________________
પાંચ વર્ષે સમ્રાટને સમજાયું કે ગુરુની અપ્રભાવિતતા સાચી હતી. આમાં ગુરુના પક્ષે તો કશું મેળવવાનું કે છૂટવાનું ન હતું. અપ્રભાવિતતા સાચી છે એમ માની સમ્રાટ એમનો ભક્ત બન્યો તો પણ એમને શું હતું ? એમને મન તો પરમાત્માનું દાસત્વ જ એટલું મોટું હતું કે એની આગળ ત્રણ ભુવનની ઋદ્ધિ તણખલાં જેવી હતી ! અને પાંચ વરસ સુધી સંતને નકલી સંત તરીકે સમ્રાટે મૂલવ્યા, તોય ગુરુનું શું ઓછું થયું ?
સદ્ગુરુ આપણા લોકોની દુનિયાથી એટલે બધે દૂર છે, પ્રભુમયતાના લોકમાં, જ્યાં આપણી દુનિયાની કોઈ ઘટનાની અસર વરતાઈ શકતી નથી.
ને એટલે જ, આવા સાધકો આપણી દુનિયાની ઘટનાઓને ખેલ તરીકે જોતા હોય છે. ‘અપૂર્વ અવસ૨’ ની કડી યાદ આવે : ‘રજકણ કે ઋદ્ધિ વૈમાનિક દેવની, સર્વે માન્યા પુદ્ગલ એક સ્વભાવ જો ...’ શો ફરક પડે છે કાંકરામાં ને હીરામાં ? સુવર્ણમાં ને ધૂળમાં ? બેઉ આખરે છે તો પુદ્ગલ જ.
સાધકના વિશેષણ તરીકે એટલે જ પંચસૂત્રક “સમનેમળવું વળે' કહે છે. પથ્થરનો ટુકડો, મણિ ને સુવર્ણ બધું જ એના માટે સમાન છે.
આ પૃષ્ઠભૂ ૫૨ કડીને ખોલીએ : ‘આતમજ્ઞાને મગન જો, સો સબ પુદ્ગલ ખેલ; ઈન્દ્રજાળ કરી લેખવે, મિલે ન તિહાં મનમેલ...’
ન
આત્મજ્ઞાનમાં ડૂબેલ સાધકની પિછાણ શું ? એ આત્મતત્ત્વ સિવાય બીજે ક્યાંય દૃષ્ટિને સ્થાપનાર ન હોય. પુદ્ગલોની બધી જ રચના તેને લાગે છે આભાસી. મૃગજળ જેવી. સન્ધ્યા સમયના વાદળના રંગો જેવી. તેમાં તે પોતાની જાતને ક્યારેય જોડી શકતો નથી.
સમાધિ શતક ૩૩
