Samipya 1992 Vol 09 Ank 03 04

Author(s): Pravinchandra C Parikh, Bhartiben Shelat
Publisher: Bholabhai Jeshingbhai Adhyayan Sanshodhan Vidyabhavan

Page 86

અંતે ભાનુદત જણાવે છે કે, સ્થાયી પણ વ્યભિચરિત થાય છે.
स्थायिनोऽपि व्यभिचरन्ति ।३४ હું જેમ કે હાસ સ્થાયી શૃંગારમાં; રતિ સ્થાયી શાન્ત, કરણ તથા હાસ્યમાં; ભય તથા શોક સ્થાયી કરણ અને ચંગારમાં ક્રોધ સ્થાયી વારમાં; જુગુપ્સા સ્થાયી ભયાનકમાં વ્યભિચારીરૂપ છેજ્યારે ઉત્સાહ અને વિસ્મય તે બધા જ રસેને વિષે વ્યભિચારીરૂપે આવી શકે. . - આમ, ભાનુત્તેિ સાત્વિકભાવે અને વ્યભિચારી ભાવોની વિચારણામાં મૌલિક અભિગમ દાખવ્યો છે.
પાટીયા ૧. પ્રસ્તુત લેખમાં શ્રી દેવદર કૌશિક દ્વારા સંપાદિત, મુન્શીરામ મનહરલાલ પબ્લિશર્સ પ્રાઈવેટ
લિમિટેડ, નવી દિલ્હી, ૧૯૭૪ માં પ્રકાશિત આવૃત્તિનો ઉપયોગ કરાય છે. ૨. રસતરંગિણી, ૧, પૃ. ૪
૩. એજેન, ૪, પૃ. ૫૦ ૪. “દશાપક, (શ્રી હજારીપ્રસાદ ત્રિવેદી તથા શ્રી પૃથ્વીનાથ દ્વિવેદી દ્વારા સંપાદિત અને રાજકમલ
પ્રકાશન, દિલ્હી, ૧૯૭૧માં પ્રકાશિત), ૪ ૪ B—૫ A '' ૫. રસતરંગિણી ૪, પૃ. ૫૦
तन्न निवेदस्मृतिप्रभृतीनामपि सात्त्विकव्यपदेशापत्तेः । न च परदुःखभावनायामष्टावेते समुत्पद्यन्त इत्यनुकूलशब्दाथ':। अत एव सात्त्विकत्वमप्येतेषामिति वाच्यम् । निवेदादेरपि परदुःख.
માવનામયુરોહિતિ ૬. રસતરંગિણી, ૪, પૃ. ૫૦ - - - ૭. નાટયશાત્ર, ભાગ ૧, ગાયકવાડ એરિયન્ટલ સીરીઝ, ૧૫૬, પૃ. ૭૭૪-૭૫ ૮. નાથદણ, (સંપા. ડે. નગેન્દ્ર, પ્રકા. દિલ્હી વિશ્વવિઘાલય, દિલ્હી, ૧૯૬૧), ૩. ૨, ૧૧૪ ૯. નાટયશાસ્ત્ર, ભાગ ૧. પૃ. ૩૩૩ ઉપરની અભિનવભારતી. . ૧૦. રસતરંગિણી, ૪, પૃ. ૫૨ ૧૧. એજન, પૃ. ૫૩
૧૨. એજન, પૃ. ૫૪ ૧૩. એજન, પૃ. ૫૪
૧૪. એજને, પૃ. ૫૫
૧૫. એજન, પૃ. ૫૬ ૧૬. એજન, પૃ. ૫૭
*
૧૭. એજન, પૃ. ૫૭ એજન, પૃ. ૫૫૮-તન્મય: શરીર૫તેવો ' કાર્યનેન પ્રાપિ 7ષમ एव । तेनाऽत्र चेष्टापदेन शरीरचेष्टेवाऽमिमता । मनसस्तु कम" भवति न तु चेष्टा। अंत एव चेष्टाश्रयः शरीरमिति शास्त्रीय लक्षणमू ।
' ૧૯. એજન, પૃ. ૫૯ * * * ૨૦. એજન, પૃ. ૬૧ ૨૧. એજન, પૂ. ૬૧–૧ વાકાત્રિમર્દીનામવિ. માવસ્યાત્તિ તેષાં આવઢgrrમાવાતા ૨૨. એજન, પૃ. ૬૧ ૨૩. રસતરંગિણી, પ. પૂ. ૬૩ ૨૪. નાટ્યશાસ્ત્ર, ૭, પૃ. ૩૫૫ ૨૫. એજન, પૃ. ૩૫૫
૨૬. રસતરંગિણી, ૫. પૃ. ૬૦ - ૨૭. એજન, પૃ. ૬૩–નનુ નિવાઃ હાયિત્વે મિવારિવં ૨ થીમતિ રેન, રણવત્તાવિત્ર
मितस्ततोगामित्वञ्चोपाधिभेदमादायोभयसम्भवात् । . ૧૮. કાશરૂપક, ૪. ૭ ૨૯. નાટયદપણ, ૩.૧૬૪ ઉપરની વૃત્તિ ૩૦. રસતરંગિણી, પૃ. , ૩૧. એજન, પૃ. ૯૯-૧૦૦
૩૨. એજન, પૃ. ૧૦૦ ૩૩, એજન, પૂ. ૧૦૦ ૩૪. એજન, ૫. ૧૧
ભાનુદત્ત અનુસાર સાત્વિક ભાવ તથા વ્યભિચારિ ભાવો]
[૭૯