________________
૧૫
રહેવાનું, છેલ્લા પદના અભિધેય (પદાર્થ)ના ધર્મ–ધ્યાનમાં રહેવું. સૂત્ર, અર્થ, તલ્સવનું કે મૂર્તિ આદિનું આલંબન લઈને ધ્યાન કરવું તે ધર્મધ્યાન કહેવાય છે.
કાત્સર્ગના બે પ્રકાર છે. અભિભવ–કોત્સર્ગ અને ચેષ્ટા-કાયેત્સર્ગ.
દેવતાદિના ઉપસર્ગોને જય કરવા વડે શુભ ધ્યાનની સિદ્ધિ માટે અભિમવ–
કોત્સર્ગ છે. જ્યારે ભિક્ષાચર્યાદિ બાબતમાં ચેષ્ટા–કાયેત્સગ હોય છે.
સૂત્રના છેડે સૂત્રને છેલ્લે ભાગ-ડામિ કાઉસ્સગ્ગ– આવે છે. અહીં “કામિને અર્થ કરેમિ કરે એટલે “કાત્સંગ કરું છું” એ અર્થ થાય. નિકટના ભવિષ્યની ક્રિયા માટે વર્તમાન પ્રવેગ થયે છે.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
