Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 19

श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुंढिका ।
(६।३।१६०) अण्प्र०-→अ । ‘वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः औ । 'लोकात्' (१।१।३) संहिता । प्रथमैक० सि० । 'अतः स्यमोऽम्' (११४५७) अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अमोऽस्य लुक् ।
[भागवतम्] भगो विद्यते यस्याऽसौ भगवान् । 'तदस्याऽस्त्य०' (७।२।१) मतुप०→मत् । 'मावर्णान्तोपान्ता०' (२।१।९४) म० → व० । भगवत इदं = भागवतम् । 'तस्येदम्' (६।३।१६०) अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः आ । शेषं पूर्ववत् ॥ छ ।।
नं क्ये ।।११।२२।। [नम्] न । प्रथमैक० सि० । 'अतः स्यमोऽम्' (१।४।५७) अम् । ‘समानादमोऽतः' (१।४।४६) अमोऽस्य लुक् । [क्ये] क्य । सप्तम्येक० ङि → इ । 'अवर्णस्ये०' (१।२।६) ए ।
[राजीयति] राजन् (१।१।२१) सूत्रवत् । राजानमिच्छति = राजीयति । 'अमाव्ययात् क्यन् च' (३।४।२३) । क्यन्प्र०→य । अनेन पदसंज्ञा । 'नाम्नो नोऽनह्नः' (२।१।९१) नलोपः । ‘क्यनि' (४।३।११२) अ० → ई० । वर्तमाना तिव् । 'कतर्यनद्भ्यः शव्' (३।४७१) शव् → अ | ‘लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११३) अस्य लुक् ।
[राजायते] राजन् (१।१।२१) सूत्रवत् । राजा इव आचरति = राजायते । 'क्यङ्' (३।४।२६) क्यङ्म० → य । अनेन पदसंज्ञा । 'नाम्नो नोऽनह्नः' (२।१।९१) नलुक् । 'दीर्घश्च्चि -यङ्-यक्-क्येषु च' (४।३।१०८) आ । वर्तमाना ते । शेषं पूर्ववत् ।
चिर्मायते चर्मन् । अचर्म चर्म भवति = चर्मायते । 'डाच लोहितादिभ्यः पित्' (३।४।३०) पित् क्यप्र० → य । अनेन पदसंज्ञा । शेषं 'राजायते' वत् ।
[सामन्यः] 'र्षांच अन्तकर्मणि' (११५०) षो । 'षः सोऽष्टयै-ष्ठिव-ष्वष्कः' (२।३।९८) सो । 'आत् सन्ध्यक्षरस्य' (४।२।१) सा । स्यति वैरभावमिति साम । 'स्यतेरी च वा' (उणादि-९१५) मन्प्र० । सामनि साधुः = सामन्यः । 'तत्र साधौ' (७।१।१५) यप्र० । 'नोऽपदस्य तद्धिते' (७।४।६१) अन्त्यस्वरादेर्लोपस्य प्राप्तौ ‘अनोऽटये ये' (७।४।५१) अन्त्यस्वरादिलोपनिषेधः ।
[वमन्यः] 'वेंग् तन्तुसंताने' (९९२) वे । ‘आत् सन्ध्यक्षरस्य' (४।२।१) आत्त्वे → वा । ऊयते पटोऽनेनेति वेम । 'सात्मन्नात्मन्-वेमन्-रोमन्०' (उणादि-९९६) मन्प्रत्यये वेमन् इति निपातः । वेमनि साधुः = वेमन्यः । 'तत्र साधौ' (७।१।१५) यप्र० । शेषं 'सामन्यः' वत् ।। छ ।
न स्तं मत्वर्थे ।।११।२३॥ न] न । प्रथमैक० सि । 'अव्ययस्य' (३१२१७) सिलोपः ।
[स्तम्] स् च तश्च = स्तम्, समाहारत्वादेकत्वं च । प्रथमैक० सि । 'अतः स्यमोऽम्' (१।४।५७) अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अमोऽस्य लुक् ।
[मत्वर्थे] मतोरर्थो यस्य सः मत्वर्थस्तस्मिन् = मत्वर्थे, सप्तम्येक० कि० → इ । 'अवर्णस्ये०' (१।२।६) ए. ।
[यशस्वी] यशस् । यशो विद्यते यस्याऽसौ यशस्वी । 'अस्-तपो-माया मेधा-सजो विन्' (७।२।४७) विन्प्र० । प्रथमैक० सि । 'इन्-हन्-पूषाऽर्यम्णः शिस्योः' (१।४।८७) दीर्घः = वीन् । 'दीर्घड्याब' (१।४।४५) - सिलोपः । 'नाम्नो नोऽनह्नः' (२।१।९१) नलुक् ।
[पेचुष्मान्] 'डुपचींष् पाके' (८९२) पच् । पेचे = पेचिवान् । 'तत्र कसु-कानौ तद्वत्' (५।२।२) क्वसुप्र० →
Jain Education Intemational