Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 15

६
द्वि द्वयोः पूरणः
द्वितीयः । 'देस्तीयः (७।१।१६५) तीयप्र० ।
आद्याश्च द्वितीयाश्च शश्च पश्च सश्च = आद्यद्वितीयशषसाः । प्रथमावहु० जस् अस् । 'अत आ स्यादौ०' (१।४।१) अ० आ० | सारु (२।१।७२) स०-२० । 'घुप् शब्दे (४९७) पुप् । घोषणं (४।३।४) गुण: ओ । न विद्यते घोषो ध्वनिर्येषां जस्→ अस् । 'अत आ स्यादौ० । (१।४।१) अ० (१।३।२४) वकारलोपः ॥ छ ॥
अन्यो घोषवान् 119 19 1१४ ।। ।
[ अन्यो घोषवान्] अन प्राणने' (१०८९) अन् अनिति प्राणिति पराऽर्थोऽनेनेति अन्यः । 'स्था-छा-मा-सासू- मन्यनि० (उणादि ३५७) प्र० । प्रथमेक० सि 'सो रु (२।१।७२) स०२० ।
घोषो ध्वनिर्विद्यते यस्याऽसी घोषवान् । तदस्याऽस्त्यस्मिन्निति मतुः (७।२1१) मतुप्रमत् प्रथमेक० सि । ऋदिन (१1४1७०) नोऽन्तः । अभ्वादेरत्वसः सी (१।४।९०) दीर्घः । 'मावर्णान्तोपान्ता० (२।१।९४ ) ०० । 'दीर्घडयाव० (१।४।४५) मिलोप: । पदस्य (२१११८९) तलोपः । घोषवति' (१1३1२१) २०७० | 'अवर्णस्येο' (१।२१६) ओ ।। छ ।
अं अः
[अं अः
जम्। शेर्पा (9191४) सूत्रवत् ।
य र ल वा अन्तस्थाः ||9 19 19५ ।।
[ यरलवा अन्तस्था: ] यश्च रश्च लश्च वश्च = यरलवाः । प्रथमाबहु० जस् । शेषं ( 91१1१३) सूत्रवत् । अन्तस्थाः ( 919199 ) सूत्रवत् ॥ छ ॥
घोषः । भावा ऽकर्त्री' (५।३।१८) घञ्प० अ लघोरुपान्त्यस्य' । अयोषाः । नञत्' (३।२।१२५) न० अ० प्रथमावहु० आ० । शेषं पूर्ववत् । 'रोर्यः' (१।३।२६) २० य० । 'स्वरे वा'
-
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुंढिका ।
पशपसाः] अंच अश्च कश्च
=
=
कप श ष साः शिट् ||१ ।१ ।१६ ।।
-
-
[शिट्] 'शिप्लृप् विशेपणे' (१४९२) शिप् । शिनष्टीति शिट् । दिद्युद् ददृद्- जगज्जुहू०' (५।२।३८) क्विप्प्र० । 'अप्रयोगीत्' (१।१।३७) क्विप्प्रत्ययलोपः । 'धुटस्तृतीयः ' (२।१।७६) प०ड० । 'विरामे वा' (१।३।५१) ड०८० । प्रथमैक० सि । दीर्घड्याव्०' (१।४।४५) सिलोपः ।। छ । ।
पश्च शश्च षश्च सश्च = अंअः पशषसाः । प्रथमाबहु०
तुल्यस्थानाऽऽस्यप्रयत्नः स्वः 11919 19७।।
[तुल्यस्थानाऽऽ स्वप्रयन] 'तुलण उन्माने' (१६९२) तुल। 'चुरादिभ्यो णिच ( ३।४।१७) णिचप्र० । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गुणः ओ तोलनं तुला 'भिवादयः (५1३1१०८) अडप्र० अ णेरनिटि' (४१३१८३) णिच्प्रत्ययलोपः । । | । 'निमित्ताभावे० (प्रथमो वक्षस्कार (२९) गुणाऽभावः । आत्' (२३४११८) आप्आ। तुलया संमितास्तुल्यः । हृय पद्य तुल्य मूल्य वश्य० (७1१1११) प्र० । 'अवर्णवर्णस्य (७|४|६८) आकारलोपः ।
स्था (१|१|११) सूत्रवत् । तिष्ठन्ति वर्णा अस्मिन्निति स्थानम् । 'करणा-55धारे' (५1३।१२९) अनट्प०अन 'समानानां०' (१।२1१) दीर्घत्वम् ।
।
'असूच क्षेपणे' (१२२१) अस् । अस्यति = क्षिपति बक्ता वणाऽअनेनेति आस्यम् 'शिक्यास्याक्य-मध्य-विन्ध्य०' ( उणादि- ३६४) यप्रत्यये निपातः ।