTa vALA, prazasta lakSaNovALA, AMgaLI puSTa-chika rahita-komaLa ane zreSTha, nakho tAMbA jevA raMganA pAtaLA svaccha kAMtivALA suMdara ane snigdha che. hAthanI rekhAo caMdra-sUrya-zaMkhacaka ane svastika Adi zubha lakSaNavALI ane suviracita, khabhA zreSTha bheMso, suvara, siMha, vAgha, sAMDha, hAthInA khabhA jevA vipula-paripUrNa-uptta ane mRdu, gaIna cAra AMgaLa suparimita ane zaMkha jevI zreSTha, dADhI-mUMcha avasthita ane suSTa, DoDhI puSTa, mAMsala, suMdara ane vAgha jevI vistIrNa, hoTha saMzuddha, mugA ane biMbanA phaLa jevA lAla raMganA, daMta paMkti caMdramA jevI nirmaLa, zaMkha, gAyanA dudhanA phINa, kuMda puja, jalaka ane mRNAla nAlanI jema ota, dAMta, akhaMDa, suDoLa, avirata, atyaMta nidha ane suMdara ce. tALavuM ane bhinuM taLa agnimAM tapAvela svaccha sonA jevuM, svara sArasapakSI jevA madhura * navIna meghanI garjanA jevo gaMbhIra tathA kauMca pakSInA avAja jevo-duMdubhI yukta, nAka garuDanI cAMca jevuM lAMbu sIdhu ane uwta, mukha vikasita kamaLa jevuM, AMkha pakSa kamaLa jevI vikasita * dhavala - kamaLaew jevI svaccha, bhaMvara thoDI nIce jhukelI dhanuSa jevI - suMdara paMktiyukta * kALA megha jevI ucita mabAmAM lAMbI ane suMdara : kAna kaMIka aMze zarIrane coTelA 1ra4 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda pramANayukata goLa ane AsapAsano bhAga mAMsalayukta ane puSTa, kapALa dha caMdramA jevuM saMsthita, mukha paripUrNa caMdramAM jevuM, saumya, mastaka chamakAra jevuM ubharatuM, mAthAno agrabhAga mugaTa jevo, sudaDha nasothI baddha-uwta lakSaNathI yukta ane uta zikharayukata, mAthAnI cAmaDI animAM tapAvela svaccha sonA jevI lAla, mAthAnA vALa zAlmalI vRkSanA phaLa jevA dhana, pramANopeta, bArIka, komaLa, suMdara, nirmaLa, nidha, prazasta lakSaNavALA, sugaMdhita, bhuja-bhojaka ratna, nIlamaNI ane kAjaLa jevA kALA, harSita bhamaranI guMDAnI samUha samAna, ghugharAlA ane dakSiNAvarta hoya che, teo uttama-lakSaNa, vyaMjana, gaNathI paripUrNa, pramANopeta mAna-unmAna, savaga suMdara, caMdramA samAna saumya AkRtivALA, priyadarzI, svAbhAvika zRMgArane lIdhe suMdaratAyukta, jovAlAyaka, darzanIya, abhirUSa tathA patirUpa hoya che. A manuSyono svara akSarita, megha samAna, haMsasamAna, kauMcapakSI, nadInaMdIghoSa sIha-sIhazoSa, dikumAra devono ghaMTa, udadhikumAra devono ghaTa e sarve samAna svara hoya che, zarIramAM vAyunA anukuLa vegavALA, kabUtara jevA svabhAvavALA, zakuni pakSI jevA nirlepa maLadvAravALA, pITha ane peTanI nIce sugaThita baMne paDakhAM ane ucita parimANa jAMghavALA pAkamaLa ke nIlakamaLa jevA sugaMdhita mukhavALA, teja yukata, nirogI, uttama, prazasta, atyaMta zeta, anupama jaLa-maLa-DAgha-pasInA ane raja sahita zarIravALA atyaMta svaccha ane udhotita zarIravALA, vajaABSabha-nArAya saMghayaNavALA, samacatustra saMsthAnathI saMsthita ane 6ood dhanuSa uMcAIvALA kahyA che.. he AyuSyamAna zramaNa ! te manuSyo ra56 pRSTha hADakAvALA kahyA che. A manuNo svabhAve saraLa, prakRtithI vinita vikArarahita, prakRtithI alpa phodhamAna-mAyA-blobhavALA, mRdu ane mArdavatAyukta, tallIna, saraLa, vinIta, alpa IcchAvALA, alpa saMgrahI, zAMta svabhAvI, asi-masi-kRSi vyApAra rahita, gRhAkAra vRkSanI zAkhA upara nivAsa, Icchita viSayAbhilAsI, kalpavRkSanA pRthvIphaLa ane puNyano AhAra kare che. * vivecana-64 : nizcaye he AyuSyamAn ! - he gaNiguNa gaNadharA ! pUrvanA kALamAM pahelA, bIjA, trIjA, cothA ArAmAM yathAsaMbhava manuSyo roga ane AtaMka cAlyA gayA che te paNa rogAtaMka athavA roga-javara Adi, AtaMka-sadhaH prANahArI jUlAdI rogAtaMka, te cAlyA gayA che. ghaNAM lAkho varSo jIvita, te A rIte - yugaladhArmika. arahaMta-tIrthakara, baladeva-vAsudevano moTA bhAI, vAsudeva-baladevano nAnobhAI, traNa khaMDano bhokatA. vArA - jaMghA cAraNa, vidhAyAraNa rUpa. vidhAdhara - vidhAne dhAraNa karanAra * nami vinami Adi. te yugaladhArmika arahaMtAdi manuSyo atizaya dRSTi-subhaga, suMdara rUpavALA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU-64 125 126 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda che. * * * * * zreSTha saumya cAru rUpavALA che. arthAt devone paNa svalAvaNya-guNAdi vaDe abhijita. bhogoma-sarvottama bhogane bhogavanArA che. bhogasUcaka lakSaNa - svastikAdine dhAraNa kare che. jemAM suniSpanna sarve aMgo-avayavo che, evA prakAre suMdara zarIravAlA te sujAta savAMga suMdarAMga. lAla kamaLa jevA hAtha-paganI komaLa AMgaLIovALA, kamaLa jevA hAthapaganA komaLa taLIyAvALA. parvata, nagara, matsya, samudra, caka, caMdra, mRga, evA lakSaNothI aMkita pagano adhobhAga jeno che te. supratiSThita kAcabAvat cAru caraNavALA, kramazaH vardhamAna ke hIyamAna. sujAta-sutiprajJa pIvara paganA agra avayavavALA. tuMga, pAtaLA, lAla, kAMtivALA nakha jemanA che te. saMsthAna vizeSavaMta mAMsala, mAMsala hovAthI anupalakSya goThaNa vALA, kramethI vardhamAna ke hIyamAna. hariNInI jaMghA, kuru viMdatRNa, sUjha valanakanI jema vartuLa, kramathI cULa jaMghAvALA. samudgaka pakSI samAna nimagna, mAMsalatvathI anupalakSya be jAnu jenA che te. hAthI, prANI jenA zvAsa le che te zuMDAdaMDa, hAthInI suMDha, te sunipajJa sardeza sAthaLA jenA che te. pradhAna gajendra sadeza parAkrama ane saMjAta vilAsa gativALA. sujAtA zreSTha aAnI mAphaka suguptavathI liMgalakSaNa avayava jenA ce te. jAtya aa mAphaka nirUpalepa - tavAvidha maLa hita. pramudita je zreSTha aMza ane sIha, te baMnenI jema ati vartuLa kaTivALA. - x * x * je zreSTha suvarNa, tenI je khagrAdi muddhi tenI sadeza. zreSTha vajavat valita - traNa vali yukta madhyabhAgavALA. gaMgAvaI samAna dakSiNAvartI taraMgavata traNa vali vaDe bhaMgura, te taraMga bhaMgura sUrya kiraNo vaDe taruNa - abhinava, te kALe vikAsita je paMkaja tenI jema gaMbhIra ane vikaTa nAbhi jenI che te. samAna AyAmAdi pramANathI avaka, avirala sujAta svAbhAvika sUma kRSNa - kALA athavA kRna - abhinna snigdha, saubhAgyavaMta, manojJa, atyaMta komaLa ane ramaNIya romanI saji - AvalivALA, matsya pakSInI jema sujAta, upacita, jaThara dezavALA. paDAvatu vikaTa nAbhi jenI che te. saMgata pAvALA, nIce nIce namatA te sannata pAvALA, tevI ja suMdara, sujAta ane pArza guNopeta pArthavALA che. mAtrA yukta ane parimita A baMne ekAIka pada che, tethI ati mAtrA yukta, paNa ucita pramANathI hIna-adhika nahIM tevA, upacita ane ramaNIya pArthavALA te mitamAtRka pItaratida pAsva. mAMsanA upayitapaNAthI jene pArzvanuM hADakuM nathI tevA. kAMcana kAMti, svAbhAvika ane AgaMtukamala rahita, suniSpanna, rogAdi thakI anupahata zarIrane dhAraNa kare che che. prazasta batrIsa lakSaNavALA, te A pramANe - chatra, vaja, cUpa, supa, dAmiNI, kamaMDala, kaLaza, vAva, svastika, patAkA, cava, matsya kUrma, zreSTha stha, makaradhvaja, mRga, svAla, kAMkuza, cUtalaka, sthApanaka, camara, lakSmIno abhiSeka, toraNa, medinI, samudra, pradhAnamaMdira, girivara, zreSTha darpaNa, lIlA karato hAthI, vRSabha, sIMha, cAmara. kanakazilAtala samAna ujjavala, prazasta, samatala, mAMsala, ati vistIrNa hadayavALA che. zrIvatsathI aMkita chAtIvALA, naganI abaddha argalA jevI vRta bhujAvALA, bhujaMgarAjanuM vipula je zarIra, tenI jema, Adeya khya je argalA, svasthAnathI nikAzita hoya tenA jevI dIrdha bAhuvALA, cUpa samAna mAMsala, ramaNIya, mahAMta prakoThavALA, saMsthAna vizeSavALA - sunicita - ghana - sthira-subaddha snAyu vaDe sArI rIte baddha, atizaya vartuLa sudhana manojJa pavasthi saMdhAnavALA, upayid komaLa mAMsavALA sunipajJa prazasta svastika gadA caka zaMkha kalpavRkSa caMdra sUrya Adi cihnavALA, avirala aMguli samudAya hAya jenA che te. upacita vartuLa niSA komala zreSTha aMgulivALA, lAla pAtaLA pavitra dIpta niSpa nakhovALA, caMdra jevI hastarekhA jene che te, e pramANe sUryapANirekhA, svastika pANi rekhA, cakapANirekhA, tenI prakarSatA batAvatA saMgrahavacana kahe che - zazi ravi zaMkha caka svastika rUpa, vibhAgavALA viracita hAthamAM rekhA jene che te. zreSTha mahiSavarAha siMha zArdUla vRSabhanAgavara samAna pratipUrNa unnata tuMga mRdu baMne skaMdha jenA che te. potAnA cAMgula pramANa cAra aMgula suthuM pramANavALA, pradhAna zaMkha sadeza unnata traNa valiyoganI samAna kaMThavALA. ghaTatA ke vadhatA nahIM tevA suvibhakta citra-zobhA vaDe adbhuta evA kUcakeza jemane che tevA. mAMsala saMsthita prazasta zArdUlanI jema vipula cibuka vALA, parikarmita je vidyuma, biMbaphaLa samAna lAlapaNAthI nIceno daMta chada jene che te, pAMDura je caMdrakhaMDa tenI jema AgaMtuka mala sahita, svAbhAvika mala rahita je zaMkha tenI jema gAyanA dudhanA phINa samAna, kuMdapuSpavata, dakarajavatu padiAnI mUlavat dhavala datapaMktivALA, paripUrNa dAMtavALA, sajirahita avirata saniSpa sujAta dAMtavALA, jemAM eka dAMta che tevI eka daMtA zreNivALA tathA dAMtanA ati dhanatvathI eka daMta zreNI jevA jhIza dAMtavALA athavA ekAkAra daMtazreNi jenI che tenI jema paraspara anupalakSyamANa daMta-vibhAgavathI aneka dAMta jenA che tevA. - x - agni vaDe nirdaSpa prakSAlitamala ane tapta-uSNa je suvarNa vizeSa, tenI jema lohitarUpa tALavuM ane jIbhavALA. sArasa pakSI vizeSavat madhura zaGdavALA, navA meghavatu gaMbhIra svaravALA, kauMcapakSI mAphaka nirdoSavALA, bherIvat svaravALA, temAM svara :- zabda pa4, RSabha, gAMdhAra, madhyama, paMcama, dhaivata, niSAdha rUpa che tenuM vistRta svarUpa sthAnAMgAdithI jANavuM ghaMTanA anupavRta raNakAranI jema je zabda, te ghoSa kahevAya. garaDanI jema lAMbI Rju unnata nAkavALA, sUryanA kiraNathI vikAzita je zeta kamaLa tenA jevA vadanavALA. vikasita thatAM prAyaH pramuditapaNAthI zeta paMDarIka ane pamavALA locana jenA che te, kaMIka namela je dhanuSa, tenI jema zobhanA kRNacikara saji susaMsthita athavA kRSNa bhUrAji susaMsthita saMgata dIrdha suniSA bhramaravALA. alIna pramANayukta kAna jenA che te. tethI ja suzravaNA - zabdopalaMbhavALA, mAMsala kapola lakSaNa deza bhAga - vadanano avayava jene che te. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU-64 1ra3 128 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda turaMtano ugela susnigdha saMpUrNa caMdra, tenA addhavat saMsthita lalATa-bhAla jene che tevA, caMdranI jema pratipUrNa saumya vadanavALA, chagAkAra uttamAMga dezavALA, loha magaranI jema nibiDa athavA atizaya nizcita subaddha snAyu vaDe mahAlakSaNA zikhara sahitanA bhavanatulya nirupamapiDika samAna valapaNAthI ziro agra jene che. che. dhana niyita subaddha lakSaNomta kUTAgAra samAna nirupama piDikAgrazira, agni vaDe nirmAta ane dhoyela tathA tapta-lAlavarNA suvarNavat madhyakeza kezabhUmivALA. zAbhalIvRkSanA phaLa samAna choTitA paNa atizaya niyita, te yugaladhArmiko kezapAza bAMdhatA nathI. kemake temane tevA parijJAnano abhAva che, tathA svabhAvathI zAbhalI boMDa AkAravatu dhana nicita rahe che, tethI A vizeSaNa lIdhuM. mRdu, nirmaLa, glaNa, lakSaNavaMta, prazaMsApAtra paramagaMdha vaDe yukata, tethI ja suMdara tathA bhujamocaka ratna vizeSa, bhRga, makatamaNI, kAjaLa, pramudita je bhramaNyaNa kemake harSita bhramaragaNa tAruNyAvasthAmAM hoya tyAre atikRSNa hoya, tenI jema kALI kAMti tathA nikuTuMbIbhUta nicita avikIrNa kaMIka kuTila pradakSiNAvarta mAthAnA vALa jenA che te. lakSaNa - svastikAdi, vyaMjana-meSa, tilakAdi, guNazAMti Adi, tenA vaDe yukata tathA mAnomAna pramANathI pratipUrNa, janmadoSarahita badhAM avayavo jemAM che, tevA suMdara zarIravALA, ahIM mAna-unmAna pramANa pUrva graMthAvat samajI levuM. * * * x * pramANa-AbhAMgulathI 108 aMgula uMcA caMdra jevA saumya AkAravALA, kAMta-piyA darzanavALA, svabhAvathI ja zRMgArarUpa pradhAna veza jemane che te. prAsAdIya - hitAhitakArItvathI manane prasanna karanAra, darzanIya - darzanayoga, jene jotAM AMkhane zrama na lAge che, abhirUpa badhAM jonAranA manane prasAda anukULatAthI abhimukha rUpa arthAt atyaMta kamanIya. tethI ja pratirUpa - prati viziSTa sAdhAraNa rUpa athavA pratikSaNa navA-navA rUpa jenA che te. te manuSyono pravAha jevo svara che, meghanI jevo ati dIrdha svara che, haMsanI jevo madhura svara che, DrIMcanI jema prayAsa karyA vinA paNa dIrdha deza vyApI svara che, naMdI-bAra vAjiMtronA saMghAtavat svara che tevA svaravALA. naMdInI jema ghoSa-nAda jeno che tevA, siMhanI jema prabhUta dezavyApI svaravALA, siMhaghoSavALA, priyasvaravALA, maMjughoSavALA. Aja vAta be pada vaDe kahe che - susvA ane susvaraghoSavALA. anukULa vAyuvega - zarIra aMtarvativAta jemano che te. vAyugubha rahita udara madhya pradezavALA evo artha che. kaMkanI jema gudAsaya niroga varcaskatAvALA, kapotapakSInA jevuM AhAra pariNamana jemane che tevA, kemake kapotano jaTharAgni pASANane paNa pacAvI de che evI kRti che. e pramANe temane paNa ati armala AhIra grahaNa karavA chatAM tene koI ajIrNa doSa thato nathI. zakuna pakSIvatu purIpotsargamAM nirlepatAthI apAnadeza hoya che. tathA pRSTha ane aMtara - pRSThodasto je aMtarAla arthAt paDakhAM, jaMghA, viziSTa pariNAmavALA jemanA che . kamaLa, nIlotpala athavA pA nAme gaMdhadravya utpala, utpalakuSTha, temanI gaMdhanI samAna je niHzvAsa, tethI sugaMdhI mukha jenuM che te. uddIptavarNa ane sukumAla tvacAvALA, nIrogI, uttama lakSaNayukta, prazasta, karmabhUminA manuSyanI apekSAthI atizAyI, tethI ja nirUpama zarIra jenuM che te. A ja kathana vizeSathI kahe che - duSTa tilAkAdika, prasveda, reNu, mAlinyakAriNI ceSTA tenAthI varjita, mUtra-viSThAdi upalepa rahita zarIra jenuM che te. zarIra prabhA vaDe udhotita zarIra ane pratyaMgavALA che. jenuM vajanakaSabhanArAya saMhanana che tevA, samacaturasa saMsthAna vaDe saMsthita, A baMnenI vyAkhyAyA Agala karIza. 6000 dhanuSa, avasarpiNInA pahelA mArAnI apekSAthI urva-uMcAIthI kahelA ce. dhanuSa svarUpa jaMbudvIpa prAptimAM A rIte che anaMta sUkSma paramANu pudgalanA samudaya samAgamathI eka vyavahAki paramANu nIpaje che. temAM zaru saMkAmita na thAya. anaMta vyavahArika paramANu samudaya samiti samAgamathI eka umplakSma RkjhiAkA thAya ATha ut zlaSNa glaNikA vaDe eka glaNazlaNikA thAya, ATha glaNarNikAthI eka uddharaNa thAya. ATha urvaraNa vaDe eka trasareNu thAya. ATha trasareNuno eka rathareNu. ATha reNuno eka devakuTu-uttarakuru manuSyano vAlANa thAya. tevA ATha vAlAyothI harivarSa-ramya varSanA manuSyano vAlANa thAya. e pramANe mya-hairaNyavaMta haimavaMta-bhairacavaMtanA manuSyo, pUrva-pazcima videhanA manuSyo jANavA. ATha pUrvavideha manuSyonA vAlANanI eka likSA, ATha likSAnI eka jU, ATha jUno eka yavamatra, ATha yavamadhyano eka aMgula thAya. A gula pramANathI cha aMgulanA pAda, bAra aMgulanI veMta, 24 aMgulano hAtha, 48 gulanI kukSI, 96 aMgulano eka akSa ke daMDa ke dhanu ke cUpa ke muzala ke nAlikA che. A dhanuSa pramANa vaDe 2000 dhanuno eka gAu thAya. te pahelA ArasanA manuSyone 56 pRSTha karaMDaka kahela che. tuvera pramANa AhAra, cha mAsa Ayu bAkI rahetA strI-puruSa yugalane janma ApI, 49 divasa saMtAnonuM pAlana kare che. traNa divase AhAranI IcchA thAya che. bIjA ArAmAM be koza uMcA, 128 pIThanI pAMsaLI, 64 divasa saMtAnanuM pAlana, bora pramANa AhAra, be divase AhArecchA thAya. trIjA ArAmAM eka koza uMcA, 64 pAMsaLI, 79 divasa apatyapAlana, AmaLA pramANa AhAra, ekAMtare IcchA. 56-tadvIpamAM manuSyo 800 dhanurUpramANa zarIranI uMcAIvALA, cothe divase khAnArA, 64 pAMsaLIvALA, 99 divasa saMtAnapAlana, palyopamanA asaMkhyAta bhAga Ayu, badhAM paNa yugalajIvo, potAnA AyuSya samAna ke tethI ochA deva rUpe utpanna thAya che.. badhAM yugala jIvo, hAthI-ghoDA-uMTa-gAya-pADA Adino sadabhAva hovA chatAM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sU-64 129 tenA paribhogathI parAMzamukha hoya. maNi-kanaka-motI Adi hovA chatAM, tenA mamava abhiniveza rahita hoya che. yugala kSetramAM svAbhAvika ja zAlI Adi dhAnya vagere utpanna thAya che, paNa te manuSyonA paribhogamAM Avatu nathI. daMza-mazakAdi ke caMdrasUrya grahaNa thatAM nathI. te manuSyo svabhAvathI bhadraka, bIjAne na paDe tema mana-vacana-kAyAnI ceSTAvALA, svabhAvathI paropadeza vinA vinayavALA athati prakRtithI vinIta, prakRtithI upazAMta, prakRtithI ja atimaMda svarUpa krodha, mAna, mAyA, lobha jenA che te. tethI ja mRdu-manojJa pariNAma vaDe saMpanna te mRdu mArdava saMpanna paNa kapaTa mArdava saMpanna nahIM. cotaraphathI badhI kriyAmAM lIna, bhadraka - sarva te kSetrocita kalyANabhAvI, vinIta - bRhat puruSa vinaya karaNazIlA, abhecchA - maNi kanakAdi viSaya pratibaMdha rahita, tethI ja jene saMnidhirUpa saMcaya vidhamAna nathI tevA. acaMDatIvra koparahita, asi-masi-kRSi vANijya rahita. temAM ati upalakSita sevaka puruSa, maNi upalakSita lekhanajIvI, kRSi kapajIvI, vANijya-vaNik jana ucita kaLA vaDe jIvatA. A badhAM na hoya. kemake te badAM ahamindrapaNAthI rahe che. kalpadrumanI zAkhAnA aMtaramAM prAsAdAdi AkRtimAM AkAla AvAsavALA. manovAMchita zabdAdinI kAmanAvALA. ghara sardeza kalAvRkSomAM tipAdita AvAsavALA. gRhAkAra kalA vRkSonA sUcanathI bIjA kalAvRkSo paNa sUcavelA jANavA. jemake pravacana sAroddhAramAM matAMga, mRdAMga Adi daza kalpavRkSo kahelA che. temAM (1) matAMganA phaLa viziSTa baLavIrya kAMtietu svAbhAvika pariNata sarasa sugaMdhi vividha paripAkathI Avela madha paripUrNa - madhane choDe che. (2) mRtAMza- maNi, kanaka, rajana Adimaya vicitra bhAjano che, te svAbhAvika svAlaka Adi bhAjana mAphaka phaLo vaDe zobhatA dekhAya che. (3) guTitAMga * saMgata samyaka cokta rIte saMbaddha vAdho ghaNAM prakAre tadvitata-dhana-zuSira-kAlakAdi. (4) dIpAMga - jema ahIM snigdha prajavalaMta suvarNamaya dIpikA udhota karatI dekhAya tenI jema svAbhAvika pariNata prakRSTa udhotathI badhe udhota karatAM rahe che. (5) jyotirSika * sUryamaMDalanI jema svatejathI badhuM dedIpyamAna kare che. (6) citrAMga - aneka prakAranI samsa surabhi vividha varNa kusumadAma rUpa mALA hoya che. (3) cibarasa - bhojanArthe hoya che arthAt viziSTa dalika kalama, zAli, zAlanaka, pakavAnna vagerethI atIva aparimita svAdud Adi guNayukata IndriyabalapuSTi hetu bhojya padArtha paripUrNatAthI phaLa madhye birAjamAna cidamsa rahe che. (8) maryaMga-zreSTha bhUSaNo, svAbhAvika pariNata kaTaka, keyura, kuMDalAdi AbharaNo hoya. (9) gehAkAra kalAvRkSamAM svAbhAvika pariNAmathI ja prAMzupAkAropaNUDha sukhe caDAya tevI sopAna paMkti, vicitra citra zAlocitakAMta x * vividha niketano 2i8/9] 130 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda hoya che. (10) anana kalpavRkSo atyartha ghaNAM prakAre vastro, svAbhAvika ja sUkSma sukumAra devadUdhyAnakAra manohara nirmaLa [vo] utpanna kare che. pRthvI puSyaphaLa te kalpavRkSono AhAra jemane che tevA. te manuSyagaNa - yugala dhArmika vRMda jagadIzvare kahela che. jema jIvAbhigamavRttimAM kahela che ke- he bhagavana ! pRthvIno kevo AsvAda che ? he gautama! jema gAyanuM dUdha-catuHsthAna pariNAma paryA. * x x-x- evA gAyanA dUdhane khAMDa, goLa, mizrI yukta maMdAgnivayita che, tenA karatAM paNa pRthvIno AsvAda ISTatara che. ItyAdi - 4 - * sUtra-65 thI 30 : he AyuSyamAna zramaNa ! pUrvakALanA manuSyonA cha prakAranA saMghayaNa hatA. te A pramANe - vajasSabhanArAya, asSabhanArAya, nArAya, ardhanArAya, kIlikA sevAd vartamAna kALe manuSyomAM sevAd saMghayaNa ja hoya che. he AyuSyamAna zramaNa ! pUrvakALamAM manuSyone cha prakAranA saMsthAna hatA. te A pramANe - samacaturastra, jodhaparimaMDala, sAdika, kuja, vAmana ane huMDaka, paNa he AyuSyamAna ! vartamAnakALe mAtra huMDaka saMsthAna ja hoya che. manuSyonA saMhanana, saMsthAna, uMcAI ane AyuSya avasarpiNI kALanA doSane kAraNe samaye-samaye kSINa thatAM jAya che. krodha-mAna-mAyA-lobha tathA khoTa tolamApanI pravRtti vagere badhAM avaguNa vadhe che. trAjavA ane janapadomAM mApatola viSama hoya che. rAjakuLa ane varSa viSama hoya che. viSama varSomAM auSadhinI zakti ghaTI jAya che. A samayamAM auSadhinI durbaLatAne lIdhe Ayu paNa ghaTe che. A rIte kRSNa pakSanA caMdramAnI jema hRAsamAna lokamAM je dharmamAM anurakta manuSya che, te sArI rIte jIvana jIve che.. * vivecana-65 thI 30 : he zramaNa ! he gautama ! he AyuSyamAna ! pUrve manuSyonA cha prakAranA saMghayaNa athati deDha, deDhatara Adi zarIra baMdha hatA. te A pramANe - vajaASabhanArAya, RSabhanArAya ItyAdi. teno artha A pramANe - RSabha - be hADakAMne vaTala para, vaja jevI phIlikA nArAya - baMne tarapha markaTabaMdha, baMne hADakAM be bAjuthI markaTabaMdha vaDe baddha paTTa AkRti trIjA hADakAM vaDe vITela ane tenI upara traNe hADakAMne bhedatI kIlikA AkAre vaja nAmaka asthi yaMtra, te vajarSabhanArAya. kIlikA rahita te RSabhanArAya, paTTarahita kevaLa markaTabaMdha te nArAya, jenA eka paDakhe markaTabaMdha ane bIjI paDakhe kIlikA che - te sArdhanArAya, jemAM hADakAM kAlikA mAtra baddha che te kIlikA, jemAM hADakAM paraspara paryanta saMsparzarUpa sevA mAtrathI vyApta che ane nitya sneha avRMgAdi parizIlananI apekSA rAkhe che te sevAd. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-65 thI 70 have pAMcamAM ArAmAM nizce he AyuSyamAn ! manuSyone sevArtA saMhanana ja varte che. temAM zrI vIrathI 170 varSe sthUlabhadra svarge gayA tyAre chellA cAra pUryo, paheluM saMsthAna, paheluM saMghayaNa, mahApANa dhyAnano viccheda thayo. zrIvIthI 584 varSe zrI vajrasvAmIthI dazamuM pUrva ane cAra saMghayaNa gayA. he AyuSyamAn ! pUrve manuSyone cha saMsthAna hatA. saMsthAna-pANIno AkAra vizeSa. samacaturasa - nAbhinI upara ane nIce sarva lakSaNayukta avayavapaNe tulya ane te caturA - anyanAdhika cAre asa jenA che te. asa - palyuMka Asane besIne jAnunuM aMtara, AsanathI lalATanA uparanA bhAganuM aMtara, dakSiNaskaMdhathI vAma jAnunuM aMtara ane vAma skaMdhathI dakSiNa jAnunuM aMtara te saMsthAna - AkAra. nyagrodhavat parimaMDala - uparanuM pramANa saMpUrNa ane nIcenuM hIna hoya. nAbhinI nIceno bhAga yathokta pramANa lakSaNathI varte che te sAdi, jemAM mastaka, grIvA, hAtha-paga Adi cacokta pramANa lakSaNayukta hoya paNa pITha ane udara nahIM te kubja jemAM chAtI, peTa, pITha Adi pramANa lakSaNayukta hoya paNa mastaka, grIvA, hAtha-paga Adi hIna hoya te vAmana ane jemAM badhAM avayavo pramANa lakSaNathI paribhraSTa hoya te kuMDa. hAla nizcayathI manuSyone huMDa saMsthAna varte che. have upadeza detA kahe che - saMhanata, saMsthAna, zarIra AdinuM uccatva ane Ayu manuSyone prati samaye ghaTatAM jAya te avasarpiNI kAladoSathI che. krodha-mAnamAyA-lobha pravAhathI pUrva manuSyonI apekSAthI vizeSa vadhe che. manuSyonA kUTa-tulAdi upakaraNa, kUTa-kuDava prasthAdimAna vadhe che. tethI kUTatulAdi anusAra krayANaka - vANijyAdi kUTa vadhe che. have duHzyamakALamAM tulA, mAna asamAna thAya che. 7 zabdathI aneka prakAre vaMcana levuM. saMvatsaro paNa duHkharUpa thAya che. viSama varSAthI sAvarjita ghauM Adi vIrya thAya. godhUmAdinA durbaLapaNAthI manuSyonA Ayu vagere paNa kSaya pAme che. 131 e pramANe ukta prakAre kRSNapakSanA caMdranI mAphaka je dharmayukta manuSyo che, temanuM sAruM jIvita jANavuM. have so varSanA AyuvALA puruSanA keTalAM yuga-ayanAdi thAya ? - * sUtra-1 thI 73 : he AyuSyamAna ! jema koI puruSa hAI, likarma karI, kautuka-maMgalaprAyazcitta karI, mastake hAI, kaMThamAM mAlA paherI, maNi-suvarNa paherI, ahatasumahArdha vastra paherI, caMdana vaDe utkIrNa gAtra zarIrI thaI, sarasa surabhI gaMdha gozISa caMdana vaDe anulipta gAmathI, zucimAlA varNaka vilepana, hAra-ardhahAramisarohAra-pAlaMba-palaMba dhAraNa karI, kaTisUtrakathI sArI rIte zobhato, praiveyakavIMTI-lalitAMgAdi AbharaNa paherI, vividha maNi-suvarNa-ratna-kaDaga-truTita vaDe staMbhita bhUjAvALA, adhikarUpa-zobhAyukta, kuMDala vaDe udhotita mukha, mugaTa vaDe dipta mastaka, hArAdi vaDe sArI rIte racita chAtI, pArlaba-palaMbamAna-sukRt paTa taMdulavaicAriprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda uttarIya, mudrikAthI pIMgala thayela AMgaLI, vividha maNi-kanaka-ratna-vimalamahA-nipuNocita jhagamagatA viracita suzliSTa viziSTa laSTa vIravalaya paherelo vadhu zuM kahIe ? kalpavRkSa samAna alaMkRta vibhUSita thaI pavitra thaIne mAtApitAne abhivAdana kare ati praNAma kare. 132 tyAre te puruSane mAtA-pitA ema kahe ke, he putra ! so varSa jIvo. tenuM Ayu 100 varSanuM hoya to vadhu keTaluM jIve ? 100 varSa jIvato te 20 yuga jIve che, 20 yuga jIvato 200 ayana jIve che, 200 ayana jIvato te 600 Rtu jIve che, 600 Rtu jIvato te 1200 mAsa jIve che. 1200 mAsa jIvato te ra400 pakSa jIve che. e rIte - 4 - 36,000 horA, 10,80,000 muhU, 4,07,48,40,000 zrvAsocchvAsa jIve. temAM te raraNA taMdulavAha khAya che. he AyuSyamAn ! kaI rIte rA taMdulavAha khAya ? he gautama ! dubala strI vaDe khaMDita, balihe chaDita, kharamurasala vaDe kuTela, bhuMsa-kAMkarA rahita karela akhaMDita ane paripUrNa sokhAnA sADA bAra palano eka prastha thAya. te prasthane mAgadha paNa kahe che. sAmAnyathI roja savAre eka prastha ane sAMje eka prastha ema be vakhata bhAta khAya che. eka prathakamAM 64,000 bhAta hoya che. 2000 cokhAnA dANAno eka kavala, e rIte puruSano AhAra 32-kavala, strIno AhAra 8 kavala ane napuMsakano ra4 kavala hoya che. A gaNanA A rIte che be asatInI prakRti, be prakRtinI eka setikA, cAra setikAno kuDava, cAra kuDavano prasthaka, cAra prasthakano ADhaka, sAITha ADhakano jaghanyakuMbha, 80 ADhikano madhyakuMbha, 100 ADhakano utkRSTakuMbha, 800 ADhakano eka vAha, A vAha pramANe 22aa. vAha taMdula khAya che. e gaNita anusAra 460 karoDa, 80 lAkha cokhAnA dANA thAya che, tema kahyuM che. A rIte te 2 vAha taMdula khAto pA kuMbha maga khAya che. arthAt 2400 ADhaka ghI, 36,000 pala mIThuM khAya. be mAse kapaDAM badale to 1200 dhotI pahere. e rIte 100 varSanA AyuvALA manuSyonA ghI, tela, mIThuM, bhojana, vastranuM badhuM tolamApa gaNita che. A gaNita parimANa paNa maharSioe be prakAre kahela che. jenI pAse A badhuM che, tenI gaNanA karI che, jenI pAse A kaMI nathI tenI zuM gaNanA karavI ? * vivecana-71 thI 73H he AyuSyamAn ! - x - koI puruSa snAna karIne pachI balikarma - svagRha devatAnI pUjA karela tathA kautuka-maMgala karIne, te ja prAyazcita - duHsvapnAdinA vighAtArthe avazya karaNIyatva AdithI - 4 - mastakethI snAna karIne, pUrve deza snAna kahyuM ane ahIM sarva snAna karIne kahyuM, tethI punarukti nathI. gaLAmAM puSpamALA paherIne, maNi suvarNa paherIne, temAM maNimaya AbhuSaNa ane suvarNamaya AbhuSaNa - Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-71 thI 3 133 artha karavo. mala mUSaka Adi vaDe anupahata evA bahumUlya vastra paherIne... caMdana vaDe carcita zarIravALA, rasayukta sugaMdhayukta, gozISa caMdana vaDe atizaya vilepanarUpa zarIra karela, pavitra puSpamALA, varNaka ane vilepana-maMDanakArI kaMkamAdi vilepana karela, paherela che aDhAra sarohAra, navasarohAra, misarohAra jeNe tathA laTakatA evA jhumakhAvALA, kaTi AbharaNa vizeSathI zobhA karelA athavA hAra Adi paherIne sArI zobhA karela che tevA, dhAraNa karela zaiveyaka, vIMTI, kaMThakavALA, zobhatA zarIramAM anyAya bIjI zobhA karela tathA vyasta sArabhUSaNavALA... vividha maNi-kanaka-ratnonA kaTaka, guTika vaDe athatu hAtha ane bAhunA AbharaNa vizeSathI taMbhita bhujA jenI che te. adhikarUpe zobhAvALA, kAnanA AbharaNarUpa kuMDalo vaDe udhotane prApta mukha jenuM che tevA, mugaTa vaDe dIpta mastakavALA, hAra vaDe AcchAdita ane tenAthI sArI rIte karela manohara chAtI jenI che tevI, dIdha-laTakatA ane suSTha kRta paTa vaDe uttarAsaMgavALA, mudrikA AMgaLInuM AbharaNa, tenA vaDe pILI lAgatI AMgaLIvALA, vividha maNi-suvarNa-rana vaDe vimala tathA mahAI nipuNa zipI vaDe parikarmita dIpatA evA viracita, suzliSTa bIjA karatAM vizeSayukta manohara vIsvalayo paherelA... ghaNuM varNana karavAthI zuM ? kalpavRkSa samAna alaMkRta, dala Adi vaDe vibhUSita phaLAdithI zobhe tema A paNa mugaTa Adi vaDe alaMkRta ane vibhUSita vAdi vaDe hato. te pavitra thaIne mAtA-pitAne page praNipAta kare che. praNipAta karIne te purane mAtApitA ema kahe che ke - he putra ! so varSa jIva. dhe jo te puganuM so varSa pramANa Ayu hoya tyAre te jIve, anyathA nahIM. to paNa Ayu so varSathI adhika tenuM na thAya. kaI rIte ? je kAraNe so varSa jIvato 20 yuga jIve, kemake Ayu nirapakrama hoya che temAM * caMdrAdi pAMca varSarUpa. 20cuga jIvato purUSa 200 ayana jIve, temAM magana - cha mAsanuM hoya. 200 ayana jIvato jIva 60o wtu jIve che. temAM be mAsanI eka Rtu thAya. 600 jIvato prANI 1200 mAsa jIve che. 1200 mAsa jIvato prANI 24oo pakSa jIve che. 2400 pakSa jIvato te 36,000 ahorAtra jIve che. 36,ooo ahorAtra jIvato 10,80,000 muhUrta jIve che. 10,80,000 muhUrta jIvato dehadhArI 4,07,48,40,000 zvAsocchavAsa jIve che. ATalA jIvanamAM te zA "naMdulavAha" ke jenuM svarUpa have kahevAze teTalAM cokhA khAya che. kaI rIte ? he AyuSyamAn ! he siddhArtha naMdana ! te saMsArI zA taMdulavAha khAya che ? he gautama ! durbala zrI vaDe khAMDela, balavatI strI vaDe chaDela, khadira muzalanA pratyAhatathI apagata photarAdivALA, akhaMDa-saMpUrNa avayava vALA asphaTita - 4 - karkazadi kADhI levAthI eka-eka bIja vINIne alaga-alaga karela, evA prakAranA 1mA pala taMdalano eka prasthaka thAya che. 134 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda palanuM mAna A rIte - pAMca guMjA vaDe mASa, 16 mApa vaDe karSa athatu 80 guMjA pramANa, te jo suvarNanA hoya to suvarNa saMjJa, bIjAnA hoya to rajata AdinA thAya. cAra karma vaDe pala thAya arthAt 320 guMjA pramANa thAya. 34 - prAtaHkALa, bhojana mATe eka prazya joIe 64,000 cokhAno eka prastha thAya. keTalAM cokhA vaDe eka kavala thAya? 121 pramANamAM kaMIka nyUna, ATalA kavalamAnathI puruSanA 32 valarUpa AhAra thAya che, strIno 28 kavala rUpa ane napuMsakano 24-kavalarUpa AhAra thAya che. ukata prakArathI ane kahevAnAra prakArathI AyuSyamAnuM ! gaNanA vaDe A pUrvokta mAna thAya che. - have asati Adi mAnapUrvaka 1,28,000 taMdula pramANathI 64 kavala pramANa thAya. e pramANe roja be prastha khAto 100 varSe keTalAM taMdulavAha keTalAM cokhA khAya che. te kahela che. dhAnyathI bharela avagamukhI karela hAtha asatI kahevAya che. be asatIthI eka prakRti, be prakRtithI setikA, cAra setikAthI kuDava, cAra kuDavathI prastha, cAra prasthathI ADhaka, 60 TakathI jaghanya kuMbha ItyAdi sUtrArthava jANavuM. te vAhapramANa cokhAne gaNIne kahI, 4,60,80,oo,ooo thAya, tema kahela che. kaI rIte ? eka prasthathI 64,000 cokhA thAya ? be prasthathI 1,28,ooo thAya. rojanA be bhojana vaDe ukata pramANa cokhA khAya che. 100 varSanA 36,000 divaso che, tethI 36,000 vaDe guNatAM 4,60,80,00,000 te rIte racA vAha cokhAne khAto pA. maganA kuMbha khAya ItyAdi sUgAryavat badhuM kahevuM * * * * * * * * sUtra-34 thI 101 - vyavahAra gaNita joyuM, have sUkSma ane nizcayagata gaNita jANavuM joIe. je A prakAre na hoya to gaNanA viSama jANavI. savadhika sUmakALa jenuM vibhAjana na thaI zake tene "samaya" jANavo. eka zvAsocchavAsamAM asaMkhyAta samaya thAya che. haSTapuSTa glAni rahita ane kaSTa rahita puruSano je eka zvAsocchavAsa hoya tene prANa kahe che. sAta prANono eka noka, sAta stokano eka lava, 99 lavanuM eka muhUrta karyuM che. he bhagavana! eka muhUrtamAM keTalAM ucchavAsa kahyA che ? he gautama! 3993 ucchavAsa thAya che. badhAM ja anaMtajJAnIoe A ja muhUrta parimANa batAvela che. be ghaDInuM eka muhUd, 60 ghaDIno ahorAjha, paMdara ahorAkano pakSa be pakSano eka mahino thAya. - dADamanA puNanI AkRtivALI lokhaMDanI ghaDI banAvI tenA taLamAM chidra karavuM. traNa varSanI gAyanA baccAnI pUMchaDInA 96 vALa je sIdhA hoya ane vaLelA na hoya tevA AkAre ghaDInuM chidra hovuM joIe. athavA be varSanA hAthInA baccAnI pUMchaDInA ne vALa je TuTelA na hoya tevA AkAre ghaDInuM chidra hovuM joIe - athavA - Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-74 thI 101 15 136 taMdulavaicArikapakIrNakasUtra-saTIka anuvAda cAra mAsa sonAnI eka goLa ane kaThora soya ke jenuM parimANa cAra aMgula hoya tevuM chidra hovuM joIe. te ghaDImAM pANInuM parimANa ne ADhaka hotuM joIe. te pANIne kapaDAM dvArA gALIne prayoga karavo. meghanuM svaccha pANI ane zaradakAlIna parvatIya nadInA jevuM pANI levuM. 1ra-mAsanuM eka varSa, eka varSanA ra4-5kSa 360 rAtadivasa hoya che, eka rAga divasamAM 1,3,9oo ucchavAsa hoya che. eka mahinAmAM 35,55,9oo ucchavAsa thAya che. eka varSamAM 4,07,48,400 ucchavAsa thAya che. 100 varSanA AyumAM 4,07,48,40,ooo ucchavAsa thAya che. have sAta divasa kSINa thatAM AyunA kSayane juo. rAtadivasamAM 30 ane mahinAmAM 600 muhUrta pramAdI mANasanA nAza pAme che. paNa jJAnI te jANatA nathI. hemaMta RtumAM sUrya purA 3600 muhUrva AyunA nAza kare che. e ja rIte 20 varSa bALapaNa ane vRddhAvasthAmAM nAza pAme che. bAkInA 15-varSa ThaMDI garamI mAgamana bhukha tarasa bhaya zoka ane vividha prakAranA roga thAya che. e rIte 85 varSa nAza pAme che. 100 varSa jIvanAra e rIte 15-varSa jIve che ane badhAM kaMI 100 varSa jIvanAra hotA nathI. aA rIte vyatIta thatAM nitsAra manuSya jIvanamAM sAme Avela cAstri dharmanuM pAlana karatAM nathI, tene pAchaLathI pazcAttApa karavo paDaze. - A karmabhUmimAM utpanna thaIne paNa koI manuSya mohavaza thaI jinendro dvArA pratipAdita dharmatIrtharUpI zreSTha mArga ane AtmasvarUpane gaNato nathI. A jIvana nadInA vega jevuM capaLa, cauvana phUlo jevuM karamAnAruM ane sukha paNa zAzvata che. A traNe zIgha bhogya che. jevI rIte mRganA samUhane jALa vIMTAI jAya che, e rIte manuSyane jarA-maraNarUpI jALa vIMTAI jAya che. to paNa moha jAlathI mUDha banelA tame A badhuM joI zakatA nathI. * vivecana-74 thI 101 - vyavahAra gaNita sthaLathI svIkArIne muni vaDe kahevAyuM. sUkSma gaNita nizcayagata jANavuM joIe. jo A nizcayagata hoya, to A vyavahAgaNita nathI, tethI viSamagaNanA jANavI. dhe pUrvokta samayAdi gaNita kahe che - vAta atyaMta sUkSma che, teno vibhAga karavo azakya che. #ta - samaya. 2 zadathI asaMkhyAta samayanI AvalikA paNa jANavI. eka niHzvAsa-ucchavAsamAM asaMkhyAta samayo jANavA. samartha, roga rahita, kalezarahita jIvano eka niHzvAsa-ucchavAsane prANa kahe che. sAta prANavI eka stokAdi pUrve kahyA ekaika muhUrtanA keTalAM ucchavAsa kahyA che ? gautama ! 1993 muhartA sarvajJa anaMtajJAnI vaDe kahelAM che. be ghaTikAnuM eka muhUrta ItyAdi kAryavat jANavuM. te nAlikAnuM ane tenA chindranA svarUpa sudhI jANavuM. temAM vizeSa e ke gAyanI vAchaDI traNa varSanI gaNavI, ane bALa hAthaNI be varSanI gaNI. have ghaTikAnuM jaLa pramANa kahe che - te be ATaka thAya. te jaLa vara6 vaDe gaLeluM ItyAdi jANavuM. bAra mAsano eka saMvatsara thAya. temAM 24 pakSo hoya, ItyAdi badhuM sUtra87 thI 92nA artha mujaba jANavuM. 100 varSamAM A sUtrota ucchavAsa thAya. o bhavyo ! tame jJAna cakSu vaDe juo, AyuSyano kSaya ahorAtra thatAM samaya-samaye AvIDI-maraNathI Ayu tuTI rahela che. eka mAsanA 900 muhUrtA thAya temAM madhAdi pramAda yukta subhama ane gahAdattAdinI jema ghaTI jAya che. te mukhaoi jANatAM nathI. e rIte traNe RtumAM sUbAI mujaba jANavuM. have jIvonuM utkRSTa jIvita 100 varSanA pravAhathI jANavuM. so varSamAM 50 varSa nidrA vaDe cAlI jAya. bAkInA 50 varSamAM 20-varSa pramAdAdithI jAya che. rogAdimAM 15-varSa jAya. e rIte 85 varSa jatAM zeSa-15 varSa vadhe. ItyAdi sUtrArthavat. e rIte ukta prakAre asAra mAnuSatvamAM - x * samaye samaye Ayu phAyane pAme che. temAM tame cAritradharma - jJAna, darzanapUrvaka deza-sarva cAmi na karyuM, te mahAkhedanI vAta che. AyuSyanA kSayanI caramakSaNamAM mana-vacana-kAyAthI mahAkheda karIza ane narakamAM jaIza. ahIM bhavyo prazna kare che - ApaNe AtmasvarUpa kema na jANIe. tyAre gurue kahyuM - jinokta svarUpa dharmanuM pavitra karaNa sthAnaka, teno jJAna darzana yAtrirUpa mArga. temAM rAgAdi vijetA jinavare pote nirUpita che ke tame AtmAne na jANo. zuM hovAthI ? tIvra mithyAtvamizra-mohanIya karmodaya hoya tyAre. *x - nadInA vega samAna capaLa Ayu che. cauvata puSpa samAna che. kSaNamAM jJAnavane pAme che. je saukhya che, te anitya che. A traNe zIgha bhogya che - bhaMga pAme che. ItyAdi badhuM sUtra 100,101nA artha mujaba jANavuM. AyuSyanI apekSAthI anityatva kahyuM. have zarIrathI kahe che* sUtra-102 - he AyuSyamAna ! zarIra fTa, piya, kAMta, manojJa, manohara, manAbhirAma, Dha, vizvasanIya, saMmata, bahumata, anumata, bhAMDa kaDaka samAna, ranareDakavatuM susaMgopita, vastranI peTI samAna susaMparivRtta, telapatranI jema sArI rIte rANIya, ThaMDI-garamI-bhUkha-tarasa-cora-daMza-mAka-nAta-pitta-kapha-saMnipAta Adi rogonA saMparaNiI bacAvavA yogya mAnyuM che. paNa kharekhara A zarIra adhava, anitya, azAzvata, vRddhi ane hAni pAmanAra vinAzazIla che. he AyuSyamAnA A zarIramAM pRSTha bhAganA hADakAmAM kramaza 18 sAMdhA che. temAM karaMDaka kAre bAra pAMsI che, cha hADakAM mAtra paDakhane ghere che, jene kaDAha kahevAya che. manuSyanI kukSi eka vitati pramANa ane gardana cAra aMgula pramANa che. jIbha cAra pala, AMkha be pala che. hADakAMnA cAra khaMDathI yukta Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 sUtra-102 mAthAno bhAga che. temAM 32 dAMta, sAta gula pramANa jIbha, sADA traNa palanuM hRdaya, 25-palanuM kalejuM che. be Ata hoya che, je vAma parimANanI kahevAya che. be AMta A prakAre sthULa ane pAtaLI che. temAM je sthULa AMta che, temAMthI maLa nIkaLe che, je sUkSma AMta che. temAMthI sUtra nIkaLe che. be paDakhAM kahyA che, eka DAbu bIju jamaNuM, temAM je DAbu paDakhuM che, te sukha parimANavALuM che, je jamaNuM paDayuM che, te duHkha parimANavALuM che. he AyuSyamAt! A zarIramAM 160 sAMdhA che, 107 marmasthAna che. ekabIjAthI joDAyelA 300 hADakAM che, 900 nAyu, 700 zirA, 500 mAMsapezI, dhamanI, dADhI mUMchanA roma sivAyanA 99 lAkha romakUpa, dADhImUMcha sahita sADA traNa karoDa romakUpo hoya che. he AyuSyamAn ! A zarIramAM 160 zirA nAbhithI nIkaLI mastiSka tapha jAya che, jene rasaharaNI kahe che. urdhvagamana karatI A zirA cakSu, zrautra, dhANa, jillAne kriyAzIlatA bakSe che ane tenA upaghAtathI cakSu, netra, ghANa, jillAnI kriyAzIlatA nAza pAmare che. he AyuSyamAna! A zarIrathI 160 zirA nAbhithI nIkaLI nIce paganA taLIyA sudhI pahoce che. tenAthI jaMghAne kriyAzIlatA prApta thAya che. A zirAnA upaghAtathI mastakapIDA, AdhAzIzI, mastakazULa, AMkhano aMdhApo Ave che. he AyuSyamAn ! A zarIramAM 160 zirA nAbhithI nIkaLI tIrdI hAthanA taLIyA sudhI pahoMce che tenAthI bAhune kriyAzIlatA maLe che ane tenA upaghAtathI paDakhAmAM vedanA, pRSTha vedanA, kukSipIDA ane kukSi zULa thAya che. he AyuSyamAn ! 160 zirA nAbhithI nIce tarapha jaI gudAne maLe che ane nirUpaghAtathI maLa-mUtra, vAyu ucita mAtrAmAM thAya che ane upaghAtathI maLamUtra-vAyuno nirodha thatAM manuSya kSubdha bane che ane pAMDu nAmaka roga thAya che. he AyuSyamAn ! kapha dhAraka 25-zirA, pittadhAska 25-zirA, vIryadhAraka, 10-zirA hoya che, puruSane kUla 700 zirA ane rumIne 670 zirA tathA napuMsakane 680 zirA hoya che. he AyuSyamAn ! A mAnavazarIramAM lohInuM vajana eka ADhaka, varasAnuM aDadhuM ADhaka, mastuliMganuM eka prastha, mUtranuM eka ADhaka, purisanuM eka prastha, pittanuM eka kuDava, kaphanuM eka kuDava, zukranuM aDadhuM kuDava parimANa hoya che. temAM je doSayukta hoya che, temAM te parimANa alpa hoya che. puruSanA zarIramAM pAMca koThA che, strInA zarIramAM cha koThA hoya che, puruSane nava srota hoya che, strIne 11-sota hoya che. puruSane 500 pezI, strIne 470 pezI, napuMsakane 480 pezI hoya che. * vivecana-102 : he AyuSyamAn ! jo ke A zarIra IcchAviSayapaNAthI ISTa, kamanIyapaNAthI taMdulavaicAriprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda kAMta, prema nibaMdhanatvathI priya, manathI jaNAya te manojJa, mana vaDe javAya te manAma, manobhigama, svairya, vizvAsa sthAna, saMmata, ghaNA kAryomAM analpatAthI bahumata, anumata, AbharaNanA bhAjana tulyathI Adeya, ratna kareMDaka samAna susaMgopita, vastramaMjUSA samAna, nirUpadrava sthAne nivezita, - X - bhAMgavAnA bhayathI taila golikA samAna susaMgopita - 4 - tela bhAjananI jema susaMgopanIya che anyathA DhaLI javAthI tailanI hAni thAya. A zarIrane uSNAdi badhuM na sparze, ema karIne pAlita che. temAM uSNatva-grISmAdimAM, zItakALamAM zItatva, vyAla-zvApada, mrut-bhukha, pipAsA-tRSA, X cora-nizAyara ItyAdi * x - x * 138 A zarIra sUryodayavat adhuva che. pratiniyatakAle avazya bhAvi na hovAthI aniyata-surUpAdi ke kurUpAdi darzanathI che. azAzvata - kSaNe kSaNe vinazvara che. ISTAhAra upabhogapaNAthI dhRti-upakhaMbhAdimAM audAki vargaNA paramANu upacayathI cayanA abhAve apacaya, te acApacaya yukta - puSTi, galana svAbhAvayukta che. jeno vinazvara svabhAva che te vinAza dharma. pachI vivakSita kALathI pachI ane pahelAM arthAt sarvadA. avazya tyAjya. A zarIrathI ke zarIramAM anukramathI aDhAra pRSThivaMzanI saMdhi - graMthirUpa hoya che. jemake vAMsanA parvo. te aDhAra saMdhimAM bAra saMdhithI bAra pAMzulikA nIkaLIne ubhaya pArzvane AvarIne vakSaHsthala madhye urdhvavarti asthi lAgIne pallakAkArapaNe pariName che. tethI kahe che - zarIramAM bAra pAMzulikArUpa karaMka hoya che. te ja vRSThi vaMzamAM bAkI cha saMdhithI cha pAMzulikA nIkaLIne be paDakhAMne AvarIne hRdayane ubhayathI vajrapaMjarathI nIce zithila kRkSithI upara paraspara saMmilita thaI rahe che. tene kaTAha kahe che. be veMtanI kukSi hoya ItyAdi sUtrArthavat. temAM jihvA - mukhanI atyaMtaravartI mAMAkhaMDarUpa, laMbAImAM AtmAMgulathI sAta aMgula hoya che. hRdaya aMtarvartI mAMAkhaMDa 3|| pala hoya che. - 4 - 4 - bAkI sUtrArthavat. [mAtra zabdArtha ahIM noMdhela che - saMdhi - aMguli Adi asthikhaMDa melApaka sthAna. asthi nAma - hADakAnI mALA, snAyu - asthibaMdha zirA. dhamanI - rasavAhI nADI. roi - tanuruha kUpa arthAt romaraMdhra. - have pUrvokta 700 zirA kaI rIte thAya che, te kahe che samagra vRtti sUtrArthavat che. vizeSa A pramANe - zi| - snasA, saharaNI, nirupAta - anugraha, 3SAta - vighAta, paLata - prApta, upadhAta - vikAra prApta, zIrSavanA - mastakapIDA. kSiLI - locana. nirupayata - nirUpadrava, payAta - upadrava, nirupadmAta - upadravano abhAva. mUtra purISavAta karma - prasavaNakarma, viSThAkarma, vAyukarma. arza-harasa, gudAMkura. subhyanti - kSobhane pAme che, parama pIDAkara lohIne choDe che. simadhAIi - zleSmadhAriNI - x - zeSa vRttikayana sUtrArthavat jANavuM. - x have zarIramAM rudhirAdinuM pramANa kahe che - he AyuSyamAn ! A prANInuM rudhira Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suga-102 139 ADhaka pramANa hoya che. vasA ardha ATaka. mastaka-bhe phephasAdi prastha pramANa, mUtra ADhaka pramANa, purISa prastha pramANa che ItyAdi prArthavatu jANavuM. A ADhaka, prasthAdi pramANa bAla-kumAra-taruNAdine- be asatInI pasalI, be pasalInI setikA, cAra setikAno kuDava, cAra kuDavano prastha, cAra prasthano ADhaka, e pramANe pota-potAnA hAtha vaDe gaNI levuM. jo rudhirAdi jyAre duSTa hoya che, te tyAre atipamANa thAya che, arthAt ukta pramANathI zukra-zoNitAdinuM hIna-adhikad thAya che. te tyAM vAta Adi dUSitatvathI jANavuM. - x - 4 - navazrota puruSanA - temAM be kAna, be cakSu, be ghANa, mukha, gudA, liMga. agiyAra zrotra strInA kahyA, temAM pUrvokta nava ane be stana yukta agiyAra thAya, te manuSya strIne AzrIne kahyuM. gAya Adine cAra stana hoya che, tethI tene 13 zrota thAya. zUkarI Adine ATha stana hovAthI 1 zrota tivyaghiAtamAM thAya. vyAghAtamAM to eka stanavALI bakarIne 10 zrota ane traNa stanI gAyane 12-zrota thAya che. - X - zarIranuM svarUpa kahyuM, have tenuM asuMdarad - * sUjha-103 thI 105 : kadAca je zarIranuM daranuM mAMsa parivartana karIne bahAra karI devAya to te zucine joIne mAtA paNa dhRNA kare. manuSyanuM A zarIra mAMsa, zuka, hADakAMthI apami che. paNa A vastra, gaMdha mALA dvArA AcchAdita hovAthI zobhe che. A zarIra khoparI, carabI, majA, mAMsa, hADakAM majuliMga, lohI, vAluMDaka, camakoza, nAkano mela ane viSThAnuM ra che. A khoparI , kAna, hoTha, kapALa, tALavuM Adi amanojJa aLathI yukata che. hoThano gherAvo atyaMta lALathI cIkaNo, moTuM pasInAvALuM, dAMta maLathI malina, javAmAM bIbhatsa che. hAtha-AMgaLI, aMguThA, nakhanA sAMdhAthI joDAyela che. A aneka tarala-mrAvanuM ghara che. A zarIra khabhAnI nasa, aneka zirA ane ghaNAM sAMdhANI baMdhAyeluM che. zarIramAM phUTelA ghaDA jevuM kapALa, sukAvRkSanI koTara jevuM peTa, vALavALo azobhanIya kukSi pradeza, hADakAM ane zirAnA samUhathI yukta, temAM sama ane badhI tarapha romakUpomAMthI svabhAvathI ja apavitra ane ghora durgadhayukta parasevo nIkaLI rahyo che. temAM kalejuM AtaraDA, pitta, hRdaya, phephasA, plIhA, zuksa, udara e gupta mAMsapiMDa ane maLayAvaka nava chidro che. temAM ghadha avAja karatuM hadaya che te durgaMdhayukata, pitta-kapha-mUtra ane auSadhinuM nivAsa sthAna che. guhya pradeza, goThaNa, jaMghA ane paganA joDathI joDAyelA, mAMsa gaMdhathI yukta, apavitra ane nazara che. A rIte vicArI ane tenuM bIbhatsa rUpa joIne e javuM joIe ke - A zarIra dhuva, anitya, azAzvata, saDana-galana ane vinAzadharmI tathA 140 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda pahelA ke pachI avazya naSTa thanAra che, Adi ane aMtavALuM che. badhAM manuSyono deha Ano ja che. * vivecana-103 thI 105 - zarIranA madhyapradezamAM je apavitra mAMsa varte che. te mAMsa parAvarca karIne, jo bahAranA bhAgamAM karAya to te mAMsane apavitra joIne potAnI paNa AtmIyA mAtA jugupsA kare ke - aro ! meM A zuM apavitra joyuM. manuSya saMbaMdhI zarIra apavitra che. konA vaDe? mAMsa, zuka, hADathI, vibhUSA kareluM ja zobhe che. konAthI ? gaMdhamALA vaDe AcchAdana karela. AcchAdana-vastra, gaMdha-karparAdi. A manuSya zarIra zIrSaghaTI samAna mastakanuM hADakuM, meda, majA, mAMsa, asthinkavya, mAthAnI cIkAza, lohI, vAluMDa-aMtara zarIra avayava vizeSa, carmakoza, nAkano mela, bIjo paNa zarIrathI udabhavela niMdhamala te badhAMnA gRhasamAna che. manojJabhAva varjita zIrSaghaTI vaDe AkAMta, gaLatA evA nayana, karNa, hoTha, gaMDa, tAlu ItyAdithI cIkkaNuM. - x * dAMta mala vaDe malina, bhayaMkara AkRti ke avalokana, rogAdi kRzAvasthAmAM jenuM zarIra che te bIbhatsa darzana, skaMdha-bhujA-hAthano aMguTho ane AMgaLIo, nakhonI je saMdhio, tenA samUhathI saMdhita A zarIra ghaNAM sanA gRha samAna che. [kaI rIte ?]. nALa vaDe, skaMdhazirA vaDe, aneka snAyu vaDe, ghaNI dhamanI vaDe, asthi melApaka sthAna vaDe niyaMtrita, sarva jana derazyamAna udara kapAla jemAM che tevuM. kakSA samAna nikuTa - jIrNa zuka vRkSanI koTara jevuM te kakSanikuTa kulita bAlothI sadA sahita athavA kakSAmAM thAya te kAkSikA- temAM rahela keza latA vaDe yukta. duSTa aMtavinAza ke prAMta jemAM che, te duraMta-dupUra, asthi ane dhamanInI paraMparAthI vyApta, sarva prakAre - sarvatra romaraMdhaNI parisavatuM - gaLatuM, badhe ja sacchidra ghaTa samAna, a zabdathI bIjA paNa nAsikAdi chIdrothI savatu A zarIra svayaM apavitra che ane svabhAvathI paramaduSTagaMdhI che. plIhA, jalodara, guhamAMsa, nava chidro jemAM che te, tathA diddhiga thatuM hadaya jemAM che te cAvatu dugadhI pitta-glema-mUtra lakSaNa auSadhonA gRha samAna. * x * sarva bhAgamAM duSTa, aMta ke prAMta che tevuM. guhya sAMthaLa-ghuMTaNa-jaMghA-pAda-saMghAta saMdhita, azuci apavitramAMsa gaMdha jemAM che tevuM. e pramANe vicAratA bIbhatsa darzanIya bhayaMkara rUpavALuM, rAghava, anitya, azAzvata che. saDaNa-pavana-vivaMsana svabhAvavALuM che. temAM saDana-kuddhi AdithI aMgulI AdinuM saDana, bAhu AdinuM khagAdi vaDe chedanAdithI patana, sarvathA kSaya te vivaMsa. A manuSya zarIrane sAdi-sAMta jANa. A sarva manuSyonuM zarIra tavataH svabhAvathI Ave che. have vizeSathI azubhatva kahe che * sUtra-106 thI 108 :mAtAnI kuTimAM zuka ane zoNitamAM utpanna te ja apavitra sane pIto Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra106 thI 108 141 nava mAMsa garbhamAM rahe che. yonimukhathI bahAra nIkaLyo. stanapAnathI vRddhi pAmyo, svabhAvathI ja Azuci ane maLayukta evA A zarIrane kaI rIte dhovuM zakya che ? are, azacimAM utA ane jyAMthI te manuSya bahAra nIkaLela che, kAmakrIDAnI AsaktithI te ja azazi yonimAM maNa kare che.. * vivecana-106 thI 108 - jananInA jaTharAMtaramAM vIrya ane lohInA eza thavAthI pahelAM utpanna, te ja viSkArasane pIto, nava mAsa sudhI rahe. yoninuM mukha phADIne, stananA dudhathI vRddhi pAmIne, viSThAmaya thayelA, AvA dehane kaI rIte dhovAnuM zakya che? khedanI vAta che ke azucimAM utpanna je dvArethI nIkaLyo, cauvana pAmyA pachI jIva viSayarata banI tyAM ja kIDA kare che. * sUtra-109 thI 14ra : azucithI yukta nA kaTibhAgane hajAro kavio dvArA zrAMta bhAvathI vaNana kema karAya che ? teo rIte svArthavaza mUDha bane che, teo bicArA rAgane kAraNe A kaTibhAga apavitra maLanI thelI che, te jANatA nathI. tethI ja tene vikasita nIlakamalano samUha mAnIne tenuM varNana kare che. vadhAre keTaluM kahIe ? pracura medayukta, parama pavitra viSThAnI rAzi ane dhrA yogya zarIramAM moha karavo na joIe. seMkaDo kRmi samUhothI yukta apavitra maLatI vyAkha, azuddha, azazcata, sArarahita, dudhiyukata, parasevA ane maLathI malina A zarIramAM tame nirveda pAmo. A zarIra dAMta-kAna-nAkano mela ane mukhanI pracura lALathI yukta che. AvA bibhatsa ane ghaNita zarIra pratye rAga kevo ? saDa-galana-vinAzavidhvaMsana:khakara ane maraNadharmo, saDelA lAkaDAM samAna zarIranI abhilASA koNa kare ? A zarIra kAgaDAM, kutara, kIDI, maMkoDA, mAchalI ane zmazAnamAM rahetA gIdha vagerenuM bhojya tathA vyAdhithI grasta che. e zarIramAM koNa saga kare ? apavitra, viSThAthI pUrita, mAMsa ane hADakAMnuM ghara, malayAvi, rajavIthiI utpanna, nava chidrothI yukta, azAzvata jaNa. tilakayukata, vizeSathI rakata hoThavALI yuvatinA bAhya rUpane juo cho paNa aMdara rahelAM DuMgadhita maLane jotAM nathI. | mohathI grasita thaI nAyo cho ane kapALanA apavitra sane pIo cho, kapALathI utpanna rasa, jene svayaM yuko cho. dhRNA karo cho ane temAM ja anukta thaI atyaMta AsaktithI te sa pIo cho. - kapALa apavitra che. nAka-vividha aMga chidra-vichidra paNa apavitra che. zarIra pama apavitra cAmaDAthI DhAMkeluM aMjana vaDe nirmaLa, nAna-udvartanathI saMskArita, sukumAla puNothI suzobhita kezarAziyukta mInuM mukha ajJAnIne 142 taMdulavaicAriktakIrNakasUtra-saTIka anuvAda rAga utpanna kare che. jJAna buddhivALo je phUlone mastakanuM AbhuSaNa kahe che, te kevaLa phUla ja che. mastakanuM AbhuSaNa nathI. sAMbhaLo, carabI, vasA, kapha, glema, meda A badhAM mAthAnA bhUSaNa che. A potAnA zarIranA svAdhina che. zarIra bhUSita thavA mATe yogya che. viSThAnuM ghara che. be paga ane nava chidrothI yukata che. nava durgAthI bhareluM che. temAM ajJAnI manuSya atyaMta mUrzita thAya che. kAmarAgathI raMgAyelA tame gupta aMgone pragaTa karIne dAMtonA cIkaNA maLa ane khoparImAMthI nIkaLatI kAMjI atha vikRta sane pIo cho. hAthInA dAMta, sasalA ane mRganuM mAMsa, camarI gAyanA vALa ane cittAnuM cAmaDuM tathA nakhane mATe temanuM zarIra grahaNa karAya che. mAnava zarIra zuM kAmanuM che ? he mUrkha ! A zarIra durgandhayukta ane maraNasvabhAvI che, temAM nitya vizvAsa karI tame kema Asakata thAo cho ? eno svabhAvato kaho - dAMta koI kAmanA nathI, moTA vALa dhRA yogya che, cAmaDI paNa bibhatsa che. have kaho ke tame zemAM rAga rAkho cho ? kapha, pitta, mUtra, viSTA, carabI, dADho Adi zeno rAma che? jaMghAnA hADakAM upara sAthala che, tenA upara kaTibhAga che, kaTi upara pRSThabhAga che, pRSTha bhAgamAM 18 hADakAM che. be AMkhanA hADakA che ane soLa gardananA hADakAM jANavA. pIThamAM bAra pAMsaLI che. zirA ane nAyuthI baddha kaThora hADakAMno A DhAMco mAMsa ane cAmaDAmAM lapeTAyelo che. - A zarIra viSThAnuM ghara che, AvA maLagRhamAM koNa rANa kare che ? jema viSThAnA kuLa najIka kAgaLA phare che, temAM kRmi dvArA suLakhuLa zabda thayA kare che ane srotothI dudha nIkaLe che [marelA zarIranI paNa A ja dazA che.] - mRta zarIranA netrane pakSI cAMcathI ode che. udInI mAphaka hAtha phelAya che, AMta bahAra kADhI le che, khoparI bhayaMkara dekhAya che. mRta zarIra upara mAkhI baNabaNa kare che. saDelA mAMsamAMthI zULa-zuLa avAja Ave che. temAM utpanna kRmi samUha misa-misa avAja kare che. AMtaraDAmAM ziva-thiva zabda thAya che. Ama A ghaNuM bibhatsa lAge che. pragaTa pAMsaLIvALuM, vikarALa, sukA sAMdhAthI yukata, cetanA hita zarIranI avasthA jANo. nava dvArothI azucine kADhanAra karatAM ghaDAM samAna A zarIra prati nirlobha bhAva dharo. be hAtha, be paga ane mastaka, dhaDa sAthe joDela che te malina malanuM koThAgAra che. A viSThAne tame kema upADIne pharo cho ? A rUpALA zarIrane rAjapatha upara pharatuM joIne prasanna thAo cho, pagaMdhathI sugaMdhitane tamArI gaMdha mAno cho, gulAba, caMpo, camelI, agara, caMdana, turkanI gaMdhane potAnI gaMdha Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 sUtra-109 thI 142 mAnIne prasanna thAo che. taNuM moTuM mukhavAsI, aMga-pratyaMga agasthI, keza anAdi veLA vagADelA sugaMdhita dravyothI sugaMdhita che. to AmAM tamArI potAnI gaMdha zuM che te puraNa AMkha-kAna-nAkano mela tathA glema, azuci ane mutra e ja to tArI potAnI gaMdha che. * vivecana-109 thI 14ra : he pUjya ! te strIdehanI gRhakuDI [3] kaI rIte che ? azrAMta, jenA vaDe sva svAryamAM mUDhatAne pAmela hajAro kavio vaDe strInI kaTino agrabhAga ati bhagarUpa vacana vistAI vistare che. kevuM jaghana ? parama pavitra vivara, kahyuM che - camakhaMDa, sadAbhi, apAna udgAravAsita. temAM mUDho prANI ane dhanathI kSaya pAme che. jemaprANathI ane dhanathI kSaya pAme che. jema-prANathI satyaDI Adi kSaya pAmyA. he ziSya ! tIva kAmarAmathI hadayamAM jANatAM nathI, bIjAne kahetA nathI. koNa ? bicArA. apavitra nirdhamana khALarUpa te jaghanane parama viSayAsakato varNave che. kaI rIte ? vikasita nIlopAlavananI upamA Ape che. keTalAM pramANamAM huM zarIrUM varNana karuM ? te viSThAdi pracUra bharela che. arthAt paramaviThA samUharUpa che. virAgatenuM kAraNa kAmAsakata aMgAravatInA rUpadarzanamAM caMdrapadhotananI jema jANavuM athavA cAlyo gayela che. rAga-mamathabhAva jemAMthI te virAga. virANamUla - temAM rAga na karavo * sthUlabhadra, vaja svAmI ke jaMbusvAmI AdivatuM. kRmikala saMkIrNa, apavitramala vyApta, zuddha, sarvacA pavitra karavAnuM azakya, azAzvata, kSaNe-kSaNe vinaghara, sAsvarjita, durgadha prasveda-malathI ciDaciDAto, evA prakAre zarIramAM he jIvo ! tame nirveda-vairAgyane pAmo. dAMta, kAnano mela, nAkano mela, 2 zabdathI zarIragata aneka prakArano mala grahaNa karavo. AvA bIbhasa, sarvathA siMdha zarIramAM koNa saga kare ? te zarIramAM koNa vAMchA kare ? kevA zarIramAM ? je zarIra saData, patana, vikiraNa, vidhvaMsana, cyavana, maraNadharmavALuM che. temAM vicAra na * vinazvarava, vidadlana-roga javarAdithI jarjarIkRta, cyavana-hAya, pagAdino deza kSaya. dehamAM koNa raNa kare ? kevo deha ? kAgaDA, kutarA, kIDI, maMkoDA, mAchalI AdinA bhaya samAna che, sadA saMvizuddhi, viSThA bhUta, mAMsa-kaleva-kuMDi Adi badhethI gaLatuM, mAtA-pitAnA lohI ane pudgalathI tipAdita, nava chidrayukta, azAzvata evuM zarIra jANa. - taraNInA mukhane tuM jue che. kevuM che ? tilaka sahita, kuMkumakAjalAdi vizeSa sahita, tAMbulAdi raMgelA hoTha sAthe kaTAkSa sahita, bhUyeTa sahita, capaLa kAkalocanava4 AMkhavALI. e pramANe tuM bAhya bhAga maThAritane sagardaSTithI avaloke che, paNa aMghava joto nathI. zuM ? madhye rahela apavitra kalimalane. sati mohodayathI bhUtAveSTita samAna coTA karato mastakanI ghaTInA apavitra rasane cuMbanAdithI pIe che. ItyAdi 144 taMdulavaicAkirakIrNakasUtra-saTIka anuvAda sagAvata badhuM jANavuM. vizeSa e * TTRvana * viSayAsakta, jUna * mahAmohane pAmela. ati mUrSita tIvasRddhine pAmela. *x* pUta-durgadhi gAma *x* fpanaDha - niyaMtrita. nana - temAM kAjaLa AMjavuM. * x * thiddha * ati zobhatA, smAta, udvartanAdithI. temAM taMna * piSTikAdithI mela utAsvo. juna * dhUpanAdi prakAre athavA snAnAdithI mRdutvane prApta. *x* vAta * mamaya karkaza bANathI viddhapaNAthI sa-asatno viveka gumAvela, rAja mAvaDI paravazatA, jethI guvadite paNa na gaNe. vRittimAM havenI gAthAomAM mukhyatve gAyA ja che je ame sUkhAmAM ja che, mATe ahIM viziSTa zabdArtha ja noMdhe che ne vaipU za - mastakanuM bharaNa. je * asvikRtu jayA * virAsA, carabI. gha - zabdathI zarIramAM rahela aneka avayavo levA. * varNAdithI utpanna khelakaMTha, mukhano glema. siMdhANaka - nAkano glema. * * * vIkakuTI * viThAnI kothaLI. duSpatipUrA-pUravAnuM azakya. utkaTagaMdhaviliptA * tIva durgadhathI vyApta bAlajana-mUrkhaloka vRddha-laMpaTava.. kaI rIte vRddha - premaraTIRvatta - kAmarAga vaDe guMthAyela. pratha5 * pragaTa karIne. gUDha muvoli * apavitra strInI bhaga ke purUSayika. cikkamAMga * cagAMga aMga, zIrSaghaTIkAMjika * kapALanA hADakAMno khATo rasa. saMta gAthAmAM va zabdathI aneka tirthayanA avayavo, ahIM bhAva evo che ke - jema hAthI Adi tiryayonA dAMta Adi badhAMne bhogane mATe thAya che, tema manuSya avayavo bhogane mATe thatAM nathI. tethI kahe che ke jinadharma dhAraNa karavo. pUtikakAya - cApavikhazarIra, cyavanamukha - maraNa samukha. nityakAla vizasta * sadA vizvAsane pAmela. sadbhAva-hArda, mUDha-mUM. *x - fdhaE gAyA :- jUtha - viTA. caMtakuMDI * hADabhAjana. athavA daMtakuMDI eTale dADhA. ego gAthA :- Ta * zroNi, kamara. * x * kuva gAthA :- kaDhiNa * kaThina viThAkoThAgAra * viThAnA gRhanI upamA. na gAthA :- gAma : komaLa AmaMtraNa. vaccakava-vihAno bharela kuvo. kAkkali - kAgaDAno saMgrAma. kRmika - viThAmAM rahIne 'zULabhULa' evA prakAre zabda kare che. patika - pama durgadha. have zarIranI zaba avasthA dazAvatI traNa gAyA - sUjha-134 thI 136 vaDe kahela che - kAgaDA Adi vaDe kADhI levAyelA nayano jenA che, tenA * temAM ke tethI te udghatanayata. vinaMta * vizeSathI sthAne sthAne pADela. vipakIrNa-vista. * * * zIyALa Adi vaDe kheMcI kaDhAyela AMtaDAdi, pragaTa zIrSaghaTIvI rauddha. bhiNibhiNi bhaNaMta * mAkhI Adi vaDe gaNagaNa karatAM. visarSad - aMga AdinA zithilapaNAthI vistArane pAmela. *x* misimisimisaMtakimiya- "misaMta" zabda karatI kRtio jemAM che te. civicivicivisaMtabIbhaccha - chabachaba karatAM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-109 thI 142 14 146 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda asthira citta hovAthI parvata mArganI jema anavaji. aMtaraMga vaNanI samAna kuTila hadaya, kALA sapanI jema avizvAsya, chaLa chAyukta hovAthI pralaya jevI... tayA - AMtaraDAthI raudra. TVT gAthA :- pravaTita prakaTavane prApta, vikarAla-bhaya utpAdaka, saMghAtasamudAya, nirotanaka - caitanya vivarjita. valthI nava zroto vaDe gaLatA, varcaskaviSTA, azucitara - apavitratama. Amagamallagarva - apakva zarAvatuca. nirvedavairAgya. to OiT0 gAthA - sIsa ueNpiya - prAbalyathI caMpita mastaka athavA prabaLatAthI Akamita. duyAduya - zIghazIgha. te a fe gAyA :- upara * saMbhAvanArthe che. Dutra - prApta. paragaMdha-pATala, caMpaka Adi vaDe sugaMdhaka thayela. bannata - jANato. have pasaMghane dazavi che , pATala, caMpaka, mallikA, agara, caMdana, turaka mizra. mizrA - saMyoga utpaNa yakSa kardamAdika gaMdha. samoyarata - badhe vistaratI. e rIte paramaighane potAnI gaMdha jAmato khuza thAya. suva gAthA :- zubhavAsa - suMdara cUrNa, surabhigaMdha - sugaMdha. vAta - zItalAdi vAyu. -x- evA prakAre saMga gAma varte che. roga - vALa, nAna vaDe sugaMdhI varte che. AmAM tArI AtmAnI gaMdha kyAM che ? potAnI gaMdha dazavi che - AMkhano mela, cIpaDA vagere. kAnano mela, kaMTha ane mukhano glema, nAkano mela, zabdathI jIbhano mela, guhamala, kakSAmela Adi kevA che ? durgadha tathA badhAM prakAre azubha, maLa-mUtrayukta, A anaMtarokata che, te tArI potAnI gaMdha che. have vairAgyotpAdana mATe strI caDhi dazavi che - * sUtra-143 : kAmaraNa ane moharUpI vividha doraDAthI baMdhAyela hAro zreSTha kavio dvArA A rIonI prazaMsAmAM ghaNuM ja kahevAyela che. vastutaH temanuM svarUpa A pramANe che mIo svabhAvathI kuTila, piyavacanonI latA, prema karavAmAM pahADanI nadInI jema kuTila, hajAro aparAdhonI svAminI, zoka utpanna karAvanArI, vALano vinAza karanArI, paraSo mATe vadhasthAna, lajAno nAza karanArI, avinayanI rAzi, pApakhaMDanuM ghara, zatrutAnI khANa, zokanuM ghara, mayadA toDanArI, rAganuM ghara, durAcArInuM nivAsa sthAna, saMmohananI mAtA jevI che... tathA - jJAnano nAza karanArI, brahmacaryano nAza karanArI, dharmamAM vinaya, sAdhuonI Na, AcArasaMpanna mATe kalaMkarUpa, kamarUpI rajanuM vikrAmagRha, moDhAmAmiAM vinubhUta, daridratAno AvAsa, kopAyamAna thAya tyAre jherI sApa jevI, kAmathI vaza thAya tyAre madonmata hAthI jevI, duSTa hRdayA hovAthI vAghaNa jevI, kAlimAM vALA hRdayanI hovAthI vRkSa AcchAdita kUvA samAna... tA - * jAdugaranI jema seMkaDo upacArothI Abaddha karanArI, dugrahi sadbhAva hovA chatAM AdarzanI pratimA, zIlane saLagAvavAmAM vanakhaMDanI Aga jevI, 2i8/10]. saMdhyAnI lAlImAnI jema kSaNika prema karanArI, samudranA taraMganI jema capaLa svabhAvavALI, mAchalInI jema duparivartanIya, caMcaLatAmAM vAMdarA jevI, mRtyunI jema kaMI bAkI na rAkhanArI, kALanI jema kura, varaNanI jema kAmapAzarUpI hAthavALI, pANInI jema nimnagAminI, kRpaNanI jema ulaTA hAthavALI, naraksamAna bhayAnaka, gardabhanI jema du:zIlA, duSTa ghoDAnI jema durdamanIya, bALakanI jema kSaNamAM prasanna ane kSaNamAM ropAyamAna... tathA - aMdhakAranI jema duuveza, viSayanI latAnI jema Azrayane ayogya, kuvAmAM AkrozathI avagAhana karanAra duSTa magara jevI, sthAnabhraSTa aizvaryavAnanI jema prazaMsA mATe ayogya, kaMpAka phaLanI jema pahelAM sArI lAgatI, paNa pachI kaTu phaLa denArI, bALakane lalacAvanAra khAlI muThI jevI, sAra vagaranI, mAMsapiMDane grahaNa karavAnI jema upadrava karanArI, baLolA ghAsanA pULAnI jema nahIM chUTelA mAna ane bhaLelA zIlavALI, ariSTanI jema durgadhanIya... tathA - khoTA sikkAnI jema zIlano ThaganArI, krodhInI jema kaSTathI rakSita, atyaMta viSAdavALI, nidid, durupayArA, gaMbhIra, avizvasanIya, anavasthita, duHkhathI rakSita, aratikara, karkaza, daMDa vairavALI, rUpa ane saubhAgyathI unmatta, sAMpanI gatinI jema kuTila hadayA, aTavImAM yalnI jema bhaya utpanna karanArI, kuLa-parivAra ane mitramAM kUTa pADanArI, bIjAnA doSo prakAzita karanArI, kRtana, vIryanAza karanArI... tathA kolanI jema ekAMtamAM haraNa karanArI, caMcaLa, anithI lAla thayelA ghaDAnI jema lAla hoThothI raNa utpanna karanArI, AMtaraMga bhagnazata dayA, doraDA vinAnuM baMdhana, vArahita jaMgala, aninilaya, Aya vaitaraNI, asAdhya bimArI, vinA viyoge pralApa karanArI, anabhivyakta upasarga, ratikriDAmAM citta vibhama karanArI, savaga saLagAvanArI, megha vinA ja vajapAta karanArI, jaLazUnya pravAha ane samudra samAna niraMtara garjana karanArI evI A rIo hoya che. A rIte strIonI aneka nAma niyukti karAya che. lAkho upAyo thakI ane vividha prakAre paraponI kAmAsakti vadhAre che. tathA tene vadha-baMdhananuM bhAjana banAvanAra nArI samAna bIje koI zaba nathI. tethI tenI nArI vagere niyukti A rIte che puruSane tenA samAna bIjo koI zatru nathI, mATe "nArI' vividha prakAranA kamoM ane zilAthI puruSone mohita kare che mATe 'mahilA', puraSone mata kare che mATe pamadA mahAna kalahane utapanna kare che, mATe mahilikA, puruSone hAvabhAvathI maNa karAve che mATe mA, paraSone aMgamAM rAga karAve che, mATe 'ganA' Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUga143 143 aneka prakAranA yuddha - kalaha-saMgrAma-aTavImAM bhramaNa, vinA prayojane sNa levuM, ThaMDI-garamInuM duHkha ane kaleza ubho karavA Adi kAryomAM te puruSane pravRtta kare che mATe 'lalanA: yoga-niyoga dvArA puruSane vaza kare che mATe 'yoSita' vividha bhAvo dvArA puranI vAsanA uddIpta kare che mATe 'vanitA' kahevAya che. koI strI premajIbhAvane, koI praNaya vibhramane ane koI zAsanA rogInI jema zabda vyavahAra kare che. koI zaNa jevI hoya che ane koI raDI raDI page praNAma kare che. koI stuti kare che. koI kutUhala, hAsya ane kaTAkSApUrvaka jue che. koI vilAsayukta madhura vacanothI, koI hAsya ceSTAthI, koI AliMgana dvArA, koI sItkAranA zabdothI, koI cUkyoganA pradarzanathI, koI bhUmi upara lakhIne athavA ciha karIne, koI saMsaDA upara caDI nRtya dvArA, koI bALakanA AliMgana thakI, koI AMgaLInA TacAkA, stanamana ane kaTitaTa pIDana Adi thakI paraSone AkRSTa kare che. A strIo vidana karavAmAM jALAnI jema, phAMsavAmAM kIcaDanI jema, mAravAmAM mRtyunI jema, saLagAvavAmAM agninI jema ane chibhinna karavAmAM talavAra jevI hoya che. vivecana-143 : [ahIM sUtrakAra maharSie racela sUtra mukhyatAe traNa bhAgamAM vibhAjIta thaI zake che - (1) 3 vizeSaNo dvArA zrI svarUpa, (2) strInA paryAya zabdonI niyukti, (3) doll svabhAva-pravRtti. ame ahIM tenA 3 vizeSaNono spaSTA sUtramAM karyo ja che, chatAM vRttimAM A zabdonI kamazaH vyAkhyA che. temAM je viroSArtha che, te pharI nodhela che.) strInuM kavi vaNita nahIM, paNa vAstavika svarUpa A che - (1) svAbhAvika vakabhAvavALI - patimArikAvatuM. (2) miSTa vANI maMjarI - raktadvIpa devIvatuM. (3) kaitava premagirinI nadI - mAgadhikA gaNikAvatuM. (4) hajAra aparAdhanA gRharU5 * sulanIvatuM. (5) zokanA utpattisthAna jevI * sItAgamanamAM rAmanI jema. (6) puruSa baLanA kSayano hetu athavA sainyano vinAza hetu - koNIka panI paDAvatI vas. (7) puruSone vadhasthAna-sUryakAMtA saNInI jema. (8) lajjArahita - surpaNakhAvata athavA jenA saMgamAM praSanI lajjAno nAza thAya che - goviMda brAhmaNanA putravat thavA saMyamano nAza - aSADhA bhUti mATe napubikAvat. (9) avinayano ukaraDo, zetAMguli puruSanI patnIvatu. (10) aMtara daMbhanA nilaya jevI - caMDapadhote mokalela vezyAvat. (11) vairanI khANa - jamadagnipatnI reNukAvat. (12) zarIrane zoka karanAra - vanamAlAvata. (13) kularUpa maryAdA nAzaka athavA saMyama mayadA nAzaka - AdrakamAranA pUrvabhavanI strIvata. (14) kAmaraNanI vAMchA athavA rAganuM sthAna, upalakSaNathI zreSanuM paNa sthAna athavA dharmarAgano nisvAda, (15) dughatrionAM gRhasamAna - vIramativa. 148 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda (16) mAyAno samUha - kamala zreSThI putrI padiAnIvatuM. (1) zrutajJAnAdinI khalanA, upalakSaNathI cAhmiAdinI khalanA - ahaMnnaka kSullakavatuM. (18) bAvanuM calana. (19) zrata cAtri AdimAM aMtarAya, (20) mokSapatha sAdhakone cAritrayANa vinAza hetupaNAthI nirdaya zag - mAgadhikA vezyAvat. (21) hAvatAdi AcAramAM phleka, (22) karmarajanuM kRtrima vana athavA nibiDa motIyAdi kAma ane coranI vATikA, (23) mokSamArgamAM ADazarUpa, (24) dAridranuM ghara - kRtapasvikA Azrita vezyAvata. (5) dADhA viSa sarpa jevI kopita. (26) unmatta hAthInI mAphaka manmatha - kAma vihaLa - abhayA rANIvatuM. (27) vAghaNI jevI duSTa citavALI - pAla ane gopAlanI aparamAtA mahAlakSmIvatuM. (28) tRNa samUha AcchAdita kUvAnI mAphaka apakAzadayA - zataka zrAvakanI panI revatIvavuM. (29) paravaMcaka mRgAdi baMdhaka samAna aupacArika so vayana ceSTAdi baMdhana * so sneha raju baMdhana samAna. (30) aneka prakArathI ke aneka puruSo vaDe grahaNa karavI zakya athavA sarvathA grahaNa karavI azakya, tenA AMtaracita abhipAyathI bahugrAha sadbhAva ke bahu grAhya asadbhAva. (31) chANanA agni mAphaka aMta dahanazIla kemake duHkharUpa agninI jvALAthI purapano aMta kare. *x*(32) viSama parvata mArgava anavasthita cita - anaMgasenAvat athavA jinakabhI paMcavat ekaprayita nahIM, athavA bhUtAveSTita ekatracita nahIM. (33) aMtaeaNavat kuzita hRdayI - tilabhaTTanI strI mA. (34) kRNavat avizvAsya, (35) bahujaMtukSayavat pracchannamAtRkA. (36) saMdhyAnA raMganI jema muhUrtarAgA duSTa vezyAvat (39) sAgarataraMgavat caMcala svabhAvavALI, (18) matsyavat duSparivartanazIla, (39) vAMdarAva caMcala abhiprAyA, (40) maraNa samAna vizeSa varjitA. (41) dubhikSAkALa ke ekAMta duSamakALamAM duSTasapa samAna dayAMza varjita - sukozalanI mAtAvat. (42) puruSone AliMganAdi kAmapAza baMdhanahetu hAthavALI hovAthI pAdahastA. (43) nadI jevI nIca gAminI - paMgu kAmuka gaNI jevI. (44) kaMjusanI jema uMdhA hAthavALI, (45) naka jevI trAsa ApanArI, duSTa karmakArIpaNAthI mahA bhayaMkara - lakSmaNA sAdevIno jIva vezyAdAsInI ghAtikA kulaputranI patnIvatuM. (43) viThA bhakSaka gadheDAvat duSTAcArI, nirlajjapaNAthI jyAM tyAM grAma, nagarAdi, upAzraya - caitya vRknI vATikA AdimAM puNyonI vAMchAkArI - X... (4) kulakSaNa ghoDAnI jema durdama-sarva prakAre nirlajIkRta, puruSa saMyogamAM sva kAma abhiprAya AkarSaNa hetuthI. (48) bALakanI jema muharta pachI prAyaH bIje sagaghArakapaNAthI - kapila brAhmaNa Asakta dAsIvatuM. (49) kRNabhUta ITAdi bhavAMdhakAra ke aNavara samudrobhava tamaskAya samAna mAyA mahAMdhakAra gahanavathI devone paNa dupravezapaNe che. (50) hAlAhala vipulatA samAna, sarvathA saMgAdi karavAne ayogya - naMdIpugI viSakanyAvat. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-143 149 15o taMdulavaicArikaprakIrNakasUra-saTIka anuvAda (51) nirdaya mahA magAdi jalajaMtu sevita vAva samAna duSTagrAhya. mahA kahe paNa praveza yogya. (52) sthAna bhraSTa grAma nagarAdi nAyakavatu athavA cAritra guraphulAvAsa AdithI bhaSTa sAdhu samAna, sthAnabhraSTa - duSTAcAramAM kad satyakI vidhAdharavatu aprazaMsanIya. (53) viSavRkSa phaLanI jema pahelA madhura - mahA kAma rasotpAdaka, pachI vipAke dAraNA brahmadatta cakIvata. (54) polI maDhI jevI, avyakta janane bhoLavavAne yogya * vakalayIrI tApasavata. (55) mAMsapezI grahaNa samAna sopadravA. * * * strInA grahaNathI A bhave ke parabhave dAruNa upadravakArI. * * (56) pradIpta tRNapUlikA samAna atyajayamAta-jalana svabhAvavALI, (57) nibiDa pApanI jema durlaMghanIya, (58) kUTa kASapiNa samAna - X - akAla cAriNI. (59) tIvrakopI samAna duHkha rakSitA, (60) dAruNa viSAda hetutvathI ativiSAdI kAryakAraNamAM kheda prAptA athavA ativiSane denArI - sUrIkAMtA saNI jevI athavA ati viSaya laMpaTatA vALI, athavA prabaLa paMcendriya laMpaTatAthI chaThThI nakabhUmi - suSaDhanI mAtAnI jema janArI tethI ati viSagA athavA sva Indriya viSayanI prAptimAM tIvaMdavALI tethI ati viSAdA athavA ati kopathI tIvra viSane khAnArI athavA ati tIva puSya jemanuM che te ativRSA - muni, tenI pharatI vasatA camanI jema caranArI, cA>>i prANa AkarSaNathI ativRpAkA athavA samiti gRha bALavAthI ati vRSAkA athavA lokonA tIvra pucadhanane coranI jema caranArI. (61) munine mATe jugupsA karavAne yogya, (62) duSTa upacArayukta vayanAdi vistAravALI, (63) gAMbhIyadi guNa rahita, (64) vizvAsa karavAne ayogya, (65) eka puruSamAM sthira na rahenArI - anavasthita. (66) yauvana avasthAmAM kaTathI rakSaNa yogya, (67) bAlyAvasthAmAM duHkhe pALavAnI zakya, (68) udvegajanaka, (69) ahIM-tahIM karkaza du:khotpAdaka, (90) ahIM-tahIM dAraNera kAraNavathI daDha vairI. (91) rUpa-saubhAgya madonmatA, temAM rUpa-AkRti, saubhAgya - svakIrti zravaNAdi5, mada-manmatha ja gaI, (32) bhugagativat kuTila hadayA. (23) kAMtAra gati sthAna bhUtA, ITY - ETazcapadathI Akula mahAraSNa, gati - ekAkIpaNe gamana, sthAna ane vasana tulya kemake dAruNa mahAbhayotpAdaka che. (4) kula svajanA mitra bheda kArikA, (35) para doSa prakAzikA. (6) kRtanA * vA, AmaraNa, pAsAdine sarvathA nAza karanArI, (99) purapa vIrya prati saMga ke asaMgane zodhanArI athavA svasAmarthya lakSaNathI rAtrinA jApurapAdine zodhanArI athavA svecchAthI pANi grahaNa kArItvathI varazodhikA, (38) viSayArthe mane ekAMtaharaNa karanArI athavA dUra grAma-nagara-dezAdimAM sva kuTuMbAdi jana rahitamAM puruSone viSayArthe laIne janArI - x + (39) capala, (80) agninA bhAjana samIpa sagavatuM, mukha rAmavirANA athavA jyotibhAMDanI jema uparAgo * vaAdi vaDe samIpamAM sagavatI thAya. (81) atyaMtara vighaTana - puruSanA paraspara maitrI AdinA vinAza hetupaNAthI athavA puraSo maNe brahmavata, cAhmiAdi rAgane bhAMganArI - vidana karanArI, (82) doraDA vinAnA baMdhana jevI, (83) kaThAdi sahita aTavI jevI, jema kATha vinAnI aTavI mRgatRSNAno hetu che, athavA jema kASTha Adi hita aTavI kadApi baLatI nathI, tema strI paNa pApa karIne na baLanArI - pazcAtApa karatI nathI - x - (84) anAhanA nilaya jevI, akAryAdimAM sAdara pravRtti hetupaNAthI, (85) adezya vaitaraNI * paramAdhAmI vaDe vikarvita narakanI nadI, tene prApta karAvanArI athavA atIrNa vaitaraNI. (86) nAma rahita vyAdhi - asAdhya rogavata, (83) "ga, mitrAdi viraha jemAM nathI te aviyoga evo vipalApa, (88) rogarahita upasarga athavA rUparahita upapAd, (89) kAmapriyA vidhamAna jemAM che te tivALo A kaMdarpa - cittabhrama athavA sukhadAyI manovikAra, (0) sarva zarIra vyApI dAha. (91) vAdaLA vagaranI vijaLI athavA strIo AkAza rahita ke megharahita vidhutu che, vaLI kevI che ? vajatulyA, dAruNa vipAka hetupaNAthI, apatya janmahitA suMdara AkArA evA prakAre strI hoya. bALane nakAdimAM dAruNadahapta hetuthI te vijaLI jevI che athavA pariNIta ke apariNItA navayauvanA che, alaMkAra sahita ke rahita che, muMDAke amuMDA che evA prakAranI strI haDakAyI kutarIvat vajya che. brahmacArI - cothA vratanI rakSAnI IcchAvALA vaDe mana-vacana-kAyAthI varjavA yogya che. (92) jaLa vinAnA pravAha jevI, (93) samudra vega koIpaNa vaDe ghAraNa karavI azakya athavA parama tehavALA bAMdhavonA paraspara jhIkalahamAM gRhAdine ardhakaraNanA hetupaNAthI - bhadra, atibhadra zreSThIputravatuM. A rId a vizeSaNathI A svarUpa kahyuM. have zikitathI AnA paryAya namo kahe kahela ane kahevAnAra strInA adhamAdhama dAsI, kuraMDAdi vividha prakAre nAma nirukta hoya che. te kahe che - ' (1) nA - vividha lAkho upAyo vaDe kAmarANa pratibaddha puraSone vadha-baMdhana prati laI jAya che, kone? puruSa rUpa zatrune bIjA koIne nahIM, tethI tene nAri kahe che. e rIte puruSone A jevI koI zatru nathI mATe tene nArI kahe che. (2) mahatna - vividha kama - kRSi, vANijayAdi vaDe, zilAkAdi - kuMbhakAra, lohakAra, taMtuvAya, citrakAra, nApitanA vijJAna vaDe puruSone moha prApta karAvanAra athavA viDaMbanA karanArI, te mahilA athavA vividha karma - maithuna sevA Adi ane zavya Adi vaDe mastakAdimAM veNI Adi vijJAna vaDe bAla manuSyone svarasvArthapUraNa mATe AtmasAt karAve che te moha pamADanArI hovAthI mahilA che. (3) pramadA - unmata puruSone, gurujanaka jananI baMdhu bhaginI, mitrAdine lA mukta kare tevI pramadA. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra143 151 (4) mahilikA - mahAna jhaghaDAne utpanna kare che. (5) ramA - puruSone hAvabhAvAdi vaDe maNa - krIDA kare che, mATe rAmA - x * temAM hAva - kAmavikAra, bhAva - bhAva sUcaka abhipAya, Adi zabdathI netravikArAdi vilAsa. (6) cAMganA * puruSone svazarIramAM - stana, nitaMba, jaghana, yoni Adi rUpamAM anurAga karAvanAra arthAta anaMgamAM anurAga karAvanArI hovAthI aMganA. | (0) lalanA-vividha yuddha-bhaMDana-saMgrAma- aTavImAM, phogaTa gaNagrahaNa zItoSNa duHkha kalezAdimAM puruSone vividha kadarthanA kare, temAM yuddha - mukI AdithI paraspara tADanA, barDana - vAku kalaha, saMghaTE - bhAlA Adi vaDe mahAjana samakSa kalaha, maTavI - araNya, temAM bhAmaNAdi karAvavA vaDe niSphaLa baBNa karAvavuM. mA - zabda karaNa gALa Adi devA vaDe kAmAturAdi prakAcI puragrahaNa. tenA vaDe ThaMDImAM - X - garamImAM - x * bhADe che. kaleza-paraspara kalaha utpAdana vaDe, mafka zabdathI bIjA paNa anAcAra sevAdi anartha utpAdana vaDe puruSone pIDe che te lalanA. (8) vanitA - paraSone bAhya svakAya-vacanathI utpanna vyApAra, hAsyakaraNa, aMga vikSepAdi niyoga vaDe sva vaza rAkhe che te strI athavA puruSone kAmaNavazIkaraNAdi prakArothI svavaza sthApe che, te strI, puruSone vivigha abhipAya-vilAsAdi vaDe kAmoddIpana guNone vistAre che, te vanitA. pirone kaI kaI rIte pIDA pahoMcADe che te kahe che ne. koI kAminI prakarSathI unmatta bhAve puruSAne pADavA mATe pravarte che. koI prakAthiI lokane namava dekhADe, kaI rIte ? vilAsa sahita varte che, te vibhramasahita paraponA pAza baMdhanArthe thAya che. koI sva ceSTA dazavi che, konI jema ? zvAsocchavAsanA rogIvatuM. pakSone snehabhAva utpAdanArthe varte che. koI zatruva, marmasthAnagrahaNathI mAravAne pravarte che. athavA potAnA patine bhaya pamADavA zaguvatu pravarte che. koI kAma tRSNA tRpita ka samAna page lAge che. koI sarva aMgAdi darzanArthe nRtya prakAra vaDe name che. koI vayana, nayanAdi bhAva vaDe puruSone hAsyAdi utpAdanArthe name che. e pramANe koI-koI suthuM netra vikAra nirIkSaNathI, vilAsa sahita madhura evA gIta ane vacana vaDe, parapone mohita kare che. koI hAsyayeSTA karaNathI kAmIne hAsya utpanna karAve che. koI puruSanA AliMgana, liMgaprahaNa, karagrahaNAdi vaDe puruSone potAno premabhAva dekhADe che. surata avasthAmAM upa zabdo ke pracchanna samIpa zabda-karaNAdithI kAmarAga pragaTa kare che. guraka payodhara-nitaMbAdi sthaLa uccatvathI dazavi e rIte koI kAmine svavazamAM kare che. athavA guhya prakAzana vaDe puruSane pADe che athavA gura temAM " - svajanaka bhatadine paNa vipatArya kAryamAM pravarte che, 6- rudana karavAthI puruSane sasneha kare che. sva pitRgRhe gamanAdi prastAvathI purUSane atyaMta sagavALA kare che. lAla 15ra taMdulavaicArikaprakIrNakasUra-saTIka anuvAda kALA daMta darzanathI kAmIne moha pamADe che. saMbhASaNamAM re ! mane choDa, re! mane kadarzanA na kara, ema kahI kurAmAM puruSane sakAma kare che athavA tikalahamAM are ! mArI sAthe kurUpa hAsya ItyAdi na kara ItyAdi - 4 - anyokta zRMgAra gItAdi zada karIne sAdhune paNa kAmavALA kare che. kAjaLavikAra-jaLa sahita tenA vaDe purapane sakAma, svavaza, sagargada thaI svakAryAni aparAdha kahenAra kare che bhUmimAM paNa Adi vaDe akSara lekhana, vizeSathI rekhA svastika Adi karavA, tenA vaDe potAnuM guNa puruSone jaNAve che. 2 kAra samuccayArthe che, tenAthI vAMsanA agra bhAge nartana karavuM, bhUmi upara nRtya karavuM, e rIte puruSone AzcaryavALA kare che. bALaka - mUrkha, kAmI. te bALakone pracchanna rakSaNAdithI kurAMDa sva kAmecchA purI kare che athavA kezakalAparacanA AdithI manmatha grasta adhamAdhamane svavaza karIne baLadavatuM vahana karAve che. vAMdarAnI jema jamADe che ItyAdi - 4 - AMgaLA maraDavA ke TacAkA phoDavA, baMne hAtha vaDe stana pIDana - stano caMpAvavA, thoNi bhAgane pIDA karavI, e rIte kAmInA yitane AMdolita kare che. aMgulI AdithI kAmIne kAma utpanna kare che, ubhaTa veza karaNa vaDe, AmaraNanA zabda utpAdana vaDe, vilAsagatithI catupayAdimAM cAlavA Adi vaDe puruSone kAmI banAve che. tethI saMyamArgI sAdhuoe tene saMga sarvathA sadaiva choDavo. kurAMDa Adi strIo jagamAM hoya che, te puruSone nAgapAza, vAyusadi baMdhanavata thAya che. vizvamAM je kulaTAdi che, te manuSyone kAdavanI jema * * * khaMcADavAmAM pravarte che. je airiNI Adi strIo che, te manuSyone mRtyuvatuM mAravAne pravarte che. jagatmAM je gaNikAdi che, te kAmIne agniva bALavAne paribhramaNa kare che, je taraNI parivAjikAdi che, te kaTica karaMDaka sAdhune khagavatu be bhAga karavA utsAhita hoya che. - - - Q strIvarNana padha vaDe varNave che - sUtra-144 thI 151 - rIo talavAra jevI tINa, zAhI jevI kAlimA, gahana dhana jevI bhramita karanArI, kabATa ane kArAgAra jevI baMdhanakAska, pravAhazIla agAdha jaLanI jema bhayAdAyaka hoya che. - A rIo seMkaDo doSonI nagarI, aneka prakAranA apayazane phelAvanArI, kuTila hRdayA, kapaTapUrNa vicAravALI hoya che, tenA svabhAvane buddhimAna paNa jANI zaka nathI. gaMgAnA bAlukaNa, sAgaranuM jaLa, himavatanuM parimANa, ugratapanuM phaLa, garbhathI utpanna thanAra bALaka, siMhanI pIThanA vALa, peTamAM rahela padArtha, ghoDAnA cAlavAno avAja, tene kadAca buddhimAna manuSya jANI zake, paNa mInA hRdayane na jANI zake. A prakAranA guNothI yukata A strIo vAMdarA jevI caMcaLa manavALI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-144 thI 151 153 ane saMsAramAM vizvAsa karavA yogya nathI. lokamAM jema dhAnya vihina khaLa, puSparahita bagIco, dudha rahita gAya, tela rahita tala nirarthaka che, tema A paNa sukha hita hovAthI nirarthaka che. jeTalA samayamAM AMkha mIMcIne ughADAya eTalAmAM rurIonuM hadaya ane citta hAra vakhata vyAkuLa thAya che. * vivecana-144 thI 151 - strIone sarvathA vizvAsa na karavo. kevI strIono ? karasvAlaka, kAjaLa tavyano. jema khaDaga paMDita ke bIjA manuSyone nirdayatAthI chede che, tema anArya nArI paNa manuSyone dAraNa du:kha utpAdanathI chede che. jema svabhAvathI kALuM kAjaLa zatapatra AdinA saMgatamAM tene paNa kALuM banAve che. tema unmata nArI svabhAvathI kRSNa, duSTa aMtaHkaraNatvathI tenA saMgamamAM uttama kuLotpanna uttamone paNa kRSNava utpanna kare che. vaLI kevI che ? araNyaka pATaka AkAranA gRha tulya che. arthAta jema gahanavana vyAdhAdi Akula hoya te jIvone bhayotpAdaka thAya che, tema puraSone strIo paNa bhaya janmAve che. kemake te dhana jIvitAdinA vinAzano hetu che. jema kamALane AgaLIyo lagADatAM koI paNa jaI na zake, tema hRdaya pratolI vaDe khIrUpa kamADa baMdha karAtA koI kyAMya paNa dharmavanAdimAM jaI zakatA nathI. jema jIvone kArAgRha du:khotpAdaka thAya che, te rIte puruSone strI paNa thAya. vaLI A strIo kevI che ? prANanAza hetavaNI raudra, agAdha dhana, je koI jaLa, tenI jema bhaya jenAthI che tevI nikuraMbakaMdara, puSa-puruSa prati bhamatI bhayaMkara, ahIM ke bIje mahAbhayanI utpAdaka. AvA prakAranA aMtara mAyA vaka svabhAvavALI che. seMkaDo doSonI gAgara. topa - paraspara kalaha, matsara, gAli pradAna, ma dghATana, kalaMka pradAna, zApa pradAna, sva-5ra prANaghAta ciMtanAdi seMkaDo doSa, tenI gAgara. seMkaDo yaza, te nathI jemAM te ayaza:zatAni, tenAM vistArane hRdayamAM dhAraNA karatI maitava kapaTa nepathya bhASA mArga ane gRha parAvatadine prarUpanArI athavA kaitava * daMbhane prakRSTapaNe kamalazreSThI sutA paDiAnIvatu jANatI. athavA kaitava - buddhinuM AdAna jenAmAM che te. tevI strIonA svabhAvane paMDito paNa jANavA mATe ajJAAta che. kahyuM che - devo, dAnavone maMtranipuNo je maMtrane maMge che. A cAstrimAM te ja maMgo kyAM naSTa thaI jAya che ? - X - X - jaLa madhye matsyanA pagalAM, AkAzamAM pakSIonI pada paMkti, strIono hRdaya mArga traNe paNa lokamAM dekhAtI nathI. tavA jeNe brahmasvarUpa svIkArela nathI, te ajJAta zIlA athavA kutrita jJAta zIva sALIne je pabriAjikA ke yoginI Adi vaDe che, te ajJAtazIlA, tene munivaro vaDe prasaMge ekAMtamAM vAto karavI, ejha vasavuM, vizvAsa sAthe cAlavuM Adi vyApAra varjavA joIe. be, traNa Adi puruSanA saMbhavamAM svabhAva samIpa rahela manuSyane kAma rAma vALo kare che. jema pallIpatinA nAnA bhAI pratye agaDadattanI strI madana maMjarI e 154 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda karyuM. athavA potAnuM kuzIlatva koIe paNa jANatAM viSabhakSaNa, kASTha bhakSaNa Adi kapaTathI nipAdita kare che athavA jArane vAMtakaraNa jaNAvavAne mATe potAnA sivAyanA tRNa, taMtu, daMDAdinuM utpAdana kare che. potAnA pati sivAyanA manuSyane maithunamAM tatpara hoya tenI sAthe krIDA kare che . pAtAla suMdarI mAphaka athavA potAnA pati sivAyanA putra, bhAI, patinA mitrAdi prati adhamakAmA AI jAya che, tathA dhutAdi prakArathI kIDA kare che ukta sivAyanAne vacana rU5 bola Ape che athavA aneka manuSyothI parivRtta hovA chatAM mAgadimAM jatAM bIjA puruSane prabaLatAthI manmatha uddIpana zabdo kare che. rAjA - pAThamAM be traNa kAmI manuSyanA saMbhavamAM unmatA, kustI, cAnyane prabaLa pAda prahAra kare che, tathA anya koIne baLadarUpe paDadA pAchaLa gupta rAkhe che tathA anyane kaTAkSa bANa samUhathI glAnI karI vastra vizeSanA aMtaramAM glAnavatuM sthApIne rAkhe che. gaMgAmAM retInA kaNo, samudramAM jaLa parimANa, mahAhimavaMtanuM udarva-adhotIrNa paridhi pataramAna, tIvra tapanI phaLaprAptirUpa ane gabhatpatine, sIMhano potAnA jaTharathI udbhavela zabda vizeSa, ItyAdine kadAca buddhimAno jANI zake che. paraMtu strIonA kUDakapaTa, droha-pataMyanapaNuM, prabaLa ane dhagadhagato kAmAgni, atarkita tucha uchaLavuM kaMThathI nIkaLato madhura geya dhvanI ItyAdi * * * * * * * * * gUDha aMta:karaNane sArI rIte jANI zakatA nathI. kahyuM che ke - strI jAtimAM dAMbhikatA, vaNijjAtimAM bhIrutA, kSatriya jAtimAM roSa, dvijAti jAtimAM lobhane sneha vaDe, vidhA vaDe, buddhi vaDe, rUpa vaDe, zaurya vaDe ke IrSyA - dhana-vinaya-krodha-kSamA-mArdava vaDe ke lajjA, cauvana, bhoga, satya karuNAdi vaDe vibhUtiothI strInA duHzIla citane jANI-grahaNa karI zakAtuM nathI. kahelAM ke kahevAnAra lakSANayukata te strIonA vAMdA jevA manano tamAre jIvalokamAM vizvAsa na karavo. dhAnyakaNa rahita dhAnya pavitrIkaraNa sthAna jevI sukharUpa dhAnya kaNanA abhAve mahilA maMDala aramaNIya che. jema sugaMdhI phUlo rahita bagIco hoya tevI zubha bhAvanA puSpa rahitapaNAthI te taraNImaMDala che. jevI dadha hita gAya che. tevI dharmadhyAnarUpa dudhanA abhAvavALI te bhraSTadhvatinI che tathA lokamAM paNa jema sarvathA telanA aMza rahita khalapiMDa che, tevI mahilA vyAdhImaMDala paramArthathI neharUpI telathI sahita che, tema jANavuM. strIne je paramavallabha vaDe savarNa saMpAtikAraka vinA netro takSaNa saMkucita thaI jAya che, pharI te ja parama vallabha vaDe svArtha prApti akAraka vinA - kAraNathI te teno praphalita thaI jAya che. kustrIonA hadaya kadAyitu svavalabhamAM na pravarte svavalabhamAM hoya to paNa kadAcita temAM sva mAnasa svakAMta sivAyanA bIjA hajAro parapomAM manmatha bhAvathI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-144 thI 151 155 Akula thaI paribhrame che. tethI munivaro-traNa rana rakSaNatatpara. gRhAraMbha thakI mukta hoya tevA e kusaMDa-muMDI-dAsI-yoginI Adino yayA kathaMcit paricaya paNa na karavo. *x - have bIjo upadeza ApatA kahe che - * sUtra-152 thI 154 - mUrkha, vRddha, viziSTa jJAnathI hIna, nirvizeSa saMsAramAM zukra jevI nIca pravRttivALAne upadeza nirarthaka che. pu, pitA ane ghaNAM saMgraha karelAM te dhanathI zuM lAbha ? je maratI vakhate kaMI sahAro na ApI zake. mRtyu thatAM puma, mitra ke patnI paNa sAtha choDI de che, paNa suupArjita dharma ja maraNa samaye sAtha choDato nathI. * vivecana-15ra thI 154 : dravya ane bhAvathI maM, koI maTha pArApata saMdeza vRddhi viziSTajJAna hita, apavAda-utsarga jyeSTha-itara Adi vizeSa hita saMsAra zUkarone evA prakAranA gRhasthone sAvAbhAsone kahela ke kahevAnAra nirarthaka thAya che. pugathI zuM ? kaMI nahIM, pitA vaDe paNa zuM ? ghaNuM dravya maLavAthI paNa zuM ? * naMda ane mammaNanI jema. A putra Adi samUha maraNa Ave tyAre AdhArarUpa nA thAya. mAtA-pitA, putro ane mitro paNa tajI de che. patnI paNa pratyakSa jIvatA ke marelA potAnA patine tajI de che. athavA pacnI paNa potAnA patine jIvato tajI de che atavA choDIne bIjA puruSane batarUpe svIkAre che. je prastAvamAM te putrAdi taje che, te prastAvamAM paNa maraNakALe tejato nathI. zuM ? jinAjJApUrvaka deDha bhAvathI vizeSathI, niraMtara karaNathI ajita zrutacAritradharma. have cAra gAthAthI dharmanuM mAhAsya kahe che - * sUtra-155 thI 158 : dharmarakSaka che, dharma zaraNa che, dharma ja gati ane AdhAra che, dharmanuM sArI rIte AcaraNa karavAthI ajarAmara sthAnanI prApti thAya che. dharma pItikara - kIrtikara * dIptikara * yazakara - ratikara - Abhayakara * nivRttikara ane mokSaprAptikara che. sukRta dharma thakI ja manuSyane zreSTha devatAonA anupama rUpa - bhogopabhoga * Rhiddha ane vijJAnano lAbha prApta thAya che. devendra, cakrIpada, rAya, Icchita bhogathI niNi paryanta A badhuM ja dhamaciraNanuM phaLa che. * vivecana-155 thI 158 : dha - samyagajJAnadarzanacaraNarUpa, trApa - anathane pratighAtaka ane arthasaMpAdaka, te hetuthI dharma zaraNa - rAgAdi zatruthI bhayabhIru lokanuM rakSaNa kare che. du:sthita vaDe 156 taMdulavaicArikaprakIrNakasUtra-saTIka anuvAda sasmitArtha mATe dharmano Azraya karAya che. saMsAra gatamAM paDatAM prANI vargane ghama AdhAra che. suSTha sevita ane anumodita dharma sAhAsya dAnathI mokSane prApta karAve che. te jJAtivAra che - parama prIti utpAdaka, eka dizA vyApI kIrtikara athavA zarIrane gaupaNuM Adi varNakara, zuddha akSarAtmaka jJAnakara, kAMtikara, vacanapaTutA mAdhuryAdi guNakara, sarva dizA vyApI kArtikara, glAdhAkara. - x * nirbhayakara, sarva karmakSayakara jIvone paralokamAM thAya che. mahAmaharthika devomAM anupamarUpa ane bhogapabhoga Rddhi vijJAna, jJAna prApta thAya che. sukRta dharmathI pradezI rAjA, meghakumAra, dhanya ANagAra, AnaMdAdinI jema pAme. temAM mana * gaMdha, rasa, sparza athavA eka vakhata bhogavAtA jJAdi, 3pa1 zabda, rUpa viyA athavA vAraMvAra bhogavAtA vastra, pAsAdi. - deva-devI Adi parivArarU5. vijJAna - aneka prakAre rUpAdi karaNa, sAna - mati, zruta, avadhirUpa athavA devomAM pAdi prApti. vijJAna - te kevaLajJAna, sAna - cAra jJAna ke be, traNa jJAna. devendra, cakravartItva, rAjyAdi - x - A badhuM dharmalAbhathI phaLe che. nirvANa paNa thAya. have kahe che - * sUtra-159 thI 161 : ahIM so varSanA AyuvALA manuSyanA AhAra, zvAsa, saMdhi, zirA, romaphaLa, pitta, lohI, vInI gaNitanI dRSTie parigaNanA karAI che. jenI gaNanA dvArA artha paNaTa karAyo che evA zarIranA vaSone sAMbhaLIne tame mokSarUpI kamaLa mATe prayatna karo. jenA samyakatvarUpI hajAro pAMdaDAM che, A zarIra janma-jarA-maraNa-vedanAthI bharelI gADI jevuM che, tene pAmIne e ja karavuM joIe jethI badhAM duHkhothI chUTI javAya. * vivecana-159 thI 11 - A payajJAmAM jIvonA garbhamAM AhAra svarUpa, garbhamAM ucchavAsa pariNAma, zarIramAM saMdhi svarUpa, zarIramAM zirapramANa, zarIramAM romakRpa-pita-lohI-zukane gaNita saMkhyAnA pramANathI nirUpita che. konA vaDe ? tIrSakagaNadharAdi vaDe. A sAMbhaLIne zarIra ane varSonA gaNitane pragaTa sAMbhaLIne, kevA ? mahAnuM jJAna-vairAgyAdi te mahArya, tame mokSarUpa kamaLane Iccho. kevA ? anaMta jJAnapayayi, anaMta darzana paryAya Adi rUpa sahasa ba, te samyakatva sahasAba. A zarIra zakaTa jAti-maraNa-vedanA bahula che. tevo yatna karavo, jethI tapa saMcamAdi karIne sarva du:khathI mukata thavuM. [ taMdulavaicAki prakIrNaka sUtra-5, Agama-28no ) muni dIparatnasAgare karela TIkA sahita anuvAdapUrNa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa 15 - 16 | 17 | AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga | | 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga 5 thI 7 samavAyAMga bhagavatI 9 thI 13 jJAtAdharmakathA 14 upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIyA jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizIthA Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 | dazavaikAlika 36 uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra | 40 anuyogadvArA kalpa (bArasA) sUtra | 42. 29 30 ] 41.