Sambodhi 1993 Vol 18

Author(s): J B Shah, N M Kansara
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 121

114
SAMBODHI वस्तुपर्यायवद् द्रव्यमिति धर्मिणोः ॥ ९ ॥ क्षणमेकं सुखी विषयासक्तजीव इति तु धर्मधर्मिणोः, इति ॥ १० ॥ धर्मद्वयादीनामेकान्तिकपार्थक्याभिसन्धि गमाभासः ॥ ११ ॥ यथात्मनि सत्त्वचैतन्ये परस्परमत्यन्तं पृथग्भूते इत्यादि १ ॥ १२ ॥
सामान्यमात्रग्राही परामर्शः सङ्ग्रहः ॥ १३ ॥ सामान्यमात्रमशेषविशेषरहितं सत्त्वद्रव्यत्वादिकं गृह्णातीत्येवंशीलः समेकीभावेन पिण्डीभूततया विशेषराशिं गृह्णातीति सङ्ग्रहः ॥ १३ ॥
अयमुभयविकल्पः, परोऽपरश्च ॥ १४ ॥ तत्राशेषविशेषेष्वौदासीन्यं भजमानः शुद्धद्रव्यं सन्मात्रमभिमन्यमानः परसङ्ग्रहः ॥ १५ ॥ यथा विश्वमेकं सद्विशेषादिति ॥ १६ ॥ सत्ताद्वैतं स्वीकुर्वाणः सकलविशेषान्निराचक्षाणस्तदाभासः ॥ १७ ॥ यथा सत्तैव तत्त्वं ततः पृथग्भूतानां विशेषाणामदर्शनादिति ॥ १८ ॥ द्रव्यत्वादीन्यवान्तरसामान्यानि मन्वानस्तद्भेदेषु गजनिमीलिकामवलंबमानः पुनरपरसङ्ग्रहः ॥ १९ ॥ यथा धर्माधर्माकाशकालपुद्गलजीवद्रव्याणामैक्यं द्रव्यत्वाभेदादित्यादि ॥ २० ॥ द्रव्यत्वादिकं प्रतिजानानस्तद्विशेषान्निनुवानस्तदाभासः ॥ २१ ॥ यथा द्रव्यत्वमेव तत्त्वं ततोऽर्थान्तरभूतानां द्रव्याणामनुपलब्धेरिति २ सद्विशेषप्रकाशको व्यवहारः ॥ २२ ॥ सझाहेण गोचरीकृतानामर्थानां विधिपूर्वकं विभागेन स्थापनं येनाभिसन्धिना क्रियते स व्यवहारः ॥ २३ ॥ यथा यत्सत्तत् द्रव्यं पर्यायो वेत्यादि ॥ २४ ॥ यः पुनरपारमार्थिकं द्रव्यपर्यायप्रविभागमभिप्रेति स व्यवहाराभासः ॥ २५ ॥ यथा चार्वाकदर्शनमिति । ३ ॥ २६ ॥ पर्यायार्थिकश्चतुर्धा । ऋजुसूत्रः शब्दः समभिस्ढ एवम्भूतश्च ॥ २७ ॥ तत्र शुद्धपर्यायग्राही ऋजुसूत्रः ऋजुर्वर्तमानक्षणस्थायि पर्यायमा प्राधान्यतः सूत्रयन्नभिप्राय ऋजुसूत्रः ॥ २८ ॥
यथा सुखक्षणः सम्प्रत्यस्तीत्यादि ॥ २९ ॥ सर्वथा द्रव्यापलापी तदाभासः ॥ ३० ॥ यथा ताथागतमतमिति ४ ॥ ३१ ॥
कालादिभेदेन ध्वनेरर्थभेदं प्रतिपद्यमानः शब्दः ॥ ३२ ॥ कालादिभेदेन कालकारकलिङ्गसङ्ख्यापुरुषोपसर्जनभेदेनेति ॥ ३२ ॥
यथा बभूव भवति भविष्यति सुमेरुरित्यादि ॥ ३३ ॥ तभेदेन तस्य तमेव समर्थयमानस्तदाभासः ॥ ३४ ॥
यथा बभूव भवति भविष्यति सुमेरुरित्यादयो भिन्नकालाः शब्दा भिन्नमेवार्थमभिदधति भिन्नकालशब्दत्वात् तादृक् सिद्धान्यशब्दवदित्यादि ५ ॥ ३५ ॥
पर्यायध्वनिभेदादर्थनानात्वनिस्पकः समभिस्ढः ॥ ३६ ॥ पर्यायशब्देषु निरुक्तिभेदेन भिन्नमर्थ