________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શાન્તિદાસ શેઠની દથી ઔરંગજેબ બાદશાહ જે ચુસ્ત ઈસ્લામી ગણાતા બાદશાહ પણ ફરીથી બંધાવી આપ્યાનું આપણે ઈતિહાસમાં જઈ શકીએ છીએ.
શ્રી વિજયહીરસૂરીશ્વરજી મહારાજ શ્રી જૈન સંધ માટે જ નહીં, પરંતુ આખા ભારતવર્ષ માટે એક યુવાવતારી વ્યક્તિ તરીકે તે વખતના વાતાવરણની ભૂમિકા ઉપર સ્પષ્ટ અલગ તરી આવે તેવી પિતાની વિજય પ્રશસ્તિ છાપે છે. પરિણામે તે વખતના જન સમાજની તમામ વિશિષ્ટ વ્યક્તિઓમાં સૌથી મોખરે તે પવિત્રતમ આત્માનું વ્યક્તિત્વ આગળને આગળ તરી આવે છે, અને ઇસ્લામ સંસ્કૃતિની પ્રાથમિક ભભક આર્ય સંસ્કૃતિને તાપમાં ધીમે ધીમે ઓગળવા માંડે છે. મરાઠી સત્તાન ઉદય પછી તે કાયમી નબળી જ પડી જાય છે. પાણીપતના ૧૭૫૭ના પેશ્વા સાથેના યુદ્ધમાં મુસલમાને બહારથી વિજયી થાય છે, પરંતુ ખરી રીતે તે વિજય બ્રીટીશ સત્તાને જ ગણાવો જોઈએ. કેમકે પછી તરત જ તે સત્તા પિતાની સર્વોપરિ સત્તા તરીકે કાર્યક્રમ અમલમાં લાવવાની શરૂઆત કરે છે. પિશ્વાદ અને મુસલમાનઃ એ બન્નેય સત્તાઓ બાજુએ જ રહી જાય છે.
આખી આર્ય પ્રજામાં છે. મૂ. જૈન સંઘના આગેવાન શ્રાવકે ભારતની સમસ્ત પ્રજાકીય ખરી કે ગેસ રૂપ-મહાજન સંસ્થાના પણ મુખ્ય અને આખી પ્રજાના વિશ્વાસપાત્ર કાર્યવાહકે અને સંચાલકે હતા. ભારતમાં પ્રથમથી જ પ્રજાસત્તાક ચાલી આવે છે. અને તે તે સ્થળોની પ્રજાની સત્તા નીચેના પ્રદેશના એક અંગભૂત રાજય સંસ્થાનું જ તંત્ર માત્ર રાજાઓના હાથમાં હતું. કેન્દ્રસ્થ રાજ્યસંસ્થા પણ પેટા રાજ્યસંસ્થાની જ ઉપરિ સત્તા હતી, નહીં કે આખી પ્રજાના તમામ તત્તની. તેવી સત્તાધીશ સંસ્થા કદ્દી હતી નહીં. પ્રજા સ્વતંત્ર છતાં રાજયસંસ્થા પૂરતી તેના સત્તાધીશના તાબામાં રહેતી હતી, પ્રજાકીય શિસ્ત પાલનની દૃષ્ટિથી તેમ રહેવું પણ જોઈએ. પરંતુ રાજ્ય સ્થાને લગતા તંત્રશિવાની બાબતમાં પ્રજા ઉપર રાજ્યની સત્તા બિલકુલ નહેતી જ. આ ખરી વાતને આજના લેખકેએ ગુંચવી નાંખીને એક પ્રકારને ગુંચવાડે અને ભ્રમ ઉભો કર્યો છે. ધાર્મિક સત્તા ધર્મગુરુઓના હાથમાં હતી. સામાજિક સત્તા જ્ઞાતિના નેતાઓના હાથમાં હતી, પ્રજાની સત્તા મહાજનના હાથમાં હતી. પરંતુ એ દરેક સંસ્થાઓ ઉપર એક એવી સમસ્ત ભારતની શાસન સંસ્થા રહેતી હતી કે જેના આગેવાને આચાર્યો હતા. અંતિમ સત્તા મુખ્ય મુખ્ય
For Private and Personal Use Only
