Book Title: hrinkar Kalptaru Yane Jain Dharmno Divya Prakash
Author(s): Dhirajlal Tokarshi Shah
Publisher: Jain Shaitya Prakashan Mandir
View full book text
________________
હી કારકલ્પતરું શ્ચર્યા કરે અથવા તો પિતાની શક્તિને અનુસરીને તપશ્ચર્યા કરે, પણ એ સાધનને અપનાવવાનું ચૂકે નહિ. - જ્યારે નિરાલંબન ધ્યાન સારી રીતે થવા લાગે અને તેમાં પ્રગતિ થાય, ત્યારે પરાશ્રય ધ્યાન ધરવું. પર વસ્તુને આશ્રય લઈને ધ્યાન ધરવું, તે પરાશ્રય ધ્યાન. અહી પર શબ્દથી પ્રશસ્ત એવી ભાવનાનું સૂચન છે. તાત્પર્ય કે સુંદર શાસ્ત્રવિહિત ભાવના અનુસાર ધ્યાન ધરવું, તે પરાશ્રય ધ્યાન છે. તેનું સ્વરૂષ આગામી સાત ગાથાઓથી સમજાશે.
સાલંબન ધ્યાનમાંથી નિરાલંબન ધ્યાન પર આવીએ અને નિરાલંબન ધ્યાનથી પરાશ્રય ધ્યાન પર આવીએ, એટલે એમ સમજી લેવાનું નથી કે હવે તે ધ્યાન સિદ્ધ થઈ ગયું, તે માટે અભ્યાસ ચાલુ જ રાખવાનો છે. પ્રથમ લેમકેમને અનુસર્યા, તો હવે વિલોમકમને અનુસરે; એટલે કે પરાશ્રય ધ્યાનમાંથી નિરાલંબન ધ્યાન પર આવવું અને નિરાલંબન ધ્યાન પરથી સાલંબન ધ્યાન પર આવવું. આનો અર્થ એ છે કે જ્યાં સુધી પૂરેપૂરી ધ્યાનસિદ્ધિ ન થાય , ત્યાં સુધી આલંબનને છેડવાનું નથી. એના સતત અભ્યાસથી નિરાલંબન ધ્યાન ધરવાની ક્ષમતા આવે છે અને પરાશ્રય ધ્યાન પણ સારી રીતે ધરી શકાય છે.
ધ્યાનસિદ્ધિનો આ વિહિત માર્ગ છે અને તેને આરાધકે એ અનન્ય નિષ્ઠાથી અનુસરવાને છે.
