________________
ગુર્જિએફે કહ્યું : તેં આજ સુધી કેટલો અભ્યાસ કર્યો છે તેની નોંધ એક કાગળ પર મને આપ. પછી આગળનું વિચારીએ.
યુસ્પેન્સ્કી પોતાની રૂમમાં ગયા. કાગળ લીધો મોટો. ઘણું બધું ભણેલ છે ને પોતે ! કાગળ ભરાઈ ગયો, પણ ઘણી વીગતો બાકી હતી. કાગળની પાછળની બાજુ પણ ભરી કાઢી. પરંતુ છેલ્લી વીગતો લખતાં હાથ ધ્રૂજી જાય છે : ગુર્જિએફ જેને વિદ્યા કહી શકે એવી આ સૂચિ ખરી ? મારી પાસે તો છે માત્ર અહંકાર. અહંકાર સાથેની વિદ્યાને યોગાચાર્યો વિદ્યા કહે ખરા ?
કાગળ તેમણે ફાડી નાખ્યો. લાગ્યું કે માત્ર અવિદ્યા જ પોતાની પાસે છે. ગયા ગુર્જિએફ પાસે. કહ્યું : આપના જેવા યોગાચાર્ય જેને વિદ્યા કહે એવું કશું જ મારી પાસે નથી. હું તો અવિદ્યાથી ઘે૨ાયેલ વ્યક્તિ છું.
ગુરુને આટલું તો જોઈતું હોય છે ઃ તમારું ખાલી થઈ જવું.
યુસ્પેન્સ્કી ગુર્જિએફ દ્વારા સાધના માટે સ્વીકૃત બન્યા.
-
સાધક ખાલી થઈ જાય – વિભાવોથી, એ તો મહત્ત્વપૂર્ણ ઘટના છે જ. કદાચ સાધક ખાલી ન થઈ શકે તે રીતે, તો ગુરુ તેને ખાલી કરી આપશે.
સાધક હિન્દુ ગુરુ પાસે ગયો. તેણે વિનંતિ કરી : ગુરુદેવ ! મને સાધના-દીક્ષા આપો ! ગુરુએ જોયું કે સાધકનું હૃદય ‘પોતાને ઘણું બધું આવડે છે’ એવા અહંકારથી ભરેલું હતું. કદાચ દેખાદેખીથી કે ગુરુ પર પ્રભાવ પાડવા માટે તે આવ્યો હશે. ગુરુને થયું કે આમાં સાધના આપવી શી રીતે ? અને અપાય તો ટકે શી રીતે ?
સમાધિ શતક ૧૦૩
