Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ A zIrvAda tra tha ma Sa : e ke A Tha se . na 1 9 6 7 zrI bhAgavata vidyA pITha ane mA na va maMdiranA sauje nya thI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva sukttina: sa q : 1] sasthApaka vendravijaya "jaya bhagavAna' * adhyakSa kRSNAkara zAstrI sapAdanasamiti ema. je. gaNanAya naiyAlAla che mAnad vyavasthApaka ( zivarAkti - kAryAlaya bhAunI pe|LanI mArI pAse, rAyapura, amadAvAda-1. phona na. pa3475 vArSika lavAjama bhAratamAM rUA. 3-00 videzamAM ziliMga 6-00 satyam zivam suMdaram / mAzIrvAta savata 2023 vaizAkha-je : jUna 1967 [ c** : 8 prakAza athavA prasAdanI prApti rAgadveSaviyuktaistu viSayAnindriyaizcaran / AtmavazyairvidheyAtmA prasAdamadhigacchati // 7 mANasa je khUma tAlAvelIthI iMdriyAne bhAgavavAnA padA upara tUTI paDe che, te enAmAM rahelI tRSNA, vAsanA, mAsakti, garIbAI athavA dInatA khatAve che. je mANasa tRSNA vinAnA, bharalA ane svAdhIna IMdriyAvALA haiAya che te samatAthI padmAni svIkAre che. gAyAne zvAsa nAkhatA haiAya e rIte iMdriyA dvArA padArthonA upabhAga kare che. khUba AsaktithI iMdriyAnA bhAge bhAgavanArA mANasa ema samaje che ke huM' pAne bhAgavuM chuM, paraMtu kharI rIte tA emAM tRSNArUpI DAkaNu dvArA te pAte ja bhegavAtA jatA haiAya che. AkhI jiMdagI khUba AsaktipUrvaka bhAganA AsvAda lIdhA karanAra ane mAyAmamatAmAM racyApacyA rahenAra leAkAnI iMdriyAnI zakti tA haNAI gayelI jovAmAM Ave ja che, sAthe temanI khuddhi, samajaNuzakti ane smaraNazakti paNa durAI gayelI jovAmAM Ave che. zarIranA nAza pahelAM ja smRtibhraMza ane buddhinAzarUpe mRtyunA grAsa te banI cUkayA haiAya che. zarIranA nAza e mRtyu nathI, paNa mANusa atyaMta AsaktipUrvaka bhAge bhAgavIne je pAtAnA tejanA, prakAzanA, svatvanA nAza karanArA mRtyunuM jAte ja nirmANa kare che, te mRtyu bhayaMkara che. sa'sAramAM anAsakta rahenAra svAdhIna iMdricAvALA manuSya cheka vRddhAvasthAmAM paNa utkRSTa buddhi ane smRtithI yukta rahI zrIkRSNa ane gAMdhIjInI jema AtmaprakAza ane AtmaprasAdane anubhavatA hAya che ane tene ja prApta thatI hoya che.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA zrI kanaiyAlAla dave 4 zrI "madhyabiMdu' 5 munizrI caMdraprabhasAgarajI zrI harizcaMdra 9 1 prakAza athavA prasAdanI prApti 2 maMgalAyatanama dekhAyuM 4 mahAprayANa 5 kinArA che nitya yAda rAkhe 7 A reTa sAdhavI che 8 amRtane vANa 9 ekAkSarI zabda "' 10 mAgatIrtha kayAM aveluM che? 11 jIvana vecANa 12 jaNAvaprasAdI 1. sAvitrIyaritra 14 pArasamaNi . 15 samAcAra samIkSA - 10 zrI zaMkaralAla ja. jAnI 11 zrI "madhyabiMdu" 12 pAzrI dulA kAga' 13 - 14 zrI "madhyabiMdu' 15 thI ramAkAnta na. dave 21 - 22 naM. ra83ra eca. jagamohanadAsanI . ligrAma-blekavuDa che janarala saplAyarsa ane badhI jAtanA IlekTrika sAmAnanA vahepArI sola ejanTa H bIjalI lempa gopAla nivAsa, 106, luhAra cAla, muMbaI-2 brAnca : 1 brAnca : 2 liyamI IlekaTrIka sTorsa eca. jagamohanadAsanI kAM budhavArI paTha, pUnA geMDIgeTa, vaDodarA
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ maGgalA ya ta na m bhagavAnanI pUjA kyAM karavAnI che? bImAvAnuvAda : zrI kapila bhagavAna mAtA devahutine kahe che: ahaM sarveSu bhUteSu bhUtAtmA'vasthitaH sadA / tamavajJAya mAM martyaH kurute'rcAviDambanam // 1 // . huM sarva prANIomAM sadA satya svarUpe rahelo temane AtmA chuM. ethI jeo prANIomAM mArI avajJA (apamAna, tiraskAra) karIne kevaLa mUrtimAM ja mArI pUjA kare che, temanI e pUjA kevaLa dekhAvarUpa ane mArI mazkarI samAna che. 1 yo mAM sarveSu bhUteSu santamAtmAnamIzvaram / hitvArcA bhajate mauDhyAd bhasmanyeva juhoti sH|| huM sarvane AtmA ane sarvane Izvara sarva prANIomAM pratyakSa rahelo chuM. chatAM jeo prANIomAM (temanuM hita karavArUpe, prANIonI sevA-upakAra karavArUpe) mArA e prakaTa svarUpanI pUjA karavAnuM cheDIne mUDhatAthI kevaLa mUrtine bhaje che, teo (agnimAM nahIM paNa) bharUmamAM ja hema karI rahyA che. 2 dviSataH parakAye mAM mAnino bhinnadarzinaH / bhUteSu baddhavairasya na manaH zAntimRcchati // abhimAnI leke potAnI aMdara ane bIjA prANIonAM zarIramAM mane jude jude joIne prANIone TheSa kare che ane temanI sAthe vaira bAMdhe che. paraMtu je huM temanAmAM AtmArUpe rahelo chuM te ja huM bIjAM prANIomAM paNa temanA AtmArUpe rahele chuM. AthI bIjA prANIo sAthe dveSa ane vara karanArA loko mATe ja TheSa kare che, mArI sAthe ja vera bAMdhe che. kharekhara te teo pitAnI sAthe ja TheSa ane vera bAMdhI rahyA hoya che. AvA lekenuM mana kadI zAnti prApta karI zakatuM nathI. 3 ahamuccAvavaivyaiH kriyayotpannayA'naghe / naiva tuSye'cito'rcAyAM bhUtanAmAvamAninaH // 4 // he niSpApa mAtA, je manuSya anya prANIone tiraskAra kare che, temanuM ahita kare che, te manuSya aneka nAnAMmoTAM dravyathI tathA judI judI kriyAovALI vidhiothI mUrtimAM karelI mArI pUjAthI huM saMtuSTa thatuM nathI. 4 arcAdAvarcayettAvadIzvaraM mAM svakarmakRt / yAvanna veda svahRdi sarvabhUteSvavasthitam // 5 // - manuSya tenA hRdayamAM ane sarva prANIomAM huM Izvara rahelo chuM e vAta jyAM sudhI na jANe tyAM sudhI ja eNe mUrti, pratimA, chabI vagere sthUla AkAromAM pUjA karavAnI che. 5 Atmanazca parasyApi yaH karotyantarodaram / tasya bhinnaDazo mRtyurvidadhe bhayamulSaNam //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4] AzIvAda [ juna 1967 je manuSya kevaLa zarIranI bhinatAne lIdhe pitAnI ane bIjAnI sAthe bhedabhAvathI varte che, baMne vacce aMtara jue che (pitAnA pratye rAga ane pakSapAta tathA bIjAnA pratye dveSa ane anyAyathI varte che), te bhedadaSTivALAne mRtyuthI ghara bhaya utpanna thAya che. 6 atha mAM sarvabhUteSu mUtAmAne tADhaya ! arhayehAnamAnAmyAM maitryA'bhinnena cakSuSA // 7 // sarva prANIone ghara banAvIne temanAmAM temanA aMtaryAmI AtmArUpe huM rahelo chuM. ethI e prANIo sAthe dAna, mAna, mitrI, sadvyavahAra vagere dvArA abhinabhAve vartavuM joI e. emAM ja mArI pUjA che. 7 manasaitAni bhUtAni praNamed bahumAnayan / Izvaro jIvakalayA praviSTo bhagavAniti // 8 // mATe he mAtA, A badhAM prANIomAM sAkSAta bhagavAna ja potAnA aMzarUpe jIva banIne pravezelA che ema samajI sarva prANIone khUba sanmAnapUrvaka bhagavadubhAve Adara kara, temanI sevA karavI ane temane bhagavAnanAM prakaTa svarUpa gaNI praNAma karavA 8 [ zrImadbhAgavata tRtIya skaMdha, adhyAya 29, zloka 21-27, 34] dekhAyuM ghaNaya manamAM mAne che mArA jevo koI masta nathI, evuM paNa mAne che mArA je kaI alamasta nathI. naTakhaTa thaIne khaTapaTa karatA, pitAne cANakya samajatA, sahune kahetA : "je, mArA je kaI jabarajasta nathI." mastI sahunI sastI thaI gaI samayavaheNa jyAM badalAyuM, DhaLI paDI pAMpaNa AMkhanA baMdhabAraNe dekhAyuM ! -- - AkhI duniyA pharI vaLe paNa meM koIne nA sukhiyAyA, rAya-raMkathI mAMDIne saha khAudharA ne bhUkhyA joyA, iMdra samA vaibhavanI sAme zApa hato gautamane oDhI aMdhArapichoDa rotA sahune dukhiyA joyA. Aga chupAvI aMtaramAM, hasatAM hasatAM gANuM gAyuM, DhaLI paDI pAMpaNa AMkhanA baMdhabAraNe dekhAyuM. zrI kanaiyAlAla dave
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDamAM brahmAMDane athavA biMdumAM virATane dazAvatuM jIvanI mokSagatinuM rUpaka mahAprayANa zrI "madhyabindu biMdumAna pRthvI parathI cAlI nIkaLyo che. zarIramAM hato tyAre te e bIbAmAM DhaLeluM hato. jANe pANIno banelo barapha paNa have to e AkAzamAM maLe che. barapha ane pANI karatAM to have te keTaloye pAradarzaka banyo che. varALa karatAMye sUkSma banyo che. pRthvI parano avAja to gharanA ane pADezana ja sAMbhaLI zake che, 5Nu AkAramAM pahoMcele avAja eka sa maTo duniyAnA badhAye rami be to saMbhaLAya che. biMdumAna AkAzamAM cAlyo jAya che. pahADo, vRkSo ane pRthvInA AtmAo tene vidAya ApavA hAtha UMcA kare che. tyAre biMdumAna bolyo : * "tame ema samaje che ke huM tamArAthI chUTe thaIne jAuM chuM? nahIM. tamArI AgaLathI barapha ogaLI jAya che ane pANI sukAI jAya che tyAre te havA banI jAya che jene pahelAM tame tamArI AgaLa jaI zakatA hatA te ja pANI ane barapha tamArI AMkho AgaLathI guma thayeluM lAge che. paNa je havAthI tamArA prANa cAle che, tamArA zvAsozvAsa cAle che, te ja havAno eka pUla AkAra e pANI ane bara hatI. tamArI najara AgaLathI lupta banIne te havArUpa banI gayAM ethI zuM te nAza pAmyAM che ? e to vadhu jIvanta sthitimAM pahoMcyA che ane tamArAthI vikhUTAM nathI banyAM paNa vadhu sUkSma rUpe e pahelethI je spi tamAM tamArI aMdara che e rithatimAM AvI gayAM che. mArA javAne kheda na karazo. huM ahIMthI jAuM chuM 5Na ahIMthI chUTIne nathI jato, ahIMthI vistarIne jAuM chuM ane vistAra paNa kevo ? nathI temAM kazuM AvatuM ke nathI jatuM. sarovaramAM paththara nAkhatA thatA taraMgone to tame joyA che. e taraMga cotarapha vistaratA jAya che ane dhIme dhIme kinAre pahecatA adazya banI jAya che. teo jaLarUpa hatA ane jaLarUpa banI gayA. nAnA taraMgamAMthI vistarIne kinAre pahoMcatA sudhImAM temaNe potAnA jaLarUpanI vyApakatAne anubhava lIdhe. huM paNa ahIMthI ne nathI jato, paNa ahIMthI vistarIne jAuM chuM. eTale huM ahIMthI game teTale dUra jAuM toye ahIM te chuM ja. tamArI badhI avarAo mArI najara taLe ja pAMgaratI, paTAtI ane lupta thatI raheze. ane tame paNa jo e avasthAmAM ja tamArA svarUpane jozo, e avasthAone ja tamAruM ravarUpa mAnaze te tamane vAraMvAra mRtyuno anubhava thaze. ane e 'avasthAone potAnA svarUpa tarIke jotA rahevAthI, e avasthAmAM pitAnuM svarUpa mAnatA-samajatA rahevAthI tamAruM sUma svarUpe to tamArI samajamAM AvatuM rahI ja jaze. jemAMthI tamArA vicAro skura che, je tamArI buddhine samaje che, je tamArA hadayane jANe che, tenI sUkSamatAmAM tame besatA thaze tyAre tamArI badhI avasthAo ane badhA saMjogo pANI upara AvatA-jatA taraMge samAna tamane samajAze kharI rIte mRtyu jevI koI vastu nathI. paNa sthaLa avasthAmAM ja kevaLa khApaNuM svarUpane mAnavuM ane sUkSma svarUpa tarapha akhio baMdha rahI javI emAM ja mRtyune anubhava thAya che. sthaLa asthAo to palaTAtI ja rahevAnI che. je emane ja kevaLa potAnuM sArUpa mAne che. emAM ja potAne ahaMkAra ane mamatA badhei che, tene mRtyune anubhava thAya che. kAraNa ke jemAM kazuM parivartana nathI evuM sthira ane vinAzarahita svarUpe to enA anubhavanI bahAra ja rahI gayeluM hoya che. "ane huM ahIMthI jAuM chuM te kazI icchAthI prerAIne jato nathI. kamaLonA sugaMdha ane saundaryamAM mugdha banelA bramara hAthInA mukhamAM cavAI jAya che, tema saMsAranA viSayogamAM Asakta banevA ja mRtyunA mukhamAM cavAya che. puNyanA poTalAno bhAra meM upADelo nathI, svarganA ' sukhabhogeno ke e sarAo sAthe vihAra karavAne bhAra saMka9pa nathI. tethI mArI gati dhanuSamAMthI chuTelA tIranI mAphaka eka briAmAM thatI nathI, kherAka zodhavA capaLatAthI UtA kAgaDAnI mAphaka
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzIrvAda [jUna 1967 mArI gati thatI nathI, pATale meLavavA doDatA anubhava ApavA mAge che. ethI jIvane tenI te te kutarAnI mAphaka mArI gati thatI nathI ke moTe lAbha avasthAmAM AvI maLatuM pratyeka mRtyu e tene meLavavA zerabajAramAM moTethI cIso pADatA saTo- parama kalyANakArI sthitimAM javA mATe khUlatI DiyAnI mA mArI gati thatI nathI. mAruM zarIra bArI che; enI biDAyelI AMkho kholavA mATenI paMcatvamAM maLI jaze tethI mAruM kazuM jatuM rahevAnuM kudaratI kriyA che pAMca bhUtanA zarIramAM baMdhAyelA nathI. A pRthvI, pANI, teja, vAyu ane AkAza jIvanA A masA ne mukta karatuM mRtyu e to jIvane e paMcabhUta prakaTa thavAne saMka9pa karanAra huM ja jAgRta karavA mATe enA parama sUkSma ravarU5 dArA phUMkAI rahelA pAMcajanya zaMkhano avAja che." hato evuM mane have jaNAya che. ane e pAMceya A pramANe kahI biMdumAne potAnuM mahAhave mAruM zarIra che. prANIonA judAM judAM zarIra e mAoN khA mahAzarIranA vAMTI che. ane judI prayANa zarU karyuM. AkhI pRthvI tene pitAmAM judI irachAone laIne pharatA A badhA jIvo laTaka velA goLA jevI lAgI. te tarapha AkAzamAM cAlyA jAya che. lAla-gulAbI prakAzavALe maMgaLano emAM parapoTA jevA che. jyAre emane potAnuM pradeza eka be jue jhaLahaLI rahyo che. pILA ane sUkSama ane vinAvAhita svarUpa samajAya che tyAre zubhra teja:kiraNe laMbAvatA budha ane zukra tene temanuM jJAna, temanI buddhi, tenuM hRdaya, temanI bolAvI rahyA che. paNa tenuM gativartala vistaratuM asmitA, temano ahaMkAra mArAthI judo raheto nathI. ja jAya che. caMdranA rUperI goLAthI to e keTalo ane eka bIjI vAta tame jANo cho ? AgaLa vadhe hate. dUrathI teja:puMja relAvatA judI judI jagyAomAM baMdhAyelAM prANIo pe tAnuM sUryanA virATakAya goLAne jovAthI tene AnaMda sUkSma svarUpe jovA-jANavA I che ke Icache toye ane Azcarya thayAM paNa turata ja ene samajAyuM ke e sUkSma svarUpane e svabhAva che ke te potAnuM sUryamAM paNa pote ja besIne te varSa karI rahyo svarUpa e lekene samajAvavA mathatuM hoya che. che. nakSatrapaTamAM pharato pharato e ethI AgaLa svargamAM pahoMcIne enA sukhagomAM magna banelo cAlyA. AkAzagaMgAnA kSIrasAgara jevA dhavala jIva marI pAcho tyAMthI pRthvI paNa zAthI paDe che ? pradezamAM e AvI pahoMcyo. ahIM pAse ja yuvAvasthAmAM ramI rahelA jIva upara vRddhAvasthA sAthI sthiratA ane phUTasthatAne dhruvatAraka ekAgratAthI AkramaNa kare che ? puSkaLa dhanasaMpattine malika pitAnuM madhyabiMdu sAcavI rahyo che. saMsAranA banela jana zAthI enAthI hIna banI jAya che ? samasta saMsAro, jagatanI tamAma gatio ane athavA mAthI e saMpattithI vikhUTA paDIne ene e brahmAMDanAM sarva zramaNe enI AjubAju cakraDavA zarIra choDavuM paDe che ? sArA sa jego pasAra thaI laI rahyAM che. e ja prabhAvyApI yuvatava samasta piztomAM paNa mAtaprota che. bindumAna gayA pachI pratikULa saMjogo zAthI AvI paDe che. ane pratikULa saMjogo jaIne anukULatAe zAthI e dhruvatAnA madhyabindumAM parovAI gayo. e svayaM prakAzita bhUmimAM sUrya prakArato nathI, nathI caMdra AvI maLe che ? A badho ja prayatna e sama ke tArAone prakAza tyAM pahoMcato. tenA prakAzathI svarUpane che. je svarga kAyama cAlyA kare, je ja sUrya, caMdra, tArAo ane samasta pavanothI sakho ane yuvAvasthA pINuM na thAya to enI khacita A brahmADa prakAzI rahyuM che. e ja dhruvatA mUchamathI chava jAge ja nahi. A sivAyanuM samasta prANIonI ane vastumAtranI parama gati paNa potAnuM bIjuM svarUpa che te jANavA-samajavAne ane parama adhiSThAna che e ja dhruvatAmAM siddhonuM vicAra ene Ave ja nahIM, e tarapha enI AMkha mahAprayANa thAya che. vaDe ja nahIM. zuM evI mUcchita sthitimAM jIvanuM ane A anubhavadarzane pahADo, me, kayANa che? kIDAya zuM viSTAmAM AnaMdathI nathI pRthvIo ane prANImAtranA antaHAtmAo pikArI paDI rahe ? kUtaro zuM potAnuM hIna zarIra, hIna uThayA : jIvana choDavA icche che ? chatAMya jIvone potAnI satyaM paraM dhImahi / / icachA viruddha potAnAM sukho choDavI paDe che kAraNa e ja parama sa yanuM ame dhyAna ciMtanazuM ? e sama rU5 emane potAnI mahAnatAno 4 manA karIe chIe "
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ munizrI caMdraprabhasAgara ke jagatamAM vijaya meLavanArA mANu saMyamanA pratApe ja vijaya meLavI zakyA che. emane jIvanapravAha eyane prApta karI zakyo tenuM kAraNa e ja ke tene saMyamanA kinArA hatA. kinArA eka divasanI vAta che. vahI jatI nadInA pANIe be bAjunA kinArAone kahyuM: "tame amArI paDakhe che eTale amane svataMtra rIte vihAra karavAmAM majhA nathI AvatI gati karavAmAM ne pragati karavAmAM svataMtratA nathI maLatI vikAsa karavAmAM vadhe ave che." palA kinArAoe kahyuM: "he nadI, amAruM nAma che saMyamanA kinArA. ame kinArA tarIke haTI jaIzuM, tUTI jaIzuM ke maTI jaIzuM te he pANI, tame sAgara sudhI pahoMcI nahIM zake, paraMtu khADATekarA ke vanavagaDAmAM ja vIkharAI jaze. tamane tamArA dhyeyabiMdu sudhI-sAgara sudhI pahoMcADanAra koNa che te tame jANo cho ? ame kinArA ja chIe tamAre amAro AbhAra mAnavo joIe ke ame bhale thoDe avarodha karIe chIe, paNa ame chIe te ja tame sAgara sudhI pahoMcI zake che." ApaNe paNa je jIvananA keI parama lakSya sudhI pahoMcavuM haze to ApaNuM jIvananI AsapAsa paNa saMyamanA kinArA hovA joIze ja. ApaNe je A saMyamanA kinArA toDI nAkhIzuM to jIvananuM je dhyeya che. jIvanane je UMcA prakArano uddeza che, tyAM pahoMcI zakIzuM nahIM. saMyama nahIM hoya, maryAdAo - hI hoya to jIvananA sAmAnya kSetramAM ja, javananA vanavagaDAmAM ja ApaNA jIvananI badhI zaktio vIkharAIne veDaphAI jaze jemanA jIvanapravAhane svanirmita saMyamane kinArA hatA evA mahApuruSo ja jIvananA parama dhyeya sudhI pahoMcI zakayA che. jenA jIvananI AsapAsa saMyamanA kinArA na hoya chatAM paNa jIvanakSetre pragati sAdhI zakyo hoya evA eka paNa mAnavIne dAkhalo itihAsamAM kyAMya paNa maLI zakato nathI. mAnava jIvanane itihAsa ApaNane pokAra karIne kahe che samarpaNa eka e zI varasano vRddha rastAnI eka bAjue khADe chedIne akho vAvI rahyo hato. koI ke jaIne pUchyuM: "dAdA, tame A zuM kare che? . dAdAe kahyuM: "huM ane vAvuM chuM.' eka TIkhaLI ma guse vRddhanI mazkarI karatAM kahyuM: " are dAdA, tamAre te A kevI mAyA lAgI che? A aba vAvo che te moTo thaya kayAre, ene phaLa Ave kyAre ane tame te khAo kayAre? ' DosAe kahyuM: "bhAI, A mAyA nathI. A to mAnave mAnavane je arpaNa karavAnuM che te apanuM A eka tarpaNa che." pelAne samajaNa na paDI. teNe kahyuM: "eTale zuM?' vRddhe kahyuM: "rara che upara A je abA che te mArA purogAmIoe vAvelA che. temanI chAyA Aje huM mANuM chuM ane temanI kerI huM jAuM chuM. tyAre mane thayuM ke huM paNa ekAdo akho vAvato jAuM ke jethI bhaviSyamAM AvanArI peDhIne enI chAyA maLe ane sAthe kerI maLe. ApaNe bIjAno lAbha uThAvyo che, to sAthe sAthe ApaNe bIjAne lAbha ApavAne paNa che." A vAta ApaNane saune ema kahI jAya che. ke ApaNe samAjane kaMIka khApatA javAnuM che. samAja pAsethI levAmAM mahattA nathI, mahattA to ApI javAmAM che. levAnuM kAma to badhAya karI zake che. ApanArA duniyAmAM vila heAya che. eka gRhastha pitAnI nokarImAM rahelA eka dArUnA vyasanIne kahyuM : "varazAdanA divasene mATe kaMIka bacAvI rAkhaje." thoDA divasa pachI mAlike tene pUchayuM : "tame keTalA paisA ekaThA karyA che ?" teNe kahyuM : "kaMI paNa nahi. ApanI AjJAnusAra meM paisA ekaThA karyA hatA; paraMtu kAle khUba ja varasAda paDayo tethI badhA dArU pIvAmAM taNAI gayA."
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ nitya yAda rAkho parIkSAmAM pAsa thayA che te phulAze nahi. bhaviSyamAM parizrama karavAnuM cUkaze nahi. nApAsa thayelA mitro prati sahAnubhUti dAkhavavAnuM bhUlaze nahi. sukhamAM kulAze nahi. saphaLatAmAM phulAzo nahi. saMpattimAM phelAze nahi. adhikAramAM kulAze nahi. sukhamAM bhagavAnane bhUlaze nahi sukhamAM dharmane bhUlaze nahi. sukhamAM dukhIonI sevA cUkaze nahi. sukhamAM mRtyune bhUlazo nahi. phUlothI zobhatuM vRkSa paNa pAnakharamAM ThUMThuM banI jAya che khIleTAM puSpo kharI paDe che. pUramAM phAlelI nadI pharIthI sukAI jAya che. saphaLatAmAM kulAyele mAnavI ahaMkArI banI jAya che. ahaMkArI manuSya parizrama karI zaktA nathI. parizrama na karanAro mAnavI niSphaLa nIvaDe che. saMpattimAM kulA mAnavI du:khIone tiraskAra kare che. duHkhI-durbalene AtmA ene zApa Ape che. duHkhI janonA nisAsAM tathA zApathI saMpatti ane sukhane nAza thAya che. kyAreya phulAzo nahi. kyAreya garva karaze nahi koIne tiraskAra karazo nahi. dIna-duHkhIonI sevA karavI bhUlazo nahi. bhagavAnanuM smaraNa karavuM cUkazo nahi duHkhamAM smaraNa sau kaI kare, sukhamAM kare na keya je sukhamAM smaraNa kare, tene duHkha kadI nA hoya.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ A phATa sAMdhavI che. gAmamAM jaI te pUchIe ke vastI aeTalI? teA jAma maLe, 'pacAseka kuTukha haraze.' sAmeA savAla thAya, ' bhAI, trastI teA jhAjhI dekhAya chene!' * nA re nA! A sa!Tha-sittera para ja ApaNA~. bAkI badhA tA kALA-dUbaLA.' kALI-dUbaLAnI mANusaryAM gaNutarI ja nathI tA! gAmanA sarapaMcane mADheya AvA ja javAba sAMbhaLavA maLe che. ane pAchI sAmI yiAda thAya che: tame khAM karIne vargabheda UbhA karI hA. tame dUbaLAne caDhAve che; emanAmAM nahIM tyAMthI asa tASa jagAve che. sAMtethI ame baMne jIvIe chIe te zuM tamArI AMkhamAM Ave che?' ane hajI a.gaLa cAle che : * elA dArUaMdhInI jyAtavALA hA amArI pAhe Ave, mudrAkSayavALA hA khamane hIkhavADe, khAdIvALA hA amAruM ja dhara bhALI gayelA, ane bAkI rahI gayelA te tame bhraSAnavALAya AvatA che. ame badhuM jANutA chIe. have amane kAMI hIkhavADavAnu bAkI nathI. ame hIkhIne kheDelA chIe. pelA haLapatiomAM jaI te kAma karo. dUbaLAne jaI te hIkhavADA javAharalAlanA maMtra--mArAma harAma hai te temane ane tamArA beunA uddhAra thaDe. amArA uddAra tA kayArA, A savarAja !vyuM. tyAra thaI gayelA che. dehuNa ne dUbaLA eka ja khATale kheDutA thaI gayA. e leAka amArA Adara haiA nI rAkhe. kAIkAI nA bharatakhA nahI. che.rA mAMdA che kahIne UbhAnA UbhA amArI pAhethI 25-50 rUpiyA laI jAya. paNa bIje dA'De kAma para khAlAvavA jaIe teA tarata nA pADe kAI vAtanI hama ja nI maLe te! khAkI rahI gayeluM te tame badhA emane caDhAvatA karI che. phaTavI mUkayA che e badhAne. A dUbaLAnI jAta eTale nakarI edI ne ALasu. tame mAthu phADIne marI jahA teAye te nahIM ja sudharavAnA te nahIM ja sudharavAnA.' A paTeleAnA dharamAM joyuM / bAdazAhI ThAThanA bAtharUma che, sa`DAsa che. agalAnI pAMkha zrI harrizcaMdra jevI khAcarUmanI TAIlsa joI ne te temAMthI bahAra nIkaLavAnuM mana na thAya. meDIbaMdha agavAnI te vAta ja zI karavI! pAMca varSanI rAgiNIthI mAMDI pacAsa varSoMnA prabhudAza paTela slIpara paheryA vinA dharamAMye nIce paga nathI mUkatA. ane rekarDanI bIjI bAju paNa sAMbhaLavA maLe che: 'rAjA harizcaMdrana jema amAra! berI-kAM sAthe ame AkhA ne AkhA vecAI gayA chIe. amane kA mukti apAvI zake tema nathI. bhagavAnane bApa Ave tAye aDhI Thera juvAranA dhaNIthI vadhAre juvAra amane maLavAnI nathI. khAra mahinA amane majUra maLe che, e vAta hrada tara khATI, cha mahinA majUrI maLe che, pachI teA A pattAM vecIne dahADA gujArIe chIe. rUpiyAnAM aDhI-traNa hera pattAM veMcIe chIe. e rUpiyAmAMthI lATa de| lAvavAnA, Tu-maracuM hA lAvavAnu ane *paDAM-lattAM hai| lAvavani.' varSonI gulAmI lIdhe Aje teo manathI eTalA thAkayA che ke bIjo AdhAra Ape teAye teo cAlavA taiyAra nathI. zraddhA-vizvAsa te gumAvI kheThA che. enA jIvanamAM kAI phAma ke pamarATa nathI dyo. vaseAnA mA mANasa kAI nA hAtha pakaDIne cAlavAnIye hiM mata na kare evI emanI dazA che. keTalAMka mAAM dharAmAM joyu ke teo peAtAnA cheAkarAnI sAthe sAthe cAkaranA zakarAne bhaNAve che, ane temAM gaurava anubhave che. paNa tyAMya zeThazAhInuM svarUpa bhale badalAyuM hoya, mULa svabhAva nathI badalAyA. peAtAnA chekarA sAme paga para paga caDhAvIne beThA hAya teNe ene kAIkrAma cI dhavAnuM nahIM, tamAma krAma te; pelA cAkaranA naTalAe ja karavAnuM. 'naTalA, pANI lAva! naTalA, chApuM mUkI de! TalA, dhADiyu* kheMca.' ane mA badhAmAMthI samaya kADhIne teNe bhaNavAnu, je Ave tene kahevAya, Ane huM mArA chekarAnI sAthe sAthe bhaNAvuM chuM, ane chekarAnI jema ja rAkhuM chuM.' eka divasa raste maLI sAta varSanI guDhI. pUchyuM, 'tuM nihALe jatI che ke ? '
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzIvAda [ jUna 1967 javAba maLe, "nA." mahemAna AvyA che tAre ghera?' "to pachI Akho daMDa karatI che?" "nA. ame ja to pIvAnA." bolI, "beThI thoDI rahetI chuM! meMhaDA atyAre sAta vAgye te kaI cA pivAya? badhitI chuM." 2 TalA khavAya." meMDA badhita te pAMca miniTa thAya. bolI, "sAta jaNanA roTalA lavIe cathI. sAMje ame roTalA nathI khAtA chIe. cA Akho dADo huM kare?" pIne badhA suI jaIe." "are, Akhe daDo carAvIne pachI baMdhitI chuM.' "keTalA paisAnI khAMDa lAvavAnI ?' mArA ajJAna para mane hasavuM AvyuM. eNe hAtha dAbIne vALI rAkhelI muThThI khelI. atyAre sAta vAgyA che. kathI cAlI !' emAM hato be paisAne sikko ! A be paisAmAMthI kha levA." 50 TakA napho karaze pelo vANiyo; kema ke eya khanuM huM karavAnI paradeza veThe che ne! khIla khIla hasatI gulAbI kahetI jAya, "cA 19 varSanA svarAja bAda paNa A sthitimAM rahelI A gulAbI! karavAnI." amRtano vAsa eka vakhata rAjA bhoja darabAra bharIne beThA hatA. aneka paMDito tyAM beThA hatA. A vakhate rAjAne paMDitanI kasoTI karavAnuM mana thayuM. teNe kahyuM, "he paMDita jano ! amRta kayAM vase che ?' eka paMDite kahyuM, "gha'--amRta samudramAM vase che. bIje bolyo, "vigho - amRta caMdramAM che. trIjo bolyo, "vadhUmulla-navayuvatInA mukhamAM hoya che. cothAe kahyuM, "#foLanA nivAse' sarponA raheThANamAM hoya che. pAMcame be, svI sudhA vasati vai vighA vanti'- he rAjana ! buddhizALI mANaso kahe che ke amRtano vAsa svargamAM che. - A badhAmAM koIne javAba bheja rAjAne saMtoSa ApI zakyo nahIM. chevaTe teNe kavi kAlidAsane A praznanA javAba mATe kahyuM tyAre teNe kahyuM, "sAruM kriya patitaM ja vasati " arthAta amRta samudramAM hoya nahi. kAraNa ke samudramAM je amRta hoya to te khAruM ja hoya, paNa amRta kadI khAruM hoI zake nahIM. je te caMdramAM hoya to caMdrano kadI kSaya thAya nahI. strInA mukhamAM amRta hoya te tenuM re pati kadI mare ja nahIM. nAganA raheThANumAM amRta che ema kahenAra to mUrkha ja che. kAraNa ke tyAM to haLAhaLa jhera ja che. tema ja svargamAM je amRta hoya to puNya pUruM thatAM tyAMthI pAchuM pRthvI para patana thAya nahIM. mATe ja sughA vasati vai maLavAnAm arthAta amRta te phakta bhaktajanonA kaMThamAM vase che. jemanA kaMThamAMthI vacano dvArA nIkaLIne te amRta manuSyonAM hRdaya ane buddhimAM pravezI temanA anAnarUpa mRtyuno nAza karIne temane potAnA amara svarUpanuM bhAna karAve che. kAlidAsane javAba sAMbhaLIne rAjA saMtuSTa thayo ane tene sAruM InAma ApyuM
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAkSarI zabda "ema" (3) zrI zaMkaralAla ja, jAnI AvA parama tatva saMbaMdhI sahu veda, smRtio ane purANono eka ja prakArano mata che. tevI ja rIte bhaktakavi gosvAmI zrI tulasIdAsajIe paNa samasta vizvavikAsanI abhuta lIlAnuM maMDANa kaI mahAzaktinA saMcArathI ke kyAM kAraNe thI thayuM che tenI jhINavaTabharI zodha bhautika vijJAnazAstrIo saMpUrNapaNe atyAranA pariNAmavAdI jagata samakSa mUke tyAre kharuM. paraMtu gahanatAnA A praznano uttara Arya RSivara e to mAnava zarIranI prayogazALAmAMthI Ave che ke "vizvavikAsanuM Adi kAraNa Rta che ane te ja parama puruSa che." vaLI temaNe gheSaNuM karIne kahyuM che ke sarvatra vyApI rahelA aMdhakAra athavA zUnyamAMthI e parama satya ke vizvanA uddabhava bIja samA Rtano AvirbhAva sakaLa sarjananA prANekANumAM saMcAra pAmatA Adi zabda "ema' vaDe ja thayo che. e ekAkSarI zabda emane temaNe zabdabrahma tarIke oLakhAvyo che; ane bhArapUrvaka jaNAvyuM che ke tenA vaDe ja sarva gamya ke agamya vibhUtine vikAsa ane vizvasarjanane lIlAvisatAra thayo che. yuropIya vidvAno paNa jagatanA jJAnabhaMDArane paheluM pustaka veda hovAnuM svIkAre che. te khAdi veda uddagAtA RSivaroe tama sArIramAM namawAM sati sarvanA rUTanuM kahIne jaNAvyuM che ke "A vizvanA uddabhava pahelAM badhuM ja aMdhakAramaya hatuM. te alpakAranI vacce ane tethIye para ati ojasvI ane mahimAvAna sarvane pAdurbhAva thaye hato. te svayaMbhU ane sakaLa jJAnasvarUpa satye ja pitAnI IcchAzakti vaDe aMdhakArane paDado UMcakIne pitAnI sarjanazaktine pheTa karyo hato; ane avyaktarUpe potAno mahimA vistAryo hato. A adbhuta lIlA vistAra karyo hovA chatAMye te sarva sadAye indriyAtIta, aka9ya, akarya, sarvasaMcArI, alipta, agocara ane avinAzI rahyuM che. A viSe bhAgavatakAra paNa kahe che ke :ekastvamAtmA puruSa: purANaH ___ satyaM svayaMjyotirananta AdyaH / nityo'kSaro'jasrasukho niraJjanaH pUrNo'dvayo mukta upaadhito'mRtH|| vyApaka eka brahma avinAzI sata cetana dhana AnaMda rAsI / Adi aMta kou nAsu na pAvA mati anumAna nigama nasu gAyA // jagatanI utpatanA mahAkAraNa samA Ave parama tattavane kerTa akhe vaDe joI zakatuM nathI. ka na ! vaDe sAMbhaLI zakatuM nathI. jIbha vaDe cAkhI zakatuM nathI. ke vANI vaDe varNavI zakatuM nathI. AvA avarNanIya ane akalpanIya tattane tenI ja ApelI nirmaLa buddhi, dhRti, medhA ane tapa vaDe jANI zakAya che tevuM sahu maharSio kahe che. Arya tavettAo tene brahma athavA Izvara kahe che, ane jaNAve che ke tenA vaDe ja vizva- sarjananA jarAyuja, aDaja, svedaY ane ubhi ja 4 Adi javAnI cara sRSTinI ane jhADa, pahADa vagere sthAvara padArthonI acara sRSTinI utpatti vikAsa ane vinAzanI ghaTanA ghaDAya che. AvA parama brahma-tattanuM varNana vANIthI thaI zakatuM nathI, paNa te vANI vaDe ja prakaTe che, te mAtra AtmasamarpaNa vaDe ja tene anubhava thaI zake che, e agamya tatvanA zakti saMcAranA pariNAme udbhavelA ekAkSarI zabda emanA satata uccAraNathI thatA nAdasaMdhAna vaDe tAdraSTAoe pahelavahelo gAyatrI maMtrano uccAra karyo hate; ane temanI ujajavaLa Atmate vizvasarjananI vismayatAbharI mahAzaktine anubhavI hatI. vaLI keka abhuta AtmauyananA pratApe te parama tejas tattvanI oLakhANa ApanAra vividha jJAnanA gAna Adi temaNe pRthvI para sauthI pahelAM gAyAM hatAM. Adi
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 ] AzIvAda jUna 1967 oma 'nI akhaMDa upAsanAne lIdhe temane ya thI Rta, bhUmAM ke pRSana tarIke varNavAyelA parama satya 4 sudhInA badhA akSarAnuM svayaM jJAna prApta svarUpI brahmatattvane oLakhAvanAra je vividha jJAnathayuM hatuM; ane tyAre ja temanAmAM sisUta zaktinuM gAna karyA hatAM tene vedagAna kahe praTana thayuM hatuM. A patinA pratApe temaNe mukhya cAra bhAga pADavAmAM AvyA che. prayAga tIrtha kyAM AveluM che? manuSyanuM jIvana traNa aMgonuM baneluM che. jJAna, bhakti ane karma. jJAna eTale buddhi. vadhu bhaNele, vidvAna, paMDita, vakIla, berisTara-A badhAmAM buddhine vikAsa che. bhakti eTale lAgaNI athavA prema. jenAmAM A lAgaNInuM aMga zuddha ane baLavAna hoya che te mANasa dayALu, parepakArI, satya ane nItine anusaranAra hoya che. jJAna ane lAgaNuM e baMnemAM, mANasamAM je baLavAnapaNe rahela hoya te anusAra karmo thAya che. kevaLa buddhizALI mANasa pApI ane ghAtakI kAma karatAM acakAze nahIM ane kevaLa lAgaNIzIla mANasa vevalAI bharelo, kAyara, piokaLa ane vihvaLa banI jaze. paNa manuSyanI aMdara je buddhi ane lAgaNInuM joDANa thAya-buddhi je hRdayanI sAthe joDAIne cAle te manuSyanuM jIvana pUrepUruM zuddha ane vikasita banI zake che. ane tyAre tenAM karmo paNa viveka ane prItithI bharelAMzuddha ane yajJamaya bane che. jJAna e manuSya jIvananI aMdara vahetI gaMgA nadI che, ane prema athavA lAgaNI e yamunA nadI che. e baMnene saMgama thavAthI ja prayAgarUpa eTale yajJamaya kamaeNrUpa tIrtha utpanna thAya che. je manuSyamAM gaMgA-yamunAne saMgama che-jJAna ane lAgaNIne sumeLa che te manuSya prayAga tIrtha samAna che. teo potAnAM satkarmo dvArA jagatane pavitra kare che. AvA puruSanI buddhi AkAza jevI nirabhimAnI, pApaka ane saMkucitatAthI rahita banI jAya che ane temanAM hRdaya mAkhaNa jevAM kamaLa ane kAca jevAM pAradarzaka tathA temanAM karmo vararAdanA jevAM jagatanAM prANIone mATe jIvanaprada banI rahe che. AvA tIrtha svarUpa manuSyanA jIvanamAM paramAtmA otaprota banI rahe che athavA AvA tIrthasvarUpa manuSyanA jIvana paramAtmAmAM otapreta banI rahe che. temanAmAM paramAtmAne pratyakSa anubhava prakaTa thAya che. temanuM jIvana saMsAranAM sukhaduHkha, baMdhana, vAsanAo ane pApathI para banI jAya che. tulasIdAsa kahe che ke zrIrAmacaMdrajInuM A caritra tIrtharAja prayAga samAna che. buddhi, hRdaya ane karmane maLane dUra karanAra A alaukika jaDIbuTTI che. manuSyanA dUSita jIvanane zuddha karanAra A pArasamaNi che. zrI "madhyabiMdu
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana vecANa jIvana vecANa re...avidyAne AMgaNe re.. rage rage..vyApI rahyo che reSa, aMtarane aMdhAre che...DhAMkayo ene Atamo re... cittamAMthI... sidhAvI gayA che saMteSa- jIvana gaMgAne kinAre re....enI tRSA TaLI nahI re.... lAgyA ene...himALAne AMgaNe aMgAra, lakhamIne kheLe re...daLadara gherI vaLyuM che.. bhUkhyo rahyo.annapUraNa kere dvAra-jIvana DUbakI jyAM dIdhI tyAM sAgara lAgyA chIcharo re.... TUMkI lAgI pRthvI taNI ene pATa, Abha kerA oDhaNe re...enAM aMga ughADAM : hyAM che. - sUkI lAgI suratanI suvAsa - jIvana vimAne caDIne re.... mapaMtha pharI vaLe re... - jaI vanya pesIne sAte pAtALa, khUMdI vanya dharaNI re...bIje ghera dIvA kayo re. TaLe nahIM...aMtarataNe aMdhakAra - jIvana gItAjI vAMcI e re...kAvAdAvA zIkhIe re.. joyuM eNe...amRtanA mukhaDAmAM jhera, kAga" kahe kamANe re...phUDuM kaThaNAIthI re... lIdhI nahI..manakhA janamanI lera-jIvana padmazrI dulA kAga' samajUtI : jenuM jIvana avidyA hoya che, teye enI bhUkha bhAMgatI nathI. eTale jUTha, daMbha. abhimAna vagere avagu. nAhavA mATe riyAmAM paDyo hoya te NenA bajAramAM lilAma thayuM hoya, vecAI samudranAM pANI ene chIcharAM lAge che, sUvA cUkayuM hoya, tenA aMgamAM kAma-koma-lobha mATe AkhI dharatI sAMkaDI lAge che, AkAza vyApI rahyA hoya che. A badhA avaguNe AkhuM AvyuM hoya teye enA paga ughADA rUpI aMdhArAthI zuddha AtmA DhaMkAI gaye rahe che. kalpavRkSanAM phUlanI paNa ene suvAsa che. ane ajJAnane kAraNe enAmAMthI Atma AvatI nathI. moTA vimAnamAM besIne saMtoSa nAza pAmyA hoya che. enI tRSNane AkAza, dharad, pAtALa ane svarga joI kaI cheDo hetuM nathI. enI lolupatAne le, "pote mATe vidvAna ane saMta che" keI sImA ke zeDhe hoto nathI. AkhA e dAvo karI bIjAne ghera dIvA prakaTAve jagatanI samRddhi paNa enI ApadA TALavA paNa enA hRdayane aMdhakAra te vadhate ja zaktimAna thatI nathI. rahe che. veda bhaNe, gItA vAMce, paNa emAMthI - gaMgAnAM saghaLAM pANI paNa enI khaTapaTa ane luccAI sivAya e kaMI tarasa bujhAvI zakatAM nathI. himAlayanA zIkhato nathI amRta ene kaDavuM lAge che. gharamAM ene garamI lAge che, lakSmIne khALe pitAnA durgAne lIdhe ene kaI vastune beTho hoya chatAM enA mananI sthiti te svAda Avato nathI ane A mANasa daridra ane raMka jevI azAnta ane garIba mahAmUlo manuSyajanma vi2, mamatA ane ja hoya che. annapUrNAne mahemAna banyA tRSNAmAM vitAvIne sarvasva hArI jAya che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrA. occhavalAla goradhanadAsa zAha TAIlsavALA khADiyA cAra rastA, amadAvAdanA saujanyathI sadUbhAva prasAdI : : pApa ane puNya kevaLa AnaMdanA anubharanuM nAma "puNya che. ane durbaLatA, bhaya tathA azAntinA anubhavanuM nAma "pApa" che sArA kAmamAM Anada thAya che tethI te puNya che ane bUrA kAmamAM bhaya thAya che, azAti thAya che, durbaLatA utpanna thAya che tethI te pApa che. prayakAryamAM AnaMda thAya che teno artha e che ke temAM ApaNe AnaMdasvarUpa bhagavAnano sparza pAmIe chIe. A AnaMdane jabarajastIthI kayAMyathI lAvavo paDato nathI. e AnaMda Ape ja aMdarathI pravAhita thaIne caMdanInI peThe cAre tarapha phelAI jAya che. je kAmamAM sAco AnaMda nathI maLato, je kAma paralokamAM phaLa maLavAnI AzAthI karavAmAM AvyuM hoya che, te kAma puNyakarma nathI paNa puNyathI ThagAvAnI jALa che. huM pApa karI rahyo chuM evuM bhAna rahe te paNa pApanuM bhAna na thAya tenA karatAM sArI avasthA che. te Ama batAve che ke pApanuM bhAna paNa na thAya eTaluM haju mana kaThera banI gayuM nathI. kharAba kAmo karatAM karatAM manamAM eTalI jaDatA AvI jAya che ke pachI temAM pApane anubhava nathI thato. A avasthA khUba ja kaThora (adhama) avarathA che. kharAba vastune manuSya jyAre kharAba tarIke samajI zake che tyAre te avasthA bahu sArI che, paraMtu kharAba vastune manuSya jyAre sArI gaNIne temAM pravRtta thAya che tyAre tenAthI vadhu bhayAnaka avasthA ka9pI zakAtI nathI. paranuM kalyANane irachatA nuSyane mATe pApa jema tyAjya che, tevI ja rIte puNyaphaLa paNa choDavA yogya che. puNyaphaLa paNa eka prakAranuM baMdhana che. manuSya jyAre paralokamAM svarga maLavAnI AzA rAkhIne kAma kare che tyAre te potAne haja vAsanAonI sAMkaLamAM jakaDI le che. paraMtu A baMdhanane kholyA vagara chUTake thato nathI. niSkAma karma baMdhanane khele che. puNyakAryo karavA joIe, paraMtu temane niSkAma bhAvathI karavAnI jarUra che. saMyama. mana hamezAM bhoga tarapha javA mAge che tene kheMcIne potAnA vazamAM karavuM enuM nAma "saMyama' che. saMsAramAM badhA mananA gulAma che paraMtu mana jenuM gulAma che te ja sAcA manuSya che. jIvananA vikAsa mATe mukhya kAma e karavAnuM che ke "mana ApaNe AdhIna rahe, ApaNe manane AdhIna na rahIe.' mananI aMdara be prakAranI bhAvanA che. eka pravRtti tarapha laI janArI ane bIjI nivRtti tarapha laI janArI. bhoga karatAM karatAM pravRtti vadhI jAya che ane saMyama karatAM karatAM nivRtti baLavAna bane che. jenA jIvanamAM kazo saMyama nathI tenuM jIvana moTe bhAge havAnA AdhAre cAlanArI nAva jevuM che. paratu dhArele sthaLe te tyAre ja jaI zakAya che ke nAvika jyAre pite halesAM laIne tene haMkAre che. manuSyanuM mana tarapha bhamatuM rahe cheA ja enI durbaLatA che, saMyamanI lagAma kheMcIne cAra tarapha verAI jatA manane ekaThuM karavuM joIe mana jeTaluM ekaThuM (ekAgra) thAya che teTaluM ja te zaktizALI bane che rayamanuM vratanI mAphaka pAlana karavAthI manuSya mahAna thAya che, paraMtu A saMyama manuSya svecchAe (rAjIkhuzIthI) svIkArelo hovo joIe.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63, 0 3 sAvitrIcaritra te pUrve bhadra dezamAM azvapati nAmanA dharmaniSTha rAjA hato. tene sAvitrI nAmanI eka rUpa tI ane zIlavatI kanyA hatI. kanyA yuvAna thaI eTale rAjA azvapati tenA vivAhanI ciMtA karavA lAgyA temaNe sAvitrIne kahyuM : "beTI, have tuM vivAha yogya thaI che, ethI tuM jAte ja tAre yogya vara zodhI le. dharmazAstranI AzA che ke je pitA vivAha yogya thayelI putrInuM kanyAdAna nathI karato te niMdane ya che. ethI tuM have jaladI vara zodhI le, jethI huM doSita na banuM." sAvitrIe kaMIka saMkocAIne pitAnI AjJAne ' svIkAra karyo. teNe vara zodhavA nIkaLavAno vicAra karyo ane mAtApitAne jaNAvyuM. rAjAe potAnA vRddha maMtrIone sAvitrInI sAthe javA kahyuM. sAvitrI mAtApitAnA caraNemAM praNAma karI sonAnA rathamAM besI vRddha maMtrIonI sAthe varanI zodha mATe nIkaLI. te pRthvI paranA judA judA dezomAM pharI, parAkramI, zuravIra, rUpavAna tathA navayuvAna rAjAo ane rAjakumArone teNe joyA, paNa temAM tene pitAnI pasaMdagIne vara maLyo nahIM. pachI te vatomAM, RSie nA tapovanamAM ane judA judA pradezamAM zodha karavA lAgI. eka divasa rAjA azvapati potAnI sabhAmAM AvelA devarSi nAradanI sAthe vAto karI rahyA hatA. A ja samaye maMtrIo sahita sAvitrI paNa sthaLe pharIne pitAnI pAse AvI pahoMcI. teNe pitAjI ane nAradajInA caraNomAM praNAma karyA. tene joI nArade kahyuM : "tamArI A putrI kayAM gaI hatI ane have kyAMthI AvI rahI che ?" azvapatie kahyuM : "ene meM potAne mATe vara zodhavA mokalI hatI te Aje 5chI AvI che. Apa tene pUche ke te kayo vara pasaMda karyo che ?' azvapatie sarSa bAgaLa badhe vRttAnta jaNAvI devA sAvitrIne kahyuM. pitAnI vAta mAnI sAvitrI kahevA lAgI : "zAva dezamAM ghumasena nAmanA eka vikhyAta ane dharmAtmA rAjA hatA. pAchalI avasthAmAM teo akhe adhiLA thavAthI ane temanA putranI bAlyAvasyA hevAthI najIkanA rAjAe temanuM zrI mathAbaMdu rAjya paDAvI lIdhuM. have teo potAnA putra ane patnI sAthe vanamAM rahe che ane vrato tathA tapasyAmAM jIvana pasAra kare che. temanA putra satyavAna vanamAM temanI sAthe rahI temanI so kare che. teo have the gya uMmaranA thayA che. temane ja manathI mArA patirUpe varI chuM." A salaLI nArade kahyuM : "rAjana, bahu khedanI vAta che sAvitrIthI mahAna bhUla thaI gaI che. joke sa yavAna se samAna tejasvI che, bRhaspati samAna buddhimAna che, rUpavAna ane sarva guNathI saMpanna che, paraMtu tenAmAM eka ja deSa che. ene lIdhe tenA badhA guNo dabAI jAya che. vaLI e deSa kaI rIte dUra karI zakAya evo nathI. te doSa e che ke have eka ja varSamAM satyavAnanuM AyuSya pUruM thaI jaze ane te dehatyAga karaze." A sAMbhaLI azvapatie sAvitrIne kahyuM : beTI, tuM pharIthI jA ane koI bIjA varanI zodha kara. devarSi nAradajI kahe che ke satyavAna te apAyu che. te eka ja varSa mAM dehatyAga karI deze." sAvitrI kahe che : "pitAjI, paththara, la kaDI vagerene TukaDe eka ja vakhata temanAthI o paDe che. pachI pharIthI te saMdhato nathI. kanyAdAna paNa e ja vakhata karI zakAya che. have to eka vAra meM jemanuM varaNa karI lIdhuM che te bhale dIrdhAyu heya athavA apAtu, tathA guNavAna hoya ke guNahIna, teo ja mArA pati thaze. have huM bIjA koI puruSane varI zakuM nahIM. pahelAM manathI nizcaya thAya che ane pachI vANIthI bolAya che ane te pachI te pramANe kriyA thAya che. mATe AmAM mAruM mana ja parama pramANa che.' sAvitrInuM kahevuM sAMbhaLI nAradajI azvapatine bo9yA : "rAjana, tamArI putrInI buddhi nizcayAtmaka che. ethI te dharmathI calita thaze nahIM. satyava na sadAcArI ane satyavALo che. tenAmAM je guNo che te bIjA kAma nathI. tethI A5 tene ja kanyAdAna kare e ja mane ThIka lAge che." nAradajIno salAha svIkArI rAjAe vivAnI taiyArI karI raha chAla ane purohitane laIne
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ .16] AzIvAda 1 jUna 1967 teo rAjA tumasenanA Azrame gayA. tyAM eka prasanna karyA. A pramANe te AzramamAM rahetAM jhADa nIce netrahIna rAjA sumasena beThelA hatA. keTalAka samaya pasAra thaze. rAjA azvapatie temanI yathAyogya pUjA karI ane ema karatAM satyavAnanA maraNano divasa paNa vinayI vANIthI temane potAno paricaya Apyo. najIka AvI paha o. sAtriI eka eka dharmane jANanAra rAjA misene Asana vagere divasa gaNatI rahetI hatI. tenA hadayamAM haMmezAM ApIne rAjA azvapatine sAkAra karo ane pUchayuM : nAradajInuM vacana yAda hatuM. teNe joyuM ke have cothA kahe, zA kAraNathI Ape mArI pAse padhAravAnI divase satyavAnane mAravAnuM che, eTale teNe traNa kRpA karI ?' divasanuM vrata lIdhuM. rAtadivasa te sthira thaIne azvapatie kahyuM: "rAjarSi, mArI A besI rahI. have kAle patidevanA prANa prayANa karaze sAvitrI nAmanI kanyAne Apa ApanI putravadhU rUpe e ciMta mAM beThAM beThAM ja sAvitrIe rAtrI vitAvI. svIkAra karo ' bIje divasa ke je chello divasa hato, te divasa ghamasene kahevA lAgyA : "huM rAjyathI bhraSTa UgatA pahelAM ja sAvitrIe potAnAM rojanAM kAma pura thayela chuM. ahIM vanamAM kaSTamaya jIvana vyatIta karI lIdhI. te brAhmaNa, vRddho, sAsusasarA vagerene praNAma karuM chuM. tamArI kanyA a.vI kaSTa sahana karavA karI temanI AgaLa hAtha joDI UbhI rahI badhA nathI. te ahIM AzramamAM vananA du:sahana karatI tapasvIoe ene akhaMDa saubhAgyanA AzIrvAda kevI rIte rahI zakaze ?" a yA. sAvitrIe tapasvIonI te vANIne azvapatie kahyuM : "rAjana, sukhaduHkha te thAsu-ema ja thAo" evA dhyAnayegamAM sthira Ave che ane jAya che. huM ane mArI putrI bA rahIne grahaNa karI A vakhate satyavAna khabhe kuhADI vAta samajIe chIe. mArA jevA mANasane Ape laIne vanamAM lAkaDAM levA javA mATe taiyAra thayo. A kahevAnuM na hoya. ame to badhI rIte nizcaya tyAre sAvitrIe kahyuM : "tame ekalA na jAo; karIne ja ApanI pAse AvyAM chIe." huM paNa tamArI sAthe AvIza" satyavAne kahyuM : ghuma sane kahyuM : "rAjana, huM to pahelethI priye, pahelAM tuM kadI vanamAM gayelI nathI. vanano ja ApanI sAthe saMbaMdha karavA irachato hato. paraMtu rasto bahu muzkela hoya che. vaLI tuM upavAsane lIdhe rAjyahIna thava ne lIdhe meM mAro vicAra cheDI dIdho azakta thayelI che. to vikaTa mArgamAM page cAlIne hato. have je mArI pUrvanI IcchA ApoApa ja kevI rIte AvI zakIza?' sAvitrI bolI : "upapUrNa thatI hoya to bhale tema che. vAsane lIdhe mane koI jAtanI nabaLAI athavA te pachI AzramamAM tathA AjubAju rahenAra ' thAka nathI. ApanI sAthe vanamAM AvavA mATe mane sarva brAhmaNone bolAvI baMne rAjAoe satyavAna bahu utsAha che. mATe Apa mane roke nahIM ane sAvitrIno vidhipUrvaka vivAha saMskAra karAvyuM. satyavAne kahyuM : "je tane cAlavAno utsAha hoya pachI rAjA azvapati potAne deza pAchA pharyA. to tane je priya lAgatuM hoya te karavA taiyAra guNavAna patnI maLavAthI satyavAnane bahu prasannatA chuM, paNa tuM mAtAjI ane pitAjInI AjJA laI le." thaI ane potAne manamAnya vara maLavAthI sAvitrIne sAvitrIe sAsusasarAne praNAma karI kahyuM: paNa bahu AnaMda thaye. pitAnA gayA pachI teNe "mArA svAmI phaLa vagere lAvavA mATe vanamAM jAya rAjakumArI tarIkenAM badhAM uttama vastro ane che. jo tame ajJA Apo te Aje huM paNa khAbhUSo utArI dIdhAM ane patinA jevA vana- temanI sAthe javA icchuM chuM. A uparathI ghumasaeNne vAsanA vastro dhAraNa karI lIdhA. pitAnA guNothI, potAnI patnIne kahyuM : "jyArathI sAvitrI vahu vinayathI ane sevA vagerethI sAvitrI sAsu sasarAnA banIne ApaNA AzramamAM AvI che tyArathI haju mana jItI lIdhI tema ja madhura vANa, kAryakuzaLatA, sudhI eNe koI vastunI mAgaNI karI hoya evuM zAti ane ekAntamAM sevA karIne teNe patidevane mane yAda nathI. mATe Aje jarUra tenI IcchA pUrI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAvitrIcaritra jUna 1967 ] thavI joI e ' pachI ghumasene sAvitrIne kahyuM : ' sAruM, kheTI ! tuM na rastAmAM satyavAnanI saMbhALa rAkhaje. ' A pramANe sAsusasarAnI AjJA laI te sAvitrI peAtAnA patardakanI sAthe nIkaLI, te uparathI te| hasatI dekhAtI hatI, paraMtu tenA hRdayamAM du:khanI mAga saLagI rahI hatI. vIr satyavAne vanamAM paDela / patnInI sAthe phaLa vINIne eka TApazI bharI dIdhI. pachI te lAkaDAM kApavA lAgyuM. kApatAM kApatAM parizramane lIva tene parasevA AvI gayA. tenA mAthAmAM vedanA thavA lAgI. AthI teNe sAvitrI pAse jaI te kahyuM : ' priye, Ajela karyAM kApavAthI mArA mAthAmAM vedanA thavA lAgI che. badhAM aMgAmAM ane hRdayamAM paNa dAha thAya che. zarIra asvastha thaI raheluM jaNuAya che. evu lAge che ke jANe mAthAmAM kAI vIMchI caTakA bharI raDyo na hAya ! kalyANI, have mAre sUvAnI icchA che, khesavAnI mArAmAM zakti nathI ' A sAMbhaLI sAvitrI patinI pAse mAvI ane tenuM mastaka kheALAmAM laI te jamIna para besI gaI. teNe nAradajInA kahelA samaya ane divasa gaNI joyA eTalAmAM ja tyAM eka puruSa jovAmAM AvyA. tenA mastaka upara mukuTa hatA, A puruSa atyaMta tejasvI hAvAthI sa kSAtsUnA jevA jAte hatA. tenu' zarIra zyAma ane su Mdara hatuM. bhala lAya netra hatAM. hAthamAM pAca hatA dekhAvamAM te bahu bhayAnaka lAgatA hatA. te satyavAnanI pAse AvIne Ubho rahyo ane tenA tarapha jovA lAgyA. tene jotAM ja sAvitrIe satyavAnanuM... masta dhImethI bhUmi upara mUkI dIdhuM ane ekadama UbhI thaI gaI. tenuM hRdaya dhaDakavA lAgyuM. teNe atyaMta A (duHkhI) thaI te te purUSane thru : te lAge che ke Apa ke I deva ! kAraNa ke ApanuM zarIra manuSya jevu nathI. jo ApanI icchA hoya te Apa ke che| tathA zuM kAma karavA cAhe che te jaNa', ' [ 17 satyavAnanuM AyuSya pUruM thaI gayuM che. have huM tene mA pAzamAM baMdhIne laI jaIza.' sAvitrIe kahyuM : 'bhagavan, meM sAMbhaLyu che ke manuSyAne levA mATe te! ApanA dUtA Ave che, tA A vakhate mApa svaya krama padhAryAM ?' yamarAja masyAH 'satyavAna dharmAtmA ane guNavAna che. te mArA dUtAe laI javA cAgya na hAvAthI huM pAte AvyA chuM.' tyAra pachI yamarAje satyavAnanA zarIramAMthI baLAtkAre adhIne aMgUThA jevaDA jIva hAra kaDhazo. tene laIne te dakSiNa dizA tarka cAlyA. tyAre du:khathI vaLa sAvitrI paNa yamarAjAnI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgI. A joI yamarAjAe kahyuM: 'sAvitrI, tuM pAchI jA ane anA zarIranI aMtima kriyA kara. tuM patisevAnA RthI mukta thaI che. patinI pAchaLa paNa tAre jyAM sudhI AvavAnuM hatuM tyAM sudhI AvI cUkI che.' yamarAjAe kahyuM : 'sAvitrI, tuM pativratA ane tapastrinI che. tethI huM tArI sAthe vAtacIta karIza tu mane yamarAja jANu. tArA pati thyA rAjaku mAra : sAvitrI khelI : mArA patidevane jyAM thaI javAmAM Avaze athavA te pe|te jyAM jaze, tyAM mAre paNa javu joI e A ja sanAtana dharmI che, tapasyA, gurunanI sevA, patiprema, vratanuM AcaraNa ane ApanI kRpAthI mArI gati karyAMya paNa aTakI zakatI nathI.' yamarAja mAlyA : 'tArI zuddha uccAravALI vANIthI huM prasanna chuM. mArI pAsethI tuM satyavAnanA jIvavA sivAyanA kAI paNu vara mAgI le ane pAchI jA. huM tane kaI pazu vara ApavA taiyAra chuM.' sa.vitrIe kahyuM : ' mArA sasarA rAjyabhraSTa thaI te vanamAM rahe che. temanI AMkhA paNa jatI rahI che. te ApanI kRpAthI caitra prApta kare ane khaLa tathA rAjya meLavIne tejathI thaIne rahe' yamarAja melyA : 'sAdhvI sAvitrI, teM mAgyuM che te pramANe ja thaze. tuM bahu dUra sudhI cAlavAthI zithita thayelI jaNAya che. mATe pAchI vaLI jA, jethI tane vize" thAka na lAge,' sAvitrIe kahyuM : ' patidevanI pAse rahetAM mane thAka kevA lAge! jyAM mArA prANunAtha haze e ja mArA vizrAmanuM zreSTha sthAna haze . he devezvara, Apa
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 ]. AzIvAda [ juna 1967 jyAM mArA patidevane laI jaI rahyA che, tyAM mAre tArI icchA pUrNa thaI. tuM pAchI phara. tuM bahu ja paNa AvavuM joIe. A sivAya mArI eka bIjI dUra AvI gaI che." vAta paNa saMbhaLe. sapuSe ne eka tArano sama gama sAvitrIe kahyuM : "ahIM huM mArA patidevanI paNa atya ta hitakara tha ya che. satsa gama kadI samI 5 hAva thI mane ghara jevuM jaNAtuM nathI A5 niSphaLa jatA nathI tethI Apa jevA puruSa ane sUryanA pratApI putra cho Apa zatru ane mitranA mArA patinI sAthe ja mAra rahevuM joIe." bheda cheDIne sarvane samAna rUpe nyAya karo cho. yamarAja bolyA: "sAvitrI, tArI vAta mane tethI prajA dharmanuM AcaraNa kare che ane Apa bahu priya lAge che. te vikAnanI buddhine paNa dharmarAja kahevAo cho. manuSya satpaSono jeTalo vikAsa karanArI che. AthI tuM satyavAnanA jIvana vizvAsa kare che, teTale pitAne paNa karatA nathI sivAya bIje 5Na ke I vara mAga' khAthI leke puruSamAM ja adhika prema kare che. sAvitrIe kahyuM: "mArA para ApanI kRpA che. teo nirmaLa ane daya La hRdayanA he ya che ethI to mArA zvazuranuM je rAjya zatrue e paDAvI lIdhuM sau temanA upara vizvAsa mUkIne nirbhaya rahe che." che te temane pAchuM maLI jAya ane teo potA yamarAja belyAH "suMdarI, te jevI vAta kahI dharmane tyAga na kare- A huM bIjuM varadAna che tevI tArA sivAya bIjA koInA mukhethI meM mAguM chuM." sAMbhaLI nathI. AthI huM bahu ja prasanna chuM have tu yamarAja bolyA: "rAjA ghumasena cheDA satyavAnanA jIvana siva ya game te ke.I cotho vara mAgIne pAchI jA" - vakhatamAM potAnuM rAjya prApta karaze ane potAnA sAvitrIe kahyuM: "Apa mArA para prasanna thayA dharmamAM sthira raheze. have tArI icchA pUrNa thaI cho to ApanI kRpAthI mane satyavAna dvArA kuLanI tuM have pAchI jA" vRddhi karanArA se parAkramI putro thAo. A huM sAvitrIe kahyuM: "deva, Apa samasta prajAnuM ceAtho vara mA gu chuM." saMyamathI niyamana karo cho. ane niyamana karIne yamarAja bolyA: " kalyANI, tane baLa ane prajAne sanmArge calAvIne tene abhISTa phaLa paNa parAkramathI yukta so putra thaze. temanAthI tane bahu mApa che. tethI A5 "yama" nAmathI vikhyAta che. aAnaMda maLaze. he rAjaputrI, have tuM pAchI vaLa. AthI huM je vAta jANuM chuM te sAMbhaLe. mana, bahu cAlavAthI thAkI jaIza" vacana ane karmathI sarva prANIonuM hita karavuM e sAvitrIe kahyuM : "satpaSonI vRtti nirantara te badhA manuSyone dharma che, paraMtu puruSe te dharmamAM ja rahe che. kadI sukha athavA duHkhathI pAse AvelA zatruo para paNa dayA kare che.' harSita ke vyathita thatI nathI. puruSanI sAthe yamarAja bolyA : " ka9yANI, tarasyA manuSyane . manuSyano je sama gama thAya che te kadI vyartha jato jema jaLa pIvAthI AnaMda thAya che, tevI ja mane nathI ane puruSe thI kadI koIne bhaya paNa thato tArAM vacana priya lAge che. satyavAnanA jIvana nathI puruSa sa yanA baLathI sUryane paNa petAnI sivAya tuM game te kaI abhISTa vara mAga." pAse bolAvI le che. puruSo ja pitAnA tapanA sAvitrIe kahyuM: "mArA para mApanI lAgaNI prabhAvathI pRthvIne dhAraNa karI rAkhe che. to ja che ane mApa ma huM hita karavA Icche che. to bhUta ane bhaviSyane AdhAra che. evA puruSonI mArA pitA azvapati putrahIna che. temane potAnA pAse rahetAM kadI kheda prApta thatI nathI, paropakAra kuLanI vRddhi nArA se putro thAya e huM trIjo e sa-puruSoe sadA sevele sanAtana dharma che. teo vara mAguM chuM." upakaranA badalAnI to kadI apekSA rAkhatA ja nathI." yamarAja bolyA : "rAjaputrI, tArA pitAne yamarAja bolyA : "pativrata, jema jema tuM kuLanI vRddhi karanArA se tejasvI putra thaze. have gaMbhIra arthavALI dharmamaya vAto kahetI jAya che,
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jana 1960 ]. sAvitrIcaritra [ 19 tema tema tArA pratye mArI adhika zraddhA thatI jAya hatA. have teo potAnA lomAM cAlyA gayA che. che. have tuM mArI pAsethI game te kaI uttama vara jue, sUrya AthamI gayo che. rAtrI gaDha thatI bha, gI le" , jAya che. tethI A badhI je je vAta banI che te sAvitrIe kahyuM : "he satyazIla, Ape mane huM tamane kAle kahIza. have te ApaNe jaIne putraprAptino je vara Apyo che te pati sivAya mAtApitAnAM darzana karIe." pUrNa thaI zakato nathI mATe huM te ja vara mAguM satyavAne kahyuM : "sAruM. cAla have ApaNe ghera chuM ke satyavAna jIvatA thaI jAya. tenAthI ja jaIe. have mArA zarIramAM pIDA thatI nathI ApanuM vacana satya thaI zakaze kAraNa ke satyavAna mArAM badhAM aMge svastha jaNUAya che. have huM IcchuM vinA to huM paNa mRtyunA mukhamAM paDelI ja chuM chuM ke tamArI kRpAthI huM jaladI mAtApitAnAM patinA vinA game tevuM sukha maLatuM hoya paraMtu darzana karyuM. priye, huM koI divasa AzramamAM moDe mAre tenI IcchA nathI. pati vinA atula lakSmI jato na hato. huM bahAra gayo houM ane kaI maLatI hoya te tenI paNa mane AvazyakatA nathI. vAra AvatAM vAra lAge to mArAM mAtApitA pati vinA huM jIvatI rahevA paNa mAgatI nathI. Ape cintAmAM DUbI jatAM hatAM ane AzramavAsIone ja mane se putro thavAnuM varadAna ApyuM che. ane laI boLavA nIkaLI paDatAM hatAM. mATe A vakhate chatAM paNa tame mArA patidevane laI jaI rahyA cho! mane aMdha pitA ane temanI sevAmAM lAgelI dUbaLA ethI satyavAnanA jIvatA thavAnAM varadAna sivAya mAtAnI jeTalI ciMtA thaI rahI che teTalI mArA ApanuM vacana asatya banI jaze." zarIranI paNa nathI. mArA parama pUjya pavitra A sabhaLI sUryaputra yama bahu prasanna thayA. mAtApitA jeTalo saMtApa sahI rahyAM haze !' temaNe "tathAstu' kahIne satyavAnanAM baMdhana choDI te pachI caMdramAnA prakAzathI prakAzita thayelA nAkhyAM. pachI te sAvitrIne kahevA lAgyA : "he vanamAMthI pasAra thatAM satyavAna ane sAvitrI kalyANI, le A huM tArA patine chUTe karuM chuM. Azrama tarapha cAlavA lAgyAM. tArA sarve mane pUrNa thaze. tArI sAthe khA AzramamAM rAjA dAmasena ane tenI patnI zaikhyA lIbuM AyuSya jIvaze ane lokamAM kIti prApta ciMtA karI rahyA che. AzramavAsI RSio ane karaze." A pramANe kahI dharmarAja potAnA lokamAM tapasvIo bhegA thaI baMnene azvAsana ApI rahyA cAlyA gayA. eka RSie kahyuM : "rAjana , satyavAnanI patnI tyAra pachI sAvitrI potAnA patine laI jyAM sAvitrIne svabhAva pavitra che. te saMyama ane satyavAnanuM zaba paDayuM hatuM tyAM AvI. patine sadAcAranuM pAlana karanArI che. tenA zarIramAM pRthvI para paDelA joI te temanI pAse besI gaI avaidhavya yavanAra badhAM zubha lakSaNo vidyamAna ane temanuM mastaka uTha vIne khoLAmAM lIdhuM. thoDI che. mATe satyavAna jIvate ja che" eka tapasvIe ja vAramAM sacavAnanA zarIramAM cetanA AvI. te kahyuMH "juo, Apane aMdhApo dUra thaI gayuM che. vAraMvAra premapUrvaka sAvitrInI sAme jote jANe sAvitrI upavAsanAM pAraNu karyA vinA ja satyaghaNA divase musApharI karIne pAchA AvyA hoya vAnanI sAthe gayelI che. mATe avazya satyavAna tema vAto karavA lAgyo. te bolyA: "huM ghaNI jIva hovA joIe.' vAra sudhI sato rahyo. te mane jagADo kema nahIM? A pramANe vAtacIta cAlI rahI che eTalAmAM ane je mane kheMcIne laI jato hato te kALA ja satyavAna sahita sAvitrI aAzramamAM AvI gayAM. raMgane puruSa koNa hato?" temane joI brAhmaNoe rAjAne kahyuM: "rAjana, le, sAvitrIe kahyuM: "puruSazreNa, Apa khUba vArathI tamane putra paNa maLI gayo ane netra paNa maLI mArA khoLAmAM sUtelA paDayA che. te zyAma varNanA gayAM." pachI temaNe satyavAnane pUchyuM: "sa yavAna, puruSa prajAnuM niyaMtraNa karanAra devazreSTha bhagavAna yama tame strI nI sAthe gayA hatA, chatAM Aje ATaluM
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 ]. AzIvAda [juna 197 badhuM moDuM kema thayuM? mAtApitAne ane amane jIvana prApta karAvavAne ja meM vrata karyuM hatuM.' bahu ciMtA karAvI." RSioe kahyuM: "sAdhvI, tuM pavitra svabhAva satyavAne kahyuM: "jaMgalamAM lAkaDAM kApatA ane pavitra AcANavALI che. rAjA ghumatrenanA duHkhI kApatAM mArA mAthAmAM bahu vedanA thavA mAMDI. e parivArane te ja Aje aMdhakAramAM be bacAvI vakhate evuM mAlUma paDavuM ke che vedanAne lIdhe lIdho che ane tArA pitAnA vaMzane paNa te jIvita huM khUba vAra sudhI sUI rahyo. ATalI vAra pahelAM karyo che. tArA jevI suzIla zrIo patinA ane huM kadI sUto nathI. AthI ja AvavAmAM moDuM pitAnA baMne kuLono uddhAra kare che. thayuM che. Apa leke kazI ciMtA na ka.' RSio sAvitrInI prazaMsA karIne potapotAne gautama RSie kahyuM : " satyavAna, tamArA pitAne sthAne gayA. bIje divase zAdu dezanA rAjapuruSoe Aje akasmAta dRSTi prApta thaI che. tamane kharekhara AvI ghumasenane kahyuM: "tyAM je rAjA hato tene kAraNanI khabara nathI. A badhuM te sAvitrI kahI tenA ja maMtrIoe mArI nAkhyo che ane badhI zakaze. sAvitrI, tane ame sAkSa ta sAvitrI (brahmAnI prajAe ekamata thaI nizcaya karyo che ke ghumasenane patnI) jevI prabhAvavALI samajIe chIe. je chUpuM dekhAtuM hoya ke na dekhAtuM hoya, paNa teo ja rAkhavA jevuM na hoya to kharekharuM kAraNa kahI de." amArA rAjA che. ame Apane levA AvyA chIe. sAvitrIe kahyuM : "Apa mAne che tema ja mAM bApane mATe ratha che, ane mAM A5nI senA che Apano vicAra miyA hoya ke hIM. mArI vAta che. Apa ApanA bApadAdAnA rAjyane svIkAra karo." 5Na A5nAthI chUpI nathI. tethI je satya che te rAjA ghumasena rAjadhAnImAM pahecatAM temane ja kahuM chuM. nAradajIe mane amuka divase mArA netrayukta ane svastha zarIravALA joI sarva prajAjano patinuM mRtyu thaze e jaNUAvyuM hatuM te divasa Aje Azcarya sAthe AnaMda pAmyA. ghumasenano rAjyAbhiSeka AvyuM hatuM, tethI meM temane e kalA vanamAM javA karavAmAM Avyo ane mahAtmA satyavAnane yuvarAja dIdhA nahIM. vanamAM mastakamAM pIDA thavAthI teo banAvavAmAM Avyo. bhadrarAja azvapatine potAnI sata hatA. te vakhate yamarAja rAvyA ane temane rANIthI se putra thayA. sAvitrIne paNa putro bAMdhIne dakSiNa dizA tarapha laI - kaLyA. meM satya thayA. potAnA patine dharmayukta rAjya calAvavAmAM vacano dvArA te devazreSThanI stuti karI. tethI prasanna sahAyaka banI prajAjane sukhI ane samRddhithI, thaI temaNe mane pAMca varadAna ApyAM." sa vitrIe yukta banyA. sAvitrInA ucca zIla ane pativratane badhAM varadAna kahI batAvyAM ane kahyuM : "patidevane prakAza yugo yugo sudhI pRthvI para pravartI raheze. lokasaMtazrI devendravijaya saMsthApita "mAnava maMdira"nI eka pravRtti zrI sI. yu. zAha ArTasa enDa sAyansa koleja eTale zikSaNa, saMskAra ane saddavicAranAM darzana menejiMga rahI AcArya ApI. ema. nANAvaTI vaya, jI, nAyaka praveza cAlu che. sthaLa : mAnava maMdira roDa, navaraMgapurA, amadAvAda 9 zrI bhAgavata vidyApITha thoDA ja samayamAM mUrta svarUpanAM darzana mATe - 5 guzaMkara zAstrIjI ane zrI devendravijaya bhAratamAM pharI pracAra karI hyA che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArasamaNi zrI ramAkAnta na. dave pArasamaNi che tamArI pAse?' khUba tatparatAthI e levA mATe meM mArA nA." bane hAtha enI sAme dharyA. "ane tamArI pAse ?" eNe mArA khAlI hAtha sAme najara karI, mArA khabhe hAtha mUkIne kahyuM: "kaI paNa cIjanI yAcanA to tamArI pAse te haze ja." mATe lAMbe karelo hAtha kevaLa potAnA tiraskArarUpa "nA..nA..." che. enA badale dosta! A hAtha tuM koI udyoga mATe " AjubAjunA saMkhyAbaMdha mAnavIone meM pUchI joyuM. koInI pAse pArasamaNi nahatA. te lAMbo kara. tuM je pArasamaNinI zodhamAM phare che e pArasamaNi tArA aMtaranA UMDANamAM,tArA buddhibaLamAM zuM bA addabhuta pArasamaNinI je vAto saMbhaLAya ane bAhubaLamAM chupAyelo che. enA sparzathI tame che, enI je prazaMsA thAya che e badhI kapolakalita joIe teTaluM se nuM banAvI zakaze. tamAro udyoga vAte ja haze? jo Ave koI pArasamaNi hoya jeTalo zuddha haze, eTale jhaDapI haze eTaluM vizuddha te mane kayAMya jovAya kema maLato nathI? keInA ane vadhu senuM tame banAvI zakazo." phaLadrupa bhejAnI A upajAvI kADhelI kalpanA ja enI A jha ane zikhAmaNa joIne mane hevI joIe.' eka navI ja daSTa ane dizAnuM darzana thayuM. je * mArI vAta sAbhaLIne koIke mane rokaye. te pArasamaNinI huM zodhamAM hatuM eNe te mArA bolyA "huM ...... mArI pAse e addabhuta pArasamaNi aMtaranAM kamADa kholI nAkhyAM. che. tamAre joIe che? tame e laIne zuM karazo ?" ene AbhAra mAnIne huM pAcho vaLato e pArasamaNinI to huM keTalAya vakhatathI hatuM tyAM ja eNe mane Ubho rAkhIne pUchayuM : zodha karuM chuM. enA sparzathI mAra khaMDanuM sonuM - "mArA gue mane zikhavADayuM che, eTale e pUchavAne banAvavuM che. je vAta jAnA jamAnAthI cAlI khAvI mAro adhikAra che, ke meM sonuM banAvavAno je che enI mAre khAtarI karavI che.' meM enI vAtano rAha tane batAvyuM che e rAhe senuM banAvIne tuM bADa javAba dIdho. ene upayoga kayA kAmamAM karIza?" "tamAro paDakAra ghaNo suMdara che. mArI pAse enI A vAta sAMbhaLIne huM avAka banI je mUlyavAna maNi che e huM tamane dhAro ke ApI gayo: Avo te kaI savAla puchAto haze? meM kahyuM : dauM, paNa je lekhaMDane tame senuM banAvavA mAge "mane ThIka lAge re. huM senAno upayoga karIza." che e lokhaMDa tamArI pAse kayAM che ?" eNe mArI mUMjhavaNa pArakhI jaIne kahyuM : enA A savAlano javAba ApavA mATe mAro A savAla jeTalo agatyano che eTale mArI pAse vAcA kayAM hatI? pArasanI pahelI zarata ja samayasarane che. senAmAM jeTalA guNa samAyA lekhaMDa che e vAtanI mane A agAu kapanA che eTalA ja avaguNa paNa rahelA che. jenI pAse paNa na hatI. lekhaMDa eTale lokhaMDI puruSArtha, kaThora sonuM che e garvathI phulAI jAya che, jenI pAse parizrama, udyoga. e nathI e tene meLavavA lobha ane lAlacamAM mArA mananI mUMjhavaNa e pArakhI gayo. karIthI jiMdagI veDaphI nAkhe che. zuddha nyAyI udyama dvArA . mArA tarapha dhyAnapUrvakanajara karI te bolyo "lokhaMDa meLavelA zuddha sonAnI suvAsa to zuddha vyakti ane nahAya to kaMI vadhe nathI. zuddha samAja ja laI zake che. vagara mahenate anItithI nirAza thavAnI kazI ja jarUra nathI. jenI sonuM meLavavAnI lAlaca haju tArAmAMthI gaI nathI pAse kaMI nathI ene mATe paNa pArasamaNi che." eTale e bhUlIza nahIM ke hiraNyagarbha (zuddha sonuM eka sukhada AzcaryathI mAruM mana AnaMda- -nItinuM' dhana) ane hiraNyakazya(anItithI dhana vibhora banI gayuM. meLavanAra)nI vacce deva ane dAnava jeTaluM aMtara lAve'... che, satya ane asatya jeTaluM aMtara che."
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAcAra samIkSA 1950-51mAM sIdhA karaverA rU. 173 karADanA hatA, te 1966-67mAM vadhIne rU. 646 karADanA thayA che. paraMtu DatarA verAnA vadhArA tA ethIya jaMgI che. 1950-51mAM ADakatarA verA rU. 227 karADanA hatA te atyAre vadhIne rU. 1626 karoDa para pahecyiA che. ADakatarA verAmAM AbakArI jakAte krendra sarakAranI Avakrama dharakhama vadhArA karyA che. 1950mAM AkhakArI jakAta rU. 67 rAMDanI hatI te vadhIne 1030 karoDa sudhI paheAMcI che. khAMDa, cA, sa chu, kApaDa, tamAku vagere sAmAnya vaparAzanI cIjo para AAbakArI jakAta naMkhAtI hAvAthI prajAnA badhA ja vargo--khAsa karIne garIba ane madhyamavarga para enI jhAjhI asara thAya che. kendranI Avaka ane kharca sarakArI Avaka ane kha'nA AMkaDAo paNu kUdake ane bhUsake vadhI rahyA che. 1950-51mAM kendra sarakAra mUDI ane mahesUlI khAte rU. 187 karoDa khaMtI hatI, paraMtu seALa varSoMmAM e kiDA ATha gaNe! vadhIne 47para karADa para paheAMcyA che. enI a'vaka eTalA pramANumAM vI nathI. 195051mAM 4 6 karoDanI Avaka hatI te vadhIne 2483 karADa jeTalI thaI che AyeAjanane kAraNe sarakAre vikAsakAmeA hAtha dharatAM nANAM uchInAM levAne kAraNe enI javAbadArI paNu keTalI badhI vadhI che ! 1950 51mAM kendrana kula javAbadArI 2865 karADanI hatI te atyAre vadhIne rU. 14355 karoDanI thaI che. 1950-51mAM videzanu devu' mAtra 32 karoDanuM hatuM temAM 140 gaNA vadhArA thatAM e mAMkaDA atyAre 4623 karoDa uparAMta pahoMcI gayeA che. saMrakSaNakha mAM vadhAro sarakArIkhanA vadhArAmAM sarakSaNukha naidhipAtra che. 1950-51mAM AApaNu' sarakSaNukha mAtra 168 karoDanuM hatuM, paraMtu 1962mAM cInanA AkramaNa pachI 1963-64mAM sarakSakha 816 karoDa rU. sudhI paheAMcI gayu. ane Aje te lagabhaga 1000 karADanI AsapAsa che. evI ja rIte, vahIvaTIkharca, mulkI kharca vageremAM paNa dharamakha vadhArA thayA che. paraMtu bajeTanA a'kAenI indrajALamAMthI ene rAkha karavA muzkela che. Ama chatAMya, bajeTamAM jene 'vahIvaTI sevAo' tarI ke oLakhavAmAM Ave che enA kharca 1950-5mAM 21 karA hatA, Aje 123 karoDa rU. che. ceAthI pacavaSIya ceAjanAnA khIjA varSamAM pazu caiAjanAnA AkharI musaddA vinA khajeTa rajU thaze. vadhatA jatA bhAvAe arthataMtranI pAyamAlI karI che. gayA varSoMmAM ja bhAvAmAM 20 TakAnA vadhArA thayA che. trIjI paMcavarSIya yojanAmAM siddhie karatAM niSphaLatAe vizeSa che. 30 TakAnA lakSyAMka sAme rASTrIya AvakamAM mAtra 13 TakAnA ja vadhArA thayA. 1965-66mAM tA rASTrIya AvakamAM cAra TakAnA ghaTADA thayA. 70 TakAnA lakSyAMka sAme audyogika utpAdanamAM mAtra 40 TakAnA vadhArA thayA. rAjyA U' dhAlIne rijha' baeNnka pAsethI evaraDrAphTanAM nANAM le che. pariNAme phugAvA vadhatA ja jAya che. rASTrIya Avaka ane karaverAnuM pramANu 1960-61 mAM 96 TakA hatuM. te 1965-66mAM vadhIne 14 TakA thayuM che. Ama chatAMya karI dvArA sAdhanA ekatrita karyAM vinA nANApradhAna 5 se anya kA 2 mA nathI. niSNAteAnuM te| mAnavuM che ke bhAratamAM karaverAnI bAbatamAM ghaTatA maLataranA niyamanA amala zarU thayA che. hakIkatamAM tA kaMpanIo paranA pa5 TakA vairA ane chatrananI jarUriyAta paranA ADakatarA verAne kAraNe utpAdanamAM ghaTADA thayeA che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ : # Tagche. jI. 5 AIDS 8. A Ika C 2 cita che IS ke che (Ave che che 999 8 AzA vAjI di' saunA ' pay ! A saMrakSaNa Emil hatA . I chatra banI The che. che che paNa ka i COLUMIDIUM OUTUITI , JUUUUU W COUANaU nAnI bacatamAM rekelAM sadhaLAM nANuM ApaNI yojanAo, udhoga, siMcAi yojanAo, davAkhAnAM, rastA vagere vikAsa kAryomAM upayogI bane che GIGITICS nAnI bacata nAnerA prayAsonuM moTeruM pariNAma DIUIUIQUE ITIONS gujarAta sarakAranA #iwtA tarapha &Avita
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAAN LEINER OVERSEAS LTD. (Inco-porated in England ) Fort House Annex (Evans Frazer Building) Dr. Dadabhai Naoroji Road, Fort, Bombay-1 VM 3 Telephone No : 201715 Telegraphic Address : "LEINERBONE."-BOMBAY. Bankers : THE NATIONAL & GRINDLAYS BANK LTD Hostedade dessutodestastastestustestostestastasest tastedadledtestosteste dostosto sbstostestastodedestestostessestedestededosteste de desteste de destedsbeststeldhe d PARTICULARS OF BUSINESS Business : Producer of high grade Organic Fertiliser, Bone Meal for Paddy and all grain crops. Local Distribution Organic Manures, Bone Meal, Steamed Bone Meal, etc. Agency Office P. M. THOMAS & COMPANY Punchiri House, W. Island, COCHIN-3 Associate Company for Manufacture of above Hira Crushing (Private) Limited. Massooria, JODHPUR (Rajasthan ) AzIrvAda prakAzana vatI prakAzaka: zrI devendravijaya vijayazaMkara dave, rAyapura, bhAunI paLanI bArI pAse, amadAvAda jeler Hafety : 7100 Hiler, H a fez fis, Helyzfeet, y48-$. 5* ; ilu21's ay mal zu, w. 242. B est , fuiya, 341012913, 961418.