________________
૧૮
પ્રાપ્ત કર્યું હોતું નથી. જો શાન પ્રાપ્ત કર્યું હોય તો તેનામાં આંતરિક શાંતિ હોય. તેઓ કોઈ જાતનું અસત્ય બોલે જ નહીં, સત્યને આધારે ચાલતા હોય તેઓ પૈસાથી મોહિત થાય નહીં. પૂરેપૂરી સ્થિતપ્રજ્ઞના પ્રાપ્ત કરી હોય. પણ આવું આજે કોઈમાં જોવા મળતું જ નથી. લાખો માણસોને ભેગા કરી પોતાના અહંકારને પોષે છે. જ્યાં અહંકાર આવ્યો ત્યાં શાંતિ હાજર હોઈ શકે જ નહીં. વૈરાગ્ય પણ હોઈ શકે જ. નહીં. આવા બધા કેવા દંભી હોય છે, તેનો નમુનો આ છે. કથામાં જાહેર કરે કે હું પૈસા લેતો જ નથી પણ કથા માગવા જાવ તો ખબર
પડે. તેઓ કહે કે તમો મારા ચેલાને મળો તેઓ તારીખ આપશે તેની પાસે બધી જ માહિતી હોય છે. ચેલાને મળીએ એટલે તરત જ કહે કેટલા પૈસા આપો. પહેલા અમારી સંસ્થાને પૈસા આપો પછી કથાની તારીખ આપીએ. આ છે. કથાકારોની પૈસા પડાવવાનોં
વ્યવસ્થિત ચાલતો ધંધો. જાહેરમાં
કાંઈ કહેવું ને પાછળથી કાંઈ વર્તવું. તે જ જૂઠ છે. અસત્ય છે. અસત્યની જ્યાં હાજરી હોય ત્યાં પરમાત્મા હાજર હીઈ શકે જ નહીં. જ્ઞાનને અને પૈસાને બહુ મોટું વેર છે. બંને કર્દી સાથે અે જ નહીં. આજના કોઈ કથાકારોમાં, બાવાઓમાં, સાધુઓ વગેરેમાં જ્ઞાન જોવા મળતું નથી તે હકીકત છે. જ્યાં જ્ઞાન પ્રય ત્યાં અહંકાર ગાયબ હોય છે, એટલે માણસો ભેગા કરવાની આસક્તિ હોઈ શકે જ નહીંને પૈસા પાછળ દોટ હોઈ શકે જ નહીં તે બરાબર સમજી જ લો.
જ્ઞાન કદી કોઈને કોઈ આપી શકે જ નહીં. તે તો માણસે પોતાની અંદરથી જ શોધવાનું હોય
પ્રબુદ્ધ જીવન
નવેમ્બર, ૨૦૧૬
છે, ને અંદર જ ભરેલું પડ્યું છે તે પ્રાપ્ત કરવા માટે માણસે સાધના દ્વારા પોતે જ પોતાની રીતે બહિર્મુખતા છોડી અંતર્મુખી બનવું પડે છે. અને કોઈ પણ સાધના જાહે૨માં રસ્તા પ૨ થઈ શકે જ નહીં, તે તોં માત્ર એકલા એકાંતમાં બેસીને કરવાની સાધના છે, ને આ સાધના દ્વારા જ આંતરિક માથી મુક્તિ પ્રાપ્ત કરવી પડે છે. તો જ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. તેમાં કોઈ ગુરુ કે કોઈ બાવો કોઈ સાધુ કોઈ સંત કામ લાગતો જ નથી જે હકીકત છે. આ રસ્તો જ એકલા ચાલવાનો છે, તેમાં બે સમાઈ શકે જ નહીં તે બરાબર સમજી જ લ્યો. કથાકારો, સાધુઓ, સંતો બધા માહિતી આપી શકે. માહિતી એ જ્ઞાન નથી. આજે આટલી બધી જુદી જુદી કથાઓ, પૂજા આરતીઓ, મૂર્તિઓને થાળો ધરવામાં આવે છે, ટોળા ને ટોળા ભંગા કરવામાં આવે છે કાં કોઈને જ્ઞાન પ્રાપ્ત થતું નથી? તેમને પણ નથી હોતું કારણ છે, આ બધી બાહ્ય પ્રવૃત્તિ છે. તેનાથી કાંઈ કદી પરિણામ
પ્રાપ્ત થાય જ નહીં ને થતું પણ નથી તે આપણે જોઈ શકીએ છીએ.
અશાંતસ્ય કુતઃ સુખમ્
આપણી અનિયમિતતા, સમગ્ર વિશ્વને સ્પર્શી રહી છે. ઠંડીગરમીનાં પ્રદૂષો વધી રહ્યાં છે. ક્યાંક અતિ તો વળી ક્યાંક અનાવૃષ્ટિનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. આપી સમગ્ર વિશ્વનાં પર્યાવરણને ભારે નુકસાન પહોંચાડી રહ્યા છીએ, તેનું પરિણામ પણ ભોગવી રહ્યાં છીએ. ક્યાંક, ધરતી ધ્રૂજી રહી છે, તો ક્યાંક જ્વાળામુખી ફાટી રહ્યા છે. ઔદ્યોગીકરણ માઝા મૂકી રહ્યું છે. ધરતીનાં પેટાળને ઉલેચી રહ્યાં છીએ. પરિણામે, તેની અસ૨ માનવીનાં મન પર વર્તાઈ રહી છે. અશાંતસ્ય કુતઃ સુખમ્ પ્રશ્ન પૂછાઈ રહ્યો છે. મન અશાંત બન્યાં છે.
અવકાશ ક્ષેત્રે દોટ મૂકવાને બદલે માનવીએ આ પૃથ્વી પર સારી રીતે જીવતાં શીખવું જોઈએ, એમ નથી લાગતું ? પક્ષીને ઉડતું જોઈને વિમાન તો બન્યું, પણ અધૂરું ! તે પાંખ વીંઝતાં તો ના શીખ્યું! તેની આગળ પંખાનું ઉમેરણ કરવું પડ્યું. પાંખ સંકેલી શકાય, તે વધુ પડતી જગ્યા ના રોકે, તેને લાંબા પહોળા રનતેની જરૂર ના પડે, એવા સંશોધનને હજી અવકાશ છે. વળી તેને સુલભ કરવાં રહ્યાં. ટચૂકડાં બનાવવા રહ્યા. તે માટે કામે લાગી જવું જોઈએ. એન્જિનનાં બળતણનો વધુ વિકલ્પો શોધાવા જોઈએ. આ પૃથ્વી પર હજુ ઘણું ઘણું કરવાનું બાકી રહે છે.
વિશ્વની ગરીબી હ યાં હરી છે. હ તો અબાણીઓ અદાણીઓ, તાતાઓ, બિરલાઓનું શાસન ચાર્લે છે. અમેરિકા જેવા ધનાઢ્ય દેશમાં પણ બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓના માંધાતાઓનું રાજ્ય ચાલે છે. યુરોપ-અમેરિકા સમૃદ્ધ છે, સુખી નહીં. આમ કેમ ? મારા એક સ્નેહી કહેતા.
‘પંડ કમાય ત્યાં ત્યાં પેટ ભરાય, અને
ધન કમાય ત્યાં ઢગલા થાય.'
હવે, જ્યાં ઢગલા થાય ત્યાં ખાડા પડ્યા વિના ના રહે. આજે ખાડા ખોદનારા પડતાં નથી, પણ વાણિયા ફૂંટાઈ જાય છે, તેનું કેમ? આપણાં જ્યોતીન્દ્ર દવેને તેમની યુવાનીમાં, શરીરને પહેલવાન બનાવવાનું મન થયું, તેમને રેતીથી ભરેલા એક ખાડા પાસે દોરી જવામાં આવ્યા! તેમણે પૂછ્યું, 'આ શું છે ?' પહેલવાન ગુરુ કહે, ‘અખાડો.’ દવેએ વિચાર્યું, ‘ખાડાને અખાડો શી રીતે કહેવાય ?' મારે કુસ્તી નથી શીખવી. છેવટે, તેઓ તન છોડીને મનની કુસ્તી કરતા થયા. મનને જ પહેલવાન બનાવ્યું. પરિણામે તન કહ્યાંગરું બની રહ્યું.
આ જગતમાં જ્ઞાન જેવી કોઈ પવિત્ર ચીજ નથી અને જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ વિના પરમ શાંતિ નથી,
અને પરમ શાંતિ વિના પરમ તત્ત્વને પામવા માટે અંતરમન જ કેન્દ્ર બિન્દુ છે. જ્ઞાની માણસ કોઈ વસ્તુમાં આસક્ત હોતા નથી તે હકીકત છે. ચાલો આપણે જ્ઞાનને
સમજવા ધ્યાનના રસ્તે ચાલીએ કહરજીવન થાનકી, પોરબંદર ને કેન્દ્ર સુધી પહોંચીએ તેમાં જ
મજા છે.
