Book Title: Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01
Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

View full book text
Previous | Next

Page 14
________________ अथ प्रथमाऽध्यायस्य प्रथमः पाद: ।। [अनुस्वारविसौ] 'औस्वृ शब्दोपतापयोः' (२१) स्वृ, अनुपूर्वकम् । अनुस्वर्यते = संलीनमुच्यार्यते इत्यनुस्वारः । 'भावा-ऽकोंः ' (५।३।१८) घञ्प्र० → अ । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३।५१) वृद्धौ आर् । 'सृजत् विसर्गे' (१३४९) सृज, विपूर्वकम् । विसय॑ते (?) (विसृज्यते) = विरम्यते अर्थोऽनेनेति विसर्गः । ‘भावाऽकोंः ' (५।३।१८) घञ्प्र० → अ । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० अर । 'क्तेऽनिटश्च जोः क-गौ घिति' (४।१।१११) ज० → ग० । अनुस्वारश्च विसर्गश्च = अनुस्वारविसर्गो । प्रथमाद्वि० औ । ऐदौत्सन्ध्यक्षरैः (११२११२) औ० ।। छ ।। कादिर्व्यञ्जनम् ।।११।१०।। [कादिर्व्यञ्जनम्] 'डुदांग्क् दाने' (११३८) दा, आङ्पूर्वकम् । आदानं = आदिः । 'उपसर्गाद् दः किः' (५।३।८७) किप्र० → इ । 'इडेत्-पुसि चाऽऽतो लुक' (४।३।९४) आकारलोपः । 'लोकात्' (१1१।३) संहिता । क् आदिर्यस्याऽसौ कादि: । प्रथमैक० सि । 'सो रुः' (२।१७२) स० → र० । __'अौप व्यक्ति-म्रक्षण-गतिषु' (१४८८) अञ् विपूर्वकम् । व्यज्यते = प्रकटीक्रियते अर्थोऽनेनेति व्यञ्जनम् । 'करणाऽऽधारे' (५।३।१२९) अनट्प्र० → अन । 'लोकात्' (१1१।३) संहिता । प्रथमैक० सि । 'अतः स्यमोऽम्' (१।४।५७) अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अमोऽस्य लोपः ।। छ ।। अपञ्चमान्तस्थो धुट् ।।१।१।११।। [अपञ्चमान्तस्थो धुट्] 'पञ्चन्' । पञ्चानां पूरणः = पञ्चमः । 'नो मट्' (७।१।१५९) मटप्र० → म । 'ष्ठ गतिनिवृत्तौ' (५) ष्ठ । 'षः सोऽष्ट्यै-ष्ट्वि०' (२।३।९८) स्था । 'निमित्ताभावे नैमित्तिकस्याप्यभावः' (प्रथमो वक्षस्कारः /२९) स्था, अन्तपूर्वकम् । स्वस्य स्वस्य स्थानस्याऽन्ते तिष्ठन्तीति अन्तस्थाः । 'स्था-पा-स्ना-त्रः कः' (५।१।१४२) कप्र० → अ | ‘इडेत्पुसि चाऽऽतो लुक्' (४।३।९४) आकारलोपः । ‘आत्' (२।४।१८) आप् → आ । 'समानानां०' (१।२।१) आ । पञ्चमाश्च अन्तस्थाश्च = पञ्चमान्तस्थाः , न विद्यते पञ्चमान्तस्था यत्र स = अपञ्चमान्तस्थाः । 'नजत्' (३।२।१२५) न० → अ० । प्रथमैक सि । ‘सो रुः' (२।१।७२) स० → र० । ‘धुक्षि संदीपन-क्लेशन-जीवनेषु' (८७६) धुक्ष । धुक्षते = धुट् । 'दिद्युद् - ददृद् - जगज्जुहू०' (५।२।८३) क्विप्प० । 'अप्रयोगीत्' (१1१1३७) क्विप्प्रत्ययस्य लोपः । 'संयोगस्यादो' स्कोर्लुक्' (२।१८८) कलुक् । 'धुटस्तृतीयः' (२।१७६) ष०→ड० । 'विरामे वा' (१।३।५१) ड०→ट० । प्रथमैक० सि । दीर्घड्याब०' (१।४।४५) सिलोपः । ‘घोषवति' (१।३।२१) र० उ० । 'अवर्णस्ये०' (११२१६) ओ ।। छ ।। पञ्चको वर्गः ।।१।१।१२।। [पञ्चको वर्गः] पञ्चन् । पञ्चसंख्या परिमाणमस्य = पञ्चकः । 'संख्या-डतेश्चाऽशत्-ति-ष्टेः कः' (६।४।१३०) कप० । 'नाम्नो नोऽनह्नः' (२।१।९२) नलोपः । प्रथमैक० सि । 'सो रुः' (२।१७२) स० → र० । 'वृग्ट वरणे' (१२९४) वृ । वियते = वर्गः । 'गम्यमि-रम्यजि-गद्यदि-छाग०' (उणादि-९२) गप्र० । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गुणः अर् । प्रथमैक० सि । 'सो रुः' (२।१।७२) स०र० । 'रः पदान्ते०' (१३५३) २०→विसर्गः । 'घोषवति' (१।३।२१) र० उ० । 'अवर्णस्ये०' (१।२।६) ओ ।। छ ।। आद्य-द्वितीय-श-ष-सा अघोषाः ।।१।१।१३।। [आद्यद्वितीयशषसा अघोषाः] आदि । आदौ भवः = आद्यः । 'दिगादिदेहांशाद् यः' (६।३।१२४) यप्र० । 'अवर्णवर्णस्य' (७।४।६८) इकारलोपः । Jain Education Intemational For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 ... 252