Yogshastra Part 04

Author(s): Hemchandracharya, Vijaydharmsuri
Publisher: Asiatic Society of Bengal

Page 24

६१४
रहस्यं नास्ति, तस्माद्रहस्याभावादर्हन्तः । एषु त्रिष्वर्थेषु पृषोदरादित्वाददिति सिप्रति । अथवा अविद्यमानं रह एकान्तरूपो देशोऽन्तश्च मध्यं गिरिगुहादीनां सर्ववेदितया प्रच्छन्नस्य कस्याप्यभावेन येषां तेऽरहोऽन्तरस्तेभ्योऽर होन्तर्भ्यः । अथवा अरहदुद्भ्यः क्षीणरागत्वात् कचिदप्यासक्तिमगच्छङ्गाः । अथवा अरहदभ्यो रागद्वेष हेतुभूतमनोज्ञेतर विषय संपर्केऽपि वीतरागत्वादिकं खं स्वभावमत्यजद्भाः । अरिहंताणमिति पाठान्तरं वा ; तत्र कर्मा
रिहन्तृभ्यः ।
श्राह च-
योगशास्त्रे
'अट्ठविहं पि हु कम्मं अरिभूर्य होइ सयलजीवाणं । तं कम्ममरिहंता अरिहंता तेण वुश्चंति ॥ १ ॥
अरुहंताणमित्यपि पाठान्तरम् । तत्र अरोहदुभ्योऽमुपजायमानेभ्यः, क्षौणकर्मबीजत्वात् ।
उच
-
दग्धे बीजे यथात्यन्तं प्रादुर्भवति नाडुरः ।
कर्मबीजे तथा दग्धे नारोहति भवाङ्कुरः ॥ १ ॥ शाब्दिकास्तु अर्हच्छब्दस्यैव प्राकृते रूपत्रयमिच्छन्ति ; यद्दयमवोचाम --" उच्चार्हति ॥ ८ २ १११ ॥ चकाराददितावपि, तेभ्योऽर्हदभ्यो नमोऽस्त्विति नमः शब्दयोगाच्चतुर्थी, “चतुयाः षष्ठो” ॥८।३।१३१॥ इति प्राकृतसूत्राच्चतुष्याः स्थाने षष्ठो । बहुवचनं चा
1
(१) अष्टविधमपि खलु कर्माऽरिभूतं भवति सकलजीवानाम् ।
तत् कर्मारिहन्तारोऽर्हन्नस्तेनोच्यन्ते ॥ १