Sadhuta ni Pagdandi Part 4

Author(s): Manilal Patel
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad

Page 5

પ્રસ્તાવના
માનવધર્મીઓનું પ્રેરણાતીર્થ પગદંડીનો આ ચોથો ભાગ છે. ત્રીજો ભાગ ૩૧ માર્ચ ૧૯૫૧ના દિને પૂરો થાય છે. તેના અનુસંધાનમાં ચાલતો, આ ચોથો ભાગ ૧લી એપ્રિલ ૧૯૫૧થી શરૂ થઈ. ૧૩ જુલાઈ, ૧૯૫૩ના સાવરકુંડલા ચાતુર્માસ પૂરો થાય છે. આ રીતે આ ભાગમાં ખાસ્સો બે વર્ષ અને ઉપર ચાર માસ એટલે ૨૮માસ જેટલો ગાળો આવરી લેવામાં આવ્યો છે. વર્ષની દૃષ્ટિએ જોઈએ તો સ્વરાજયોદયકાળ ઉષ:કાળ છે સ્વરાજય પા પા પગલીએ પોતાનો પ્રકાશ પાથરી રહ્યું છે, પણ તેની અસર ગામડાઓમાં નહીંવત જણાય છે. પ્રદેશની દૃષ્ટિએ જોઈએ તો ઉત્તર ગુજરાતમાં છેક પાકિસ્તાનની હદથી શરૂ કરી બનાસકાંઠા, સાબરકાંઠા, અમદાવાદ અને ફરી પાછા ભાલ નળકાંઠા પ્રદેશમાં ભડિયાદમાં ચાતુર્માસ ગાળે છે. ત્યારપછીના ચાતુર્માસ તેઓ આ જ ધંધૂકા તાલુકાના ખસ ગામમાં ગાળે છે, અને ૧૯૫૩ના ચાતુર્માસ સૌરાષ્ટ્રના રચનાત્મક સેવકોના ગઢ સમા સાવરકુંડલામાં ગાળે છે. આમ એક સાથે આ ત્રિચાતુર્માસીય ગાળો મુનિશ્રીની પ્રવૃત્તિ અને તેમની સ્વભાવગત માનવ પ્રકૃત્તિને ઘડવાનાં વિવિધ પાસાં ઉપર પ્રકાશ પાથરે છે.
મુનિશ્રીના જીવનકાળનો પણ આ એક પૂર્ણ ખીલ્યો, મધ્યાહ્નકાળ ચાલી રહ્યો છે. ૧૯૦૪માં જન્મેલા અને ૧૯૨૯માં દીક્ષાગ્રહણ કરેલ મુનિશ્રીએ દીક્ષાકાળના બે દસકાનો પરિપક્વ અનુભવ પૂરો કર્યો. આ ગાળાનો, સમાજ ઉત્થાનના કેટલા બધા પાસાંઓમાં, કેવળ ચિંતનરૂપ જ નહીં પણ એનો યોગ્ય ઉકેલ પણ અહીં જોવા મળે છે.
ઉપરાઉપરી દુષ્કાળના કુદરતી મારથી પ્રજા સમગ્ર થાકી ગઈ છે, હારી ગઈ છે, નિરાશ થઈ ગઈ છે. પશુઓ માટેના ઘાસની વ્યવસ્થા તો સરકાર કરી શકતી હતી, પરંતુ પશુઓ અને માનવો માટે પાણી અને રોજીનો પ્રશ્ન મુખ્ય હતો. તેના માટેના બધા પ્રયત્નો ચાલુ છે. તેમાં ભાલ નળકાંઠા પ્રા. સંઘનું આખું કાર્યકરર્વાદ હોમાય છે.
આ ડાયરીમાંની કેટલીક મહત્ત્વની ઘટનાઓ તરફ આપણું ધ્યાન ગયા સિવાય રહેતું નથી. પ્રથમ છે રવિશંકર મહારાજનું સામીપ્ય. બંને સંત અવાર નવાર ઠેકાણે ઠેકાણે મળતા રહી, પ્રજાના પ્રશ્નોની વિચારણા કરે છે, જયાં કાર્યકર્તા કે ખેડૂત સમાજના આગેવાનોને ઘડવાની શિબિર આવે ત્યાં પૂરો સમય આપે છે. શરૂઆતમાં ગુંદી સર્વોદય આશ્રમમાં, સર્વોદયના કાર્યકર તાલીમ